Datasets:

zedfum

/

long-summarization-persian

like 2

Follow

ZEDFUM 3

496161

دانش آموخته دکتری مطالعات برنامه ریزی درسی» مدرس دانشگاه فرهنگیان هدف پژوهش حاضر بررسی پدیدار شناختی تجارب مشترک دانشجو معلمان از علم و تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان کمالوند خرم‌آباد بود که تعداد۱۸ نفر.بهاعنوّان مشارکت کننده به,روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع نظری انتخاب شد. ذاده‌های استخراج شده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با استفاده از روش پدیدارشناسی و ک‌گذاری استخراج مضمون های اصلی و فرعی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که از نظر دانشجویان,رابطه‌ی مستقیمی بین علم وتکنولوژی وجود دارد و تکنولوژی موجب تسهیل بادگیری می‌شود. همچنین استفاده از تکنولوژی در میان اساتید متغییر بوده و آن را بیشترآبه دانشجویان توصیه می‌کنند.» دانشجویان استفادهای بیشتری از تکنولوژی دارند و در زمینه های مختلفی چون اینترنت» کارهای عملی» مقاله و... از ان استفاده می کنند. میزان کارآمدی کلاس های تکنولوژی و زمان کلاس های فناوری نیاز به ارتقا دارد. با توجه به این که امکانات به؛میزان لازم فراهم کته رفع کمبود های موجود نیازمند توجه جدی می باشد. يافته ها بر اهمیت نقش تکنولوژی و کاربرد موثر آن به وسیله دانشجویان و اساتید تأکید داشته و اینکه مسئولان دانشگاه فرهنگیان در این خصوص اهتمام بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۳٩ سرعت و میزان رشد علم در جهان و روش‌های نوین گردآوری پردازش و توزیع اطلاعات از یک سو و نیاز رو به رشد جوامع انسانی به اطلاعات از سوی دیگر موجب پدیدار شدن عصر اطلاعات گردیده است و تاثیر شگفتی این دوره بر جوانب مختلف زندگی کاملا مشهود بزده و موجب پدیدار شدن شکل نوینی از فناوری مرسوم به فناوری اطلاعات است( منتظر ۱۳۸۱). یکی از مهمترین رخدادهایی که در دهه اخیر در آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور ما رخ داده و همچنین ادامه دار نیز می‌باشد روی آوردن کم سابقه به مباحث فناوری اطلاعات و ارتباطات است( فردانش» ۱۳۹۶). از آنجا که تغییرات سریع تکنولوژی در فرآیند یاددهی یادگیری و هدف آن ارتقای کیفیت آموزش بوده است در سال‌های اخیر توجه زیادی به بهره گیری از تکنولوژی های نوین در آموزش شده است(تسیا۲۰۱۲). در توضیح به اینکه تکنولوژی اموزشی چیست باید گفت که درواقع تکنولوژی آموزشی عبارت است از مجموعه ای از کاربست علوم آموزش و یادگیری در کلاس درس,» همراه با ابزار و روش هایی: که کازبست علوم را ساده‌تر می‌کند.(ذاکری عوامل متعددی در به کار بردن تکنولوژی تاثیرگذار است؛ به آعقیده ی(زایو و زیکو۲۲۰۰۱) کاربرد تکنولوژی در کلاس درس تاثیرگذار است؛ عقاید.معلم نسبت به اثربخشی رایانه» اطمینان از عدم آشفته شدن کلاس در زمان استفاده از رایانه و توانایی کنترل فناوری در کلاس درس. یکی دیگر از عوامل بسیار موثر در استفاده از تکنولوژی طرز.نگرش در به کارگیری فناوری اطلاعات است. (نقویی»۲۰۱۰) طرز نگرش مثبت به فناوری باعث خودکارآمدی بهتر می شود(کینگ, ۵7۲۳ افراد با طرز نگرش مثبت و بالا تکالیف سخت را به عنوان چالش هایی که می تواند به آنها مسلط شوند در نظر می‌گیرند. آنها تکالیف چالش انگیز را انقتخاب می‌کنند» سریعتر حس کارآمد ایشان بهبود می‌یابد و در صورت وجود مشکلات تلاششان حفظ می‌شود و چون حس اعتماد به نفس در آنها بالا می‌باشد و:در صتورت ناکامی دوباره اقدام به تلاش می کنند. (زمانی» ۰۲۰۱۲ اندرسون*۲۰۰۲) اما فراگیرانی که علاقه به استفاده از نرم افزارهای آموزشی ندارند و در ارائه تکالیف با این ابزارها با مشکل روبرو هستند ممکن است اضطراب و ناکارآمدی بیشتری ۹4 سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ در یادگیری احساس کند و در نتیجه‌ی آن در تلاش های بعدی خود کم‌تر از تکنولوژی استفاده در حقیقت تحقیقات نشان داده است که استفاده از فناوری اطلاعات » در استفاده فراگیران از راهبرد های خود تنظیمی موثر است چرا که به نظر می رسد فراگیرانی که برای جست و جوی اطلاعات از فناوری اطلاعات استفاده میکنند. تمایل بیشتری به استفاده از راهبرد های خود تنظیمی برای سازماندهی, تجزیه و تحلیل و به کار بردن مقدار زیاد اطلاعات دارند. در مقابل فراگیرانی که معتقد اند جستو جوی اطلاعات به وسیله ی تکنولوژی, اتلاف وقت است؛ استفاده از این راهبرد را محدود می کنند(نگ لی ان و اتلا ۲۰۰۸). فناوری نوین ابزارهای متعددی را برای بهبود تدریس و یادگیری در کلاس های درس فراهم می کند استفاده از فناوری اطلاعات می تواند یک نقش حمایتی در تدریس رودرروی سنتی ایفا کند و بسیاری از پژوهشگران معتقدند که استفاده از این فناوری و تکنولوزی‌هایی همچون کامپیوتر می تواند به افزایش اطلاعات و افزایش فرصت معلمان در کمک به دانش آموزان در ارتباط با نیازها و مسائل«ویژه کمک نماید.( خالد عبداللی در این حیطه این اجماع وجود دارد. که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات کیفیت تدریس و یادگیری را افزایش می‌دهد.( کفاش:و همکاران» *۳۰۱) همچنین به کارگیری فناوری موجب کاهش هزینه های آموزشی, صزفه؛جوییآدر, زفمان».افزایشن فرصت های یادگیری موفقیت تحصیلی و دسترسی سریع به اطلاعات شده است و دانشآموزان و دانشجویان میتوانند به وسیله تکنولوژی به انبوه زیادی از اطلاغات چلهی دگت‌ایدا کل به همین :سبب سیاست گذاران بخش تعلیم و تربیت در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به آموزش الکترونیکی توجه ویژه نشان ذاده.اند؛(رحمانی و یداللهی. ۲۰۱۱ )حال با؛توجه به تاثیر غیر قابل انکار تکنولوژی در یادگیری باید به این نکته توجه نماییم یادگیری زمانی اثربخش است که معلمان در فرایند تدریس و یادگیری از وسایل کمک آموزشی جدید و تکنولوژی استفاده کنشد و لذا برای اجرای موفق این طرح عوامل متعددی از جمله نگرش دانشجو معلمان به این موضوع جعفر حاجتی( ۱۳۸۵) در تحقیقی با عنوان ارزیابی طرح مدرسه هوشمند در دبیرستان‌های تهران (مطالعه مورد دبیرستان ابسال )به این نتیجه رسید که بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در فرایندیادگیری به اضصورت: یک رسانه باید شالوده: و ساختار یاذگیری را تغییر هن و این امر فقطظ در ارتباط مستقیم با تغییر نقشه معلم و دانش آموز و تحولات ساختاری در محتوای آموزشی بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۹۵ امکان پذیر است. همچنین ضامنی و کاردان( ۱۳۸۹) در پژوهش خود که در آن دیدگاه معلمان دوره ابتدایی را در ارتباط با تاثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری درس ریاضی مورد بررسی قرار دادنده بودند دریافتند که از دیدگاه آنان کاربرد این فناوری در تغییر نگرش, تثبیت و پایداری مطالب درسی, مهارت استدلال و قدرت خلاقیت و در نهایت یادگیری فعال در درس ریاضی تاثیر گذار می‌باشد. ستاری و محمدی ( ۱۳۹۰) در پژوهش خود که در مقطع متوسطه انجام شده بود رابطه معنی داری میان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزانی که در این مقطع مشغول به تحصیل بودند یافتند . نتایج پژوهش عارضی و همکاران(۱۳۹۵) نشان داد که آموزش به سبک چند رسانه‌ای و توانایی دیداری» نوشتاری» شنیداری و گفتاری زبان انگلیسی دانشجویان تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین یافته‌های جابری و همکاران( ۱۳۹۹) حاکی از آن است که فاوا سبب بهبود مهارت های زبان انگلیسی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی می شود. در این ارتباط پژوهشی توسط هاریسون و همکاران (۲۰۰۲) انجام شده که نشان می؛دهد کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش را عمیق تر و اثربخش تر کرده و سبتب,پروز تلاقیت می گردد: تاوراسی( )در مطالعه خود با هدف بررسی تاثیر استفاده از کامپیوتراهر محیط های یادگیری ننوردی از دبیرستان های برزیل نشان داد که استفاده از کامپیوتر می؛تواند محیط های یادگیری را؛ارتقا دهد؛ در نتیجه باعث ایجاد انگیزه اضافی در یادگیرندگان میشود و انگیزش اضافی انتقال و یادگیری دانش را افزایش می دهد. نتایج پژوهش سی( ۲۲۰۰۸) نشان داد که تکنولوژی چند رسانه ای به ایجاد دیدگاه بهتری در دانشجویان درباره مفاهیم علمی کمک کرده و همچنین سبب نگرش مثبت آنها به یادگیری میشود . پژوهش اوسو و همکارانش( ۲۰۱۰*) با عنوان تاثیر آموزش به کمک کامپیوتر در مقایسه با روش سنتی بر عملکرد درس زیست شناسی دانش آمنوزان تال آخر در غنا به روش شبه آزمایشی انجام شد. تجزیه و تحلیل.آماری نشان داد که عملکرد گروهی که علوم را از طریقی کامپیوتر یاد گرفته‌اند از گروهی که مفاهیم را بهاصورت سنتی یاد گرفتن بهتر بوده است. آدیمی(1۲۰۱۲) در بررسی تاثیر آموزش به کمک کامپیوتر بر پیشرفت تحصضیلی دانش آموزان دوره متوسطه در درس مطالعات اجتماعی به اين نتیجه رسید که کاربرد کامپیوتر تاثیر معناداری در ۹۹ سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ یافته های جانگ و لی(۲۰۱۸) بیانگر این است که یادگیری برخط سبب اشتیاق یادگیری و لای(۱۱۲۰۱۹) در پژوهش فراتحلیلی روی ۳۶ تحقیقات انجام شده در تایوان به این نتیجه رسید که آموزش به کمک کامپیوتر نسبت به روش ستتی تاثیر مثبت و معناداری به عملکرد مایر و شکی (۱۲۲۰۱۹)اعلام کردم که فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد تحصیلی والینت و همکارانش(۳۲۰۱۹) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که یادگیری الکترونیکی سبب درک مفاهیم» صلاحیت‌های اکتسابی» رضایت. اشتیاق یادگیری و نگرش مثبت نسبت به استفاده از منابع طراحی شده در برنامه درسی می شود. حال با توجه به نقش غیر قابل انکاری که استفاده از تکنولوژی بر یادگیری و آموزش در مدارس و هم در دانشگاه ها و مقاطع عالی تحصیلی دارد و فراهم آوردن امکانات تکنولوژی به منظور یادگیری هرچه بیشتر در موسسه های آموژشی به یکی از وظایف اصلی آنان بدل شده است. اما در این خصوص در سطح دانشگاه ها پژوهش های انجام شده بسیار محدود است. در نتیجه در این پژوهش سعی شده.اننت به.دیدگاه دانشجومعلمان دانشگاه کمالوند در خصوص تکنولوژی و میزان استفاده و چگونگی اتکنولوژی موجود سطح دانشگاه پرداخته شود که با ۱)با توجه به رشته تحصیلی شما چه رابطه ای بین علم و تکنولوژی وجود دارد توضیح دهید. ۲)اساتید دانشگاه فرهنگیان در مباحث علمی خود تا چه اندازه راغب به استفاده از تکنولوژی ۳ دانشجویان تا چه اندازه از تکنولوژی در کارهای عملی خود استفاده می کنند؟ شرح دهید. ۶)دروس مربوط به ارتباط علم و تکنولوژی در دانشگاه تا چه اندازه موثر هستند شرح دهید. ۵) مسئولین» امکانات. شرایط و فضای دانشگاه فرهنگیان تا چه اندازه تکنولوژی لازم برای بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۹۷٩ پژوهش حاضر کیفی بوده و از نوع پدیدار شناسی می باشد . روش پدیدار شناسی به بررسی تجربیات واقعی افراد می پردازد( حاج باقری و صلصالی, ۱۳۹۰). هدف از نمونه گیری فهم پدیده های مورد نظر است از همین رو میتوان گفت که نمونه گیری مبتنی بر هدف می باشد . در پژوهش حاضر نمونه تحقیق دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کمالوند شهر خرم آباد که هم اکنون مشغول به تحصیل می باشند است. روش نمونه گیری در این تحقیق بر اساس معیارهای نظری و میزان روشنایی بخشی احتمالی شان برای تحقیق, انتخاب شده اند. بر اساس تعداد مشارکت کنندگان در پژوهش به نظر می رسید که بعد از مصاحبه با ۱۶ نفر پژوهش به اشباع نظری تعیین شده رسید. لازم به ذکر است که مصاحبه شوندگان همگی از یک جنس و زن بودند و بازه ی روش جمع آوری اطلاعات با توجه به اينکه سوالات مورد پرسش تا حدی مشخص بودن مصاحبه نیمه ساختار یافته میباشد که اصلی ترین روش جمع آوری اطلاعات در پژوهش های پدیدارشناسی شناخته شده است زیرا موقعیتی را فراهم می.کند تا شرکت کنندگان دیدگاه خود را نسبت به دنیا آن طوری که تجربه,کرده اتشت با استفاده اززبان و لغات خود تشریح کند .(عابدی»۱۳۸۷) تایید همکاران تحقیق مهمترین ملاک برای ایجاد اعتبار در تحقیقات کیفی است ؛ به همین سبب در تحقیق پیش رو اسعی شده تا به هر کدام ازمصاحبه شوندگان وقت کافی اختصاص داده شود و همچنین سعی شده است که از هر گونه سوگیری نظری در فرایند مصاحبه و استخراج نتایج خودداری شود .جهت انجام مصاحبه در این پژوهش بعد از اینکه شرکت کنندگان تمایل خود را جهت انجام مصاحبه و همکاری با ما را نشان دادن جریان مصاحبه شروع شد ابتدا قبل از ارائه سوالات به مصاحبه شوندگان توضیحاتی در رابطه با اهداف پژوهش و همینطور پيامد ها بر کاربرد پژوهش به آنها ارائهه شد . دز مرحلته بعدی به مصاحبه شوندگان اطمینان داده شد که اطلاعات شخصی آنها در فرایند تجزیه و تخلیل داده ها هیچ نقشی ندارد و تنها محتوای پرسش و پاسخ ها مورد نیاز است. زمان انجام مصاحبه با هر یک یک از افراد با توجه به اوقات فراغت آنان بود و در جریان مصاحبه از یادداشست برداری و ثبت صدای مصاحبه شوندگان استفاده گردید . رویکرد استدلالی به تحلیل و تفسیر داده ها در این بخش نیز استقرایی- قیاسی بوده به این معنی که ابتدا کدهای باز و جزئی شناسایی شدند و با کنار هم قرار دادن آنها بر اساس روابط بین آنها کد های محوری و کلی تری ایجاد شده اند. پس از این روند استقرایی مجددا گدهایی باز شناسایی شدمو. کد خاق بازی که بعد شناسایی شدند به قیورات آتضایی آقر زیر مفاهیم محوری ایجاد شده يا مفاهیم محوری که بعدا ایجاد و یکپارچه شده اند قرار گرفتند . سواد تربیتی معلم. دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱2۰ سوال اول پژوهش: اساتید دانشگاه فرهنگیان در مباحث علمی خود تا چه اندازه راغشب به اساس نتایج تحلیل مصاحبه های به دست آمده از دانشجویان در ارتباط با دیدگاه دانشجوبان در مورد میزان تمایل اساتید برای استفاده از تکنولوژی» چهار کد محوری؛ مقدار بهره گیری از تکنولوژی؛ دیدگاه اساتید #چگونگی بهره گیری و توصیه تکنولوژی به دانشجویان بود. در جدول۲؛ شاخص های بیانگر هریک از این عوامل آمده اند جدول ۱. بررسی میزان تمایل اساتید به استفاده از تکنولوزی _ مجبور به استفاده از تکنولوژی به دلیل مجازی شدن کلاس ها . _استفاده بعضی از اساتید از تکنولوژی بخصوص از پاورپوینت وفیلم‌های آموزشی علاقه مند بودن و تاکید ویژه داشتن به استفاده از تکنولوژی های مدرن. _اساتید دیدگاه های متفاوتی دارند و میزان استفاده آنان نیز متفاوت است . درصد اساتید تاکید.په استفاده از تکنولوژی دارند اما خودشان استفاده نمی‌کنند _از ایترنت برای گرفتن اطلاعات و کامل"گردن دانش خود استفاده می‌کنند . #اساتید از این طریق به دانشجویان کار عملی میدهند . _بعضی از اساتید انجام این کارها را به دانشجویان واگذار می‌کنند . اساتید استفاده از تکنولوژی را مختص به دانشجویان می‌کنند . _اساتید در کار های عملی دانشجویان استفاده از تکنولوژی را الزامی می‌دانند . _اغلب از دانشجویان میخواهند که از آن در کارهایشان استفاده کنند در ادامه به منظور مستندسازی کدگذاری های باز و محوری » به نمونه ایی از صحبت ها اشارات و دیدگاه های مشارکت کنندگان پرداخته شده است. قبل از بیان این نقل قول ها بذل توجه به این بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۹۹ نکته را ضروری میدانم که در برخی از نقل قول ها ممکن است بیش از یک و حتی چندین کد باز طلاع رسان کد۱. " بعضی از از اساتید از تکنولوژی به خصوص پاورپوینت و فیلم های آموزشی ستفاده من کنند آما پرخی آذبگر از آساتید: اضیلا تمایلی به استفاده, از تختولرژی ندارند" طلاع رسان کد۲. " تقریبا نیمی از اساتید دانشگاه فرهنگیان از تکنولوژی استفاده می کند و آن طلاع رسان کد ۵ ."... اگر استاد بخواهد استفاده کند اذیت می شود و ترجیح می دهد که استفاده طلاع رسان کد1." ۰ درصد اساتید ما تاکید بر استفاده از تکنولوژی دارند اگرچه خود از آن ستفاده نمی کنند و فقط استفاده از آنرا مختص به دانشجو کرده‌اند." طلاع رسان کد۹. " اساتید علاقه و تاکید ویژه بر تکنولوژی های مدرن دارند و در تکالیف دانشجویان و کارهای عملی آنان استفاده از تکنولوژی:آموزشی را الزامی می دانند. " طلاع رسان کد۱۱." تقریبا در همه‌پی‌یکار "ای خحود از,اتنترست,استفاده می کنند » از گرفتن طلاعات و کامل کردن دانش خود تا توّصیه به دانشجویان برای انجام تکالیف خود." طلاع رسان کد ۰.۱۶" معمولا از پروژکتور در کلاس ها استفاده میکنند و برخی از فایل ها را هم به طلاع رسان کد ۱۹." به نظر من به اندازه ی اساتید دیگر دانشگاهها از تکنولوژی استفاده نمی طلاع رسان کد۱۷." الان که کلاس ها مجازی شده بیشتر استفاده میکنن مثلا توی گروه های کلاسی عضون و از این طریق کار دانشجو ها رو بررسی میکتن با بهشون تکلیف میدن." سوال دوم پژوهش: دانشجویان تا چه اندازه از تکنولوژی در کارهای عملی خود استفاده می بر اساس نتایج تحلیل مصاحبه های به دست آمده از دانشجویان در ارتباط دیدگاه دانشجوبان در مورذ میزان استفاده ی دانشجویان از تکنولوژی در کارهای غملی خوذ شامل ذو کد محورقی مقدار استفاده از تکنولوژی و زمینه های مورد استفاده بود. در جدول ۲؛ شاخص های بیانگر هریک از ۱.۰۰ سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ جدول ۲. بررسی میزان استفاده دانشجویان از تکنولوژی در کارهای عملی - تقریبا بیشتر دانشجویان در مباحث خود از آن استفاده میکنند . مقذان استفاده از تکنولرژی: | . دانشجوبان بیشتر از اساقیذ از تکنولوژی استفاذهم ی کل : _اکثر دانشجویان کار های خود را به این وسیله نمایش میدهند . تقریبا همه .ی؛کار های خود را از طریق اینترنت انجام می‌دهند . در ادامه به منظور مستندسازی کدگذاری های باز و محوری » به:نمونه ایی از صحبت ها اشارات و دیدگاه:های مشارکت کنندگان پل اسمازند اسگ ان انا #نقل قول ها بذل توجه به این نکته را ضروری میدانم که در برخی از نقل"قول ها ممکن است بیش از یک و حتی چندین کد باز طلاع رسان کد۲." دانشجویان معمولا از تکنولوژی استفاده می کند ولی فقط در حد پاورپویست یا فیلم و عکس و از آن فرا تر نمی‌روند." طلاع رسان کد۳." تقریبا بیشتر دانشجویان از تکنولوژی در مباحث خود استفاده می کنند طلاع رسان کد۵ ." من خودم ترجیح می دهم کارهایم را به صورت پاورپوینت نشان بدهم هم که طلاع زسان کد۸" دانشجویان خیلی بیشتر از اساتید از تکنولوژی استفاده می‌کنند برای انجام طلاع رسان کد۱۰." استفاده دانشجویان هم بسیار زیاد است. در پاورپوینت و مقاله بسیار از بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۱۰۱ اطلاع رسان کد ۱۱."... تقریبا همه کار های عملی خود را از طریق تکنولوژی انجام میدهند." اطلاع رسان کد۱۳." دانشجویان وابستگی زیادی به تکنولوژی پیدا کرده اند و در کار های خود اطلاع رسان کد۱۶." دانشجویان هم معمولا برای کارهای عملیشان از پاور پوینت استفاده میکنند و اطلاع رسان کد۱۷ ."... دانشجو ها هم الان مجبورن که همه ی کار هاشون رو از طریق تکنولوژی اطلاع رسان کد۱۸." زیاد استفاده میکنند مثلا پاورپوینت میسازند و با پروژکتور نمایش میدهند و سوال چهارم پژوهش: دروس مربوط به ارتباط علم تکنولوژی در دانشگاه تا چه اندازه موثر بر اساس نتایج تحلیل مصاحبه های به دستآمده از دانشجویان در ارتباط دیدگاه دانشجوبان در مورد میزان اثر موثر بودن دروسامرتبط بهاعلم تکنولوژی شامل کد سه محوری میزان کارآمدی؛کمیت کلاس های فناوری و کیفیت کلاس های فناوری :بود. در جدول4؛ شاخص های میزان کارامدی ‏ | جوابگوی نیازهای دانشجومعلمان امرواز نیستند . کمیت کلاس های | دروس مربوط به تکنولوژی بسیار کم هستند . ۱۰۲ سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ _باعث می‌شود در آینده بتوانیم برای کلاس های خود از تکنولوژی بهره ببریم . فناوری -موجب تشویق دانشجویان در به کارگیری تلکنولوژی می‌شود . در ادامه به منظور مستندسازی کدگذاری های باز و محوری » به نمونه ایی از صحبت ها اشارات دیدگاه های مشارکت کنندگان پرداخته شده است: قبل از بیان این ثقل قول ها بذدل توجه به ایره و دی ی مشار پر بل از بیان این نقل قول ها بذل توجه به این نکته را ضروری میدانم که در برخی از نقل قول ها ممکن است بیش از یک و حتی چندین کد باز اطلاع رسان کد۱ ." ...شامل دو کلاس فن آوری است که توانسته تا حدی موثر عمل کند اما برای اطلاع رسان کد۲." ... استفاده از تکنولوژی بهاین شکلی که در رشته ما از آن استفاده می شود اطلاع رسان کد۳."... فقط باید ۶اواحد فناوری را بگگذرانیم .درس دنگثری,اسنت گنه ثنا اطلاع رسان کد1 ." ...تغییر چندانی دردانشجوهای ما ایجاد نکرده و.در حال حاضر اگر به شیوه صحیح تدریس شود و امکانات برای عملیاتیشدن این دانش فراهم گردد می تواند بسیار موثر اطلاع رسان کد۷." این دروس برای افزایش آگاهی دانشجویان نسبت به این ارتباط و همچنین تشویق دانشجویان برای به کارگیری تکنولوژی در فعالیتهای علمی خود موثر است." اطلاع رسان کد۱۱." از آنجایی که همه کار ها و تکالیف چه در زمان دانشگاه و چه در زمان اشتغال به تکنولوژی نیازمند است.آموثر بوذن این دروس را نمیتوان نادیده گرفت. " اطلاع رسان کد۱۲." اگر به درستی استفاده شوند میتوانند بسیار تاثیر گذار باشند ۰" اطلاع رسان کد۱۶." ...برای قسمت های مهم وقت زیادی باقی نمی ماند ." اطلاع رسان کد ۰.۱۷" خوبن ولی فقط درباره ی کار با کامپوتر و چطور استفاده کردن از کامپوتره اطلاع رسان کد۱۸." اساتیدی که دروس مربوط به تکنولوژی را تدریس میکنند اگر خودشان را بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان ‏ ۱۰۳ سوال پنجم پژوهش: مسئولین, امکانات. شرایط و فضای دانشگاه فرهنگیان تا چه اندازه تکنولوژی لازم برای مباحث علمی را مهیا کردند؟ بر اساس نتایج تحلیل مصاحبه های به دست آمده از دانشجویان در ارتباط دیدگاه دانشجویان در مورد اینکه نقش مسئولین امکانات شرایط و فضای دانشگاه فرهنگیان تا چه اندازه تکنولوژی لازم برای مباحث علمی را مهیا کردند شامل سه کد محوری شامل میزان تجهیزات. عملکرد مسئولین و فضا و شرایط بود. جدول ۶. بررسی میزان اثرگذاری مسئولین» تجهیزات و شرایط در ارتباط با تکنولوژی میزان اثر گذاری مسئولین. تجهیزات و شرایط در ارتباط با تکنولوژی در ادامه به منظور مستندسازی کدگذاری های باز و محوری » به نمونه ایی از صحبت ها اشارات و دیدگاه های مشارکت کنندگان پرداخته شده است. قبل از بیان این نقل قول ها بذل توجه به اين ۱۰۶ سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ نکته را ضروری میدانم که در برخی از نقل قول ها ممکن است بیش از یک و حتی چندین کد باز طلاع رسان کد۱." ...امکانات لازم در دانشگاه فرهنگیان به طور کامل مهیا نیست مثلا بعضی از کلاس ها مجهز به پروژکتور نمی باشند و یا پروژکتور آنها از کار افتاده است." طلاع رسان کد۲." خیلی کم تا حدی که حتی بیشتر کلاس های دانشگاه ویدیو پروژکتور طلاع رسان کد ." ضعیف ؛اکثر کلاس ها مجهز نیستند امکانات مناسب را فراهم نمی‌کنند یا سیستم خرابه یا قطعه ای از آن مشکل داره یا سیم قطعه. " طلاع رسان کد۵ ." خیلی کم و در کل ما فقط یک سایت داریم که آن هم تعداد رایانه‌های به ندازه کل دانشجو های کلاس نیست و جواب گو نیست." طلاع رسان کد۸." نقش آنها برای استفاده تکنولوژی خیلی محدود است و امکانات لازم را در طلاع رسان کد۱۰." هنوز کمبودهایی وجود دارد ولی امکانات موجود هم خیلی کم نیستند." طلاع رسان کد۱۱." بسیار کم تنها رد تکنولوژی دز دانشگاه را میتوان وجود ویدیو پروژکتورها طلاع رسان کد۱۳." تاحدودی نقش داشته.اند:اها خیلیی موثرنبوده و امکانات کافی نیست." طلاع رسان کد۱۶." با اینکه هر ماه درصهدزیادی از حقوق"ما را کسر میکنند اما امکانات کافی طلاع رسان کد۱۵." امکانات زیادی فراهم نیست و اون چیزاییم که خراب شده رو تعمییر طلاع رسان کد۱۹." متاسفانه توجه چندانی ندارند و بیشتر به کارهای دیگر میپردازند ۰" طلاع رسان کد۱۸." عملکرد ضعیفی داشته اند چون هنوز کمبود های زیادی داریم ." هدف پژوهش حاضر بررسی پدیدار شناختی تجارب مشترک علم و تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان شهر خرم آباد بود. پژوهش حاضر در پی پاسخ به چهار سوال شامل دیدگاه دانشجویان نسبت به میزان استفاده ی اساتید از تکنولوژی, میزان استفاده ی دانشجویان از تکنولوژی, میزان اثربخشی دروس تکنولوژی و نقش مسولین» امکانات. شرایط و فضای مناسب در بهره گیری از تکنولوژی ؛ براساس مصاحبه های نیمه ساختاریافته از دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان ‏ ۱۰۵ در ارتباط با سوال اول پژوهش تحت عنوان میزان تمایل داشتن اساتید به استفاده از تکنولوژی ؛ نتایج حاصل از مصاحبه منجر به استخراج چهار کدمحوری شامل مقدار استفاده از تکنولوژی از جمله استفاده ی زیاد اساتید از تکنولوژی به دلیل مجازی شدن کلاس هااستفاده ی بعضی از اساتید از تکنولوژی, استفاده ی کم تر نسبت به اساتید دیگر دانشگاه ها و...دیدگاه اساتید ؛ داشتن دیدگاه‌های متفاوت نسبت به تکنولوژی, علاقه مند بودن و تاکید به استفاده از تکنولوژی» رغبت داشتن به تکنولوژی و...چگونگی بهره‌گیری ؛ به طوری که از پروژکتور استفاده می‌کنند. فایل ها را به این وسیله به اشتراک می‌گذارند» بررسی تکالیف دانشجویان از طریق تکنولوژی و...همچنین در توصیه کردن اساتید به دانشجویان در بهره گیری از تکنولوژی برخی از اساتید آن را مختص به دانشجو می دانند. در انجام کارهای عملی استفاده از تکنولوژی را الزامی میدانند که این نتایج با نشایج ( زایو و زیکو ۲۰۰۱ نقویی» ۲۰۱۰ لای» ۲۰۱۹ و تاوارس, ۲۰۰۹) همسو است. لای(۲۰۱۹) در پژوهش فراتحلیلی روی ۳۶ تحقیقات انجام شده در تایوان به این نتیجه رسید که آموزش به کمک کامپیوتر نسبت به روش آسنتی,تائیر مثبت و معناداری به عملکرد تحصیلی فراگیران تایوانی داشته است همچنینیتاوژا8ع(, ۲۹ ) در« اتود با هدف بررسی تاثیر استفاده از کامپیوتر در محیط های یادگیری؛ موردی از دبیرستان"های برزیل نشان داد که استفاده از کامپیوتر می تواند محیط های یادگیری را ارتقا دهد؛ در نتیجه باعث ایجاد انگیزه اضافی در یادگیرندگان میشود و انگیزش اضافی انتقال و یادگیری دانش و افزایش می دهد. در ارتباط با سوال دوم پژوهش تحت عنوان میزان استفاده ی دانشجویان از تکنولوژی در کار های عملی خود در دانشگاه فرهنگیان نتایج حاصل از مصاحبه های صورت گرفته از دانشجویان شامل دو کد محوری مقدار استفاده ی از تکنولوژی حاکی از استفاده زیاد دانشجویان از تکنولوژی, استفاده از اینترنت در تمام کارها وابستگی زیاد دانشجویان به تکنوّلوژی, استفاده از تکنولوژی با توجه به امکانات موجود و... همچنین زمینه های مورد؛استفاده دانشجویان شامل استفاده از تکنولوژی در درس های عملی, استفاده.از پاوریوینت و اینترنت» دانلود مقاله از اینترنت» نمایش کار های عملی خود به وسیله ی پروژکتور و... بود. در کل میتوان گفت که نظر دانشجویان براین بود که میزان استفاده از تکنولوژی در زمینه های مختلف در میان دانشجویان زیاد است که این نتایج با نتایج( زمانی» ۲۰۱۳؛ اندرسون۲۰۰۲۰ و نگ لی ان و اتلا ۲۰۰۸) همسو است. نگ لی ان و اتلا ( ۲۰۰۸) معتقدند تحقیقات نشان داده است که نگرش مثبت نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات » در استفاده فراگیران از راهبرد های خود تنظیمی موثر است چرا که به نظر میرسد فراگیرانی که برای جست و جوی اطلاعات از فناوری اطلاعات استفاده میکنند تمایل بیشتری به استفاده از راهبرد های خود تنظیمی برای سازماندهی, تجذیه و تحلیل و به کار بردن مقدار زیاد ۱۹ سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱۶۰۰ اطلاعات دارند . در مقابل فراگیرانی که معتقد اند جستو جوی اطلاعات به وسیله ی تکنولوژی » اتلاف وقت است ؛ استفاده از این راهبرد را محدود میکنند. در ارتباط با سوال سوم پژوهش تحت عنوان میزان اثر بخشی دروس مربوط به تکنولوژی در دانشجویان » نتایج حاصل از مصاحبه با دانشجویان منجر به استخراج سه کدمحوری میزان کارآمدی کلاس‌ها که نشانگر تا حدودی موثر بودن اینگونه کلاس ها کافی نبودن با توجه به نیاز دانشجویان» ناتوانی در ایجاد تغییرات لازم در دانشجویان و...کمیت کم کلاس های فناوری؛ ارائه شدن تنها دو واحد فناوری» کم بودن دروس مربوط به تکنولوژی,» محدود بودن کلاس ها عدم وقت کافی برای قسمت های مهم و... همچنین کیفیت کلاس‌های تکنولوژی بیانگر افزایش آگاهی دانشجویان, قابل فهم تر کردن مسأله ها تاثیرگذار بودن کلاس‌ها در صورت استفاده‌ی درست و...بود .درواقع دانشجویان معتقد بودند که استفاده ی درست از تکنولوژی سبب افزایش یادگیری و کارآمدتر شدن دانشجویان میشود اما هم‌اکنون میزان کارآمدی و زمان کلاس ها مناسب نیست که این نتایج با نتایج( کفاش و همکاران» ۲۰۱۰٩ سو ۲۰۰۸ اوسو و همکاران» ۲۰۱۰ و مایر و شکی, ۲۰۱۹) همسو است. نتایج پژوهش سی( ۲۹۰۸) نشان داد که تکنولوژی چند رسانی به ایجاد دیدگاه بهتری در دانشجویان درباره مفاهیم علمی, کمک کرده و همچنین سبب نگرش مثبت آنها به یادگیری میشود. والینت واهمکارانش(۲۰۱۹) دز,پژوهشن,خود به این نتیجه رسیدند که یادگیری الکترونیکی سبب درک مفاهیم».صلاخیت‌های,.اکتسانی. رضایت» اشتیاق یادگیری و نگرش مثبت نسبت به استفاده از منابع طراحی شده در برنامه درسی می شود. در آخر در ارتباط با سوال چهارم پژوهش تحت عنوان نقش مسئولین »امکانات ؛شرایط و فضای دانشگاه برای مهیا کردن تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان خرم آباده نتایج حاصل از مصاحبه های صورت گرفته شده منجر به استخراج سه کد محوری میزان تجهیزات شامل مهیا نبودن امکانات به طور کامل» ضعیف بودن امکانات. کم تر بودن تعداد رایانه ها از دانشجویان» وجود نقص فنی در سیستم ها و...؛بعلاوه عملکرد مسئولین حاکی از توجه کافی نداشتن به تکنولوژی» نداشتن نقش موثر فراهم نکردن شرایط مناسب,عملکرد ضعیف و... فضا و شرایط نیز گویای فراهم نبودن بستر مناسب. داشتن فقط یک سایت, مجهز نبودن بیشترکلاس ها به تکنولوژی و... بود که این نتایج با نتایج( فردانش» ۵۶ و تسیا ۲۰۱۲) همسو است.فردانش(۱۳۹۶) معتقد است که یکی از مهمترین رخداد هایی که در دهه اخیر در آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور ما رخ داده و همچنین ادامه دار نیز می‌باشد روی آوردن کم سابقه به مباحث فناوری اطلاعات و ارتباطات است. بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان ۱۰۷ -جعفری حاجتی, ام کلثوم(۱۳۸۵).ارزیابی طرح مدرسه هوشمند در دبیرستان‌های تهران(مطالعه موردی دبیرستان آبسال)» پیایان نامه کارشناسی ارشددانشکده ی روانشناسی و علوم تربیتی - حبیب اللهی» سعیده» شکراللهی» شقایق و رحیمی, سعید( ۱۳۹۶)» « نگرش سنجی دانشجو معلمان نسبت به کاربرد تکنولوژی آموزش در فرایند تدریس»» اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی و کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی و یادگیری, فصلنامه فن اوری اطلاعات و - ذاکری» علیرضا حاجی خواجه لو «صتالح آزشیدی» افرایتی هادی و زنگویی» شهناز( ۱۳۹۰)» «بررسی نگرش معلمان نسبت به فناورق" هي آموزش در فرایند تدریس» نشریه علمی پژوهش و - ستاری» صدرالدین و محمدی» پروین( ۱۳۹۰). برزسی رابطه میزان استفاده از فناوری اطلاعات و موفقیت آموزش دانش آموزان مقطع متوسحطه: فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم - ضامنی» فرشید و کاردان» سحر.( ۱۳۸۹). تاثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری - عابدیحیدر علی (۱۳۸۷)تحقیقات کیفی.روش شناسی علوم انسانی. فصلنامه حوزه فردانش» هاشم.( ۱۳۹۶)» مبانی نظری تکنولوژی آموزشی» تهران» انتشارات سمت. مشتاقی لارگانی» سعید. قربانی»سمیرا و رضاییان» حمید( ۱)۱۳۸۷ اعتباریابی فرم فارسی مقیاس نگرش نسبت به کاربرد تکنولوژی در آموزش میان معلمان مقطع متوسطه شهر اصفهان» فصلنامه منتظر, غلامعلی( ۱۳۸۱) آموزش مهارت های فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر یادگیری موثر و فراگیر. سواد تربیتی معلم دوره ۱ شماره ۱ پاییز و زمستان ۱:۰۰ 7 ۶ 200 ععاصز اند عطا ما کعنسه2009(.8) .مه ان ۸۳۵ 0 ناهن 0 حمناه ص30 .(2010). ۳.0 ,1.0031 منصعر۵ ۸ 7 و5000 560002 که خصعصع‌ع مق عنعناه عطا 1۵۳ (1عل ی مامصطل1 ۳۱۳۵50 - نع م۸ قمع زا هاگ الط نز خصعصم 0010 عاطاههنه‌اهناد ع6- 6010[ /2016(.3) .8 ,2000 ۰7 3/1 ,301 2۳2 ک و ظ ود 0 نع هک گ مذ دعس ۳۵۵00۵1 بوصنصهع1 صعل ۷۵۵ طاعناو۳2 ۵۳ ممعلله فصه عصنط2 ]1 (0) ,63/00173061 ,00۵61 داع0 22 همه و ۸ و206 107 وک مفتق 7300 1310۳۵ 1٩ 70۵ . کاصعلوننک ۶و لماک ععومدعمم] طعناعط۳ عصنصهع.] ۳630 صز عم 0۵ 3696۳0 که لقص70 باممطک فص ی 0 1010۳۵0 ۶و عاعکئه عطا ۵۳ کزدولقس۸ ۵ا۲ع۵ 2160۳ 2019(.۸) ۷ فنص ۰( م16 نک و طقس ۸ کمط بط مصه‌منه 1" ن احصم هه دمتاقصوگطذ کم اعقصصذ عط1 .(2019). 1 ,مه که ۸ ک 2/0 :500060۲5 لآهنوع ند ۵۶ ععمقصصو‌گمهم عنصعفعه 0۵۳ (ک کل کعزعم[مصطا] 2/601 نز 365۳0 ۵۶۰ لطس 30 لقممناه 13 موی ماه و 5/67 ۵ هصنط2ع1-م ما 5۳00606 هه کعطل‌هع که ۸06 .(3/.)2009 مفوه3 1و 50001 بازد هنت مماطاک۸ 3/16 ,0ص یز آازک تعنص حز عهصنصهه‌ع[-م (86۲۹1۵0 صل).کعنو50 تساه فصه کعانصه ۲۳ ۳۵۳ عا نم ناعصا مکععصن5 ۳60 ۶[ع5 .(5.)2008 ,103,501 وغل ۸۲366 و 3 ۷69۶ 278-166 صنطع ص۲10 ها :لماع ص0۷ هصنصهع1 ۵ عاه از -11 صز وصنصههع1 1٩5۵0 0۳ لاه[ حعلنصم۳0۳ 11۰ ۵۵۳05 کعلنمنک۸ فصه انا «منامصصهم‌کصذز 1 5اع2010(.311) .۳.3/۰ ۷۷0 ۰۰ ولا .تاه زمصه شک ۸۵3/10 ماک 0 01 حاونط «منصع5 ۵۶ عع 060 0۵۳0 نحص 0عانککه-ک هم 904-9۰ ,(55)2 ,م600۵ مه کعا هم مفصقطای صز خصع500 بعم[مزط 0 5006۶ [ممطل5 طاونط که واعنجصه ۵ط۲" .(ر2011).د منطق۵0011 ٩ :36 منصعفصطم۴ "منک 0۳۵ 5عا0ا2 0۳ ق0655 فصه ای که عکت حکزم صنطاعص 161۵00 کاز م نطاع ۳۵120 .(2/.)2014,ع0[6 5 ,3 ,ف0 31 31,51۵ ,30601 5 ,3/1 ون0ع/زع5 1 م70 اقا متعتنطاک ۶و سکن هنز کل ص2۳ [ممط5 هامعصعله 8 1 .270 6۵7 لاک مصمناههعنصتصل۸ نمدمنم۳۵ جز عطقم صص۸ 126۷7 بررسی پدیدار شناسی تجارب مشترک دانشجو معلمان از چگونگی کاربرد_تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان _ ۱۰۹ ۸ :55ع0۳0 162008 عطا هز ای که جمناهصصوگصا عط1 2/1.)2006(۰, 137336" .(2012) عم بقل[ 00ه و111 ,116 وه . ل 8طقن]آ و ل .3 ,1518 7 بط 5000۳۵۵ کعنط316000 غم ومع عطا هنز کصعصه تمعن ۸ 1 ودعطع نا عنله عطا ۵۵ اعقدصطز اعد 2012(.۸) ./۹, 536600 بط خصفصع72 -[۵ 70 بک0 ۵362 صز ناهام فمصه وله الط هنوع 10 ).03866787 (۵2,2)۳0۷8 ۹7۵1 1۷7 تعصقط, صمتاق 8۵ حز 161 ددع1 [ه۵ت 276۳۵ ۸ :ع108مصطع1 ۶و دمامصغل۸ +12 مشه6 ,مغلنی) 0هه ۰ ,مقط7 060 16200 0صه 87 مامص 16 تم لقص0 7 عن 0 م عم معط امصصی 1 65 ۳00061-1621٩ اه کع ده مه مصصی عط) و چوه آمزع و امصعصو 60 ام از نس 8120 13320 جر 60ع کز ع مسا 50 5 0۶ 6061087 01 عتخصهم عطا وی ۵ کز جوم کنط) ۶و 00056 136" 6 .۲7906۳5 صعنعصق ۳۳ نز برعمامصطا) فصه ععصعنی که دععمعنوممصه اصنزمز آااژد هآ مزع صقطند۳ عاصعلند ۵۶ 0ماعنعدی وی عطا اه صمناقلام0م نها 8 5۳001 6 ۵۶ عامسد؟ عطا که 5616060 ۷6۲۵ ص506 18 0و هس10 ۶و -ن560 1۳۵۳ 0ع 2اه ما32 بدمناهسه5 360۳01 معله وصه وصناصصد5 [2ع 0۳005 وه صنقص ۶و جمناهجه وصه عصنوی عصنعتد 0ع 2و هه ۷۷۵۲۵ ,10161075 51060 ۵ 276[ کاص006ن50 هط خقطا ۵۵مط5 و۳ عطا کم کوصنوص عط1 ععصعطا +مصنط #۷لحاونط کز وصه 0۳016990۳5 86 مه ع1طاهع۷ مکله کز برع ما مصطلع ۵۲ ععت 15۵ .ومنصده1 ۲[ ۱96 200 677 10مصطاع] 1۵۶ کعکت 076 326 کاصعوننک +کتصعو نی ما 6060 ۳0 6 .ط۵ 50 200 ,کعلع2۳0 ,۵۳۵ مادم ماع از عطا که طلعناه 116105 کنامزه۷ 65 عمط و عست ۵۶ خصسامصه عط هه دععععل رومامصطل نو وصعنقنه 6 200 0۳0۷060 5۵۲ 6ج دعنانله؟ مهد عطا هه ۵عممصز ۵6 ما 2660 6 ع2زعقطاصصه کعصنوص 156 کعوصنصهم ماک عصتعنه عطا عامصنصنله ما وی ومد ۲رط مناهنامصه 1۶006 عاز وصه عومامصطل) که علمم عطا ۶و ععصقا و منز ونطا 1۵ 2۳۳600 0۳6 ام لماک از نت۲ صهزعصمطاحد ۳ اقط هه 0۳016830۳5 0هه 7ااژد 170367 مزع ۳۵۳۳۵2 ,ماع 1صع0 5 ورع ما مصطع وزع ۵06010 :۷۷۵۳۵۵ رم

هدف پژوهش حاضر بررسی پدیدار شناختی تجارب مشترک دانشجو معلمان از علم و تکنولوژی در دانشگاه فرهنگیان بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل دانشجو معلمان  دانشگاه فرهنگیان کمالوند خرم آباد بود که تعداد18 نفر به عنوان مشارکت کننده به روش نمونه گیری هدفمند  و بر اساس اصل اشباع نظری انتخاب شد. داده های استخراج شده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با استفاده از روش پدیدارشناسی و کدگذاری استخراج مضمون های اصلی و فرعی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که از نظر دانشجویان رابطه ی مستقیمی بین علم وتکنولوژی وجود دارد و تکنولوژی موجب تسهیل یادگیری می شود. همچنین استفاده از تکنولوژی در میان اساتید متغییر بوده و آن را بیشتر به دانشجویان توصیه می کنند، دانشجویان استفادهای بیشتری از تکنولوژی دارند و در زمینه های مختلفی چون اینترنت، کارهای عملی، مقاله و... از ان استفاده می کنند. میزان کارآمدی کلاس های تکنولوژی و زمان کلاس های فناوری نیاز به ارتقا دارد. با توجه به این که امکانات به میزان لازم فراهم نیست، رفع کمبود های موجود نیازمند توجه جدی می باشد. یافته ها بر اهمیت نقش تکنولوژی و کاربرد موثر آن به وسیله دانشجویان و اساتید تأکید داشته و اینکه مسئولان دانشگاه فرهنگیان در این خصوص اهتمام بیشتری داشته باشند.

506240

در دور اتابکان» تفکیک عملکردهای شهری طبق محور موازی با قنات عضدی رعایت گردید اما علی‌رغم توسعه گستره شهر به سمت شرق و غرب» ستون فقرات در قسمت شمال و غرب قرار گرفته و در همین محدوده رشد کرد. لذا ساختار مرکزی تضعیف شده و به یک گوشه تمایل یافته:است (3 :2005 ,820106060). ساختار شیراز در دوره صفویه: در دوره صفوی» ستون فقرات شهر شیزاز ضمن حفظ کردن موقعیت پیشین» به سمت شمال حرکت کرده ولی به دلیل احاطه شدن فضاهای شهری گذشته توسط محلات, مجموعه جدید صضفوی در راستای مجموعه قدیم و با فاصله از مجموعه قبلی شکل گرفته است. در این زمان شیراز به خیابانی با ردیفی از درختان سرو (برگرفته از الگوی چهارباغ اصفهان) آراسته شد و در آن تعدادی باغات به انضمام تالارهایی بر پا شد. به گفته شاردن» سیاح فرانسوی: «.. بعد از تنگ الله‌اکبر» خیابان بزرگی که زیباتر از دیگر خیابان‌هاست می‌رسیم. این خیابان دراز و مستقیم به عرض پنجاه قدم است. در دو سوی خیابان مزبور باغ‌هایی با جیهه‌ای به طول دویست قدم قرار گرفته که هریک سردر بزرگی به‌صورت نیم‌هلال دارد. بر روی این ورودیه عمارت کلاه‌فرنگی بنا شده است. ... این خیابان به بازار درازی منتهی می‌شود و بازار نیز به میدان عمومی شهر ختم می‌گردد.» (1 :2010 ,52۳۷691۵1 1[ ۳م)) (شکل ۱). شکل ۱- نقشه ساختار شیراز و میدان شاه صفوی در دوره صفویه (25 :2008 ,01۵9۲) شکل ۲ - موقعیت فضای باز شهری در دوره صفویه (25 :2008 ,8729۲) به‌موجب تصویری که از سیاح فرانسوی در دست است. به‌طور کلی» حداقل سه خیابان اصلی وجود داشته که به دروازه‌های شهر منتهی می‌شده است. یکی از اصلی‌ترین آن‌ها که مدخل راه شیراز به اصفهان بوده و به‌تفصیل بیان شده مانند چهارباغ اصفهان باغ‌هایی با سردرهای مجلل و کلاه‌فرنگی» قرينه هم ساخته شده بودند (1 :1974 ,۸1887). بدین ترتیب حدفاصل انتهای محور چهارباغ و بازار شهر «فضای باز شهری» وجود داشته است (شکل ۲). «فضاهای باز» عمدتا بر اساس الگوی درون‌گرای بافت شهری» درون عناصر شکل می‌گیرند و در مراحلی از توسعه استخوان‌بندی به میادین شهری تبدیل می‌شوند. وجود چهارباغ‌ها اگرچه گذرگاه‌هایی اختصاصی‌تر هستند اما در زمره فضاهای باز و سبز استخوان‌بندی شهر می‌تواند محسوب شود؛ مانند الگوی شهرسازی اصفهان که با ایجاد محورهای سبز که دو محور اصلی چهارباغ عباسی و چهارباغ خواجو را شامل می‌شود باعث گردیده قسمت جدید شالوده شهری» سیمای باغ-شهر را بیابد و خود را از بافت فشرده کالبدی قسمت کهن متمایز سازد (8 :2001 ,1تق۸). بازار عهد ضفویه؛ بازاز نسبتا بلندی بود که از دروازه اصفهان شروع می‌شد و در جای بازار نو و بازار وکیل امروزی قرار داشت. و بعدها در زمان کریم‌خان زند تجدید بنا گردیده» توسعه یافته و تغییر نام داده است. بازاری بنام داودخان نیز وجود داشته که یک دهانه آن بهمیدان شاه صفوی منتمی می‌شده است (4 :1978 ,۸19۵۲). میدان شاه صفوی» میدان بزرگ شهر به‌حساب می‌آمد که در هنگام حکمرانی امام قلی خان فرزند الله‌وردی‌خان در شیراز احداث گردید. «جای درست این میدان به تحقیق روشن نیست. از اینکه محله شمال غربی شهر که تقریبا تمام عمارات کریم‌خان» مانند ارگ و باغ حکومتی و اندرون کوچک تا حوالی بقعه بی‌بی دختران را محله میدان شاه می‌گویند» ممکن است میدان تقریبا در همین حدود قرار داشته.» ( :1974 ,۸1927 کریم‌خان از سال ۰۱۱۸۰.ق شیراز را به پایتختی برگزید. شرایط اقلیمی او موقعیت ویژه شیراز که از طرفی به اصفهان و از طرف و از طرف دیگر به نقاط حساس بنادر خلیج فارس نزدیک بوده و همچنین علاقه شخصی کریم‌خان به شیراز شاید از مهم‌ترین دلایل انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت زندیه باشد (1 :1997 ,۸[22). بدین ترتیب شیراز در زمان حکومت وکیل‌الرعایا به اوج عظمت و رونق خود رسید. فرمانروایان بزرگ را معمولا از روی بناهایی که برپا ساخته‌اند ارزیابی می‌کنند. اولین وظیفه سرسلسله پادشاهی» انتخاب و تزئین شهری به‌عنوان پایتخت است که نه‌تنها صورت یک پایگاه استراتژیک و اداری را دارده بلکه سلاحی روانی برای تلاش در چهت تداوم پشتیبانی عمومی و حیثیت ملی آن‌ها باشد؛ زیرا پایتخت بزرگ و موفق و زیبا مدرکی نمایان بر وجود حکومتی نیک‌خواه و نیرومند است (2 :1998 ,هط 020690). تلاش کریم‌خان در آثار عام‌المنفعه شیراز (زیرا در پی آن بود که شیراز را اصفهان ثانی کند) یادآور تلاش‌های شاه‌عباس در زمینه هنرها بود. در واقع سرتاسر سلطنت کریم‌خان را افسانه بازسازی و بهبود سیاسی و فرهنگی تمدن صفوی پوشاند. باوجود تمام توجه وی به امور مذهبی» بر این عقیده بود که دخالت برخی از روحانیون در مسائل کشوری باعث سقوط دولت صفوی شده است» بنابراین روحانیون در امور مملکتی او نقش چندانی نداشتند (1 :2006 ,۷271270). کریم‌خان به‌دلیل روحیه دوگانه «رزمی- مردمی» بناهای بلند با فضاهای کشیده و بزرگ ساخت و همین شیوه را بعدها به بازماندگان خود منتقل کرد. طرحی که وی برای احداث مجموعه‌ای زیبا مدنظر داشت آمیزه‌ای بود از معماری پیشینیان و معماری صفویان. عناصری که از معماری پیشینیان به‌ویژه هخامنشیان و ساسانیان برگرفته شده شامل: به‌کارگیری ایوان دوستونی کنار ورودی‌ها و تالارها با ستون‌های سنگی» طاق‌نما سقف‌های شیروانی و... . و برنامه ریزی و توسعه محیط شهری» دوره ۲ شماره ۶ تابستان ۱۴۰۱ عنامتری که از سماری صفویان و سلجوقیان ذر ساختمان وتمای خارجی و داخلی کمک گرققه فده بوداشامل: جلوخان» آب‌تناسازی: بلوارسازی» باغ سازی» نقش‌های آجری» برج‌سازی» گچ‌بری» کاشی کاری و... است (5 :1997 ,۸[300). همان طور که گفته شد شبکه راه‌های اصلی و عناصر شهری مهم شیراز همچون مقطع تاریخی گذشته در جای خود قرار داشتند و توسعه شهر نیز به سمت کوهپایه‌های شمال و غرب صورت گرفته بود. به‌طور کلی توسعه استخوان‌بندی شهر مانند گذشته در راستای بازار (شمالی-جنوبی) بوده و مجموعه جدید شهری در راستای فوق» در جهت غرب توسعه یافته است. شکل ۳- نقشه ساختار شیراز در دوره زندیه (27 :2008 ,37۵9۳) در دوره صفویه» برخلاف دوره اتابکان که بافت محدوده استخوان‌بندی فشرده و چسبیده به یکدیگر بوده بافت شهری در اطراف فضاهای باز شهری (میدان) شکل گرفته اما در دوره زندیه تراکم و گشادگی بافت شهر مشابه دوره صفویه نمی‌شود. در بافت این دوره» مجموعه بناهایی دور هم قرار دارند که به‌صورت مجزا شامل فضاهای باز و بسته می‌باشند. شبکه ارتباطی داخلی و دسترسی بین عناصر نیز بر پايه شبکهه ارتباطی گذشته است (27 :2008 ,87287). بازار یکی از شبکه‌های پیونددهنده بین عناصر به شمار می‌آید که دسترسی اصلی به عناصر اصلی شهر از محلات را امکان‌پذیر می‌سازد و ارتباط عناصر شهری پراکنده را توسط راستای اصلی‌اش برقرار می‌سازد. میدان: میدان در لغت‌نامه دهخدا به معنای عیش» فراخ و هرجای پهن و برابر و بی عمارت و پهنه است. اگر در ادبیات و فرهنگ ایرانی به دنبال معنای میدان بگردیم» میدان عبارت از فضا یا مکانی است که (با ابعاد منظم یا نامنظم) به‌عنوان محل فعالیت‌ها یا عملکردهای خاص (به‌طور دائم یا در زمان‌های مشخص به‌صورت دوره‌ای) ایفای نقش می‌کند و نام‌گذاری آن نیز گاهی به فعالیت‌های میدان که معمولا در میانه میدان اتفاق می‌افتد منسوب می‌شود» هرچند که در جداره و زوایای آن نیز امکان انجام فعالیت‌هایی وجود داشته است. پیرامون میدان را متناسب با شخصیت آن» کاربری‌هایی اشغال می‌کند و تعریف ابعاد آن توسط عناصری که در اطرافش قرار گرفته‌اند متصور می‌شود. محققانی که در مورد میدان (به‌عنوان فضای شهری) افاضاتی دارند» عموما بر جنبه «عمومی بودن فضای میدان» و سروکار داشتن آن با «زندگی عمومی» تأکید بیشتری می‌کنند و به عبارتی تعبیر اين فضا با «زندگی جمعی» که نمودی از فرهنگ جامعه است» مترادف می‌دانند. هویت میدان را سه عنصر اصلی «فعالیت يا عملکرد» «میانه پا مرکز» و «کناره یا بدنه» تعریف می‌نماید. «بدنه» و «مرکز» از ارکانی هستند که علاوه بر تعریف ظاهری و مادی میدان» در تعریف هویت ذهنی (یا معنوی) و غیرمادی و همچنین زیبایی آن ایفای نقش می‌کنند. «مرکز» نیز به دلیل جایگاه ویژه‌ای که در فرهنگ ایرانی دارد مهم‌ترین عنصر میدان بشمار می‌رود. میدان‌ها از نظر شکل هندسی به دو گونه طراحی شده و فاقد طراحی منظم تقسیم می‌شوند. میدان طراحی‌شده عموما شکل هندسی منظمی دارد که پرحسب نقش و موقعیت, از مستطیل تا مربع متغیر است. میدان‌هایی که نقش شهری دارند در اکثر موارد به‌صورت مستطیل طراحی می‌شوند. میدان‌های فاقد طراحی منظم» اگرچه به شکل هندسی منظم نیستند اما غالبا به تعدادی شکل هندسی تقریبا منظم قابل‌تجزیه هستند که بر طبق اصل موسوی و همکاران: بررسی و تبیین عوامل موّثر در سیر تکوین فضاهای تاریخی شهرها ۰ کریم‌خان برای ساخت عمارات حکومتی» تحت تأثیر معماری صفوی در اصفهان» تصمیم گرفت میدان وسیعی بسازد. کریم‌خان در ابتدا محوری ساخت که مرکز قدیمی شهر را تعقیب کند یعنی بازار جدید در خط مستقیم به نام بازار وکیل در دنباله بازار قدیمی است. همانند اصفهان که مرکز جدید شهر از طریق بازار قدیمی با هسته قدیمی‌تر و قطب‌های اساسی آن تماس مستقیم دارد و به علت گشوده‌شدن مسیر جدید در حاشیه قرار نگرفته است (4 :2005 ,۳20100060). میرزا صادق «نامی» که قسمت‌هایی از تاریخ زمان زندیه را نوشته. می‌نویسد: «کریم‌خان از اینکه در سرای گذشتگان منزل بگیرد, عار داشت. ازاین‌رو بر آن شد تا بناهای رفیعی که درخور شأن حکومتش باشد احداث نماید.» (31 :2008 ,۸7297). «دیولافوا» خاورشناس فرانسوی» گفته تاریخ‌نویس عهد زندیه را چنین نقل کرد که شهریار زند از سوی شمال غرب» طرح بناهای مفصل و معظمی برای میدان» ارگ» خیابان» باغ بازاره مسجد. آب‌انباره حمام و کاروانسرا و چند ساختمان مجلل دیگر ریخت (1 :1984 ,5270). در کتاب تاریخ بافت قدیمی شیراز نوشته کرامت اله افسر در مورد مکان عمارات کریم‌خانی این گونه نوشته شده که بدون شک درجای آثار فعلی زندیه زمین بکر و خالی نبوده بلکه عمارات» ساختمان‌ها و تأسیسات دیگری وجود داشته‌اند که بعدا تغییر شکل یافته است. قسمت اعظم ابنيه دور صفویه نیز مانند بازار داودخان, بازار قیصریه, سرای مولتانیان» قصر امام قلی خان و میدان شاه صفوی در همین حوالی قرار داشته است. همان طور که گفتیم» وجود «فضای باز شهری» دوران صفوی در این ناحیه به دلیل ویژگی‌ها و پتانسیل‌هایی که داشته است این امکان را به زندیان می‌دهد که از بخشی از این فضا استفاده کرده و آن را به میدان بزرگ‌تری به نام «میدان توپخانه» تغییر دهند. ویژگی‌ها و پتانسیل‌های آن شامل: ارتباط و اتصال به بافت قدیمی صفویه و ارتباط با مسجد وکیل از سمت جنوب» هم‌جواری با بازار وکیل از سمت شرق» باغ حکومتی از سمت غرب و امکان توسعه و گستردگی از سمت شمال و شمال غربی (نواحی مرغوب شیراز) برای ساخت بناهای جدید کریم‌خانی و از نظر موقعیت کلی» قرار گرفتن در منتهی‌الیه خیابان چهارباغ یا محل ورودی شهر از دروازه باغشاه و همچنین ارتباط با دروازه اصفهان از طریق بازار وکیل.شکل میدان توپخانه شاید به دلیل امکان وسعت و تماس محیطی بیشتری که با بناهای جدیدالاحداث می‌تواند داشته باشد» مستطیل شرقی<غربی.طراحی شده است و زمانی که با مستطیل کشيده شمالی-جنوبی (یا همان فضای باز شهری دور صفوی) و فضاها یا بناهای از پیش‌تعیین‌شده» ادغام می‌شود این گونه به نظر می‌رسد که به‌ناچار شکل محیطی میدان به شکل نامنظم تبدیل می‌شود. بالطبع شکل هندسی فضاهای پیرامون میدان» شکل هندسی فضای درونی میدان را تعریف می‌کند. البته در دوران زندیه حدفاصل باغ حکومتی» مسجد وکیل و بازار وکیل توسط ساخت کاروانسرای جنب بازار وکیل کوچک‌تر شده» به‌گونه‌ای که این محدوده در سفرنامه‌ها به کوچه خیابان, فرورفتگی پیش از ورود به مسجد یا نهایتا جلوخان ورودی مسجد اطلاق شده است. و شاید بتوان آن را جدای از شکل میدان اصلی توپخانه» یک نوع جبهه خاص برای میدان دانست و میدان توپخانه را با برنامه ریزی و توسعه محیط شهری» دوره ۲ شماره ۶ تابستان ۱۴۰۱ شکل ۶- شکل حاصل از ترکیب فضاهای الحاقی (29 :2008 ,3729۲ و تحلیل نگارندگان) شکل ۷- شکل نهایی میدان توپخانه (29 :2008 ,37298 و تحلیل نگارندگان) موسوی و همکاران: بررسی و تبیین عوامل موّثر در سیر تکوین فضاهای تاریخی شهرها ی اما ناگفته نماند که فضای مقابل مدخل و جلوخان‌ها از عناصر عمومی شهرهای ایران هستند که بر اساس مقیاس در دوره‌های مختلف کاربری یا نام‌های متفاوتی پیدا می‌کنند و گاهی حتی مصداقی از یک میدان هم می‌شوند (1 :2007 ,۸72012806). مانند جلوخان ورودی مسجد وکیل که از سال ۱۳۰۰ خورشیدی» میدان مدبری نامیده شد (4 :1984 ,ل520). میذان کریم‌خانی به‌غنوان تأسیسات و ارس شنهری شامل سه بخش می‌شود: ۱- بخش سیاسی, شامل غمسارت کلاه‌فرنگی و دیوان‌خانه. ۲- بخش اقتصادی,» شامل بازار و ۳- بخش نظامی که شامل میدان مشق بوده است. در این میدان» ارگ به‌عنوان خانه پادشاه و هسته اصلی میدان عمل می‌کرد (5 :2005 ,52۳۷6۶12 1221۳۵11). عمارات نقاره‌خانه» دیوان‌خانه و آب‌انبار دیوان‌خانه در سمت شمالی میدان قرار داشتند. سمت غرب میدان را عمارت عظیم و مرتفع ارگ اشغال کرده بود. سمت جنوب و قبله میدان» باغ حکومتی (و در جنوب این باغ عمارت اندرون کوچک کریم‌خان) و با کمی عقب نشستگی» به فاصله کوچه‌ای» مسجد وکیل و حمام و آب‌انبار جای داشت. در طرف قبله مسجد قسمت‌های اصلی مدرسه‌ای را بنا نهاده بودند که هنگام مرگ کریم‌خان هنوز به اتمام نرسیده بود؛ و سرتاسر شرق میدان نیز به بازار وکیل محدود می‌گردید. از بازار وکیل سه در به میدان باز می‌شد» «یکی از راسته شمالی در میدان» دیگری از بازار کلاه‌دوزها و سومی از بازار شمشیرگرها به جلوخان مسجد گشوده می‌شد. بین دیوار مسجد وکیل و میدان در گوشه شمال شرقی هنوز تا اواخر دور قاجار بقایای قبرستان قدیمی شیخ کبیر (ابوعبدالله خفیف) وجود داشت.» (6 :2005 ,52۳۷651270 [ل162۵). شکل ۸- نقشه شیراز توسط گروه نقشه‌برداران سپاه (نقشه‌برداری روس در سال ۱۲۶۶ه.ق کشیده شده است) ( ,توا 56042021 در عصر کریم‌خان هنوز توپ‌های پرتغالی-اسپانیایی و انگلیسی در ایران وجود داشت و بدین دلیل که این میدان محل نگهداری این‌گونه توپ‌ها بود آن را «میدان توپخانه» نامیدند. این توپ‌ها به گفته ویلیام فرانکلین.«چنان زنگ زده و سوراخ‌سوراخ شده بودند که بدون تردید اگر مورداستفاده قرار می‌گرفتند» از هم متلاشی می گردیدند.» (14 :2010 ,لط52۳۷691۵ 1)27۵[1) در میدان و در مقابل ارگ» سکویی قرار داشت که روی آن دسته موزیک خان که از تعدادی شیپورچی» دهل‌زن» نقاره‌زن» طبال و... تشکیل شده بود» هرروز در هنگام طلوع و غروب آفتاب آهنگی می‌نواختند. در فارسنامه ناصری نیز آمده است که در این میدان» سربازان را به مشق نظام تربیت می‌نمودند. و کتاب شیراز شهر جاویدان» میدان توپخانه را میدان مشق نظامی معرفی کرده است. بازار وکیل: بازار وکیل در زمان کریم‌خان (۱۱۹۳-۱۱۷۲ه.ق) در محله درب شاهزاده ساخته شد این بازار از نزدیکی دروازه اصفهان تا مدخل بازارهای قسمت قدیم شیراز امتداد داشت. بر اثر نوسازی کریم‌خان» قسمت اعظم قبرستان قدیمی ابوعبدالله خفیف برچیده شد و بجای آن قسمتی از بازار و میدان نقاره‌خانه تأسیس گردید و تنها حجره کوچکی از آرامگاه (در ضلع شمالی دییرستان شاپور کنونی) باقی‌مانده (20 :1974 ,۸۶9۵7). به اعتقاد نویسندگان» کریم‌خان در ساخت این بازار» بازار قیصریه لار و بازارچه بلند اصفهان ساخت شاه‌عباس را مدنظر داشته و به روایت دیگر کریم‌خان» بازار وکیل را از روی بازار صفوی کازرون ساخته است. علی‌رغم شباهت معماری بازار به معماری دور صفوی همچون دیگر آثار کریم‌خانی دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد است. بازار وکیل دارای دو رشته شمالی- برنامه ریزی و توسعه محیط شهری» دوره ۲ شماره ۶ تابستان ۱۴۰۱ جنوبی و شرقی-غربی است که یکدیگر را مانند چلیپا قطع: کرده‌اند. این بازار تماما از آجر ساخته شده و دارای ۵ درب بزرگ است که در چهارسوی آن قرار گرفته است (15 :2005 ,52۳۷6912 1ل1)2۵۳۵). هم‌زمان با ساخت بازار برای تسهیل بازرگانی و تجارت» سراها گمرک و ضرابخانه‌ای در کنار بازار ساخته‌اند. ضرابخانه در میانه راسته بازار و تقریبا روبروی مدخل کاروانسرای روغنی واقع گردیده و محل ضرب سکه حکومت زندیه و معاملات پولی و تجاری (به‌منزله بانک) بوده است (36 :2008 ,۸7297). کاروانسرا مجموعه‌ای مرکب از قهوه‌خانه» بارخانه و دفتر تجاری بوده که برای تکمیل بازار ضرورت داشت. مسجد وکیل: در تاریخ بافت قدیمی شیراز آمده است که در همین حوالی مسجدی قدیمی وجود داشته که تذکره نویسان آن را «مسجد جنازه» نامیده‌اند. احتمالا در دوره صفویان» به‌جای آن» مسجد بزرگ‌تری بنا شده. سند این مدعا کتیبه‌ای در شبستان مسجد وکیل است که حکایت از ساختمان مسجد در زمان صفویه می‌کند و شاید این همان مسجدی باشد که شاردن بنام «مسجد میدان شاه» نامیده است. در کتاب راهنمای آثار تاریخی شیراز نیز آورده‌اند که گویا کتیبه محراب را از مسجد يا مکانی دیگر» بدون توجه به تاریخ آن به این مسجد آورده‌اند. در هر حال «کریم‌خان هم‌زمان با احداث بازار و میدان» این مسجد را احیا کرده و از آن پس مسجد وکیل خوانده شده است.» (17 :1974 ,۸18۵۲) در منابع مختلف» از جمله مرت البلدان و آثار عجم» اين مسجد جز ابنيه دوره کریم‌خانی معرفی شده و در فارسنامه ناصری شرح کامل ساخت آن در این دوره آمده است. این مسجد در سال ۱۱۸۷ ه.ق بنا شده. سردر اصلی آن در جانب شمال و شبستان وسیع آن در جانب جنوب قرار دارد (1 :2003 ,0۸/05121281 باغ نظر: اگرچه باغ نظر قبل از دوره زندیه وجود داشته و باغ حکومتی دولت صفوی بوده است اما سامان‌دهی, حصارکشی,» درختکاری, خیابان کشی و احداث بناهای مختلف آن به دستور کریم‌خان صورت گرفته و به همین دلیل او را بانی این باغ می‌دانند. این باغ محل برگزاری آّیین‌های رسمی,» «پذیرایی‌ها مراسم سلام‌های رسمی و اعیاد» (1 :1962 ,۳4۵۵) و همچنین مقر حکومت حکام وقت بوده است. به گفته فرصت الدوله در آثار عجم» باغ نظر را باغ شهر و باغ حکومت نیز امی گفتند. در بخش جنوبی باغ سلطنتی» بنای کلاه‌فرنگی قرار دارد. بنای مزبور به‌صورت کوشک ۸ ضلعی زیبایی ساخته شده. این شکل معماری» :از زمان مغول‌ها در ایران معمول شد و به خاطر شباهتی که سقف این ساختمان به سقف ساختمان‌های شرق دور دارد» نیپور آسیاخ آلقانی» سقف ساختمان را چینی می‌نامد. نمای خارجی عمارت با کاشی‌کاری و نقوش تاریخی و اسطوره‌ای تزئین شده است (6 :2006 ,۷210277). باغ را سه درب است: یکی در سمت جنوب غربی و دیگری در جانب شمال شرقی که در میدان توپخانه باز می‌شود و درب سوم در جبهه شمال غربی است که از آن وارد میدان طویله می‌شوند (در پشت عمارت خورشید مذکور حکومتی) و در ورا آن خلوت ارگ است (2 :1962 ,۳020). آرگ: ارگ در زبان هندواروپایی به معنی حفاظت کردن و مانع ایجاد کردن است و عبارت از قلعه‌ای محکم در داخل شهر است که مقر پادشاهان» حاکمان و خانواده سلطنتی بوده است (19 :2005 ,52۳۷65120 1ل162۵). ارگ کریم‌خان در سال ۱۱۸۰ ۰.ق ساخته شد. در ساختن ارگ» معماری مسکونی و معماری نظامی هر دو باهم بکار رفته است چراکه ارگ خانه پادشاه بود و باید از ضریب امنیتی بالایی برخوردار باشد. فرصت الدوله در آثار عجم راجع به ارگ چنین می‌نویسد که» ارگ باغی است برای محارم حکام. در حقیقت قسمت اعظم ارگ به‌عنوان حرم‌سرا استفاده می‌شده است (7 :2006 ,ط۷271027). پلان بنا مستطیل شکل است و در چهارگوشه کاخ» چهار برج مدور وجود دارد که ارتفاع کلی آن‌ها ۱۴ متر است. طرح برج‌های دایره‌ای شکل این بنا بهطور فراژان در پلان کاروانسراهای صفویه مشهود است. در این بنا ویژگی خاص معماری ایرانی یعنی درون گرایی؛ کاملا رغایت شده است بنابراین ساختمان فاقد پنجره روبه بیرون است و تنها از طریق وک وروقی کلم اقنلم هی آرکت قرار تاردگا هار ااط برقترار ط سارک تساه نیسای ارگ‌قمایل کاش ی کازی هصترفه لعاب‌دار» بر سردر ورودی ارگ است که جنگ رستم و دیو سفید را به تصویر کشیده است و همچنین نقش‌های زیبا که تنوع آجر در طرح‌های نیمه خوشه‌انگوری و رفت‌وبرگشت بر روی نما سایه انداخته‌اند. شالوده و دیوارهای ارگ از سنگ ساخته شده‌اند و بقیه ساختمان از دیوان‌خانه: دیوان‌خانه يا بارگاه عام مکانی بود که کریم‌خان در آنجا بر تخت جلوس می‌کرد و امورات مملکتی را حل‌وفصل می‌نمود (6 :1974 ,8۵5گ۸). به گفته فرانکلین» شرق‌شناس و محقق انگلیسی: «دیوان‌خانه بنای پاشکوهی است که در انتهای یک باغ بزرگ قرار دارد و راه رسیدن به باغ مزبور هم خیابان پهنی است که در دو طرف آن درخت‌های چنار ایرانی کاشته شده است.» ( 1۳20۵11 4 :2005 مفصها9ه52۳۷). ساختمان دیوان‌خانه نیز بنای بزرگ مستطیل شکلی است که تنها یک سمت آن باز است. این بنا از آجر و سنگ ساخته شده» یک‌سوم ارتفاع دیوارها با مرمر سفید پوشانده‌اند و بقیه دیوار تصاویری از وکیل کریم‌خان و پسر بزرگ او و نقاشی‌های متعدد موسوی و همکاران: بررسی و تبیین عوامل موّثر در سیر تکوین فضاهای تاریخی شهرها ی کشیده شده است (4 :2005 ,58۳۷691۵0 1)210۵11). آب‌انبار دیوان‌خانه نیز در سمت شرق این بنا قرار دارد و بر روی آب‌انبار» ساختمانی بنام «نقاره‌خانه» وجود داشته که برای رسانیدن پیام‌های مهم به مردم ساخته شده بود (7 :1974 ,۸15۵5). در این میدان فضاها و بناهایی که مکمل و مرتبط با یکدیگرند در کنار هم قرار گرفته‌اند و از آنجایی که عملکرد‌های متفاوتی دارند نماهای متفاوتی را در بدنه میدان به نمایش گذاشته‌اند. یکی از خصوصیات بارز بناهای کریم‌خانی» غالب بودن نقش عملکردی بنا نسبت به شرایط آب و هوایی شیراز توجه شده است (4 :2012 ,0029610)). همان طور که گفته شد در جبهه غربی میدان» ارگ سلطنتی قرار دارد. دیوارهای آجری این بنا ۱۲ متر و برج‌هایی که در گوشه ارگ قرار دارند ۱۴ متر ارتفاع دارند. نمای بیرونی بنا ساده بوده و تنها بر روی بدنه دیوار برج‌ها با نقوش آجری هندسی دیده می‌شود. برخلاف نماهای ساده بیرونی که مشخصه بناهای عهد کریم‌خان است» فضاهای داخلی دارای نقوش و تزئینات زیادی می‌باشند. به‌طور کلی ساختارهای شکل‌دهنده بناهای کناره بدنه میدان به‌صورت آشکار نمایان هستند. در فاصله‌ای از ارگ تا باغ نظر ورودی میدان توپخانه از میدان مشق که در امتداد دروازه باغ شاه است قرار دارد. در ضلع جنوبی میدان» دیواره باغی از درختان سرو و نارنج دیده می‌شود که در راستای محور ورودی آن و در امتداد آب‌نماها و فواره‌ها عمارت کلاه‌فرنگی با نمای کاشی کاری و مقرنس خودنمایی می‌کند. بعد از به اتمام رسیدن دیواره این باغ کوچه‌ای دیده می‌شود که در انتهای آن» سردر مسجد وکیل قابل‌مشاهده است. سردر زیبای این مسجد با کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری» مزین به احادیث و آیات قرآنی است. عقب نشستگی نما در محل اتصال با مقطع ورودی مسجده جز ویژگی‌های بیان شکلی مساجد به‌حساب می‌آید. در جبهه کناری مسجد و در امتداد آن» ضلع شرقی میدان توپخانه, بدنه بازار وکیل با نمای ساده و آجری دیده می‌شود. شکل ٩- شکل حاصل از ترکیب فضاهای (10 :2008 ,3729۲ و تحلیل نگارندگان) نزدیکی این بازار به مسجد یادآور این موضوع است که تجارت و کسب‌وکار در ایران در دوره زندیه نیز همراه با تدین و دین‌داری بوده است و بازاریان» در وقت نماز با تعطیل کردن بازار برای عبادت و راز و نیاز به مسجد می‌شتافتند. در سمت شرقی ضلع شمالی میدان نیز آب‌انبار دیوان‌خانه و عمارت نقاره‌خانه و در سمت غربی ضلع شمالی, باغ دیوان‌خانه و درختان سرسبز آن خودنمایی می‌کند. آن‌گونه که در سفرنامه «پیتردلاواله» نوشته شده» «تمامی اطراف و جوانب میدان با سایبان‌های گنبدی و متناسب محصور شده است». محصوربودن میدان با جداره‌های تعریف‌شده و پیوسته (مانند میدان نقش‌جهان اصفهان) یکی از بارزه‌های اصلی میدان در بسیاری از مواقع بوده است و حتی محل برخورد معابر را نیز سرپوشیده کرده‌اند. به‌گونه‌ای که هیچ‌گونه انقطاع و گسیختگی در بدنه میدان وجود نداشته باشد؛ اما این یک نوع محصوریت میدان به‌حساب می‌آید و گاهی میدان‌هایی وجود دارند که به دلایلی فاقد بدنه پیوسته و ورودی‌های سرپوشیده باشند. به‌طور کلی» کليه بناهایی که در گرداگرد میدان توپخانه قرار گرفتند, چه آن‌هایی که متصل به کناره میدان هستند و چه آن‌هایی که در پشت باغ درختان و فواره‌های ورودی عمازت: قرار دازند همگی غالا از سنت و آجر ساخته شدهاند؟ ینابرایق استفاده از,عناضر نشایه در ترگیب تماهای برنامه ریزی و توسعه محیط شهری» دوره ۲ شماره ۶ تابستان ۱۴۰۱ زاف یتوس خماهگی را توریت می‌کتنمعناسر ترکب کمای توبسانه قامل سطوی آجری مق کد بلاق تماهارووی‌ها و فرشا راقر خود جای داده و با کاشی‌کاری و يا نقوش آجری تزئین شده‌اند. نحوه ترکیب این عناصر در نما برحسب نوع بناهای عمومی و عملکرد آن‌ها متفاوت بوده است. نحوه اتصال بناها به شبکه میدان به‌صورت اتصال مستقیم است. به‌جز مسجد وکیل و کاروانسرای فیل که به دلیل وجود فضای نیمه بسته در محدوده جلوخان مسجد نوعی اتصال غیرمستقیم پدید آورده‌اند. سردر ورودی نیز به‌عنوان عنصر ویژه اتصال» شناخته می‌شود. در مجموعه کریم‌خانی عموما از طریق کاشی‌کاری هفت‌رنگ يا نقاشی‌های سنتی که باعث متمایز شدن ورودی از بدنه ساختمان می‌شود سعی شده وضعیت و مشخصات بنای متعلق بدان را در صحنه میدان شهر نشان دهند. فضای شهری به‌عنوان واحد زبانی طراحی شهری به‌صورت عینی و ذهنی قابل توصیف است. در ادراک عینی» دو جنبه مطرح می‌شود: درک کالبدی فضا که مربوط است به ریخت‌شناسی واحدهای تشکیل‌دهنده فضای شهری (از نظر ابعاد» تناسبات» خصوصیات بصری» سای تناس ماو تخر فضا ید کمک مامی حواس کقر ان سار قتاسر که #املا مسماراتيه دوکر اتراک با شقن دارین (مانند گیاه» آب» نور و...). در ادراک ذهنی» تمامی عرصه‌هایی که محل انجام کارکردهای عمومی و فعالیت‌های اجتماعی هستند در محدوده فضای شهری ساخته می‌شوند؛ بنابراین» محدوده این فضا به فضای باز ختم نمی‌شود و محوطه و قسمت‌های درونی بناهای عمومی را نیز که محل اجتماعی هستند و به‌واقع قلمرو عمومی محسوب می‌شوند. دربر می‌گیرد. در طراحی شهری این دوره» به جنبه‌های کارکردی بیش از ارزش‌های زیبایی‌شناسی اهمیت داده شده است و توجه به نحوه توزیع و فشردگی عناصر شهری در مجموعه کریم‌خانی» موید این نکته است که طراحی در کنار مجموعه‌ای از پیش‌ساخته‌شده» تاریخی (مانند مسجد وکیل) و حتی در داخل بافت صدمه‌ديده شهری (در اثر زلزله) انجام شده است. اهمیت میدان محدود به شکل و فرم ظاهری آن نیست بلکه چون به‌عنوان یک عرصه عمومی محل تجمع شهروندان است در اکثر موارد از جهت یادآوری وقایع تاریخی و نیازهای اجتماعی اهمیت دارد (1 :2007 ,872012206 به همین دلیل در محل مناسبی» فضایی به نام «میدان» به وجود می‌آید و بخشی از زندگی روزمزه ساکنان شهر در آن جریان می‌یاید. در طول تاریخ» میدان برحسب ضرورت‌های مکانی و زمانی» نقش و عملکردهای متفاوتی پیدا می‌کند. گاهی در نقش مکانی هنری برای پخش موزیک و گاهی ,160785 ,60۳۳ ۵۲/۵ ,1۵۸0۲۵ "ماعنط عطجم 0[ معط" کل وتقک۸ 13 ۰ ,711۳۵00 163۳20۰ ,06276 اصعنانضط کح؟ متقحنطک 3/۰ محازم دکعص12 ۰ ,و5۳32 مطمنهت 0۳655 ۳۵75 ,02650 0ص اکقم عطی هنز معحنطاک .13 ,۳۳۵۵0۰ 86 کسام وصه لمع نماعن1 معنلوع ملع یط کلم لهخماعنط کنه۲ کل مفصقاعع دک نلم مگ + ,5۲32 و2قجنطا5 ۵1 313000 ,106۲ [عبوه صز منک م۸ ,20زعط نام .کل وفصهایع 53۳ نله 1۵ ۰ ,16۳۳۵ واواتصتصصم کحمصوط فص او تدسقانه ,عتقصنا و2 3/۰ مفیدگها2/05 ۵ ,کع صفماصتطا عنصهاکآ جعوصد دامع عم باصعا وم ناعطاععد چن 6ط1 36۰ معلوهعنوه<7 ۰ .9 ۰ ,50۳32 ,و2ق۲ ناک ۵۶ 3130 معنه عناق مه صمنهمنانن و70 صز لجع ۸ 1۰ متفق< .10 ۰ ,160785 ولقق0صم دمن ناه قصه آنجن موماعنط صمناه‌عنازن ۶۵۳1۵ صعاد 280100۵60۰ 11۰ 61 0 ۵۳2160 عهه 72006 که کعوصنولنط تصحطز حسضسفگز .کععتهدی 06و70 34۰ مفصععه .12 4 ,و5۲32 ,(2قتنطد 0۶ 01210) رسا ممه‌حنطه قاط .۸ منک .13 3 ,۳372نط5 ,کن[60ع86۳۹ فجق۳ ۵ کعسص‌زم 010651 156 لتاق 50012021 .14 0 عساعا ناه هنک ما صمنا ماصذ هع) 0ععمصصهم عخ و ۵ منک" 3 مخصه‌طنعطاک 36 مفکتقطک .15 6۰ ,16730 م3060 بعهه 700 ص وماعنط منود عگ لمعناناهم ص1۳2 بط موطتقطحق ۷ 16۰ 006۳6۲۴ 1310۳2000۵ 763 ,5002۳6 لاس۸ منک ۵۶ صمننصع ۸۵۵" م۸ مقنصاحصاه33 36۰ منفقصط۸ 17 ب1 و2قتفطاگ 1067610006 عنصمد0 ۳ صع ارت وصه عسه معط ۸ معصمصتوسط نکن موسوی و همکاران: بررسی و تبیین عوامل موّثر در سیر تکوین فضاهای تاریخی شهرها اس 0 20۳ اعصه0 00۵04 , صعاطامم صعنصه۳ عط هه و۳" هه منصه‌حقوصه2ق/3 :132081010۶ .ل 003209۰ . ۰ ,161078 201163058 026 "منک که عسط ۲ 010 عطا ۵۶ ماع" .کل مو‌گ۸ ,1617370 ,3۳695 اازد نآ صو۳طع 1 هم ططع0 ۵۶ هد" بش۸ مق009ططع1 +7 ,5۲372 ,کص0 2011 موحنطاگ 0زبج7< "عطاسادانگ 0ص کعنان) 010 ۶و 5۳۳۵" 77۰ منلناه‌ک۳۵۹ ۰ ,500۳832 کط30ع11ط20 گمو۸۳ "(معحنطک که کمامطام ۵10) ماک ما ۳09۶ 36۰ معصدک5 ۴و زد 11506 ,و صعزف6 1 مهم 5 0065 فص عسهعانطا ۸ ,کعتفو5 ۲7۲۳۵۳0 ۳۰ وهی

در این مقاله با هدف درک چگونگى شکل گیری الگوى فضایى «میدان توپخانه» در شهر ایرانى، به پیگیری پیشینه این فضا و عوامل بنیادین دخیل در شکل گیری آن پرداخته شده است. بدین منظور ساختار تاریخی شهر شیراز و محل مراکز حکومتی دوره های قبل از زندیه بررسی شده تا بستر و زمینه این میدان شناخته شود. همچنین به تعریف و تحلیل واژه «میدان» پرداخته شده تا به این فرضیه که آیا «توپخانه» میدان بوده است یا از فضایی حادث شکل یافته، پاسخ دهیم. فضای توپخانه از نظر عملکرد و فضای پیرامونی، ویژگی های میدان را دارد ولی از لحاظ شکل و بدنه به دلیل اتصالی که به بافت قدیمی شهر داشته و در همجواری بناهای از پیش ساخته شده و حتی صدمه دیده قرار گرفته است به شکلی نه چندان منظم به بدنه ای ناپیوسته تبدیل شده است. به طور کلی ترکیب کردن ساختمان ها با عملکردهای متفاوت در اطراف میدان، نشان دهنده اهمیت گردآوردن شهروندان در یک فضای عمومی و تقویت روابط اجتماعی در میدان است و این ترکیب ها بر حسب نقش، عملکرد و خصوصیات بناهای پیرامون میدان، اشکال متفاوت به میدان می دهد. محصوربودن میدان با جداره های تعریف شده و پیوسته یکی از بارزه های اصلی میدان است به گونه ای که هیچ گونه انقطاع و گسیختگی در بدنه میدان وجود نداشته باشد. نحوه اتصال بناها به شبکه میدان به صورت اتصال مستقیم است. اهمیت میدان محدود به شکل و فرم ظاهری آن نیست بلکه به عنوان یک عرصه عمومی محل تجمع شهروندان است، در بیشتر موارد به خاطر یادآوری وقایع تاریخی و نیازهای اجتماعی اهمیت دارد. ساختار این پژوهش مبتنی بر منابع علمی – تاریخی کتابخانه ای و منابع مکتوب و تصویری دست اول و دست دوم است و تحلیل و ارزیابی شواهد موجود در قالب روش تفسیری – تاریخی صورت پذیرفته است.

396489

نجش سطوح مشارکت تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران در قالب مدل هدف این پژوهش» سنجش سطوح مشارکت تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران درقالب مدل پیوستار روانی بود. ۸۴۲ نفر از تماشاگران ۱۰ تیم لیگ به‌صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای- تصادفی انتخاب شدند و مقیاس ارزیابی ابعاد مشارکت ورزشی فانک (۲۰۰۸) را داوطلبانه تکمیل کردند. براساس ابعاد مشارکت و درقالب این مدل» يافته‌ها نشان داد که پایین‌ترین و بالاترین سطوح مشارکت» به‌ترتیب مربوط به سطوح آگاهی (۲ درصد) و دلبستگی (۷۸ درصد) است. یافته‌های ,تخلیل" عاملی تأییدی نشان داد که مدل چندبعدی مشارکت ابزار سودمندی برای بحشن‌بندی تماشاگران براساس سظوّخ شا رکت آن‌ها است. نتایج نشان داد که بیشتر تماشاگران در سطح دلبشتگی قزارذارند و بالاتریق تقلخ در این مدل وفاداری فرد است که به‌عنوان تعهد او نسبت به ورزش تعریف می‌شود؛ بنابراین» مدیران رویدادها می‌توانند با تقویت دلبستگی ۱ دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی» دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی» تهران» ایران ۳۲ استاد مدیریت ورزشی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی» تهران» ایران (نویسنده مسئول) ۳. دانشیار مدیریت ورزشی» دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی» تهران» ایران و آن را به‌عنوان علاقه شدید (اکتیو» مشارکت درا و انتقال فرد از آگاهی اولیه از ورزش یا تیم به وفاداری است که رفتار و نگرش موردنظر را ایجاد می‌کند. مدل روانی از حداقل به حداکثر و سطح تعهد رفتاری از ساده آگاهی اولیه از یک ورزش یا تیم تا وفاذاری نهایی یا تیم خاصی وجود دارد؛ اما علاقه خاصی ندارد. دومین مختلفی از وابستگی را بین فرد و هدف ورزشی آ(برای باثبات و پایدار می‌شود (شکل شماره دو) (فانک و جیمز, که فانک ۳۹۸/۸ آزاق کرد انم وا موجه را پیویسباه شکل ۲. چهارچوب مدل پیوستار روان‌شناختی (فانک و جیمز ۲۰۰۱) شکل ۳. جنبه‌های مشارکت در چهارچوب مدل پیوستار روان‌شناختی (فانک, ۲۰۰۸) (۳۰۰۸) مدل پیوستار روانی را ارائه کرد که ابتدا در سل ۱ فانک و جیمز آن را شکل داده بودند. مدل پیوستار روانی حرکت فرد از یک ارتباط روانی پایین تا یک سازمان است و برای دستیابی به این هدف» این فرایند وفاداری» اطلاعات و دانش لازم را برای ما فراهم شکل ۴. نحوه محاسبه میزان مشارکت به‌وسيله میانگین دراه بعد لذت» مرکزیت و نشان (فانک ۲۰۰۸) اگر هر دو بعد مرکزیت و نشانه» پایین ارزیابی شونده فرد در مرحله جذابیت قرار دارد. اگر یکی از دو بعد قرار دارد. درصورت بالابودن دو یا سه جنبه فرد در جدول ۱. توزیع نمایه‌های مشارکت درسراسر مراحل مدل پیوستار روان‌شناختی (بیتن و همکاران» ۲۰۰۹) در پخش آمار توصیفی؛ نتایج نشان داد که میانگین سن تماشاگران فوتبال ۳۵ سال بود و حداقل و حداکثر سن آن‌ها بین ۱۶ تا ۴۹ سال بود. ازلحاظ اينکه تماشاگران تمامی نه گویه روی یک عامل بارگذاری شدند. در این است با ۰/۸۳ و شاخص برازش گایت9 برا اس با در آن» روی هرکدام از سه جنبه لذت» مرکزیت و نشان شده بود. در مقادیر شاخض‌ها این مدل نسبت به مدل سه وضعیت بهتری دارد؛ ولی در مدل دو نیز شاخص می‌کند؛ بنابراین» تصمیم گرفته شد تا از این روش برای شود: مدل سه» مطابق با الگوی اصلی است که در آن شکل ۵. تحلیل عاملی تأییدی برای الگوی سه عاملی مشارکت (مدل ۳) فرعی برای متغیر لذت» سوّال شش با توجه به مقادیر مربوط به این متغیر پنهان دارد. سوّال‌های چهار و نه پنهان دارد. در مدل سه» تمامی بارهای عاملی بین سه لذت با میانگین ۱۳/۸۸ بیشترین و بعد مرکزیت با ۵ کمترین مقدار را به‌خود اختصاص داده‌اند. جدول ۳. همبستگی, میانگین و انحراف استاندارد برای جنبه‌های مشارکت دو درصد از افراد در مرحله آگاهی» ۱۱ درصد از افراد در مرحله جذابیت» ۷۸ درصد از افراد در مرحله دلبستگی (بیشترین) و نه درصد از افراد در مرحله وفادازی هستند: کنند و با مطالعه؛ نیازها و منافع مختلف افراد را در دیگر این است که در مطالعات بیتن و همکاران (۰۲۰۰۹ سطحی که فرد از فرصت شرکت آگاه است؛ اما هنوز بار شروع به مشارکت در یک فعالیت می‌کنند از مرحله آگاهی رد شده‌اند. با درنظ رگرفتن اين تعریف از آگاهی, نتایج این پژوهش نشان داد که دو درصد از تماشاگران زندگی بر آگاهی فرد از ورزش و تیم‌ها اثر می‌گذارند. آن» جامعه و نهادهای مرتبط با آن مانند محیط‌های کار مرحله آگاهی قرار دارند (دو درصد در پژوهش حاضر و از آفراد ممکن آست برای مدتی طولانی در این مرحلد قرار داشتند. شاید یکی از دلایلی که در پژوهش آن‌ها سطح جاذبه بودند (۲۳/۳ درصد به ۱۱ درصد)» این است که نمونه آماری در پژوهش آن‌ها تنها از چهار تیم ۵) و از عوامل ثبات ارتباط بین فرد و فعالیت است من هوادار تیم 2۳ هستم). طبق پژوهش فانک و جیمز باثبات و پایداری با هدف ورزشی شکل گرفته است و در یک سطح بالا نسبت به موضوع ورزشی مدنظر خود درصد از افراد در سطح لیگ و ۱۵/۶ درصد از افراد سیستم اطلاعات است» در این روند تعاملی موئر و مفید سطح لیگ برتر و ممانعت از سقوط به لیگ دستت ول باشد و ازطزیق حوابل محیطی بو اختمامی + خمواره نج یا باشگاه ورزشی را به افراد معرفی کنند؛ بنابراین» در با نیروهای بیرونی و درونی باعث می‌شوند که فرد به منافع وی است و درنتیجه به واکنش عاطفی و ارادی او منجر می‌شود و با آن ارتباط روانی قوی‌تری برقرار نگرش مطلوبی نسبت به فعالیت از خود نشان دهند؛ اما پایینی از ارتیاط با ورزش يا تیم باشد که لزوما باثبات و و نمادین را به‌خود می‌گیرد و رفتار فراوان‌تر و گویاتر شرایطی را فراهم آورند که آن‌ها در این سطح بمانند و توضیح داده شد» تمرکز کنند و از آن به عنوان معیاری سهیلی ب.» تجاری, فرشاد.» و زارعی» ع. (۱۳۹۷). سنجش سطوح مشارکت تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران درقالب مدل پیوستار روانی. مجله مطالعات روان‌شناسی ورزشی» شماره 5 3/6288 .(2018) .۸ بنعتق7 ۵ و۳ ,10[871 ظ بفلذع ت50 عطا حنطاز للدط3۵۵ گم عع12 2۳۵ مقنص۳ هل 1.0615 1001660 م۵۶ 70۵ .2/0061 تدم مزع مامط رد2 عط ۵۶ ۳۳۵۵۷۲۵۳۵ 1۳۵۵0 نز 16۷615 10/01/6601 هار5 عساک 6 1۵ 5۳003/۳۵۹ کنط) و صنه 6ط 1 تام مزع مامطل روم عطا که ۳04 عطا صنطازی لد 1۵۵۲ ۶و ععد 16 0۳۵ ۲۳۳0۵8 5610060 ۷۵۳۵ عناع162 اقطا ۶و کسعا ۵۵ ۳۵۵ کماعاع 0 842 .1006 6 ۵ عصن1 ۸00 واعاص۵۱ (2008) کصوزعصعصنل خصعصص 1ص کامجی 5 ۳۹۵6 5و نو ۵ط ,اعومص عنطا ۶و امومع ص۶۳ عطا صنطانم وصه کصمنکصعصنل 6ص ۷01ص 667 ع27 کل[ع7ع1 6601 017بصز اکعطونط فصه 1065۲ عطا خقطا 0ع1ه نز ۶ 11۳0585 1۳36 .(7896) 2112601 0صه (296) 5کعصع0ق 2 او 10۷615 ۲۳۵ ۵ ۲۵13100 [ه زک دنل اصعصع 01ص خقطا فعممطد عنعولعصد «مد؟ ومامفصعخصی 1 136 0 83860 50612105 ماع صعع5 1۵۶ [مما آحگه‌عت ۵ کز [1006 و 10۷61 عطا ۳ 0عاهنانژد عجق کماقاع0د احمص اقطا ۵ع ماد الوم 156 و166 و طل0نط/۷ ,دروم1 5 عصه دز اعوممد عنطا جز 10۷61 افعطاعنط عطا هه ماصعصطهااه 7 ۵۵86۲5 ۵۷6۵۲ عطا ,106۳610۳6 500۳6 ما خصعصنصصی عنط که معصتعل 060۵ ,واژد 7۵0۳ مودعی۸ عنصقاع مخصعصععمعد/3 امک صز عاملخوصق6 0ط2 1۰ ,3۳۵065 163۳۵ 06۵1 و بوازو هنت م۸ عنصعادآ مخصعصععمصهص 500۳۲ که <0و 0۳۵168 .2 نع ۵ 2زا .ومد اعد :م۳ .۸0 00۳۳6۶00۵58) 1۳30 168۳22۰" 6۳۵ ,واز 7006۳ م۸ عنصقادآ ماصعصععقص2/2 501 صز 2۳016850۳ مان مکع۸ .3

هدف این پژوهش، سنجش سطوح مشارکت تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران درقالب مدل پیوستار روانی بود. 842 نفر از تماشاگران 10 تیم لیگ، به صورت نمونه گیری طبقه ای- تصادفی انتخاب شدند و مقیاس ارزیابی ابعاد مشارکت ورزشی فانک (2008) را داوطلبانه تکمیل کردند. براساس ابعاد مشارکت و درقالب این مدل، یافته ها نشان داد که پایین ترین و بالاترین سطوح مشارکت، به ترتیب مربوط به سطوح آگاهی (2 درصد) و دلبستگی (78 درصد) است. یافته های تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل چندبعدی مشارکت ابزار سودمندی برای بخش بندی تماشاگران براساس سطوح مشارکت آن ها است. نتایج نشان داد که بیشتر تماشاگران در سطح دلبستگی قرار دارند و بالاترین سطح در این مدل وفاداری فرد است که به عنوان تعهد او نسبت به ورزش تعریف می شود؛ بنابراین، مدیران رویدادها می توانند با تقویت دلبستگی به وفاداری تماشاگران دست یابند.

463682

سال یازدهم, شماره دوم پاییز و زمستان ۰۱۳۹۹ ۲۱-۱ فيشته در صدد تکوین نظام آموزه دانش خویش از دو عنصر نظری یعنی معنای خودآیینی در انديشه کانت و همچنین عنصر عملی یعنی انقلاب فرانسه سود می‌جوید. در این راستا با تکمیل خودآیینی کانتی( با استفاده از تجربه انقلاب فرانسه) آن را توانا به نفود به حوزه ضرورت و جوهر خارجی می‌کند و از اين اطریق آزادی را به قرّتی فراتر از تصور کانت تبدیل می‌کند. در اين راستا او با طرح دو نظریه کنش و شهود عقلانی» دوگسست بی‌سابقه با فلسفه کانت در دو ساخت, تغییر نظریه نحوه شکل‌گیری تجربه و جابتجایی خودآگاهی به جای آگاهی انجام می‌دهد. فيشته.با این دو تغییر معنای جدیدی از ایده‌آلیسم» واقعیت و سوبژکتیویته خلق می‌کند. این عناصر جدید در فلسفه فيشته نهاتنها با ساخت دیالکتیکی میان انقلاب فرانسه و خودآیینی کانتی شکلامی‌گینرد بلکه راه را برای نظریه آزادی و چگونگی بسط آن در انقلاب فرانسه را نیز باز می‌کند. با این ارویداد فیشته آموزه دانش خویش را از دوسر سقوط مواجهه خودآیینی با ضرورت و انقلاب با ترور رها می‌سازد. # دکترا ای فلسفه, دانشگاه تبریز. 21202810211.600 ددع 0 ,ع0220 ع 2 .6 0005 55 0066 هه دز قنط7 .(فعتومگ فسات مصمه دعنانصع 16۳ عاناعسا) 165 ,2018 6 اطعس و۲0 حاعنط/ باه ص112 4.0 صونا‌داکش کصمصصم) عنجناهعی) عطا کم عصصا عطا معلوی #وماطاعنل علعنانه 6 و20 10۳ هناهد 6 امرعلو۸ فوصه کعطاه ‏ ۵1 از معط 6 قنطا مهماح مل ۵ کعطاه کانصوم ۲ غرب‌شناسی بنبادی» سال یازدهم» شماره دوم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ یکی از مهمترین فیلسوفان فلسفه ایده‌آلیسم آلمانی یوهان گوتلیب فیشته است. فیلسوفی که از همان آغاز ایده‌آلیسم آلمانی را به دلیل دغدغه‌های سیاسی و فرهنگی خویش به سرعت از مباحث نظری صرف خارج ساخت و آن را وارد مباحث انضمامی کرد. نگارنده این مقاله به دنبال آن است که آموزه دانش فيشته را به طور عمده در جهت فهم شکل‌گیری دغدغه و بنیان تکوینی اندیشه‌اش در ارتباط با دو مولفه‌ای که دارای نسبت تنگاتنگ بایکدیگر هستند. مورد بررسی قرار دهد. مورد نخست فلسفه کانت است با مرکزیت خودآیینی( که در فلسفه اخلاق او مطرح می‌شود) و مورد دوم انقلاب فرانسه با مرکزیت عینیت و تحقق خودآیینی است( به معنای تحقق آزادی در واقعیت جوهری خارجی). و این دو مولفه را فیشته در کتاب آموزه دانش به گونه‌ای به یکدیگر پیوند می‌دهد که موجب رابطه‌ای دیالکتیکی در جهت تکمیل پروژه آزادی آن‌ها می‌شود..و در.این راستا نه تنها از نتایج آن دو مولفه نظری و سیاسی -اجتماعی( که با یکنیک. دلوگمسلات اشکانکیدهبا را فرلتر می‌گذارد و قلسقه رادیکالی ایجاد می‌کند بلکه از نقص‌های که به دوشکل مختلف این دو مولفه ذکر شده خود را در آن گرفتار می‌بیند نیز خچوردا( 1 #هایمی‌کند. در چنین رای ی افپلنگارش آموزه دانش در واقع راه را برای فلسفه اخلاق, سیاست و.حق متفاوتی بازمی‌کند که پیشتر مانشد او موردی که در فلسفه کانت ذر نظر فيشته امرقی درخشان است.» مضمون و نحوه کارکرد مفهوم خودآیینی است اخصوصا مضمونی که این اصطلاح در بنیاد مابغدالطبیعه اخلاق و نقد عقل عملی پیدا می‌کند. پینکارد در باب فلسفه کانت معتقد است که با او مفهوم خودآیینی ظاهر می‌گردد مفهومی که اتاریخ زا چنان تغییر می‌دهد که دیگر به پیش از آن نمی‌توان بازگشت(پینکارد»۱۳۹۶: ۳۱-۳۰). خودآیینی‌ای که پینکارد از آن نام می‌برد در تاریخ سابقه نداشته است و اين نظریه تنها با فلسفه کانت در دنیا ظاهر می‌شود. این امر سهم بسزایی در تاریخ انديشه حقوقی و سیاسی و حتی اخلاقی در اروپا خواهد داشت( هر چند که خود کانت از تمامی الزامات آن نمی‌تواند استفاده کند). در باب پی‌سابقه بودن این آموزه دانش فيشته, به‌مغابه بسط قلسفه اخلاق کانت و انقلاب قراسه. ۳ در کتاب "بنیاد" کانت اصل خودآیینی اراده را به عنوان اصل والای اخلاق بنیان‌گذاری می‌کند. این اصل در تاریخ فلسفه بی‌سابقه است کانت نخستین فیلسوفی است که دست به بیان قضیه‌ای متناقض می‌زند به این اعتبار که ما تابع قانون اخلاقی‌ای هستیم بنابراین به عبارتی دیگر مفهوم خودتعین‌بخشی با مضمون عقل خودآیین و اراده‌ای که با آن مماس است. با فلسفه کانت به صورت بنیادین ظاهر می‌شود. این مفهوم تنها در اخلاق نیست که انسان را غایت می‌داند یا حتی تنها در تاریخ طبیصی یا مشیت الهی نیست که سعادت انسان را غایت می‌داند بلکه حتی در معرفت‌شناسی نیز انسان را سازنده‌ی موضوع معرفت خویش می‌داند و او را از بند ابژه‌ی خارجی و تحمیل آن به قوای ذهنی ما رها می‌کند و به درستی کانت. انسان را در مرکز فلسفه خویش قرار می‌دهد. چنانکه می‌دانیم در میان سوالات مهم کانت برای موضوع اندیشه‌اش» انسان چیست. دارای اهمیت استراتژیک بیشتری در انديشه او است؛ چرا که هر سه سوال پیشتر یعنی چه می‌توانم بدانم» چه باید بکنم و به چه چیز می‌توانم امیدوار باشم» حول محور انسان می‌چرخید. بنابراین فلسفه کانت اقتدار عقل و مرکزیت انسان را از فلسفه روشتنگری وام می‌گیرد و آن را چنان می‌پرورد که فراتر از تصورات روشنگری مت‌رود. در تاب نسبت؛کانت با فلسفه روشنگری آلن وود می‌نویسد: «انديشه اخلاقی کانت شاید هم.بهترین و هم نهادی‌ترین محصول روشنگری است و آن یک حرکت عقلانی, و تااحدی همچنین حرکتی سیاسی و اجتماعی بود»(۷/004,1999:1). یا راوشر به عبارتی دیگر می‌نویسد: «کانت فلسفه سیاسی و اجتماعی خود را در دفاع از روشنگری به طور عام و انديشه آزادی به طور خاص نوشته است»(راوشر, ۱۳۹۶: ۱۱). دراندیشه؛اخلاقی کانت بیش از هر چیز اضطلاح خودآیینی به رویکرد سیاسی منجر می‌شود. کانت در باب معنای خودآیینی می‌نویسا: «خودآیینی اراده» اصل یگانه‌ی همه‌ی قوانین اخلاقی و همه اتکالیف منطبق بر آن‌هاست. از سوی دیگر دگرآیینی انتخاب نه فقط نمی‌تواند بنیاد هیچ تکلیفی قرار بگیرد بلکه برعکس, ضد اصل مفهوم خودآیینی که با انديشه روسو در فلسفه مطرح می‌شود پیشتر نیز به کار برده می‌شد اما تنها برای دولت یا هیئت حاکمه آن را به کار می‌بردند؛ آلیسون در این ارتباط می‌تریسد: آخرذآیینی[ فر پرنان) اساسا قرسنایی سیاسی ی براق اسقاال و تصوط تسین بخشی دولت از آن استفاده می‌شد»(۸1180,2013:129). ژان‌ژاک روسو مفهوم خودآیینی را ۴ غرب‌شناسی بنبادی» سال یازدهم» شماره دوم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ از حیطه‌ی سیاسی -حقوقی به حیطه‌ی اخلاقی وارد ساخت و این عمل را از تعریفش از آزادی در قرارداد اجتماعی و اطاعت از قانونی که خود شخص برای خودش می‌گذارد. انجام داد. برای روسو این اطاعت به معنای مطیع کردن فرد با علایق و اراده جزئی‌اش با اراده عمومی که علایق اجتماع را به عنوان یک کل توضیح می‌دهد فهمیده شد. با کانت مفهوم روسو از آزادی درونی می‌شود و به خودآیینی اراده دگرگون می‌شود. این دگردیسی تغییراتی در مفاهیم قانون و اراده شامل می‌کند. به جای آنکه قوانین عمومی باشد که فرد را با اجبار به اطاعت از اقتدار خارجی مطیع کند آن قوانین همکنون به عنوان تجویزات عقل خود فرد دیده می‌شوند(۸1800,2013:129-130). در باب همین نکته نیز اندرو ریس من می‌خواهم استدلال کنم که خودآیینی بایستی به عنوان نوعی از پادشاهی تفسیر شود این مدل نشانگر فاعلی خودآیین یعنی.پادشاهی است که تحت هیچ‌گونه اتوریته‌ی خارجی‌ای نیست. کسی که این قذرت را داره که قانون را تصویب کند)چرا که به اعتقاد ریث «پیش از کانت خودایینی در درجه اول مفهومی سیاسی منطبقی با وضع بیزر نیز در باب سیاسی بودن این اصطلاح می‌نویسد: این.امر مهم است که بدانیم مفهوم جدید کانت از خودآیینی اساساادریک بافت" سیاس یآبه جای:بافتی متافیزیکی شکل گرفته است. همچنین بیزر معتقد است آنچه کانت را آزار می‌داد مشکل جزم‌گرایی نبود بلکه مسئله سرکوب است. ظلم و بی‌عدالتی تمهیدهایی برای آزادی هستند و نه علیت نظم طبیعی (80196,1992:30). بنابراین بر اساس سه تفسیر ذکر شده کانت قدرت تک شخصیت‌های دارای آزادی و خودآیینی را( یعنی امپراطتوران"و پادشاهان) به تک تک انسان‌ها می‌دهد و از این طریق برای انسان تعریفی جدید خلق می‌کند. از طرف دیگر توضیح خودآیینی در انديشه کانت مستلزم توضیح دو مبخث دیگر نیز می‌باشد که آن دو عبارت‌اند از آزادی و قانون عقل. آزادی در کانت همانطور که او در دو نقد اول عنوان کرده است امری استعلایی است و هرکسی به طور پیشینی از آن آگاهی دارد. در میان تمامی ایده‌های عقل نظری» ایده‌ی آزادی امری منحصر به فرد است که به صورت پیشینی به امکان آن علم داریم و از آن جهت که اختیار شرط قانون اخلاقی است در میان همه‌ی فرض‌های نقد عقل عملی, تنها آزادی شرط قانون اخلاق می‌تواند آموزه دانش فيشته, به‌مغابه بسط قلسفه اخلاق کانت و انقلاب قراسه. ۵ بسیاری از مفسرین» تأثیر فلسفه کانت را در حد اثری دانسته‌اند که انقلاب فرانسه بر جهان گذاشته است. به عنوان مثال آرنت در باب انقلاب فرانسه معتقد است که آن رخدادی بود که پیوندهای میان دنیای نو و دنیای قدیم را از یکدیگر گسست(آرنت,۱۳۹۱: ۳۱۰). بنابراین اگر فلسفه‌ای با این رخداد مقایسه شود بایستی از شاخصه‌های انقلابی برخوردار باشد به عنوان مثال کامی می‌نویسد: «تا اواسط دهه‌ی ۱۷۹۰ تفسیر قفانگر انقلاب کوپرنیکی کانت بدین نتیجه رسیده بود که این انقلاب طوفان سیاسی در فرانسه را پیش‌گویی کرده است و در عین حال» بر آن سایه افکنده است»( کامی,۱۳۹۵: ۶۲). به هرحال روشن است که ۸ سال پیش از انقلاب فرانسه» اين کانت است که از واژه انقلاب در معنای تحول عظیم و بسیار بنیادین استفاده می‌کند!. هر چند که آن در زمینه‌ی روش معرفت بوده است اما روش معرفتی است. که,انسان را سظازنده‌ی آن چیزی می‌داند که می‌فهمد و این فهم را آدمی مدیون کس:دیگری یا شیانیست. همچنین قوه‌ی فاهمه‌ی انسان مرزبندی الهیاتی» جهانشناختی,و معرفتی را به دست خویش می‌گیرد و از قدرت داوری برخوردار می‌شود. اين.امر به اعتباری( نه صرفابه اعتیاز سیاسی و حتی اخلاقی) به آزادی مربوط است چرا که همکنون در فلسفه؛کانت. آگاهی انسانی تکلیف هر امری را روشن می‌سازد. ذر انقلاب: فران‌لساناان وکی وا ههار جی بیرون می‌کند اسأ پیشتر کانت به او استقلال معرفتی داده است. به همین دلیل است که در مقدمه کتاب نوشته‌های سیاسی کانت» اسکینر می‌نویسد: «در حقیقت کانت به حق فیلسوف انقلاب فرانسه نامیده می‌شود. به درستی شباهتی بین روح فلسفه کانتی و ایده‌های انقلاب فرانسه و آمریکا وجود دارد. چرا که در کات امقّلال فرد در مواخههسا؛قدرت و مسئله‌ی آزادی با این وجود خودآیینی‌ای که کانت. در فلسّفه اختلاق از آن صحبت می‌کند دارای تفاوت‌هایی با مضمون اين اصطلاح در نقد اول است. مهمترین این تفاوت‌ها این است که در نقد نخست کانت آدمی را در ساحت نومن مورد بررسی قرار نمی‌دهد و به همین دلیل ضرورت طبیعت خارجی و فهم این ضرورت در این ساحت از مهمترین اهداف کانت می‌شرد. بنابراین هر این ساحت نهایا ضمون خرداآییتی عربوط می‌شرد به صورت دهی‌ای که فهم به شناخت ما از جهان خارج می‌دهد. اما این چیزی نیست که فلسفه رادیکال فیشته را راضی کند به همین دلیل فیشته مضمون خودایینی کانت که امری نومنال و در ۶ غرب‌شناسی بنبادی» سال یازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ فراغت کامل از ضرورت است مورد لحاظ قرار می‌دهد و نظریه معرفت خویش را با آن هماهنگ می‌کند. از اين طریق او اخلاق را وارد بخش معرفت می‌کند و از طریق اين تشوری در جهت شناخت و ایجاد جهان خارج گام بر می‌دارد. اما در عین حال به تناقضات کانتی در ارتباط با آزادی درون و طبیعت خارجی و عدم توان نفوذ در آن حتی در ساحت اخلاق دچار نمی‌شود. وارد ساختن توان فلسفه اخلاقی کانت در ساحت معرفت و استفاده از آن در جهت تعریف نحوه تکوین تجربه از بزرگترین دستاوردهای فیشته خواهد بود. پس از پذیرش خودآیینی کانتی به عنوان مرکز اندیشه خویش در کتاب آموزش دانش, همکنون به دنبال آن است که این خودآیینی را با انقلاب فرانسه ترجمه کند. درواقع فيشته نظریه انقلاب فرانسه را با این فهم دیالکتیک مینان خودآیینی و انقلاب صورت می‌دهد. یعنی آموزه دانش از انقلاب فرانسه.الهام"می گیرد. و هدفش|نیز این بود که که اتفاقات آن سوی راین را توجیه کند و توضیح دهد. منبع این تفسیر کسی جر خود فیشته نیست. در من معتقدم نظام[آموزه دانش] من.به این املت فرّانسه.مزتبط است. این نخستین سیستم آزادی است. دقیقا همانطور که؛[ملت فرانسه] زنجیرهای بیروّنی:انسان را ویران ساخته است. سیستم من زنجیرهای شی‌فی‌نفسه یا علل خارجی را پاره کرده است که هنوز هم کم و بیش آن را در سایر سیستم‌ها حتی در سیستم کانتی مشاهده می کنیم. اصل نخستین من انسانی با وجودی خودیسنده شکل می‌دهد. نظام من از طریقی نزاع درونی با خودم و در برابر پیش‌داوری‌های ریشه دار شکل می گیرد" ذر.آن سال‌هایی که فزانشه با نیروی خارجی برای آزادی سیاسی‌شان می‌جنگید. این شجاعت آن‌ها بود که"مرا متقاعد به اندیشیدن در باب آن‌ها کرد. زمانی که در باب انقلاب می‌نوشتم نخستین نشانه‌ها و بارقه‌های نظامم بر فيشته به صراحت شروع اندیشیدن خود را با الهامی از انقلاب فرانسه توضیح می‌دهد. و از بین بردن شی‌فی‌نفسه در درون فلسفه را همسان با رها کردن انسان از زنجیرهای بیرونی استبداد در کشور فرانسه می‌داند. در واقع چیزی که برای فيشته در فلسفه‌اش بیش از هرچیزی دارای اهمیت است مسئله‌ی آزادی است؟ و این آزادی را در انقلاب فرانسه می‌بیند که چگونه مردم برای تحقق اراده‌ی انتزاعی خویش در جهت آزادی» به تغییر وضع آموزه داش فیشته به‌مقابه بسط فلسفه اخلاق کانت و انقلاب قراسد. ۷ موجود روی می‌آورند و این نیرو را به نظریه خودآیینی کانت اضافه می‌کند. و به همین دلیل فلسفه خودش را در خدمت نظریه‌ای برای انقلاب فرانسه قرار می‌دهد. لوکاچ در باب از میان همه فیلسوفان آلمان فيشته تنها کسی بود که قاطعانه در دفاع از انقلاب فرانسه موضع گرفت. نخستین کتاب‌های او که بدون نام او منتشر می‌شدند رساله‌های بی‌پروایی بودند در دفاع از انقلاب و ضدیت با دشمنان آن یعنی سلطنت‌های این فلسفه‌ای که خودش را به محک انقلاب زده است. تنها در فلسفه سیاسی وارد نمی‌شود بلکه خی سخله شناخت راانیز با کنش حل می‌کندد بدابراین در تمامی ساخات اما در عین حال همانطور که در بخش کانت عنوان کردیم این انقلاب نیز مانند نظریه خودآیینی کانت در نهایت به نتایجی«ختمامی شود که جز مقدمات منوط به آزادی آن نبود. بنابراین اگر اوج فلسفه روشنگری راانقلاب فرانسه بانیم تجخالب است, سقوط آن راهم بایستی در انقلاب فرانسه پیدا کنیم یعنی جایی که انقلاب بهاترور ختم می‌شود و این ترور به قدری وحشتناک است که انقلاب*فزانسه اد اکنراندیشتمندان, طرفدارانش را از دست می‌دهد. و در چنین حالتی حتی جنبش‌های مرتجع قدرتمندتر می‌شوند چرا که از انقلاب و تبعات آن ترس دارند. به همین دلیل بثهآعقیده,هگنل» حقیقت واقعی انقلاب فرانسه انقلاب‌های فلسفی کانت و فیشته بود. زیرا تنها آن‌ها بودند که ملزومات هنجاری واقعی آزادی مطلق را آشکار کردند؛نه ترور بلکه قلمروپادشاهی غایات کات بود که ذات حقیقی انقلاب را تحقق می‌بخشید. ترور نتیجه غلطی بود که آزادی مطلق به دلیل عدم وساطت نهادهصای اجتماعی که تجسم پادشاهی غایسات بودند ضرورتا به دبال همکنون پس از آنکه نگارنده اهمیت فلسفه کانت و انقلاب فرانسه را در جهت شکل‌گیری دغدغه و ابزار اندیشیدن فیشته مورد بررسی قرار داد بایستی این پژوهش را معطوف به واکنش فیشته به این دو جریان در کتاب آموزه دانش کند. در بالا نگارنده مدعی شد که این ۸ غرب‌شناسی بنبادی» سال یازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ کتاب, نیز خودش براساس دغدغه‌ای سیاسی شکل‌گرفته است و از آن مهم‌تر اینکه راهحل سیاسی برای آموزه دانش نیز می‌دهد. و این راه حل با انديشه اخلاقی کانت و انقلاب فرانسه نسبت برقرار می‌کند. مورد دیگری که اين بررسی را دارای اهمیت می کند این است که اين کتاب بنیان دو کتاب نظام احلاق و بنیاد حق طبیعی است و فهم آن دو کتاب بسیار به فهم کتابآموزه داش وابسته است. اگر اغراق نکنیم بایستی ادعا شود که فلسفه عملی او بر روی همین فلسفه نظری‌ای که خودش عین عمل است. پایه‌گذاری می‌شود. بنابراین توضیح این کتاب در راستای فهم آندیشه‌ی او در باب فلسفه حق و فلسفه سیاست نیز فيشته دو مقدمه بر کتاب آموزه دانش می‌نویسد که مقدمه انخست برای عامه مردم نوشته شده است و مقدمه دوم برای خواص یغی برای فیلستوفان و کسانی که دارای دستگاه فلسفی‌اند نوشته شده است. فیشته در«هزد وآمقدمه ای از را«ذکر می‌کند که کانت نسبت میان عین و ذهن را بر هم زداو به ذهن قدزت فعلیت بخشنید برخلاف فلسفه‌هایی که پیشتر آن نویسنده‌ی استثنایی یعنی*کانت ادارای آعتبازی ‏ یژه,استتا" چا که برای نخستین بار به صورت آگاهانه توجه فلسفه را از ابژه‌های"خارجی منخزف کرد و به سوی خودمان هدایت کرد.. این روح و قلب فلسفه اوست. همچنین روح و قلب نظام دانسش اما به اعتقاد او کانت نتوانست تمامی نتایجی. که می‌شد از این نگاه جدید کسب کرد را بگیرد و فيشته مدعی است که همکنون من راه نرفته کانت را پیش خواهم رفت. به طور کلی از فحوای سخنان فیشته در مقدمه می‌توان به این امر رسید که اگرچه کانت پایه‌گذار انقلاب کوپرنیکی است اما او به همان انقلایی که خود ایجاد کرده است» خیانت کرد. جایی که می‌توان خیانت کانت را تشخیص داد اینجاست که او به دلیل ترس از آنکه به دام فلسفه بارکلی بیفتد. آگاهی را وابسته به شهود حسی کردکه از خارج کسب می‌شود. و اگرچه ما نومن را نمی‌بینم و هیچ شناختی از آن نداریم اما آگاهی ما به نحوی به آن وابسته است. بنابراین به عبارتی دیگر می‌توان این مطلب را چنین گفت که درست است که کانت فعال بودن ذهن را تثبیت کرد اما این کار را به نوعی به آگاهی حسی ما یا به شهود حسیمان ربط آموزه دانش فيشته, به‌مغابه بسط قلسفه اخلاق کانت و انقلاب قراسه. ٩ داد و اینگونه عاقل را به عين خارجی به چیزی بیرون از خودش وابسته ساخت. از این‌جا این نکته محرز می‌شضود که فیشته تشخیص داده است که اگر کانت بر سر این موضع اصرار کند حتی در انديشه عملی نیز جهان تجربه بر او سیطره پیدا خواهد کرد. بنابراین فيشته با نظریه معرفت کانت چنانکه در نقد عقل محض بیان شده است. مخالف است ومعتقد است این نظریه نه تنها به شک‌گرایی منجر می‌شود بلکه متحقق کننده ضعف قدرت نفوذ آدمی در عالم خارج است. در مقابل با اين نظر کانت» فيشته از ""منی" سخن می‌گوید که بر خلاف من کانتی» محدود به شهود حسی نیست بلکه نامحدود و مطلق است و آن را من ناب می‌نامد. جایی که فيشته خودش را از کانت جدا می‌کند این است که این من ناب تصوراتی را پیدا می‌کند که ربط این تصورات به آنچه که این تصورات از آن ناشی می‌شود بسیار پیچیده‌تر و متفاوت‌تر از کانت است. بنابراین فيشته از راهی که پیشتر توسط کانت هموار شده بود نمی‌رود و روشی دیگر پیدا می‌کند. اما این روش جدید چنانکه در اداسه نگارنده توضیح می‌دهد با خودآیینی فلسفه اخلاق کانت دارای اشتراکات استراتژیکی است. فيشته در مقدمه نخست که برای عامه‌ی مردم.نوشته است به آموزش آموزه‌ای می‌پردازد که بنیان نظر او را می‌سازد. فيشته به طور کلی معتقد است دو رویکرد فلسفی مهم وجود دارد که در واقع این دو رویکرد تشکیل ذهنده دو دوزانآدر تاریخ بشریت است.۱- منی که تابع عالم خارج است ۲-منی که خود را مستقل از عالم خارج در نظر می‌گیرد. مورد اول که خودش را تابع عین خارجی می‌داند» دگماتیسم.می‌نامد و مورد دوم که خود را آزاد از امر خارجی می‌داند بلکه خودش را متعین کننده ان می‌داند. ایده‌الیسم می‌نامد. فيشته در [دگماتیسم]مستقل بودن "من-را: که؛ایدهآلیسم بر روی آن می‌ایستد. نکر است. و خود را تنها به عنوان محصولی از چیزها تفسیر می‌کند. معلول جهان, دگماتیست به ضرورت یک ماده باور است و اراده و استقلال خویش را منکر, انست(۳(0010,1982:13)... اما ایده‌آلیسم تعینات آگاهی را بر اساس فعالیت عقل توضیح می‌دهد. برای ایده‌آلیسم» عقل فعال و مطلی بنابراین همانطور که توضیح داده شد دگماتیسم فلسفه‌ای است که خود را محصول جهان خارج می‌داند اما ایده‌آلیسم خودش را سازنده جهان می‌داند. فیشته می‌نویسد: «مشاجره بین ایده‌آلیست و دگماتیست از این قرار است که آیا استقلال شی بایستی قربانی استقلال من شود يا استقلال من بایستی قربانی استقلال شی شود؟)(۳10۸6,1982:14).یا به ۰ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ عبارتی دیگر دگماتیسم نظام فلسفی بردگی است چرا که معتقد است ذهن هیچ چیزی نیست جز آینه‌ی خارج, این امر به اعتقاد فیشته ایجاد بردگی می‌کند. فيشته, فلسفه کانت را از سنخ دوم می‌داند و اساسا همین سنخ دوم را تنها به عنوان فلسفه قبول دارد. چرا که معتقد است تا قبل از کانت هرگز فلسفه‌ای وجود نداشته است و چون فلسفه‌ای نبوده است که به ذهن انسان استقلال دهد و سوژه را ایجاد کند پس انسان به عنوان من ناب وجود فلسفه ایده‌آلیسم از نظر فیشته با من آغاز می‌کند و مفهوم آغازینش من ناب است. به طور کلی فيشته وظیفه اصلی خودش را در فلسفه کشف اصل نخستین که امسری مطلق و بی‌قید و شرط است. می‌داند که امری اساسی مهم برای همه‌ی علم انسانی است. «وضع خود من به دست خودش, همان فعالیت محض خودش است و به دلیل همین خودوضع کنندگی. خودش وجود دارد»(۳0116,1982:97). و چون این من اساس همه چیز و علت وجود هر چیزی است در ادامه می‌نویسد: «من مطلق خود اساس شکل دادن و متعین ساختن است و خودش هیچ تعینی را نمی‌پذیرد»(۳[60010,1982:117). فلسفه ایده‌آلیسم به اعتقاد فیشته با من شروع می‌کند اما دگماتیسم با وجود شروع می‌کند در صورتی که فيشته وجود را در موضع آغاز موضوع فلسفه نمی‌داند. فيشته می‌نویسد: اجازه دهید این فرصت را مغتنم شمارم و مطلب.را یکبار دیگر با وضوح کامسل عنوان کنم. ذات ایده‌الیسم استعلایی به طور عام و ذات نمایش آن در آموزه دانش به طور خاص., عبارت از این واقعیت است که مفهوم اوجود به هیچ روی مفهومی آغازین و اصیل تلقی نمی‌شود بلکه مفهومی اشتقاقی لحاظ می‌شود و در مقابل کنشگری استنتاج می‌شود بنابراین مفهومی سلبی است. از؛نقطه نظر: ایده‌آلیشت. تنها امر اینجابی آزادی است و وجود برای او من ناب فلسفه فيشته, من را مطلق امی‌داند و از آن شروع می‌کند اما دگماتیسم از وجودمطلق شروع می‌کند. من ناب وجود نیست و ناظر بر وجود نیز نیست بلکه دگماتیسم ناظر بر توضیح وجود است. دگماتیسم به وجود به مثابه امری ایستا و بی جنبش ناظر است در حالیکه ایده‌آلیسم ناظر به عقل است که امری زنده و در حال پیشرفت. فعال و ایستا نشده است. کار اصلی من ناب به اعتقاد فیشته تعقل است این همان مبنای خرد است و تنها عقل امری ابدی است و یگانه امری است که برای خود است یعنی اینکه عمل تعقل از درون خودش می‌جوشد و اینگونه نیست که بر روی امری که از بیرون بر روی او تأثیر آموزه دانش فیشته؛ به‌مثابه بسط فلسفه اخلاق کانت و انقلاب فرانسه. ۱۱ می‌گذارد بیاندیشد. بنابراین این من می‌اندیشيد و اندیشیدنش از درون خودش می‌جوشد و مانند فلسفه‌های دیگر بر روی چیزی خارجی نمی‌اندیشيد. این حیث من بودن من است که هیچ چیزی محدودش نمی‌کند و مستقل است و آزادی‌ای که از درون خودش می‌جوشد. ۳ ظهور مفهوم کنش و گسست از کانت(شکل‌گیری تعریف جدیدی از پس از توضیح اصل اول فلسفه فيشته همکنون زمان آن است که چندین اصطلاح به کار رفته در پاراگراف‌های پیش را مورد بررسی قرار دهیم. پیش از هر چیز بایستی عقل را در فلسفه فيشته مورد بررسی قرار دهیم. روشن است که از دو راه ممکن برای اندیشیدن» فيشته, ایده‌الیسم را انتخاب کرده است. عقل در منظر فلسفه ایده‌الیسم به اعتقاد فیشته عبارت است از: « عقل در فلسفه ایده‌آلسم,کش "است"و چیز دیگری نیست ما نباید آن را حتی چیزی کنشمند بدانیم بزای؛اینکه اگراین گونه دز نظر,گرفته شود به امری باز می‌گردد که به چیزی تابع است که .دز آن کنشگری وجود دازد»( ۳0016,1982:21). عقل در نگاه فيشته به معنای کنش اس و اينآکنش ظرفیت نیشتبلکه عقل"مساوی با کنشمندی است. وعقل در همین جریان کنشمندقی قوائین با:[نقولات] را شکل می‌دهد( 6,2 بنابراین عقنل درّمعضای فيشنته در حسین‌آرونند سازندگی و همچنین کنشمندی خویش در عالم» قوانین و مقولات را به ,تدریجاستتاج می‌کند و شکل می‌دهد. بنابراین فلسفه فيشته از جنبه‌ی دیگری هم هموارکننده راه برای فیلسوفان آلمانی پس از خویش است. که آن استنتاج ؛دستگاه‌مند مقولات نام دارد. در کانت همچون فلسفه فیشته مقولات صرفا خصلتی ذهنی و ایده‌آلیستی دارند..اما کانت هیچ گاه استنتاج آن‌ها را توضیح نمی‌دهد. بلکه به گونه‌ای تجربی گرد هم آمده‌اند... برای فیشته مقولات از کنشگری من به وجود می‌آیند. آن‌ها از کنش من و جز من.شکل می‌گیرند که بدان معنی است که در فيشته دیگر سه پایه دیالکتیکی برنهاد برابرنهاد و هم نهاد را می‌توان دید. فیشته پاراگراف‌های بالا نخات مهم را پیانمی کندا: وید قنبال آن است که با نظریه کنش خویش شکافی میان فهم خود از شناخت با کانت ایجاد کند. چرا که من با کنش‌گری‌ای که همذات خودش است و عین خود اوست تنها می‌ماند و این کنشگری علت ایجاد شناخت و تغییر جهان نیز هست. بیزر در باب اهمیت کنشگری برای امکان ۳ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ کنشگری هم امکان شناخت و هم امکان تجربه است بر این اساس معتقدم ما موجودات انسانی متناهی بایستی به سمت ایده‌ی اینهمانی سوژه-ابژه یعنی شآان فهم الهی تلاش کنیم. ما همه مأموریتی بر روی زمین داریم: جنگ برای آنکه هر چه بیشتر طبیعت را تابع غایات و قوانین عقلمان کنیم. هر چه بیشتر بر طبیعت سلطه پیدا کنیم. محتوای آن کاهش می‌یابد و محتوای خلق‌شده توسط ما افزایش می‌یابد و بنابراین بنابراین فيشته آزادی را کلیدی برای حل مسئله اساسی فلسفه استعلایی می‌داند؛ و چگونگی امکان تجربه و آگاهی از جهان خارج را از طریق آن توضیح می‌دهد. خودآگاهی آزادی اصل نخستین استنتاج تجربه است ز مقدامه اساسی‌اش برای تأسیس آگاهی واقفیت ابژکتیو است. نکته‌ی دوم مربوط به شهود عقلانی است که از طریق آن. آگاهی به ذات خودآگاهی» که هیچ چیزی جز کنش نیست» پی می‌برد. فيشته با شهود عقلانی و فرضی که از طریق قوه‌ی تخیل * شکل می‌گیرد. من ناب که امری بیرون از تجربه هست.» به عنوان منشا تجربه کشف می‌کند و همین آشهود عقلانی ذات او را کنشگرّی می‌داند که هم عین است و هم ذهن. بنابراین سوژه-ابژه است. پل گایر در باب ایله‌آلیسم فيشته می‌نویسد: با وجود این گرایش عام ایده‌آلیست‌ها که باایوهان گوتلیبفیشته آغاز می‌شود این بود که بر تمایز بین ایده‌آلیسم معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی فایق آیند ونشان دهند که بین چیزی که ستتا جهانی مستقل از سوژه فرض می‌شود و در حالت داده‌شدگی و موجود بر ما حاضر است و جهانی که وابسته به سوژه تصور می‌شود از آن جهت که شکل‌گیری آن منوط است به ابزارهای مفهومی با دیگر مولفه‌های فکری که از نوعی فعالیت سویژکتیو نشأت می‌گیرند تضادی واقعی وجود نذارد:.اين امر به برداشت تازه‌ای از ایدثالیسم برآمد که ویژگی ممیز آن عبارت بود از تأیید اعای تفکیک ناپذیری وود و فکر(گایر,4۵7:۱۳۹۹). مفهوم خودآیینی در انديشه کانت در جدا از مفهوم اطبیعت و ماده خارجی شکل‌گرفت و این خودآیینی چه در اخلاق و چه در نظریه روش معرّفت نمی‌تواند برای تغییر شی‌فی‌نفسه یا حتی برای فهم آن هیچ کاری انجام دهد بنابراین خودآیینی در تقابل و تضاد کامل با ساحت امر فی‌نفسه شکل گرفت. امر فی‌نفسه برای کانت در خارج از حوزه خودآیینی فرد بود و همچنین مرز آن را شکل می‌داد. فيشته این وضع را تغییر داد . فیشته منی را فرض می‌گیرد که در بیرون از دنیای تجربه قرار دارد و هم اوست که من سویژکتیو و نامن ابژکتیو را ایجاد می‌کند و چون از یک منبع هر دو ایجاد شاه‌اند سوژه تکین با آموزه دانش فیشته؛ به‌مثابه بسط فلسفه اخلاق کانت و انقلاب فرانسه. ۱۳ گسترش قدرت خود به درون طبیعت به مرور نامن را به وضع خویش متغیر می‌کند . گایر در ادامه می‌نویسد: (با فيشته از این رو ایده‌آلیسم راه تبدیل شدن به چیزی را در پیش می‌گیرد که از نظرگاه سنتی می‌توان آن را موضعی دورگه خواند. موضعی که عناصر این موضع دورگه. میراث فيشته به ایده‌آلیسم بعد از کانتی است. فيشته با من مطلقی خویل کاوی در قلسقه مان باق ک قاپی آ یی‌کسار ات یکی از این موارد نابودی شین فی تفس است که یب پشتر کات آل راید حتوان امر مستتید در دنبای نظر موازی با استیداد در فرانسه توصیف کرده بود. چرا که تا زمانی‌که چنین چیزی در فلسفه دارای اعتبار باشد. ای المارز کال ابیت اما فيشته این مسیر را باز می‌کند. نتیجه آشکاری که فيشته از اهر ن فهم از ایده‌آلیسم در نظر دارد این است که دگرکمی ترا ریسم وا مووددانسگ که در تقابل با امر ایده‌آلیستی باشد. بلکه زثالیسم یعنی این فرض که اعیان کاملا مستقل از ما وجود دارد امری است که در واقع خودس در ایده‌آلیسم قرار می گیرد و در آن تبیین و استنتاج می‌شود. این نتیجه گیری بسیار مهم ات را که از این لحظه میان اندیشه با جهان خارج دیگر هیچ اختلافی وجود.ندارد. امااین شکاف رافیشته ازچه طریق پر می‌کند؟ از جواب آن را بایستی در اندیشه کانت پیدا کنیم یعنی جاییکه که کانت خودآیینی را تعریف می‌کند اما قدرت تغییر را به انسان نمی‌دهد:«فیشته دیدگاه کانت درباره اخلاقیات را به بنیان و نقطه عزیمت نظریه شناخت خود تبدیل ل می‌کند»(لوکاچ. ۳2 0۱). یعنی فبشته,به: این تزئیب مرا یی ای را که کانت به خود بشری برای خود تعین‌بخشش اخلاقی‌اش نسبت می‌داد به خودآیینی؛ نظری.تعمیم:داده بود(شلینگ,۱۳۹۷: ۰۷+ به عبارتی دیگر فیشته انگاره‌ی کانتی در باب اخلاق را که در آن انسان تنها از طریقی عمل اخلاقی خویش از ورطه ظواهر فراتر می‌رود و در جهان واقعیت يا جهان نومن وارد می‌شود را از آن خویش می‌کند و آن ساختار؛اندیشه؛اخحلاقی کانت را وآرد نظریه‌ی شناخت خویش می‌کند و از این طریق به وضع کلیت جهان می‌پردازد. در چنین جایگاهی عمل کانتی تبدیل به نظر فیشته می‌شود و نظر او همکنون نظریه همان عمل است. یا به عبارتی دیگر فلسفه‌ی فيشته فلسفه‌ی عمل است یعنی نظرش عین عمل است. بنابراین شکاف میان اندیشیدن و غمل کردن برداشته می‌شود" و در اینجاست که صورتی نظری از رخداذ انقلاب فرانسه ۴ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شمار دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ در فلسفه کانت چیزی به عنوان شهود عقلانی که به اعتقاد او تنها امسری الهی است وجود ندارد. علت این امر همانطور که پیشتر گفته شد این است که تنها به پدیدارها شناخت اگر من اشیایی را فرض کنم که صرفا ابژه‌های فاهمه باشند و با وجود این بتوانشد در نوعی شهود داده شوند که البته یک شهود حسی نیست(بنابراین بتوانند از طریقی شهود عقلانی داده شوند) آنگاه چنین اشیایی ذوات معقول نام دارند (کانت»۱۳۹۶: ۳۱۵). فیشته برای اینکه بتواند از شهود عقلی در جهت نابودی شکاکیت استفاده کند و همچنین به تله‌ی نقد کانت در باب استفاده از این شهود گرفتار نشود آن را از بنشد مفاهیم و به مدد مفاهیم نمی‌توانیم به اثبات این امر برسیم که قوه شهود عقلانی وجود دارد و نه می‌توان آن را به مدد اینکه چه می‌تواند باشد از مفاهیم استنتاج کرد. هر کسی باید آن را موردی که فیشته در این مسیر بهاتدریج متوجه شده بود.این است که تا زمانیکه فلسفه نقادی میان دانش آدمی با شی‌فی‌نفته تضاد قائل است» همواژه ششک وجود دارد و پیروز است. این راه حل چیزی نیست جز اصل؛اصطلاح فلسفه فيشته که با آن میان این دو دنیای غیر قابل گذر در فلسفه نقادی را پر می‌کند. و آن چیزی نیست جز شهودعقلانی کنش. فيشته می‌نویسد: «شهود عقلانی یک آگاهی بی‌واسطه است. اینکه من کنش می‌کنم و آنچه من وضع می‌کنم؛ آن چیزی است که به موجب آن من چیزی زاامی‌دانم به دلیل آنکه من آن همانطور که در بخش توصیف تفاوت ایده آلیسم او با آیده‌آلیسم فلسفه کانتی توضیح دادیم نقطه نظر فيشته وحدت انديشه با هستی است. بنابراین انسان فیشته‌ای با کنش خویشتن شهودات را ایجاد می‌کند و با ایجاد آن‌هاست که علم به آن‌ها پیدا می‌کند. از این نظر است که فلسفه او بسط فلسفه اخلاق کانتی است. بیزر راه‌حلی که فیشته پیدا کرده بود را‌حل فيشته برای مشکل شک‌گرایی اساسا پراگماتیک است. ما تنها آن چیزی را می‌شناسیم که ساخته‌ايم و آنچه می‌سازیم باید به غایاتمان مطابقت کند. ما ابژه را از آموزه دانش فیشته: به‌متابه بسط فلسقه اخلاق کانت و انقلاب فرانسه. ۱۵ طریق تأمل محض يا نظرورزی نمی‌توانیم بشناسیم چرا که آن ابژه را براساس الزاسات تغییر نمی‌دهد بلکه آن را همانطور که هست حفظ می‌کند (80186,2016:51-52). از این جهت است که کنشگری و شهودعقلانی‌ای که آن را کشف می‌کند در خلا این شهود هرگز در جدایی یا خلا به عنوان عمل تام آگاهی رخ نمی‌دهد و آگاهی را تام نمی‌سازد زیرا هر دو بایستی ذیل مفاهیم مندرج شوند. اما این تمام ماجرا نیست. زیرا شهود عقلی همچنین با شهود حسی همواره قرین است. من نمی‌توانم خود را در عملی بیایم بدون کشف ابژه‌ای که بر روی آن کنش می‌کنم " (۳101:16,1982:38). بنابراین کنشگری که تعین شهود عقلانی است و شهود عقلانی و کنش که عین من فیشته‌ای است تنها در صورتی می‌تواند کارکرد داشته باشد که شهودحسی‌ای نیز وجود داشته باشد. یعنی این امر صحیح است که فلسفه فیشته ازامفهوم کنشگری شروع می‌کند اما این کنشگری بدون زمینه‌ای که در آن به؛کنش‌ورزی بپردازد؛ منفعل باقی می‌ماند و هیچگاه نمی‌تواند به ذات معقول خویش در دنیای تجربه» تعین بخشد. بنابراین تجربه نیز در این مسیر نقشی مهم بازی می‌کند. فیشته پیشتر نوشته بود:«فلسفه‌ای که نتایجش با تجربه در توافق نیست قطعا اشتباه است برای اینکه او به قولش وفا نکرده است که تمامیت تجربه را استنتاج کند و آن را براساس عمل"ضروری عقل انجام می‌دهد)(۳(0010,1982:27). فيشته معتقد است که کانت نیز در فلسفه آخویشآبه:شهود عقلانی معتقد است و آن را همان وقوف ادراک نفسانی در فلسفه او می‌داند. اما به نظر فيشته شهود عقلانی در معنای کانتی شبحی است که وقتی سعی می‌کنیم به آن بیاندیشیم ناپدید می‌شود و شایسته‌ی هیچ نامی نیست اما شهود عقلانی‌ای که در آموزه دانش به آن اشاره"می شود وجود نیست بلکه کنشن اسب یت ی ,آن اذر فلس فه کان نت تستا غتلی واغ وق وف نفسانی متس می آید(۳(0(۱۵,1982:46). در فلسفه کانت شهودعقلانی اگز قرار بود باشد در خدمت فهم شی‌فی‌نفسه به طور کلی يا به طور جزئی در خدمت فهم وجود یا عدم وجود خداوند. نفس و فهم ما از جهان‌شناسی بود؛ چیزی که فاهمه با شهودحسی نمی‌تواند به آن دست یابد. اما شهود عقلانی نزد فیشته به دنبال چنین امری نیست. به طور کلی به اعتقاد فیشته. فلسفه کانت در حد واسط میان دو امر مجهول یعنی‌شی فی‌نفسه و وقوف نفسانی قرار دارد. و هیچ یک را نمی‌تواند مورد تبیین فلسفی قرار دهد. اما در عین حال در شناخت آن‌ها نیز معتقد نیست که از شهود عقلانی استفاده کرده است. اما شهود عقلی فيشته به دنبال فهم ۶ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شمار دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ کنشگری و آزادی انسان است. بنابراین معنایی که هر کدام از این دو از شهود عقلانی مراد می‌کنند متفاوت از معنای دیگری است. بریزیل در مقاله خویش در باب فیشته می‌نویسد: وانگهی,» بر این عقیده بود که هرچند انکار امکان شهودعقلی از جانب کانت» بی‌گمان در مقام انکار امکان هرگونه وقوف غیر حسی به اعیان خارجی کاملا موجه است. به سختی می‌شود آن را با برخی از سایر آموزه‌های کانتی در خصوص حضور بی‌واسطه‌ی من نزد خودش چه در مقام سوژه‌ای شناسنده( از حیث نظری)( یعنی آموزه‌ی وقوف نفسانی استعلایی) و چه در مقام فاعل اخلاقی کوشا( از حبث عملی)( یعنی آموزه امسر تا اینجای توضیح کتاب آموزه دانش مشخص شد که اصل آغازین فلسفه فیشته یعنی من ناب» ذاتش عین کنش است و این کنش از طریق شهود عقلی فهمیده می‌شود و تعین این مناسبات تنها با وجود شهودحسی ای ممکن است که بتوان با استفاده از آن جهان معقول خویش را در آن متعین کنیم. بنابراین همانطور که در معنای ایده‌آلیسم از نظر فیشته گفتیم» واقعیت در فلسفه او با ایده‌آلیسم یکی می‌شود و دیگز دو.امر متفاوت رثالیسم و ایده‌آلیسم وجود ندارد. فيشته می‌نویسد: (مفهوم واقعیت با کنش‌پذیری همتا است. این نکته بدین معناست که همه‌ی واقعیت در درون من وضع می‌شود که این امر به این معنی است که همه‌ی کنش‌ها در درون من وضع شلاه ات (982:13[ ,1۵ ون5)#یعنی کنش‌گری من در جهان خارج همان واقعیت است بنابراین».هرادوی این.ساحات مختلف درون من متحد کننده فلسفه فیشته قرار می‌گیرند. فيشته در باب واقعیت و این که من تمامیت آن را در بر منبع همه‌ی واقعیت من است چرا که من آن چیزی:اسنت که:به صورت بی‌واسطه به صورت مطلق وضع می‌شود. مفهوم واقعیت نیز در آغاز پا من شکل می‌گیرد. اما من به این دلیل وجود دارد که خودش را وضع می‌کند و خودش راوضع می‌کند به دلیل اینکه وجود دارد. به همین دلیل خود وضع کردن و وجود یکی و یکسان هستند(129 :1982,ا(له[۴). اما این من برای تحقق خودش نیاز به امری مقابل خویش دارد که البته این دیگری نیز خودش است و امری جدا از خودش نیست در واقع او در آینه خویش خود را می‌بیند و آگاهی پیدا می‌کند. بنابراین مطلقا ممکن نیست که کسی قوه‌ی آزادی خویش را متصور شود بدون آنکه در عین حال چیزی ابژکتیو را تخیل نکند که خود وی آزادانه بر روی آن کنش کند. فيشته می‌نویسد: «در من و از طریق من» من و جز من وضع می‌شوند. به صورتی آموزه دانش فیشته؛ به‌مثابه بسط فلسفه اخلاق کانت و انقلاب فرانسه. ۱۷ وضع می‌شوند که بتوانند به طور متقابل یکدیگر را محدود کنند»( ۳101016,1982:122). هر دو من محدود و نامن محدود از واقعیت من کسب شده‌اند. و تا جایی که فعال است من است و آن جایی که کنشمند نیست نامن است. من به طور بالقوه به اعتقاد فیشته امری نامحدود است اما زمانیکه در برابر نامن قرار می‌گیرد محدود است چرا که مقاومت منفعل نامن او را عقب می‌راند. بنابراین تمام فلسفه فیشته به نوعی آشتی این دو امر متناهی و نامتناهی با فيشته پس از آنکه در بحث آموزه نظری دانش» من کنشمند را در برابر نامن قرار می‌دهد در بخش عملی این آموزه می‌نویسد: «اين اقتضا که هر چیزی بایستی با من مطابق باشد, اینکه تمامی واقعیت بایستی توسط من متحقق شود مقتضای آن چیزی است که به درستی عقل عملی نامیده می‌شود»(۳10016,1982:232). بنابراین تمامیت آموزه دانش بیش از هرچیز به تعامل میان من و جز من مربوط است و این سرنوشت روح متناهی است. و در این فلسفه تأمل نظری نیست که شناخت را آیجادلی‌کند بلکه خود تأمل بر روی کش سوار است و در غیاب کنشمندی من» حتی تأملی؛وجود ندارد و در چنین شرایطی حتی من پس به اعتقاد فیشته کل واقعبت درون من است. وشی‌فی‌نفنشه‌ای وجود ندارد که بیرون از این ساحت قرار داشته باشد واشکل دادن به واقعیست وظیفه اسوژه است تا معقولات خودش را از طریق کنش در نامن ایجاد کند,ایشن#جرکت کنشگر و ایجاد ابژه خودش شناخت است . فيشته این مورد را از کانت وام گرفته بلود که آدمی تنها آن چیزی را می‌شناسد که خودش آن را ساخته باشد. این سازندگی از دنیای ذهنی محض همکنون عینی می‌شود و فرد فلسفه فیشته چنین وظیفه‌ای بر عهده دارد. کلاتز در باب تفاوت عقل عملی و نظری در فیشته می‌نویسد: «آگاهی در نظام فیشته امری نظری است تاجایی که آن ابژه را به عنوان امری مستقل و واقعیتی؛معین ارائه می‌دهد. و آگاهی عملی است تا جایی که ایژه را به عنوان امری که از طریق کنش دگرگون می‌شود ارائه می‌دهد)(1461012,2016:67). در واقع می‌توان گفت همین تغییر جهان است که وظیفه اخلاقی ماست و فيشته اینگونه آموزه دانش را به کتاب اخلاق مربوط می‌کند. فيشته در کتاب نظام اخلاق می‌نویسد: من خودم را در حال عمل کردن در جهان محسوس می‌يابم. همه آگاهی‌ها از این کشف ایجاد می‌شود. بدون این آگاهی از عملکرد موثرم هیچ خودآگاهی‌ای وجود ۸ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شمار دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ندارد. بدون خودآگاهی هیچ آگاهی‌ای از چیز دیگری وجود ندارد که قرار است خود فیشته امر ابژکتیو را صرفا امری ایستا و ثابت در نظر می‌گیرد. و غیر از بودن و دوام در همان حال بودن؛ هیچ چیز دیگری نیست اما کنشمندی از آن امسر سویژکتیو است... و اما من» من یکپارچه بخش‌ناپذیر, بایستی کنشگر باشم و آنچه بر روی ابژه کنش می‌کند بدون در واقع امری که برای فيشته در فلسفه‌اش بیش از هرچیزی دارای اهمیت است مسئله‌ی آزادی است و این آزادی را در انقلاب فرانسه می‌بیند که چگونه مردم برای تحقق اراده‌ی انتزاعی خویش در جهت آزادی» به تغییر وّضع موجود"زوی می‌آورند.و فيشته این نیرو را به نظریه خودایینی کانت اضافه می‌کند. و به همین دلیل فلسسقه خودش را در خدمت نظریه‌ای برای انقلاب فرانسه قرار م‌دهد. در این راستا فیشته نخست ضرورت را تابع آزادی قرار می‌دهد که اين امر با مبنااقترار دادن خودآیینی فلسفه اختلاق کانت در نظریه معرفت شکل می‌گیرد. و در این مسیراصالت را به آادق می‌دهد تا بتواند راه را به طور کلی و به هر نحوی از بردگی در فلسفه"و دین مسدود کند: یعنی انسان بایستی از قانونی تبعیت کند که از درون خویش کسب کرده است.,این آزادی‌ای که مقدم بر ضرورت قرار می‌گیرد و توانایی نفوذ به هر گونه ضرورت و تغییر آن را دارد با نظریه کنش در اندیشه فيشته انسجام می‌یابد. نظریه کنش در فلسفه فیشته نه تنها شی‌فی‌نفسه را بی معنا می‌کند بلکه عقل در معنای فيشته در حین روند سازندگی و همچنین کنشمندی خویش در عالم قوانین و مقولات را به تدریج استنتاج می‌کند و شکل می‌دهد. در چنین شرایطی دیگر نمی‌توان خاستگاه بازنمود را امر ابژکتیو دانست چرا که امر ابژکتیو با ضرورت دارای سنخیت است بلکه معتقد است آن امری که پیشتر ابژکتیو دیده می‌شد بایستی به حقیشت نظریه کنش در انديشه فیشته رویکرد فلسفه را به امکان شناخت و تجربه دگرگون نی‌سازد.. که کشگری اساسا خووشی علت امگان شالت ز تجریه است چرا له من کنشگر با ایجاد کردن صور عقلانی خودش در جهان هم زمان به شناخت آن نیز نائل می‌آید. بنابراین آزادی( که خود مخصول کنشگری است) دارای نقشی حباتی‌تر در آموزه دانش فیشته: به‌مقابه بسط فلسقه اخلاق کانت و انقلاب فرانسه. :۱۹ ایده‌الیسم فيشته نسبت به کانت است. فیشته آزادی را کلیدی برای حل مسئله اساسی فلسفه استعلایی می‌داند؛ و چگونگی امکان تجربه و آگاهی از جهان خارج را از طریتی آن توضیح می‌دهد. اقدام دومی که کنش با کمک شهود عقلانی به آن دست می‌یابد نظریه خودآگاهی است. فيشته» ابژه‌ی آگاهی را خودآگاهی قرار می‌دهد و موضوع فلسفه رامن و تعینات همین من می‌داند و بنابراین شی‌فی‌نفسه اهمیت خودش را در فرایند شناخت از دست می‌دهد. این نکته‌ی دوم مربوط به شهود عقلانی است که از طریق آن, آگاهی به ذات خودآگاهی, که هیچ چیزی جز کنش نیست» پی می‌برد. با این دو اقدام فيشته معنای ایده‌آلیسم را نیز از درون متحول می‌کند. چرا که واقعیت در فلسفه او با ایده‌آلیسم یکی می‌شود و دیگر دو امر متفاوت رثالیسم و ایده‌آلیسم وجود ندارد. فيشته معتقد است مفهوم واقعیت با کنش‌پذیری برابر است. اين نکته بدین معناست که همه‌ی واقعیت در درون من وضع می‌شود که این امر به این معنی است که همه‌ی کنش‌ها در درون من وضع شده ۱. برای مطالعه دقیق در باب مفهوم انقلاب در معنای جدید آن و.تفاوت آن با معنانی گذشته‌اش ۲ ذر بهار ۱۷۹۵ ذر ناسه‌اق به ین اکبطا می‌نوینسد: «نظام من نخستین نظام آزاذی ۳ رای مطالعه گسترده در باره این مبحث مراجعه شود به(3/6۵2010,2014:20-32.). ۶. فيشته در این ارتباط آمی‌نتوبشد: امن چیزی را می‌دانتع به دلیل آنکه آن را انجام ۵. پینکارد می‌نویسد: «برای فیشته تخیل قوهابسیار مهمی شدو اساسی برای تمامی فعالیت‌های دیگر)(97 :064,2000«). با هولر نیز می‌نویسا: تخیل خصیصه بنیادین من ۷ فيشته تمایز میان کنش کردن و اندیشیدن را برمیدارد(130(90,2008:220). ۸ برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به (نویهازن ۱۳۹۱: ۱۵۲-۱۵۱). ۰ غرب‌شناسی بنیادی» سال یازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ بریزیل» دنیل(۱۳۹۶)» فيشته. ترجمه مسعود حسینی» تهران: ققنوس» چاپ اول پینکارد, تری(۱۳۹۶). فلسفه‌ی آلمانی: میراث ایده‌آلیسم» ترجمه ندا قطرویی» تهران: ققنوس» چاپ اول راوشر فردریک(۱۳۹۶). فلسفه سیاسی و اجتماعی کانت» ترجمه داود میرزایی» تهران: ققنوس» چاپ شلینگ, فریدریش ویلهلم یوزف‌فون(۱۳۹۷). در باب تاریخ فلسفه‌ی جدید درسگفتارهای مونیخ کامی» ربکا(۱۳۹۵). جشن ماتم: هگل و انقلاب فرانسه» ترجمه مراد فرهادپور تهران: نشر لاهیتا چاپ کانت. امانوئل(۱۳۸۶)» نقد عقل عملی, ترجمه انشااللّه رحمتی» تهران: نشر نورالثقلین» چاپ اول کانت» امانوئل(۱۳۹۶). نقد عقل محض, ترجمه بهروز نظری» تهران: ققنوس,» چاپ دوم گایر پل(۱۳۹۹) ایده‌آلیسم» ترجمه داوود میرزایی» تهران: نشر ققنوس, چاپ دوم لوکاچ» گنورگ (۱۳۷۶). هگل جوان: پژوهشی.درارابطه دیالکتیک و.اقتصاد» ترجمه محسن حکیمی. نویهاوزر» فردریک(۱۳۹۱) نظریه سوبژکتبویته در فلسفه فیشنته» ترجمه مسعود حسینی» تهران: نشر مگ (تدوین) در, 56860 .0 خطفتا106 صقص6 هه مگ هز رهمداش (۰۱۳. 8 17 مصوعناله۸ .69 تواز هنن عولومطاص۲ تعولوت هه رص. ۱۶۱۲۹ ج ماش 1/0۵1 6 (تدوین کنندگان) در, 701167 ., یک دعصقل .0 16۵00 ۳۳۵۵ عطا همه ۳1018 (۲۰۱۹. ۳ ‌نهظ ۰ موازه 1 رصع +عولوتطاصه۲ رص. 0-۳۸). عاطز۳ ۵ متصه م0 عولخطصع) ۰۴۶ ؛ 606 عط1 تصعزناصقصمطا فصه ماع ماصعصص نات (۱۹۹۲. 6 ۳۰ مقنوطظ 5۰ رازه نآ هس۲1 +عااععام ۸/1 1790-1800 ماطع0ط1 ما3 حعصصعی -۱۸۰ 1781 بط زاگ افمنمعد علوونا 5‏ عط1. تصعنامه10 مین (0.۰۲ ۳ مفنهظ اجاسم دتماطز۳ مق کعمصعط 1 تحسطه اقاتقط قم‌ه 1۸ عطا طاعبامسط 1 عمفاصنط 1 (۰۱۳. 0 ,کلق2ه3 , ]1 .ل, ی 116۵16 .۳, تدوین کندگان, 1۵68 .ل ,116۵1 ۳۰. (6ع0ع1 مگ 0۶ ع0 50 (۱۹۸۲. 6 ل ما۳ :۳۷۵810 زگ ۶و ووماممعمدط2 کاموع1 ۶و عسنهاگ فصه کنفعصهی. (۱۹۸. ز معاناهمم۲۶ آموزه دانش فیشته؛ به‌مقابه بسط فلسفه اخلاتق کانت و انقلاب فرانسه. ۲۱ :2200086 تدوین کشدگان) 5100067 .0, یک دقتع0 بل (8 ۷0 لمعتنامم تاصمکط. 1.۹۸۹۱ باصفگ مگ (تدوین) در, 56860 .0 م2010 #عهناهسگهم مهد #عمنلهم/3 (۲۰۱۳. ۳ ب13 معصصلگ ۰ واه نتنآ عولو ص۲0 : ععلو تراهم رص. ۲۱۲-۱۹۳ جسمدوانش 1/0۵1 -م۹ 1794 عطا جز کفعدعد منود و عسحمساگ عنصعصو0 عطا ۶و دمناهصعاوط زنط (۲۰۱۹. ۶ مقاولا ۵ ونصهم 0 عولوتطاصه) عط1 (تدوین کندگان) در, 701167 .0 یگ دعصقل .0. عطع1ع 1۵/1556 5۰ بوازکه نت عولوتمطاس6 نمعولومطصسه. وطاموونط ۸ ناععع1 ۳ (۲۰۰۰. 1 بلاط 0 ۷۵۶۵ 310 ماه امه کاصما ها ماش فصه موش ۸.۹ مطاه‌عظ۴ (تدوین کنندگان) در, 701167 .0 6۶ ۵068[ .0. کعنطاط ۵ص خطونظ ۶و بوطممفمانط 2 کتعتطزط. (۲۰۱۹). ۸ 1/0۵۵۵ عولمطصع نصملفوگط معنصتا بدط8 2طه عولمطصسع عاطعت ما صمتصقصصم ععلخطاصهی عطا 5۰ موازد 7۵0 ععلوتطاصع ۷۵۵۵ علز خطومطا امعنطاه کاصمگ. (۱۹۹۹). ۳ بش۸ ,۷/۹۵۵۵ ۰ وانهه نتنآ 00۶۵ نومگ 0 اطعسوط 1 امعنطاط عاطنط (۲۰۱۹. ۷7 بش۸ ,۷۵۵۵

فیشته در صدد تکوین نظام آموزه دانش خویش از دو عنصر نظری یعنی معنای خودآیینی در اندیشه کانت و همچنین عنصر عملی یعنی انقلاب فرانسه سود می جوید. در این راستا با تکمیل خودآیینی کانتی( با استفاده از تجربه انقلاب فرانسه) آن را توانا به نفود به حوزه ضرورت و جوهر خارجی می کند و از این طریق آزادی را به قدرتی فراتر از تصور کانت تبدیل می کند. در این راستا او با طرح دو نظریه کنش و شهود عقلانی، دوگسست بی سابقه با فلسفه کانت در دو ساحت تغییر نظریه نحوه شکل گیری تجربه و جابجایی خودآگاهی به جای آگاهی انجام می دهد. فیشته با این دو تغییر معنای جدیدی از ایده آلیسم، واقعیت و سوبژکتیویته خلق می کند. این عناصر جدید در فلسفه فیشته نه تنها با ساخت دیالکتیکی میان انقلاب فرانسه و خودآیینی کانتی شکل می گیرد بلکه راه را برای نظریه آزادی و چگونگی بسط آن در انقلاب فرانسه را نیز کشف می کند. با این رویداد فیشته آموزه دانش خویش را از دوسر سقوط مواجه خودآیینی با ضرورت و انقلاب با ترور رها می سازد.

434436

تحلیل محتوای اشعار فارسی دوره ابتدایی بر اساس زبان و عاطفه تاریخ دریافت مقاله: ۱۷ /۱۳۹۵/۰۹؛ تاریخ پذیرش مقاله: ۰۴ /۱۳۹۶/۰۹ دوره ابتدایی به مولفه‌های زبان و عاطفه تبیینی روشن ارائه نماید و و با تمییز میان این میزان توجه در پایه‌های مختلف مطالعه شامل کتاب‌های فارسی پایه اول تا ششم ابتندایی و ابتدایی است که در قالب نظم بوده‌اند. روش.تحقیق پس از بررسی و در محدوه آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است. که بیشتریل کوتاهی مصراع» و در کل به پایه‌های چهارم و سوم ویژگی‌های عاطفی به مولفه‌های آگاهی و امید. و در کل به 0 0 نط۲ ۵۶ کعاو و اج عطغ از 096۳۷60 راهن 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ باتوجه به نقش حساس و تعیین‌کننده آموزش دوره ابتدایی در زیرساخت توانمندی‌های علمی و شخصیتی هر فرد و اهمیت غیر قابل انکار زبان و ادبیات فارسی در این خصوص, توجه به در فرایندهای برنامه‌ریزی درسی و سازماندهی محتوا و تعیین عناصر برنامه» اصول و معیارهایی در نظر گرفته می‌شود که زمینه‌ساز تقویت مهارت‌های زبانی و عاطفی کودکان خواهد شد. ابراز وجود و بیان احساس و عاطفه آنان و ساده و صمیمی بودن محتوای درسی و تناسب با ذهن و زبان فراگیرندگان. هم سویی با علایق و سلیقه‌ها و نیازهای دانش‌آموزان و توجه به محتوای مناسب و متنوع برای نزدیکی به دنیای کودک. توجه برنامه‌ریزان به پرورش تجربیات زابانی کودکه زا اد چارچوب کتاب‌های درسی فارسی ابتدایی نشان می‌دهد. در مبحث زبان, برای مخاطبین کودک» پسندیده‌تر است که واژگانی ساده و قابل فهم برای آنها داشته باشد و در بحث عاطفه, بیشتر حالت‌هایخحوشایند و شاد را در ابیات به وجود آورد. حالتی که باعث تقویت روحیه شادی و کار و نشاط در آنهاشود. حال با تأکید برنامه‌ریزان و مولفان برنافه؛درسی و کتاب‌های درسی جدید. امر زبان آموزی متناسب با روح و احساس کودکان؛ توجه به" تجربیات دانش‌آموزان و تلفیق مهارت‌های زبانی پیشینه غنی فرهنگی و ادبی و توانمندی و دلربایی ادبیات. اذعانی است بر هویت اصیل و وجود فناناپذیر خیالی جاودلنه؛ که دانا ال بشخفیش و رببانر‌دارد. جوهر شعر و ادب: هماره جولانی است که روح عاشق واناآرامرابه سوی معبود و معشوق رهنمون می‌کند (نیازیان» ۱۳۹۳) چه نیکوست که همین پیشینه» خمیرمایه فکر و قلم من معلم در پرداخت و به یمن انتخاب دانایان و صدق انتشار آگاهان و تلاش ایشان در چینش بهترین‌های شعر و ادبیات برای نوآموزان, کند و کاو در اشعار گلچین شده در کتاب‌های درسی سال‌های آغازین تحصیل و یادگیری کودکان, نوعی هماهنگی و همگونی با نظام احسن آفرینش و آموزش پدید آمده است که آفریننده دنیایی از زیبایی و سادگی است. «نوشتن در زبان نوشتن متولد می‌شود: در لحظه رهاشدگی از بندهای فراخود و سست شدن قید و بندهای خود. لحظه‌ای می‌آید و یکسره به زیبایی تمام فراخود را چنان می‌فریبد. که می‌تواند به رضایت خاطر کامل آفریننده اثر منجر شود و به جلوه در آید. در این حالت هنرمند خود بر آنچه می‌کند آگاه نیست و پس از آن نیز توان تبیین آنچه را که رخ داده» ندارد» نظام زبان نوعی توانایی ذهنی است که می‌تواند در قالب گفتار به نحو آوایی تبدیل شود. «گوینده برای آنکه توانایی ذهنی خود را به آوا تبدیل کند از واژگان مدد می‌جوید و با بکارگرفتن لغات و کلمات, منظور و هدف خود را بیان می‌نماید. واژگان همان الفاظ هستند که برخی از آن تعبیر به «نشانه» می‌کنند. از نظر آنها نشانه همان واژه است که به تلفظ در می‌آید» زبان به عنوان مهمترین ابزار ایجاد ارتباط با کودکان دارای اهمیت ویژه‌ای است» زیرا میزان آگاهی‌ها و شناخت کودکان از گستره.کمتر!و محدودیت بیشتری نسبت به بزرگسالان برخوردار است. از اين ری گفته‌ها نوشته‌ها و سرودهه‌های مربوط به کودکان باید با در نظر گرفتن فضای فکری و ساحت اندیشه"و قدرت انتقال مفاهیم.ذهن آنها باشد تا بتواند تأثیر لازم در انتخاب کلمه و واژه مناسب و درتخورکه یکی از هنرهای مهم شاعر است به جرأت می‌توان گفت شعری ماندگارتر است که واژگان منتخب و گزینش شده داشته باشد» گویی شاعر ابتدا با دنیای اطراف خوّد آرتباط بزقرار کندآ تا ساخته‌های ذهنی خود را پرورش دهد و بعد از آن برای آنچه در ذهن دارد به عالمواژگان روی؛ می‌آورد و برای به تصویر کشیدنش کلمه‌های مناسب را بر می‌گزیند. در این حالت هر چه کلمات او از بار معنایی بالاتری برخوردار باشند در بیان افکارش موفق‌تر خواهد بود (مشکوه الدینی»۱۳۸۶). هدف اصلی, احساس و عاطفه‌ای است که بعد از خواندن یک متن در فرد حاصل می‌شود. نویسنده با کمک خیال می‌تواند حالت‌های مختلف ترس, وحشت. بیم» شادی» تنهایی و ... را در مخاطب بر انگیزد. منظور از بیان شعر تأثیری است که شعر بر حالات عاطفی مخاطب می‌گذارد و غم و اندوه, شادی» خشم» حسرت و ... را در او بر می‌انگیزد. از آنجا که در حیطه 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ زندگی کودک» عواطف دخیل هستند پس کودکان نیز با خواندن اشعار دچار چنین حالاتی می‌شونذ و این تأثیر بیشتر از برزگترها می‌باشد: زیرا کودکان سرشاز از انحساسات پاک و دست نخورده‌اند. هدف از عواطف دخیل در زندگی کودک همان واکنش و عکس‌العمل‌هایی است که بر پایه روابط با دیگران و اشیای جاندار و بی‌جان قرار دارد (شفیعی کدکنی» ۱۳۸۳). در واقع نقش شعر القای عاطفه و احساس جهت بارور کردن روح و ضمیر کودک است. زیرا او را از صورت غیرمحسوس به سطح و حالت محسوس در می‌آورد؛ تا جایی که شفیعی کدکنی در مورد نقش احساس و عاطفه در شعر گفته: «عاطفه یا احساس, زمینه درونی و معنوی شعر است به اعتبار کیفیت برخورد شاعر با دنیای خارج و حوادث پیرامونش. نوع عواطف هر کسی,» سایه‌ای است از او در یک چشم انداز عام (شفیعی کدکنی. ۱۳۸۰. ص ۱۰۰- زیبایی‌شناختی برای کودکان با بررسی ویژگی‌های جسمی» روحی و عاطفی آنها تعریف می‌شود. شعر کودک و نوجوان از آنجا که دارایانمادها و عناصر خاص زندگی این گروه‌های سنی است و در عین حال زیبایی‌های«جهان کودکان"رابرای آنها به تصویر می‌کشد. در تربیت حس زیبایی‌شناسی مخاطب موثر است. طبعا تمرین.واتکرارشعرخوانی و توجه به زیبایی‌های شعر اعم از زیبایی در فرم و زیبایی.در محتوا به پرورش: حس زیبایی‌شناسی کودک کمک از اين رو «شعر موفق و به اصطلاح ناب دارای ویژگی‌های خاصی است» و زمانی می‌توانیم شعری را شعر ناب بنمیم که" تأثیرگذار بش هتم" چنین. در بردارنده عناصری هم چون موسیقی» زبان» عاطفه و سایر غواملدخیل, باشد.اشعر کودک همچنان که در بردارنده عناصر سازنده شعز بزرگسال اسلت» ویژژگی‌های مخثص به خود را دارد. «دنیای گسترش نایافته کودک, واژگان محدود. موضوعات محدود. و محدودیت‌های دیگر نیز باعث می‌شوند تا در کاربرد کلمات. زبان» طرح عواطف شاعرانه و سایر مسائل, دقت و حساسیت بیشتری در تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگر با استفاده از این روش به بررسی داده‌های خود می‌پردازد. محتوا یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده برنامه درسی است. صاحب‌نظران برنامه درسی, تعاریف مختلفی از محتوا ارائه داده‌اند. در واقع تحلیل محتوا «فنی است که به کمک آن. ویژگی‌های خاص پیام‌ها به طور نظام یافته و عینی مورد شناسایی قرار در طراحی برنامه درسی پس از تشیخص نیازها و تعیین اهداف آموزشی» لازم است به تعیین محتوا و سازماندهی آن پرداخته شود. زیرا محتوا یکی از عناصر عمده‌ای است که هدف‌های برنامه از طریق آن تحقق می‌یابد (ظفری نژاده ۱۳۹۲ ص ۲). ادبیات کودکان همانند داستان‌ها شعرهای کودکان, افسانه‌ها و مثل‌ها که در گذشته بوده از حیث فراوانی مطالب به مثابه ادبیات به مفهوم امروزی نیست. چرا که کودک را الگوی کوچک شده بزرگسالان می‌پنداشتند و توجهی به خواسته‌ها و احساسات و عواطف و نیازهای آنها نداشتند. اما امروزه با توجه به تغییرات شکل گرفته در ارزش‌ها و نگرش‌ها موضوع ادبیات کودک به صورت تخصصی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. تعیین تاریخ دقیق به عنوان زمانی برای شروع ادبیات کودکان, کار بسیار ادشواری است. اما با مطالعه و مرور تاریخ گذشتگان و پیشینیان می‌توان نخستین" زمزمه‌های مادزان"برای کودکان را به عنوان شکلی از از این ری می‌توان نتبجه گرفت: که مطالعه و تخقیق در«رفتار انسان و شناخت او به دوران کودکی بر می‌گردد و اهمیت دوران طفولیت و ویژگی‌های کودکان مورد توجه قرار دارد. به هر صورت ادبیات کودکان زمان شروع معینی ندارد و از همان نخستین کلمات مادران با فرزندان» ادبیات کودک هم پا به عرصه وجود گذاشته است. (قاسم پواو اکبری» ۱۳۸۸). در واقع. کودکان و نوجوانان به ادبیاتی نیاز؛دارند که مخصوص همین مردم باشد. آنچه مربوط به کودک است. باید از دریچه چشم همان کشور دیده شود (همان منبع). از این ری امروزه پرداختن به ادبیات کودکان و نوجوانان در جهان در ابعاد گسترده‌تر با امکانات وسیعتر انجام می‌پذیرد. تا آنجایی که شاعران و نویسندگان و نقاشان بسیاری در 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ مطالعه ادبیات کودکان دارای چنان اهمیتی است که پژوهندگان بسیاری در حوزه علوم تربیتی به واکاوی ابعاد مختلف آن پرداخته‌اند که در سطور پیش رو مروری بر گزیده‌ای از سلسبیلی (۱۳۸۸) به ارزیابی برنامه درسی طراحی شده» تدوین شده و اجرا شده فارسی دوره ابتدایی (بخوانیم و بنویسیم) براساس معیار توجه به کل نگری در آموزش توانایی‌های زبانی پرداخته اس در مجموع یافته‌های به دست آسلد از برنامه درسی طراحی و تدوین شده فارسی دوره ابتدایی» از توجه محدود و کم به کل نگری با توجه به معیارهای برگرفته از مبنای نظری کل نگری و همچنین معیارهای در نظر گرفته شده در برنامه درسی طراحی شده فارسی دوره ابتدایی حکایت می‌کند. برداشست از کل نگری در این برنامه درسی برداشتی محدود است آموزش‌ها در طول سال تحصیلی, باتوجه به محدودیت‌های روشی و آموزشی موجود» تأثیر قابل توجهی در تقویت کل نگری دانش‌آموزان ایجاد نمی‌کنند. یافته‌های تفصیلی در این مقاله تصویر به نسبت دقیقی از کاستی‌های برنامه درسی و آموزش‌های موجود. و چهارچوب اصطلاحات و تغییرات مورد نباز برنامهدزشی فارسی ذوره؛ابتدایی ارائه می‌دهد. مرعشی (۱۳۹۱) به بررسی و تحلیل امحتوای.کتاب‌های درسی بخوانیم و بنویسیم و هدیه‌های آسمان دوره ابتدایی در"سال تحصیلی ۱۳۸۹-۱۳۹۰ از منظر توجه به مقوله‌های آموزش فلسفه به کودکان پرداخته است. در همه ,کتاب‌های مورد تحلیل, ۹۸۶ مولفه مربوط به مفاهیم تفکر فلسفی شناسایی شد. نتایج نشان دهنده آن بود که در کتب درسی مورد بررسی مقوله استدلال بیشترین میزان فراوانی‌ها را به خود اختصاقن داده و کمترین توجه به مقوله قضاوت بود. همچمین بین کتب درسی مورد. بررسی» کتاب‌های درسی بخوانیم و بنویسیم بیشتر از هدیه‌های آسمان به مقوله‌های تفکر فلسفی توجه کرده‌اند. تحقیق صاذق زاده (۱۳۹۲) بهه بروسی اشعار تعلیمی کودکان و نوجوانان:ذر اذبیات معأصر پرداخت. شاعران کودک و نوجوان ایران از میان انواع ادبی بیشتر به ادبیات غنایی» تعلیمی و حماسی توجه دارند از این رو به درون مایه‌های عاطفی همچون مادر پدر و ... به دلیل اهمیت زیاد مساله تعلیم و تربیت اشعار تعلیمی فراوانی» به ویژه در عصر مشروطیت و دوره کنونی برای کودکان سروده شنده: است: مهم‌ترین موضوعات شعر معاصر (ویژه کودکان) شامل مسائل اخلاقی, اجتماعی و فرهنگی با درون مایه‌های تعلیمی خداشناسی» احترام به پدر و مادر تأکید بر دوستی و علم آموزی مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حق شناس لاری و همکاران (۱۳۸۸) به شعر کودک و پیدایش زیبایی شناسی در کلام کودکان پرداخته‌اند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که هرچند زبان و ادبیات ماهیت یکسانی دارند از لحاظ منشا و همچنین نوع پردازش با هم تفاوت اساسی دارند و این تفاوت آن‌ها را به حوزه‌های جداگانه‌ای در ذهن مربوط می‌کند. بر اساس یافته‌های این تحقیق در تلقی کودکان از ادبیات شکل بر محتوا غلبه دارد و پرورش این تلقی در شکوفایی توانش ادبی آن‌ها در سال‌های آینده نقش عمده ایفا می‌کند. پس بهتر است در تهیه و نگارش اشعار کودکانه به خصوص در سال‌های اولیه با توجه به طرح مضامین پیچیده و آموزشی به زیبایی شکل و تحقیق حق شناس لاری و همکاران (۱۳۸۸) به شعر کودک و پیدایش زیباشناسی در کلام کودکان پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان. می‌دهد که هر چند زبان و ادبیات ماهیت یکسانی دارند. اما از لحاظ منشا و همچنین انوع پردازش با هم تفاوت اساسی دارند و اين تفاوت آنها را به حوزه‌های جدا از ذهن مربوط می‌سازد. براساس یافته‌های این تحقیق در تلقی کودکان از ادبیات» شکل بر محتوا غلبه دارد و پرورش این«تلقی در شکوفایی توانایی ادبی آنها در سال‌های آینده نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. از ,این ری بهتر است در تهیه و نگارش اشعار کودکانه به خصوص درسال‌های اولیه با توجه به طرح مضامین پیچیده و آموزشی» به زیبایی مطالعات فاضلی و شهرویی (*۱۳۹) ثرتبط, با برژسنی اشعار کودک و نوجوان بر اساس نظریه زان پیاژه می‌باشد. ذر این مقاله انار قیصر آمین پور شاغر معاصیز کشنورمان» بز اسناس نظریه رشد شناختی ژان پیاژه مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی اشعار امین پور این نتیجه حاصل شد که امین پور به سبب تسلط بر روانشناسی کودک و آشنایی با ساختار رشد کودک, با زبانی ساده و فهمی کودکانه به هنر نمایی در حوزه‌ی شعر کودک و نوجوان می‌پردازد. امین پور با در نظر داشتن دیدگاه پیاژه و آگاهی از خصوصیات و تفکرات مهم دوره‌های رشد کودک, اشعاری متناسب با اندیشه و تفکر کودکان و نوجوانان سروده است. 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ تحقیق صادق زاده (۱۳۹۲) به بررسی اشعار تعلیمی کودکان و نوجوانان در ادبیات معاصر پرداخته است. شاعران فعال در حوزه کودک و نوجوان ایران از میان انواع ادبی بیشتر به ادبیات غنایی» تعلیمی و حماسی توجه دارند. از این رو به درون مایه‌های عاطفی همچون مادر» پدر ... به دلیل اهمیت زیاد مسئله تعلیم و تربیت توجه شده و اشعار تعلیمی فراوانی نیز برای کودکان به ویژه در دوران عصر مشروطیت و دوره کنونی سروده شده است. در تحقیق مذکون مهمترین موضوعات شعر دوره معاصر شامل مسائل اخلاقی, اجتماعی و فرهنگی .... با درون مایه‌های تعلیمی» خداشناسی» احترام به پدر و مادر» تأکید بر دوستی و علم آموزی مورد میلر (۲۰۰۳) در مقاله‌ای با نام "بازی کلامی و یادگیری زبانی" به بررسی روش‌هایی می‌پردازد که بازی کلامی به فرایند یادگیری زبان در کودک کمک می‌کند. به اعتقاد او کودکان به دلیل لذت زیبایی شناختی در ساختن آهنگ, قافیه و دیگر گونه‌های تکرار و الگوبندی و همچنین به دلیل ساختن آغاز و پایان و ... بای زبانی امی‌کنند. او ابتدا به اين مسئله اشاره می‌کند که طی دوره پیش زبانی» ویژگی‌های زیبایی" شناختی مثل آهنگ و تکیه. ماده خام را برای بازی زبانی اولیه کودک فراهم"می‌کنند..بنا بر نظر او. آواهای تکراری و آهنگین با حالات مطالعات سالومون! (۱۹۹۸) و جان(۲۰۰۸) مرتبط با تحلیل اشعار کودکان بر اساس فاکتورهای عاطفی و تصاویر شگفت انگیز می‌باشد. در واقع» اشیعار مذکور به آفرینش دنیای ادبی و شعری هیجان انگیز بر مبنای عناصر عشق,و زیبّایی برّذاختهاست. باروو" (:۲۹۱) ذر مقاله‌ای به نگل کنت واگ در ین کودکان پرذاخته است؟ اينکه برنامه فلسفه برای کودکان تا چه حد می‌تواند به منزله مکانیسمی مشارکتی ایفای نقش کرده و کودکان را درگیر گفت و گو کند. وی بیان می‌کند که گفت و گو به منزله ابزاری مشارکتی می‌تواند تأثیر به سزایی در افزایش توانایی خواندن کودکان و تعامل با دیگران داشته باشد. همچنین شیوه گفت و گو قادر است تحمل مشارکت کنندگان را بالا ببرد. بنابراین این شیوه در برنامه فلسفه برای کودکان می‌تواند در برنامه بسیاری از مدارس وارد شود. چانگ شوک چیونگ (۲۰۰۵) در مقاله‌ای در ابتدا به معرفی برنامه فلسفه برای کودکان پرداخته و داستان‌های فکری را برای رسیدن دانش‌آموزان به مهارت‌های مورد نظر برنامه فلسفه برای کودکان بسیار مناسب دانسته است و در ادامه به مطالعه‌ای می‌پردازد که به منظور ترغیب روح جستجو در دانش‌آموزان ابتدایی کشور سنگاپور در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ انجام شده است. اهمیت اين تحقیق در آن است که دانش‌آموزان مدرسه‌ها و خانواده‌هایی‌اند که محیط محرک هوشی برای آن‌ها وجود ندارد. این تحقیق برآن است که: ۱- به معلمان ابتدایی تعلیم دهد که معلمانی متفکر باشند و تفکر انتقادی و تحلیلی را در ۲- دانش‌آموزان ابتدایی را به متفکرانی نقاد تبدیل؛کند که دارای مهارت استدلال مناسب باشند. لچر و دیگران (۱۳۸۹) در کتابی "با عنوان ؛ارتباط"با کوهکان از طریق داستان بیان می‌کنند که هدف از تدوین این کتاب کمک به والدین در تلاش و اقداماتشان برای رویارویی با مسائل پیچیده و دشوار است. بنابراین امید "ما"این*استا* که اداشتان درمانی عاطفی خانواده وسیله موثری باشد و بتواند مدل فعال درونی منفی کودک را تغییر دهد و مدلی نو و سالم در اختیار آنان قرار دهد چرا که داستان‌ها قدرت تغییر زندگی را دارند. تقوی و همکاران (۲۲۱۲) در مطالعات خود به تحلیل محتوای اشعار کودکان با در نظرگرفتن ملاحظات ادبی» انتزاعی و ملی- مذهبی در ایران پرداخته‌اند. در تحقیق مورد نظر دوره‌های مختلف تاریخ ادبیات ایران در خوزه ادبیات و اشعار کودک مورد بررسی قرار گرفته یوسف زاده قوچانی (۲۰۱۳) به بررسی دوره‌های کودکی و نوجوانی در اشعار سهراب سپهری پرداخته است. در تحقیق مورد نظر ارتباط بین اشعار سپهری و چشم‌اندازهای کودکانه آثارش به منظور کشف و جستجو در اشکال مختلف شعری بر اساس عناصر شهود» تخیل و 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ با استناد به ادبیات نظری و پژوهشی, اهمیت توجه به زبان و عاطفه در اشعار کودکان و حفظ آرامش روانی آنان بیشتر آشکار می‌شود و نیاز مبرمی به کاربرد این مفاهیم در اشعار کودکانه به وضوح دیده می‌شود. لذا در این تحقیق کوشش بر آن است که میزان استفاده از زبان و عاطفه را در اشعار کتب فارسی دوره ابتدایی مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده تا میزان توجه اشعار به زبان و عاطفه مشخص شود. بدین منظور به تحلیل محتوای کتب مذکور بر اساس کاربرد این مفاهیم در اشعار کودکانه پرداخته شده است و به سوال‌های زیر پاسخ داده تا چه میزان ویژگی‌های زبان در اشعار کتاب‌های دوره ابتدایی به کار رفته است؟ + تا چه میزان ویژگی‌های عاطفه در اشعار کتاب‌های دوره ابتدایی به کار رفته است؟ روش پژوهش مورد نظر تحلیل محتوا است. واحدهای تحلیل به صورت بیت در نظر گرفته شده است و سعی محققان بر آن بوده که ابیات.را به گونه‌ای دسته بندی کنند که با توجه به موژلفه‌های زبان و عاطفه, تنها در«.ازتباط:با یک مژلفه:قراز«گیرند.در مطالعه, مواردی که ممکن بود در ارتباط با بیش از یک مولفه قراراداشه,باشت + طبقه‌ای قرار داده شده‌اند که به طور بارزتری با آن در ارتباط باشند (به دلیل رعایتجامع .و مانع بودن واحدهای تحلیل محتوا). به منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و با استفاده از منابعی همچون کتاب‌ها مقالات و منابع اینترنتی موجود در.این زمینه و نیز از چک لیست طراحی شده توسط محقق. استفاده شده است. روش اجرای این پژوهش بدین صورت است که محقق, با مطالعه دقیق و موشکافانه تعاریف مربوط به هر یک از الگوهای سازماندهی و تجزیه هر یک از این مولفه‌ها به نشانگرها سعی نموده است تمام شرایط عملیاتی تحلیل محتوا را رعایت نماید. جامعه مورد مطالعه این پژوهش, کتب فارسی دوره ابتدایی از اول تا ششم ۱۳۹۲-۹۳ می‌باشد. برای انتخاب نمونه, به علت محدودیت جامعه آماری همه درس‌هایی که در قالب نظم بوده‌اند» در نتایج این مطالعه در مورد سئوال پژوهشی اول, مبنی بر میزان کاربرد ویژگی‌های زبان در اشعار کتاب‌های فارسی پایه‌های اول تا ششم ابتدایی» در جدول زیر ارایه شده است. جدول ۱. فراوانی و درصد فراوانی تراکمی مربوط به ویژگی‌های زبان در اشعاز کتاب‌های فارسی پایه‌های نتایج جدول فوق نشان می‌دهد که کل واحدهای.شمارش شده» ۱۶۱۳ واحد بوده که از این میان سه مولفه‌ای که بیشترین. فراوانی را دارند به ترتیت؟ الفاظ ساده (۵۵.۵۴ درصد)» کوتاهی مصراع (۲۰.۵۸درصد) و تصاویرزبانی (۱۴.۹۴درصد) و کمترین توجه به مولفه شبکه معنایی, اختصاص پیدا کرده است. در جدول آزیر به"سوال پژوهشی اول به تفکیک هر یک از جدول ۲. فراوانی‌های مربوط به ویژگی‌های زبان در اشعار کتاب‌های فارسی به تفکیک پایه‌های شش‌گانه 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ نتایج جدول فوق بیانگر آن است که بیشترین فراوانی مرتبط با ویژگی‌های زبانی در مجموع به پایه‌های چهارم (۴۳۲)» سوم (۳۳۶)» پنجم (۲۴۸) و اول (۲۴۶) و کمترین فراوانی نتایج این مطالعه مذکور در مورد سئوال پژوهشی دوم مبنی بر میزان کاربرد ویژگی‌های عاطفی در اشعار کتاب‌های فارسی پایه‌های اول تا ششم ابتداییدر جدول زیر ارایه شده است. جدول ۳ : فراوانی و درصد فراوانی تراکمی مربوط به ویژگی‌های عاطفی در اشعار کتاب‌های فارسی پایه‌های نتایج جدول فوق نشان می‌دهد که کل واخدهای شمارشن شده,۴۲۹ واحد بوده که از اين میان به ترتیب بیشترین فراوانی‌ها به آگاهی: (۲۶.۸۱ درصد)» امید (۲۵.۱۷ درصد) و شادی (۲۳۷۷) و کمترین فراوانی به مولفه‌های ترس و غم» اختصاص پیدا کرده است. در جدول زیر به سوال پژوهشی دوم به تفکیک هر یک از پایه‌های شش ‌گانه پاسخ داده شده است. جدول ۴ : فراوانی‌های مربوط به ویژگی‌های عاطفی در اشعار کتاب‌های فارسی به تفکیک پایه‌های شش‌گانه ۷۴ ۷ ۱۲ ۷ ۳۶ ۷ ۱۵ تحریک و ترغیب نتایج جدول فوق بیانگر آن هستند که بیشترین فراوانی‌های مرتبط با ویژگی‌های عاطفی در مجموع به پایه‌های سوم (۱۳۰)» اول (۱۰۱)» پنجم:(۹۴) و کمترین فراوانی به پایه‌های دوم» ساده‌ترین و متداول‌ترین برداشت از مختوا بصورت مجموعه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌ها و مفاهیمی است که از سوی برنامه‌ریزان در سطح کلان کشور انتخاب و سازماندهی می‌شود. که نتایج آن در فعالیت‌های یاددهی + یادگیری معلم او دانش‌آموز جلوه پیدا می‌کند. یکی از وسایل و ابزارهای آموزشی در امر یاددهی- یادگیری کتاب درسی است که به علت اهمیت بسیار زیاد آن مورد توجه دست اندرکاران نظام آموزشی کشور می‌باشد. کتاب درسی در ایران با توجه به محدودیت‌های مالی و فن‌آوری آموزشی و کمبودهای مربوط به فضای کالبدی آموزشگاه‌ها اضلی‌ترین متبع دزی مورب می‌شزه. لذا یل مخواق کتاپ‌های درسی بدنایه قطلیل در حوزه ویژگی‌های زبان در اشعار کتب فارسی پایه‌های شش‌گانه, نتایج جدول شماره ۱ نشان می‌دهد که بیشترین فراوانی به ترتیب به الفاظ ساده» کوتاهی مصراع و تصاویر زبانی 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ اختصاص يافته است. همچنین با توجه به جدول شماره ۲ بیشترین فراوانی ویژگی‌های زبانی به ترتیب مربوط به پایه‌های چهارم و سوم و پنجم و کمترین فراوانی مربوط به پایه‌های اول و ششم است. در مولفه‌های زبانی» کمترین توجه به شبکه معنایی معطوف شده است. ما گاهی شاعر و نویسنده را کاتب کلمات می‌دانیم» کلمه‌ها و واژگانی که اصلی‌ترین و اساسی‌ترین ابزار کارگاه نویسندگی و شعری او می‌باشد. کلمات می‌تواند هر یک به صورت یک علامت و یک معنی, کاربرد داشته باشد. هر چه کلام هنری و زیبا باشد. اثرگذاری بر مخاطب بهتر صورت می‌گیرد و شاعر می‌تواند با کلمات و واژگانی که می‌آفریند از عواطف و احساس خود کمک گرفته و اثر خود را هنری‌تر جلوه دهد. پالمر" (۱۳۸۵) اثر زبان و قدرت تأثیرگذاری در سایرین را این چنین بیان می‌دارد که کودک در مراحل زبان‌آموزی در می‌یابد که به کمک گریه کردن, نظر اطرافیان را به خود جلب کند و با استفاده از گفتارهای مناسب و کودکانه» انها را وادار به غذا دادن و بازی کردن با وی زبان نماد تجسم ذهن است. بی‌شک عملی که درآذهن صورت گرفته به مرحله زبان می‌رسد و سپس بیان می‌گردد. زبان*پلایده‌ای,بسیار پیچيده ابیت که اجزای آن را واژه‌ها تشکیل می‌دهد. آنچه برای ما مهم است» انتخاب آواژگان" توسط«شاعر جهت آفرینش شعری زیبا می‌باشد. هر چه در گزینش واژگان دقت بیشتری به کار رود شعر جذاب‌تر گیراتر و موثرتر واقع می‌شود. اسپید (۱۳۸۸) در کتاب خود آورده است که شاعر کودک باید تا آنجا که زبان به او اجازه می‌دهد و اینکه به مفهوم کلام و شیوایی و رسایی آن لطمه وارد نشود از کلام کوتاه و مختصراستفاده نماید. در جای دیگر بیان کزده در شعر کودک باید واژگان ساده به کار برد» تا متناسب درک و آگاهی کودک باشند. در اواقع» شاعر باید با کودک سخن بگوید و خود را به افق درک و فهم کودک نزدیک سازد. علاوه بر سادگی و روانی کلام در شعر کودک» شاعر باید به گسترش دامنه واژگان نیز توجه داشته باشد و با آگاهی از رشد ذهنی کودک با او ارتباط با توجه به جدول ۱؛ میزان توجه به مژلفه‌های "الفاظ ساده"و "کوتاهی مصراع"ها سهم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند؛ این واقعیت منطبق با معیارهایی است که لازم و ضروری است که در کتب اين دوره و در متونی که در قالب نظم ارثه می‌شود قرار داده شود. از منظر پژوهندگان این تحقیق لازم است این میزان توجه در پایه‌های پایین‌تر دارای فراوانی بیشتری باشد در صورتی که جدول ۲ چنین واقعیتی را بیان نمی‌کند. از طرفی درک شبکه معنایی به عنوان یکی از توانمندی‌های فلسفی» در پایه سوم دارای بیشترین فراوانی است که از نگاه پژوهشگران این تحقیق بهتر است فراوانی این مولفه در پایه‌های بالاتر این دوره» دارای فراوانی بیشتری باق زبرا ذهیت فلسفی در سین انردیگتر به تواتایی تفکر انتراعی اتجلی بیشتری:داود. در حوزه ویژگی‌های عاطفی در اشعار کتب فارسی پایه‌های شش‌گانه نتایج جدول شماره ۳ حاکی از آن است که بیشترین فراوانی‌ها به آگاهی, امید و شادی و کمترین فراوانی به مولفه‌های ترس و غم» اختصاص پیدا کرده است. همچنین بر اساس جدول شماره ۴ بیشترین ویژگی‌های عاطفی به ترتیب در پایه‌های سوم»:اول» پنجم و کمترین آنها در پایه‌های دوم شعر یکی از گونه‌های ادبی اسنت: که#زبان عاطفی: را اطلب می‌کند و شعر کودک از این عنصر بی‌بهره نیست. شعر کودک .باید از زندگی کودک,گرفته شده باشد همان کودکی که ارتباط خود را با شعر و دنیای بیرون از*لالایی‌های شاده مادرش تا شعرهای عامیانه برقرار می‌ساژه, هلف شاغر کردک, ساختن ,نیاق یبا ابرای کودک اسیخ. دضایی که همانتن. ری هاله‌ای پر نشاط و پر امید کودک را در برگیزد و یاس و"ناامیدی و غم را از او دور سازد» بطوری که بتواند این نشاط و شادی و امید زا همانند نقاشی بهار رونویسی کند. کودک زیبایی کلام را در موسیقی می‌یابد و معانی را با موسیقی می‌آموزد. موسیقی در انتقال درون مایه عاطفی شعر نقش اساسی دارد. موسیقی با عنصر عاطفه هماهنگ است تا جایی که پور نامداران (۱۳۸۳) هم به این امر اشاره می‌کند. با در نظر گرفتن ارتباط عاطفی با صوت. صوت با موسیقی و موسیقی با عاطفه ارتباط دارد. در واقع» می‌توان گفت قدرت موسیقی, وسیله‌ای موثر برای بیان عواطف و انديشه در شعر است. 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ در واقع» عنصر عاطفه که در لغت به معنای مهر است زیباترین و رقیق‌ترین حالات درونی یک فرد می‌تواند باشد. این عنصر در شعر باعث آفرینش هنری می‌شود. که گاهی هم می‌توان آن را عنصر اصلی و سازنده یک شعر محسوب نمود. برای درک موسیقی متناسب با عواطف و احساسات گروه سنی کودکان» نیاز به آگاهی از دانش عروض نیست. باید بدانیم مخاطب اصلی ما کودکان هستند که هنوز به چنین توانایی و مهارت دست نیافتند, فقط کافی است ذهن موسیقیایی داشته باشیم. با مرور زمان و بازخوانی شعر گوش و هوش موزون آهنگ طبیعی را پیدا می‌کند و اين کار به تمرین و تکرار و شعرخوانی با صدای بلند نیاز دارد. شعرها در این دوره باید به گونه‌ای باشد که احساس و عاطفه در کودکان برانگیخته شود. از وظایف اصلی شعر القای احساس و عاطفه جهت بارور کردن ذهن به صورت عینی و محسوس به همراه قابلیت آگاهی بالا است. با توجه به جدول شماره ۳ مولفه آگاهی و امید دارای بیشترین فراوانی هستند این واقعیت دلالت بر تناسب محتوا با ویژگی‌های دانش‌آموزان اين/,دوره تحصیلی می‌کند اما شایان ذکر است مولفه تحریک و ترغیب که از مولفه‌های مونر دراحوزه عاطفی است از فراوانی کمینه‌ای در پایه‌های مختلف برخوردار است و این دلالت بر.این دارد که آن بخش‌هایی از کتاب‌های مذکور که در قالب نظم بوده است"زمینه کنشگر بودن دانش‌آموزان را فراهم نکرده و می‌تواند تلقین پذیری که از مولفه‌های شبه تربیت) آسنگو پیلادر وّجود دانش آموزان بسط دهد. امین پور» قیصر. (۱۳۸۶). شعر کودکی. چاپ سوم تهران: انتشارات گلشن. اهی (ایمن)» لیلی و همکاران. (۱۳۵۲). گذری درادبیات کودکان. تهران : شورای کتاب کودک. اسپید, ندا. (۱۳۸۸). قصه منظوم و جایگاه آن در ادبیات کودک. چاپ اول» تهران: انتشارات ترفند. استادزاده» زهرا. (۱۳۹۱). بررسی محتوایی اشعار کودکانه ی پروین دولت آبادی بر قایق ابرها و گل بادام. مجله مطالعات ادبیات کودک, سال سوم شماره ۲ (۶)» پاییز و زمستان. پالمر مایکل. (۱۳۸۵). مسائل اخلاقی (ترجمه علیرضاآل بویه). تهران : پژوهشگاه علوم و فرهنگ پورنامداران تقی. (۱۳۶۸). کتاب رمز و داستان‌های رمزی. چاپ سوم» تهران: انتشارات علمی و پارسا محمد. (۱۳۷۱). روان‌شناسی رشد کودک و نوجوان. چاپ چهارم تهران: انتشارات بعئت. کروچه, بندتو. (۱۳۷۲). کلیات زیبا شناسی. (ترجمه فوآد روحانی). چاپ هفتم» تهران: انتشارات علمی حق‌شناس لاری, محمد. (۱۳۸۸). شعر کودکانه و پیدایش زیباشناسی کلامی در کودکان. فصلنامه حق شناس, محمد و همکاران. (۱۳۸۸). زبان فارسی اول و دوم. چاپ سوم تهران: | دهقان دهنوی» زهرا و جلالی پندری» یدال. (۱۳۹۲). بررسی عنصر زبان و ویژگی‌های ان در اشعار کودک و نوجوان مهدی اذر یزدی. مجله مطالعات ادبیات کودک» سال ۴. شماره ۱ بهار و تابستان. زرقانی» سید مهدی و عباسپور نوغانی» محبوبه. (۱۳۸۶). بررسی محتوایی شعر کودک در دهه هفتاد. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی,مشهد شماره ۱۵۹ زمستان. سرامی» قدم علی. (۱۳۸۰). پنج مقاله درباره ادبیات کودک. چاپ دهم تهران: انتشارات ترفند. سلیمان پور؛ جواد. (۱۳۸۹). برنامه‌ ریزی درلی کید بر ندوین محتوای دزسی فعال. تهران: سلسبیلی» نادر. (۱۳۸۹). ارزیایبرنامه درسی طزاحی شده» تدوین شده و اجرا شده فارسی دوره ابتدایی (بخوانیم و بنویسیم) براساس معیار توجه به کل نگری در آموزش توانایی زبانی. فصلنامه شفیعی کدکنی» محمد رضا. (۱۳۷۳). موسیقی شعر. چاپ ششم» تهران: انتشارات آگاه. شفیعی کدکنی, محمد رضا. (۱۳۷۶). موسیقی شعر. چاپ اول: انتشارات آگاه. شفیعی کدکنی» محمد رضا. (۱۳۸۰). موسیقی شعر. چاپ سوم: انتشارات آگاه. صادق زاده» محمود. (۱۳۹۲). بررسی اشعار تعلیمی کودک و نوجوان در ادبیات معاصر. نشریه علمی, ظفری نژاد» عادل. (۱۳۹۲). تحلیل محتوای کتاب درسی. چاپ اول: کوروش چاپ. 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ غریب؛ رز. (۱۳۷۸). نقد بر فبنای زیباشناسی و تأثیرآن در نقدعربی (ترجمه نجمه رجایی). مشهد: فاضلی» مهبود و شهرویی» خدیجه. (۱۳۹۰). بررسی اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور بر اساس نظریه ژان پیاژه. همایش منطقه ای روانشناختی کودک و نوجوان. فرمیهنی فراهانی» حسن. (۱۳۷۸). فرهنگ توصیفی علوم تربیتی. چاپ اول: اسرار دانش. کیانوش, محمود. (۱۳۵۵). شعر کودک در ایران. تهران : اگه. ملکی, حسن. (۱۳۷۴). سازماندهی محتوا برنامه درسی چاپ اول. شیراز: انتشارات قو. ملکی» حسن. (۱۳۷۴). مقدمات برنامه ریزی درسی چاپ اول. تهران: انتشارات سمت. معین, محمد. (۱۳۸۰). فرهنگ فارسی. شش جلد. تهران : انتشارات امیر کبیر. مرعشی, سیده منصوره. (۱۳۹۱). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی بخوانیم و بنویسیم و هدیه آسمان سوره ابتدایی براساس معیارهای فلسفه برای کودکان. فصلنامه تفکر و کودک» پژوهشگاه علوم انسانی و مکالمات علوم انسانی و مکالمات فرهنگی. سال سوم. میرزا بیگی» علی. (۱۳۸۴). برنامه‌ریزی درسی«و طرح درس:در.آموزش رسمی و تربیت نیروی انسانی نیازیان, ملیحه (۱۳۹۳). تحلیل محتوای.اشعار کتابفازسی دوره ابتدایی براساس زبان؛ بیان عاطفهو واندن بروک. کارولین و همکاران. (۱۳۸۶). ادبیات کودک عامل پیوند کودکان دنیا : نگاهی به ادبیات ویگوتسکی, لئولیمونوویچ. (۱۳۷۶). تفکر و زبان (ترجمه بهروز عزب دفتری). چاپ اول» تبریز: هولستی,آل آر. (۱۹۹۹). تحلیل محتوا در علوم انسانی (ترجمه نادر سالار روند زاده امیری). چاپ اول, ,0 8۳068 عفن عمعنته 6 عمولعس۸ 10 .(2000) 36 ,م۸1 0 0لنط0 ۵1 م30 بوممطفلنطا0 ما معط ۸ :206 .(01995) بط وتتاومصنص۸ 8-7 بل «0108ن۳ [ق5060 3060/7 محتدعع ۸ ود نآ خصع ۸001 5۰ صله 6۵ عطا صز صمتاعصنعهساگ فص ععقنعهه1 .(2005) 7.3 م۸ رام 50مانطم 1۵۶ دمم عطا وصه صمنادصننادم عزع ملد .(2010) ۷۰ ,820 ,100/165 2 .0.5 ,1130363 .3 و8862 وت ,67-۳6100678 86090 و۲7 ,86فزباظ عط ۵۵ ۳80665 0صه کعصعع۳م صمناف 00 ده ۶و علاط .(2014) 6 ۵۶ ۲۵۷۵ ۸ : 103۳06۳5 ععقتع مها آقتل ۶م عصنصوعز وصه اصعص م0610 765-7 ,29 ول زاتعاتقا0 (2۳ع 5 000 طخ0 واحدط بعه 116 ۵ ۳ 36۳۹06065 :اممط5 وحقصنخم عطا صذ وع0م عسنط102 .(2013) .2 متعاحه اجه 2/0110 مصنقاخمط +۳62 ,کت طعناا2 ما۳ 13210 مناد عصعع 367 شوه ۲و اند عطا صعحفلنط هصامی هنز هصنم10ع 126 .(2005) بش۸ کیک معصقطا ,6۰ 016۳۵00521 اعظ عطا بدعفمای وصملصنط ۶ ععتد عطا د ق1۳۳۵ 706۳5 مزع 10[ مصط 16 هصه ص31 ما۳۵ ۶و عانصناعصا آمدمناه27 8 1۳۵۳ نله فعصعوم صز صمناه‌انلنه فوصه عصتطط «(0989) بش۸ ,12066 1 01160 2007 عطا 0۶ کومتفصنط عط1 +ععصنوصدمک 1۳6 .(2008) .7 60۳۵09۰ 68 .1162 و6ط1 ۳۰۵۶ ما ک6قصو هام۳ مه "قاممطع5 دز و۳۵ 223-3 ,(2) 15 م09ف 0 0ص ما0 صز کعنوندک +طعناع۳ 7 136 .60 0لنطا0 زرط ک2069 صز حلعع50 ۵1 کعسعز۳ .(1962) .2.7 مق6۳0 و ق73۳0 لمدمتاهط هن عم وصه 3/5 ۵1 دمناهنل 360 .(2004) 36۰ مفز16 34-۰ ,(36) 9 ,جع انا خصع و۸00 فص ولنط6 ۵۶ لسوت مفلنطاح 00 عفن حز , م2069 صععلنطا6 صذ عصطاوطط 2۳0۶۵۵ .(20131) 3/۰ مناعله[ و 3620088 .چطممعملنطم اصه عسعهعنا هنعط فممطلولنط6 .(2005) .8 ملع .() 1 وتحطم50مانطام ی #0ممطفلنط وطعمم عمط عل اعمصعص صز فممطفلن 8 مه 700۵ بانط عطا ما 360060 ص206 عطا 05 .(2008) 2 مهتال 40 1206۲۵86 ۵۶ 3۵۵005 .(2014) با ملهن7 6 .ظ ,2/365 کل وقذتتا2/6 هن ع011اصذ ۲5 ک+ععی هسصندوند معا خلحشه دز عااغاه جرمنای‌تصتصحصم 136۷۵1006۵1 صز 386962۳ عاقها عن هط ه که کععقاصد ۸07 هنانه‌کنه 7 فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۴۷ سال دوازدهم» زمستان ۱۳۹۶ 7 لآ عازدکعع۸ .عه ص162 ععهه همه ۵صه 21۵ [۷۵۳۳۵ .(۳۰(2003 ,1/0116 0 انح ۵۶ هس30 ینک مد ۳0۵ ۸ کل[ 2061 ۵۶۲ .(0995) ۳۰ .ظ ,ق2707 ۰ 83675120 نز کععدمک حاعنفوانط) ما «دمنا 10۵ .(1996) یک مطع7806 ناهزم۴ 13000 ماک ۸ تصعحملنطا0 1۵۳ عحطه نآ «(ر3991) 2.1 ,]356۵1 ند هم کع0ع] - معلجدی 3۵60 عطا ۳۳۵ .(2008) 8 مطعطهعزماد5 ب16 ,6ات اناعص] سل لنط ۵۶ 130676106 نهته 10۳6110 مصکنعنانی عصع00 عل 0۳ ,2/000 3۵۵208 156 متام ۵صه و266 .ر3998) ۷۷۰ مصمصولدگ ,53 ,77596711308 هام۸ کعنانلم ۹ ع نامع صز اکس 00 عاعز 000 65 3360۳6۷۲ هرز 3۵1160۵0 که 2061605 ععقع 122 .(1988) 0۰ ,500/22210 239-0 ,3 12 ,2120008 ععقتعمقا ‏ فصعلط2۳0 ععم و1 بصعحلنطا0 1۵7 5۰ 06 تن ۵۵ 5000 ه - صلعق/1 هذ ف9ع20 .ر2001) بش منفد‌ه۸ 0عرع5 .5 0136۳ هه 206۹ هن صمتاعع) ۷۷۶1۵ هه ععقدعصه]آ .3997 ۳۰ ممصتصعک ب10 8 ۸ عاحق۳ 3/160 ,ضقصع 1.05 بجعای ۷ درمکن00 ۸ 806۲ 0صه ,۲ع00ع ,86قاع 122 :عطا1/0 000 ع۵ط1 .(2002) .5 ,فتعف هگ 6 کصع0لنطع) مصعحللنطه 10۶ بواع 20 ماود 1 عصعل هه صص۸ ۸8965516۰ 2۳300۵1 +کنعواهصه خصعاصی ۶م معز 0 ۸ (2001) یک تعلصعاک (0)) .7 ماتهگنتدنط5 0200 عمط ع .۸ مناقاهلط وچ منقههط5 نتهطاهه 1 ۶ ما70 ۳۵9۵۰ صز کع20 جعانط0 ۶ 1606006 اهنآ وصه لته 116110 0 1016۳6۶۲ حاعنولنطک طلازم 160 ۲0698 کنلصهه ۷۷ ههد .(2007) .5 من 1703677 [ه009< نع اعممطاک ۵۶ لول بصعخلنطا0 حه کاصزم ۷:۵ 18 ۰ 56 مانمگ جز انانصه 0 .(2013) .3 مفصقفطمطی 7۵۶۵122063 آهنوه5 فصه کعتانصمس۲۳ جز کعنوندک م۸0 ۵۶ لفدس 30 1316۳۵000۵1

هدف کلی این پژوهش، شناسایی ویژگی های زبان و عاطفه در کتاب های فارسی دوره ابتدایی است. لذا، جریان پژوهش مورد نظر می کوشد از طریق تحلیل محتوا در مورد میزان توجه محتوای مکتوب کتاب های فارسی دوره ابتدایی به مؤلفه های زبان و عاطفه تبیینی روشن ارائه نماید و و با تمییز میان این میزان توجه در پایه های مختلف دلالت هایی از این تفاوت ها استنتاج نماید. روش تحقیق از نوع توصیفی به روش تحلیل محتوا است. جامعه آماری مطالعه شامل کتاب های فارسی پایه اول تا ششم ابتدایی و نمونه های آماری شامل درس هایی از کتب فارسی دوره ابتدایی است که در قالب نظم بوده اند. روش تحقیق پس از گردآوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss مورد بررسی و در محدوه آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بیشترین فراوانی ویژگی های زبانی، به مؤلفه های الفاظ ساده و کوتاهی مصراع، و در کل به پایه های چهارم و سوم اختصاص یافته است. همچنین، بیشترین فراوانی ویژگی های عاطفی به مؤلفه های آگاهی و امید، و در کل به پایه های سوم و اول معطوف شده است.  

484370

واژ گان کلیدی: حازم قرطاجنی - نقد ادبی- شعر - خیال- محاکات بدون شک بخشی از مهم‌ترین منابع نظریه‌های شعری را باید در آثار یونانیان باستان جستجو کرد. نظریه‌هایی که با تغییراتی اند ککث» وارد حوزه بلاغت اسلامی شد. آثار ارسطو ازجمله ارزشمندترین این منابع است تا جایی که می‌توان مدعی شد برای هر پژوهش گری که بخواهد تطور و تحولات بوطیقای یونانی را پس از ورود به حوزه بلاغت اسلامی بررسی کنده رساله «فن شعر» ارسطو که از مهم‌ترین میراث فلسفی ادبی یونان در این قلمرو است» بهترین راهنماست. کتاب فن شعر ارسطو بیش از هر چیز نشان‌دهنده مبانی و قواعد فنون تراژدی و حماسه و کمدی است. نکاتی را که او در باب ماهیت و جوهر هنر فنون شعری» انواع شعر اغراض اخلاقی و ذوقی بیان نموده و جواب‌هایی که وی بدین گونه مسائل داده است در عهد ما هم هنوز قابل استناد است. ترجمه ابوبشر منّی بن یونستنایی (د ۳۲۸ ق/۹۴۰م) از این اثر دریچه ورود بوطیقای یونانی به فلسفه و ادبیات اسلامی است. گفته‌اند که این رساله را اسحاق بن حنین به سریانی ترجمه کرده بود و ابوبشر آن را به عربی باز گردانید و تفسیری بر آن نوشت (ابن الندیم» ۲۴۹:۱۳۸۱)؛ اما آن‌طور که پیداست یونانیان در تدوین آثار مرتبط با شعر چارچوب مشخصی نداشته و قواعدی را که وضع کرده بودند متناسب با اغراض محدود شعری یونان باستان به مانند تراژدی» حماسه و طنز بود؛ و همین قواعد محدود وقتی وارد حوزه بلاغشت اسلامی شد شاخ و برگک وسیعی به خود گرفت و فیلسوفان و بلاغیون اسلامی مفاهیم متنوع و جدیدی متناسب با ظرفیت شعر عربی برای آن تعریف کرده که البته دراین‌بین اختلافاتی نیز در آرا آن‌ها دیده می‌شود. از مهم‌ترین موضوعات موردبحث میان این عده از فیلسوفان و بلاغیون که گاهی در تناقض با فبلسوفان یونانی و گاهی موافق آن‌ها بود عناصر تشکیل دهنده شعر به مانند خیال» محاکات و موضوعاتی همچون صدق يا کذب و مسئله الهام یا صناعتی بودن شعر بود؛ اما «نظریه شعری» در حوزه اسلامی از همان قرون نخستین در دو خط موازی حرکت می کرد: خط بلاغی -- ادبی و خط فیلسوفان و بلاغیون مسلمان در تدوین بوطیقا با دو پدیده متفاوت مواجه بودند: تئوری شعری یونان‌نسب که در لایه- های عمیق ذهن و زبانشان نفوذ کرده بود از یکسو و پژوهش‌ها و سروده‌های حوزه اسلامی از سوی دیگر. در این میان؛ سه وضعیت ذهنی پیش رویشان قرار گرفت:۱. اصالت دادن به طرف یونانی.۲. به جانب شعر بومی رفتن. ۳. انطباق» تلفیق و جمع بین اين دوا(زرقانی» ۲۹:۱۳۹۰). در اين زمینه کسانی (برخی فلاسفه مسلمان) بودند که خواسته یا ناخواسته و با شاید به خاطر مصلحت» تلاش کردند فاصله این دو خط را از یکدیگر افزایش دهند. عده‌ای از جمله ابوالبر کات بغدادی هم تلاش داشتند که این فاصله را تا حد یک نقطه تماس» کاهش دهند. در نهایت این مهم به‌وسیله حازم قرطاجنی صورت گرفت. به‌طوری که وی از میان ناقدان حوزه‌ی عربی- اسلامی توانست در قالب چارچوبی مدوّن و تعریف شده این تلفیق را به سرانجام برساند. حازم با تلفیق فلسفه و نقد ادبی تحولی شگرف در حوزه نقد ادبی قدیم ایجاد کرد تا جایی که آرا و نظریات وی مورد توجه اغلب صاحب‌نظران این حوزه از قدیم تا به امروز قرار گرفته است. او با شناخت کافی از نظریه ادیبان و بلاغیون» فهم درستی از نظریه شعری فیلسوفان داشت که با ذهن وقاد و طراح خود توانست ایده- بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۹۵ های دو جناح را در یک قالب نظام‌مند و دقیق سازمان‌دهی کند و بهره‌وری آن‌ها را بیشتر نماید. البته ذکر این نکته نیز شایسته است که در این معادله سهم دو سو برابر نیست بلکه در معادله حازم» بلاغت توانسته بوطیقای فلسفی را آن‌طور که اصول شعری ایجاب می کرد تحت‌الشعاع خود قرار دهد. قرطاجنی کار خود را در حالی آغاز کرد که میراث بزرگی از نقد به شیوه کلاسیک عرب در پیش‌رو داشته و خلاصه ابن سینا از فن شعر ارسطو نیز در دسترس او بود. وی از ترکیب این دو میراث کوشید روشی برای سخنوران رسم کند و چراغی برای ادبا برافروزد و چون در خلاصه ابن‌سینا از کتاب فن شعر نگریست» دریافت که قواعد یونانی به‌تنهایی نمی‌تواند با شعر عربی منطبق شود. خود ابن‌سینا نیز به این موضوع اشاره کرده بود؛ بنابراین مطمئن شد که (قواعد کتاب ارسطو با اینکه متوجه شعر است و از قواعد و اصول شعر و شاعری سخن می گوید اما خاص شعر یونان فلاسفه هم در کنار منتقدان حوزه اسلامی قوانین وضع شده شعری ارسطو را ناقص قلمداد کرده» شعر عربی را در برخی فنون و موضوعات بر آن برتری داده‌اند. قرطاجنی بر این عقیده است که شعر عربی در وصف و بسیاری از موضوعات و فنون دیگر شعری بر شعر یونانی برتری دارد و به همین سبب کار ارسطو را در کتاب فن الشعر ناقص ارزیابی می‌کند و می گوید: «ارسطو اگرچه بر اساس مکاتب یونانی به نقد شعر پرداخته و فایده مهم آن را گوشزد کرده و از قوانین آن سخن گفته اما اشعار یونانی در اوزان مخصوص و در اغراض محدود سروده شده و مدار اغلب اشعارشان بر اساس خرافات وضع و در آن‌ها وجود اشیا و تصویری که اصلا در عالم واقع وجود ندارد» فرض شده است)(همان: ۶۸). حازم بر این عقیده است که شعر یونانی معانی و اوزان محدودی دارد و پیرامون خرافات جعلی دور می‌زند. غرض یونانیان از شعر نمایش امور مربوط به جهان واقعی نیست» آنان در شعر دگرگونی‌ها و تحولات مسائل مربوط به زمان و تحولات سیاسی را بیان می‌کنند. در شعر آن‌ها تشبیه شی به شی وجود ندارد. بلکه بیشتر به تقلید کردار می‌پردازند (همان: ۶۹) «اگر ارسطو در شعر یونانی به مانند آنچه از امثال‌وحکم و استدلال‌ها و تنوع اقسام ابداع در شعر عربی است» می‌یافت» ناگزیر بود دامنه اصول و قوانینی را که وضع نموده گسترده‌تر کند(همان) در آن صورت راهی آماده پیش اپن خوجه در مقدمه‌ای (ابن حوجه» ۱۹۶۶ ۰) که بر کتاب المنهاجحازم قرطاجنی می‌نویسد به این موضوع اشاره می‌کند که ظاهرا حازم نیز به مانند ابن‌سینا از اینکه بخش اعظمی از کتاب ارسطو به دستش نرسید بسیار تأسف می‌خورد و تصمیم می‌گیرد که آرزوی ابن‌سینا را با تألیف کتابی در خصوص دانش شعری تحقق بخشد و در تأیید کلام خود به این سخن حازم اشاره می کند: «در این کتاب جزئیاتی از این صنعت (شعری) را ذکر کردم به این امید که ازجمله‌ی همان چیزی (موضوعی) باشد که ابن‌سینا بدان اشاره کرده بو د»(ف رطاجنی,» ۱۹۶۶ ۷۰). به نظر می‌رسد منظور حازم از بیان این عبارت این است که ابن‌سینا درجایی اشاره کرده که بخشی از کتاب فن الشعر ارسطو به دستش نرسیده و او خود (اپن‌سینا) قصد داشته آن بخش را تکمیل نماید اما به دلائلی نتوانسته این مهم را به سرانجام برساند و در نهایت حازم قرطاجنی تلاش داشته کار ناتمام ان سینا را در این زمینه تکمیل کند و لذا آرزو کرده که امیدوار است آنچه وی نوشته ۶ | مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴» زمستان ۱۳۰۰ همان‌طور که اشار ه شد محور کتاب المنهاج حازم قرطاجنی شعر و قواعد مربوط بدان است. حازم در این اثر مهم‌ترین عناصر شعری را تخیل و محاکات می‌داند و مواردی از جمله صدق و کذب و الهام و القا و موضوعاتی از این قبیل در تعریف حازم از شعر در حاشیه قرار دارند. البته دراین‌بین وجود و کیفیت به کارگیری عنصر خیال و محاکات از مهم ترین اختلافات دید گاه حازم که برگرفته از دیدگاه یونانیان است با نظرگاه فلاسفه اسلامی است. کار متفاوتی که حازم درزمینه تطبیق آرا یونانیان انجام داده این بود که همه انواع اصول نقدی شعر یونان را با اسلوب حکّمی-فلسفی دقیق مورد بررسی قرار داده است. برای همین است که بسیاری از الفاظ و اصطلاحات فلاسفه و مخصوصا منطقیان را در این زمینه به کار برده و در کنار آن به منهج ناقدان عرب روی آورده و مصطلحات بلاغی آن‌ها را نیز اخذ و در کار نقدی خود به کار گرفته است. الگوی حازم در همه موارد مربوط به نقد شعر بر پایه به گزینی» نظم و قیاس استوار است. بررسی دیدگاه‌های حازم و نقش موثر او در نزدیک کردن دیدگاه‌های فلاسفه و ناقدان مسلمان در خصوص نظریه شعر و بر مبنای کتاب منهاج البلغا و سراج الاّدبا از جمله موضوعاتی است که اگرچه محققان بررسی‌هایی درباره آن انجام داده‌اند ولی همچنان نیاز به تبیین و توضیح دارد. بر این اساس اين پژوهش عهده‌دار پاسخ به سوالات زیر است: ۱. اصلی ترین شاخصه کار حازم در انتقال نقد شعر یونانی به حوزه اسلامی چه بود؟ ۲. اختلاف اساسی فیلسوفان حوزه اسلامی و بلاغیون از جمله حازم قرطاجنی در موضوع عناصر تشکیل‌دهنده شعر چه ۳ چرا حازم قرطاجنی به مانند فیلسوفان حوزه اسلامی قواعد شعری ارسطو را ناقص قلمداد می کند؟ در حقیقت کتاب المنهاج با مباحث وسیع و متنوع.خود در سخن از نقد شعر عربی همچنان کامل‌ترین معیار نقدی و بلاغی در تاریخ نقد قدیم عربی است و عجیب نیست اگر امروزه می‌پینيم دامنه تحقیقاتی که این کتاب را از قرون گذشته تا به امروز در برگرفته‌اند» حجم وسیعی دارند که این نشان از اهمیت و ارزش این اثر جاودانه است؛ بنابراین از میان پژوهش‌های صورت گرفته شده معاضر,در این حوزه» می‌توان به آثار و تألیفاتزیر اشاره کرد: محمد الحبیب بن الخوجه در سال (۱۹۶۶ م) مقدمه‌ای عالمانه و تعلیقی دقیق بر کتاب «منهاج البلغا و سراج الاأدیا حازم نوشته است. این اثر ارزشمند که منبع بسیار مهمی برای تحقیق درزمینه زندگی و آثار مختلف حازم قرطاجنی به شمار می‌رود خلاصه آرا حازم قرطاجنی را در باب شعر به‌خوبی توضیح می‌دهد. حدود بیست سال بعد یعنی در سال ۶ م احسان عباس در کتاب مشهور خود «تاریخ النقد الادیی عند العرب» فصل مفصلی به «النقد فی الأندلس»؛ اختصاص داده و در خلال آن ضمن بررسی تاریخچه نقد ادبی در اندلس» آرا نقدی حازم قرطاجنی در زمینه‌های مختلف ادبی بخصوص شعر را به‌طور عالمانه شرح و تبیین نمود که به‌جرئت می‌توان این فصل را یکی از جامع ترین و بهترین آثار در مورد آرا نقدی حازم قرطاجنی در کتاب «منهاج البلغا و سراج الادبا» دانست. زیاد صالح الزعبی در سال (۲۰۰۱م)» در مقاله‌ای با عنوان «المتلقی عند حازم القرطاجنی»؛ تلاش داشته تا تصویر و واکنش مخاطب را در برابر شعر و شاعر از دیدگاه حازم قرطاجنی بررسی کند و در این راه توانسته است به نقد آرا حازم قرطاجنی که اغلب آن‌ها حول محور تخیل مخاطب می‌چرخید پپردازد. سه سال بعد فرحات الاّخضری در سال (۲۰۰۴ م) پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «نظريه المحاکات عند حازم القرطاجنی " نگارش کرد که همان‌طور که از عنوان آن بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۹۷ پیداست» این اثر به بررسی عنصر محاکات در شعر از دیدگاه حازم می‌پردازد. طاهر بن عیسی نیز در سال (۲۰۱۱م)؛ مقاله «نظريه الأسلوب عند حازم القرطاجی»؛ را به رشته تحریر درآورد. به عقیده نویسنده حازم تلاش داشته تا بین اسلوب و دو تا از مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده شعر یعنی تخیل و محاکات ارتباط برقرار کند و اسلوب را به‌عنوان معیاری برای وجه تمایز شاعر از دیگر شاعران قرار دهد» ضمن اینکه نویسنده در این مقاله به مقایسه کاربرد «اسلوب » از از میان پژوهشگران ایرانی که حازم قرطاجنی را موضوع مبحث پژوهش خود قرار دادند می‌توان به سید مهدی زرقانی اشاره کرد که در سال ۱۳۹۰ هش با تألیف کتابی با عنوان«بوطیقای کلاسیک (بررسی تحلیلی -انتقادی نظريه الشعر در منابع فلسفی)؛ به بررسی نظریه شعر در میان فلاسفه اسلامی از جمله: فارایی» ابن‌سینا بغدادی... و واکنش آن‌ها به عناصر تشکیل‌دهنده آن پرداخته است» ضمن اینکه به برخی از آرا حازم قرطاجنی - به‌عنوان یک بلاغی نه فیلسوف» اشاره و شایانذ کر است که این اثر که خود الگو گرفته از کتاب «نظريه الشعر عند الفلاسفه المسلمین» محمد کمال عبدالعزیز است» الگوی مناسبی برای انجام چنین پژوهش‌هایی است» همان‌طور که در این پژوهش نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفته است؛ اما چیزی که اين پژوهش را نسبت به موارد مشابه اند کی متمایز می‌کند این است که آرا و دیدگاه‌های حازم را در مورد عناصر تشکیل‌دهنده شعر به‌طور مجزا و در مقایسه.با آرا نقد شعر یونان قدیم به‌خصوص ارسطو و هم‌چنین آرا فلاسفه حوزه اسلامی با رویکردی تطبیقی بیان می کند؛ و«حازم را به تبعیت از آرا صاحب‌نظران این عرصه به‌عنوان آخرین حلقه و تکمیل کننده فرآیند بزرگک انتقال نقد یونانی به حوزه بلاغت و فلسفه اسلامی معرفی می‌کند. ابوالحسن هنی الدین حازم بن محمد انصاری اوشی (۶۸۴-۶۰۸اق ۱۲۸۵-۱۲۱۱ م) ادیب» شاعر و ناقد بزرگ اندلسی است. وی در قرطاجنه از توابع مرسیه در شرق اندلس زاده شد (ابن ابار» ۶۳۳/۲). برخی نام او را به صورت قرطجانی (ابن خطیب۱۹۵۵: ۲۰۸/۱)» قرطبی (سیوطی:۱۹۶۴: ۴۹۱/۱) و ابن حازم (حاجی خلیفه» ۱۹۷۱: ۱۸۰۷/۲) ضبط کرده‌اند. خاندان حازم از خاندان‌های نامور و دانش‌پرور قرطاجنه به شمار می‌رفت. پدرش ابوعبدالّه محمد فقیهی اهل سرقسطه بود و از آنجا به قرطاجنه آمد و بیش از ۴۰ سال منصب قضای این شهر را بر عهده داشت (مقری»۱۹۸۰: ۴۳ حفظ این منصب برای مدتی چنین دراز آن هم در روزگار بی‌ثباتی اندلس» گویای وجاهت فقهی و علمی و نیز درستکاری و پاکی ابوعبدالله محمد است. حازم در دامن چنین پدری پرورش یافت» البته در خاندان پدری او نام فقها و ادبای بزرگک دیگری نیز دیده می‌شود (همو ۶۳۳/۲؛ کیلانی»۱۹۸۶: ۶۰۷). حازم از محضر استادان و دانشمندان بزرگی در قرطاجنه» مرسیه و سپس اشبیلیه و غرناطه کسب علم و دانش نمود و گفته می‌شود که از تعداد زیادی شیخ روایت داشته است (سیوطی»۱۹۶۴: ۴۹۱/۱) آنچه مسلم است و برای ما در این پژوهش مهم می‌نماید این است که حازم با تشویق استاد نامورش شلوبین به فراگیری فلسفه و حکمت یونانی و غور در آثار بزرگانی چون فارابی» ابن‌سینا و ابن رشد بنابر آنچه تاریخ در مورد این اندیشمند بزرگک نوشت» حازم پس از فتح قرطبه-پایتخت شکوهمند مسلمانان-به دست مسیحیان ناگزیر تراک دیار کرده و راهی دیار مراکش شد سرزمینی که در آن زمان در سایه دربار رشید موحدی ۵۸| مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ (۶۴۰-۶۳۰ ق) در آرامش مطلق بود. حازم پس از مرگک رشید برای ارتقای علمی و کسب جایگاه والاتر و امنیت بیشتر به دربار حفصیان تونس پای نهاد» جایی که به‌اصطلاح امروزی برای علما و ادبای روزگار خود فرش قرمز پهن می‌کردند تعریف شعر نزد حازم با آنچه مدنظر کسانی امثال قدامه بن جعفر (۳۲۶ ق) که مربوط به سازگاری و تناسب کامل بین لفظ و معنا و وزن و قافیه است» متفاوت است. او در نقد عربی قدیم» کامل‌ترین تعریف را از شعر دارد و در تعریف آن» با عنصر خیال به‌عنوان جوهر و اساس شعر به تعریف‌های نقد غربی معاصر نزدیک شده است. (حلاوی؛ ۱۹۹۹ ج ۱ ۳۳۴) حازم تعریف معروف شعر (کلام موزون و مقفی) را نفی نمی کند» ولی در تعریف ابتدایی خود از شعر آورده «شعر کلامی خیال‌انگیز موزون است(فرطاجنی» ۱۹۶۶: ۸۹)؛ یعنی مقفی بودن را عنصر اساسی ندانسته و به‌جای آن تخیل را جایگزین و در ادامه اين تعریف از جنبه تأثیرگذاری یعنی ایجاد اشتیاق و بیزاری تأمل می‌کند. از نظر حازم «شعر باید بتواند نوعی اعجاب و شگفتی در شنونده ایجاد کند(همان: ۸٩). ابن‌خوجه در توضیح این نظر حازم می‌نویسد: «هر کس به این تعریف حازم از شعر و بحثش در مورد مواد اصلی شعر نگاه کند تأثیر زیاد ارسطو را در وی مشاهده می کند. حازم بدون شک از مطالعه کتاب فن الشعر معلم اول استفاده زیادی برده و بدین سبب اندیشه خاصی در فن شعر برای وی شکل گرفته و شروع به وضع قوانین و اصول این صنعت کرد. از جمله شواهدی که نشان از این انفعال حازم به روش یونانی در نقد شعر دارد استشهادهای مکرر وی در این روش به متونی:که به سخن ارسطو در کتاب فن اشاره پرداخته‌اند» است. مثلا دو بار به خلاصه فارابی و چهارده.بار به ترجمه این‌سینا در کتاب شفا ارجاع داده است.»(ابن خحوجه ۱۹۶۶: ۸۶ و بعد ا زآن). نکته درخور توجه آن است که حازم.در میان آرا ارسطو به‌رغم نقل‌قول‌های مکرر از ابن‌سینا به فیلسوف هم‌وطن و هم روزگارش ابن رشد(۵۹۵ق) - که بزرگ‌ترین ملخص آرا ارسطو بوده- هیچ اشاره- ای نکرده است. بی‌تردید قرطاجنی با ابن رشد و آثارش آشنا بوده و از آن‌ها بهره گرفته است؛ بنابراین» این احتمال وجود دارد که نادیده گیری غمدی» تیه _تنگه نظرای‌های رایج میان دانشمندان هم‌روزگاری است که نمی‌خواسته‌اند فضل تقدم دیگری را به رسمیت شناسند (بدوی»۱۹۷۸: ۸۷)؛ اما ابن خوجه در این مورد دیدگاه متفاوتی با بدوی دارد و در این مورد می گوید: «حازم آگاهانه از الشرح الوسیط ابن‌رشد غفلت کرده است و ما علت دقیق آن را نمی‌دانیم و شاید هم وی را در ترجمه کتاب شعر ارسطو امانت‌دار ندیده و یا اینکه از نظر وی اين ترجمه ناقص بوده است(فرطاجنی» ۶ کار متفاوتی که حازم در زمینه تطبیق آرا یونانیان انجام داده این بود که همه انواع اصول نقدی شعر یونان را با اسلوب عقلی-فلسفی دقیق مورد بررسی قرار داده است. برای همین است که بسیاری از الفاظ و اصطلاحات فلاسفه و مخصوصا منطقیان را در این زمینه بکار برده و در کنار آن به منهج ناقدان عرب روی آورده و مصطلحات بلاغی آن‌ها را نیز اخذ و در کار نقدی خود بکار گرفته است. به‌طورکلی می‌توان گفت در دیدگاه حازم» شعر بر عناصری چون حسن تخیل» محاکات, صدق, الهام استوار است. «نیکوترین شعر آن است که محاکات و شکل آن زیبا افتد» میل بدان قوی باشد و صدق آن نیرومند باشد و دروغ آن نهان ماند و غرابتش قیامت کند»(ین خوجه ۱۹۶۶: ۷۷). البته از آنچه وی در باب شعر نیکو بیان کرد مشخص شد که او صدق و کذب را به مانند مقفی بودن از جمله شروط اساسی شعر ندانسته بلکه عناصری چون خیال و محاکات را شرط اساسی قرار داد. اشاره به این موضوع هم حائز اهمیت است بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی |۹۹ که در ذکر عناصری که حازم عنوان کرده اختلافی با فیلسوفان وجود دارد بدین‌صورت که: عده‌ای از آن‌ها تصدیق و تخیل را (در شعر) غیرقابل جمع می‌دانند و در دیدگاه آن‌ها کلام یا تصدیقی است یا تخیلی ( رک: این‌سینا بی‌تا الف: ۵- برخی از مهم ترین عناصر تشکیل‌دهنده شعر از نظر حازم در این قسمت, با توجه به محدودیت فضای بحث» تلاش شده ضمن اشاره به برخی از مهم‌ترین عناصر تشکیل- دهنده شعری از نگاه فلاسفه یونان و فلاسفه و بلاغیون مسلمان و تفاوت نظرات آن‌ها در این زمینه با هم نقش تعدیل کننده حازم قرطاجنی در نزدیک کردن آرا و نظرات دو گروه مذکور در مورد دو عنصر «خیال »» «محاکات » و موضوعاتی چون «صدق و کذب » و («الهام پا صناعتی بودن شعر » که از مهم‌ترین عناصر و موضوعات شعر هستند» نیز خیال مهم ترین عنصری است که شاعران و ناقدان ادبی و تا حدی فلاسفه آن را در خلاقیت هنری ضروری می- دانند. انديشه تخیل هم به مانند اکثرهای اندیشه‌های نقدی دیگر با ارسطو آغاز شد. اختلاف‌نظر وی با استادش افلاطون در باب قواعد مربوط به فن شعر باب جدیدی را در مسئله خیال به مانشند سایر عناصر تشکیل‌دهنده شعری» باز کرد؛ به‌طوری که با ترجمه آثار وی به عربی» فیلسوفان و بلاغیون اسلامی نیز وارد بحث مهم‌ترین عنصر تشکیل‌دهنده شعر شده یکی از اختلاف نظرهایی که بین فیلسوفان و ناقدان"ادبی در مقولهاتوزی شعر وجود دارد بحث میزان دخالت قوه متخیله در صنعت شعریست. چراکه خروج از چارچوب عقل و منطق» از ویژگی‌های قوه متخیله است. چیزی که با فلسفه و منطق کاملا در تضاد است به این دلیل که مبنا و اساس این علم بر عقل استوار است و با هر چیزی که خارج از چارچوب عقل باشد بدون شک مخالفت می‌کنند. از طرفی فیلسوفان شعر را در زمره قباس‌های منطقی قرار داده‌اند. استدلالشان هم این است که ساختار قیاس منطقی در ژرف شعر نهفته است و کار کرد معرفتی هم دارد. قرار دادن شعر در خانواده صناعت‌های منطقی» ريشه یونانی هم دارد. پتروس راموس (۱۵۱۵-۱۵۷۲) استاد علم بیان که اقدام به تقسیم‌پندی روش‌مندانه علم بیان ارسطویی کرده» به‌طور خلاصه به این جا می‌رسد که «می‌شود شعر را هم چون دیگر گفتمان‌های معقول» استوار بر منطق نمود تا دغدغه‌اش این باشد که فکر را به گونه‌ای قاعده‌مند تنظیم کند»((زرقانی» ۱۳۹۰ ۴۵. به نقل از هاوکس» ۱۳۸۶:۴۲). حال سوال اینجاست که فلاسفه چه اصراری دارند که شعر را به‌عنوان عضوی از خانواده صناعت‌های منطقی معرفی کنند درحالی که اعتقادی به مهم‌ترین عنصر آن یعنی خیال ندارند؟ آن‌طور که پیداست اکثر مردم به تخیل و تخیل بیش از قوه منطق و استدلال گرایش دارند» موضوعی که فیلسوفان بدان پی برده و به همین سبب خواسته‌اند از شعر به‌عنوان ابزاری در خدمت تعلیم و تربیت مردم بهره گیرند و کار کرد اخلاقی شعر را نیز افزایش دهند. اینجا یک تفاوتی که بین گفتمان ناقدان و فلاسفه به چشم می‌خورد این است که ناقدان به این کار کرد اخحلاقی شعر نیز قائل‌اند اما فلاسفه عنصر اصلی شعر را انکار می کنند و نمی‌خواهند وجود موثر آن را بپذيرند. ۰ ]| مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ آن‌طور که پیداست:ذر زفی الشعر 4 ارسطو مستقیّما اشاره‌ای بنه خیال نشده اما فارابی باب :سخن را ذر این سورد گشوده است و همان‌طور که اشاره شد» تقسیم‌بندی‌هایی صورت داده و فیلسوفان بعد از وی نیز هر یک به تقسیماتی قائل شده‌اند؟؛ اما در این میان» به نظر می‌رسد تقسیم‌بندی حازم تنوع و زاویه دید متنوع‌تری دارد. به‌طوری که وی از دو نوع تخیل سخن به میان آورد: تخیل ضروری و غیرضروری؛ که شاید «منظورش از ضروری همان محتوا و پیام باشد و از غیرضروری تمهیدات بلاغی» آرایه‌های بدیعی و هرآنچه موجب برجسته‌سازی صورت شعر می‌شودا(زرقانی» 7۱۳۹۱ ۸). حازم عوامل ایجاد تخیل را در چهار مورد می‌بیند: لفظ. معنا اسلوب و نظم و وزن «تخیل در شعر از چهار جهت رخ می‌دهد: از جهت معنا از جهت اسلوب» از جهت لفظ و از جهت نظم و وزن)(فرطاجنی» ۱۹۶۶: ٩۸) که ممکن است در اینجا منظور وی از اسلوب همان سبک نوشتار باشد و قرار دادن این عامل در کنار سه عامل دیگر در ایجاد خیال شعری کاری تقریبا نو به شمار می‌رود. در نظر قرطاجنی «لفظ» دو حیثیت دارد: «ا زآن‌جهت که لفظ است و از آن حیث که وسیله بیان معناست. به هر دو اعتبار هم می‌تواند در شکل گیری تخیل نقش داشته باشد. تبیین دو حیث متفاوت لفظ» زاویه‌ای را به روی مباحث بوطیقایی باز می‌کند که بسیار مهم و تأثیرگذار است»(این خحوجه ۱۹۶۶: ص ٩۸ و مابعد). احسان عباس دراین‌باره می گوید «در نقد حازم بحثی وارد شده تحت عنوان «قوای روحی» لازم برای سرودن شعر. اگرچه او واژه خیال را زیاد به کار نبرده است» اما نتوانسته آن را به‌جای واژه تخیل در معنای محاکات به کار برّد. با بحث از قوای روحی» حازم توانست بین فاعل (علت) ونتیجه پیوند برقرار کند. گر چه شیوه حازم نشان می‌دهد که او فردی است غرق در عقلانیت» اما گاهی انديشه‌ها و آرا نقدی او از عقلانیت فاصله زیادی گرفته است (مگر آنجا که به پیروی از قدامه در آن اندیشه‌ها فرو رفته)»(غباس» ۱۹۸۶: ۵۶۹) که به‌نظر می‌رسد ان موضوع به اختلاف‌نظرهای وی با فیلسوفان و منطقیان که اساس کار خود را بیشتر بر پایه عقل بنانهاده‌اند و از طرفی قوه قوام بخش خیال را در شعر نادیده گرفته‌اند -موضوعی که به مذاق حازم خوش نیامد» برمی گردد. در توضیح موضوع مطرح شده» احسان عباس می گوید: «چون می‌بینیم که شعر را فقط به عوامل روحی ارجاع می‌دهد و روشن است که واژه «فکر» در نظر او به معنای دلالت عقلی نیست. توجه وی به «معانی عام» تأکیدی است بر پیوند استوار میان شاعر و عالم حس. در اینجا برای نخستین بار ناقدی را می‌یابیم که از چیزی سخن به میان می‌آورد که امروزه به آن «تجربه شعری» گویند. تجربه شعری بر گرفته از واقعیت که «خیال» و ذخیره فرهنگی شاعر می‌تواند آن را یاری رساند (همان: ۵۷۰). در این سخن احسان عباس نکته‌ای است که ممکن است این سوال را در ذهن ایجاد کنل که آیا بین این.دیدگاه حازم با بلاغیون اسلامی از جمله مشهورترین آن‌ها یعنی عبدالقاهر جرجانی اختلافی وجود دارد؟ جواب احسان عباس به این سوال خیلی صریح است و این‌طور می گوید که «در این مسئله حازم اختلاف شدیدی با ناقد بزرگ عبدالقاهر جرجانی دارد. جرجانی شعر را از لحاظ معنایی -حتی در حالت تخیل- مربوط به عقل می‌داند و بدین شکل تخیل را به ترشدهای عقلی در بالابردن مقام امر خیال‌انگیز تا درجه معقول محدود می‌سازد. ازاین رو لذت ناشی از خوشایندی شعر در نظر او امری عقلانی است؛ اما حازم توانست با تیزهوشی بین تخیل و ترفندهای لفظی و زبانی جدایی افکند. (همان) عباس عقیده حازم را مبنی بر اینکه ظاهرسازی‌ها به سراینده و شنونده مربوط است قبول دارد اما در این زمینه ملاحظه‌ای دارد با این عنوان که ترفندهای شعری اگر به خود شعر مربوط باشد محاکات است؛ و کار مهمی که حازم در این زمینه انجام داد این است که توانست با این کار تخیل به‌عنوان امری کلی و برابر با محاکات را از تخیل به‌عنوان عنصری خاص و مساوی «تمویه» جدا سازد. بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۱۰۱ حازم ضمن تأکید بر توجه شاعران به ساختار شعر در کنار خیال شعری» معتقد است که سخن خیال‌انگیز نمی‌تواند از نظر معنایی کم‌بها و یا ساختاری نامناسب داشته باشد. از دید گاه وی وجود عنصر خیال در شعر نباید معنا و ساختار را تحت تأثیر قرار دهد به‌طوری که سادگی در آن موج بزند بلکه باید ساختاری مستحکم و هماهنگک و تناسبی در بین اجزای شعر به وجود بیاید. (حازم» 1۱۹۶۶ (4۰-4) این سخن حازم تحت تأأثیر دیدگاه ارسطو است که معتقد است: شعر باید ساختاری قوی داشته بدون اینکه پیش‌پاافتاده و بی ارزش باشد و الفاظ عامیانه در آن بکار برده شود چرا که در این صورت سست و بی‌ارزش می‌شود همان‌طور که شعر کلئوفون و استه نولوس بدین صورت‌اند (بدوی» ۱۹۵۳ ۶۱ و زرین محاکات به‌عنوان دومین مبحث از مباحث پژوهش حاضر مهم‌ترین کلیدواژه بوطیقای فلسفی است. واژه‌ای که تعریف آن در کتاب فن شعر ارسطو یافت نمی‌شود؛ اما معنای آن هر چه باشد» افلاطون به‌عنوان استاد ارسطو و یکی از نوابغ یونان باستان» جهان را به‌طورکلی محاکاتی از جهان واقعی يا به‌اصطلاح (منّل) می‌داند درحالی که ارسطو برخلاف افلاطون محاکات را به‌طور عام منحصر در هنرها و به‌طور خاص منحصر در شعر می‌داند و این هنرها را به دو دسته تقسیم می‌کند: هنرهای زیبایی و هنرهای شکلی. هنرهای زیبایی مانند شعر موسیقی و نقاشی؛ و هنرهای شکلی مانند مجسمه» بنا یا عمارت و نجاری. «محققان متأخر اروپایی.بابررسی کار کردهای آن در آثار وی» معنایی نزدیک به تصویر يا تمثیل از آن برداشت کردند نه تقلید»( رک: محمد کمال» ۱۹۸۴: ۸۳ اما این واژه با ورود به حوزه فلسفه اسلامی ابعاد تازه‌ای یافته و کم کم رنگ و بوی اسلامی‌شدن به خود گرفته است. فارابی.در صفخات ۴۹۴ ۴۹۷ و ۴۹۹ از کتاب «المنطقیات» خود این معادل را برای محاکات به کار برد و همچنین گفته می‌شود ابن‌سینا هم تمام مثال‌هایی که برای محاکات آورده» از خانواده تشبیهات است (همان: ۸۴) اما در همه منابع فلسفی متحاکات هميشه به معنای تشبیه نیست بلکه گاهی معنای عامی‌تری به نام تخیل به خود می گیرد» مثلا ابن‌سینا «محاکیات را کنار تخییلات یا تخیل نشانده است»(بن‌سینا ۱۴۰۵ عمده اختلاف‌نظر فارابی و ابن‌سینا در این است که فارابی«شمول معنایی تشبیه راآن‌قدر گسترش داده که مترادف محاکات شود و ابن‌سینا معنای محاکات را چندان بسط می‌دهد که نه‌تنها تشبیه بلکه دیگر تمهیدات بلاغی خیال‌انگیز کردن کلام (استعاره» مجاز و ...) را نیز شامل شود. نهایتا بین این دو فیلسوف اختلاف‌نظر اساسی وجود ندارد. مفهوم محاکات/تشبیه در نظر فارابی برابر است با مفهوم محاکات/تخیل در نظر ابن‌سینا (زرقانی»۱۳۹۰: ۶۶4 اما حازم نگاهی دیگری به موضوع محاکات دارد به‌طوری که گاهی محاکات را مترادف تخیل و گاهی اولی را زیرمجموعه دومی و دومی را زیرمجموعه اولی قرار داده است. مثلا در صفحه ۸۳ از کتاب منهاج این دو واژه را مترادف هم بکار برد. همچنین در جایی دیگر محاکات را یکی از روش‌های ایجاد خیال برمی‌شمرد و می‌نویسد: «از راه‌های وقوع تخیل در نفس یا از طریق فکر و آنچه به ذهن خطور می‌کند چیزی در ذهن تصور شود يا اینکه چیزی مشاهده گردد و سپس به‌وسیله آن شی دیگری به یاد آورده شود و یا پدیده‌ای با تصویر تمثالی يا خطی یا چیزهایی نظیر آن محاکات شود...(همان: ۸۹-۹۰) که در اینجا تخیل اعم از محاکات است و آن را زیرمجموعه خود قرار داده است. ۲ | مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ ارسطو معتقد است که حماسه و تراژدی» مثل کومدی و دیتی‌رامب و همچنین قسمت عمده‌ای از صناعت نی‌زدن و چنگک نواختن» به‌طور کلی همه محاکات به‌شمار می‌روند؛ اما از سه جهت با یکدیگر تفاوت و اختلاف دارند: زیرا یا وسائل محاکات در آن‌ها مختلف است» يا موضوع محاکات متفاوت است و یا شیوه محاکات در آن‌ها تفاوت دارد. وی ضمن برشمردن محاکات به‌عنوان کانون همه هنرها در تبیین وجوه تمایز هنرها نیز آن کانون گرایی خودش را نسبت به محاکات حفظ کرده است با این نگاه که: وجه تمایز هنرها در این است که نقاشی» مجسمه‌سازی» موسبقی» هنرهای کلامی و رقص به ترتیب با رنگک» شکل» صوت» کلام و وزن حرکتی «محاکات» می‌کنند ارسطی, ۱۹۶۷: ۰۲۸ ۳۰) و گرنه محور و کانون همه آن‌ها یکی است و آن هم محاکات است. از نظر ارسطو این هنرها با سه ابزار ریتم» کلام و آهنگ محاکات می‌کنند و هنرمندان این وسایل را گاهی با هم جمع می‌دارند و گاهی جدا از یکدیگر به کار می‌برند. چنانکه در نی‌زدن و چنگ‌نواختن و هنرهایی از این قبیل» همچون هنر نواختن نی‌هایی که چند وله دارد تقلید و محاکات تنها به‌وسیله آهنگ و ایقاع انجام می گیرد» درصورتی که رقص فقط به‌وسیله ایقاع و بدون آهنگ انجام می- گیرد و نقاش هم به‌وسیله رنگک‌ها محاکات می‌کند ولی شعر به‌وسیله کلام و وزن و ریتم و لحن. تقریبا همه فلاسفه اسلامی نیز به این حرف معلم اول قائلند. حازم قرطاجنی نیز در کتاب منهاج البلغا و سراج الادبا (قرطاجنی ۱۹۶۶ ۴ بر این سخن تکیه می‌کند و معتقد است که شعر با استفاده از سه عامل تخیل و محاکات می‌کند: وزن (ریتم)» لحن و کلام؛ اما حازم این تقسیم‌بندی را با اضافه کردن «اسلوب » به چهار مورد افزایش می‌دهد که این طراحی توانست باب در بیان انواع محاکات باید اشاره شود که ارسطو به‌طور صریح تنها یک تقسیم‌بندی از محاکات شعری ارائه می- دهد: محاکات فضیلت‌ها و رذیلت‌ها (ارسطی۱۹۶۷:۳۲). این تقسیم‌بندی ريشه در ذهنیتی دارد که شعر را ابزاری در خدمت اغراض تعلیمی و تربیتی می‌داند؛ ذهنیتی که شالوده بوطیقای فلسفی را به خصوص پس از ورود به حوزه اسلامی تشکیل می‌دهد. قرطاجنی با بهره گیری از این الگوی کلی ارسطو انواع محاکات شعری را به شاخه‌ها و زیرشاخه‌هایی تقسیم‌پندی کرد که مجموعه آن‌ها چهل تاست و زرقانی در کتاب خود صفحه ۶۴ نمودار کلی آن‌ها را ترسیم کرده است؛ و تنها برخی از این شاخه‌ها در رساله‌های فیلسوفان است که این "موضوع برمی گردد به اینکه وجه بلاغی نظرگاه‌های قرطاجنی بر حیث فلسفی‌ شان غلبه دارد و لذا وی همسو با اصحاب بلاغت گفتمان خود را مطرح می‌کند. «به‌عنوان نتیجه می‌توان گفت: برخلاف ارسطو که.انواعمحاکات را عمدتا در ارتباط با نمایشنامه یونانی تعریف کرد مفهوم این اصطلاح در منابع اسلامی در ارتباط با شعر تعلیمی-القائی» شعرهای روایی و تغزلی باز تعریف همان‌طور که اشاره شد حازم بحث محاکات را با نگرشی متفاوت‌تر از دیگر عناصر شعر مورد بررسی قرار می‌دهد و تقسیم‌بندی‌های متعددی را از زوایا و دید گاه‌های متفاوت بیان می‌دارد. مثلا محاکات را از دید هدف به سه نوع: زیبا نما زشت نما و مطابق تقسیم می کند. احسان عباس معتقد است: حازم در این دید گاه به این بخش از سخن ابن‌سینا تکیه می- کند که می‌گوید: «واضح است که تشبیه بر سه نوع است: زیبانما زشت نما و مطابق» و البته این سخن ابن‌سینا خلاصه گفته ارسطوست: «نقاش یا شاعر شی را يا آن‌گونه که هست ترسیم می‌کند» يا پست‌تر و یا آن گونه که بایدا(این‌سیا: ۰). پس محاکات از جهت تخیل پدیده دو نوع است: یکی آنکه پدیده را آن گونه که هست به تصویر می‌کشد. مثل بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۱۰۳ تصویری که نقاش ترسیم می‌کند و یا تندیسی که پیکرتراش می‌تراشد. نوع دیگر شی را در پدیده‌ای دیگر می‌نمایاند» مانند چهره در آینه. در یک تقسیم‌بندی دیگر محاکات از نظر تنوع با آشنا و دور از ذهن و فروع این دو تقسیم می‌شود؛ اما به گفته احسان عباس» حازم در تقسیم‌بندی غور و به جانب اموری جزئی نیز نظر دارد که قسمتی از آن‌ها از ذات نقد ادبی گرفته‌شده است (عباس,۱۹۸۶: ۵۴۹). حازم معتقد است اگر شاعر در موضوع محاکات روش (تحسین) زیبانمایی یا (تقبیح) زشت نمایی را بپیماید می‌تواند غرض خود را -در نگرشی به شی عمل و یا اعتقادی- به چهار صورت تحقق ۱-امری را از نظر دینی و تأثیر در روح تحسین و یا تقبیح کند. ۲-امری را از نظر سازگاری با عقل تحسین و با توجه به ناسا زگاری با عقل تقبیح کند. ۳-از جنبه اخلاقی بودن امری آن را تحسین و از جنبه منافات داشتن با اخلاق زشت به تصویر کشد. ۴-امری را با معیار سودمندی در دنیا زیبا و برحسب زیان دنیوی زشت به تصویر کشد. اگر بخواهد عشق پیری را به دختری جوان زشت تصوير کند رفتار کودکانه را در حالت پیری نکوهش می‌کند» اما اگر غاشق جوان باشد جنبه‌های زشت اخلاق زنان مانند نبرنگک و افسردگی و امثال اين‌ها را بدان می‌افزاید.:. (که از نظر عقل زشت است)(فرطاجنی: ۰۱۹۶۶ ۱۰۶-۱۰۸)؛ و آن عشق را زشت ترسیم می‌کند. «اما در محاکات شی به شی بهتر است از مطابقت استفاده کند یعنی زیبا به زیبا و زشت به زشت تشبیه. شود»(همان: ۱۱۳). بر این اساس وجود هرگونه تفاوتی در اندازه یا رنگک» دو طرف محاکات را به؛تباهی می کشاند ولبی تفاوت در شکل کلی شی ضرری به محاکات نمی‌رساند زیرا شی را به‌طورکلی در نظر می گیرندانه اجزای آن را. بر این اساس می‌توان گفت محاکات در نظر حازم مفهوم گسترده‌ای دارد و همه انواع تعبیر (نقل) را شامل می‌شود. ولی محاکات تشبیهی در تحقیق وی جایگاه اساسی دارد» چنانکه هرجا از شواهد شعر غنایی عرب مثالی آورده» مفهوم تشبیه را بر محاکات برتری داده و ارجح دانسته است سوال دیگر آن است که آیا محاکات شعری با تمهیدات دیگر صناعات منطقی ارتباطی دارد؟ بنابر آنچه ابن‌سینا فارابی» قرطاجنی و... می گویند» بله؛ که در این میان نتایج احازم از این ارتباط قابل توجه است: «ممکن است برخی به خلط بپندارند ملفه‌های شعری اگر از مقدمات صادق تشکیل شود برهان» اگر از امور مشهور تألییف شود» جدل و اگر از آن دسته از امور مظنونی تشکیل شود که جانب صدقشان؛برطرف کذبشان ترجیح دارد» خطابه است. آن‌ها نمی‌دانند این گونه‌های سخن چون آمیخته با تخبل و محاکات هستند» کلام شاعرانه هستند؛ زیرا در شعر ماده سخن اهمیتی ندارد» خیال‌انگیز بودن آن مهم است»(فرطاجنی» ۱۹۶۶: ۸۳). آنچه می‌توان از سخن حازم برداشت کرد این است که محاکات شعری بیشتر نتیجه تداخل خیال با محتوای اصلی است تا برآیند محتوای کلام؛ و اینکه شاعر در شعر خود از دیگر گزاره‌های مذ کور بهره می‌برد اما از طریق آمیختن آن‌ها با صورت‌های خیالی. خلاصه نظر حازم در بحث محاکات این است که محاکات اشیا يا باید با پدیده موجود در جهان هستی صورت گیرد یا با پدیده و چیزی که بتوان وجود آن را در این جهان فرض کرد (همان: ۱٩) این نظر حازم برگرفته از نظر ارسطوست که معتقد است: چون شاعر کارش تقلید و محاکات است» درست مانند نقاش و هر صنعتگر دیگری که کارش صورتگری است» به‌حکم ضرورت باید در تقلید و محاکات یکی از این سه طریق را در پیش گیرد: ۴ | مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ ۱ یا اشیا را آن گونه که در واقعیت هستند محاکات و تصویر کند. ۲. یا آن‌طور که مردم آن اشیا را توصیف می‌کنند و به نظر وی چنان می‌نمایند تصویر و محاکات کند. ۳ یا اشیا را آن‌طور که باید باشند محاکات کند. با این توصیف کار شعر در نظر ارسطو مانند موسیقی و نقاشی در محاکات طبیعت است. نقاشی و موسیقی منظره‌ها و اصوات را از حیث دلالتشان بر عواطف و اخلاققی محاکات می‌کنند ولی شعر کردار و رفتار مردم را محاکات می‌کند سپس ابزارهای شعر در شیوه و اسلوب به کار گیری نیز متفاوت هستند. بعضی از آن‌ها از طریق قصص محاکات می‌کنند مانند حماسه و بعضی از آن‌ها شخصيت‌ها و رفتارهای آن‌ها را محاکات می‌کنند مانند تراژدی و کومدی. (ارسطو: حازم نگاه دیگری به محاکات هم دارد و معتقد است محاکات با (تصاویر) غریب بیشتر روان را تحریک می‌کند چرا که اگر چیزی غریب و غیر از غادت برای روان :خیال‌انگیز شود روان با آن بیشتر برانگیخته می‌شود و این نمونه:برای محاکات مناسب است»(قرطاجنی: ۱۹۶۶: ۹۶). محاکات همچنین از جهت آنکه از قدیم بر زبان شاعران جاری بود و یا اینکه قبلا بیان نشده است به دو قسمت تقسیم می‌شود: قسمت اول همین تشبیه متداولی است که بین مردم رواج دارد؛ و قسمت دوم آن نوع تشبیهی است که مخترع باشد ایعنی سابقه‌ای نداشته باشد که مطمئنا قسمت دوم مناسب‌تر است (همان). همچنین محاکات پدیده‌ای از غیر خودش زیباتر از مخاکات آن با صفات خودش است که این بسیار جدی‌تر و درمجموع اگر در نظرات فلاسفه و بلاغیون و خاصه حازم که بحث مفصل و گسترده‌ای را در مورد محاکات در کتاب المنهاج خود آورده کاوش‌های بیشتری صورت گیرد مطمثنا ذر این زمینه به آرا متعدد و شاید متفاوت دست یافته شود که قابل تأمل است اما در این پژوهش با توجه به حجم اند کک آن» بیان بیشتر امکان‌پذیر نیست. مسئله صدق و کذب از جمله مسائلی است که از زمان ارسطو تا به امروز یکی از چالش‌های مهم نقد ادبی در حوزه شعر به‌شمار می‌رود. دید گاه‌های ناقدان درباره این مسئله متفاوت است. برخی برای شعر مقوله صدق را شرط و از کذب برحذر می‌دارند و برخی هم احسن الشعر را اکذب آن می‌دانند و برخی نیز راه میانه‌ای در پیش گرفته‌اند. موضوع صدق و کذب هم به مانند بسیاری دیگر از مسائل شعری در ادبیات و نقد شعر ونان کلید خورد؛ به‌طوری که یکی از دلایل افلاطون برای طرد شاعر از مدینه فاضله خود» همین قضیه دروغ‌گو بودن شاعرهاست» چرا که او معتقد بود شاعران در وصف الهه‌ها قصور و یا اغراق می‌کنند؛ اما ظاهرا ارسطو به این قضیه با دیده اغماض نگریسته است. فلاسفه حوزه‌ی اسلامی هم بدین موضوع حساسیت و واکنش‌های فراوانی نشان داده و علی‌رغم علم به کذب بودن برخی موضوعات شعری شعر را به صناعات تربیتی-تعلیمی خود راه دادند. آن‌طور که در منابع مربوط به بلاغیون و فلاسفه گذشته پیداست ابن طباطبا اولین کسی بود که این مسئله را بیان کرد. وی هواخواه صدق در شعر بود. «شاعر وقتی از مکنونات خود می- گوید باید با خویشتن خویش صادق باشد» در تجربه خود صادق باشد؛ به هنگامی که خبری را بازگو می‌کند» به معنای تاریخی صادق باشد و در عرصه اخلاق هم صادق باشد و صفت بزدلی به دلیر ندهد و بخشنده را بخیل نخواند) فارابی» بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۱۰۵ نظر عبدالقاهر جرجانی نیز به ابن طباطبا نزدیک است و برای او هر چه عقل به درستی آن گواهی دهد دلپذیر است. قدامه بن جعفر غلو را لازمه شعر دانست و نظرش به دیدگاه کسانی که «نیکوترین شعر را دروغ‌ترین آن» برمی- شمردند نزدیک بود. فارابی به‌عنوان مسس فلسفه اسلامی و از جمله اولین کسانی که شعر را وارد صناعات خمسه کرده» کلیت شعر را به‌ناچار کذب می‌داند و کلیت برهان را به‌ناچار صدق و از نظر وی بقیه صناعات وضعیتی بینایین دارند (همان). خواجه توسی در تعدیل حرف معلم ثانی و استاد خود می‌نویسد: آنچه بعضی مهوسان گفته‌اند که مواد برهان» جمله صادق و مواد شعر جمله کاذب و مواد جدل و مغالطه و خطابت آمیخته با صدق در جدل» حداکثری و در مغالطه» حداقلی و در خطابت» متساوی» از تحقیق دور است و این حکم جز در برهان صادق نیست (طوسی» ۱۳۵۵ ۰ اما دیدگاه کسانی که تحت تأثیر اندیشه‌های ارسطو و بوطیقای وی بوده با کسانی امثال قدامه تفاوت داشت. آنان با منظری تازه به این مسئله نگریستند گفتارهای شاعرانه را با گفتارهای غیر شاعرانه مانند برهان و خطابه مقایسه کردند و از آنجائی که گفتارهای شاعرانه قائم به تخیل است پس از صدق گفتارهای برهانی تهی است. لذا کسی مثل فارابی کذب و تخیل را قرین هم دانسته و گفته است «گفتارهای شاعرانه به تمامه کذب است»(فارابی؛ ۱۹۵۳: ۱۵۱) البّه این را هم گفته که «گفتارهای شاعرانه» همان ارزش یقین در برهان را دارند»(همان). نتیجه‌ای که می‌شود از آرا وی در اين زمینه برداشت کرد این است که وی املا تحت تأئیر آرا ازسطوست و ثانیه به نظر وی عنصر اساسی در شعر صدق حازم نیز به‌عنوان یکی از مشتاقان مکتب فلسفهیونانی به‌ویژه ارسطو کذب بودن محض شعر را قبول ندارد و معتقد است لزوما خیالی بودن شعر به معنای کذب بودن آن نیست. البته وی پا راافراتر گذاشته و در جایی موضع عجیبی را بیان می‌کند و می‌گوید: هر کسی مدعی است شعر سراسر دروغاست خود دروغ گوست! با گذر از این اظهارنظر صریح و عجیب حازم» آنچه وی در این زمینه ایراد می‌کند یک نظر جامع و دقبقی است که مورد قبول خیلی از ناقدان و بلاغیون و حتی فیلسوفان قرار گرفته است. شاید عده‌ای به اشتباه گمان کنند» شاخص‌های شعری» اگر متشکل از مقدمات صادق باشد برهان است و اگر تشکیل شده از امور معروف باشد جدل و اگر جز امور مظنون باشد که جانب صدق آن‌ها بر جانب کذب‌شان ارجحیت داشته باشد» خطابه است. آن‌ها آگاه نیستد که این انواع شعری به این دلیل کلام شاعرانه‌اند که آميخته با محاکات و تخیل هستند» زیرا آنچه در شعر اهمیت دارد خیال‌انگیز بودن آن است نه ماده سخن (قرطاجنی, ۶ وی در ادامه هدف از گفتارهای مخیله را تبیینمی کند و می گوید: «مقصود از گفتارهای مخیل آن است که شنونده برخیزد تا برای آنچه خیال بسته کنشی نشان دهد: به طلب چیزی برآید يا از چیزی بپرهیزد ... خواه باور کرده باشد یا نه و آن امر در حقیقت, به همان گونه که وی خیال کرده باشد یا نباشد»(همان: ۸۶ ابن‌سینا هم همین رویکرد را نسبت به وجود دو عنصر صدق و کذب در شعر داشته و معتقد بود که همه کلام مخیل الزاما آميخته به کذب نباشند. حازم برای حل اساسی این مسئله» خلاقانه عمل کرده و برای تبیین این موضوع» ابتدا سخن شعری را با خطابه مقایسه و سپس از آن جدا ساخت. برای این کار حازم به‌ناچار تحت تأثیر آرای فلسفی ابن‌سینا و فارابی قرا گرفت اما همواره بر آن بود که از این دو فراتر رود. حازم عقیده داشت که شعر بر خیال‌پردازی و خطابه بر اقناع استوار است؛ و به‌نوعی بهره خطابه و شعر از صدق را با هم مقایسه کرد و در نهایت صدق را در خطابه یکسره منفی دانست و ثابت کرد که آن برای شعر مناسب‌تر است؛ زیرا از نظر وی توان صدق در ایجاد فعل وانفعال از کذب بیشتر است؛ اما وی یک گام روبه‌جلوتر ۶ | مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ گذاشت و گفت: متکلمین چون خواستند از ارزش شعر بکاهند آن را به کذب وصف کردند این در حالی است که اين مسئله به شعر ربطی ندارد چرا که هدف شعر «به شگفت آوردن» است و کسی در آن از میزان صدق و کذب نمی‌پرسد. بلکه آنچه مردم از شعر انتظار دارند زیبایی است و بس. علاوه بر این‌ها» شرط و عنصر اصلی حازم در شعر تخیل و محاکات است و به‌نوعی همین صدق و کذب را نیز به این دو عنصر ربط می‌دهد و می گوید: «آن دسته از سخنان قیاسی که مبتنی بر تخیل و دارای محاکات باشند سخن شعری‌اند» خواه مقدمات آن برهانی باشد» خواه جدلی یا خطابی يا یقینی و مشهور و یا مظنون؛ و اگر خالی از محاکات باشد؛ یا مبتنی بر اقناع و گمان غالب است» یا مبتنی بر غیر این است. پس اگر به‌طور ویژه مبتنی بر اقناع باشد اصالتا مربوط به خطابه است و می‌تواند دخیل در شعر باشد و اگر مبتنی بر غیر اقناع و بدون محاکات باشد ورود آن در شعر و خطابه کاری است عبث و از روی نادانی؛ چه آن سخن صادق باشد يا مشهور و چه کذب آن واضح باشد.»(ق رطاجنی۱۹۶۶: ۷). بر این اساس میان قول شعری و قول خطابی دادوستدی در کار است» «بدین‌صورت که سخنان صادق در شعر می- آید ولی نباید در خطابه بیاید زیرا اقناع چیزی غیر از تصدیق است و مبتنی بر ظن قوی است و گمان با یقین منافات دارد.(همان: ۷۰) هم‌چنین سخن کذب در شعر وارد می‌شود» زیرا شعر با مقدماتی مغالطه آمیز شروع می‌شود و در هر دو حالت شعر است» چون شعریت آن به اعتبار وجود دو عنصر صدق و کذب نیست. بلکه به اعتبار میزان محاکات و احسان عباس معتقد است: حازم با طرح این دیدگاه» مسئله صدق و کذب .را به‌طورکلی از شعر جدا کرد و با تأکید بر اهمیت تخیل» اختلافات نظری ناقدان را دز این موضوع مرتفع ساخت وانشان داد" که جدال در این قضیه» موجب دور شدن از حوزه انفعال و تأثیر شعر و ورود به قلمرو و دلالت گزاره‌هاست. ناقدان به جای اینکه در پی صدق و کذب شعر باشند باید از محاکات و حدود نار آن سخن بگویند. (عیاس» ۱۹۸۶:۵۴۹). تفاوت دیگر دیدگاه حازم با فیلسوفان اینجا مشخص می‌شود بدین‌صورت که وی برخلاف فیلسوفان که تنها به ممکنات اجازه ورود به شعر را می‌دهند -هر چند که خود ممتنع‌ها و محال‌ها را به‌عنوان موضوع اصلی شعر نمی‌پذیرد- اما به کارگیری آن‌ها را در روش محاکات و يا همان اغراض شعری درست می‌داند. این نتیجه از نظر برخی شارحان "دیدگاه‌های حازم» نتیجه فاصله گرفتن حازم از در نتیجه همان‌طور که ملاحظه می‌شود دیدگاه‌ها در؛مورد این گونه مسائل بسیار فراوان و البته متناقض است اما با همه این اوصاف این حازم قرطاجنی بود که با طرح انواع تردیدها در این باب» توانست مسئله را به‌خوبی حل کند و به ان استدلال درست برسد. که اصلا ان مسئله از طبیعغت شعرع از خیت شغر بودن یرون است. در اختتامیه این بحث شایسته یادآوری است که یکی از مهم‌ترین کارهایی که حازم در کار تطبیق خود» بین ادبیات و نقد یونانی با بلاغت اسلامی انجام داد اين بود که وی خود را از زیر سایه سنگین هنر یونانی و ایده‌های ارسطو بیرون کشید کاری که به‌ندرت فلاسفه و دیگر بلاغیون موفق به انجام آن شدند. رویکرد فلاسفه و بلاغیون در طول تاریخ ادبیات به دو مقوله الهام یا صناعتی بودن شعر به تبعیت از افلاطون و ارسطو متفاوت بود. به‌طوری که عده‌ای اصالت را به الهام و عده‌ای به صناعت داده‌اند. اصالت دادن به هریک از دو عنصر الهام بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۱۰۷ پا صناعت نشانگر وجود دو وضعیت ذهنی و دوگونه آفرینش هنری است؛ که به عقیده صاحب نظران افلاطون نماینده اصالت الهام و ارسطو نماینده اصالت صناعت است. فارابی به‌عنوان مسس فلسفه اسلامی معتقد است هر کدام از این دو حاوی واژگان منحصربه‌فرد خود هستند که از مهم‌ترین واژگان در صناعت می‌توان به: خودآگاهی» تسلط بر عقل, داشتن نظم منطقی» اندیشه قبل از سرودن» ایجاد ساختارهای غیرمتناقض و گزاره‌های منطقی و دقیقا نقطه مقابل همین کلمات را در نظریه الهام می‌توان جستجو کرد... (فارایی» ۱۹۶۷ ۵۰ و در این بین کسانی همچون حازم قرطاجنی -آن- طور که شیوه وی در زمینه نقد ادبی ایجاب می کرد- بودند که تلفیقی را بین این دو انجام دادند. همان‌طور که اشاره شد حازم قرطاجنی تلاش داشته تا همه موضوعات نقدی زمان خود را به‌طور مختصر و روش منحصربه فرد خود بیان کند. وی ضمن ورود به قضیه اصالت الهام یا صناعت» در تقسیم‌بندی لوازم شعری» صناعتی بودن شعر را نیز بیان می‌دارد و معتقد است که لازم است هر شاعری برای سرودن شعر این قوا را در طبع خود داشته باشد: ۱-قوه حافظه که خیالات را نظام می‌بخشد ۲. قوه ممیزه که تشخیص‌دهنده درست و نادرست است. ۳ قوه ملاحظه که همان بینش و مشاهده است.۴. قوه سازنده (صانعه: که نشان از صناعتی بودن شعر می‌دهد) که به شاعر امکان می‌دهد اجزا» واژگان» تعبیرات و اسلوب‌ها را در نظامی معیّن تر کیب و تلفیق می‌دهد (فرطاجنی ۰۱۹۶۶ ۴۳). ذکر این موضوع هم در اینجا بی‌ارتباط نیست که: در دوره جاهلی هم شاعران مدعی بودند که جن یا شیطانی مخصوص بر آن‌ها شعر را القا و یا الهام می‌ کند و در مقابل نیز شاعرانی بودند که شعرهای الهامی خود را تنقیح می- کردند مثل زهیر و حطیئه. ولی در باور هر دو قشر الهامی بودن شعر هیچ گونه مغایرتی با صناعتی بودن آن ندارد و برعکس؛ اما هر چقدر از دوره جاهلی به سمت و سنوی خوزه اسلامی بالخص در قرن چهارم که فلاسفه پای شعر را به صناعات خمسه باز کردن وارد شویم» می‌بینیم که الهام» رنگک باخته و صناعت روشن‌تر شده است. به‌طوری که حتی در تعاریفی که از شعر توسط برخی بلاغیون آمده است شعر را صناعت خواندند نه الهام. مثلا ابن سلام جمحی گوید: «للشعر صناعه و ثقافه...». ادیبان دیگری هم مثل جاحظ و قدامه و ابوهلال و... هم‌چنین دید گاهی به شعر دارند. در میان این آرا متفاوت, به‌نظر باز هم حازم هنر تطبیق خود را به رخ کشاند و با ذهن طراح خود تقسیم‌بندی دیگری انجام داد و ۱. مرحله ماقبل سرودن ۲. مرحله سرودن ۳. پس از اتمام سرودن که شاعر مدت زمانی را برای تنقیح کلی آن اختصاص می‌دهد.۴. مدت زمانی که شاعر پس از خروج:کامل از حال و هوای سرودن دوباره به اثر خود برمی گردد و ملاحظات خود را مبنی بر حذف و يا اضافه بر آن مبذول می‌دارد (رطاجنی, ۲۱۴:۱۹۶۶) با نگاه در اين تقسیم‌بندی می‌توان نتیجه گرفت که دو مرحله اول (آمادگی و سرودن) در چارچوب وجه الهامی و مراحل سوم و چهارم در چارچوب وجه صناعتی شعر قرار می‌گیرند و این‌طور شد که حازم به‌عنوان یکی از ناقدان و شاید به‌عنوان آخرین حلقه از پیوند ادبیات و نقد ادبی یونانی با ادبیات و نقد ادبی حوزه اسلامی توانست نقش واسطه‌ای خود را به‌درستی بین ارسطو و شارحان وی و فلاسفه اسلامی و پیروان آن‌ها انجام دهد. البته همین حازم در چندین جا از کتاب منهاج البلغا (همان: ۱۹ ۲۰ ۳۶ ۷۹ ۸۱ و...) وجه صناعتی شعر را برجسته‌تر هم کرده است. در اثر اوه بوطیقای یونانی-فلسفی در برابر پنجه‌های فولادین بلاغت قانونمند» موضع نرم و منفعلی اتخاذ می کند (زرقانی ۰۱۳۹۰ ۲۲۴). ۸ | مجله پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب؛ سال سوم» شماره ۴ زمستان ۱۳۰۰ همان‌طور که ملاحظه می‌شود تقسیم‌بندی حازم از موضوع اصالت الهام یا صناعت شعری» این مسئله را وارد مرحلهه جدیدی کرد به‌طوری که نظریه وی در این زمینه» با طرح الگویی مناسب مورد قبول اغلب ناقدان قدیم و معاصر واقع حازم قرطاجنی به‌عنوان آخرین حلقه ارتباطی بین نقد شعر یونانی و بلاغت اسلامی است که اصول نقد شعر یونانی را به‌طور وسیع و گسترده بر شعر عربی تطبیق داد. او ضمن احترام به آرای نوابغ یونانی» هرگز تسلیم محض سخنان آن‌ها نشد و با ذهن طراح خود توانست طرحی را تدوین کند که نظرات یونانیان را بشدت به سروده‌های عربی نزدیک و سپس با آن‌ها تطبیق دهد. از دیدگاه حازم چنین می‌توان برداشت کرد که ارسطو اگرچه بر اساس مکاتب یونانی به نقد شعر پرداخت و فایده مهم آن را گوشزد کرد و از قوانین آن سخن گفت. اما اشعار یونانی در اوزان مخصوص و در اغراض محدود سروده شده و مدار اغلب اشعارشان بر اساس خرافات» وضع و در آن‌ها وجود اشیا و تصویری که اصلا در عالم واقع وجود ندارد» فرض شده است. حازم اگرچه به آرای فلاسفه قبل از خود از جمله فارابی و ابن‌سینا توجه ویژه‌ای داشت اما این بدان معنا نیست که وی دیدگاه‌های آنان را در زمینه‌های مختلف کاملا قبول داشته باشد بلکه ضمن مقایسه این دیدگاه‌ها با نظرات افلاطون و ارسطو, خود توانست نش واسطه‌ای را ایفا کند و ساختار منسجم و نظام‌مندی را در همه موضوعات شعری آن زمان تدوین و طراحی کند که این نمونه در بین شارحان آثار یونانی و مدرسه بلاغیون مسلمان بی‌نظیر می‌نماید. وجود عنصر خیال به‌عنوان اصلی‌ترین شاخصه در سرودن شعر و کیفیت محاکات در شعر یکی از اساسی‌ترین اختلافات بین حوزه فلسفه و بلاغت (حازم و فلاسفه).است تا.جایی که می‌توان مدعی شد مهم‌ترین عناصر شعری از دیدگاه حازم» تخیل و محاکات است و مواردی از جمله صدق و کذب و الهام و القا و موضوعاتی از این قبیل در تعریف حازم از شعر» در حاشیه قرار دارند. تسلط کامل حازم بر دیدگاه فلسفی-بلاغی یا یونانی -عربی» او را نویسنده کتابی کرد که تا به امروز برای اهل ادب جز مراجع دست‌اول به‌شمار می‌آید. حازم به‌نوعی توانست با شرح عناصر اصلی شعر از جمله: محاکات» تخیل» الهام و صدق و کذب و دیگر مسائل مربوط به شعر بوطیقای یونانی را بومی و در برخی موارد ضروری بسیار گسترده‌تر و نظام‌مندتر کند. کاری که اندیشمندان بزرگی چون ابن‌سینا درصدد انجام آن بر آمدند اما به دلایل نامعلومی نتوانستد از پس این موضوع بسیار مهم و ارزشمند برآیند. روش وی در این کتاب بر پایه به گزینی» نظم و قیاس استوار است. حازم در این اثر» کار خود را وقف ساختن قواعد نموده و به‌ندرت به ذکر مثال و نمونه پرداخته است. ازاین‌رو جنبه نظری بر کلام وی غالب است. درمجموع می‌توان مدعی شد که کتاب «منهاج البلغا و سراج الادبا» حازم اگر هم‌زمان با نقد الشعر قدامه بن جعفر (۳۲۶ ه.ق) و الموازنه آمدی (۰۳۷۰.ق) به عرصه نقد وارد می‌شد در روند نقد ادبی دوره‌ی تازه‌ای را به وجود می آورد. بررسی نقش حازم قرطاجنی در انتقال بوطیقای یونانی به حوزه بلاغت اسلامی | ۱۰۹ -ابن خطیب (۱۹۵۵ م) الاحاطه ف یآخبار غرناطه, تحقیق: محمد عبدالل عنان» قاهره. -ابن خوجه» محمد الحبیب» (۱۹۶۶ م)؛ منهاج البلغا و سراج الا دبا» تونس: دارالکتب الشرقیه. - ارسطو» (۱۹۶۷)؛ ارسطوطالیس فی الشعر» تحقیق و ترجمه محمد عیاد شکری, قاهره: دارالکاتب العربی للطباعه و النشر. -ارسطوطالیس» (بی تا)» فن الشعر (مع الترجمه العربيه القديمه و شروح الفارابی و ابن‌سینا و ابن رشد)» ترجمه از یونانی به -باقر» علیرضا دایره المعارف بز رگ اسلامی» حازم قرطاجنی» ج:۱. -بدوی» عبدالرحمن» (۱۹۷۸ م)؛ /رسطو عندالعرب» ط: ۲ الکویت: و کاله المطبوعات. (۱۹۶۶م)؛ فن الشعر من کتاب الشفا الشیخ الرئیس آبوعلی ابن‌سینا القاهره. -حاجی خلیفه (۱۹۷۱ م) »کشف الظنون» تحقیق: عطا محمد عبدالقاهر» ج ۱» بیروت: دارالکتب العلميه. -زرقانی» سید مهدی» (۱۳۹۰) بوطیقای کلاسیک (بررسی تحلیل ی-انتقادی نظريه الشعر در منابع فلسفی)» تهران» سخن. -زرین کوب» عبدالحسین» (۱۳۸۷)؛/رسطو و فن الشعر تهران: انتشارات امیر کبیر. ( ۱۳۳۳ فن شیم (اث رآرسطی» تهرآن‌هشگاه تریگهه و نشرگکتاب: - سیوطی (۱۹۶۴ م)؛ بغیه الوعام. تحقیق: محمد ابوالفضل» ابراهیم» بیروت. -عباس» احسان» (۱۹۸۶ م)؛ تاریخ النقد الا دبی عند الغرب» ط: الخامس, بیروت: دازالشقافه. -فارابی» (۱۴۰۸)؛ المنطقیات للفارابی اللصوص المنطقه مقدمه و تحقیق محمدتقی دانش‌پژوه» زیر نظر سید محمود -کیلانی» حسن سند (۱۹۸۶ م)؛ حازم الفرطاجنی» حیاته و شعره» القاهره. -محمد کمال عبدالعزیز الفت» (۱۹۸۴)» نظریه الشعر عند الفلاسفه المسلمین من الکندی حنی ابن رشده قاهره: الهیثه -مندور» محمد (۱۳۶۶)؛ فی النقد و الا دب» مترجم: شریعتی» علی» در نقد و ادب. - وهاییی» منصف (۱۴۱۲)؛ متاریه الممتعالمفید فی نظریه الشعر عند حازم القرطاجنی» ج ۱ ص ۶۴ مجله دراسات 1 ۳2۳۶۲۵۳ 136 10 نس2[2 02 ۱۶117600 ۳۰1۵ 5۵ 1۳:۵2:02 00۶ ۲۳۵ 0 12860) ۳0۳6 111016 اه 010 ۲36 ۵ همم ای آجتا 0 ۸11165 6/۵6 علصنا عطا و صعند اععا عطا تایه 0 ۲و ۳۵66 عطا عمم۸ ط1۵ *۸1-00202 هنک فصه حطععاهط-ن۸ مطصن۹6* صز و۲ صعنعنای عزطوی۸ هه عط بلفصقط تعطاه عطا ۵۵ ۵۳ ,دفعصاهعع 5اعااماعسش۸ عصزعنص حدم ۷۷0۲ مخصه‌زهاحمط کل 6۵ ۷ 160مقصز صعام ج 0401006۵0 عط ندیه فصه ۳۶۶ عنط ۶و دععصادع عطا 1۶00۵0 ۲و نامزمه عطا ممعصعاهه5 عصه ها هه مکصعمم عزمدج۸ 00 عصند1 هه ۱05 "وی ۰ 2116010 عصتودم علنط ۳ ماقط غامد ۲۵76 ع معط عنصماع از علععیی صعاحطاظط 1۳۵ 4 1۳60۲۷ باون عزطادیش۸ عطا ۶و ماه عطا ۶م1 طعنوعد ولمطد عط ,ک1062 عناعوم عاععی6 عطا سمادآ وصه کاعمطع عطا ۶ کعام خصعا وم عطا ع+مصوز فصه ,ام‌مطعد علتاصهع حصناع/1 1۳۵ 6 1۳6۳6 معطتاصه۵ عطا هنز خباظ و۳ فصه هصصعزچ۸ عصنوامصذ دعطممعملنطم هط 006۲۵ عطا از ک+عطام و5 ملتطم عتصماد عطا وصه نصهیماحعطکط حص2ق3 ۵۲۵۵ کعمص یل ۲ کصزمم ۵طا 3۵۵ جاعمم عط که کاصعص مهم عطا مهم فص جوی ۵ اعد وود کنط] 40 ۵۵۹1۵10۴ ۵۶ معا عطا هه ۲۵11 که ,کتعطمممانطم عنصعاع فصه علععیی0 عطا ۵۶ ۷10۲ ۵4 ۵ که کصمتاععنه طلعبه 1۵ 625 عص2 16۵۳ عمتطاعه حصه 1 بععی عنطا صآ حصزعه ۰۶ 1006210۶ 606۵۶ ۲ دعلبم عطا ۵۶ +عاعصو عطا از حصامع13 ۳ ۵۶ عطا ۶و غامد حقطه صنقص ۵طا 1/۵۹ ۲6۳606 کل خصمادممطز اعمص عطا دز خقطج بمعل۸ +صنعصمل عنصعادز ۵ط۲ ۵ واع0م و اب16 عط1 10۵0۵7 وم ۶و کامعمعاه عطا جه دعطاممعمانطام عنصماعز فصه ص۲۵2 40 غخصعحعطامه ع صعزدعل ما 0عععمقمد 11260 مععنامد۳م ها ماقطا کانلوه م16 کنطا ۳5 0۶ [ممطع5 عطا که ۵۵م1 ۵ امط صعه 1۲ ۰ دق نامه خقطا کس ناک ۵6 6رد قتط ۲۵ 0ن00ه هنز م86 6ط1 باممطلعک علناصی جستاق ۳۵۰ که امم مضه ,۳۵ 0666 1و 0 ,16065 معط اویش وصه ام نطام وک ملنط ملع ۵ عطا هه عمصععمسد عاعامهم #مطاعحط 135 .کعتسخصه 10۳ امعزطاناد ها هل عنم عقطا ۵۵۶ ج که تامهم عطا 1۵ + 20 ,0۳06 و/ااز 56160 0۵ 2860 کز 0۵۵۶ قنط]

   در میان آثار متقدمان، آخرین نشان از پیوند میان فن شعر ارسطو و نقد عربی در کتاب منهاج البلغاء و سراج الأدباء از حازم قرطاجنی به چشم می خورد. وی بی آنکه مفتون عظمت ارسطو شود یا عظمت کار و خلاقیت او را نادیده بگیرد، طرحی را تدوین کرد که الهام گرفته از نظرات یونانیان و معطوف به سروده های عربی و در یک جمله، نشان از تلفیق بوطیقای یونانی با بلاغت اسلامی دارد. حازم متوجه این نکته شد که ضمن توجه به نظرات شعری یونانیان، باید عصاره نظریه شعر عربی را در مدرسه بلاغیون مسلمان جستجو کند و در این مسیر از نقش و نظرات مهم بلاغیون و فلاسفه اسلامی از جمله ابن سینا و فارابی غافل نشود. بااین وجود اختلاف نظرهایی بین حازم قرطاجنی با فلاسفه اسلامی در قضیه شعر وجود دارد که این پژوهش در پی آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی و مقایسه عناصر سازنده شعر از نگاه یونانیان و فلاسفه اسلامی و هم چنین نقش واسطه ای و تعدیل کننده ی حازم قرطاجنی در این موضوع، به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهد که اصلی ترین شاخصه کار حازم در انتقال قواعد شعر یونانی به حوزه اسلامی چه بوده است؟ همچنین مهم ترین اختلاف حازم با فلاسفه اسلامی در موضوع عناصر تشکیل دهنده ی شعر کدم اند؟ نتیجه این پژوهش نشان گر این حقیقت است که حازم در عمل موفق شد ساختار منسجم و نظام مندی را طراحی کند که نمونه آن را نه می توان در مکتب شارحان آثار یونانی سراغ گرفت و نه در مدرسه بلاغیون مسلمان. این ها، بعلاوه اشراف کامل او بر دو نظریه «یونانی-فلسفی» و «عربی-بلاغی» منجر به تألیف کتابی شد که در موضوع خود تا قرن ها بی بدیل ماند. روش وی در این کتاب بر پایه به گزینی، نظم و قیاس استوار است.

506436

کلیدواژه‌ها: امام علی(ع)» عدالت توزیعی» نامه ۵۳ نهج البلاغه, تحلیل گفتمان انتقادی. ۴ ۸۵-۸۴).تمرکز اصلی عدالت توزیعی(08000[ 10۷۵ا8) بر روی نتایجی است که افراد یا گروه ها نسبت به افراد یا گروه های دیگر دریافشت می کنند» یعنی هدف اصلی توزیع منابع بین افراد یا گروه ها تأمین نیازهای اساسی برای همگان و تقلیل نابرابری ها در درآمد و ثروت (کاهش فاصله طبقاتی) است و آن مبتنی بر سه اصل اساسی ۱.نیاز ۲.انصاف (که خود مبتنی بر سه اصل فرعی تلاش, توانائی, عملکرد و بهره وری است)۳مساوات (مبتنی بر سه صل فرعی مساوات نتایج» مساوات فرصت مساوات رفتار است)( ,10101050 2 ,25-30 :۷8:0,8,[008900,1985-1987ب6ل). چگونگی توزیع منابع بین گروه های مختلف جامعه به گونه ای که هم نابرابری ها را تقلیل دهد و هم رضایت عمومی را در پی داشته باشد و دغدغه ای است که از دیرباز در جوامع وجود داشته و رهبران و حاکمان سیاسی را به چالش کشیده است و امروزه نیز با شدّت بیشتری ادامه دارد و این مسئله همواره منبع و منشا تعارض های اجتماعی, دو قطبی شدن جوامع (فقیرغنی) و در برخی موارد هم منشأا جنبش ها بوده است. برای همین این موضوع در طول تاریخ هم دغدغه رهبران و حاکمان سیاسی و هم متفکران و نظریه پردازان بوده است و آنان را ناگزیر به ارائه مدل ها و طرح هائی نموده است و حتی مکاتبی برای برطرف نمودن نابرابری های اجتماعی - اقتصادی این مقاله با هدف طرح الگوی کارآمد عدالت توزیعی در سیره علوی (ع) انجام شده است. در ارتباط با موضوع مقاله پژوهش هایی انجام شده است. از میان اثار خارجی می توان به «تئوری عدالت» جان راولز اشاره کرد که با دیدگاهی لیبرالیستی نوشته شده است (راولز ۱۳۹۰: ۲۰-۱). در ایران پژوهش هایی همچون: «ساختارتعاملات مدیریتی حاکمان از تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ‏ ۲۹۵ رهگذر و تحلیل محتوای نامه۵۳نهج البلاغه)(اولادقباد‌فتاحی زاده) در این پژوهش با روش تحلیل محتوا و به صورت کیفی و توصیفی» مفاهیم این عهدنامه واکاوی شاه است. این پژوهش شاخصه های تعاملی حاکمان, ضابطه های گزینش کارکنان و تنبیه کارکنان خیانتکار بررسی شده.«مدیریت اسلامی براساس انديشه های امام علی(ع)استخراج اگوی مدیریتی براساس نامه۵۳کتاب نهج البلاغه»(تهرانی و دیگران۰۱۳۹۷۰ ۵۹)این تحقیتق در جستجوی یافتن شیوه مدیریت برمبنای افکار و انديشه های اسلامی و تأثیر آن بر سازمان ها و تفاوت آن با سایر مکاتب مدیریتی انجام گردیده است. بر اساس این تحقیق, مدل و الگوی مدیریت اسلامی طبق انديشه های علی(ع) دارای سه بخش ارزش های بنیادین, رسالت ها و اهداف پارادایمیک» فرآیندها و اصول اجرایی می باشد. «مدیریت عمومی مبتنی بر نهج البلاغه نامه۵۳»(امیری۰۱۳۹۴ ۹۰۷)هدف این تحقیق کاوش در نهج البلاغه به ویژه نامه ۵۳ بوده است تا به طراحی الگوی مدیریت عمومی اقدام کند با روش تحلیل محتوا و در پایان به الگوی پنج بعدی(ارکان» ابعاده روش ها ماهیت و انواع)دست یافته است. در این الگو وظایف زمامدارن مردم و کارکنان بررسی شده است. (« دسته بندی ها و طبقات مختلف جامعه از دیدگاه اسلام با تکیه بر نامه امام علی(ع) به مالک اشتر»(۱۰۱۳۸۹) این پژوهش به بررسی سه نوع دسته بندی بر اساس دین افراده بر اساس اصناف و بر اساس عوام و خواص را بررسی کرده است اما عدالت توزیعی و تحلیل گفتمان این نامه مورد توجه نبوده است.(قشربندی اجتماعی از یدگاه امام علی(ع»(خان محمدی» ۱۳۷۹ ۱۵۰)این پژوهش ملاک محوری عدالت را شایستگی طبیعی افراد می داند و دیدگاه علی(ع) در زمینه عدالت را جمع دیدگاه های کمونیسم و لیبرالیسم دانسته است و متن نامه ۵۳ مورد توجه این اثر نبوده است. پژوهش های دیگر عبارتند از:«روش شناسی اقتصاد اسلامی براساس عملکرد اقتصادی امام علی(ع)» (علم الهدی, ۱۳۹۵: ۱۰۱)» که عملکرد اقتصادی علی(ع) را بررسی نموده و به مقوله هایی چون توزیع امکانات اجتماعی, رعایت عادلانه قوانین» تکریم انسان ها اشاره کرده است اما تحلیل انتقادی نامه ۵۳نهج البلاغه مورد توجه وی نبوده است. «نقش مبنایی عدل در امامت علوی» (صانع پور ۱۳۹۴ ۸۱) تنها به ريشه یابی اصل اعتقادی عدل پرداخته است. «رهنمودهای حاصل از عهدنامه مالک اشتر برای تنظیم خط مشی ارتباطی حکومت ها با شهروندان» (جبارلوی شبستری» ۱۳۸۹ ۴۳) ارتباط حکومت با مردم دغدغه این تحقیق بوده است و نه عدالت توزیعی و هیچکدام از آثار نامبرده با روش تحلیل گفتمان انتقادی صورت نگرفته است. بر اساس نظریه گفتمان انتقادی فرکلاف می توان در ۶ پزوهشرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ تحلیل نامه ۵۳ نهج البلاغه سه سوال اساسی را مطرح کرد: اين نامه در سطح توصیف دارای چه ویژگی های زبان شناختی است و کلمات. عبارات و جملات چگونه استفاده شده است؟ در سطح تفسیر این سوال مطرح است که اين نامه با گفتمان های دیگر چه ارتباطی دارد و چگونه به ستیز و مبارزه با گفتمان های موجود می پردازد؟ در سطح تبیین بررسی می شود که اين نامه در مناسبات قدرت و ایدئولوژی چه رویکردی دارد؟ در این مقاله چگونگی نگرش امام علی (ع) به مقوله عدالت توزیعی, تجزیه و تحلیل می شود تا تلاش آن حضرت (ع) جهت رفع نابرابری های اجتماعی - اقتصادی و ایجاد رضایت همگانی در تحلیل گفتمان انتقادی از روشی ترکیسی و مفاهیم زبان شناسی, جامعه شناسی و علوم سیاسی استفاده می کند (وندایک. ۲۰۰۱: ۲۵۳) و وظیفه اش کشف آثار و نشانه های یکی از ابزارهای تحلیل گفتمان انتقادی» اسناد و متون (شنیداری» نوشتاری و...) است. جامعه آماری این تحقیق شامل متن سخنان امام علی (ع) می باشد که حتی دشمنان ایشان چون معاویه بن ابی سفیان به استواری روش و بینش ایشان اعتراف کرده اند (نقفی کوفی,. ۵ م۱۳۹-۱۲۸). روش نمونه گیری تحقیق به صورت هدفمند (غیرتصادفی) بوده است. نمونه تحقیق نیز شامل متن نامه ۵۳ امام علی (ع) است. که در سال ۳۸ ق به مالک بن حارث أشتر نخعی نوشته است و بیشترین حجم اطلاعات را در زمینه اقتصاد» رعیت پروری» آداب مملکت داری توسط دولتمردان را داراست (برای این پژوهش تمام نامه مورد نظر نیست بلکه تنها قطعاتی که در ارتباط با عدالت توزیعی است به تفکیک گزاره انتخاب شده است). در این دوره تبعیض و بی عدالتی و مسائل اجتماعی ناشی از آنها برجسته و چشمگیر بود که امام علی (ع) در این دوره بیش از هر زمان دیگری با زبان قدرت روش توزیع متناسب را بیان و گفتمان خود را بر آن اساس شکل دادند. بدین جهت این مقطع زمانی به عنوان دوره مورد مطالعه تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. در تحلیل نامه ۵۳ از رهیافت زبان شناسی انتقادی گفتمان استفاده شده است. زیرا زبان شناسان متون را در جهت اهداف سیاسی تحلیل می کند و بر این باورند که زبان و تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۲۹۷ ایدئولوژی پیوند تنگاتنگی با هم دارند. تحلیل انتقادی گفتمان؛ نظریه ها و روش هائی برای مطالعه تجربی روابط بین گفتمانی و تحولات فرهنگی - اجتماعی در قلمروهای مختلف اجتماعی ارائه می دهد و در کل بر این نکته اتفاق نظر دارد که از توصیف زبانی باید فراتر رفت تا بتوان به تبیین دست یافت و نشان داد که نابرابری های اجتماعی در زبان خلق و در زبان منعکس می شوند. آنها معتقدند با کمک این رویکرد می توان نابرابری های اجتماعی را کشف کرد و شرایط آنها را تغییر داد (سلطانی» ۱۳۸۰: ۳۱). بنابراین آنها از مفاهیم سه گانه "انتقادی" "ایدئولوژی" و "قدرت" استفاده می کنند( ,1010 :67 :1993 بطع‌داهاتنه۳. 6 :1992 ,0ط[ :132-135 :1995). تحلیل انتقادی گفتمان خود را از لحاظ سیاسی بی طرف نمی داند بلکه خود را رهیافتی انتقادی و رهایی بخش می داند که از لحاظ سیاسی متعهد به ایجاد تغییرات اجتماعی است و از گروه های ستم دیده و مظلوم اجتماعی حمایت می فرکلاف از جمله زبان شناسان انتقادی است که سعی دارد تغییرات اجتماعی را توسط تحلیل گفتمان مورد بررسی قرار دهد. تفاوت عمده رویکرد انتقادی فرکلاف (به طور کلی تحلیل گفتمان انتقادی) با نظریه گفتمان پساساختارگرائی این است که در تحلیل گفتمان انتقادی» گفتمان صرفا یک پدیده سازنده نیست بلکه در عین حال محصول سایر پدیده ها نیز به شمار می آید. نکته محوری رویکرد فرکلاف این است که گفتمان گونه مهمی از پرکتیس اجتماعی است که دانش» هویت ها و روابط اجتماعی از جمله مناسبات قدرت را باز تولید کرده و تغییر می دهد و هم زمان سار پرکتیس ها و ساختارهای اجتماعی به آن شکل می بخشند. به اين ترتیب» گفتمان رابطه ای دیالکتیکی با سایر ابعاد اجتماعی دارد. فرکلاف ساختار را روابط اجتماعی در کل جامعه و نهادهای خحاص و در عین حال متشکل رویکرد فرکلاف نوعی تحلیل گفتمان متن محور است که تلاش می کند سه سنت رابا یکدیگر تلفیق کند۱. تحلیل مفصل و دقیق متن در حوزه زبان شناسی ۲. تحلیل جامعه شناختی کلان پرکتیس اجتماعی.۳. سنت تفسیری و خرد در جامعه شناسی (79 ,101۵) . فرکلاف از مفهوم گفتمان به سه معنای متفاوت استفاده می کند: ۱. گفتمان در انتزاصی ترین شکل خود به کاربرد زبان به مثابه پرکتیس اجتماعی اشاره دارد یعنی گفتمان هم سازنده و هم محصول سایر پدیده هاست.۲. گفتمان نوعی کاربرد زبان در یک حوزه خاص ۸ پژوهشرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ است.۳ گفتمان به روش سخن گفتنی اتلاق می شود که به تجربیات برآمده از یک منظر خاص معنا می بخشد. پس گفتمان سه کارکرد ذارذ: کارکرد هویتی» کارکرد رابطه ای و کارکرد فکری. در روش فرکلاف هر رویداد گفتمانی دارای سه بعد است: متن» کردار گفتمانی» کردار اجتماعی. فرکلاف فرایندی را که مرتبط با تحلیل متن است «توصیف» و فرایند مرتبط با تحلیل کردارگفتمانی را «تفسیر» و فرایند تحلیل کردار اجتماعی را «تبیین» می نامد (73 ,اطل) . از اینرو در مرحله توصیف با تمرکز بر واژه ها و وجوه دستوری به تسیل زیان شتا مق نمی پرفازد. فرکلاف در سرسله تسیر مققل الست‌کستن ذر است هد ای تولید و تفسیر می شود که گفتمان های دیگری تسلط دارند و تبیین گفتمان را به عنوان کنش اجتماعی توصیف می کند. در این مرحله, متن به عنوان بخشی از یک فرایند فعالییت اجتماعی محسوب می شود. تبیین نشان می دهد که گفتمان ها چه تآثیرات بازتولیدی می توانند برساختارها بگذارند تأثیراتی که منجر به حفظ يا تغییر آن ساختارها شود. برای اجرای مراحل سه گانه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف, ابتدا قطعاتی از متن نامه که مرتبط با موضوع این پژوهش است را تفکیک و مقوله بندی کرده ایم به شرح جدول ذیل: تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ‏ ۲۹۹ جدول ۱: قطعات معنائی انتخاب شده از متن نامه ۵۳ نهج البلاغه ۱هذا ما مر به عبدالّه علی امیرالموژمنین, مالک بن الحارث الشتر فی عهده الیه. حین ولاه مصر: جبایه خراجها, و جهاد عدوها, و استصلاح أهلها و عماره بلادها.۲.أمره بتقوی ال و ایثار طاعته و اتباع ما امر به فی کتابه من فرائضه و سئنه.۳. ثم علم یا مالک نی قد وجهتک الی بلاد قد جرت علیها دول قبلک من عدل و جور و أن الناس ینظرون من امورک فی مثل ما کنت تنظر فیه من امور الولاه قبلک و یقولون فیک ماکنت تقول فیهم, وانما یستدل علی الصالحین بما یجزی ال لهم السن عباده,۴.وأشعر قلبک الرحمه للرعیه و المحبه لهم و اللطف بهم و لاتکونن علیهم سبعا ضاریا.۵. و کل قد سمی الّه له سهمه.۶.و وضع علی حده فریضه فی کتابه او سنه نبیه(ص)۷.عهدا منه عندنا محفوظا.۸,.ألا و ان بلیتکم قدعادت کهیئتها یوم بعث ال صدورهم ولا تصح نصیحتهما لابحیطتهم علی ولاه الامور و قلّه ۰وأعلم آن الرعیه طبقات لا یصلح بعضها الا ببعض. ۱۱. ولا غنی ببعضها عن بغضن. ۱۲. فمتها جتوداله و منها کتاب العامه والخاضه و منها قضاه العدل و منها عمال ال«اتصاف و الرفق و منها اهل الجزیه والخراج من أهل الذمه و مسلمه الناس و منها التجار و هل الصناعات و منها الطبقه السقلی من ذوی الحاجه و المسکنه. ۱۳. فالجنود باذن له حصون الرعیه و زین الولاه و عزالدین و سبل الامن و لیس تقوم الرعیه ال بهم. ۱۴.ثم لا قوام للجنود الا بما بخرج الّه لهم من الخراج الذی یقوون به علی جهاد عدوّهم و یعتمدون علیه فیما یصلحهم و یکون من ورا حاجتهم. ۱۵. ثم لا قوام لهذین الصنفین الا بااصتف الثالث من القضاه و العمال والکتاب لما یحکمون من المعاقد و یجمعون من المنافع و یوّتمنون علیه من الخواص الامور و عوامّها. ۱۶. و لا قوام لهم جمیعا الا بالنچّار و ذوی الصناعات فیما یجتمعون علیه من مرافقهم و یقیمونه من ۷م آعرف لکل آمری منهم ما آبلی. ۱۸ و لا (لی ان تعظم من بلائه ما کان صغیرا و لا ضعه ۱ ان هذه المال لیس لی و لا لک و انما هو واصل فی حسن الثنا علیهم و تعدید ما آبلی ذو و ۰ پژوهش‌نامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۳ و تفقد مر الخراج بما صلح اهله. ۲۴. فان فی صلاحه و صلاحهم صلاحا لمن سواهم و لا صلاح لمن سواهم ال بهم. ۵ لان الناس کلهم عیال علی الخراج و أهله .۲۶. و لیکن نظرک فی عماره الارض آبلغ من نظرک فی استجلاب الخراج لآن ذلک لایدرک !لا بالعماره؛ و من طلب الخراج بغیر عماره آخرب البلاد و آهلک العباد و لم پستقم مره الا قلیلا. ۲۷. فان شکوا نقلا او علّه و انقطاع شرب و بالّه او احاله آرض اغتمرها غرق او آجحف بها عطش خففت عنهم بما ترجو آن یصلح به مرهم و لا ینقلن علیک شی خففت به الموونه عنهم قانه ذهره یعودون ه علیک فی عماره بلادک و تزیین ولایتک معتمدا فضل قوتهم بما ذخرت عندهم من اجمامک لهم و الثقه منهم بما عوّدتهم من عدلک علیهم و رفقک بهم فرّما حدث من الامور ما |ذا عوّلت فیه علیهم من بعد احتملوه طیبّه أنفسهم به فان العمران محتمل ما حملته و نما یوتی خراب الارض من افزایش سطح ثروت و درآمد در سطوح پائین و کاهش ۸م الّه له فی طبقه السفلی من الذین لا حیله لهم و من المساکین و هل البوسی و الزمنی فان فی هذه الطبقه قانعا و معترا.(ان ال فرض فی مال الأغنیا آّقوات الفقرا: فما جاع فقیر الا ئ مت به غنی وال سائلهم عن ذلک). ۲۹. واحفظ ال ما استحفظک من حقه فیهم. ۳۰. واجعل لهم قسما من بیت مالک و قسما من غلّات صوافی الاسلام فی کل بلد فان لاأقصی منهم مثل الذی للادنی و کل قد استرعیت حقّه. ۳۱. التّافه لاحکامک الکثیر المهم فلا تشخص همک عنهم و لا تصعّر خدک لهم و تفقد امور من لا یصل الیک منهم ممّن تقتحمه العیون و تحقره الرجال ففرغ لاولک نقتک من هل الخشیه و التواضع فلیرفع (لیک امورهم ثم أعمل فیهم بالاعذار الی ال یوم تلقاه فان هولا من بین الرعیه أحوج الی الانصاف من غیرهم. ۳۲. و کل فأعذر الی الّه فی تأدیه حقّه الید و تعهّد هل الیتم و ذوی الرقّه فی السن من غیرهم. لن تقدس امه لا یوخذ للضعیف فیها حقه من القوی غیر متتع. ۳۳. ولتساطن سوط القدر حتی بعود اسفلکم آعلاکم. ۳۴. و أعلاکم أسفلکم ولیسبقن یغتفر مع رضی العامّه. ۶ ثم أنّ للوالی خاصّه و بطانه فیهم استتثار و تطاول و قلّه |نصاف فی معامله بما الناس فیه اسوه و التغاین عما تغنی به ممّا قد تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۰۱ اولین سطح تحلیل در تئوری فرکلاف. سطح توصیف است (ع۷ا10[ع۳۵۳ :1989 ,89) .در الگوی فرکلاف برای تحلیل گفتمان انتقادی, متن در مرکز است و محور تحلیل به شمار می رود (آقا گل زاده ۱۳۹۰ :۱۹) . نامه ۵۳ نهج البلاغه علاوه بر اهمیّت سیاسی, اقتصادی و اجتماعی, از نظر ادبی و بلاغی نیز یکی از نامه های برگزیده است. واژه ها مجازها استعاره ها و جمله ها: هدف داری و آثربخشی واژه ها و جملات از ویژگی های گفتمان های سیاسی است. شرایط حسّاس اجتماعی, سیاسی و اقتصادی در زمان صدور این نامه سبب گردیده که امام علی(ع) از الفاظ و عباراتی استفاده کند که هدف اصلی این نامه را که تلاش برای ایجاد رضایت و منفعت همگانی و طرد و به حاشیه راندن گفتمان «مصلحت و رضایت خصوصی)» در آن زمان بوده به روشنی بیان کند. انتخاب کلمات و عبارات مناسب بافت موقعیتی» یکی از ویژگی های نامه ۵۳ نهج البلاغه است. این حسن انتخاب در هر سه بخش آغاز, میانه و انتهای نامه وجود دارد. در ابتدای نامه اینگونه هذا ما مر بهعبداله علی امیرالمومتین, مالک بن الحارت الاأشتر فی عهده الیه» حین ولاه مصر ثم علم یا مالک. انی قد وجهتک الی بلاد قد جرت علیها دول قبلک, من عدل و جور؛ و أن الناس ینظرون من امورک فی مثل ما کنت تنظر فیه امور الولاه قبلک, و یقولون فیک ما کنت تقول فبهم, و انما پستدل علی الصالحین بما یجری الّه لهم علی آلسن عباده, و آشعر قلبک الرحمه للرعیه, والمحبه لهم, و اللطف بهم» ولا تکونن علبهم سبعا ضاریا جمله اسمیه است که در ابتدای آن مالک آشتر را مورد خطاب قرار می دهد. به کارگیری چنین اسلویی برای آغاز نامه در جلب توجه مخاطب و تأکید بر اهمیّت موضوع نامه مور است. ترکیب های «استصلاح أهله» «عماره بلادها» «بتقوی الّه»» «ایشار طاعته» «اتباع فی کتابه من فرائضه و سننه» علاوه بر بلاغی و استعاری بودن» از نظر ایدئولوژیکی و دینی بار معنائی دارند که بازگشت به دستورات قرآن کریم و سنت نبوی (ص) را متذکر می ۲ پزوهثرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ از نظر بلاغی اصطلاح «سبعا ضاریا» به معنی حیوان درنده ای که با قهر چیزی رامی خورد.(ابن منظور ۰۱۴۱۴.ق:۸/ ۱۴۸ ابن فارس» ۰۱۴۰۴.ق: ۳/ ۳۹۷) ترکیسی وصفی و دارای انشهه بو اسقفاودای اس کشلت نگرتی غس یت شبمردن ثبروت و سال وادست انداختن به اموال مردم توسط حاکمان و فرمانروایان جامعه اسلامی آن زمان را نشان می دهد: «مبادا چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان (مردم) را غنیمت دانی(«ولا تکونن علیهم سبعا ضاریا» و به نفی گفتمان معطوف به مصلحت خصوصی می پردازد. از ویژگی های دیگر این نامه استفاده از کلمات متضاد است که علاوه بر ایجاد انسجام» دو قطبی بودن جامعه را از لحاظ وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشان می دهد. این کلمات متضاد در بیشتر آأجزای متن وجود دارد مانند: عام و خاص‌[العامه و الخاصه ](قطعه معنائی ۳۵)» طبقات بالا و طبقات پائین [أعلاکم: بلند کردن» بالابردن و أسفلکم: پایین تر دون و پست آ(بستانی» ۱۳۷۵: #۹۸أزهری, ۱۴۲۱مق: ۳۹۸/۱۲ راضب اصفهانی ۱۳۷۴: ۲/ ۵)(قطعه معنایی ۳۴ بزرگ شمردن افراد کوچک و کوچک شمردن افراد بزرگ[شرف آمری» ضعه آمری](قطعه معنائی ۲۰)» قوی و ضعیف[الضعیف. القوی](قطعه معنائی ۳۲). برخی از جملات هم دارای بار ایدئولوژیکی هستند و هم بار معنائی منفی دارند: «واحفظ مه مااستحفظک من حقّه فیهم»(قطعه معنائی۳۹)» «وضع علی حدّه فریضه فی کتابه و سنه نبیّه (ص)(قطعه معنائی ۶) که اگر بر مبنای قرآن و سنت محمد(ص) عمل نشود تبعات منفی چون شورش مردم علیه حکومت. انتظار به سررسیدن مدت حکومت. کینه در قلب مردم نسبت به حکومت(قطعه معنائی ٩) در بر دارد که امام علی (ع) به طور غیرمستقیم به اوضاع دوره خلیفه سوم و نارضایتی و شورش مردم علیه حکومت او اشاره می کند و در صورتی که حاکمان اين رویه را ادامه دهند با چنین وضعیتی مواجه خواهند شد. کاربرد هرکدام از انواع جمله در زبان عربی می تواند معنائی را به شنونده یا خوانشده منتقل کند که از نظر تأکید و بارمعنائی با شکل های دیگر جمله تفاوت دارد. بار معنائی جمله های اسمیه با جمله های فعلیه و جملات معلوم با مجهول متفاوت است و این تفاوت بلاغی و معنائی در کتاب های نحوی و بلاغی بیان شده است. علی بن ابیطالب(ع) در میانه نامه نوشته اند: لت للوالي خاصه و بطانه, فبهم استتثار و تطاول, و قلّه |نصاف فی معامله, فأحسم مادّه اولشک بقطع آأسباب تلک الاحوال»(قطعه معنائی ۳۶)» ۱.۲ فان هولا(طبقه السفلی) من بین الرعیه أحوج الی الاتصاف من غیرهم)(قطعه تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۰۳ معنائی ۳۱)» ۳( فان سخط العامه یجحف برضی الخاصه »(قطعه معنائی ۳۵» ۱۴ وان سخط الخاصه یغتفر مع رضی العامه ا(قطعه معنائی ۳۵ ۱۵ و انما عمادالدین, و جماع المسامین, و العده للاعدا, العامّه من الامّه (قطعه معنائی۳۸). در جمله اول» حرف تأکید (لن) بر سر جسله اسمیه آورده شاه است و در جنله‌های دیگر علاوه پر حرف کید الق سه آدارت تأکیدی دیگر( ل» و ف ) بر سر جمله اسمیه آورده شده است. استفاده از اگوی جمله اسمیه و اين تأکیدها نشانگر قاطعیت زیاد امام علی (ع) در عملی نمودن شیوه های مختلف اقتصادی برای اصلاح امور جامعه است. تعداد و انواع جملاتی که در این نامه استفاده شده جمله ‏ ماضی | مضارع | معلوم | مجهول | اسمیه | فعلیه | مر شرطی تحلیل انواع جمله در نامه ۵۳ نتایج زیر را نشان می دهد: - استفاده از اسلوب آمر نشانگر بیان جایگاه برتر حاکم در برابر مخاطب است. این فعل ها دارای معانی گوناگون (أمر دستور ترغیب و تشویق,» ترساندن از عواقب اخروی, بازداشتن از اسور خلاف قرآن و سنت(قطعات معنائی ۶۵۴۳۰۲۰۱ ۸۷). استفاده کمتر از جمله های مجهول نسبت به جمله های معلوم از ویژگی های آن گروه از گفتمان های سیاسی است که قدرت و سلطه را در دست دارند. - تعداد جملات اسمیه و فعلیه تقریبا برابر است. جمله های اسمیه در زبان عربی بار تأکیدی بیشتری نسبت به جمله های فعلیه دارند و چنانکه گفته شد در ابتدا میانه و انتهای این نامه برای اقناع مخاطب و از بین بردن شک و تردید او و بیان قاطعیت مولّد متن استفاده شده است. جملات فعلیه به سبب زمان مند بودن» دلالت بر تحرک و فعالیت دارند به همین سبب برای عمل کردن مخاطب (مالک آشتر) به دستورات رسیدگین به وضعیت اقتصادی مردم اق رقاق خال,ق آینده اسفادهشده اسب ۴ پژوهشرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ استفاده از سجع در بخش های متعددی از این نامه سبب شده جملات و عبارات آهنگین شود و تأثیر آن بر مخاطب بیشترگردد. نمونه های زیر از موارد به کارگیری سجع در نامه علی بن ابیطالب(ع) است: « ولیکن أحب الامور [لیک أوسطها فی الحق» به معنی میانه رین ذر حق(طریحی, ۱۳۷۵: ۴ و آعمهافی العدل, بدین معنی که عدالت باید جمع کثیری را پوشش دهد(ابن درید» ۱۹۸۸م: ۱ و أجمعها لرضی الرعیه » به معنی همگی و تمام مردم(ابن منظور ۰۱۴۱۴.ق: ۸/ ۵۳)(قطعه معنائی ۳۵)» « ثم الّه ال فی الطبقه السفلی من الذین لا حیله لهم و من المساکین و المحتاجین و هل البسی و الزمنی, فان فی هذه الطبقه قانصا و معترا(قطعه معنائی۲۸). در این قطعه «الطبقه السفلی» به گروه های فرودست اشاره دارد(زبیدی»۰۱۴۱۴.ق: ۱۳/ ۲۸۳) که در ادامه به توضیح در خصوص این گروها پرداخته انسجام: انسجام یک مفهوم معنانی است که به روابط معنائی موجود در متن اشاره دارد و آن را به منزله متن از غیرمتن ممتاز و مشخص می کند. ایجاد انسجام در متن با بکارگیری کلمات و ابزارهای دستوری انجام می شود که جملات را به یکدیگر پیوند می دهند. علاوه بر انسجام هائی که در شکل متن قابل تشخیص و تحلیل است و به لغات و ابزار ربطی بستگی دارد» میان مفاهیم و عبارات می توان به انسجام منطقی نیز اشاره کرد ( ,1989 :131 دوه آتنه۳). برخی از عوامل انسجام در متن شامل ارجاع» تکرار هم آوایی است که در منظور از ارجاع» کاربرد انواع مختلف ضمیر در متن است. استفاده از ضمیرهای مفرد مذکر غایب « که » و جمع مذکر غایب «هّم» و همین طور اسم اشاره جمع (دور نزدیک) مانند (هولا - اولنک) از عوامل انسجام در متن نامه ۵۳ است. در بخش آغازین این نامه رسمی» برای تأکید» تحکم و دستور به مخاطب از ضمیر (ک: تو) استفاده می کند «أنی قد وجهتک الی بلاد قد جرت علیها دول قبلکی(قطعه معنائی۳) ۰ «و آشعر قلبی الرحمه للرعیه)(قطعه معنائی ۴) و از ضمیر جمع مذکر غایب (هم ) برای عامه مردم استفاده کرده است «و تفقد مر الخراج, بما یصلح أهله, فان صلاحه و صلاحههع صلاحا لمن سواهع ا(قطعه معنائی ۲۳۰۲۴)» «الطبقه السفلی من أهل الحاجه و المسکنه الذین یحق رفدهع و معوتتهعا(قطسه تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۰۵ معنائی ۱۲). تعداد ضمیر (هم) برای جمع غایب (مردم) در متن نامه بسیار زیاد است و این اهمیت نقش عامه مردم در برنامه های اقتصادی امام علی (ع) را نشان می دهد. همچنین مولّد متن برای گروه های کمتر برخوردار و نیازمند اسم اشاره جمع نزدیک یا خودی «هولا: اینان» اینها» و در مقابل برای گروه خواص و ثروتمند. اسم اشاره جمع دور یا غیرخودی («اولنک: آنان, آنها» را به کار می برد که برای ابراز همدلی و نزدیکی به عامه مردم و به حاشیه راندن خواص از این اسلوب استفاده نموده است. مانند: «فان سولااالطتد السفلی) من بین الرعیه أحوج الی الاتصاف من غیرهم»(قطعه معنائی ۳۱ «ثم لن للوالی خاصه و بطان فیهم استتثار و تطاول, و قلّه [نصاف فی معامله. فأحسم مادّه اولنیک بقطع أسباب تلک الاحوال)(قطعه معنائی ۳۶) همچنین امام علی (ع) با استفاده از دو اسم اشاره «(هولا اولشک» به دو قطبی بودن جامعه به لحاظ موقعیت اقتصادی گروه های مختلف اجتماعی اشاره دارد. تکرار نیز یکی از عوامل انسجام متن به شمار می رود. از نظر روان شناسانه تکرار یک مطلب در متن و ... اهمیّت موضوع را نشان می دهد که مولّد متن خواهان انتقال آن به مخاطب است و یا وقتی که مولد متن می خواهد مطلبی را برجسته سازی کند و یا آن را مهم جلوه دهد از واژگان تکراری» پیوسته و پشت سر هم استفاده می کند مانند: «شم الّه ال فی طبقه السفلی من الذین لا حیله لهم و من المساکین و المحتاجین و أهل البوسی و الرمنی فان فی هذه الطبقه قانعا و معترا»(قطعه معنائی۲۸) و یا ضمیرجمع مذکر غایب«شم» برای عامه مردم در سراسر متن بسیار تکرار شده است که نشان می دهد امام علی (ع) توجه و اهتمام یکی دیگر از عوامل انسجام بخش در متن هم آوایی است. «منظور از هم آوایی يا به هم مربوط بودن, عناصر واژگانی معینی در چارچوب موضوع یک متن است که منجر به پیدایش ارتباط بین جمله های آن متن می شود» (آقا گل زاده» ۱۳۹۰: ۱۰۸). در این نامه سیاسی امام علی (ع) از کلماتی استفاده کرده که مخاطب با کاربرد آنها آشنا بوده است. مجموعه واژگانی در این نامه شامل کلماتی است که در چارچوب مفاهیم دینی و ایدئولوژیکی قرار دارد» مانند: «أوسطها فی الحق, و أعمها فی الصدل» و أجمعها لرضی ۶ پزوهثرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ الرعیه»(قطعه معنائی ۳۵)» «الّه اه فی الطبقه السفلی, واحفظ له مااستحفظک من حقه فیهم»(قطعه معنائی۲۸) «أعلاکم أسفلکم, ولیسبقن سباقون کانوا قصروا ولیقصرن, سباقون کانوا سبقوا»(قطعه معنائی ۳۴):(و |نما عمادالدین و جماع المسلمین و العده للاعدا العامه من الامه فلیکن صغوک لهم و میلک معهم»(قطعه معنائی۳۸). استفاده از این مجموعه کلمات را می در ابتدای امر مناسبت دارد تا به بازسازی فرایند تولید متن توسط امام علی (ع)» پرداخته شود. گام اول تحلیل بافت موقعیتی متن است. نوع کنش نوشته ای است در قالب یک نامه رسمی که نویسنده و مخاطب را که می تواند خواننده یا شنونده آن باشد در بر می گیرد. مخاطبانی که آن را از طریتی مستقیم در حضور ایشان و یا از طریق غیرمستقیم و در مکانهای جغرافیایی مختلف, دریافت کرده اند. لذا مخاطب نامه ۵۳ حاکمان سیاسی و عامه مردم است که ترکیبی متنوع از حیث سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد. در این نامه به قشربندی دو گانه محرومان و خواص توجه شده است. خواص؛ يا همان گروه اقلیتی که بر منابع و دارایی های جامعه مسلّط هستند(قطعه معنایی ۳۶) و نیز حاکمانی تخت تأثیر خویشاوندان و نزدیکان قرار دارند(قطعه معنایی ۳۶). در این قطعات معنائی به شرایط سیاسی, اقتصادی و اجتماعی که میراث دوران خلفای دوم و سوم بود. اشاره می بر اساس تقدم در اسلام و سوابق خدمتی اشخاص, طبقه بندی را نهادینه می کرد؛ بدین معنا که افرادی را بدون تلاش به جای خدمات پیشین از امتیازات ویژه ای بهره مند می نمود. خلیفه سوم عثمان بن عفان هم با تکیه بر همین سنّت نامه ای به سعید والی کوفه اما بعد. ففضل أهل السابقه والقدمه من فتح ال علیه تلک البلاد, ولیکن ن نزلها پسسبهم تبعا لهم» لا یکون تناقلوا عن الحق, و ترکوا القیام به و قام به هولا, وأحفظ لکل منزله. و آعطهم جمیعا بقسطهم فی الحق, فان المعرفته بالناس بها یصاب العدل (الطبری» بی تا: ۵/ تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۰۷ مضمون اين نامه به تقدم در اسلام» شایستگی اشخاص به تشخیص خلیفه تأکید می کند. خلیفه سوم همچنین زمین ها را به نزدیکان خویش(بنی امیه) به عنوان صله رحم و بدون ملاحظه سابقه جهاد تقطیع می کرد(ابن آبی الحدید., ۰۱۳۸۷.ق: ۱۹/۱۳). در دوره خلافت وی ثروت جامعه تنها در دست اشراف اموی در گردش بود و این مطلب در کان عثمان قد قسّم ماله و رضه فی بنی امیه, و جعل ولده کبعض من یعطی؛ قبدا بیشی ی العاص, فأعطی آل الحکم رجالهم عشره آلاف, عشره آلاف, فأخذوا ماه آلف و أعطی بنسی عنمان مثل ذلک. و قسّم فی بنی العاص و بنی العیص و بنی حرب. و لانت حاشیه عنمان لولتک الطوائف, وأبی المسلمون الا قتلهم» و أبی الا ترکهم, فذهبوا ورجعوا ای بلادهم علی آن یغزوه مع الحجّاج کالحجّاج (الطبری» بی تا: ۵/ ۳۴۸). بر مبنای متن نامه ۵۳ می توان گفت که هدف امام علی(ع) برخلاف خلفای پیش از خود. برجسته کردن «منفعت همگانی» و به حاشیه راندن ساختار و گفتمان مرسوم جامعه بود که مبتنی بر مصلحت خصوصی و اشراف سالاری بود. در منطق گفتمان امام علی (ع)» حکمران و فرمانروا نگهبان حقوق مردم و مسئول در برابر آنهاست: «حاکم نگهبان خدا در روی زمین اوست»(نامه۵۳) همچنین واژه های «راعی» و «رعیت» در متن نامه مکرر به کار رفته است که نشان می دهد که حاکم باید نگهبان مردم باشد. با تحلیل این متن پنج روش مختلف برای توزیع متناسب ارائه شده است که در همه آنها هدف اصلی فراگیر شدن ۳ شناسانی موقعیت اجتماعی سرشاخه ها و سطوح مختلف معیشتی مولّد متن برای توزیع متناسب» جمعیت جامعه را به هفت گروه تقسیم کرده است(قطعه معنایی ۱۲) و موقعیت اجتماعی, اقتصادی هریک را از نابرخوردار به برخوردار تعریف و نیازمند بودن آنها را به همدیگر بیان می کند(قطعه معنایی ۱۳۰۱۴:۱۵۰۱۶)؛ در عدالت توزیعی نخستین و اساسی ترین گام برای توزیع عادلانه, باید شناسائی گروه های جمعیتی برخوردار و نابرخوردار باشد. زیرا با این روش سطوح مختلف معیشتی شناسائی می شود و با توزیع ثروت و درامد در سطوح پائین جامعه موقعیت های اجتماعی, اقتصادی به سود ۸ پژوهثرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ آنها تغییر می کند. او با تقسیم جمعیت به گروه های مختلف, بر آن بوده است تا نابرابری های اقتصادی, اجتماعی در همه موقعیت های مرتبط به سود افراد شاخص تغییر دهد؛ چنانکه در متن آمده طبقات جامعه از برخوردارترین آنها(رتجار و بازرگانان) تا نابرخوردارترین(مساکین و فقرا) تقسیم می شود. در این دسته بندی سطح توزیع از کمترین به بیشترین است یعنی خواص و ثروتمندان که اقلیت جامعه هستند منابع کمتر و فقرا که متن مورد بحث سرشاخه های توزیع رابه این ترتیب معرفی می کند: [نظامیان, نویسندگان» قضات دادرس» کارگردانان» جزیه دهندگان اهل ذمه و خراج دهندگان مسلمان»؛ سوداگران و صنعتگران. نیازمندان ](قطعه معنایی ۱۲). در خصوص این طبقه بندی توضیح دو نکته ضرورت دارد؛ اول آنکه شکل گیری طبقات در طول تاریخ همواره در متون دینی و غیردینی مورد توجه بوده است و منحصر به دوره اسلام نیست. حتّی در دوران های اولیه طبقات جامعه بنابر باورهای اساطیری از أعضا بدن فردی اساطیری صورت می گرفت. بعدها تقسیم این طبقات در دوران تاریخی و باستانی هم شکل گرفت و تقریبا در تاریخ همه ملل و اقوام غالب جامعه را این طبقات تشکیل می دادند(کشاورزان؛ نظامیان؛ صنعتگران. دبیران گروه های فرودست)(وندیداد. ۱۳۷۶: ۶۳۹-۶۳۸/۲). دوم آنکه برخلاف مکاتب دیگر, اسلام وجود طبقات را امسری ضروری و لازمه حیات و استمرار اجتماع انسانی.می «داند و طبقات اجتمامی مبغه و جنبه:الهی دازنذ؟ ین معنا که جذاوند برای:هر طبقه ای حقوق و سهمی مشخص کرده است و مولّد متن به طور بینامتنی به آن اشاره کرده است(قطعه معنایی۵و۶) که به متن غایب یعنی آیه(۳۲/زخرف)قرآن ارجاع می دهد و تعیین سهم گروه های اجتماعی متفرع بر وجود طبقات است که به خوبی در نحوه توزیع سهم در متن نامه نمود یافته است. مولّد متن در (قطعه معنایی۱۴) موقعیت اجتماعی- اقتصادی نظامیان را بیان کرده است که حیات رعیت به وجود این گروه وابسته است و از لحاظ اقتصادی آنها نیازمند خراج دهندگانند. زیرا وجود نظامیان باعث حفظ اقتدار سیاسی- نظامی می شود(البلاذری»۱۹۸۸م: ۳۳۶) و چون کل امور زندگی این طبقه صرف دفاع از سایرطبقات می شده علی(ع) این گروه را نه تنها از پرداخت جزیه و...معاف کردند(قاسم بن سلام ۰۱۴۰۶بق: ۲۳۱) و خراج دهندگان که اغلب کشاورزان بودند را به تأمین نیاز نظامیان مکلّف می کند زیرا اینها از گروه های مولّد جامعه بودند(دنت» بی تا ۷). و این دو گروه هم نیازمند گروه سوم یعنی قضات. کارگردانان و نویسندگان و همه آنها به صنعتگران و تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۰۹ سوداگران(قطعه معنایی ۱۶) می داند؛ زیرا طبقه نویسندگان, قضات و مأموران مالیاتی معمولا به اداره نهادهای دیوانی و رسیدگی به امور سایرین می پرداختند و از نزدیک ترین گروه ها به خلفا محسوب می شدند (ابن عبدربه ۰۱۴۱۱.ق: ۶۳۶۱/۴ القاضی ابویوسف. ۰۱۳۰۲.ق: ۰ مولّد متن به پرداخت حقوق این طبقه تأکید می کند زیرا عدم توجه کافی به آن ها اختلال در امور و رشد مفاسلای چون ارتشا خیانت و ... را به ذنبال ذاشت. و سپس پائین ترین اين گروه ها به لحاظ اجتماعی, اقتصادی نیازمندان هستند که سزاوار یاری شدن از سوی برخورداران همچون صنعتگران و سوداگران هستند(قطعه معنایی ۱۲۳۱)؛ زیرا صنعتگران و بازرگانان از نظر اقتصادی وضعیت مناسب تری نسبت به سایر طبقات داشتند. بنابراین علی(ع)» وجوهی با عنوان عوارض گمرکی, مالیات مکس(فروش کللا) و عشریه از بازرگانان ذمی و مسلمان دریافت می کرد.(القاضی آبویوسف.» ۰۱۳۰۲.ق: ۱۳۵). همچمین صنعتگران هم ابزارهای مورد نیاز نظامیان را فراهم می کردند(یعقویی» ۱۴۱۳ه.ق: ۴۲/۲) و هم مالیات حرفه و صنعت خود و زکات را به دولت می پرداختند(مسعودی,» ۱۴۰۹ه.ق: ۳/ ۱ این مقادیر به بیت المال تحویل داده می شد و توسط علی(ع) در میان طبقات فرودست که غالبا فقرا و مساکین اسیران» کنیزان» غلامانی بودند که در جنگ ها به اسارت درآمده بودند(قاسم بن سلام ۱۴۰۶ق: ۱۵۳-۱۴۹ ابن أعتم کوف1411مق: ۷۸۴). علی(ع) همچنین زمین های فتح شده ایران را به فقرا ومساکین اختصاص داد(بلاذری» ۸م: ۹ )زیر با این روش, از ثروت و درآمد گروه های برخوردار آشدر کاسته نمی شود که موجب متضرر شدن آنها گردد و از طرف دیگر باعث افزایش ثروت و درآمد سطوح پائین می شود زیرا اصل برابری در عدالت توزیعی اشعار می دارد که به منظور رفتار برابر با همه اشخاص, جامعه باید توجه بیشتر به کسانی داشته باشد که مواصب زیستی آنها کمتر است. از مقایسه ای که میان هفت گروه صورت گرفته و نیز مناسبات دستوری متن به نحوی است که گروه های نابرخوردار جامعه را در مرکز گفتمان قرار می دهد(قطعه معنایی ۳۱). برای توضیح بیشتر مقوله بعدی که در مورد آن بحث می شود هم با ۰ پژوهشرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۳ افزایش توزیع مقداری ثروت و درآمد در سطوح پائین و کاهش آن در حمایت و توجه به نیازمندان و زیر دستان در کانون گفتمان متن نامه قرار می گیرد: «از خدا بترس» از خدا بترس درباره دسته زیردستان»(قطعه معنایی۲۸). دو نکته در این قطعه وجود دارد: به جامعه ای سنّتی و قشربندی اشاره دارد که ترفّی اجتماعی برای همگان وجود ندارد. از طرفی بیانگر حق همگانی دانستن توزیع امکانات اولیه و سهیم شدن گروه های نابرخوردار در منافع این توزیع است: « ان الّه فرض فی مال الاغنیا أّقوات الفقرا: فا جاع فقیر لا بما مت به غنی وال سائلهم عن ذلک»؛ یعنی همانا خدای سبحان روزی فقرا را در اموال سرمایه داران قرار داده است پس فقیری گرسنه نمی ماند جز به کامیابی توانگران و خداوند از آنان درباره گرسنگی گرسنگان خواهد پرسید»(قطعه معنائی۲۸). این امر زمانی محقق خواهد شد که حقّی را که خداوند از نابرخورداران در دارائنی برخوردارها قرار داده است(سوره النور‌آی۳۳) به آنان بازگردانده شود(قطعه معنایی ۱۲) تا سطح معیشتی گفتمان عدالت توزیعی و منفعت همگانی در جایگاه گفتمان غالب قرار دارد ( قطعه معنایی 4۵ ۸۰۷۰۶). مدل توزیعی ثروت و درآمد بر مبنای معیارهای قرآن و سنّت رسول خدا (ص) است(قطعه معنایی ۵). این گفتمان تلاش می کند با استفاده از ارزش های دینی و ایدئولوژیکی به تقویت و نهادینه کردن گفتمان عدالت توزیعی در راستای مساوات ایده کانونی این مقوله مفهوم عدالت توزیعی و منقعت همگانی را بیان می کند. در نظریه «عدالت توزیعی» دغدغه تقسیم عادلانه مزایا به عنوان یک سیاست کلی در جامعه است (راولز, ۱۳۹۰: ۳۹۳-۳۹۲). منحنی های ترسیم شاه در واقع از خطوط افقی و عمودی ساخته می شوند که در گوشه های راست در زاویه ۴۵ درجه با یکدیگر تلاقی می کنند. تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۱۱ فرض کنید که 2۱ ثروتمندترین فرد شاخص است. وقتی ثروت وی افزایش یابد ثروت 2۲ یعنی نابرخوردارها نیز افزایش می یابد. در نمودار۲ منحنی ۳00 سهم ثروت 20۲ که حاصل افزایش ثروت ۱ است نشان می دهد. نقطه ۵ وضع فرضی ای را نشان می دهد که درآن همه ثروت به نحو برابر توزیع می شوند. اکنون منحنی 00 همواره زیر خط ۵ درجه است» زیرا 2۱ همواره دز موقعیت بهتر است. پس در این حالت (نموذارا) انتظارات داراها دست کم در (رفاه) ندارها نقش دارد؛ یعنی اگر انتظارات آنها کاهش یاید. چشم اندازها و توقع ندارترین ها نیز کاهش خواهد یافت. لذا همانطور که در قطعه معنایی هم گفته شد(أوسطحها) یعنی حد وسط باید رعایت گردد و در این صورت است که همگان منتفع می شوند. در نامه ۰۵۳ توزیع ثروت و درآمد باید به سود همگان باشد و امام علی (ع) به حاکمان هشدار می دهد که حقّی که به عامه مردم اختصاص دارد به خواص واگذار نکنند (قطعه معنایی۳۶) و از دادن امتیاز به نزدیکانشان بر حذر می دارد (قطعه معنایی ۳۶). این دو قطعه معنایی به زمینه تاریخی که متعلق به دوره خلافت خلیفه سوم عثمان بن عفان است اشاره می کند. بافت بینامتنی مستلزم این است که به گفتمان های متون از دریچه چشم انداز تاریخی نگریسته شود (فرکلاف, ۱۳۸۹: ۲۳۵-۲۳۰). عثمان ثروت بیکران و زندگی مجللی در مدینه داشت. او حق خود می دانست که از قدرت و ثروت خلافت بنا به خواست خود آزادانه استفاده کند (یعقوبی, ۱۳۷۱: ۱۶۶/۲ ذهبی, ۷ ۸-). به عنوان نمونه صد هزار درهم به عموزاده خود سعید بن عاص (بلاذری, ۴ ۲۸-۵) و خمس غنایم افریقیه را به پسر عمویش مروان بن حکم بخشید (ذهبی, ۲ پژوهش‌نامه علوی. سال ۰۱۳ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۷ محمد بن سعد. ۱۹۴۰-۱۹۰۵: ۳/ ۴۴). آبادی فدک و ملکی در مهزور را به ترتیب به مروان بن حکم و برادر او حارث به اقطاع داد (ابن قتییه دینوری» ۱۹۶۹: ۱۶۹) ۰ امارت شام را به معاویه بن ابی سفیان اعطا کرد (طبری,» ۱۳۷۵: ۵/ ۱۲۴۰). ملک نشاستج در نزدیک کوفه را به طلحه واگذار کرد (یاقوت حموی, ۱۹۷۳-۱۹۶۶: ۴/ ۷۸۳). از اینرو امام علی (ع) توصیه و تأکید می کند که نباید به نزدیکان کارگزاران اجازه دست درازی و ۳ توزیع ثروت و درآمد بر مبنای استحقاق و کار و تلاش درآمد و ثروت بر پایه استحقاق و کار و رنج هرکس برای خودش است(قطعه معنایی ۱۷۱۸۱۹۰۲۰۰۲۱۰۲۲). کسانی که توانایی ها و مهارت های مشابه دارند باید از فرصت برابر برای زندگی برخوردار باشند. انتظارات کسانی که توانایی ها و آرمان های یکسان دارند نباید تحت تأثیر طبقه اجتماعی آن ها واقع شود. چنانکه در متن نامه بر این نکته تأکید می کند: «باید بزرگی کسی تو را بر آن ندارد که رنج و کار کوچک او را بزرگ شماری» و فرودستی کسی تو را وادار نسازد که رنج و کار بزرگش را کوچک پنداری» (قطعه معنایی ۲۰). وظیفه رهبران و حاکمان سیاسی اين است که زمینه های فرصت برابر در اجتماع را جهت شکوفایی استعدادها فراهم کنند و مانع رانت و انحصارگرایی باتل, دریافت صحیح و عادلانه مالیات از محورهای مهم نامه ۵۳ است. در مالیات بندی باید توان نسبی مالیات دهندگان هم در نظر گرفته شود(قطعه معنایی۲۳) یعنی برحسب آبادانی و افزایش درآمد مالیات دهندگان باشد(قطعه معنایی۲۶) در غیر این صورت باید به آنها تخفیف داده شود(قطعه معنایی۲۷). مالیاتی را که امام علی (ع) بر زمین ها مقرر کرده بود تابع این اصل بود. زیرا از نظر عدالت علوی صحیح نبود که از اراضی کم حاصل همان مالیات گرفته شود که از اراضی حاصلخیز گرفته می شد. در کتاب فتوح البلدان آمده است: « علی (ع) فرمان داد که ممیزی اراضی گندم خیز خوب بر اساس جریبی یک دوم درهم و ممیزی اراضی کم حاصل بر اساس جریبی یک سوم درهم به عمل آید. نیز مقرر نمود که از تاکستانها فقط در صورتی مالیات گرفته شود که تاک آنها حدأقل سه ساله باشد (بلاذری, تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۱۳ 4۹ ۲۶۷-۶۶) .گذشته از این نرخ ممیزی به نسبت دوری و نزدیکی زمین از منشا آب و از بازار فروش نیز تغییر می کرد (بلاذری» ۱۸۶۹: ۲۷۶-۲۶۶) . منابعی که از آنجا دریافشت می شود باید به حکومت واگذار شوند تا بتوانند کالاهای عمومی, منفعت و رفاه همگان را تأمین کند. زیرا این مردم هستند که هزینه خوار مالیات هستند(قطعه معنایی ۲۵). از نظر فرکلاف مرحله تبیین» سومین و آخرین سطح تحلیل گفتمان است. این سطح از تحلیل را فرکلاف تحلیل اجتماعی می نامد. در این سطح روابط بین اعمال گفتمانی و زمینه های اجتماعی» سیاسی و تاریخی متن تحلیل می شود. به عبارت دیگر در این سطح تحلیلی» متن به منزله یک گفتمان بخشی از فرایندهای تولید و تفسیر گفتمان و همچنین یک عمل اجتماعی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. از آنجایی که استقرار عدالت نوعی تغییر» گسست و یک زمینه بازساختن است؛ گسست از تبعیض های گذشته و پیوند با وضعیت نوینی که ایده ال گفتمان عدالت بوده» این امر موجب تمایز فضای جامعه عادل از فضای پیش از خود می گردد که همه چیز را تحت تأثیر خود قرار داده و تغییری که می به همین ترتیب عدالت توزیعی امام علی (ع) نیز موجب شد تا نظم گفتمانی نوینی شکل بگیرد. باید توجه داشت که فضای اجتماعی آن زمان تحت رقابت سه گفتمان متفاوت در باب توزیع ثروت و درآمد بود: ۱- گفتمان تفضیل که از زمان خلیفه دوم عمر بن خطاب بود. تصوّری که عمر از سابقه داشت در ایجاد دیوان سپاه برای تقسیم عایدات سرزمین های فتح شده در بین مسلمانان بازتاب یافته بود. او تأکید می ورزید که نمی تواند کسانی را که در کنار محمد(ص) جنگیده اند با کسانی که علیه او جنگیده اند برابر نهد (ذهبی, ۱۳۶۷: ۴/ ۳۹۱-۳۸۵) . بدین ترتیب» بیشترین حقوق را به کسانی می داد که در جنگ بدر جنگیده بودند و کسانی که در مراحل بعدی به اسلام گرویده و در راه آن جنگ کرده بودند بتدریج مبالغ کمتری دریافت می داشتند. تنها برای خویشاوندان محمد(ص) استثناهایی در نظر گرفته شده بود. همسران محمد(ص) دو برابر رزمندگان بدر حقوق می گرفتند و عباس» عموی محمد(ص) که وارث زنده او شمرده می شد. به اندازه همسران آن حضرت حقوق می گرفت. سهم نوادگان محمد(ص) یعنی حسن(ع) و حسین(ع) هم به ۴ پژوهثرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ سبب پاسداشت حقوق فاطمه(س) افزایش يیافت (همان) ۲- گفتمان سلطتنت استبدادی سنتی بود که عثمان بن عفان خلیفه سوم آن را شکل داد. او تفضیل(امتیازدهی بر مبنای سابقه) را که مبنای خحلافت بود کاملا کنار زد و خلافت را به سلطتنت استبدادی ستتی و اشراف سالاری و خویشاوند سالاری(امتیازدهی بر مبنای روابط خویشاوندی و نه سابقه) تبدیل کرد که موجب نارضایتی صحابه برجسته عضو شورا و فاصله گرفتن از خلیفه سوم و نیز شورش مردم شهرهایی همچون کوفه بصره مصر و... بر ضد اقدامات تبعیض آمیز ۳- گفتمان عدالت در توزیع ثروت و درآمد و برابری و توجه به مصلحت عمومی جامعه بود که توسط امام علی (ع) مطرح شد که مبتنی بر معیارهای کناب خدا و سنّت پیامبر (ص) بود. از منظر گفتمان اخیر, منفعت و رضایت همگانی (دال مرکزی گفتمان گفتمان امام علی (ع)» گفتمانی است که در منازعه و رقابت گفتمان های مزبور در جایگاه فرادستی قرار گرفت و آن ها را به حاشیه راند. ساختار حاکم بر جامعه در دو بازه زمانی یعنی خلفای دوم و سوم خود عاملی برای شکل گیری گفتمان موجود بود. آن حضرت (ع) روش تفضیل(گفتمان اول) را رد نمود و با نکوهش اشراف سالاری و خویشاوند سالاری( گفتمان دوم )» به گفتمان عدالت توزیعی بر مبنای منفعت همگانی و توجه به گروه نابرخوردار جامعه پرداخت گرچه با مقاومت و مخالفت برخی اشراف مواجه گردید. در مجموع آنچه به عنوان یک منازعه درون متنی جاری است جبهه گیری در مقابل متن نامه حاوی عبارات و واژگان بسیار زیادی است که دارای معنای ایدئولوژیک هستند به طور نمونه مولّد متن مال و ثروت را با استناد به کتاب خدا متعلق به همگان می دانست و نه خواص(قطعه ۳۵) که به متن غایب یعنی آیات(۱۰/عراف و ۲۹ بقره)اشاره می کند. وی مبنای تقسیم بندی و توزیع را از قرآن الگو گرفته است (قد سمی ال له سهمه: قطعه۵) که به متن غایب یعنی آیه(۳۲/زخرف: نحن قسمنا بینهم معيشتهم...)ارجاع می دهد. همچنین در تأکید بر طبقه فرودست در (قطعه ۲۸) به طور بینامتنی به آیه(۶۰/توبه) اشاره می کند و در قطعات معنایی(۱۰و۱۱)که بیان می کند برخی طبقات غنی نمی شوند مگر با کمک طبقات دیگر, به طور بینامتنی به آیه(۱۹/ذاریات: و فی آموالهم حق للسائل والمحروم؛ تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۱۵ در اموال ثروتمندان حقی برای محرومان وجود دارد) ارجاع می دهد. و در مجموع روش خود را برگرفته از قرآن و سنّت پیامبر(ص) می داند(قطعه ۶).این عبارت های به کار رفته در متن رابطه بینامتنی و ایدئولوژی مذهبی مولد متن را آشکار می سازد و بیان می کند که این متن بی طرف نیست بلکه به موقعیتی خاص یعنی(سنّت پیامبر(ص) و قرآن) وابسته است(قطعه معنایی ۶) و استفاده از این عبارت ها توسط مولّد عامدانه بوده است تا نظام باورها و تحلیل اجتماعی کنشگران را سامان دهی کند و ذهنیت کنشگران حاضر در رویداد را در جهت حمایت از گروه های ستم دیده که در اکثریت هستنده سوق دهد. در قطعه معنایی(۳۳و۳۴) که بیان می کند طبقات بالا به پایین و طبقات پایین به بالاجایگزین شوند دارای معنای ایدئولوژیکی است و با این عبارت حافظه تاریخی کنشگران را به زمان پیامبر(ص) فرا می خواند که طبقات فرودست(سلمان, بلال» ابوذر, عمارو..)را با اشراف برابر نمودند و از این عبارت های ایدئولوژیک در راستای توجیه قدرت و صبغه دینی بخشیدن به گفتمان خود و آشکار کردن روابط نابرابر قدرت استفاده می کند. از این رو این گفتمان مملو از دلالت های ضمنی» صریح و ناگفته های بسیار بر نقد و طرد گفتمان اشراف سالاری و تفضیل است و خود را به دال برتر تبدیل کرد.این گفتمان ساختار قدرتی را تولید کرد که به تثیت جایگاه نابرخوردارها و به نفع عامه مردم انجامید. در وضعیت جدید گفتمان برابری و عدالت توزیعی نظمی جدید به خود گرفت تا بتواند در ساخت نوین نمودار شماره ۲: مدل نظری عدالت توزیعی علی بن ابیطالب(ع) ۶ پزوهثرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ تحلیل گفتمان از رویکردهای متنوعی برخوردار است؛ در این میان تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی است که برخی خلهای نظری تحلیل گفتمان توصیفی را می پوشاند. در تحلیل انتقادی این پرسش که چگونه گفتمان به طور فزاینده در بازتولید ساختارهای کلان دخیل است» در مرکز جستجوهای تببینی قرار دارد. تحلیل گفتمان انتقادی در بررسی پدیده های زبانی و اعمال گفتمانی به فرایندهای ایدئولوژیک در گفتمان, روابط بین زبان قدرت و ایدئولوژی, سلطه و قدرت و پیش فرض های دارای بار ایدئولوژیک در گفتمان که موجد تولید و بازتولید قدرت و سلطه و نابرابری می گردد توجه می کند و عناصر زبانی و غیرزبانی را به همراه دانش زمینه ای کنشگران هدف موضوع قرار می دهد. این مقاله با توجه به روش فرکلاف در سه بخش توصیف. تفسیر و تبیین به بررسی گفتمان برابری در توزیع ثروت و درآمد(عدالت توزیعی) پرداخت. در مرحله نخست یعنی توصیف متن» پژوهشگر به آشکارسازی گزاره ها و مواضع ایدئولوژیک متن دست یافت؛ متن برخواسته از ایدئولوژی مبتنی بر معیارهای کتاب خدا و سنّت محمد(ص) بود که بنیان ایدئولوژی برابری و عدالت توزیعی را هم شکل می داد. در مرحله دوم یعنی تفسیر تعامسل بین متن و بافت و در مرحله سوم یعنی تبیین به تأّثیر دو سویه ساختارها بر گفتمان و گفتمان بر ساختارها پرداخته شد. در مجموع واکاوی معنایی این گفتمان نشان داد گفتمان برابری(عدالت توزیعی) امام علی (ع) در راستای بازتولید ساختار قدرت جدید میتی بر معیارهای دینی یعنی کتاب خدا و سنّت محمد (ص) بود. همچنین تثبیت جایگاه برتر و رقابت در برابر گفتمان های رقیب» باعث شد تا این گفتمان وجوه برابری را در مقابل نابرابری به گفتمان پیروز تبدیل کند. در نهایت می توان گفت گفتمان عدالت توزیعی امام علی (ع) به دنبال ارائه مدلی از عدالت توزیعی مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی است که با تأکید بر معیارها و ارزش های دینی برای جامعه باشد و بتواند جایگاه هژمون را پیدا کند. بر اساس تحلیل قطعات معنایی متن مدل توزیعی به دست آمده شامل ۵ شیوه مختلف است که ایده کانونی در همه این روش ها منفعت همگانی است که عبارتند از: نخستین و مهمترین روش برای توزیع متناسب ثروت و درآمد تعریف موقعیت اجتماعی سرشاخه ها یا سطوح مختلف بهزیستی است که امام علی (ع) برای این امر گروه های مختلف جامعه را شناسایی و به هفت گروه تقسیم کردند و سپس نابرخوردارترین گروه را مشخص نمودند و تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۱۷ برای نزدیک کردن سطح بهزیستی این گروه به سایر گروه ها همچنین توجه بیشتر به این گروه نسبت به سایرین بر اساس افزایش توزیع درآمد و ثروت در سطوح پائین اجتماع اقدام کردند. روش دوم برای توزیع متناسب کاهش توزیع مقداری درآمد در سطوح بالا البته به میزان متوسط و توزیع اضافه آن در میان عامه مردم و ایجاد رضایت همگانی که همان هدف اصلی عدالت توزیعی است. روش سوم توزیع به میزان تلاش و استحقاق اضراد و یا جبران و بازتوزیع درآمد و ثروت از طریق توزیع مجدد دارایی ها بود و روش چهارم برای توزیع متناسب و معقول انتقال مالیات ها به بخش عمومی و آخر اینکه توزیع ثروت و درآمد بر مبنای ارزش های دینی و ایدئولوژیک و توجه به نفع همگانی بود. در مجموع می توان گفت استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی در تحلیل و واکاوی معنایی نامه۵۳ نهج البلاغه به عنوان متنی تاریخیاین دستاورد را به همراه دارد که نشان می دهد آن متن خنثی نیست و نه تنها خود را از لحاظ سیاسی بی طرف نمی داند. بلکه دیدگاهی کاملا انتقادی دارد که از لحاظ سیاسی متعهد به ایجاد تغییرات اجتماعی است و در جهت رهایی بخشی, از گروه های ستم دیده و مظلوم اجتماعی حمایت می کند و به ذیبان برده برداری از روابط نابرایر قتربتمرتلاشی برای ایجاد تب رات اجتسامی, اسانشی آقا گل زاده» فردوس,(۱۳۹۰)» تحلیل گفتمان انتقادی» تکوین تحلیل گفتمان در زبان شناسی» چاپ ابن آبی الحدید» (۱۹۶۷م/۰۱۳۸۷.ق)» شرح نهج البلاغه, بیروت داراحیا التراث العربی. ابن آعثم الکوفی, ابومحمداحمده (۰۱۴۱۱.ق/۱۹۹۱م)» الفتوح تحقیق علی شیری» بیروت. ۸ پژوهشنامه علوی, سال ۰۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ابن سعد, محمد, (۱۹۰۵- ۱۹۴۰)» الطبقات الکبری,» زاخاو و دیگران؛ ۳ یدنه ابن سلام ابی عبیدالقاسم» (۱۴۰۶م.ق/۱۹۸۶م) الموال» تحقیق و تعلیق محمدخلیل هراس» بیروت. ابن عبدربه الاندلسی» (۱۴۱۱ه.ق/۱۹۹۱م)» عقدالفرید قدم له ابراهیم الابیاری» بیروت. دارالکتاب ابن فارس» احمد (۱۴۰۴.ق)» معجم مقاییس اللغه, مصحح/محقق عبدالسلام محمدهارون» قم ابن قتیبه دینوری» عبدالله بن مسلم» (۱۹۶۹)» المعارف, به کوشش ثروت عکاشه. القاهره: بی نا. آزهری, محمدبن احمد. (۱۴۲۱ه.ق)» تهذیب اللغه. بیروت» داراحیا التراث العربی. بلاذری» احمد بن یحیی» (۱۹۵۹) آنساب الاأشراف, به اهتمام محمد حمیدال ج ۵ قاهره: بی نا بلاذری» احمد بن یحیی» (۱۸۶۹)» فتوح البلدان, به اهتمام دوخویه, لیدن. بلاذری» احمد بن یحیی» (۱۹۸۸م)» فتوح البلدان, حققه و شرح عبدالله انیس الطباع بیروت دار و ثقفی کوفی, آبواسحاق محمد بن ابراهیم» (۱۹۷۵/۱۳۹۵)» الغارات, به اهتمام جلال الدین محدث دایره المعارف بزرگ اسلامی, (۱۳۷۵)» مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی» زیر نظر کاظم موسوی دنت» دنیل» (بی تا) مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلا ترجمه محمدعلی موحد. تهران» ذهبی» شمس الدین آبوعبدالله محمد بن آحمد بن عنمان بن قایماز, (۱۹۴۸/۱۳۶۷)» تاریخ الاسلام» راغب اصفهانی» حسین بن محمد. (۰۱۳۷۴.ش)» مفردات ألفاظ قرآن» تهران» مرتضوی. راولز جان, (۱۳۹۰)» نظریه عدالت.» ترجمه سید محمد کمال سروریان؛ مرتضی بحرانی» چاپ اول, تهران: پژوهشکده فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری. ریکاردو دیوید (۱۳۷۴)» اصول اقتصاد سیاسی و مالیات ستانی» ترجمه حبیب اللّه تیموری» چاپ تحلیل گفتمان انتقادی عدالت توزیعی ... (مجتبی گراوند و دیگران) ۳۱۹ سلطانی, علی أصغر, (۱۳۸۰)» قدرت, گفتمان, زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری طبری» محمد بن جریر (۱۹۰۱-۱۸۷۹)» تاریخ الرسل والملوک, به اهتمام دوخویه. ج ۱» لیدن. طبری» محمد بن جریر (۱۳۷۵)» تاریخ الرسل والملوک ترجمه ابوالقاسم پاینده چ ۵ تران: طبری» محمد بن جریر (۱۹۶۷/۱۳۷۸م)» تاریخ الامم والملوک» تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم طریحی, فخرالدین بن محمد. (۱۳۷۵.ش) مجمع البحرین, مصحح /محقق احمدحسین اشکوری» عیوضلو حسین, (۱۳۸۴)» عدالت و کارائی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام» چاپ اول» تهران: فرکلاف, نورمن» (۱۳۷۹)» تحلیل انتقادی گفتمان؛ ترجمه فاطمه شایسته پیران؛ چاپ اول» تهران: القاضی ابویوسف» یعقوب بن ابراهیم (۱۳۰۲.ق)» کتاب الخراج» بیروت. دارالمعرفه. مرتضی زبیدی» محمدبن محمد. (۰۱۴۱۴.ق)» تاج العروس من جواهرالقاموس, مصحح امحقق علی مسعودی,آبوالحسن علی بن الحسین بن علی المسعودی,(۱۴۰۹)» مروج الذهب» تحقیق اسعد داضر ویدوسون» اچی جی, (۱۳۹۴)» تحلیل گفتمان, ترجمه کمال پارساکیا تهران؛ ندای کارآفرین. یاقوت حموی بغدادی,(۱۹۶۶- ۱۹۷۳)» معجم البلدانن به اهتمام ووستنفلد. ج۴؛ لایپزیک: بی نا. یعقوبی» احمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن واضح الکاتب العباسی.(۱۳۷۱)» تاریخ یعقوبی» ترجمه یعقوبی» احمد بن آأبی یعقوب بن جعفر بن واضح الکاتب العباسی,(۰۱۴۱۳.ق/۱۹۹۳م)» تاریخ یورگنسن, ماریان» فیلیپس» لوئیز» (۱۳۸۹)» نظریه و روش در تحلیل گفتمان, ترجمه هادی جلیلی, ۰ پژوهشرنامه علوی. سال ۱۳ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ امیری» علی نقی. (۱۳۹۴)«مدیریت عمومی مبتنی بر نهج البلاغه (مورد مطالعه نامه۵۳)» فصلنامه اولادقباد» بهاره» فتاحی زاده» فتحیه» مرضیه محصص(۱۳۹۹)«ساختار تعاملاتی مدیریتی حاکمان از رهگذر محتوای نامه ۵۳نهج البلاغه» نشریه مطالعات قرآن و حدیث, شماره دوم۱۹۲-۱۶۷. تهرانی» ایمان, قنبری نیا علیار» مهدی الوانی» (۱۳۹۷)«مدیریت اسلامی براساس اندیشه های امام علی(ع) استخراج الگوی مدیریتی براساس نامه ۵۳کتاب نهج البلاغه» نشریه مدیریت در اسلام» خان محمدی, کریم(۱۳۷۹)» «قشربندی اجتماعی از دیدگاه امام علی(ع)»» سال سوم شماره ۱۱ جبارلوی شبستری» بهرام افخمی» حسین علی» (۱۳۸۹) «رهنمودهای حاصل از عهدنامه مالک اشتر برای تنظیم خط مشی ارتباطی حکومت ها با شهروندان» پژوهش نامه علوی, سال اول, شماره صانع پور» مریم» (۱۳۹۴) «نقش مبنایی عدل در امامت علوی»» پژوهش نامه علوی, سال ششم. علم الهدی, سجاد » (۱۳۹۵)«روش شناسی اقتصاد اسلامی بر اساس عملکرد اقتصادی امام هادی اصل, عبدالصمد., (۱۳۸۹)«دسته بندی ها و طبقات مختلف جامعه از دیدگاه اسلام با تکیه بر نامه امام علی(ع) با مالک اشتر»» همایش منطقه ای علوم سیاسی و روابط بین المللی از دیدگاه نآ گاتا مامت مقصع دم ۲0:۲ ,۳0۵۳ 4 0 ع 8 ه 02 ,(1989) اطع دماعنه ۳ اواناه۳ و۲0 بع‌و ول امک ۸۸۵4 0106 ,ب(ط 1992) اهمطیدماععنه ۳ :0 176[ ۱۵۲/۵12010۱ 1۵ 0:۵ افا 0۳۸ 0۵۸/280۹۵ ,(1993) یدنه ۳ 6 0 7700:0000 2001(,776) ,0 1نس۵ 1161090۳۰۳ فصه مصعصصع1 13060 بعازنو مد ۸۵95 201860۹6 ,(1394) ۷1۵000۵ 1.6 بل کمعطدناط۳ باه اما ظ,عن راهم 7

توزیع منابع در میان گروه های مختلف اجتماعی (عدالت توزیعی) از دیرباز دغدغه رهبران سیاسی، متفکران و نظریه پردازان بوده است. مقاله پیش رو قصد دارد شیوه های توزیع منابع در میان گروه های مختلف اجتماعی توسط امام علی(ع) را مورد تحلیل قرار داده و به این پرسش پاسخ دهد که گفتمان عدالت توزیعی امام علی (ع) بر چه شیوه هایی استوار است؟ تبیین پرسش مذکور با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف که گفتمان را در ارتباط با عوامل سیاسی- اجتماعی و فرهنگی تحلیل و به بررسی بازتاب ایدئولوژی و قدرت در گفتمان ها و بررسی چگونگی جهت گیری گفتمان ها در تثبیت یا تغییر وضعیت سیاسی موجود می پردازد، امکان پذیر است. یافته های پژوهش نشان می دهد که امام علی (ع) پنج شیوه برای توزیع مناسب ثروت و درآمد پیشنهاد نموده اند: 1. شناسائی موقعیت اجتماعی سرشاخه ها و سطوح مختلف بهزیستی گروه ها. 2. افزایش توزیع ثروت و درآمد در سطوح پائین اجتماع و کاهش آن در سطوح بالای اجتماع.3. توزیع به میزان تلاش و استحقاق افراد.4. انتقال مالیات ها به بخش عمومی. 5. توجه به منفعت همگانی. نتیجه آنکه مزایای اقتصادی و اجتماعی باید به گونه ای معقول ساماندهی شوند که به سود همگان باشند و رفاه هیچ فردی از افراد جامعه نباید از سطح عمومی جامعه پائین تر باشد و نیازی نیست که ثروت و درآمد حتما برابر باشد، بلکه تنها باید به سود همگان باشد زیرا بی عدالتی همان نابرابری هائی است که به سود همگان نیست.

501208

#. دانش پژوه سطح ۴ رشته حکمت متعالیه جامعه الزهراثه (نویسنده مسئول). #. استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و مدرس معارف اسلامی. تشبیه تنزیه تعطیل, ملاصدرا وحدت شخصی وجود. ارواح معانی» روش‌شناسی. ۸ لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ تفسیر صفات خبری یکی از مباحث چالشی در بین ادیان الهی است. جهان اسلام نیز از نخستین سال‌ها شاهد گفتگوی جدی درباره چگونگی تفسیر این آیات بوده است. هر نحله‌ای بر مبنای دیدگاه خود این صفات را به گونه‌ای معنا کرد؛ گروهی از اساس عقل را ناتوان از فهم این صفات دانستند. مخالفان ایشان گاه این صفات را در خداوند و انسان به یک معنا دانسته و در دام تشبیه گرفتار شدند و گاه با تنزیه واجب تعالی از اتصاف به صفات مخلوقات» متون دینی را به تأویل بردند. در این میان صدرالمتألهین با مبانی خاص خود در حکمت متعالیه هر دو دیدگاه ظاهرگرایان و فیلسوفان مشا را نقد کرد و به جمع میان تشبیه و تنزیه پرداخت. جمع بین تشبیه و تنزیه مدعیان دیگری هم داشته است» لکن صدرالمتألهین با مبانی توحید خاضی سعی در آرائه این دیدگاه دارد. سوّال اصلی این تحقیق آن است که ملاضنرا از مبائی توحید خاصی چگونه برای جمع بین تشبیه و تنزیه استفاده می‌کند؟ با اینکه ان نظریه در میان شماری از عرفا نیز پیشینه داشته است اما در خصوص ملاصدرا تحقیق مستقلی با این رویکرد یافت نشد. در این نوشتار که به روش اسنادی - تحلیلی/نگارش قنده است» ابتدا توضیحی اجمالی درباره این سه نظریه (تشبیه» تعطیل و تنزیه) داده می‌شود؛ سپس ضمن بیان مبانی خاص ملاصدرا در جمع میان تشبیه و تنزیه به بیان روش خاص ایشان و همچنین بیان نمونه‌هایی از کاربرد این روش در فهم گزاره‌های دینی یکی از نظریات در باب صفات المی نظریه تعطیل است. قائلین به این نظریه معتقدند که به‌طور کلی امکان شناخت خداوند وجود ندارد و هیچ نسبت و شباهتی» چه از جچهت ذات و چه از چهت صفات و افعال» بین خدا و مخلوقات وجود ندارد؛ زیرا عقل مجحدود بشر قاذر به معرفت ذات و صفات الهی نیست. نظریه تعطیل را می‌توان به‌عنوان واکنشی نسبت به دیدگاه تشبیه دانست؛ زیرا اثبات صفات برای خداوند مستلزم شباهت خداوند با مخلوقات می‌شود و این امری محال است. برخی از طرفداران این دیدگاه قائلند که حداکثر توان عقل در توصیف خداوند آن است که مفاهیم و اوصافی را که از نقص و محدودیت حکایت دارند از ذات الهی سلب کند؛ بر این اساس» معنای این سخن که «خدا عالم است» یا «خدا قادر است» بیش از این نیست که خدا جاهل یا عاجز نیست. (صدوق, ۱۴۱۴: ۲۷) روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲ ٩ تشبیه در لغت به‌معنای حکم نمودن یا دلالت کردن بر اشتراک چیزی با چیزی در صفتی است (تهانوی, ۶ ۴۳۳-۴۴۵ زوزنی» ۱۳۴۰: ۲۱۴/۲ - ۲۱۳) اما در اصطلاح علم کلام عبارت است از یکی دانستن صفات خالق با صفات خلق. (حنفی» ۲۰۰۵: ۹۹؛ خاتمی» ۱۳۷۰: ۸۳) طرفداران تشبیه به دو صنف اصلی تقسیم می‌شوند: یک صنف که ذات خداوند را تشبیه به ذات غیر و صنف دیگر که صفات خداوند را تشبیه به صفات غیر می‌کنند هر کدام از این دو صنف نیز خود دارای فرقه‌های مختلفی هستند؛ به‌عنوان نمونه «بیانیه» (طرفداران بیان بن سمعان) معتقدند که خداوند در اعضایش مانند انسان است و همه چیز او به جز وجهش فانی می‌شود؛ (بغدادی» ۱۴۰۸: ۲۱۴) همچنین «داوود جواربی»» غیر از ریش و اندام تناسلی» هر اندامی را برای خدا اثبات می‌کرد. (همان:۲۱۶؛ حنفی؛ طرفداران این نظریه در تفسیر صفات خبریه خداوند به ظاهر الفاظ تمسک می‌کنند و پا را از ظاهر الفاظ فراتر نمی‌گذارند؛ ایشان عقل را ناتوان از فهم صفات الهی می‌دانند و به‌کارگیری عقل را در فهم معانی صفات خداوند به شدت نکوهش می‌کنند. این گروه در دیدگاه خود چنان افراط کردند که از به‌کار بردن صفات مادی وجسمانی در مورد خدا:ابایی ندارند. ازاین‌رو برای خداوند مکان».اعضا و جوارح قائلند؛ براساس این نظریه؛ خداوند کاملا انسان‌وار است. [ان‌جوزی ۱۴۹۹ ق:۱*۶4۱۰۷؛ شهرستانی؛ ۱:۱۳۶۴/ ۱۰۵) تنزیه در لغت به‌معنای دور گردانیدن و مبرا دانستن است (تهانوی» ۱۹۹۶: ۵۱۹/۱ -۵۱۸) و در اصطلاح علم کلام اعتقاد به تعالی خداوند از مخلوقات و سلب صفات خلق از خالق را تنزیه می‌گویند. (جرجانی» ۱۴۱۲: ۳۰) پیروان این دیدگاه پس از نفی تعطیل و تنزیه خداوند از انسان واری که مشبّهه قائّل بودند معتقدند عقل توانایی فهم صفات الهی را دارد و ازاین‌رو باید صفاتی از خداوند که جنبه جسمانیت دارد را به تأویل برد و دست از معنای ظاهری آنان برداشت. (این‌قیم جوزیه» ۱۴۱۸: ۱۵۵) موّسس این دیدگاه در عالم اسلام جهم بن صفوان است؛ وی رویکرد تنزیهی خود را تا آنجا پیش برد که هر صفتی که سبب شباهت خداوند با مخلوقات می‌شد را نفی کرد. (عسلی ۱۹۶۵ م: ۷۷) معتزله به‌عنوان پیروان اندیشه‌های جهمیه خصوصا در بحث صفات الگویی تنزیهی از خداوند ارائه کردند و هر نوع مشابهت میان خالق و مخلوق را در صفت» ماهیت و افعال منکر شدند. (شهرستانی, ۱۳۶۴: ۱۲۴/۱ -۱۱۸) نکته مهم توجه به تفاوت اشتراک لفظی و معنوی است. اشتراک لفظی به این معناست که یک لفظ در چندین معنا مشترک است و برای مشخص شدن اینکه مراد متکلم از لفظ کدام معنا هست باید از ۰۰لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ قرینه استفاده کرد. در مقابل, اشتراک معنوی به این معنا است که معنا و لفظ مشترک است اما مصادیق متفاوتند. (حسن‌زاده آملی» ۱۳۸۱: ۳۸۸) باتوجه به این تفاوت در اشتراک لفظی و اشتراک معنوی» قائلین به تنزیه درباب صفات الهی چون اشتراک معنوی را مستلزم سنخیت و مجانست خداوند با مخلوقات می‌دانستند معتقد بودند صفاتی که در متون دینی برای خداوند به‌کار رفته که مشترک با انسان هستند. فقط از لحاظ لفظ مشترکند اما به لحاظ معنا هیچ اشتراکی با یکدیگر ندارند؛ این گروه خداوند را از ساحت مخلوقات جدا کردند و هیچ پیوندی میان صفات خداوند و صفات مخلوقات جز در لفظ قائل نشدند (فیض‌کاشانی» ۱۳۷۷: ۱۰۸) اما شماری از حکما قائل به اشتراک معنوی میان صفات خالق و مخلوقند و لکن معتقدند این صفات از لحاظ معنا یکسان هستند اما به لحاظ مصداق متفاوتند. این صفات هنگامی که در مورد موجودات مادی به‌کار می‌رود همراه با محدودیت و جهات امکانی است. اما وقنی در مورد خداوند به‌کار می‌رود» از صفات امکانی تجرید شده و به عالی‌ترین حد ممکن که حد وجوب ذات السی است به خداوند نسبت داده می‌شوند. (جرجانی» ۱۴۱۵: ۲ / ۱۱۳) با توجه به این اختلاف نظر باید دید آیا می‌توأن نظریه‌ای آرائه داد که نواقص هیچ‌کدام از سه نظریه تعطیل» تشبیه و تنزیه را نداشته باشد؟ به نظر نگارنده حکیم ملاصدرا چنین راه حلی را بیان کرده است. ازاین‌رو ابتدا به مبانی خاص نظریه ایشان پرداخته و سپس اصل نظریه وی طرح می‌شود: یکی از مهم‌ترین مبانی ملاصدرا که طبق آن نظام فلسفی حکمت متعالیه را پایه‌گذاری کرد اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» است؛ یعنی آنجه که عینیت و خارجیت دارد و جهان خارج را پرکرده است وجود است و ماهیت امری اعتباری یعنی غیرز منشا آثر است. (صدرالمتألهین» ۱۹۸۹: ۳۴۳/۱ همو ۱۳۶۳ الف: ۴۴) ملاصدرا وجود را مشترک معنوی و این مدعا را آمری قریب به اولیات می‌داند. (همو ۱۹۸۱: ۱/ ۳۵) نکنه مهم این است که از دید ملاصدرا اساسا وحدت مفهومی از وحدت عینی ناشی می‌شود اگر واقعیات عینی نوعی اشتراک و وحدت عینی نداشته باشند ممکن نیست اشتراک مفهومی داشته باشنده به‌همین سبب» صدق مفهومی واحد بر واقعیات متعدد و کثیر دلالت بر وجود نوعی اشتراک و وحدت عینی دارند. (همان: ۶/ ۸۶) قریاب تمایز مان اقتیا با قبل از :قبیخ اقتراق,رویگره قالب :این ,یود کذاتمایز یا با قمام ذات با پیج زد روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲ ۱۱ ذات و يا به عوارض خارج از ذات است که در هر سه نوع تمایز مابه الامتیاز غیر از مابه الاشتراک است؛ اما شیخ اشراق قسم دیگری از تمایز را مطرح کرد که در آن مابه الامتیاز عین مابه الاشتراک بود. (سهروردی» ۱۳۷۵: ۱ / ۳۳۴ - ۳۳۳) ایشان اين نوع تمایز را در ماهیات مطرح کرد (همان:۳۰۰ -۲۹۹) لیکن ملاصدرا طبق نظریه اصالت وجوده این نوع تمایز را در ساحت وجود مطرح کرد و گفت مابه لاشتراک و مابه الامتیاز در خود وجود است؛ ازاین‌رو شدت و ضعف و کمال و نقص فقط مربوط به وجود است. (صدرالمتألهین: ۱۴۲۶ ی؛ ۰۷ بنابراین از دید ایشان هویات شخصی افراد متقاضل: همان‌ظور که ذاتا کثیرند یعنی ذانا کامل و ناقص و متقدم و متاخرند ذانا نوعی وحدت و اشتراک نیز دارند. (همو بی‌تا: ۲۷) ملاصدرا معتقد است که هر ماهیتی علاوه بر وجود خاص» دارای وجودات جمعی دیگری نیز هست که در طول این وجود خاص قرار گرفته‌اند و وجوداتی اعلی و اشرف از این وجود خاص هستند (همو ۶:۱۹۸۱/ ۳ مراد ایشان از وجود خاص» هر واقعیتی است که واجد تمام کمالات جنسی و فصلی که در حد تام آن اخذ می‌شود و همچنین فاقد سایر کمألانت مآهوی دیکر است (مهیت بثرقا لا) و مراد از وجود جممی هر واقعیتی است که علاوه بر اینکه واجد کمالات ماهوی جنسی و فصلی مأخوذ در حد تام ماهیت است واجد کمالات ماهیات دیگر نیز هست؛ (ماهیت لابشرط) از دید ملاصضدرا وجود برتر دارای کمالات اعلی و اشرف از وجود خاص است و در سلسله تشکیکی در بالاترین هرتبه قراز دارد. (عبودیت, ۱۳۹۳: ۱ / ۱۶۲ - ۱۶۱) بنابراین هر ماهیتی دارای سلسله‌ای از مراتب وجود است که از مرتبه وجود مادی شروع و سپس به وجود مثالی» وجود عقلی و در نهایت به وجود الهی می‌رسد و با توجه به تشکیک در وجود هر مرتبه مافوق از مرتبه مادون خود کامل‌تر است و هر مرتبه مادون از مرتبه مافوق خود ناقص‌تر است؛ بنابراین همه مراتبی که فوق مرتبه وجود مادی شی هستند نسبت به آن برتر و کامل‌ترهستند و در این سلسله هرچقدر کثرت و ترکیب کمتر باشد وجوه شدیدتر.و بییطتر اس و مرچقدر که کشرت و ترکیب بیشتر باشد وجود دارای بساطت کمتر و ضعف وجودی است؛ به‌طوری که وجود مادی دارای بیشترین ترکیب و ضعیف‌ترین درجه وجود است اما وجود الهی دارای بیشترین بساطت که ابسط البسائط است و دارای وجودی قوی‌تر هست و بنابر قاعده «کلما کان الوجود ابسط. اجمع لا دونه» در وجود واجب تعالی همه ماهیات موجودند. (صدرالمتألهین» ۱۹۸۱: ۳/ ۳۷۳ ۶ / ۲۶۷ ۲/ ۳۶۸) یکی دیگر از مبانی بسیار مهم ملاصدرا «حمل حقیقه و رقیقه» است. ایشان برخلاف فلاسفه گذشته که ۳ لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ حمل را به دو نوع حمل اولی و شایع تقسیم می‌کردند قائّل به نوع دیگری از حمل به نام حمل حقیقه و رقیقه شد که در این حمل وجود برتر یک ماهیت حقیقت آن ماهیت است و وجود خاص آن ماهیت. رقیقه همان است. علامه طباطباییي درباره حمل حقیقه و رقیقه می‌گوید مبنای این نوع حمل اتحاد موضوع و محمول در اصل وجود و اختلافشان در کمال و نقص است؛ یعنی وجود ناقص در وجود کامل به نحو بالاتر و والاتر تحقق دارد و مرتبه عالی وجود همه کمالات مراتب مادونش را دربر دارد (طباطبایی: بی‌تا: 1۴۴) نان همچنین .خر لزق خود بر انار میکوید خر سمل اقانع سم سیفیظ بای تحاظ می‌قنود و هم خیقیت سلیی؟ اما در حمل عقیقه و رقیقه فقط خیفیت ایتجابی مورد تحاظاقراز ملاصدرا پس از طرح بحث وجود رابط و ارجاع علیت به تشأن به نظریه وحدت شخصی وجود رسید؛ وی معلول را وجودی مستقل از علت نمی‌دانده چنانچّهاتصویر حکای پیشین» تغایر میان علت و معلول بود. نظریه وجود رابط از دید ملاصدرا بسیار مهم و اثرگذار در مباحث فلسفی بود؛ ایشان می‌گوید: برهان این اصل را پروردگار از حکمت و عنایت به من داد و من با ان نظریه فلسفه را به اکمال رساندم و در نظریه وجود رابط معلول فقط به منزله شأنی ازاشتوق:غلت است و خود وجود مستقلی ندارد؛ ازاین‌رو هر حکمی که به معلول نسبت داده می‌شود در حقیقت کم علت اسّت؛ زیرا معلول تجلّی و ظهور علت است. (همان: ۳۰۰) بنابراین می‌توان گفت هر حکم و وصفی که به معلول نسبت داده می‌شود حکم و وصف وجود مستقل است از آن جهت که در مرتبه‌ای تجلی و تنزل کرک است واقائل شدن به وجود رابط برای معلول مساوی است با نفی وجود از آن و اثبات شأن بودنش برای وجود مستقل. ازاین‌رو مساوی است با نفی کثرت موجودات و اثبات کثرت شئونوجودیگانه مستقل که همان وحدت شخصی است (عبودیت. ۳ ۲۳۰) که ملاصدرا درباره آن می‌گوید موجود و وجود منحصرا در حقیقت واحد شخصی است که او را در موجودیت حقیقی شریکی نیست و در خارج نیز برای او ثانی نیست و در عالم وجود جز او دیاری نیست و هرچه را در عالم وجود غیر از واجب مشاهده می‌کنید همه ظهورات ذات او و تجلّیات صفات او هستند. (صدرالمتألهین» ۱۹۸۱: ۲ / ۲۹۲) بنابراین ملاصدرا با توجه به نظریه وجود رابط هر گونه کثرت در حقیقت هستی را نفی می‌کند و قائل به کثرت در شئونات و مراتب واجب تعالی می‌شود. (همان: ۱/ ۷۱) یکی از قواعد ملاصدرا برای اثبات وحدت شخصی وجود قاعده «بسیط الحقيقه کل الاشیا و لیس روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲1 ۱۳ بشی منها» است؛ این قاعده» در قسمت اول «بسیط احقیقه کل الاشیا» از عینیت حق‌تعالی با خلق و در قسمت دوم «و لیس بشي منها» از مغایرت آنها حکایت می‌کند؛ از این عبارت می‌توان نتیجه گرفت که خداوند چون بسیط محض است واجد همه اشیا هست» حیثیت کمال اطلاقی و عدم تناهی او سبب می‌شود جایی برای غیر باقی نماند. و در عین حال وجود هیچ‌یک از آنها نیست. اين عبارت در نگاه بدوی موهم تناقض است اما با توجه به بحثی که درباره وجودات طولی ماهیت مطرح شد می‌توان گفت خداوند وجود برتر همه ماهیات هست و به حمل حقیقه و رقیقه همه اشیا است و به حمل شایع وجود خاص هچیگ از آتها تسگه یی رالات انیا را به خر آغلیرو آفترفدازد ام نقایص‌بو آغذام اقا رااتتاری چنانچه خود ملاصدرا در این زمینه می‌گوید هر بسیط الحقیقه‌ای تمام اشیا وجودی است مگر آنچه تعلق بهاهایس و تأرسای‌ها ورآعنام خاردرو وامب ای پسیط خقیقی اسقبو از تسام وجوه واحنرو یکتاس نت پس او تمام وجود است همان‌گونه که تمامش وجود است. (همان: ۶/ ۱۱۴ و ۱۱۰) بنابراین امری که حقیقتش بساطت محض باشد دارای اطلاق محض است و هیچ ترکیب و تقییدی در آن راه ندارد؛ ازاین‌رو باید در دل هر ذره موجود باشد و احکام آن را بپذیرد. در عین حال که محدود به آن نباشد زیرا در غیر این صورت دیگر بسیط الحقیقه س؛ به‌عیارت دیگر چون نامحدود است هیچ ظرفی خالی از او نیست زیرا فرض نبودشن,در یی با لاحدیتآو.غنای آذاتش ناسازگار است و از طرفی به‌دلیل همین لاحد بودن» حد هیچ‌یک از مخلوقات را نمی‌پذیرد و می‌تواند از همه آنها سلب ضود؛ یعنی همان چیزی که سبب دخولش در تمام اشیا است سبب خروجش از همه اشیا نیز هست بدون اینکه صدرالمتانمین برای خستی مه مارتبه قا29 ات عالط فیهان کال اسان کلچه؛ آیشان ید وزان آینکد هستی را دارای مراتب می‌داند, انسان را نیز دارای مراتبی می‌داند که یک مرتبه آن مرتبه حس است که در آن با ابزارهای حسی ادراک می‌کند؛ یک.مرتبه.خیال و مرتبه دیگر: آن عقل است. وقتی, که اسان دازای مراتب اسنعه وهستی هم سراتب: دارد.می‌تزان گقت که فیم ,و ادزاگ اسان بستگی به این دارد که انسان با کدام مرتبه از هستی ارتباط برقرار کند؛ مثلا اگر انسانی با مرتبه مادون هستی یعنی عالم ماده و حس ارتباط برقرار کند» میزان فهم او فقط محسوسات است؛ اما اگر کسی با مرتبه مثالی و عقلی هستی ارتباط برقرار کند میزان فهم و ادراک او بیشتر خواهد بود. از این تناظر بین مراتب هستی و مراتب انسان می‌توان این مطلب را نیز دریافت که از نظر ملاصدرا بین این دو و مراتب قرآن نیز تناظر برقرار است؛ ایشان می‌گوید همان‌طور که برای انسان مراتب و مقاماتی ۴ لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ است» برای قرآن نیز درجات و منازلی هست به‌طوری که پایین‌ترین مرتبه قرآن مانند پایین‌ترین مرتبه انسان است. وی اين امر را اين‌گونه تبیین می‌کند که پایین‌ترین درجات انسان همان چیزی است که در پوست و بدن او هست» همان‌طور پایین‌ترین درجه قرآن آن چیزی است که در جلد و غلاف آن قرار گرفته است؛ سپس در ادامه می‌گوید هرکس از انسان‌ها در هر مرتبه‌ای که قرار داشته باشد با همان مرتبه از معانی قرآن مرتبط می‌شود و آن را فهم می‌کند؛ مثلا انسان قشری و ظاهربین فقط معانی قشری قرآن را می‌فهمد و پی به مراتب دیگر قرآن نمی‌برد؛ ولی روح قرآن و سر آن را جز صاحبان عقل درک نخواهند یکی از مبانی مهم ملاصدرا در باب زبان دین؛ نظریه روح معا است که نخستین بار غزالی آن را طرح کرده است: غزالی بر خلاف قولی که تا آن زمان رایج بود که ضوع له الفاظ را همان مضداق خاض آن لقظ می‌دانستنده قائل شد که لفظ برای آن حقیقتی وضع‌اشلاه ,که غیت و هدف آن شی است؛ نه فقط برای مصداق خاص آن شی به‌عنوان مثال» لفظ میزان فقط برای نوع خاصی از میزان که در قرون نخستین رایج بوده» وضع نشده است. بلکه اصل و روح معنای میزان چیزی است کنه.با آن چیزی را می‌سنجند. بنابراین به هر وسیله سنجشی میزان گفته می‌شود. از سوی دیگر هر چیزی میزان خاص خود را دارده مثلا میزان سنجش مقادیر حرکات افلاک» اسطر لاب است. میزان سنجش خطوط مسطره است» میزان سنجش استقامت و انحنا دیوار شاقول است» میزان شعر عروض است و... به‌همین ترتیب هر چیزی میزان خاص خود را دارد و میزان منحصر در یک مصداق خاص نیست؛ بلکه روح معنای میزان در همه این مصادیق وجود دارد؛ غزالی برای هر چیزی"میزانی معرفی می‌کند: (غزالی» ۱۸۵::۱۴۱۶ -۱۸۱) ملاصدرا با کمک همین مبنا معتقد است معنای قلم ابزار ثبت حقایق است. در این معنا جنس چوبی یا دخالت نداره پس اگر در عالم چیزی] وجونا دوه با نیش بعلوم را در لوح دل آذمیان بنگارند: ملاصدرا ضمن تمجید از غزالی به خاطر ارائه چنین نظریه‌ای» آن را در بسیاری از موارد رای ارائه دیدگاه خود در باب تفسیر متون به‌کار می‌گیرد.(صدرالمتألهین» ۱۳۶۳ ب: ۲٩) ملاصدرا در تفسیر میزان» می‌گوید روح و حقیقت میزان» نسبت سنجی و اندازه‌گیری است و بر هر روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲ ۱۵ چیزی که این حقیقت را داشته باشد صدق می‌کند. اعم از اینکه حسی باشد یا عقلی؛ از همین‌رو خط کش, شاقول» گونیا اسطرلاب» ذراع و علومی مانند نحو عروض» منطق و حتی عقل» مقیاس‌ها و میزان‌هایی هستند که با آن اشیا را می‌سنجند. به‌عنوان نمونه علم نحو میزان اعراب و بنا در ادبیات عرب» علم عروض میزان شعر و علم منطق میزان فکر است که به‌وسیله آن فکر صحیح را از فاسد می‌توان تشخیص داد. (همو ۱۳۶۶: ۱ / ۱۵۱؛ همو ۱۳۸۷: ۳۰۵) دو. تفسیر حدیث: «قلب الموّمن بین اصبعین من اصابع الرحمن»" ملاصدرا در المید/ و المعاد در شرح این حدیث از نظریه روح معنا کمک می‌گیرد و می‌گوید خداوند برتر از آن است که انگشتی مرکب از گوشت و خون و منقسم به چند بند داشته باشد. روح و حقیقت معضای انگشت بیانگر قدرت تغییر دادن است و همین معنای تغییر دادن درباره خداوند استعمال می‌شود. آزاین‌رو معنای این روایت که قلب موّمن بین انگشتان خداست چنین است که قدرت خداوند در تغییر و دگرگون کردن قلب موّمن مانند قدرتی است که انگشتان در تغییراداذن و دگرگون ساختن دارند و در ادامه می‌گوید پس حقیقت اصبع یعنی چیزی که سبب تغییر و نقل و انتقال می‌گردد برای خداوند نیز ثابت ایشان همچنین در تفسیر «عرش و کرسی» (همو ۱۳۶۶: ۱۶۷ ۱۶۶ همو ۱۳۶۳ (ب): ۸۸) «لوح و قلم»» (همی ۶:۱۹۸۱/ ۲۹۸ همق ۱۳۵۴: ۱۲۹) «نور» (همی ۴:۱۳۶۶/ ۳۸۰ - ۳۷) و «صفات علیم و سمیع خداوند» (همو ۱۳۸۳: ۳ / ۴۸) نیز از این نظزیه بهره می‌گیرد. تاکنون مبانی خاص ملاصدرا بیان شد؛ در ادامه به نقدهای ملاصدرا به روش‌های مختلف تشبیهی و ملاصدرا این گروه را کسانی می‌داند که فقط به ظاهر الفاظ کلام الهی توجه کرده و باطن را مردود ساخته‌اند؛ ازاین‌رو در همین سطح مادی مانده‌اند و از ظلمت هاویه بیرون نرفته‌اند؛ بنابراین ایشان به این گروه معتقدند مدلول ظاهری الفاظ و معنای اولیه آنها باید محفوظ بماند لذا تقدیس و تنزیه را در مورد خداوند مراعات نمی‌کنند. ملاصدرا در نکوهش ایشان می‌گوید اینان به علت جمود بر ظواهر الفاظ ۶ ا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ به حقیقت معنای قرآن دست نمی‌یابند؛ (همو ۱۳۶۶: ۵/ ۱۵۱) کسی که فقط در ظاهر الفاظ قرآن و نکات ادبی از قبیل فصاحت و علم بیان و... آن بیاندیشد سزاوارتر به مثال قرآنی «یجمل اسفارا» هست تا کسی, کسچیری از ان معاقی والقاظ اند اما گود مرف دعر گرد باشد. (سان :1۳۳ صدرالمتألهین در تفسیر معنای میزان خطاب به ظاهرگرایان می‌گوید آیا گمان می‌کنید میزانی که خداوند برای رفع آسمان گفته است همان چیزی است که مردم به‌وسیله آن گندم» جو و خرما را وزن می‌کنند؟ این افترا و تهمت بزرگی است. (همو ۱۳۶۰: ۲۰۸) نظریه دوم مربوط به دسته‌ای از عقل‌گرایان است که در سطح ظاهری استدلال‌های فلسفی باقی مائنداقه دریجه هر مت زا که کوچگترین ناسازگاری باانظریات اضان حاقعه باقن تأویل می‌برکد (همو ۱۹۸۱ ۲/ ۳۴۴) تا بتوانند خدا را از نقایص و صفات امکانی منزه کنند (همو ۱۳۸۷: ۲۶۰) ایشان با به‌کارگیری تمثیل, استعاره و مجاز راه را برای هزگونه تویّل گشوده‌اند و سبب ایجاد تأویل‌های متغایر می‌شوند. (همو ۴۰:۱۳۶۶/ ۱۶۲) ملاصترا در نقد الق کرو می گوید تأویل مستمر و بدون پشتوانه نصوص دینی» نادرست است زیرا اگر هرکس بخواهد طبق نظر خود و بدون هیچ پشتوانه حقیقی و دینی به تأویل آیات و روایات بپردازد. و حقا 6 آ زان ماد حای. علا قبره صراط: حسابه میزان,؛ بهشت» دوزخ حور غلمان و... را بدون تغییر به تأویل بیرده"منجر به رواج سفسطه و انسداد باب هدایت به باور صدرالمتألهین با این روش تأویلی و بی اعتنیایی به معانی ظاهری, فائده‌ای برای عموم مردم باقی نخواهد ماند بلکه نزول یات موجب سردرگمی و تحیّر و گمراهی مردم از هدایت و رحمت است. نظریه سوم مربوط به گروهی از معتزله» زمخشری و قفال است که به‌دنبال جمع میان تشبیه و تنزیه بودند ولی از روش نادرستی استفاده کردند. ایشان در برخی امور قائّل به تشبیه و در برخی امور دیگر قائّل به تنزیه شدند. یعنی در باب مبدا و صفات الهی قائل به تنزیه و در باب معاد قائل به تشبیه شدند؛ ملاصدرا از این روش به خلط میان تشبیه و تنزیه یاد می‌کند (همو ۱۳۸۷: ۲۶۱) و قائلین به این روش را به «نومن بیعض و نکفر ببعض» متهم می‌کند. (همو ۱۳۶۳ ب: ۷۴) ازاتظر صترالمتالمین, این گروه: که قائل بد حتوسط بان تقیبیه و اتتزیههساندهذر این امسر اقراظ روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲7 ۱۷ کرده‌اند و تأکید می‌کند که بیان حد وسط میان سردی ظاهرگرایان و حرارت تأویل‌گرایان امر دقیقی است که جز راسخین در علم به آن دست پیدا نمی‌کنند. (همو ۴:۱۳۶۶ / ۱۶۵) چهارمین نظریه‌ای که ملاصدرا به نقد آن می‌پردازد نظریه تعطیل است. وی در موارد گوناگون معرفت به خدا و صفات او را ممکن می‌داند. صدرا در نقد کسانی که صفات الهی را صرفا سلبی معنا می‌کنند معتقد است مقصود امام علی .ند که فرمودند «خداوند از آن جهت عالم نامیده شده که به چیزی نادان نیست» این نیست که علم الهی بازگشت به نفی جهل دارد که از صفات سلبی است» بلکه مقصود آن است که علم او خالص حقیقت علم است که چیزی از جهل همراه او نیست. (همو ۱۳۸۳: ۲۹۴/۳) ملاصدرا پس از نقد روش‌های یادشده تلاش می‌کند با توجه به مبانی خود متون دینی را به شکلی تفسیر کند که نه به ظاهرگرایی و نه به دام تأویل غیرضروری منتهی شود. پیش از ملاصدرا عرفا برای تبیین صفات خبری خداوند از آموزه توحید خاصی و وحدت شخصی وجود استفاده کرده‌اند؛ آموزه وحدت وجود لوازم. گوناگونی دارد که مهم‌ترین آنما بحث تمایز احاطی است. (ر.ک: یزدان پناه» ۱۳۹۱: ۲۳۵ - ۲۰۸) تمایز احاطی .در مقابل تمایز تقابلی است. عرفا تمایز حق از موجودات را از نوع تمایز احاطی می‌دانند؛.یعنی چون ذات حق‌تعالی به اطلاق مقسمی,» مطلق است و تمام هویت او همین اطلاق و عدم تناهی است».به نفس همین:اطلاق» عین همه اشیا است و از سوی دیگر» چون هیچ امر محدود و متعینی» مطلق و لا متعین نیست» به نفس همین ویژگی اطلاقی,» غیر از همه اشیا نیز هست. (ر. ک: صائن الدین ترکه, ۲::۱۳۶۰٩ - ۱ پزدان پناه» همان: ۲۳۱- ۲۳۰) جمع بین تشبیه و تنزیه یکی از لوازم تمایز احاطی است. (یزدان پناه» همان: ۳۴۹ - ۲۳۵) عرفا براساس وحدت شخصی وجود قائلند که چون خداوند نسبت.به مخلوقات تمایز احاطی دارد؛ ازاین‌رو به نفس احاطه و اطلاقی که دارد در دل هر تعیّنی حاضر است؛ بنابرایق احکام و صفات آن تعیّن را می‌پذیرد که همان تشبیه است و از طرف دیگر چون به نفس همین احاطه و اطلاق و بی‌نهایت بودن حق‌تعالی» ورای این تعین و ضایر ربا آیی هی آستیابرایی آحکاش ورای ین یی اسنقو آیق همای کزی اس آزایی‌روسرفا قاقل به جمع میان تشبیه و تنزیه هستند. (ابن‌ترکه» همان: ۱۱۶ - ۱۱۵؛ یزدان پناه» همان: ۲۳۷) جمع میان تشبیه و تنزیه در آثار عرفا به فراوانی یافت می‌شود» ازجمله ابن‌عربی در فتوحات مکیه و فصوص الحکم به‌طور ویژه به این مطلب پرداخته است. (ر. ک: ابن‌عربی, ۱۹۴۶: ۱۸/۰/۱ / ۱۲۹۱۸۲ ۸ لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ اما باید گفت که در میان فلاسفه نخستین فردی که با توجه به مبانی خود در حکمت متعالیه از این آموزه بهره برده و برای تبیین صفات خبری به آن تمسک کرده صدرالمتألهین است؛ به‌طوری که قبل از ایشان در تبیین هیچ‌کدام از فلاسفه چنین راه‌حلی دیده نشده و ملاصدرا نقطه آغازی برای استفاده فلاسفه از این آموزه در تبیین صفات خبری است. دیدگاه صدرا با وجود شباهت نسبت به دیدگاه عارفان» همان تفاوتی را دارد که در دیگر مباحث عرفان نظری به چشم می‌خورد. وی مدعیات عرفانی را به زبان استدلال و برهان تنظیم کرد. در جمع بین تشبیه و تنزیه نیز همین امر به بهترین شکل آن رخ داده است. ملاصدرا معتقد است بسیاری از گزاره‌های معارفی را باید از منظر وحدت شخصی و وجود رابط دید و تفسیر کرد. وگرنه یا باید از ظاهر متون دینی دست برداشت و یا به تجسیم و تشبیه گرایش یافت. وی این روش را همان شیوه راسخین در علم می‌داند. (همو ۱۳۸۷: ۲۶۱) قوت اصلی نظر صدرا در این نکته است که وی رابطه خدا و مخلوق را با استناد به نظریه بسیطالحقیقه و وحدت شخصی تبیین می‌کند. از نظر ملاصدرا خداوند حقیقتی بسیط محض و دارای اطلاق محض است به‌همین دلیل در دل هر.ذره حضور دارد و.احکام آن را می‌پذیرد و در عین حال محدود به آن نیست زیرا در این صورت دیگر دارای اطلاق محض:و بساطت محض نخواهد بود؛ از آنجا که هیچ نقطه‌ای از او خالی نیست قابل اطلاق بر همه موجودات است و از آنجا که محدودیت هیچ موجودی را ندارد قابل سلب از آنهاست. همچنین حمل حقیقه او رقیقه نیز دست ملاصدرا را در تفسیر این متون بازمی گذارد. با این حمل خداوند از جهت کمالات هر موجود بر همه آنها قابل حمل است ولی نقایص و حدود هیچ کدام را ندارد. و بالاخره با توجه بهنظریه وحدت شخصی» هر موجودی تجلّی و مظهری از حق‌تعالی است و درنتیجه هیچ جدایی از منشا خود ندارد. از سوی دیگر نظریه ارواح معانی به وی کمک می‌کند بدون آنکه از ظاهر الفاظ دست بکشد و بذمعنای مجازی تن دهد حقیقت روح معنا و بالاترین مصداق آن را درباره حق‌تعالی جاری بداند. همان‌طور که ملاحظه می‌شود این الگوی جمع تشبیه و تنزیه» نقایص الگوهای دیگر را ندارد. خداوند متعال در غین اینکه با تمام اشیا متحد است.» از ملاصدرا معتقد است بدون استفاده از این روش نمی‌توان بسیاری از متون دینی را فهمید. در ادامه به برخی از متون دشوار معرفتی اشاره می‌شود که ظاهرگرایان آن را به‌معنای جسمانی تفسیر کرده و فیلسوفان مشا آن را تأویل برده‌اند؛ اما ملاصدرا به کمک نظریه وحدت شخصی, تفسیری از آن ارائه داده که نه منتهی به تشبیه گردد و نه نیازمند تأویل باشد: ۱ در شرح اصول کافی ذیل روایت: «هو نی کل مکان و لیس في شي من الکان الحدود» (کلینی» روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲1 ٩۱ ملاضدرا می‌گویدازبایت اقیم ,واتلاتن عکماندر تسیز این«مظلب این بود که بگویند خداوند چون جسم و جسمانی نیست ازاین‌رو نسبتش با همه زمان‌ها و مکان‌ها مساوی است؛ اما طبق توحید خاصی و وحدت شخصی وجود باید گفت که خداوند چون دارای اطلاق و بی‌نهایت است در همه مکان‌ها هست زیرا اگر در یک مکانی نباشد با اطلاق و بی‌نهایت بودن او ناسازگار است و چون بی‌نهایت و لاحد است» حد هیچ‌کدام از مکان‌ها را نمی‌پذیرد و از همه مکان‌ها جداست؛ بنابراین خداوند در تمامی مکان‌ها و زمان‌ها و مواضع هست اما حد هیچ‌کدام را نمی‌پذیرد. (صدرالمتألهین» ۱۳۸۳: ۳/ ۱۳۵) ۲ در باب دهم از کتاب توحید در شرح «داخل فی کل مکان و خارج من کل شي» (کلینی» همان: ۴ سیزده مسئله از مسائل الهیه و مباحث حکمیه را مطرح می‌کند. (صدرالمتألهین» ۱۳۸۳: ۳ / ۱۹۰) و در ذیل مسئله دوازدهم در تفسیر «داخل في کل مکان» می‌گوید اینکه خداوند متعال داخل در هر مکان است ولی نه مانند دخول جسم در مکان و نه مانند دخول چیزی در زمان و نه مانند دخول جز در کل و نه مانند دخول کلی در جزئی و نه مانند دخولانوع در شخص و ایا ماهیت در وجود و ماده در صورت و یا نفس در بدن و آنچه که در روند اين؛موضوعات است, بلکه داخل بودن,خداوند در هر مکان صورت دیگری از دخول است که حقیقت و کنه آن مجهول و پنهان است و از نهایت عظمت و وسعت قیّومیت او سرچشمه گرفته است» چون اگر بر فرضمکانی از او خالی باشد چیزی در آن مکان نیست و نبودن نوعی از نقص و کوتاهی و نارسایی است که به عدم‌یازگشت دازد و عدم هم منافی وجود است درحالی که ذات خداوند حقیقت وجود ناب است و حقیقت وجود نمی‌تواند برای چیزی وجود و برای چیزی عدم باشد» چون اگر چنین باشد حقیقت وجود ناب نیست بلکه مرکب از وجود و چیزی دیگر که مخالف و منافی وجود است مانند دیگر اشیائی که وجودشان ناقص و ناتمام است. (همان: ۱۹۲) همچنین در مسئله سیزدهم در تفسیر «خارج من کل شي» می گویداوخارج از هر چیز است ولی نه مانند خارج بودن چیزی که جدای از چیزی بوده و آن را نداشته باشد و منشا ان خارج بودن به عینه همان منشأ داخل بودن اوست که از نهایت عظمت و تمامیت و کمال او در وجود سرچشمه گرفته است؛ چون کمال عظمت همان گونه که مستلزم دخول در هر چیزی است همچنین مستلزم خارج بودن از هر چیزی نیز هست. (همان) نکن مهم این اس که ملاسئرا خر این قسست سی‌گوید همان امری .ها عاملی که سبپ ,حول او ذر اشیا است سبب خروج او از آنها نیز هست و آن همان لاحدیت و بی‌نهایت بودن است که از وحدت وجود ۱ او در همه جاست و در جایی محدودی نیست ۲ در همه جا داخل و از همه چیز خارج است ۰ لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ در رابظه:با روایت علا ققرب:و دتا قبسد؟ (کلینی: همان: ۲۳۰ -۱)۳۳۹ ملاصدزا می‌گوید خدازند به خاطر شدت علو و احاطه‌اش از هیچ‌جا غایب نیست؛ آزاین‌رو نزدیک به همه اشیا است این غلوش علو مکانی نیست که گفته شود چون علو دارد پس باید دور باشد بلکه چون علو و احاطه بر همه‌جا دارد هیچ‌جا خالی از او نیست» پس به همه نزدیک است. سپس این مطلب را به نور تشبیه می‌کند و می‌گوید نور هر چقدر شدیدتر و قوی‌تر باشد به میدا نور نزدیک‌تر است؛ بنابراین برترین موجودات از چهت شرف اما بیان امامبث: که می‌گوید «نزدیک است و دور» چون نهایت نزدیک شدن او دلیلی است برای پوشیده شدن از دیدگان و اين پوشیدگی سبب دوری می‌گردد. بنابراین اگر امری پوشیده از چیزی باشد. ناگزیر دور از آن چیز هم هست همچنان که دور از چیزی اگر بر دوری بیفزاید از آن چیز محجوب و ۴ و در توضیح روایت «قریب ی بعده بعید نی قربه» (کلینی» همان: ۲۱۴)" می‌گوید نزدیک بودنش به این جهت است که مخلوقات همگی از افعال او هستند و قوام هر فعلی به فاعل است. اما دوربودنش به این خاطر است که او امری مجرد از وگرک‌کاس ‏ نگ 6 ای انوا رهظ اشیا است. کته مهم آن است که جهت نزدیکیش همان جهت دوریش است» چراکه هر دوبه ضرورت وجود و بی‌نهایت بودن آن مرتبظ است. اینکه امام.قاد فرمود فوق مامراشا ست وگ اهواسطط احاطهاش به اشیا چیزی فوق او نیست چون وجودش حدی ندارد. اینکه امّام‌شه فرمود قبل هر؛چیز است یعنی مبدا و آغاز اشیا است. این سخن امام.شن: که خداوند داخل در اشیا است یعنی مقوم و برپادارنده وجود آنهاست. به‌واسطه عدم‌تناهی او هیچ نقطه‌ای خالی از او فرض شدنی نیست البته نه مانند داخل بودن جز در کل, چه جز خارجی باشد و یا ذهنی. این فرمایشی یتلود کار از لفاراست: وسنیغ اکارای حقیقتی تمام پلکه فوق تمام است؛ به‌همین دلیل فراتر از همه موجودات است. این خارج شدن به‌معنای جدایی و انفصال از ۵ ملاصدرا در تفسیر آیه «ما کون من تجوی ثلائّه (ل هو راهم ولا خسّه (ل هو سادسهم»؟ می‌گوید خداوند ذات بسیط و وجودش احدی است؛ ازاین‌رو ذات او تمام وجود است. هر کمال و جمالی قطره‌ای از قطرات دریای جمال و کمال اوست. او تمام اشیا هست و هیچ‌کدام از آنها نیست. هیچ ذره‌ای از وجود او ۱ بلند است تا آنجا که نزدیکست» نزدیکست تا آنجا که دور است ۲ در عین دوری نزدیکست و در عین نزدیکی دور. ۳ مجادله / ۷ «هیچ نجوای سه نفری نیست مگر آن که او چهارمیشان است و هیچ پنج نفری نیست مگر اینکه او ششمی آنها است و هیچ کمتر و بیشتری نیست مگر اینکه او با ایشان است». روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲7 ۲۱ تهی نیست با اینکه نقایص هیچ‌کدام را ندارد. بنابراین هر جا دو موجودی هست. خداوند از آنها جدا نیست و سومی آنهاست. و هر جا سه موجودی نجوا کنند خداوند از آنها غایب نیست و چهارمی آنهاست. لکن نکته مهم آن است که این وحدت وحدت حقه است نه وحدت عددی» چراکه وحدت عددی از اوصاف مخلوق محدود است که اگر سه باشد دیگر چهار نیست. از همین‌جا تفاوت اینکه در یکجا فرمود خداوند چهارمی هر سه تاست با جایی که فرمود <«ثالث ثلائه او ثالث اثنین» روشن می‌شود. چراکه در یکی بحث از وحدت حقه است و در دیگری بحث از وحدت عددی. (همو ۱۳۶۰: ۳۶ - ۳۵ ۴۸/۱:۱۴۱۷) اول الدین معرفته و کمال معرفته التضدیق به و کمال التضدیق به توحیده و کمال توحیده الاخلاص له و کمال الاخلاص له نفي الصفات عنه لشهاده کل صفه أنها غیر الوصوف و شهاده کل موصوف أنه غبر الصفه, فمن وصف الّه سبحانه فقد قرنه و من قرنه فقد تاه و من ناه فقد جزاه و من جزاه فقد جهله و منجهله فقد آشار الیو من آشار الیه فقد حدّه و من حدّه فقد عدّه و من قال «فیم؟» فقد ضمّنهو من قال «علام؟» فقد. أخلي منه. (نهچ‌البلاغه, خطبه ۱)! ملاصدرا در شرح این حدیث از حیثیت اطلاقی و لاحدی خداوند وانتایج آن بهره می‌گیرد و در شرح این سخن امام «و کمال توحیده الاخلاص له»» می‌گوید منظور از اخلاص, جداشدن از اغیار است. زیرا که اگر در وجود غیر باشد او بسیط نخواهد بود» زیرا که در بسیط هیچ غیری نیست و هیچ کمالی را هم نمی‌توان از آن سلب کرد. تنها چیزی که از بسیط می‌توان سلب کرد. نقایص و اعدام است. اینکه فرموده: «و کمال الاخلاص له نفي الصّفات عنه»» مراد نفی صفات غیر ذات است. چراکه ذات خداوند چون بالاترین مرتبه نظام تشکیکی است. مبداأ تمام کمالات است لکن این کمالات به شکل ترکیبی در او راه ندارند تا امر زائدی در او متصور باشد. بلکه هر قدر کمال بیشتر شود کثرت و تزکیب کاسته می‌شود. تا جایی که بالاترین مرتبه کمال, فاقد هرنوع ترکیب و صفات زائد است. ازسویی تمام صفات را واجد است و از سویی هیچ صفت زائد بر ذات ندارد چون مرکب نیست. پس علم و قدرت و اراده و حیات و سمع و بصر ۱ سر آغاز دین» خداشناسی است و کمال شناخت خدا باور داشتن» او و کمال باور داشتن خدا شهادت به یگانگی اوست؛ و کمال توحید (شنهادت بر یگانگی خدا) اخلاصض: و کمال اخلاص: خدا را از سقات مخلوقات جدا رن است: زبزاهر صفتی نشان می‌دهد که غیر از موصوف است» و هر موصوفی گواهی می‌دهد که غیر از صفت است» پس کسی که خدا را با صفت مخلوقات تعریف کند او را به چیزی نزدیک کرده» و با نزدیک کردن خدا به چیزی» | ورا دو تا دانسته؛ و با طرح شلی خر بظاداغزانی برای اتسور تمرح وبا تسیر انجزاریزای نا ازیرا تظتاقته کرو کی ند زار نظناس اج # سری.از اقاره می‌کنه و مرک بدسوی شا اقاره کناداو را لوط کردم و سرکلس او را سحتوه پنتارد اد را فارگ آورده و آن کس که بگوید «خدا در چیست؟» او را در چیز دیگری پنداشته است و کسی که بپرسد «خدا بر روی چه چیزی قرار دارد؟» به تحقیق جایی را خالی از او در نظر گرفته است. لا فصلنامه انديشه نوین دینی» سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ در واجب» موجود به وجود ذات احدیت‌اند؛ با آن‌که مفهوم آنها متغایر و معانی آنها مختلف است. این سخن که فرموده است: «لشهاده کل صنه بأئها غیر الوصوف. و شهاده کل موصوف بأئه غیر الصفه»» اشاره است به برهان نفی صفات عارضی» زیر که هر صفت عارض, مغایر موصوف خواهد بود و هر دو امری که در وجود متغایرنده باید در امری مشترک و در امر دیگری متمایز باشند. پس ناچار باید که هریک مرکب باشند از ما به الاشتراک و ما به الامتیاز, پس در ذات واجب ترکیب خواهد بود و حال آن که اثبات شده است که او بسیط الحقیقه است. این سخن امام بش که «من آشار الیه فقد حده». یعنی هر که اشاره کند به سوی او چه اشاره حسی باشد چه عقلی او را به یک حدی محدود ساخته است. مثلا بگوید در اینجا یا در آنجاست؛ یا بگوید که چنین و چنین است» در هر صورت او را به حدی خاص محدود نموده است. (همو ۱۹۸۱: ۶/ ۱۴۲ - ۱۳۷) چنانچه ملاحظه می‌شود ملاصدرا در تفسیر این حدیث از حیثیت اطلاقی خداونده بهره جسته و تنزیه را به شکلی معنا کرده است که بینونت و جدایی وجودی رخ ندهد. همچنین واجد بودن کمالات دیگر موجودات که به نوعی مفاد تشبیه است را به شکلی معنا کرده است. که مستلزم ترکیب نگردد. ۷ صدرالمتألهین درباره آیه «نحخن أقرب الید را وآهمچنین آیه «وذ سل عبّاوي عنّي اي قریب»" نیز از نظریه وحدت شخصی و حیفیت اطلاقی خداوند استفاده می‌کند. او توضیح می‌دهد خداوند متعال مبد تمام موجودات است و از هیچ موجودی جدا نیست» و از آنجا که مقوم تمام موجودات و امری بی‌نهایت است از هر چیزی به آنها نزدیکتر است. (همو ۱۳۵۴: ۳۹؛ همو ۳۲۱۱:۱۳۸۷ همو گروهی از مفسران در تفسیر آیه «نحن أقرب الب من حبل الورید» گفته اند: منظور از این نزدیکی, نزدیکی علمی است» یعنی خداوند نسبت به همه امور داناست. صدرا ذرانقد این دیدگاه می‌گوید علم حقی عین ذات اوست» بنابراین نمی‌توان علم را از وجود حق جدا دانست. اگر این نزدیکی علمی است, حتما ۸ ملاصدرا در تفسیر «یا هو یا من هو یا من لا هو !الا هو» (طبرسی» ۱۴۱۲: ۳۴۶) نیز از قانون «بسیط الحقیه» استفاده می‌کند و تلاش می‌کند به کمک همین اصل و بدون تأویل ظاهر این متن را به گونه‌ای معنا کند که دچار تشبیه نشود. وی معتقد است حق‌تعالی چون بسیط الحقیقه است لازم است واجد کمالات تمام اشیا به شکل اعلی و برتر باشد. بنابراین تمام موجودات آثار ذات اقدس او هستند و هیچ ۱ ق / ۰۱۶ «ما از رگ گردن به او نزدیکتریم». ۲ بقره / ۱۸۶. «و چون بندگان من از تو سراغ مرا می‌گیرند بدانند که من نزدیکم». روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲7 ۲۳ قدرتی حقیقتا قدرت نیست مگر قدرت او چنانچه هیچ وجودی نیست مگر پرتوی از وجود او. بنابراین شایسته است گفته شود «یا من لاهو الا هو». (همو ۱۳۶۰: ۵۱) از نظر صدرا مخلوقات» همان‌طور که در خارج منحاز و مستقل از خداوند نیستند و قوامشان به وجود واجب تعالی هست در عقل هم نمی‌توان به صورت مستقل به آنها آشاره حسی يا عقلی کرد. بنابراین در هر اشاره‌ای مشارالیه خداوند است با اینکه گفتیم هیچ‌گاه قابل اشاره حسی و عقلی نیست» چون مستلزم محدودیت اوست. به‌همین ترتیب خداوند مسموع به هر سمعی هست اما جهتی برای او نیست. او معقول به هر عقلی است اما کنه او را کسی نمی‌داند و همچنین خداوند در هر مکانی هست اما محدود به‌هیچ مکانی نیست جدای از موجودات زمانی نیست اما مقید به خط زمان و موجودات زمانی نیست. فهو هو, و لا هو ال هو و لا هو بلا هو الا هو ذلکم اللّه ریکم خالق کل شي لا له ال هو. ملاضدرا در تفسیر آیه کریمه «و هو معکم این ی بابرا مفسران مراد از معیت را میت علمی دانسته‌اند» درحالی که این امر صخیح نیست (همو ۱۱۵::۱۳۸۷).سپس خود به شرح این یه می‌پردازد. مبنای ملاصدرا حیثیت اطلاقی و لایتناهی.پروزدگار است.به‌همین دلیل احاطه قیومی بر هر موجودی دارد و بدون آن که تعیّنات آن را بپذيزده همراه آنهاستو از هیچ‌کدام جدا نیست. صدرا می‌گوید معیت خداوند با اشیا مانند معیت جسم با جسم» یا جسم با عرض» یا عرض با عرض» یا مانند معیت در وضع و مکان» زمان و آن» محل و حال فعل و انفعال و حرکت و انتقال نیست» چون خداوند متعال اشرف از آن است که این اوصاف را داشته باشد. ایشان در ادامه می‌گوید همجنین معیت خداوند با اشیا معیت در وجود نیست؛ زرا خداوند قبل از هر چیزی موجود است؛ بلکه معیت خداوند یک نحوه دیگر از معیت است که مجهول الکنه است و راسخین در علم فقط به لمعه و زائحه‌ای از آن معرفت دارند (همو ۱۳۶۶: ۶ )وی بعد از بیان علل ناتوانی ادراک حق تعالی می‌گوید هیچ ذره‌ای از ذرات کائنات نیست مگر اینکه نور حق و تجلّی و ظهور او در آن هست. (صدرالمتألپین, ۱۳۶۶: ۶/ ۱۷۴) با توجه به مباحثی که طرح شد روشن می‌شود که ملاصدرا با مبانی خاص حکمت ممتعالیه ازجمله اصالت ۱ حدید / ۴. «و او با شما است» هر جا که باشید». ۴ لا فصلنامه انديشه نوین دینی, سال ۱۸ بهار ۰۱۴۰۱ ش ۶۸ وجود و نتایج آن مانند تشکیک و وحدت شخصی,» روش نوینی در تفسیر متون دینی بیان کرده است که نه به جمود بر لفظ ظاهرگرایان و تشبیه باطل منتهی می‌شود و نه به تأویلات بدون وجه متکلمان و فیلسوفان مشائی نیازمند است. به‌عبارت دیگر وی تقریری متفاوت از جمع میان تشبیه و تنزیه ارائه کرده است که تاکنون در میان فلاسفه سابقه نداشته هرچند که در بین عرفا اصل مدعا نظیر داشته ولی از انضباط علمی کمتری برخوردار بوده است. در دیدگاه صدرایی خداوند به‌دلیل اطلاق محض در دل هر چیزی حضور دار به‌همین دلیل قابل تطبیق بر آنهاست. از طرفی به‌دلیل همین اطلاق محدود به احکام آن نمی‌شود. این همان مدعای حمل حقیقه و رقیقه است که طبق آن خداوند چون واجد کمالات همه اشیا هست بر آنها حمل می‌شود» بدون آنکه متصف به نقایص آنها شود. همچنین بهره‌گیری عالمانه وی از نظریه ارواح معانی دست وی را برای برداشت‌های نوین اما منضبط از متون وحیانی بازتر کرد. کنار هم گذاردن این قواعد» وی را بر جمع صحیح میان تشبیه و تنزیه ۳ ابن ت رکه صائن‌الدین علی» ۱۳۹۰ نمهید القوآعد. تهران» انتشارات وزارت فرهنگک و آموزش عالی. ۶. ابن جوزی» عبدالرحمان» ۱۶۰۹ ق» تلبیس /بلیس, به کوشش سید جمیلی» بیروت» خیرالدین علی. ۵. ابن‌عربی» محی‌الدین» ۱۹۶۹ م» فصوص الحکمم قاهره» دار احیا الکتب العربیه. ٩ ابن‌عربی» محی‌الدین» بی تا فتوحات مکیه, بیروت» دار الضادز. ۷ ابن‌قیم جوزیه» ۱۶۱۸ ق» مختص رالصواعق المرسله علی الجهميه المعطله» بیروت. دار الفکر. ۸ بغدادی,» عبدالقاهر ۱۶۰۸ ق الفرق بین الفرق و بیان الفرقه الناخيه منهم بیروت» دار آلافاق. ٩. تهانوی» محمدعلی» ۱۹۹۹ م» موسوعه کذاف اصطلاحات الفنون و العلوم» پیروت» مکنبه لبنان ناشرون. ۰ جرجانی» میر سید شریف» ۱۶۱۵ ق» شرح المواقف, قم» شریف رضی. ۲ حسن‌زاده آملی» حسن» ۱۳۸۱ دروس معرفت نفس, قم» انتشارات الف لام میم. ۳ حسنی رازی» سید مرتضی بن داعی» ۱۳۹۶ تبصره العوام فی معرفه المقالات الائام تهران» اساطیر. روش‌شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه ... ۲7 ۲۵ حنفی» ابن‌ابی العز» ۲۰۰۵ م» شرح العقيده الطحاويه, بغداد دار الکتب العربی. زوزنی» حسین بن احمد ۱۳۶۰ ق» المصادر» مشهد» تقی بینش. سهروردی» شهاب‌الدین» ۱۳۷۵ مجموعه مصنفات شیخ اشراق» تهران» موسسه مطالعات و شهرستانی» محمد بن عبدالکریم» ۱۳۹۶ ش» الملل و النحل, قم» الشریف الرضی. لمتألهین» محمدبن ابراهیم» ۱۳۵۶ المید و المعاد» تهران» انجمن حکمت و فلسفه ایران. لمتألهین» محمدین ابراهیم» ۳۹۰ ]سرا ر الا یات وآنوا رالبیضات» تهران, انجمن اسلامی لمتألهین» محمدین ابراهیم» ۱۳۹۳ ب»مفاتیح الیی» تهران» وزارت فرهنگک و آموزش عالی» انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران؛ موسسهامطالعات و تحقیقات فرهنگی. لمتألهین» محمدبن ابراهیم» ۰۱۳۸۳ شرح آصول الکافی» مصحح: خواجوی» محمده» تهران» لمتألهین» محمدبن ابراهیم» ۱۳۸۷ سه ازتسائل فلسفی» قم» دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. لمتألهین» محمدبن ابراهیم» ۱۶۱۷ ق» الشواهد الربوبيه فی المناهج السل وکيه (مقدمه عرببی)» لمتألهین» محمدبن ابراهیم» ۱۶۲۰ ق» مجموعه رسائل فلسفی صدر المتالهین» تهران» حکمت. لمتألهین» محمدین ابراهیم» ۱۹۸۱ م» الحکمه المتعاليه فی الاسفار العقليه الاربعه, تعلیقه علامه لمتألهین» محمدبن ابراهیم» بی تا الحاشیه علی الهیات السّفاع قم» بیدار. صدوق» محمدپن علی پن حسین بن بابویه قمی» ۵ علل الشرائع. قم» کتابفروشی داوری. صدوق» محمدپن علی پن حسین بن بابویه قمی» ۱۳۹۸ ق: النوحید. قم جامعه مدرسین. صدوق» محمدین علی بن حسین بن بابویه قمی» ۶ ق الاعتقادات. قم المو تمرالعالمی للشیخ المفید. ۳ طباطبایی» محمد حسین» ۱۳۷۱ المیزان فی تفسی رالق رآن» قم» اسماعیلیان. فضلنامه انديشه نوین دینی؛ سال ۱۸: بهار 1۴*۱ ش ۶۸ طباطبایی» محمد حسین» بی تا نهايه الحککمه, قم. مسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم. طبرسی» حسن بن فضل» ۱۶۱۲ ق» مکار م الّخلاق» قم» الشریف الرضی. عبودیت» عبدالرسول» ۱۳۹۳ درآمدی بر نظام حکمت صدارگی» تهران» سمت. عسلی» خالد» ۱۹۹۵ م» جهم بن صفوان ومکانته فی الفکر الفلسفی, بغداد» المکنبه الاهلیه. غزالی» محمد بن محمد ۱۶۰۹ ق» جواه رالقرآن و درره» بیروت» دار الکتب العلمیه. غزالی» محمد بن محمد» ۱۶۱۹ ق» مجموعه رسائل الاما م الغزالی» بیروت» دار الفکر. فیض کاشانی» محسن» بی تا اصول المعارف» قم» دفتر تبلیغات اسلامی. پزدان‌پناه» یدای ۱۳۹۱ میانی ‏ واصول عرفان نظری,» قم» مسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

مسئله تحقیق در این نوشتار بررسی نظر ملاصدرا پیرامون صفات خبری خداوند است و اینکه آیا وی به کدام یک از سه نظریه تشبیه، تعطیل و تنزیه ملتزم است؟ روش این مقاله کتابخانه ای و اسنادی-تحلیلی است. یافته های تحقیق نشان می دهد صدرالمتألهین ضمن انتقاد از ظاهرگرایان، روش فیلسوفان و متکلمانی که به سرعت آیات الهی را تاویل می کنند نیز نادرست می شمارد. وی معتقد به حفظ اصالت متن و پرهیز از دست کشیدن از ظواهر است و راه رسیدن به این هدف را آموزه توحید خاصی یا وحدت شخصی و نظریه ارواح معانی می داند. طبق این تفسیر از توحید خاصی اطلاق محض بودن خداوند سبب می شود در هر تعینی حضور داشته باشد و احکام آن را بپذیرد و همین اطلاق محض سبب می شود که محدود به این تعین نباشد. اگر چه بخشی از این روش در آراء شماری از عرفا نیز دیده می شود، لکن همچون دیگر مباحث عرفان نظری که در حکمت متعالیه مبرهن شده، صورت بندی و انتظام علمی آن مرهون تلاشهای صدراست.

428681

واژگان کلیدی: شاهنشاهی هخامنشی کتیبه‌هاه جواهرات» کاخ‌ها سنجاق‌ها سکونت‌گاه. قفقاز 30061 :50668 03۵ 710165 و و8۳ ۵ بععم بش۲ مگ عط وصه کونصعص‌هطای ۸ .1736۳16 آعد 1/1 عنط ۵۶ و0 عطغ 05 صقنطف‌ی۸ 5۰ ومع تعاس۳۵۳0 بک‌زویوگ ممتوع و۸ 0۵۵ 11000000600 ,۵۵۵۳ ما2 133-13 .0 .2017 و6۳6 .17 ۵۳۷۵۵۵ هه صهرعنع ۸ .5 3۵۷61 روط ۴0060 موعلطنط زگ راد ۳ پژوهشگر گروه تاریخ پژوهشسرای دانشآموزی بوعلی سینا 0700ع.8(170211 2 11۳۵22.0.161 1۷/۷/۷۷۰۵ ۴ کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور 0ع.1ن82) 11272662 در نيمه دوم قرن ششم پیش از میلاد» منطقه قفقاز جنوبی به شاهنشاهی هخامشنی که به صورت فزاینده‌ای در حال توسعه یافتن بود ضمیمه شد. این اتفاق میان سال‌های ۵۱۳-۵۱۳ پ. م» هنگامی که داریوش یکم مشغول لشکرکشی علیه سکاها بود رخ داد. با اینحال» این منطقه احتمالا در سال‌های قبل و زمان سلطنت کوروش دوم (بزرگ) تحت کنترل هخامنشیان قرارداشته است. چراکه پاراگرافی از رویدادنامه نبونید به این لشکرکشی توسط کوروش دوم اشاره کرده است . تنها از لحاظ ظاهری نام سرزمینی که پادشاه ایران به آن لشکرکشی کرده است را لیدیا تعبیر کردند." البته این مورد پیشتر توسط کارگیل " مورد بررسی قرار گرفته است." اولستر" پیشنهادی را ارائه کرد که هنوز نیز مورد قبول است و آن این بود که علامت 7] را نشانه در نظر گرفته و آن نام را به صورت اورارتو تفسیر کرد.* براساس این گزارش‌های» رولینگر؟ اعتقاد داشت که تاریخ فروپاشی نهایی اورارتو به قرن ششم پیش از میلاد باز می‌گردد." بنابراین یک دولت باقی‌مانده از اورارتو حداقل تا بعد از قرنهفتم پیش از میلاد در قلمرو امروزین ارمنستان باقی‌مانده بود که به دنبال لشکرکشی‌های کوروش دوم شکست خورده و از میان رفت.۸ بنابر گزاشات جیکوبز (93 :2000 726005), باید گفت که منطقه اورازتو به طور قطح درسال ۵۴۷ پ.م تحت سلطه ایرانیان قرارداشته است زیرا پیشتر از آن» ایرانی‌هاآو لیدی‌ها ذر غرب هالیس با یکدیگر به نبرد پرداخته بودند. ۸. در گزارش‌های (227-241 :2012 1701128 مفصلا به سوالات پیرامون سقوط پادشاهی اورارتو پاسخ داده شده است. هم چنین برای آگاهی بیشتر درباره نام سرزمین اشاره شده در رویدادنامه نبونید می‌توانید بنگرید به ( :2007 517022610 .151-2 :2008 :163-173). هم‌چنین روف (208 :2012 14021) معقتد است که ارمنستان در زمان تاجگذاری داریوش اول در سال ۵۲۱ پیش از میلاد بخشی از شاهنشاهی هخامنشی بوده است. زاوادسکی (147 :2010 72/20810) خوانش پیشنهادی برای علامت 7 را رد کرده و گمان می‌کند که قرائت [4- 0]0-[1] از قرائت :[۳25-۳5]-[7]] محتمل‌تر است. بنابر گزارش‌های هرودوت (93 آ[1). قلمرو اصلی اورارتو به عنوان ساتراپی سیزدهم یا هجدهم به شاهنشاه هخامنشی ضمیمه شد و تا سال ۳۳۰ پیش از میلاد. به عنوان یکی از استان‌های آن شناخته می‌شد. برای ارمنستان اما چندین ساتراپ در دوران هخامنشی ذکر شده‌است. گفته می- شود که تانوخارس! نخستین کسی است که گزنفون در سیروپدیای خود از او یاد کرده ( ۷117 1 و او کسی است که ساتراپی ارمنستان را به عنوان غرامت تاج و تخت دریافت کرد. در مقابل» کلینکوت "این واقعیت را به عنوان اثبات اولیه‌ای برای وجود ساتراپی ارمنستان به چالش کشیده‌است. " هیدارنسیس " یکی از هفت توطئه گری بود که در قتل سمردیس (گئومات/ بردیای دروغین) که موجبات به سلطنت رسیدن داریوش یکم را فراهم کرد شرکت داشت. وی به عنوان پاداش وفاداری خود ساتراپی ارمنستان را دریافت کرد. از این زمان به بعد بود که خاندان وی عهده دار ساتراپی ارمنستان شدند.* جانشین هیدارنسیس شخصی بود به نام تیریبازوس. "با توجه به گزارش‌های گزنفون در آنابامیس(4 1۷7)» تیریبازوسعهده دار حکومت ارمنستان غربی بود» در حالی که اورنتس اول " بر ارمنستان شرقی حکومت می کرد.* فرد دوم در شورش ساتراپی‌های شرکت داشته و از این ارتباط موجود به عنوان ساتراپ میسیا یاد شده‌است.؟ به عنوان جانشین هم‌چنین بنابر گزارشی از استرابو (14.15 آ)(). هیدارنسیس (هیدارنس) بنیانگذار دودمان اروندی در ارمنستان به حساب ۸ کلینکوت (453 :2005 11101001) معقتد است که تقسیم‌بندی ارمنستان به دو قسمت شرقی و غربی که توسط گزنفون صورت گرفته تنها یک نام جغرافیایی است هیچ گونه شواهدی اداری برای آن وجود ندارد. اشمیت (418 :1987 5610/0114) اما بین ارمنستان غربی (ترابزون) و ارمنستان شرقی (اورنتس) تفاوت قائّل شده‌است. ٩ کلینکوت (452 :2005 1)1101601۲) ادعا می‌کند که این منبع تنها منبع موجودی است که ساتراپ میسیا اسمی به میان آورده و علاوه بر آن. تنها منبعی است که از اورنتس اول به عنوان یک ساتراپ سخن به میان آورده‌است. تیریبازوس» ساتراپی ارمنستان به شاهزاده داریوش (بعدها داریوش سوم) واگذار شد. هم چنین اورنتس دوم آخرین ساتراپی است که تابع شاهنشاهی هخامنشی بوده‌است. پیرامون اینکه آیا اسکندر بزرگ در جریان لشکرکشی‌های خود از ارمنستان کهن عبور کرده‌است. پا اینکه آیا این منطقه بعدا به بخشی از امپراتوری اسکندر تبدیل شد يا خیر نمی‌توان با قاطعیت چیزی را تأیید کرد.! آریان (16.5 117 اما به عنوان یک منبع موثق تصدیق می‌کند که اسکندر در سال ۳۳۱ پیش از میلاد» یکی از همراهان وفادار خود به نام میترنس " را به عنوان ساتراپ ارمنستان از بابل به آن‌جا فرستاد." با این وجود گمانه‌زنی‌هایی نظیر اینکه میترنس هرگز به مقصد خود نرسیده‌است نیز وجود دارد چراکه احتمالا وی در مسیر ارمنستان فوت شده‌است. به همین ترتیب تا زمان مرگ اسکندر در سال ۳۲۳ پیش از میلاد هیچ گزارشی پیرامون ساتراپ‌های احتمالی ارمنستان وجود:ندارد. پس از انشغاب رخ.داده در بابل» ۴ نئوپتولموس * عنوان ساتراپ ارمنستان را به دست آورد.* برای سال ۳۱۷ پیش از میلاد نیز ساتراپی به نام اورنتس نام برده شده که احتمالا باید همان ساتراپ اورنتس ذوم دوران داریوش سوم باشد." گذشته از این به نظر می‌رسد که قلمرو ساتراپی ارمنستان در این دوران بسیار ناچیز بوده و حتی . برای مثال بریو (1.262 :1926 136۲۷۵) این فرضیه را رد کرده و معتقد است که ارمتشتان تنها به صورت اسمی یک ساتراپی بوده‌است. اما در مقابل وایت و کوهرت (191 :1993 ]12:1۳ 270 517671-۷]116) براین عقیده‌اند که اگرچه ابهاماتی پیرامون وضعیت ارمنستان در دوران اسکندر و سلوکیان وجود دازد. اما گزارش‌های استرابو (16 - 14.1 آ() از آن منطقه نشان می‌دهد که پس از سقوط شاهنشاهی هخامنشی تحت سلطه اسکندر قرار داشته‌است. ۴ احتمالا مقصود نویسنده در انشعاب بابل» تقسیم متصرفات اسکندر پس از مرگش میان سرداران و نزدیکان اوست. (م) ۶. برای اطلاع بیشتر پیرامون این موضوع و نیز عملکرد نامناسب نئوپتولموس به عنوان ساتراپ ارمنستان و هم چنین ذکرنشدن اینکه تا چه اندازه کل منطقه قفقاز جنوبی تحت کنترل شاهان هخامنشی قرار داشته خود یک مسئله بحث‌برانگیز و مورد مناقشه دیگر است. کنوب! و گاگوشیدزه " کل منطقه‌ای که امروزه جمهوری گرجستان نامیده می‌شود را جزو قلمرو متعلق به شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند. برخلاف آن‌ها لردکیپانیدزه * براین عقیده است که پادشاهی قفقازی ایبریا یک منطقه مستقل بوده و شاهنشاهی هخامشنی تنها بر منطقه کاختی تسلط داشته‌است. جیکوبز؟ هم‌چنین قلمرو کولخیس‌ها را نیز بخشی از شاهنشاهی هخامنفی دانسته‌است. در حالیکه بیل* آن را دارای وضعیتی مستقل, غیر خراج گذار و خارج از سیستم ساتراپی‌ها دانسته- است. مطابق با گزارش‌های آریان (11.4 11[ 20۵ 8.4 111 دنعه۸2)» از منطقه‌ای که بعدها در قرن چهارم پیش از میلاد در آن پادشاهی آلبانی به وجود آمد سربازانی در نبرذ گوگمل و تحت فرماندهی آتروپات به هرروی, محققان و دانشمندان به اتفاق آرا موافق هستند که گزارش‌های هرودوت (97 آ11) مبنی بر اینکه رشته کوه بزرگ قفقاز خطوطمرزهای شمالی شاهنشاهی هخامنشی را تشکیل می‌دهد درست است. * یافته‌هایی در خطوط شمالی هم‌چنین می‌توانند تأثیر فرهنگ هخامشنی را نشان بدهند." هم چنین در اینجا می‌توان به پازاگرافی از گزارش‌های هرودوت (124 1۷7]) اشاره کرد که در آن توضیح می‌دهد که هخامنشیان در جریان لشکرکشی خود علیه سکاها سعی کردند تا با سخت قلعه‌هایی, کترل*کامل منطقه شمال, قفقاز بزرگ را به دس گیرند.۸ ۷ بهتراست برای اطلاع بیشتر در این مورد رجوع کنید به اثر جامع زیر: (.2013 (۳۵۰) بر4ایط۷۵010 200 1۳۵[9167). هم چنین گزارش شده‌است که در مجموع هشت قلعه در امتداد رودخانه اوروس [02705 71۷6۲] (امروزه سال [521]) ساخته شده‌اند که با گذشت زمان و در دوران هرودوت مجددا ویران گشته‌اند (1971:297 ۰110۲0۵110۲ در دوران داریوش اول» نام ارمنستان به عنوان مترادفی.برای اورارتو در کتیبه سه زبان بیستون یافت می‌شود (تصویر شماره ۱).! نسخه بابلی هم از هر دو نام برای سرزمین اورارتو (-۱۹-۹-۳۵ 0-) و ساکنان (۵-48:-) آن استفاده می‌کند. "در نسخه پارسی باستان نیز از اصطلاح قدیمی ارمنیا (ارمنستان در زبان پارسی باستان) و ارمینیا برای ساکنانش استفاده شده‌است و هم چنین در نسخه ایلامی نیز از آوانوشت (1۲-)72--71۳-1 استفاده کرده‌اند. " برابر گرفته شدن 1778580 با ارمنیا در سنگ‌نبشته بیستون باعث شده‌است تا سالوینی اثبات کند که مردمان ارمنی در این دوران ساکن سرزمین اورارتو بوده‌اند." کتیبه بیستون از اقدامات نخستین داریوش یکم پس از تاجگذاری و سرکوب شورش‌های متعدد رخ داده در سراسر قلمرو شاهنشاهی هخامنشی صحبت می‌کند؛ که شامل شورش در ارمنستان نیز می‌شود (بیستون بند ۲۸-۲۶).! داریوش یکم نیز یک ارمنی وفادار به نام دادرشی را با ارتشی برای سرکوب شورشیان فرستاد. اگرچه او موفق شد تا در سه جنگ شورشیان ارمنستان را شکست بدهد. و سپس فرمانده دیگر وامیس نیز برای به دست گرفتن کنترل کامل اوضاع, دو مرتبه دیگر با ایشان وارد جنگ شد." با اینحال نام هیچ‌یک از رهبران ارمنی ذکر نشده است. تی.سی. پونگ " در کتیبه بیستون چهار لیست ذکر می‌کند: از ارمنی‌ها در لیست مربوط به لشکرکشی‌ها نیز سخن به میان آمده که نسخه‌ای گسترده‌تر از لیست مردمان شورشی است. اما جالب اینکه در لیست مردمان شورشی» از ایشان نامی برده نشده‌است. به همین دلیل یونگآظهار داشته‌است که چون ارمستان در این عصر بخشی از سرزمین ماد بوده: دارای پادشاهی مسقای نها ری فرضیه برپایه اطلاعات سنگ نیش بیستون بیان شده‌است» چراکه این سنگ‌نبشته که نمایانگر شورشی‌های شکست خورده و تسلیم با این همه اما تا کنون مشتق نام ارمنیا به شکلی دقیق مشخص نشده‌است. بنابر گزآرش اشمیت. (137 :2014 +انط5). از آن‌جا که این مورد تا دوره هخامنشی رایج نشده‌است. پس می‌بایست دارای ریشه ایرانی باشد. ريشه ایرانی آن نیز ممکن است از واژه) منطقه 51601085181260 ۷6۳1299660 1۳1 :۰ یعنی مناطق مسکونی متروکه (گرفته شده باشد. هم چنین نسخه بابلی کتیبه بیستون تنها نسخه‌ای از کتیبه بیستون است که تلفات نبرد‌ها را نیز ذکر کرده‌است؛ بنابراین باید گفت که در نتیجه این پنج نبرد حداقل ۵۰۹۷ تن کشته شده و ۲۲۰۳ تن از ارمنی‌ها به اسارت درآمده‌اند : شده‌است» هیچ فرد ارمنی را نشان نمی‌دهد." این احتمال نیز وجود دارد که میان یکی از هشت مدعی دروغین پادشاهی به نام آرخ (آراخا) و ارمنستان ارتباطاتی را یافت." در نسخه پارسی باستان» او را ارمنی و فرزند شخصی به نام خالدیتا (هلدیت) نامیده‌اند" که خود را نبوکدنصر فرزند نبونید نامید و در بابل دست به شورش زد.* این مسئله پیرامون نسخه ایلامی نیز صادق است. و این در حالی است که در نسخه بابلی از او به عنوان یک اورارتویی نام برده شده‌است ۹۰ پایه مجسمه معروف داریوش یکم که در سال ۱۹۷۳ میلادی و در درگاه کاخ شوش کشف شد. در مجموع ۲۶ نفررا نشان می‌دهد که زانو زده‌اند و در زیرهر یک از ایشان. قطعات بیضی شکل با کتیبه‌های هیروگلیف حکاکی شده‌است"(نگاه کنید به تصویر شماره ۲). هر یک از کتیبه‌ها سرزمینی که آن فرد به آن‌جا تعلق دارد را نام می‌برد. " چهاردهمین نفر زانو زده نشانگر اهالی ۲ به نظرمی‌رسد که ريشه این نام با ارمنستان ارتباطی ندارد. هم چنین اشمیت (134 :2014 :9 :1980 520011) براین ۴ برای اطلاع از اینکه آرخ (آرخا)» تحت عنوان نبوکدنصر چهارم» پادشاه بابل دست به شورش زد بنگرید به (-1998 51۳6216 6 :2001). برای اطلاع از سرکوب این شورش توسط اینتافرنس (معادل یونانی برای نام وین دفرنه) که منجر به اعدام آرخ و سرکردگان او شد (بیستون بند ۵۰) بنگرید به (673 :2011 5610۷0108112۳76۲ ۵00 74 :2009 5001۲). بیولیو (18 :2014 100ا842) آرخ را یک نام اورارتویی دانسته‌است» چراکه نامعپدرش خالدیتا بی‌شک یک نام اورارتویی است (هم چنین بنگرید به: 187 :2014 5280111). نامیدن او به عنوان یک ارمنی احتمالا تنها اشاره به منضا جغرافیایی او بوده‌است. روف (210 :2012 102) نسبت به ارتباط میان نام و نام‌خانوادگی خالدیتا با نام خدای مهم اورارتویی یعنی خالدی (هالدی) شک داشته و عنوان کرده‌است که این نام و نام‌خانوادگی در ایلامی نیز مرسوم است. ۶ هم چنین می‌توانید بنگرید به کتیبه موجود در تل مسخوطه (تل المشکوتا) که از ملل مختلف نام برده و در آنجا نیز نام ارمنستان در جایگاه چهاردهم ذکر شده است (54 :1936 ۳0866۲). به احتمال بسیار ارمنیان هم تحت عنوان استان چالوف (5161۵ ۶اه[0۳۵)) از کبرت (1)20761) نام برده شده باشند» چراکه اسامی برخی از ملل ثبت نشده‌است (برای اطلاعات کامل‌تر بنگرید به: 308 :1943 26۲0 200 70 :1936 809606۲). ارمنستان است.! از این رو ارمنستان پس از بابل (دارای جایگاه سیزدهم) و پیش از لیدیه (دارای جایگاه پانزدهم) و کاپادوکیه (دارای جایگاه شانزدهم) ذکر می‌شود. در تصاویر مربوط به نمایندگان نیز که در کاخ آپادانای تخت جمشید به تصویر کشیده شده‌اند نمایندگان ارمنستان و کاپادوکیه با لباس‌های اهالی ماد به تصویر کشیده شده‌اند که اثباتی است بر این مسئله که این اهالی می‌بایست از مناطق مجاور شاهنشاهی هخامنشی سرچشمه گرفته باشند. مردم مادی با لباس‌های سنتی که مشخصه‌هایی نظیر کلاه با گوشواره یا کلاه‌هایی با گوش‌های کشیده برای محافظت از گوش و پیراهن‌های کوتاه دارد قابل تشخیص هستند. برخلاف مادها و کاپادوکی‌ها اهالی ارمنستان کت (نیم‌تنه) نمی‌پوشند. همانگونه که گفته شد در بیضی‌های زیر پای هر کس نام یک سرزمین به هیروگلیف نوشته شده که انام ارمنستان نیز با آوانوشت 2-۳۷-8۵ تصویر شماره ۲- مجسمه داریوش اول به دست آمده از شوش . در مورد نقش برجسته‌های موجود در ضلع شرقی کاخ آپادانا باید گفت که به صورت معمول. سومین هیئت به تصویر کشیده را به عنوان نمایندگان ارمنستان در نظر می گیرند! (تصویر شماره تصویر شماره ۳: تخت جمشید: هیئت سوم (ارمنی‌ها) در حجاری‌های فلزی با دو دستگیره. یک اسب اهلی را به عنوان هدیه.با خود آورده‌اند. در حالیکه در تصاویر متعلق به مقابر پادشاهان هخامنشی در نقش رستم (بنگرید به ردیف پایین) مردم به عنوان حاملان سکو نشان داده شده‌اند و این دز حالق!الستک.در تخت جمشید. آن‌ها حاملان تاج و تخت سلطنتی بوده و به این صورت در کاخ تالار شورا و کاخ صد ستون به تصویر کشیده شده‌اند. هر دو حجاری دارای ویژگی‌های مشابهی هستند به صورتی که ۲۸ فرد به تصویر کشیده شده در کاخ شورا با دو گروه ۱۴ نفره به تصویر کشیده شده در کاخ صد ستون مطابقت دارند." اشمیت معتقد است که شانزده نماینده اول حجاری شده در دو کاخ شورا و آپادانا یکسان هستند. هاچمن (206 :1995 112610۵00) اما برخلاف ایشان معتقد است که هیئت سوم نشان‌دهنده فرستادگان قوم پارت است. او معتقد است که ارمنیان نمایندگان ردیف شانزدهم هستند» تصویری که به صورت سنتی نشان‌دهنده نمایندگان مردم ساگارتی دانسته شده است. او هم‌چنین معتقد است که بیست و یکمین هیئت فرستادگان مردم کولخیس هستند (210-211 :1995 ۰1200۵0۵ او به این گزارش از هرودوت (97 .111 استناد می‌کند که کولخیس‌ها خود خواستار آن بنابراین باید گفت که ارمنیان در جایگاه سوم قابل مشاهده هستند." همین مورد برای نمایندگان در حدود ۶ کیلومتری شمال شهر تخت جمشید. در نقش رستم» مقبره‌های حفر شده داریوش یکم و سه جانشین وی وجود دارد. او نقش برجسته خود را درحالی به نمایش گذاشته که بر روی سکویی ایستاده که توسط ۳۰ مرد از سراسر شاهنشاهی تحت فرمان او حمل می‌شود. فرد ارمنی در جایگاه بیست و یکم قرار داشته و با لباس‌های مادی حجاری شده‌است. کتیبه سه زبان داریوش یکم که در همان‌جا ثبت شده‌اسشت درادو نسخه؛پارسی باستان (0376) ۲ و ایلامی آن فرد را ارمنی دانسته‌اند اما نسخه بابلی از وی به عنوان یک اورارتویی یاد کرده‌است. * فرد ارمنی کلاهی برسر گذاشته که آویزهای کناری آن را به سمت بالا جمع کرده و نیز پیراهنی کوتاه به تن دارد. این لباس تقریبا با لباس اهالی کاپادوکیه و مادها یکسان است. به شکلی اشمیت هم این برخلاف او اما هاچمن (207 :1995 1120300200) گروه شانزد‌هم حاملان تاج و تخت را اهالی ارمنستان دانسته است. هرتسفلد براین عقیده است که ساتراپی ارمنستان در دوران سلطنت خشایارشا تقسیم شده است. او هیئت سوم را متعلق به ارمنستان اول و هیئت شانزدهم را متعلق به ارمنستان دوم دانسته است. برای اطلاعات بیشتر بنگرید به: با این همه» ضمیمه پارسی باستان (ع1077) نیز نام آرمینا را در قسمت افزوده شده ذکر کرده‌است و گمان وجود دارد که به ۳ این امر هم‌چنین درباره بخش افزوده شده به حاملان تاج و تخت در حجاری‌های متعلق به مقبره چهارم (۸370) در تخت جمشید نیز صدق می‌کند. در اینجا اما اصطلاح ۸۳۳۳/2 به درستی ذکر شده است (2009:199 521270111). هم چنین + :2012 کم :38-39 :1966 ۷۷۵180۶ :110 :1970 +ونصط5 .4 لوح پایه 2172 که در همدان به دست آمده! نیز یک لوح سه زبان دیگر است که به صورت تک نسخه و بر روی یک صفحه طلایی و نقره‌ای حکاکی شده‌است. معادل آن با متن یکسان را می‌توان در دیگر لوح پایه (۵247)" به دست آمده از تخت جمشید یافت. داریوش یکم در اینجا گزارشی از گسترش جغرافیای امپراتوری خود ارائه می‌کند و به همین دلیل تنها دور افتاده‌ترین سرزمین‌ها را ذکر کرده و ارمنستان ذکر نشده‌است . دیوار ایوان جنوبی تخت جمشید. دارای کتیبه‌های 176 و 1020, کنیبه 021 به زبان ایلامی و نیز کتیبه 028 به زبان اکدی است. کتیبه 10۳6 احتمالا هم‌زمان با سنگ‌نبشته بیستون حکاکی و ثبت شده‌است. چراکه داریوش به شمارش. سرزمین‌های تحت فرمان خود می‌پردازد و جایگاه در ابتدای متن کتیبه 156 داریوش یکم بنابرسنتی شناخته شده به نام بردن سرزمین‌های تحت فرمان خود می‌پردازد. در اینجا ارمنستان در جایگاه بیست و یکم و بلافاصله از پس مصرو پیش فهرستی دیگر از اقوام تابع را می‌توان در کنیبه‌ای موسوم به دیوان (26710) از خشایارشای یکم مشاهده کرد. این کتیبه با لیستی از ملل تابع و خراجگذار شاهنشاهی هخامشنی آغاز می‌شود و در ادامه به سرزمینی اشاره می‌کند که مردمانش پیرو دیوان (یا دیو پرست) هستند. در نتیجه پادشاه,فرمای به تآیودی آماکن مقس آن‌ها را می‌ذهن.ذرچایگاهچهارم از لیست سرزمین‌های تابع در همین کتیبه. بین آراخوزیا" و درانگیانا" از ارمنستان نام برده شده‌است." هم‌چنین در نسخه ایلامی کتیبه» نام ارمنستان به صورت ۳12۳-11-0 آمده است .* به عقیده رودریگر اشمیت» این لیست ارائه شده از ملل تابع» نظمی بسیار قابل‌توجه و عجیب دارد.۹ چندین شهر اورارتویی در دوران هخامنشی و هلنیستی همچنان مورد استفاده بوده‌ است. تنها کتیبه شناخته شده متعلق به دوران هخامنشیان در سرزمین سابق اورارتوه سنگ نبشه وان (0۷۵) است که در دوران خشایارشای یکم:و به "دستور او حکاکن شده‌است. حاکمان هخامنشی به خوبی از اهمیت توشپا پایتخت پیشین اورارتو آگاه بودند. به عنوان مثال». خشایارشای یکم اشاره می‌کند که پدرش قصد دأمت:تا کتیبه‌ای,در آنجا حک:کند؟اماااین عمل انجام نشد و سپس خود او موفق شد این هدف را تحقق بخشید.* این نکته نیز حدس است که داریوش یکم یک برنامه مهم و گسترده ساختمانی را در صخره وان آغاز کرده است. " در بعضی از مناطق مهم دیگر اما هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از سکونت گاه‌ها در دوران هخامنشی وجود ندارد. آرتاشات بر روی بقایای یک قلعه اورارتویی (در تپه آ1) توسط آرتاشس اول (۱۸۹-۱۶۰پ. م) در سال ۱۸۰ پیش از میلاد ساخته شد. کاوش‌های صورت گرفته در دیوارهای نسبتا خوّب حفظ شده قلعه نشان می‌دهند که این دژ متعلق به دوران آرگیشتی اول» پادشاه اورارتویی است و به دلیل شرابط اشمیت (110 :1970 52100101) نام ارمنستان را در جایگاه پنجم قرار می‌دهد.» زیراکه وی در جایگاه اول از استان فارس یاد خوب و مساعدی که داشته در دوران هلنیستی نیز به عنوان بخشی از دیوار قلعه مورد استفاده از آن‌جایی که به صورت کلی» فرض معمول بر این است که مرکز اداری و اقتصادی که سابقا مورد استفاده در دوران اورارتویی بوده» در دوران هخامنشی نیز مورد استفاده قرار گرفته و به کار خود ادامه داده‌است, آرتاشات مورد اشاره و ارجاع قرار می گیرد." البته یک پایگاه قابل مقایسه دیگر نیز در گارنی وجود دارد. در دوران حکومت دودمان اروندی و دودمان آرتاشسی نیز در آن‌جا کاخ‌ها و معابد بزرگی ساخته شده‌است. یک کتیبه اورارتویی حفظ شده نیز در آن‌جا به دست آمده که از لشکرکشی‌های نظامی دوران آرگیشتی اول (8-12 ۸ 117) و فتح شهر گیارنیانه " و تبعید یک مرد و زن صحبت می‌کند.* انا 18۵ ۵ امهم مواف۷ 06 ۱۸ ها یامن 16 ( 1.6۳31 36۰ زرط ع0ن۵0 5 ,ص16 عسعز8 بف5 وصه 14 عسونط ماک :1984 صعطحل هگم . سالوینی (351 :2008 5210101) هم چنین خوانش ([27-01-2-6]-16]761) انجام شده توسط آراکلجان و آروتجونجان (295 :1966 صهزصزاحس۸ #صه صهزاهاد۸) را رد کرده و در عوض خوانش 71-1-8-01--71]7]117] را پيیشنهاد قلعه کوچک اورارتویی آراموس در دوران هخامنشی هم چنان مورد استفاده قرار می گرفت. دوره سوم۰" که به اواخر عصر اورارتو و به دوران سلطنت روسا دوم تعلق دارد در قرن ششم پیش از میلاد با یک مرحله گذار ناخوشایند مواجه شد." دوره نیز به عصر هخامنشی بازمی گردد و به نظر می‌رسد که در قرن چهارم پیش از میلاد خاتمه یابد.* شواهد مربوطه در منطقه قلعه شرقی نظریه‌های مشابهی نیز پیرامون استفاده مجدد از آرگیشتی‌هینلی هم وجود دارد. در تپه‌های غربی داوتی-بلور, ویرانه‌هایی متعلق به یک تالار ستون‌دار کشف شده‌است که استفاده و بهره‌وری صورت گرفته از ان صورت قطعی مشخص نیست. بنابر گفته‌های کانتسیان» این بنا متعلق به دوران اورارتویی بوده و در دوران هخامنشی نیز مورد استفاده قرار می گرفته‌است." در قسمت غربی تپه شرقی آرماویر نیز اتاقی در میان دو دیواره بارو کشف شد که مشخصا در چند مرحله ۱. شهری است دراستان کوتایک در کشور مدرن ارمنستان. (مترجمین) ۲ این دوره‌بندی طبق گفته‌های کانتر و هاینش است (بنگرید به: 410 -403 :2012 77610961 200 161۳16۲). به صورت کلی این پنج دوره را به این شکل طبقه بندی می‌کنند: دوره چهارم و سوم به تمدن اورارتو اختصاص یافته و دوره دوم مربوط به مرحله استقرار در زمان هخامنشی است. کانتر و هاینش اما در مقابل فقط سه دوره را مشخص کرده‌اند ( 2۵ 16133136۲ 3 ۳1۲ 347 :2010 (1ع1161096): دوره سوم که توسط یکی از دیوارهای قلعه تأیید و تعیین شده‌است. دوره دوم که اواخر عصر اورارتویی است و دوره اول (که به پنج مرحله تقسیم شده‌است) و از عصر هخامنشی تا قرون وسطی را در بر می گیرد. نیز می‌توانید بنگرید به: 137 :2012 .21 61 110109010 هم‌چنین در یکی از پایه‌های سنگی کتیبه‌ای از آرگیشتی اول (8-39 ۸ [071) یافت شد که بنابر نظردان (26 :2015 ۰)020 ساخته شده‌است. در آخرین مرحله مربوط به ساخت و اصلاح آن از تالار ستوندار استفاده شده‌است (تصویر شماره ۴). بر اساس اندازه مشخص شده اتاق و ۱۰ پایه به کار رفته در آن» کانتسیان وجود یک سالن با مجموعا ۳۲ ستون را محتمل دانسته که احتمالا در اواخر دوران اورارتویی ساخته شده است .! در مقابل» تر-مارتیروسوف براین عقیده است که معماری این سالن ستون‌دار ذارای منشا هخامنشی است." اما این فرضیه تا حد بسیار زیادی رخ شده‌است.۴ کاوش‌های انجام شده توسط تیراتسیان اما هیچ شواهد روشن و قطعی از باقی‌مانده شهرک مهم‌تر از همه اما کشف یک احتکار صورت" گرفته در اربونی بود که شواهد چشمگیری از ادامه استقرار و سکونت دراین شهرک در دوران هخامنشی را در اختیار ما قرار داد.* با توجه به معماری آثار باستانی آن» محققان از همان ابتدا معتقد بودند که یکی از مراکز اداری متعلق به ساتراپ ارمنستان در آن شهر واقع بوده‌است. " سالن ستون‌دار یافته شده در آن‌جا اثبات این فرضیه بوده در مقابل اما استروناخ نیز معتقد به تعلق بنا به عصر اورارتو است. برای اطلاغ بیشتر بنگرید به: 317 :2012 10ع51۳02. ۳ برای اطلاع بیشتر بنگرید به: 243 ۵۸۵ 400 :2008 1200:12ع1121. در حال حاضر اما تحقیقات کناوس ( 6ا1)۵ ۵ ۳۱) نشان می‌دهد که سفال‌ها اشکالی را نشان می‌دهند که هم می‌تواند منشا هخامنشی و هم منشا هلنیستی داشته لوح ایلامی متعلق به قرون ۶ تا ۵ پیش از میلاد کسف نشده‌است که این احتمال را تقویت می‌کند که آرماویر در آن دوران 5 :1960 (صهزکعد2ع0) 20 کنصصه 110 :47 :2003 20 رکاه1 6۰ گذشته ازاربونی اعتقاد براین است که پایتخت سابق اورارتو بعنی توشپا نیز مرکز ساتراپی ارمنستان بوده‌است :2015 02) .در اینجا هم چنین کتیبه‌ای از خشایارشا اول (2)۷72) وجود دارد که قدیمی‌ترین کتیبه پارسی باستان حکاکی شده خارج از مرزهای ایران است. این مسئله اهمیت این سکونت گاه در دوران هخامنشی را نشان می‌دهد. و مستقیما با سالن‌های ستون دار شناخته شده هخامنشی مقایسه شده‌است. با این همه اما هنوز پیشینه این سالن به صورت دقیق و واضح مشخص نشده‌است. جوهانیان نیز یک آپادانا را در سالن ستون‌دار شناسایی کرده و به مقایسه آن با شوش پرداخته است. !تر-ماتیروسوف " آن را دارای منشا هخامنشی و متعلق به آن دوران دانسته و این در حالی است که کاننسیان " معنقد به تعلق آن به اواخر دوران اورارتو است. در پژوهش‌های اخیر آستروناخ * نیز فرضیه دوم را مورد توجه قرار داذه است و آین ذرحالی است که ذسچامپس؟" بر این غقیده است که این سالن: ستون‌دآن احتمالا به دوران بین زوال پادشاهی اورارتو و برآمدن و تسلط هخامنشی تعلق دارد. در هوروم می‌توان لایه‌هایی را ذیل اصطلاح پسا اورارتویی تعریف: کرد. علاوه براین یک مهر که نردیک به نموندهای به دست ام واشاگاد ای کش شده‌است.* با این حال این مهر فرصتی است برای مطالعات"بیشتر چراکه به ما .ات می‌کند 6 هخامنشیان در هوروم قلعه اشاکان پس از فروپاشی اورارتو متروک مانده و امروزه خرابه‌های آن تنها به عنوان یک اثر تاریخی متعلق به آن زمان باقی‌مانده‌است. بنابر دانش و اطلاعات امروزی ما این سکونت گاه در دامنه‌های کوه به خوبی مستحکم نشده است. براسماس يافته‌ها و ویژگی‌های معماری برخی از اتاق‌های مجزا و منحصر به فرد. کاوشگران براين عقیده‌اند که قدمت‌ها آن‌ها به دره قرون برای تطبیق این مهر با نمونه پاسارگاد بنگرید به: ۳ 200 1622 8۳1316 ۷1۸ 178-180 :1978 5100260 ۷ تا ۴ پیش از میلاد مسیح بازمی گردد." این شهرک یک مجموعه ساختمان بزرگ, متشکل از دو واحد اتاق متصل شده‌است که کاوش‌های انجام شده آن را کاخ دانسته اند (تصویر شماره ۵). اگر قدمت گذاری انجام شده صحیح باشد این شهرک در دوران حکومت و تسلط هخامنشیان در مناطق جنوبی قفقاز نیز مسکونی و مورد استفاده بوده است. در قسمت جنوبی مجتمع» دو اتاق (2۷ و آ2622۷1) وجود دارد که به دلیل یافت شدن قطعاتی همچون پایه‌های ستون» ممکن است که به عنوان تالارهای ستون‌دار در نظر گرفته شوند. نه پایه‌های ستونی ساخته شده از سنگ توف آتشتفشانی قرمزو نه ساختار و معماری اتاق‌ها اجازه تاریخ گذاری دقیق را به ما نمی‌دهند.» اها ضرفا پزاننائن ویژگی‌های: مصمازی بناامی‌توانز گت که دو قالار سمون دار متسلق ی دوران کاوشگران. سفال‌های به دست آمده در کل مجموعه را به چهار گروه تقسیم کرده‌اند. گروه‌های ۱و مربوط به قرون ۵-۷ پیش از میلاد» گروه ۳ قرن ۴-۵/۶ پیش از میلاد و گروه ۴ متعلق به دوران هلنیستی است." با آین آهمه. این سفاله‌ها درلایه ها مختلف کشف شده‌اند. البته در اتاق (222)711) سفال‌های اورارتویی نیز یافت شده‌است (برای اطلاع بیشتر بنگرید به: 1۳۵1212778 24 ۳58۵/۵0 9 :1988). آکوپجان به همین ترتیب و با اشاره به سالن ستون‌دار کشف نشده در اوچمیک (02۳1) به استدلال می‌پردازد (بنگرید به: 24 :2000 ۸1600[2). با این وجود چنان که اشاره شد نیز هیچ اثری از اسکان در دوره هخامنشی وجود ندارد. (برای اطلاع بیشتر بنگرید به: 210 :2005 160۵/۵). شماره ۰۱ نقشه کامل سکونت گاه (5ع17671 3/۰ 07 ۵۵:60 ,اک 21306 ,1988 ۵ /هاصم ام 200 صهزد): شماره ۲ تصوير پایه‌های ساخته‌شده از سنگ توف (2014 176۲165 ./۸)؛ شماره ۰۳ تصویر اتاق 22۷17 تصویر شمار ۶: تکه سنگ به دست آمده از کاوش‌های تپه پوکر بلور (طراحی: [ 1.6۲ .24 2۵ ۷۷۵1106۲ 3/۰ عکس: 1127165 .)۰ تصویر شماره ۷: تکه‌ای از یک کاس سنگی. کشف‌شده در تساقکاهوویت؛ در جریان کشف یک دیوار سنگی بزرگ در دامنه غربی تپه کوچک پوکر بلورا در نزدیکی اشاکان در سال ۰۲۰۱۴ یک تکه سنگ کوچک (که جنس آن سرپانتین است) به رنگ سیاه به دست‌آمد که احتمالا باید قسمتی از یک ظرف سنگی یک ذشت و محدب بوده باشد (تصویر شماره ۶). قطعات سنگی قابل مقایسه‌ای نیز در جریان کاوش‌ها انجام شده در سال ۰۲۰۰۶ در کف اتاق 6 در تساقکاهوویت " یافت شد " (تصویرشماره ۷). این ظرف را.می‌توان به صورت یک کاسه یک دست و با کفه‌ای پله‌ای بازسازی کرد. هر دو تکه به دست آمده از پوکر بلور و تساقکاهوویت. مشابه با نمونه‌هایی در تخت جمشید هستند (تصویر شماره ۸- نمونه‌های ۳ و ع). در آنجا چندین کاسه سنگی با اشکال بسیار متفاوت در جایی که آن را خزانه می‌دانند کشف شده‌است.*۴ یک کاس سنگی مسطح دیگر (6-17 -1880 ۸77۳) نیز که از سرپانتین (تصویر شماره ۸- نمونه 3) ساخته شده‌است نیز در عراق خریداری شده که امروزه در موزه بریتانیا قابل مشاهده است.۹۰٩ علاوه براین یک کاسه یمشی به دست‌آمده از ایکیزتپه " نیز وجود داشته است " (بنگرید به تصویر ۰ 06 211 :2008 16۳2120 :85 37۳ 130 :1996 مسن0 فص صعو0 7۰ کاوش‌های باستانی نشان می‌دهد که در چندین نقطه مختلف از منطقه قفقاز جنوبی بقایای بناهایی کشف شده که معماری آن‌ها. حضور ایرانیان را اثبات می‌کند. هم در ارمنستان» هم در گرجستان و نیز در جمهوری آذربایجان» مجموعه‌های وسیع و گسترده‌ای از ساختمان‌ها کشف شده‌است که بر اساس نتایج بررسی‌های باستان‌شناختی کاخ‌هایی که احتمالا می‌بایست به عنوان مراکز اداری مورد استفاده قرار گرفته باشند. این ساختمان‌های کشف شده اثبات گر حضور گسترده هخامنشیان در این منطقه هستند. اداره این مناطق يا برعهده حاکمان ایرانی بوده‌است تصویر شماره ۸: نمونه 2» موجود در موز بریتانیا (443 .27۲ ,33 ۳180۳6 ,2008 .21 6۸ 1عنه50)؛ نمونه‌های 0و ع» کشف شده در تخت جمشید (3) 58,8 81316 ,(2,4-5) 1-3 ,24 ع121م ,1957 5041)). بنابر عقیده کناوس» تمام مجموعه کاخ‌های معاقبا فهرست شده, در حقیقت شبکه‌ای از دفترهای اداری بودند که کنترل و بررسی پرداخت خراج‌های شاهنشاهی را کنترل می کردند.! او هم چنین حضور مقامات ایرانی و اقامت ایشان در این اماکن را تأیید کرده‌است. چنان که گزنفون ( 1۷ 5.9-0). نیز این مقامات را شهردار (به یونانی: ۵(م1۳۵۲۹) می‌نامد." در استان شیراک (واقع در کشور ارمنستان)» یک مجموعه کاخ در فاصله ۱۰ کیلومتری غرب شهر گیومری " در منطقه بنيامین کشف شده‌است. این کاخ‌ها در بالای تپه ساخته شده بود و از این روی» امکان کنترل گسترده دشت شیراک را فراهم می‌کرد. کاخ ([1 8612001) از چهار تالار بزرگ تشکیل شده‌است که توسط اتاق‌های کوچکتر در سه طرف (سه ضلع) آن واقع شده‌اند.* .5۰ :2015 8161100۵ :197 :2012 .له اه 0۷ 10-3005 .4 تنها در ضلع شمالی اثری از این اتاق‌ها نیست. در آن‌جا یعنی سالن 13 تنها یک پایه ستون‌دار هخامنشی از جنس از سنگ توف سیاه کشف شده‌است.! مجموعه ساختمان‌ها توسط یک طرح توسعه‌ای برای این شهرک در دوران آرتاشس اول (۱۸۰-۱۶۹ پیش از میلاد) گشترش یافته‌است." با کمی پیشروی به سمت غرب آن» شهرک دیگری (111 36/:۵۳) وجود دارد با تالارها و پایه‌های ستون‌دار ساده که در پای تپه واقع گردیده‌است. در این شهرک که چندین مرحله مورد بازسازی قرار گرفته‌است» شواهدی از وجود یک کارگاه آهنگری نیز در دست است." بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ در پی کاوش‌های باستانی» یک مجموعه از کاخ‌های هخامنشی کشف شد. این مجموعه حداقل شامل چهار ساختمان گسترده‌است که خاک‌برداری ۲ مورد از آن‌ها کاملا به پایان رسیده‌است.* یکی از آن‌ها پروپیلون :احتمالا به معنی دروازه) در آیدل‌تبه است که مشابه همتای خود در تخت جمشید ساخته شده‌است." علاوه براین کاخی در قربان‌تپه (شاید هم گوربان‌تپه) نیز کشف شده‌است که نقشه آن شبیه به کاخ خشایارشای یکم در تخت‌جمشید. است.* ابعاد: آجرهای (۲ل‌انط مسر 2 سانتی‌متر *< ۱۳ ساتی‌متر) هرادو مجموعه مطابق با استاندارد‌های هخامنشی است.؟ با استفاده از کاوش‌ها و پیش‌بینی‌های مغناطیسی» این موضوع به رسمیت شناخته شد که در زیر زمین» سازه‌ای در دیواره‌ای محصور را نشان می‌دهد. شواهدی بیشتر از بناهای ایرانی براروی رضوان‌تپه و منطقه دارا پاتاکس " وجود 209-0 :2005 10۵8 :185 :1994 صعزم ۸4 وصه ق7۳01 1۰ ۰ :2012 .۵1 6۲ 16۳-۹/]3۳0080۷ :185 :1994 صهزم‌مل۸ فص صعخحلجج7 .2 دارد." آخرین بررسی‌های صورت گرفته در قربان‌تپه نیز احتمال وجود بناهای بیشتر هخامنشی در در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی» قسمت غربی یک مجموعه ساختمان, که شامل دوپایه ستون زنگ زده نیز بود» در ساری‌تپه» تپه‌ای در مرز شهر مدرن گازاخ به دنبال حفاری‌ها کشف گردید." طی کاوش‌های باستانی انجام گرفته بین سال‌های ۱۱۹۶-۱۹۹۴ در منطقه گامباتی در کاختی» کاخ‌هایی کشف شد که نقش آن‌ها با کاخ‌های ساری‌تپه دازای تشابه است. "این کاخ‌ها که فقط قسمت جنوبی آن کشف شده» ساخته شده از خشت‌های رسی است. کاوش-ها هم چنین بیانگر چندین مرحله از توسعه و شهرسازی در گامباتی است که عبارت اند از: فاز » مربوط به کاخ است» علاوه براین دو فاز نیز مربوط به توسعه سکونت گاه است (فاز 131 و 832) و هم چنین فاز ۸ که مربوط به قبور و حفره‌هاست. فاز 2 تنها با کمک پایه‌های سنگی ستون‌دار قابل تخمین قدمت است که براین اساس می‌بایست در دوران هخامنشی و بین دوران سلطنت داریوش یکم (۴۸۶-- ۱ پیش از میلاد) و اردشیر دوم (۳۵۹-۴۰۴ پیش از میلاد) ساخته شده باشد.* هم چنین از آن‌جا که ساکنین کهن منطقه شرقی گرجستان از چنین معماری استفاده نمی کردند» کاوشگرها بر این عقیده‌اند که این مجموعه يا توسط افراد خارجی و ایرانی» یا صنعتگران و افرادی ساخته هم‌چنین گاگوشیدزه (130 :1996 ۲280510426)) از یک تغییر آشکار در معماری گرجستان صحبت می‌کند که به عقیده وی تعداد زیاد جواهرات و ظروف فلزی کشف شده دلیلی براثبات نفوذ فرهنگ هخامنشی در منطقه قفقاز جنوبی است. این کالاهای لوکس ممکن است که به شکل هدیه به منطقه قفقاز ارسال شده باشند." هم‌چنین قبوری که وجود دارند چندان تزئین شده نیستند که به دلیل استفاده از تکه‌های سنگین متعلق به دوران هخامنشی هستند. با اینجال و در بسیاری از موارد» ویژگی‌های آرامگاه‌ها متعلق به همان دوران هستند اما برخی از موارد را نمی‌توان متعلق به دوران هخامنشی دانست." در آذربایجان» و به ویژه شرق مینگه چویر تنها تعداد کمی از یافته‌ها را ۱. کناوس و هم کارانش (2 :2013 .۵1 6 1)28) البته بر این عقیده‌اند که ظروف به دست آمده از کولخیس به احتمال ۲ به نظر می‌رسد که این امر برای برخی از آرامگاه‌ها برای مثال موارد موجود در گارنی اعمال می‌شود که کاوش‌ها نشان می-دهد که می‌بایست متعلق به قرون ۴-۶ پیش از میلاد باشند. با اینحال, نه انوع آن‌ها (مقصود ساختمان سنگی و نحوه دفن کردن است) و نه جنس آن‌ها اجازه تخمین دقیق تاریخ را نمی‌دهد ( 02ع 02816110 :19-20 :1976 1۵۵/20 339-0 :2015). در میان آرامگاه‌های آشتخی بلور (۸۶114101-107) نیز برخی از آن‌ها متعلق به دوران هخامنشی هستند (44 ۵۲۵ 17 :2015 0۵0 :358 :2015 هماع ,131-133 :1976 «8۶۵۵). در محل تدفین کاویتسوی (1)۵۷816106۷1) نیز در مجموع ۳۰ گودال خاکسپاری متعلق به قرون ۶-۴ پیش از میلاد یافت شده‌است. از شمال شرقی نیز تقریبا به زیخیا-گورا (7(1413-6072) می‌رسد» ۹-۸ کیلومتری شرق سامادلو ( 16210200۵ :185 :2003 الزظ بیل (17 :2010 [811) به یک آرامگاه در مینگه چویر اشاره می‌کند که متعلق به دوران هخامنشی است. اما آرامگاه‌های سنگی ساخته شده مینگه چویر در حقیقت متعلق به هخامنشیان نیست (185-187 :1971 10۷ن۵1(ح). تصویر شماره ۱۰- کارچاغبیور کالاهای متعلق به گور شماره ۲۲؛ (دست‌بند 2 ,11 ۳121۵ ,2002 6081027/۵0 7): (سوزن 19 ,111 81210)؛ (کوزه 01210 در نزدیکی دهکده کوچک کارچاغبیور, مناتساکائیان! موفق شد تا در طی کاوش‌ها سال‌های 4-01 میلادی:. مکموعا ۲۸ آرامگاه را کف کند. در برخی موزاد: موجودی داخل آرامگاه دارای منشا پسا اورارتویی بود زیرا کالاهایی را شامل می-شدند که مشخصا متعلق به دوران هخامنشی بودند." یکی از این مقبره‌ها مقبره شماره ۲۲ است " (تصویر شمار ۱۰). ظروفی که در آن‌جا یافت شد معادل برخی از سفال‌های محلی متعلق به دوران عصر آهن میانه هستند. یک کاسه خاکستری از اواخر عصر اورارتویی تا دوران هخامنشی باقی‌مانده بود." هم‌چنین از میان جواهرات نیز برخی از آن‌ها متعلق به دوران هخامنشی هستند: به عنوان مثال دو دست بند با انتهای شبیه به مار تکه سفال‌های مقعر و نیز یک سنجاق (سوزن) برنزی با انتهایی شبیه به یک قلعه ! است." میله‌هایی که به آن‌ها میل سرمه (: چوب کحل) نیزمی گویند و بخشی از یک مجموعه آرایشی را تشکیل می‌دادند (تصویر شماره ۱۱)." نمونه‌های مربوط به گورهای تل جیگان * (تصویر شماره ۱۳)» دو هویوک * در کامید آلوز" (تصویر شماره ۰۱۳ نمونه‌های 2 و ۶) و آلمینا "۲ در هازور* (تصویر شماره ۳ نمونه‌های 2 و 0) را هم همانند یافته‌های پاسارگاد" (تصویر شماره ۰۱۳ نمونه 8) و واسکه " می‌توان به وضوح متعلق به دوران هخامنشی دانست." ۱. منظور چیزی شبیه به قسمت بالایی مهره رخ در شطرنج است. (مترجمین) ۲ ینگیبالیان (419 :2002 ۷۵18[027۷2۵0) پیرامون قدمت سنجاق (سوزن) به تاویلان اشاره می‌کند. ماسکارلا (358 :1988 ۸/]9627611۵) با اینحال خاطر نشان می‌کند که به دلیل کمبود شواهد نمی‌توان آن را به صورت قطعی متعلق جدا از میل مخصوص سرمه کشف شده. این مجموعه لوازم آرایش» شامل یک ظرف کوچک شیشه‌ای نیز هست. برای اطلاع از نمونه‌های مشابه به دست آمده از گرجستان بنگرید به: 67-73 :2000 5281025۷11 200 28050476 :18 ۳80۳6 183 :1984-85 ماهسه 10۷ ۵ص ن موزل آلج1 .4 این قبر با خشت پوشانده شده (قبر شماره ۲۲) متعلق به یک فرد بالخ است که به خالت خمیده و به کنار قرار گرفته‌است. میل سورمه برنزی با دست بندو تکه‌های مقعر به نظر تنها کالاهای مربوط به قبراست. 6۰ 0 200 405 .2۵ 98 :1980 3/00۳6 بملن و17۵ 266 .5 1-4 ,31 ۳1306 ۸3 220-221 :1999 ص26 وصه مصفصطها1 56 :1978 م30 بماله ونصف۴ .6 :22 0۰ 200 21 5۵۰ 02607 2136 ,1989 .له اع ۵000 :1209 .8 هر دو میله سرمه از بخش ۸ و لایه دوم (دوران ایرانی) به دست‌آمداند. یک نمونه به همراه استوانه آن از قبر شماره ۱۰ کشف شده و نمونه‌ی دیگر از قبر شماره 1442 در بخش 17 ۳ به دست آمده است. ,87 :2013 8116۳ .3 .0 همع 9 :2004 سقطمامط1 بعماعم ۷ .10 از نمونه‌های مشابه و به دست آمده از تل-تالش (7216910 71-6) و ماریان (۸/]2۲72) نیز یاد می‌کنند. ۱ نمونه بزرگتری نیز از نوشی‌جان نیز به دستآمده که البته نمی‌توان تاریخ آن را به صورت دقیق مشخص کرد ( ۳۶ج تصویر شماره ۱۳: میله‌های سرمه با سری قلعه مانند از هازور. نمونه‌های 2 و 31206 ,1989 .[2 61 20) 0 از کامید آلوز, نمونه‌های ۴ و (1-4 ,31 21216 ۷۲10 220-221 :1999 26006۳ هه سم ط110) 4 همانند أشاکان بناهای سکونت گاد: کارقه بلوگیدلاد ور #ملنیستی به: عنوان: یک محل دقن مردگان مورد استفاده قرار گرفته است. اما سه قبر متعلق به قرون ششم تا چهارم پیش از میلاد نیز در آن‌جا شناسایی یواست ما وفاقر مار ۸۱ مجللی) بل ی دسه. کف شده‌است: که مارتیروسیان آن را مورد بررسی و سنجش با ظروف همراه هیثت ارمنستانی حجاری شده در تخت جمشید قرار داده‌است." در اتاق شماره ۱۳ و در قبر شماره ۲ که متعلق به یک کودک است کاراپتیان (24 :2003 1)2۳2061/2) اما این قبور را متعلق به قرون پنجم تا چهارم پیش از میلاد دانسته‌است. چنین ظروفی البته برای مدت‌های طولانی وجود داشتند و مورد استفاده بودند. قبلا آن‌ها را اصلی‌ترین نوع سفال اورارتویی می‌دانستند. اما بر اساس نتایج یک بررسی و سنجش قابل اعتماد امروزه آن‌ها را بیشتر متعلق به دورا پسا اورارتویی می- دانند. برای بحث و اطلاع بیشتر بنگرید به: 2013:212-219 81116۲ 200 1161168 یک میله برنزی با انتهایی شبیه به قلعه به همراه یک دستبند مقعر کشف شده‌است (تصویر شمار ۱۴). یک دراخمای نقره‌ای متعلق به اسکندر بزرگ نیز به عنوان آخرین بخش از اثاثیه گور مورد استفاده قرار گرفته‌است.! در کنار مرده مدفون در قبر شماره ۳ نیز یک کوزه باریک. یک ظرف دوتایی و یک لیوان کوچک به همراه یک وسیله قیف مانند به همراه او دفن شده‌اند." تصویر شماره ۱۴: کالاهای کشف شده از گور شماره ۲؛ ( 1,6۳1 3/۰ برط 00 نوم :11 اهاط طافی 65 :1974 ما1 0ص صمصر ۰۷ در مرز جنوبی روستای اوجان در استان آراگاتسوتن» یک قبر واحد در سال ۱۹۸۹ میلادی کشف شند. آین اقبر توسط یک سنگ مزا ر به اقطی )82 هل طبار شاه است. در وسط تیه که فقط ۴ز. متر برآمدگی دارد یک محفظه قبر قابل مشاهده است که از هم‌تراز سازی صفحات عمودی در جهت شمال-جنوب ساخته شده‌است. جسد فرد دفن شده با حالتی خمیده و بر روی سمت را ست بدن خوب» رو به سوی غرب دفن شده‌است. اشیا قبر در قسمت جنوبی قبر قرار داشتند که عبارت‌اند از: یک گلدان, یک چاقوی آهنی داس مانند مهره‌های ساخته شده از مواد مختلف :2007 1۵12002 :63 :1974 هام1۳ فوصه صفصرد ۷ :139 :1961 3/20۵0 1۰ 4 ع87136 2003 1۵20620 :68 0ص 66 عسوز۲ 142-144 :1961 صهرد 3/30 .2 (شیشه» نوعی گل یا خمیر سرپانتین» حاک رس)» سه حلقه دوک نخ‌ریسی دوقلو از جنس سفال," یک میله برنزی با انتهای قلعه مانند و دو دستبند مقعر برنزی با تکه‌هایی جنس قلع در ابتدای طرفین آن‌ها نیز یافت شده‌است (تصویر شماره ۱۵). یکی از دستبندها دارای انتهایی شبیه به مار است. با توجه به يافته‌ها کاوشگران قبر یافت شده در اوجان را متعلق به قرون ۴-۵ پیش از (16۳1 3/۰ بط 0000 :1 ععزط ,139 :1993 2ص ).۰ ۱ با توجه به گزارش پیلر (73 ۵16 135 :2013 ۰)81110۲ اینگونه دوک‌های نخ ریسی دوقلوی سفالی از نشانه‌های مربوط به گورهای اواخر عصر آهن در منطقه گیلان در شمال ایران است. در حالیکه مدارکی مربوط به دوران اول و دوم عصر آهن وجود ندارد اینگونه دوک‌های سفالی در گورهای زنان متعلق دوره‌های سوم و چهارم عصر آهن در قالکوتی (216100) و گنجینه آخالگوری شامل فهرستی ارزشمند و غنی از مواردی است که در جریان کاوش‌های سال ۸ میلادی دردره کسانی! کشف شده‌است." به دلیل یافت نشدن جنگ افزار و وسایل نظامی سمیرنوف گمان کرد که اين قبر می‌بایست متعلق به یک زن باشد.* در کل حدود ۱۰۰ شی مختلف از این قبر کشف شده‌است. همراه با جسد زن چند راس اسب نیز دفن شده‌است تا همراه با خود به جهان بعدی ببرد." علاوه براین». دیگر نکته قابل توجه, تشابه و تطبیق نقوش دهانه‌های زوی مجسمه اسب با دهانه‌های اسب به تست آهده از میان اقیا قبراست۹ (قکل شمار ۱۶). یک نمونه برنزی به دست آمده نیز تقریبا با نمونه‌های مکشوفه از گورهای کانختی (16۵6261) یکسان است. قدمت قبربه اواخرقرن چهارم پیش از میلاد بازمی گردد اما به وضوح بیشتر اشیا به دست‌آمده از آن متعلق.به ذوره زمینی زودترق هستند.۶ این اشیا ابتدا توسط گروهی از کشاورزان در سادسه گوری (52096810۲1) کشف شدند اما چون در آخالگوری به فروش رسیدند برخلاف او گوبدشیسویلی (112 :1952 0060429۷11)) بدون ارائه هیچ تعریف اضافی آن را خاکسپاری برای چند بخشی ۴. سمیرنوف (53 :1934 5171۳00۷) معتقد است که حداقل پنج راس اسب و نه شش اسب دراین قبر بوده‌اند. بنگرید به: 0 :2003 ا[زظ :150 :2001 ع2لونصهم0ا۵ ما :165 :19950 معلنط‌عمهدی. برخلاف او لردکیپانیدزه (2001 :11 :2000 01026ط1].0۳۵16002) معتقد است که این قبر متعلق به اواخر قرن چهارم یا اوایل تصویر شماره ۱۶: آخالگوری» دو آویز با مجسمه اسب؛ ( 56-57 :2011 026ن27م1-07۵10). درحدود ۵ کیلومتری آیرچه» چندین قبر اشرافی (مرفه) بین سال‌های ۱۹۶۳-۱۹۶۲ کشف و کاوش شد که قدمت آن‌ها به قرون پنجم تا شوم پیش از میلاد بازمی گردد.! قبرشماره صفر توسط یک ردیف سنگی به دو قسمت تبدیل شده‌است . فضای بزرگتر شامل یک فرد غوز کرده (خمیده) است که سرش را به سمت قرب چرخانده‌است. در فضای کوچکتر اما برخی استخوان‌های اسب و یکسری خورده‌ها به دست آمده است." اجناس گور شامل یک ظرف نقره‌ای موسوم به پاترا (ع1ه نام 8۵105م۰)0 یک ظرف سیاه موسوم به کایلیکس (:(16(11) و کاسه‌ای که لاک‌الکل سیاه به آن خورده با نقاشی‌هایی یونانی 1177702 بر روی آن هستند. دسته- سیاه یک گلدان سیاه رنگ نیز حروف ۸72 را نشان می‌دهد و گمان براین است که این حروف نمایانگر نام فرد دفن شده باشند." در قبر شماره ۲ نیز دو کوزه (تصویر شماره ۱۷) کشف شد که در اصطلاح آن‌ها را مثلث (سه گوش) غربی می‌نامند! و نیز دستبندهایی با تو رفتگی‌های مقعر در آن قبر کشف شده ( 16۳ 3/۰ بط ۵۵860 :9 200 6,7 مسمونج ,134 :2004 نز وطعه 6 ماک وصه نلزطعنصه‌صج ۲( . در سال ۱۹۶۰ میلادی مقبره‌ای غنی و پر از اشیا کشف شد. این بنا از سازه‌ها و مصالح چوبی ساخته شده و سپس با یک صفحه سنگی به ابعاد ۱,۳ متر»* ۲,۲ متر پوشانده شده‌است." دیگر مقبره‌ها نیز پیش از کقف این مقکرم غارشه هنیابوونذ رمقباه متعلق به یک مرذ است که به صورت خمیده و با سری چرخانده شده به سمت غرب به همراه ۷۹ وسیله دفن شده‌است. هم‌چنین به دلیل وجود ابزار و لوازم جنگی» از این مقبره به عنوان قبر یک مرد جنگجو یاد ۱. برای اطلاع بیشتر از سایر اشیا مثلث (سه‌گوش) غربی در قلمرو گرجستان بنگرید به: ۵00 11۵1۵390۷111 93-8 :2010 10۳8 ۵0۵ 121-123 :2004 از طعه5021000. برای کسب اطلاع از مثلث (سه گوش) غربی و نام آن می‌شود. !در میان اجناس به دست‌آمده, سه ست کامل دهانه و سایر لوازم سواری قابل مشاهده است. نکته قابل ملاحظه و توجه اما سه وسیله لوزی شکل از جنس نقره بود که برروس چشم‌ها و دهان فرد دفن شده قرارداده شده بودند." هم‌چنین دو دستبند نقره‌ای و یک دستبند برنزی نیز کفف قدند که :دارای :دتدائه‌های مقعر دز برایردهاقه‌ها هستند. کاقش‌های اولیه که توسظط گاگوشیدزه انجام شد. مقبره را متعلق به اواسط قرن ۵ پیش از میلاد دانستند که بعدها این تاریخ را به اواسط قرن چهارم پیش از میلاد تصحیح کردند. " لردکیپانیدزه معتقد است که این تصویر شماره ۱۸: ظرف نقره‌ای موسوم به پانترا؛ (9 ۳1810۳6 و895 :2010 ۰0/1167 در اوایل سال ۱۸۷۷ میلادی» یک گنجینه در نزدیکی کشتزار کازبگی کشف شد. اینکه آیا این اشیا متنوع به دست‌آمده متعلق به یک قبر است (مطابق نظر فیلیمونوف) یا بخشی از سرمایه‌های یک معبد (مطابق نظر بایرن " پس از بررسی‌های بعدی در سال ۱۸۷۸ میلادی) را نمی‌توان به صورت قطعی روشن کرد. هیچ استخوان انسانی نیز کشف نشده و تنها استخوان‌های گاو و گوسفند به دست آمده‌است." به صورت کلی» این گنجینه شامل حدود ۲۰۰ قطعه مختلف است. این بیش از استاندارد معمول است و نیز مجسمه‌های کوچکی که از زنجیرهایی آویزان هستند به همراه زنگ‌های کوچک» می‌بایست متعلق اهداف آیینی-فرهنگی باشند:* علاوه بر این‌ها. یک ظرف نقره‌ای موسوم به پاترا* (تصویر شماره۱۸) با کنیبه‌ای به زبان ارمنی نیز به دست آمده که عبارت کبیر (:1)8001۳) براروی آن نوشته شده‌است.* کاسه‌ای که با تکنیک برجسته سازی ساخته شده‌است» دارای شش وجه منقوش به درخت بادام و میان هریک با دو سر قو تزئین شده‌است. " اشیا کشف شده به.صورت کلی مربوط به تاریخی میان قرون ششم و پنجم پیش از میلاد است.* کاوش‌های بعدی در سال ۱۸۷۹ میلادی انجام گرفت. در نتیجه این ۵. گاگوشیدزه (163 :1995۵ 02805001090)) کاسه نقره‌ای را یک اثر هخامنشی می‌داند. آبکایی-خاوری (-۸1۵11 6 :1988 [1)2۷۵) اما معتقد است که این ظرف نیز مانند نمونه مکشوفه از آخالگوری تا قرن ششم پیش از میلاد قابل قدمت گذاری است. لردکیپانیدزه (103 ۵۵ 168 :2001 1.070100201026) این تعیین تاريخ را رد کرده و اواخر قرن پنجم این کاسه مشخصا همانند کاسه لالی‌سوس است که در جزیره رودس کشف شده و این نکته به ما نشان می‌دهد که هر دو کاسه می‌بایست در یک کارگاه که احتمالا در آناتولی بوده‌است ساخته شده باشند (برای اطلاع بیشتر بنگرید به: 1/116۲ اکتشافات» سه قبر مجاور نیز کشف شد که به قرون ۳-۴ پیش از میلاد متعلق‌اند.! اما اینکه آیا این‌ها منجر به یافتن گنجینه‌های بیشتر خواهد شد را نمی‌توان به این راحتی تعیین کرد." یک قبر منفرد نیز در سال ۱۹۴۰ میلادی در تنگه آلگتی کشف شد. یابندگان چهار سنگ بزرگ به همراه مقدار زیادی خاکستر را نیز ذکر کرده‌اند. کفتین براساس اطلاعات موجود به بازسازی گورها پرداخته و آن‌ها را هخامنشی دانسته‌است.* علاوه بر گونه‌ای از ظروف موسوم به پانترا که از من تقره‌ساخهشنه‌است: یک کاس قیشه‌ای متعلق بهدوران مقاسفی یرد رآرامگا مورد بحث یافت شده‌است.* از همه بیشتر» یک میله نقره‌ای پیچ‌خورده بود که مطابق با تصویر منتشر شده دارای یک سر صاف شده:بود. * یافته‌های دیگر شامل دستبندهایی است با لبه‌های مقعر» یک ملاقه نقره‌ای» تکه‌های برنزی و پیکان‌ها مختلف که سه عدد از آن‌ها از جنس آهن با تیغه ای سه‌گوش است و یک علاد ,نیز از جنس برنزاست؛که آختمالا سکایی است. مارگیشویلی این قبررا جزئی از شاوساکادرا دوم می‌داند که مقبره‌های آن متعلق به قرون ۳-۶ پیش از میلاد است." لردپاکانیدزه همانند مواره پیشین» این قبر را نیز متعلق اوایل دوران هلنیستی دانسته البته بیل تنها احتمال هخامنشی بودن آن‌ها مطرح کرده‌است» ولی کناوس آن‌ها را هخامنشی دانسته‌است. برای اطلاع بیشتر از محل دفن شاوساکادرا دوم بنگرید به: 220-221 :2003 111ظ. هم‌چنین برای اطلاع از قبرستان شاوساکادرا اول و قدمت آن که قرون پنجم تا سوم پیش از میلاد بازمی گردد بنگرید به: 1767165 200 219 :2003 [[زظ بر اساس مدارک» در هیچ کجا از مناطقی که توسط شاهنشاهی هخامنشی فتح شد نمی‌توان شواهدی از اقدام ایرانیان برای تغییر فرهنگ ان نواحی یافت. این مسئله در مورد قفقاز جنوبی نیز صدق می‌کند. با اینحال, ظاهرا اما منجر به کاهش جمعیت در ارتفاعات ارمنستان شده‌اند.! هیچ‌یک از کاوش‌های باستان‌شناسی انجام شده در منطقه نخجوان نیز هیچ اثری از دوران هخامنشی را که منجر به تغییر فرهنگ‌های محلی شده باشد را اثبات نمی‌کنند." به صورتی عجیب اما به نظرمی‌رسد که اشیا سبک مثلث غربی در ارمنستان از میان رفته است." در جمهوری آذربایجان نیز سفال‌هایی نقاشی شده به رنگ قرمز تیره برروی پس زمینه‌ای زرد کشف شده‌است که البته کم‌ترآن را متعلق به اشیا گروه مثلث غربی دانسته‌اند» بلکه آن را بیشتر جز گروه صمدلو (522010) دانسته‌اند که از واسط.قرن سوم تا آغاز رن دوم پیش از میلاد معمول و مرسوم بوده‌است.* نیز با بررسی يیافته‌ها و اشیا گورها تنها می‌توان برخی از قبرهای فردی را می‌توان مستقیما به دوران هخامنشی اختصاص داد که در البته در شمار آرامگاه‌های غنی و ثروتمند سح کانط0 ۷۵۵ معا صما 1 ۵۵ 2000۰ 2۰ .77 مصعزم ۸0 -125 :4 12071 آلاظ و7150 ۸/۵۲۸ 7۳6 ۰ هنمعصسخ فصه عحصهاآمام ۹60 .1990 36۰ 8۰ مطمعص۸ 2 "م20 جزقسهداممصناا ناسنا" .1966 ۷۰ ,3 مصهزصزاس۸ هه .3 .ظ مصه‌زاعمادس۸ ۳ سفال دوره‌های اولیه و میانه عصر آهن در ارمنستان. سنت‌های نقاشی سفال هزاره دوم پیش از میلاد را ادامه نداده‌است. فقط در قرن چهارم پیش از میلاد نقاشی سفال مجددا از سر گرفته شده‌است. برای اطلاعات بیشتر بنگرید به: :2004 ناژ طاعه 5210 وصه نلزطعنصه‌ م37 :1267 بط 95 :2010 1008 4۰ 1]) 1۳807100010 «سانعاظ م0 هس ۰۱ کعففگک 600 2001 تنس بعقظ 60 6130162 0عل 20 ۹7۵۳61 - رورس گ-زاتصه 1۵۳2 067 اصم صز بله 6۳ 1۰ ,8۵026 [ 76075 :70 7701016116۷۵۰ ]٩ رووامعه ۸ 76 .2009 6۰ ,3/۵0 200 ۰ و6 نله اکطکاد 0 ع0 هلک له -عطقمی صعاععاله عنل معطن جصععوص 17۵16۳ 1885 8۰ ,۲۵3/61 316 مصتا0ع8 معوسا۵ ۷ 006 آرسک 17 عنووام 5۳ اااهانه7 صعزکهگانه1 67 ,30ن100رط۵ظ عطا ۵۶ صونعط عطا هرز عونمم مش 2014 بش-.ط ,ناهزانا562 05 ما0 00 70065 ۳۰ بط ,1160616 2/۰ ۷۷۰۳۰ و1602 2/۰ 10 137۰ 27600200602722۵7 17-6۰ :5001007 ۷۰ 1700000 ]٩ 7700۳ ۱۵ کع ناک :00۳۵۵ ۵۵ 3۳۵۵0 ,(03ع) .68 02112010011 0710111۵01 ۸0/۵۲1۱ :1 50165 ع) مهقنطا) که ون متا ممهف‌نا0) ,3/1036 .1+77 ۳۵1096 07 نامه «وممرمکو اه 0 ۸10020 060 .1926 13۰ ,06۳۷6 ۱1 6۰ ۷۰ 700711106۲5 .1 قاط 6۰ 268 ۳۵06۲ 260 2 ناک .2003 .۸ ,اازط ,0 .5160061101166712 2671 2 5621611961 007 وسوتا اع ان 0 6802007 007 ,(605) ططع8 3 فصه عصناعزا< .7 ها +602۶ عطا هنز علونصمصمعدا۸ .2010 بش۸ باازط ,۸2705 .15-27 :20675 ]٩ 00۱/6۵0013 560 6اعواظ ۵ ۱ ام فنصوعصومما ۸ ۹ ۰ 01۳6 ۳:۱1 2678100 6 ]٩ و ماع 87 ۸ ۸1000 ۵ ک ۳ ۳۳۱۳ .2002 .8 0۳1۵0 06 306 ,(.60) 160 بش۸ 10 +صعلندعصقطا۸ ۲عل ۶و3 ه ۳۳۵۵۵۵ .2006 36۰ مکناژد۵ ۳۳ 5 ,506767 .88-97 :عون مماددوجی 207 لاس2۳ سا ۳۵ مطا ۷۷۱00 7 ]0 ,70۵ 56۵۰ عطا ۵دم روط کشا" ۵ط) هه مام روط ,کته1 .1943 .ی .ی ,0۵6709 5 20 ۷۵11 216 .عا قاط دز کمورعک2 و دمنامنه‌صا و0 عط71 .1959 .ی .ی ,0670 [ 70۳۳۵1 ۸۲۱۵۲/۵۲۱ هن ۶و [۳۵1 عط وصه علعنصمحطع کانطوط 313 15۵ .1977 .7 مالنوته) ۸۳۳۳6۳۵۵ ۲۳۵6 ۵۶ 06ف 20015 مزع مام م۸۳ عطا ۵1 005 6ط1 .2015 34۰ مقنحااماعه) :4 51007106 ۵ 50100 0۱۱ 00005 نان ۸۵۸ عهش۸ 1۳0۵ عطا عصنسل وصعاطاع 51060 ۵ ۷۵0۳05 ز هعانااه معمماگماد مهد عفادمغ‌نومامعصسش۸ 1971 بش۸ .۵ ,مالقا 5551 11وو01ع0 00 06[ا 0 00ع فک آواه 17040 عصم تلو هام۸ ۵0۳ ه۵ ع۷اعی -806 :1 170160 3010006010 ,(.60) +عاقط ۵۳ ۷ بظ 0 مقنصه‌طن۸ .1987 سا-.36 ماطمصحهطا) 6۳ 0۶ 13500016 داکازظ 156 10000۰ ۳1105۰ ]51۵1 7۳6 +177 7001 ا-اعط 7 .1984 .7 وکتاحت0 41 ۳ 200 85301 .2 13 و1۳۵ 60 310۳ جز 200 ونصعصعحدا ۸ عط1 .2005 .7 وفتاعن0 1 ۲۵1۵0۱۱5 136 01۱ (ر 5۳ ۸ 10۰ ۵ 72911100 ۸۳۶۵۲۹۵۱ ۵ ۳۳۵۱۱ .2015 .8 1282۰ >) 1۵116۳6 ۵ 5006026 ,3۵6 01۳6۰ ۸۶۳۵۵۵۹۵ ۳۵ ۵ ۲۳۵۶ ۰۲ 30900 عطا 8 ,161067 ۳2101۳6۰ ۸۶۳00100 6 1٩ وماعا م2 ۸ .1989 .۸ 36۰ ,عقص 100 5 136 نف0اط 36 2011 .0 ,ق5000 0ص ۳۰ ,عصنقاصه‌احنما) 06 ۳1۵۲ ,مگ و2650305] ۸۳۵21 .830 کعزسدع6 !6 هه 75 ۵ط وصنسل نو[ 1و عام19 عطا او 0 ۵ ۸۲00۲۵ 77065 600970100 .1981 3/۰ .5 بنقاطعم1 200 3/۰ .1 ,)01 2131600] 65 9ع6ل عناونطامهع6ع ععزما م36 ع) هقل۷ اعط‌نعط ,۷۷16:2060 مکاج7 ۸۵000۰ ۸0110011167110 13 بر ما۸ 0۵ موز ما۸ ,عاصط 2013 36۰ 8 مس ,12051006236 51 م۳نعصنان) بش۸ دا م111۸ 1735200 که و36 0ماصنم2 ما۸ 6ط1 .1999 .17 8 ,2۷50] 601 ]٩ 3۲06600195 .42 ۸965 10 ۸۵۵/101 ,(605) 3/2305 ۰ 200 6 1.000 .101-110 :1997 رو77 19-23 ,176۳810 ۵4 ۵۱۵ سشسوولات ععو۸ 170 00 .005 177-7 :۸۲/۱۱۵۲ [0 6000-03101 0711071 ۸1۹1۸۳۵ ۵[0[ 2۳0۸ .1976 .5 م۳۹۵2 -1971 ۳۵31000 ۵2۹۸1100 05710016 7 050600 1988 .۸ .۸ و29 تطقاصه اه 200 .5 ۳۹۵/۵9۰ کبهر307 عصتا نع هناخ 36 ۳۵۵ آهاعص وصه دععاع ۵1 کاتموطظ 8 ص00 .1937 3۰ موصزکک۵ ۳ . ,1994 1۵6060 صز صمننوع۳ عط‌عزعمامقطج۸ ماقطصی .1995 بش۸ ,۳۳۷۵816۲ 40 3/00 .۸ 10 212۰ 16250616-5 067 م1995 .1 ,(عفلونذمع62 مععلنطدمعد6 ع) عحلنطفمهع6 که ۳۳۵۴ ۸۳۵۵۱۵91516 ۷165۰ 010061 200 1100۳۵9۹5 ,(05ع) ص0۳۵ ۷۰ ,(605) ۵0ط0۳ ۷۷۰ هه 3/00 .۸ دا بفموطا‌هن۸ ۷۵۵ عاقط5 067 .19950 بآ ععلنط‌عمههی ۰ -165 :16و60 هه ۳۳۵۵ عل‌عنومامق ۸۳۳ ۷16۵۰ 010061 سم 29۹5 125-6۰ :19 807608 1060۵ هنز ماغدا منمعصمعط ۸ 156 :1996 .1 مععلنطعمههی 60۳6 دز ع6قامععدای حعط‌عنلو ندمصندطاج 6 .2000 34 نان گمصنودگ فص .آ مععفنقمهم6 ,181 لاس6 زمکادا 50۷ ۷ ناممعاهد . عفادم6زعماممس۸ 1952 ۳۰ .6 نز428 60 10 ,کزا9 م86۳6 ۷۵۵ 801060660 صعل که صعالقط م۷7۵1 عز0 .1995 بط ,113۵۵ 6 ۳ 20۳696 ,(608) صصقصمه11 .7 هه حصمص0 ۴ رهز ص۲۱ 6 ,3/307 .195-233 :506100 آ۸ه 1/0 3000۳« الاک ۳ دنه ۷۵۳۵۵ 6 ]۳۳1۵۵۵ 6090112011116136 007 1-102 1020 1999 .5 ,تعصص06 فص 8 مصصقصط ۲3 ۳ ع6عق 30 مان هدک ع) تطصی امامت 001 10 و500 1ع 7 عااعسعاما ,۸۳۵5 ۵۶ 1۵۳۳655 عهش۸ 1۲0۵ 156 .2012 .17 مصقرک ۸۷ 0ص ۷۷۰ ,1۵6۲ یگ بط05 17161 40 ۸۷۹۲۷۵۳ .8 10 ۳0۳۵۰ 370۳65 0صه ۳۵51 عطا ۶و معصعلنه مزع مامععطاح۸ نهنصعصصع۸ [ ۳۲۱۲۵۵۵۱95 ۵۱11۵۸۰ ,36010۵ ۱۱ ۳۲۸۵۳۱۵۳۹۵٩ رووام۵۹ ۸۳۳ ,(205) صححطاه‌ 80 ۸۰ [ 150016 36 ]٩ ۸۵۳۹۵۷ 5000 36 ۵ 2000100 ]۱۱ ,11۵۳۵۵0۵ ۳۵ -133 :7676۷۵۲ 1 2009 ,15-17 5201001067 0 17610 واه ومساط 00۵ رومامعما ۸ 4 .3/6 ,1701128 .7 ,۳۵6۲ .0 ,[[0ک1 .5 15 .کت وصدع 27000 067 .2012 7۰ مع2 171011۳ 1 1:61 ۳۱710051071٩ 136 ]٩ 0۳۲6۵95 1۳6 س ۲0 -ناننمنظ ,(ح0ع) تواعصقصن7 .2 فصه ۰( 2عن1۳32 ما۸0 >) 7666۲5 م1۷69 .227-241 :2007 0000007 12-14 داعنس 1۳ 161682100 020020002 عط) ۵1 عحل زج عط ۵۳ کدمناو م0 زعطم0) عصهمک 2014 36۰ ,116016 -138 :2 رووام ۸۳۵ 00۶0101 13 52165 .کناومع5 36 اج ککه‌نامج حصحلدم۸ ۵ 1706۲16860 3 طلوز2/00 «عله دلکنقاسهتآا205 مطل‌کنقامدمتآ .2013 .0 و26 فص 2/۰ ,77616 6 [ه رأره 1۵97 0۳۵ واه :و660 1 هنوگ ۳۳۵۰ ممزوم2 1۳6 1968 ۰ ,11021610 40 نا لمع مومماکسدی فاممماعه۸ .1960 کل ر(صهزعصع0) صووکنصصه 110 6 106 ۶ص صفعزل 1611 ۵1 کصدمناه 37 هط[ 1984-85 36 مقا۵ 16۵۵ 0صه .11 نا 6 م۵۶ 568905 ۳۳۹۲ عطا ۵۵ 3۵00۳۲ امصاصنام 2 ۸ نص00ومصدط نمعنومامعهطن ۸ ۷۷1690206۰ .117 "8باسه 1 7611 2۳ 3626613 حص 520201600۵18 106 1994 .ظ ,7305 ب ۵6 -ک جوز وهی مزع -کناقها هگ عل هناهد اکجه دا صعل معط ۸ 2000۰ 8۰ ,73005 .(05 1 95ع6ع0ع8 اکقآ بننژعتاکهبق/5ع 3۳1 /ع ۲ عصن لدنص ۷ //:(ط) 0 67 لکلقا ددع23 3671632860 2000 بش۸ ,(0هقکاعصفک )1‏ صقن ۵ 0 005 17100011019671 ۸۳۳۵0۱09156136 ۸۱۵۲/6۰ حذ اکصحعلحه8 +ع کنو نصه تفج آ 12 بوندعصس۸ دز دعقلد2 فندعصعهطا ۸ بواحهط هه صفناحق نآ 2001 بش۸ مصه‌زکاع 1۵ 3610101 ماظ ۳1۳۹۲۰7/11 6 10 78000 ععم0ل20 آمرو2 7۳6 ,(۵ع) ,۸65 .145-154 ۷۷68 01۵ 051 0606۵11 710۵96 آمسفاس 000 امعم ما20 .(4 ۸1365 21 عانناعدآ حاعنصه1 عط) ۶و عطامهع 3/000 ع) مصعطن۸ که عاختاعصا حاعنصه1 156" 7 ,۷۵۲۵۷۵۲ .۵20 ۲7-7۷ ۱.۸۹۵۰ ۶ اوساله5 من "اسرد نمهاحهی 77 .2003 بآ مه۵ 1۵060 2 - 1956 ۳۸۹/۵06 ۳۵2۸11۸0 :11۵1۵0011 [بر ۸ ۰ 60 1976 .0 .72 مق ااقط 1۵ ۷ م۲۵50 عفاومنزعم[ممس۸ ع) جلاک زمکاعصدزمس۸ اآجش۸ :1702161 ۹۷۵۳۵۷۵۵۰ .9و9 5و2 11071 ,701631 111 11۷639010115 ۸2۳۳۵0109100 .2004 8 36۰ مفته 1۵1310 7686 دسا صقنص ۵۶ 0166 [00۳۵عی مصقحطع 1 180 0006 عاعه۷ 4ه هل ۳۵9۲ ۲۵ ۵ کاصعصط‌ه۸ بکع مق 09ص عاطاهامع مکدتا .2007 سا مصقنس200 ۵ 1 ,10001810 8084 36 1 ۳081 36 7760000000 ,(0ع) ۷۵۶۲6۵ .3 15 مقنصعصح۸ عناکنص 17۵11 17036۳57 م1960 .75 -43 :1۳۵0۳ آمنو امعم اه 1۵ ع هک 1۵ 0۵۵ و11۵۵ 04 ۸۳۱۱۵۱۱/۵۱ 716 :۵1۲6 ۵۵۲ 709168 آهاوگ .2008 ما مصقن200 1۱31 ۰( 3100010۳ 17167) 56 600-300 ۵۰ معا ۸1۸000 0۱۵ "ره 52 ۰ 200 51303۵ بط بک 0 مقناماهس۸ ص۳عاعد۳ جز عه۸ 1۳0۵ عط1 2011 سل مصقن ۱31200 ,021070 .464499 نهناماهم۸ ۸۵۳۸ ]۹ 700000 00۵ 1۳6 ,(ک1ع) 31/0/0 -2008 ع6ط 0۵ 360071 تعنامم ۸ تنعل عطا حز عمط 2014 سا مصعن 1۱31200 برو ۸۳۶۳۵۵۱ ]۹ 7۳۵۱ ۸۳۵۳/۲۵ ۸۳۵۳۵۵۰ ماامطهااهد 1 که کصمناه 3۵ 2011 6 967ا۸ ۳ع13ع۳۵۵۵15ع0 80 مه 500 207 2005 بل17 ,11016016 ۸6۰ ۷۵۳۵8 مصنق/3 200 ۳۵0 ع سق اع موس 70۵ رز صعلوندعنصطام۸ «عل علامط عنل وس اققطاسی ۷۵۵ اافعله۳, 06 .2000 ۳ ,ت1۵ :4 70۳۵/1 0۵ 717000 که 77100111961 ع 3 عنومامق ۸ بصعنهط] معط‌کزعهغل نها ع ص03 0 7010660 3001 7۳6 ,(.60) 3161905 .1 10 .0۳ 6ظ ۲ صز ۳۵16 و26۳ 2001 ۳۰ ,1۵۵6 <) دصعطا۸ که عاهنعد طاعنصه عط1 ,کدع ۸ 125-143 ۷6۵ 0۵ ۳0۶ 000060 6 7۵۳/6010916 ,(608) اقاحقط50 8 0ص 8۵۵ 2 13 بکتافق020 2005 ۳۰ ,1۵۵6 <) 3066270 06 ۳0005 رنه .197-217 +ع ول 07 م۲ که []۵ 1101 + 614 6 عم ما۱۰ 79-۰ :41 ۸۵۹۵ 170060 .کتاکق 02 ۲۵۵ وصه جزو۳ع2 امعنص۸ 2006۰ ۳۰ ,1۵۵6 .1-8۰ :4 ۸۳۸۵ .8373069 65 مزوجوم حنظ نزاقصم6 م1 .2013 .له ۵۲ ۳۰ ,1۵06 00۹۹630۰ 11 7600 ۷۵۱ 309۰۰ 207 000105 ۱02061 قطظ م1992 .13 م10 .(15 ۸۷۵1 ۸166 06۳ عاحانط موس 1 >) 72306 متصنه/1 243-2۰ :34 ۵0و۸۵ 1060 770۳9۰ که الد۲ عطا ده دعا310< .1999 .5 ,امک 0صه 2۰ ,0 1 2۳ 5601۳069 31 1700۰ 13 ۳۵۹۱96۲1 ۵۳۵1861167 16۳0/6 .1976 .5 ,۳0۵1 0 ]۸0۲ >) +عصتمعط حلناع6ز1 مصناحعطظ مدز همغن مه عسوجمهیت وال18 .1 ۵۳۵ و(99۰ 1940 -1936) 7۳0/00 ۷ فارماحه اجه نو ماممدا۸ 1941 .ظ مصناگن ۸2660 00 0ات 22 ,و۸ آه وس 051 156 2010 .5 مط5 171620 0صه ۷۷۰ ,1۹۹16۲ 00ه 311870 با 210004 ۳۰ ,عقنطاد/3 .2 1۵ ۳۷106066۰ آهنط مه وناد50 156 .۳0۳655 [ ۸۳۲۳۵۵۵۱۵۱9 ]٩ ۵۱19۲6۶۶ ,11007۵۵۳۵ 61 ۵ ]٩۰ :و۳۳۰۵ ,(علع) 2/۳ - 2 ,7401710 ۵7 7000۲۹140 500167120۶ ,2009 (ق77 5-10 ما08 77007 ۸0۵۲۸ 16 1 برو ۸۳۲۵010 ۳1۵12 13606۲1 0 131600۲85 :163107010115 0۵ ناگ ,۳260۷۵010115 10 1165 نع ما۸ صز کتصو۸ ۵۶ ۳۵۳655 156 .2012 .5 وط‌ ص76 200 ۷۷۰ ,1۹۵6۲ 1 ]107۲1107101 .5011601601185 15 0۵ کاامر۳0۳۶۵ ,(608) زدوم8 ۷۰ م۸ قصه م[1عع82 0۰ ن5۳00 ناوعل قازده مت ,دعامد1< .403-417 +ماما5 ۸۶۳000 ۳۵ ۵ رومامعج7 04ه بانط ] .71سع 71/8 770001۵1 60۲910۱ موسکه71۳ آمنومام۸ ۸۳۳ 2011 .2 ,تلو نصه م10۳۵ 6 از وصه 1060۵ صقاکقه) ۵۶ وماعنتت عمط ما 1300005 2000۰ 0۰ مع2لونصه م10۳۵ 5اه 17700010190600 6 و۸۳01 2000۰ فندعصعدطا ۸-اد20 فص ونصعصععطا۸ عطا نو 7781021 فصد ص32 اه امصعاا۸ صش 110200 معامطان۸* ۵ط1 2001 0۰ ,عتلونصه م10۳۵ 143-0 :33 7000 سا 0 هه عوسا/ع17 ع نو مامقا ۸ ما۳ 1316 ۷۰ 7071086108 بل ۵68 عقاقام7قس۳ ع لاو 01000 2010 با ,1018 0و عزعوامقطا۸ خن فص ص76 ععل صعاکسطاک ع) ص56۵ فص +عفعط مطقطاظ نز 120860 ۰ لفق 0 ملظ ۷۷۰ یگ تعافش بخ خ ماع طافشگط ۷۵۵ ,ی +06 .2002 .6 ,12/13051610 ۳۵۱96 ,1316010116 .2 3010 1700 م(مع کت ت1۳ 0 هه مزع 5 -3[1000 36۳5 .801-814 :0۳۳۵ 10060 نم ااال‌کای۳ ساسا عااعز م72 زنط 1 .160010010 کاعواه اطعا مسوی نا 22 نمض انسمافهمم۸ .1992 .ک منلنکنوه/2 متام سنا تعاس1 جصعاعده صز بوعتسای آهزععد 2۳0-0 2005 بش۸ 0286۵ هه .ی ,2/1300 -319 :13 ۳۵و۸۵ ۸۵۵/1۵ .۷۵۵ ععلهآ 14و عحقطد صعاعقه عطا هه کنمه ره ناع10۵ :1600۳ ۰ .88 1947-1958 مصفکام ماقم وم نصنه‌طاعگزه1 60۳۵ 1961 بش بش۸ 1/۵۳05 -گز 501۳60 ۲0۳-1 نزمه 52 ۷۷696۳ عطا هل 10۳۵06 سا ,2010 ب 36 ,2/0166 ۵۵ ۸0۳۵۵۲۱۵۲۵ 17۳6 ,(608) +موصناامط ۰ج هه عطامقل .ظ زا بصوزعنگ1ن عوص۵ ۳ )6 ع) 113۳590/12 ,1۸۷1690306 .853-897 :2007 1700 .23-25 و808 اعط عاعاعسن 7 أن 17۵ 0006 04 56 دساسصع ان ۳۳۶۲ ۳6 ۲ 6000/65 .1980 یک 8 .8 ,1/00۳6 داز83 ,025070 .1913 13 ۷۵۵/6 م1 ۰ 0۵ 1۰۳۰710۳۵۵۵ روط ۵۵و۵۵ ماکنوعحاجش 6 1 5اع۸۳۸۵]0 ۵۹16۲۱ 7700۲ ۸۳0۵۲۸ 1۳0۰ 0۳۵ 37026 .1988 ۷۷۰ .0 ,ق1/096376[1 بش۸ 0۶ 1/560 3/16000011120 136 20۵ 20 ما۸ ۲٩ سکع1۳ هناور 770 6 ۵۶ و206 3۵0-72160 156 2004 ۷۰ بفلفتطاعه0طاهط5 0صه ب6 بفازتطعنص ص17۳ وزورلهس۸ عناعنا واگ :(106۵) کناعق 02 1۳۵۳۵ 26005 ونصعص دحا شا205 فص فخمعصعحط ۸ 120-16۰ :41 5400268 ۳081671 71607 ۸10/6111 8 10م 02 0هه 6 زد ۸2707 ۷ 6ب 0ل ۷۵0۷ ۷-1۷ نصماما معط ملومجد< .1960 .ی با ,118710۵00 5۰ 6۴نط10رط02 116۳0005 ,ععصناامط عمط نج دمزفصع 2 1999-2000۰ .3 ,061806 7 ۸۳۵ .(84 5000561۲ ماگه ۵0185605 م2 عوقهن0ط +عملمطافه1 ع) 7سق 7 باباطمقاد] ۳0۵۳۵۵۰ 37011096 ععه6 0 منیا 7۳۵ .1996 .7 024 فص .1 مصعع02 )) 26۳00 0ندع 26 ۸ عطا ۵0 فا حقصع ۶ برع مامعقا ۸ ها نزفوه0 156 .2013 ۰ ,81116۳ 115-1 :17 کلاعه 00 6 0۵ 1707 مطاوعلد1 وصه صعلنی دز (1۷ ععه۸ 61 3001۶ .10۳ ,5059 ۳۳1۵۵۵۰ عع0201111ع00 007 .2 مماآحاه 000 .1978 8 800008۰ .(18 ع0 ماع ۸16 سر عوقمنمط «عملنا م5 ع) تاطاصی 01005 آ(۲۵۵۵ بهامورروت من موم م09 و0۳ مت 136 ی و20 0 0۳601۵16 عع 03۳36010 کنععصه ا0 11 06 فص بصن ععسونام‌واووقنط 7015671۳ ع19ع0۳ع 365 1۳0 +کصعخصعصس۸ عطا وصه که0 2006-7۰ .10 ,کا80 4 606۲۶ .13205 ۶و عمهاک عطا ۵۶ ععقظ عط ۵۵ ع1م260 کعزطانگ 156 1974 3/۰ مگ38۵ ۸ 200 ص۸52 2۰ 15 بکاد 6 00 نع مها ۸ ۵۳ #عنمعل کصعنصعص۸ .2012 3/۰ م3۴ 4 3۲۵۲۵۵۵۱۱95 ۱۱۱1۵۵ ,36010۵ ۹۱۱ ۳۲۸۳۱۵۹۵٩ رووامع۵ ۸۳ ,(015ع) صذطا۵ 380 [ 1۶00 ۳3۵ ]۰۹ ۸۵۳۹۵۲۷ 5000 6 ۵ 200001۵0 0۵۵] ۵۲۱ 111۵۵۵0۵ -208 :276۳6۷۵۲ 1 2009 ,15-17 560100106۲ 01۱ 7010 واه تومو ات مه رومامعه ۸۲ ب 6 66ل مها هط نصا راب6 خش6۸ 117 ۷۳۵۶۵۵۰ .218 -دجاقنطاهظ عزل فص اکمطعزمنا و6 معط نو ععل صماصقط2 که10 .2005 8 ,86۲ 1110م۸ 13 50165 1005۰ و7761 ها 0۵ :1۳0 ۸0/۵ ,(60) 03600۵ .ظ صل اقسط ]1 310 ,16260 :11-29 دره ۵ 52 9500 کنط ]٩ «ماحه0 ۵ فاعم ]722 ۳۲۳2۳۵۳٩ 5 عطا قنسر مه وتا که وت عطا مامت 1/000 عط1 .2008 بط ,ععطنا1م۴۸ .51-65 :7 ۳081 010 ۷۵۶۸ ۸0/0۲۸ .(16 11 علعنصوحطت کون هه) ۵6 547 صز صعندمصهی 150 ,3۵۳۵ بقنع۵ 6 واعزم ناک نطمنمای‌کز عآ منعاجدی ناو زعل کبام م0 .2008 .36 منصنتلد5 .(۹۷111/1-3 00زع۸ 2000610 ع) 06016 م۷0۵۵ آمل ۵ معوط 1611 هالن عللد ت50 00 0 .37 .ی 10 منله ان 0۳21626 وگ 6 تمصع دمص 6 7۳۵۳0۵ 2012 36۰ منصنلدگ 40 5۹4۱ 7071007101 .501010016۲85 18 0۵۵ کنامرع20۳۶ ,(06ع) زددم8 ۷۰ م۸ 220 37200 نل نونص5 ناععل قازدهبندتا ,کعامق1< .459473 :ماع ع0 ۳ع۸ 6 1 رومامع70 170376۳57 ,۲3۲280 .7171301000115 - 1۵1008 - 5۳65 1 عناوع20۳۶ .1953 3۰ ۰ تسیک 5۰ ۹۵۳۲۰ ۹۳۵ 06۵۹۷ ۵ ]٩ 00۵۷۹ 17 کناوورعی 20 .1957 .۳ .8 مغلونص 5 .(69 20611620005 13006 0۳6۵1 ع) مهف‌نطا) ۶و ون جنصتاآ ممهف‌نا0) ,380ع1 ۲0 1۱10111167115۰ 011167 ۵۳۵ ۵7۵5 ]۳۵۵ 7106 177 دناموه20۳ .1970 ۳۰ .ظ مافنصط5 11620005 20 ۲6 اکآ ص006 ع) مهعنطا) ۵۶ زد تا 71 ۸۳۵1 061165۰ دح نوماه هز معصما< "مطنصس۸, 1980 ۴ ماانصط5 10 0۳0۷1066۰ فنصعص ما۸ مقصنصس۸ بآ ۳۵۳۵ وصه هنمعصح۸ .1987 .ج ماانصط5 ۰ ۵۳6 276 0ص 10000 .417-418 :2 1700160 00ع1000ع۵ ,(۵۰ع) ام انا .۸ 15 حعصنصح۸ کعصالد کمعنصعصسخ۸ عصسصطل ۳۳۵۵06260 جعل 720 2008 8 ماانصط5 ,1 499-507 نی عاس و1 100-600 هه معنوواک-2010 بل عس ۷ 1 ,۸716503060 30010117602 1ع۸ 007 ع] ز ان ماه 276 .2009 8۰ کانصط5 ,]1۳011931118611 300 ع ۵100918 00۳ حلعسط ۷۵ 2014 ۴ ماانصط5 عنل 0ص 05نع0ق1 ,0210 فآ 1067 - وماک کنلوجعصهک ع۵ 2011 .ی ,تعصصق یمن5 ,(605) 167 3لع1ظ بج 0صه 1۳2688 .ظ عمط بظ 1۳ ۰ ععنصتکلصهعشاآ, ععل عسگه‌ یط 5 11071۵011016۱ .3 268 ع۸ ۷۷۵1۵۰ 203186 کل مسا 700040 01 3010160 0۵ 5اع ۷۶۶۶ 510116 71011(ع۸ .2008 .1 ,[عغاصز۳ 0ص .7 ,ع0قعج م۸ ماطاعنندع5 1 ۱۱6۷ ۸ 507015۰ 1۵ 50771071611014 ۳3۳۵۲ .1993 .۸ ماحطنک وصه .ک ,عانط ۷ -صز ما5 60 وعل عدا۷۵۳ ,زفنلنط 1 ۸۶۳۵/90۳1 ۷۵۳ الماک 267 1934 با بل 0ص نهک [ ]20:1 0۵ 00۳ ۴ ۱۵ و۲۵1 !ا۵) 0۳۵ 00نمآرطاهظ .1924 .ک مطانصک 01 م,(.60) 3۳02370 .0 .0 10 1۷۰ ۵۵۵ .117 3160162 1998-2001 .2 .3 ملع 5 40 زا8367 .206 دنص 2700-77 :9 عزوموامقل ۸ ۷۹۳۵۵۳۹۵۹۵۹۵ هس عنوماماودع۸ 0207 ع3 ۷رط 0۱۱۵۶۸۵۵ ۵۲0۵0۲5 36 0۱ ۳00۲1 ۸ 2030790006۰ .1978 .0 متع51053 5 7 از 0 700] ,071070 .1963 ۵ 1961 ۳0۱۱ کعن5۵ صمندی2 ۲[ عاس0ی 1 0 م۸۸ :86 547 طز 6۳6۵۲ عطا عسر6 ۵۶ معندصصه) 15۵6 2007 ب0 مطق 5005 1 :۸۲۵۱20 #هنمعصس۸ ۵۶ اکتا هط عطا ۶۵۳ ععساوگک نع 7۳۵ ال عط وصه ع2036ع2252۳ 21 6۳62۳ عطا قنسر6 که صدع2۳ عصتلوانظ 156 .2008 .0 مطهد 5 ۸۵00060 ,(608) 70002 .۸ فص توصقطه1 8 36 .5 10 معنوجه5 ۵۶ [[۳ عط 1و 36627 عزص776[1[10 [130002< ,فصعطا۸ .149-173 :2006 770۷۵۵۲ 13 - 11 ,۸4۳6۲8 جز ۲0۳6 ع طسق وه دحا ۸ محر وه #نصعصعدداع ۸ 00 اعومصا 7۳5 2012 .0 م52 -ز831001 ,(605) بواعصه 7 2۰ هه کدمط :36 معد 11۵11 :تا ,6۳6۲ .6 ,ا[0۵ .5 15 1۳۵۰ :7 001006۳ 12-14 1۳00 ۱ ۵۱۵ مسر 6 ۲ وم 1۳6 عویش .۸ دا .2008-2010 ۳۳۵۱ .2010 بش۸ ,نصقطد ۳۳ 200 .6 ای 17 بعصقط7 10 ,50023 1[ 77619110075 18 0۵ 1170۳۸ ,(05ع) ههواعجی ۷۰ 00ق صه 2605 .۸ مصقردم1 22-4) (81۳00 9000 عنق ]٩ 000310 1۵ هعیرساو 3۵۳ رومام ۲٩۰ م70 ها 40 3۳:۶1 2667 1۵۶ صمناقن م۸ ,ق۷۳۵۷ .99-133 :(76۳00/1 ,2009 و06۲ 1ع1ع5 .۰( 66و50 33916۳0 376۳ ۶و مهم[ معنمعصس۸ تومفصوج۸ +) کعنفونک5 صعنعفبه) 0 هز 26۳00 مندعصعدحا۸ عطا 1۵۳ 066 مزع م[مععطم۸ .1993 .0 .ی ,6۲5 هناگ 4 1۳۵3967 2066 ۵۰۰ط 1 تعاصع ص30 صقاعقینه60 .1930 36 بش۸ مطع۲عاله 1" -۳۵۵0 .نتسش زمص‌تاصه عانصم ۳ زمصعزم‌کهی ننصع 0 2معزمرم 0 1974 ۳۰ ,16۳-113۳0050" 6 حز هتمعصس۸ که کعسه سک مصصسام6 عطا ۵۶ رهمامم 1۶ 156 2001 ۳۰ ,16۳-13۳0۳050 41 1116 101 71730000011 201066 3001 7۳6 ,(.60) 3161800 .1 10 26000۰ مخمعصعحدن ۸ 1 36۵۵۲۱ 7111073۵۲96 مسا 0۵ 20010016۲ ۵1 10و36 مکطظ مسصص 71811 6 0۶ عطمهع 3/000 >) عصعطا۸ که عاخعداآ طکنصه3 156 ,کصعط۸ 155-165 ۷680 0۳۵ ۰ .۷.۰ ,ژ[[ع 3180۵۳ 200 ۳۰ .3 ,عصنهاداحنقا0 ۵6 ویک ,106900208 و۳۰ و6۳-1/]3۳0۳080 1 ۸2660 عط۲ عصنسل دعن ددع معل عاز وصه عععلدم ۸ :ر60ط دعنسحصی 5 ا4-ک) صنصه‌نصعط ۸۲۳۱۱۵۲۵ [٩ رووام۸۳۳۵۹۸ ,(عل0ع) حرط80 بش۸ 0ص صه‌روع۸ 8 15 0600۰ 6 ۵ 2000010 ]۵۲۱ ]1100۳۵0۵ 6 ]٩ :2۳۱۵۸۵9 00۵۵۵ آمسمنوعط 10ع17 و3۵ 0۳۵ رومامع۵ ۸۳۳ ۲٩ عامع ۳ ۳۵ ۰۲ وممعمنسسم۸ 50 60" هم6۸ 11 ,۷۵۲۵۷۵۵ .197-207 :76۳00 1۵ 2009 ,15-17 5210106۳ 0) 6 ۵ ۷ الا[ - ۵6 ۵0 ۷ 1۷7 تنمعصسه زعص3۳0 عسه انگط .1988 بی م20لاکا۵ 1۳ 55 زمعاعصه زصس۸ آج۸ 00 :172023161 ,۷6۲۵۷۵۵ .(صصصعل حصفادع6زع ما معصه 5 مه م5 ۲و 2۳016 عطا وصه ومع طاصاس۸ هز الم وعصصسام6 عط1 .2003 .ی مصه‌لرکاه 1۳" 0۰ ۵ 17۳0۳۸ ۳۳۵۱ ,(60) صق ص۷۳2 بط دا عونت صعنصعصسم۸ عطا صز 3606۲65 ,310036 .43-50 :۵00۳10 اه 708 مش 06006 ماج زا ]۸760108166۲ 1 566 ادع 0 -عحل 2۳6 بل کدمناه‌عتلن ین ع) مصمنای‌نا ۳ ۳6 1۳۵۵۵ علعن دمحا ۸ عطا که حاوطط جنک که م73 ۸ .2015 ۵۰ 36۰ تعاوز۳۵ 1" اب 0630101101561100 207 96] 8 .2013 .(6098) سل ووافصماطه ۷ وصه ۵۰ 3/۰ ,تعاوزم۳ 1 کنااع10۳ ۸0601 ع) 250005 ,۷1600۵ ( 013۳ ۷۰ 712 3 - .5) ۲20107100 ناهن ۱ 133-6۰ :1-2 10068 ۳۵۵۵۵00۵1۵601 مصقوسطا زفاعصه2وت] ,1993 .5 .ی ,1۵93/22 00180 ماع دسا معط 1974 بش۸ .ی ما1 فصه بش۸ بش۸ ,۷۵0۵9 6 .۳6۳۹00115 ۷۵۳۱ ]3616 20 اه ]۷۵10۹۵ 06 .1966 .ی ,تعکله 1۷ 67 ما56 عم ۸00000 00۳ هه واطا 2 0116 01و50 200 جعطن هتشک 5 176110016 ]٩ ,700۳۵ .11 5۵018 مقصن3 ن۸ 3۳ ۳۵۷۵805 .1938 سا 0۰ ور۷۷۵۵۱[6 ول 88730 وب 1000266 ,36 10153 و متقطا30 سظ مصقنهم۸ لا منطوحقط۸ و وصن۹30 4 0600/۱ 177-7۷۰۸۱ 170207 .(۸۰ ,360-10۳ بط 60160) 8۰1989 مصعا5 0ص .5 م66 61 136 ,76۳۹۵160 .813165 ر1957-1958 ,0۷۵08ع۵ ]٩ 500805 سم 0۳۵ ۳۳۵ 10 60 اع۵ 13۳ ۵۶ ۶600 صمناجدتتا معط ۵۶ کعتوجی 1۳6 2002 .3 مصه‌اانسه‌ دنهد ۰ 7707-۳308107 7۳6 ,(608) نص2نع22۳6 .27 فصه صق‌وله و10۵ .5 ,عصمن‌عنط :5 5011671 1116 .1 وال08 1066 560۲ 16 ۱۲۱ 770-7۲۵۳۵۵۲۶ 0۵ 0008 <) 0۳606 م۷000 اعل هم مموط ااعل مان عللده نونک خل مانهتعا معصمط 417454 2/0 که 111.92 ما 1:35 زنط +۶عنطک)-هز-مصه 9ص بآ فحفق0 .2004 6 1 ,۷۵۵8 ۰ 0۷6۳ 136 1۵ 560 6170067 ۳۳۵1 ,(08ع) ۷/108 .5 سل هه ۳۳۵۶ .ی 0 ماع -277 :6۳۵801 1۳ م۸ ]۹ م70 ۱ منم رهظ 00 منوع۸ ۲٩ ونماعنق ع لا ۳ نوک 111381001 06 200ع11طا2 ک) 0056 عززطا2ا٩ اعط ۷00۶ اس کهآ 3160613006 مصعلزمآ .288 .( لا0 512 عل عماجم 6 عنوزع وغل ۲ه-ع نو ماعنط 5۶6.5 ۵ 32۳08 عل عنها5 12 عل کمنونط رای م6نط کصمنام‌ نهذ دمآ 1974 .7 ,۵۵6 181-3۰ :4 17000 2۶۱ ۳۳۵۳۶۵۶6 عم ونو ماما ۸ 061600 ۱۵ 06 30715 26 20105 16 ,(60۰) ۳6۳۵۲ .7 12 +کتسه1 عل عصصعنام و6 عنشهاک ها 2010۰ .7 ,۵۵۵ ,3375 .256-299 :16مآبرط50 ۵ عنام م20۳6 26 عاسو۲ ما ی ع مر ۳6312066 ۲76 هگ ۵ 1 م۶٩ ۳۵۵055 آمعزع ۸۳۵6010 1994 .8 7 مصعزم۸0 0ص .36 .17 مصقتقل۳د7 0 ۵ 50076 ۳۵۱ 02011120005 ۸۳۵/۵۲۶ .1985-1990 هنصعصس۸ صز 1/0066 40 7۳۵۳ :16عنطوحطل (۲)7نمطا ها کنصر6 #وصه کحونص0 3130 ۵1 ان 00۳ 156 2010 .5 مف6ا7280720 0 ,و(605) ۷16160۷۵ 3/۰ .8 #صه او سقط0 .2 ها بوصم ۸۵5 ۷6۳۹305 0۳69601 عط) حطم 7۲ ۸/0 6 1۱ 3160 6 0۳۵ 31075 7۳6 392 201 ۷۵۶ ۷۳۵ 392 ۷۷6۵۶ 6 ۵۶ 506065 ۶و و۸ عطا که رعمامعقط م۸ ۵1 عانهنکد] بعنعه2۳ 142-154 اعوطظ

به دنبال لشکرکشی داریوش یکم علیه اسکیت ها (سکاها) میان سال های ۵۱۳–۵۱۲ پ. م، منطقه قفقاز جنوبی به تصرف هخامنشیان درآمد. به گفته هرودوت این منطقه به ساتراپی های سیزدهم و هجدهم مبدل شده و تا زمان سقوط شاهنشاهی هخامنشی در سال ۳۳۰ پ. م یکی از استان های آن بود. علاوه بر این، در کتیبه سنگی و سه زبان داریوش یکم در بیستون نیز از ارمنستان تحت عنوان اورارتو یاد شده است. هم چنین گذشته از دیگر کتیبه هایی که به ارمنستان اشاره می کنند، شواهد دیگری نیز از دوران هخامنشیان در دست است. برای مثال، شواهدی از استفاده مجدد از سکونت گاه هایی که سابقاً متعلق به اورارتو بوده است در داخل خاک ارمنستان امروزی دیده می شود و علاوه بر آن شواهدی نیز از وجود قصرهای گسترده و عظیم نیز در دست است. با این همه، مقبره های متعلق به آن دوره نیز بیش از سایر نقاط در خاک کشورهای ارمنستان و گرجستان امروزی کشف شده اند.

458988

 ۳۴۶ دنت ریقف دوره ۰۵۰ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۳۹۹ اقرار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل نقش بسیار مهمی در اثبات دعاوی کیفری دارد؛ به‌گونه‌ای که در نظام حقوقی ایران بر سایر دلایل برتری داشته و تنها در صورت یقین قاضی به مغایرت آن با واقع می‌تواند از اعتبار بیفتد. اقرار به اعتبار ترکیب آن به سه قسم ساد» مرکب و مقید تقسیم می‌شود. در اقرار ساده (بسیط)» مقر ادعای طرح‌شده را به همان شکلی می‌پذیرد که مدعی بیان داشته است؛ بدون آنکه جزثی را به نفع خود بر آن افزوده یا بکاهد. با وجود این اغلب اقاریر به‌صورت غیربسیط صورت می‌پذیرند که طی آن مقر ضمن تصدیق تمام یا بخشی از ادعای مدعی جزئی را بر آن می‌افزاید که متضمن جهتی مساعد به حال او است. اگر جز اخیر در قالب قیدی نسبت به جز نخست.» سبب تغییر ماهیت حقوقی آن شود. با اقرار مقید روبه‌رو هستیی! لک اگر این جز دوم به‌رغم ارتباط با جز نخست؛ مستقل؛از آن و به تعبیری مختلف‌الاثر باشد. با اقرار مرکّب مواجه خواهیم بود." به‌طور نمونه اگر.متهم دز برابر ادعای شاکی مبنی بر سرقت حدی از وی» به: ارتکاب سرقت اقرار نموده: و باداصل ید و که امال مساق را پیش از اقامه ذغوا به مال‌باخته بازگردانده است, تا به ايناوسیله از قرارگرفتن در معرض مجازات حدی رهایی یابد و یا وی ضمن اقرار به قتل مدعی شود که اولیای دم متعاقبا از وی گذشت کرده‌اند با اقرارهای مرکّب روبه‌رو هستیم. اما چنانچه ضمن تصدیق ربایش مال مورد:ادعا»اظهار دارد که آن مال وقف مهم‌ترین اثر حقوقی مترتب بر تقسیم‌بندی مورد بحث به مسئله تجزيه اقرار برمی‌گردد. در عرصه دعاوی غیرکیفری» قوانین بسیاری از کشورها برخلاف اقرار مرکّب» در اقرار مقید ۱ گفتنی است اقرار مقید صرفا در قالب اضافه‌نمودن قیودی معنا می‌یابد که ماهیت حقوقی جز نخست را دگرگون می‌سازند؛ مثل آنکه متهم به قتل بگوید من قربانی را عمدا کشتم» ولی مهدورالدم بوده آشت. چزاکه در این صورت ماهیت قتل موضوع جز نخست اقرار؛ از قتل موجب قصاص به قتل موب تعزیر تغییر می‌کند. اما اگر زنی متهم به قتل شود و ضمن اقرار به قتل عمد ادعا کند که مجنی‌علیه فرزندش بوده است. به‌جهت عدم دگرگونی در ماهیت. اقرار مقید تلقی نمی‌شود و همچنین است در جایی که جز اخیر نه باعث تغییر ماهیت متعلق جز نخست. که استثنایی بر آن باشد. اقرار مقید محسوب نمی‌شود؛ مثل جایی که متهم اقرار به سرقت اثائیه منزل کسی نماید و اضافه کند که ولی گاوصندوق را نبرده‌ام که در اینجا نمی‌توان از این استثنا چشم‌پوشی نمود و ۲ برخی از حقوق‌دانان وجود ارتباط تام میان دو جز را در اقرار مرب شرط می‌دانند (صفار ۱۳۷۹: ۱۳)» لکن بعضی دیگر از اندیشمندان حقوقی نه تنها وجود ارتباط تام» بلکه اصل مرتبطبودن دو جز را لازم ندانسته و از همین رو اقرار مرکّب را به دو نوع اقرار مرکّب مرتبط و غیر مرتبط تقسیم نموده‌اند (شهیدی, ۱۳۷۰: ۴۲ به بعد؛ محقق داماد ۱۳۹۲: ۱۵۸). ازاین‌ری اقرار متهم به سرقت مال از شاکی ضمن ادعای اینکه وی نیز به ارزش همان مال از او طلب داشته است» اقرار مرب است در حالی که موضوع  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۴۷ تجزیه‌پذیری آن را منتفی دانسته است. مفاد مواد (۱۲۸۲) و (۱۲۸۳) قانون مدنی ایران» (۴۹) قانون بیّنات اردن, (۳۴۲) قانون مدنی الجزایر» (۱۰۱) قانون بیّنات سوریه, (۶۹) قانون اثبات عراق و (۱۰۴) قانون اثبات مصر متضمن چنین موضعی هستند (عبدالوهاب محمد. ۲۰۱۴: ۱۳۷). منظور از تجزیه‌پذیری اقرار مقید, آن است که اقرار به جزئی که به ضرر مقر است (مقید) پذیرفته شود. ولی نسبت به جز دیگر (قید)» آن را معتبر و موثر ندانیم؛ مگر آنکه دلیل دیگری بر درستی آن اقامه شود. اگر تجزيه اقرار پذیرفته نشود.» به این معنا خواهد بود که اثبات مقید به‌واسطه اقرار» مشروط به پذیرش آن نسبت به قید است. لذا نمی‌توان ادعای مقر نسبت به قید را نادیده گرفت و صرفا جز مقید را به ضرر وی مورد استناد قرار داد. در تحقیق حاضر تلاش شده است موضوع قابلیت تجزيه اقرار مقید در دعاوی کیفری از منظر نظام‌های حقوقی کشورهای اسلامی با تأکید بر حقوق ایران مورد کاوش قرار گیرد. با عنایت به ابتنای نظام حقوقی کشور ما بر مبانی فقهی, در تحلیل نگرش حقوق ایران» این جنبه نیز مطمح نظر از ورود به بحث. به‌عنوان مقدمه اشاره می‌شود که در نظام ادله آزاد (دلایل معنوی) که اعتبار دلیل مبتنی بر اقناع وجدانی قاضی است واطریقیت ذازد قاضی در ارزیابی اقرار آزادی عمل داشته و ازاین‌رو می‌تواند آن بخش الا اقرار را که.به درلستی آن اطمینان می‌یابد» پپذیرد و جزثی را که مورد تردید است نادیده بگیرد (حمو االسب گرع ۹ .۵۱ در نظام ادله قاتونی که میتی بر موضوعیت‌داشتن دلیل است. اختیار قاضی در ارزیابی دلیل محدود بوده و به این ترتیب تجزيه اقرار پذیرفته نمی‌شود. از همین رو در سیستم‌های حقوقی رومی-ژرمنی اصل بر تجزیه‌پذیری اقرار کیفری است؛ الگویی که در.کشورهایی, نظیر فزانسه جاری اسنت.*لکن: در حقوق کشورهای متعلق به خانواده کامن‌لا مانند انگلیس, کانادا و ایالات متحده آمریکا اصل تجزیه‌ناپذیری اقرار علاوه بر امور غیرکیفری» در دعاوی کیفری نیز پذیرفته شده است؛ زیرا در این کشورها این ویژگی نظام اتهامی که جرم کیفری را از مصادیق, جرّمم مدنی می‌دانند*هنوز حفظ شده است. همین رویکرد نیز در میان کشورهای اسلامی ملاحظه می‌شود؛ چنان‌که کشورهایی مانند لیبی و مراکش که متأثر از نظام‌های حقوقی رومی-ژرمنی هستند» موضع نخست را اختیار نموده‌اند و در نقطه مقابل کشورهایی مانند سودان که هم‌سو با نظام‌های حقوقی آنگلوساکسون هستند» نگرش دوم را برگزیده‌اند (برکات. ۲۰۱۰: ۹۵۵ محمد الرضی, ۲۰۰۳ ۵۳۲ بازی» ۲۰۱۰: ۵۷-۵۸). در این میان» برخی از ۳۴۸ دی وتو قنور وج شب دوره ۰۵۰ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۳۹۹ در نوشتار حاضر از جهت نمونه» رویکرد چند کشور مسلمان به‌طور اجمال نسبت به تجزيه اقرار مقید اشاره شده است و در ادامه موضع حقوق کیفری کشورمان با درنظرگرفتن مبانی فقهی ۱. رویکرد حقوق کیفری کشورهای قائل به تجزیه‌پذیری اقرار مقید نظام حقوق ادله اثبات دعوای برخی از کشورهای مسلمان که مبتنی بر سیستم دلایل معنوی قوانین الاجرائات و المحاکمات الجزائیه کویت مصوب ۱۹۶۰ و قانون المسطره الجنائیه مراکش مصوب ۲۰۰۲ نمونه‌ای از چنین رویکردی هستند. قانون کویت در ماد (۱۵۶) مقرر می‌دارد: «اگر متهم به ارتکاب جرم اقرار کند. در صورتی که دادگاه به درستی آن اطمینان یابد و نیازی به بررسی دلایل دیگر نبیند» می‌تواند تحقیقات را خاتمه.دهد. با توجه به حکم این ماده» اعتبار اقرار وابسته به قناعت وجدانی دادرس است».! در همین راستا ماده بغدی» اقرار متهم را در معرض ارزیابی دادگاه دانسته است؛ هرچند ایجاب نمارنک کز بیوهرد." قانون مواکنن پگ ماده (۲۹۳) اشعار داشته است: «اقرار متهم مانند سایر دلایل اثبات در معرض اختیاز ارزیابی دادرسان قرار دارد»." براساس همین اختیار دادرس در ارزیابی اقرار» رويه قضایی این کشورها پرخلاف اقرار مدنی» در اقرار کیفری بر قابلیت تجزيه آن پایبند هستند. دیون عالی"کشور کویت در یکی از آرا مقرر داشته است: «دادگاهی که به رسیدگی ماهوی در دعوا پرداخته است. ملزم نیست که اقرار را دقیقا مطابق آنچه بیان شده است. مورد عمل قرار دهد. بلکه در راستای حصول اطمینان در امور کیفری می‌تواند آن را تجزیه کند و بخشی را که با؛واقعیت سازگار می‌بیند. بپذیرد و از بخش دیگر که خلاف واقع تشخیص می‌دهد. اعراض کند». در و دیگزری از دیوان این کشور سا است: چون در دادرسی‌های کیفری اقناع مبتنی بر دلایل مطرح‌شده نزد دادرسی که رسیدگی ماهوی می‌کند. ملاک عمل اشت. وی زمانی می‌تواند طبق اقراز" حکم‌آنماید که به صخلت آن مطمئن شده باشد و اگر جزئی از آن را منطبق بر حقیقت دید به همان میزان ترتیب اثر می‌دهد (مطیران, ۲۰۱۶: ۴۸۴). در ۱ «اذا اعترف المتهم فی ای وقت بأنه مذنب, فعلی المحکمه أن تسمع أقواله... و |ذا اطمأنت الی آن الاعتراف صحیح و رأت انه لا حاجه الی آدله اخری فلها آن تستغنی عن کل اجرائات التحقیق الاخری ... و ان تفصل فی القضیه». ۲ «... فأن أقوال المتهم» سوا فی المحکمه او فی التحقیق السابق علی المحاکمه. تخضع کغیرها من أقوال الخصوم او الشهود لتقدیر المحکمه. و لها آن تستخلص منها قرائن فی الاثبات و النفی سوا بالنسبه الی المتهم و الی غیره من المتهمین, و لو اقتضی الامر ۳ ایخضع الاعتراف کغیره من وسائل الاثبات للسلطه التقدیریه للقضاه».  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۴۹ مراکش نیز دیوان عالی این کشور همین موضع را مورد تأیید قرار داده است. در رای شماره (۳۱۳) این مرجع قضایی در سال ۱۹۷۹ نیز آمده است که «قضات دادگاه بدوی در سنجش اعتبار اقرار متهم اختیار کامل دارند و ازاین‌رو می‌توانند تمام مفاد اقرار و یا بخشی از آن را که به درستی آن اطمینان یافته‌اند. بپذیرند و قاعده مدنی عدم تجزيه اقرار برای ایشان الزامی ایجاد نمی‌کند». در رأی دیگری از همین مرجع به شماره (۲۸۱) در سال ۱۹۵۱ تجزيه اقرار در صلاحیت دادرسی دانسته شده است که در موضوع. رسیدگی ماهوی نموده است و آزاین‌روی دیوان عالی که در مقام تجذدیذنظر, زسیدگی شکلی می‌کنده نمی‌تواند: آن را نقض کند. از همین زو رأی شماره (۷۶) این دیوان به سال (0 که متهم ایراد ضرب را در حالت دفاع مشروع اقرار کرده بود و دادگاه بدوی اصل ایراد ضرب را پذیرفته و ادعای وی را نسبت به دفاع رد کرده بود» تأیید نمود: (بازی» پیشین: تذقیق, در آرای قضایی این کشورها به‌خوبی گواه بر این مطلب است که از نظام اقناع وجدانی چنین نتیجه گرفته‌اند که دادرس, اختیار تجزيه اقرار را ذارد و می‌تواند بخشی را که به‌درستی آن ۲ رویکرد حقوق کیفری کشورهای قائل به تجزیه‌ناپذیری اقرار مقید در کشورهای: مبقتی بر نظام ادله قانونی کار اعگار بای با تسگیص ذادرّس موکول نشده است در حقوق کیفری سودان بنا بر ماده (۲۱) قانون الاثبات. اقرار متهم چنانچه نزد قاضی صورت گیرد, دلیلی قاطع بر درستی امتعلق آن است " (غبدالمعم حسونه ۶۵::۲:۰۰).:هرچند قانون اللثبات لس به قجونه اقزار کر نموده: است: اما در گطوق: این کشور در دزی کتتری: خسانته دعاوی غیرکیفری, اقرار قابل تجزیه نیست (بازی».پیشین: ۵۸). رويه قضایی نیز همین مبنا را پذیرفته است." در دعوای حکومت سودان به اطرفیت غمز سعد حامد در.سال ۱۹۶۱ قاضی محمد احمد ابورنات بر ممنوعیت تجزيه اقرار تأکید و چنین اظهار داشت که «پذیرش بخشی از اعتراف به‌عنوان دلیل» امری نادرست است. اقرار یا باید به‌طور کامل پذیرفته شود و يا به‌طور کامل نادیده ۱. «یشکل الاقرار بینه قاطعه علی صحه المقر به, ... لا یشکل الاقرار فی المسائل الجنائیه بینه قاطعه |ذا کان غیر قضائی». نظام کیفری‌ای متأثر از قانون مجازات هند دارند نیز تجزیه‌ناپذیری اقرار را پذیرفته است. به‌طور نمونه» در دعوای رفاقت بی‌بی به طرفیت دولت در سال ۰۱۹۸۴ زنی که از مردی به اتهام زنای به عنف شکایت نموده, ولی به‌جهت عدم ارائه دلیل اثبات مرد تبرئه شده و زن به‌خاطر بارداری در دادگاه بدوی محکوم می‌شود. در دیوان شریعت فدرال با این استدلال که «اقرار باید به‌عنوان یک کل در نظر گرفته شود و اجزای تبرثه‌کننده آن را نمی‌توان دور از نظر نگه داشت؛ مگر دلایل مثبت نادرستی آن اجزا وجود داشته باشد» حکم نقض شد (143 :2006 ,۵002 ح). ۳۵۰ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ انگاشته شود». در دعوای حکومت به طرفیت حسین عبدال رحمان در سال ۱۹۷۶ نیز هنمین مبنا پذیرفته شده است. البته در صورتی که بينه قوی بر خلاف‌واقع بودن بخشی از اقرار اقامه شود. مانعی در تجزیه اقرار وجود ندارد؛ چنان‌که در پرونده‌های حکومت به طرفیت مصطفی عبدالّه موسی در سال ۱۹۷۶ و حکومت به طرفیت سنوسی علی بله در سال ۱۹۸۸ این نکته مطمح نظر در حقوق کیفری عربستان چنانچه اقرار نزد مقام قضایی باشد حجیت داشته و قاضی باید براساس آن رای صادر کند؛ بدون آنکه نیاز باشد وی را به اطمینان برساند (فوزان, ۲۰۱۴: ۲۵۴). نظام الاجراات الجزائیه عربستان که متضمن مقررات شکلی ناظر بر دعاوی کیفری است» نسبت به تجزريه اقرار تعیین تکلیف نکرده است» اکن ماده (۱) اشعار داشته است: «دادگاه‌ها درخصوص دعاوی مطرح در نزد خود احکام شریعت اسلامی :را براساس: کتاب و سنت و نیز نظام‌نامه‌های حاکمیتی, که مغایرتی با کتاب و.سنت ندشته ۵اشل بیاده مهکنند»." دز این زاستا ماده (۱۱۰) اللائحه التنفیذیه لنظام المرافعات الشرعیه مصوب ۱۴۳۵ هجری قمری تصریح نموده است: («اقرار نسبت به مقر قابل‌تجزیه نیست و نمی‌توان بخشی از آن را که به زیان.وی است. پذیرفته و جز دیگر را که به نفع او است» مورد توه قرارا ثلااد, بلکه بای آن را#الّه‌منزله عبارت واحد قلمداد نمود؛ مگر آنکه بر وقایع متعددی دلالت داشته باشد که وجود یکی از آن‌ها با سایر وقایع ملازمذ حتمی نداشته باشد»" حکمی که بر تجزیه‌ناپذیری:اقرار مقید دلالت دارد (غرابی» ۲۰۱۸: ۷۴)؛ این حکم مبتنی بر فقه حنبلی است که در حقوق عربستان اجرا می‌شود (عبدالموجود. ۲۰۱۲: ۲۰۷). هیئغت قضایی عربستان " طی قرار شماره (۳)» رسیدگی به دعاوی را براساس فقه حنفی الزام نموده و کتب «شرح المنتهی» و «شرح اللقناع» را به‌عنوان منبع معرفی نمود؛ با این توضیح که چنانچه هر دو کتاب در حکمی نظر همسان داشتند. همان باید رعایت شود و در صورت اختلاف, تقدم با موضع کتاب «المنتهی» است. چنانچه دادگاه به هیچ کدام از این اکتب دسترسی نداشته باشد. تا زمان دسترسی به آن‌ها مطابق «شرح الزاد» و "«شرح الدلیل» حکم صادر می‌شود و در صورت عدم تعرض کتب مزبور به حکم مسئله, به قول برتری که در کتب مفصل‌تر بیان شده باشد. عمل می‌شود (فوزان, ۲۰۱۰: ۶۳-۶۴). در هر دو منبع اصلی «شرح المنتهی» و «شرح الاقناع» بر ممنوعیت تجزريه اقرار تصریح شده است (بهوتی» ۲۰۰۰ ۷۳۸ و ۲۰۰۳: ۳۳۵۴). ازاین‌رو با توجه به قرار هیئت ۱. دیوان عالی سودان در پرونده اخیر اشعار داشته بود: «أقر فقها الشریعه الاسلامیه ذات مبدا ألاخذ بالاقرار کاملا دون تجزثه اذ لا یتفق مع روح العدل |عمال الجز الذی یضار به المتهم من |قراره و طرح ذلک الجز الاّخر الذی یفیده فی دفاعه. هذا ما استقر علیه  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۵۱ قضایی این کشور در لزوم مراجع محاکم به کتب مزبور و حکم به ممنوعیت تجزيه اقرار در این منابع فقهی» باید تجزیه‌ناپذیری اقرار را در این نظام استنتاج نمود. نظام حقوقی برخی از کشورهای اسلامی نسبت به تجزيه اقرار مقید در دعوای کیفری موضع یکنواختی اتخاذ ننموده و میان وضعیت‌های مختلف, قائل به تفصیل شده‌اند. عراق و مصر را باید قانون الاصول المحاکمات الجزائیه عراق مصوب ۱۹۷۱ در حالی که در ماده (۲۱۷) بر آزادی مرجع قضایی در ارزیابی اقرار تأکید نموده است. به‌رغم شناسایی اصل کلی تجزیه‌پذیری اقرار با پذیرش یک استثنا بر آن به تحدید اختیار قاضی مبادرت نموده است. مطابق ماده (۲۱۹) این قانون» «تجزيه اقرار و استناد به جزئی از آن که دادگاه آن را صحیح,تشخیص داده و نادیده‌انگاری سایر اجزای آن جایز است. با وجود اين» تفسیر خلاف ظاهر یا.تجزيه اقرار در صورتی که تنها دلیل در پرونده: باشد ممنوغ است»." مشالیاگن چگ در ماده وتان سول السحاکمات: الجزائیه بنا بر مقررات مزبور قانون‌گذار عزاقی برخلاف آقرار مدنی که آن را مطلقا قابل تجزیه نمی‌دانده درخصوص اقرار کیفری میان دو حالت قائل به تفصیل.شده است: اگر اقرار تنها دلیل موجود در پرونده باشد. دادگاه اختیار تجزيه آن را اندارد» ول در صورت وجود دلایل دیگر علیه متهم می‌تواند آن را تجزیه کند. ازاین‌رو اگر متهم اقرار کند که قربانی را در شرایط دفاع مشروع يا امر قانونی کشته است و تنها دلیل*موجوّد ,ذرا,پرونده اهمین,اقراز,باشه؟ نمی‌توّان آن را تجزیه نمود (حکمت فرمان؛ ۲۰۰۸: ۱۶۲)؛ موضعی که از سوی برخی از حقوق‌دانان عراقی مورد انتقاد قرار گرفته و آن را در مغایرت با اصل آزادی قاضی در ارزیابق دلیل,دانسته‌اند (زیدان محمد ۱۹۹۹: ۲۸۹ در: یونس» ۱ «تطبق المحاکم علی القضایا المعروضه آمامها أحکام الشریعه الاسلامیهه وفقا لما دل علیه الکتاب و السنه. و ما یصدره ولی الامر ۲ الایتجزا اللاقرار علی صاحبه, فلا یخذ منه الضار به و یترک الصالح له بل یخذ جمله واحده !لا |ذا انصب علی وقائع متعدده, وکان وجود واقعه منها لا یستلزم حتمّا وجود الوقائع الاخری». ۳ «الهینه القضائییه» نهادی در وزارت دادگستری بود که در سال ۱۳۹۰ هجری قمری به دستور ملک فیصل برای نظارت بر امور قضایی تشکیل شد و بعدها با تصویب نظام‌نامه قضایی شماره ۶۴ جایش را به شورای عالی قضایی [المجلس الاعلی للقضا] داد ۴ «یجوز تجزئه الاقرار و الاخذ بما تراه المحکمه منه صحیحا و اطراح ما عداه غیر آنه لا یجوز تأویله و تجزئته اذا کان هو الدلیل ۳۹۲ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ۴ با وجود اين» انتقاد مزبور جای تأمل دارد؛ زیرا به نظر می‌رسد منطقا ممنوعیت تجزیه در جایی که تنها دلیل پرونده یک اقرار مقید است. به‌نحوی که اگر متهم نمی‌خواست اقرار نماید دلیل دیگری علیه او وجود نداشت. سخنی منطبق با موازین عدالت است؛ زیرا پذیرش اتهام از سوی او مشروط به شرطی بوده که نمی‌توان با تبعیض در اقرار» وی را به مجرد جزئی که به ضرر در کشور مصر نیز رويه قضایی در دوره‌ای که تحت‌تأثیر رویه قضایی قدیم فرانسه بود» اقرار نقیل کیغری: را قابل تبریه: نمی‌دانسیت.. سکن ایشات: اولویت اعمال اقاطله سومیت: فبریه اقزار مدنی در دعاوی کیفری بود. با وجود این امروزه قائل به تفصیل شده‌اند. بنا بر موضع کنونی چنانچه قید ناظر بر تعیین مجازات باشد. می‌توان اقرار را تجزیه کرد و اصل ارتکاب جرم را پذیرفت» ولی ادعای متهم نسبت به کیفیات مخففه را باید جداگانه بررسی نمود. اما اگر قید نافی خطا یا مسئولیت باشده در اینجا الا اعتراغل کل گگرفتها سیگ تا بتوان آن را به ضرر مقر تجزیه نمود؛ مانند جایی که متهم به ارتکاب قتل اقرار نمودهااست» ضمن آنکه مدعی شده است قتل در شرایط دفاع یا تحت‌تأثیر اکراه صورت گرفتهاست (ثروت. ۲۰۴ ۴۸۴۶۴۸۵ مونس محب‌الدین, ۲۰۰۰: ۹ برخی از آرای دیوان عالی کشور مصر بر قابلیت نقض احکام محکومیت مبتنی بر تجزیه اقراری تأکید نموده‌اند که قید نافی اصل جرم‌بودن رفتار موضوع جز نخست اقرار است (فتحی ور ۲۰۱۶ ۵۵۳). در هر صورت چنانچه دادگاه اقرار کیفری را تجزیه نمود. باید استدلال کند چرا بخشنی از اقرار را نادیده گرفته است؟ زیرااهرچند "ی برای/نادیده‌گرفتن سایر اذله:مکلف به استدلال نباشد» نسبت به اقرار این تکلیف را همواره خواهد داشت؛ زیرا چنین بخش نادیده گرفته‌شده اقرار» نوعی دفاع متهم محسوب می‌شود ,که نمی‌توان بان بی‌توجه بود (محمد سلام ۱۹۹۲: ۲۰۵). اگر اقرار مقید در دعوای کیفری ناظر بر یک موضوع حقوق مدنی باشد. در این صورت باید قاعده عدم تجزيه اقرار زا اعمال نممود؛مانند جایی که در جرم خیانت در امانت» متهم ۱ گفتنی است از آنجا که در اقرار مقید کیفری» مقر بخشی را به ضرر خود اخبار داده و سپس جزئی به نفع خویش ادعا می‌کند که در ماهیت جز نخست اثر می‌گذارد و پذیرش جز نخست و نادیده‌گرفتن جز اخیر مغایر مقصود مقر از اقرار است. به‌زعم برخی یا باید اقرار را با تمام اجزای آن پذیرفت و یا از کل اقرار صرف‌نظر نمود؛ موضعی که دیوان عالی کشور فرانسه در گذشته آن را اختیار کرده بود (بازی» پیشین: ۵۶). مفهوم چنین موضعی آن است که اصلا اقرار مقید هیچ امری را که به ضرر مقر باشد. اثبات نمی‌کند؛ زیرا در صورت پذیرش اقرار» ممنوعیت تجزيه آن سبب می‌شود جز مقید با لحاظ قیدی که آن را متأثر نموده و به نفع مقر است» در نظر گرفته شود و در صورت نادیده‌گرفتن نیز اصلا جز مقید هم ثابت نخواهد شد. همین استنباط سبب شده است که رويه قضایی مصر, درخصوص اقرار مقید کیفری در جایی که قید. موجب نفی تأثیرگذاری مقید از اساس می‌شود» اصل تحقق اقرار راتفی نموده و.آن زا مثبت آمری نذاندو تجریه: اقراز ,را ناظر برافرضی تماید که فید به‌سورتی است که مقیّد را از اتاش بی‌اعتباز تدنوده و تنها بخشی از ن را تخت‌تأثیر قرار می‌دهد (ثروت» پیشین: ۴۸۵).  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۹۳ ضمن پذیرزشی تصاحب مال. ادعا کند که به‌موجب عقد امانی مال به وی سپرده نشده بلکه بخشیده شده است (زکی ابوعامر بی‌تا: ۱۳۱؛ محمد الهواری, ۲۰۱۳: ۷۱). مقررات موضوعه در ایران نسبت به قابلیت تجزيه اقرار مقید در دعاوی کیفری» صریحا تعیین تکلیف نکرده‌اند. ازاین‌رو در دکترین حقوقی نظریات مختلفی در این زمینه مطرح شده است که برخی حقوق‌دانان ایرانی اقرار مقید کیفری را,.قابل تجزیه می‌دانند (خالقی. ۱۳۸۸: ۴۱۳؛ رحیمی, ۱۳۹۷: ۷ قائلین به نظریه مزبور دو نگاه مختلف به قضیه دارند. عده‌ای اتاسا توت آنکه میان مقید و قید.تفاوتی قائل شوند. معتقدند دادرس باید هر دو جز اقرار مقید را بررسی نموده و هرکدام را که با واقعیت منطبق دید پذیرفته و جز مغایر با واقع را نادیده انگارد (آخوندی, ۱۳۹۴: ۲۲۴). اما در نقطه مقابل». برخی. اصل مقید را به‌واسطه اقرار مقر ثابت‌شده می‌دانند, لکن در مورد قید معتقدند که باید به‌طور جداگانه در نظر گرفته شود و چنانچه موافق اصل باشد» اثبات خلاف آن برعهده مقرعلیه؛است.و اگر مخالف اصل باشد. خود مقر باید مبنای قائلین به این موضع را باید ذر قاغده «آزادی دادرس در ارزیابی دلیل» به‌عنوان یکی از نتایج نظام دلایل معنوی دانست. ایشان اظهار داشته‌اند «به,عکس مقررات حقوق مدنی» اقرار در امور کیفری قابل تجزیه و تفکیک است؛.یعنی مقام قضایی می‌تواند بخشی از اقرار متهم را بپذیرد. و بخش دیگر آن را نپذیرد و نادرست بداند. در این رهگذر اختیار دادرس در تجزیه‌وتحلیل اقرار ناشی از ذات اعمال روش دلیل‌های معنوی در دادرسی‌های کیفری است» (آخوندی, پیشین: ۲۲۴). در تأیید این نظر افزوده شده است که میان اختیار قاضی برای احراز حقیقت و اختیار وی در تجزیذ گفتنی است برخی از معتقدان به تجزیه‌پذیری اقرار مقید که مبنای اقناع وجدانی دادرس را پذیرفته‌اند» دور قرار اناطه را به‌عنوان دلیلی بر درستی دیدگاه خویش دانسته و اظهار می‌نمایند «پدری علیه پسرش شکایت کرده که منزل پدر را بدون اذن او فروخته یا تصرف کرده و پسر بیان ۳۵۴ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ [می]کند من مال موهوب را فروخته‌ام که در واقع قیدی به شکایت پدر اضافه کرده است. صدور قرار اناطه به معنای اين است که اقرار تجزیه شد و این تجزیه از این جهت است که ما در امور کیفری به‌دنبال کشف واقع هستیم» (عابدی, ۱۳۹۸: ۴۲۳). استدلال مزبور نیز محل تأمل است؛ چراکه اولا قید در اقرار مقید» همواره موضوعی که اظهارنظر در آن در صلاحیت دادگاه‌های غیرکیفری باشد. نیست و انیا حتی در چنین فروضی نیز شناسایی قرار اناطه دلالتی بر پذیرش تجزيه اقرار مقید ندارد؛ زیرا در همان مثال مزبور نیز قطعا دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای هبه نیز به حکم ماده (۱۲۸۳) قانون مدنی نمی‌تواند با تجزيه اقرار متهم» ادعای هبه را نادیده انگاشته و حکم به تعلق مال به طرف دعوا دهد و قطع‌نظر از آن. صرف حکم به ناحقی در ادعای مطرح در دادگاه حقوقی عده‌ای از طرفداران نظريه تجزیه» بدون آنکه.استدلال خود.را بر نظام ادله معنوی مبتنی سازنده حتی در چهارچوب نظام دلایل قانونی که اقرار موضوعیت دارد نیز به.تجزيه اقرار» نظر داده‌اند. ایشان برخلاف اقتضای رویکرد نخگظ و براگانی اقتضا6الوضوگا‌داشتن دلیل معتقدند جز مقید در اثر اقرار ثابت می‌شود. قید تجزیه شده و.موضوع؛دعوای مستقلی قرار می‌گیرد و بار اثبات آن برعهده کسی قرار می‌گیرد که موضعش خلاف اصل_اسنت (حسینی حائری» ۱۴۱۵مدق: ۱:۳۶ حقوق‌دانان قائل به این مبنا بدون آنکه تفاوتی بین اقرار مقید کیفری و غیرکیفری قائل شونده اقرار را نسبت به جز مقید می‌پذيرند. آن‌ها در مورد قید معتقدند که باید به‌طور جداگانه در نظر گرفته شود و چنانچه موافق اصل باشد».اثبات خلاف آن برعهده مقرعلیه ات و اگر مخالف اصل باشد. خود مقر باید درستی آن را ثابت کند (حاجی‌ده‌آبادی» پیشین: ۳۲ و ۲۶). در نقطه مقابل نگرش سابق, بعضی از صاحب‌نظران حقوقی بدون آنکه تفاوتی میان اقرار کیفری با مدنی قائل شونده اقرار مقید در دعوای کیفری را غیرقابل تجزیه می‌دانند (محقق داماده پیشین: ۴۸ ایشان برای نظر خود دلیلی را بیان نکرده‌اند و چه بسا بتوان حکم مقنن در موضوعیت‌داشتن اقرار و عدم شناسایی اختیار دادرس در نادیده‌انگاشتن اقرار بدون امارات علم‌آور را به‌عنوان حجت اين ۱. «.... فاعترافه بما یقول نافذ لا محاله و یبقی الوصف الاضافی او الشرط الاضافی أو الحادثه الجدیده قید نزاع جدید» یکون عب اثباته علی کل من یعتبر فی هذا النزاع مدعیا وفق مقاییس تشخیص المدعی و المنکر فی هذا النزاع».  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۵۵ در مقام بررسی آرای بیان‌شده درخصوص تجزيه اقرار باید جانب کسانی را گرفت که اقرار مقید زا قابل‌تجریه آنمی‌دانند. در اين, زاستا اسعللالات انظریه: مغمار در دو سوزه افقهی او احقوقی به در مقام ارزیابی فقهی مسئله باید به رویکردهای مغایر پاسخ‌های جداگانه‌ای داده شود. یک رویکرد آن بود که اقرار چون طریقیت دارد. قاضی می‌تواند با تجزيه آن صرفا به جزئی حکم نماید که به درستی آن اطمینان یافته است. این در حالی است که در فقه اسلامی اقرار موضوعیت دارد و به‌خودی خود معتبر است؛.حتی .اگر قراین,دیگری در تأیید آن وجود نداشته و به‌طور کلی قاضی نسبت به آن به اطمینان نرسیده باشد. لذا بهمجرد تردید و شبهه نمی‌توان از آن چشم‌پوشی نمود (حسینی مراغی» ۱۴۱۷ق,ج,۶۴۱۰:۲)؛۱هرچند,اگر. بر نادرستی آن علم پیدا کنیم؛ قابلیت اثباتی‌اش را از دست می‌دهد (بجنوردی,۰۱۴۱۹.ق. ج.۴: ۳۹۹ موسوی شیاین ۷ ج ۱: ۹۳۵۰ اراکی» ۱۴۱۵.ق» ج ۱: ۴۳۷). در این موضوع فقهای معاصر صریحا بر عم تفاوت میان اقرار کیفری و مدنی از این جهت تصریح نموده‌اند (پاسخ آیات بهجت. سیستانی» صافی,گلپایگانی» موسوی اردبیلی و نوری موضع پیروان رویکرد دوم نیز که ضمن پذیرش موضوعیت‌داشتن اقرار معتقدند با اقرار مقید اصل مفید ثابت شده و قید در صورت همراهی با دلیل یا دست‌کم هم‌سویی با اصل یا اماره» تجزیه می‌شود یر اقابل‌نقد. است‌م متام مات ناسر | بشید؛" بر قطغ بط رازه قارسبهواسطه چنین اقرازی قابل‌مناقشه است. ایشان به اطلاق ادله لفظی «اقرار العقلا علی انفسهم جائز» و «لا |نکار بعد |قرار» استناد نموده‌اند (حاجی‌ده‌آبادی, پیشین: ۲۴). در پاسخ باید گفت انتساب عبارت «اقرار العقلا علی انفسهم جائز» به نبی مکرم اسلام (ص) که تخل بار در کتاب «عوالی اللثالی» در اواخر قرن نهم هجری تدوین شده است. به‌صورت مرسل صورت گرفته است (|حسایی, ۰۱۴۰۵.ق: ۴۴۲) و از همین رو صاحب وسائل آن را از مصادر حدیثی نقل ننموده و چنین آورده است: «روی جماعه من علمائنا فی کتب الاستدلال عن النبی (ص) آنه قال: |قرار العقلا علی آنفسیهم جائز» (عاملی ۱۴۰۹مق. ج‌ ۳ ۱۸۴). البته در میان قدما تنها شیخ طوسی دو کتاب «خحلاف» حدیثی را با تعبیری نردیک به مفاد قاعده از نبی گرامی اسلام نقل نموده‌اند: «ان اقرار العاقل جائز علی نفسه» (طوسی, ۰۱۴۰۷.ق: ۱. برخی از فقها در همین راستا اظهار داشته‌اند: «ینفذ اقرار العقلا علی أنفسهم مطلقا و لا یعتبر فی نفوذه الوئوق بصدق المقر» ۳۵۶ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ۶ که به جهت ارسال قابل‌استناد نیست. عبارت («لا" انکار بعد |قرار» نیز با قطع نظر از بحث سندی, از نظر دلالی ارتباطی با موضوع ندارد که مستند واقع شود؛ زیرا مفاد آن ناظر بر جایی است که فزد اقرار کرده و بعدا از آن برمی‌گردد. این در حالی است که در فرض حاضر اصل اقزان مقید به قید ده استو جای آردید لیست که تقیید از سوی مقر در هسان اسان اقرانت بتمایر از خالتی, است گنوی افرازش زا مود و بغدا آن را انگار می‌کند. دز هر‌ضیزت روایات سورد استناد از نظر سند و دلالت حجیتی ندارند تا بتوان از اطلاق آن‌ها در اثبات جز مقید استفاده نمود. ازاین‌رو مبنای عمده قاعده اقرار» دلیل لبّی سیره عقلا است که باید در آن به قدر متیقن عمل نمود. عده‌ای اظهار داشته‌اند اگر در ادل ی ملاک را به دست آوریم» تعمیم آن به مصادیق مشکوکی که متضمن آن ملاک هستند. اشکالی ندارد (حاجی‌ده‌آبادی» پیشین: ۲۵)؛ در اینجا ملاک, یکی از دو امر فبصله‌دادن به دعوا با پذیزش حق طرف آزمیری ماگ با قاپنت کشت واقع تمودن اقرار است: در اقرار مقید» معیار نخست به همین میزان که مفر جز مقید را می‌پذیرد» محقق شده است و در همین محدوده کاشفیت اقرار از واقع ثابت: است. (حسینی .حاثری, پیشین: ۷۴۷). هر دو وجه بیان‌شده قابل‌مناقشه است؛ زیرا اولا اقراری می‌تواند قاطع دعوا باشد که بسیط بوده و یا دست‌کم قید اضافی ناظر بر آن مورد قبول قرار گیرد. ثانیجلمان گنه که برخی؟ازفقهای/نکته‌سنج معاصر فرموده‌اند در چنین موردی «عقلا این اقرار را به‌طور کلی کاشف نمی‌دانند؛؟ زرا آن‌ها به نفع مقر بودن یا به ضرر مقر بودن مورد اقرار را من حیث‌المجموع در نظر.می‌گیرند... [ازاین‌ری] نمی‌توان اقرار او به آن امر مجموعی را به اقاریر متعدده منحل کرده و آنچه که به نفع او است را رد و آنچه که به ضرر او است را پذیرفت؛ زیرا شخص مقر به آن ضرر مختصر به تبع اقرار به آن چیزی که نفع او در آن است. اقرار می‌کند. لذا اگر. آن‌ها را از ,هم منفک کنند هیچ‌گاه او خاضر به اقرارکردن به آن نیست... در چنین مواردی ازآنظر عقلا این اقرار کاشفیّت ندارد و نافذ نیست»(شبیری زنجانی» ۱۳۸۰: ۳۶۲۴۳-۳۲۵ ایشان حتی همین اختلال ! کاشفيیت اقرار برا !در اقراار مرکّب نیز می‌پذیرند و چنین نتیجه می‌گیرند که «از نظر عقلا کاشفیت اقرار لژ جایی است که"مستقل و علی‌الاطلاق باشد» اما اقراری که تبعی بوده و مشروط به پذیرفته‌شدن دعوای دیگری است. مادامی که دعوای دیگر پذیرفته نشده» اقرار او از نظر آن‌ها کاشفیت ندارد... اقاریر ضمنی اطلاق نداشته و کاشفیت آن مقید به پذیرفته‌شدن آن مطلبی است که اقرار در ضمن آن آمده است» (شبیری زنجانی, ۱۳۸۰: ۳۶۲۵). ممکن است در تجزیه‌پذیری اقرار مقید» به روایت آبی‌مند از حضرت امام صادق (علیه‌السلام) استناد شود. طبق آن روایت. حضرت (علیه‌السلام) نزد داود بن علی [فرماندار مدینه] بوده‌اند که شخصی را که مرتکب قتل شده بود» نزد ایشان می‌آوردند. داود از آن فرد در مورد قتل می‌پرسد و او ارتکاب آن را از سوی خود تصدیق می‌کند. داود از چرایی ارتکاب قتل می‌پرسد که  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۵۷ مرتکب پاسخ می‌دهد: قربانی بدون اجازه وارد منزل من می‌شده و به حاکمان قبل از شما مراجعه کردم و به من امر کردند چنانچه بدون اجازه وارد منزل شود. او را بکشم و من این کار ۳ انجام دادم. داود نظر امام صادق (علیه‌السلام) را جویا می‌شوند که حضرت (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «آری» آنه اقر بقتل رجل مسلم, فاقتله»» لذا فرماندار دستور قصاص قاتل را می‌دهند (عاملی» پیشین, ج۳۹ ۱۳۴). ممکن است به این روایت استدلال شود که حکم به قصاص متهمی که اقرار به قتل نموده» در حالی که ادعای متجاوزبودن قربانی را داشته است. به معنای تجزیه اقرار او است. در پاسخ به این دلیل نیز می‌توان گفت اولا از نظر سندی روایت به جهت وجود آبی‌مخلد که فردی مجهول است» ضعیف محسوب می‌شود (علامه مجلسی, ۰۱۴۰۶.ق. اج ۱۶: ۶۸۳ و ۱۴۰۴.ق. اج ۲۴: ۲۱۲٩ موسوی اردبیلی» پیشین: ۶۹۰)» و از همین روست که فقها در حکم قتل اجنبی در فراش, به این روایت استناد نکرده‌اند. برخی بیان داشته‌اند آبی‌مخلد, همان آبی‌مخلد سنراج است (سبحانی, پیشین: ۱۵۸). لذا چون کسانی مانند ابن ابی عمیر از او نقل روایت کرده‌اند. ازاین‌رو باید بر وثاقت او حکم نمود (منتظری, ۰۱۴۱۵ق» ج ۲: ۴۴۰). در پاسخ باید. گفت با قطع‌نظر از ناتمام‌بودن تصحیح سند روایت به‌واسطه وجود اصحاب اجماع بر مبنای مختار تحقیق» برخی وی را همان قاسم بن اسماعیل می‌دانند که تضعیف شده است.! در هر صورتحتی اگر جنین تطبیقی را نیز نپذیریم» به‌دلیل عدم توثیق ابی‌مشند. روایت از جهت سنا قابل !تیا کت نانبام ازقظر دلالی باید. گفت: دلالت روایت بر مدعا زمانی تمام است که «قید»» اقتضای عدم قصاص را داشته باشد که بتوان گفت چون امام (علیه‌السلام) به آن توجه ننمودند به معنای تجزيه اقرار است؛ خود همین مطلب نیز جای درنگ است. زیرا ادعای قاتل آن بوده که قربانی بدون اذن وارد منزل او شده است و به این انگیزه او را کشته است. در حالی که.مهدورالدم‌بودن به مجرد. ورود بدون؛ استیذان به منزل دیگران پذیرفته نشده است: نذا چه بسا همین دلیل موجب شده است که امام (علیه‌السلام) بدون تحقیق در مورد درستی یا نادرستی ادعا حکم به قصاض را تأیید فرمایند." چه در غیر این صورت» اصل عدالت در دادرسی اسلامی و اصل احتیّاط دز دما و نفوس اقتضا می‌کرد در مورد ادعای استحقاق قتل» دست‌کم تحقیقی صورت می‌گرفت. این در حالی بوده که خود قاتل ادعا نموده قبلا ۱. در مورد آبی‌مخلد گفته شده است: «نقل عن بعض فحول الرجال آأنه قاسم بن اسماعیل» کما فی جامع الرواه» و قد قیل فی حق قاسم بن |سماعیل أنه کذاب ضعیف الحدیث» (سیفی مازندرانی» ۱۴۱۵.ق: ۲۵۱). ۲. حدیث منقول از داود بن فرقد که با روایت ابی‌مخلد هر دو در حقیقت یک حدیث هستند. به وضوح نشان می‌دهد بحث اصلی در این قضیه, ورود بدون اجازه به منزل دیگری بوده که حضرت (علیه‌السلام) آن را مجوز قتل ندانسته‌اند و در این روایت آمده است: «عن آبی‌عبدالله (علیه‌السلام) قال: سألنی داود بن علی عن رجل کان یأتی بیت رجل» فنهاه أن یأتی بیته فأبی آن یفعل, فذهب الی السلطان فقال السلطان ان فعل فاقتله؛ قال فقتله فما تری فیه. فقلت أری آن لا یقتله انه ان استقام هذا ثم شا أن یقول کل انسان لعدوه دخل بیتی فقتلته» (عاملی» پیشین» ج ۲۹: ۱۳۵). ۳۵۸ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۳۹۹ مسئله را به متصدیان حکومتی انعکاس داده است و در این‌جا حکم به قصاص بدون تفحصی در این زمینه مغایر اصول مسلم کیفری در اسلام است؛ همین نکته موجب شده است برخی از صاحب‌نظران از این جهت روایت را مورد خدشه قرار دهند.! با وجود آنچه گفته شد, حتی اگر کسی بیان دارد که عمل قربانی» مجرد ورود عدوانی به منزل قاتل نبوده -بلکه ادامه روایت مبنی بر نقل گفت‌وگوی نبی مکرم اسلام (ص) و سعد بن عیاده در مورد حکم کشتن قتل در فراش» قرینه بر آن است که عمل قربانی بنابر ادعای قاتل ارتباط با خانواده‌اش بوده است-. چنین پاسخ داده می‌شود که هیچ دلیل قطعی‌ای بر اتحاد قضایای صدر و ذیل روایت نیست.. چه اینکه ممکن است امام (علیه‌السلام) آن گفت وگو را از باب تأکید بر این مطلب ذکر فرموده باشند که حتی اگر ادعای چنین رابطه‌ای نیز باشد. باز فرد نمی‌تواند بدون اثبات آن از طریق بینه از مجازات رهایی یابد و حتی اگر باز گفته شود دو قضیه یکی است» همچنان نمی‌توان به‌طور قطعی حتی رابطه اجنبی با همسر را مجوز قتل دانست. چه اینکه اتفاقا حکم ذیل روایت هم‌سو با مفاد همان روایت داود بن فرقد است که مستند فقهایی قرار گرفته است. که آنارا دلیل بر عدم جواز قتل اجنبی در فراش دانسته‌اند (موسوی خویی, ۰۱۴۲۲.ق» ج۱۰۴,:۴۲۰). لذا در هر صورت. دلالت روایت بر تجزيه اقرار در هر صورت» در تأیید موضع تجزیه‌ناپذیری اقرار مقید, می‌توان به صحیحذ هشام بن سالم به نقل از حضرت امام صادق (علیه‌السلام) استناد نمود که فرمودند: «کان أمیرالمژمنین (علیه‌السلام) لا یأخذ بأول الکلام دون آخره» (عاملی, پیشین, ج ۲۷: ۲۱۶). مطابق این روایت در قضاوت‌نمودن باید مجموع سخن گوینده را ملاک قرار داد و تبعیض در آن جایز نیست. بنابراین» الزام مقر به جز نخست و نادیده‌انگاشتن قید متعاقب. وجاهتی نخواهد .داشت. در" پاشسخگفته شده است «اين حدیث نمی‌تواند مدعا را اثبات کند. مستفاد از روایت این است که تا جمله تمّام نشود ظهور کلام منعقد نمی‌شود و آنگاه می‌توان شخص را مورد مژاخذه قرار داد. ضمن آنکه این روایت در «تهذیب» بدین شکل نقل شده است: «یأظل ,با 85 الکلام دون آخره)؛ و در این صورت مقصود از آن این است که حضرت علی (علیه‌السلام) به انکار پس از اقرار اعتنایی نمی‌کردند (حاجی‌ده‌آبادی. پیشین: ۲۶). در پاسخ می‌توان گفت اولا/ ظاهر روایت در موضوع اقرار مقید نیز قابل‌استناد است؛ زیرا در اینکه قید در کنار مقید, متعلق اقرار را تکمیل می‌کند» تردیدی نیست و از همین رو است که فقها در حکم به لزوم توجه به قید. به همین روایت احتجاج نموده‌اند (طباطبایی» ۰۱۴۱۸.ق» ج ۱۳: ۱ «لم یدل دلیل علی آن المجرد الورود فی بیت آحد بلا ذن مجوز للقتل» و لذلک امر الامام (علیه‌السلام) بقتله. لاه قتل مسلما بعنوان أنه دخل بلا ذن فکان علی الامام آن یأمر بالتحقیق عن صحه الموضوع و أنه هل کان الرجل دخل بیته بلا اذن او لا؟ فلو ثبت  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۵۹ ۳۷ ات دز متن روایت که دز نسخهه صحیح خطی «تهذیب» موجود است» بر سر فعل «یأخذ» (لا»ی نافیه وارد شده است (موسوی خویی, پیشین: ۱۸۴)» محدث عاملی نیز در وسائل روایت را به همین شکل نقل نموده است و همان طور که برخی از مدققین بیان داشته‌اند غلط بودن استنساخ صاحب وسائل محتمل نیست؛ زیرا در غیر این صورت ذکر روایت» ذیل بابی که در آن قرار داده شده است. نمی‌توانست مناسب باشد (تبریزی» بی‌تا: ۵۸۹). لذا ظاهرا «لا» در نسخه چاپ‌شده از «تهذیب» جا افتاده است (سبحانی, ۰۱۴۱۸.ق: ۴۳۶). به هر حال حتی در صورت تردید. مقتضای قاعده, عدم تجزيه اقرار است؛ زیرا اقتضای قاعده حجیت اقرار تام است. لکن با توجه به آنکه متعلق اقرار» حق و نه واقعه حقوقی است» قید بعدی وارد بر مقیده موجب تزلزل ظهور جز مقید در اقرار به حق می‌شود و به این جهت. نمی‌توان با تجزيه این اقرار به ثبوت جز مقید حکم نمود همانند: قسمت قبلی» در بررسی یوار می‌بابسگ هت هن بکردهای مغاین به شکل اینکه عده‌ای از حقوق‌دانان تجزيه اقرار را مستند به آزادی اختیار قاضی در ارزیابی دلیل به‌عنوان یکی از نتایج نظام دلایل معنوی دانلیته‌انل, پپاصیراچت #لژاد (1۶۱) و (۱۷۱) قانون مجازات اسلامی که برای اقراره موضوعیت قائل شده است و اعتبار آن را از باب طریقی جهت افاده علم نزد قاضی ندانسته است. مغایرت دارد. ازاین‌روه سخن‌گفتن از ابتنای نظام دادرسی کیفری ما بر سیستم دلایل معنوی و به‌تبع» پذیرش اختیار برای قاضی جهت تجزيه اقرار توجیه قانونی ندارد. چراکه بنا بر منطوق مواد مزبور قاضی مادام که یقین برخلاف اقرار پیدا نکرده باشد. نمی‌تواند از آن رفع‌ید نموده و آن را از عداد ادله کنار بگذارد؛ حتی اگر اطمینان به درستی آن پیدا نکرده باشد. اما در مورد استدلال طرفداران تجزيه اقرازهبراساس مبنای موضوعیت‌داشتن آن» باید گفت ایشان در تقویت دیدگاه خود از منظر مقررات موضوعه به اطلاق برخی مواد قانون مجازات اسلامی استناد نموده‌اند و اظهار داشته‌اند: «از اطلاق ماد (۳۰۹) قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ می‌توان این نکته را استظهار کرد که اقرار کیفری در قتل عمد در برخی موارد قابل‌تجزیه است. طبق این ماده این ادعا که مرتکب. پدر یا یکی از اجداد پدری مجنی‌علیه است» باید در دادگاه ثابنقا شود و در صوریت علم البات, سق اتساص» جسب مورد با نموگتد نوی بدم: با سجتی‌علیه: یا ولی او ثابت می‌شود. گرچه در ماده مذکور صحبت از این نیست که جرم قتل با اقرار ثابت شده باشد ولی قاتل ادعای ابوت دارد؛ ولی اطلاق آن» موردی را که شخصی به قتل عمد اقرار می‌کند ۳۶۰ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ و ادعای ابوت مقتول را دارد» شامل می‌شود» (حاجی‌ده‌آبادی. پیشین: ۲۱). استشهاد مزبور نیز جای درنگ دارد؛ زیرا با توجه به حکم پایانی ماده مبنی بر ثبوت قصاص با سوگند شاکی» مشخص است که انتساب قتل به شخص از نظر قأنونی مفروض است. در حالی که اين اول بحث ما است که آیا با اقرار مقید می‌توان اتهام قتل عمد موجب قصاص را متوجه متهم نمود یا خیر. اینکه حکم مزبور ذیل فصل «شرایط عمومی قصاص) و نه («ادله اثبات دعوا» آمده است و مقنن در مقام بیان احکام ماهوی ناظر بر شرایط و موانع ثبوت قصاص است» موجب آن نیست که بتوان اطلاقی اعم از لفظی و مقامی از این حکم نسبت به موضوع مورد بحث گرفت. حتی با قطع‌نظر از این نکته باید اضافه نمود که از نظر مبانی فقهی مقررات موضوعه. دعاوی حی‌الناس اعم از کیفری و غیرکیفری اصولا نسبت به خصوصیت موضوعیت‌داشتن اقراری که مبنای تجزیه‌ناپذیری اقرار» قرار گرفته است. از ضوابط یکسانی پیروی می‌کنند. ازاین‌ری حتی :این گفته که اطلاق ماده (۱۲۸۲) قانون مدنی نیز می‌تواند در اینجا قابل‌استناد؛ باشد» خالیق از وجه نیست؛ چه اساسا بنا بر نظر مختان اقرار مقید کیفری از نظر ممنوعیت تجزبه‌پذیری همانند اقرار غیرکیفری است. علاوه بر آنچه گفته شد. ذکر این نکته ضروری می‌نماید. که حتی با فرض پذیرش استنادپذیری ماده (۳۰۹) در تجزيه اقرار مقید»: بای گفت دلیل» احص ازیظعا ایگای نمی ترا مجهااین ماده» تجزیه‌پذیری اقرار مقید در همه جرائم را به نظر قانون‌گذار نسبت داد؛ زیرا.اگر در همان مثال بیان‌شده» به‌جای قتل, جرم قذف مطرح بود آیا باز هم امکان تجزيه اقرارامقید به قذف کسی که ادعای ابوت وی شده است. وجود داشت؟ قطعا با عنایت به حکم مواد (۱۲۰) و (۲۱۸) قانون مجازات اسلامی در اینجا نمی‌توان حکم به حد قذف را صادر نمود و قید مبنی بر ابوت را نادیده گرفت. این نکته از این جهت بیان گردید که حتی با فرض پذیرش نظريه تجریه اقرار مقید» باید گفت در حدود و به‌زعم ما در تعزیرات نیز به جهت تحاکمیت قاعده درا نمی‌ترّان شبهه ناشی از قید رّاانادیده گرفته و مقر درخصوص دعاوی موجب قصاص وادیه نیرّامی‌توان گفت دعاوی متضمن دیه از آنجا که در بسیاری از احکام؛ تابع مقررات مسئولیت مدنی بوده که ماده ۴۵۲ قانون مجازات اسلامی نیز نسبت به ابعادی از آن تصریح داشته است -چه اینکه تا جایی که تتبع شده» بسیاری از قواعد اثباتی جاری در مسائل مالی در دیات نیز جریان دارد مانند اثبات با یک شاهد مرد و سوگند یا با شهادت بر شهادت؛ به‌نحوی که موجب شده حتی برخی اساسا دیه را مصداق جبران خسارت بدانند همان ضابطه تجزیه‌ناپذیری اقرار ذر آمور غیرکیفری در یات نیز جاری است. در مورد قصاص نیز با لحاظ انتفای مبنای کاشفیت نوعی در اقرار مقیدی که قائل به انحلال آن شده‌ايم از یک‌سو و اقتضای اصولی مانند احتیاط در دما و نفوس» حتی اگر بر عدم جریان قاعده درا در این  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۱ دعاوی نظر دهیم» می‌توان عدم تجزيه اقرار را در این دعاوی نیز جاری دانست و برخی از فقها نیز صریحا همین موضع را پذیرفته‌اند. از مرحوم آیت‌الّه اراکی (ره) استفتا شده بود «در مواردی که قتل واقع شده و قاتل اصل قتل را اقرار می‌کند و غیر از اقرار راه دیگری برای اثبات قتل نیست. ولی اقرار مقید به قیدی است. مانند از روی دفاع بوده یا در حال زنا با همسر خود دیده و او را کشته است. آیا اقرار او منحل می‌شود؛ به‌نحوی که اصل قتل ثابت می‌شود ولی نسبت به قیود دفاع از نفس و ناموس, مدعی محسوب شده و باید این قیود را اثبات نماید»؟ ایشان پاسخ داده بودند که «با اقرار مزبور قتل عمد و قصاص ثابت نمی‌شود و انحلال راه ندارد» (موسسه آموزشی و پژوهشی قضا پیشین: سوال ۷۲ آیت‌اله موسوی اردبیلی (ره) نیز در پاسخ به این استفتا که «در مواردی که قتل واقع شده و قاتل اصل قتل را اقرار می‌کند و غیر از اقرار راه دیگری برای اثبات قتل نیست. ولی اقرار مقید به قیدی است. مانند از روی دفاع بوده» پا در حال زنا با همسر خود دیده و او را کشته است؛ آیا اقرار او منحل می‌شود؛ به‌نحوی که اصل قتل ثابت می‌شود ولی نسبت به قیود دفاع از نفس و ناموس. مدعی محسوب شله و باید این قیود را اثبات نماید؟» ایشان پاسخ داده بودند «در فرض مزبور قتل ثابت می‌شود» ولی ادعای دفاع از نفس و یا«فرض دیگر که در نوشته می‌باشد., باید اثبات شود؛ یعنی قسم یاد می‌کند که در مقام دفاع و یا برای زنای با همسر, او را کشته است» (موسسه آموزشی و پژوهشیلا قضا پیشیننسال2۷۶۳). هاوحنله‌در این استفتا ظاهرا تجريه اقرار پذیرفته شده است» لکن همین که با سوگند مقر نسبت به درستی قید. گفته او پذیرفته می‌شود در حقیقت نشان از تجزیه‌ناپذیردانستن اقرار به‌انفع متهم دارد. در هر صررشقه تفجریلااقرار کرد صووگ شتاسایگ اتجتیار ارژوانی ای دادرس ,وجود داشیگا ۶ در این وضعیت نظام حقوقی ما.منتفی خواهد بود؛ زیرا اقرار براساس مبانی فقهب قوانین کیفری موضوعیت دارد. لذا نه دادرس می‌تواند به تشخیص خود بخشی از آن را نادیده بگیرد و نه اقتضای قاعده اجازه تجزیه را می‌دهد؛ چراکه اقرار اخباری است که نوعا ما را به واقع می‌رساند و از آن رو که مقر به ضرر خود چنین خبری را می‌دهد. اقتضای منطق آن است که به مجرد اقرارن اعم از آنکه در دادرس علم حاصل شود يا خیر واقعه متعلق آن ثابت می‌شود. لذا اگر بنا بر استناد به اقرار باشد, باید واقعه را به آن شکلی که از آن خبر داده شده است» بپذیریم. زیرا قید و مقید پیکر واحدی را تشکیل می‌دهند و مقید بدون قید مورد اخبار قرار نگرفته تا بتوان نفس مقید را ۱ گفتنی است در پاسخ به همین مسئله, برخی از فقهای معاصر نظیر آیات بهجت. فاضل لنکرانی؛ مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی موضع مخالف اختیار نموده‌اند (موسسه آموزشی و پژوهشی قضا پیشین: سوّال ۶۷۶۲). ۲ برخی از حقوق‌دانان به‌درستی بر داثرمداربودن تجزیه‌پذیری اقرار بر صلاحیت ارزیابی قاضی که در صورت طریقیت دلیل متصور ۳۲ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ بدون درنظ رگرفتن قید با واقع انطباق داد (شهیدی, پیشین: ۵۶؛ شمس,» ۱۳۹۱: ۱۹۶). ازاین‌رو حکم به مقید بدون لحاظ قید, در حقیقت به معنای حکم به موضوعی است که نسبت به آن اقراری صورت نگرفته است و آنچه اخبار نسبت به آن صورت پذیرفته مورد حکم قرار نگرفته است. اهمیت اين مسئله در امور کیفری به مراتب بیش از امور مدنی است؛ زیرا حاکمیت اصل برائت اقتضا می‌نماید مقام تعقیب و متهم بار اثبات بزهکاری متهم را برعهده بگیرند. لذا اگر ما بر تجزيه اقرار مقیدی که موضوعیت دارد, حکم دهیم, به این معنا است که به فردی که گفته او خلاف اصل برائت است اجازه داده‌ایم که با تبعیض در خبر بیان‌شده از سوی متهم» جز ناقصی را که به نفع خود است. به‌عنوان دلیل کاملی بپذیرد و از انچه به نفع خود نیست -که در حقیقت جزئی از آن قسمت ناقص است- صرف‌نظر نموده و اثبات آن را از متهمی که موضع او موافق اصل بوده» بخواهد. ممکن است گفته شود ذر غیر این صورت جرهاخاسافگهر متیمال» همراه: اذغای: قیودتی است که مساعد به حال ایشان است» نفی تجزيه اقرار عمدتاابه عدم اثبات دعوا می‌انجامد در پاسخ باید گفت اولا همین ایراد در دعاوی مدنی نیز متصور است و,حال.آنکه کسی در آنجا اشکال نمی‌کند که این امر به عدم اثبات دعاوی منتج می‌شود. گذشته از این در امور کیفری, اقتضای اصولی چون برائت, احتیاط در دما قاعده درا و اصل تقدم تخطای حاکم در عفوابر خطای او در کیفر» همگی ایجاب می‌نمایند که عذم اثبات جره‌یشتی زاگر ناناشن بهگر ازاان است که متهمی زا که تنها دلیل پرونده, اقراری مقید بوده با تبعیض در آن,محکوم نماییم؛ اقراری که وی اگر می‌دانست به اين نتیجه منجر می‌شود» چه بسا هرگز اقدام به آن آنمی‌کرد. ناگفته نماند اگر در دعوا دلایلی بر درستی مقید و غیرواقعی‌بودن قید باشد. در آن صورت تجزيه اقرار حتی بر مبنای موضوعیت‌داشتن آن نیز پلاشکال است؟ زیر ای ما تیانیا وود پییماناانازات غلماور حکم تماید. ز بلکه اصل مشکل در جایی است که بینه و یا علمی نسبت به دعوا وجود ندارد و صرفا با اقرار مقیدی روبه‌رو هستیم که بنا بر نظر مختار» قابل تجزیه ابه اضرر متهم نخواهد بود. از آنجا که قید منطقا متضمن ادعای یک جهت مساعد به حال متهم است که يا مسئولیت کیفری او را زایل و یا تقلیل می‌دهد باید گفت حتی اگر فرض می‌کردیم این قید در قالب اقرار مطرح نمی‌شد تا اصل مقید را زیر سوال ببرد و حتی اگر متهم بدون اقرار» چنین ادعایی را می‌نمود. باز بنا بر مبنای مختار تحقیق که در برخی از نظام‌های حقوقی نیز پذیرفته شده است.! بار اثبات فقدان نادرستی چنین ادعاهایی برعهده مقام تعقیب قرار می‌گرفت و تا این مانع رفع نمی‌شد. حکم به محکومیت وجاهتی نداشت. ۱ خالی از فایده نیست ذکر گردد که در ماده ۴۶ اون یمن» در بحت حدود اساسا دادرس مکلف است .در این زمینه تفحض و بررسی نماید و بدون این اقدام حکم محکومیت بی‌اعتبار است؛ حتی اگر متهم ادعایی نسبت به جهات مسقط مسئولیت نداشته  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۳ ۱) در نظام‌های دادرسی کیفری مبتنی بر نظام ادله معنوی, به‌جهت اختیار دادرس در ارزیابی اقرار ماش سایر ادله یه اقراز پذیرفته: شده او یه نظر قاضی, وسیگی‌کنده دز ماهیت دسا واگذار شده است. موضع حقوق کیفری کشورهای کویت و مراکش را باید در این عرصه تحلیل نمود. ۲) در نظام‌های مبتنی بر دلایل قانونی» مانند عربستان سعودی و سودان که ارزش اقرار به حکم مقنن معین گردیده و نقش چندانی از این جهت برای دادرس قائل نشده‌اند اقرار مقید در دعوای ۳ برخی از نظام‌های حقوقی نیز مانند عراق و مصر مواضع بینابینی را برگزیده‌اند. در قانون آیین دادرسی کیفری عراق تجزيه اقرار حسب اینکه تنها دلیل موجود در پرونده باشد یا خیر متفاوت است و تنها در صورت اخیر امکان تجزيه آن به ضرر مقر وجود دارد. رویه قضایی مصر نیز حسب آنکه قید. ناظر بر اصل مسئولیت یا.صرفا ناظر بر جهات مربوط به تعیین مجازات باشد. به شکل متفاوتی غمل نموده است. لذر جالتپنختت,باپیاین_استذلال که چنین اقرار مقیدی نمی‌تواند اتهام متوجه شخص را ثابت کند بر ممنوعیت تجزيه آن حکم شده است» ولی در فرض ۴) قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در مقررات موضوعهه کشور ما به سکوت برگزار شده است و همین امر موجب طرح آرای متشتتی گشته است..با توجه به آنکه قانون‌گذار مجازات اسلامی از نظام دلایل معنوی پیروی ننموده است و اعتبار اقرار» مشروط به اقناعت وجدان قاضی نشده است. در این خصوص همان مبنای حاکم در دعاوی غیرکیفری, در دعوای کیفری نیز جاری است و ازاین‌رو» نمی‌توان با تجزيه اقراز».اصل اتهام.را به‌موجب اقرار ثابت شده دانست و با تفسیری به ضرر متهم» قید مندرج در اقرار او را در این استنتاج ملاخلیت نداد و آن را موضوع دعوای مستقلی محسوب نمود تا به این وسیله در بسیاری از موازد,که متهمان از اثبات آن عاجز هستند. ایشان را ایرادات سندی و دلالی ادله نقلی -که بتوان از اطلاق آن‌ها جهت اثبات جز مقید و با قطع‌نظر از قید؛ استفاده نمود- از یک‌سو و ضرورت اکتفای به قدر متیقن در دلالت سیره عقلا بر اعتبار اقرار از سوی دیگر در کنار میداتی نظیر صحیحهه هشام بن سالم به نقل از حضرت امام صادق (علیه‌السلام) که با فتاوای هم‌سویی نیز همراه شده است. می‌تواند در خحلا قانونی موجود کمک کند باشد. طبق این ماده «علی القاضی عند نظر دعاوی الحدود استفصال المتهم عن جمیع مسقطات الحد و یبطل حکم الادانه ذا ثبت ۳۶۴ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ا از طریق سازوکار اضل (۱۶۷) قانون اساسی و دز زاستای رعایت نفع امتهم» اخکم به ۱ آخوندی, محمود (۱۳۹۴)» شناسای آیین دادرسی کیفری: اثبات بزهکاری و راهنماهای آن. ج ۷ چ ۲ تهران: ۲ حاجی‌ده‌آبادی» احمد (۱۳۹۱) «تجزیه‌پذیری اقرار مقید در امور کیفری و مدنی»» فصلنامه حقوق اسلامی. سال 4 ۳ خالقی, علی (۱۳۸۸)» آیین دادرسی کیفری, چ ۲ تهران: ۴ رحیمی, موسی؛ رحیمی دهسوری, رضا (۱۳۹۷)» گفته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری: دکترین و رويه قضایی, ۵ زراعت. عباس؛ حاجی‌زاد» حمیدرضا (۱۳۹۰)» ادله اثبات دعوا:چ ۲ کاشان: تشر قانون مدار. ۶ شبیری زنجانی» سیدموسی (۱۳۸۰)» کتاب نکاح: تقریرات خارج فقه, چ ۱ قم: موسسه پژوهشی رأی‌پرداز. ۷ شمس, عبدال (۱۳۹۱)» ادله اثبات دغوا: حقوقآماهوی و شکلی, چ ۱۴ تهران: انتشازات دراک. ۸ شهیدی, مهدی (۱۳۷۰)» «اقرار غیرمجرد»» مجله حقوقی :دا گسترمی»سال اول»ش ۱ صص ۴۰-۵۶ ٩ صفار محمدجواد (۱۳۷۹)» «قاعده تجزیه‌ناپذیری اقرار او دامنه اخرای آن» فصلنامه مفید. سال ۶ ش ۰.۲۲ صص ۰ کاتوزیان, ناصر (۱۳۸۴)» اثبات و دلیل اثبات. ج ۱ چ ۳ تهران: نشر میزان. ۱ عابدی, احمدرضا (۱۳۹۸) آیین دادرسی کیفری, چ ۱ تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه. ۲ محقق داماده سیدمصطفی (۱۳۹۲)» قواعد فقه: بخش قضایی» چ ۶ تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. ۳ موسسهه آموزشی و پژوهشی قضا (۱۳۹۰) نرم‌افزار گنجينه استفتائات قضایی» تسخه ۲. ۴.حسایی» ابن آبی جمهور (۰۱۴۰۵.ق)+عوالی اللثالی العزیزیه. ج ۳ الطبعه ۱ قم: دار سیدالشهدا (علیه‌السلام) ۵.ابراهیمی» قاسم (۰۱۴۲۲.ق)» «ألاثبات القضائی: تجزئه الاقرار» مجله فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام سال ع الرقم۲۳: ۶ راکی» محمدعلی (۱۴۱۵ه.ق) کتاب البیع. ج ۱ الطبعه ۱» قم: مسسه در راه حق. ۷ بازی» محمد (۲۰۱۰م)» «سلطه القاضی فی تقدیر الاعتراف الجنائی فی القانون المغربی و المقارن» المجله المغربیه ۸ بجنوردی» سیدمحمدحسن (۰۱۴۱۹.ق)» القواعد الفقهیه. ج‌ ۴ الطبعه ۱ قم: نشر الهادی.  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۶۵ ۹.برکات» قیسون رامی (۲۰۱۰م) مبدا الاقتناع الشخصی للقاضی الجزانی, رساله للماجستیر ام البواقی: جامعه‌ام ۰پرکات. علی (۲۰۱۲م)» الوسیط فی شرح نظام القضا السعودی الجدید. الطبعه ۱ ریاض: مکتبه القانون و ۱بهوتی» منصور بن یونس (۲۰۰۰م) شرح منته الارادات: دقائق اولی الئه لشرح المنتهی. ج ۶ الطبعه ۰۱ بدون ۲۳ بهوتی» منصور بن یونس (۲۰۰۳م)» کشاف القناع عن متن الاقناع, بدون طبعه. ریاض: دار عالم الکتب. ۳ تبریزی» میرزا جواد (بی‌تا) آسس القضا و الشهاده الطبعه ۱ قم: دار الصدیقه الشهیده سلام ال علیها. ۴ ثروت. جلال (۲۰۰۴م)» نظم الاجرائات الجنائیه. بدون طبعه. اسکندریه: مطابع السعدنی. ۵ حسینی حائری, سیدکاظم (۱۴۱۵ه.ق)» القضا فی الفقه الاسلامی, الطبعه ۱ قم: مجمع انديشه اسلامی. ۶ حسینی مراغی, میر عبدالفتاح (۱۴۱۷.ق)» العناوین, ج ۲ الطبعه ۱ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. ۷ حکمت فرمان, عباس (۲۰۰۸م)» الاقرار فی الاثباتالتجزایی. مجلهمرکز دراسات الکوفه, سال ۵ الرقم 4۷ صص ۸ حمو الزهیری, آشجان خالص (۲۰۰۶م) الاقرار, دلیل فیع الاثبات النجنائی» بحوث مستقبلیه الرقم ۵ صص ۲۲۴- ۹ کی آبوعامر محمد (بی‌تا). الاثبات فی المواد الجنائیه: محاوله فقهیه و عملیه لارسا نظریه عامه, بدون طبعه ۰ سبحانی» شیخ جعفر (۰۱۳۳۲.ق) الحدود و التعزیرات فی الشریعه الاسلامیه الغرا الطبعه ۱» قم: مسنه امام ۱ سبحانی, شیخ جعفر (۰۱۴۱۸.ق)» نظام القضا و الشهاده فی الشریعه الاسلامیه الغرا ج ۲ الطبعه ۱ قم: مسسه ۲۳ سیفی مازندرانی, علی‌اکبر (۱۴۱۵هق)» دلیل تحریرالوسیله: الصید و الذباحه. الطبعه ۱قم: دفتر انتشارات اسلامی. ۳ طباطبایی» سیدعلی (۱۴۱۸ه.ق)» ریاض المسائل, ج ۳ الطبقهه ۱ قم: مسسه آل البیت علیهم‌السلام. ۴ طوسی [شیخ]» محمد بن حسن (۰۱۴۰۷.قی)» الخلاف, ج ۵ الطبعه ۱ قم: دفتر انتشارات اسلامی. ۵عاملی [شیخ حر], محمد بن حسن (۱۳۰۹ق)» تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه ج ۲۹ و ۲۷ ۶ عبدالمنعم حسونه» بدریه (۲۰۰۰م)» شرح قانون الاثبات الاسلامی السودانی و تطبیقاته القضائیه, الطبعه ۱» ۷ عبدالموجود. عادل (۲۰۱۲م)» مشروع تقنین الشریعه الاسلامیه من مضبطه مجلس الشعب المصری, بدون طبعهه ۸ عبدالوهاب محمد. عبدالمنعم (۲۰۱۴م)» الاقرار فی الاثبات المدنی: دراسه مقارنه بین الشریعه الاسلامیه و ۹ غرابی» عبدالله مسلم(۲۰۱۸م)» دلیلک القانونی فی النظام السعودی, الطبعه ۱ ریاض: دار الکتاب الجامعی للنشر و ۳۶۶ دی وتو قنور وج شب دوره ۵۰ شماره ۲, پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ۰.فتحی سرور احمد (۲۰۱۶م)» الوسیط فی قانون الاجرائات الجنائیه. ج ۱ الطبعه ۱۰ قاهره: دار النهضه العربیه. ۱ فوزان. محمد (۲۰۱۴م)» جرائم الرشوه و التزویر: دراسه مقارنه بالشریعه الاسلامیه الطبعه ۱ ریاض: مکتبه ۲ فوزان, محمد (۲۰۱۰م)» التنظیم القضائی الجدید فی المملکه العربیه السعودیه: دراسه مقارنه بالفقه الاسلامی, ۳.مجلسی [علامه] محمدباقر (۱۴۰۴ه.ق)» مره العقول فی شرح أخبار آل الرسول (ص)» ج ۲۴ الطبعه ۱» تهران: ۴ مجلسی [علامه]» محمدباقر (۱۴۰۶.ق)» ملاذ آلاخیار فی فهم تهذیب آلاخبار, ج ۱۰ الطبعه ۱ قم: منشورات ۵ محمد الرضی, وجدان علی (۲۰۰۳م)» سلطه المحکمه فی تقدیر البینات فی المسائل الجنائیه. رساله للماجستیر, ۶ محمد سلامه, مأمون (۱۹۹۲م)» الاجرائات الجزائیهفی: التشریع«المضری, ج ۲ بدون طبعه, قاهره: دار النهضه ۷ محمد الهواری, شعبان محمود (۲۰۱۳م)» آدله الاثبات الجنائی, الطبعه.۱,.طنطا: دار الفکر و القانون. ۸.مطیران» محمد فارس (۲۰۱۶م)» «تجزثه الاقرار: دراسه فقهیه مقارنهبالقانون المدنی و الجنائی» مجله الجمعیه ۹ منتظری» حسین‌علی (۱۴۱۵.ق)» دراسات فی المکاسب المحرمه. ج ۲ الطبعه ۱ قم: نشر تفکر. ۰ موسوی اردبیلی» سیدعبدالکریم (۱۴۲۷ه.ق) فقه الحدود و التعزیرات»:ج ۱ الطبعه ۲. قم: انتشارات دانشگاه مفید. ۵۱ موسوی بهبهانی, سیدعلی (۰۱۳۴۰۵.ق)» القواعد الکلیه: الفوائد العلیه ج. ۱ الطبعه ۲ اهواز: کتابخانه دارالعلم. 7۲ موسوی خویی, سیدابوالقاسم (۰۱۴۲۲.ق)» مبانی تکمله‌المنهاج ج ۴۲ و ۴۱ الطبعه ۱ قم: موسسه |حیا آثار ۳ مونس محب‌الدین, محمد (۲۰۰۰م» شرح قانون الااجرائات الجنائیه: الاثبات الجنائی, بدون طبعه قاهره: دار ۴ وزارت دادگستری کویت (۲۰۱۱م)» مجموعه التشریعات الکویتیه: قانون الاجرائات و المحاکمات الجزائیه ج ۲ ۵ یونس, بدرالدین (۲۰۱۴م)» سلطه القاضی الجنانی فی تقدیر الدلیل الجنائی: دراسه مقارنه. رساله دکتورا» 0 .01/08 1211055/0 نع /کاصع 0 53/100 60 ز۵ ۰۳ ۳09://۳۶۷ط .5۲-9۰ که 3006 هد 8080/1 نون زط وود // نمط 4 قانون الاصول المحاکمات الجزائیه العسکری العراقی (۲۰۰۷م)» دسترسی در: ۰ اللائحه التنفیذیه لنظام المرافعات الشرعیه السعودی (۱۴۳۵ه.ق)» دسترسی در:  قابلیت تجزيه اقرار مقید کیفری در فقه امامیه و حقوق ایران با نگاهی تطبیقی به... ۳۶۷ انا ۵1 3۳۵۵۶ که 2۳660207 :کعز 000۵۳ مصه کععق6* ,(2006) .7 3/066۵ مقصععح 0 .62 ۷۵1۰٩ و12 [۵ 1016۳2000 ۵4 حول و8۳۵۵ ,کته 10000 کصهاعفماه2 ,06ص

اقرار به اعتبار ترکیب آن به انواع مختلفی تقسیم می شود. اقرار مقید یکی از این اقسامی است که طی آن مقر با پذیرش ادعای مدعی قیدی که مساعد به حال او است را به آن می-افزاید به گونه ای که ماهیت جزء نخست از جهت آثار حقوقی مترتب بر آن تغییر می کند. مهم ترین اثری که بر این تقسیم بندی مترتب است از جهت قابلیت تجزیه ی اقرار است. حقوق کیفری کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی را در این خصوص اتخاذ نموده اند. در مقررات موضوعه کشور ما نسبت به تجزیه اقرار مقید کیفری حکمی بیان نشده است. از این رو در نوشتار حاضر ضمن مطالعه ی اجمالی نظام حقوقی برخی از کشورهای اسلامی، موضوع از منظر دکترین حقوقی کشورمان مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه دست یافتیم که اقتضای ادله و مبانی مطرح آن است که به تجزیه ناپذیری چنین اقراری نظر دهیم.

521460

این غربالگری بر اساس یک عامل مناسب (معمولا میانگین مجذور  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران | ۱۷ سپس انتخاب جفت‌های نورون‌های برگزیده و اعمال رویکرد مشابه در خصوص آن‌ها در لایه بعد تکرار می‌شود و این امر تا زمانی ادامه می‌یابد که روند کاهشی میزان خطا متوقف گردد یا تعداد نورون‌های برگزیده در یکی از لایه‌ها به یک نورون کاهش یابد. یکی از پراستفاده‌ترین. گونه‌های شبکه‌های عصبی در مطالعات حسابداری» شبکه عصبی پس انتشار" می‌باشد (2010 ,11081000). یک شبکه عصبی پس‌انتشار حداقل از سه لایه تشکیل می‌شود: یک لایه ورودی» یک یا چندلایه مخفی و یکک‌لایه خروجی (شکل ۱). تعداد گره‌ها در لایه ورودی معمولا معادل تعداد متغیرهای مستقل و تعداد گره‌ها در لایه خروجی معمولا معادل تعداد متغیرهای وابسته است. در خصوص تعیین تعداد گره‌ها در لایه‌های مخفی» هیچ قاعده کلی وجود ندارد و این امر عمدتا از طریق آزمون‌وخطا  ۸ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ توابع انتقال (فعال‌سازی) در گره‌های لایه مخفی و خروجی نیز بخشی از معماری شبکه عصبی پس‌انتشار می‌باشند. اصولا هر تابع قابل‌تمایز می‌تواند به‌عنوان یک تابع انتقال استفاده شود. عموما از توابع انتقال غیرخطی در گره‌های لایه مخفی استفاده می‌شود زیرا این امر به شبکه عصبی پس‌انتشار امکان سروکار داشتن با روابط غیرخطی بین متغیرهای پس‌اآزاینکه معماری شبکه تعیین شد» شبکه می‌تواند با استفاده از مجموعه داده‌های شامل زوج‌های متغیرهای ورودی و خروجی آموزش داده شود. هدف نهایی فرایند آموزش» به حداقل رساندن خطا بین مقدار خروجی محاسبه‌شده و مقدار خروجی واقعی برای یک بردار خاص از متغیرهای ورودی می‌باشد. خطا عموما در قالب جمع مجذور خطاها" یا میانگین مربعات خطاها" اندازه گیری می‌شود. طی فرایند آموزش» مشاهدات موجود در مجموعه داده‌های آموزش به‌صورت مکرر به شبکه عصبی وارد می‌شود. پس از شروع  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران | ۱۹ آموزش» یک سوال کلیدی این است که چه زمانی باید این آموزش متوقف شود. یک شرط بدیهی برای توقف آموزش» زمانی است که خطا به صفر رسیده باشد. بااین‌حال» در اکثر موارد خطا هرگز به صفر نمی‌رسد. سایر شرایط برای توقف آموزش زمان‌هایی است که خطا به یک مقدار از پیش تعیین‌شده رسیده و یا زمانی که مجموعه داده‌های آموزش به تعداد دفعات مشخصی به شبکه ارائه شده باشد؛ اما تعیین این مقادیر از پیش تعیین شده نیز می‌تواند دشوار باشد. شاید کاراترین روش برای تعبین زمان توقف آموزش» استفاده از مجموعه داده‌های اعتبارسنجی مجزا باشد. معمولا مجموعه داده‌های اعتباردهی با استفاده از درصد مشخصی از مشاهده‌ها از مجموعه داده آموزش ایجاد می‌شود. علاوه بر اين» مشاهدات مجموعه داده‌های اعتبارسنجی برای تعدیل اوزان یک شبکه عصبی پس‌انتشار استفاده نمی‌شود. با استفاده از مجموعه داده‌های اعتبارسنجی» آموزش زمانی متوقف می‌شود که خطای اعتباردهی ثابتمانده و یا شروع به افزایش می‌کند (2010 ,۳108100). درنهایت نیز کارایی یک شبکه عصبی پس‌انتشار بر اساس کیفیت تعمیم به داده‌های جدید تعبین می‌شود یعنی داده‌هایی که در طی فرایند آموزش استفاده نشده باشند. برای آزمون توانایی تعمیم شبکه عصبی» یک مجموعه داده آزمون استفاده می‌شود. مشابه آنچه در خصوص مجموعه داده اعتباردهی مطرح بود» مجموعه داده آزمون معمولا از درصدی مشخص از مشاهدات در مجموعه داده آموزش تشکیل می‌شود. مشاهدات در مجموعه داده آزمون به‌هیچ‌وجه در طی فرایند آموزش استفاده نمی‌شود. عموما ۱۰ الی ۳۰ درصد از کل مجموعه داده آموزش برای هر دو مجموعه داده اعتباردهی و آزمون استفاده می‌شود. گام نخست در استفاده از مدل‌های اقلام تعهدی» تعیین اقلام تعهدی کل است. در ادبیات» دو شیوه برای محاسبه اقلام تعهدی کل مورداستفاده قرار گرفته است: رویکرد ترازنامه‌ای و رویکرد صورت جریان وجوه نقد. در صورت استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای که رویکرد پرکاربردتر نیز می‌باشد» اقلام تعهدی کل از تغییرات در سرمایه در گردش به دست  ۰ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ که در آن. 6 افلام تعهدی کل» 16۸ تغییرات در دارایی‌های جاری» ب6] تغییر در بدهی‌های جاری» 1۳05/0 تغییر در سطح موجودی نقد» 15770۳17 تغییر در حصه جاری بدهی‌های بلندمدت و سایر بدهی‌های کوتاه‌مدت در سرفصل بدهی‌های جاری و 1214 هزینه استهلاک می‌باشد. بنابر رویکرد دوم یعنی رویکرد صورت جریان وجوه نقد جریان‌های نقدی عملیاتی ناشی از عملیات در حال تداوم از سود قبل از اقلام که در آن» ,۳071117195 سود خالص.در دوره 1 و ,0 ۳ن) جریان نقد عملیاتی در دوره ۲ می‌باشد. باوجوداینکه استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای رایج‌تراست» بااین حال موقعیت‌هایی نیز وجود دارد که این رویکرد به امعیاری سوبه‌دار از اقلام تعهلای کل منجر می‌شود. (2002) 11۳6۵۶ :6 عصنلاه) ادعا می‌کنند که رویکرد صورت جریان وجوه نقد نسبت به رویکرد دیگر ترجیح دارد زیرا رویکرد ترازنامه‌ای ممکن است به خطای اندازه گیری در مورد ترکیب‌های تجاری و تسعیر ارز منجر شود. این مهم به این دلیل است که رویدادهای غیرعملیاتی بر حساب‌های دارایی‌ها و بدهی‌های جاری اثر می گذارند بدون اینکه بر سود اثر گذاشته باشند. بااین‌حال» دیدگاه مزبور می‌تواند منجر به‌نوعی ارزیابی غیرواقع بینانه عملکرد مدل بیانجامد. به عبارتی» ا زآنجایی که متغیراجریان نقد عملیاتی به‌عنوان متغیر کنترلی در مدل‌ها در نظر گرفته می‌شود این امر می‌تواند به ارزیابی بالاتر از واقع عملکرد مدل‌ها بيانجامد. لذا در این پژوهش» از هر دو رویکرد برای برازش مدل پیش‌بینی اقلام (2010) 16۳0۳۵ اعتقاد دارد که مدل‌های بسیاری بر گرفته از مدل (1991) 70065 جهت پیش‌بینی اقلام تعهدی ارائه گردیده‌اند اما اغلب این مدل‌ها در ادبیات دوام نیافته‌اند. ازنظر ایشان» دو مدلی که می‌توان از این موضوع آن‌ها را مستثنی نمود مدل‌های ارائه‌شده  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ قفی و همکاران | ۲۱ توسط (2002) 1006۷ :6 160100۷۷ و (2005) .۸1 .۵1 1۳۳2018 می‌باشد. از آنجایی که مدل (2005) .[۸ .۵۲ ۳۴۵۵5 شکل بسط یافته‌ای از مدل (2002) 11056۷7 ۶ 126010۷ می‌باشد در این پژوهش از متغیرهای مورداستفاده در پیش‌بینی اقلام تعهدی توسط (2005) .۸1 .۵۳ ۳۲۵۵/۵ استفاده شده است. مدل پیش‌بینی اقلام تعهدی در پژوهش مزبور که در این رابطه» ,0 "آننشان‌دهنده جریان نقد عملیاتی در سال آ» ,,,۳نجریان نقد غملیاتی فر سال ۳01 , ,۳۹ جربان شد عهلیاتی برای‌سال ۱ #۰ 06 7 تغیرات در درآمد نسبت به درآمد سال گذشته و۳۴ ناتحالن دارایی‌های ثابت مشهود می‌باشد. همچنین کلیه متغیرها از طریق تقسیم بر جمع کل دارایی‌های سال گذشته» مقیاس‌زدایی علاوه بر اين» در مقایسه مدل‌ها به: عملکرد مدل ارائه‌شده توسط 8 3811 (2006) 501۷210023 به شرح رابطه ۷ نیز پرداخته خواهد شد. که در این رابط» ,0-70( یک متغیر ساختگی بوده که در صورت منفی بودن 6۳0 مقدار ۱و در صورت مثبت بودن آن» مقدار صفر را به خود می گیرد. روش اصلی مورداستفاده در این پژوهش جهت ایجاد مدل کیفیت سود الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها می‌باشد. هر ترکیب دوتایی از متغیرهای مستقل تحقیق» منجر به ایجاد یک نورون در لایه اول می‌شوند؛ بنابراین» با توجه به استفاده از ۵ متغیر توضیحی و یک عرض از مبدا تعداد نورون قابل تشکیل در لایه اول» تعداد ۱۵ نورون خواهد بود. بااین‌حال» جهت اجتناب از پیچیدگی ساختار مدل» بیشینه تعداد نورون‌ها در هر لایه به ۵  ۲ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ نورون محدود خواهد شد. سپس» هر نورونی که میزان خطای برآورد در آن» از 0 درصد فاصله بین خطای بیشینه و خطای کمینه» کمتر باشد به‌عنوان نورون برگزیده جهت انتقال به لایه بعد گزینش می‌شود. به عبارتی» درصورتی که خطای نورون موردبررسی از خطای آستانه‌ای به شرح رابطه ۸ کمتر باشد» به مرحله بعد منتقل می گردد (2019 ,008). در این مدلعند. 0ففار انتقاب» زر کسترین خطاادر بین تزرون‌های لایه ر سب بیشترین خطا در بین نورون‌های لایه را نشان می‌دهد. لذا هر چه عدد 0۸ بالاتر در نظر گرفته شود به‌منزله سخت گیرانه‌تر بودن گزینش از بین نورون‌های یک لایه جهت ورود به لایه بعدی می‌باشد. همچنین فشار انتخاب (مقدار" 0),معاذل ۶۰ درصد تعیین گردید به این معنا که در هر لایه نورون‌هایی که در بازه ۴۰.درصد برتز:ازنظر خطای برآورد قرار در لایه‌های بعدی نیز این محاسبات تکرار شده و زمانی فرایند متوقف می‌شود که روند کاهشی میزان خطا از یک لایه به لایه بعد متوقف شود. جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در پورس اوراق بهادار تهران است. قلمرو زمانی تحقیق نیز سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ می‌باشند: برای انتخاب نمونه شرایط ۱. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز برایمحاسبه متغیرها در مورد شرکت‌ها برای دوره ۲ شرکت جزو شرکت‌های سرمایه گذاری» واسطه گری مالی و بانک‌ها نباشد. ۳ شرکت حداقل برای یک سال قبل و یک سال پس از قلمرو زمانی تحقیق در  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ قفی و همکاران | ۲۳ ۴ پایان سال مالی شرکت, پایان اسفندماه باشد و طی دوره پژوهش, تغییر سال مالی با اعمال شرایط فوق» ۱۶۴ شرکت به‌عنوان نمونه برای پیش‌بینی سطح اقلام تعهدی انتخاب گردید و تعداد مشاهدات برابر با ۲۱۳۲ مشاهده در طی ۱۳ سال می‌باشد. جهت برازش مدل‌های رگرسیون از نرم‌افزار ایویوز نسخه ۱۰ و جهت مدل‌سازی روابط متغیرها بر اساس الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها از نرم‌افزار متلب ۲۰۱۸ استفاده آماره‌های توصیفی داده‌های شرکت‌های عضو نمونه به شرح جدول ۲ می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که تغییرات درآمد ش رکت‌ها به‌طور متوسط معادل ۱۶ درصد جمع دارایی‌های سال قبل شرکت‌ها می‌باشد. همچنین» بیشترین؛افت د رآمک گزارش‌شده در بین مشاهدات معادل ۶ برابر جمع دارایی‌های"سال قبل و احداکثر رشد دزآمد معادل ۲۱۱۹۸ برابر جمع دارایی‌ها بوده است. علاوه بر این» ذازایی‌های ثابت شرکت‌ها بین صفر تا ۳۳ درصد جمع در انتخاب مدل رگرسیون» جهت تعیین تناسب رگرسیون تابلویی یا تجمیعی از آزمون ۲ لیمر استفاده شده است. نتایج حاصل از این آزمون در مورد هر چهار رویکرد رگرسیون مورد آزمون» حاکی از احتمال کمتر از ۱ درصد بوده و درنتیجه رگرسیون تابلویی گزینش  ۴ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ می‌گردد. در ادامه» نتایج حاصل از آزمون هاسمن حاکی از ارجحیت رگرسیون اثرات ثابت نسبت به رگرسیون اثرات تصادفی در هر چهار مدل رگرسیون می‌باشد. همچنین جهت بررسی وجود هم‌خطی بین متغیرهای توضیحی از آزمون عامل تورم واریانس استفاده شده است. نتایج این آزمون نیز مقدار عامل تورم واریانس برای کلیه متغیرهای توضیحی را کمتر از ۲,۵۰ نشان می‌دهد که حاکی از عدم هم‌خطی بین متغیرهای توضیحی آزمون اموّلفه‌های آزمون , رگرسیون ‏ رگرسیون خطی | رگرسیون ‏ رگرسیون خطی نیینجه اثرات ۹ از ای 0 ارات انیت آثرات تاش ضرایب رگرسیون برای مدل رگرسیون خطی در جدول ۴ ارائه شده,است. در این جدول» نتایج برازش هر مدل یک‌بار با استفاده از رویکرد جریان نقدی و یک‌بار استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای در محاسبه.اقلام تعهدی ارائه گزدیده است. علامت ضریب متغیر تغییرات فروش و دارایی‌های ثابت مشهود مطابق انتظار» به ترتیب مثبت و منفی می‌باشد. نتایج حاصل از پیاده‌سازی هر دو رویکرد رگرسیون خطی و رگرسیون خطی منقطع جهت برآورد اقلام تعهدی نشان می‌دهد که ضریب تعیین این مدل‌ها در استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای (به ترتیب ٩ درصد و ۱۶ درصد) نسبت به استفاده از رویکرد جریان نقدی (به ترتیب ۳۰ درصد و ۳۶ درصد) کاهش معناداری را نشان می‌دهد. همچنین میزان خطای مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران ۹ برآورد مدل‌های مزبور (بر اساس میانگین مربعات خطا) در استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای»  ۶ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ استفاده از رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها این فرصت را به وجود می‌آورد که ضمن حفظ قابلیت بیان مدل در قالب رابطه ریاضی چندجمله‌ای» روابط غیرخطی بین متغیرها نیز امکان شناسایی را داشته باشد. در این پژوهش» حداکثر تعداد لایه‌های این الگوریتم ۵ لایه و حداکثر تعداد نورون‌های هر لایه نیز معادل ۵ نورون تنظیم گردید. این امر در راستای جلوگیری از پیچیدگی زیاد از حد نتیجه الگوریتم صورت می‌گیرد. همچنین فشار انتخاب معادل ۶۰ درصد تعیین گردید به این معنا که در هر لایه» نورون‌هایی که در بازه ۴۰ درصد برتر از منظر میانگین مربعات خطا قرار می گیرند واجد شرایط انتقال به لایه بعد تلقی می‌شوند. انتخاب داده‌های مورداستفاده جهت آموزش الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها به دو شکل صورت می گیرد. در حالت اول» داده‌های ۱۱ سال ابتدایی دوره پژوهش» جهت برآورد مدل انتخاب شده و داده‌های دو سال پایانی جهت آزمون عملکرد مدل مورداستفاده قرار گرفتند. نتایج حاضل از این بررسی به شرح جدول ۵ می‌باشد. جدول ۵. نتایج الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها با تفکیک غیرتصادفی داده‌ها جذر میانگین مربعات خطا (۹2/98) ۰ ۱ ۰,۱۴۲۷۴ | ۰۱۲۴۵۳۴۹ ۰۱۱۶۲۸ ۰۱۱۹۲۶۷ ۱۰۱۲۳۴۶۴ ۱۹۹۷و همان گونه که مشاهده می گردد در استفاده از رویکرد جریان نقدی» ضریب همبستگی بین خروجی مدل و متغیر هدف برای داده‌های آموزش و ارزیابی به ترتیب معادل ۶۱ و ۳۰ درصد می‌باشد. همچنین» جذر میانگین مربعات خطا بین داده‌های گروه آموزش معادل ۰ و در بین داده‌های ارزیابی معادل ۲۴۵.۰ می‌باشد. در این الگوریتم» فرایند ایجاد مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ قفی و همکاران | ۲۷ لایه‌ها در لایه پنجم متوقف‌شده و مدل ایجاد می گردد. همچنین در صورت استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای محاسبه اقلام تعهدی» ضریب همبستگی هم در ارتباط با داده‌های آموزش و هم در ارتباط با داده‌های ارزیابی به میزان معناداری کاهش و میانگین مربعات در نوبت دوم» تفکیک مشاهدات به داده‌های آموزش و داده‌های ارزیابی به‌صورت تصادفی صورت می گیرد. در این حالت» جهت حفظ قابلیت مقایسه با آزمون پیشین» تعداد ۴ مشاهده از کل ۲۱۳۲ مشاهده موجود (نسبت ۱۱ به ۱۳) به‌صورت تصادفی گزینش‌شده و جهت آموزش مورداستفاده قرار می گیرد. باقیمانده مشاهدات جهت ارزیایی مدل خروجی استفاده می شود. در این حالت» نتایج حاصل از مدل‌سازی به شرح جدول ۶ جدول ٩. نتایج الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها با تفکیک تصادفی داده‌ها میانگین خطا 0و ۱۵۵ وا وود را ۳۸۴و | ۱۳۸ وه انحراف معیار خطا ۳ ۱۷۲۶۳ ۱ ۱۵۹۸۲ ۱ ۲۳۴۷ ۱۶۵۴۴ ۱ ۱۹۸۶و خروجی مدل و متغیر ۵۸ ۴ ۵۶ ۴۵ ۳۱ ۴۳۴ مقایسه نتایج دو آزمون فوق در رویکرد الگوریتم گروهی داده‌ها حاکی از این است که زمانی که داده‌های مورداستفاده جهت آموزش شبکه به‌صورت تصادفی می‌باشد قدرت تعمیم نتیجه مدل به داده‌های آزمون بالاتر است نسبت به زمانی که مشاهدات مربوط به  ۸ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ سال‌های ابتدایی جهت آموزش شبکه استفاده شود. یکی از دلایل احتمالی چنین تفاوتی» می‌تواند اثرگذاری برخی عوامل متغیر بین سال‌های مختلف بر روابط موجود در مدل باشد که کنترلی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است. مدل‌های به‌دست آمده از پیاده‌سازی الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها با تفکیک تصادفی داده‌ها به داده‌های آموزش و ارزیابی و با دو رویکرد جریان نقدی و ترازنامه‌ای در محاسبه اقلام تعهدی به شرح شکل‌های ۳و ۴ شکل ۳: خروجی حاصل از الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها (رویکرد جریان نقدی و تفکیک  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ قفی و همکاران | ۲۹ شکل ۶. خروجی حاصل از الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها (رویکرد ترازنامه‌ای و تفکیک در شکل‌های فوق» هر یک از متغیرهای 7٩ یک چندجمله‌ای درجه دوم از دو متغیر ۲( بوده که آن نورون را شکل می‌دهد. این موضوع برای لایه‌های بعدی یعنی متغیرهای .2 1۷7 و 00101 نیز صادق بوده و هر یک از متغیرهای مزبور» یک چندجمله‌ای کولم وگروف- گابور از یک زوج متغیر مرحله قبل می‌باشد. روابط ٩ تا ۱۳» روابط متغیرهای شکل ۲ را نتیجه رابطه فوق یک ماتریس با پنج سطر و پنج ستون می‌باشد. در این رابطه» هر یک از مقادیر ۷ به‌صورت یک چندجمله‌ای از جمع آرایه‌های سطر متناظر خود در ماتریس حاصله به دست می آید. به‌عنوان نمونه» مقدار ,لا به‌صورت رابطه ۱۰ نمایش می‌یابد. ۱. جهت اجتناب از افزایش صفحات مقاله» نمودارهای مربوط به خروجی الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها تنها برای حالت تفکيکک تصادفی مشاهدات ارائه گردیده است. همچنین روابط ریاضی تنها برای یکی از رویکردها (رویکرد جریان نقدی و حالت تفکيک تصادفی مشاهدات) ارائه گردیده است.  ۰ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران | ۳۱ رابطه (۱۳) و47.0917,17 . 25.971 0 ,21.047 0 و/0.591 ۰ ,0.3917 0.00۰ 2 همان گونه که در شکل‌های ۳ و ۴ مشخص می‌باشد در استفاده از رویکرد جریان نقدی» چندجمله‌ای‌هایی که یکی از زوج متغیر ورودی آن» متغیر جریان نقدی دوره جاری می‌باشد در ایجاد مدل بیشترین نقش را دارند درحالی که در استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای» چندجمله‌ای‌هایی که یکی از زوج متغیراورودی» متغیر تغییرات در د رآمد شرکت می‌باشد جهت ورود به مراحل بعدی گزینش می گردند. همان گونه که پیش‌تر بیان گردید 9صنااه) (2002) 11۳10۵۴ 6 استفاده از رویکرد جریان نقدی را نسبت بهارویکرد ترازنامه‌ای ارجح می‌دانند. بااین‌حال» به نظر می‌رسد در این تحلیل» یک توضیح احتمالی این باشد که استفاده از متغیرهای مشت رک به‌عنوان متغیر توضیحی و متغیر مورداستفاده در محاسبه متغیر وابسته» باعث نمایش بهتر از واقع عملکرد مدل‌های مبتنی بر رویکرد جریان نقدی نتایج حاصل از استفاده از رویکرد شبکه عصبی پرسپترون چندلایه نیز به شرح جدول ۷ می‌باشد. جهت آموزش این اشبکه» از الگوریتم لاونبرگک-ما رکوات و جهت بررسی عملکرد شبکه, از متغیر میانگین مربعات خطا استفاده می‌شود. همچنین تعداد دفعات نمونه‌گیری تصادفی جهت آموزش شبکه, ۱۰۰۰ بار تعیین می‌گردد. در این آزمون» شبکه‌هایی با یک يا دولایه مخفی و تعداد ۶ ۱۲ و ۱۸ نورون در هر لایه آزمون شدند. بهترین نتیجه در استفاده از رویکرد جریان نقدی محاسبه اقلام تعهدی» در حالت یک‌لایه  ۲ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ مخفی و ۱۲ نورون و در استفاده از رویکرد ترازنامه‌ای» در حالت دولایه مخفی و ۶ نورون داده داده داده | کل | داده داده داده ‏ کل آموزش ااعتبارسنجی | آزمون ‏ داده‌ها | آموزش اعتبارسنجی | آزمون ‏ داده‌ها میانگین خطا ۰ |۱۰,۰۰۳۲۷ ۰,۱۹۶ |۱۸۷۳ ۴۵۸۱ ,۱۶0۱و ۳۱۷۹و و۲۶01 و خروجی مدل و متغیر | ۰,۶۰ ۳ ی ۱ ۵۲ ۶و نتایج به‌دستآمده از چهار الگوی فوق» حاکی از برتری رگرسیون خطی منقطع نسبت به رگرسیون خطی ازنظر میانگین مربعات خطا و همچنین برتری هر دو رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها و شبکه عصبی پرسپترون چندلایه نسبت به دو مدل رگرسیون می‌باشد. بررسی نتیجه مدل‌سازی بر اساس الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها مطابق انتظار نشان‌دهنده آن است که نحوه گزینش داده‌ها جهت برازش مدل» در عملکرد مدل از منظر خطا در داده‌های ارزیابی نقش معناداریی دارد: به عبارتی» زمانی که داده‌های دوره ۱۱ ساله ابتدایی جهت برازش مدل و داده‌های دو سال پایانی جهت ارزیابی استفاده می‌شود عملکرد مدل ازنظر میانگین مربعات خطا به میزان معناداری ضعیف‌تر از زمانی است که داده‌های مورداستفاده جهت برازش مدل» به‌صورت تصادفی از میان داده‌های دوره ۱۳ ساله انتخاب  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران ۳۳ مدل‌های رگرسیون پیش‌بینی اقلام تعهدی غیراختیاری» به دلیل سادگی تبیین» امکان بررسی مبانی نظری روابط بین متغیرهای مستقل و اقلام تعهدی اختیاری را به محققان می‌دهد. بااین‌حال» تحقیقات متعدد صورت گرفته نشان می‌دهد که این مدل‌ها از منظر خطای آماری» عملکرد مناسبی ندارند. یکی از دلایل این امر» فرض خطی‌بودن روابط بین متغیرهای مستقل و اقلام تعهدی می‌باشد. در راستای مقابله با این محدودیت» رویکرد استفاده از شبکه‌های عصبی چندلایه جهت پیش‌بینی اقلام تعهدی توسط چندین پژوهش مورداستفاده قرار گرفت. باوجود عملکرد مناسب‌تر این دسته از مدل‌ها نسبت به مدل‌های رگرسیونی از منظر خطاهای آماری» یکی از محدودیت‌های اساسی این مدل‌ها مبتنی بودن بر رویکرد جعبه سیاه می‌باشد. به عبارتی».امکان بیان روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته در قالب یک رابطه چند متغیره وجود ندارد و لذا امکان توسغهآتی ادبیات تحقیق در حوزه کیفیت اقلام تعهدی بر مبنای نتایج شبکه‌های عصبی چندلایه را محدود می‌سازد. در این پژوهش, با استفاده از الگوریتم امدیریت گروهی داده‌ها تلاش شد تا ضمن ایجاد امکان بیان چندجمله‌ای روابط بین متغیرها» خطاهای آماری را نیز در سطح قابل قبولی حفظ نماید. در این راستا نتایج حاصل از.الگوریتم"مدیریت گروهی داده‌ها با مدل‌های رگرسیون خطی و رگرسیون خطی منقطع و همچنین شبکه عصبی چندلایه مقایسه می گردد. مشابه یافته‌های:(2012) 710810:04 و قادری و همکاران (۱۳۹۷)» عملکرد بهتری در شبکه عصبی پرسپترون چندلایه در مقایسه با رگرسیون خطی مشاهده می‌شود. همچنین رگرسیون خطی منقطع عملکرد مناسب‌تری نسبت:به رگرسیون خطی نشان می‌دهد. (مطابق یافته‌های (2012) ,1108100۵).علاوه بر اين» عملکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها در حالت تفکیک غیرتصادفی مشاهدات» نزدیک به رگرسیون خطی و خطی منقطع می‌باشد ولی در مقایسه با شبکه عصبی پرسپترون چندلایه خطای بالاتری دارد. بااین‌حال» با گزینش تصادفی داده‌ها جهت برازش مدل در الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها عملکرد این مدل به‌مراتب بهبودیافته و عملکرد بسیار بهتری نسبت به مدل‌های رگرسیون دارد. همچنین  ۴ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ عملکرد این الگو در صورت تفکيکک تصادفی مشاهدات به داده‌های آموزش و ارزیابی» عملکردی نزدیک به شبکه عصبی پرسپترون نشان می‌دهد. همچنین» در کلیه موارد؛ استفاده از رویکرد جریان نقدی در محاسبه اقلام تعهدی منجر به خطای برآورد کمتری نسبت به رویکرد ترازنامه‌ای می‌شود. بااین‌حال» این امر را نمی‌توان به‌طورقطع به‌تناسب بیشتر این مدل‌ها با واقعیت نسبت داد بلکه این احتمال وجود دارد که اتکا به دیدگاه (2002) 11۳62۶ ع فصنااه) در خصوص ارجحیت رویکرد جریان نقدی نسبت به رویکرد ترازنامه‌ای در خصوص برخی از مدل‌های مبتنی بر رابطه جونز (و به خصوص مدل‌هایی که متغیر جریان نقدی دوره را به‌عنوان متغیر توضیحی در نظر می گیرند) منجر به سویه مدل‌ها به نمایش بهتر از واقع عملکرد از منظر خطا و همبستگی بین متغیرها می گردد. با توجه به نتایج حاصل از اين پژوهش, استفاده از الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها به‌عنوان یک روش کارآمد دز؛تحلیل‌های مرتبط با ارزش گذاری شرکت‌ها بر مبنای ارقام حسابداری توسط تحلیلگران پيشنهاد می گردد. همچنین» این روش می‌تواند توسط حسابرسان در برخی از روش‌های تخلیلی به‌عنوان انشانه: اختمالی از تحریف ارقام با توجه به یافته‌ها و محدودیت‌های تحقیق حاضر موضوعات زیر برای الف- با توجه به اینکه این پژوهش معطوف به نقش متغیرهای پرکاربرد ادبیات در پیش‌بینی اقلام تعهدی می‌باشد» می‌توان در پژوهش‌های آتی به نقش سایر عوامل ب- در مطالعه نقش سایر عوامل در تغییرات اقلام تعهدی, به مطالعه مجراهای اثرگذاری هر عامل پرداخته و نقش مدیریت سود را از سایر جنبه‌های کیفیت اقلام ج- با توجه به اين‌که در این پژوهش» کارایی مدل در صورت تفکیک تصادفی مشاهدات به داده‌های آموزش و داده‌های ارزیابی بهتر از تفکیک مشاهدات  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران ۳۵ به ترتیب زمان می‌باشد» به نظر می‌رسد نقش برخی عوامل وابسته به زمان ازجمله عوامل محیطی در تغییرات اقلام تعهدی محتمل باشد. لذا مطالعه نقش این عوامل در ا زآنجایی که به دلیل عدم وجود تعداد مناسب از شرکت‌ها در صنایع مختلف» امکان انجام تحلیل‌های آماری به تفکیک صنایع مختلف وجود نداشته است» این موضوع از محدودیت‌های این تحقیق به شمار می‌رود. همچنین» تفاوت در ویژگی‌های شرکت‌ها ازجمله ساختار مالکیت» میزان سهام شناور و نظایر آن ممکن است بر برآوردهای حاصل از مدل خروجی این تحقیق اثرگذار باشد.  ۶ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ انواری رستمی» علی‌اصغر؛ آذر عادل و نوروزی» محمد. (۱۳۹۲). الگوسازی و پیش‌بینی 1۳8 شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد شبکه عصبی 02/2017 حجازی» رضوان؛ محمدی» شاپور؛ اصلانی» زهرا و آقاجانی» مجید. (۱۳۹۱). «پیش‌بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی و درخت تصمیم در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران». بررسی‌های حسابداری و حسابرسی. ۱۹ (۲). صص ۳۱-۴۶ عباس‌زاده» محمدرضا؛ رجبعلی‌زاده» جواد و قناد» مصطفی. (۱۳۹۸). ارتباطات سیاسی, معاملات با اشخاص وابسته و مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات نجربی حسابداری مالی. ۱۶ (۶۳). صص ۰۱۲۹-۱۵۵ قادری» اقبال؛ امینی» پیمان؛ نوروش» ایرج و محمدی» آقطا. (۱۳۹۷). «تبیین الگوی اندازه گیری مدیریت سود با استفاده از روش ترکیبی هوشمند شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های فراابتکاری (ژنتیک و ازدحام ذرات). مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار. ۳۶. کاشانی‌پور» محمد؛ کرمی» غلامرضا و مرادی جز. محسن. (۱۳۹۸). مدلی برای رتبه‌بندی سنجه‌های کیفیت سود در ایران. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی. ۱۶ (۶۲). کردستانی» غلامرضا؛ معصومی» جواد و بقایی» وحید. (۱۳۹۲). پیش بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. مجله پیشرفت‌هاتی حسابداری دانشگاه شیراز. ۵ (۶۴). صص ۱۹۰- مشایخی, بیتا؛ بیرامی» هانیه؛ بیرامی؛ هانی و اخلاقی» ساراسادات. (۱۳۹۱). «کشف مدیریت سود با استفاده از شبکه‌های عصبی». مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار. ۱۱. صص ,۷۵70187 :6 کل ,178921067 م۸ .۸ ,81306۲ و37 .37 ,]31161 مش 17 وقا۸۵0 7711671101001 6/06۹۰ ]26۳۵ هنک 38/01 وصه کات ۵طا ۳۵۵۵ ۳۷100066  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران ۳۷ ۵7 عام0ا10 عصنوامم۸ .(2018) ب17 ب ,۸1-000 2 13 بش۸ ,3تا۵ ۸1-10 ۵ علفس۸0 ۵۲ عامط 156 .(2006) بل ,5711۷۸76۲73۸ ۵ مظ مآل۸ظ [ 700۳۵۲ بط0تانطع00ع3 ععمآ فصه صنقی واعهن1 ولاف نعصحص و۸ 65 36۳۵1 2۵۳۵۳۵ 2۵۳ ق۵219 ۸ .(2002) 7۰ .7 معط 6 و 1 0۵106709۰ [ 7۵۲۵۱ ]711۵۲۵۵۵ 60 ع9قه ماعند هه عصانانه هرز حلجهع 165 6 وسقسنطظ :2/0772 .(2019) 8 وتقمل۸ 6 و ماتالتا 1۳۵۳۵0 .0 ,1288 -ع۷۷ 00 عع628ا22 جس و سط ناموت۸ علدو ع 3 لوس0 31 62/0106 ۵ 2761۷0۳66 لد0ع<7 .(2020) .3/7 بقاوع8 67 و ,03761 .8 8 و1806 علهب ۸00 156 6ط1 : دعسنسه۳ تلم .(2002) ب10 ب1 0ط16 2 ,3 8۰ و1060 35-۰ ,(77)2002 ,۷ع۷1ع 7 و م۸۲ 76 ۳۳۹ صمنامصهنادط آهس۸ 08عع3 :606 282ص کعصنص۳ .(ر2000) .7 2 حعصصفاک 2 ,36 .2 ,/0لع 10 85 1616026 .(1995) .8 .۸ ,566267 ۵7 ی 8 بصق0ل5 ,3 .8 و0 0ع12 40 5ععدع ]له ,دععصه ۸0 نطتع۳5 کانمن کوصنصمط .(2010) با 36 ,12630۵۵ -402 ,(50)2-3 ,ک6 3601101 ۵3۵ و۸۶0 ][٩ آمه سل مط‌ج ۳۹ 200۳6 05 310۵1 .(2003) .۸ .5 منطو0[ 2 ول .0 ,067116006 و.ظ کل ,1067606 5 175738 :1167665( و6۳ ۵۶ 2067 عطا عسننما ود .(2019) 6۰ ,12028 9 7010 ۵7 1.66۳65 کا5ع ۳ رک .8۳۵169۹ عزعروامس۸ 122 5016 ۲۵  ۸ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ 85 قعالنا365 ۸0۵۳8 .(2018) بل .0 ,206 64 وبلا-.0 مطعلا و ,137 عدی هه 0 100202 هه ۵۲ ععقع6 156 :2160 امسع< از 1 ع6ع7 .17726006060 1و سطافرمون۸ 62/1077 156 .(1981) .7 .5 ,۳۵۳10۷ 1 156 .(2005) کل ,ت6ممنا5 ۶ .8 ,01890 ون ,18۳00 ول وکل۳۳۵6 .(08)) .17 ,5008 ۵ مک ,۷۷328 یک ,۷۷۵2۵8 .0 ,3130 ۷۷.۰ ,11208 ول وفتای6 +(00)) با ,160۵0 6۶ بش۸ با3 مکنطق103 ,0 :2/1 مصقصتنهلنگ ,.27 .2 ,11385۵0 5 نا هام26 560650 3005 ۵۶ له 156 .(1985) .34 .8 ,#وله116 -3:0:85- 1 :1985 :7:37 :۷ ۲0ع 3[ :066 8/۳00 م 6 0 ع 65 0020 // :305 65 للع حلکزم خدعص عم صقهص کعصتنصعه عص0ع1ع2 .(2012) 1۰ موصاع11۵ امزام3 1300۳ 08 ۲صععع 3/302 کعهصنصهت ب(0991) بل بل ,702068 0 36710۳۵66 .(2005) 8۰ ووعاقق ۷ 6۶ بل بش۸ ,16006 و80 .5 ,ق1010 گم 200۲ [معنا2۳0 ه ۳۳0۵۹ کعدعملد ۷۷ مهد کععقاصد ۸0 ۳نعط1 :وه 0صه لسع ۶و تقو عط) ۵۶ دمزکعه 15 .(2002) 3۰ .3 ,کامطاز2/0 -61 ,(77)1 ,6۷16۷ ۸۴۲۵0۷۲۳۵ 6۳۳۵۲۹۰ متافصناعه تسه که عم 1۳۵  مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها؛ ثقفی و همکاران | ۳۹ 8 1۳80 هز 0۳665 عمط وصتاعی 30۵۳ .(2020) 3 مصقعنگهط۴ ۵۶ و.ظ ,11376 ۸ :3/2286 کعصنصسد اصه جاننه‌عزداک وصناصهم۸ .(2000) 17۰ ۷۷۰ ماعاجه8 ۳ علع0موط وصنصهع[ عصنط‌هص ۳وط قاط وصنصنداهه ماک .(2019) ۰ مصن39 ۵ علقتعه صذ در نحص و‌گصز امعاقم بوللس۶ دععنم ماد 006 .(1996) 6۰ 8 م5108 289-35۰ ,(71)3 ,6۷16۷ وسامع۸ +ععصنصده ع ات انامه 110۳5 حعقی عطا هه ۳۵286661 کعصنصه۳ .(01998) .7 1۰ ,۷۵۵8۵ 6۶ وب مطع[ع۷۷ بقل .5 و160" ۳0001 ]٩ ,70۲۳۵ .۵1۲۵۲85 اوه 0عدمک 52 ۶و ص610 1306 هکها3/05 جگ ,طاع هن ه هط 73020 معط ومصسصط30 مطعل ددع۸ (3) 770702 3/05۵0 6۶ دی۸ اعمل۸ مسقطاوک۸ نل۸ منصقاعمط فد تص۸ 6 0ق 16۳۳ صز کعنصهمصم معاکنآ ۵۶ و2۳ فص ع 2/00 ۳۳۹ 0 ۸۲0۳۳۶ اعد و م۸ 3160۳6 م20 62/107 طلزم عو ۳0 +۵0 3/052 هنم۸ م6 21072065 ها منسصنصم۸ صعصنعط لوط مختعلقطی 65 ل2اع ۶و ماع خبط خصععنلاماصذ هه وصاکت ا 6 که 16 -31 .(19)2 6۷16۷8۰ و۸۵10 00٩ وسقسامع۸ .مک هز 166 دمزع0ع 12 ۰ جر ک6تتاکه2/6 بلقت کوصنص۳ کم عصماصقط 1۵۶ 2/0001 ۸ .(3398)  ۰ | فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی | سال نوزدهم |شماره ۷۵ | پاییز ۱۴۰۱ 41 5۵78 6۵ معط خصعل1 منصع‌ روط حاعتنصم۳ مقانط منطاع هد اعج/1 استناد به این مقاله: ثقفی» علی.» بولو قاسم.» سهرابی ورزنه» حسینعلی. (۱۴۰۱). مدل کیفیت اقلام تعهدی با رویکرد الگوریتم مدیریت گروهی داده‌ها فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی» ۷۵(۱۹)» ۴۰-۱ ۰ له 1316205 4.0 هن عصص مد -دمنان ۸ کصمصصمع

مطالعه و توسعه معیارهای سنجش کیفیت سود و به طور ویژه کیفیت اقلام تعهدی یکی از موضوعات کلیدی در طی حدود سه دهه اخیر بوده است. ادبیات موضوعی حاکی از این است که معیارهای مبتنی بر رگرسیون خطی، عمدتا دارای خطای بالا بوده و لذا در سالهای اخیر، پژوهشهایی جهت اعمال الگوریتم های یادگیری ماشین صورت گرفته است. با این حال، بنیان گذاری این الگوریتم ها بر رویکرد جعبه سیاه، توسعه پذیری و همچنین درجه کاربردی بودن این مدلها را با محدودیت مواجه می نماید. لذا در این پژوهش از الگوریتم مدیریت گروهی داده ها که یک نوع مدلسازی جعبه سفید تلقی می شود جهت پیش بینی اقلام تعهدی استفاده شده است. نتایج به دست آمده با استفاده از داده های ۱۶۴ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ و متغیرهای «تغییر در درآمد»، «داراییهای ثابت مشهود»، «جریانهای نقدی عملیاتی دوره جاری»، «جریانهای نقدی عملیاتی دوره گذشته» و «جریانهای نقدی عملیاتی دوره آتی»، حاکی از بهبود سطح خطای این مدلها نسبت به مدلهای خطی می باشد. با توجه به برتری مدل های خروجی تحقیق حاضر از نظر خطای پیش بینی نسبت به مدلهای رایج، یافته های این پژوهش می تواند توسط نهادهای نظارتی، تحلیلگران و حسابرسان در شناسایی موارد احتمالی تحریف اطلاعات مالی شرکتها مورد استفاده قرار گیرد.

481416

میرزائیان, وحیدرضا, طالبی, سید حسن, امجدی, علی. (۱۴۰۰). بررسی نگرش و چالش های پیش روی مدرسان زبان انگلیسی دانشگاهها نسبت به تدریس آنلاین زبان انگلیسی در دوران قبل و بعد از مواجهه با بحران کرونا. پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی ۱۱ (۳) ۰۳۹۰-۴۷۳۰ عصناده ۵۳۵۶ کعودعالقط فصه عهناه "معط وانکنصتآ وصناهداه۳ .ر2021) بشظ منوهزصه مک منطعله1 و۷ 101۳2261۵8 473-0 ,(3) 11 باق 70 لمکم معمو هم ۲۵۵۵۳ معنعی هصمنیم +عگه هد عمط عصنطج) ععمعصها عناوصط وحیدرضا میرزائیان دکتری خود را از دپارتمان مهندسی کامپیوتر دانشگاه یومیست انگلستان در رشته کاربرد فناوری در آموزش اخذ نمود. سید حسن طالبی دکتری خود را از دانشگاه میسور هندوستان اخذ نمود و عمده علاقمندی مطالعاتی و ت علی امجدی دانشجوی دکتری در گروه زبان وادبیات انگلیسی دانشگاه حکیم سبزواری می باشد. یقاتی ایشان در حوزه مسائل خواندن, و چندزبانگی می باشد. پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ 07 0 ۷۹713303 1 3909 323353 ۲۲310۸۵ تسود ۶ ۲202007 3303 خر ۹۱ 06۳ ,1/3230 0۶ واه نآ ,ددع5 هنوگ فص کعنص 13 ۴و واه۳ م1۳۳۲ ۶و م21 اصهادنوع۸ ۵5 16۳۵۵ بوانهنصتآ ملظ + ص36 تتظ تفش که م21 اصهاونوع۸ ۵5 5202002 09اق17 و اکتا خصعص م36 تاطظ عاملنوصی ۲۳۵ :/10ونط ماعنس۸ 6-85 ۵۷۵۲0 06اه اماساعهاط ا۴ظ صقنص۳] عنمعناد ۷ ۵ عصنه نی کنط1 ,2 310۷00300۲ :80001۷00 ع ۵صه معصتطجم) الط مصنلده نعط حدم توعطا مط مکی 0۳۵۵ +عگه مهد 0610۳6 2 -۳0۳۲ .80 [065 ۵1005 #مجنص ۵ عصفومامهه بط عنعی کنط عصنسل 0ععد؟ وعط کمودعلنماش 15 10660006۲ الا 6 136 دز 02۳060102160 ص۵0 3۵ ککوق ۳۵۵۵ کماع اعص آناظ ونده نصت 05۵ ( 5 -م ۵۷/۵۳۵ 6و ناه عمط اساوطه ۲6 تفصصوناکهن عصنلده صه ناه ون بط وی عط ۵۶ ععقطام امسر 6 ,و500 کنطا ۵۶ معقطام عتهاناهی عط ۳۵۳ عفن عطا معاکه فصه ع610۳ط مادم[ 037000216 ۵ 11160 6۳۵ 6و۳ کنطي صز عا مادم ۵ ۷۵166۳60 مطانی کمانساعصز 0۳20065 عزعطا 8ص صز ۲00۳۲ ما ما ععجو ۷6۳۵ کماتساعصز 156 رای عطا 4۹ ععطنزد 6016۳60 6 کمعدمانما عط فصه کمععقل ,۳ عصنلده وصاحمصی 56-56 ق هز عاهصنتاخدم ما #عاصععصی معله صعط گم ۳۷۵ باه 0۳66 ام ما ع 2 عم رز ععقعصز اصفقنصوند ج مک قاحل عنهتصصن عط ۵۶ کنفوندص۸ زا بر ی وله هاهل 06 انهنو 6ط) ۵۶ کزدرواهص۸ عنعن عط) +عاکه ۵ 610۳6 ۳۵۵ وصنصماته 10۵۳۵ ,2601165 ۵۶ کعزع5 مه حاوتمسطی عصنط‌ج) عصنلده مععخصی کماتصاعصذ عطی اقط 50۵۵ ۳ 6300٩ ۷۵۳ 500606 مصناهد اجه ما ععصعععمم خصعلونک معط مگ عداع ۲3 6 07001606 ص۵۵ ,1106۷6 عناوم بوانو نهد 0۵۳ عصنومعمعل ,اکتا م2330 1 غنل عصنطهع) عصننده هط معو هی 06 صف 1۲ بکماتساعص عط وصه کاصعلدی عط انم بافنده 01 ون عسشه که ۲ص همع عطا فص 0عهم عم ام ۵5 از ععه06 ۵11 مع 0 وله عجه ص10 مصنلده 66۶ ۶۵۳ کصوناهزاحطز حاوم م1 بکات]آ ,6916۲ 3/3003 ,171/157 بط هام0 ۵۶ ادعص م36 عط م۲ تشک ص 0۰.ط2 قنط امع صدنع 30 .8 فنط ۷ 116۳655 ۳۵۶62۳6 200 50007 ۵۶ عععنه صنقص کنط وصه هنوصاآ صز جانهنصتآ 50۳۵و ۳۵۳ .0.ط0 کنط 0عنمم نطعلج71 صمدععت ۵0عوع5 6۰ 1/37300330 دز کناوطط عصنطه بوخصعسه کز 18۳۳۲ دز 31۸ صه وصنغامط منوهزس۸ نل۸ ۰ -3300 .(/0 ,4 رد/که‌کدهعزا وی کص‌صصهمنناحمی//عمکال محدمعزا اههد 0ب آهنعهصه مه دنه کصمصصی) عخاحصی ‏ حعلفه #مکصمعنا کنعانوی کنط ۵ رانمصتم کن مارم امصزونه مط فمفنوعم ,اهوم صرق ارو معط کم کمک اموصصی «وناع۳ عصناده کلسد۵۶ کعودعالقط هه مناد "عما‌ اکآ بجانه نت وصنهی ۳۵ .(2021) .۸ منفهزصهه مک مفطعله1 و7٩ 101۳226125 473-0 ,(3) 11 ,ق7000 6562۳5 عوهمنع ما ۳۵۳۵۱۵۵ .معزکی عصوتیم +عاکه وصد عمط وصنطهه) ععموصها پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ ۵ ٩ دهد جح کر ار 1 ی سر رم مه ماه 0و که کو وم هو پیب بیماری کرونا به بیماری همه گیر در سراسر جهان تبدیل شد و بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داد. در اواخر نمود همه گیری این بیماری در سطح بین المللی افزایش همه قاره‌ها پخش شد و آخرین اخبار مربوط به آن هر موارد تایید شده این بیماری در ایران به بیش از ۲۰۸۰ کلاسهای درس شد و در نتیجه نیاز به تدریس برخط به دادند بادگیریق برخط را در راس برنامه‌های خود قرار دهند این روش به طور کامل جایگزین یادگیری حضوری تا پایان ویژه رشد دانش جویان داشته است (کائو و همکاران» ,۲-80 ترکیبی و مقایسه بین یادگیری مبتنی بر کلاس و کاملا اثربخشی یادگیری برخط به صورت کمی و یا کیفی انجام آموزش و یادگیری برخط زبان از نگاه مدرسین که به خاطر این بیماری: انجام #طه باقن 6 کنرن: رورت تگرفته: ات ناگهانی با موفقیت به انجام نرسد. پژوهش خاصی که به به گونه ای که توانسته است سار زبانهای خارجی همچون زبان فرانسه را به رتبه‌های بعدی تنزل دهد. این زبان از مدت‌ها قبل به طور رسمی در ایران تدریس می‌شده است ۰۳۰ و تا کنون نیز ادامه دارد. یک دلیل مهم در اين خصوص آن است که در پایان جنگ جهانی دوم آمریکا به عنوان یکی از دوابرقدرت دنیا به حساب می‌آمد و حکومت وقت ایران در دوران پهلوی اقبال به این کشور داشست را فرا گرفته و گذراندن درس زبان انگلیسی عمومی و همچنین موظف بوده اند به سوالات اين درس در مرا انگلیسی به درسی مهم تبدیل شده است و برای یافتن شغل یادگیری در موضوعی خاص است که از طریق اینترنت ارائه برای دستیابی به دانش و مطلب مفید است بلکه به منظور ۹۵ ری برخط به معنای نوعی یادگیری است که از برای استفاده از آن. به اببزاری همچون تبلت, تلفن هوشمند. لپ تاپ و رایانه که به اینترنت متصل باشد نیاز است. استفاده گسترده از یادگیری برخط به ناچار دانشجویان را به برخط اشاره داشته باشد. علاوه بر اين» یادگیری زبان برخط در دبیرستان‌ها و دانشگاهها در طول بیماری همه گیر کرونا پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ ۵ ٩ دهد جح کر ار 1 ی سر رم مه ماه 0و که کو وم هو پیب انجام شد زیرا معلمین و متعلمین قادر به حضور در کلاس در ایران را در شرایط ناگهانی و کاملا غیر مترقبه بیماری همه گیر کرونا مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین برخی از این پژوهش به دنبال یافت پاسخ برای آن‌ها بوده است به ۱) آیا در نگرش مدرسان زبان انگلیسی نسبت به آموزش الکترونیکی قبل و بعد از فراگیری کرونا تفاوتی وجود دارد؟ بیماری همه گیر کرونا وظایف آموزشی خود را به انجام این پژوهش در ایران انجام شده است جایی که زبان انگلیسی به عنوان اولین زبان خارجی و یک درس اجباری نمی شود و بیشتر برای اهداف دانشگاهی» حرفه ای و کتبی و شفاهی استفاده کنند. آن‌ها پس از آموزش رسمی, مهارت انگلیسی خود را حفظ نمی کنند و احتمالا با گذشت تعجب نیست که بسیاری از مدرسان زبان انگلیسی زبانی را مدرس به پرسشنامه پاسخ دادند. از این میان تنها ۴۱ پرسشنامه که به طور کامل پاسخ داده شده بودند برای کننده ای که به پرسشنامه پاسخ کامل داده بودند در مرحله کیفی ۱۶ مدرس زبان انگلیسی که شامل ۱۲ مدرس زن و ۴ مدرس مرد از شهرهای مختلف بودند با توجه به سهولت در آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی از ۱ تا ۱۸ فارسی بود. در زیر مطالب بالا بصورت خلاصه نشان داده الکترونیکی» از پرسشنامه ای (پاندا و میشرا ۲۰۰۷) پس از محرک‌ها تشکیل شده است که در این مطالعه تنها از بخش است. برای پاسخ دادن به پرسشنامه از طیف لیکرت استفاده الکترنیکی را با نگاهی پس نگرانه به دوران پیش از کرونا گزارش دهند. از آنجا که یکی از اهداف اين تحقیق آن بوده که این نگرش در دوران پس از کرونا نیز بررسی شود تا تغییرات احتمالی آن از دوران پیش از کرونا به پس از آن نیز مطالعه شود لذا محققان با اعمال تغییراتی در پرسشنامه اصلی هر یک از گویه‌ها را مجدد و بلافاصله در همان طیف لیکرت مطرح کردند تا نگرش مورد نظر در دوران پس ازبروز کرونا نیز بررسی شود. در بررسی کلی از مرور ادبیات» پاندا و میشرا (۲۰۰۷) ادعا کردند که فقط یک مختوا نشان داده شد. بر اساس بازخورد به دست آمده از آنها مقیاس "پنجدرجه‌ای از نوع لیکرت تهیه شد که از ۱ (کاملا مخالفم) تا ۵ (کاملا موافقم) و ۳ به عنوان نظری تدارم بود.؛همچنین, پرسشنامه از ۲۲ مورد که ۷ عبارت آن منفی است تشکیل شند. آن‌ها همچنین با استفاده از آلفای بود. در ضمن, برای اطمینان از معتبر بودن این پرسشنامه برای اهداف این مطالعه پرسشنامه به ۲۰ استاد ایرانی داده پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ 4 ی دعس رم +0۲ دک رم 009 ) ۲۲ و0 1) اه پیب با توجه به اولین سوال تحقیق, برای مقایسه نگرش اساتید دانشگاه نسبت به آموزش الکترونیکی قبل و بعد از بیماری و نرمال بودن آن را بررسی کردند (جدول ۱و ۲). جدول ۲ : آزمون نرمال بودن برای تفاوت نگرش نسبت به بالتیکه دول ۳ توزیع تفاوت بین دو مجموعه از داده- پالاتر از ۰,۰۵ است. علاوه بر اين» هیچ داده‌ی خارج از الکترونیکی قبل و بعد از همه گیری کرونا انجام شد. جدول ۳ : آزمون تی وابسته برای نگرش به یادگیری با توجه به جدول های ۱ و ۳ تفاوت نگرش نسبت به یادگیری الکترونیکی قبل و بعد از بیماری همه گیر کرونا از نظر آماری معنی دار بود. همچنین اندازه اثر مربع اتا بیان گر اثر زیاد بود (۰,۷۵). به عبارت دیگر, اندازه کمی اختلاف نگرش بین قبل و بعد از بیماری کرونا قدرت زیادی داشت. لازم به ذکر است مربع اتا یکی از معیارهای مربوط به اندازه‌گیری اندازه اثر در آزمون تی وابسته است: در دسترس بودند و خود نیز داوطلب بودند در بخش کیفی علاوه بر اين» پنج نفر از آنها به طور جداگانه در یک مسباحی: کل با اذوبی کانکتا برگزار قند نشرکنت کردنت زیرا نکاتی را که در گزارش کتبی خود ذکر کرده بودند برای بررسی بیشتر جالب به نظر می آمد. برای مثال» ابتکارات شخصی این مدارسان برای مواجهه با این شرایط خاص و نیز روشهای تشویقی و تنبیهی با توجه به عدم حضور همچنین پروژه‌هایی که به دانش آموزان داده شده بود ارایه کرونا با آن روبرو بودند را نیز مطرح نمودند. تمام فصاحبه‌ها نیز اضبط و پیاده سازی شند ثا بیشتر مورد تحلیل انگلیسی در طول بیماری همه گیر کرونا بود و چالش‌های بندی و داده‌های تکراری و غیر مهم نیز حذف شدند. در نهایت» نکات مهم در مورد شیوه‌های یادگیری برخط زبان و پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ ۵ ٩ دهد جح کر ار 1 ی سر رم مه ماه 0و که کو وم هو پیب پژوهشگران انجام شد و طی چندین چرخه بحث و گفتگو ادامه. یافت تا توافق در مورد نتایج حاصل شود. البته بعلت ضیغ وقت از نرم افزار استفاده نشد که حال با تداوم اين آمده ارائه شده است. این سه مضمون عبارتند از: رنامه‌های چالش‌های پیش رو. برای هر یک از سه موضوع, بیشترین مدرسان از چندین برنامه استفاده کردند که می‌توان آنها را به هشت نورع تقسیم کرد. فهرست آنها در زیر آروده نله مجازی و واقعیت افزوده استفاده نمی کردند. آنها از کلاس سایت یوتیوب به مراتب غنی تر از آپارات بود لیکن بعلت فیلتر بودن این سایت در داخل کشور مدرسان به ناچار به مدرسانی وجود داشتند که آموزش برخط خود را به صورت ناهمزمان بدان معنی است که مدرسان یادگیری برخط را در بازه‌های زمانی طولانی تری» به عنوان مثال یک هفته انجام دارای انعطاف بیشتری بود. با این حال, اکثر مدرسان؛ مطابق مطالب آموزشی خود را در قالب فیلم » تصویر اسلاید پاورپوینت» اسناد ورد و اسناد پی دی اف تولید می‌کردند. مانند کلاس درس گوگل و مودل بارگذاری شده ,با از همچنین می‌توانست در قالب مطالبی مانند فیلم » اسناد ورد و اسناد پی دی اف باشد. سپس مذرسان بزاتی ارزیابی تکالیف و پروژه‌ها وادار می‌کردند زیرا برخی از مدرسان به جلسات پرسش و پاسخ را برای مشارکت دانش آموزان و شخصی در یادگیری آنها بود. در پایان مدرسین برای هر یادگیری برخط منتقل کرده بودند. آنها هنوز توجه زیادی به دانش و مهارت مدرسان در استفاده از فناوری در یادگیری پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ ۵ ٩ دهد جح کر ار 1 ی سر رم مه ماه 0و که کو وم هو پیب چالش‌های زیادی نیز در این حوزه پیش روی مدرسان و کاملا منطقی و مستدل بود. اولین مشکل این بود که برخی اینترنت بود. سیگنال تلفن همراه و پوشش اینترنت هنوز در مناطق دور افتاده و روستایی یک مشکل جدی است. در خانواده آنها نیز مشکل دیگری را ایجاد کرده بود و آن هم بود. آنها فقط استطاعت آن را داشتند که نیازهای اساسی داشتتلی دلیل منطقی این امر این بود که دانشجویان بیشتر از سواد دیجیتال کم برخی از دانشجویان نیز به طور کلی مدرس را به خوبی درک کنند اگرچه به روشنی نوشته شده بود. معمولا دلیل این مر آن بود که آنها دستورالعمل مدرس را با دقت نمی خواندند و بطور گذرا از آن عبور می‌کردند. خود را ارسال می‌کردند. دلایل این امر متنوع بود. بعضی از دانشجویان برای انجام کار یا پروژه ای که توسط مدرس داده شده بود خیلی تنبل بودند. برخی اتمام ترافیک اینترنت دیگزی را اقرض بگیرند تا بتوانند تکالیف خود را ارسال اتلد گاهی اوقات نیز تکالیف را درست متوجه نمی شدند. مدرسان نیز با چالش‌هایی روبرو شدند. در ابتدا مدرسان در تولید مطالبی که به راحتی بتواند در فضای یادگیری برخط استفاده شود مشکل پیدا کردند. زیرا برخی از مدرسان فقط تجربه کافی در استفاده از اين امکانات را نداشتند. مدرسان پیدا می‌کردند. دلیل اين امر آن بود که بسیاری از دانشجویان تعاملی را انجام دهند. آنها فقط می‌توانستند مطالبی را برای یادگیری مستقل در خانه» تکالیف یا پروژه و آزمون ارائه انتخاب کنند که به ترافیک اینترنت زیادی نیاز ندارند» فیلتر انگیزه و منفعل در یادگیری برخط مشکل داشتند. بعضی از دانشجویان تمرکز نمی کردند و حتی وقتی در یک کنفرانس تنبلی دانش آموزان اتصال به اینترنت کم سرعت و تسلط کم به زبان انگلیسی بود اگر مدرس کل کلاش" را به این امر آن بود که دانشجویان در ارتباطات روزمره در داخل یادگیری نیز بسیار مهم بود. با این حال» یادگیری برخط هنوز هم نمی توانست ارتباط و تعامل حضوری را تسهیل می‌کرد.آخرین مشکل این بود که استفاده بیش از حد از شود. دلیل آن اين بود که صفحه نمایش تلفن‌های هوشمند و لپ تاپ, اشعه ای را منتشر می‌کرد که برای سلامتی چشم برخط در طولک همه گیری کرونا انجام می‌دادند . مدرسان داشته باشد. این برنامه‌ها بسیار متنورع و متغیر بودند. برای و غیر همزمان. اکثر مدرسان یادگیری برخط را به صورت بررسی حضور دانش آموزان و دادن امتیاز به تکالیف دانش پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ ۵ ٩ دهد جح کر ار 1 ی سر رم مه ماه 0و که کو وم هو پیب برخط به سرعت ظهور کرده و به سرعت هم ناپدید می‌شوند. باه عرسا اجازه داده اشذ: قا مظالب#دوسی وا بد تعامل با یکدیگر در زمان واقعی مفید بودند. علاوه بر اين» تکالیف خود را ارسال کنند ارائه دهند. مدرسان . می ایجاد درست و صحیح طراحی و اجرای آن نیاز به سرمایه دانشجو احساس رها شدگی و انزوا نکند (نماز دوست و مستقل؛تر نیز نیاز بود. آنها می‌توانستند نقش به سزایی در ۹ چالش‌های پیش رو باید الهام بخش مربیان باشد تا در خصوص تدریس خود تامل کرده و خلاق و سازگار با مناسب. مربیان نیاز به آمادگی و یادگیری عملی در شناخت مدرسان باید تشویق شوند تا مهارتهای فناورانه خود را بسط اضطراری باید آموزش‌هایی داده شود تا بتوان از آن به از کرونا تا بعد از کرونا به طور قابل توجهی تغییر یافته ناهمزمان بسته به سیاست هر دانشگاه به دلیل بیماری همه گیر کرونا انجام دادند. از برنامه‌های متنوعی برای انجام اين مهم استفاده شد. با این حال, بسیاری از مشکلات به خود برخط از آنجا که فاقد آماده سازی و برنامه ریزی است. ریزی و آماده سازی انجام شود. زیرا یادگیری برخط نیاز به با دانش و مهارت کافی آموزش ببینند و آمادگی لازم را آشنا شوند تا سواد دیجیتالی خود را تقویت کرده و در آینده فناوری نقش به سزایی ایفا خواهد کرد و تربیت مدرسان و دانشجویانی که بتوانند با این فناوری کار بیشتری باید انجام شود تا مزایا و معایب شیوه‌های یادگیری پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳ پاییز ۱۴۰۰ از صفحه ۳۷۳ تا ۳۴۹۰ 4 ی سب رم م۲۲ دک رم 009 ) ۲۲ اکص و0 1) اه پیب -15 .00) 8 نع عصنلص0 که عع 2۳ هه معط .[ 6 ,8٩ ۷۷۰ ,17808 3۳۰ سا 10 بهصنا۳ه5 صعنطه۸ ۶ ع796] .(2020) .۷ بلخلد ۲ 8 ,۳ بطع0 303ص ویک ,تاه و.ل/3 ,11872 ویت) و1108 و7 و۳378 ۷۰ وفقن) مزع 10 مطل روم 156 .(2020) .7 ,70608 6 .7 ,12028۶ 6 ۶و 1صع 5 ع9عه عط 0۵ فقزط ۳67 ۵۶ ععوماکصذز پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۳. پاییز 4 ی سب رم م۲۲ دک رم 009 ) ۲۲ اکص و0 1) اه پیب عطا ۵ دتعتسوظ .(2001) سس ,عععلله ۷۷ بع با ,وزه2 ۵ ٩ جهد جح کر نار بو و رم که 9 وم ۳ اکص م۲ 9و یب مب

چهل و یک مدرس زبان انگلیسی از سرتا سر دانشگاه های ایران با پر کردن پرسشنامه آنلاین در مورد نگرش آن ها نسبت به یادگیری الکترونیکی در قبل و بعد از بحران کرونا در مرحله کمّی این مطالعه شرکت کردند. برای بخش کیفی این مطالعه، تعداد شانزده مدرس زبان انگلیسی داوطلبانه از طریق دعوت در این پژوهش شرکت کردند. از مدرسان خواسته شد تا در مورد شیوه های انتخابی خود در انجام آموزش آنلاین زبان و چالش هایی که با آنها روبرو بوده اند، گزارش کتبی نوشته و ارسال کنند. پنج نفر نیز که امکان ارتباط ویدئویی داشتند برای مصاحبه نیمه ساختار یافته بصورت جداگانه انتخاب شدند. کدگذاری داده ها انجام شد ونتایج لازم به دست آمد. برای اعتبارسنجی داده ها، کدنویسی داده ها بطور مستقل توسط پژوهشگران به همراه چندین چرخه بحث انجام شد. تجزیه و تحلیل داده های کمّی افزایش معناداری در نگرش مثبت نسبت به یادگیری الکترونیکی از قبل به بعد از بحران کرونا را نشان داد. نتایج تحلیل داده های کیفی نیز حاکی از آن بود که مدرسان، تدریس آنلاین را از طریق یک سری فعالیتها همچون کنترل حضور دانشجویان در کلاس مجازی و نمره دهی به تکالیف و پروژه بصورت همزمان یا ناهمزمان انجام می دادند. برنامه ها و سیستم های مختلفی مورد استفاده این مدرسان بوده است. با این حال، مشکلات زیادی در انجام این مهم برای دانشجویان و مدرسان پدید آمده است. بنابراین، یادگیری آنلاین از آنجا که فاقد زیرساختارهای لازم بوده با موفقیت به انجام نرسیده است. پیامدهای یادگیری آنلاین موفق نیز مورد بحث قرار گرفته است.

6EE345

سه شهر تبریز ههای مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی منطق مطالعه رابطه شاخص ایرج تیموریدکتر 1 اکبر اصغری زمانی، دکتر 2 هانیه اصغری منفرد، 3 هدف اصلی پژوهش حاضر ، مطالعه رابطه شاخص های مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی در منطقه سه شهر تبریز (محالت امامیه و منظریه ) است. جمع آوری دادهها از محدوده موردمطالعه، در دو نوبت صبح (6 تا 14 ) و شب (11 تا 55 ) در00 نقطه در سطح محدود ه موردمطالعه دادههای صوت برداشت شد. برداشت داده های صوت با استفاده از اپلیکیشن Decibel X صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که میانگین صوت در بازه صبح، برابر با 47/66 دسیبل و انحراف معیار 17/14 است. همچنین، میانگین صوت در بازه شب نیز برابر با 46/14 دسیبل و انحراف معیار 56/1 است. مالحظه می شود که میانگین هر دو باز ه مذکور بیشتر از حد استاندارد است. براساس تحلیل میانگین صوت به تفکیک کاربری، پایانه با میانگین صوت 05/10 دسیبل و انحراف معیار 10/5 دارای بیشترین میانگین صوت در بازه روز است. در بازه شب نیز، پایانه با میانگین صوت 61/10 دسیبل و انحراف معیار 04/4 دارای بیشترین میانگین صوت است. همچنین براساس استانداردهای مطرح شده در بخش مبانی نظری مشاهده می شود که هم ه کاربری ها از سطح صوت استاندارد بیشتر هستند. آزمون ویلکاکسون نیز در سطح 444/4 معنیدار شده که نشان داد میانگین صوت در محدود ه موردمطالعه برای صبح و شب بیشتر از استاندارد 60 دسی بل است. برای مقایسه میانگین صوت در بازه صبح و شب، از آزمون یومن-ویتنی استفاده شد . براین اساس یافته ها نشان داده که بین میانگین صوت صبح و شب ، تفاوتی به لحاظ آماری وجود ندارد . براساس تحلیل های صورت گرفته در مقیاس 504*504 ، بین متغیرهای مستقل پژوهش با میانگین صوت دربازه صبح و شب رابطه معنیداری به لحاظ آماری حاصل نشد . در مقیاس 04*04 رابطه بین میانگین صوت بازه صبح با فاصله از فضای سبز، تراکم جمعیت و تراکم فضای ساخته شده معنی دار شد. همبستگیهای مذکور به ترتیب در سطح 415/4 ، 550/4- و456/4- است که در بازه ضعیف تا متوسط قرار دارند. در هر دوره ای، توجه به کیفیت زندگی انسان در شهرها از دغدغه های فک ری مدیران، برنامه ریزان و متخصصان شهری بوده است و از ده ه 0891 به دلیل رشد سریع و گسترد ه شهرها، برنامه ریزی شهری توجه (پوراحمد، 0988 : 95 ) ؛ زیرا شهرها ازجمله مهم ترین و بهترین آثار ساخته شده دست بشر هستند و در طول بیشتری صورت گرفت، تا آنجا که با توسع ه فعالیت های انسانی، شهرها به مکان های زیست ناپذیر تبدیل شدند و تا به امروز مشکالت و مسائل بی شماری گریبان گیر انسان ها شده است (داودی و همکاران، 0 5 1 1 : 9 . ) شهرهای بزرگ 4 تا 011 درصد بیش از حوزه های روستایی گزارش شده است (ملک حسینی و ملک پور، 0984 : 45 به نقل از همان ). امروزه در زمانی زندگی می کنیم که کنند . این رشد طبیعتا اثر قابل توجه ی را بر کر ه زمین 1. استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران iraj-teymuri@tabrizu.ac.ir 5. دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز تبریز، ایران azamani@tabrizu.ac.ir 4. کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز تبریز، ایران haniyeasgari7@gmail.com استمحیط و سالمت انسانی اثرگذار ( Han & et al., 2018: 755 ) ؛ ازاین رو، در این روند افزایش کم ی و کیفی زیرساخت ها و امکان ات مختلف، الزامی خواهد بود ؛ با این حال، مشاهده می شود که در این روند برخی موارد اهمیت فراوانی به خود گرفته است . صوت در فضاهای شهری در حالت کلی می تواند در دو گونه دسته بندی شود : اولی، صداهای طبیعی که می توان منشأ آن را جانوران و محیط ژئوفیزیکی (باد، رعدوبرق و ... ) تلقی انسانی تولید می شود . همراه با رشد شتابان شهرها، که بیشتر شهرها با این طوری ای جهانی است، بهمسئله زا است که های انسانی و عاملی استرسسر راه فعالیت ارد تواند بر سالمت و رفاه تأثیر بگذ می ( Souza & Giunta, 2011: 421 .) هر تغییر فشار در هوا که گوش شود؛ بااین حال، آن دسته از امواج صوتی که به صورت ناخواسته منتشر می شود و می تواند برای شنوا یی شود (مس افری و همکاران، 0980 : 001 ) . به عبارتی دیگر، های ارگانیسم های زنده ، به خصوص انسان تأثیر داشته و اثر روانی آن به مشخصات فیزیکی صدا مانند فرکانس و شدت آن بستگی دارد (پروار و همکاران، 0985 : 4 9 9 . ) به طوری که مطرح ش د،کیفیت صوتی در فضاهای شهری یکی از ویژگی هایی است در مدیریت و طراحی فضاهای شهری نادیده گرفته می شود و آلودگی صوتی را با خود به ارمغان می آورد . در این راستا، پراشس تأکید دارد آلودگی صوتی عاملی است که باعث افزایش استرس شده و سطح رفاه را کاهش می دهد ( Prashe r, مرکزی و تأثیر بر سیستم غد ه هیپوفیز و آدرنال، و عروقی، سرگیجه، کم خوابی و بدخوابی، فشارخون و ... را ایجاد می کند و بدین وسیله سالمت شهروندان را تحت تأثیر قرار می دهد (باهک، 0999 : 54 .) بدین جهت این مقوله به عنوان یکی از مهم ترین مس ائل در قوانین و ( Berglund et al., 1999 : 21 ; World Health را در ساعات روز به ترتیب 01 ، 44 ، 44 و 94 دسی بل تعیین کرده است (امام جمعه، 09 9 8 : 44 - 45 .) آلودگی در کشورهای توسعه یافته نیز وجود دارد . با توجه به موارد مطرح شده ، مشخص است که مسئل ه صوت در انسانی را به صورت جدی تحت تأثیر قرار م ی دهد . در این آلودگی صوتی محدود ه موردمطالعه و در وهل ه دوم، مطالع ه رابط ه آلودگی صوتی با مورفولوژی شهری است . براین اساس سه فرضیه تدوین شده که به شرح زیر است . فرضی ه اول، « بین میانگین صوت بازه صبح و شب تفاوت وجود دارد » ؛ فرضی ه دوم، « بین فاصله از فضای از خیابان های اصلی رابطه وجود دارد » و فرضی ه سوم، « میانگین صوت در محدود ه موردمطالعه برای صبح و شب بیشتر از حد استاندارد است » . در این راستا، های متنوعی ی کاربریکه دارا و منظریه امامیه های محله هفاصل موردمطالعه به همحدود 1 41 * 141 بندی شبکه متر در آخر . ایستگاه برای برداشت میزان صوت انتخاب شد بی و روابط احتمالی مورد ارزیا شدهبندی ها، پهنه داده (باهک 0999 ) خود با عنوان هدر مطالع « آلودگی شهر تهران و راهکارهای مقابله با آن صوتی در کالن » (جمعه و همکاران امام 0998 ) د با خو هدر مطالع عنوان « آلودگی صوتی در شهر قزوین » بدین نتیجه اند که تراز صدای معادل در معابر مختلف مناطق رسیده شهر قزوین، بین 8 / 48 تا 9 / 01 بل در نوسان و در دسی گیری، تراز فشار صوت در اغلب نقاط باالتر از حد اندازه (قنبری و همکاران 0981 ) خود با عنوان هدر مطالع « بررسی آلودگی صوتی شهر تبریز در مناطق تجاری و با صوت را 091 دفعه در طی یک ماه در سه نوبت های آنان نشان یافته. اندمجزای همسان انجام دادهزمان توسط دو دستگاه صورت هم صبح، ظهر و شب به دهد که مقدار تراز فشار صوت در هر دو ایستگاه می کوچه و گلباد باالتر از حد استاندارد بوده و هراست کوچه با 5 / 00 بازه کمترین مقدار نیز در . بل استدسی در گلباد با صبح 4 / 9 بل است که باالتر از مقدار دسی عنوان « بررسی آلودگی صوتی در ساعات پرتردد روز در مرکزی شهر تبریز همنطق » وت را در پنج گیری صاندازه تراز معادل 1 (ساعته در میدان شهرداری 94 ) بلدسی (و شهدا 1 / 81 دارای بیشترین مقدار ) بلدسی عات عصر بیشترین مقدار مربوط به در سا. است بوده (زاده سلیمانی و بایرام 0984 ) ا خود ب هدر مطالع عنوان « ها شهری و بررسی آلودگی صوتی در میدان ترافیک عبوری با میانگین . اند داده 00 / 9 و 40 / 9 بازه زمانیترتیب در به 0 تا 91 / 01 و 04 تا 08 و ها با میانگین همچنین تاکسی 49 / 9 بازه زمانیدر 01 تا 91 / 04 جز عوامل اصلی در این محدوده تلقی می به نظر مردم توجه میدان ایالت با هدر محدود 90 / 9 ، 40 / 9 و 4 / 9 بازه زمانیترتیب در که به 0 تا 91 / 01 ، 01 تا 91 / 04 و 04 تا 08 رحیمی و همکاران .است ( 0989 ) خود با عنوان هدر مطالع « ارزیابی آلودگی هصوتی منطق 04 تهران » سازی بندی و مدل به پهنه همچنین یکی از انواع . گیری شد آلودگی صوتی اندازه آمده نشان داد که دست نتایج به. گیری شد بزرگراه اندازه گیری شده و اندازه بینی درصد خطای بین مقادیر پیش شده را شده بسیار ناچیز بوده و درنتیجه مدل ارائه اصلی این هآمده از مرحل دست نتایج به. استفاده قرارداد 9 9 7 4 0 0 5 همچنین تا .هاست بل مربوط به بزرگراه دسی های سنجش کل ایستگاه است که در حاکی از آن بوده شده بیش از حد گیری معادل صدای اندازه استاندارد روز دیواره های صوتی در بزرگراه ها و ایجاد فضای سبز (غفوری و همکاران 0988 ) خود با عنوان هدر مطالع « ارزیابی آلودگی صوتی مناطق 9 و 5 شهر اصفهان ناشی از ترافیک » بندی انتشار آلودگی به بررسی و پهنه . اند صوتی پرداخته 04 های ایستگاه انتخاب و پارامتر روز طی دو فصل زمستان و صوتی در سه نوبت از شبانه بیشترین ،نتایج نشان داد که در دی. گیری شد اندازهسنج بروئل و کجایر دستگاه صوت هوسیل بهار به آلودگی متعلق به ایستگاه بعد از پل بزرگمهر با 011 های قبل بل و کمترین آلودگی متعلق به ایستگاه دسی لدوله و بعد از چهارراه آپادانا با ا از خیابان رکن 48 در ایستگاه پل ،بیشترین آلودگی در بهمن. بل بود دسی پارک با هبزرگمهر در محدود 0 1 9 ایستگاه . بل بود دسی 01 ( با ) محدوده پارکپل بزرگمهر در 010 بل دسی هشمار 0 ، 1 ، 8 ، 01 و 00 . بود سوزا و گیونتا 0 ( 1100 ) در مطالع ه خود با عنوان محیطی » به بررسی میزان صوت در یک منطق ه شهری برزیل در رابطه با برخی ویژگی های شهری پرداخته اند . در این پژوهش تأثیر شاخص های شهری بر فضای سالم شده است . نتایج آنان نشان داده است که حجم تر افیک مهم ترین عامل در ایجاد آلودگی صوتی است . در ادامه نیز شاخص سطح زیربنا، شکل قطع ه زمین و مساحت بوزیر و زمموری 1 ( 1100 ) در مطالع ه خود با عنوان « تأثیر مورفولوژی شهری بر توزیع صوت جاده » به بررسی رابط ه این دو با استفاده از ه مبستگی پیرسون پرداخته اند . نتایج این پژوهش ، همبستگی مثبتی میان این دو نشان داده است . در این پژوهش شاخص های است . هان و همکاران 9 ( 1109 ) در مطالع ه خود با عنوان « تجزیه وتحلیل روابط بین صوت زیست محیطی و مورفولوژی شهری » به این نتایج دست یافته اند که ای با شدت نور در شب و محیطی منطقهصوت زیست ( کاهش دهد r= -0.411 . ) همچنین کم بودن بناها باعث کاهش صوت می شود ( r=0.188 . ) به طوری که پراکنده بودن بناها در چشم انداز شهری باعث کاهش صوت می شود ( r= 0.205 . ) همچنین آلودگی صوتی ناشی از ترافیک به شکل مثبت با جریان وسیل ه نقلیه با حجم باال ( r= 0.52 ) و حجم متوسط و کم ( r= 0.508 ) دارای ( r= 0.342 . ) صوت ترافیک می تواند در نواحی ای که تراکم جاده زیاد است ، افزایش یابد ( r= 0.307 .) الگونیگرو و همکاران 0 ( 1109 ) در مطالع ه خود با عنوان « نابرابری صوت زیست محیطی در شهر بارسلون » سروصدا در شهر بارسلون پرداخته اند . نتایج آنان نشان می دهد که کودکان و افراد کم درآمد تحت تأثیر نابرابری محیطی 1 قرار نمی گیرند . از طرف دیگر، بین سطح صوت و بیکاران و افراد باالی 44 سال ، رابط ه مثبتی پیدا آلودگی صوتی در نقاط خاصی از شهرها پرداخته و به هدر زمین. اندآن با دیگر عوامل توجه نداشته هتأثیر و رابط های زیربنا، توان به شاخصاین عوامل می هازجمل. اند داده 2.Environmental inequity رابطه آن با همطالع ،آلودگی صوتی هد نقشبر تولی تواند ارزیابی هایی است که می دهد و یکی از ویژگی می . آزاردهنده است یا نه ،کند که آیا یک سروصدای خاص صداهای خالص یا گذرا، تناوب نامنظم، ساعت و روز و ن دخیل اتعریف آلودگی صوتی از منظر مردم و ساکن آورد شناسان و پژوهشگران فراهم می توسط روان ( Wang et al., 2005: 442 -443 . ) تماس کوتاه مدت و بلندمدت رفتاری می شود (مجیدی و خسروی، 0984 : 81 .) ن بر اسطح آموزش، اشتغال و درآمد خانوارها و ساکن این عوامل منجر به توزیع فضایی نامتعادل . گذارد می معموال برای . کند مهمی در کاهش سروصدا ایفا می بررسی روابط بین محیط ساخته شده و آلودگی صوتی ، چندین ب عد از شاخص ها مورداستفاده قرار می گیرند . ب عد اول، شاخص های تناسب منطقه است . درصد ساختمان ها و عرض جاده ارتباط مثبتی با سطح آ لودگی صوتی نشان می دهد؛ افزایش درصد فضای باز با سطح صدا ارتباط ب عد دوم، شاخص های الگوی چشم انداز است . الگوی اندازه قطع ه میانگین ( MPS ) ساختمان ها به طور مثبت شاخص شکل میانگین (MSI ) و سروصدا منفی است . ب عد سوم، شاخص های شکل شهری است . سیلوا و فشردگی 0 و ضریب پ رمنفذی 1 افزایش می یابد ( Silva et al., 2014 : 368 ) ؛ عالوه براین، ریو و همکاران سطح سروصدا را پیش بینی کردند و نتایج نشان داد که سروصدا دارد ) Ryu et al., 2017 : 96 .( ه و شد بین محیط ساخته هها در رابط اثرات برخی شاخص ای های جاده شبکه پیچیده و تراکم باالتر تقاطع ها منجر می شود ( Tang & Wang, 2007 : 1755 .) گاسیدز به این نتیج ه رسید که عرض جاده باریک و شبک ه جاد ه متراکم با جریان وسیل ه نقلی ه کمتر در ارتباط هستند ( Guedes, 2005 : 45 .) برعکس ، سالمونز و پات استدالل می کنند که سطح متوسط آلودگی صدا با افزایش تراکم شبک ه راه ها و کیلومتر خودرو در ک یلومترمربع افزایش خواهد یافت ( Salomons & Pont, 2012 : 2 .) 2.Porosity index مورفولوژی شهری و هها در زمین نتایج پژوهش اول، . دشو های زیر خالصه می آلودگی صوتی در مقوله دهد که مسکونی، تجاری و صنعتی که نتایج نشان می دوم، برخی . کاربره باالتر است به اراضی تک نسبت های موجود، فرم شهری در قالب در عموم پژوهش. شد قرار دارند ( Lam et al., 2013 : 6887 ) و خانه های تواند باعث ایجاد تأثیرات شکست در ها می کنند، لبه طورکلی سطح سروصدا را اند که به اطه شدهها اح خیابان ها، به کاهش سطح ها و پارک ها، خیابان ساختمان شهری دهند که در مناطق مطالعات نشان می. گذارد می توان در دهد را می شهرها، سطوح نویز را تغییر می ها تأثیر مورفولوژی شهری را در آلودگی صوتی آن. یافت نتایج نشان داد که در . دادند وتحلیل قرار مورد تجزیه شده بر روی این متغیرها، مشخص شد که این انجام نتایج نشان داد که سطح سروصدای ترافیک با . پیدا شد یابد ها کاهش می افزایش ارتفاع ساختمان ( Oliveira & Silva, 2010 : 31 . ) گدس و همکاران، تأثیر شکل قراردادند . نتایج نشان داد که شهرها دارای ویژگی هایی می کنند ( Guedes et al., 2011 :66-67 . ) وانگ و کانگ، شبیه سازی کردند . آن ها نتیجه گرفتند که خیابان های قبل از رسیدن به ساختمان ها، کاهش می دهند ( Wang & Kang, 2011 : 560 ) ؛عالوه براین، انتشار آلودگی می گیرد ؛ اما مدل انتشار آن با آلودگی صو تی ترافیک متفاوت است ؛ زیرا منبع تولیدکنند ه صدا ارتفاع باالیی دارد و فاصل ه منبع از گیرنده زیادتر از آلودگی صوتی ترافیک است . برخی از تحقیقات تأثیر ویژگی های خاص می دهند . پانده و لیون، اثرات حفاظتی و تقویتی ساختمان ها و همچنین اثر آن ها در انعکاس صدای هواپیما را نشان دادند . دوناوان، آزمایشی انجام داد که در آن تأثیر هندس ه شهری بر سروصدای هواپیما و اثرات تقویتی آن بر روی سطوح فشار صدا را نشان داد ( Pande & Lyon, 1972; Donavan, 1973 به نقل از Flores et al., 2017: 340 .) همه این مطالعات نشان می دهد که ساختمان ها و در کل مورفولوژی شهر بر نام قانون بامریکا ا PL 92574 به قانون عمومی تبدیل بر سالمت عمومی و رفاه در هم ه محیط های ممکن محافظت را با حاشی ه ایمنی کافی تعیین کند . سند شد و بیان کرد که تقریبا همه مردم در برابر کاهش شنوایی مادام العمر ایمن هستند ؛ زیرا میانگین در سطح روزانه 15 ساعت، برابر یا کمتر از 01 دسی بل در معرض سر رو صدا قرار می گیرند . این هدف برابر یا کمتر از 01 دسی بل، پای ه اولی ه برنام ه فدرال برای جلوگیری از وقوع سطوح صدا در ارتباط با تأ ثیر زیان آور بر سالمت عمومی و رفاه عمومی طراحی شده است . بااین حال،سطح سروصدا دربیش از 44 دسی بل می تواند موجب ناراحتی شود ( Wang et al 2005: 445 . ) اتاق های بیمارستانی ر ا در ساعات روز به ترتیب 01 ، 44 و 94 دسی بل بیان کرده است (زمانیان و همکاران، 0984 : 48 ) ؛ عالوه براین، در سطح شهر متناسب با هر جدول 1 : لودگی صدا در شهر براساس کاربری اراضیاستاندارد آ کاربری اراضی قانون 0 1414 کوریتیبا فرمان شمار ه 01 رم DIN 18005 ساعت 11 - 0 ساعت 08 - 01 ساعت 11 - 4 ساعت 09 - 01 ساعت 11 - 4 ساعت 09 - 01 روز 04 بل، در طول شب دسی 01 بل، مناطق دسی تجاری در طول روز 44 بل، در طول شب دسی 44 بل، مناطق مسکونی در طول روز دسی 44 بل، در دسی طول شب 54 بل و مناطق آرام در طول روز دسی 41 بل، در طول شب دسی 51 استبل دسی ) Narendra های کاربردی بوده و به نوع پژوهش پژوهش حاضر از های که داده ازآنجایی. ای و میدانی بود صورت کتابخانه به تعیین شد . در این راستا، محدود ه موردمطالعه در مقیاس 141 * 141 متر شبکه بندی شده است و مرکز 1.Systematic s patial sampling ها از آوری داده جمع هدر مرحل. صوت مشخص شد (موردمطالعه، در دو نوبت صبح همحدود 0 تا 01 ) و (شب 08 تا 11 ) در 54 هنقطه در سطح محدود گرفت . درنهایت داده های مربوط به صوت، با استفاده از تکنی ک درون یابی وزنی معکوس فاصله درون یابی شده و نقش ه آلودگی صوتی برای هر دو باز ه مذکور تولید فضای ساخته شده و فاصله از خیابان های اصلی بررسی شد. درجهت بررسی تفاوت میانگی ن صوت بازه صبح و از آزمون ویلکاکسون استفاده شد . تجزیه وتحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای ArcMap و SPSS صورت گرفت . شکل 0 ، نقش ه موقعیت نقاط برداشت داده را نشان منظریه 0 منظریه و 1 منطقه این محالت در . است 9 برابر (به میانگین شهر تبریز نسبت 0 / 9 خانوارهای ) نفر منظریه جمعیتی دارند و کم 1 نیز از میانگین شهر تبریز میانگین نسبت جنسی شهر تبریز (برابر 4 / 014 درصد ) کمتر و محل ه منظریه 1 از میانگین شهر باالتر است . میانگین باسوادی کل (مرد و زن ) شهر تبریز برابر با 4 / 90 درصد است و درصد باسوادی هر سه این محالت از میانگین شهر باالتر است . این امر در نسبت باسوادی زنان نیز مشاهده می شود ؛ به طوری که میانگین باسوادی زنان شهر تبریز برابر با 8 / 91 درصد است؛ عالوه براین، شهر تبریز برابر با 4 / 4 درصد است که محل ه امامیه از میانگین شهر باالتر و محالت منظریه 0 و 1 پایین تر است . همچنین، میانگین نسبت جوانی شهر تبریز ( 05 درصد ) از هر سه این محالت بیشتر است (جدول 1 .) محله ب عد خانوار نسبت جنسی باسوادی کل باسوادی زنان نسبت سالمندی نسبت جوانی نرخ فعالیت زنان امامیه 40 / 9 14 / 010 59 / 81 40 / 94 91 / 9 10 / 01 44 / 5 منظریه 0 41 / 9 58 / 011 90 / 81 45 / 98 99 / 5 00 / 09 49 / 4 منظریه 1 08 / 9 10 / 019 04 / 84 85 / 85 54 / 5 58 / 01 98 / 4 شکل 5 : منظریه های امامیه و موقعیت محله 1 و5 منطقه در 4 تبریز 4 / 59 همچنین، بیشترین حد صوت در . استبل دسی نیز برابر با بازه صبح 0 / 014 میانگین . بل است دسی کمترین حد صوت در این بازه نیز برابر با 89 / 49 معیار بل و انحراف دسی 45 / 9 و میانگین بیشترین حد صوت نیز برابر با 11 / 80 و انحراف معیار 94 / 9 مورد هشب نیز کمترین حد صوت در محدود هبازدر . است مطالعه برابر با 8 / 54 همچنین، بیشترین . استبل دسی حد صوت در این بازه برابر با 1 / 011 . بل است دسی میانگین کمترین حد صوت در این بازه نیز برابر با 41 / 48 بل و انحراف معیار دسی 95 / 0 و میانگین بیشترین حد صوت نیز برابر با 44 / 88 و انحراف معیار 41 / 4 که میانگین شدها مشخص براساس تحلیل. است کمتر از بازه صبح کمترین و بیشترین حد صوت در 14 / 90 بل و انحراف معیار دسی 04 / 01 شب نیز برابر با هصوت در بازمیانگین . است 19 / 81 بل و انحراف دسی معیار 19 / 8 د که میانگین هر دو شو مالحظه می .است جدول 0 : بل های توصیفی صوت به دسی آماره باز ه برداشت تعداد نقاط برداشت کمترین بیشترین میانگین انحر اف معیار ساعت 0 تا 01 کمترین حد صوت 54 4 / 59 90 89 / 49 45 / 9 بیشترین حد صوت 54 4 / 40 0 / 014 11 / 80 94 / 9 ساعت 08 تا 11 کمترین حد صوت 54 8 / 54 4 / 09 41 / 48 95 / 0 بیشترین حد صوت 54 4 / 04 1 / 011 44 / 88 41 / 4 شکل 9 بازه صبحصوت را برای هشد یابی درون هنقش محدوده دارایهمچنین ترمینال موجود در این . هستندباالتری براین، عالوه؛بیشتری است میانگین صوت شکل 4 : بازه صبحصوت برای هشد یابی درون هنقش طور که در جدول همان 4 د، پایانه شو مشاهده می با میانگین صوت 41 / 84 بل و انحراف معیار دسی 85 / 1 با میانگین صوت 85 / 85 و انحراف معیار 00 / 1 و های بایر با میانگین زمین 80 / 81 و انحراف معیار 09 / 5 ربری کمترین میانگین صوت نیز در کا .هستند بازه صبحترتیب دارای بیشترین میانگین صوت در به ارتباطات با میانگین 45 / 49 و انحراف معیار 19 / 0 د که شو مشاهده می ،شده در بخش مبانی نظری مطرح شکل 0 : بازه شبصوت برای هشد یابی درون هنقش شکل 5 بازه صوت را برای شده یابی نقشه درون د شو که مشاهده می طوری به ؛دهد نمایش می شب طور که در جدول همان 4 د، پایانه با شو مشاهده می میانگین صوت 90 / 84 بل و انحراف معیار دسی 59 / 9 با میانگین صوت مخروبه ،در ادامه. استدارای بیشترین میانگین صوت 50 / 84 و انحراف معیار 04 / 1 و های بایر با میانگین زمین 91 / 89 و انحراف معیار 84 / 5 با میانگین 11 / 91 و انحراف معیار 49 / 1 مشاهده حمل ونقل و انبارداری 40 / 99 1 / 1 که در جدول طور همان 0 های د، دادهشو مشاهده می نت فیش( بازه شبو هم برای بازه صبحهم برای ،صوت 141 * 141 ) به نیست؛دارای توزیع نرمال جدول 6 . : نت فیش(خروجی آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای میانگین صوت 504 * 504 ) 194 / 1 54 010 / 1 ساعت 0 تا 01 109 / 1 54 041 / 1 ساعت 08 تا 11 ( 059 / 1p= ) نشده است ؛ به عبارتی بین میانگین صوت صبح و شب تفاوتی به لحاظ آماری وجود ندارد . میانگین رتبه ای ص وت برای شب برابر با 49 / 58 و انحراف معیار 18 / 8 و میانگین رتبه ای صوت برای صبح برابر با 50 / 50 و انحراف معیار 04 / 01 است . ساعت 0 تا 01 54 50 / 50 059 / 1 ،شده و تراکم جمعیت تراکم فضای ساختهاصلی، های متشکل از فاصله از فضای سبز، فاصله از خیابان نت ها در قالب فیش داده 41 * 41 و 141 * 141 تهیه شکل 0 : نت فیش( محدوده موردمطالعهای شبکه هنقش 504 * 504 ) طور که در جدول همان 8 شود، همبستگی دیده می و شب با بازه صبحتوجهی بین میانگین صوت در قابل هدر بازهمچنین تنها همبستگی بین صوت . است شدهحاصل ن 0 تا 01 دار شده که بافاصله از خیابان معنی مبستگی ضعیف ه 001 / 1 - این حد از . دهد را نشان می جدول 1 : نت فیش(پژوهش ههمبستگی صوت با متغیرهای وابست 504 * 504 ) 111 / 1 001 / 1 - 54 فاصله از خی ابان 01 015 / 1 011 / 1 - 54 فاصله از فضای سبز 181 / 1 - 011 / 1 - 54 تراکم جمعیت 999 / 1 155 / 1 - 54 تراکم فضای ساخته شده 104 / 1 011 / 1 - 54 فاصله از خیابان 11 594 / 1 114 / 1 54 فاصله از فضای سبز 014 / 1 049 / 1 - 54 تراکم جمعیت 548 / 1 101 / 1 54 تراک م فضای ساخته شده طورکه در جدول همان 01 های د، دادهشو مشاهده می نت فیش( بازه شبو هم برای بازه صبحهم برای ،صوت 41 * 41 ) به این دلیل از نیستند؛دارای توزیع نرمال جدول 14: نت فیش(خروجی آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای میانگین صوت 04*04) 111 / 1 0109 190 / 1 ساعت 0 تا 01 111 / 1 0109 104 / 1 ساعت 08 تا 11 شکل 4 نقش ه شبکه ای میانگین فاصله از ف ضای سبز (فیش نت 41 * 41 ) را نمایش می دهد. شکل 7 : نت فیش( محدوده موردمطالعهای شبکه هنقش 04*04) جدول طور که در همان 00 هرابط شود، دیده می فاصله از فضای سبز و هرابط. است شدهدار ن معنی میانگین صوت در سطح 1 1 1 / 1 دار شده که معنی یابد و با کاهش فاصله، میانگین صوت نیز کاهش می صوت نیز در سطح 111 / 1 دار شده که دارای معنی همبستگی ضعیف 115 / 1 - به عبارتی با . هستند که در سطح استو میانگین صوت معکوس شده بین تراکم فضای ساخته هرابط. یافته است شکاه 111 / 1 دار شده و دارای همبستگی متوسط معنی 919 / 1 - میانگین صوت در سطح 1 1 1 / 1 دار شده که معنی دارای همبستگی ضعیف 100 / 1 به عبارتی، . هستند یابد و با کاهش فاصله، میانگین صوت نیز کاهش می صوت نیز در سطح 111 / 1 دار شده که دارای معنی همبستگی ضعیف 098 / 1 - به عبارتی با . هستند که در سطح استو میانگین صوت معکوس 111 / 1 دار شده و دارای همبستگی متوسط معنی 519 / 1 - جدول 11: نت فیش(همبستگی صوت با متغیرهای وابسته پژوهش 04*04) 00 / 1 101 / 1 - 0109 فاصله از خیابان ساعت 0 تا 01 111 / 1 981 / 1 0109 فاصله از فضای سبز 111 / 1 115 / 1 - 0109 تراکم جمعیت 111 / 1 919 / 1 - 0109 تراکم فضای ساخته شده 188 / 1 199 / 1 - 0109 فاصله از خیابان ساعت 08 تا 11 111 / 1 100 / 1 0109 فاصله از فضای سبز 111 / 1 098 / 1 - 0109 تراکم جمعیت 111 / 1 519 / 1 - 0109 تراکم فضای ساخته شده جهت بررسی این امر که آیا میانگین صوت در در وت از آزمون های ص نبودن توزیع داده به نرمال باتوجه جدول طور که در همان. متغیره ویلکاکسون استفاده شد تک 01 مشخص است، آزمون در سطح 111 / 1 دهد میانگین صوت در دار شده که نشان می معنی معنی داری آمار ه استانداردشد ه آزمون خطای استاندارد آمار ه آزمون تعداد باز ه برداشت 111 / 1 044 / 4 400 / 94 4 / 890 54 صبح 111 / 1 580 / 4 494 / 99 4 / 0115 54 شب که در شکل طوری به 0 به د، باتوجهشو مشاهده می z-score 194 / 1 ، 4 درصد احتمال دارد که ا لگوی خوشه ای موجود در داده های صوت بازه صبح به صورت تصادفی بوده باشد . شاخص موران به دست آمده برابر با 009 / 1 با p-value 190 / 1 است . شکل 6 : بازه صبحهای صوت خروجی خودهمبستگی فضایی موران برای داده که در شکل طوری به 9 به د، باتوجهشو هده میمشا z- score 090 / 1 ، الگوی به دست آمده در داده های صوت بازه شب دارای الگوی تصادفی است . برابر با آمده دست بهشاخص موران 115088 / 1 با p- شکل 6 : بازه شبهای صوت خروجی خودهمبستگی فضایی موران برای داده نیاز به افزایش کم ی و کیفی زیرساخت ها و امکانات در می شود که در این روند برخی موارد نادیده گرفته می شود که نتیج ه این امر شکل گیری فضاهای کم کیفیت حاضر ، مطالع ه رابط ه شاخص های مورفولوژی شهری با ، در دو نوبت محدوده موردمطالعهها از آوری داده جمع (صبح 0 تا 01 ) (و شب 08 تا 11 ) در 54 نقطه در X صورت گرفت . داده های مربوط به صوت، با ا ستفاده از تکنیک درون یابی وزنی معکوس فاصل ه درون یابی شده و نقش ه آلودگی صوتی برای هر دو باز ه مذکور تولید شد. همبستگی داده های صوت بازه صبح و شب بافاصله از فاصله از خیابان های اصلی بررسی شد . درجهت بررسی تفاوت میا نگین صوت بازه صبح و شب نیز از آزمون استفاده شد . تجزیه وتحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای برابر با بازه صبحصوت در 14 / 90 بل و انحراف دسی معیار 04 / 01 همچنین، میانگین صوت در . است بوده برابر با بازه شب 19 / 81 بل و انحراف معیار دسی 19 / 8 هد که میانگین هر دو بازشو مالحظه می. است بوده .مذکور بیشتر از حد استاندارد است براساس تحلیل میانگین صوت به تفکیک کاربری، پایانه با میانگین صوت 41 / 84 بل و انحراف معیار دسی 85 / 1 ،در ادامه. دارای بیشترین میانگین صوت بوده مخروبه با میانگین صوت 85 / 85 و انحراف معیار 00 / 1 های بایر با میانگین و زمین 80 / 81 و انحراف معیار 09 / 5 بازه بیشترین میانگین صوت در ترتیب دارای به کمترین میانگین صوت نیز در کاربری . اند بوده صبح ارتباطات با میانگین 45 / 49 و انحراف معیار 19 / 0 صوت 90 / 84 بل و انحراف معیار دسی 59 / 9 دارای خروبه با م ،در ادامه. است بیشترین میانگین صوت بوده میانگین صوت 50 / 84 و انحراف معیار 04 / 1 و زمین های بایر با میانگین 91 / 89 و انحراف معیار 84 / 5 میانگین 11 / 91 و انحراف معیار 49 / 1 مشاهده سطح 111 / 1 دار شده که نشان داد میانگین معنی ن داده که بین میانگین صوت صبح و شب ها نشایافته صوت برای شب برابر با 49 / 58 و انحراف معیار 18 / 8 و ای صوت برای صبح برابر با میانگین رتبه 50 / 50 و انحراف معیار 04 / 01 پژوهش ه؛ بنابراین فرضیاست بوده و بازه صبحنگین صوت بر وجود تفاوت بین میا مبنی داری به لحاظ آماری حاصل و شب رابطه معنی صبح بازه صبحالبته تنها همبستگی بین صوت در . است شدهن دار شد که دارای ان معنیبا متغیر فاصله از خیاب 981 / 1 ، 115 / 1 - و 919 / 1 - تاضعیف ه بوده که در باز ترتیب در سطح های مذکور به 100 / 1 ، 098 / 1 - و 519 / 1 - .متوسط قرار دارند تاضعیف هکه در باز است 141 * 141 و شب به لحاظ آماری رد بازه صبحبرای پژوهش در مقیاس هاما فرضی ؛دشو می 41 * 41 برای غیراز فاصله از خیابان اصلی برای هر دو بازه به رغم وجود ه نشان داد که علیآمد دست نتایج به . ها و آلودگی صوتی وجود ندارد مورفولوژی و کاربری اگرچه . کند یبر مورفولوژی شهری و کاربری تبعیت نم در مقیاس خ رد بافاصله از فضای سبز و آلودگی صوتی رابطه ای شناسایی شد؛ اما شدت همبستگی ضعیف است . همچنین، مشاهده شد که میزان صوت از حد با نتایج امام جمعه و همکاران ( 0998 ) ، قنبری و همکاران ( 0981 ) است . در این دو پژوهش نیز میزان - توجه به مکان یابی کاربری ها براساس عملکرد و خدمات خودرو و ساختمانی ) در اولویت قرار گیرد و عملکرد و چه از منظر تولید صدا ) به خارج از منطقه - ازآنجایی که انسان در شب نیاز به خواب و استراحت دارد، توصیه می شود که عملکردهای شبک ه معابر در - ازموانع صوت ی متداول همچون درخت برای خیابان های درجه دو و تپه های بتنی یا چمنی برای خیابان های - استفاده از مواد عایق صدا و در و پنجره های دوجداره در ساختمان های جدید و تعویض در و پنجره های قدیمی با در و پنجر ه جدید در ساختمان های ساخته ( صفری واریانی علی؛ پی نیک احمد ؛محمدمهدی ،جمعه امام 9831 .) علمی دانشگاه علوم همجل ،آلودگی صوتی در شهر قزوین (باهک، بتول 9833.) هشمار .سال هجدهم. نشریه علمی پژوهشی سپهر ،مقابله با آن یها شهر تهران و راه در کالن یصوت یآلودگ ( یکاشان یمسعود مطلب ؛یمنصور اله ینب ؛منظم محمدرضا ن؛یپراور، ام 9818) . با کیتراف یو شاخص صدا یصوت یآلودگ یبررس سال .سالمتنظام قاتیتحق ،شهر کاشان یاصل یها ابانیدر خ ییایاطالعات جغراف ستمیاستفاده از س 99. هشمار 8 . 318 - ( پور یقل الهسارا ؛ یابدال عقوبی ؛پوراحمد، احمد 9811 .) همطالع ؛یشهر یریپذ ستیمطلوب بر ز ییآثار حکمروا ییفضا لیتحل مناطق زیخ جرم یها کانون: یمورد 99 و91 هدور .ریزی فضایی برنامه هفصلنام ،شهر تهران 97. هشمار 1 ( یاپیپ 80) . ( ییمهکوحجت ؛ گندمکار ریام ی؛صابر دیحم ؛ینیخادم الحساحمد ؛محمدی، داود 9877 .) یها مؤلفه لیتحل و یابیارز دوره . یطیو مطالعات مح ایجغراف ،شهر اهواز هگان مناطق هشت یریپذ ستیز 97 . شماره80 . صفحات 17-0. ( یقدوس یمصطف؛ یرکاین یصادقابوالقاسم ؛فاطمه ی،میرح 9813 .) همنطق یصوت یآلودگ یابیارز 93 علوم هفصلنام، تهران (کوهنورد بهرام ؛یعبدالله یمصطف ؛یرامیپ دهیمح ؛پرکار نیالد صالح؛ آزاد سایپر ؛زهرا ،انیزمان 9811 .) یناش یصوت یآلودگ یبررس دوره .طب کار یتخصص یعلم هفصلنام ،رازیشهروندان شهر ش یزندگ تیفیو اثر آن بر اختالالت خواب و ک کیاز تراف 3 ، شماره ( زادهرامیبا ماین ؛رضایعل ،یمانیسل 9813) . یمورد هکاهش آن؛ نمون یو راهکارها یشهر یها دانیدر م یصوت یآلودگ یبررس هدور .شباک نشریه ،هیاروم التیا دانیم 8 . هشمار 1 . صفحات 98- 1. ( یمشتاق نویم؛ندوشن یاحمدمژگان ؛مژگان ی،غفور 9811 .)مناطق یصوت یآلودگ یابیارز 8 و8 ،کیاز تراف یشهر اصفهان ناش دوره یعیطب ستیز طیمح هینشر 08 . شماره 8 . صفحات 088-011. (ی اصالن ؛ حسنانیونسی مسعود ی؛مسافرمحمد ی؛ندافکاظم ؛محمد ی،قنبر 9817 .) در زیشهر تبر یصوت یآلودگ یبررس هدور .زیست سالمت و محیط ،کیپرتراف یتجار -یو مسکون یمناطق تجار 8 . هشمار 8 . صفحات 838-801. (دیانت ایمان؛ پور تقیحسن ؛نظریجلیل ؛رسول زادهیحیی ؛محمد ،مسافری 9819 .) بررسی آلودگی صوتی ساعات پرتردد روز دوره .مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز ،در منطقه مرکزی شهر تبریز 88. شماره 8 .صفحات 991-991. (خسروی ؛ یونس مجیدی، فرامرز 9811 .) ی صوتی بخش مرکزی شهر زنجان با استفاده از سیستم آلودگارزیابی (جغرافیای اطالعات GIS) ،فصلنام ه سالمت ومحیط زیست. دوره 1. شماره 9. صفحات 971-19 . Ariza-Villaverde, A. B., Jiménez-Hornero, F. J., & Gutiérrez De Ravé, E. (2013). Influence of urban morphology on total noise pollution: multifractal description. The Science of the total environment, 472, 1- 8. Berglund, Birgitta, Lindvall, Thomas, Schwela, Dietrich H & World Health Organization. Occupational and Environmental Health Team. ( 1999) . Guidelines for community no ise. World Health Organization. Bouzir, T. A. K., & Zemmouri, N. (2017). Effect of urban morphology on road noise distribution. In Energy Flores, R., Gagliardi, P., Asensio, C. (2017). A Case Study of the Influence of Urban Morphology on Aircraft Guedes, I. C. M. (2005). Influencia da forma urbana em ambiente sonoro: um estudo no bairro Jardins em Aracaju Guedes, I.C.M., Bertoli, S.R., Zannin, P.H.T. (2011). Influence of urban shapes on environmental noise: a case study in Aracaju- Brazil. Sci. Total Environ. Vol. 412-413. PP. 66-76. Han, Xiaopeng & Huang, Xin & Liang, Hong & Ma, Song & Gong, Jianya. (2018). Analysis of the relationships between environmental noise and urban morphology. Environmental Pollution. 233. PP.755-763. Lagonigro, Raymond & Martori, Joan Carles & Apparicio, Philippe. (2018). Environmental noise inequity in the city of Barcelona. Transportation Research Part D Transport and Environment. 63. Lam, K. C., Ma, W., Chan, P. K., Hui, W. C., Chung, K. L., Chung, Y. T., et al. (2013). Relationship between road traffic noisescape and urban form in Hong Kong. Environmental Monitoring and Assessment, Vol 185, Narendra Singh & S. C. Davar (2004). Noise Pollution-Sources, Effects and Control, Journal of Human Oliveira, M. I. F., & Silva, L. T. (2010). How urban noise can be influenced by the urban form. 8th WSEAS Pijanowski, B.C., Villanueva-Rivera, L.J., Dumyahn, S.L., Farina, A., Krause, B.L., Napoletano, B.M., Gage, S.H., Pieretti, N. (2011). Soundscape ecology: the science of sound in the landscape. BioScience 61, PP.203-216. Prasher, D. (2007). Widex noise report. Traffic noise in England 2007. University College London. Ryu, H., Park, I. K., Chun, B. S., & Chang, S. I. (2017). Spatial statistical analysis of the effects of urban form indicators on road-traffic noise exposure of a city in South Korea. Applied Acoustics, Vol 115, PP. 93-100. Salomons, E. M., & Pont, M. B. (2012). Urban traffic noise and the relation to urban density, form, and traffic Silva, L. T., Oliveira, M., & Silva, J. F. (2014). Urban form indicators as proxy on the noise exposure of buildings. Souza, Lea & Giunta, Mariene. (2011). Urban indices as environmental noise indicators. Computers, Environment Tang, U. W., & Wang, Z. S. (2007). Influences of urban forms on traffic-induced noise and air pollution: Results from a modelling system. Environmental Modelling & Software , Vol 22, PP.1750- 1764. Wang K. Lawrence, Hung Yung-Tse & Pereira C. Norman. (2005). Advanced Air and Noise Pollution Control: Wang, B., Kang, J. (2011). Effects of urban morphology on the traffic noise distribution through noise mapping: a comparative study between UK and China. Applied Acoust. 72(8), PP. 556-568. World Health Organization. Regional Office for Europe. ( 2011) . Burden of disease from environmental noise: quantification of healthy life years lost in Europe. World Health Organization. Regional Office for Europe. Yuan Man, Chaohui Yin, Yi Sun, Weiqiang Chen (2019). Examining the associations between urban built environment and noise pollution in high-density high-rise urban areas: A case study in Wuhan, China, Journal Zannin, P.H.T., Ferreira, A.M.C. & Szeremetta, B. (2006). Evaluation of Noise Pollution in Urban Parks. Environ

هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه رابطه شاخص های مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی در منطقه سه شهر تبریز (محلات امامیه و منظریه) می باشد. جمع آوری دادهها از محدوده موردمطالعه، در دو نوبت صبح (7 الی 10) و شب (19 الی 22) در 45 نقطه در سطح محدوده موردمطالعه دادههای صوت برداشت گردید. برداشت دادههای صوت با استفاده از اپلیکیشن Decibel X صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که میانگین صوت در بازه صبح برابر با 06/87 دسیبل و انحراف معیار 16/10 می باشد. همچنین، میانگین صوت در بازه شب نیز برابر با 08/90 دسیبل و انحراف معیار 28/9 می باشد. ملاحظه می گردد که میانگین هر دو بازه مذکور بیشتر از حد استاندارد می باشد. بر اساس تحلیل میانگین صوت به تفکیک کاربری، پایانه با میانگین صوت 52/95 دسیبل و انحراف معیار 94/2 دارای بیشترین میانگین صوت در بازه روز بود. در بازه شب نیز، پایانه با میانگین صوت 81/95 دسیبل و انحراف معیار 43/3 دارای بیشترین میانگین صوت می باشد. همچنین بر اساس استانداردهای مطرح شده در بخش مبانی نظری مشاهده می گردد که همه کاربری ها از سطح صوت استاندارد بیشتر می باشند. آزمون ویلکاکسون نیز در سطح 000/0 معنیدار شده که نشان داد میانگین صوت در محدوده موردمطالعه برای صبح و شب بیشتر از استاندارد 75 دسیبل است. برای مقایسه میانگین صوت در بازه صبح و شب، از آزمون یومن - ویتنی استفاده شد. بدین اساس یافتهها نشان داده که بین میانگین صوت صبح و شب تفاوتی به لحاظ آماری وجود ندارد. بر اساس تحلیلهای صورت گرفته در مقیاس 250*250، بین متغیرهای مستقل پژوهش با میانگین صوت در بازه صبح و شب رابطه معنیداری به لحاظ آماری حاصل نشد. در مقیاس 50*50 رابطه بین میانگین صوت بازه صبح بافاصله از فضای سبز، تراکم جمعیت و تراکم فضای ساخته شده معنیدار گردید. همبستگیهای مذکور به ترتیب در سطح 392/0، 224/0- و 328/0- می باشد.

424179

6 ۴۶۴٩ 06۵0۳ ع ددم نامصحصمکصذ عطا عصنصعه 1۵ نععوم 2 ام اس ,ماع 0۳۳ 862050 عصتعت 260 ولهصه که هام1 عنم صد ما0 -۶[ع5 ۵۲ ععلق اناد عطا ۵۵۵۵ 10۵۵ ۵۹5 منطعصه‌نهام ۸ +حوصنلاصنزط 1 عع 5۸11-0۲0۵ فصه (م ماد ,ع ق2۵00 ,0۳266 که ماس ۵۶ کالنوع۲ 156 ون قطع0 عصفاععی ممتاهصحوگصذ طانم عا هد ,۹61-66 ۶و عا هه نام عطا اقطا 5۳0۳۵۵0 «مزککع ۲ع ۳ ۵ دز ۶و ععصعم عط) وعصنداه (مصصماه5 فصه عاواد ععصدز0ه 6 اصعنکنمهند ۵ معله کوم 156۳6 0۳ ۵ط6ط عصفاععی مناهصو‌اصذز 1۵۵ ۵۶5 عع ۲ عگنل اصع‌گنصوند ما3 بکاصعونی علمفصع2 وصه علقص 0666 65 6۴ اونط ع۷هط عللغاه هام5 عاطامتم انم کاصعوندک ما۲ 1۵ ۵ #جمعم۲ انم ععصقص 00 6۳ ه هه یناه او 5:ع0۳00 عطا ۵۵ اطهنا کلعطد فده عطا مناد کش اطع عصفاعمد 1۳۳6۰ ۵ ا نع نعطز عمط کعنع وصه نو ۳0 نامز هدف: بررسی رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی در تدوین روش‌شناسی: این پیمایش با استفاده از سه پرسشنامه مهارت حل مسئله, خودکارآمدی عمومی» و پرسشنامه پژوهشگرساخته رفتار اطلاع‌جویی رزوی ۳۲۸ دانشجوی دانشگاه رازی و دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون» رگرسیون چندگانه».و آزمون ۲ دوفمونه‌ای مستقل به‌کمک یافته‌ها: بین خرده‌مقیاس‌های «اعتماد در حل مسئله» «سبک گرایش-اجتناب»» و «کنترل شخصی» به‌عنوان خرده‌مقیاس‌های مهارت حل مسئله و متغیر خودکارآمدی به‌عنوان متغیر مستقل با رفتار اطلاع‌جویی رابطه معنادار یافته شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد متغیرهای پیش‌بین خرده‌مقیاس‌های مهارت حل مسئله و همچنین متغیر خودکارآمدی توانستند واریانس رفتار اطلاع‌جویی را به‌طور معنادازی تبیین کنند. بین میانگین‌های دو گروه پسر و دختر تفاوت معناداری به‌دست آمد؛ اما میان مهارت حل مسئله و مقطع تحصیلی و خودکارآمدی با چنسیت و: مقطع.تحصیلی تفاوت نتیجه گیری: دانشجویانی که از مهارت حل مسئله استفاده می‌کنند خودکارآمدی بالاتری دارند و بهتر رفتار می‌کنند. نتیجه این پژوهش از بعد نظری و عملی نقش مهارت حل مهارت حل مسئله فرایندی شناختی-رفتاری است که نیاز همیشگی انسان است؛ از این‌رو موضوع مهمی برای نظام‌های آموزشی است. مهارت حل مسئله بر اعتماد به‌نفس و کارآمدی می‌افزاید و سازگاری آنان را با محیط ممکن می‌کند ( ,1111006 8 نقل در محزون‌زاده بوشهری» ۱۳۹۶). مهارت حل مسئله در رفتار اطلاع جویی نیز اهمیت دارد. درباره مهارت حل مسئله مطالعات متعدد و الگوهای پیشنهادی بسیار عامل موثر دیگر در رفتار اطلاع‌جویی» مفهوم روان‌شناختی خودکارآمدی است. این مفهوم حاصل پژوهش‌های بندورا و تئوری شناختی-اجتماعی است ( ,820008 9). خودکارآمدی را سازوکار اداره و کنترل حوادث تأثیرگذار بر زندگی نیز دانسته‌اند (2005 ,10520۵5 :6 ,۵ 7336). خودکارآمدی به انسان انگیزه و اعتماد به‌نفس می‌دهد تا مسائل را حل کند (1997 ,83061626۲8؛ نقل در نوکاریزی و دهقانی, ۲). خودکارآمدی قضاوت افراد: در خصوص توانایی شخص برای ساماندهی و اجرای امور است تا جایی که به عملکرد مطلوب دست پیدا کنند (1986 ,۵ا8200). خودکارآمدی در حوزه‌های تحصیلی او اجتماعی به‌ویژه به‌طور گسترده بر جمعیت‌های دانشگاهی مطالعه شده است (2014 ,56107/27267؛ نقل در مسموعی» خطیبان» ورشویی و سلطانیان» ۱۳۹۸).خودکارآمدی به.این معناست. که فرد فکر کند قادر است پدیده‌ها و رویدادها را برای رسیدن به وضعیت مطلوب.با رفتار و کردار خود سامان دهد به‌گفته‌ای رفتارها چهار نوع هستند: اطلاعاتی, اطلاع‌جویی» اطلاع‌یابی» و استفاده از اطلاعات. : رفتار اطلاع جویی جستجوی هدفمند اطلاعات برای رفع نیازهای اطلاعاتی است.(2000 ,1۷11800؛ نقل در نوکاریزی و داورپنا» ۱۳۸۵). یکی از مهم‌ترین عوامل در رفتار اطلاع جویی فرد جستجوکننده ,خصوصیات خاص خود است که بر راهکارهای جستجو و رفتار کلی: اطلاع‌جویی تأثیرگذار است که شامل خصوصیات جمعیت شناختی و روان‌شناختی است (2011 ,ا40ننا0ه72 :8 بفلاطه۲مک1 مفتهنلله/۸). از طرفی, یکی از بحث‌های مهم استفاده از فناوری اطلاعات برای جستجوی اطلاعات. این است که این رفتارها متأثر از جننه‌های شناختی و.رفتار فزدی: است: به‌طور مثال» اینگورسن معنقد است فرایند اطلاع‌یابی با عوامل شناختی همچون تفکر قوه ادراک. حافظه» تشخیص» یادگیری» و حل مسئله ارتباط دارد (1۳81۷6۲۹6؛ نقل در نوروزی‌چاکلی» ۱۳۸۵). مهارت حل مسئله و خودکارآمدی یکی از بحث‌های مهم در فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) فرایند اطلاع‌جویی افراد است و این امر می‌تواند به‌عنوان متغیرهای مستقل در رفتار اطلاع جویی عمل کند. همچنین یکی از پژوهشگران الگوی اطلاع‌یابی خود را به‌عنوان الگویی برای حل مسئله به‌کار می‌برد و رفتار اطلاع‌یابی را ناشی از درک نیاز کاربر می‌داند (1981 ,ط71180؛ نقل در یمین‌فیروز» نوشین‌فرد. و صیامیان» ۱۳۹۱). بنابراین» درک ویژگی‌های فردی و شخصیتی همچون مهارت حل مسئله و خودکارآمدی می‌تواند به تبیین و تفسیر رفتارهای اطلاع جویی دانشجویان کمک کند. پیشینه‌ای یافت نشد که به‌شکل مستقیم رابطه حل مسئله و خودکارآامدی را با رفتار اطلاع‌جویی بررسی کرده باشد. اما در دو دهه اخیر پژوهش‌هایی درباره مهارت حل مسئله و خودکارآمدی در کشور و خارج از آن انجام شده است که با بعضی از مولفه‌های پژوهش حاضر قرابت دارد. نتایج پژوهش خلیلی‌مقدم (۱۳۸۸) نشان داد میان ارشد دانشکده‌های فنی-مهندسی و روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران رابطه وجود دارد. همچنین میان دانشجویان کارشناسی ارشد دختر و پسر دانشکده‌های فنی - مهندسی و روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ازنظر خودکارآمدی اینترنتی و تفاوت معناداری بین دو جنس وجودا نذاشت..در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی نیز میان دو جنس ازنظر خودکارآمدی اینترنتی آو راهبره‌های جستجوی اطلاعات تفاوت معناداری وجود نداشت. پژوهش نوکاریزی و دهقانی (۱۳۹۲) حاکی از آن بود که ارتباط مثبت و قوی میان سطوح مهارت‌های سواد اطلاعاتی ‏ و باورهای خودکارامدی دانشجویان وجود داشت. ابعاد مکان‌یابی و دسترسی به اطلاعات و ارزیابی آن بر مولفه خودکارآمدی تأثیرگذار بود: میانگین باور خودکارآمدی دانشجویان زن بالاتر از میانگین مربوط به دانشجویان رد وّمیانگین باور خوّدکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد بالاتر از دانشجویان کارشناسی بود. همچنین میان خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان حوزه‌های تحصیلی مختلف تفاوت معناداری وجود داشت و نیز بین مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان با کسب خودکارآمدی آنها رابطه معناداری وجود داشت و به‌ترتیب ابعاد مکان‌یابی اطلاعات و ارزیابی اطلاعات بیشترین تأثیر و همچنین بعد به‌کارگیری اطلاعات کمترین تأثیر را بر ابعاد خودکارآمدی داشتند. نتایج پژوهش سلیمی‌فر و ریاحی‌نیا فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) (۱۳۹۴) نیز نشان داد باورهای خودکارآمدی کاربران پایگاه‌های اطلاعاتی بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. همچنین همبستگی مثبت و معناداری میان مهارت‌های جستجوی کاربران و باورهای خودکارآمدی آنها وجود داشت و تأثیر عوامل روان‌شناختی ازجمله باورهای خودکارآمدی بر نحوه تعامل با فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی اثبات می‌شود. همچنین پژوهش نصیری‌پور نوکاریزی» و تجعفری (۱۳۹۴) نشان داد وضعیت خودکارآمدی کتابداران دو دانشگاه بررسی‌شده مطلوب بود و بین مهارت‌های سواد اطلاعاتی کتابداران و خودکارآمدی آنان رابطه معناداری وجود دارد. یافته‌های پژوهشی حاکی از آن است که خودکارآمدی و استفاده از اطلاعات الکترونیکی به‌طور مشترک به عملکرد دانشگاه کمک می‌کند ( :8 ,۸7/6 ,هلاه7 مقلاه 1 7 ,0000۵). پژوهش دیگری نیز نشان داد خودکارآمدی بالاترین همبستگی و بیشترین تأثیر معنادار را در جستجوی اطلاعات دانشجویان داشت (2009 ,قلاه7). پژوهشگرانی گزارش کردند که بین ادراک خودکارآمدی با سواد اطلاعاتی رابطه معناداری وجود دارد (2010 ,07/6082 :6 ,5152/6 ,4۸۵610۲0 نقل در نصیری‌پور و همکاران؛ ۱۳۹۴). در پژوهش.دیگری نیز یافت شد میان توانایی‌های حل مسئله و رفتار جستجوی اطلاعات مشارکتی رابطه معناداری مشاهده می‌شود ( ,9صاطط100 ,72760۵ اطلاع‌یابی انجام شده است؛ ضروری به‌نظر می‌رسد که رابطه میان مهارت حل مسئله و خودکارآمدی با رفتار اطلاع‌جویی در تدوین پایان‌نامه‌ها مطالعه و بررسی شود. بدین منظور با درنظرگرفتن مبانی نظری موجود به چهار فرضیه پاسخ داده می‌شود که فرضیه ۱. بین خرده‌مقیاس‌هنایمهارت حل مسئله و متغیر خودکارآمدی با رفتار فرضیه ۲. مهارت حل مسئله قادر به پیش‌بینی رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان فرضیه ۳ خودکارآمدی قادر به پیش‌بینی رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان علوم فرضیه ۴. بین جنسیت» مقطع تحصیلی» و نوع دانشگاه با مهارت حل مسئله و فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) جامعه آماری پژوهش ۳۵۰۰ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در گروه‌های آموزشی علوم انسانی بودند که در نیم‌سال دوم ۹۸-۹۷ مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه براساس جدول مورگان ۶ نفر انتخاب و براساس نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب پرسشنامه توزیع شد که ۳۲۸ پرسشنامه عودت داده شد. از طرفی, انتخاب هدفمند پاسخ‌گویان دانشجویانی بودند که پروپوزال آنان به‌تصویب رسیده بود و از ایترنت برای برطرف‌کردن نیازهای اطلاعاتی پژوهش خود استفاده می‌کردند. ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از سه الف) پرسشنامه مهارت حل مسئله. پژوهشی حل مسئله را رشته‌ای از واکنش‌های رفتاری» شناختی» و عاطفی می‌داند که برای سازگاری با چالش‌های درونی و بیرونی به‌کار گرفته می‌شود (1987 ,16720900 :8 7160006۲). بعضی پژوهشگران سه ساختار را در فرایند حل مسئله مطرح کرده‌اند: «اعتماد در حل مسئله»"» «کنترل شخصی»"» و «هیجان‌ها او رفتارها" و اسبک گرایشی- اجتنابی»" (1988 ,11600067 :1982 ,3616۲960 8۶ 1160006۲). پرسشنامه حل مسئله ۳۲ سوال در سه خرده‌مقیاس دارد که شامل «اعتماد به حل مسئله» (۱۱ سوال)»«سبک گرایش- اجتناب» (۱۶ سوال)» و «کنترل شخصی» (۵ .سوال)" گزینه‌ها" با طیف لیکرت شش‌گزینه‌ای از خیلی مخالف تا خیلی.موافق درجه‌بندی شده.است. دو پژوهشگر این پرسشنامه را با چندین گروه نمونه آزمایش"و تنظیّم.کردند و همسانی درونی به‌نسبت خوبی با ضریب پایایی بین ۰/۷۲ تا ۰/۸۵ در خرده‌مقیاس‌ها و مقدار ۰/۹۰ برای کل پرسشنامه گزارش کردند (1982 ,2616۲96 :8 ۳760006۲). جلیلی» حجازی» انتصارفومنی» و مروتی (۱۳۹۷) نیز برای خرده‌مقیاس‌ها بین ۶/۵۵ ۰/۸۲ و برای کل پرسشنامه مقدار ۰/۷۸ را گزارش کرده‌اند. همچنین پژوهش متیدفاطمی مشیرآبادی» بریم‌نژاده و حقانی (۱۳۹۲) نیز برای خرده‌مقیاس‌های عامل «اعتماد» ۰۰/۸۶ برای عامل «سبک گرایش-اجتناب» ۰/۸۷ برای عامل «کنترل شخصی» ۰/۷۵ و برای کل پرسشنامه ۰/۹۴ گزارش کردند. ضریب پایایی پرسشنامه مهارت حل مسئله در سوال با طیف لیکرت تشکیل شده است. بخش خودکارآمدی عمومی آن ۱۷ سوال و خودکارآمدی تخصصی ۶ سوال دارد (1982 .باه 2۳ 81676۲). در این مقاله از بخش فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) عمومی آن استفاده شده است که خرده‌مقیاس ندارد. پژوهشی اعتبار سازه این مقیاس را با روش تحلیل عامل اکتشافی ول کرد (1993 مصتقصطعق) 2۶ ۷۵۵۵۳۵۲۶). ضریب پایایی این پرسشنامه در مطالعه اصغرنژاد» احمدی‌ده‌قطب‌الدینی» فرزاد» و خداپناهی (۱۳۸۵) ۰/۸۳ و در پژوهش رحیمی‌پردنجانی و غباری‌بناب (۱۳۹۰) ۰/۸۴ به‌دست آمد. پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر ۰/۸۱ یافته شد. ج) پرسشنامه پژوهشگرساخته رفتار اطلاع جویی. با ۸ سوال به‌صورت کلی و بدون ابعاد بود که چگونگی رفتار را در هنگام جستجوی اطلاعات در تدوین پایان‌نامه به اطلاعات بررسی می‌کند. مبانی نظری آن» متون حوزه رفتار اطلاع‌جویی است. طیف لیکرت (خیلی کم تا خیلی زیاد) رفتار اطلاع جویی را می‌سنجد. ضریب برای تعیین روایی صوری» هر سه پرسشنامه در اختیار چهار عضو هیئت علمی در رشته‌های علوم انسانی قرار گرفت. نظرات ایشان» روایی پرسشنامه‌ها را مناسب دانستند. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی (ماتریس همبستگی پیرسون. رگرسیون چندگانه .و آزمون.1 دونمونه‌ای«مستقل). به‌کمک نرم‌افزار 23 8885 و ویژگی‌های جمعیت‌شنالختی نشان«داد ۴۱/۵ درضد.از پاسخ گویان» زن و ۵۸/۵ درصد مرد بودند که ۷۰ درصد آنها دانشجوی کارشناسی ارشد و بقیه دانشجوی دکتری بودند. برای پاسخ به فرضیه نخست از ضریب همبستگی پیرسون استفاده کردیم جدول ۱. ماتریس ضریب‌های همبستگی پیرسون بین حل مسئله با رفتار اطلاع جویی فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) مطابق جدول ۱ با اطمینان ۹۹ درصد و میزان خطای ۰/۰۱ درصد بین خرده‌مقیاس‌های حل مسئله» یعنی («اعتماد در حل مسئله» (۰/۰۰۰ -.18ه)» «سبک گرایش-اجتناب» (۰/۰۰۰ -.عله» و «کنترل شخصی) (۰/۰۰۰ -8لو) با رفتار اطلاع‌جویی در تدوین پایان‌نامه دانشجویان تحصیلات تکمیلی حوژه غلوم انسانی به‌عنوان متغیر وابسته رابطه معناداری وجود دارد. ازنظر شدت همبستگی, «اعتماد در حل مسئله» (۰/۴۰۴ -۲)» «سبک گرایش-اجتناب» (۰/۴۷۷ -۲)» و «کنترل شخصی» (۰/۲۹۳ -۲) به‌صورت مستقیم و در حد متوسط به بالا بود. رابطه میان خودکارآمدی و رفتار اطلاع‌جویی را در جدول ۲ می‌بینید. جدول ۲. ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین خودکارآمدی و رفتار اطلاع جویی جدول ۲ نشان می‌دهد با اطمینان ۹۹ درقنداو خطای" کوچک‌تر از ۰/۰۱ درصد با توجه به سطح معناداری (۰/۰۰۰ گ05) مت ر ای پمید نان که گرفت بین متغیر خودکارآمدی و رفتار اطلاع‌جویی رابطه معنادار با شدت همبستگی (۰/۲۳۸ -<) وجود دارد. این مقدار, مثبت و در"حد متوسط است ,و انشانمی‌دهد با بالارفتن برای پاسخ به فرضیه دوم از رگرسیون چندگانه استفاده کردیم (جدول ۳). جدول ۳. ضریب معادله پیش‌بینی رفتار اطلاع‌یابی با استفاده از متغیرهای پیش‌بین یک گرایش ۹۴ ۳۷ ۳۶۵ ۷/۳۹۰ ۰ ۰.۳۷ ۰.۳۵ ۳۳۳ کنترل هس ۷۲| ۰/۲۹ ۱/۲۷ ۴/۴۳۹ ا مر ۷/۲۹۳ ۲۳۹ ۱ ۸۲۳ فصلنامه مطالعات ملی نابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) براساس جدول ۳۲ مقدار 3 برابر ۰/۵۶۸ است» یعنی همبستگی پیرسون بین مقادیر پیش‌بینی‌شده:و مقداز واقعی متغیر زابسته تقریبا ۰/۵۷ است. ضریب: *#نشان می‌دهد که اين متغیر توانست ۳۲ درصد از واریانس رفتار اطلاع جویی را تبیین کند. تحلیل واریانس نشان داد مقدار 7 مشاهده‌شده برابر با ۵۱/۴۳۱ است و 7-۵ نشان می‌دهد در سطح ۵ معنادار است. به‌عبارت دیگر, به احتمال ۹۵ درصد بین ترکیب خطی متغیر مستقل وزنی حل مسئله و متغیر رفتار اطلاع جویی ازنظر آماری رابطه معنادار وجود دارد. ضریب معادله نیز نشان داد در سطح آلفای ۰/۰۵ می‌تواند واریانس رفتار اطلاع جویی را به‌صورت معنادار تبیین کند. ضریب بتای استانداردشده نشان می‌دهد متغیر «اعتماد در حل مسئله» (۳0-۰/۲۱۷ و ۱( تا) متغیر «سبک گرایش -اجتناب» (0-۰/۳۶۵] و ۷/۲۹۰ -ا) و متغیر «کنترل شخصی)» (۲۰۷/*-0 و ۴/۴۳۹ -ا)) به‌ترتیب ۰/۲۱ ۰/۳۶ و ۰/۲ تغییرات مربوط به رفتار اطلاع‌جویی را تبیین می‌کند. نتایج ضرایب: همستگی, سهمی نشان اداد. شتغیر «اعتماد به حل مسئله» به‌عنوان یک متغیر پیش‌بین» ۵/۳۳ درصده «سبک گرایش- اجتناب» ۱۴/۰۶ درصد. و «کنترل شخصی».۵/۷۱ درصد از واریانس متغیر وابسته با آزمون فرضیه سوم مطابق جدول ۴ برابر ۰/۲۳۸ شده است. جدول ۴. ضریب معادله پیش‌بینی رفتار اطلاع جویی باااستفاده از متغیر پیش‌بین خودکارآمدی خودکارآمدی ا ۱۳۶/. ۱ ۰/۳۱ ۲ ۰/۲۲۸ ۶/۶۳۱۷ اسر ۲۳۸۵۱ ۳۸ ۳۸ مطابق جدول ۴ مقدار 4 یعنی همبستگی پیرسون بین مقدار پیش‌بینی‌شده و مقدار واقعی متغیر وابسته تقریبا ۰/۲۴ است. ضریب *1 مقدار واریانس تبیین‌شده مغر مستقل پیش‌بین را نشان می‌فغد کذبرآبر با ۸۵۱۷/*است: این ,ختغیر 2 فوصت از واریانس متغیر وابسته» یعنی رفتار اطلاع‌جویی را تبیین می‌کند. تحلیل واریانس نشان داد مقدار ۲ مشاهده‌شده ۱۹/۶۳۵ است و ۰/۰۰۰(>۰/۰۵)-37 نشان می‌دهد در سطح فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) ۵ معنادار است. به احتمال ۹۵ درصد بین ترکیب خطی متغیر مستقل وزنی خودکارآمدی و متغیر رفتار اطلاع‌جویی ازنظر آماری رابطه معنادار وجود دارد. ضریب معادله نیز نشان داد متغیر پیش‌بین ۰/۰۰۰(۰/۰۵)-7 است و در سطح آلفای ۵ می‌تواند واریانس رفتار اطلاع جویی را به‌صورت معنادار تبیین کند. ضریب بتای استانداردشده متغیر خودکارآمدی (0-۰/۲۳۸ و ۴/۴۳۱ -ا) نشان می‌دهد این متغیر ۴ تغییرات مربوط به رفتار اطلاع‌جویی را تبیین می‌کند. نتایج ضریب همبستگی سهمی نشان داد متغیر خودکارآمدی به‌عنوان متغیر پیش‌بین ۵/۶۶ درصد از واریانس برای سنجش فرضیه چهارم از آزمون تی مستقل (۳1۵91) استفاده شد (جدول ۵). جدول ۵. مقایسه میانگین نمره حل مسئله و خودکارآمدی برحسب جنسیت. مقطع تحصیلی, با توجه به نتایج آزمون لون و سطح خطای موجود در جدول ۵ (18-۰/۱۶۴ه)» فرض برابری واریانس دو گروه زن و مرد پذیرفته شد. آزمون ۲ (۳۲/۱۸۷ و ۹-ع[ه) نمره میانگین مردان و زنان تفاوت معناداری داشتند. بنابراین» فرضیه تأیید می‌شود؛ اما سایر متغیرها یعنی رابطه بین مقطع تحصیلی و نوع دانشگاه با حل فصلنامه مطالعات ملی نابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) مسئله و رابطه جنسیت و مقطع تحصیلی و نوع دانشگاه با خودکارآمدی تفاوت مهارت‌های حل مسئله و خودکارآمدی موجب می‌شود دانشجویان در انتخاب و دستیابی به اطلاعات به‌صورت واقع‌بینانه برنامه‌ریزی کنند. این مهارت‌ها دانشجویان را در ارزشیابی فرایند جستجوی اطلاعات کمک می‌کنند. بنابراین» اگر مهارت‌های حل مسئله و خودکارآمدی دانشجویان تقویت شود علاوه بر اینکه دسترسی به اطلاعات مناسب برای تدوین پایان‌نامه راحت‌تر می‌شود. این دسترسی موجب کاهش اضطراب و تنش پژوهشی دانشجویان در تدوین پایان‌نامه خواهد شد. پيشنهاد می‌شود استادان راهنما و گروه‌های آموزشی با برقراری ارتباط و تعامل با دانشجو مهارت‌های حل مسئله و خودکارآمدی دانشجویان تحصیلات تکمیلی را ارتقا دهند. استادان و کتابدازان کتابخانه‌های ذانشگاهی به دانشجویان آموزش دهند تا انگرانی ایشان در هنگام جستجوی اطلاعات در وب مرتفع شود و احساس توانمندی کنند و مهارت‌های حلامسئله و خودکارآمدی آنان افزایش یابد. آزفنداک. کژال؛ عبداله‌پور محمّذآزاد (۱۳۹۷). آزابطه خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی با مشغولیت تحصیلی در ادانشجویان.: جامعه‌شناسی آموزش و پرورش؛ ۷ (۷) اصغرنژاد» طاهره؛ احخمدی‌ده‌قطب‌الدینی» محمد؛ فرزاد» ولی‌الّه؛ و خداپناهی» محمدکریم (۱۳۸۵). مطالعات ویژگی‌های روانسنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر. روانشناسی؛ ۱۰ (۳)» جلیلی» اکبر؛ حجازی, آمسعود؛" انتصارفومنی» غلامحسین؛ و مروتی» ذکراله (۱۳۹۷). رابطه فراشناخت و عملکرد تحصیلی با میانجی‌گری حل مسئله. سلامت روان کودک, ۵ (۱)» خلیلی‌مقدم» عاطفه (۱۳۸۸) بررسی رابطه خودکارآمدی ایتترنتی و راهبردهای جستجوی اطلاعات آنلاین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) رحیمی‌پردنجانی» سعید؛ غباری‌بناب, باقر (۱۳۹۰). تأثیر مداخله مبتنی بر نظریه گاردثر بر سلیمی‌فر» ژاله؛ ریاحی‌نیا نصرت (۱۳۹۴). رابطه باورهای خودکارآمدی و مهارت‌های کاربران برای جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی. مطالعات ملی کنابداری و سازماندهی اطلاعات, ۲۶ سیدفاطمی» نعیمه؛ مشیرآبادی» زینب؛ بریم‌نژاد» لیلی؛ و حقانی» حمید (۱۳۹۲). بررسی همبستگی درک از توانایی حل مسأله با مهارت قاطعیت در دانشجویان پرستاری. حیات, ۱۹ (۳)» ۷۰- محزون‌زاده بوشهری, فاطمه (۱۳۹۶). رابطه بین مهارت حل مساله و خلاقیت دانشجویان با نفش واسطه‌گری خودکارآمدی تحصیلی: مدل‌یابی معادلات ساختاری. ایتکار و خحلاقیت در علوم مسموعی, بهنام؛ خطیبان, مهناز؛ ورشویی» محمدرضا؛ و سلطانیان. علیرضا (۱۳۹۸). عوامل مرتبط با خودکارآمدی مراقب از خود بیماران, سرطانی*«تحت. شیمی‌درمانی..مراقیت سرطان؛ ۱ (۱)» کتابداران دو دانشگاه فردوسی مشهد و علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی مشهد و رابطه آن با مهارت‌های سواد اطلاعاتی آن. تحقّیّات کنابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی, ۴۹ نوروزی‌چاکلی» عبدالرضا (۱۳۸۵). عوامل اصلی و موثر در رفتار جستجوگران اطلاعات. نوکاریزی» محسن؛ داورپناه محمدرضا (۱۳۸۵). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌یایی. کتابداری و نوکاریزی» محسن؛ دهقانی کلئوم (۱۳۹۲). تأثیر مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیر جند. پژوهش‌نامه کنابداری و اطلاع‌رسانی ۳ (۲)» ۱۷۲-۱۵۳ یمین‌فیروز موسی؛ نوشین‌فرد. فاطمه؛ و صیامیان»؛ حسن (۱۳۹۱). مفاهیم و ویژگی‌های الگوی اطلاع‌یابی ویلسون: مروری بر متون. مدیریت اطلاعات سلامت» ٩ (۴)» ۵۷۹-۵۶۷ 06320۵1 ۵۶ معط هصنوگنه ۵ 10۵۳0 نوی‌قنمگاه5 .(1977) بش۸ 383000۳8 ]۹۵۵۵ ۵ :۵۲۵ ۵۳۵ ۲و۵ ]۹ 6۳۵۵۵۵۵۹۶ امک .(1986) بش۸ ,585000۳8 فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) 41 06750606 ع0ع278 ۵۳ :60۳ عننصهی آهنضمک .(1999) بش۸ مقسالفصهطظ نش ۸/10۰ 2010 1/0۵1 :1۷۵۲۵0 و مک 0 ]ام 7۳6 .(1988) .2 .8 ,1160006 دع200۳0۵ ۵00-0۳0۲6558 0۳ص ۸ .(1987) .لب کم افنه 1 ۵۶ ,8۳ .8 ,1160056 371-۰ ,(3) 15 ماکنوهام روط وداععسامه 7۳6 عصنامک صعاطامتم دمتعم ۵ و 5ط200عن1مطز 0ص 06۷۵100656 6ط1 .(1982) ۰ ب ,26656 :۵ .80 .8 1160006 ۶ ۶:00 ۵ که واعنتصه افص 3/3 .(2009) 36 32080 6۶ یگ و8[ 703۷6۳7 1۳6۵ 5۵1 50007 ععق ۵ تکاصع و5 عاهوه۲ع عاععتی او ۵0۳ 6 عصفماممد -79 ,(2) 43 ,116۷16 و۳۳0 بگ 10۲۲۵۵۵۵ ,7116۳۳۵۵۳۵ 7۳36 بقنط 3/300 01 8 1310۳۳۵0 .(2017) .0 ,فغاقنلن) :۸8 ول وا۵5ل ,3 ,قصفطط10 کل 2761103 ,.ظ ,736008 یگ ,۳۳۵66-100 و9 ,6 3/6۳۵0 سل بل 1/0000 36 وتعمعطاگ ۰ 8 30-5660 0۳گ 30 002065 هعموص ۵1 کعادام 00۳ .(2009) بش۸ مقالع] 40 5011-016۵7 (2007) .0 8 م0003 0.6 .0 بفنصعچ۸ م۸ ,قل1ع1 بش۸ ,16113" 0 (2) 8 ,نک 1۳۳0710 آه نگ ۵ ۲۸۶0061٩ معط 1 1۵0.0۳8 م0 نطاعصعاد دنل 0 ۳۵://5 ۳۵۵۰ ,2020 ,20 اخص۸ [5۳60(01) ععع1ع5 7710779 .06۵0 د ناه مگصذ 130۵ .(2000) .0 1۰ م کل :1 ]8006۲۵1 200 مصنقصمل ماه .(1993) ۳۰ .7 وتقصطاقق) 8 سا .5 ,۸۷۵۵۵۳۵ ,(2) 72 ,«ک007ع 1 1601و۳۵010ع(۳۹ علهد یامد عطا که دمناهصنص دم ۵ 2206 مصه دععنا۳0م 11000۳4 .(2005) بش۸ مکقاصه‌کانگا ه وبظ ,27103367332 -397 ,(4) 30 ونروها هار5 ,2۵00۵ وه 000 مکگعنا وناز ز 1۳00 پرهام‌نیا فرشاد؛ فرهیان مجید (۱۳۹۹). مهارت حل مسئله و خودکارآمدی در رفتار اطلاع جویی دانشجویان علوم انسانی در تدوین پایان‌نامه. مطالعات ملی کنابداری و فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۳۱ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹)

هدف: بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی در تدوین پایان نامه . روش شناسی: این پیمایش با استفاده از سه پرسشنامه مهارت حل مسئله، خودکارآمدی عمومی، و پرسشنامه پژوهشگر ساخته رفتار اطلاع جویی روی 328 دانشجوی دانشگاه رازی و دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، و آزمون t دونمونه ای مستقل به کمک نرم افزار SPSS 23 انجام شد. یافته ها: بین خرده مقیاس های «اعتماد در حل مسئله»، «سبک گرایش-اجتناب»، و «کنترل شخصی» به عنوان خرده مقیاس های مهارت حل مسئله و متغیر خودکارآمدی به عنوان متغیر مستقل با رفتار اطلاع جویی رابطه معنا دار یافته شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد متغیرهای پیش بین خرده مقیاس های مهارت حل مسئله و همچنین متغیر خودکارآمدی توانستند واریانس رفتار اطلاع جویی را به طور معناداری تبیین کنند. بین میانگین های دو گروه پسر و دختر تفاوت معناداری به دست آمد؛ اما میان مهارت حل مسئله و مقطع تحصیلی و خودکارآمدی با جنسیت و مقطع تحصیلی تفاوت معنادار نبود. نتیجه گیری: دانشجویانی که از مهارت حل مسئله استفاده می کنند خودکارآمدی بالاتری دارند و بهتر رفتار می کنند. نتیجه این پژوهش از بُعد نظری و عملی نقش مهارت حل مسئله و خودکارآمدی را بر رفتار اطلاع جویی روشن کرد.

461983

آرای وحدت رویه تبعیت. دیوان عدالت اداری» شضعب دیوان عالی کشور - دانش‌آموخته دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران قاضی دیوان عدالت اداری  ۸ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ یکی از صلاحیت‌های اعطایی به دیوان عدالت اداری از آغاز تشکیل آن تاکنون, صدور آرای وحدت رویه بوده است. با این توضیح که «هرگاه در موارد مشابه» آرا متعارض از یک يا چند شعبه دیوان صادر شده باشد رئیس دیوان موظف است به محض اطلاع موضوع را ضمن تهیه و ارائه گزارش در هیئت عمومی دیوان مطرح نماید. هیئت عمومی پس از بررسی و احراز تعارض و اعلام رای صحیح, نسبت به صدور رأی اقدام می‌نماید. این رأی برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشایه لازم‌الاتباع است.! اما شعب:دیوان عالی کشور و همین‌ظور دادگاه‌ها الزام قانونی به تبعیت از این آرای وحدت رویه ندارند. عملا نیز از این آرا بررسی آرای مراجع مختلف قضایی نشان می‌دهد که عدم تبعیت شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری عوارض شکلی و ماهیتی را در پی داشته است که با توجه به خطیر بودن این عوارض» تلاش برای رفع پا کاهش آنها ضروری است. هنذف این نوشتار شناشایی عوارض مربوط و یافتن راهکارهای متصور است. لازم به ذکر است تاکنون به این مباحث پرداخته نشده است. این نوشتار به روش توصیفی - تحلیلی نوشته شده و در سه بخش سامان یافته است: بخش اول به بررسی تحولات قانونی و رويه قضایی می‌پردازد؛ بخش دوم به شناسایی عوارض عدم تبعیت شغب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری اختصاص دارد و در بخش سوم راهکارهایی ۱. بخشی از ماده ٩۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری. در قوانین پیشین دیوان عدالت ۲ در تدوین این نوشتار از مطالب گزارش پژوهشی زیر استفاده شده است: موارد لازم‌الاتباع آرای مراجع قضاوتی با تمرکز بر دیوان عدالت اداری و مراجع شبه‌قضایی» پژوهشگاه در آن گزارش گفته شد که ایده تدوین آن. «برگرفته از ماجرای پرونده‌ای بود که چند سال پیش شنیدم. هرچند متأسفانه مشخصاتی از آن در اختیار ندارم» ... با این حال؛ اشاره به کلیات آن» خالی از قایاهیست کی از کازکقای کانگگاه آزاه اسلامی, بزای مطاليه موانای انتخنامی خرف فوسورچم خن  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۴۹ ماده ۲۰ قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۰۱۳۶۰ به عنوان اولین قانون این مرجع» امکان صدور آرای وحدت رویه از هیئشت عمومی دیوان عدالت اداری را پیش‌بینی کرد. این ماده در قسمت اخیر چنین مقرر کرده است: «رأی اکثریت هیئت عمومی برای شعب دیوان و سایر مراجع مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.» (در خصوص این ماده» نک: صدرالحفاظی, ۱۳۷۲: ۳۹۳-۴۱۱). پس از آن؛ بند ۲ ماده ۱۹ قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۸۵ صلاحیت صدور آرای وحدت رویه را برای هیئت عمومی تجویز کرد و در ماده ۴۲ این قانون,! نحوه صدور این آرا مقرر شده است. این رأی برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع اعلام شده بود. در حال حاضر نیز ماده ٩۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ قابل ذکر است که در اختلاف کار (هیئت تشخیص) علیه دانشگاه مذکور طرح دعوا می کیّد. هیئت تشخیص با توجه به مفاد رأی وحدت رویه شماره ۱۵۵ مورخ۱۳۹۳/۲/۲۹۶ دیوان عذالت آداری: (ذّر ادامه به آن اشاره خواهیم کرد)» خود را صالح به رسیدگی ندانسته و قرار رد دعوا صادر می‌کند. خواهان به ری قطعی شده این هیئت. به موجب بند ۲ ماده ۱۰ قأنون دیوالن» اعترآض می‌کند. شعبه دیوان با توجه به مفاد رأآی وحدت رويه پیش‌گفته, قرار مذکور را تأیید می‌کند. خواهان به ناگزیر و به اتکای اصل ۱۵۹ قانون اساسی» در دادگاه حقوقی طرح دعوا می‌کند. اما دادگاه حقوقی چون خود را ملزم به تبعیت از ری وحدت رويه مذکور نمی‌داند. به علاوه رابطه کارگری- کارفرمایی را محرز و همچنین حکم مقرر در ماده 1۸۸ قانون کار را منصرق از دانشگاه آزاد می‌دانه به استناه ماده ۳۸ قافون آیین دادزسی مدنی: قرار عدم صلاحیت به شایستگی مرجع حل اختلاف کار (هیئت تشخیص) را صادر و حسب تجویز همین ماده: پرونده زا به دیوان عالی کضو ارساگ می‌کید: از نها که شعبه:دیوان عالی کشور نیز همانند دادگاه حقوقی خود را ملزم به تبعیت از ری وحدت رویه مذکور نمی‌داند و همچنین, قانون کاربزا یز روابط طرقیي حاکم می‌مانده این قزار بر تأیید می کند. بر این اساس» پروندهرمجدها بهاهیعت همچنان که مشخص است. آنچه این وضعیت اسفبار را رقم زده است. لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها است. ماده ۴۳+ «مرگاه دز منوازه مشایت. آرای مساقض از یک.با چید شعبه دیواق نصضادر شود:رئیس دیوان موظف است به محض اطلاع, موضوع را در هیئت عمومی دیوان مطرح نماید و هیئت پس از بررسی و احراز تعارض, نسبت به صدور ری اقدام می‌نماید. این رأی برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری  ۰ | فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ ماد اخیرالذکر چنین مقرر شده است: «هرگاه در موارد مشابه آرای متعارض از یک يا چند شعبه دیوان صادر شده باشد رئیس دیوان موظف است به محض اطلاع» موضوع را ضمن تهیه و ارائه گزارش در هیئت عمومی دیوان مطرح نماید. هیئت عمومی پس از بررسی و احراز تعارض و اعلام رای صحیح نسبت به صدور رأی اقدام می‌نماید. این رأی برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در لازم به ذکر است که ماده ۴۴ لایحه دیوان عدالت اداری» مصوب ۱۳۸۴/۹/۲۷ مجلس شورای اسلامی» آرای وحدت رویه را «برای شعب دیوان و سایر مراجع قضایی و اداری در موارد مشابه لازم‌الاتباع» اعلام کرده بود. اما حسب نظر شمارهه اختصاصات دیوان عالی کشور است. به جهت اطلاق آن نسبت به موارهدی که در صلاحیت محاکم عمومی است. مغایر اصل ۱۶۱.قنانون اساسی شناخته شد». در نهایت. پس از حذف اين بخش ازجاده اور یبا ان را تأیید کرد (ماده ۴۳ قانون). به نظر می‌رسد شورای نگهبان ایجاد وحدت رویه برای مراجع قضایی را از اختصاصات دیوان عالی کشور دانسته است؛ اما ایجاد:وحدت رویه برای شعب دیوان عدالت اداری را مختص دیوان عالی کشور نمی‌داند. از مفاد اصل ۱۶۱ و سایر اصول قانون اساسی قرینه‌ای به دست نمی‌آید که بتواند این تفکیک را موجه سازد. همچنان که گفته شده در حال حاضر آرای وحدت رويه دیوان عدالت اداری» به موجب ماد ٩۸ قانون تشکیلات و آیین دادزسی دیوان عدالت اداری صرفا برای شعب دیوان و مراجع اداری لازم‌الاتباع اسئت».اما درخصوص ارزیابی رویکرد دادگاه‌ها و شعب دیوان عالی کشور به آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری؛ گفتنی است که برای هر دو وضعیت تبعیت و عدم تبعیت. مصادیقی قابل ذکر است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. به لحاظ عدم دسترسی به داده‌های کافی, اظهارنظر دقیق در خصوص رويه غالب این مراجع دشوار است. با این حال» به نظر این دادنامه از شعبه سی‌وهفتم دیوان عالی کشور که ناظر به اختلاف در صلاحیت از حیث رسیدگی به شکایت علیه دهیاری است. مصداقی از عدم تبعیت  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۵۱ شعب دیوان غالی کشور از آرای وخدت رویه دیوان غدالت آدارتی است: «درخصوص اختلاف در صلاحیت بین آشعبه ۱۴ بدوی] دیوان عدالت اداری و آشعبه وم] دادگاه عمومی اسلام‌شهر ... با عنایت به موضوع خواسته و نظر به قانون تأسیس دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور مصوب سال ۷۷ و تبصره‌های ذیل ماده واحده مذکور و نظر به مواد ۱۰ و ۱۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری, با اعلام صلاحیت دیوان مذکور حل اختلاف می‌شود»!" این دادنامه» مغایر صریح رأی وحدت رویه شماره ۴۳ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۷ هیئت عمومی دیوان عدالت اذاری است که حسب آن «در خصوص دادخواهی اشخاص به طرفیت در نقطه مقابل» این رأی از شعبه ۲۲۱ دادگاه عمومی حقوقی تهران در خصوص دعوای طرح شده به‌طرفیت شهرداری به خواسته تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت قیمت عادله ملک تصرفی, مصداقی از تبعیت از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری است: «ورود دادگاه به ماهیت دعوی خواهان‌ها اداری مادامی که اعمال و اقدّامات مد کور به یکی از جهات قانونی بی‌اعتبار نشده و یا اساس استحقاق ایشان اثبات ,نگردیده مخطّل,قانونی دارد لهذا بنابه مراتب فوق به استناد ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب قرار عدم استماع دعوی خواهان‌ها را در وضعیت موجود صادر و اعلام می‌نماید».۲ اما شعبه ۶ تجدیدنظر دادگاه تجدیدنظر استان تهران با این استدلال که «آرای وحدت رویهصافره از ایوان غذالت آذاری صرفا برای شعي آن دیوان:متتع و لازم‌الرعایده بوده و محاکم دادگستری مکلف به تبعیت از آرای صادره از هیشت عمومی دیوان قدالت آذارق نمیباستد» رات شسیه: ۳۷۱ را بقضی کرقه اسیت؛ این رای از شعبه ۱۸ تجدیدنظر دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز قابل توجه 2۲8 7وحل 7 دم که ادص ول زود 72/5 /حهه یرگ نگ از کاصه حصهع 00 //:0ااط  ۳ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی» شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ است: «ایراد تجدیدنظرخواه به صلاحیت دادگاه به استناد آرا وحدت رویه شماره ۳ و ۱۹۹ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری نیز وارد نمی‌باشد. زیرا که آرا وحدت رویه صادره از هیئت عمومی دیوان عدالت اداری صرفا برای شعب آن دیوان متبع و لازم‌الرعایه بوده و محاکم دادگستری مطابق صراحت اصول ۱۵۹ و ۱۵۷ از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مرجع رسیدگی به تظلمات عامه بوده و مکلف به تبعیت از آرا وحدت رویه دیوان عدالت نمی بانج و در نهایت. بخشی از نظر نماينده دادستان کل کشور در جریان صدور رأی وحدت رویه شماره ۷۸۰ مورخ ۱۳۹۸/۷/۲ هیئفت عمومی دیوان عالی کشور با موضوع لزوم الصاق و ابطال تمبر مالیاتی به وکالت‌نامه وکیل برای به جریان انداختن دادخواست نیز قابل توجه است: «آرای وحدت رویه شماره‌های ۰۷۴۲ ۳ ۷۴۴ و ۸۲۵ مورخ ۱۳۹۵/۹/۳۰ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری متضمن پذیرش رفع نقص در موضوع» علی‌رغم الزام‌آور نبودن در مراجع قضایی» بر شکل‌گیری رویه قضایی غالب در محاکم کشور منطبق با آن نظر تأثیر بسزایی ۲. عوارض عدم تبعیت شعب دبوان عالی کشور و دادگاه‌ها از آرای عدم تبعیت شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری دارای عوارض خطیری است. که:از: جمله می‌نوان به نفی صلاحیت توأمان از سوی مراجع قضایی در خصوص برخی دعاوی» اعلام صلاحیت توأمان برای رسیدگی به برخی دعاوی, و رسیدگی به دعاوی مشابه بر اساس نظام هنجاری ۱ نفی صلاحیت توآمان از سوی مراجع قضایی در خصوص برخی دعاوی لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عالی 0 11701/1۷۷ حل 21 رکه اج مدع و او ز 0 2/5 7 /عصع گیگ نز کاصصحص 0/2  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۵۳ کشور و دادگاه‌ها این نتیجه را در پی دارد که هیچ‌یک از مراجع قضایی برای رسیدگی به برخی دعاوی» دست کم در بدو امر و قبل از تجویز صلاحیت از سوی مرجع صالح برای حل اختلاف,! خود را صالح به رسیدگی ندانند. حالت‌های متصور الف) درباره آن دسته از آرای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری که متضمن نفی صلاحیت از شعب دیوان عدالت اداری است. لازم‌الاتباع نبودن آنها برای دادگاه‌های حقوقی, این نتیجه را در پی خواهد داشت که در مورد دعاوی مربوط شعب دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های حقوقی هیچ یک خود را صالح به رسیدگی ندانند. از جمله آرای وحدت رويه ناظر به این فرض» رأی شماره ۳۲۲ مورخ ۱۳۹۰/۸/۲ قابل ذکر است. در بخشی از این رأی چنین آمده است: «رسیدگی به اعتراض از آرای شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان از حدود صلاحیت و اختیارات دیوان عدالت اداری مصرح در ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری خارج می‌باشد... (بدیهی است؛ مطابق اصل ۱۵۹ قانون اساسی این دادنامه شعبه ۱۰۴ دادگاه؛عمومی جقوّفی تهزان در خصوص اين رأی است: «. رأی وحدت‌رویه دیوان عدالت ادازی به شماره ۳۲۲ مورخ ۹۰/۸/۲ صرفا در مقام رفع اختلاف و تهافت در خصوص صلاحیت و عدم صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری در خصوص رسیدگی به موضوع اصدار یافته است. و عبارت بعدی مندرج در رأی صاذره ذایرابر صلاحیت دادگا؟ عمومی استطراد بیان گردیده؛ و صضرفا جنبه ارشادی داشته و برای محاکم قضایی ایجاد تکلیف نمی‌نماید. مژید این مطلب, مدلول ماده ۴۳ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۸۵ است که آرای هیئشت عمومی دیوان عدالت اداری را برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوطه (و نه ۱ آشاره به این نکته ضروری است که برخی از رویه‌های جاری در نظام قضایی ما مجال مداخله مرجع صالح برای حل اختلاف را از بین می‌برد. به طور مثال, شعبه دیوان عدالت اداری دعوای مطروحه را در صلاحیت دادگاه‌های حقوقی دانسته و اقدام به صدور قرار عدم صلاحیت و ارسال پرونده مربوط نموده است. دادگاه قربوط خود. را ضالح به رسیدگی نمی‌داند: اما به جاتی ضدور قرار دم صلاخیت و ارجاع پروه تیه ذیوان ,عالی کقنور بزای حلن اخقلاف: اقذامریه سور قزارعنام ناخ می‌فیا یقت  ۴ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ محاکم دادگستری) در موارد مشابه لازم‌الاتباع دانسته است. از این‌رو دعوای مطروحه را قابل رسیدگی ندانسته» قزار عدم‌استماع آن را صاذر و اعلام می‌نماید..» ۱ هرچند این دادنامه به موجب دادنامه شعبه ۳۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران و با چنین استدلالی نقض شده است: «برابر اصل ۱۵۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مرجع رسیدگی به تظلمات و شکایات دادگستری بوده بنابراین صرف اعلام قطعی‌بودن آرای صادره از سازمان‌ها و مسسات که در کمیسیون‌های شبه‌قضایی صادر می‌شود. مانع مراجعه ذی‌نفع به محاکم دادگستری در جهمت احقاق حق نبوده»" با این حال» همچنان که مضشخص است. دادگاه تجدیدنظر متعرض استدلال دادگاه بدوی مبنی بر لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان ب) در خصوص آن دسته از آرای وحدت رويه هیئشت عمومی دیوان عدالت اداری که متضمن نفی صلاحیت از مراجع شبه‌قضایی است. لازم‌الاتباع نبودن آنها برای دادگاه‌های حقوقی» این نتیجه را.در پی خواهد داشت که در مورد دعاوی مربوط مراجع شبه‌قضایی و دادگاه‌های حقوقی, هیچ‌یک خود را صالح به رسیدگی ندانشد. به:طور مقال؛ موطضواریفه رأی یکت وه شماره ۱۵۵ مورخ 4۹ فیئت عمومی دپلاراع ال بذاری اشاژه کرد که منضمن نفی صلاحیت از مراجع حل اختلاف کار برای آزسیدگی به اختلافات کارکنان دانشگاه ۲ اعلام صلاحیت توآمان از سوی مراجع قضایی برای رسیدگی به لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عالی ‎ ۰‏ بل رکه اح حص عمط 72/5 /عسعاک وگ ای گس خر ز// :0 قزر خصومن این رای« اشاره ,یه این نکن ضروری انست که کر موز این ذغوا و فقاوی مشایه. صرف استیاه یه اسل 1۵۹ ببرای: تجویر سلاحیت بذادگاه‌های عمزمی کفایت ی کید چد ایکا آنق استدلال می‌توان این دادگاه‌ها را برای رسیدگی به تمامی دعاوی در صلاحیت دیوان عدالت اداری, صالح قلمداد کرد و دیوان عدالت اداری را تعطیل کرد.  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۵۵ و دادگاه‌ها می‌تواند این نتیجه را در پی داشته باشد که در خصوص رسیدگی به برخی از دعاوی, دو مرجع توأمان خود را صالح به رسیدگی بدانند. لازم به ذکر است. این چالش از چالش نفی صلاحیت توأمان حادتر است؛ زیرا برای حل این اختلافات. راهکارهای مشخص قانونی تعریف شده است. اما برای مواردی که دو مرجع قضاوتی توآمان خود را صالح به رسیدگی می‌دانند.» چنین نیست (شمس., الف) درباره آن دسته از آرای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری که متضمن تجویز صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است. لازم‌الاتباع نبودن آنها برای دادگاه‌های حقوقی» این نتیجه را در پی خواهد داشت که در مورد دعاوی مربوط شعب دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های حقوقی خود را به صورت توأمان صالح به رسیدگی بدانند. از جمله» به موجب ری وحدت رویه ۴۴ مورخ ۹ هیئت عمومی دیوان عوالت اداژی کل مبتنی بر رأی وحدت رویه شماره ۹۶۲ مورخ ۱۳۸۶/۹/۱۱.همین"هیئت صادز شده است. دعوای الزام به تحویل نصاب مالکانه در صلاحیت دیوان عدالت اداری می‌باشد. همچنین به موجب ری وحدت ریه شماره ۴۲ ۹ #فو ۲/۳۹۸ (لا۸ اماجرای مفاد تخهدنامه‌های رسمی مأخوذه در اجرای قانون»از. جمله"مصادیّق شکایات از اقدامات دولتی مصرح در بند (الف) ماده ۱۳ قانون مذکور است و پا توجه به اینکه اخذ تعهد به موجب مقررات قانونی و اجرای مفاد آن منصرف از دعاوی ناشی از قراردادهاست. بنابراین ری رسیدگی به ادعای الزام وزارت بهداشت» درمان و آموزش پزشکی به اجرای مفاد تعهدنامه‌های رسمی مأخوذه در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است. ب) در خصوص آن دسته از آرایی:وخّدت رویه هیّشت عمومی دیوان عدالت اداری که متضمن تجویز صلاحیت مراجع شبه‌قضایی است. لازم‌الاتباع نبودن آنها برای دادگاه‌های حقوقی» این نتیجه را در پی خواهد داشت که در مورد دعاوی مربوط شعب مراجع شبه‌قضایی و دادگاه‌های حقوقی خود را به صورت توأمان صالح به رسیدگی بدانند. به طور مثال می‌توان به رأی وحدت رویه شماره ۱۸۲۲ مورخ ۱۳۹۷/۹/۶ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری اشاره کرد که متضمن تجویز صلاحیت مراجع حل اختلاف کار برای رسیدگی به دعوای مطالبه وجه پرداختی  ۶ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی» شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ کارگر به تأمین اجتماعی, از قبّل کارفرماست. توضیح اینکه. چنانچه دادگاه حقوقی دعاوی مربوط را از شمول ماده ۱۵۷ قانون کار و به تبع آن از صلاحیت مراجع حل اخثلاف کار غارچ بداند: مکلف است :در صورتاظرج این ادهوانریه آن‌برضیداگی کند. ۳ الزام شعب دبوان عدالت اداری و مراجع شبه‌قضابی به عدم تبعیت یکی دیگر از عوارض لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری رای قأدگاه‌ها و مهویو از ای میب ,یراق خالی حور آیق) آست کقبا وجبوقآننزام قانونی کلی شعب دیوان عدالت اداری به تبعیت از آرای وحدت رويه دیوان عدالت اداری» در مواردی ملزم به عدم تبعیت از این آرا خواهند شد. این وضعیت در مواقعی رخ می‌دهد که شعب دیوان عالی کشور در خصوص اختلاف در صلاحیت بین شعب دیوان عدالت اداری و دادگاه‌ها (موضوع ماده ۱۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری)» برخلاف.مفاد آژای.ولحدت رویه دیوان عدالت اداری, صضلاحخیت شعب دیوان عدالت اوآ کاب ی مانامه پیش گفته از شعبه سی‌وهفتم دیوان عالی کشور مصداقی از این آرا می‌باشد. که حسب آن, شعبه دیوان عدالت اداری ملزم شده استابرخلاف را وحلات رويه شماره ۴۳ مورخ لازم به ذکراست» این وضعیت برای مراجع شبه‌قضایی نیز رخ می‌دهد؛ با این توضیح که با وجود الزام قانونی کلی این مراجع به تبعیت از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری, در مواردی» به تجویز شعب دیوان عالی کشور (موضوع ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی) ملزم به عدم تبعیت از این آرای وحدت رویه خواهند شد. لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری برای دادگاه‌ها و شعب دیوان عالی» عوارض ماهوی نیز در پی دارد که از جمله می‌توان به رسیدگی مراجع مختلف به دعاوی مشابه بر اساس نظام هنجاری متفاوت و در نتیجه, نقض عدالت قضایی (رسیدگی همسان به دعاوی همسان) اشاره کرد. این وضعیت. به‌ویژه در مورد آن دسته از دعاوی اداری اتفاق می‌افتد که شعب دیوان عدالت اداری, صلاحیت رسیدگی به آنها را ندارند و مبتنی بر اصل ۱۵۹ قانون اساسی» دادگاه‌های  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۵۷ عمومی به آنها رسیدگی می‌کنند. به طور مثال دعوای اعتراض واحد دولتی (در مقام کارفرما) به رای مرجع حل اختلاف کار را در نظر بگیرید که در دادگاه حقوقی طرح شده است. دادگاه حقوقی خود را به ملزم به تبعیت از آرای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری نمی‌داند» حال آنکه» این آرا بخش مهمی از نظام حقوقیي حاکم بر روابط کار را تشکیل می‌دهند و ممکن است مستند صدور رأی مورد اعتراض نیز قرار گرفته باشند. فرجام این وضعیت مشخص است: به این دعوا بر اساس نظام هنجاری متفاوتی رسیدگی می‌شود. گویی در نظام حقوقی دیگری با توجه به عوارض خطیری که لازم‌الاتباع نبودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت آداری برای دادگاه‌ها و شعب دیوان عالی به هماراه دارد: تلاش برای یافتن راهکارهایی برای رفع این عوارض ضروری است. در ادامه به برخی از این راهکارها می‌پردازيم. ۰۱ لازم الاتباع شدن آرای وخدت روبه دبوان عدالت اداری برای شعب از جمله راهکارهای متصور انجام اصلاحات قانونی است؛ به نحوی‌که آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری بتزای شسعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها لازم‌الاتباع شود. مهم‌ترین مانع برای تحقق این گزینه» رویکرد شورای نگهبان است که پیش‌تر به آن اشاره شد. با این احال, به نظر می‌رسد عدول این شورا از نظر پیشین خود. راه را باز می‌کند تا این راهکار تحقق یابد. در غیر این صورت. اصرار مجلس بر مصوبه خود و نظر موافق مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند آن را محقق کند. لازم به ذکر است که با توجه به مطالب پیش گفته این گزینه موافق ۲ عدم صدور آرای وحدت روبه از سوی دبوان عدالت اداری و راهکار قانونی دیگر عدم صدور آرای وحدت رویه از سوی دیوان عدالت اداری و واگذاری آن به هیئت عمومی دیوان عالی کشور است؛ با این توضیح که این هیکت  ۸ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ راجع به تعارضات شعب دیوان عدالت اداری نیز اقدام به صدور رأی وحدت رویه کند. در این خصوص چنین گفته شده است: «در زمان آغاز به کار دیوان عدالت اداری در نظام حقوقی ایران» این پرسش مطرح شده بود که اختلاف شعب دیوان عدالت اداری برای صدور رأّی وحدت رویه به دیوان عالی کشور فرستاده شود یا بهتر است که به خود دیوان عدالت اداری اجازه صدور ری وحدت رویه داده شود؟» که در نهایت راهکار دوم انتخاب شد (اسلامی پناه, ۱۳۹۷: ۲۵۲). هماهنگی با رویکرد شورای نگهبان به اصل ۱۶۱ قانون اساسی نقطه قوت این گزینه است. لازم به ذکر است در جریان بررسی مصوبه مجلس شورای اسلامی در مورد قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در شورای نگهبان» در مورد بند۲ ماده ۱۰ مصوبه (ناظر به تعریف صلاحیت صدور آرای وحدت رویه)» چنین دیدگاهی طرح شد که صدور آرای وحدت رویه از سوی دیوان عدالت اداری؛ خلاف قانون اساسی است: برای اتباراییگ علاا بزاضل ۱۶۷ قانون اسامتی: به اضول ۷۳ و ۸۵ نیز استناد شدی‌اایلظ-تاضلا کلام للایباع دانستن آرای وحدت رویه برای شعب دیوان عدالت اداری, نادیده گرفتن اخّتیار دادرسان برای تفسیر قوانین و مداخله در امر قانونگذارش هت در نقظار مگلاا» گفته شده که مجلس شورای اسلامی به موجب حکم قسمت اخیر اصل.۱۷۳ (حدود اختیارات و نحوه عمل این دیوان را قانون تعیین می‌کند)» صدور آرای وحدت رویه را در صلاحیت هیعتعمومی,دیوان هدالت آداری قزار داده‌استه هر اضیمن :از اضل ,۱۶1 حضر ایجاد وحدت رویه توسط دیوان عالی کشور برداشت نمی‌شود. در نهایت دیدگاه اخیر (عدم مغایرت) حاکم شد..برخی از نویسندگان نیز چنین دیدگاهی را طرح صرف نظر از این موضوع» عدم اشراف قضات دیوان عالی کشور به دعاوی مطرح در دیوان عدالت اداری و ضرورت اختصاص وقت زیادی از سوی این مرجع برای 08 واحدآد1ز کتطا اه 0 وط نج ۸17 1 مکح 6 ماد 0 0007 مک ادن /کد ۳۵0/۳۵ 0500۸۳7 ز ده 0 روط 0217 صح ده ادا هاخ/ 1/۳۵ /ما دک وحل زک‌سع 82606 3و وم ۸ آحصسی  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۵۹ صدور آرای وحدت رویه راجع به تعارضات شعب دیوان عدالت اداری» با توجه به راهکار دیگر» حذف کلی نهاد آرای وحدت رویه است؛ به نحوی‌که هیچ‌یک از دو هیکت عمومی دیوان عدالت اداری و هیئت عمومی دیوان عالی کشور ری وحصدت رویه صادر نکنند. پیش‌تر به ایده عدم صدور آرای وحدت رویه از سوی دیوان عدالت اداری پرداخته شد. درخصوص عدم صدور رای وحدت رویه از سوی دیوان عالی کشور دیدگاه یکی از نویسندگان در مورد اصل ۱۶۱ قانون اساسی قابل تأمل است. به باور وی» «از این اصل نمی‌توان استنباط کرد که دیوان عالی می‌تواند ری وحدت رویه‌ای صادر کند که هم دادگاه‌ها به تبعیت از آن ملزم باشند» (جعفری تباره ۱۳۹۶: ۴۸). این نویسنده بیان داشته است: «به نظر می‌رسد مقصود اصل ۱ قانون اساسی ... از وحدت رویه فقط ایجاد نهادی برای فرجام‌خواهی و یا مشورت احتمالی ز اختیاری قا/ا هگید ۴ قالینا اساسی می‌خواسته است که دیوان عالی کشور با رسیدگی فرجامی خود بر آرای دادگاه‌های پایین‌تر نظارت داشته باشد» و با فرجام ایجاد وچدت رویه ند نه/باآصدور رأی وحدت رویه» (همان: ۵۲-۴۱). اما در نقطه مقابل, گفته شده است: «نصریح قانون اساسی به اینکه ایجاد وحدت رویه قضایی از وظایف دیوان عالی کشور است از یک سو و توجه به این موضوع که این تصریح دز زمانی صورت گرفته که هیئت عمومی قوانین سال ۸ و ۱۳۳۷ را به همین منظور اجرا می‌کرده»حاکی از آن است قانون اساسی همین روش را پذیرفته است و به قوه قضاییه برخلاف تفکیک قوا اجازه داده قاعده در مقام ارزیابی این دو دیدگاه گفتنی است» برخلاف دیدگاه اول اصل ۱۶۱ قانون اساسی متضمن منعی برای صدور آرای وحدت رویه از سوی دیوان عالی کشور نیست و برخلاف دیدگاه دوم» متضمن الزامی برای صدور آرای وحدت رویه از سوی دیوان عالی کشور نیز نمی‌باشد. بر این اساس, سلب صلاحیت صدور این آرا  ۰ | فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی» شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ ۴ توجه شعب دبوان عالی کشور و دادگاه هابه آرای وحدت روبه تا زمانی که وضعیت کنونی تغییر نیافته است و در نتیجه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری اقدام به صدور آرای وحدت رویه می‌کند و شعب دیوان عالی و دادگاه‌ها نیز الزامی به تبعیت از این آرا ندارند برای کاهش عوارض پیش گفته. توجه به آرای وحدت رویه دیوان عداالت اداری و لحاظ حداکثری آنها ضروری به نظر می‌رسد. توضیح اینکه, اگر شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها برای تبعیت از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری الزامی ندارند» برای عدم تبعیت نیز الزامی ندارند. ضمن اینکه عدم تبعیت از آرای وحدت رویه مردم و نظام قضایی را به شرح پیش‌گفته. با عوارضی جدی مواجه می‌سازد که هر کدام از قضات به نوبه خود. در قبال کاهش این عوارض مسئولیت دارند. اما توجه به آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری و لحاظ حداکثری آنها مقدمات و لوازمی دارد که در ادامه به آن الف) افزایش اتقان آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری. آرای هیئشت عمومی دیوان عدالت اداری و از جمله آرای وحدت رویه کمابیش با ایراد عدم اتقان مواجه ب) بازنگری در آرای وحدت رويه اشتباه*"بر اسّاس آنچه گفته شده نه تنها تلاش برای صدور آرای وحدت رويه متقن از سوی وحدت رويه دیوان عدالت اداری ضرورت دارد انجام بازنگری در آرای وحدت رويه اشتبّاه نیز ضروری است. ج) اطلاع‌رسانی آرای وحدت رویه. این واقعیت قابل انکار نیست که در مواردی, عدم تبعیت شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها از آرای وحدت رويه دیوان عدالت اداری» ناشی از این امر است که آنها اساسا از این آرا اطلاعی ندارند. لازم به ذکر است. وقتی الزامی به تبعیت وجود نداشته باشد. انگیزه‌ای هم برای اطلاع وجود نخواهد داشت و در این صورت» نحوه مواجهه به گونه‌ای خواهد بود. گویی رأی وحدت رویه‌ای صادر نمی‌شود. از این رو اطلاع‌رسانی مناسب به قضات ضرورت دارد. پیشنهاد قابل طرح این است که از سوی متولیان امر آن دسته از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری که به نحوی با دعاوی مطرح در دادگاه‌ها و دیوان  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۶۱ عالی کشور مرتبط است. به اطلاع قضات این مراجع برسد. اشاره به این نکته ضروری است که با توجه به عدم الزام قانونی قضات شعب دیوآن غالی کشور و دادگاه‌ها به تبعیت از آرای وحدت رويه دیوان غدالت اداری» چنانچه آنها این آرا را صحیح ندانند. مجازند تبعیت نکنند و اقدام به صدور ری مغایر کتنه (مولابیگی» ۱3۸:۱۳۹۳)! البشه بر آساس مستولیشی کنهپیشل ی به آن آشاره,شد»,شاین,بتوان گفت که این غذم تبعیت بای مجدوذرينه منوازدی:باشن که ری وحدت رویه دیوان عدالت اداری دارای ایراد فاحش باشد. ۵ عدم صدور آرای وحدت رویه در خصوص تعارض آرای شعب یکی دیگر از راهکارهای متصور این است که در خصوص تعارض آرای شعب دیوان عدالت اداری, اساسا رأی وحدت رویه‌ای صادر نشود. خواه از سوی هبات عمومی دیوان عدالت اداری و خواه از سوی هیأت عمومی دیوان عالی کشور. مزیت این گزینه آشکار است. اگر ری وحدترویه‌ای صادر نشود» عوارض ناشی از عدم تبعیت از آنها نیز منتفی خواهد شد. اما این گزینه دازای ایرادهایی است. اولا تعارض آرای فراوان شعب دیوان کال ا8ارش 4 ریا حل باقی می‌ماند. ثانیا نظام قضایی ما گرفتار وضعیتی دوگانه می‌شود؛ در خصوص دعاوی حقوقی و کیفری آرای وحدت رویه خواهیم داشت. اما در خصوص دعاوی اداری مورد رسیدگی در دیوان عدالت ادازی چنین آزایی صادر تمی‌ش ۱ با توجه به لازم‌الاتباع بودن آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری برای شعب این دیوان و نیز مراجع شبه‌قضایی و با توجه به تعاملات دوسویه مراجع مختلف ۱. لازم به ذکر است که بخشی از آرای وحدت رویه‌دیوان عالی کشور در خصوص دعاوی اداری است. تسار آرای قاشگادها ذر سوم صلاخیت فیواق بققالتت افاری وسزاخم شبهقضایی وائیخ قاّض آراق ناظر به آن دسته از دعاوی اداری که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه‌ها است. به صدور آرای وخدت رویه از سوی وان غالی کشور منجرامی‌شود: بهاطور مشال, آرای وخدت رویهاشماره ۵۵۶ مورخ ۱۳۷۰/۲/۱۰ شماره ۷۲۰ مورخ ۱۳۹۰/۳/۳ و شماره ۷۶۷ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۱ قابل ذکر است.  ۳ / فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی, شماره ۳۰ بهار ۱۳۹۹ قضایی» لازم‌الاتباع نبودن این آرا برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها یکی از چالش‌های نظام قضایی ما را رقم زده است. عوارض مختلف این وضعیت از حیث شکلی و ماهوی به نقض حق دادخواهی شهروندان» اطاله دادرسی, بی‌توجهی به عدالت قضایی (رسیدگی همسان به دعاوی همسان) و صدور آرای متعارض منجر شده است. با توجه به خطیر بودن این عوارض» تلاش برای رفع آنها ضروری است. بی‌شک انجام اصلاحات قانونی لازم برای رفع ریشه‌ای چالش مذکور ضروری است؛ اما تا آن زمان» باید در پی یافتن راهکارهای دیگر بود. آنچه در این نوشتار پیشنهاد شده یعنی توجه شعب دیوان عالی و دادگاه‌ها به آرای وحدت رويه دیوان عدالت اداری و لحاظ حداکثری آنها هرچند به علت ماهیت غیرالزامی آن» مشکل را تمام و کمال برطرف نمی‌کند. اما می‌تواند تاحدی مفید واقع شود.  عدم تبعیت شعب دیوان‌عالی کشور و دادگاه‌ها .../ ۶۳ باری» مجتبی (۱۳۹۶)» نکات کلیدی آرا وحدت رویه هیئت عمومی جعفری تباره حسن (۱۳۹۶)» دیو در شیشه. در فلسفه رویه قضایی, شمس, عبدالله (۱۳۸۴)» آیین دادرسی مدنی, جلد نخست. چاپ هفتم» صدرالحفاظی, سید نصرالله (۱۳۷۲)» نظارت قضایی بر اعمال دولت در نبودن آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و پیامدهای حقوقی آن»» نجابت خواه» مرتضی (۱۳۹۷)» «شرایط و موجبات تعارض آرا با تکیه بر

شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها الزام قانونی به تبعیت از آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری ندارند و عملاً نیز از این آرا چندان تبعیت نمی کنند. این وضعیت، به عنوان یکی از چالش های نظام قضایی ما، عوارض خطیری را در پی داشته است که از جمله می توان به نفی صلاحیت توأمان در خصوص برخی دعاوی، اعلام صلاحیت توأمان برای رسیدگی به برخی دعاوی و رسیدگی به دعاوی مشابه، بر اساس نظام هنجاریِ متفاوت اشاره کرد. انجام اصلاحات قانونی لازم برای رفع این چالش ضروری است، اما تا آن زمان، باید در پی یافتن راهکارهای دیگر بود. این نوشتار مبتنی بر این دیدگاه است که هرچند شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها برای تبعیت از این آرا و برای عدم تبعیت نیز الزامی ندارند، این پیشنهاد را طرح کرده است: توجه شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها به آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری و لحاظ حداکثری آنها.

472244

پژوهش‌های متعددی درباره سرمایه‌گذاری هند در پندر چابهار انجام شده است. سودهی در مقاله خود معتقد است که چابهار با توجه به محدودیت‌های پاکستان یک دروازه‌ی استراتژیک جهت دسترسی هند به افغانستان است. در؛ادامه ذکر شده است که از؛آنجاکه چابهار یک منطقه تجاری آزاد است. برای هند می‌تواند مزیت‌های اقتصادی و تجاری فراوانی داشته باشد(2015 ,فط500۵). در مقاله‌ای مشابه استدلال شده که چابهار نه‌تنها باعث دسترسی هد به افغانستان و منابع انرژی ایران می‌شود بلکه فرصت‌ها و پتانسیل‌های فراوانی در حوزه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری هند فراهم می کند(1211,2015 200 16112). امیرسن پا 5 کین بر اهمیت اقتصادی چابهار ذکر کرده است که هند در کوتاه‌مدت می‌تواند روابط تجاری به خصوص در زمینه انرژی را با ایران تقویت کند و در بلندمدت می‌تواند به افغانستان دسترسی پیدا کند: در مقابل» ایران می‌تواند از انزوای بین‌المللی خارج شود و برای افغانستان چابهار می‌تواند دسترسی افغانستان به دریا را فراهم کند و روابط تجاری آن را با هند افزایش دهد(۸۳3۳120,2017). سید عباس احمدی و ابراهیم احمدی در مقاله خود به بررسی وزن ژئوپلیتیکی چابهار پرداخته‌اند. نویسندگان معتقدند که بندر چابهار دارای سه سطح از توانمندی ملی» منطقه‌ای و جهانی است. در سطح ملی» توسعه چابهار راهی برای توسعه پایدار استان سیستان و بلوچستان است. در سطح منطقه‌ای» چابهار می‌تواند مهیاکننده اسباب همگرایی منطقه‌ای شود. در سطح بین‌المللی» قرار گرفتن چابهار در کریدور شمال- جنوب نشان دهنده اهمیت ژئوپلیتیکی برجسته چابهار برای هند است(۸۳۵۵:,2017 20۵ ۸11۳۵۵1). عزتی و شکری در مقاله‌ای تقریبا مشابه معتقدند که بندر چابهار می‌تواند نقش مهمی در توسعه شهرهای هم‌جوار از طریق فعال‌سازی کریدور شمال- ویسی در مقاله خود به مقایسه گوادر و چابهار و رقابت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران و پاکستان برای ایجاد کریدور جنوبی-شمالی پرداخته است. نویسنده معتقد است که مسیر کریدور جنوبی-شمالی از طریق ایران بر اساس توسعه بندر چابهار نسبت به مسیر کریدور جنوبی- شمالی از طریق پاکستان و بندر گوادر از مزیت نسبی بیشتری برخوردار است (76[0(/,2017. دنیلز درباره رقابت چابهار و گوادر بیان می‌دارد که سرمایه‌گذاری هند در چابهار به دلیل محاصره این کشور توسط چین و پاکستان از طریق «شبکه مروارید» و گوادر در پاکستان است( ,12206195 همان‌گونه که از مرور مختصر مقالات فوق.برمی‌آید پژوهشگران کمتر به تأخیر در پروژه بندر چابهار که بالغ بر دو دهه به درازا کشیده و همچنین چشم‌انداز همکاری دو کشور در بندر چابهار اشاره کرده‌اند. لذا نویسندگان در این پژوهش به دنبال پر کرد اين.خلا پژوهشی هستند و دلایل تخیر در توسعه چابهار و چشم‌انداز همکاری دو کشور را در بندر بررسی می‌کنند. پژوهش حاضر با روش قیاسی-فرضیای یعنرلابا استفاده از مفاهیم کلیدی ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک به توصیف. و تحلیل مساله خود یعنی بررسی دلایل تأخیر سرمایه‌گذاری هند (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹) در بندر چابهار و چشم‌اندازی همکاری ایرآن "و هند در این بندر می‌پردازد. روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات مدتا بهرشکل, اسپاگیوبوده و از مصاحیه(پا مذیران: بتدر چابهار) در جهت تایید ادعاهای تحلیل مقاله هم بهره برده شده است. اندیشمندان روابط بین‌الملل و سیاست خارجی اقدامات کشورها را در چارچوب نظریه‌ها و مفاهیم مختلف تحلیل و تبیین می‌کنند. در این میان» نظریه ژئوپلیتیک» یکی از نظریه‌هایی است کد در تیلب بیع سیاس: تفای کشورها برد استفاده اقرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد تأثیر عناصر جغرافیایی بر روی رفتار سیاسی باعث شده تا واژه ژئوپلیتیک بوجود آید(۸86۷۷,2004). در این چارچوب, نظریه ژئوپلیتیک به بررسی تأثیر عوامل و واقعیت‌های فیزیکی جغرافیایی بر اقدامات سیاسی کشورها می‌پردازد(82716۲,1998:5). به عبارت دیگر, ژئوپلیتیک به این می‌پردازد که چگونه واقعیت‌های جغرافیایی مانند موقعیت.» جایگاه» توپوگرافی و منابع بر سیاست‌های دولت‌ها تأثیر می‌گذارد. ژئوپلیتیک در تعریف دیگر (تأثیر محیط و پدیده‌های محیطی, مانند موقعیت جغرافیایی» امکانات ارتباطی و انتقالی(زمینی» دریایی» هوایی و فضایی)» شکل زمین و غیره را بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی در سطوح مختلف ازجمله منطقه‌ای بر سیاست را بیان می‌دارد؛ اما در یک تعریف تعاملی» ژئوپلیتیک عبارت از مطالعه روابط متقابل سه عنصر جغرافیا سیاست و قدرت و کنش‌هااو نتایج.ناشی از تعامل آن‌ها با یکدیگر است اقتصاد نیز همواره یک غامل تعیین کل ماس ری شورها بوده است و امروزه به عامل مرکزی برای تأثیرگذاری بر آزفتاز خازجی کشورها تدیل/شلاه است. از ابتدای سده بیستم میلادی» ژئواکونومیست‌ها تعامل بل فا رگا نتصافی» ها مورد مطالعه قرار می‌ذادند؛ یعنی تأثیر فضا بر جریان کالاها و تولیدات و نیزتوانایی‌های فضایی در فرآیند توسعه فعالیت‌های عناصر فضایی شامل موقعیت گذرگاه‌ها و قطب‌های تولیدی, سرمایه لازم برای استخراج و انتقال منابع و کالا ساختار و ویژگی شبکه‌ها و راه‌های ریلی و ارتباطی او غیره می‌شد. با اینکه منطق اقتصاد در دوران جنگ سرد به فراموشی سپرده شده بود اما اکنون در تحلیل روابط انسان و فضای پیرامونی او یعنی در تحلیل وضعیت ژئوپلیتیک نقش اصلی را بازی می‌کند و این باعث شده تا ارتباط بین اقتصاد و ژئوپلیتیک بازنگری شود(0,2009:26-27ع60112206 200 726). در همین راستا واژه ژئواکونومی برای اولین بار به معنای امروزی آن توسط ادوارد لوتواک به کار برده شد. لوتواک در مقاله خود با تأکید بر تجارت و بازرگانی می‌نویسد که فقط زمانی منطق تجارت می‌تواند امور دنیا را اداره کند که اولا اهمیت کسب قدرت نظامی کاهش پیدا کند و ثانیا رقابت ماهیت اقتصادی داشته باشد؛ بدین صورت. به‌جای روابط قدرت در عرصه بین‌المللی ۶ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ روابط تجاری در سراسر جهان پدیدار خواهد شد و این روابط تجاری ممکن است در قالب رقابت يا در قالب همکاری باشند که در قالب همکاری منجر به ائتلاف‌ها و همکاری‌های مشترک اقتصادی به‌منظور سرمایه‌گذاری در امور متعدد در نقاط مختلف جهان می‌شود؛ به‌طور خلاصه» لوتواک معتقد است که در عصر ژئواکونومی علل رقابت ماهیت اقتصادی پیدا می‌کند (131۷۵61990:17-21). البته با وجود اینکه لوتواک ژئواکونومی را از ژئوپلیتیک مجزا می‌داند. اما شاید نتوان ژئواکونومی را به مانند دیگر زیرمجموعه‌های ژئوپلیتیک بحث جداگانه‌ای از مبحث مادر دانست؛ چرا که هر کدام از مباحث برداشت و قرائت خود را از ژئوپلیتیک ارائه می‌دهند؛ به عبارت دیگر, از آنجا که اقتصاد انگیزه,رقابت‌ها برای قدرت است ژئوپلیتیک قرائتی اقتصادی از شرایط موجود #ارائن۹ . ظنه ژئواکونومیک به اخود می گیرد(1۵160220610,2007:54[ه/0). خلاضه این که چه دو مفهوم ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک را مجزا از یکدیگر یا متداخل در یکدایگر بدانیم هر دو بر سیاست خارجی دولت‌ها تاثیرگذارند و در این مقاله با فرض جدایی مفهومی ژئوپلیتیک و زئواکونومیک» تاثیرشان بر سیاست خارجی دولت‌هایی چون هند و ایران در موضوع چابهار راهنمای توصیف و تحلیل مساله مورد بررسی ۵-۱. اهداف ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک هند از سرمایه‌گذاری در بندر چابهار هرچند شاید بتوان اهداف زیادی را در ارتباط با همکاری هند و ایران در بندر چابهار از منظر امروزه رقابت بین دهلی و پکن به عنوان دو رقیب بلندمدت در عرصه مسیرهای ارتباطی و جغرافیایی و بازارها در آسیا تشدید يافته است که کریدور بندر چابهار و کریدور اقتصادی چین- بخشی از ابتکار جاده و کمربنداچین است که مناطق غربی چین را از طریق خطوط جاده‌ای ریلی و خطوط انرژی با عبور از پاکستان به دریای عرب و اقیانوس هند وصل می‌کند و باعث دسترسی مستقیم چین به اقیانوس هند و دریای عربی از طریق بندر گوادر می‌شود. دسترسی مستقیم چین به اقیانوس هند باعث می‌شود تا یک موقعیت مهمی جهت نظارت بر مسیرهای کلیدی دریایی به‌دست آورد. چین علاوه بر گوادر در بنادر میانمار» بنگلادش و سریلانکا حضور دارد. کریدور اقتصادی چین- پاکستان و حضور چین در بنادر اقیانوس هند باعث تقویت این نگرش شده است که چین به دنبال کنار گذاشتن هند از محاسبات ژئوپلیتیکی آسیا و اقیانوس بندر چابهار در چنین شرایط رقابتی از اهمیت مهمی برای هند برخوردار است و به‌مثابه یک تکیه گاهی برای مقابله با نفوذ دریایی«و زمینی چین است: اولین.اهمیت بندر چابهار برای هند دور زدن محدودیت‌های ایجاد شده توسط چین و پاکستان و همچنین کریدور اقتصادی چین- پاکستان است که از منظر هند برای محدود کردن راه‌های زمینی و ارتباطی این کشور به سمت شمال و شمال غرب يا همان آسیای مرکزی و افغانستان است(19810189,2013:96)؛ به‌عبارت دیگر, از لحاظ زمینی» چابهار به هند کمک می‌کند تااازاتنگنای ژئوپلیتیکی چین و پاکستان خارج شود و به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان و حتی فراتر از آن دست یابد. پا توجه به محصور بودن کشورهای آسیای مرکزی؛در خشکی,» چین و هند تلاش می‌کنند تا از طریق بنادر چابهار و گوادر دسترسی این کشورها را به دریا فراهم کنند؛ لذا هر دو کشور سعی می‌کنند تا مسیرهای ارتباطی به بنادر را تقویت کنند تا دامنه نفوذخود را افزایش دهند(1020[019,2013:95). به‌طور خلاصه, در زمانی که چین تلاش.می‌کند تا مرزهای منطقه‌ای را از طریق ابتکار جاده و کمربند و کریدور اقتصادی چین- پاکستان بازطراحی کنده هند از طریق چابهار به دنبال افزایش بندر چابهار همچنین به هند امکان می‌دهد تا با نفوذ روزافزون چین در اقیانوس هند دریای عرب و خلیج‌فارس رقابت کند(001۳80,2017:56). چین از طریق گوادر حضور خود را در ۸ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ دریای عربی گسترش داده است. موسسه مطالعات دفاعی وابسته به دهلی‌نو بیان می‌دارد که «بندر گوادر الزاماتی را برای هند ایجاد می‌کند و چین می‌تواند از طریق آن به مشاهده فعالیت‌های هند و آمریکا در خلیج‌فارس و دریای عربی بپردازد و خطوط انرژی و مسیرهای دریایی را نظارت کند»(721176101,2011). بندر چابهار با واقع شدن در ۱۷۰ کیلومتری گوادر موقعیت مهمی به هند جهت نظارت بر فعالیت‌های چین در خلیج عمان می‌بخشد. علاوه بر این بندر چابهار با واقع شدن در کنار خطوط حمل‌ونقل دریایی به هند کمک خواهد کرد تا خطوط ارتباطی دریایی که از خلیج‌فارس و تنگه هرمز منشا می‌گیرند را رصد کند. چرا که روزانه ۱۷ میلیون بشکه نفت از بخشی از سیاست خارجی هند.نسیت,به#افغانستان و آسیای جنوب تحت تأثیر سیاست‌های پاکستان قرار دارد. برای هند همواره"هم"است که پاکستان"جای پایی در افغانستان به دست نیاورد و از این رو به‌طور تاریخی"هند: می‌خوآهد تا نفود ی.دخالت«پاکستان در امور افغانستان را به حداقل برساند و اطمینان حاصل کند که یک رژیم بنيادگرا دیگر از نوع طالبان دوباره ريشه نگیرد(021,2010:138). در مقابل» پاکستان با استفاده از مزیت جغرافیایی خود مانع از دسترسی و نفوذ هند در افغانستان شده است. با توجه به اینآشرایط چابهار دارای مزیت‌های مختلفی برای اول اینکه چابهار پاسف گاه زاسکی افناسام باکاک رورم اسان یه دریا پدون مداخله پاکستان می‌شود. پاکستان #ارانجازه رنرلدن محق تراسخ هند به آفغانستان از طریق اقلمرو خود سعی کرده است تا نفوذ ود را از طریّقّااوابستگی افغانگان به بندر کراچی به غنوان تنها دروازه جهان برای افغانستان حفظ کند(0201,2010:140). قبل از موافقت‌نامه چابهار همه مسیرهای تجارت دریایی افغانستان از طریق بندر کراچی عبور می‌کردند که هزینه سالیانه آن برای افغانستان بالغ‌بر ۵۰۰ میلیون دلار بود(1,2014:11-12ه ۵۳ 870467 در حالی که از طریق چابهار هزینه‌های جابه‌جایی کالا برای هر کامیون بین هند و افغانستان از ۳۰۰۰ دلار به ۱۸۶۰ دلار کاهش می‌پابد(18,2018 370۷67006۲ ,10167۷161 06780021 ,۸826 13۰). با حضور هند در چابهار شاهراه‌های تجاری تورخم و سپین‌بولدک بین افغانستان و پاکستان و وگه‌ابین هند و پاکستان اهمیت خود را از دست می‌دهند. از زمان قرارداد بندر چابهار در سال ۲۰۱۶ میزان تجارت پاکستان با افغانستان از طریق مرز تورخم از ۲,۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است و میزان ترافیک کامیون‌ها از پاکستان به افغانستان از ۷۰,۰۰۰ به ۷,۰۰۰ در سال کاهش یافته است؛ در مقابل, افغانستان ۸۰ درصد از تجارت خود را به دو بندر چابهار و بندرعباس منتقل کرده است(361010,2018:671 200 0201). دوم اینکه هند با کاهش نفوذ پاکستان در افغانستان می‌خواهد تا مانع از تبدیل افغانستان به یک پایگاهی برای افراط گرایان ضد هندی شود؛ چرا که بعضی از شورشگرانی که در کشمیر و جامو حضور دارند توسط پاکستان در افغانستان آموزت هداد ی #رند پظغانستان غملا به یک پایگاهی برای آموزش گروه‌های مانند شبکه حقانی»لشکز طیبه و حتی"حرکت.المجاهدین و جیش المحمد لذا برای ایجاد ثبات و توسعه در افغانستان» کابل می‌تواند با استخراج منابع معدنی و صدور آن‌ها به هند از طریق چابهار به یک منبع باثبات از درآمد دست یابد که می‌تواند به توسعه و ثبات در ۵-۱-۳. دسترسی به بازارها و منابع انرژی آسیای مرکزی و افغانستان روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی و افغانستان یکی از مهم‌ترین اولویت سیاست خارجی هند است(16011271,2014:239). بندر چابهار این امکان را به هند می‌دهد تا کالاهای خود را از طزیق یک مسیر امن و با هزینه‌های پایین به افغانستان و آسیای مرکزی صادر کند و در مقابل مواد معدانی,و انرّژی از آنجا وارّه کند. سوشما سوراج» وزیر امور خارجه سابق هند در نشست مربوط به «اولین دیالوگ هند و آسیای مرکزی» در ژانویه ۲۰۱۹ با تأکید بر اهمیت بندر چابهار بیان داشت که «اين بندر قابل اعتمادترین مسیر برای همکاری اقتصادی هند با افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی است»(۸/]۳۸,2019. اتصال بنادر هند به ۰ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم» شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ کشورهای مستقل مشترک‌المنافع او به‌طور کل به کشورهای آسیای مرکزی از طریق بندر چابهار و کریدور شمال-جنوب» هزینه‌های جابه‌جایی کال" برای هند به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش می‌یابد و برای هر ۱۵ تن کالا حدود ۲۵۰۰ دلار صرفه‌جویی ارزی نسبت به مسیر دریایی خواهد در حال حاضر هند به دلیل محدودیت‌های دسترسی زمینی جهت مبادلات تجاری با آسیای مرکزی» از بازیگران رقیبی مانند چین» روسیه و ترکیه عقب مانده است؛ برای مثال» در سال ۷ حجم کل صادرات هند برابر با ۲۹۲ میلیارد دلار بود که در اين میان سهم آسیای مرکزی و افغانستان فقط ۱,۰۷۵ میلیارد دلار بوده است. در حالی که صادرات چین به آسیای مرکزی و افغانستان ۱۳,۸۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱۷ بوده,است(0۳20,2019). هند می‌تواند کالاهای مصرفی مانند دارو چای, پوشاک,آماده» امتحصولات پزشکی».برنج و ماشین‌آلات و کالاهای الکترونیکی به آسیای مرکزی و افغانشتان صادر کند و در مقابل این کشورها می‌توانند کالاهای شکل(۱): نقشه مسیرهای ارتباطی هند به آسیای مرکزی و افغانستان از طریق چابهار یکی دیگر از عوامل مهم سرمایه گذاری هند در چابهار دسترسی و تسهیل جابه‌جایی مواد معدنی است. بندر چابهار به هند به عنوان چهارمین مصرف‌کننده بزرگ انرژی اجازه می‌دهد تا به منابع انرژی آسیای مرکزی, از جمله قزاقستان با ۳۰ میلیارد بشکه نفت و ترکمنستان با ۲۶۵ تریلیون فوت مکعب گاز دسترسی پیدا کند(11۸,2019). علاوه بر این قزاقستان با دارا بودن بیش از ۰ تن اورانیوم(۸500121100,2019 687 ۷۷۵۳1۵) و بیش از ۳۷,۳۰۰ میلیون تن ذخایر زغال‌سنگ(۳1۸,2019) دارای اهمیت حیاتی برای هند است. افغانستان در کنار کشورهای آسیای مرکزی یکی از کشورهای سرشار از مواد معدنی است؛ به‌طوری که ذخایر معدنی آن بالغ‌بر ۱ تا ۳ تریلیون دلار تخمین زده شده است(6,2013:5ع071). شرکت ملی استیل هندادر سال ۲۰۱۱ برای ساخت و بهره‌برداری معادن آهن از اجمله معدن سنگ‌آهن حاجی گک آدر بامیان(که ارزش آن ۶,۶ میلیارد دلار برآورد شده است).سرمایه‌گذاری کرده؛است(5107010,2017). هند برنامه‌ریزی کرده است تا یک خط ریلی از حاجی کگ در بامیان از طریق آزرنج به سمت چابهار ایجاد کند و سپس این خط را به راه‌آهن زاهدان-چابهار وصل کند(6,2013:7ع071). ۵-۲. اهداف ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران در استقبال از سرمایه‌گذاری هند در چابهار با توجه به تحریم‌های بین‌المللی ایران و سیاست"تقابلی با آمریکا می‌توان اهداف ایران در توسعه بندر چابهار و گسترش همکاری با هندوستان را به شرح زیر برشمرد. ایران به‌واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب خود از مزیت‌های ترانزیتی فراوانی برخوردار است که می‌تواند با گسترش شبکه حمل‌ونقل و ارتباطات از این مزیت در راستای افزایش دارنده ارزی و ارتقای موقعیت استراتژیک خود در منطقه استفاده کند(5۳010,2012:1 200 ۳2۵). یکی از مزیت‌های ترانزیتی ایران» بندر چابهار است. بندر چابهار از ویژگی‌های مهمی در بخش ترانزیت بین‌المللی برخوردار است. موقعیت جغرافیایی راهبردی در کنار آبراه‌های بین‌المللی نزدیکی به خطوط بین‌المللی کشتیرانی» تنها بندر تجاری ایران در خارج از منطقه خلیج‌فارس و نزدیکی به بازارهای آسیای مرکزی و افغانستان و درنتیجه پیوند جنوب آسیا با آسیای مرکزی ازجمله این ویژگی‌ها هستند(30۲۳۳۵,2006:419 20ه 712162۹ اما مهم‌ترین مزیت بندر بندر چابهار با قرار گرفتن در مسیر کریدور شمال-جنوب و حد واسط برای برقراری ارتباط بین کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز از یک‌سو و کشورهای آسیای جنوب. جنوب شرق خاور دور و اقیانوسیه و همچنین کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس از سوی دیگر از مزیت ترانزیتی و ارتباطی مهمی برخوردار است(۸۳۵۵:,2017:237 200 ۸13۵۵1). در همین راستا بر اساس نخستین مطالعات صورت گرفته برای تعیین استراتژی بندر چابهار در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای یکی از اهداف عمده آن نقش‌آفرینی در ترانزیت«نین‌المللی«به خصوص برای کشورهای همسایه حسن روحانی در خرداد ۱۳۹۸ با اشاره به اینکه ترانزیت به‌عنوان یک امتیاز جغرافیایی ایران است بیان داشت که بندر چابهار یکی از عوامل.تعامل سازنده با جهان و به عنوان «قدرت ترانزیتی ایران» است (135170,20198). ایران در همین راستا نه تنها از سرمایه‌گذاری هند برای توسعه چابهار استقبال کرده بلکه اقداماتی را به‌منظور تقویت.خطوط ارتباطی و ارتقا بندر چابهار آغاز کرده است که عبارت‌اند از ساخت راه‌آهن چابهار- مشهد و افزایش ظرفیت بندر از ۲,۵ میلیون تن به ۸,۵ میلیون تن در فاز اول که طبق برنامه جامع توسعه بندر ظرفیت بندر در فاز پنجم به ۰ میلیون تن در سال می‌زسد. یکی از بزرگ‌ترین؛ پروژه‌های ترانزیتی وارتباطی کشور پروژه خحط آهن چابهار-زاهدان-سرخس است. اين؛پروژه با طول ۱۳۵۰ کیلومتر در دو قطعه در حال ساخت است. قطعه اول به طول ۶۱۰ کیلومتر چابهار را به زاهدان و به شبکه ریلی کشور تا مرز میلک وصل می‌کند و قطعه دوم نیز زاهدان را به بیرجند و سپس به سرخس به طول ۷۶۰ کیلومتر وصل می‌کند و امکان اتصال ریلی چابهار با مرز ترکمنستان و آسیای مرکزی را نیز فراهم می‌کند ایران از طریق مناطق آزادی مانند چابهار» می‌خواهد فرایند تعامل اقتصادی ملی با اقتصاد جهانی را تسهیل کند. مطابق با تصویب قانون ایجاد مناطق آزاد یکی از اهداف بندر چابهار دسترسی به سرمایه و بازارهای بین‌المللی و ایجاد مناسبات آزاد با اقتصاد جهانی و جذب سرمایه خارجی است(887101,2006:17). ایران با استقبال از ورود هند به چابهار می‌تواند بازارهای خود را گسترش و سرمایه‌گذار خارجی جذب کند. در طی چند سال گذشته و به خصوص بعد از حضور هند در چابهار ۳۵۴ شرکت خارجی با سرمایه بالغ‌بر ۷۷۰ میلیون دلار در بندر ثبت شده است؛ همچنین به دنبال توافق سه‌جانبه چابهار ۱۶۰ شرکت افغان در چابهار سرمایه‌گذاری کرده‌اند و از لحاظ تجاری» بندر چابهار علاوه بر اينکه برای ایران یک دروازه و چهارراهی برای تجارت بین‌المللی است.» ایران می‌تواند روابط تجاری و اقتصادی: خود را با هند به‌عنوان یک قدرت اقتصادی نوظهور و افغانستان به"عنوان یک بازار دست‌نخورده.افزایش دهد. به عبارت دیگر, چابهار نه‌تنها برای ایران راه‌های تجاری بیشتری برای افزایش تجارت باز می‌کند بلکه امنیت تجاری و اقتصادی نیز فراهم می‌کند زیرا: چابهار در خازج از تنگه هرمز قرار دارد» بنابراین آسیب‌پذیری کشور را در زمان فشازهای بین‌المللیآو.تشدید, تنشع کاهش می‌دهد. در نهایت, با توجه به عمق بالای بندر چابهار وابستگی ایران"به بنادر تجاری امارات کاهش می‌یابد. چرا که چابهار توانایی پذیرش کشتی‌های قاره‌پیما و بزرگ تجاری را دارد(۸/302,2019:43). علاوه بر اين» ایران در نظر دارد تا چابهار را با توجه به نزدیکی‌اش نه بازارهای بزرگ آسیا مانند هند. به قطب سوم پتروشیمی کشور و مرکز مهمی برای فراورده‌های نفتی و شیمیایی در منطقه تبدیل کند تا صادرات غیرنفتی را افزایش دهد.:لذا برای ایران مهم است تا فعالیت و مشارکت سیاست‌های آمریکا در چند دهه گذشته نسبت به ایران» انزوای بلندمدت و استراتژیک از طریق سیاست‌های مانند تحریم و حذف ایران از ژئوپلیتیک منطقه بوده است تا از نقش ایران در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی بکاهد. به دنبال این سیاست‌ها یکی از اهداف آمریکا نسبت به ایران کاستن از نقش ایران در آینده اقتصاد و ترانزیت منطقه‌ای و بین‌المللی است که در راستای ۴ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ سیاست حذف و کنار گذاشتن ایران است(2017:10-11,ن۲16۵0ع9 7 200 2۳ رطع و 1. این انزوا باعث شده است تا فرصت‌ها و مزیت‌های زیادی از کشور از دست برود و ایران در کمتر و یا هیچ پروژه ارتباطی, بندری و هیچ پروژه کلیدی حضور نداشته باشد و حتی خط لوله‌ی مهمی از ایران کشیده نشود؛ اما با این وجود ایران هنوز از اهمیت ارتباطی مهمی برخوردار از آنجا که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها موقعیت جغرافیایی ایران» جایگاه انکارناپذیر آن در پیوند آسیای جنوب و آسیای مرکزی است. آمریکا در سال‌های گذشته تلاش کرده است تا این مزیت ایران را کمرنگ کند. نمودهای سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا در اين دو منطقه, طرح جاده ابریشم جدید آمریکا برای اتصال آسیای مرکزی"و آسیایجنوب و همچنین پروژه تاپی آنمایان شد. هیلاری کلینتون در جولای ۳۰۱۱ چشتم‌انداز جاده ابزیشم.آمریکایی را در هند مطرح کرد که یکی از اهداف آن جلوگیری و پیشگیری از محوریت ایران در بازرگانی منطقه‌ای و در مقابل گسترش نفوذ و تأثیرگذاری آمریکا, بر معادلات ژئوپلیتیکی سای" جنوب و آسیای مرکزی بود (2017:10-11,ن9606۵0 برد 7 200 1816/2۳ 1). بندر چابهار با جایگاه انکارناپذیر خود می‌تواند یکی از ابزارهای ایران برای مقابله با نفوذ آمریکا:و ابتکارهای آن در این مناطق باشد. بندر چابهار به عنوان یک نقشه عملی برای مقابله با نفوذ آمریکا در افغانستان و آسیای مرکزی و به طور کلی طرح‌های آمریکا علیه انزوای ایزان در منطقه از طریق افزایش نقش منطقه‌ای ایران از طریق پیوند آسیای جنوب و آسیای "مرکزی است(۷1042906۷۵,2017:35-36). با اتصال و دسترسی کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان به دریا او اقیانوس هند از طریق چابهار علاوه بر مزیت‌های اقتصادی برآمده از جابه‌جایی کالا باعث می‌شود تا ایران امّکان نفوذ سیاسی و تأثیرگذاری بیشتری را در فرایندهای سیاسی و ژئوپلیتیکی این کشورها در جهت مقابله با نفوذ آمریکا به مرکزی باعث می‌شود تا منطق اقتصادی پروژه تاپی برای انتقال انرژی از آسیای مرکزی به هند ۱. هر چند تردیدهای برای تحقق این پروژه وجود دارد. (7۸727) 8106106 وود هک اج 2 صه)کنصه‌ ایوگ ۸ص کند ماس 2.۲ که مورد حمایت آمریکا بوده است. کمرنگ شود(2016:23, 1۳6۲۳۵ (27ع5ه). از طرف دیگر با توجه به روابط دوستانه هند و آمریکا ایران با توسعه همکاری با هند و پیوند منافع آن به ژئوپلیتیک خود می‌تواند در میان‌مدت هرچند به‌صورت محدود از پتانسیل‌های اين کشور برای حل برخی از مشکلات خود استفاده نماید. ایران می‌تواند حمایت هند را جهت مخالف با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران را جلب کند(1,2016:22ط1۳0۲۳۵ ۸۶8271). به طور خلاصه, با توجه به حضور آمریکا در منطقه و تلاش آن برای انزوای ایران» توسعه و فعال شدن بندر چابهار این امکان را به ایران می‌دهد که اولا با نفوذ آمریکا در افغانستان و آسیای مرکزی مقابله کند و نفوذ و تأثیرگذاری خود را بر کشورهای ذینفع از چابهار افزایش دهد. دوما با ورود به رقابت‌های ژئوپلیتیکی و افزایش تعاملات با.قدرت‌های نوظهور سهم خود را در تحولات و تعاملات منطقه‌ای افزایش«دهد "و نقشی به اندازه.وزن: ژئوپلیتیکی خود در مسائل پیرامون ایفا کند و از این طریق سیاست‌های انزواگرایانه آمریکا را خنثی کند( :1270619,2013 دو کشور ایران و هند در مورد اهداف و منافع ژئواکونومیکی خود در بندر چابهار دارای هم‌پوشانی هستند و سرمایه‌گذاری هند در چابهار و استفاده؛از آن به عنوان یک مرکز ترانزیتی در راستای اهداف ژئواکونومیکی ایران از بندر چابهار قرار دارد؛ اما از جنبه ژئوپلیتیکی» اهداف دو کشور با یکدیگر همپوشانی ندارد. این تعارض در اهداف رئوپلیتیکی دو کشور بیشتر ناشی از اهداف و نوع روابط هند و ایران با بازیگران منطقه‌ای او فرامنطقه‌ای همچون آمریکا چین و پاکستان است و اهداف ژئوپلیتیکی هند و ایزان با نوع روابطآن‌ها با هر کدام از این بازیگران در تضاد است. عدم همپوشانی منافع دو کشور در چابهار می‌تواند توسعه سرمایه گذاری و آینده بندر چابهار را با مشکل روبه‌رو کند. مهم‌ترین عواملی که موجب می‌شود آینده‌ای مبهم فراروی پروژه بندر چابهار قرار داشته باشد در زیر تشریح می‌گردد. پیوند قوی میان هند و آمریکا از یک‌سو و تمایل هند به تثبیت و گسترش این پیوندها از سوی ۶ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ دیگر» محدودیتی مهم در روابط هند با ایران و چه بسا پروژه بندر چابهار است. هند و آمریکا با فاصله گرفتن از بی‌اعتمادی و دشمنی در دوران جنگ سرد به شرکای طبیعی یکدیگر تبدیل شده‌اند و در زمینه‌های از جمله دفاعی, آموزشی, کشاورزی» تجارت فناوری پیشرفته. هوا فضا و مهاجرین هندی همکاری‌های گسترده‌ای دارند. در همین راستا در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا در سال ۲۰۱۷ ضمن اشاره به اینکه هند شریک استراتژیک و دفاعی آمریکا است ذکر شده است که «ما [آمریکا] روابط استراتژیک خود را با هند عمیق‌تر خواهیم کرد» ( 7116 ۳06" 11086,2017:46-0). روابط استراتژیک هند با آمریکا در صورتی است که ایران آمریکا را بزرگ‌ترین تهدید خود می‌داند و تلاش می‌کند تا با نفوذ آن در مناطق اطراف ایران مقابله کند. در چنین شرایطی» تمایل هند به گسترش روابط .با آمریکا.و در مقابل» تلاش ایران برای مقابله با زمانی که موافقت‌نامه چابهار بین هند و ایران در سال ۲۰۰۳ در دوره نخست‌وزیری واجپایی به امضا رسید.» روابط هند و ایران به سطح شکل‌گیری روابط استراتژیک نزدیک شده بود و دو کشور علاوه بر موضوع چابهار همکاری‌های اقتصادی» سیاسی و نظامی با یکدیگر را طبق اعلامیه تهران(۲۰۰۱) و اعلامیه دهلی‌نو(۲۰۰۳) گسترشن داده بودند؛ اما یک سال بعد از موافقت‌نامه چابهار با روی کار آمدن سینگ در سال ۲۰۰۴ روابط هند و آمریکا متحول شد و هند گسترش روابط با آمریکا را یکی .از اولویت‌های سیاست اخارجی خود قرار داد. سینگ در اولین قدم سیاست خارجی خود مذاکرات هسته را با دولت بوش آغاز کرد که منجربه توافق هسته‌ای هند و آمریکا شد(1۵71,2009:34)). در همین زمان دولت بوش ایران را به‌عنوان یک تهدیدی برای صلح جهانی در سخنرانی «محور: شرارت» نامید(5107010,2017). در فوریه ۰۲۰۰۷ تام لانتوس) رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با صدور بیانه‌ای به هند مبنی بر اینکه ایاللات‌متحده با روابط تجاری دوستانه بین هند و ایران مخالف است و دولت ایران را به‌عنوان یک «دولت تروریست» توصیف کرد و نارضایتی خود را از گسترش روابط هند و ایران اعلام کرد(۸127,2010:43). هند جهت نزدیکی بیشتر به آمریکا و تصویب موافقت‌نامه هسته‌ای در کنگره آمریکا در سال‌های ۲۰۰۵ ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ علیه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رای داد(۸1870,2010:43). این آرا مهر پایانی بر روابط استراتژیک ایران و هند و در مقابل آغاز فصلی جدید برای روابط استراتژیک هند و آمریکا بود. سانجیای بارو! سخنگوی ارشد و مشاور رسانه‌ای نخست وزیر سابق هند. مان موهان سینگ» این توافق و این دوره را به عنوان پایین‌ترین هر چند به گفته استفن کوهن, هند اصل استقلال استراتژیک را سرلوحه روابط خود با ایران و آمریکا قرار داده(060,2001))» اما دهلی عملا سطح همکاری‌های خود را با تهران کاهش داده و در مقابل همکاری‌های خود را با واشنگتن جهت انزوای ایران افزایش داده است. تغییر در روابط هند با آمریکا به‌طور قابل‌توجهی "بر موافقت‌نامه .چابهار تأثیر گذاشته است. در چنین شرایطی و با توجه به اختلافات ایران و آمریکا و تلاش آمزیکا.برای:انزوای ایران» چابهار(و حتی خط لوله صلح) به یک موضوعی برای چانه‌زنی هند با آمریکا تبدیل شد و نه یک عاملی برای همکاری ایران و هند. زمانی که مذاکرزات توافق‌نامه هسته‌ای هد پا" آمریکا در سال ۲۰۰۵ شروع شد دولت سینگ, مورلی مانوهر چوشی؟ وزیوانشگان دول راهکه یکی از افراد تأثیرگذار در ایجاد موافقت‌نامه چابهار در سال ۲۰۰۳ و طرفدار روابط نزدیک بین ایران و هند بود را برکنار کرد؛ بسیاری از منتقدان این اقدام سینگ را برای خحوشحالی او تسهیل روند مذاکرات با آمریکا می‌دانستند(2015:290-91,[ ۵۳ 10200/). علاوه بر تغییر در نوع روابط هند و آمریکا و به دنبال آن روابط هند با ایران» تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل علیه ایران مانعی«دیگر در توسعه پروژه چابهار بود. با این حال, تنها اقدامی که در دولت سینگ انجام شد ساخت بزرگراه زرنج-دلارام به‌عنوان بخشی از پروژه چابهار در سال ۲۰۰۹ بود. با این حال تحولات ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی موجود در آسیا باعث شد تا هند قادر به چشم‌پوشی از مزایای بندر چابهار نباشد و پس از توافق هسته‌ای ایران» توافق‌نامه نهایی توسعه بندر چابهار را با ایران در سال ۲۰۱۶ امضا کرد. لازم به ذکر است که در بحبوحه سفر نارندرا مودی به تهران و امضای موافقت‌نامه چابهار ۸ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ آمریکا باز هم به دنبال سنگ‌اندازی در مسیر توافق چابهار بود» چرا که آمریکا در همین زمان موضوع موافقت‌نامه رسمی همکاری امنیتی هند با واشنگتن را مطرح کرد( :1(/28002,2018ع۳ با سیاست فشار حداکثری آمریکا و خروج از برجام در می ۲۰۱۸ تحریم‌های اقتصادی علیه ایران از سر گرفته شد. در مورد بندر چابهار اگر چه مقامات آمریکایی اظهار داشته‌اند که واشنگتن مایل به مداخله در سرمایه‌گذاری هند در چابهار نیست و آن را از تحریم‌ها معاف کرده‌اند (8210128002,2018:17) اما اولویت‌های سیاست خارجی ایالات‌متحده برای مهار و انزوای ایران و همکاری هند با این سياست‌ها ممکن است باعث کند شدن توسعه بندر چابهار شود. هند در همین راستا برای سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰۲ بودجه روندا توسعه بندر چابهار را به یک سوم کاهش داد یعنی بودجه سالیانه را از ۳۲ میلیون دلار.به,۶,۵ میلیون دلار در سال کاهش داد(8028261367[06,2019). از طرف«دیگر» تحریم‌های ابالات‌متحده منجر به تأخیر و امتناع شرکت‌های سوئیسی و فنلائططام ایام اجستبک رگم راگبندری و همچنین تردد کشتی‌های بین‌المللی و ورود بانک‌های هندی و افغانستانی به چابهار شده است. با پیش‌بینی پخنین, ‏ پنچید گن‌هانی هند در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد جهت دور زدن تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده» سرمایه‌گذاری خود را از طریق روپیه انجام می‌دهد(3/6012,2018:677 200 8201). منافع ایران و چین در خیلی از موارد دارای همپوشانی هستند. از لخاظ اقتصادی» چین بزرگ‌ترین شریک تجاری و اقتصادی ایران اسست به طوری که در سال :۲۰۱۷ حجم تجارت پکن و تهران بالغ‌بر ۴ میلیارد دلار بوده است(0۳6,2020). با سفر ش جین‌پینگ‌آبه ایران در ژانویه ۶ دو کشور قصد خود را برای گسترش تجارت دوجانبه در بلند اعلام کردند( 200 32701 25 علاوه بر تجارت. چین بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در بازار ایران است. حدود ۰ شرکت بزرگ چینی در بخش‌های کلیدی اقتصاد ایران به ویژه انرژی و حمل‌ونقل سرمایه‌گذاری می‌کنند. در کنار همه این موارد ایران با منابع طبیعی فراوان» سرمایه انسانی» بازار بزرگ و نسبتا دست‌نخورده دارای اهمیت اقتصادی مهمی برای چین است(7212162,2019). همچنین با تبدیل شدن چین به‌عنوان یک قدرت اقتصادی» گشایشی استراتژیک برای ایران پدید آورده است تا بتواند با تحریم‌ها و فشارهای آمریکا مقابله کند(5087108:010,2012:192). خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ باعث شده تا آمریکا سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران وضع کند و از کشورهای مختلف خواست تا واردات نفت خود را از ایران به صفر برسانند. با این حال این تحریم‌ها با مانع قابل توجه چین روبه‌رو شد که بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است. پکن به دلیل نیاز خود به نفت و همچنین حفظ روابط نزدیک خود با تهران واردات نفت علاوه بر همکاری‌های اقتصادی, دو کش در انغادژئوپلیتیکی دارای همپوشانی منافع هستند. ایران و چین نسبت به جایگاه خود.در نظم جهانی موجود ناراضی:هستند و تلاش می‌کنند تا با تغییر در توزیع قدرت در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای. جایگاه خود را ارتقا بخشند. اگرچه در زمینه‌های شکل‌گیری طیفی از همکاری‌ها میان دو کشور را باعث شده است. همچنین همکاری دو کشور در سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان همکاری شانگهای, حمایت چین از مسئله هسته‌ای ایران و برجام و همکاری دو کشور در بحران‌های خاورمیانه بخشی از روابط دوستانه دو: کشور است(5187121018,2012:190). به‌طور خلاصه, ظریف در روزنامه گلوبال تایمز چین» روابط ایران و چین را چنین توصیف می کند که «چین امروزه به یک شریک اقتصادی ضروری برای ایران "تبدیل شده است و دو کشور در حضور هند در بندر چابهار جهت مقابله با چین, با منافع ایران و چین هم‌پوشانی ندارد. چین بخش عظیمی از نفت خود را از خلیج‌فارس تهیه می‌کند و این نفت از طریق اقیانوس هند به تنگه مالاکا ی سپس چین می‌رسد. همان‌طور که قبلا ذگر شد یکی از اهداف هند از سرمایه‌گذاری در بندر چابهار کنترل بر مسیرهای دریای و مهار چین در مناطق حاشیه اقیانوس هند است. این نه‌تنها با منافع ایران و چین در تضاد است بلکه باعث ایجاد نوعی هم‌پوشانی بین منافع هند و در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا آشکارا ذکر شده است که علاوه بر اینکه از حضور هند و کمک‌های اقتصادی آن در آسیای جنوب و مرکزی استقبال می‌شود بلکه «ما [آمریکا] از حضور و رهبری هند در اقیانوس هند حمایت می کنیم»(110186,2017,50] عافط ۷ ع۴ط1). لذا یکی از اهداف آمریکا جهت حمایت هند در اقیانوس هند و آسیای جنوب, مقابله با افزایش قدرت چین در این مناطق است. از این‌رو می‌توان گفت که معافیت بندر چابهار از تحریم‌های آمریکا در راستای استراتژی آمریکا یعنی نفوذ هند در افغانستان و مسیرهای دریایی و به چالش کشیدن از طرف دیگر» حضور هند در بندر چابهار باعث ایجاد.نگرانی‌های ژئوپلیتیکی برای پاکستان شده است. پاکستان تمایل ندارد هند.در مرّزهای غربی آن"و؛در.افغانستان حضور یابد» چرا که از منظر پاکستان حضور هند در این مناظقّ بأعث افزایش تحرکالت قومی در مناطق داخلی پاکستان می‌شود. علاوه بر اين, پاکستان هممیشه نگران.استراتژی.هند برای انژوا پاکستان و نظارت بر بندر گوادر از طریق چایهار بوده است(۸1027722061,2018:89 200 ۸120). در چنین شرایطی اگر ایران به نگرانی‌های اسلام‌آباد توجه نکند ممکن؛است.اسلام‌آباد همکاری خود را با رقبای ایران در منطقه از جمله عربستان افزایش دهد. مونیر اکرم سفیر سابق پاکستان در سازمان ملل, بیان می‌دارد که «هند در حال:کار کردن با ایران برای؛موازنه ابتکار جاده و کمربند است که شامل کریدور اقتصاد بین چین و پاکستان است» او همچنین اضافه می‌کند که:«اين همکاری ممکن است باعث تحریک همکاری روابط بین اسلام‌آباده پکن و ریاض شود)(۸16270,2016). دو کشور ایران و پاکستان تلاش می‌کند تا به نگرانی‌ها یکدیگر بی‌اعتنا نباشند و گسترش روابط آن‌ها با بازیگران منطقه‌ای به ضرر دیگری تمام نشود. پاکستان در همین راستا از شرکت در اثتلاف نظامی به رهبری عربستان علیه حوثی‌ها در یمن خودداری کرد و مجلس پاکستان مانع از ارسال نیروهای نظامی پاکستان به یمن و پیوستن آن به ائتلاف سعودی شد(1)27170,2017:6). تهران این اطمینان را به پکن و اسلام‌آباد داده است که به دهلی‌نو یا هر کشور دیگری اجازه نخواهد داد که بندر چابهار را علیه منافع چین و پاکستان استفاده کند. لذا ایران احتمال پیوستن پاکستان و چین به پروژه چابهار را در آینده‌ی نزدیک از بین نبرده است. در مه ۲۰۱۶ همان سالی که توافق چابهار امضا شد مهدی هنردوست. سفیر ایران در پاکستان» ضمن اشاره به اینکه قرارداد بندر چابهار به پایان نرسیده و فقط به سه کشور شریک (ایران, هند و افغانستان) محدود نمی‌شود» اظهار داشت «اين توافق به پایان نرسیده است. ما منتظر اعضای جدید هستیم. پاکستان به عنوان همسایه برادر ما و چین شریک بزرگ ایران و دوست پاکستان از ورود آن‌ها به موافقت‌نامه استقبال می‌کنیم»(1018,2016 4 عصطز1 ع15). تهران همچنین همواره درصدد برطرف کردن این نگرانی بوده که چابهار رقیب استراتژیک گوادر نیست و حتی ایده دو بندر را به‌عنوان دو بندر خواهر تائید کرده است. ایران معتقد است که هر دو بندر باید در کنار یکدیگر عمل کنند. ظریف به همین منظور بیان می‌دارد: که «بندر«چابهار و بندر گوادر رقیب یکدیگر نیستند و این دو بندر مکمل یکدیگر.هستند؛و چنانچه در افقابل همدیگر باشند قطعا هر دو بندر متضرر خواهند شد»(290170,20190]). ایران در همین راستا قضد دارد برق و سایر کالاها را به گوادر صادر کند. اين تلاش‌های ایران جهت. حمایت. از گواذر و دعوت به مشارکت چین و پاکستان در چابهار در تضاد آشکار با اهداف ژئوپلیتیکی هند: در استفاده از بندر چابهار است. همان گونه که مشخص شد دستیابی به اهداف ژئواکونومیکی از طریق بندر چابهار برای ایران و هند مهم است. هند به آرزوی دیرینه خود یعنی به منابع و بازارهای کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان دسترسی می‌یابد و ایران در همین راستا به دنبال توسعه بندر چابهار به‌عنوان یک مرکز ترانزیتی و محلی برای گسترش همکاری‌های:اقتصادی و تعامل با اقتصاد جهانی است. در واقع نوعی همپوشانی بین منافع ژئواکونومیکی؛دو کشور وجود دارد اما در مقابل اهداف ژئوپلیتیکی دو کشور برای استفاده از بندر با یکدیگر هم‌خوانی ندارد. از آنجا که تضاد در اهداف ژئوپلیتیکی مربوط به نوع روابط ایران و هند با بازیگران تأثیرگذار در عرصه بین‌المللی شامل آمریکا و چین و بازیگر منطقه‌ای همچون پاکستان است. باعث شده تا پروژه بندر چابهار در طی چند سال گذشته با کندی مواجه شود و به دنبال آن چابهار به شدت از منظر ژئوپلیتیکی نگریسته و درگیر در حالی که هند تمایل دارد تا از بندر چابهار برای مقابله با چین و پاکستان استفاده کند ایران می‌خواهد این دو بازیگر را با توجه به نوع روابط دوستانه‌شان در پروژه چابهار شریک کند. از طرف دیگر تداوم سیاست تقابلی ایران و آمریکا و تلاش ایران برای استفاده از بندر برای مقابله با انزوا آمریکا باعث شده تا با سیاست‌های هند همپوشانی نداشته باشد. علاوه بر اين» آمریکا از طریق تحریم‌ها مانع از حضور همه‌جانبه سرمایه‌گذاران هندی در چابهار شده است. این تضاد و عدم همخوانی در منافع ژئوپلیتیکی از یک طرف باعث کندی در موافقت‌نامه در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹ بوده و از طرف دیگر باعث شده تا نتوان چشم‌انداز روشنی برای موفقیت پروژه در سال‌های آینده تعریف و دستاورد ملموسی برای آن انتظار داشت؛ چرا که مزایای ژئواکونومیکی و اقتصادی آن تحت تأثیر مسائل ژئوپلیتکی ترباژ گرفتهوغانقش اقتصادی آن در آینده کمرنگ خواهد شد و حتی ممکن است عملا اهمیت ژئواکونومیکی چابهار:از بین برود. لذا تصمیم‌گیران تهران و دهلی‌نو باید توجه کنند که در صورت تداوم این روند چابهار در یک موضع ضعف قرار هند و آیران نیز دارند تا از یک منطا بلوامدی ای بینویشگه و با تقویت جنبه‌های تجارزی و اقتصادی بندر و بازنگری در اهداف خود ازابنلاز جابهار چشم‌انداز مثبتی برای آن ایجاد کنند. این باعث می شود تا از حساسیت روابط هند و ایران با بازیگران دیگر کاسته شود. ایران باید از طریق تقویت خطوط ارتباطی به بندر به خصوص خط آهن چابهار به سرخس, ارتباط بندر با آسیای مرکزی را تقویت کند و مشوق‌های اقتصادی؛برای کشورهای موجود در بندر و کشورهای که تتمایل دارند ذر بندر خضور پیقا/ آکسد زاقوات وکن*ذرومقابل هند باید تلاش‌های: خواه را برای بازاریابی و جابه‌جایی بیشتر, کالا به حصوص به کشورهای آسیای مرکزی را افزایش دهد. علاوه بر اين» برای کاهش ناهمپوشانی‌های ژئوپلیتیکی و افزایش مزیت‌های ژئواکونومیکی چابهار از کشورهایی که قبلا برای حضور در چابهار تمایل نشان داده بودند استقبال شود و آن‌ها را در مراحل توسعه بندر شریک کنند و در عین حال هند همچنان سهم اکثریت در سرمایه‌گذاری را حفظ کند. کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی و حتی چین تمایل خود را به سرمایه‌گذاری در بثدر نشان داده‌اند. از این طریق می‌توان انتظار داشت که چابهار به یک مکانی برای تعاملات چندجانبه اقتصادی تبدیل شود. به‌عبارت دیگر» حضور کشورهای مانند ژاپن و کره جنوبی باعث می‌شود تا منافع ژئوپلیتیکی کمرنگ‌تر و ابعاد ژئواکونومیکی بندر برجسته شود. همچنین با حضور کشورهای بیشتر در چابهار باعث می‌شود تا سرمایه بیشتری وارد بندر چابهار شود. نگارندگان از معاونت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی به‌واسطه حمایت‌های مادی و معنوی در راستای انجام این پژوهش, و هم چنین سردبیر و هیات محترم تحریریه فصلنامه بین‌المللی ۴ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم» شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ و وعنانانطاهم02) عزععاد5 عطا عصنم‌ع 135 .(2017) 1 منفقهصط۸ بشک منوحصدط۸ 312000۵1 #صه خطع۷۷۵ آمعناناهمر0عی ها انس عصنا حز 72006 ۳۳۵۵ مقطه‌طاهش ق1120 5 ما۳ عصنوصما دا .(2018) حاگ مطاعله و۸ بط 2 معصط۸ ۰ نز0ل .86-100 ,(25)4 وبنا2 اع۳۵ 2/0016 ص۳2 3 11 :۵ علطهاند ۸ ,30۸/0 ب,عصتهی ا:ع و720 عط1 .(2016) 20 مص‌هل۸ 5۰ 0۲600۳۵۲ 0۳ 85655601 هه :۳۵0 وصه و10 «(ر2011) ۳۵(۰) ۸ مصد‌ن۸ 8:0۹ 860۵115 5 صهادتصعطاع‌ک۸ فصه مصقعل معنوصا عح۸ ۷۷5۵۲ .(2017) اک مصقطاحنس۸ 0401:0017 .87-93 ,(41)1 وکزقلزلدس۸ عنعع 5021 ,نع عم و۸ ۳0۳۲ حعطه‌طاهش6 عطا ۳0۵۳68 ۵۶ 70۵ مط0نععج 0صه 20۳ حقطه‌ اه :(2016) 1 منصعفصعگل و۸ :026۲ 6605 ا0ع[م2۳ لفط لمعنمص۳۵0 3/051 156 .(2018) ۸.37 منسنزی۸ 0 ناه علطهانم۸ ,ره نف ص02 ده 7 مه ماع عطا ععصمصنزط کصن0 13 :حقطه‌ماهطا) نصا ۵۵ معط ک هتوصا «(2015) 36 .36 منسمنط صحل۸ بش۸ معط عاطادلنه۸ .یور اهس۸ قصه کعنوندک عکصع361 1۵۳ عانختعصا +عکسام عطا جاک ما 1160۵0 1-5 7 نها 36 ده 65۵ 91336/180 1 کرد مدا کل نگ ۷ // :8 دنه ۵۵۳ ,کصنهی صقاتاظ :2019-20 عولط صمنصنآ .(2019) 1 بععزتعطه هط 000 ماوصتطعط ۲09://0۰ط نکم 16 طهاند ۸ 0ص عط1 عنم 1ععظ هذ کععم1 570678۷ 6ص0اههعد نلمعل مقععلنه کلا-ملص1 .(2014) .(و0ت) بط .8 مفتقط 085 :1.60 د0اعهنطاعه ۷۷ ,80066 وطنع ۳۵۳ تعنص «ر2001) 5 مصعطامن 0 1011200۶ عزع 5216 :20۳ 2023 ما کععم۸ کقصنطان0 .(2017) 36.7 ,00۳۳۵0 عصتاضه/2 لمدمناج< عطا ۶ه لفصسو70 تکنند‌اکگ۸ عصتاضه/3 معنفص1 1۵۳ کصمتم0 0 ,ق و۲28 ,تق20 ی نعزع۸ طاناهک صز ماع صصم عزععاد اک .(2013) ۸ ,اعنصه1 ,ک16۳65 13 بن[20 0ع ۳۵۳۵ صععنعصسش۸ باعل عسطا که اصز گم مان ۲۳6 6130 ۳1۸ ,135 8ن60 10 وصه مقاعطلم مق ۵۶ ومقسصنک عنابه ۳۵ ,(2019) 81۸ /[7ا- 0 7 مطمکزد لهس / دم اهدص لماع 0 /0ع 6۵۵ ۳0۹://۷۷۶۷ط3 که عاطهاند ۸ -ط270۳ نز تقطع هط 0 ۶و صمنانده2 عطا وصناد‌عنا 1 .(2012) حاک مفنصامطاک بط م۳2۵۵ ,5ع0 عسطاعن0< ۶و اصعصم10 :1206 عطا جز علمط از موصه انفص1۳2 طاناه‌5 2207 :هط اعق/3 مکناناه م60 ۵۶ م0056 وصه 165م 200 .(2017) .3 مقنصگه11 6 ۶ کعناندمد0 لمعناناه م60 ۲و کزعولدس۸ .(2005) 1[ مقفصنصمط :38.8 مقنصرعگه11 40 608۳220۷ ,(عع2 50 0ع10ع6<) اکععاصاآ (مدمناه< صن صح۳ م اعدم) اک -طاناه‌5 ,من اعگ۸ صز دعزع مادک کصماعمله2 وصه 5 0ن0 13 .(2012) 2 مللقش) با ,110۵6۲ :۳ ع16طهانم۸ ,عصنلص0 نودام[ علق۷ ,20۳8 10 ۵۶4 عل7 ۸ .(2011) !لح ماماع که[ 6-10-05 0/060/1۵1 عع 21 له ماع علنه و // :05 ههام۸ کجند‌اگ۸ ۵۶ 51216 ات0 156 +کصوتاهام هکلم 7-ص۳2 .(2017) 7 مصفعک1 ۳۵۲۵ 0۳ 10106۳ 100۶۵ فعتص‌مصم۲ خصعمصاک بصا صعطیک۸" .(2017) ۸ ,1۳0۳۵ ۸131316 ,7026 ۳۳۵۵ معط 02 ,7006 ۳۳۵۵ حقطه‌ اما صذ وه مصم0 ناه عزعع ۸ ۳۵8 :۳۰10 وزع۸ اعخص6 0000۲ 1005 .(2014) 1 هدام حمص گر -239 :(2)6 ,رع010م و م۸ 200 عمآمنمک ,کدمزک مدع جسه‌عک فصه عن9مط۳۵۳ ماعن[گط00 0۶ نع م1 :060-۳000 ما نامع ۳۳۵۳۵ .(1990) 31۰ ۸۰ کلق 1 ,181086 جزع۸ [2ا ۲ - وهآ ناکم جعکد /۸3 بط اصعصعاهاک 2۳655 .(2019) 2/۳۸ 6 ۶ لقدس70 ندنند‌اگ۸ عصتض/3 حقعطه‌طهطا0) ۵۶ 20۳ عطا عزسق-ز بروعاد ند ۰ ۹ 10 :0400 41-50 ,08و00 ۶ صدمنع0سا۳ عصنضج/2 مدمه ,65ن[80 لهنطمهعم0عی فصه جطمه‌عمعی ما2 .(2002) ۶ مطعل ملع طهاز1/0 ۳ +صعتطع1 ,ص116 مصه م06 معنصعا .(2007) ۶ ,للع طهاز1/0 5 ناسا :مه انا عصدم سک کهزع۸ ددع0 .(2014) ۸ ورولکعله 12 ۰ 5 5021686 کعله هط عاعناد) عوعلام) ۷۷۵۳ جصس۸ مرععاد50 5 1۵۳ 0(۰)) بآ ,3/30080 :عم م5102 بل بش۸ مفصقصطقط ب6 .۸ ص506 .۸ ,0ع0ق21 0 ,1072/00/7 کت عطا 16۶ کصمزاهنامصا تصمانصه‌طاوک۸ رز ععصعجاگصا 5 ص1۳ [۳0۳۶1۵0 13] .165-187 .00 ,52 19306 ,14 ۷۵1۰ وززاتعاتفتا0 کناناهم0ع6 ۶ فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم» شماره سوم» پاییز ۱۴۰۰ 06 ناه 3016 انه۸ ,2017 صز ع21م2 ادومرظ حصنطک هه هنوصا .(2019) 0۳۵ 0 ناه 16 طهلنم۸ ,1۳۵06 هصنطک هه ص۳۵ :2۳[6 ۳۵0 «(2020) 0۳6۵ ۰ ۳۹۳8 8 1۵۳ عقق اکما ۸ تصقاعنصقعطع‌گ۸ صز هن9ص" .(2010) 11.۷۰ ماصه80 5۰ 0000۷ :80۳ حقطه‌ ها که 00006205 13002-1۵0 .(2018) ۷۰ 1۳ ما88 6216 مسآ آهدمنعم۸ ۸ حعطه‌طاقط0) نز نصا" .(2018) 1 م۵اطع/3 :۷ .1۳ ماصه8۳ 2 که 10676100361 2071 جمطه 0۵ ۵1 عانصناآ مه ععل‌هادط0 .(2006) 36 مفتماجه۳ [36۹1۵0 10] .17-22 .00 64 ۷۵1 هس70 ۳۵۵0۶ ,7006 ۳۳۵۵ ۵۰ .بواناندهاد هه اسهع5 مکعناناه‌ممعی نعزع۸ لواصع0 .(2016) ۸ اند ۳20 جز 1016۳65 3۳00096 هه عزععاد اک که انو 20 13025 .(2018) ک1 مقلامعدونطع0 6۰ قح اقا بصقاعتصق‌طاوگ۸ و۵۵۳ نام 1005 .(2013) ی ,80۳6 ۸ :3۷۵۳ 60-50216816 صهنوصا-مصنگ 16۵6 .(2018). ۸ محقطیع۸ با مصطنطاه۴ عاطادلنم۸ .(13)1 ,عاع 210 20۳5 حقطه ها وصه تقوج ی و روک عناههمصمح۲ ما56 +عاکه ها کنصقطایک۸ 10۳/2۳۵ حامهمرم ۸ توص .(2012) .لاه .اه 3 مععنکد 5 [۳0۳۹1۵0 10] .125-52 00۰ ,26 18306 وتاتعا ها نامع م2013 و11 70۳0۵1 ,61205 حصنط) وصه ۳۵0 ۵۶ ۳0۳5 13616۳020 .(2012) 34 معنصتاه ماک 6 ج 8 0نع3/1202 :1۳۵۵ وصه مقنفصا1 مکعنهاک معانمت] عط1 .(2016) ۷۷.8.5 نگ :۵2 0۵ 0۶ 0256 156 ناصعصم 1306610 هه سک عصمصعله8 .(2017) 85 ما5 7 ناه 16 هلنه ۸ بوعنواک محصنط +5 عصصع) تفصصعطا0) ,1۳۵۵ 7 0051۳66 کز کعابامظ ازعصه 1۳ 20۳ حعطه‌ ها عمنزم۵10 106 .(20192) صنصعه 1" ./ ۳0/3/65 675 ۰1۵50 ۷ // :3۳05 ناه عاطهاند ۸ ,۷۷۵۳۵ عط از صمناج- ,80005 ۵۶ تفص صز 6[ اصقاممصطن هه فجقام حقطه‌طقا0) م7 .(20190) صنصعه 1 [36۹1۵ 13] +398/03/02 075/1 /13/م ‏ 7عصصنصکه ۲۰ // + ع۲0ط ناه عاطهلهز ۸ حصنط) مصهاعطله۳ تعنص مد" آ62 1 حعطه‌طهط .(2016) هنفصا که عصنا 15۵ ب0 65 هو هن 6ص //:0ط ناه 16 طهلنه ۸ م۳0 نعص0 ۷۷61 عاها5 معاندت] عطا ۵۶ روعاد50 اسهع5 امدمناه< .(2017) 10۶۵6 عتط ۷7 156 40 75 ۳ ۵۶ دزده8 [معناناه م60 عط1 .(2017) 37 منصفاع و1 :36 ,11556" ,7 .370 ,لهنتا70 کنتعق ت02 وصه وزک۸ 0600۵1 بوزک۸ ص06 حز ۵۵مط مالازگ مصنط) :4 16ط12نه۸۷ ,بوعناه۳ صع ۳۵۳۵ مصع۳ا هز عصع6 خمع6 کنعصنطت .(2019) ۸ مقکلههاد۷ 621-8236-13-۰ ۲ع-عقسنط /19/09/05 20 /صم ی نامع 10۳۵ //: 131105 نقزکه ۳ ۵۶ 00007 ط لا هاوگ 0626 ما ص۳۵ هصه صعاعفمل2 هو عصمختعصصمح 101-4 .00 ,2 .310 ,13 ۷7۵ وززاتعاحها کعناناه م60 ,لفط 1 فصه کعع ۳۳۵۳ ۵و1 فصه صمنصتآ ۳0062 عط1 .(2015) ۶ ,تقاه1 :36 موصعنیز۷ :8 ,1۸۷1۳۵۵0 8 ک11 20 جمعاط 0۵۳0 2۰ منط ما2 نع 2/6 07 ع09اع 1 :4 عاطاهلنه ۸ ,066 وصنص< سنصصرتآ .(2019) صمتاهنموع۸ +3006 1۸۷۵۳1۵ ۸۳6۲۲۵ ۵۶ ک6اها5 #عاندتآ عمط وصه ص ۶و عمط عط1 .(2016) 6 مخع ق7101 بونج ۸ 1316۳20۵ ۵۶ عانطتاعصا صعناها نعهنط مذزک۸ [0۵صع0 که کنا0ع 5 0۶ عنوولهم۸ 0ص صمنادعند 1۷ .(2009) ۸ مطعلهعنامطی نل۷ :لا ما7 ,1365 1002 ,قط۳۵1۵0 هصلط20-6 علصنط منکن 60قط5 .(2019) 36.7 مگنه7 .تاک 62671 5/0/11 ع 2[0 10ع ۵ //:0ط نعه عاطهانه۸

با آغاز سده بیست و یکم ایران و هند موافقت نامه های زیادی جهت گسترش همکاری اقتصادی و سیاسی با یکدیگر امضا کرده اند. یکی از مهم ترین همکاری های دو کشور، توافق نامه سرمایه گذاری هند در چابهار است. ایران و هند طبق اعلامیه دهلی نو در سال 2003 توافق کردند که بندر چابهار را توسعه بخشند اما توافق نهایی بین دو کشور در می 2016 حاصل شد و در سال 2019 سرمایه گذاری هند در چابهار عملیاتی شد. مقاله حاضر به بررسی دلایل تأخیر سرمایه گذاری هند(2003 تا 2019) در بندر چابهار و چشم انداز همکاری ایران و هند در این بندر می پردازد. روش پژوهش مورد استفاده در این تحقیق از نوع قیاسی-فرضیه ای است یعنی با استفاده از مفاهیم کلیدی ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک به توصیف و تحلیل مسئله پرادخته می شود. گردآوری داده ها عمدتاً به صورت اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که به رغم منافع و اهداف مشترک ژئواکونومیکی، اما اهداف متضاد ژئوپلیتیکی دو کشور باعث شده تا روند سرمایه گذاری هند در چابهار با تأخیر روبه رو شده و نتایج ملموسی برای آن در آینده تصور نشود.

433877

(11/76 :2015 ,110) تا مدتها اینگونه تصور می شد که چرم دزدی دریایی مانند تجارت برده» به طور کلی در دنیای معاصر از بین رفته یا دست کم موارد آن به اندازه ای شده که نیازی به توجه جدی جامعه بین المللی ندارد.۲ اما برخلاف این تصور در طول یک دهه گذشته این پدیده درابرخی مناطق دریایی از جمله سواحل سومالی و اندونزی» به یک اپیدمی و معضل جدی تبدیل شده است." ۱. در شرایط حاضر تنها محاکمی که اقدام به تعقیب و محاکمه و مجازات مرتکبان دزدی دریایی در نظام بین المللی می کنند» دا دگاههای داخلی کشورها می باشند و هیچ دادگاه بین المللی برای محکمه این مرتکبان اختصاص نیافته است لذا بحث رعایت حقوق بشر درباره مرتکبان دزدی دریایی صرفا دریاره دا دگاههای ملی محاکمه کننده متهمان دزدی دریایی قابل بحث خواهد بود . ثبت شده از سوی دزدان دریایی اتفاق افتاده است. این حملات در موارد بسیاری باعث توقیف کشتی و به گروگان گرفته شدن رد ین المللی از آغاز حملات دزدان دریایی به شیوه نوین تا سال ۲۰۱۵ قریب به پنج هزار حمله ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۳۵ کشور ما هم به مانند بسیاری از کشورهای دیگر در سالهای اخیر یکی از قربانیان حوادث دزدی دریایی بوده است به نحوی که کشتی های ایرانی در چند سال گذشته قریب به صد بار مورد حمله یا تهدید به حمله دزدان دریایی واقع شده که در چند مورد» این حملات موفقیت آمیز بوده و منجر به گروگان گرفته شدن خدمه کشتی ها و غارت اموال و کالاهای آنها گردیده است! و در دیگر موارد نیز با دخالت کشتی های جنگی نیروی دریایی ارتش که برای حمایت و حفاظت از کشتی های نفتکش و تجاری به خلیج عدن اعزام گردیده بودند» دزدان دریایی موفق به تصرف کشتی و رسیدن به اهداف خود نشده اند.۲ اگرچه در حال حاضر چالش مهم جامعه بین المللی دزدی دریایی در سواحل سومالی و خلیج عدن است اما محدوده عملکرد دزدان منحصر به این مناطق نمی باشد. شرایط و اوضاع و احوال خاص حاکم بر کشور سومالی, اقداماتآدزدان دریایی در حمله به کشتی های حامل کمک های امدادرسان وابسته به سازمان ملل؛ اهمیت استراتژیک مسیر و محدوده عملیات دزدان دریایی در تجارت بین المللی و .... از جمله اشباب برجسته شدن موضوع و تلقی آن به عنوان تهدید صلح و امنیت بین المللی می باشند." اما دزدی دریایی در جهان منحصر به این منطقه نبوده و در طی سالهای گذشته نواحی چون آسیای جنوب شرقی و دریای کارائیب عرصه تاخت و تاز دزدان دریایی بوده است. (به طور مشخص مناطقی از قبیل سواحل اندونزی» تنگه مالاکا مالزی» فیلیپین» ویتنام؛ بنگلادش, سواحل نبجریه, غنا پرو کلمبیا. جامانیکا ونزوئلا سومالی؛ و خلیج عدن مناطق عمده وقوع دزدی دریایی در جهان می باشند.» (21/231 :2014 ,ع۵«نط۸۳) در بعضی مطالعات نیز اینگونه بیان شده است که «میان بعضی از این دزدان دریایی و گروه های تروریستی همچون القاعده ارتباطاتی وجود دارد.» ( ,0۳۵۳8 خدمه و مسافران گردیده است. همچنین مقادیر هنگفتی نیز به عنوان باج برای آزادسازی گروگان ها و کشتی ها به دزدان دریایی ۱. از جمله حمله به کشتی «ایران دیانت» از سوی دزدان دریایی مستقر در سواحل سومالی که در ۳۱ مرداد ۱۳۸۹ صورت گرفت و خدمه ۲۹ نفره این کشتی مدت ۵*۶ روز را در اسارت دزدان درایی سومالیایی بوده و و بعد از مذاکرات بسیار این خدمه آزاد شدند. گفتنی است کشتی مذکور حاوی ۴۲ هزار و ۵۰۰ تن انواع مواد معدنی و صنعتی از چین به سمت هلند در حرکت بود در خلیج عدن و در آبهای بین المللی بدست دزدان دریایی سومالی ربوده شد. ۲ مانند حمله ای که در ۵ بهمن ۱۳۸۹ به کشتی نفتکش هراز توسط دزدان دریایی سومالی انجام گرفت. لازم به ذکر است که اين کشتی حامل نزدیک به ۲ میلیون تن نفت خام بوده و تصرف اين کشتی از سوی دزدان, ضررهای اقتصادی هنگفتی را برای ۶ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ 13/32 :200) حتی در سالهای اخیر در اروندرود و خلیج فارس نیز موارد متعددی از فعالیت رشد فزاینده دزدی دریایی در سالهای اخیر بخصوص در سواحل سومالی, واکنش های جهانی گوناگونی را به دنبال داشته است. کشورهای متعددی از جمله ایران در تلاش برای حفاظت از کشتیرانی بین المللی و البته منافع تجاری خود اقدام به گسیل نیروی دریایی شان به خلیج عدن و سواحل سومالی و بعضی مناطق پرخطر دیگر کرده اند. بعضی مقامات سیاسی کشورها از جمله روسیه و هلند پیشنهاد تشکیل یک دادگاه بین المللی خاص با عنوان «دادگاه بین المللی دزدی دریایی» را داده اند. پاره ای کشورها مانند انگلستان» آمریکا و کنیا به همکاریهای بین المللی برای تعقیب مرتکبان این جرم روی آورده اند. شورای امنیت با عنایت به اختیارات خود براساس فصل هفتم منشور ملل متحد. مجموعه قطعنامه هایی را به تصویب رسانده که (به کشورها اختیارات بی سابقه ای را درامبارزه با دزدی دریایی اعطا کرده است.» (8.10/54 :2012 ,اه6ازی) اما واقعیت اینست که علی رغم همه این فعالیت ها و حتی با وجود کنوانسیون های متعددی که تا حدودی در مواد خود مقرراتی را در تعریف این جرم و نحوه مقابله با آن دارند» دولت ها در تعقیب قضابی و مجازات دزدان دستگیر شده خود را در به علاوه در سالهای اخیر و برخلاف گذشته که دولتها تمایل چندانی برای محاکمه دزدان دریایی از خود نشان نمی دادند و حتی در موارد بسیاری آنها را بعد از دستگیری در سواحل سومالی مجددا آزاد می کردند. با افزایش بی سابقه موارد ارتکاب دزدی دریایی در دنیا بسیاری از کشورها اقدامات و پیش بینی های قانونی و قضابی را برای محاکمه کیفری مرتکبان دزدی دریایی آغاز کرده اند. کشورهای زیادی شروع به تصویب قوانینی برای جرم انگاری دزدی دریایی کرده و در حوزه دادرسی و محاکمه نیز تا حدود زیادی از حالت انفعالی که تا به امروز به آن دچار بودند خارج گشته اند. برای نمونه کشور کنیا که در سال ۲۰۰۹ به جرم انگاری جرم دزدی دریایی پرداخته و از این تاریخ محاکم این کشور به استناد قانون جدید. (موارد متعددی از مرتکبان دزدی دریایی که دستگیر شده اند را نیز مورد محاکمه قرار داده اند.» ( ,16ر(ه۶لنا6 4 :2010) همچنین برخی دیگر کشورها از جمله آمریکا آلمان و هلند و حتی کشور ما که تا سالهای اخیر به خاطر مشکلات فراوان از محاکمه متهمان به دزدی دریایی امتناع می ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۳۷ ورزیدند اقدام به تشکیل دادگاههایی برای محاکمه این افراد نموده اند. ۲) حقوق متهمان دزدی دریایی در زمینه دستگیری» نگه داری و تسلیم به محاکم مشکل مربوط به رعایت حقوق بشر یکی از مهم ترین عوامل عدم تمایل دولت ها به محاکمه متهمان دزدی دریایی است . از جمله این مشکلات» تضمینات مربوط به دادرسی منصفانه شامل هزینه های مربوط به احضار وکیل و خدمات ترجمه برای متهمین خارجی,» انتقال شهود محاکمه و مدارک به دادگاه خارجی, شناسایی متهمان توسط خدمه کشتی های ربوده شده که اکنون به مملکت خود بازگشته اند مشکلات مربوط به حضور شاهد و هیات منصفه است. به هرحال کلیه کشورها موظفند در محاکمه متهمان دزدی دریایی و همچنین از لحظه توقیف و بازداشت مرتکبان این جرم حقوق متهمان را محترم بشمارند و این تکلیفی است که برای دولتها از معاهدات بین المللی و منطقه ای حقّوّق بشر!قابل استنباظ است. حقوق مرتکبان دزدی دریایی تا قبل از اينکه.اتهامات آنها در یک :ذادگاه داخلی یا بین المللی مورد رسیدگی قرار بگیرد از چند منظر شایسته توجه و بررسی:است. اول از منظر افراد دستگیرکننده متهمان به دزدی دریایی آست"و اینکه آیا در موضوع خاص دزدی دریایی یک کشتی جنگی و نیروی نظامی مستقر در آنها که در آبهای آزاد در حال گشتزنی می باشد قانونا می تواند افراد مظنون را متوقف و دستور بازداشت آنها را صادر نماید یا خیر. چراکه حق آزادی کشتیرانی در دریای آزاد یکی از حقوق اساسی همه کشورها محسوب می شود. به علاوه نگه داری متهمان دزدی دریایی در کشتی و خشکی گاه ممکن است مدتها طول بکشد تا فرصت و امکان تحویل آنها به ایک دادگاه صالح فراهم گردد. مهلت معقوّل" باداشت مرتکبان دزدی دریایی موضوع دومی است که شایسته توجه و بررسی است. در ادامه این دو موضوع مهم مورد ۱ از جمله این معاهدات را می توان کنوانسیون من شکنجه و سایر رفتارها و مجازات های ظالمانه» غیرانسانی و توهین آمیز» کنوانسیون اروپایی حقوق بشر» کنوانسیون پناهندگی و میئاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی دانست. به عنوان نمونه ماده ۱۴ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی انواع حقوق و تضمینات لازم الرعایه برای متهمان در فرایند تعقیب کیفری را مقرر داشته است. به علاوه مواد ۵ و ۶ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر درباره تضمینات دادرسی عادلانه می باشد. ۸ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ ۱-۲) قانونی بودن صدور دستور بازداشت و نگه داری در کشتی مهمترین اقدام جامعه بین المللی در مبارزه با دزدی دریایی علی الخصوص در سواحل سومالی و خلیج عدن که اتفاقا در کوتاه مدت نیز اثرات قابل توجهی در کاهش موارد حملات حژّدان دافته استه کرت آنارگان تظامی کتنورها در آبهانی بین المللی است. در‌بسباری ان موارد در این عملیات نظامی ناوهای جنگی با مواردی از قایق ها و کشتی های مشکوک و مظنون به دزدی دریایی مواجه می شوند! حال پرسش قابل طرح این است که بازداشت اینگونه مظنونان از سوی نیروهای نظامی از منظر مقررات دادرسی حقوق داخلی و بین المللی قانونی اگرچه امروزه(و برخلاف گذشته) دزدان دریایی به عنوان مجرمان عمومی و نه دشمنان در حال جنگ شناخته می شوند اما موضوع قابل بحث درباره مقامات و یا نیروهایی هست که اینگونه متهمان را دستگیر می کنند. همانگونه که والتر" کالبو(:1)01001 ۷72116۲) یکی از اعضای مجلس آلمان به آن اذعاره ی ۴ براسای کالت*های ما از قوانین»: افسران و ماموران پلیس و نه سربازان آرتشحق و توانایی دستگیری مجرمین رآآذازند» ( ا(0هت00 9 :2008 2۵68 821016 ۱۵ 1008) همچنان کر اقیانت «تاکیدات بسیاری بر ممنوعیت دادن اجازه به نیروهای نظامی برای اجرای عملیات های نظامی بر علیه شهروندان صورت گرفته است.» (2008:21/21 ,۳1۳۵165 32116 ۵ 1.006۵ ص۳۵ 66) لذا به اعتقاد برخی حقوقدانان آلمانی درخضوص دزدان دریای.] قر سواخل سوقالی‌بفربا دیگر مناطق اگرچه نیروهای دریایی الما در آنجا حضور ذارند و به انجام وظیفه میپردازند و این نیروها در موارد اضطراری که کشتی ها در معرضي خطر قرارمي گیرند می,تواننه به کمک آنها بشتایند ولی اگر دزدان دریایی از تصمیم بر حمله خود منصرف شدند و در حال فرار بودند مانند نیروهای پلیس البته آلمان بعدها و با تشدید فعالیت های دزدان دریایی مجوز دستگیری دزدان دریایی توسط نیروهای نظامی را صادر کرد. در دسامبر ۲۰۰۸ پارلمان آلمان در راستای سرکوب دزدی دریایی 6 ,ان 2۳۵ 0۵۲ ۲۵ 20۳65 پوقا3 کم صمتعص‌مجط کعککنه‌ک0 #ماعم‌عه ما3 صفصصعی عم ۲۰ ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۳۹ «به نیروی دریایی آلمان اجازه داد که کلیه اقدامات را در این راستا بکار گیرند.» ( 66۳۳۵۳۲ 41 :2008 ,21۵165 32116 ۵ا 1.00۵) اما همین موضوع مباحث جدی را در خصوص صلاحیت نیروی دریایی کشورها در امر دستگیری و بازداشت دزدان دریایی برانگیخت (از جمله موضوع ضابط محسوب شدن نیروهای دریایی که در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت). علی الخصوص در ابتدای اوج گیری پدیده دزدی دریایی دریک دهه اخیر این تردیدها جدی تر بود اما به مرور که دزدی دریایی شدت یافت و کشتی های تجاری بسیاری از کشورها با تعلل ناوگانهای نظامی مورد دستبرد قرار گرفت این موضوع جنبه قابل پذیرش تری به خود ممنوعیت دخالت نیروهای نظامی در امور داخلی در حقوق بسیاری از کشورها از جمله کشور ما(نگاه کنید به ماده ۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ در خصوص اصل ممنوعیت فعالیت نیروهای مسلح به جز ماموران انتظامی به عنوان ضابط دادگستری) قابل مشاهده است. به طور معمول در اکثر کشورها نیروهای انتظامی و پلیس از نیروهای نظامی و ارتش جدا هستند. اولی وظیفه خحفاظت از نظم عمومی داخلی و صیانت از آن در برابر ناقضان این نظم را برعهده دارد و دومی وظیفه حفاظت از کشور در برابر تهاجم نیروی خارجی را انجام می دهد. براساس اين تقسیم بندی» تعقیب و دستگیری دزدان دریانی برعهده نیروهای انتظامی یک کشور می باشد. البته در خصوص وظایف این دو نیرو حالت اسئتنا هم وجود دارد که به عنوان مثال از سوی مرجع خاصی بخشی از وظایف یک نیرو به عهده نیروی دیگر قرار گیرد ولی این موضوع در کشورها نیازمند تجویز مقام خاصی می باشد. بنابراین می توان گفت که با توجه به مقررات داخلی بسیاری از کشورها نیروهای دریایی نیز می توانند به عنوان ضابطین دادگستری در برابر جرم دزدی دریایی عمل نمایند مشروط بر اینکه این نیرو مجوز مخصوص ضابط بودن را در برابر این جرم خاص از مقامات داخلی دریافت کرده باشد. البته در کنوانسیون حقوق دریاها (ماده ۱۰۵) و همچنین در قطعنامه های شورای امنیت! براین مورد تاکید شده که کشتی های جنگی و ناوگان نظامی کشورها می توانند اقدام به گشتزنی در آبهای بین المللی نموده و مظنونان به دزدی دریایی را توقیف نمایند و این می تواند در صورتی که وفق مقررات داخلی و بین المللی صورت گیرد و همراه با صدور مجوز از سوی مراجع ویژه ۱ نک: قطعنامه های شماره ۰۱۸۱۴ ۰۱۸۱۶ ۱۸۳۸ مصوب سال ۲۰۰۸. ۰ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ در حقوق داخلی برای اقدامات این نیروهای نظامی باشد. به عنوان یک اقدام موجه از منظر اما با پذیرش اينکه نیروهای نظامی نسبت به دستگیری دزدان دریایی اقدام نمایند این نیروها باید در مواجهه با دزدان دریایی ضوابط و شرایط عملیات را به مانند ضابطین دادگستری به اجرا درآورند. به عنوان مثال بکارگیری سلاح در مواجهه با مرتکبان جرایم اقتضانات و مراتبی دارد که در نظام حقوق داخلی براساس قانون مشخص گردیده است و این نیروها نیز مکلف به رعایت آن هستند. بنابراین کشتن خودسرانه افراد مظنون به دزدی دریایی نیز بدون رعایت ضوابط مربوطه خود جرم محسوب و قابل تعقیب خواهد بود. دزدان دریایی هنگامی که کاپیتان ریچارد فیلیپس؛من1ط2 (8101270) را بر روی کشتی آلاباما به گروگان گرفتند! رییس جمهور آمریکا در اجازه نامه ای که برای نیروی دریایی آمریکا صادر کرد تاکید نمود که این نیرو صرفا زمانی حق استفاده از زور را دارد که گروگان در معرض «خظر قریب الوقوع» (10286۲ 1۳00010601) باشد. «اين نیرو نیز در عملیات آزاد سازی این گروگان هنگامی که سه نفر از دزدان را به قتل رساند این عمل خود را طی اعلامیه ای به این دلیل دانست که دزدان تفنگهای خود را به سمت کاپیتان نشانه رفته بودند و خطر مرگ ایشان را تهدید می کرد.» (28 /13 :2009 ,ع7200ع/3) اگرچه قائل بودن به چنین معیاری برای نحوه مواجهه با دزدان؛دریایی» باعث ایجاد حداکثر خطر برای گروگان ها و حداقل خطر وریسک برای گزوگان گیران خواهد شد اما قراردادن چنین معیارهایی باعث خواهد شد که نیروهای دریایی در اجرای عملیات علیه مرتکبان دزدی دریایی خود را صاحب اختیار مطلق و فاقد مسئولیت ندانسته و محتاطانه تر رفتار نمایند به نحوی که امنیت و حفظ نظم در دریاها در کنار رغایت حقوق بشر با هم مورد ملاحظه و توجه ۲-۲) رعایت «مهلت معقول» نگه داری در کشتی و خشکی براساس اسناد حقوق بشری رسیدگی و بازداشت نمی تواند بدون مدت و قید و شرط باشد. در واقع یک فرد در مظان آتهام بایستی در یک مدت زمان معقول اتهاماتش مورد رسیدگی قرار .این حادثه در سال ۲۰۱۰ اتفاق افتاد که دزدان دریایی سومالی یک فروند کشتی تجاری دانمار کی را که ۲۱ خدمه امریکایی در آن بودند در سواحل سومالی ربودند. با مداخله نیروی دریایی آمریکا خدمه کشتی آزاد شدند اما کاپیتان ریچارد فیلیپس برای مدتی به عنوان گروگان در اختیار دزدان دریایی قرار داشت که متعاقبا با مداخله نیروی دریایی آزاد شد. ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۴۱ بگیرد و تکلیف وی مشخص گردد. همچنین این مهلت معقول در خصوص («بازداشت» نیز وجود دارد. از آنجایی که افراد دستگیر شده از حاکمیت فرض برائت بهره مند می گردند و بازداشت و محاکمه ایشان بعضی حقوق ایشان را محدود و یا حتی سلب می نماید بایستی مقید و مشروط باشد. یکی از این شروط نیز رعایت مهلت معقول در روند «دادرسی» و همچنین «بازداشت) می باشد. از جمله بند سه ماده ٩ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ۱۹۶۶ که تصریح می دارد؛ «هرکس به اتهام جرمی دستگیر یا بازداشت می‌شود باید او را در اسرع وقت در محضر دادرس یا هر مقام دیگری که به موجب قانون مجاز به اعمال اختیارات قضایی باشد حاضر نمود و باید در مدت معقولی دادرسی يا آزاد شود....» . به علاوه ماده ۵ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در این باره مقرر می دارد: «کلیه متهمان بایستی «فورا» و در «(اسرع وقت» در پیشگاه مقامات صالح قضایی حاضر شوند و هرگونه تاخیر در این زمینه تاخیر بلاوجه و غیرقابل پذیرش محسوب می گردد» که به خاطر نقض خقوق متهمان موجبات مسئولیت را اما در مورد متهمان دزدی دریایی این حضور در پیشگاه مقام قضایی گاه ممکن است روزها و حتی ماهها به طول بینجامد و افراد دستگیرشده مدتها بدون دستور و نظارت مقام قضایی در عرشه کشتی ها يا در خشکی در بازداشت به سر ببرند. علی الخصوص در مواردی که دولت دستگیرکننده تمایلی برای محاکمه دزدا‌ندازگااین تاکن است بسیار بیشتر باشد» چراکه پیداکردن دولت ثالثی که وظیفه محاکمه را برعهده بگیرد و انجام مراحل اداری خود ممکن است که مدتها به طول بینجامد. به عنوان مثال در یک مورد در خصوص دستگیری پنج تبعه سومالیایی که به کشتی هلندی «(سامانیول» حمله کرده بودند و از سوی نیروی دریایی دانمارک دستگیر شدند. این انتقال و فراگدا بیمی ۹1 تیان بو لول آنشامید. یا در ماهمی سال ۷::۹ نیروی دریایی روسیه ۲۹ مظنون به دزدی دریایی را برای نزدیک به سه هفته بر عرشه کشتی جنگی خود نگه داشت و در حال بررسی این موضوع بود که «آیا در روسیه می توان آنها را مورد تعقیب قرار داد یا خیر.» (59/265 :2010 ,19282) آیا اینگونه متهمان می توانند از دولت دستگیرکننده به مراجعی مانند دیوان اروپایی حقوق بشر شکایت ببرند؟ ۲ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ اگرچه در پرونده نخست. دادگاه روتردام! این اعتراض متهمان را در خصوص بازداشت غیرقانونی ایشان با توجه به ماهیت جرم ارتکابی و لزوم نگه داری متهمان در عرشه کشتی تا زمان دسترسی به ساحل مورد پذیرش قرار نداد اما بایستی اذعان داشت که دولتها نمی توانند در این زمینه فارغ از هرنوع مسئولیتی باشند. علی الخصوص دولتهایی که ابزار قانونی و اجرایی لازم را برای محاکمه متهمان در کشور خود دارند اما به دلیل عدم تمایل به برگزاری اینگونه محاکمات. مدتها دزدان دریایی دستگیرشلاه را در بازداشت و تحت نظر نگه می دارند شاید بتوانند کشور ثالثی را برای استرداد این متهمان برای محاکمه پیدا کنند و در این راه به هیچ وجه به ماده ۵ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و اسناد مشابه در خصوص لزوم رعایت فوریت در حاضر نمودن متهمان در پیشگاه دادگاه صالح برای رسیدگی به اتهاماتشان توجهی ننمایند. در این خصوص کنوانسیون اروپایی حقوق بشر پیچیدگی هایی را در امر حقوق دریاها ایجاد نموده است. در این زمینه دو پرونده مدودیف (/3/600۷6۵6) و ریجو پولوس (80001018:) شایسته توجه می باشد. در پرونده مدودیف (مقامات فرانسوی یک کشتی با پرچم کامبوج مظنون به قاچاق مواد مخدر را با رضایت دولت کامبوج توقیف نمودند و خدمه را بر روی عرشه کشتی نگه داری کرده و با اسکورت کشتی در ,حدود,۱۳ روز طول کشید که آنها را به سواحل فرانسه رساندند.» (59/158 :2010 ,71110116 ) در پرونده ریجو پولوس به طور مشابه «اسپانیا در یک کشتی مظنون به قاچاق مواد مخدر در دریاهای آزاد مداخله کرد و ۱۶ روز آنها رانگه داری کرد تا به ساحل برسد. دادگاه اروپایی حقوق بشر حکم داد که در هر ذو قضیه که چنین تاغیرهایی ماهتا احقاسرفایدم سید وهای از مقرات مادهره کوابون آروپایی اقاق نیفتاده است.» (59/159 :2010 ,1:1101[6) اما پرونده مدودیف دو مسئله پیچیده را در ارتباط با اجرای ماده ۵ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر از سوی دادگاه ایجاد نمود: اول اینکه دادگاه اینگونه نظر و حکم داد که بایستی به روشنی حقوق داخلی اجازه قانونی برای بازداشت و نگه داری افراد را در دریا داده باشد که حقوق فرانسه فاقد این اجازه در حقوق داخلی خود بود و دوم اینکه لازم است که اجازه صریح لفظی و نصی در حقوق بین الملل وجود داشته باشد که ورود به کشتی» نگه داری افراد در عرشه و متعاقب آن محاکمه ایشان را توجیه نماید» اگرچه در ۱ کشتی دانمارکی با دستگیری دزدان دریایی حمله کننده آنها را تحویل کشور هلند داده و این کشور نیز اقدام به برگزاری محاکمه ایشان در دادگاه روتردام نمود. در پایان رسید گی هر کدام از متهمان به تحمل چهار سال و نیم حبس محکوم شدند. ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۴۳ توجه به این نکته لازم است که در خصوص تفسیر واژه «فوریت») نباید راه افراط را در پیش گرفت. این موضوع همان گونه که در رویه دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز پذیرفته شده» به این معنی است که به هیچ وجه نمی توان برای این فوریت با توجه به پیچیدگی متفاوت جرایم و پرونده ها مدت زمان مشخصی را در نظر گرفت و آن را درباره همه موارد مجری دانست. به دیگر سخن حق حضور فوری متهمان را در پیشگاه دادگاه بایستی به صورت موردی بررسی نمود. لذا در مورد دستگیرشدگان متهم به دزدی دریایی این فوریت می تواند با دیگر جرایم تفاوت داشته باشد. چراکه براساس تعاریف موجود دزدی دریایی در دریاهای آزاد ارتکاب پیدا می کند فلذا محل دستگیری متهمان قاعدتا دریاهای آزاد می باشد در نتیجه انتقال اين افراد به کشور محل محاکمه ممکن است مدتی طول بکشد که مضی این مدت به هیج تجاوز و تخلف از قاعده ۳) اصول ناظر بر تحویل يا استرداد متهمان دزدی دریایی در طی سالهای اخیر قسمتی از واکنش جامعه بین المللی در برابر دزدی دریایی انعقاد موافقتنامه های انتقال متهمان با کشورهای تالث از جمله کنیا تانزانیا و جمهوری سیشل می باشد. در قطعنامه ۱۸۵۱ سال ۲۰۰۸ شورای امنیت سازمان ملل از دولتها و سازمانهای منطقه ای می خواهد تا برای مقابله موثرتر با دزدی دریایی چنین موافقتنامه هایی را به امضا برسانند. قرار دادن قواعد حقوق بشر در این انتقال ها و تصریح به مقررات حقوق بشثری از جمله مباحث در رعایت حقوق متهمان موضوع انتقال می باشد. در بحث انتقال دزدان دریایی به کشوری که تمایل به محاکمه متهمان را دارد بایستی به این موضوع توجه نمود که مبتنی بر برخی اسناد بین المللی مانند کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان ۱۹۵۱(ماده ۳۳)» کشورها نمی توانند فردی را به کشوری مسترد کنند که دلایل اساسی وجود دارد که در آنجا فرد در معرض شکنجه و بدرفتاری قرار می گیرد. ماده ۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر نیز مواجه شدن با شکنجه. مجازات غیرانسانی و رفتارهای تحقیر کننده را از موارد عدم استرداد به چنین کشورهایی می داند. از آنجایی که زندانها و محاکم کنیا و تانزانیا از نظر رعایت حقوق متهمان در حین دادرسی و مجازات در وضعیت مناسبی قرار ندارند برخی کشورها از جمله انگلستان در انعقاد موافقتنامه انتقال متهمان به کشور کنیا برخی شروط را تصریح نموده اند: اول اينکه کنیا بایستی از وضعیت ۴ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ اشخاص اتتقال يافته بد ظور مستم ر آگاهی داشته باشند: ای وضعیت شنامل اوضاع جسمانی» مکان و محل توقیف و نگه داری و بعلاوه تمامی مسئولیت های این افراد و هرگونه تصمیم مهمی که در جریان تعقیب و محاکمه آنها اخذ شود بر عهده این کشورها است. دوم» همچنین کنیا باید ناظران بین المللی و اروپایی را از مکان توقیف و بازداشت افراد. وضعیت جسمانی و شرایط حاکم بر آنان مطلع سازد. بعلاوه این ناظران پایستی به افراد محبوس دسترسی داشته و با آنها در ارتباط باشند. و در نهایت اینکه اعمال برخی مجازاتها از جمله اعدام یا مجازاتهای بدنی در قراردادهای انتقال, ترتیباتی نیز به طور معمول پیش بینی می شود: به عنوان نمونه «انگلستان مکانیزم ترجیحی بازدیدهای هفتگی از سوی طرف ثالث را مطرح می کند با رعایت شرایطی همچون عدم اعلام قبلی, بازدیدهای خصوصی, بازدیدهای مکرر انجام معاینات پزشکی و حضور نمایندگان اتحادیه اروپا در جلسات محاکمه و دولت صاحب پرچم کشتی توقیف کننده دزدان. همچنین ایتالیا وضعیت متهمان را در جلسات دادرسی از طریق ویدئو کنفرانس کنترل می کند.» (1/33 :2010 نله 1۳۵ )اما سوالاینست که آیا این تضمینات می تواند در عمل یک حمایت کافی را از افراد منتقل شده به عمل آورد که در معرض رفتار منع براساس مفاد و مقررات این موافقتنامه های انتقال دو و چندجانبه منعقده» یک رژیم تضمینات قابل قبول» شامل «اول» دقت در شایستگی و سزاواری افراد برای بازگردانده شدن به کشور دیگر دوم پروسه و روال شفاف و واضح برای تحصیل تضمینات و در نهایت فرصت و مجال برای کنترل و بازنگری و مرور در وضعیت فرد بعد از بازگرداندن برقرار شده است.» (162 :2013 ,7۵۵۵۳۵) هرکدام از این اقدامات» شاخضن های بسیار قوی برای احراز کافی بودن تضمینات هستند. رویه جاری برخی کشورها مانند انگلستان بر روش «کنترل و بازنگری بعد از استرداد فرد» تأکید می کند. براین اساس استرداد یا انتقال زمانی امکان پذیر است که «امکان و ترتیب نظارت و کنترل مستقل از سوی یک ناظر تعلیم دیده حقوق بشری برای مشارکت در استرداد و انتقال این فرد اقانگاستان یه کشو رخاضی مقدور باشد.» (,1۷۵۵۵۳۵۶ 3 :2013) به نحوی که فرد به صورت هفتگی با ناظر یا با خانواده اش ملاقات داشته باشد. ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۴۵ اگر فرد در بازداشت باشد امکان ملاقاتهای خصوصی فراهم باشد و معاینات پزشکی نیز به صورت منظم و در هر زمانی که نگرانی مبنی بر در خطر بودن سلامتی وی وجود داشته باشد فراهم شود. البته این بایستی با انجام تحقیقاتی در فرایند دادرسی در کشور مقصد بازداشتگاهی که فرد در آنجا نگه داری خواهد شد. دادگاه محل محاکمه و مجازاتهای مورد اعمال در صورت مقدمه موافقتنامه انتقال متهمان دزدی دریایی برای محاکمه فی مابین کنیا و اتحادیه اروپا صراحتا به میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون منع شکنجه اشاره دارد و طرفین متعهد شده اند که: (با افراد انتقال يافته» چه قبل و چه بعد از انتقال, انسانی و مطابق با تعهدات حقوق بشر بین المللی رفتار نمایند که شامل مواردی مانند ممنوعیت شکنجه و رفتارهای وحشیانه و خشن,» مجازات و رفتارهای غیرانسانی و خوارکننده» ممنوعیت بازداشت خودسرانه و محاکمه همراه با رعایت اصول دادرسی منصفانه.» (1/36 :2010 ,ففطاه6 7۳۰) همچنین در این موافقتنامه کنیا متعهد می گردد محل نگه داری و بازداشت افراد انتقال یافته را به اطلاع این اتحادیه برساند و البته مجازات اعدام نیز صراحتا منع گردیده است." البته یک نکته باقی می ماند همانگونه که برخی نیز اشاره داشته اند» «بعضی دولتها از چنان پیشینه بدی در خصوص رعایت حقوق بشر درباره متهمان برخوردار هستند که حتی در صورت دادن تضمین به هیچ وجه هیچ گونه انتقالی به آنهاانباید صورت گیرد چون فرد در معرض خطرات آشکاری قرار می گیرد.» (10/253 :2012 ,(116ی) دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز در پرونده سعودی همین موضوع را ابزاز داشت که «استرداد متهم به دولت تونس از سنوی دولت انگلستان حتی در صورت ارائه تضمینات برای رعایت حقوق متهم, باز نباید صورت می گرفت. چون در این کشور به طور سیستماتیک جقو قآمتهمان موژد نقض*قرار می گیرد.» (10/254 :2012 ,11066 ) در این خصوص در هر مورد بایستی ارزیابی دقیق صورت گیرد و نمی توان به صورت پیشینی یک ملاک و معیار واحد برای چند کشور ارائه داد. ۱. علی رغم کلیه تضمینات اخذ شده از دولت کنیا مبنی بر رعایت حقوق متهمان» براساس گزارش های کمیته منع شکنجه سازمان ملل» مواره سمددی از نقض حقوق دفاعی متهمان و بدزفتاری در زندانهای کنیا با ایشان صورت: گرفته است. ۶ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ همان گونه که بیان شد یکی از راهکارهایی که از جانب بسیاری از دولتها برای محاکمه دزدان دریایی خلیج عدن و سواحل سومالی بکار گرفته شده است. انتقال متهمان به کشورهایی همچون کنیا سیشل و تانزانیا برای محاکمه ایشان می باشد. موضوع مهم حقوق بشری درباره این انتقال ها این است که در صورت نقض حقوق متهمان در کشور پذيرنده» مسئولیت متوجه کدام کشور خواهد بود؟ آیا تنها کشور پذيرنده است که در این زمینه بار مسئولیت را بر دوش خواهد کشید یا اثرات آن متوجه دولت دستگیرکننده دزدان دریایی که به عنوان دولت فرستنده اگرچه ممکن است با استناد به فصل هفتم منشور سازمان ملل متحدا که اجازه استفاده از کلیه اقدامات لازم را داده است» به طور ضمنی استنباط شود که تعهدات و تکالیف حقوق بشری مبتنی بر معاهدات در خصوضورچرم ط651 8 بایاقابل/اهها‌میاچرانیستند, اما این به یچ وجه نمی تواند صحیح باشد چرا که تمامی قطعنامه های مرتبط با دزدی دریایی بر رعایت حقوق بشر قابل اعمال تاکید می ورزند. پنابراین در خصوص انتقال مظنونین به دزدی دریایی برای محاکمه آنها بایستی به تعهدات مندرج در معاهدات حقوق بشری پایبند بود که مهمترین آنها شامل کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی؟ و چند معاهده به طور کلی یک دولت نمی تواند به صرف انجام انتقال متهمان به کشور ثالث از مسئولیت های ناشی از این انتقال و پیامدهای احتمالی آن شانه خالی نماید و در مواردی ممکن است که حتی به خاطر رفتارهای مخالف حقوق بشری که با متهمان در کشور انتقال گیرنده صورت گرفته است» دولت انتقال دهنده نیز مسئول یگ ود" چراکد اولا ب#افلاس مقررات کنوانسیون نت شکنجه. هیچ کشوری حق ندارد شخص را به کشور دیگری که اين اعتقاد وجود دارد که در ۱. اکثر قریب به اتفاق قطعنامه های شورای امثیت مرتبط با دزدی دریایی به خصوص قطعنامه های بعد از سال ۲۰۰۸ براساس فصل هفتم ۲ این تعهدات غالبا در مواد ۱ الی ۱۷ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و مواد ۵ و ۶ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر مورد تصریح ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۴۷ آنجا در معرض خطر شکنجه و بد رفتاری قرار خواهد گرفت, مسترد کرده یا بازگرداند. کنوانسیون اروپایی حقوق بشر نیز در ماده ۳ خود همین مقرره را به زبانی جامع تر بیان می کند: «بازگرداندن افراد به کشوری که در معرض شکنجه. بدرفتاری» رفتارهای غیرانسانی و خوارکننده یا مجازاتهای غیرانسانی قرار خواهند گرفت. ممنوع است». در صورت انجام این انتقال «عواقب و مسئولیت متوجه دولت فرستنده نیز خواهد بود.» ( :2010 ,علذه۶ ان 41) کمیته مقابله با شکنجه سازمان ملل((70۳:۳)۴۸7 ۸821۳۶1 0۳۵۲۲۵۵) نیز تصریح می دارد که دولتها باید تضمینات عدم استرداد را (در خصوص شکنجه) درباره همه بازداشتی ها شامل همه آنهایی که در خارج از قلمرو کشور بازداشت شده اند. اعمال نمایند. دولتها در صورت تصمیم گیری برای انجام اینگونه انتقال ها نیز موظف هستند که لزوم رعایت تعهدات حقوق بشری بین المللی را نیز در این موافقتنامه ها بگنجانند. همچنان که در موافقتنامه انتقال متهمان بین اتحادیه اروپا و کشوه‌کنیال(تیر مماهد#اظلی شود در اين گونه توافقتنامه ها بایستی شرط شود که ناظران کشوزهای انتقال دهنده متهمان بهادزدی دریایی می توانند هر موقع که صلاح بدانند از محل نگه داری وبازداشت متهمان بازدید نموده و همچنین در جلسات دادگاه ایشنان حظور پیابند و یا گا»انیها بد وضو ر ماموراششور یفده ملاقات داشته باشند. دادگاه اروپایی حقوق بشر(دادگاه استراسبورگ)» مقررات کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را در مورد جرایم و نقض های واقع شده دردزیاهای آزاد نیز قابل اعمال می داند. دادگاه اروپایی به طور کلی دو معیار را برای اعمال فرا سرزمینی تعهدات حقوق بشری از سوی دولتها قرار داده است: اول هنگامی که یک دولت کنترل موثری را بر یک سرزمین خارجی اعمال می نماید و دوم جایی که یک فرد وارد یک نمایندگی دولت در قلمرو کشور دیگر می گردد. در پرونده السعدون علیه انگلستان()171 ۷ ) (افراد بازداشتی که اقدام به شکایت از دولت انگلیس کرده بوذند: افرادی: بلوده: که دره غرآق بازداشنت و نگه داری شنده بودئد:» ( :2012 8 ,ا66ذ6)" دادگاه اروپایی اعلام نمود که نیروهای انگلیسی اين بازداشت و نگه داری را کنترل کرده و از تحویل ایشان به دولت عراق امتناع نموده اند که این نقض مقررات حقوق بشر بین المللی محسوب می شود. دادگاه اعلام نمود که «کنترل دوفاکتو(در عمل) به .این موافقتنامه در سال ۲۰۰۸ و متعاقیب قطعنامه ۱۸۵۱ شورای امینت سازمان ملل که از کشورها درخواست کرده بود که چنین موافقتنامه ۲ این شخص به همراه یک نفر دیگر در سال ۲۰۰۳ متهم به قتل دو نفر از اتباع انگلستان در کشور عراق بودند. ۸ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ صورت انحصاری و کامل و کنترل دوژوره(رسمی) به وسیله مقامات انگلیسی به اجرا درآمده و تعهدات کنوانسیون قابل اعمال و اجرا می باشد.» (۸.10/258 :2012 ,[46ل69) به عنوان نتیجه می توان گفت که اجرای تعهدات کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در کلیه موقعیت هایی که صلاحیت یکی از دول عضو برقرار می گردد و بازداشت و نگه داری افراد در آنها به سهولت انجام می گیرد, لازم می باشد. به محض اینکه «اشخاصی بر روی عرشه یک کشتی جنگی قرارمی گيرند تردیدی نیست که آنها در حیطه صلاحیت دولت صاحب چم قرار می گیرند» (10/253 :2012 ,6:1016) و در صورت نقض حقوق اين افراد مکانیسم قضایی کنوانسیون اروپایی و یا دیگر کنوانسیون ها قابل اعمال خواهد بود. البته یک ناوگان دریایی می تواند,دیگن اشکال رکتترل) رآ ین وق مظتوتیق اغمال تماید رید وان مقال ربا توویی رن ید یک کشتی دیگر آن را مورد کنترل قرار دهد یا یک کشتی مظنون را مورد تفتیش و بازرسی قرار دهد و اگر قرانتی مبنی بر مظنون بودن به دزدی درایایی را بیابد افراد را بر روی عرشه کشتی ایشان مورد بازداشت و نگه داری قرار دهد و در تمام این اشکال مسئولیت نقض حقوق بشر متهمان با دولت صاحب پرچم می باشد.) (۸.10/26 :2012 ,اعزج) اما از آنجایی که قسمت عمده ای؛از عملیّات گشتزنی؛دریایی در سواحل سومالی و خلیج عدن به صورت نیروهای چندملیتی(150 ۳0۳۲26 72516 ۱)00101760 براساس قطعنامه های شوراق امینت می باشد» دادگاد اروپابرل هوق هلا اغماللاحیت بر عملیات حاقظ ضلح برآسناسی تظفنایه,های شورانی آمتیت با دیگر قطلیات‌های نظامی ستضملتی اگراه ذارق: این دادگاه در پرونده «بهرامی» (1ط8611۳۵) و (سارامتی» (52787728) اعلام داشت که «(اختیارات اعطایی در فصل هفت منشور اجازه انجام عملیات نظامی را می دهد و اقدامات و عملیات حافظان صلح تتها برای سازمان ملل اهّمیت دارد و نه برای دولت متبوع نیروی حافظ صلح.» (59/141 :2010 ,علژه‌گلند)) البته این دیدگاه مورد انتقاد واقع شده چراکه در عملیات های نظامی چند ملیتی برخلاف عملیات حافظان صلح سازمان ملل یا شورای امنیت هیچ گونه کنترل مستقیمی بر نیروها یا عملیات تاکتیکی ندارد و این نظر برخلاف اصول عمومی حقوق بین الملل می باشد جایی که منشا مسئولیت از کنترل موثر بر عملیات و نیروها استخراج می گردد ودر ۱ به اختصار 01۳-150 نا وگروهی متشکل از ناوها و پرسنل نیروی دریایی ۲۵ کشور مختلف است که در محدوده شاخ آفریقا به انجام عملیات می پردازد. پایگاه اصلی اين نا وگروه در منامه بحرین (ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا) قرار دارد. ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۴۹ واقع (اجرا کننده دستورات می باشد که در صورت نقض تعهدات در این باره مسئولیت خواهد بنابراین می توان گفت چه در موافقتنامه های انتقال متهمان و چه در کلیه عملیات هایی که براساس فصل هفت منشور و با دستور شورای امنیت و یا سازمانهای بین المللی دیگر صورت می گیرد مسئولیت یک شخصیت بین المللی و یک دولت نمی تواند نافی و از بین برنده مسئولیت یک کشور و دولت دیگر باشد. در واقع دولت فرستنده نمی تواند با این استدلال که اقتدار و کنترل نهایی را به دولت يا سازمان دیگری واگذار نموده است در برابر موارد نقض حقوق بشر که در کشور دیگر صورت می گیرد یا از سوی نیروهای کشور فرستنده انجام گرفته با این توجیه که موارد نقض در قلمرو کشور دیگر صورت گرفت يا نیروهای نظامی تحت کنترل و دستور سازمان دیگری بوده اند» خود را مبرا از مسئولیت بداند» علی الخصوص در مواردی که کشتی های جنگی يا نیروهای نظامی براساس دستور سازمانهایی چون سازمان ملل يا اتحادیه اروپا عمل می کنند که نمی توان به خاطر نقض تعهدات حقوق بشری اینگونه سازمانها را مسئول شناخت چراکه کنوانسوینهای حقوق بشری از جمله کنوانسیون اروپایی حقوق بشر صرفا در خصوص سوال دیگری که مطرح می شود اینست که در موافقتنامه ای که بین اتحادیه اروپا و کشور کنیا برای انتقال متهمان به دزدی دریایی به این کشور منعقد شده, آیا در صورت نقض حقوق متهمان در دادگاههای کنیا مسئولیت این موضوع متوجه اتحادیه اروپا خواهد بود یا دولتهای اروپایی؟ این دستور اگر صرفا ازسوی فرمانده عملیات اتحادیه اروپایی(منظور فرمانده مجموعه کشتی های دستگیر کننده و تحویل دهنده دزدان دریایی به کشور کنیا است) صادر شده باشد و دولتها در این خصوص نقشی نداشته باشند» مطمئنا عواقب بعدی متوجه دولت نیز نخواهد بود. اگر مقامات دولتها نیز در اتخاذ چنین تصمیمی نقش داشته اند» بنابراین مظنونان در صلاحیت دولت دستگیرکننده نیز هستند. براساس موافقتنامه های مبادله مظنونان میان اروپا و کنیا انتقال ها نیازمند موافقت مقامات دولتها و فرمانده عملیات اتحادیه اروپایی به صورت مشترک است. در این شرایط انتقال نمی تواند به عنوان یک اقدام اتحادیه اروپا به تنهایی تلقی گردد. اینجا جایی است که مسئولیت مشترک(دولتها و فرمانده عملیات) مطرح می شود و اين به نوعی همان کنترل موثری است که یک دولت برای داشتن مسئولیت از آن برخوردار می باشد. +۰ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ این موضوع را نیز دادگاه اروپایی در رای پرونده «الجدا» (۸1[0402) بر آن تاکید ورزید و حکم به مسئولیت دولت انگلیس داد." البته دولت هابی نیز مانند روسیه هستند که به صورت انفرادی در خلیج عدن نیروی نظامی و ناو جنگی دارند و یا اینکه مانند کانادا و چین به صورت جداگانه اقدام به انعقاد موافقتنامه انتقال متهمان با کنیا نموده اند. اینگونه دولتها حتی اگر عضو کنوانسیون اروپایی حقوق بشر نباشند باز مسئولیت خواهند داشت و این مسئولیت براساس معاهداتی مانند میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی!" و اسناد مشابه می باشد و این دولتها نیز موظف به تضمین رعایت موضوعات حقوق بشری می باشند. در انتها می توان گفت هرجا که مقامات دولتی در خصوص نحوه واکنش در برابر مظنونین دستگیر شده تصمیم گیری می کنند. آنها موظف به رعایت قوانین حقوق بشری قابل اعمال هستند و دولتها نمی توانند با این توجیه که به عنوان عضوی از یک گروه يا اتحادیه عمل نموده اند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند مگر اينکه شازمان بین المللی به طور کامل فرماندهی نیروها و اتخاذ تصمیم گیری ها را بر عهده گرفته باشد. لذا دولتها در برابر رعایت حقوقی مانند حاضر نمودن سریع دریشگای دادگاه صالح و قانونی» تضمینات دادرسی منصفانه» ممنوعیت بازگرداندن افراد به جایی که در معرض شکنجه يا دیگر رفتارهای ممنوع قرار می گیرند و حق برای جبران خسارت موثر مسئولیت خواهند داشت. دولت فرستنده وظیفه دارد به طرق و راههای مختلف رعایت این موضوعات رادز قلمرو کشور پذیرنده تضمین نماید و یا اینکه دولت فرستنده به نحوی عمل نماید که نیروهای نظامی ارسال شده این موارد را مورد رعایت قرار دهند و در غیر این صورت در کنار دولت پذيرنده» افراد حق شکایت از دولت فرستنده را نیز به عنوان ناقض حقوق آنان در محضر دادگاههایی مانند دادگاه اروپایی حقوق بشر خوّاهند داشت. ۵) فرض برائت و بار اثبات در محاکمه مرتکبان دزدی دریایی ۲ مواد مختلفی از میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به مسئولیت کشورها درباره تضمین حقوق بشر الرعایه برای متهمان اشاره داشته است. به عنوان نمونه بند ۳ماده ۲ میثاق مقرر می دارد؛ «هر دولت طرف این میغاق متعهد می‌شود که: الف - تضمین کند که برای هر شخصی که حقوق و آزادیهای شناخته شده در این میثاق درباره او نقض شده باشد وسیله مطمئن احقاق حق فراهم بشود هر چند که نقض حقوق به وسیله اشخاصی ارتکاب شده باشد که در اجرای مشاغل رسمی خود عمل کرده باشند. ب. تضمین کند که مقامات صالح قضائی -اداری يا مقننه یا هر مقام دیگری که به موجب مقررات قانونی آن کشور صلاحیت دارد درباره شخص دادخواست دهنده احقاق حق بکنند و همچنین امکانات تظلم به مقامات قضائی را توسعه بدهند. ج. تضمین کند که مقامات صالح انسبت به تظلماتی که حقانیت ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۵۱ فرض برائت که می توان آن را «میراث مشترک حقوقی همه ملل مترقی جهان محسوب کرد دریکی دو قرن اخیر و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم مورد اقبال و عنایت خاص حقوقدانان و قانونگذاران در حقوق داخلی کشورها و نیز موضوع اعلامیه ها و کنوانسیون ها در سطح منطقه ای و یا بین المللی قرار گرفته است.»۱(آشوری, ۱۳۷۹: ۱۳۴/۱) اصول متضمن رعایت حقوق دفاعی متهم از یک سو و اصول متضمن رعایت حقوق دفاعی شاکی از سویی دیگر بایستی فراهم شود تا نظام دادرسی عادلانه تلقی شود. مهمترین رکن و موضوع مطرح شده در این زمینه «پذیرش فرض برانت است که هم در مرحله تدوین و تصویب قوانین هم در مرحله اثباتی (قضایی) وجود داشته و مجریان قانون مکلف به رعایت این اصل می‌باشند.» (زالمن, ۸ ۴۴ )در تمام جرایم مقام تعقیب موظف به اقامه دلیل برای اثبات گناهکاری متهمان می باشد. این موضوع درباره جرایم بین المللی نیز صدق می کند تا جایی که در اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی نیز این موضوع به صرأخت,موّرد اشاره:قزازژ گرفته است(ماده ۶۶ اساسنامه). اگرچه در سالهای اخیر و در موزد برخی جرایم مانند پولشوبی یا جرایم سازمان يافته به خاطر ماهیت پیچیده ای که اين جرایم,ذازند» موبیکره این اصل‌استننئ ای وارد آمده است اما اصل برائت را همچنان یکی از اصول مستقر پابرجا و مورد اتفاق در رشیدگی های کیفری در سطح دزدی دریایی براساس تعاریف موجود از جمله تعریف مقرر در ماده ۱۰۱ کنوانسیون حقوق دریاها ۱۹۸۲ در دریاهای آزاد ارتکاب پیدا می کند. در دریاهای آزاد از آنجایی که حاکمیت هیچ کشوری به طور استقرار یافته وجود ندارد فلذا ابزار اعمال حاکمیت در چنین مکانی نیز موجود نیست. یکی از ابزار اعمال حاکمیت و همچنین برقراری نظم وجود و حضور ضابطین دادگستری هستند که با وظایف متعددی که قانون بر عهده آیشان گذاشته است نظم را در جامعه برقرار نموده و با ناقضین نظم عمومی نیز به مقابله برخواهند خاست. یکی دیگر از وظایف ضابطین دادگستری جمع آوری ادله اثباتی جرم می باشد. اما حال پرسش اصلی اینجاست که هو رما دریاهای آزاد و مشخصا در مورد دزدی دریایی وظیفه جمع آوری ادله علیه مرتکبین ۱ به عنوان نموه بند ۲ ماده ۱۴ میئاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بدون استثنا قائل شدن برای هیچ جرمی مقرر می دارد؛ «هر کس به ارتکاب جرمی متهم شده باشد حق دارد بی گناه فرض شود تا این که مقصر بودن او بر طبق قانون محرز بشود». ۲ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ وقتی گفته می شود که اصل بر بیگناهی متهمان می باشد بنابراین این وظیفه شاکی يا دادستان و هر نهاد مرتبط است که دلایل علیه متهم را جمع آوری کرده و اقامه کند و این درباره ۳ دزدی دریایی نیز صدق می کند. به دیگر سخن اگرچه از دزدان دریایی به عنوان دشمنان نوع بشریت یاد می کنند ولی با تمامی این اوصاف. این موضوع تاثیری بر رسیدگی به اتهامات اینگونه افراد نداشته و ایشان همچنان از اصل برائت بهره مند هستند. به عنوان مثال در یک مورد در ۱۰ آوریل سال ۲۰۱۰ یک قایق دزد دریایی در سواحل سومالی به سوی یک کشتی نظامی آمریکایی شروع به تیراندازی نمود و با تبادل آتش» یک نفر از آنها کشته شد و شش نفر دیگر دستگیر شدند و در نهایت این متهمان تحویل دادگاههای آمریکا گردیدند. قاضی پرونده ریموند جکسون(722180 .۸ 3270۵) این افراد را از اتهام دزدی دریایی تبرئه نمود به این خاطر که (مقام تعقیب نتوانسته بود دلایل محکمه پسندی در خصوص مجرمیت این افراد ارائه نماید.» مطمئنا موارد اندکی هستند که مرتکبان دزدی دریایی در حین عملیات مجرمانه دستگیر شوند و در بسیاری از موارد مظنونان به دزدی دریایی در سواحل و همچنین دریاهای آزاد دستگیرمی گردند و اگرچه «امکان بسیاری وود دارد که این افراد دللتگیرشداذر گذشته در انجام عملیات دزدی دریایی علیه کشتی ها مداخله داشته انا اما,به خاطر اینکهدلیلی برعلیه ایشان یافت نمی گردد لذا نیروهای نظامی مجبور به آزاد کردن ایشان هستند:» (خالقی و کاظمی, ۱۳۹۴: ۲و ۳/ ۴) از اینرو امروزه صحبت از بکارگیری نیروهای انتظامی دانمی در دریاهای آزاد(البته صرفا در آبراههای پررفت و آمد بین المللی مانند تنگه مالاکا خلیج عدن) شده است تا از این طریق بتوان به جمع آوری آثار و ادله برجای مانده از صحنه جرم و استفاده از آنها درازسیدگی به پرونده های دزدی دریایی کرد. البته اين نیروی انتظامی:دریایی اختصاصی به جرم دزدی دریایی نخواهد داشت و می تواند در مورد تمام جرایم دریایی از جمله قاچاق کالا تجارت مواد مخدر و مواد روان گردان و .... نیز کاربرد داشته باشد. در هر مورد که کشتی ابی در معرض خطر حمله دزدان دریایی است . يا اینکه کشتی مظنون به حمل مواد مخدر و یا ارتکاب دیگر جرایم دریایی است این ضابطین دریایی می توانند دخالت نموده و امنیت را در دریاهای آزاد و در در هر مورد که دزدان دریایی به یک کشتی تجاری و یا نفتکش حمله می کنند مسلما جمع ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۵۳ آوری ادله و آثار برجای مانده از جرم می تواند کمک قابل توجهی به محکومیت و مجرمیت مرتکبان اینگونه اقدامات بنماید. جمع آوری آثاری از حمله مانند اثر انگشت, لکه های خون برجای مانده از مهاجمین, نوع سلاحهای مورد استفاده و غیره که همه اینها در پلیس علمی برای اثبات مجرمیت حائز اهمیت هستند به خوبی می تواند یکی از عوامل موثر برای ممانعت اگرابری کشورها در چند سال آغیر تلوش ,داشته اند کسیدچین اقتامای مس ند اما مسلما انجام اینگونه اقدامات جدای از هزینه بر بودن نیازمند همکاری گسترده کشورهاست. نیروی دریایی و ناوگان نظامی کشورها که در حال حاضر در دریاهای آزاد در حال گشتزنی هستند هیچ گونه آموزشی برای جمع آوری ادله دریافت نکرده اند و حتی ممکن است به خاطر عدم آموزش در مواردی خود باعث از بین رفتن ادله جرم نیز بشوند. چنانکه «در سال ۲۰۰۹ بعد از توقف یک کشتی مظنون به دزدی دریایی از سوی‌آنیروی دریایی آمریکا این نیرو از ماموران پلیس فدرال امریکا درخواست کرد که در منطقه حاضر شده و به جستجوی ادله اثباتی جرم بپردازند و این پلیس فدرال بود که اقدامات لازم را در این زمینه به انجام رسانید.» ( ,اتا1۸۷110:0 41 :2009) البته نیروی دریایی ایکا در.اين زمینه اقداماتی را انجام داده است از جمله آموزش های پلیس علمی به نیروهای اعزامی به خلیج عدن وادریاهای آزاد. که این نیروها بتوانند در مواجهه با اینگونه موارد و جرایم ارتکابی» بهترین عملکرد را از خود نشان دهند. همچنین مقامات قضایی آمریکا نیز همکاری هایی را با نیروهای چند ملیتی اعزامی به سواحل سومالی در این زمینه انجام داده اند که شامل شیوه انجام بازجویی های اولیه و انجام تحقیقات از متهمان و شهود به نحوی که دادرسی را تسهیل نماید می باشد. انجام اینگونه اقدامات می تواند دادرسی را در دادگاههایی که در آینده وظیفه برگزاری محاکمه را برعهده می گیرند تسهیل نمايد. البته ای دادگاه تفاوتی نخواهد داشت که متعلق به کدام کشور باشد چرا که اگر در نهایت تصمیم براین شد که دادگاه کشور ثالثی اینگونه محاکمات را تصدی نماید باز هم این ادله جمع آوری شده می تواند در اختیار این دادگاه قرار گرفته و در دادرسیهای ۴ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ موج حملات دزدی دریایی در یک دهه اخیر به حدی بزرگ و سهمگین بود و جامعه بین المللی را تحت تاثیر خود قرار داد که تا به امروز تمهیدات منطقه ای و بین المللی در تامین امنیت کشتیرانی در آبهای بین المللی موفقیت چندانی را به همراه نداشته است. برای مقابله کیفری با این پدیده تلاشهای موثری در قالب محاکمه در دادگاههای داخلی کشورها و همچنین محاکمه در کشور ثالث (مانند کشور کنیا یا تانزانیا) صورت گرفته است و تلاشهای دیگری نیز در قالب طرح پیشنهاداتی مانند افزایش صلاحیت دیوان کیفری بین المللی از سوی برخی کشورها مانند روسیه و یا تشکیل دادگاههای بین المللی یا منطقه ای ویژه دزدی دریایی در مناطق بیشتر درگیر در دست بررسی قرار دارد اما در خلال انجام عملیات و اقدامات برای دستگیری, نگه داری, تعقیب, محاکمه و مجازات مرتکبان دزدی دریایی رعایت ملاحظات حقوق بشری ای که قابلیت بکارگیری بر وضعیت متهمان دزدی دریایی را داشته باشند الزام آور خواهد بود. توسل به زور» دستگیری و تعقیب قضایی مرتکبان دزدی دریایی اگرچه براساس حقوق بین الملل عرفی و قراردادی و همچنین با اتکال به قطعنامه های شورای امنیت امری مجاز شمرده شده است اما این مجموعه اقدامات بایستی با رعایت حقوق بشر لازم الرعایه برای این مرتکبان همراه باشد. لزوم رعایت این مجموعه حقوق بشر درباره همه متهمان جرایم مختلف از جمله دزدی دریایی اگرچه در سالهای اخیر موجه عم تمایل بسیاری از کشورها برای محاکمه دزدان دریایی شده است اما هیچ توجیهی حتی شناعت و زشتی بیش از حد اعمال ارتکابی از سوی متهمان» نمی تواند به عنوان بهانه ای برای عدم رعایت این حقوق بشر لازم الرعایه تلقی گردد. در این راستا علاوه بر آرا مختلف دیوان اروپایی حقوق بشر بسیاری اسناد حقوق بشر بین المللی از جمله کنوانسیون اروپایی حقوق بشر کنوانسیون پناهندگی, کنوانسیون منع شکنجه و دیگر رفتارهای غیرانسانی و خوار کننده و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بر لزوم رعایت حقوق بشر درباره متهمان انواع جرایم اعم از داخلی و بین المللی تأکید داشته اند. ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی . ۵۵ 0 آشوری » محمد (۱۳۷۹)» عدالت کیفری (مجموعه مقالات)» چاپ اول» تهران: 0 خالقی, علی و کاظمی, سید سجاد (۱۳۹۴)» «تحلیلی بر صلاحیت دادگاههای ایران در رسیدگی به جرم دزدی دریایی»» مجله مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی» دوره ۲. 0 رحیمی نژاد» اسمعیل (1.)۱۳۹۰(نگزش ایبلامی به گرامت انسانی»» معرفت حقوقی» 0 زالمن» ماروین و سیگل, لاری:(۱۳۷۸)» «دادرسی کیفری به عنوان حقوق بشر)» ترجمه جلیل امیدی, مجلا داشگ کول کی اشماره ۴۴ صص ۲۴-۹. 0 1۴ اما .(2014) نوسه‌نط) مصسع/ وصه ع1عنصه1 منوطنطاس۸ 0 ۰ 217 ۷7۵1۰ ,18885 ,0071611 6860۳3 200۵ 7101100 ,قاط ناهصهو5 10۳ 3168 0۳ 3۳0۹600110 ۳10006 عطا وه ما وموط .(2010) هص 0 معصقط) ۵ 008016109 و2۵۵ که عسنی عطا دا" .(1999) ۲000 ,و ما00 0۵ 8 16۳ عقع ۸ ماه ما ما2 عصزع م۵ .(2015) ۳۵۵۵۶ م0060 0 ۰0 آهمنصی مد ماه عطا ۶و انوس عطا صنطز معط اه 506 :10۷ هداما وصه جمعام ناهصمگ .(2016) 0۵۶ ,طافعقاط 0۵ ۶ حقوق بشر/ سال ۱۵/ شماره ۱/ پیاپی ۲۹/ صص ۵۷-۳۱ 6اه نهاعناگ چ ۶و حاع5 ۵" .(2012) ممصفوصم]آ اسعصصع] وصه ص۷۵ زانط - ,اعملصنی 0 8 :۷7/۵16 15۵ مناد .(2012) +عصلحه6 معزعوه/ فص نطنط ,اععاهن6 0 ,۵1008 0۳ 1۵0۷ 6ط هه جععزم ماله که جصعصه ۵ط ۲ .(2010) آعنصه13 مصعمهم۴ 0 68 ۲۵۳۵ ۵ 000م ۸ ۳۵۵۹ .(2008) 7 (مقط2 مصمفصدعه2 0 ۰ ,33 ]۷۵ لس 1707 .1 ها لمممامصاصا وصه ۷۵۶ ۶ ما عطا عوهت 562 00۵1600۵ اصاکز ۳۵۳ عصنوا۲۵ .(2010) 36 اعد مقفعصه‌د1 0۵ ۷7۵۰ ,1۳6۷16۷0 10۷ بو [ 1711006 ۸۳۵۲160۱ ,نع آهصونا توکس 7 عصتوصو‌مط ۲20۰ کعنا‌۹ما و۹۵ .(2009) عصقطاگ اامع5 ک 0 ام ,3/۳۵۵6 0 28-۰ .00 ,13 ۷۵ .۸0۳ 77175 .2 امه ما۲۵ 3 علاط 0 3۵8001100 برع۵ ۳۳ هگا" بر2010) فعصعل بننطاده6 م1۵ ۵ و8 3۳۵0/۲ ۳۵۵۵۵1 ۳۵۵ +مودما ما دنامصم۹ .(2010) صطمل مقاعه 50 0 ۰ ۸00 (2010) 00عد1 #وعاخدتا ۵ط1 ۶۰ نطگ3 #وصه ۸-532000۳ ۵4 عععع 0 40 06۳۳۵۳۲ 3۳۳۵۵6۵ ۷ 52730 :3۳۵066 ۷ م8 مه نصح‌حطع83 کم ععقع 0 7 ,60778 ,27021/08 .370 .۸00 (2011) صملعوصگا ۵ عانصتاآ ۶۰ ۸-7002 ۶و عععع 0 9 ,۳60778 ,3394/03 .50 م۸۳ (2010) ۳۳۵۵۶۵ ۷ کعطاه 0ص 1/000۷ 4 ععق۲ 0 «060910) 37388/97 .370 .م۸ (1999) صنقطک5 ۷۰ کناماممموهنط کم ععقع 0 ,39255 .30 م۸۳00 (2003) آذ اه 7205 ۰ هعخعص۸ ۵۶ کماهاک #عنندتآ او عععع 0 ملاحظات حقوق بشری در مقابله کیفری با پدیده .../ کاظمی ۵۷ 0 کنوانسیون اروپایی حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی ۱۹۵۳ 0 کنوانسیون منع شکنجه و سایر رفتارها و مجازات های ظالمانه» غیرانسانی و توهین آمیز 1 ۵ 30۷۵۲۹ بر3120 ۵۶ ۳02010۵ 31306 +ماعمم رکه وحعاج معصی ۵ عن77 106 200 1۸۳ ۳۵ (2008) 1معا 50 ,2۳۵۵5 8216 ما هامماآ حصق ۵۵0 ۵ 0 ,1515 ,۵/0 9671 /,۵ 167۵101 1/ع ۹0109610 ۷۷۷۶۰// :1120 ,(21 ,۷110۱ (2009) 17۵15 3366 نام 013675 :۳۳۵۵ 56 265 0عمم‌هنگ عصزا3 0۵ - 675 01-00-0111 5- 0120-01۳0163 50 2009/03/1105 / ۵۳۵۱۵۳۵۵۵۹۲0 // :۳۵ ۷۷/۵۵۵۳۵۶۳۰ (2013) "معنهاع دمعص 02 عط +علوی ومو 2 ۶و صمناب0 2۳۹۵ ۵ط ۳۲ 0 5370/۰ // :31:10 16 طهلنه 2 ری عط0 10 ,[ کعصه[

طی یک دهه اخیر دزدان دریایی پس از سالها فترت مجددا فعالیت خود را در عرصه دریاها و آبراههای بین المللی از سر گرفته اند. این موضوع موجب غافلگیری جامعه جهانی شده و مجموعه ای از اقدامات عموما خشن و قهرآمیز در مقابله با این مرتکبان را به دنبال داشته است. این در حالی است که مرتکبان دزدی دریایی نیز مانند متهمان سایر جرایم بین المللی از حقوق و امتیازات مختلفی بهره مند بوده که کشورها تمایل چندانی برای اختصاص این حقوق به این متهمان از خود نشان نمی دهند. به علاوه رعایت حقوق بشر در فرایند مقابله کیفری با مرتکبان دزدی دریایی با چالشهایی از قبیل رعایت مهلت معقول بازداشت و نگه داری متهمان در عرشه کشتی، مقام صادرکننده قرار بازداشت افراد دستگیرشده و محاکمه متهمان به دزدی دریایی در کشور ثالث مواجه بوده که شایسته توجه و بررسی می باشد. در پژوهش حاضر وضعیت ویژه تعقیب، دستگیری و محاکمه متهمان دزدی دریایی و حقوق بشر قابل اجرا برای ایشان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

390418

من این را پیش بینی ,کرده بودم و به اینان که اینجا نشسته‌اند گفته بودم که تو از که گویی خود پاسخ آنها را می‌داند. این نحوه پرسیدن و در این دانش چنان استادی که نمی ترسی اگر والاتر از این نیست که شاگرد تو شوم و در کوشا بوده ام» و اگر او ادعا کند که من بدعت مسائلغ صاحب نظر می دانی» سخن مرا بپذیر و از می سازد: مرا از راه تعلیم و پدر خویش را از راه نشان می‌دهد تا جایی که گاه مجبور می‌شود به دلیل را پایان می‌دهد و از ادامه آن تن می‌زند. از جمله در فایدروس برای ما توضیح داده است. ما تقریبا از این حساب و کتاب دقیقی دارد. از این رو سکوت وی مغالطات او ريشه در آیرونی او داشته باشد. او با جوانان شهر به هم‌سخنی می‌نشیند و گاه مادام که حد که از شائبه مغالطه نیز دور نیست حفظ می‌کند. از هم‌سخنان وی رخ می‌دهد. به یاد داریم که در همه اراده معنایی ضد آن. در مغالطه, سقراط را می‌بینیم که ۲۳ متافیزیک. سال دهم شماره ۲۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ می گوید که ضد آن را مراد دارد. در سکوت سقراط سکوت پيشه کرده است؛ اما درواقع ضد کاری را که گفت وگو بر سر این است که «آیا فضیلت آموختنی آموشنی یست«و از این رمگذر بر آن است که پیش سوفیست‌ها را نقد کند. در روند بحث و پس از می‌کند و سقراط او را از این کار باز می‌دارد (۳۳۳)» می‌کند و سقراط او را باز می‌دارد (۳۵۹)؛ ۳ تا آن‌که اوج این جابه جایی در این است که نخست سقراط این مدعیات و مدعیان عوض می شود. اکنون اگر این پیش‌فرض را هم به مطلب اضافه کنیم که سوفیست ها و به ویژه پروتاگوراس یکی از قواعدی را که به است؛ بدین صورت که شاگردان باید بیاموزند که له و علیه هر موضوع در آن واحد بتوانند استدلال کشد تا برجسته تری پیدا می کند؛ چرا که سقراط در پیشگاه بسته است؛ با این تفاوت که این بار وی را واداشته تا فلسفه ورز در آن مدام قربانی آیرونی فلسفه می‌شود و از سطح اول و دوم به سطح سوم که همان سطح می خواند؛ نه بیان کیفیات و یا انواع آنها . اصطلاح کامل و بالاتفاق بر سر آنها به راحتی رخ نمی‌دهد. آمور به شناخت خود چیزها منوط است. هم از این به کل -در تمامیت آن- ندارند یا به بیان دیگر در قطعی یا به بیان دیگر حل و رفع مسئله‌گونگی مسائل کل در تمامیت آن. در راه می‌افتد. درنهایت جز به گفتن چیزی و اراده معنایی ضد آن بود» سقراط با ۴ متافیزیک. سال دهم» شماره ۲۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ معنای خّدعه, حیله و نیرنگ داشته است» پس از گذر تفه زاریه معاني پیشین بشید افمافه ام ي گنه مق موتمشس از فروتنی اخلاقی به خود می‌گیرد و از آن پس است که اصیل با آیرونی سقراط و درک کیفیت آن بود. در و کتمان بهژه می‌برد تا قوت تأثیر و انگیزانندگی خود این سطح از آیرونی مدام با نقض و بطلان مدعیات و تجربه که ذاتی فلسفه‌ورزی است به او این قدرت را می‌دهد که قدم به سطح سوم آیرونی سقراط که همان فلسفه در جهت طرح و تحلیل مسائل فلسفی به پیش برود. یرواضح است که آیرونی در این هر سه سطح, از آن‌که تربیت مربوط به حوزه عمل است و فلسفه است که این تربیت بیش و پیش از غرچی را رهم هرگونه متن آیرونیک باشد. بدین معنا که هر متنی که این سطوح را از سطح نخستین به سمت سطح نهایی پرسش ناک کردن آمور مهم برای خواننده و به حیرت به انضمام شرح احوال و آثار و افکار از مهدی ۶ متافیزیک. سال دهم» شماره ۲۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ آیرونی را به‌طور کلی در سه دسته ۱. برجستگی کلامی [۷6۲ 1۳070 ۲. روش خاص تفسیر زندگانی ۷1406 ۳۳۵۵ بودگاری در تمامیت آن ۵11۸19 1۳07110 خلاصه می‌کند و این سه دسته را تحت عناوین 71 5407116 نیز در آثار خود و از جمله در مصاحبه‌ای مت عنوان افلاطون» اشتراوس و فلسفه سیاسی به وجود سه لايه معنایی در دیالوگ‌های افلاطون تصریح می‌کند. برای او به‌واقع در لايه سوم متن است که مسائل بنیادین فلسفه طرح می شود. از آن ری کید اساسا سرشت فلسفه نزد افلاطون آیرونیک است. ما بر آنیم که سه لايه معنایی متن دیالوگ‌های افلاطون در سه سطح آیرونی سقراطی قابل 4 .13017 1 40 ع عم 106 8 ۷۷5۵۲ +کفزدو5 با0ا۵ 80 حطقط 161 ۲۵ 00 861 1۵ 08 ص003 کار کرد تا واهلی‌اش که بیرون رود.) در اینجا 216۷6۲ 06 حقه رندانه) ترجمه ایرونیا در متن پونانی است. اینک کمان و پیام آور خدایان است. نیز او به‌عنوان یکی از الهگان آسمان و دریا شتاخته می‌شود. او که خدایان را به آدمیان پیوند می زند به سرعت باد کران تا به کران زمین را در (پیسئتائروس: می شنوید چگونه ما را به ریش خند گرفته خلعه واژه قرآنی است و در لغت به معنای ظاهرنمودن و نشان دادن خلاف آن چیزی است که مخفی و پنهان شده است (لسان العرب؛ ذیل خدع, الخدغ؛ ظهار خلاف ما نخفیه). گفتنی است سه واژه در قرآن به کار رفته است که معانی ای نزدیک به ایرونیا دارند: خّدعه, استهزا و مکر. نکن تأمل برانگیز این است که دو مورد استهزا و مکر هم صفت منافقان و نیرنگ‌بازان است و هم صفت خداوند و درمورد خدعه نیز چون کاربرد قرآنی آن درباب مفاعله است پاری مفسران بر آن اند که اين باب» معنای کاری دو طرفه را می دهد: ۱. خّدعه: (خادغون اه و الذیر وا و ما یعون الا أقمهم و ما یشغرّون: بقره ٩). ۲ استهزا: (ر( لقوا الرین آضّوا لوا آمنا واذّا را لی شیاطیتهد قالوا انا معکم (نما نحن مسهزنون. اله بستهری بهم ویمدهم فی طفبانی هون بقره 4 ۳مکر: (و مکری و مکر له خود سخن می‌گوید و چنان که از فحوای کلام او پیداست. درک خود را از آیرونی سقراط با واژه نقیه بیان می‌کند عن سیره امامتا سقراط المأئور انه کان لا یغشا ال لوگ لایستخف بهم ان هم غشوّه ولا یأکل لذیذالطغام و لا یلیس فاخرالثیاب و لایبنی و لایقتنی و لاینسل و لایاکل لخصا و لایشرب خمرا و لا یشهد لوا بل کان متعظگ ال فی البریه» و انه أیضا لم‌یکن یستعمل التقیه للعوام و لا للسلطان بل یجببهم بما هوالحق عنده بأشرح الالفاظ و أها. 1 0ص ,۵۲۵ عصنطامد که کاصای عط کدمزکدم‌کعوم ع5 0 [۸ « 1۶6 ۶۲۵16 کنط 05صع50 عط مر عم عکه 1 عصنطامد که کن ۵ (وی تمامی این مزایا را به چیزی نمی گیرد و همه اما را جز هیچ نمی‌شمارد, شما را اطمینان می‌دهم؛ که او تمامت زندگانی خود را در کار ریش‌خند هم‌گنان خود و به بازی‌گرفتن آنان ملیسا لین 1.07 14211990 در مقاله‌ای با عنوان 8۷۵/۸۵۲۵ 71/06 506۳۵1 ۵ 15 81۳۵۲۵ بر آن است که ایرونیا در اینجا 6 ۳۵06 0 ۷۵۲ ,کعلناله) ,کتاطاع7 بط ,30 نکعادی 50 1 :6 ۵1 52۳6293 او آ2عل ومع ه وصنصنه 1۵۳ 50 اکناز 04 دست انداختن من(با پنهان کردن عقيده خودت) نام او را بردی» سوگند می‌خورم. اما بیا و به ما بگو که منظور تو از 6 60 ٩ م0 20م۴ ۵ ,7009 ۵ هس نع م20 04 بفاه 10 2۵ مسر وم 0000 20۷ ۷۵ ش7022 ,06365 ۵۴ ادوس ۵11-00۵ عطا 5۵6 ۵ معط افلامع ۵ 8 ۵ عصق از 6 اقطی عنم وصه اذ ت۶عصا 1 0صه ۳ هد نطاوصه 00 وه عاطصهمععنل هه ععنقه ۵1۵ مر (خدای م! این همان آیرونی مشهور سقراط است» من آن را نیم19 پیش‌بینی می‌کردم که وقتی او در مقام پاسخ به شما بر,آید؛شخنان شما را رد می‌کند؛ اما خود با پنهان‌کاری هر در اینجا روشن است که واژه 1۳08 ترجمه ایرونیا در متن ۶ 60600۱0 2۷۷ ما60 ن(ع0غ ۵ شم 000 موم من نع 6 2 ا وا اه ,۵۵م 070 ۹ 7106۹۵ «مفلصم 1۵۲۵ ۵ 40 0۴اهانطز عامسند عط عده للم عم القداد 1560 +معومدن5 (بیگانه: آنگاه باید یکی را محات‌گر ساده و دومی را محاکات‌گر در اینجا واژه 11996001108 ترجمه یکی از مشتقات ایرونیا در ۸ 3۵۷ م50 ۳5۷ سر م02 بشر ب5۵ تام نهک عمط طعنطانم ۵1 ,۷۵ ععه صمنهاعنوم1 دم الم طعنطانم عکمط 00۳ ۸ متافیزیک» سال دهم» شماره ۲۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ (اما این مجرمان از دید قانون دو دسته‌اند: آنان که به جرم نفاق و تقیه دست می‌یازند سزاوار مرگ‌اند؛ آن هم نه‌تنها یک بار یا دو بار؛ بلکه بارها؛ اما درباب دسته دوم می‌توان به تذکر و روشن است که در اینجا واژه 170812 ترجمه مشتقات /یرونیا در ۵ 0۷ ,800 060208 مه م۵ ۵۸ 0 بح حوههر شمه هم 0 3۳۴6 20001 بقل بوعه لها ۵ خقطا بچد5 1 صنقهه گز 200 0 عصفاله عم حقعط مر طعنطم خحمطه کعوصنط) +عطاه عط۲ ,۳۵ 1۵ 8000 ۳031651ع ۵ دز عطاه 0ص ؟امعوص عصنصتصمه 1 ۷۵ ,انا ۵۳۲۹ ام کز عگزا ۵عصتصمجعصی عطا اقط) هه کز از ا0اط ,86011616 ونچق5 1 که کز کنط1 ,کوما الناه عصد ع00زاه0 (اکنون اگر من دوباره بگویم که سخن گفتن هرروزینه درباب فضیلت و چیزهای دیگر که شما درمورد من آن ها را شنیده اید: سخن گفتن و آزمودن خود و دیگران نیکوترین کار برای آدمی است آن‌چه من می‌گویم؛ اما ای بزرگواران» اقناع شما کار در اینجا عبارت 199 11اه 16 06116۷6 ۲۳11 701 تر جمه ایرونیا *. ترجمهه انگلیسی این عبارات از احلای نیک وماخوش اچنین 6 106 331 [16۵ ۷۵ 1۵۳ عاد هل ۵0۵0 0۳6 ج و مماناعنل 0اط صنقع 01 کز بواخع‌صتعصا ام 0۳۵ عنط و1300 (خود کو چک شماران. که از شایستگی‌های خود دم نمی‌زنند. شخصیتی بسیار مهذب دارند. از آن که ما در می‌یابیم که انگیزه نهفته در این دورویی نه از برای به‌کف آوردن منفعتی است؛ بل 0 ۷ق۲ 100۱4052001 1۸/0۷۲۸ م22 ۲۵ ا 2 هو 20۷ 0۱۵ 0 70۱ ۵ ۵۶ ممعلفم :۵۹۵۵۹ ۵ وع عم مننن ۶ 15۵ 0۳ 56000 156 ,اصا0ع3 0۳۵ کاعده 0۳۵ 60ومامصه کز نخستین به سود خود شخص به کار گرفته می شود و دومی روشن است که در اینجا 1۳00 ترجمه ایرونیا در متن یونانی 001۵4 ۵۶ ۵ دامع 5۵ ۲عا70 22600 امعم مر شم 6 طلعنطا ورودوز ۶و وصقامصمط لجع عط کز وطم‌مو1نط0 ۱۷۰ و 200 > ومع مهن 0عا ۳و له حز مه وطام‌مکمانطام پرخی از نمونه‌ها را از جمله مغالطه و سکوت. از وی وام محمدحسن لطفی است. در این بخش چون تحلیل ها محتوایی این معنای آیرونی تخت عنوان طفره رفتن می‌تواند با رفتار فیلسوفان سقراطی یعنی «سخن گفتن از زبان دیگران» در ارتباط دیگران سخن می‌گوید و عقاید صریح و سرراست خود را سقراطی می‌داند و رساله دکتری خود را درباب آیرونی سقراطی نگاشته است تعدادی از کتاب های خود را با نام مستعار و در قالبی ادبی می نویسد و خود را پشت نقاب شخصیت هایش وام دار سقراط است در «چنین گفت زرتشت» عقاید خود را فیلسوف سیاسی معاصر که زمینه اصلی بیشتر کتاب های او را فلسفه سقراط و افلاطون تشکیل می‌دهد با آن‌که در پی پایه گذاری مکتب فلسفی ای نوین با اتکا به فلسفه سقراطی است. خود را نه فیلسوف که یک پژوهش گر فلسفهه افلاطون می‌شمارد. اما درباب خود سقراط, تا آن‌جا که در دیالوگ‌های افلاطون دیده می‌شود خود سقراط هم از زبان دیگران سخن می گوید. او خود را نازا می‌داند و منتها درجه همت فلسفی خود را کمک به کسانی می‌داند که استعداد زادن اندیشه‌ای آموزگار آیرونی- نیز هماره از زبان دیگران سخن می گوید؛ یعنی با به سخن درآوردن دیگران درواقع سخنان فلسفی خود ۱. سقراط: کریتیاس با من چنان رفتار می کنی که گویی پاسخ سوال را خود می‌دانم و در این گمانی که اگر بخواهم می‌توانم سخن تو را تصدیق کنم؛ در حالی که حقیقت چنان نیست و محاورات افلاطون تا این اندازه انباشته از استدلال های مغتالطی نیست و نظریه اخلاقی این محاوره بیش از هر اموه دیگریّ» با وی برای نمونه به استفاده سقراط از مغالطه «خلظ میان مقتاقضیق و متضادین» که به گفته وی خود افلاطون آن را درا ۳ استنلی روزن در سرآغاز کتاب 50۵ ۸ بعزاطامع1 2101015 دیالوگ هرت افلاطون را ند رسمی تمدن غرب) می نامد و به فاهیت خمارق العاده تشیربرانگیو آن دز تاریخ افاییفد ظرب می دهد که سقراط با به تناقض گویی در افکندن پروتاگوراس تلویحا به او می‌قبولاند که نمی‌توان در برابر اکثریت سخن گفت و عقاید راستین خود را پنهان نکرد. بدین ترتیب سقراط به پروتاگوراس نشان می‌دهد که وی بی‌آن که خود بداند خلاف عقاید راستین خود را با مخاطبان در میان می‌گذارد ( ,7۵۶6۳ *. سقراط: ... من اندکی خاموش ماندم و سپس گفتم: پروتاگوراس من کم حافظه ام و اگر کسی درباره موضوعی بدین تفصیل سخن بگوید. موضوع سخن را از یاد می‌برم. هم‌چنان که اگر کر بودم با من به آواز بلند سخن می‌گفتی, اکنون نیز چون مخاطب تو مردی کم حافظه است گفتار خود را خلاصه کن و با جمله ای کوتاه بگو ببینم به پرسش من چه پاسخ در ابتدای دیالوگ برخورد سقراط با هیپوکراتس برای آن که به وی نشان دهد که او نمی داند به چه منظور اشتیاق دارد تا به نادان نمایانه و آیرونیک است. او هیپوکراتس را دعوت می‌کند به اينکه پیش از رسیدن بامداد و رفتن نزد پروتاگوراس با سقراط به گفت وگو بنشیند و با هم به بررسی این نکته بپردازند که راستی سوفیست ها چه چیزی را به دانش آموزان خود سقراط: من چنان مسحور سخنان او شده بودم که چندی چشمم به دهان او دوخته بود و آرزو می کردم باز به گفتار ذرآید؛ ولی چون دریافتم که سخنش به راستی به پایان رسیده نمی‌دانی چقدراشپاس گزار توام که امروز مرا به اینجا آوردی؛ زیرا آن‌چه از پروتاگوراس شنیدم برای من بسی گران‌بها است. تاکنونآقز این پندار بودم که نیکی مردمان نیک حاصل کوشش آنان نیشست. امروز نادرستی پندار خود را دریافتم و از آن مسائل بسیاری را بر ما روشن کرد. اگر کسی درباره این مسائل با پریکلس»یا دیگر سخن‌وران گفت وگو کند از آنان همان می‌شنود که ما از پروتاگوراس شنیدیم؛ ولی اگر نکته‌ای بماند و درباره آن سوّالی بکند مانند کتاب خاموش می‌مانند: نه پاسخی می دهند و نه خود پرسشی می کنند. ... ولی پروتاگوراس با آن که در پرداختن خطابه های زیبا و مفصل استاد است. از آن گونه که هم‌اکنون از او شنیدیم» این توانایی را نیز دارد که به ابقر اظ ویر پروتاگوراس اگرامی چنان که گفتم نکته‌ای کوچک مانده است و چشم دارم آن را نیز بر ما روشن کنی. گفتی فضیلت آموختنی است و اگر کسی در جهان باشد که من سخن *.پس از آن که سقراط پروتاگوراس را متقاعد می کند که در سخن گفتن روش او را بپذیرد یعنی پاسخ‌های کوتاه به ۰ متافیزیک» سال دهم شماره ۲۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ پرسش های کوتاه بدهد یا بالعکس, در پاسخ به پرسش وتا گورانی ‏ درباره شعر سیمونیدس» خود خطابه‌ای بلند ساز می کند. (البته پیش از اینکه خطابه را آغاز کند به پروتاگوراس می گوید اگر تو سخنی داری من با اشتیاق آماده شنیدنم. پروتاگوراس از سقراط می خواهد که عقیده خود را بیان کند. پرودیکوس و هیپیاس نیز اصرار می ورزند و سپس او شروع به واحد را هم بستایند و هم نکوهش کنند و براثر این ادعای خود قوی‌تر درآورد و نیز دو کتاب در استدلال‌های متقابل نوشت که بایستی از متون سخن وری به شمار آیند. او می گفت: برای هر موضوعی دو استدلال متضاد وجود دارد» (گاثری» بی تا: ۶۳- ۴۱ اينکه ایده‌های افلاطونی وجود دارند يا نه و اگر وجود دارند چهطافیی «دارتل ,و ووابط ها باسح از پعهاقراری بات 6۴۶ شاید یکی از بغرنج ترین پرسش های تاریخ فلسفه باشد: استنلی روزن در مقاله‌ای با عنوان 70608 به این موضوع پرداخته است. وی بر آن است که صورت‌بندی پرسش وجود یااغدم ایده‌ها به چه رسد به پاسخ آن. با اين‌همه آن‌جا که تلاشی درباب چشین ۳ جهد ما برای تبیین کل» بی درنگ به تولید یک دوراهی منتج خواهد شد. که نمی‌تواند با تأکید بر نام یکی از آنادو راه» یا پیشنهاد یک توصیف ب ای آن موض رع» و دت بپذیرد او بر روی مسئله بنیادین فلسفه از افلاطون تا هایدگر متمرکز بوده در اکثر آثار خود اج ستیز فلسفی بنیادین را پی گرفته است و در اثری با عنوان نودام موماز ۳ 1 آوو رت 7

تردیدی نیست که فهم فلسفی دیالوگ های افلاطون در گرو فهم موضع فلسفی سقراط است و فهم موضع فلسفی سقراط در گرو فهم زبان فلسفی و منش و تفکر اوست که ویژگی برجسته و چشمگیر آنها ماهیت آیرونیکشان است. سقراط استاد آیرونی است و این خوانش دیالوگ های افلاطون را از بداهت ظاهری آن به پیچیدگی هایی ژرف درمی افکند. اینکه سقراط آیرونیک است را هم از سویی می توان از طریق واقعیت های تاریخی دریافت و هم از سوی دیگر به واسطه تدبر عمیق فلسفی در دیالوگ های افلاطون؛ اما اینکه خود آیرونی و به طور ویژه، آیرونی سقراط چیست، مسیله ای است که موضوع پژوهش های متعددی بوده است. این مقاله بر آن است تا با صورت بندی سطوح آیرونی سقراط در سه سطح که درحقیقت سه لایه تفکر او و به تبع سه لایه معنایی متن دیالوگ های افلاطون را نیز تشکیل می دهد، زمینه لازم را برای فهم دیالوگ های فلسفی افلاطون فراهم آورد[i]. این سه سطح آیرونی سقراط عبارت اند از: 1. سطح سخن ورانه (کلامی عملی) 2. سطح بودگارانه (رفتاری موقعیتی) 3. سطح فلسفی (هستی شناسانه کلی). [i].دایرهالمعارف سخن وری Encyclopedia of Rhetoric انواع آیرونی را به طور کلی در سه دسته 1. برجستگی کلامی ironia verbi 2. روش خاص تفسیر زندگانیironia vitae 3. بودگاری در تمامیت آن ironia entis خلاصه می کند و این سه دسته را تحت عناوین سخن ورانهRhetorical ، بودگارانهexistential و هستی شناسانه ontological نیز قابل فهم می شمارد (ص421). استنلی روزن Stanley Rosen نیز در آثار خود و از جمله در مصاحبه ای تحت عنوان افلاطون، اشتراوس و فلسفه سیاسی به وجود سه لایه معنایی در دیالوگ های افلاطون تصریح می کند. برای او به واقع در لایه سوم متن است که مسایل بنیادین فلسفه طرح می شود. از آن رو که اساساً سرشت فلسفه نزد افلاطون آیرونیک است، ما بر آنیم که سه لایه معنایی متن دیالوگ های افلاطون در سه سطح آیرونی سقراطی قابل بازنمایی است.

496126

4- 372863:41 .2021 ۳267 هه صصتتا 2 ,6 1596 ,3 7۵1۵۴ 4 3013005 ت12 دز دمنای‌فامص۸ عاز وصه 30 نه‌نطم‌معوانط2 عطغ اه کاصعصوصصهم۲ ,1۳67۳۵ و6۳5 007ت] صعزع مداد ۳ م50۵0 عنصح ادا رع م1501 ۵1 اصعصاه م16 ,1۳6 1۰ 5 ۵۶ ۷۵۲۶ 200 1065 ۵۲ وه عط1 41 16606006۴ 8 :6001760 40 ععطنلنطاه عون ع۷هط وعطا اقطا 505 2 تفه[ ۸00610:29 ۵ وز 5۳۵ عنطا ۶ه ع۳005نم 186 +فعصن للم ۶و :7۳5 انامه کملنطم عطا هم کاصعصوصصای عطا باعل آمعنطم 050 لنطط نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی »پاییز و زمستان ۱۶۰۰»سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ ۲ اندیشیدن از مهم‌ترین ویژگی‌های انسان است و با آن پرسش‌هایی در مسائل مختلف زندگی و جهان در انسان ایجاد می‌شود. در این میان فیلسوفان به عنوان افرادی برخوردار از ذهن فلسفی,» به دنبال ارائه را‌حل‌های هوشمندانه‌ای یرای مسائل مطرح‌شده هستند. ذهن فلسفی از مباحث فلسفی ارزشمندی است که نخستین بار توسط «فیلیپ‌جی‌اسمیت !» مطرح شد. او ضمن بررسی ویژگی‌های افرادی که دارای تفکر فلسفی بودند به سه ویژگی پی برد. این سه ویژگی عبارتند از: جامعیّت» ژرف‌نگری و انعطاف پذیری.ازنظراسمیت هر اندازه فرد در برخورد با مسایل این سه خصوصیت را داشته باشد» ذهن فلسفی بالاتری دارد(2004:70 ,510110)و این سه به نوبه خود می‌توانند تاثیر زیادی در راه‌یابی فرد به اهداف مطلوب و در نهایت تعالی و کمال او داشته باشد. معلم نیز می‌تواند شباهت زیادی با فیلسوف داشته باشد و این شباهت را می‌توان در طرز فکر رفتار و شیوه تدریس مشاهده کرد. اگر چه از معلم انتظار نمی‌رود که همانند فیلسوف به نظرورزی‌های فلسفی بپردازد» ولی آنچه مسلم است آن است که معلم بتواند از نتیجه نظرورزی‌های فیلسوف استفاده کند و به لایه‌های نظری و فلسفیمخفی عمل خود پی ببرد(82810671,2012:28). نگاه فیلسوف به سوی کل و در جستجوی وحدت درونی چیزهاست؛ پراکندگی را یگانه می کندو از علم‌های متفاوت بهره می‌گیرد و همه آن‌ها را برای شناختن کل به کارمی گیرد. فلسفه روشنگر راه زندگانی است و ذات آن در ژرف‌اندیشی و سنجش خردمندانه است(2009:14 ,11281102206[7). کوشش‌های فلسفی معلم» مسلما در کلاس تاثیر می‌گذارد و دردانش آموزان نوعی نگرش» انتظارو شگفتی را برخواهد انگیخت. شما به واقع فیلسوف هستید و سوالات اساسی که در طول دوران حیات خود داشته‌اید در واقع همان کاری است که فلسفه انجام می‌دهد(2004:19 ,11696)). معلم باید بتواند نظریه‌های فلسفی را در تدریس خود رعایت کند و لازمه تدریس, تلفیق نظریه و عمل است. دانلدشون برآن است که هرکس باید در عمل حرفه‌ای خویش تامل ورزد. این تامّل باید به نحوی در عمل معلم نیز حضور یابد تا آن را کارآمد سازد و برای او یکپارچگی حرفه‌ای و شخصیتی به دنبال آورد(2014:241 ,16۳2۷2).افلاطون در دفتر پنجم کتاب جمهوری» فیلسوف را این چنین تعریف می‌کند:«فیلسوف یعنی دوستدار دانش؛ فیلسوف کسی نیست که جزئی از دانش رابخواهد و جز دیگر را نخواهد» بلکه کسی است که جویای تمام دانش است؛ فلاسفه حقیقی کسانی هستند که اشتیاق به تماشای حقیقت دارند :1988 ,01810) (177. فیلسوف چنان کسی است که می‌تواند هستی یگانه تغییرناپذیر ابدی را دریابد(526,1987 1106).فیلسوف در جست‌وجوی علل است و معنای عمیق‌تر ظواهر و عوارض را می‌فهمد (1987:17 ,۸/]0[130۵1) .فیلسوفان در زمانه و زمینه اجتماعی خودشان قرار می‌گیرند و از این جهت که چه چیز را مطالعه کنند با هم اختلاف دارند ولی نحوه نگاه فیلسوفانه» نگاهی ژرف کاوانه است و موضوع مورد نظر خود را هر چه باشد تا ريشه تعقیب می‌کنند(1388/13611,2012:15). فیلسوف هر پاسخی را صرفا برای اینکه به نظر می‌آید که پاسخی باشد نمی‌پذیرد. ممکن است کسانی به زندگی بی تحقیق و بررسی نشده مایل باشند» اما فیلسوف می‌خواهد جواب‌های درستی بیابد که شخص فهیم بتواند پس از بررسی و تفکر آنها را تصدیق نماید. فیلسوف تا به درستی و صحت پاسخی مطمئن نشود آن را قبول نمی کند (00016113,1995:5). نگاه فیلسوف به سوی کل و در مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی ۳ جست‌وجوی وحدت درونی چیزهاست» پراکندگی را یگانه می‌کندو از علم‌های متفاوت بهره می‌گیرد ,37280102806) هدف این پژوهش ارائه و بیان مولّفه‌های ذهن فلسفی از نظر اندیشمندان و بعد از آن نشان دادن چگونگی موارد عملی آن در شیوه‌های آموزشی معلمان خواهد بود. از آن جا که ذهن فلسفی آن چه را که شایسته و درست است انجام می‌دهد» بیان و معرفی نمونه‌هایی از ذهن فلسفی معلم می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر معلمان باشد. در سال‌های اخیر پژوهش‌های زیادی درباره اهمیت و لزوم توجه به روش‌هایی برای تقویت ذهن فلسفی در دانش آموزان صورت گرفته است: جمال الدینی (81-7011,2020 [728)نشان داده است که تفکر فلسفی با مهارت حل مساله دانش آموزان ابتدایی رابطه دارد و هر اندازه دانش آموزان تفکر فلسفی بالاتری داشته باشند» مهارت اجتماعی و حل مساله در آنان افزایش می‌یاید. احمدی(۸178۵01,2020)اظهار می دارد هر قدر مولفه انعطاف‌پذیری (از ابعاد ذهن فلسفی) معلم بیشتر باشد معلمان تدریش خلاق‌تری دارند. دره زرشکی(267510161,2017 01277610) در پژوهشی بر روی دانش آموزان پایه پنجم به این نتیجه رسید که فلسفه برای کود کان توانسته تفکر انتقادی را در بعد استنباط استنتاج» استدلال و تفسیر بهبود بخشد. ایتپن(2017 ,0610ع۳1) در پژوهش خود نشان داد که انجام تمرین‌هایی برای پرورش ذهن فلسفی دانشآموزان دوره ابتدایی.به پیشرفت تحصیلی آنان منجر می‌شود و مهارت استدلال» توانایی شناختی» خواندن» نوشتن.و ریاضیات افزایش می‌یابد. بویر(2021 ,130/67) تقریبا به نتایج مشابهی دست پیدا کرد و در نتایج پژوهش خود رابطه مستقیمی بین آموزش فلسفه به کودکان دوره ابتدایی و افزایش بهره هوشی» پیشرفت توانایی شناختی» روحیه همکاری»تعاملاتمخترمانه» پرهشگر ی آ#ههنر زندگی اشاره می‌کند. از طرف دیگر به لحاظ سودمندی روش‌های آموزشی برای تقویت ذهن فلسفی در کودکان» صاحب‌نظران پيشنهاد داده‌اند که آموزش فلسفه جزو برنامه‌های درسی دوره تربیت‌معلم قرار گیرد(2013 ,8:)7۳8601 (2019 ,07610270).استفاده از روش‌های فلسفی برای معلمان در شناخت هویت معلمی و انجام بهترتمرین‌های کلاسی به آنان کمک می‌کند. 070270) (2019 ,#102۷108عقیده دارد آموزش تفکر فلسفی در تربیت معلم به برانگیختن تامل انتقادی منجر خواهد شد وفلسفه می‌تواند به عنوان ابزار یا روش برای آموزش به‌کار رود. در پژوهشی(2019 ,۷2716:۳00716271701) به پیامدهای فلسفه‌ورزی بر فرایند تدریس معلمان اشاره کرده‌اند و به توضیح و تبیین مولفه‌های تحیر» تردید منطقی» شک روشمند» پرسشگری, استدلال ورزی» نقادی و... پرداخته و معلمان برخوردار از توانایی فلسفه‌ورزی را در رسالت معلمی موفق‌تر دانسته‌اند. ,12100) (2018در مقاله‌ای به نام روش‌هایی ساده برای گنجاندن تفکر فلسفی در درس» بیان می‌کند که تنها دانش علوم پایه کافی نیست» بلکه پیشرفت‌های علمی» سوالات قابل تاملی در جنبه‌های سیاسی,» اقتصادی و اخلاقی مطرح می‌کند که دانش آموزان می‌توانند (به عنوان مثال) با دانستن فلسفه شیمی» تفکر انتقادی و تحلیلی خود را ارتقا دهند و در تصمیم گیری و سیاست گذاری و جست‌وجوی ناشناخته‌ها فراتر از کلاس و آزمایشگاه درگیر شوند: بای نمونه شیمی را می‌توان با زندگی دانشآموزان مرتبط ساخت و این سوالات فلسفی را معلم می‌تواند ارائه کند: نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی پاییز و زمستان ۱۶۰۰ »سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ نتایج این پژوهش‌ها به روشنی اهمیت و تاثیر فلسفه و تفکر فلسفی را در عملکرد معلمان و دانش آموزان» نشان می‌دهد.» اما در این پژوهش‌ها به طور مفصل در زمینه ویژگی‌های تفکر فلسفی و تاثیر آن بر کار معلم- با تاکید بر نقش آموزشی معلم- تبیین نشده است. پژوهش حاضر سعی دارد گامی هرچند کوچکک» در راستای رفع این کاستی بردارد. در این مقاله پژوهشگر به دنبال یافتن پاسخ سوال‌های زیر است: ۱- ذهنیت فلسفی چیست؟ از چه مولفه‌هایی تشکیل شده است؟ ۲-نقش مهارت‌های ذهنی منبعث از ذهنیت فلسفی در بهبود عملکرد معلم ابتدایی چیست؟ رویکرد اصلی روش این پژوهش» رویکرد کیفی است و در انجام آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.به‌همین منظور ابتدا با مطالعه منابع مناسب و مرتبط و با فیش‌برداری(یادداشت‌برداری) از آنها ویژگی‌های ذهن فلسفی توصیف شده است. سپس مهارت‌های منبعث از ذهن فلسفی و نقش آنها در کار معلم» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند. در ابتدا هر مولفهه ذهن فلسفی» توصیف و تبیین می‌شود و در ادامه به تحلیل و بررسی تاثیر هر کدام از این ویژگی‌ها بر عملکرد معلمان و با تاکید بیشتر بر حوزه آموزش پرداخته خواهد شد. نقش مهارت‌های ذهنی منبعث از ذهنیت فلسفی در بهبود عملکرد معلم چیست؟ ذهنیت فلسفی از مباحث فلسفی ارزشمندی است که ظرفیت و قابلیت پرورشآمهارت‌های ذهنی را در انسان‌ها دارد.منظور از ذهنیت فلسفی» طرزتفکر صحیح علمی است و نحوه برخورد پژوهنده را با مسائل گوناگون مشخص می‌سازد (1988 ,[513۳131802۲)این مفهوم را نخستین بار فیلیپ جی اسمیت مطرح کرد.او ضمن بررسی و مطالعه ویژگی‌های افرادی که دارای تفکر و مشرب فلسفی هستند؛ به سه بعد یا ویژگی در طرز تفکر آنها پی‌برد. این سه بعد ضمن مشخص و متمایز بودن» ارتباطی نزدیکک با یکدیگر دارند. این سه ویژگی عبارتند از: جامعیت» ژرف‌نگری و انعطاف پذیری . دکتر اسمیت «جامعیت» را این گونه توضیح می‌دهد:مشاهده امور خاص با توجه به ارتباط آنها در یک زمینه وسیع؛ یعنیمعلم یا مدیر تا آن زمان که آنچه را می‌آموزند در رابطه با زمینه کلی آموزش‌وپرورش نبینند از نشان‌دادن ذهنیت فلسفی وامانده‌اند(73 :2004 ,5101[0). ارتباط‌دادن مسائل حاضر به هدف‌های دور(51011[0,1995:32) وتصمیماتی که برای حل مساله روزانه خویش اخذ می‌کند با توجه به هدف‌های ثابت و دور به مرحله اجرا درمی آیند. هدف‌های دور مثل راهنمای ثابتی» اعمال فرد را هدایت می کنند(5122712120271,1990:40).به کاربردن قوه تعمیم خلاق,یعنی بعد از مشاهده چند مورد؛ به‌صورت خلاق وابتکاری در پی فهم مسایل برمی‌آید وکلیت مسائل را درک می‌کند ونیازی به مشاهده ودیدن موارد متعدد نیست (51127121720271,1990:41).شکیبایی و سعه صدر در تفکرات عمیق نظری؛ اشخاصی که دارای ذهن فلسفی هستند مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی ۰ پس از دسترسی به مدارک ودلایل معین» آنها را دریک طرح يا زمینه قرار می‌دهند تا ببینند این مدارک چه جهاتی را روشن می‌سازد و درصدد شرح وتفسیر مدارک مبتنی بریک نظریه هستند (510۵71210020271,1990:43). از طرف دیگر سوال‌هایی که در فلسفه مطرح می‌شود مستلزم آن است که فیلسوف به جهان همچون یک کل بنگرد علاوه بر مشاهده درختان» جنگل را مطالعه کند. کار فیلسوف آن است که همه چیز را در نظام عام و از افق بالا بییند. همان‌طور که افلاطون اشاره کرده‌است فیلسوف ناظر و تماشاگر سراسر زمان‌ها و همه هستی است. وقتی بیکن مردی جوان بود نوشت که آرزوی او آن است که تمام دانش و معرفت را در قلمرو خود درآورد(۸/10[130271,1987:16).افلاطون در دفتر پنجم جمهوری» جامعه و وحدت آن را به بدن تشبیه می‌کند و می گوید: «وقتی که انگشت کسی زخم شود تمام تن و تمام روح درد زخم را حس‌می‌کند و همه اجزای وجودش, دراحساس درد» با عضو زخم‌خورده شریک‌اند و همه با هم رنج به کار گیری جامعیت فکری در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی را می‌توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد: از یک طرف» معلم ابتدایی هنگامی که وظایف خود را بر اساس هدف‌های کلی‌تر بفهمد رفتار هوشمندانه‌تری خواهد داشت؛ دیگر در جزئیات غرق نمی‌شود؛ به‌دنبال یک علت برای مشکلات نیست؛ به ترکیب و فهم کل رفتار سیستم فکر می‌کند؛ با دید کل‌نگرانه و دوری از موارد جزثئی بهتر می‌تواند هدف‌های کلی آموزش‌وپرورش را تحقق بخشد به طور نمونه» افت تحصیلی را دیگر تنها به حساب کم کاری دانش آموز نخواهد گذاشت. بلکه عوامل دیگری مانند روش تدریس» محتوای کتاب» پیش‌سازمان‌دهنده‌ها و محیط جغرافیایی را در نظر می‌آورد. به تبع این طرزفکر معلم روش‌های مناسب‌تری انتخاب خواهد کرد و فرایند آموزش بهبود از طرف دیگر هنگامی که معلم دبستان» جامعیت فکری داشته باشد به جای آموزش یک راه حل» مفاهیم و اصول کلی را آموزش می‌دهد تا دانش آموزان بتوانند شیوه حل تمامی مساله‌هایی را که به آن صورت حل می‌شود پیدا کنند؛ از این رو» روش استدلال قیاسی» روشی پرکاربرد برای او خواهد شد. اضافه بر این تنها به یک روش تدریس اکتفا نمی کند بلکه متناسب با تجربه قبلی و میزان یادگیری شاگردان» از روش‌های متعدد آموزشی کمک می گیرد. نگاه کلی و یکپارچه معلم به اهداف درسی در یک پایه و کل دوره تحصیلی» منجر به اتخاذ روش مناسب برای عمق بخشی به آموزش کودکان خواهد بود. دکتر اسمیت ویژگی‌های ذهن ژرف‌اندیش را این گونه بیان می‌کند: فردی که دارای ذهنیت فلسفی استآن چه را که دیگران مورد سوال قرارنمی‌دهند زیر سوال می‌برد(5171117,2004:80).فرد دارای تفکر فلسفی تعصبات جاهلانه را پاک می‌سازد. افکار ونظریات قدیم را مورد پرسش قرار می‌دهد(511271817224271,1990:46).مولفه دیگر»ه کشف امور اساسی وبیان آنها در هر موقعیت است» و آن به این معنی است که در هر سازمانی بعضی از روش‌های انجام کار به صورت عادت در می‌آیندو احتمال بیشتری وجوددارد که مورد سوال قرار نگیرند(5101110,2004:82). حساس به اموری که معانی ضمنی ورابطه‌ای دارند؛ هنگامی که مبانی یک موقعیت درک شد» شخص دارای ذهن فلسفی» شوقی بسیار برای کشف اصول اساسی آن نشان می‌دهد. وی به سبک‌وسنگین کردن معانی تلویحی آن مبانی می‌پردازد(5101110,2004:84).در پیداکردن دلالت‌های ضمنیوپنهانی نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی »پاییز و زمستان ۱۶۰۰»سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ اه چالاک است (501117,2004:85).فردی که دارای تفکر فلسفی است. به آنچه ظاهر وآشکار است قانع نمی‌شود. او در صدد معلم‌فیلسوف ! اپتدایی» افکار و عقاید دیگران را بدون چون و چرا نمی‌پذیرد» به شاگردان حق سوال‌کردن می‌دهد» پرسشگری " را در مسائل آموزشی در نظر دارد» پاسخ بی‌دلیل ارائه نمی‌دهد و چنین پاسخی را از دانشآموزان نمی‌پذیرد» تعصب جاهلانه و کورکورانهدر اجرا و تدریس ندارد. درباره نکات اساسی و اصلی تعلیم و تربیت تفکر و تعمّق می‌کند» شاک نیست» اما نسبت به درستی مسئله‌ای با شک روشمند مواجه می‌شود» شک روشمند برای رهایی از سردرگمی و رسیدن به حقیقت است؛ در این حالت معلم به دانش آموزان می آموزد در مرحله اول به صورت موقتی نظریه‌ای را بپذیرند و بعد از ارزیابی پیش‌فرض‌ها درستی يا نادرستی آن را معلوم کنند. این همان روش علمی است و از مهم‌ترین روش‌های تدریس علوم تجربی در مدارس است. در همین راستا معلم ژرف‌نگر به مسائل پیچیده محیط کار خود توجه دارد؛ به‌دنبال یافتن ريشه و بن قضایاست؛ مشاهده او از کلاس درس, سطحی نیست؛ به کلیت و عمق قضایا توجه دارد؛ شعار او عبارت معروف فردوسی است که می گوید: «سخن هر چه باشد به ژرفا بیین». همچنین فرضیه‌ها را با روش استدلال قیاسی " حل می‌کند» دراین روش که استنتاجی و استدلالی هم نامیده می‌شود؛ معلم از یک نظریه یا پیش‌فرض منطقی (که در همه موارد درست است) استفاده می کند. پیش فرض دوم در رابطه با پیش‌فرض اول شکل می‌گیرد و در آخر نتیجه ابه‌دست‌میآید. به طور نمونه علوم تجربی پنجم دبستان را می‌توان این گونه تدریس کرد: همه سیارات منظومه شمسی به دور خورشید می‌چرخند» مریخ یک سیاره استبنابراین مریخ به دور خورشید می‌چرخد. از این رو معلمان باید شرایطی فراهم کنند که دانشآموزان استدلال کنند» برای درستی استدلال خود پیش‌فرض‌های منطقی را با ژرف‌اندیشی انتخاب کنند و همچنین از دانش آموزان بخواهند فرایند رسیدن به جواب را توضیح دهنده.عمل توضیح‌دادن می‌تواند فرایند تفکر دانشآموّزان"را توعه دهاثه‌و تروجی*شود تا آن‌ها با استدلال‌های یکدیگر آشنا هنگامی که معلم دبستان ژرف‌نگر باشد شوقی بسیار برای بیدارسازی آگاهی و عمیق فکر کردن در شاگردان دارد و در این حالت می‌تواند از برنامه و روش فلسفه‌ورزی استفاده کند. در این روش غموقا؛داستان کوتاهی متناسب با فهم شاگردان بیان می‌شود و به‌دنبال آن پرسش‌هایی برای بحث مطرح می‌شود دانشآموزان .با هدایت معلم به تفکر عمیق تشویق می‌شوند و دلایلی برای دفاع از پاسخ خود و همچنین قبول يا رد پاسخ دیگران ارائه می کنند.فیشر (۳1806۲,2001)این روش را فرصتی برای رشد مهارت‌های مهار کت جمی؛ اسطللال ا, حلقیت,ی پردازش اطاوغات. می‌داندبید موی نموتهسرالاتی برای تفکر غمیق این ! منظور از معلم فیلسوف, معلمی است که از مولفه‌های ذهن فلسفی برخوردار است. مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی ۷ ۴ آیا کسی که از پول خود استفاده نمی کند ثروتمند است؟ دکتر اسمیت مولفه‌های انعطاف‌پذیری را این گونه توضیح می‌دهد:رهایی از جمود روانی؛ افراد عادی در موقعیت‌های جدید نمی‌توانند عکس‌العملی مناسب از خود نشان دهند» در موقعیت‌هایی که فشارهای هیجانی فوق‌العاده‌ای وجود دارد» از خود رفتاری که ناشی از جمود است بروزمی‌دهند(510111,2004:91).به عنوان مثال در موقعیت‌هایی که فرد به شدت تحت فشارهای عاطفی و هیجانی قرار می‌گیرد جمود روانی نیز ظاهر می‌شود. در این گونه مواقع افراد به جای این که فکر خود را به کار اندازند و اقدام صحیح به‌عمل آورند سخت تحت تاثیر احساسات قرار گرفته و عکس‌العمل‌های نامناسب انجام می‌دهند؛ مثلا اغلب دیده‌می‌شود مردمی که در ساختمان در حال آتش‌سوزی گیر می‌کننددائما به دری فشار می‌آورند که به طرف داخل باز می‌شود. این مردم وحشت‌زده» به فکرشان نمی‌رسد که ممکن است در به شیوه‌ای دیگر باز شود.آن چه به آن نیاز داریم عادات انعطاف پذ پر است تا عادات ثابت(510110,1995:40). مولفه دیگر, ارزش‌سنجی افکار ونظریات بدون توجه به منبع آن‌هاست؛ یعنی این که برخوردهای جناحی و تعصب آمیز با افکار و انديشه‌ها سبب می‌شود که ارزش و اعتبار آنها به عنوان یک اندیشه مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گیرد(51,1995:42). افراد دارای طرز فکر فلسفی ابتدا جنبه‌های متناقض ومتضاد را از هم جدا می‌کنند وجهات مختلف را به‌طور واضح بیان می‌نمایند (1990:56 ,532712260871). عادت داریم مسئله‌ای را که جنبه‌های متعدد دارد به یک یا دو جنبه محدود کنیم در صورتی که ممکن است دیدگاه‌های مختلف یا راه‌حل‌های متعدد را مورد بررسی قرار داد(51۳11[0,1995:93). پذیرفتن نظریه‌ها با قضاوت‌ها:به‌ضصورت موفّتی؛ذهن فلسفی به جای این که دنبال معانی مطلق وثابت باشد قضاوت‌های موقتی را می‌پذیردودر مواقع لازم در قضاوت خویش تجدیدنظر به زبان ساده» کاربست انعطاف‌پذیری برای معلم ابتدایی را این گونه می‌توان بیان نمود: از عادات کورکورانه و نسنجیده در روش تدریس خود دوری می‌کند؛ از هرگونه تعصب» تحجر و جمود در شیوه‌های ارتباطی» به دور است؛ هنگام تصمیم گیری تحت تاثیر هیجانات قرار نمی گیرد و بر آنها کنترل دارد؛ در رفتار و گفتار آرام است؛شنونده خوبی در شنیدن نظرات متفاوت شاگردان است؛با فکرکردن در خارج از چارچوب روش‌های متداول» به دنبال تغییر در روش است؛ ازاین‌رو در روش آموزشی متکی به ابزار و وسیله خاصی نیست؛ گاه در روش تدریس خود از ابزار ساده» رسم شکل و مثال استفاده می‌کند. در آموزش به تفاوت‌های فردی توجه نشان می‌دهد» هر کسی سبک یادگیری خود را دارد به همین خاطر از روش تدریس فردی بهره می گیرد. در این روش به تشخیص معلم» آموزش به هر فرد جدای از دیگران صورت می‌گیرد. به محتوا و پرسش‌های از پیش تعیین شده کتاب درسی اکتفا نمی کند بلکه با انعطاف‌پذیری به طراحی واحد یادگیری و طرح پرسش خارج از کتاب درسی می‌پردازد. روش آموزشی سخت گیرانه و غیرقابل انعطاف ندارد» اشتباهات خود را می پذیرد و در صورت نیاز در تدریس خود تجدیدنظر می‌کند» رعایت انصاف و تعادل در مسائل آموزشی تربیتی را رعایت می‌کند» آسان گیری روبّه اوست در این حالت ذهن نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی پاییز و زمستان ۱۶۰۰ »سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ ۸ شاگردان آرام و آماده یادگیری است(1181367,2007:88). برای تقویت انعطاف‌پذیری ذهن شاگردان» حل معما را پيشنهاد می‌دهد مانند: چگونه می‌توانید با ۶ چوب کبریت چهار مثلث درست کنید؟ مهارت انعطاف پذیری را معلمان می‌توانند از طریق برنامه‌های فلسفه برای کودک به آنان بیاموزند. در این روش بچه‌ها یاد می گیرند از زوایای مختلف به یک مساله نگاه کنند و تنها به یک راه حل فکر نکنند» بلکه با تامل در نظریات خود و دیگران و با قابلیت انعطاف» در صورت نیاز در اندیشه‌های خود تجدیدنظر کنند و از اندیشه دیگران بهره ببرند» در نتیجه خودمحوری به کنار در کتاب «ده ویژگی معلمان کار آمد» روحیه انعطاف پذیری را یکی از ویژگی‌های معلمان کارآمد ذکر می‌کند:«معلمان کارآمد خود را با مدیران» مسئولان جدید» تغییر طرح ها تغییر در برنامه‌های آموزشی» فقدان امکانات درسی» نبود منابع مالی» والدین تند خو دانش آموزان نافرمان» جابه‌جایی محل خدمت» تغییر پایه تحصیلی» تغییر اطاق» تعطیلی مدرسه» انتخابات مدرسه و با صبر و شکیبایی تطبیق می‌دهند.آنها در برف و بوران» زمین لرزه» سیل» با پای شکسته» دندان درد» پیاده» با دوچرخه» در سرمای سوزان» در گرمای کشنده به سرکارمی آیند و در اطاق رنگک ورورفته» بدون کتاب و حتی بدون کاغذ و قلم درس می‌دهند» خود را با شرایط تطبیق می‌دهند و در عین حال در برابر حفظ ارزشها و اعتقادات خود همچون صخره محکم و استوار از نظر دکتر شریعتمداری (51127121(20871,1988)» علاوه بر مولفه‌هایی که دکتر اسمیت برای ذهن فلسفی برشمرده است» ویژگی‌های نظریه‌پردازی» نقادی» تحلیل و تردید منطقی را نیز جزو مولفه‌های آذهنیت فلسفی می‌داند. در ادامه به توصیف هرکدام از این ویژگی‌ها پرداخته‌می‌شود و سپس تاثیر مهارت‌های منبعث از این ویژگی‌ها بر بهبود عملکرد معلمان» مورد بررسی نظریه به معنای ژرف‌اندیشی» چشم انداز» فرضیه» تامل» دسته‌ای از عقاید درباره چیزها یا دیدگاه شخصی,» است ,16۲۷۵5) (42 :2009. نظریه‌های آموزش وپرورش اغلب کته قاری هتشک انا فلسفه مش شده‌اند؛ مثلا: ماهیت گرایی دربردارنده عناصری از ایده‌السیم و رثالیسم» پایدارگرایی دارای عناصری از رثالیسم؛و توّمیسم و پیشرفت گرایی شامل مضامینی از طبیعت گرایی و عملگرایی است(011616,2007:380). معلم‌فیلسوف بدون داشتن نظریه‌ای معروف» نمی‌تواند به عمل بپردازد که اگر چنین کند با نظر خود به معلمی پرداخته‌است. میان نظریه و نظر تفاوت وجود دارد. «از معلمان انتظار می‌رود بتوانند با نظریه‌های فلاسفه ارتباط برقرارکنند. » (۳38810611,2012:28). هر یک از فیلسوفان عقاید و نظریات خاص خود را دارند و هرکدام از فیلسوفان به‌واسط نظریاتشان شناخته می شوند؛ به‌عنوان مثال سقراط آموختن و یادگیری را محال می‌داند و عنوان‌می کند هر معرفتی که می‌توانیم داشته باشیم قبلا باید بوده باشد» ما چیزی یاد نمی‌گیریم بلکه آنچه را می‌دانیم به‌یادمیآوریم. نظریات افلاطون و د کارت مبتنی بر «اصالت عقل ؛است. به عقیده صاحبان این نظریه» با به کاربردن روش‌های صرفا عقلی» ما می‌توانیم به معرفتی به معنی کامل و تمام نایل آییم. جان لاک اظهار داشت که شناسایی ما به وساطت حواس حاصل می‌شود و ما هیچ تصور و معلوم نظری ندار یم(۳001617,1995:292).ارسطو سعادت را در رعایت اعتدال می‌داند و کانت عملی را اخلاقی می‌داند که مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی ۹ صرفا به حکم حس تکلیف» همراه با آزادی و اختیار انجام شده‌باشد (۳0016,1995:21).از نظر بیکن» معرفت توسط قوای تجربی و عقلی حاصل می‌شود(۹/0[12021,1987:199)و دیوبی افکار را چون ابزاری می‌داند که با روش حل مسئله از پس معلمی که در تدریس خود» بیش از هر چیز بر فعالیت دانش آموزان به عمل» تجربه و تجدیدنظر در تجربیات می‌پردازد تحت‌تاثیر نظریه عمل گرایان قرار دارد و آن دیگری که در کلاس درس» پرسش و پاسخ را برمی گزیند چه بسا ناخواسته متاثر از سقراط و افلاطون است. همچنین معلم دیگری که علوم تجربی را با استقرا و دسته‌بندی اشیا تدریس می‌کند تحت تاثیر روش استقرایی بیکن است. توام ساختن علم و عمل» پیروی از عقل» توبه و اندرز نیز در روش‌های اسلامی‌سفارش شده‌است. بنابراین هر معلم باید با آگاهی از اندیشه‌های فلسفی» فلسفه آموزشی تربیتی خود را انتخاب کند و این موضوع مورد تاکید بسیاری از صاحب‌نظران بوده‌است(6:)6712601,2008 (2014,ن1672۷2). با همه این‌ها از معلمان انتظار نمی‌رود که به صورت فیلسوفان درآیند» اما آن چه مطلوب است این استکه معلم به لایه‌های نظری و فلسفی مخفی در عمل خود پی ببرد و گرنه درنخواهدیافت که خودش همواره یک فلسفه ضمنی تعلیم و تربیت دارد (132812671,2012:28).معلم‌فیلسوف با آگاهی از نظریه‌ها علاوه بر آگاهی از نقششان در شناخت واقعیات» چارچوب‌هایی برای فهم عمل آموزشی و نیز تفکر و تکمیل ابداع‌های آموزشی‌تربیتی از طرف دیگر اگر نظریه را همان تعمق در ارائه فرضیه و حدس معقول بدانیم کودکان می‌توانند با استفاده از شواهد مربوط به گذشته» آینده را پیش‌بینی کنند و با استدلال نظریه؛تخود را ارائه و از آن دفاع کنند.هر اندازه معلم محرکک‌های تشویق آمیز داشته باشد» دانش آموزان فرضیه یا نظریه‌های قابل‌قبول‌تری ارائه خواهند داد.(۳191167,2007:160)به طور نمونه معلم می‌تواند با یکی دیگر از ویژگی‌های فیلسوفان روحیه انتقادی آنان است: تاریخ تفکر انتقادی را می‌توان به ۲۵۰۰ سال قبل و به زمان سقراط برگرداند. وی از همه می‌خواست درستی عقاید خود را مورد ارزیابی قرار دهند و یا بیکن که عدم آزمودن انديشه‌ها را منجربه رواج بت‌پرستی می‌دانست. جان دیویی نمونه دیگری از فیلسوفان نقّاد است؛ دیویی از تعبیر اندیشیدن متاملانه استفاده می کرد و آن را این گونه تعریف می‌نمود: «ملاحظه فعالانه و سرسختانه و دقیق یک عقیده در پرتو دلایلی که آن را پشتیبانی می‌کند و نتایج دیگری که می‌تواند از آن به‌دست آید. » (۷727017100,2011:18).نمونه دیگری از تفکر انتقادی را می‌توان در ایوان ایلیچ مشاهده کرد» وی در کتاب مدرسه زدایی از جامعه به انتقاد می‌پردازد و می گوید:«آموزش و پرورش به سب غرب» به ابزاری نو استعماری برای غارت و سرکوب جوامع آسیا» آمریکا و آفریقا تبدیل شده‌است»(31161,2007:473)).دکتر علی شریعتمداری در این باره می گوید: «عمل دیگر فلسفه, انتقاد یا ارزیابی افکار است. قضاوت درباره قضایا مستلزم بررسی و نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی پاییز و زمستان ۱۶۰۰ »سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ ۵۰ ارزیایی آنهاست. در جریان ارزیایی احکام» معیار و میزان باید مشخص باشد دامنه انتقاد فلسفی» وسیع است از اصول و مبانی علمی» روش‌های علمی» افکار و عقاید معمولی» آداب و رسوم» زمینه‌های اخلاقی و دینی» همه می‌توانند مورد ارزیابی قرار تفکر انتقادی با ویژگی‌هایی که برای آن ذکر شد چنانچه به توانایی حرفه‌ای معلمان درآید معلمان به روشنفکرانی عامل و دگرگون آفرین تبدیل می‌شوند و قادر خواهند بود به اصلاحات حقیقی در مدرسه» معاضدت با سار معلمان» مراوده با مردم و گفت‌وشنود نقادانه با دانش آموزانیپردازند(116[6,2007:480).معلم نقاد در دوره دبستان به ارزیابی برنامه درسی مدرسه می‌پردازد و در آن شیوه‌های مختلف یادگیری در مدرسه» ارتباط معلم و شاگرد» برنامه درسی» محتوای آموزشی و شیوه‌های انضباطی را هدف نقد خود قرار می‌دهد.روحیه انتقادی معلم در شاگردان اثر می‌گذارد روحیه انتقادی در شاگردان سبب می‌شود که آنها دید نقّادانه نسبت به مسائل خود و جامعه داشته باشند و مقلد انديشه‌ها خواسته‌ها و تمایلات دیگران نباشند و با اندیشه خود نظام‌های ارتجاعی فکری را در هم بریزند و سبب تحولات عمیق در زندگی خود و جامعه باشند. در این راستا» روش‌های زیر به معلمان ابتدایی کمک خواهد کرد تا روحیه تفکر انتقادی در شاگردان تقویت ۷ افزایش زمان کلاس به منظور بحث و گفتگوی بیشتر شاگردان یکی دیگر از ویژگی های فیلسوفان» تحلیل فلسفی است. عمده کار فیلسوفانی چون برتراندراسل» مور ویتگنشتاین» پیترز و هرست ابهام‌زدایی از اصطلاحات تخصصی است. این" افراد از طریق مطالعه تعاریف عملیاتی» به تثبیت معانی می پردازند(7111616,2007:192)).منظور از تحلیل زبان»؛ مشخص ساختن معانی کلمات. ابهام‌زدایی و توضیح و تشریح آنهاست. در بحث‌های علمی‌و فلسفی کلماتی به کار می‌رود که معنی آنها مشخص و واضح نیست و تحلیل زبان بسیاری از اختلافات را از میان می‌برد(511871811380871,1988:56).از معلم‌فیلسوف انتظار می‌رود در روش آموزشی» صحبت کردن» و نوشتار خود» اصطلاحات و مفاهیم را بجا و درست استفاده کند؛ کالبدشکافی مفاهیم و به کارگیری درست آنها به آموزش موثر و یادگیری شاگردان منجر خواهد شده نمی‌توان با ابهام در گفتار و دشوارگویی» معلم خوبی شد. از جان سرل نقل شده‌است: « اگر نمی‌توانی مطلبی را واضح بگویی خودت هم آن را نفهمیده‌ای»(2011 ,۷72710171017).تحلیل واژه‌ها و مفاهیم و تاکید بر شفاف‌سازی عبارات از طرف معلم نه تنها باعث می‌شود شاگردان با صرف وقت کمتری مطلب را فرا گيرند» بلکه سفسطه گری مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی ۰۱ و مغلطه» مجالی برای ظهور نخواهدداشت. معلم می‌تواند به زبان خود وضوح بخشد و با بیانی ساده و از طریق تحلیل واژه‌ها و اصطلاحات آموزش و پرورش» نقل قول» مثال» بیان تجربه و زدودن آشفتگی از زبان» جا پای فیلسوفان قرار دهد. به طور نمونه: تحلیل واژه‌های مربی و متربی و تمایزبخشی آن از معلم و دانش آموز و یا تحلیل و تمایزبخشی اصطلاحات پيامد» هدف و نتیجه» از طرف دیگر معلمان دبستان می‌توانند برای پرورش قوه تجزیه و تحلیل شاگردان از » قدرت سوال» استفاده کنند» نکته‌ای که به نظر می‌رسد معلمان از آن غافل مانده‌اند. در طبقه‌بندی بلوم از حیطه شناختی ا» چهارمین طبقه» تجزیه و تحلیل قرار دارد که در آن چرایی» چگونگی» تفاوت و تشابه مطرح می‌شود مانند نمونه: چگونه می‌توانیم در مصرف انرژی الکتریکی در خانه صرفه‌جویی کنیم؟ چه تفاوتی در صرفه‌جویی انرژی الکتریکی باانرژی ماهیچه‌ای وجود دارد؟ در پرسش‌های «چرا» شاگردان در پی کشف حقیقت و به دنبال دلیل هستند و در پرسش‌های « چگونه» شاگردان به دنبال دلایل» درکی عمیق و فرایند شکل گیری یک موضوع هستند. نکته‌ای که با کمی تعمق می‌توان به آن رسید آن است که جواب « چرا؛ در ( چگونه» آمده است» از این رو با پرسش «چگونه» به پاسخ گستردهو کامل‌تری خواهیم رسید و پرسش «چگونه» اهمیت بیشتری نسبت به پرسش « چرا» پیدا می‌کند. با همه اين‌ها و در همه حال معلمان می‌توانند به جای پرسش‌های سطح دانش که بر حفظیات مبتنی است با طرح پرسش‌های مناسب کتبی و شفاهی در سطح تجزیه و تحلیل» قوه استدلال» تعمق و تحلیل شاگردان فیلسوف امور مختلف را با تردید نگاه می‌کند. تردید فیلسوف انکار واقعیت نیست. او می‌خواهد جنبه منطقی امور را وارسی کند و از این راه آنچه را که منطقی و معقول است از آنچه بی‌پایه و اساس است جدا سازد. نه چشم بسته چیزی را می‌پذیرد و نه در اظهار نظر جزمی‌يا دگماتیک عمل می کند(511371217030871,1988:67)شکک و تردید منطقی ؟ را بیش از هر چیز در روش اندیشیدن دکارت می‌توان به‌خوبی مشاهده کرد. وی با تعمّ در زندگی مردم و کتاب‌هایی که خوانده بود دریافت که درستی انديشه‌ها بیش از آنکه برخاسته از حقیقت آنها باشد نتیجه رتم و عادت است"و چه اندیشه‌هایی که مردم پذیرفته‌اند و تردیدی در آن ندارند» اما در نظر مردمی‌دیگر نادرست است(01022060,2009:102ع872). وی نخستین گام در روش پژوهش خود را تردید منطقی در مواجهه با انديشه‌ها و بعد از آن تلاش در بیرون‌آمدن از شک و یافتن حقیقت می‌دانست. تردید منطقی را نیز می‌توان در کار دیویی مشاهده کرد «آغاز اندیشیدن شک و ابهام و سرگشتگی است» اندیشیدن به خودی خود پدید نمی آید....بلکه هميشه چیزی معین آن را بر می‌انگیزد...170(0 :2009 ,2206 طنطق02). "منظور از تردید منطقی» شک در درستی اندیشه‌هایی که انسان‌ها بیان کرده‌اند می‌باشد مثل نظریات فیلسوفان و یا دانشمندان وگرنه مطالبی که در نص صریح قران و یا روایات ائمه(ع) آمده است» جایی برای شک و شبهه باقی نمی گذارد. در این گونه موارد» به قول شهید مطهری» شک معبر خوبی است ولی منزلگاه خوبی نیست. نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی پاییز و زمستان ۱۶۰۰ »سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ ۵۲ معلم‌فیلسوف دوره ابتدایی نیز می‌تواند به جای مطلق گویی و جزم‌اندیشی» روحیه پرسشگری» شک و تردید نسبت به امور مختلف را در تدریس خود داشته باشد» بدین صورت که بتواند حتّی امور بدیهی و روشن را زیر سوال ببرد و نسبت به درستی آنها تردید ایجاد کندو بعد با طی مراحل تحقیق علمی‌و قضاوت موقتی» در پی کشف حقیقت برآید. مشاهده می‌شود بسیاری از روش‌ها به‌صورت عادتی در آمده اند و با وجود نادرستی مورد سوال قرار نمی گيرند. معلم‌فیلسوف می‌تواند با تردید و شک و تعمق نسبت به آن‌ها در صدد پیدا کردن راه درست باشد. «فرد دارای تفکر فلسفی تعصبات جاهلانه را پاک می‌سازد» و«افکار و به طور نمونه: در اجتماع یادگیری! که جزو برنامه‌های فلسفه برای کودکان است» فضای کلاس به گونه‌ای است تا با منع جزمیت» شاگردان گفته‌های معلم و دوستان خود را به آسانی قبول نکنند. بلکه با تامل» مفروضه‌ها را زیر سوال ببرند و در فضایی امن و آرام با آزاداندیشی به تفکر پپردازند و ریشه شکل گیری عقاید را پیدا کنند. در چنین فضایی معلمان به شاگردان میآموزند که با احترام» به اندیشه‌های دیگر دوستان خود گوش فرادهند و با ملاک معتبر اندیشه‌ای را رد یا قبول کنند. در این میان معلم باید در نظر داشته باشد رد عقاید نادرست به معنی طرد دانش آموز از کلاس نیست» بلکه تنها عقیده‌ای رد می‌شود ولی احترام و دوستی دانش آموز با دوستان و معلم خود باقی می‌ماند. بنابراین شک همراه با تامل» پرسشگری,» استدلال و حل مساله از توصیف» تحلیل و بررسی ویژگی‌های ذهنیت فلسفی و تاثیز مهارت‌های فکری منبعث از آن بر عملکرد معلمان» آشکار ساخت این مبالخث واجد روشنگری‌های ارزنده برای معلکاق اس یمن توانطا لب پهلود عملکره آموزشی‌تربیتی شود: جامعیت ذر تفکر باعث نگاه کل‌نگرانه به نظام آموزشی-تربیتی خواهد شد. در این حالت معلم رابطه اجزای سیستم را به خوبی درک می کند و با ژرف‌اندیشی به‌دنبال یافتن ریشه‌های اصلی مسائل" آموزشی‌تربیتی ااست. معلم ژرف‌نگر با روش تدریس قیاسی» به دانش آموزان می آموزد که چگونه با استدلال منطقی به پاسخ مسائل دست یابند. این موضوع در پژوهش جمال‌الدینی ( 2121[ 81-1101,0) نیز آمده‌است. همچنین به دانش آموزان می آموزد به جای سطحی‌نگری» چگونه با طرح پرسش به جهات مختلف یک مساله عمیق فکر کنند و با توجه به ابعاد مختلف یک مساله آن رااحل کنند. (06130,2017ع1۳)نیز این موضوع را نشان داده است. روحیه انعطاف‌پذیر معلم» منجر به آسان گیری» تنوع در روش‌ها و خلاقیت در تدریس می‌شود.» در این حالت انعطاف‌پذیری» دوستی و خلاقیت برای پیدا کردن راه حل‌های دیگر بین شاگردان بیشتر خواهد شد. احمدی(۸13۵01,2020)و جمال‌الدینی(۲۰۲۰) در پژوهش خود به رابطه بین تفکر فلسفی دانش آموزان و افزایش مهارت‌های معلم‌فیلسوف در دوره ابتدایی می‌تواند با آگاهی از اصول و نظریه‌های آموزشی-تربیتی» مبانی نظری عمل آموزشی خود را بشناسد ودر نتیجه» از روش‌های تدریس متنوع و خلاقیت در کلاس درس بهره گیرد همان گونه که فیشر (181067,2007)بیان داشته‌است دانش آموزان به تبع معلم خود. به ارائه فرضیه و حدس معقول خواهندپرداخت و راه حل‌های متعددی را مورد بررسی مولفه های ذهن فلسفی و کاربست آن در روش‌های آموزشی معلمان ابتدایی 0۳ قرار می‌دهند. ذهن نقاد معلم با تفکر انتقادی خویش به مسائل می‌نگرد و بر اعمال خود تامل می‌کند» روش آموزشی او تفکر انتقادی» استدلالی و فلسفه‌ورزی به شاگردان است.این روحیه در محیط آموزشی» الگویی برای شاگردان و برانگیختن انگیزه آنان برای توجه بیشتر به تفکر منطقی خواهد بود. نتبجه این پژوهش با یافته‌های دره زرشکی(۲۰۱۷) که نشان داد روش‌های به کار رفته در فلسفه برای کود کان توانسته تفکر انتقادی را بهبود بخشده سازگار است. برخورداری از روحیه تحلیل فلسفی» معلم را به دفّت در گفتار و نوشتار خواهد رساند؛ دشوارگویی ندارد؛ تحلیل واژه‌ها روشن‌ساختن مفاهیم و استدلال‌ورزی» جزو روش تدریس اوست؛ همان‌گونه که (1010100,2018)در پژوهش خود به گنجاندن تفکر تحلیلی و تفکر فلسفی در برنامه درسی دانش آموزان اشاره کرده‌است. شک و تردیدمنطقی معلم» نشان‌دهنده بهره گیری وی از روش علمی است. رعایت این نکته به دانش آموزان خواهد آموخت که با تامل در مفروضه‌ها در فضای آرام به تفکر عمیق مشغول شونده خاستگاه مسائل را دریابند و با استدلال» اندیشه‌ای را قبول یا رد کنند. این موضوع با آن چه بویر(۲۰۲۱) در تاثیر روش‌های پرورش ذهن کودکان دبستانی با توجه به نتایج این پژوهش پيشنهاد می‌شود دوره‌های ضمن خدمت و کارگاه‌های آموزشی با هدف تقویت ذهن فلسفی معلمان 9 با اند وی وین هه ۰ وزج ۰ ۰ یه تشکیل شود تا معلمان بتوانند در رفتار» گفتار و عمل آموزشی خود به تفکر فلسفی نزدیک شوند و در نهایت شاهد عملکرد بهتر معلمان و دانش آموزان در حوزه‌های شناختی» تفکر انتقادی» مهارت‌های اجتماعی و...خواهیم بود. 85 ع۷نادعی هه تمصع آمنطممعمانطام ع6 6 منطکدمنهاه< عط جعسه ۸ .(2020) .کنو هط [صدزو۳ه۳ صذ] «کژدعط) +عاعق/1 .روا ژکع نصی 37007 صع/چق ۳ نطم‌ک همع ماگ1 هذ کتعطو) رصتخم صز ۵ 6 ۲067512008 00۶ پچطم‌معملنطم عع0ل ۵۳ط ۷۷ .(2021) 0 مفصع 516 6۶ 0 ,فمص۸ 6 با ,0726ظ5 امک ملنطام ۶و هصنصهع[ فصه وصنطج) عطا هم 16 عطا ام مزع ۸ تععمل حطممعملنطم ۵۳ 00.713 م۷۵[,8.01 ,561005 17 م5 انا ]٩ ۵ 70 عمط صنا. «ژع 22 هگنصاه نصه‌حطع 1 .معط ممعمانطم هه +عطع ۲ خ۸ 0660 مادک 60 .(2012) کل مفتع هط 8 مه ۵11600760655 156 .(۸.)2017 مصققنصه م67 کل ,مدع معط 3 1026672[ صهنزد 2۳ :0 .50006018 آممط5 بقامعصعله یز عمفلصنطا لمعنی جه پچ نمعنطم‌معملنطم ع صذ بطممعمانطام 85 1690 0 عصفلصنط آمنطمم‌عمانطام عواصز ۵ دوه بوعهط .(2018) ما «0مله10 9 1116۳30 0صه کللماه وصملصنطی ص10۶ +علممطی وحمصفم صز چطممعملنط2 .(ر2001) بط معطاعزط ] .3۵965 :165۳۵0 (کص1۳۵ مصع‌ضه‌زد< بهشکندکد؟ 06) علصنطا ما معحغلنط هصنط162 .(2007) 8 ,تعط۳ 9 100036۲7 7۳6 0۲ 710116010۳8 1 004 رونام تعطلد) ۵۶ عع8 .(2008) ۷۰ مف0ع68 ۳63-41 13,14 77 ,کعتون50 حصحلنه‌ تیه ۵۶ ۵و7 ماهس م1105 ار :0 (کص1۳ ..کنصه‌ هنک .ظ) از کز خقطم تصمتهحاه که طم‌معملنطم ۵۵۳٩ .(2004) بش۸ معععنی ,۳۵6763 7 0 م8۵۵0 05 کعبناع 260 آهزع 100010 فص آمنطممعمانط2 .(2007) عل .6 کاعاتای نشریه علمی - تخصصی پژوهش در آموزش ابتدایی »پاییز و زمستان ۱۶۰۰ سال سومشماره ششم» ص ص: ۵۶-۶۱ .۰ [م2ن205 صذ] 38-45 ,(22)4 م8۵50 ۲101٩ 70۳۵۱ موصنده‌کدع۸ هنحص 3/3 .(2014) ۳۰ ,101830002 40 06710۳۵66 لمصه واناماصعص آهعنطام‌معملنطم ص66 صنطعدنهاع۸ .(1.)2011 مه تصه‌کک11 :163616۳562 ۵1 067506006 عط 9 اطعقط صذ کحعطهع) [ممطک وحعصفخم علقسع؟ عدمصه 0۵005 تحطممعمانطام عطا و16 ۵ 0عع عمط مل ۷50 .(2014) .36 بر معا 37 منکد نهک 5. 10۳۵7220 8 -33 93,0 ۵ ,۳2۵0 ]۵ ,700۳۵ 0۵۲1۵۲۶ مطصتاف ت00 76۳۵۲۱:1۰ .600۵020 صز ععن هم فص وممط 6660 صنطعصو‌ناها۳ 156 .(2008) .5 مف167۵۷22 ۶ عالماه عصنتامه علطم مصه وصماصنطا لمزوم[ ۵ع۲6عط صنطعصمنهاع3۳ .(2/.)2020 منصنو هه[ (86۲512 ).۲۳6915 103167 ,۵۳۹10 ۸200 ,00.065 80007 مت زحصه۳ صذ کاصعون5 آممطا5 پقاصعصهعام ها .اند :ص162 رعصه1۳ بنلنه۸ کل) موالمنس) علستط1 م10 کاصعلونک هط 1 .ر2011) ۰ فرع /1 (367۹[20 17) ,11600۵ :76۳0 7۳۷۵۰ ۹۲ ۳۴۹۵۵۲۶ 7٩ م2۳10 .(1987) .7 مه ها ز0 2/1[ صدنده 2 ۰ .۸ 2006 1139323 .7) ک 10 علاط نم عناعها دهد 160 .(2007) بش۸ 2/1302 (8675320 0ت) [701107 :76/۳0 بصمتاه 0 که طممعماخطم عط1 که 1006 ۸ .(2009) 36۰ م7306 طنحاهه11 7 م۶ ملعم مل و دمناد 000 معطه) هن ععطه) +۳م2 حطممعملنط2 .(2019) .6 ق090۵ ۳۳-85 توعزگ۸ طلاناه5 نز (040) کحعطل2 1 1۵۳ بطمم0انطط .(2019) 3 مقلنتونه ی مفحقطل0 333-0 ,عصنلده ۳15360 +عصغفاهص حصمزکنعل لععنطه 0هناممک 26 معط مناد ما ماکز070 [ م2052 ]1۵۳021۰ :76۳3۳۵ (معصه1۳ ماما 3۰ 0/۰ ۵۳۵۹۰ کماقام ۵۶ #مخعم 156 .ر1987) ,81810 :70 (.ف1۳80 باه هازه/3 .6 بش) معامصند عوهص حطم‌معملخط2 .ر3995) بش۸ ,ل[500 6 ب17 بط ,605ام800 0027 حطاعمصطعطظ :وهططکه/3 .(+عص1 عمط بک) مومع ۱ رطامم‌عمانطط .(3995) ی .8 نهک :1 .(17309 خطاعصهحطعط 06 اصعصععمصفد آمدمناه اه حذ فصنص آمعنطام منم ر6.)2004 2۰ نهک 501 حقخ۳م عمط صعحغلنط م۶۵ بطم معمانطام صع .ر5.)2017 مومع هناگ ک ,ق3120 +2 6 مصطع0ع51 05-41 م53 ۷51 ,6260007 ]٩ راهان ۲٩ ۵ ۳ب ادص صنصاخه [20 80۳ ها ۸711۳01۳۰ :76۳۳۵۳ مصمناه 600 که چطممعملنطام فص 2۳0016 .(0988) .م۸ مفتقممصهند5 [صهز205 صذ] نواعت 76۳0 تصع‌حط 1 ماع ۶ه کعا و20 .ر3990) .۸ متقفومصهنه5 :76۳۵ (17308 بن۵۵ 1۳05۲0۷ 04) بعسماستط1 لععنت کم عسعلته للفسک .(2011) .37 م ات۷336 عطا صز 6065 وع 00 کاز وصه عهصزمنطام‌مکملنطام بممط فص ۷۷۵۵۳ .(2019) 13,36۰ منصففا 600 3 ,10 ولاته ۷ <] .43-66 .(8)11 ,2260110 ]٩ 3168 ۳۵ 0۳ 00067 6۹60۳6 تفمططاعم/3 .کتعطه) کم کععو۳م عصنطج)]

مطالعه در زندگی و آثار فیلسوفان نشان می دهد که آنان از توانایی های منحصر به فردی برخوردارند و به همین خاطر جزو چهره های ماندگار همه دوران ها در آمده اند. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های ذهن فلسفی فیلسوفان و چگونگی به کارگیری آن در روش های  آموزشی معلمان است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. ابتدا ویژگی های ذهن فلسفی به صورت نظام مند توصیف شده است. سپس رهنمودهای ذهن فلسفی  و نقش و کارکرد آن در بهبود کیفیت و اثربخشی کار معلمان- با تاکید بیشتر بر حوزه آموزش- مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مهارت های منبعث از مولفه های ذهنیت فلسفی همچون جامعیت،ژرف نگری،انعطاف پذیری، نظریه پردازی، نقادی، تحلیل فلسفی و تردید منطقی، واجد روشنگری هایی ارزنده برای معلمان است که می تواند سبب بهبود عملکرد آنان شود.

513870

37.ع2. 0500 صهناومک0 صت +لنمص) .ص1۳۵ مصع0ط16 ۳۷6۵۰ ی وززاژده بنصتآ خاطاومطعط 60 ۳ ,نز706 اطعطع۵ فنطعطک مکعزداحط2 ۶و خصعصاد 160 ,۳۳۶ خصصادزدک۸ 40 506066 ,17006۳ موهم۸ عنصعلع ‏ رعمصقصنط کم امه مع30 معاقلتمصه0 .80۳.10 (2300.60۳ 007 0۵500613067207 +أنمسط) مسق مصقحط6 1 مطعصع3۳ لقع 1165 41 ,25 360606۲ :061۷60ع3 1-20 .00 ,310.1 ,7 ۷۵۰ ,2023 بقع ص۳2 ۵4 سول صقنص ۳ 2 ,12 7006 :1۵۳۵ ۲۵۷۹6۵0 دز 0عنم م۸ 0 ۳۵066 0 +ممطاوزاطان0 33 ۱ (4,0 6-587) 06056 055 ۲0 م06 نعکصععن]آ ام 06 6 کل کعتص‌صصم افص آهنمصعصت که ععصعاکص هه ععصقاوصصذ عطا وصنصنصه‌دم 6 کعناع ص50 عکنتهع0 اصعصعع هصق آممصهص او ۵10 عطا صز کعاعز صنقص ۵ 0۶ 6 لمصمصت عحتاصه صه خمعکد صف صقصصی ععصعانه 6ع۱0د چ اه ععصعلای ۵ کز کعنصه ۵۳2 ۵۲ عاعدمصصطز فصد ععصی نونک عطا ع2لههه ما اج مارد 006 1 ع7ه 15676 .(169) عطاصدی صمناق عاصآ ۹ 0560 لمع معامصهی عکتا ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶ م0[ نمی ]1 2 ع۳ ,۳6۲00 عنطا صل 16۰ صه صز کون عوله عطا عسنوختصمی 1۵۶ 1005 7 م۵۳۴۲ ع7ه هط دعنصعصصهم ععصع اجه ماد عطا ۳0۳6۵۲ کعع ۷۳ ۰( حلعوع 1۵ ۳۵1۵16 برعطا طعنطم ما خصعاه عطا ما وصنفدومکعجم) کعوله معنناعن ۷ 6 مب3[ا0۵0 0ارها0 عطا مه رامل) لعومص 77م م6۸ عطا وصنعد عصهم عنطا 1۵ 2 ا۳ا عطا ۶و اعد ناه عاصز ععصع060ع0 نما 1067 عطا معصنقااه ,6 ۵366۲ 2767286 که کصطعا هز ععصع ات ملمماک صعطع] عطا نو کعنصدصصی 85 0 36 0 02960 ,ص156 2020۰ 000667 مه 2017 306 0666۵ 1 ماصز دعنصدصصهی عطا 00000 ۷۷۵ ,ملع صمناعاصز عطا کم ععس وعنصه 0۳0 عطا اهطا 0056۳/۵۵0 ۶۵۹5 از مصمصناق‌خزدععل عنطا وصنعتاآ .ععتقتصتصصهی 6 ۵۷6 (۳ع1ع3 [ز0) نامع 5600 عطا هه (وعتخطت 000 منامنع اک ۳6 وعبجعوصز دی عطا موی معله ۷۶ .عنصقصصیم +عطاه 0۳ عمط اکعادع۳ع 6 ,کاآناک۲ ۵ ۵ عصن م۸ + حصقصصهی خلعقه 1۵۳ عع عصتصصه‌دک حصتصنص عط۲ [۵ع عط] صز ععه67 37 اکعطونط عطا عبط رلععاک) مامع فحنطا عط) هم ععنصدصصی ,2/006 6۸6077 ,1۳66 وصتصصه‌مک ص36 اوعد صمن 1۳۵ :۵۳۵۹ و1۳6 6 کر کعتصق‌صصهی امغا فص نمنصهص؟ ۵۶ عم اگصذ وصه ععصقاممصطن عطا عصنصنصه‌دم عط ماع ص50 عکنه 86 ماصعصع هصق هه ام 2۵10 عطا صز کعنعز صنقص عط 0۶ ۸ 266 همه عساصه صه اععلکه صف صقصصمی عع ماه ما ج اه ععمصعلای ۵ 0 توللم ص6۷6 طلعنطم معسن17010 کوعطاوحط مصعصطع]آ هم ععمعازم عطا کز عامحصه ععصقنگنموزد عطا 76 لهصه ۵ ان ناماد 0۵6 کزعین لممصعصن آمطاماع 2008 ۲۳6 0۵ 02960 60۳65 معاصهی عکت ۲۵ کز کعنصعصصهی که کاعقصصز 0ه2 1 ۷6۳6 ددع عطا مامطاعص عنطا <1 .(2020 له 6۲ هصه ۷ (عکل) عطامدی 65 160 ۷۵8 بط 0۳0600 عجه معط کعنصعصصهم. ععمعانمه ماد ع۳ 1 002۷6۲۵8 .(۳ع013 طلعهه ما عاها۵ وعطا حاعنط تم ما خصعاه عطا ما هسنوهمم‌ععجم) عا ۵۶ ان اصصیم عط دع 00 0ع و۲60 0665 ع۷هط 10005 حعنطتم صز 066 ۵ ۵ 16 3/1 عطا ۵۵۵ ۷۵ رفن5 عنط هل معتعحلعصه صعنکنری کعقتاوصند فصه 0700169 ۰ 0 صز ا اون عوله عطا وعصنوتتصدن 1۵۶ کلمطاعم خصعهنکنه مجح 1۳5۵۳۵ (۲0ع0) 00۳۳۵1۵0 و265 عطا صمتاصعص صه ۷۷۴ ,لماع عععط) عصمص۸ (1۳) ۳۰۵۲ +6اعصه1۳ بقصه (2013 له 6۳ ماعلز/۷ :2013 له 6۳ مه ۲) سکع .(20 ,م16 جع صهناه050 :2008 رد۷ ۸ 1۷0۵ :2020 وله اع حفملصدلهاجه) عا صز اداع ۳۵ عوله عطا عمعدع ۵ رت 3600606 لند] 1.0۵۳ عکت ۵ 116۳6 6 جز کعنصق‌صصهم ۴و معط 0عامصناجمی عطا که عحعم‌ع ۵ کز حعنط۷ ,16 و مناه‌گا وم صز 0عق 806 صف اتاصقو کنط1 .(2016 ,عن 6 هصه۷۷) کطا7 ۱3 ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 نها اه صف ۳6 حاعنط تم حاعتامحطا کاعوم 660 ۷۴ ,1110 عقلنلی 1۵ 132866۰ ۳۵۶ ۳6 ۶و (۳3۳۹) م۳ وناز بنازطه3۳0 تصزوز موصه لمصزوحهص ۲۳6۵ [هلعصقصتا جز ۳3۳ ستطع۲ عطا که معط معلنماساد؟ عطا ما 06 مکعتصعصصهی 0۶ ۵ ۰061 (1مل)6077 6۸ ع) ۵عع ع5۵۷ ۶۳۴ ,(ر2011 له 6۲ ۵0۵00۳ )) 5اع6ل 12 6 و۳۳1 اصزه‌ز صنتقااه 10 .(1994 ص13 2 عع1) 810۳5 موجه عطا عاعلبولی 7 ۳6۲1۷ ۷۷6 ,۳۳5 :1۵110۷8 که کز علعنانه امعم عطا ۶و عسطتهاد 156 5عناا م0 6 0عع 0 از 5۵۷6 ۷۵ ما36 +کتعواهصه اعغا مهس همصعصت صز 16۶ وصنکت و۵11 #ص۸ 0۳6960160۰ عجه جع عطا مه کالیوم عطا ,ص156 ب#ععت کلعوم فصه 6۰ ۵ 0204 کعمع کزعواهصه ماه لقتمصعصن صز کف16 وصنعتد ۵۶و 2علز 1۳۵ 6 1۵۳ عه تساه لععنط‌جعنط ه صنقاناه ۵ 2016 ۶۵8 عط ,16 20760-02860 هصنعتا 06 ۵ 16 ع عف ۵ علطه ۵۹5 عطظ ,ک 0 ۶ع اه 0 موی جعفهی کعتصعصصی (9 م,3/2016803) از تاعه ۲و ۵1۵ عصدد عط هط اقط دصنمتع ماصذ کعنصعصصم 8 3/517 عطا ۶و 5۳06 1۵0010 عط 0عد که یله ام مصصقط05ظ 6 525 3/51 ,کاعما تفص [۵ع۲ 10۶ اقط واه هط وعط 1 بکاعما هم [ه0 11۳20 2003 51 عطا هز 6۷6۵ مقاقل ص۵00 ۳۵ ۵عاسعد۳0 6 امصصی ۳۵۲ 6 ما علع510 اسق م۳۳ عطا ۵۶ 351 عطا خقطا مک عمط له اه داز عزعنی لغلعصهصن؟ عطا عصسل رتعاکهصته) عتعتای آمعزع ۵0010 عونهتد ۵ کقط ۵ م۶۵ 6 6۵۵ ۲ ,150۳61036 .(2013 له 6۳ 6ااز/۷) 2008 فصه 2007 06۵۵ عطا ۵۶ عمط عطا ۵۳ تحونی حقعانصزی ۸ +کععی نحص که مه عطا 0۳000 فعقط 16 کاعغاقص لملمصقص م16 طانام‌ک عطا 0۵۳ کزکس لقمصحص لماع ۶و دمن عجنل عطا عصنصعاعل ما 6[ 0ععه 1۳-۱ عطا وععتد عه2 هصه ۱ فوصه 1۵۵ 5 ناه 0۳ص هط مک عمط بو6ط 1 بکاعاحقصد هنحص صز 210 نحص نهذ 7 ع۳6 عفن معله عط1 بکاعا فص لهمصعصت صعزع۸ ۵ کاععاحهص احمصعصت 75 1۳0۵۵ 8 ۳۳۵0 0گذ ۵۶ 5066 اعصفخم عطی کز اعماحفسد 52500 عطا خقطا مک 1۵ 40 36۳۳-02960 عط۲ 06۷۵۵۵ کعصع تنل عطا هنز بله ۲ ۷۵۵8 6 136۷ ,وعبع0صز قمع زره 0ع2ظ 3571 0عکه-(۲ ده مصمناعلعممع لعناه۳ -86۳0 عطا صقطا کالیوع۲ عنام عمصت کعلزووم 351 20۲-2860 عطا خقطا 50۵ 01 ۵ ۶۵۵ 06 هقی 16 6 ۵۶ و0۵1 عط) اهطا مک کقط 2۳ نمطات]-ع۳ ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶ م0[ نمی |] 4 0 3۵۷6 73766 0هه 2۳۵۵۵ .(2018 ماد /انقطاتآ-عو دم مناماممم عطا اه هط ۲۳۵ 6 عطا عصنزدن منامگاوم ۵6 اه صمناعلعد تفصنامه عطا 1۵۶ #مطاعص ه فعاطع 0۳6 ع6 1 ۵1 فعنصه ۵۳2 13۳86 100 عطا کز پوون5 عنطا او حمنهااصوم هناهد عط1" ۰( //:3۳0۹) ۷26 ۵66۲ عهه ۵76 عطا ۵۳۵ 0عع02 ععصعارط ملما5 #النقل یذ یعارز ام فعطاصمص 3 صقط عمص وقط خقطا کعتصقعصصم معط عصمص۸ ,0۳۳۵۵65 ع۹عط] ۳۵۳ مکعتص‌صصی عاصصد5 آمناعنتاهاد که 0عع1ع5 ع0عم کعنصدصصم عطا مصه قملامم اقا عطا ۵۵0 ۷۸۷۵ ب02 ک۷8 16 110-02860 1۳6 6 ۵۶ 0272616۳5 ۳6 تقاطاه 10 .110 عطا عاقلولی ما اعومص رلمل 6۸۷03 صاصنجق/2 عطا ۵۵۵ ۷۴ ,اعلامص رامل)ت۷6ج۸ی عطا مهد هلدصمی صماوقله ۳ 3517 ۳۵ ۵عصنقاطه ۴ ,6 عطا ۳۳۵ ومطاعص رطت06 صمنتمصنعط 0ممطناهملز] 0 عطا 00060 ۷6 ,3/57 عصنعتا انیم عطا وصنسمنقمه حز بوان‌نامسند 0 ۷۷6 ووالمس۳ مومع که عصع صذ کصمع خصععکنه ماصز کعتصعصصی ع لا ۵3 0ع1د نو ده کم مدز آعحصی ع 1 ۶ ع۳تاکه۵ ۳ ه کز 65اه ۲20090 ۵1 جنقم ج ۵۶ 1710 عطا معط نانطاهطم۳م 13 (ب2) 1130 156 بصمنا تاکن نانطاه‌طامم عط ۶ لنها عطا صز صمتامص ۵عمصنو جوم جزعط) :5 هه 0عصتلعل دز 5ع16ط ۷۵ م۳000 ۵۶ جنهم ج 0۶ )1 «[(4) بر > 1(|۳) رط > ۳۳]7 محوطنا > ب2 6 عطا ۵۶ عو نز عطا دز زو < یط :۸ ع وک < رو و۲ ع۳عط ۳ :5 قعع 061060 عز 2 (11تاآ) 60600606 لن] جعصم‌ت] ۵ط) مواسمانسنک (2) )۳ < |(0) ۳۲ < ۳۳]۷ تا < .2 4 عطا 0۵ 65[ طاهع۷ مضه گنه تچاعتامتستاصهی 5۵۷6۳۵1 ۲و 00۳ خصزموز عط1 7 73000۳0 2 کز روا ری رولتآ ردلتآ) گذ ۷۷۵۳05 +عط اه 10 ب000[۵ ه 0عللم عز [0,1] ۱ ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 (3) .ولا گ ولا هلا گ ولا روا گ ولا] ۳7 > (ولا ری ولا )6 اران‌ناکد 1 13616۳05146 0و0 ع دوم عمج -مان۸ 0عمنادعصم6 عطا ,کعنصمدمع 1 عمن عط ,اعومص عنطا <1 +قاهل کعنعی عست 1۵۶ عم نمنعنهاد ج عز رتعجهی6) :5 که 8760 کل بل مان تاعصط هتمصعصت ۵ 9۶ ۳۳۳۵ ۳۵ ۵1 کعنعو دستّه‌ز8 2 + ب که 2 + نی < 02 6 ۷ نان طانعنل لمصصمود زیم عاطاهنه۷ صملصعی (ر1ر0) انح ع۳عط 6 [(ز6 ,0 ,] 200 ,ععصقاسق ۷ 016060606 من عطا عز 0 ر(عصه ععصقسد هه م26 عطا وصزعت ۵0عاقصتاکه 6 صف 082616۳5 15656 .اعومص عطا اه دعاعصه‌حدم ۳۵۵ 6 3/7۳0 1۳6 0۵ 02860 56۳65 عصن ه صن م2 ۵۶ عحلد۷ ۲21 1[ مومبکذ ۷3۳12016 ۳0000 عطا نو م۷۵ عط) [(علومص عنط صز مصعع5 6 صی ک۸ عط 1[ع0مص (1مل) م6۸ عطا ح خقطا دمک 06 صق 1۳ عاطاهنه۷ صمفصج: ۵ معله کز وعن۳ع5 عصن عطا وصنصندا 13۰۵ 2 ۵ لماوع عذ ععمقنه۷ ۵۶ عله۷ 16۵0 6 ۷۷۵۲5 01367 10 +عع 0اه 0۶ خصزوم هصناهاد عطا که عل۷2 کنط) ع۱۶ ۵ ,ص۷31 عطا 0۳ 06006ع0 خقطا (0|ن بط 210۳ از عاطاهنمه۷ صصملصدت ه عز کز ععمممناگ 36 0 کاطع 6061 ۵ ۵۶ کاآنای 106 276 زمر روک رن ۶[ ۵۰ 0372667 ۵ 0 0372616۲ ۳6 ۵1 عل۷ ۵ 10۳ عامصناکه 565۲ عط) اعع ۵ ۵۵۳ ۶۷۵ مک 16 هه 1 ع1 ,61100 ۳۹۵0 0مم ازاععانآ صصنجم/3 عطا 10 کاآناه۲ عمط 0 ۲۳۵۹5 8 1066 تفص اقطا عحلد۷ عط کز ۵ جعاعصت‌تعم عطا 1۵۶ عامصناعم ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶ م0[ نمی 1 6 [(0 ابو د... و3 ر)108]۳۳ > (ود ره روا )نا عم با ز تناها مدع عطا مکصناه‌تع ماصز ۵عل زنل عم کععنا۷ ععمطا طامصع 2 3۵۶ قنطا ۵۶ ۷۵6 156 عصام‌نامجع عطا ۵۶ اونلفی عطا کعنتاصصدو اقطا 3696 ۵ کز 65 ۳۳6 165ه نز 0۵ ما ع 7 عطا +معمل 156 .[0,1] 5۵۲ عطا صز دز خصعنخئعی 061 از نها مدع 156 دصتامع عطا معصصی اقط) دععله ما ع 0اه کصتامع صز عول عطا ۶ ون عطا کذ زرد ,وله ۵۶ معا لام عطا کز خر ع۳عط ام ع) کل زره :۷ ۷۵۳66 عطا ۵۶ ععوعل عطا کل بل ور هصه را کععناج۷ عصمعصصی 65 ۲۵ 0۵۵ 2۵ آهاوه کز ام ماع هط ۵ عذ رگ مفصه مقتلعل ملع دک ۰ 1 ۵و6 کز از ,ناه صتامرع عصدد 86 1۵ ۵10۵8 ری 200 :0 0 ععع6ل ۵1 67 ۳6 ما لقناوه دز ع0مد ۶و ۷6۳066 حلعمه اه عمعحوعل 1۳۵ :5 که 8060ع4ل دز زا 006 0۶ ععوعل 106 .ع0مط اقطا 1۵ ۱ ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 رنه 200 رنه 0065 ۵۶ 1110 16 کنر ر(ب) ۷36۲۵ 6 هه طعنط۶ ۵ خصعاجه عطا عصنصعاعل ما چم عطا کز خنندصصی کدعصصع ۷ عطظ ۵1 کمناه۳ع 0ص ۵ ۶60 016۳ کز 1۲ مطامص‌ع ه صز صمناقصه‌کصنز ۶و 10۳ عطا عاعنله تاداع 06662655 166 معطامصه ما حامصع 2 اه اجهم 0۵4 ۳۵۳۵ ک6ع که اعد 006 136 ۵ و۷ 006 حصص طاقم ایا 00 عطا و اه عطا کل روم ۳6۳6 4 ۷۲ ۵۵6 ۵طا ۵ و ع0مد وم طاقم مدای عطا که +عطصته عطا کز 20 6 1۳۵۳ ۷۳6۶ هط ۵۶ ععصقاکعنل عهد 0 عطا و530 جتتعصصی دععصععمان ۵ دز 006 3۵۲] ۲ععمل عط] ,5006 ه ۶و ناه جع ککعدععمل عطا موه عط1 ۷۳65 :5 وه 4611060 کز :۷ 2006 ۵۶ نمی کععصععمل عط1 دعومد تعطاه ع ۰ ۵06 1۵ را 2006 1۳0۵ حلخوم 65۲ محاد عط) ۵۶ ععصقاعنل عطا ک ربا 36۲۵ 2 ۶و کم 51004 #ععمل عطا ۶و کعنعی عصت عطا دز موه عنطا صز ۵عفت هاقل عط1 ۵ 2017/6/22 000عم عطا دز عومق ات ملوماک صحطع1 عطا ۵۵ کعتصعصصی 4 م۵۶ کعنعد عص عنصطاخهع 10 عطا معصنقااه ۶۶ مقاعل عنطا هصنوتاآ .2020/10/21 ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶ امه[ نمی 1 8 عا 12160 نله ۷6 ,(۳۵.10 فصه 9.وت) لعلامص (1 م6۸ عطا نکن مصعط1 :۳۵130 ۳۳0016 1۵1108 عطا حاوحط) ععصعاسد ۲ ۵1 کعنع عصن0 (3) 2 م0 م8 + عم + هن < 07 عانعن لمصومد ج کم عاطهاسد۷ صملصح: ه کن بل باعومص عنطا 1۵ 05 06 0 0 ۵1 ۷3۳266 2 0صه 26۳0 01 ص062 ج حازبم 6 .[0 0 ر0] > 6 کعاعص دتم عطا عامصهناکه ما ماع 31۳ عطا عفد ۷۷۵ 6 56069 عصنا بل عطا عصنع کعاعص تدم عحعطا و عنام۷ عطا 1۵۳ کعامصنایه 0651 81۷6 276 ۵۳۳۳۵2۵۲ خلعقه 1۵۳ 5عاعصهتوم ع 6 ۶۵۶ معصنتقاداه کعحله۷ 156 0۲۰ 500۲6 3۵۲66۲6 3۳۱ 2265 اصقصصام 1۵۳ 2 کنفوصعمم۸ عع5 0۵ مه 110 عطا عاقلنولی ما قلنامی صماتجقا0 عطا 0عفت ۳۵ ,و۳ کنطا 10 6 ع۳] ۵۶ 02۳2616۳ ۵ عطا صنقاطاه ما ماع 368 عط ۵ععد ۷۶ +کعنصعصصم عاهسناکه ۵ ۵عع صمنعستگ 1000 1مغلنز عط1 مکعتصقصصیم من عطا ص66 علای ,0( 1)01۳ ۵ > (ولا مروت ولا وه ولا )2 91 1 رو + )16 رس (9 + ۰ 86 > ( )2 108 > (ر | )1 ۱ ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 وا 0صه کز کعتصقصصی ۲و س۲ع۳ ۵ط 1۵۳ 600۳ لمصمد عطا عم ۷ هه با ۷6۲6 ۶ + 1 7 > (زل 0 و ی 0 > > (:3) 0۵ ۷۲۴ ,کعتصصصم که جنقعم طلععه 10۳ ۵ +عاعمصتدم عطا وصنصنداطاه جعاک۸ 5 ۶و صتصنص موصه م تقد ,۷۵06 مصقع 156 .8.وط عطنعتد 1110 ۳[عط] 06 عطا ۵ هه 1110 عط ما00 1۳۵۲ ۷۷6 ,3157 عطا 0۳2 10 ع6اع[۳ رز 0ع100مع0 دز 3151 عصنفدممععصی عط1 هه عنطا کمک 1 عاعز۲ ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶و اد و7 ون ] 10 6 ,501/۵36 ۵062 3/3136 صذ وصعصصی کعنانصصص م6۲ ۳062 عطا هنت 5 13696 .3/57 00 ک0تا۳0ع اصععققنل ماصز عون عمعی کعتصعصصم ص0۳6 ۰ 6و6 ۵1 1170 عط) ۵۶ ۷26 صقعص عطا از عصمله 2 ع[طج7 هز 0عاعنا مه ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 7 0۳ 8۲005 گنل ماصز فعتص‌صصی 6صن0 0 .2 13016" ,(11) 00۰ 51661 صقاکه مک ,(1) 00۰ آمعاک داععلدجه 1/00 ۵0۳ ی ,(7) 00۰ دای 13 آهنصعحل 20 چگ 806016 ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶و و7 محنس [] 12 ۰ وعنصه 0۳۳0 52 ۲و اعنا عطا صز کعنصقصصی 1۵۵۵ عطا جنده خقطا عصعففعصم) عتط ۵۵۵ ۳۴ ,نامع ۳5۲ عطا حز 6۳۵ پم سکع10 م0م0صن36 کو2 وصه صه‌عمحلی ۰ 23373۵0 86 200 عوهص کز امعصونه تعلنسنزی ۸ رک 1۵ 3۵۵۵ ماع 1 2006۳ ۲۳۵ ۵ وصن مه 5۵10000 دز دامع +عطاه ۶و صمنتامصتصممد عط1 + مه ۵10 عصد5 ۳۵ هط اقطا نامع اقطا صز کعتص‌صصم اصفصتص0ل0 ۵1 65اه ندز ۷26 کنط1 .0.897 ۵۶ وصامنع ۵۶ خصعنقاعی وانناهادمععد 156 6۳0۵5 0عنکزدعقل عطا 1۵۳ کعوعلوصز نی عطا ۶و عهد 20 عطا تمد 3 ع[طج 1 (1309 ۳۵۵۵) ماع ۳5۲ ۳۵ ۵ ۵160+ کز حاعدع50 عمط اععطونط 15۵ .2 6ات1 تلع دکعصععمل م00ه نمی دککعصصع 6 ,ععحععل عمط اععطونط عطا فصه 3۷665 ۵۵ ۳6 505 معله 4 126016 .(1عع51) صامتع فحنطا عطا ۵ 61۵0 کز 6 2۳0۳8 کز 00 لمع نع 2600 0معمق نک ,۵عع5 ع0 صی ک۸ وعلوهز آصع طعععه حز [0 عهطط۸ تقلصدطظ 130665 لقطاصی سامگ ۵۰طا که معط هز کعنصقصصهی 5 ۲۵۵ 0 ع لا 230۳8 معله 276 00۰ 1 0ع 1066100 61 ص106 مگ ۳۵۵ هه #معصناع3۳ 65 ۳۵1ص عم ۲66 هز کعتصعصصهی ک اکتا 15۵ :4 13016 ۱3 + او کعندد ۲۳0 اصع ان اه عم دمص 6 عصناد‌هناکه 13 4 صقطع1 عطا ۳۵ کعنصقصصی 52 0عاعل[عد عطا ۶و عمط عطا موی ۵ط 1۵ 7 76 ۳۵۵ امعم عطا ح معطاه طلعقه جره (عن ام اعغا هه 00 260 ) ععصع ۳ 5 5800 کنطا صذ ۵0 [۵۵ هقعاص 1656 بوعصتصعه که 2020 000667 1۵ عطا وصزعد ۵عغ نی ۳۵5 اقتاصهنو کتط1 .ععنصقصصم ۶و عع ددع0 لنما 1067 186 نما 10۷6۳ عطا عصنصنماطاه برظ بقارم رارقا عطا فصه اعلمصه رلملن هه 8 ۷رظ .0ع0نقاط0 ۵85 دامع منز عمط مکعتصقصصی عطا که عدع060ع01 ۳۳265 مصناعنده عط مطامعع صمناهعاصز عطا سم ععی عصتصصومک صحصنصنص 156 6 .۲عط 01 طلعقه ۵۳ کاع هنعط ۵ 0عقط دامع اصع نله ماصز 0060 6۳6 5 00110 عنطا صز 66 وصتصصفعدی حصسصنصنص عطا ۵۶ اصعن‌نکهی وانکتاهانمدعده ۵ عصنو07عع۸ .کصنامتع عطا که صمنانامیع۲ عهموصصه عطا کعی توص حعنط ,0.897 0 ( 130۶ ۳0۵۵ت) اک عطا صز کعتصق‌صصی عطا خمطا صعع5 6 صی از رکااآادع۳ 106 جز کعنص 0۳2 +عطاه 0۳ اعقمصطز ا5عا2ع۳ع عطا ع۷هط فمنامنع (روعصتعط (ز0) فدمعد 56۷۴۳ 200 (ه مه ه) اند عطا صز کعنصقصصهی مومکلن۸ ۳۵۷16۰ +علص 06۳00 1۳6 عطا عهستمانلی برظط ,کمنامتع تعطاه 0۳ عمط اکع1 عطا عبهط کصنامنع راصعصاکعصت) 1نط ۳6 5۹0 ([عع51) مامع فحنطا عطا اعدا ۵۳:60 ۳۵8 از ,کععلوصز دی 55 م00 اناد اطع 06100655 بععتوعل علمص کعحعلوطز ععسطا صز عهد 3 00۰ 26060621 #صعمقطاک ,مکل۸ کعجعلوصز معنی 10 عطا ۶ رجنلدصصی ۰ 1067610060۲ 10661 ۴000 هل مقصه ووعصقعط آن0 کو‌طاه۸ تقفصعط 5 له 00 ع عطا صز کعتصعصصم اک عطا 6دمصه ۶۲۴ 8 ۵76 علعنانه عنطا ۶و عصمناع‌ناحطز ‌ناوم عطا رکالنادع7 200۷6 عطا ۵۵ 3802960 [ند) 106۲ 0۵ 02560 کعتصصصم عصنمنمععنی للم هار5 بط به 1 م۰ دعناوم 0۳016000 صقن جامرمه صف کماق ناو ,01606060065 [(هلوصقص ,دعرعلوصز لدع ما 7۲:06 طاز کع0مط وعما هنز بط .ط 0 ع لا ۳6066 ۵ 7مانط0 2 13 0ع11ه صف 210۳5 نع ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶و ادسسو7 محنسط ] 14 ,۳۵۹626 ۲06 کصنصعدم اک عاصز که عامناکوی لعناصعاوم مد معحعلعل دممطانه 1۳5۵ 7 ملصه صنطدمطانه :۳ عط 2۵۶ مک لحمصحص مد معجنعه ومطانه 1۳56 4 12068 وصنلی5 .(2020) 8 .ی دگل[ ۵ سل 113065 .3 مطقن050۵1 ول مقفاصداهل۸ وا لمصه کعنصقطاع2 لمعناعناهاک بش زد طط مدمناداعمم-ععمی عنام تع 0۳ 4 1000108 .(2003) .3 31/30168058 6 .۳ وصللفا. وم بژ[[6 02103۳ مک ,58003000 [هز5 2۳ .اهدص موم فصه لمع صز کعع عصنصصد‌می لمصخصنص معکهط-صمخهاعمیمی 5[ م3۳00 .(2011) .8 ,ل[عع۳ع ۸0 ۵ .3 8۵0027 3 بآ ,1066 مش مفا0۳طادعلفش 991-4۰ ,(11)7 ,۳0066 ع نا هاناصها کاخ [م ام 1۰ :1۵207 0001087 ۵07 1065 :زانط انعم ص360 ماهس 51066 .(2018) .1۳ ماه تانق ۳8-17 433-0 ,(51)2 موصتاصام۸ فصه ععصقحصنط ع همم او عمط :1۵6۳ ۳8 .وعع نز 504 0666 207 جمناقصحوگصا .(2008) بکع7 وهصد لا ۸6 ,0 ,1۳۷/0 -0291 (1 مل) 6۸6077 عطا 1۵۶ معط عنامامصرک۸ .(0994) ۳۰ .ظ ,ص710 6 ,7-.5 ,166 136 بکاعا هه لقمصمهصت صز عسهسای لععنط 1736۳ .(1999) .31 ب مق1/1301680 193-7 ,(11)1 ,کطتع1 کرک رعام دم هه 3/206۳ فمعدع0دم0-ظ سمل آمعزدوطط لهزعصدصتا [دطاماع عط ۵1 معط :(2014) ۷۷۰ .7 عع1 6 سس .ی مقل1 وس .5 3/368 .۸ بوفط270 ما5 ۸ جعزدط 2 باععا فقس علمای 10 چ صز عس سای 26006 ۵۵ کزعنی ۶و بوانلنط۸ عصناعی ۳۵۳۵ عنکس) عطا وصنهع 1350 .(2020) بش۸ م۴ 6 .36 متقناه050 نگ 3/60 عناعنعمآ عصنعت زرط عسعه31/6 ۳۵۵۵۷ هزوم عم احصتت عطا ۳200۵1 ۶ ص30 6و1 0072 عومقطا ۳ لماک صعحطع1 هه 188 9 2547/10 00(.078/10.5//: ۳08 .9-27 ,(10)31 معنا6 2650 خصعص 1/1 و ما70 ,مان نصا درد کم «ماع نو عامصند ۸ .(2013) م2 مصاک 6 .3 رذب کل .10 ,8381۳0 5 | + او کعندد ۲۳0 اصع ان اه عم دمص 6 عصناد‌هناکه 13 و [۵ 70 م5616 مناگا دوم ما دق 0۳0ص 6004 ۸ .(2016) .۸ منعع3ق72 6 مت مق1[ق8067 806 1۵۳۵80 عطا ۶ عسهنساد ععصع0ع0عل لند1 .(2016) ب بعنک 6 ,لت و۷۵08 164-۰ ,46 ,قط0نا هام۸ ام کصعا کرک عمط عزی اوعد ۸ :1266۲ ۶ 6۷۵۵0۵ 0ص عسنشهنسای ما0۳ .(2018) ۳۰ .13 ووعلصهاک ۵۶ وس وعنک وس و۷308 0 0۳۳1200 مادم فصه 267505 ۳۵۵۵ ۳06066 نکاما هس ماه ۷0۳1۵ 51 لماع ۶و 606 عع060060عل لند] .(2019) ۷۷۰ م7808 6۶ و2 ,۷828 و۳ ,۸۷76 558-۰ ,(24)1 رفن3000 ع ععصقصن۳ ۶و مها مد وناهصآ «کاع6ا 12 (0)) بط 7 کلنصسا5 ک بط ناگ چ م06 مش ,162 منک ,3 بلاعضزاز/ 6۰ م50 مقصعی عطا هه کصمتعهدی ععهطام آمعزع م۵001 مصه تساک لهامصقصتا که ععصقا دمص عنصعاکرک .(2020) یک ,۳۳۳۵۵8 2 مک ,7880 یگ ۷۷۵ ویک ,38 3/605 آمعناعاها5 نظ۸ معزکروط2 بعبنا عم عم کلمت اعد عاصصی ۸ کدنا نامز :ان 1۵۳ 02060 کنط) اه دم حصسه کصن نطا مدع ما8 و کعنصه 00 اصع 6 ۵۶ عع 000ص ۵ عصناهع 5 1 .(2023) عصومکت/1 260 36060600 آنه ۲ عم زک ع8 ۳۵ ما5 0 طع 1 40 ن۳هز۵ ۳۹1۵۷ بجصزه‌وو770 نن۸ 56760 مصفنام050 3/0520 ,2023 6 وضو ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶ه اد و7 ون ] 16 ۷۵۵6 اچصه که ما۶ 200-06960008 2 کز (ررلار. ولا )6 قلناصی 156 * 6 36 ,6[ط۵ع۷ ع00 امه ,۵۵6 ۵ اوه 2۳6 قعلناصی عط) ۵۶ کع(طعنع له ۲ * ,۵5 ۲عط 01 0 بعاطهه۷ اقطا ۵ لقنوه کز ملنامی عطا ۵۶ عتله۷ :دوعص نیم۳1 10110 عط ص عو01ط 6 علاصی عط زرط ک به طعععه 8۳0۳ ح‌ ,]۳۴ اانلنطام۳0م 6 ۵۶ بان انوم عطا ۳۵۵۵ کععشه عممم فحنطا 15۵ 6 ,عساهه؟ عنط وصمامو 3600 30 ۰[[وط بهها گ هلا ری روط روه] 6 لوط بیه] [ لوط ,یه] 6 جلاببه > 3۳11 [ لوط ,یه] ع لا روط ک 3۳11 نس ([مه گ ولا ررط ک ]۳7 - [وط ک ملاررط گ ا+0) < ([مه گ ولا یه ک ]37 - [ وم گ جلا یه ک | ۳7) - (2 بیه) 1(1*26-) + (یه ررط) 1(2716ت) + (یه نمه) 1(1۳16-) < 4 [0,1] دج 0,14 :6 ۶00 7اصه ,۷۵۳۵۹ +عطاه 15 +عتضا معلهه کز ۳۵۷6۲۶۵ 1۳56" 4 50 #لژعده 806 معله صف 1۲ بقلا۵0 ۵ کز 0۳00665 ععحطا 2006 عطا حز عولمط -(1 -0) 2 کل رما ر. روا )6 0عط مقلنامی [2 مزع )0-0 2 کز رما ر.. وتا )0 کز ۷اط عقلنا2ی ۵۵ 1360۳۲60 متقلملک5 اصقا منز عطا عاهاد ۵ ,10110۵8 عطا 10 ۱17 + او کعندد ۲۳0 اصع ان اه عم دمص 6 عصناد‌هناکه 13 ۰ ع (0) بر 136 [0,1] لاح 11 :1 16۳۵ ع 02 1 2 () بط ۳ < [ > ]۳۴ < ()بر :2۳001 [(ن)1برط۳ > ]+۳ > [ر > (0) ]+۳ > [ر > ]+2 < ()ر۳ :8۳001 ۷۵۵65 ۳8200۳ ۵ ۵۴ 5۵۲ ۳6 کل ریک رس روک ری ح که 11 تصهعم6ط1 لاد :1۵ 5630 و6 2ل[ا۵0) ع کاعنجه 136۳۵ 1۳۵۵ ور برط مزع 010۳5 ۲ (19) (((30) 1۳۵ ر 69 ۳ ,)08 که (مک در رو )۳ :6 61 6 ۵1 01۳ اصزوز ۳6۵ کز ۳ ۷/36۳۵ (20) ۰[ ک چطر رواک ول رنه ک ]۳۳ > (ملارت رو )۴ ۲و 00۳ اصزوز عطا عصتمانه‌ای ۳و2 صمناص2 خه عز هلادی عط ,فعصمتاصعص م۸ 86تاهلنل[ی 107 ۶۵0 ه کز تتعصعل علا2م6 مجاحه‌ ننک .5 ع[طاهع۷ 00ص [۵ 50۳ 0 مه هلطام۵ عط1 کز راب0 1۶ بوعاطهسه۷ لهج 506 کم ۲0۳ اصزمز ۲۳۵ 65 7300 ۵ 0696 ۵۶ تعصعل علنامی عطا 6۵ ,کعاطاه ۷ 7330000 ٩۵01 ۲۳6۳ 1۵ 13160 کز 7 وصه کل کعا ماهس ص000 ۳۵ عطا 710۳0۶ خصنزمز 154۵ )22) ,(/) ۳۶ (ک) بط (۷ ,)۲ > (از )بط ۰ (6) ۳ (0 )۶ رو مرو ویو رو > ( روط :8001 6 حق عقلناص2م ع9ع13] هنز ۵0 616۳5 م0 156 بکعننعصعل عنعطا از کقلاص02 ۳0۰ عط وصنعت 20260165 م۳000 ۵۶ کعنعی عصن عطا ۳۵۵ فعصنماداه ,05001125) 310۰1 ,۷۵17 ,2023 بععصقطا۲ ۶و ا و7 حون ] 18 ۰( - 1()20 - )1+60 < .[( - 1)(- 1) 8 +1 اس < (((12 + ۵0)0)00 + (000) ۵00 - (000) ۵0 - (۵0)0) ۰ ( سروس وه) (ر1 - موس ت) ۹ :5 که کز هلا۲۵0 0اقا۲0 طازم 332165 ۳۵00 ۵ ۵۶ 1130 156 9 ]۱ ۰ و ۲۹۳۵۸6 ما0 اه عصعادو مس 6 عدنادهناکه 1 60 106 هصام منک 1۳۵۵ ام عنام عنص 151 12

Examining the importance and influence of financial market companies is one of the main issues in the field of financial management because sometimes the collapse of a stock exchange company can affect an entire financial market. One systematic way to analyze the significance and impacts of companies is to use complex networks based on Interaction Graphs (IGs). There are different methods for quantifying the edge weight in an IG. In this method, the graph vertices represent the stock exchange companies that are connected by weighted edges (corresponding to the extent to which they relate to each other). In this paper, using the GARCH model (1,1) and the Clayton copula, we obtained the lower tail dependence interaction network of the first 52 companies of the Tehran Stock Exchange in terms of average market value, between June 2017 and October 2020. Then, based on the minimum spanning tree of the interaction network, we divided the companies into different communities. Using this classification, it was observed that the companies of the first group (Food Industry) and the second group (Oil Refinery) have the greatest impact on other companies. We also calculated the central indexes of the minimum spanning tree for each company. According to the results, the companies of the third group (Steel) have the highest average in the central indicators.

355828

بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که سطوح رضایت زناشویی فرزندان احتمالا تحت تاثیر سبک های فرزند پرروی والدین آنها قرار 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پیش بینی رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزند پروری والدین رضایت و خرسندی از رابطه زناشویی! یکی از جنبه های مهم تعاملات زوجین در سیستم زناشویی است (تنیکوچی, فریمن, تیلورس و مالکارن, ۲۰۰۶). از دیدگاه الیس (۱۹۸۰) رضایت زناشویی عبارت است از احساسات عینی خشنودی و رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر هنگامی که همه جنبه های ازدواج شان را در نظر می گیرند. رضایت از رابطه معمولا بعد از ازدواج و با گذشت زمان کاهش می یابد (دوس و همکاران» ۲۰۰۹ به نقل از هوک» وورتینگتون» هوک. میلر و دیویس. ۷۱ تحقیقات نشان می دهند که متغیرهای متعدد مانند احساس فهمیده شدن/ تصدیق شدن" و مراقبت؟ به وسیله همسر (کولین و میلر ۱۹۹۴؛ گاتمن, ۱۹۹۴؛ به نقل از پاتریک. نی» کانولو و لونسباری» ۲۰۰۷)» خودپیروی در روابط زناشویی (نی» لونسباری» کانولو و پاتریک. ۲۰۰۵)» خیانت (استیگلیتز» گورون» کاپلن و وینکینگ. ۲۰۱۲)» شیوه های حل تعارض و توانایی ابراز احساسات (گاتمن» ۱۹۷۹؛ به نقل از بلایس» سبورین» بوچر و والراند». ۱۹۹۰)» هوش هیجانی (زیدنر و کلدا ۳ و کیفیت بازگویی خاطرات مربوط به رابطه زوجین در گذشته (آلیا و ویک. ۲۰۱۰) بر رضایت زناشویی تاثیر دارند. متغیر هایی هم نشات گرفته از گذشته فرد هستند که بر رضایت زناشویی و صمیمیت زوجین تاثیر می گذارند از جمله: تاثیر روابط زناشویی والدین با همدیگر (آماتو و بوت» ۲۰۰۱ کوران» اوگلسکی» هازن و بوش» ۲۰۱۱)» ویژگی های شخصیتی (استرود دوربین» سایگال و نابلاچ- فدرس» ۳۰۱۰؛ مالوف. تورستینسان» شات. بولار و روک» ۲۰۱۰) و طلاق والدین (کوثای و فینچام؛ ۲۰۱۰؛ به نقل از کوران و همکاران» ۲۰۱۱). یکی دیگر از متغیرهایی که زوجین از گذشته با خود به رابطه زناشویی می آورند» رابطه والد- کودک و سبک فرزند پروری* والدین است که می؛تواند بر رضایت زناشویی فرزندان تاثیر گذار باشد شواهد مختلف نشان می‌دهد که روابط افراد با والدین در دوران کودکی» کیفیت روابط صمیمی آنها در بزرگسالی را پیش- بینی می‌کند. برای مثال, تجربه یا مشاهده خشونت و سواستفاده در خانه با پذیرش و استفاده بیشتر از پرخاشگری در روابط صمیمی بعدی رابطه دارد (دارلینگ» کوهن» برنز و تامپسون» ۲۰۰۸): نتایج پژوهش کیما تالبوت و چیچتی (۲۰۰۹) نشان داد که تجربه سواستفاده در دوران کودکی با تعارضات بین شخصی در بزرگسالی رابطه دارد. تعامل های والدین با فرزندان را می‌توان در قالب نظریه های مربوط به فرزندپروری و سبک‌های آن تبیین کرد. سبک های فرزندپروری مجموعه‌ای از بازخوردهای والدین هستند که در ارتباط با فرزندان اعمال. می شوند (دارلینگ و استینبرگ» ۱۹۹۳). این سبک ها الگوهایی از فرزندپروری هستند که بر اساس اعمال معیارهای والدین نسبت به رفتارهای کودکان شکل می گیرند (کوپلن» هستینگز, لاگاس- سگین و مولتن» ۲۰۰۲). دو بعد مستقل شامل پاسخگو بودن* و مطالبه گری" برای فرزندپروری شناسایی شده است (بامریند» ۰۱۹۸۹ ۱۹۹۱؛ مک کوبی و مارتین ۱۹۸۳). بعد اول, یعنی پاسخگو بودن, به میزان پرورش والدین» مهربانی و ابراز احساسات آنها و تقویت مثبت عقاید و نظریات کودک اطلاق می شود. بعد دوم؛ یعنی مطالبه گری, به اعمال نظم» مهارگری و سطح مطالبات و انتظارات والدین اشاره دارد. از ترکیب این .دو بعد» چهار سبک فرزندپروری به وجود می آید: سبک فرزندپروری مقتدرانه* (پاسخگویی زیاد مطالبه گری زیاد)» آمرانه یا استبدادی؟ (پاسخگویی کم» مطالبه گری زیاد)» سهل گیرانه :! (پاسخگویی زیاد مطالبه گری کم) و مسامحه کارانه!! (پاسخگویی کم» مطالبه گری کم). 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پژوهش ها نشان می دهد که فرزند پروری مقتدرانه با ترکیبی از مهارگری» حمایت عاطفی بالا سطوح مناسبی از استقلال و ارتباطات دوسویه بین والد و کودک مشخص می شود (رینالدی و هاو ۲۰۱۱). این والدین از کودکان شان با ابراز کلامی و جسمانی حمایت می کنند؛ با روابط نزدیک و صمیمی مراقبت می کنند؛ تشریک مساعی دارند و انتظارات شان با توانایی های کودک تناسب دارد (جانسون ۲۰۰۶). والدین مقتدر از ایده ها احساسات و نگرش های فرزندان آگاه هستند و نسبت به این ایده ها نگرش ها و احساسات عکس العمل نشان می دهند (بارتل» ۳۰۰۵). والدین دارای سبک فرزند پروری آمرانه سعی می کنند رفتارها و نگرش های فرزندانشان را از طریق استانداردهای رفتاری که معمولا دارای انگیزه اعتقادی اند» مطلق بوده و به وسیله یک قدرت والا تنظیم شده اند» شکل دهند و کنترل و ارزیابی کنند. این والدین معتقدند که فرزند باید مطابق با جایگاه خودش,» خودپیروی محدود داشته باشد و مسئولیت های خانگی به او واگذار شود تا خود را برای کار در آینده مهیا سازد. این والدین به حفظ نظم و ساختار سنتی به عنوان نهایت ارزش توجه دارند. گفتگو را تشویق نمی کنند و اعتقاد دارند که فرزندان باید آنچه را که والدین می گویند به علت درست بودن بپذیرند (بامریند. ۱۹۶۶). والدین سهل گیر تلاش می کنند که نسبت به تکانه ها تمایلات و فعالیت های فرزندان به شیوه ای غیرتنبیهی, پذیرا و مثبت برخورد کنند (بامرینتم10۸۶۶ آتها کر مقا هیا مزا باسخ کویی تخوذه تقعات کمی از فرزنداتای کارت تدارا مس وربیهش باه دهنده اند تا متوقع. آنها به فرزندان اجازه می دهند که تا جایی که امکان دارد خودشان فعالیت هایشان را تنظیم کنند و از به کارگیری کنترل اجتناب می کنند و فرزندان را به اطاعت از استانداردهای مشخص بیرونی تشویق نمی کنند. آنها تلاش می کنند که از استدلال و دستکاری برای کامل کردن اهدافشان استفاده کنند اما از قدرت کافی برخوردار نیستند (بامریند» ۶ والدین مسامحه کار در هر دو عامل مطالبه گری و پاسخ گویی پایین هستند. این والدین ساختار پایین و سطح پایینی از مراقبت نسبت به رفتارهای فرزندان از خود نشان.می دهند و اغلب وظایف تربیتی خود را نسبت به فرزندان مورد گرچه جنبه های متفاوت پاسخ گو بودن از قبیل گرمی و حساسیت نسبت به پریشانی ها تا حدودی با پیامدهای متفاوت در فرزندان همراه است (دیویدو و گروسک» ۲۰۰۶)» سطوح بالای پاسخ گویی یک معیار اساسی فرزند پروری با کیفیت بالا در همه فرهنگ ها محسوب می شود (بامریند» لارزلر و اوئنز ۲۰۱۰). این بعد فرزند پروری» احساس امنیت را در فرزندان تقویت می کند و از این طریق» سلامت روانی» خودپیروی و رفتارهای مفید اجتماعی را افزایش می دهد (بامریند و همکارای ,۰۰۱۱۰ بامرینن (03۶۶) نذا که باسخ کویی بالااگرسنمفنگامی, که ما مطالته کرو بالانر نک رشنیوم ملقتتوانه همراه شود مفید است؛ اگر با مطالبه گری.پایین,در ,یک شیوّه سّهل, گیرانه همراه اشوّد مفید نخواهد بود. وی معتقد است که پاسخ گویی والدین سهل گیر با رفتارهای کودک و پیامدهای آن رفتارها رابطه منطقی ندارد و احتمالا به جای این که توسط فرزندان به عنوان نوعی حمایت و مراقبت تجربه شود غیر واقعی و بیش حمایت گرانه تلقی می شود (به نقل از بامریند و نتایج برخی پژوهش ها نشان می دهد که عملکرد خانوادگی والدین با صمیمیت و رضایت زناشویی آینده فرزندان رابطه پژوهش شولمن و همکاران (۲۰۱۲) نشان داد که رابطه مادر- دختر بر شایستگی روابط صمیمانه در دختران توجوانهان, تاثیر نادار دارد«همچنین, پژوهش جاتسون وهمکاران 1۲۰۱۵ نشان داد که مرذان, نتامل, از خانواده هایی ,با عملکرد خانوادگی ضعیف به طور مستقیم و غیرمستقیم به واسطه داشتن تعاملات منفی در بین زوجین» روابط زناشویی با موفقیت کمتری داشتند. درحالی که زنان متاهل از خانواده های با عملکرد خانوادگی ضعیف به دلیل مشکلات سلامت روانی و داشتن تعاملات منفی بین زوجین روابط زناشویی موفق کمتری داشتند. یافته های پژوهش شارف و مایسلس (۲۰۰۸) نشان داد که شاخص های مثبت رابطه با والدین با نشانه های مثبت روابط رمانتیک مرتبط بود. تحلیل داده های پژوهش آورینکوو همکازای (/سن نشامای که ناسازگاری ای آولیه هر پیونه وال کر‌کسبر کیت راسله‌خسسرای ورتاسارگایی هیجانی در میانه عمر از طریق یک توالی رشدی خاص تاثیر می گذارد. سیفج- کرنک. اوربیک و ورمولست (۲۰۱۰) نشان 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پیش بینی رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزند پروری والدین دادند که روابط اولیه مادر- فرزند به صورت مشخص با تعلق و جذابیت جنسی تجربه شده در روابط رمانتیک بزرگسالان جوان رابطه دارد و روابط فاصله دار و سرد پدر- فرزند در طول نوجوانی با عشق اضطرابی بعدی فرزندان رابطه دارد. با استناد به یافته های موجود. به منظور بررسی قدرت پیش بینی میزان رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزندپروری والدین؛ فرضیه‌های پژوهش حاضر به این شرح بررسی شد: فرضیه اول: سبک فرزند پروری مقتدرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه مثبت دارد؛ فرضیه دوم: سبک فرزند پروری آمرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه منفی دارد؛ فرضیه سوم: سبک فرزند پروری سهل گیرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه منفی دارد. جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر زوجین شاغل در دانشگاه های شهر تهران بودند. پس از جلب رضایت دانشکده های تربیت مدرس» خوارزمی» پژوهشگاه شیمی ایران و دانشگاه تهران به منظور شرکت در پژوهش, انتخاب نمونه به صورت تصادفی از بین کارمندان متاهل این دانشکده ها صورت گرفت. از داوطلبان شرکت در پژوهش خواسته شد به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دهند. معیارهای شرکت در پژوهش عبارت بودند از متاهل بودن داشتن حداقل سواد دیپلم» نداشتن بیماری های جدی پزشکی و روانپزشکی مستلزم مصرف دارو نداشتن سومصرف و وابستگی به مواد و تمایل فرد برای شرکت در پژوهش و تکمیل پرسشنامه‌ها. تعداد ۲۲۱ نفر در این پژوهش شرکت کردند که ۹۴ نفر از آنها مرد و ۱۲۳ نفر زن بودند. دامنه سنی از ۲۱ تا ۶۰ سال بود. میانگین سنی کل آرمودنی ها ۳۵/۵۶ سال و انحراف معیار ۷/۷۶ بود. طول مدت ازدواج آزمودنی ها بین ۵ تا ۲۰ سال بود. ابزار پژوهش"عبازت بودند از: پرسشنامه اقتدار والدین (چ۳۸): پرسشنامه اقتدار والدین یک ابزار ۳*۶ گویه ای است و شیوه های فرزند پروری را در اندازه های پنج درجه ای از ۱ (کاملا مخالف) تا ۵ (کاملا موافق) بر خسب آسه سبک اقتداری» آمرانه و سهل گیر می سنجد (بورتی» ۱۹۹۱): بوری (۱۹۹1) ضریب پایایی باراوساش بط وه بهاودای سبک اقتداری مادر (۷۸/*) برای سبکگ اقتداری پدر (۰/۹۲)» برای سبک آمرانه مادر (۰/۸۶)» برای سبک آمرانه پدر"(۰/۸۵)» برای سبک سهل گیر مادر (۰/۸۱) و برای سبک سهل گیر پدر (۰/۷۷) گزارش کرده است. در بررسی مقدماتی ویژگیهای روانسنجی فرم فارسی این پرسشنامه در تسوته‌ای از جسمیت سنوی ۷۷۸۵ از ۳۹۷ نی ۳۸۱ سرد ظرایب: آلفاع کرونباخ برای زیرطظیاس های اقتذدازی: آمرانه ز سهل گیر در مورد مادران به ترتیب ۰/۸۳ ۰/۷۹ و ۰/۷۷ و در مورد پدران به ترتیب ۸۵/* ۰/۸۱ و ۰/۷۳ محاسبه شد همسانی درونی" پرسشنامه: اقتدار والذیق را تایه می#کنند»نضراسق *هماباهنکی مین رنموه‌های تعدادی از شرکت کنندگان در پژوهش (۶۲ زن» ۵۷ مرد) در دو نوبت با فاصله دو تا چهار هفته برای زیرمفیاس های پرسشنامه از ۰/۶۷- ۲ تا ۰/۷۵ < محاسبه شد. این ضرایب که در سطح ۰/۰۰۱ > ۳ معنادار بودند» پایایی بازآزمایی پرسشنامه اقتدار والدینی را تایید می کنند (بهاررت. 0۳۹۰: روایی محتوایی؟ پوستقتا مدا دالقایی بر آسانیا قادری که نف از مقخصسان, روانققاسی و علوم توبیقی تورسی وضرایب توافق کدال برای زیرمقبای,ها از 5۰/۸۰ ۰/۸۵ هجاسته شد. بنان, کرو و گلومبوک, ۱۹۸۶) یک مقیاس ۲۸ سوالی است. پرسش ها در مقیاس چهار درجه ای لیکرت (کاملا موافق- ۰, کاملا مخالف- ۳), مشکلات موجود در روابط زناشویی زوجین را از نمره صفر تا سه در زمینه میزان حساسیت؟ و توجه زوجین نسبت به نیاز های یکدیگر, تعهد؟, وفاداری!, مشارکت ", همدردی*, ابراز محبت, اعتماد, صمیمیت؟ و همدلی زوجین 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ می سنجد. در فرم فارسی این پرسشنامه نمره کل مقیاس با آلفای کرونباخ ۰/۹۲ برای نمونه ای از زنها و ۰/۹۴ برای شوهرها محاسبه شد که نشانه همسانی درونی بالای پرسشنامه است (بشارت, ۱۳۸۰). ضرایب همبستگی بین نمره های آزمودنی ها در دو نوبت با فاصله دو هفته برای کل آزمودنی ها ۰/۷۷ * ۲ آزمودنی های زن ۰/۷۳ ۲۶ و آزمودنی های مرد ۰/۷۵ ۲۶ جدول ۱ شاخص های پراکندگی و گرایش مرکزی متغیرهای پژوهش را نشان می دهد. میانگین و انحراف استاندارد نمرات به تفکیک جنس و برای کل نمونه گزارش شده است. شاخص های کجی و کشیدگی متغیرها نشان داد که توزیع هیچ جدول ۱- میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش (۲۲۱ ۶ ۱) ۳۳ نیانگین احراف استانه‌اند. ‏ سلگن انظراف استاندازد: میانگین انحراف استاندارد ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیرهای پژوهش در جدول ۲ گزارش شده است. مطابق یافته ها رضایت زناشویی با سبک مقتدرانه پدر (۳>۰/۰۱, ۰/۵۷ ۹۶ )» سبک مقتدرانه مادر (۳>۰/۰۱, ۰/۴۸ ۹۶)» سبک سهل گیرانه پدر (۳>۰/۰۱. ۵ -6) و سبک سهل گیرانه مادر (۳>۰/۰۱, ۶1۲۴ +چ8)"ابطه مثبت معتاقار داشت. رابطه رضایت زناشویی با سبک آمرانه پدر (۳>۰/۰۱ ۲۱/-۹۶۰) و سبک آمرانه مادر (۳>۰/۰۱, ۶-۰/۲۴) منفی معنادار بود. 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پیش بینی رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزند پروری والدین جدول ۲- ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیرهای پژوهش (۲۲۱ 2 ۳) #-سیک سهل, کیرائه دز ۴ ۴۳ ۲ را ۱ مس ۷ سیک سهل, گیرائه مار ۴ ۲۲ ۳8( 1۳ رس نتایج این پژوهش نشان داد که بین سبک فرزند پروری مقتدرانه پدر و سبک فرزند پروری مقتدرانه مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه مثبت وجود دارد. این یافته با مطالعات صورت گرفته در این زمینه (ایناو ۶۳۰۱۴ حاتمی ورزنه» فتحی و اسماغیلی: ۲۰۱۴) که نشان داده: اند سبک که رورس سل رالد یج با کسایت: زناشویی افززندان رابطه امثبت دارد: مطابقت می کند و بر حسب اختمالات زیر تبیین‌ای :با یکی از دلایل محتمل برای تبیین رابطه سبک فرزند پروری مقتدرانه والدین با رضایت زناشویی فرزندان تاثیر تنظیم و مدیریت هیجان ها در ایجاد روابط صمیمی موفق است. تنظیم هیجان شامل فرایندهای داخلی و خارجی درگیر در شروع, حفظ و تعدیل وقوع, شدت و بیان احساسات است. منظور از فرایندهای ذاخلی در مدیریت احساسات, شناخت عواطف تغییر توجه و مدیریت پاسخ های فیزیولوژیک و منظور از فرایندهای خارجی, والدین يا افراد دیگری است که در تعدیل هیجان ها کمک می کنند (تامپسون؛ ۱۹۹۴ به نقل از موریس» سیلک» استینبرگه» مایرس و روبینسون» ۲۰۰۷). همچنین تنظیم هیجان متضمن توانایی پاسخ به محرک های استرس زا و تجارب عاطفی به یک شیوه مناسب» سازش یافته و انعطاف پذیر از نظر اجتماعی است (ایزنبرگ و مورایس» ۶۲۰۰۲ به نقل از موریس,و همکاران» ۲۰۰۷). بعضی شواهد پژوهشی مطرح می کنند که مولفه های خاصی در شیوه های فرزند پروری (به عنوان مثال» پاسخگو بودن) به طور خاص با تنظیم هیجان در فرزندان مرتبط است (موریس و همکاران» ۲۰۰۷). پژوهش کوهن و ترونایک (۱۹۸۳؛ به نقل از موریس و همکاران» ۲۰۰۷) نشان داد که ین پاسخگویی, مادرانه یذ نشانه های هیگانی, فرزتان و استقاطه قززندان از رفقارهای خود: تنظیمی برابظه وجود دازد: پژوهش های هاردی» پاور و جادایک (۱۹۹۳) و کلایور» فرنو و مایلر (۱۹۹۶) نیز نشان داد که پذیرش مادرانه و حمایت آنها با راهبردهای تنظیم هیجان در فرزندان مرتبط است (به نقل از موریس و همکاران» ۲۰۰۷). راهبردهای تنظیم هیجان از بالاترین مولفه های سلسله مراتب هوش هیجانی است (فرناندز- بروکال و اکسترمرا ۲۰۰۶) که بر رضایت زناشویی تاثیر دارد (زیدنر و کلدا ۲۰۱۳). بنابراین» احتمالا شیوه فرزند پروری مقتدرانه والدین با پاسخگو بودن؛ پذیرش و حمایت فرزندان, راهبردهای تنظیم هیجان مرتبط با هوش هیجانی را در فرزندان تقویت می کند. این راهبردها به درک احساسات دیگران, تنظلیم رو مذیریق احسامنانق در ازذواج کمک سی اکشد ار رظامت زتاشویی فرزتهای را در پی خواهنندات. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که بین سبک فرزند پروری آمرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه منفی و معنادار وجود دارد. این یافته با مطالعات صورت گرفته در این زمینه (سیفج- کرنک و همکاران, ۲۰۱۰) که نشان داده 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ اند سبک فرزند پروری آمرانه والدین با رضایت زناشویی به طور منفی رابطه دارند. مطابقت می کند. این نتیجه از جهات مختلف قابل تبیین است: رفتار والدین با سبک فرزند پروری آمرانه که از طریق توجه مشروط و کاهش انگیزه خود پیروه فرزندان را کنترل می کنند. پیامدهای منفی را در فرزندان ایجاد می کنند (اسور و همکاران, ۲۰۰۴ به نقل از رایان و دسی, ۶ این فرزندان به دنبال موفقیت, حرمت خود پایین تر و رضایت زودگذرتر را نشان می دهند و به دنبال شکست. شرم بیشتر و احساسات طرد و تنفر بیشتر نسبت به والدین نشان می دهند (اسور و همکاران» ۶۲۰۰۴ به نقل از رایان و دسی. ۶ کنترل روانی» حرمت خود را تضعیف می کند (سوننس و همکاران» ۶۲۰۰۵ به نقل از سوننس و ونستینکیست. ۵ چنین افرادی با حرمت خود پایین در موقعیت های تعارض آمیز رفتارهای منفی مثل کاهش دادن نزدیکی و صمیمیت و کوچک شمردن همسر را بروز می دهند (مورای و همکاران» ۲۰۰۲) و به دنبال آن» از ترک شدن توسط همسر نگران می شوند. برعکس, افراد با حرمت خود قوی رفتار بین شخصی انطباقی و دلبستگی ایمن دارند که به اعتقاد میکولینسر و شیور (۲۰۰۷) با رضایت زناشویی بیشتر مرتبط است (به نقل از ارول و اورث» ۲۰۱۳). افراد با حرمت خود ضعیف» هنگام تهدید حرمت خود به دنبال ارتباط با همسر نیستند زیرا نگرانند که از طرف همسر طرد شوند (مورای و همکاران» ۲۰۰۲؛ به نقل از زایگلر- هیل فولتن و مک لمور ۲۰۱۱ در نتیجه فاصله ای بین آنها ایجاد می شود که رضایت زناشویی را به خطر می اندازد. بدین ترتیب احتمال می رود که والدین با سبک فرزند پروری آمرانه» به علت رفتارهای کنترل کننده, حرمت خود پایین را در فرزندان ایجاد کنند. افراد با حرمت خود پایین در موقعیت های تعارض با همسر صمیمیت و نزدیکی را کاهش می دهند و همسر خود را کوچک می شمارند و این رفتارهای نامناسب می تواند رابطه منفی سبک فرزند پروری آمرانه یافته های پژوهش نشان داد که بین سبک فرزند پروری سهل گیرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه مثبت وجود دارد. پژوهش های قبلی نشان داده اند: که سبک. فرزند پروری سهل گیرانه والدین پیامدهای رفتاری منفی را در فرزندان به دنبال دارد (میلوسکی, شختر نتر و کنی, ۳۰۰۷ نیل و فریک- هاربوری» ۲۰۰۱). در این پژوهش, سبک فرزند پروری سهل گیرانه پدر و مادر به طور جداگانه بررسی شده است و.تاثیر تعامل سبک های متفاوت والدین با هم بر رضایت زناشویی فرزندان بررسی نشده است. همسو با اعتقاد بالکن و همکاران (۲۰۱۰) که سبک مقتدرانه یکی از والدین» اثرات منفی سبک فرزند پروری والد نامهربان دیگر را خنتی می کند ممکن است ترکیب سبک فرزند پروری سهل گیرانه یکی از والدین با سبک فرزند پروری مقتدرانه والد دیگر تاثیر سو سبک فرزند پروری والد سهل گیر را خنثی کرده باشد. همچنین بعضی از آزمودنی ها عنوان کردند که در کودکی پدر و یا مادر خود را از دست داده اند. بعد از فوت والد سهل گیر سبک فرزند پروری مقتدرانه و متفاوت بقیه سرپرستان فرد» ممکن است پیامدهای مثبتی برای فرد داشته و تاثیر سو سبک فرزند پروری سهل گیرانه والدش را خنثی کرده باشد. بدین ترتیب احتمال می؛رود تاثیر تعامل سبک فرزند پرروی سهل گیرانه یکی از والدین با سبک مقتدرانه والد دیگر یا بقیه سرپرستان کودک بتواند رابطه مثبت بین سبک فرزند پروری سهل گیرانه والدین و رضایت در پژوهش حاضر به علت ناقص پر شدن برخی از پرسشنامه ها و برگشت داده نشدن برخی دیگر حجم نمونه دچار افت بود که ممکن است بر نتایج به دست آمده تاثیر گذاشته باشد به همین دلیل و با توجه به روش نمونه گیری در دسترس, تعمیم نتیج پژوهش باید با احتیاط صورت گیرد. همچنین به دلیل اين که پژوهش حاضر از نوع همبستگی است نمی توان از نتایج آن استنباط علی به عمل آورد. نتایج پژوهش حاضر می تواند در جهت پیشگیری از مشکلات زناشوپی مفید باشد. برای مثال می توان برنامه هایی را برای بالا بردن سطح آگاهی متخصصین بالینی» تربیتی و اجتماعی پایه ریزی کرد تا با آموزش تاثیر سبک های فرزند پروری والدین در آینده زناشویی فرزندان در جهت درمان و پیشگیری از دیگر مشکلات روانشناختی و پیامدهای بلند مدت آن بهره برده شود. تهیه برنامه های آموزشی مهارت های فرزند پروری» برای پیشگیری از مشکلات بعدی 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پیش بینی رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزند پروری والدین بشارت» محمد علی (۱۳۸۰). بررسی مقدماتی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبک - راست. گزارش پژوهشی, بشارت. محمد علی (۱۳۹۰). بررسی مقدماتی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اقتدار والدین. گزارش پژوهشی. دانشگاه تهران» تهران. [۵ا تم وه کعز تمصع عصنطنه0- هام۸ :ع 0[ ۶4و خطهزد اعسط عط1 .(2010) 6۰ .ک ولعز ٩ +۵ .27 مقع[۸ و ناه 10۶ 6065 و606 تمعن آهاضمعص. عاص‌جدم ۶و جمععمعاآ 6ط1 .ر2001) .۸ مطام0ط 2 بط .2 ,۸۵10 627-۰ ,81 ونزو۵010عر25 1و5 000 ۳۲20۳50٩ امد سمل تمه تعاضصمم ۲72200 009010002۰ ,1۵۳۵0۵ 1 00۵۲۵ ۷1۸۵3 ۹3۹000160 ۳000۲ .(2005) 0۰ 36 .1 مااعاحهظ 26۷61001716711 #انا6 هط فلنط ده تمصصی لعاصحدم ع نها مطاحه ۵1 کاعانط .(1966) .2 ماصصه38 4 ۵۵۹۶ 200۵100۵۲۴ 61۵ ,(۳۵) 9م0ص20 ۷۰ ها بصعسللنط خصععصصی عصضدعط .(3989) .0 موصته8 6 6 ععصقاع ناد هه معا مصصم خدععع موه 0۳۵ عاواد عصتاصه‌جدم کم ععصعکصذ عمط «ر3991) .2 موصسصه8 6 006۴ 027608۲ [00 0۳6963 ۵1 کاعانط .(2010) .۵ .۰ وقط6 0 6 وس 8 ,127261676 .10 ماصاتصه38 157-0 ,10 ,۳706166 0۳۵ 5606166 :۳0۳619 0061000606۰ دوع موه 0۳ کععن ۳2 0ص 03165 ع[ماه) 1 2/0061 2002000۵1 ۵ 10۵۵ .(0990) .7ب مفص ۲ عللقه ۲ 6 سس تعطعنا0ظ ,مگ مصفا0 52 ,36 رکنه1اظ 4 26۳600005 "عاصع ۸00169 حاسمت .(2010) .2 8 و2 6 و بش۸ و۸0 .0 .7 م008۵ بل و5800 وی ,501168 -563 ,46 ,6۷16۷ ۳۵۳۵ یک 1/0096 .هدع م2۳ فصه ععاواگ عصتصد 2‏ ععطاد۳ فصد 1/00 ۸۵89633771676 50000 000 ۲20۲۶0۱٩ مد سمل عم صصمناعع 0 ما۸ آهاصهجه2 .(1991) .8 .7 مفتتاظ 0 ۸۲0۳1۵6 .(2002) ۳۰ .0 ,3/0100 ۵۶ م .0 بصلاع56-ع12836 .10 .8 11380085 بل 8 ۲0۵01۵8 کا 06 هصنس فان خصعگگنل دعموت کصممصعلصه محصوخاد‌طننه مکل‌مع عصخصحدم "دمص سح ماه ۵۵۲۹ 7 ۰۵1801 آها 3/0 عصنوصا ۲1۵00 .(2011) ما مطع805 عگ ,لا 11326 ب.ظ وبواقامع0 .36 مقس 221-4 ,50 ۳06655 ۳۵۳۳۵ +ععهنسد/3 که کدمناهاصع رمع آمام 2۳60 ۳۳۵۵۹ 5 که 63۵10۳۲5 اعناگدی ولنسدگ-صنط ۷ .(2008) بل مصمکصصمط 1 ۶ م۸ مفتسظ وس ق60۵۳ .3 وقصناجه1 671-60۰ ,31 :۲۸0016962 ,70۳۵ +حصمناهاه+ عصعصهم خصعوع1ملج هن عناگصی ۶و 70۳۵ .[006ط 8206 عا هه ناجعاصیم صذ عاوی وصتص2 .(0993) سا و تنماک عگ .27 قصتاسه1 0 55عاعنه ما ک5عطعزعط ۳۵500 مدوم که علصنا عطا عصناعصهاصتا .(2006) ۳۰ .37 یعس 6 ,3 ,1230100 44-8۰ ,77 ,26۵100116۲ انا ]٩ آموسمت مععصمکاه فلنط مت حاص ۳ 0 ,6و5 اصعصطه۸ تلم عصخص2 وصه منطعصونحاع۸ "عاصعیع2 خ0 ۸ کدمم‌ع20 .(2014) 36۰ وهصنط ,148 ,25630109 70۳۳۵/0۳۲ 7۳6 عمش عناوامص۸ +عاعدا۲ ۸ نعصمناهام هط عامسناصاگ کااساو۸ ۵۵ 5 له ععناضه‌انصند روط ددم هط عتخخصهی فص معط عجتامصه -لمدمناهط۴ .(1980) .۸ ,الط 0 1200۳ کناهه دنه[ ده صععایه -ئ[عو او عاعاگه +عصاجدم هه +۸0 .(2013) .نآ ما0۳ 6 .لا 8 ,[۳30 ,7 ,۳6۲۹0۲۳۵0 13 6860۳6 ]٩ [۵س70 عصاهم عط 6665 خصعصط‌هاند عسهع5 کم عم عصنهنوعه عطا 7 له فص منم معط ج +ععصه‌ونلزماصز دمص .(2006) 31۰ محعص ها ی ,2 ۳۵۳۵027-06۳0 7-4 ,18 ,۳9700161710 .10۳فنط ۵4 ک م۷6 15 او مان 0۶ 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ عطا صز غاد امعصط‌هااه عه‌ع5 او علم وصخعناوعه عط1 .(2014) 34۰ مولنعمصعط ط منطکه۳ م۸ معصق ۷2۳2 نصا منطاعد م۲۵10 اهدص صذ خصعصنصصی لمصمکعم فص علواد عصخاص هم ع ناه مطاه دع6عط منطعد0 ۳۵1 238-8۰ بل 36۹60۳9 ,36۳۵۷0۲۵ 0۳۵ روهام و2 ۹۲ ۳۵۱ ,7۵۳۵0۵ ۵۵6۵۰ معتصفعص عدمصه ۸ :3/3116 3/2286 .(2011) ۳۰ .0 وف18 :۵ و1 .8 ,3/1160 .0 .ل ,11006 سل ۳۰ راز ۷۷۵۳۲۵8100 و3 .ل 110۵4 ]۳010۵1 2۳08۳2۰ ۳۵۵05 تعاس2 0ع هساک ج که متسه تعنص وصه حمناحنی‌9ع 1 :56 ۳۲۵۲6۲۵ ]٩ ع۹ 13۵ 0۳۹ 6997633101 آهآو اما وم 0۳۵ آمنعر 2 .(2006) بک بش۸ ,370505۹0 2 ۵۳۷ 0۷ط7] +کزوعط 1 ک۳عا 2/1 0 کنات بدعز انوم 60۹10 ۹۵ ۹۲۸۳۲۵۳۵۵۳1۲۵ 0۳۳۳۹۲۵ ۳۳۵ ۵ 3213۵5 .(2015) .۸ ,۷76۳۰ ۸6۶ .۷۷ منشآ وب بل ۸06750 وس 378036 و10 3/۰ ,700550 6۳۵1 مطمناسنگ کل ولنسد؟ که عدمناد تدم ععاصی 20۲ هصمر عععصنطک دمص ککعععناد ۳۵1200 -5 ,32 ,7۵100071511108 ۳6۲۹071۵1 0۵ ۹۲5000 ,30۳۳۵ مصمناهعاصز عامدی عنمععد هه محصعاطاممم لدع 6 ناعناگده نهده عم عاصز خصعسه فص عطق #ممطغلنطک .(2009) 2۰ ماعطعن6 6 سل 37 ,1۵100 ول 1611080 362-37 ,33 06ع1وع7 :6 ععسط۸ فان ۲٩ هس30 +عصحطد که ع[۲۵ اعناگطم 0ص دمنمهصنص 561۶-06 .(2005) .77 2 بش۸ ,62066110 مس واطق 10280 و ۰ ,166 4۰ 997 ,89 ,رو۳۵10ع(25 آ0نع50 00 ۲20۳0۳٩ امد سول «دصنطاعد نها ۳0۵۵06 ۳36-7 1856 .(2010) ۰ .5 ,عکلومط +6 .37 قالط ,مک .37 رعاخن500 و.ظ ۳۰ ,150۳51610590 ,3 .7 مگگنا0لد/2 [ 70۳۵ .کز و آهصه-ها مد ۸ +عصاحهم عامصخصذ کم صمند‌عنده منطعصو‌خهاه وصه امعم که [ع2/00 3۳6-0 :اند عطا ۶و تدم عط هن ههام5 .(0983) .۸ .7 مصا3/0 :6 وس .8 ,2/20 ۰ ۵۳6 370 .(1-101 .00 ,4 ۷7۵[۰) بعمامل روم فلنط ۵۶ 113000006 ,(۵۰) 305960 2۰ 13 ب09 عم 00 160۲ ۵1 ۳۵۷20۷ 2 :8 مامطل عم انح فص فلنط صذ عم صصه آمزع ولمم 156 .(2003) .7 مق 2/002 129-6۰ ,6 و6۷16۷0 4 برووآمطاعرو2 تسه 2 004 لنش مسا مطتمع هه 5165 وصادهتدم لدم اصه 2/2 .(2007) 2۰ مصطععکل ی مک 3166 36 معط عللک م۸ 2/0160 4 012 ۹۲ ,70۳۳۵ مناج عنادد-146 وصه صونزدکعمعل0 مطععدع-1۶ع5 طکزی حصمنعنمدعع۸ تعاصع 20016 برانس۳ 6 0۶ ع[مج عط1 .(2007) 8 با بطمعصنطامط ۶ .5 .5 ,3/605 سل 516006۳8 مک دز فانک وگ بش۸ وق2/0۳ ون عزاط2 11عم10ع10ظ بصوناقامععج جمنامصط او خصعصم 36610 عطا صن عصم) 02116۳۳5 0ع لاه #0ممطولنط فصه کعلوی عصناصحعم که دا‌عائه 156 .(2001) .0 ۳-170 6 .7 م7276 0 737601 .(2007) ۳۰ 3/1 .0ب ,۳865 6۶ ول ,1180 .۸ با8[ ۷۵۲۳۵ .لآ ما5 مت 4اعع 0 6 0-33 اسنظ ۸ ناصعصاعد زو ۸ لم ۳00 وصه ,کم‌نطاعدمناج1ع +عصاعه ۳ ,کم‌نطعد م1 6۲ ۶01۶11 6۵0 ۵1 ۳۵1۵ 156 .(2007) 6۰ ووسه‌طک 10 م۸ ,صل[ع 0206 مس 0۰ ,6ع0کل و17 ,8304 ]70۳۵ 06۹0666۰ 60 دمن مصنص ععل -گزعی و نهصنه -۵[1 وصه وصتصمتص۶ منطعد0 ۲۵12 15 ۳۲ فدمناهنهمدعه فوصه دعاود عصخصه‌خدم کحعطاط فصد 3/015 .(2012) 31۰ ,1706 6 2 .60 منولمصنط -206 ,27 ,0071۵۲ 36۶0۲6 012000 اجه کمنقطط عمعله وصه معصنعنامصعاصذ موصنمنلمعه 6 لعاه/2 0۶ ماد 1 اک -016 اصم1[می 156 .(3986) .5 لو طصمام ۶ ,36 ,00 وب 861350189 ول ق1438 65 :و ۸0 3۵0 که 2۳6 عطغ فوصت صمنعلدیع-5011 .(2006) سا ۰ و26 6 3 8 3/8 1557-6۰ م74 ۳۲26۳50۵90٩ امدس0ت ۷/۶ فصه مدمنامصنص نع 1۶-10عک عمط 31600 برع مامح رد2 027605 63 کصنط ۳۵100 عاحزع خصعوع موه عع[ اعصنعنه عط +معصاحه2 .(2008) 0۰ ,کفعاع 2/35 ۵ .3 مشحقط5 837-5۰ ,31 ,۸0016866166 ]۵ ,70۳۳۵ دعطاد؟ هه عطامص ۵۶ عآم عتصق هه ال کعنماعزده منطعدو‌نهاه< فلنط ‏ م2 .(2010) بش۸ واکل ۷۳ +2 ی 4لع6 06۲0 و بعکلطعمگا-معاانه5 [ 70۵ .000 201 عصنع مه صذ کعصهماه عتاصقص۳ نم ناهن مععه لمصنوژعدمآ +ععصع 200169 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲ پیش بینی رضایت زناشویی فرزندان بر اساس سبک های فرزند پروری والدین 5 ی هل ۸001696601 .(2012) 7۰٩ حطمط5 6 ول ولامصصم۲ سل مقجنم هط ک-مط هدک م۸ کلنصامل2 ,یگ وحتقصان5 ۳0۳۵6 امه 0صه معصتاصعهم که نمی معع دنل ۶و عامد 156 +ععصع مهم ۳۵۵6 عگنا 3 ز دمنامصنصعاعل غامد ۶و دعصماه فصه کاصعلععنص۸ .(2005) 34۰ معاعفلطعع هد ۷ ۸۶ .ظ ق5066 ,34 ,۸00169661166 0۵ 70۶۳ ۵/۹۲ 70۳ ا دمم حصمصماه 5 +عطعه هد 5 کمعدم و غامد عط تعصتفص0ل0 8 206 ۶6 0صه ,منز توص .(2012) .7 معصلص ۷۷ 6 13 مصقامم1 ,36 ,۲۳۷6 ول وقانایعن5 2 ۳۷۵1۵ اعناگدی لعاضهه ۵۶ کعععطاوماحط سعدنش امه عصناعع) نک عصسد )جع 1۵۳۵ عصمصن 1 ده فص 3109۵1 .(2010) 31۰ بل ,علطم 2 و0 .5 ملفهند5 وت ۰ مقصنط000 ,8 6۰ ,50000 ۸0*6 حش۸ :6۵ هه صعص ‏ ا0ط 1۵۶ صمناجعندد آعاضسعص از ۵عغعن مدع عجه کاندم رتم0602 اوعامنام م۳ ۵۶ و50 .(2006) بش۸ .ظ ,عسع 3/2 :6 ,مه ملود1 .۸ .8 ,۳۳۵6۳۵ و1 .5 مفطاعناهنصد 1" -253 ,28 ,0101ع۳2 ,۳06۳1/۵1۵ ۲[ ,70۳۳۵ مصمنادع دمملاده صن صمناجعنهد آعاضهه که کدمنامع 06۳ درنطاعد 1۵120 وصه مکصاخدم جمناب م۵5 501 لد «(1) ععصصع ناما مامت .(2013) 1۰ مقلولگ ۶ .36 ,7201006۴ 278-3۰ ,54 ,676/665 ]](2 700100 0۳۵ ۲۳۹0۳۵ عانعن ها‌عگکه +عصاخدم فص «ماع۸ نصمنا دنهد و له‌کند مه عطي صز صع‌عوع-۶ مد عاطماعص ۶و ع[م۲ 156 ر2011) ۰ ,م37 6 ول .7 31608 و۷٩ بللنتت-عاون70۵ 65 0376008 اه عصطعغ دز دمنا‌جاعنده ماسح صعسفانط هس 0۳۸۵ 0 6عابا5 وصتاصعدم 6۵۵۵ منطعصمنهام عطا عصنصفه ما ۳۵۹ رون امعم عطا اه صنه 1۳۵ 0 (36 94 ,۷۵۳6 123) صععاصع۷عی وصه ملظ 1۳۵ مصمناهاعنده تعاخعص کصعسفولنطی 6010006 عطا فص (۳۸) عحنمصدمناعع وه تعاصعم 2 مععاصهی کاصد‌مننانه0 عطا اقطا 0عاهناصذ کالیوع7 عط1 .(60873/5) عحنفصدمناععبا عاهاک لعضه/2 ۵۶ و0د136 ط0اهن0وععه خصی‌گنموزد عتخنعمم ج فهط ععلواد ومصناص‌جدم عن عنم فصه عاماخمطانه ۵ 5۵0 کاصع2۳م بط #ععد علواد صعسعخمطاه عطا کد۳عط مصعحفلنط عطا که صمناه‌اعنادد [۵ 2 عطا ۵ وصنل<مع۸ دنهد تعاخضعص کوصنم‌گئه معط از صمناهن مدع اصع‌نگندوند 1682206 [هازم 5 صصعلوانطه ۶و کل106 عطا خقطا اعد 6۵ حصقه از ولد خصصتم عطا ۵۶ کع و1۸ 0365۰ ۳ل6ط) ۵۶ کعاجاد عصتاصه‌توم عطا بط 0ععصع که دمم عحه صمنا هناد 6 131۱ 306 ۱۵۵۵ ۵۵ ۱۳۵۲ 12:33 آ۵ ۷۷۷۷۷۰۲۲۵۵۷۵۹۰۱۲ 00/۱۱۵060۵۲

) و پرسشنامه وضعیت زناشویی گلومبوک- راست (GRIMS) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که سبک های فرزند پرروی مقتدرانه و سهل گیرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه مثبت معنادار و سبک فرزند پروری آمرانه پدر و مادر با رضایت زناشویی فرزندان رابطه منفی معنادار دارد. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که سطوح رضایت زناشویی فرزندان احتمالاً تحت تاثیر سبک های فرزند پرروی والدین آنها قرار می گیرد.

355772

هرانگیز پیوسته‌گر ۶ زهره خسروی ** و الهه کرمی *** هدف از پژوهش حاضر رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود بود. نمونه مورد مطالعه شامل ۷ زوج بود که این افراد با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. این پژوهش یک طرح توصیفی و از نوع همبستگی بود برای سنجش میزان خشونت تجربه شده به‌وسيله زنان مورد مطالعه از پرسشنامه سنجش خشونت (حاج یحیی)» استفاده شد. برایي سنجش سنیک‌های دلیستگی و طرحواره‌های رید) و فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگاره(یانگ) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین سبک‌های دلیستگی‌آناایمن درامردان با خشونت آن‌ها علیه همسران خود همبستگی مثبت و معنادار وجمود دائست. به‌علاوه بین علیه همسران خود را پیش‌بینی کرد و با رویکرد طرحواره درمانی به آن‌ها کلیدراژه‌ها: خشوفت: خانکی؟ سبکل‌های املهاستگی : طرحواره اه مسا زگار ۸ م۰۰ فمط لعات روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ خشونت مردان علیه همسران خود نوعی از خشونت خانگی! محسوب می‌شود که شامل مجموعه‌ای از رفتارها می‌شود که فرد خشن برای کنترل رفتارها و احساسات فرد دیگر انجام می‌دهد. شاید جامع‌ترین تعریف برای خشونت خانگی عبارت است از «رفتارهای هجومی و سرکوبگرانه از جمله حملات فیزیکی (جسمی)» جنسی» روانی و همچنین اعمال فشار اقتصادی توسط مرد بالغ, نسبت به همسرش)» (یانگ» مولوی و ادوارد" ۲۰۱۲). گارسیا" (۲۰۰۵)» در پژوهشی گسترده در ۱۰ کشور گزارشی از شیوع خشونت جسمی,» جنسی و یا هر دوه توسط شریک جنسی تهیه کرد. نتایج پژوهش او نشان داد در انگلیس و همچنین در جاهای دیگر اروپا 7۲۳ زنان توسط همسر فعلی یا قبلی خود. ضرب و شتم برخی پژوهش‌ها وقوع خشونت خانگی و بدرفتای نسبت به زنان در ایران را طیفی معادل دانشمندان» تبیین‌های گوناگ ولاز و سخانک 9زدر قالط فرضیّات و نظریات ارائه داده‌اند. در حوزهه روان‌شناسی, محققان بر اين"عقیده‌اند: که افراد.,خشن الگوهای تفر خاصی دارند که موجب تداوم خشم در آن‌ها می‌شود؛(گاورکاوکینن و فاکس ‏ ۲۰۰۸). یانگ این الگوهای تفکر را طرحواره‌های ناسازگار اولیه ذکر می‌کند که می‌توانند باعث آسیب‌پذیری فرد به‌نظر می‌رزسد خشونی کی ا؟ راهوردهای ان مرکا اک خادثیرای دوری از تأثیر رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سس ان نتایج پژوهش باس و دانتلی" (۲۰۱۱) نشان‌داد که شوهران همسر آزار به‌طورجالب توجهی. مرت بالاتزی:در طرسواره‌های مقی» مقیاس‌های اختلال شلسیت مرزی؟ و اضه اجتساعی" به دست می‌آورند. به‌علاوه اغلب مشکلات آن‌ها تحت تأثیر شیوه تصوری بود که آن‌ها دربار خود و دیگران داشتند. براساس دیدگاه یانگ طرحواره‌های ناسازگار اولیه عاذوه بر تأثیر بر شیوه تفکّر بر رفتار و سایر جنبه‌های زندگی فرد تأثیر می‌گذارند. روابط با همسر یکی از جنبه‌های زندگی است(جکسون. ۲۰۰۴)؛ میسون»؛ پلاتس و تیسون؟ (۲۰۰۵)دز پژوهشی نات دادند که طرحواره ناسازگار «شکست» با احساس اعتماد به همسر و پیش‌بینی‌پذیر بودن رفتار شریک زندگی رابطهه منفی دارد. این طرحواره به‌طور مستقیم با بدرفتاری و بی‌اعتمادی نسبت به همسر رابطه دارد. میسون و همکاران (۲۰۰۵) اظهار کرده‌اند» حضور طرحواره‌های ناسازگار اولیه مثل «محرومیت عاطفی» يا «نقص) به‌ظاز مستقیم"وّآمنفی با سازگاری زناشویی رابطه دارد. یانگ و همکاران (۲۰۱۲) اظهار کرده‌اندافرادی که طرختواره «معیارهای سرسختانه» دارند از همسر خود به‌طور غیرواقع بینانه‌ای توقعات بالا دارند و زمانی که این توقعات برآورده نمی‌شود سرد و خشمگین می‌ شوآند.همچمین: منفی گرایی*آن‌ها آاعن می‌شود. در رابطه با همسر خود به‌جای ابراز صمیمیت به خویشتن‌داری آقدام کنند(نرداهی» هولد وهوگام ۲۰۰۵). حضور طرحواره‌های ناسازگار اولیه مثل طنرد و بریدگی» نقص و شرم» معیارهای سرسختانه و بی‌اعتمادی در افراد پیش‌بینی‌کننده اين است که نسبت به آن‌ها در دوران کودکی بدرفتاری شده و در بزرگسالی با همسر و فرزندان خود با خشونت رفتار خواهند کرد (سمانتا تغوری دلبستگی "» یکی دیگر از تتوری‌هایی است که شوت مردان غلیه همسران خود را تبیین می‌کند. در این دیدگاه» مهم‌ترین عامل,موثر ذر خشوئّت علیه همسر سبک‌های دلبستگی ۱۰ مد +۰۰ فا لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ ناایمن ذکز شاه است(اسیته داگلاس»: کری و واودا ۲۳*۴)) سبک‌های دلبستگی ۲ مانتن طرحواره‌ها در کودکی شکل می‌گیرند و خانواده در ایجاد آن. نقش فراوانی ایفا می‌کند. پاسخ‌های مزمن به دلبستگی ناایمن» در بزرگسالی نمود پیدا می‌کنند و صفات مرتبط با شناخت‌ها و رفتارها زا در روابط ضمیمانه شامل می‌شونذ(پیوسته‌گن ۱۳۹۳) داتون و وایت" (۲۰۱۲)» دلبستگی ناایمن را بزرگ‌ترین عامل روان‌شناختی پیش‌بینی‌کننده خشونت علیه همسر ذکرمی‌کنند. زیرا افراد دلبسته ایمن عزت‌نفس بالا داشته و خود را در برابر مشکلات توانا می‌بینند. آن‌ها با همسرشان به‌راحتی رابطه صمیمانه برقرار می‌کنند (فولینگاستاد برادلی» هلف و لاگلین؟» ۲۰۰۲). پناغی» پیروزی» شیرین بیان؛ باقری (۱۳۹۱) در پژوهشی نشان دادند میان مردان با درجات بالا و پایین خشونت علیه همسر در هر سه سبک دلیستگی (ایمن» اجتنابی و به‌نظر فولینگاستاد و همکاران(۲۰۰۳)» سبک‌هایناایمن دلبشتگی به خشونت نسبت به همسر منجر می‌شوند. به‌عنوان مثال» بزرگسالان با سبک دلبستگی ؛اضطرابی ممکن است به‌دلیل انجام‌دادن رفتار خاصی در همسرآخود. دچار»احساس ترس از رهایی شوند. سبک دلبستگی ناایمن باعث می‌شود این افراد در مقایسه با اشخاص ایمن» کنترل کم‌تری بر تکانش‌ها و خشم خود داشته: باشند( داتون و گودمن ۰۵ ۲۸). آن‌ها دیاین وقعیتی همسر خود را غیرقابل گاور, کاوکنین و فاکس (۲۰۰۸) نیز طی مطالعه‌ای نشان دادند که مردان مرتکب خشونت نسبت به مردان غیرمرتکپ» دارای شخصیت پرخاشگر واسبک‌های ناایمن دلبستگی هستند. نتایج پژوهش جانسون ولئو"(۲۰۰۵) نشان داد افراد دلبسته؛ناایمن دارای اختلال شخصیت وابسته بوده» و این اختلال عاملی پیش‌بین درباره خشونت علیه شریک جنسی است. به‌عقیده این محققان داشتن اختلال شخصیت وابسته» اختمال اعمال خحشونت را در گروه فرتگب رابط طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود س 1 خشتونت له شریک: جنسی از ۳/۲ به ۴/۶ افزایش می‌دهد: در شرح‌حالی که پزشکان قانونی در بدو معاینه از قربانیان همسرآزاری گرفتند. اظهار کردند که شوهران همسرآزار اغلب افرادی با شخصیت پرخاشگر هستند و بسیاری از آن‌ها به هنگام ابتلا به بیماری روانی» معمولا از نوع افسردگی» به کتک‌زدن همسر خود اقدام از پیایدهای روانی اتجر ها تبرت همیب را راوبان می‌تواق باختلولات اف رد ی جبسانی سازی »+ سومعبزف مواه" آجساسی بی‌کفایش , فان جرمست رهگ احتلال‌هساق خلقی و اضطرابی» به‌ویژه اختلال استرس پس از سانحه" رفتارهای خودتخریبی " و اقدام به با توجه به مباحث نظری و یافته‌های پژوهشی درااین باره می‌توان به این نتیجه رسید که خشونت علیه زنان سلامت جسمی"وّآروانی آن‌ها راتهدید می‌کنداو خشونت خانگی محدود به همسر نیست» بلکه در سطح خانوآده واجامعه می‌تواند بحران‌ساز باشد. براین اساس پژوهش حاضر در نظر دارد رابطه:بین طرحواره‌های ناسازگار اوّلیه‌او سبک‌های دلبستگی را در مردانی بررسی کند که نسبت به همسران خود خشونت اعمال می‌کنند تا به این سوال پاسخ بدهد که آیا با تغییر طرحواره‌های ناسازگار و اسبک‌های دلبستگی مردان می‌توان ازخشونت ۱ بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه مردان باآخشونت آن‌ها علیه همسران خود رابطه ۲ بین سبک دلبستگی مرردان با -حشونت آن‌ها علیه همسرّان خود رابطه وجود دارد. ۱۲ م۰۰ فمط لعات روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ ۳ نوع سبک دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار نقش تعیین‌کننده‌ای در پیش‌بینی اعمال پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه ۱۹۷ زوج بودند؛ این افراد از میان مراجعه‌کنندگان به مجتمع قضایی خانواده به شیوه داو طلبانه انتخاب شندند, عاشمه سی آن‌ها بین ۲۶ الی ۵۶ سال بود. پرسشنامه‌ها را تک تک زوجین(زن و شوهر به‌صورت جدا)تکمیل کردند. از مجموع ۱۹۱۷ پرسشنامه» پرسشنامه‌های زوجینی مجزا شد که تجربه خشونت داشته و نمره‌ای بالاتر از میانگین کسب کرده بودند. از نکات رعایت شده در انجام آییخ پژوهش, تمایل افراد به شرکت در پژوهش, آگاهی دادن به آن‌ها در خصوص علت اجرای پژوهش, محرمانه بودن اطلاعات فردی آن‌ها و همچنین آزاد بودن شرکت‌کننده از ادامه کار بود. به زوجین اطمینان داده شد. که پاسخ به پرسشنامه‌ها:هیچ ارتباطی با پرونده دادگاه آن‌ها ندارد. در صورت موافقت زوجین,» پرسشنامه‌ها به طور هم زمان و مجزا در؛اختیار زوج و زوجه قرار می‌گرفت و از آن‌ها در خواست می‌شد به دوز از هم و بلاون مشورت به سوالات پاسخ گویند. ۱. پرسشنامه سنجش خشونت نسبت به زنان!: پرسشنامهای ۳۳ ماده‌ای است و توسط حاج یحیی(۱۹۹۹) برای ارزیابی خشونت نسبت به زنان ساخته شده است. پرسشنامه حاج‌یحیی ۴ عامل خشونت روانی» جسمی, جنسی و اقتصادی را می‌سنجد. این پرسشنامه از چند پرسشنامه دیگر اقتباس شده است. در پژوهش‌های مختلف ضریب پایایی برای چهار عامل آزمون به ترتیب ۰/۷۱ ۰/4۹ ۹۸/ ۰و ۰/۹۲ گزاروش شده,است( خسروی و خاقانی‌فرد» ۱۳۸۹). هر ماده پرسشنامه بر روی یک مقیاس ۳ درجه‌ای نمره‌گذاری می‌شود. نمره صفر برای هرگز نمره ۱ برای حداقل یکبار و نمره ۲ برای دو بار یا بیشتر. اعتبار پرسشنامه را در پژوهش حاضر چندتن از اساتید تأیید کردند و ضریب پایایی درونی آن یا «آلفای کرونباخ» با استفاده از نمونه رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سس ۲ فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ (80-877): این پرسشنامه ۷۵ ماده دارد و یانگ (۱۹۸۸) آن را برای ارزیابی طرحواره‌های ناسازگار اولیه ساخته است. هر ماده بر اساس مقیاس ۶ درجه‌ای لیکرت نمره‌گذاری می‌شود؛ نمره صفر برای کاملا غلط نمره ۱ برای تقریبا غلط مره ۲ برای بیش‌تر درست است تا غلط» مره ۳ برای اندگی درست؛ نمره ۴ برای تقریبا دوست و یر یرای اسلا ادوس مر ان پرستتامه هر ۵ سال نک ظرحوایه راازسی ستجل, طرحواره‌هایی که در این پژوهش بررسی شدند. به‌شرح زیر بودند: طرحواره وانستگی اپی‌کفایتی ‏ آسیب‌پذیری در برابر حادثه یا مساری 7 گرفتاری/توسعه‌نیافتگی» شکست» استحقاق /بررگ‌منشی * خمرد تنحرن‌قاه/گرشار"اطاعت؟" + ایقار "+ بازذاری عاطفی " معیارهای سرسختانه*. خویشتن ای /خودانقتشباطی ناکافی ".این پرسشنامه را در ایران آهی» محمدی‌فر و بشارت (۱۳۸۶) در مان دانشجویان دانشتگاه‌های تهران هنجاریابی کردند. در پژوهش حاضر همسانی ذرونی‌واشن پرسشننامه با آمیتفاده از آلفای کرونباخ در ۳ مقیاس, دلبستگی بزرگسالانالسمشاسی۸ ۷ شاد رال ۹۵ ##کولینز و ریذ" تهیه کردتذ و در سال ۱۹۹۶ بازنگری شد. این پرسشستام۱۸ عاژاکادارد و در یک مقیاس لیکرت ۵ (15) 6 0ن1م 5۵11-050 / [0 5016-00 )منکن عطز 11۰ (75]) دععصلهعنانی 067 ط / فلع لوصهاد نامع ۲1ص .15 (15) 6 ن1م 5۵1۲-0150 / [0 5016-000 )منکن عطز 16۰ ۱۴ مد +۰۰ فا لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ درجه‌ای و دارای سه زیر مقیاس وایستگنی (0). نزدیکی 5 اضطراب ۸ اس خرده مقیاس اضطراب, با دلستگی ناایمن ذوسوگرا مطابقت دارد و خرده مقیاس نزدیکی در تطابق با دلبستگی ایمن بخش است و خرده مقیاس وابستگی را می‌توان عکس دلبستگی اجتنابی قرار داد. آلفای کرونباخ این پرسشنامه در زیر مقیاس اضطراب (۸)» (۰/۸۵)» وابستگی (0)» (۰/۷۸)و در زیر مقیاس نزدیک بودن (2)» (۰/۸۱) است( پاکدامن» ۱۳۸۰). جدول ۱ فراوانی آزمودنی‌ها را به تفکیک سن, اشتغال و مقطع تحصیلی نشان می‌دهد. بر طبی نتایج جدول زیر بیش‌ترین افراد مورد مطالعه تحصیلات دیپلم و کم‌تر دارند و بیش‌ترین آن‌ها جدول ۲. شاخص‌های توصیفی متغیرهای مورد مطالعه را نشان می‌دهد. همان‌طور که ملاحظه می‌شود. در نمونه مورد مطالعه طرحواره معیارهای سرسختانه از بیش‌ترین میانگین و رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سس ۱ جدول ۲: میانگین و انحراف استاندارد طرحواره‌ها و سبک‌های دلبستگی در نمونه مورد مطالعه به‌منظور بررسی» رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه مردان با خشونت آن‌ها علیه همسران خود. با توجه به اینکه دو متغیر مورد مطالعه با استفاده از مقیاسن فاصله‌ای اندازه‌گیری شده‌اند. از ضریب همبستگی پیرسون بین نمرات انواع خشونت "و۱۵ طرحواره استفاده شد. همان‌طور که در جدول ۳ ملاحظه می‌شود. بین چهار خرده مقیاس پرسشنامه خشونت و نیز خشونت کل با بسیاری از طرحواره‌ها رابطهامستقیم و معناداری وجود دارد (0>۰/۰۱). درجات خویشتنداری/خودانضباطی ناکافی, با خشونت بالاست. رابطه معناداری بین چهار خرده مقیاس در جدول ۳ ضرایب همبستگی میان نمرات طرحواره‌ها و انواع خشونت. کلیه اعداد ۲ صمبچد م صرمم و مغ کي ض مزر 6۳ج رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود ۱ به‌منظور بررسی رابطه بین سبک دلبستگی مردان با خشونت آن‌ها علیه همسران خود از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نمرات جدول ۴نشان می‌دهد. میان خرده مقباس نزدیکنی (لبستگی ایمن) و انواع زیر مقیاس‌های خشونت ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد. به‌علاوه بین چهار خرده مقیاس خشونت خانگی با مقیاس وابستگی (عکس دلبستگی اجتنابی) رابطه معنادار (۰/۰۱> 0) و معکوس وجود دارد. همچنین بین تمامی انواع خشونت با جدول۴: میزان ضرایب همبستگی پیرسون بین نمرات سبک‌های دلبستگی و انواع خشونت عامل ‏ نزدیکی وابستگی ‏ اضطراب روانی جسمی جنسی ‏ اقتصادی با توجه به معنادار بودن ضریب همبستگی ابعنادآطرحواره/,وسبک‌های دلبستگی با اعمال خشونت. برای تعیین نقش نوع سبک دلبستگی و حوزه‌های طرحواره‌های ناسازگار در پیش‌بینی اعمال خشونت از روش آماری*تحلیل؛رگرشیون استفاده شند, که نتایج آن در جدول۵ آمده است. ۱۸ مد +۰۰ فا لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ در جدول ۷ متغیرهای پیش‌بین به صورت همزمان وارد شده‌اند. نمرات جدول ۶ نشان می‌دهد, مجذور ۲ تعدیل شده ۰/۶۲ است» یعنی ۶۲/ تغبیر در متغیر ملاک را تبیین می‌کند. در جدول تحلیل واریانس مقدار معناداری ۰/۰۰۱ است. بنابراین» در سطح کم‌تر از ۰/۰۰۱ معنادار است. ضرایب بتا برای ارزیابی سهم هر یک از متغیرها در مدل اندازه‌ای را بر حسب انحراف استاندارد ارائه می‌دهد. مقادیر ۲ بزرگ‌تر از ۱/۹۶ و سطح معناداری زیر ۰/۰۵ بیان‌کننده این است که متغیر پیش بین تأثیر زیادی بر متغیر ملاک دارد. مقدار 1 جدول مربوط به متغیرهای اضطراب» نزدیکی و حوزه‌های اطاعت و خویشتنداری» نقص و شرم و انزوای اجتماعی خودانضباطی ناکافی بزرگ‌تر از ۱/۹۶ است. به عبارت دیگر متغیرهای مذکور نقش مهم‌تری د پیش‌بینی متغیر ملاک (اعمال خشونت) ذارد. جدول۷: نتایج آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه برای تعیین سهم تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش حاضر نشان داد بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه مردان و خشونت آن‌ها علیه همسران خود. همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. این نتایج با یافته‌های یانگ و همکارانش (۱۹۹۹)همسو است. زیرا طرحواره‌ها هسته خود پنداره فرد را شکل داده و بر شیوه تعامل او با دیگران و محیط پیرامون فرد تأثیر می‌گذارند. طرحواره‌ها انديشه» رفتار و روابط فرد با دیگران را تعیین می‌کنند رابط طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود ۱۹ .اگر طرحواره ناسازگار باشد به طیف گسترده‌ای از مشکلات و نا کارآمدی‌های فردی و نتایج پژوهش حاضر همسو با نتایج دیکسون(۲۰۱۱) نشان می‌دهد بین برخی طرحواره‌های ناسازگار نظیر اطاعت و خویشت‌نداری» نقص و شرم» انزوای اجتماعی» رهاشدگی و خودانضباطی ناکافی با خشونت مردان بیش‌ترین همبستگی دیده می‌شود. تمامی این عوامل در پیشینه پژوهش‌های محققان به‌عنوان عوامل خطرساز در بروز خشونت مردان نسبت به همسران خود مطرح شده‌اند. طرحواره اطاعت یکی از طرحواره‌هایی است که در پژوهش حاضر بیشن ترین همببنتگی با خشونت مردان را نشان داد. این طرحواره در حوزه دیگر جهت‌مندی قرار دارد. گرچه ممکن است در ابتدا تصور شود که این طرحواره با درجات پایین خشونت مردان همراه است. اما چون افراد با طرحواژّه:اظاعت آنسبت به واگذاری افراطی کنترل خود به دیگران احساس اجبار می‌کنند» چنین"طرحواره‌ای گاهی به بروژ تخشمی منجر می‌شود که در قالب یکسری نشانه‌های ناسازگارانه از جمله ارفتارهای:منفعل- پرخاشگرانه» طغیان‌های عاطفی می‌شود. بدین ترتیب نتایج این پژوهش با آنچه در پيشینه پژوهشی درخصوص ویژگی‌های روان‌شناختی خشونت‌ورزان به‌دست آمده, تطابق:دارد (گاور کاوکینن و فاکس, ۲۰۰۸). افراد با طرحواره طرد نیز رفتارهایی نظیر وابشتگی زیاقغاسلطه‌گری یا کنترل کردن همسر نشان می‌دهند. آن‌ها معتقد هستند هر لحظه احتمال دارد افراد مهم زندگی آن‌ها آن‌ها را ترک کنند یا به دیگری علاقه‌مند شود( نوزّذاهی واهمکاران, ۲۰۶۵). ظرحواره نقشص وشرم طرحواره ناسازگار دیگری که با خشم مرتبط است. افراد با طرحواره نقص و شرم در مقایسه با همسن و سال‌های خود. خود را بی‌کفایت دانسته و بدون شک آدر ذشتیابی به حد معقول پیشرفت (در زمینه‌های تحصیلی, شغلی و ...) شکست خواهند خورد. چنین کسانی اغلب در مقایسه با دیگران عرّت‌نفس پایین‌تری دارند. پژوهش‌های محققان, نشان داده است» بین عرّت‌نفس پایین و خشونت خانگی علیه زنان رابطه مستحکمی وجود دارد(سمانتا و تومست.» ۲۰۱۳). افراد با طرحواره معیارهای سرسختانه/ عیب‌جویی افراطی, نیز دارای قوانین انعطاف‌ناپذیر و بایدهای فراوان هستند. آن‌ها برای ارزیابی دیگران معیارهای بالایی دارند. حضور چنین طرحواره‌ای در حوزه روابط صمیمانه از جمله روابط زناشویی,» فشار و تنش ایجاد می‌کند و به بروز خشونت ۳۰ مد +۰۰ فا لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ منجر می‌شود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین طرحواره ناسازگار انزوای اجتماعی با خشونت مردان علیه همسرشان همبستگی وجود دارد. به‌نظر می‌رسد کسانی که در فعالیت‌های اجتماعی خود را درگیر نمی‌کنند. از خانواده ودوستان حمایت کم‌تری دریافت می‌کنند. فقدان حمایت اجتماغی باغث کاهش رابطه با افرادیی می‌شود, که نقشش کمک و راهنمایی را برای اجرای نقش همسری ایفا می‌کنند. به‌علاوه افراد با حضور طرحواره ناسازگار انزوای اجتماعی, فاقد دلبستگی ایمن» گریزان از برقراری روابط صمیمانه با دیگران و معمولا هنگام ایجاد روابط نتایج این پژوهش نشان می‌دهد. بین دو طرحواره ناسازگار استحقاق /بزرگ‌منشی و خویشتن‌داری ناکافی در حوزه محدودیت‌های مختل با بروز خشم رابطه وجوددارد. زیرا این دو طرحواره به بروز مشکلاتی در رابطه بااژعایت حقوقآذیگران؛ همکاری با دیگران تعهّد و رسیدن به اهداف واقع‌بینانه منجر می‌شوند. در.طرحواره استحقاق؟ فرد حقوق ویژه‌ای برای خود قائل است و احساس می‌کند ,از دیگران بالاتر است.این افراد. گاهی‌اوقات برای آنکه بتوانند تمایلات خود را ارضا کننّد, پذون"همدلی با دیگران یا توجله به نیازها و احساسات آن‌ها به کنترل رفتارهای دیگران روی می‌آوّرند( یانگ. ۱۹۹۹). درنهایت. افرادی که شخصی یا توانایی جلوگیری از بیان هیجان‌ها و تکائه‌های خود تحمّل ناکامی را ندارند(جانسون وهمکاران, ۲۰۰۵). در نتیجه. درد را تحمّل نمی‌کنند و زیاد به خودشان سخت نمی گیرند .آن‌ها از مسئوّلیت ری گررّان هستند (آشتروستکی» ۲۰۱۶ گل,» ۲۰۰۸). عدم تحمّل ناکامی عاملی است که می‌تواند در بروز خشونت بسیار موئر باشد. با این حال طرحواره‌های ناسازگار تمام دلائل خشونت را توجیه تمی‌کنند. سبک دلبستگی عامل دیگری است که در حوزه آسیب‌شناسی شخصیت خشونت‌ورزان مطرح می‌شود و زیربنای بسیاری از اختلالاات روان‌شناختی و به نوعی مستعدکننده بروز خشونت است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین نمره‌کلی خشونت (و تمامی خرده مقیاس‌های آن) با براساس تئوری دلبستگی, سبک دلبستگی نشان می‌دهد که فرد با افراد نزدیک خود چگونه رفتار می‌کند (بالبی۱۹۸۸). اشخاص ایمن هنگام تعامل با دیگران به نیازهای خود و نیازهای رابط طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سم ۹ طرف مقابل توجه دارند( جانسون و همکاران۲۰۰۵۰). آن‌ها هنگام مواجه با تعارضات نیز رفتاری سازنده دارند. در نتیجه دوام و استحکام روابط صمیمانه آن‌ها طولانی‌تر است. همه اين عوامل دست به دست هم داده و به افزایش رضایت زناشویی و کاهش اعمال خشونت در در مقابل اشخاص ناایمن هنگام تعامل با دیگران احساس ناامنی می‌کنند. به همین دلیل» با دیگران روابطی بی‌ثبات» هیجانی و توأم با حسادت برقرار می‌کنند. آن‌ها به دلیل فقدان اطمینان به همسر و نیز افکار بدبینانه و حسادت. بیش‌تر دست به خشونت می‌زنند(اسکوماچر و همکاران, ۲۰۰۱). احساس حسادت. ترس از صمیمی‌شدن و رفتارهای متکی به خود که در آفراه با سبکاذلیستگی ناایمن اجتنابی دیده می‌شود. باعث می‌شود خطرجویی و طلاق در آن‌ها بنابراین» ایمن بودن یا نبودن*قللشگی با توانابی/فرد رای اقغاخب ات با دیگران و کنار آمسدن با مشکلات خلقی و شرایط پرتنش در ارتباط است(داتونپو وایت,۲۰۱۲). نتایج پژوهش حاضر هماهنگ.با پژوهش,اعزازی( ۱۳۸۰۰)است. پژوهش او نشان می‌دهد. میان مردان با درجات بالا و پایین اخشونت علیه همسر در هر سه سبک دلبستگی (ایمن, برمبنای آنچه تاکنون درخصوص ارتباط بین غوامل مستعدکننده ارتکاب خشونت مطرح شد سبک‌های دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار نقش پیش‌بین بالایی,در ارتکاب خشونت از سوی مردان علیه همسرشان داره: به آهمین دلیل نتایج ای بقژوهشی: گر کار رزش‌های دیگر گامی در جهت تبیین خشونت خانگی بوده و تلویحات مهمی در زمینه‌های درمانی مردان خشن دارد. تا ضمن کمک به زنان خشونت دیدهسطح سلامت خانواده را نیز ارتقا بخشد. به‌علاوه نتایج حاصل از این پژوهش را می‌توان در مشاوره‌های پیش از ازدواج به‌کار برد. به‌طوری که با اجرای این پرسشنامه‌ها می‌توان سطوح این متغیرها را شناسایی کرده و جهت پیشگیری و مداخلات در خشونت خانگی برنامه‌هایی برای تغییر طرحواره‌های ناسازگار و بدون شک پژوهش حاضر در محدوده خاصی انجام شده است و امکان کنترل تمامی متغیّرهای مداخله‌گر در موقعیت پژوهش به دلیل وسعت این متغیرها وجود نداشت. لذا قابلیت ۳۲ همم دم ید۰۰ مطل لعات روان‌شتاختی / دوره ۱۲/ شماره ۱ تعمیم آن به تمامی افراد کاهش می‌یابد. از محدودیت‌های دیگر این پژوهش جمع‌آوری اطلاعات بر اساس پرسشنامه (ابزار خود گزارش دهی)و نمونه‌گیری در دسترس بوده است.که این نوع فرایند جمع‌آوری اطلاعات ممکن است منشا سوگیری تک بعدی قرار گیرد. بااین حال در پژوهش حاضر اين شیوه تنها وسیله گردآوری داده بود. زیرا بسیاری از زنان حتی پس از اطمیتان دادن محقق از محرمانه ماتدن پاسخ‌ها ذر ارتباط یا شوهراتشان از افضا کبردن در خاتمه از کليه شرکت‌کنندگان که در اجرای پژوهش حاضر با ما همکاری کرده و در تکمیل پرسشنامه‌ها وقت گذاشته و دقت لازم به‌غمل, آوردنک:تشکز و سپاسگزاری می‌کنيم. رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سم ۲۳ آهی. قاسم. محمدی‌فرمحمد علی و بشارت. محمد علی(۱۳۸۶). پایایی و اعتبار فرم کوتاه اکبرزاده» نسرین و مافی, مهوش (۱۳۸۴). بررسی ویژگی‌های روان‌شناختی خشونت ورزان در خانواده. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهسراق (شی) اشتراوس» موری (۱۳۷۷). بررسی جامعه‌شناخنی پیشگیری و درمان کنک‌زدن زن‌ها. ترجمه اعزازی» شهلا: (۱۳۸۶). احشونت خحانوادگی ان هکت حورده». تهران: سالی. بالبی» جان (۱۳۸۶). نظریه دلبستگیي. ترجمه کتایون صضفرزاده خوشابی. تهران: دانژه. پاکدامن, شهلا (۱۳۸۰). بررسی ارتباط بینآدلبسنگی و حاقعه طلبی,در نوجوانی, رساله دکترای پیوسته‌گر مهرانگیز (۱۳۹۳).«شیوع رفتار خودآسییی یی با لیگ آن با احساس تنهایی و سبک دلبستگی در دانش آموزان دختر».مطالغا ت"زوان‌شناختی دانشکده علوم تربیسی و خسروی,» زهره و خاقانی‌فرد» میترا (۱۳۸۹).«مطالعه عومل پیش بینی کننده خشونت علیه زنان در دو گروه مراجعه کننده به دادگاه‌ها و زنان گروه کنترل». فصلنامه زن در توسعه و سیاست کاربردی برای متخصصین بالینی). ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز. تهران: ارجمند. ۳۵ 156 نله کدی ۸ .(2008) .36 ماق۳قطق82 .36 بنق؟ ن0هصصقط3/0 .6 منط۸ برو0 ۲5۲۵1 ]٩ ,70۳۵ :۵0طع 1 ۳0۳۵۰ ماگ0 نفص دمحا حمصعطک عنامد 1/110 4 36۳06۵10۲۶ هم ناکما هط مزع ما رد2 .(2006) 3/۰ منکق/3 3.84 مطاع هب۸ .(36۳513 10 1671) 71-86 ,(4) 1 .5016 آمعنومام روط دامن عناععص0ل0 201120 له تصق0طع 1 ۵/۵۹۰ ط۵ ۵۵۵۳ ۷01066 وانوه۲ .(1380) ماک مفقدم۸ 0 :6ع110018ا3۵ 1360/۰ ا عصحطا‌ها۸ +ععقطظ عسه‌عک ۸ (1988). آ, وطاو0طظ ۲۴ وی یوم وروی هویم مه یمس دمم میم قرط مات روان‌شساخسی دور ۹۲ شهار ۹ 6۰ 0376۴ 6اقصناصز که دننامه عط (2011) 0 بفتطافو3 و1206 363 و ککتاظ 67 100۳۵16 ۵۶ روعهماآمنه فصد مهد عطا عصنفصها تا (2011) مععندمآ دم 67 عاهسناصذ 0ص همعط امعصط‌ها۸ .(2012) بط . عانط ۷۷ مک. 1005۵10 1009 :6 06۴ ام عاقهناهاآ هز صمنحعم6 .(2005) بش ما ق6۵00 2 .۸ .36 م1609 ۰ - 743 ,52 ,0165 200.56 نله 0عع0 26۷ 2 10/۵۵ 061 ۸ .(2002) ۳۰ .لرصنلطایه] 2 36 .0 ,1168 ی بج 873016 بخ .10 ,3130ق0ن۳۹[1 6 عنا5 006 0هه 5طع0 ۵۵ بوون5 بوطاهمک-ناش 3 ۷۷3۵0 .(2005) مه مقفنحهی 6 ۳6۷۵6۵ منطاط ۳۵1300 156 .(2008) بش۸ کل ,۳۵ 6 سس 1۵06 وس بش۸ ,6065 70۳۳۵1 50605۰ عوعلامی عدمصه ۷016066 عصاقعل فصد صنهنه ۵۶ وانصد؟ عطا صا ۲۳۳۵۳ 10۵16 اه کا‌عائه مناد 15۵ .(2003) 34۰ .37 رمع .۳ .3 005805[ 1 ۷1016066 ص370 عطا وگ وع ۴۵ +ععصعلمزی کعاحدی لفصمتهند وصه ,10۵ نو +علموعنل بواننفممحعم صز کقصهصدل5 06ههد ولمه.(2004) ب17 مدمه[ 6 گ۶ه 1300۲5 0۳۵۳8 او وهی ۸ .(2010) 36۰ ما80 نصقطوقطا 2 ,1505۳۵ 4 ۱۱ ۷۷۵۱۵۲ ,۵۲۲ ۵ ۲6۶۲۵۳ 0 0۵9۵ وهی عکق) ۵۵۵ اکصنصهه 01 قصه عمصعطا5 عام۵1302 هط .(2005) 34 و1 ۸ .1۳ ,کااها2 .0 ,1/1330 ,13602" :۹۵ ۵۸۳۵۲/ع(۳۹ 0۳۵ رومام روط نموم لهعنصنل کانا ۵ د 1 غاد جز 50136۵5 1302006هط اجه .(2005) بش۸ .7 مصتاق 11 + ,17 ,110۵16 .36 .17 ,110703 1 2005 1ن0 م0 حهصعطای کعمل نک عل من بونامدمصم احامطاز +۵ انس کاصعقدم 12,142-7 ,۳۹۷60۳۵۲۵0 رووام روط آمن ما0 ۲صناه ی ناه اصص رد ۳ 5611-6916650 10 ع۷6هط 1۵ 1617 عمص امعم اصعامز م۸ (2010) کل ما09 ۲۵۲۱۳۳۲ ۵۲۵ ۵۲۱۵۱۱۵۲۳۲ ۵۱۴۵۲۱ ۳۵1۵0 ]٩ ای ۸ .(2001) مک ,صقص03د ۳ 67 1) ,بجاز 6 نت ناطوعطعظ منطمطاک مصمناهاقعنل 30ط2 ,عع0ع8ع0001 1۵ 1۵۵۵ 40 6اطص50006 ازع صز عصنصهط اعد مزاع کم عا ۵ط1 .(3/.)1393 ,دیع اکد 0۷ و۳۵ ,50165 آمنومام روط .ععاجاد اصعصط‌ها۸ 2 دوعصناعصم1 ان معط ۳۵130 76) 29-52 ,(3) 9 ,0ن[ 0۲ ۳۵ 0قل۸ ۳۲٩ رووامارووط ۹۵ ۵۵0 ۰۱۲ 4 2۳۵0000۴ ۵ که ط31062006 3 000 0نط2013(.6) ب1 ص109 سا مقاصحصد5 6 :و0‌نطکط100ع3 خلهش۸ ۹۷۵۵8 هز ک69اط2۳ [قط 13160650 خصعنوهکن نگ 3۰ وروه۳۵1عر25 امعنصنا0 ۲٩ مومت عقصعطنک عمعلهلد/3 کم عامط وصندن0/< [هز5 بطم +ع0احقم عاهسناصا .(2004) 0 ۷۷۵۳۵۰ و معنسف .ظ بفقاق10 ,38. 5 مطانصک ع لا وله - 2/00 ۸ نماد ماعند صمناهعنصفان فص صمناد عم عم ععط اه رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با خشونت مردان علیه همسران خود سم ۷۹ 6 1۳۵۳ وا هه ۵-00 علعن ۰.۷0166 (2012) 30۵۳0۰ .2 و3016 یک به52 ۷ 70 :۷۵۶٩ 216 ب0۳655100عل که هساک .(1999) .36 تاکز ۷۷ ول و60اقو0لک1 ول 70۵۱۵58 5 :7۵۲۵۲ 56۳۵۵ .(2003) .34 متقمطکن 7 چه .7 رص6او110 ول و7۵8 ۸0 :1662۵ 0و۸ خحطه7 هه نس صمععق1 روط ۵عتماعهه1۳ علسو 31۵6 بي ** 20و10 70076 ,مک تقع اعد رد3 مزع مد 2/16 0 م۳۵۳6 لفط ک6 لقاع عاعه 6 66 عم ۳6 لام عع 8000 6160 1مص6 معله عو هه تخد لا ززم17 روط 0 3862۳ ۵1 )و۳۵ 156 .کقصع 50 عنام م3 هم جق 36 هذ صع هه ۵۶ اتقو فص عقصعط5 عنامهل 0213 8 م61 200 165 تعطا اکدندهه ع 1016 0۳0000 06

هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی خشونت مردان علیه همسرانشان بر اساس طرحواره های ناسازگار اوّلیه و سبک های دلبستگی آنها بود.نمونه مورد مطالعه شامل 197 زوج بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش که یک طرح توصیفی از نوع همبستگی بود، برای سنجش میزان خشونت تجربه شده بوسیله زنان مورد مطالعه از پرسشنامه سنجش خشونت (حاج یحیی ،1999) ، اسنفاده شد . برای سنجش سبکهای دلبستگی وطرحواره های ناسازگارمردان از پرسشنامه های سبک های دلبستگی بزرگسالان (کولینز و رید،1990) و فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های ناسازگار (یانگ،1998) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، بین سبک های دلبستگی ناایمن در مردان با میزان خشونت آنها علیه همسرانشان همبستگی مثبت و معناداروجود دارد. همچنین میان تمامی طرحواره -های آنها به جز 5 مورد ( وابستگی، آسیب پذیری نسبت به ضرر، خودتحوّل نیافته/ گرفتار، ایثار و بازداری عاطفی) نیز با خشونت همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل واریانس رگرسیون داده ها نشان داد سبک های دلبستگی ناایمن و طرحواره ها، نقش تعیین کننده ای در پیش بینی خشونت دارند.این نتایج نشان می دهد، می توان از روی طرحواره های ناسازگارو کیفیت دلبستگی درمردان میزان خشونت آنها علیه همسرانشان را پیش بینی نمودوبا رویکرد طرحواره درمانی به آنها کمک نمود.

427609

این فضاهای دستکند از دیرباز موردتوجه. تقدس و احترام گروه‌های اجتماعی متدین و پایبند به آموزه‌های دینی بوده است. ازاین منظر می‌توان گفت منطقه مراغه یکی از کانون‌های فوق‌العاده مهم غنی و دیرپای معماری آئینی-مذهبی در تاریخ و فرهنگ ایران بوده آشت. در عصری که فضاهای دسمکین ای دربسیاری از مناطق, رونق آئینی وقوت قدسی تأثیرگذار خوّد 1 از دست ذاده است: برخی از فضاهای دستکند آئینی-مذهبی در مراغه همچنان حضور فعال و پررنگ دارد. برهمین اساس این پژوهش ضمن شناسایی, معرفی و تبیین ویزگی‌های خاص اقا ای ذستکند آئینی-مذهبی این منطقه به عامل شکل‌گیری این فضاهای آئینی نیز پرداخته است؛ بنابراین در کنار روش میدانی جهت ثبت, ضبط و توضیح وضعیت کنونی» از مطالعات اسنادی برای شناخت عامل شکل‌گیری معماری آئینی-مذهبی شهرستان مراغه استفاده گردید. انجام این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش بنیادی است که فضاهای دستکند آئینی-مذهبی در مراغه به چند گونه تقسیم می‌شوند؟ نتایج بررسی‌های انجام ‌شده» حاکی از شناسایی تعداد ۸ اثر صخره‌ای آئینی-مذهبی در شهرستان مراغه است . معماری‌های صخره‌ای فوق از منظر ریخت شناسی در قالب‌های سطحی و زیرسطحی قابل دسته‌بندی هستند. همچنین ازلحاظ گونه‌شناختی و تقسیم‌بندی ماهیت بودایی» ث) نیایشگاه روباز, ج) گوردخمه, چ) قبور صخره‌ای . هم‌اکنون بسیاری از این محوطه‌ها دچار ویرانی شده» با وجود این برخی از فضاها جایگاه قدسی خود را حفظ نموده و با تغییراتی 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 [. دانشجوی دکتری باستان شناسی» گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق‌اردبیلی» اردبیل» ایران [1. دانشیار گروه پیش‌ازتاریخ» پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری» تهران» ایران. 11 دکتری باستان‌شناسی» گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت‌مدرس» تهران» ایران . دانشجوی دکتری باستان‌شناسی» گروه باستان‌شناسی دانشکد؛ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق‌اردبیلی» ارذبیل» شهرستان مراغه در پهنه جغرافیایی شمال‌غرب ایران در استان آذربایجان‌شرقی» بردامنه جنوبی کوه سهند قرار گرفته است. براساس تقسیمات کشوری» شهرستان مراغه دارای دو بخش (مرکزی و شراجو) و شش دهستان است . شهرستان مراغه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است» نواحی شمالی شهرستان به‌صورت کوهستانی و نواحی مرکزی و جنوبی آن دشتی و جلگه‌ای است (خاماچی» ۱۳۷۰: ۹). توده کوهستانی سهند از مهم‌ترین عوارض توپوگرافیک شهرستان محسوب می‌شود که دامنه‌های جنوبی این کوهستان پیکربندی بخش عمده‌ای از شهرستان را تشکیل می‌دهد. شیب عمومی زمین دراین شهرستان از شمال به جنوب بوده و سه رودخانه لیلان چای» موردی‌چای و صوفی چای از رودخانه‌های مهم تأمین‌کننده آب موردنیاز منطقه هستند (مروارید ۱۳۶۰: ۰)۱۲ در شهرستان مراغه آثار تاریخی متعددی از دوره‌های مختلف باقی‌مانده که ماهیت کاربری تعدادی از آن‌ها به‌صورت فضاهای دستکند آئینی-مذهبی است. فضاهای دستکند آئینی-مذهبی در مراغه به طور آخص و دیگر مناطق به طور آعم» بنا به شواهد موجود از دیرباز موردتوجه, تقدس و احترام گروه‌های اجتماعی بوده ات بنابراین دراین مقاله کوشش شده با استفاده از رویکرد باستان‌شناسی فضایی و بررسی‌های باستان‌شناختی پس از معرفی فضاهای دستکند آئینی به تشریح عامل شکل‌گیری» تحلیل ماهیت کاربری فضاها و دوره استفاده آن پرداخته شود. اهمیت و ضرورت پژوهش: صخره‌ای و غاربودن فضاهای نیایشگاهی و محدودیت مطالعاتی فضاهای دستکند آئینی-مذهبی درایران باعث شده تاهرفضای دستکند مذهبی با آئین مهرپرستی مرتبط گرفته شود این درحالی است که کمتر شواهدی از آئین مهرپرستی در این فضاهای قدسی شناسایی گردیده است. بر همین اساس با انجام مطالعات معماری دستکند آئینی-مذهبی در فضاهایی آن‌ها را در این منطقه مشخص کرد. هدف از این پژوهش» مطالعه و تحلیل گونه‌شناسی پرسش و فرضيه پژوهش: انجام این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش بنیادی است که, فضاهای دستکند آئینی-مذهبی در مراغه به چند گونه تقسیم می‌شوند؟ برهمین اساس فرضیه‌ها عبارتنداز: فضاهای آیینی-مذهبی مراغه در دو دوره شکل‌گرفته‌اند؛ دوره اول» مربوط به دوران پیش از اسلام بوده که متأثر از فرهنگ اورارتو است. دور دوم مربوط به دوران اسلامی است . در دوران اسلامی بیشترین تأثیر در شکل‌یابی این فضاها نفوذ باورهای از فرهنگ‌های شرقی روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده‌ها به‌روش کتابخانه‌ای و براساس بازدیدهای میدانی است که از تعداد زیادی از فضاهای دستکند در نقاط مختلف شهرستان فضاهای دستکند گونه خاصی از معماری است که ارآن هیچ مصالحی برای تولید فضا استفاده نمی‌شود وبا زدودن توده‌های صخره‌ای توسط انسان از بستر کوه و سنگ, فضا ایجاد می‌شود (ستارنژاد و همکاران» ۶۰:۱۳۹۷). این معماری در هر منطقه به‌دلایل اقلیمی و شرایط زیست محیطی دارای ویژگی‌های است (محمدی‌فر و همتی‌ازندریانی» ۱۳۹۵: ۹۸)» بر همین اساس هر بنای (باصفا و همکاران» ۱۳۹۶: ۳۸) و مطابق با نیازهای ساکنان شکل می‌گیرد (4: 1992 ,۳۳86). گاهی آثار معماری دستکند و صخره‌ای با جنبه‌های اعتقادی و دینی بشر پیوند عمیق می‌یاید. 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ | مطالعه وطبقدیندی معماری صخره‌اي آییی-مذهی... [] ۱۵۵ [|| « از علل مهم تمایل انسان در مکاتب مختلف برمعماری صخره‌ای ساختار دینی و مذهبی جامعه بود که روی آوردن به صخره‌ها و کوهستان‌ها را ایجاب می‌نمود (محمدی‌فر و همتی‌ازندریانی» ۵ ).این مکان‌های قدسی به‌صورت معابد صخره‌ای و غاری شکل گرفته‌اند (316: 2008 آثار دستکند صخره‌ای ذر مراغه از تعدد و تنوع نسبتا زیاد برخوردار است (ستارنژاد و همکاران» ۲۷ این معماری دراین ناحیه همچون دیگر مناطق دنیا تابع جغرافیای زیستی» شرایط حاکم و براساس نیازهای ساکنان منطقه درطول تاریخ ایجاد شده است. با وجود این تاکنون هیچ‌گونه مطالعاتی از نوع باستان‌سنجی و کاوش باستان‌شناسی جهت گاه‌نگاری این‌گونه معماری در شهرستان مراغه انجام نشده است؛ برهمین اساس پژوهشگران پیشینه معماری صخره‌ای مراغه را عموما براساس سبک شناسی نمونه گوردخمه‌های اورارتویی و مانایی موجود در منطقه مربوط به هزاره اول قبل‌ازمیلاد می‌دانند (207 :2011 ,1۳0087 . در مطالعات باستان ‌شناختی صورت‌گرفته پیرامون فضاهای دستکند این شهرستان (ر. ک . به: ستارنژاد ۱۳۹۵)» حدود ۳۰ محوطه دستکند با کاربری و گاه‌نگاری‌های مختلف شناسایی و معرفی شاه سا در بین آثار صخره‌ای شناسایی‌شده» فضاهای آئینی-مذهبی جایگاه مهم در مطالعات معماری دستکند این منطقه دارد (نقشه ۱). این فضاها عموما دارای ویژگی و عناصر خاص از قبیل محراب» کتیبه. سکوی نیایش» محل تدفین و نام‌جای (مقدس) هستند که ازاین نظر با سایر گوناهای"صخره‌ای منطقه قابل مقایسه است. محوطه ‏ ] مختصات صمالی | مختصات شمرقی / ۳۳۳ ۰۳۳۲7 ۴۴۳۰ 7 بخش بزرگی از معماری‌های صخره‌ای» کاربری آئینی و مذهبی دارند و مربوط به تاریخ ادیان است (زهبری و همکاران» ۱۳۹۳: ۵۵)؛ بنابراین یکی از عوامل مهم تمایل انسان در مکاتب مختلف بر معماری صخره‌ای. ساختار دینی و مذهبی جامعه بوده که روی آوردن به صخره‌ها و کوهستان‌ها را ایجاب می‌نموده است (محمدی‌فر و همتی‌آزندریانی» ۱۳۹۵: ۱۰۲). بر همین اساس فضاهای صخره‌ای دربرخی دوره‌ها همچون اورارتو مانا ماد هخامنشی و غیره مورد استفاده اقلیت‌های دینی و یا پیروان مذاهب قرار می‌گرفتند. ویژگی‌های منحصر به‌فرد این فضاها (محراب» سکوی نیایش» کتیبه و نام‌جای)» سکوت و آرامش حاکم بر آن‌ها تاریکی و ابهام مسلط برفضا و وجود اعتقاداتی مبنی بر ارتباط فضاهای زیرزمینی با مبدا آفرینش» فضای مقدسی را شکل می‌داد که پیروان ادیان مختلف را به این مکان‌ها جلب می‌کرد (اشرفی» ۱۳۹۰: ۳۸). برای بودایی‌ها (1995 ,32۳069 8۶ نطعق171)» فرقه اشکفتیه و صوفیان (کیانی» ۱۳۶۹: ۸۶)» مسیحیان (2010 ,026)» مانویان (هوشان» ۱۳۷۳: ۴۹-۴۸) در حکم نیایشگاه و گاهی در مقام گورمعبد. مانند 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 پالمیران در جزيره خارک (سرفراز, ۱۳۵۵: ۵۴) کاربرد داشته است . در برخی از مذاهب و فرهنگ‌ها این‌گونه معماری کاربری تدفین داشته است؛ برای مثال می‌توان به اورارتوها ( ,770191620 12 1 مانایی‌ها (ملازاده» ۱۳۸۳: ۳۱۰)» ایلیماییان (مرادی‌نوروزی» ۱۳۹۲: ۲۶۵ و ۴۴۷). هخامنشی و فراهخامنشی (ابراهیمی ۱۳۹۳: ۷۸-۱۰۲) و سایرادیان و مذاهب اشاره نمود. نخستین نمونه‌های معماری آئینی در شهرستان مراغه را می‌توان با کاربری تدفینی شامل قبور و گوردخمه‌های مربوط به هزاره اول قبل/زمیلاد دانست» ازجمله گوردخمه گویجه قلعه (ناصری‌صومعه و همکاران» ۱۳۹۳؛ 1973 ,99له[)1) است. نوع معماری دستکند آئینی در دور تاریخی در محوطه پیرهاشم (ستارنژاد و پروین» ۱۳۹۶) و دوره اسلامی در محوطه تیه رصدخانه (ستارنژاد» ۱۳۹۵: ۱۲۲)» قبرستان محوطه پیرهاشم» قبرستان روستای ورجوی و اکبرآباد ادامه می‌يابد. این نوع معماری در دوره اسلامی با ورود ادیانی همچون مسیحیت» بودایی و گسترش تصوف و آداب خانقاهی در قالب پرستشگاه‌ها شکل گرفت . برخی از این فضاهای نیایشگاهی در دوره اصلاحات مذهبی حاکمان ایلخانی تغییر کاربری داده و جای خود را به نیایشگاه‌های اسلامی با موجودیت مسجد. خانقاه یا زیارتگاه اولیای معصوم می‌دهد که تا به امروز در عنوان اولیای ملامعصوم مراغه‌ای و داش مچیدا به موجودیت آئینی-مذهبی خود ادامه داده است . باوجود شباهت‌های اندک بین فضاهای صخره‌ای شهرستان مراغه. می‌توان گفت نیایشگاه‌های صخره‌ای آئینی-مذهبی این منطقه دارای برخی ویژگی‌های مشترک وتاحدی متمایز از دیگر گونه‌های صخره‌ای است؛ ازآن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود. 0 عمده معماری صخره‌ای آئینی-مذهبی, فضاهای فدسی است؛ که با اسامی همچون مسجد؛ آامام‌زاده و اولیا شناخته می‌شوند. مانند نیایشگاه داش مچید. کوّهولو مچید. اولیای امامزاده ۲) فضاهای آئینی-مذهبی منطقه دارای عناصر آئینی همچون محراب و سکوی نیایش است. محراب‌های صخره‌ای متتاسب با ماهیت کاربری فضا به‌سمت جنوب یا غرب ایجاد شده‌اند. محراب‌های مذکورعمدتا کم‌ارتفاع بوده و از عمق و عرض کمتری برخوردارند. در برخی از فضاها مانند نیایشگاه امام‌زاده معصوم محراب وین سه کته قراند ۱ است: ۱ ۳) فضاهای نیایشگاهی دارای طاقچه‌های دستکند با عمق کم بوده و عموما جنبه تزئینی و آئینی دارند گاه فرم عناصر تزئینی طاقچه‌ها متفاوت از طاقچه‌های معمولی است: ۴) نیایشگاه‌های دستکند عموما فضاهای تاریک بوده و قسمتی با عنوان چله‌خانه در داخل آن ایجاد شده است؛ مانند چله‌خانه نیایشگاه آمام‌زاده معصوم مراغه‌ای . ۵( روشنایی داخل این فضاها غموما بدوسبلد پیه سوز و بعضا منفذهای ایجادشده درسقف ۶( سطح دیواره و پوشش برخی از فضاهای نیایشگاهی. آثاری از دودزدگی و سیاهی دیده می‌شود که نشانگر تغییرات و اصلاحات مذهبی در دوران مختلف تاریخی از جمله دوره ایلخانی فضاهای دستکند تدفینی عموما درکنار فضاهای نیایشگاهی ایجاد شده‌اند. این قبور ازنظر ماهیت اشخاص متوفی با پیروان نیایشگاه‌ها ارتباط دارند به‌طوری‌که در دور اسلامی با شکل‌گیری اماکن مذهبی, مانند خانقاه و اولیا قبرستان‌های مرتبط با پیروان و مریدان ساکن قبرستان ملامعزالدین مراغه‌ای و قبرستان امام‌زاده ممعصوم ورجوی که مجاور فضاهای خانقاهی 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ و اماکن مقدس شکل‌گرفته‌اند. این قبور عموما پس از قرون میانی اسلامی ایجاد شده‌اند و دارای سنگ‌قبرهای مزین به نقوش و خطوط اسلامی هستند» همچنین فضاهای تدفینی دستکند پیش از اسلام بیشتر داخل قلعه‌ها و محوطه‌های پیرامون قلعه‌ها شکل‌گرفته‌اند مانند گوردخمد صخره‌ای گویجه قلعه که در فراز یک قلعه تاریخی مربوط به هزاره اول قبل‌ازمیلاد ایجاد شده است شهرستان مراغه ازنظر معماری داستگین از مناطق مهم شمال‌غرب ایران اسیتان معماری صخره‌ای دستکند آئینی-مذهبی این منطقه را می‌توان ازنظر ماهیت کاربردی به ۶ گونهه مجزا تقسیم‌بندی نمود. درحالی‌که ممکن استنت برخی از کاربری‌ها به‌واسطه تغییر باورها و سیاست‌های هردوره تغییر نموده و ماهیت اوليه خود را از دست داده باشد. گونه‌های فوق عبارتنداز: ۱) مساجد صخره‌ای» ۲) خانقاه و اولیای صخره‌ای» ۳) کلیسای صخره‌ای» ۴) نیایشگاه بودایی» ۵) نیایشگاه روباز صخره‌ای» مسجد به طور قطع بنای مذهبی اصلی اسلام است» که از بین کارکردهای متعدد آن» والاتر از همه. کارکرد عبادت جمعی آن است (هیلن‌براند» ۵۰ ).با توسعه تمدن اسلامی» مسجد جای خودرا به‌عنوان نماد اسلام در سراسر سرزمین‌های اسلامی باز کرد؛ به‌طوری‌که در هر شهر و روستا مسجد وجود داشت . در روستاهای دستکند.» مساجد صخره‌ای شاخص‌ترین عناصر در گونه معماری آئینی هستند. برخی از نمونه‌های جالب‌توجه مساجد صخره‌ای عبارتنداز: مسجد صخره‌ای داراب» مسجد صخره‌ای ایج» چراغیل» مجارشین» کندوان و مزار. این مساجد صخره‌ای در داخل بافت روستا ایجاد شده و همجواری نزدیک با منازل روستاییان دارد» ازجمله ویژگی‌های این مساجد. تداوم استفاده از آن‌هاست؛ به‌طوری‌که برخی از آن‌ها به هر شکل و با افزودن الحاقات و تعمیرات با مصالح جدید تا به امروز به حیات خود ادامه داده‌اند (رازانی و همکاران» ۵۰:۱۳۹۵)» مانند مسجد صخره‌ای روستای صومعه آشان (داش‌مچید) که در ایام محرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. مسجد صخره‌ای روستای صومعه یا داش‌مچید جزو مساجد دستکند دامنه جنوبی کوهستان (دامنه صخره) قابل گونه‌شناختی است . این مسجد در بستر صخره تراشیده شده و نمای بیرونی آن به‌صورت ساده و بدون هرگونه عناصر معماری و تزئینی است . فضای درونی مسجد کوچک بوده و مساحت کلی آن حدود۲۰ متر شامل ۵۲۰ سانتی‌متر درازا و ۳۹۵ سانتی‌متر پهناست . از ویژگی‌های 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ ۱ ۱۹۵۸ ! شماره ۱۱ || سال چهارم || بهار ۱۱۳۹۹| این مسجد محراب» منبرو ستون تراشیده از صخره است . در داخل این مسجد همانند سایر مساجد بحث محرمیت رعایت شده و محل‌های منفک برای زنان و مردان تعبیه شده است (تصویر ۲). مسجد دستکند قشلاق» یکی دیگر از مساجد صخره‌ای مراغه است . این مسجد صخره‌ای در زبان محلی با نام «کوهولومچید» شناخته می‌شود (ستارنژاد؛ ۱۱۳:۱۳۹۵). ابعاد اثر صخره‌ای مذکور ۰ متر درازا و ۸ متر پهناست . نقشه نیایشگاه به‌صورت چلیپا بوده که از این نظر قابل‌مقایسه با نقشه معبد صخره‌ای داش‌کسن زنجان است. در سطح دیوار این نیایشگاه سه‌کنج, طاقچه و محرابی رو به‌سمت غرب ایجاد شده است؛ که ازاین منظر با ماهیت عملکری محراب‌های اسلامی متفاوت است. این نیایشگاه در دوره ایلخانی برای پیروان ادیان غیراسلامی (مسیحیت و بودایی) ساکن مراغه ایجاد شده که به‌نظر می‌رسد در دوره اصلاحات دینی غازان‌خان به مسجد تغییر کاربری داده است (ستارنژاد و همکاران» ۱۳۹۸: ۱۸۸)» (تصویر ۲). معماری صخره‌ای و نیایشگاه غاری دربین پیروان دین مبین اسلام جایگاهی خاصی دارد. باتوجه فراوانی دارد؛ به‌طوری‌که صوفیان به کوه‌نشینی علاقه زیادی داشته‌اند و فرقه‌ای اشکفتیه در غارها و شکاف کوه‌ها زندگی می‌کردند. «شاه نعمت‌الله ولی» مدتی درغار عاشقان سمرقند و «ابن‌باکویه شیرازی» مدتی درغار کوهی نزدیک شیراز به ریاضت پرداختند. راجع به کوه‌نشینی صوفیان ایرانی» می‌توان احتمال داد که تعدادی از آرامگاه‌های موجود در برخی از کوه‌ها که به‌نام امام‌زادگان موسوم و مشهورند. در گذشته. جایگاه پیران بوده که پس ازمرگ. توسط مردم معاصرشان» آرامگاهی بر بالای تربت آنان ساخته شده است (کیانی» ۱۳۶۹: ۸۵-۸۷). نیایشگاه دستکند امام‌زاده معصوم در گذشته جایگاه مشایخ و صوفیان منطقه بوده که بادفن «ملامعصوم مراغه‌ای» دراین مکان. تبدیل به اولیا و مکان مورد تقدس مردم منطقه گردایند: این مکان مقدس قبل از دوره «غازان‌خان»» نیایشگاه بودایی بوده (ستارنژاد و همکاران» بی‌تا) که در دوره اصلاحات مذهبی غازان‌خان تبدیل به خانقاه شده است (ستارنژاد» ۱۳۹۵: ۱۱۳). گرایش غازان‌خان به اسلام و حمایت گسترده وزیرش «رشیدالدین فضل‌اللّه» از مشایخ صوفی» فصل نوینی را در گسترش تصوف گشود. درایام دولت غازان‌خان که مرید «شیخ‌زاهد گیلانی» بود (ابن‌بزاز, ۱۳۷۷: ۳۹-۳۸) و به‌موجب فرمان او در روستاهای آذربایجان خانقاه‌هایی ایجاد شد (خواندمیر ۱۸۹:۳/۱۳۸۰)» در مراغه اردبیل و خلخال «شیخ صفی‌الدین اردبیلی» و یارانش بساط ارشاد گسترده و مریدان یا سرسپردگی کامل به مرشدان و پیران خود اقتدا می‌کردند. بازرگانان و طبقات متوسط شهرها عموما مرید شیخ‌صفی و سایر شیوخ شده و صوفی شدن ونام صوفی داشتن افتخار و امتیاز بوده است (کامبخش فرد زا زد ۴). مراغه در قرون میانی اسلام دارای خانقاه‌های زیادی بوده (قزوینی» ۶۴۱:۱۳۷۳) که خانقاه 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ || مطالعه وطبقه‌بندی معماری صخر‌اي آیینی-مذهیی... || ۱۵۹ || « رطالغ اج اجلاسه روستای ورجوی" (ورائوی) همانند خانقاه قدمگاه آذرشهر با عنوان مهم‌ترین خانقاه‌های صخره‌ای خانقاه ورجوی دارای کتیبه‌ای قرآنی است که مضمون کتیبه اشاره به تحولات مذهبی دوره ایلخانی دارد (ستارنژاد» ۱۳۹۵: ۱۰۳). از ویژگی‌های این خانقاه, داشتن فضاهایی با عنوان «چله خانه» یا «محل اعتکاف» است . خانقاه ورجوی امروزه در ایام محرم مورد استفاده اهالی روستای ورجوی قرار می‌گیرد و اهمیت و نقش آئینی-مذهبی خود را حفظ کرده است . خانقاه‌های شهرستان مراغه در سده‌های بعد نام امام‌زاده و اولیا به خود گرفته و دارای قبرستان‌های تاریخی هستند؛ ازجمله خانقاه ورجوی که بعدها با عنوان امامزاده یا اولیای ملامصوم مراغه‌ای شناخته شده و قبرستان تاریخی در مجاور آن شکل گرفته است (کامبخش‌فرد ۱۵۰:۱۳۷۳)» (تصویر ۳). دردنیای مسیحیت» حفرعبادتگاه در داخل صخره‌ها بهخصوص در مناطق غرب آسیا که مهد گسترش مسیحیت محسوب می‌شود. متداول بوده ات را (هوسپیان» ۲ . در منطقه کاپادوکیه ترکیه (2010 ,6ل027)» ارمنستان و گرجستان (جوادی. ۹۳" تعدادی کلیسای صخره‌ای در دل کوه‌ها باقی‌مانده ره .این کلیساهای صخره‌ای عمذتا در نقشه. » متفاوت از هم بوده‌اند و از قسمت‌های مختلفی ازقبیل تونل» سکو اتاقک‌های عبادت و ریاضت راهبان و محراب تشکیل شده‌اند. در ساختار مذهبی جامعه مراغه عصر ایلخانی به‌دلیل وجود اقلیت‌های مذهبی همچون مسیحیان آشوری » مغول و ترک » لزوم ایجاد فضاهای آئینی -مذهبی مرتبط با آتین مسیحیت دراین شهراحساس می‌شد؛ برهمین اساس دردامنه غربی تپه 4 رصدخانه به دستور هولاکو کلیسایی ایجاد شد (ستارنژاد و همکاران» ۱۳۹۷). این کلیسای صخره‌ای که به‌عنوان بزرگ‌ترین کلیسای دستکند ایران محسوب می‌شود.» از قسمت‌های مختلف همچون فضاهای تدفینی» این و مسکونی تشکیل شده است (تصویر ۴). از ویژگی‌های این تبایشگام. داشتن سکوی صخره‌ای مستطیل شکل آن است (137-138 : 1976 ,لله8) که در راستای انجام مراسم نیایش کاربرد داشته است . همچنین دیواره قسمت اصلی نیایشگاه با طاقچه‌های مستطیل‌شکل آراسته شده که نمونه‌های مشابه آن را در کلیساهای صخره‌ای کاپادوکیه می‌توان مشاهده نمود. محراب سنگی (51: 1969 ,85ه1)1) که قسمت فوقانی آن مقرنس‌کاری شده» از زیبایی‌های این کلیسای دستکند است . این کلیسا ازنظر فرم و نقشه شباهت زیادی به کلیساهای منطقه کاپادوکیه ترکیه دارد. اشارات موجود در سفرنامه‌های تاریخی به این مجموعه مهم‌ترین وجه تمایزآن با سایر فضاهایی آئینی-مذهبی منطقه است (ستارنژاد و همکاران» ۱۳۹۷: ۷۷). کلیسای صخره‌ای رصدخانه تا دوره قاجاریه مورد استفاده بوده که به‌تدریج از رونق افتاده است. 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 ۱ ۱۶۰ ۱ شماره ۱۱ || سال چهارم || بهار ۱۳۹۹ || تصویر ۴. کلیسای صخره‌ای تیه رصدخانه مراغه (51 :1969 ,95زه[16). بخش وسیعی از معماری صخره‌ای شامل معابد صخره‌ای در قالب نیایشگاه‌های غاری است (316 :2008 ,نصع‌نصفاه[ 8۶ ععذه) . معابد غاری یکی از متداول‌ترین سبک نیایشگاه‌های آئین بودایی است (1995 ,32۳65 :6 01ع718]) . امروزه تعداد زیادی از غارهای بودایی در افغانستان» هندوستان» چین و سایرمناطق کشف و شناسایی شده که درایران نیزمعبد داش‌کسن زنجان (1975 ,522708)» با عنوان نیایشگاه بودایی مطرح شده است . دلیل شکل‌گیری معابد بودایی در ایران را بایستی در تحولات سیاسی-مذهبی دوره ایلخانی جست وجو نمود. در دوره ایلخانی گروهی از مغولان به دین بودایی گرایش داشتند و معابد بودایی در سراسر ایران پراکنده بوده است (اشپولر ۱۳۶۸: ۱۸۷). هلاکوخان دستور ساخت بتخانه‌هایی در خوی را داده بود (رشیدالدین‌فضل‌الله» ۲/۱۳۷۳: ۱۰۴۸). این تمایل به دین بودا زمینهه مناسبی برای گسترش این آئین را درایران فراهم کرد؛ به‌طوری‌که در اندک زمانی سیل کارگزاران مشاوران و راهبان بودایی از چین» تبت, سرزمین ایغور و حتی هند به ایران سرازیر شد. نفوذ این دین درغرب 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 | مطالعه و طبقه‌بندی معماری صخره‌اي آیینی-مذهبی.. ۱ ۱۶۹ ا ,مالغ اتاجلسه آن‌ها گردید (بیانی ۱۳۷۱: ۳۷۵)؛ بنابراین به‌دلیل وجود بودائیان در مجموعه علمی رصدخانه (رشیدالدین‌فضل‌اللّه» ۲/۱۳۷۳: ۱۱۷۶)» شاهد برپایی اقامتگاه‌های بودایی در این شهر هستیم (66 :2014 ,۸/0۳8۵5). نیایشگاه امام‌زاده معصوم با عنوان یکی از پرستشگاه‌های بودایی در دور ایلخانی درجنوب شهر مراغه ایجاد شده است (ستارنزاد و همکاران. بی‌تا). (تصویر ۰)۵ این نیایشگاه در بسترصخره‌ای تراشیده شده و کارتراش فضاهای این مجموعه ناتمام باقی مانده است. از ویژگی‌های این مجموعه آئینی-مذهبی» می‌توان به داشتن فضاهای متعدد قسمت شاه‌نشین و ستون مرکزی اشاره کرد. به نظر می‌رسد هرکدام از این قسمت‌ها به منظور اجرای مراسمات خاص مرتبط با باورهای بودایی ایجاد تبلق نساب این نیایشگاه فاقد پنجره بوده و روشنایی داخل آن به‌همراه پرکننده پودرسنگ» توف» خاکستر و همچنین الیاف گیاهی پوشش داده شده است (رازانی و حمزوی» ۱:۱۳۹۷). این مجموعه دستکند در دوره اصلاحات مذهبی غازان به تاریخ ۶۹۵ هق . تغییر کاربری داده و با عنوان خانقاه مجدد مورد استفاده قرار گرفته است (ستارنژاد و همکاران» بی‌تا). مجموعهه دستکند امام‌زاده معصوم در دوره‌های بعدی ماهیت مذهبی خود را حفظ نموده و با اسامی‌ای همچون اولیا و امام‌زاده ملامعصوم به موجودیت آئینی خود ادامه داده است. تصویر ۵. نیایشگاه ملامعصوم يا معبد ورجّوی (331-333 :1979 ,اله8). 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ گونه خاصی از فضاهای آئینی-مذهبی در منطقه مراغه در قالب نیایشگاه روباز در دامنه کوه ایچادشده است. این قضا ذرروستای ورجوی شهرستان مراغه وذامنه کوه ساری‌قیه قنزار دارد. یکی از جالب‌ترین نمونه‌های فضاهای صخره‌ای این محوطه, محرابی در کمرکش کوه است. در دامنه شیب کوه سه عدد پله با فرم نامتقارن به منظور دسترسی به محراب ایجاد شده که سطح پله‌ها بسیار ناهموار بوده و به احتمال کار تراش آن ناتمام باقی‌مانده است. محراب صخره‌ای در ارتفاع حدود ۸۰ متری از بستر رودخانه و قسمت عمودی صخره کوه ایجاد شده است . محراب به ارتفاع ۰۱۰۹ عرض ۷۰ و عمق ۳۰ سانتی‌متر تراشیده شده و فاقد هرگونه عناصر تزئینی و کتیبه است (ستارنژاد و پروین» ۱۳۹۷: ۱۵)؛ (تصویر ۶). باتوجه به وسعت نسبتا زیاد آثار دستکند دراین محدوده و ناتمام بودن کار تراش آن‌ها به نظر می‌رسد این مجموعه همانند پرستشگاه امام‌زاده معصوم نیمه‌تمام باقی‌مانده و محتملا مورد استفاده نیز قرار نگرفته است. باتوجه به نزدیکی این تصویر ۶. فضای صخره‌ای آئینی-دینی روباز محوطه پیرهاشم (نگارندگان» ۰)۱۳۹۸ محوطه به فضای دستکند امام زادهمعضوم:هنع‌ذوره بودن این دو فضا مطرح است؛ و برهمین اساس این فضای آئینی من هبل مرلاستال مسللسگ‌های,دینی ابلخانیان ایجاد فنده است, در مطالعات معماری دیاس 6 خیش ورلاوستای کرمجوان» یک تموته معماری صخره‌ای در قالب زیرسطحی شناسایی گردید. مجموعه دستکند در بستر آهکی ایجاد شده و به‌مرور زمان دهانه ورودی آن مسدود شده است؛ بنابراین تنها ازطریق منفذ ایجادشده در سقف یکی از فضاها امکان ورودابه داخل مجّموعه امکان پذیر است. شباهت ظاهری قسمت ورودی مجموعه به چاه باعث شده تا مردم محلی این مجموعه را با نام «یئدی قویو"» به‌معنای «هفت چاه» نام‌گذاری اکتتق» مجموعه یه صورت فضاهای تودرتو ایجاد شده است» که به‌دلیل انباشت خاک حاصل از عوامل انسانی و طبیعی شناسایی کامل فضاهای مجموعه امکان پذیر نیست. بحث قطعی درباره ماهیت کاربری مجموعه» مستلزم کاوش باستان‌شناختی جهت خواناسازی فضاهای دستکند است؛ با این‌حال به‌دلیل داشتن محراب» شباهت نسبی پوشش سقف مجموعه. فرم دهانه‌های ورودی فضاهای داخلی به نیایشگاه امام‌زاده معصوم و شکل‌گیری گورستان اسلامی برروی محوطه محتملا این مجموعه کاربری نیایشگاهی داشته است (تصویر ۷). گوردّخمه: گوردخمه به آرامگاه‌های سنگی گفته می‌شود که از سنگ و عمدتا درسینه کوه بر صخره تراشیده می‌شده است (حاتم, ۱۳۸۱: ۱۰۶). در هزاره اول قبل‌ازمیلاد در منطقه شاهد استفاده تقریبا گسترده از معماری صخره‌ای برای ساخت آرامگاهی هستیم. تخستین نموته از آرامگاه‌های صخره‌ای یادمانی ایجادشده در داخل سنگ به‌وسیله برش سنگ. در آناتولی در دوره فریگی‌ها و اورارتوها مشاهده شده است (153-157 :2006 ,۳۳۹02 86۵1)؛ بعد از آن» این سنت به‌طور گسترده‌ای در فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر استفاده شد. این‌که این سنت در آناتولی به‌صورت مستقل تکوین شده يا در اثر روابط با غرب شکل گرفته, هنوز روشن نشده است (207: 41 ,1۳0587). به‌نظر می‌رسد گوردخمه‌سازی در ایران نیز ریشه در سنت اورارتویی داشته باشد (ملازاده» ۱۳۹۳: ۳۲۴-۳۲۵). گوردخمه گریجه قلعه ازجمله گوردخمه‌های مهم شمال‌غرب منسوب به اورارتو و خراج‌گذاران آن‌هاست (ناصری صومعه و همکاران» ۱۳۹۳؛ 1973 ,5عنه[1) . این 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 تصوير ۷. قسمتی از فضای دستکند محوطه یئدی قویو کرمجوان (نگارندگان» ۱۳۹۸). گوردخمه. در قسمت شمال شرقی متمایل به مرکز قلعه و در داخل حصار قلعه یعنی در مکانی که به بهترین وجه می‌توانسته‌اند از آن محافظت نمایند ایجاد شده؛است . دسترسی به گوردخمه همانند نمونه‌های اورارتویی ازطریق دو مجموعه پلکان سنگی امکان‌پذیر است (ناصری صومعه و همکاران» ۱۳۹۴: ۱۵۳). گوردخمه تراشیده شده از دو بخش ورودی و محل تدفین تشکیل شده انتت (تصویر ۸)؛ ویزگی دیگراین گوردخمه. داشتن پلکان سینگق ات" به نظر می‌رسد استفاده از پلکان در نمای گوردخمه‌های اورارتویی علاوه بر دسترسی به داخل مقابر احتمالا نقش روحانی قبور صخره‌ای: قبوردستکند صخره‌ای گونه دیگری از فضاهای دستکند تدفینی است؛ این قبوردر داخل صخره‌های نسبتا سست ایجاد شده و سطح آن‌را با لایه‌ای از خاک پوشانده‌اند. نمونه‌های از این قبور در مجاور کلیسای صخره‌ای رصدخانه (ستارنژاد» ۱۳۹۷: ۸۳)» محوطه پیرهاشم (ستارنزاد و پروین» ۱۸-۱۹:۱۳۹۷) و قبرستان تاریخی روستای ورجوی می‌توان مشاهده کرد. قبور دستکند تبه رصدخانه متعلق به مسیحیان آشوری بوده و شباهت زیادی به قبور مسیحیان منطقه کاپادوکیه ترکیه (319: 2010 02716) دارد. ویژگی کلی این قبور, داشتن اتاقک تدفین و پله در دیواره» جهت قراردادن سنگ درپوش قبراست . در قبور دستکند محوطه پیرهاشم که در حفاری غیرمجاز شناسایی شده‌اند, استخوان‌های انسانی دراطراف قبور پراکنده شده است. این قبور به‌طور کلی درراستای شرقی-غربی ایجاد شده‌اند. جمجمه درنيمه غربی بوده و صورت رو به‌سمت جنوب قرار گرفته است. باتوجه به حالت قرارگیری اسکلت و جمجمه به نظر می‌رسد این قبور متعلق به معماری دستکند گونه خاصی از معماری است که انسان جهت سازگاری با محیط پیرامون خود آن‌را ایجاد کرده است. در سرزمین پهناور ایران به‌دلیل تنوع اقلیمی» آئینی و فرهنگی می‌توان درساطق مقعلف آن+ آنازازاینقوع مسماری راسفاهده کرد.بیکی اعنل سیم قمایل,انسان کر مکاتب مختلف برمعماری صخره‌ای. ساختار دینی ومذهبی جامعه بود که روی آوردن به صخره‌ها و کوهستان‌ها را ایجاب می‌نمود. دراین بین فضاهای دستکند آئینی-مذهبی شهرستان مراغه 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 تصویر۹. راست: قبور دستکند مسیحیان منطقه کاپادوکیه (319 : 01,2010ن02)» چپ: قبور دستکند 0 1510 ابا ۵۷/۵۵۲۵۹0۵۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۵.۲۱۲۱۲ از ۵۲۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 جلوه‌ای از حیات معنوی و معرفت فرهنگی ساکنان این منطقه بوده است. این فضاها جایگاه خاصی درتمامی باورهای ساکنان منطقه داشته است؛ که همین امرسبب شده‌ تا عناصر تزئینی» متن مقاله بدان پرداخته شده است.» نتایج مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میذائنی فضاهای ذستکند: نشای ازتأثیرساختارهای ذیئی ومذهبی جامحه مراغه ذرشکل‌گیری برخی این فضاها داشته است . به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص منطقه مراغه درطول تاریخ شاهد زیست اقوام مختلف و باورهای مذهبی خاص هستیم؛ از این منظر فضاهای آئینی-مذهبی منطقه در دوران پیش از اسلام در قالب فضاهای دستکند تدفینی (گورد‌خمه) شکل‌گرفته و در دوره اسلامی عمدتا در قرون میانی اسلامی به‌ویژه دوره ایلخانی» مراغه کانون باورهای متنوع بوده و همین عامل منظر شهرستان مراغه به خصوص حاشيه رودخانه صوفی‌چای ازجمله کانون‌های زنده» فعال» غنی سنت و میراث دستکند آئینی است. برهمین اساس بیشتر فضاهای نیایشگاهی مورد مطالعه, جلوه ملموس,» عینی و واقعی از تداوم فرهنگی-مذهبی و حیات معنوی مردمان این منطقه از دوره ایلخانی بوده و امروزه نیز برخی از این اماکن جایگاه قدسی و آئینی خود را حفظ نموده‌اند. ۲ . خانقاه ورجوی در اصل موسوم به «نیایشگاه اماهزاده ملامعصوم» بوده که در دهه‌های اخیر به اشتباه با نام «معبد مهر» - ابراهیمی» نجمه» (۱۳۹۳). «روش‌های تدفین در حوضه رود کر از آغاز دوره تاریخی تا ورود - ابن‌ بزاز, درویش توکل بن اسماعیل بن حاجی توکلی اردبیلی»(۱۳۷۷). اساس المواهب السنیه فی مناصب الصوفبه یا صفوت الصفا. به تصحیح :غلامرضا طباطبائی‌مجد.» تهران: زریاب . - اشپولر برتولد (۱۳۶۸). تاریخ مغول در ایران. ترجمه محمود میرآفتاب» تهران: انتشارات - اشرفی» مهناز» (۱۳۹۰). «پژوهشی در گونه‌شناسی معماری دستکند». نام معماری و اصغرپورسارویی» سمیرا؛ و حاتم. غلامعلی, (۰.)۱۳۹۰ «بررسی تطبیقی گوردخمه‌های ماد و اورارتو». نشریه هنرهای تجسمی نقش‌مایه سال ۴ شماره ۸ صص: ۰۶۵-۷۲ باصفا حسن؛ داوری» محمدصادق؛ و رضایی» محمدحسین» ۹ «بررسی و تحلیل کاربری فضاهای دستکند حاشيه آبگرم ورتون استان اصفهان». مجده باغ نظر سال ۰۱۴ شماره - بیانی» شیرین» (۱۳۷۱). دین و دولت در ایران عهد مخول . تهران: نشر دانشگاهی. - جوادی» مهرداد» (۱۳۹۳). «صومعه گیغارد». مجموعه مقالات نخستین همایش معماری - حاتم» غلامعلی» (۱۳۸۱) . «گوردخمه‌ها در دوران ماد» . فصلنامه هنر شماره ۵۲» صص: ۰۱۰۶-۱۱۸ 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ - خاماچی» بهروز (۱۳۷۰). جغرافبای استان آذربایجان شرقی. تبریز: سروش . خواندمیر (۱۳۸۰). تاریخ حبیب السیر. جلد ۳ تصحیح: محمد دبیرسیاقی» تهران: خیام. - رازانی» مهدی؛ و حمزوی» یاسر (۱۳۹۷). «ساختارشناسی ملاط‌های تاریخی در آرایه‌های معماری و اندود داخلی معبد صخره‌ای مراغه». پژوهه باستان سنجی. سال ۰۲ شماره ۰۲ صص: - رازانی» مهدی؛ امین‌امامی» سیدمحمد؛ و باغبان» علیرضا (۱۳۹۵). «طبقه‌بندی و تحلیل کاربرد معماری صخره‌ای در دامنه کوه آتش‌فشانی سهند در شمال‌غرب ایران». پژوهش‌های - رشیدالدین فضل‌اللّه. (۱۳۷۳) . جامع التواریخ. جلد ۲ به‌کوشش: بهمن کریمی» تهران: اقبال . - زهبری» زهره؛ علیزاده, فاطمه؛ و علمداری» کوروش» (۱۳۹۳). «معرفی آثار صخره‌ای نویافته با کاربری تدفینی از بویراحمد» . مجله جلوه هنر شماره ۰۱۱ صص: ۰۵۳-۶۵ - ستارنژاد» سعید (۱۳۹۵). «مطالعه و بررسی معماری دستکند مراغه» . پایان نامه کارشناسی|رشد - ستارنژاد» سعید؛ و پروین» صمد (۱۳۹۷). «معرفی» گاه‌نگاری و تعیین عملکرد معماری صخره‌ای پیرهاشم روستای ورجوی مراغه». دوفصلنامه علمی تخصصی باستان شناخت, شمارم - ستارنژاد» سعید؛ شهبازی‌شیران» حبیب؛ و معروفی‌اقدم» اسماعیل» (۱۳۹۷). «بررسی و تحلیل ماهیت کاربردی معماری صخره‌ای تیه رصدخانه مراغه». پژوهش‌های ایران شناسی» سال ۰۷ - ستارنژاد». سعید؛ معروفی‌اقدم اسماعیل؛ و حسنلو مهدی» (۱۳۹۸). «نیایشگاه صخره‌ای روستای قشلاق مراغه معبدی بودایی-مسیحی یا مسجدی اسلامی». مطالعات باستان شناسی - ستارنژاد» سعید؛ ناصری صومعه» حسین؛ و معروفی‌اقدم» اسماعیل» (بی‌تا). «بررسی و تحلیل ماهیت کاربری معماری دستکند امام‌زاده ممعصوم شهرستان مراغه» . پژوهش‌های باستان شناسی - سرفراز, علی‌اکبر» (۱۳۵۵). راهنمای باستانی جزیره خارک. تهران: سازمان ملی حفاظت آثار - قزوینی» ذکریا بن محمد. (۱۳۷۳). آثار الباد اخبار البلاد. ترجمه میرزاجهانگیر قاجار» تهران: - کامبخش‌فرد سیف الله, (۱۳۷۳). «بررسی‌های باستان شناسی آذرشهر و مراغه» حرفی دیگر درباره ساختمان چند خانقاه و مسجد». محله مبراث‌فرهنگی, شماره ۲۳ صص: ۰۱۴۰-۱۶۲ - کیانی» محسن» (۱۳۶۹). تاریخ خانقاه در ایران . تهران: طهوری . - محمدی‌فر یعقوب؛ و همتی‌ازندریانی» اسماعیل» (۱۳۹۵). «مطالعه و بررسی معماری دستکند - مرادی نوروزی» نورالله, (۱۳۹۲). «تحلیل باستان‌شناختی هنر صخره‌ای الیماییان». رساله - ملازاده» کاظم (۱۳۸۳). «باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی مانا». رساله دکتری - ناصری‌صومعه» حسین؛ پاشایی» علیرضا؛ و سعادتی» محسن» (۱۳۹۳). «معرفی و بررسی 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲ باستان‌شناختی گورهای گویجه‌قلعه مراغه». مجله پیام باستان‌شناس» سال ۰۱۱ شماره ۰۲۲ - ناصری‌صومعه» حسین؛ فیروزمندی شیره جینی» بهمن؛ و سعادتی» محسن» (۱۳۹۴). «مطالعه و بررسی باستان‌شناختی گویجه قلعه مراغه». مجله مطالعات باستان شناسی» دور ۰۷ شماره ۰۱ - هوسپیان» شاهین» (۱۳۹۳). «کلیساهای صخره‌ای ارمنستان». نشريه پیمان» سال ۰۱۸ شماره - هوشان» چائو (۱۳۷۳). «بازپژوهشی نیایشگاه‌های مغاره‌ای مانویان در تورفان»» ترجمه - هیلن‌براند» رابرت» (۱۳۸۰). معماری اسلامی . ترجمه باقرآیت‌اللّه‌زاده شیرازی» تهران: روزنه . 0 11-6 الم ۸ نز۷۵۳ که صعق/3 اعد مسآ 1۵5۵ .(0979) ,۷۷ بللهظ - ,12 .310 ,867117 1700 کناه 17706111960 ععکاو مق ۸ 3/۰ جععد +عامصم0) اآنا0 ۵73۵ ,00۲ع0] ,۹۳۵۳6 :51۳1۵5 ۳۵0 29100 .(2006) یگ 8670-۳3902 - 9 ۵۳ ۵۲6۳016۲6 ]٩ و3600 .(2008) و منصعتصفاو[ ه .37 ,عه1 - :0 ۰ عقذآ عبر 10ع 1۳ عطا حز ععصقطاع نععد مک 310 صز 0۳060 010 .(1992) م۸ ,۳۳86 - 7 06016۴ 56۲165 ۲006۲ و۵۲۳ ۹۵۲1۵۵۹ ۵۳۵ 95 2۵11 71۵000۵ همجن )تسه دوگ ۸ص کعلصصع عم اعنط00ظ نصه‌ونصه ۳ .(1995) ی ,32۳065 62 1۰ منط باق 171 - 370۳0651-1 صز صعاحطه‌ کم ماما نعرر حعطن خط5* .(1969) ۷ ,کقلعل1 - 80:7۰ ,2 .310 م1707 کاه 0عوساا(ع10 ع کنو همق ۸۲ 780۲6 صز ص۳۵ هنز اطع کع ما +عطن خط85* .(1973) ۷7 ,کقلعل1 - 40 17۷06۶ 0 ۸001۰ تصفی ع۷ خعا 1 مم2ع/3 ۲7۳2۳6" .(2011) مظ ۳0525 - 13100 505۸ 1:۵ 1۱ ۵110 70/11۳7۵107 240 م2 07 نس رفن۳۳۵ آعسطظ 10 عطا که صمناهع اکآ دسا عانط ۸ عناه و۲00 ۸ .(2010) ما02 - 0 ع11 3/1028 0۶ 006105 تنعل 0و2 مر مک ود مه و۸ صز دما م0 اعد وا 00 عمتاصه روط ,[7635نص7] هعنصطل 16 ۳۵5۲ 3/0016 ,ناو .2.10 معط عنا متا ۰ اصعصع 521 حقلنه‌ع5 04 ۳۵۶۹ 3600۳۰ قطتصنا۳۳ مود 00 ۶و *۳قط۹" ۵ط ۲ .(1975) 6 مقل50236 - 66۰ 1/137 8570 5۰ط1)۵7 ااا 1۵ 000 أنسط 170۳0 «ر1981) 5۶ وال12 720 - 0 1510۱ ۷ابا3 ۵۷/۵۵۳۵۹02۵ ۱۳۵۲ 9:50 21 ۲۵.۲6۳.۱۳۲ از 00/۱۱۵۵60۵۲

یکی از انواع اصلی آثار صخره ای، فضاهای دستکند آئینی-مذهبی است. این فضاهای دستکند از دیرباز موردتوجه، تقدس و احترام گروه های اجتماعی متدین و پایبند به آموزه های دینی بوده است. از این منظر می توان گفت منطقۀ مراغه یکی از کانون های فوق العاده مهم، غنی و دیرپای معماری آئینی-مذهبی در تاریخ و فرهنگ ایران بوده است. در عصری که فضاهای دستکند آئینی در بسیاری از مناطق، رونق آئینی و قوت قُدسی تأثیرگذار خود را از دست داده است، برخی از فضاهای دَستکند آئینی-مذهبی در مراغه همچنان حضور فعال و پررنگ دارد. بر همین اساس این پژوهش ضمن شناسایی، معرفی و تبیین ویژگی های خاص فضاهای دستکندِ آئینی-مذهبی این منطقه، به عامل شکل گیری این فضاهای آئینی نیز پرداخته است؛ بنابراین در کنار روش میدانی جهت ثبت، ضبط و توضیح وضعیت کنونی، از مطالعات اسنادی برای شناخت عامل شکل گیری معماری آئینی-مذهبیِ شهرستان مراغه استفاده گردید. انجام این پژوهش درصدد پاسخ گویی به این پرسش بنیادی است که، فضاهای دستکند آئینی-مذهبی در مراغه به چند گونه تقسیم می شوند؟ نتایج بررسی های انجام شده، حاکی از شناسایی تعداد 8 اثر صخره ای آئینی-مذهبی در شهرستان مراغه است. معماری های صخره ای فوق از منظر ریخت شناسی در قالب های سطحی و زیرسطحی قابل دسته بندی هستند. همچنین ازلحاظ گونه شناختی و تقسیم بندی ماهیت کاربری دارای استفاده های مختلفی است، ازجمله: الف) مسجد، ب) خانقاه، پ) کلیسا، ت) معبد بودایی، ث) نیایشگاه روباز، ج) گوردخمه، چ) قبور صخره ای. هم اکنون بسیاری از این محوطه ها دچار ویرانی شده، با وجود این برخی از فضاها، جایگاه قُدسی خود را حفظ نموده و با تغییراتی مورد استفاده اند.

501587

علل اچاقی را در سطوح فردی» اجتماعی و سیستمی می‌توان بررسی نمود و نیازمند تجزیه‌وتحلیل فراتر از الگوی زیسّت پزشکی برای کشف تأثیرات واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۹ جامعه‌شناختی آن است. زیرا پاتوفیزیولوژی علت چاقی در طول تاریخ تغییر نکرده» اما نحوه زندگی مردم و درک فرهنگی که در جوامع تکامل‌یافته. تغییر کرده است (گراس» ۲۰۲۰: ۳۹۲). از نظر تاریخی, چاقی به‌طور عمده مشکل کشورهای ثروتمند» صنعتی و غربی بوده است؛ اما با جهانی‌شدن و فراگیری صنعت و مدرنیته. دنیا ثروتمندتر شد و سطح درآمد کشورهای توسعه‌نیافته نیز بیشتر شد و شیوه تغذیه مردم بر اساس غذاهای سنتی به برنامه غذایی غربی تغییر یافت. درنتیجه چاقی تبدیل به بیماری فقرا شد و در دهه‌های اخیر به آرامی به یک مشکل فراگیر در کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است (پاپکین و همکاران» ۲۰۱۲: ۶). از این‌رو به‌نظر می‌رسد که ابتلا به چاقی ابتدا در آمریکا ظاهر شد و بعدا به سایر کشورهای غربی گسترش یافت. اکنون با رشد فزاینده شهرنشینی در کشورهای درحال توسعه, چاقی به سرعت در سراسر چهان یوم پیدا کرده استدرسال حاگص ‏ ای دوحان تسد در مسر ترخ بالای اضافه وزن و چاقی قرار:دارند: که اغلب به‌عنوان ایک امشکل بهداشت عمومی شناخته می‌شود. (زوسنگرن و لیسنر» ۰۸ 0۹۱ وگل ام که وتریبا همه کشنورهای دزحال توسعه و توسعه‌یافته درحال حاضر اپیدمی چاقی را تجربه می‌کنند. افزایش شهرنشینی و صنعتی شدن در اغلب کشورها همراه با تغییرات رفتاری و تغذیه‌ای به سمت تغذیه با میزان بالاای چربی و انرژی و کم‌تحرکی, باعث شیوع چاقی "و اضافه وزن شّه که به موازات این افزایش, در ۳۰ سال گذشته» بیماری‌های قلبی-عروقی, دیابت و تغدادی از سرطان‌ها افزایش یافته است (محتشم بنابراین» چاقی یک پدیده «انسان ساخت» است و اپیدمی چاقی درحال حاضر یک پدیده اجتماعی -شناختی است. تغبیرات قابل توجهی در شیوع چاقی" در سراسر جهان, همراه با تنوع جغرافیایی وجود دارد (روسنگرن و لیسنر ۲۹۸۸: ۱). چاقی.عبارت است از یک نوع حالت باق تغذیه که در آن تجمع و انباشتگی چربی آن‌چنان زیاد است که عملکردهای بدن دچار اختلال می‌گردد. یک فرد زمانی چاق محسوب می‌شود که ۰ درصد بیش از وزن مطلوب خود ۱ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ اضافه وزن داشته باشد. بر اساس نمایه توده بدن که از تقسیم وزن بر مجذور قد حاصل می گردد. چاق به افرادی اطلاق می‌گردد که شاخص توده بدن آن‌ها بالاتر از ۲۵ باشد (صبائی ماسوله» ۰ ۲). این وضعیت «چاق شدن») که به‌طور فزاینده‌ای توسط تغییرات فرهنگی مرتبط با جهانی‌شدن و شهرنشینی تقویت شده» باعث ایجاد مشکلات زیادی در فرایند دستیابی به سبک علل شیوع چاقی نیز به متغیرهای زیادی وابسته است که از آن جمله می‌توان به دسترسی به وسایل حمل‌ونقل موتوری» مکانیزاسیون کار و شیوه زندگی بدون تحرک اشاره کرد (روسنگرن و لیسشن, 1۲۸۹۸ ۲۹۱). از سویی»چاقی‌علاوبر بید‌های بهن‌اشتی در جوزه سلاست پیانت‌های روان‌شناختی مخعذدتی شامل کاهش اعدا کی تیگ مهی از خرد و کاهش کیقیت زندگی: افزایش امکان ابتلا به اختلالات آگوردگی و گت وله ولحسیگزدگی و بازار هراسضی است (اگدن!, ۲۰۱۰). اما علی‌رغم این پیشرفت‌هایی که در درک دلایل»؛پيامدها و درمان چاقی ایجاد شده است» هنوز شیوع چاقی در بسیاری از جوامع رو به افزایش است. آن‌چه در جوامع غربی به‌عنوان بلان؛ایده‌آل تبلیغ می‌شود. باریک اندامی برای زنان و بدن عضلانی برای مردان است (ریکاردلی واگ کایها, ۶ که افراد این تصاویر تبلیغ شده از بدن‌های ایده‌آل را در فرایند جامعه پذیری درونی نموده و می‌کوشند که به آن دست یابند. اما ناتوانی بخش درخور توجهی از مردان و زنان در دست‌پایی به بدن ایده آل تجویز شده» به افزایش نارضایتی از بدن می‌انجامد. همچنین نداشتن وزک ایده‌آل و چاقی با برچسب‌های اجتماعی نامناسب و نگرش‌های پیش‌داورانه همراه است (کار؛و همکاران", ۲۰۰۵). در جامعه امروزی بر جذابیت و تناسب جسمانی ازنظر فرهنگی-اجتماغی تأکید"بسیاری می‌شود (زرشناس و همکاران» ۱۳۸۹). فشارهای اجتماعی درباره لاغرزی و دیدگاه‌های گسترده درباره ساختار بدن سبب شده نارضایتی از بدن و تصویر بدنی منفی بین افراد جامعه و به‌ویژه زنان بسیار شایع شود. واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۱ تصویر بدنی در واقع ادراک فرد از اندازه و تناسب بدن است که با تفکر, احساس و دیدگاه سایر افراد نسبت به بدن او همراه می‌شود و ساختاری چندبعدی دارد که شامل دو بخش مستقل ادراکی (تخمین اندازه بدن) و دیدگاهی (شتاتخت و احساس فرد نیت بد بلان) است. از سوی دیگر بخش‌هایی از جامعه زنان شهر شیراز هنوز هم از باورها ارزش‌ها و نگرش‌های روئیده در بستر فرهنگی جامعه شیراز تأثیر می‌پذیرند و به نقش‌های سنتی زن در جامعه مانند خانه‌داری, همسرداری» نگهداری از فرزندان وابسته‌اند و مشارکت فعالی در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی ندارند. البته, در سال‌های اخیر با تأثیرپذیری از تغییرات فرهنگی ناشی از افزایش مراکز آموزش عالی در استان» دسترسی به برنامه‌های تلویزیونی» افزایش شبکه‌های ارتباطی و استفاده گسترده از اینترنت» بسیاری از خانواده‌ها نگرش‌های متفاوتی نسبت به مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی پیدا کرده‌اند. همچنین, با توجه به این تغییرات» نگرش و باور نسبت به بدن یا چاقی و اضافه وزن نیز با تغییرات زیادی مواجه شده است. بنابراین» پژوهش حاضر به بررسی آدیذگاه و تفسیر مشارکت‌کنندگان در مورد چاقی و اضافه وزن پرداخته است. لذا سوال اصلی .پژوهش این است که.چاقی و«.اضافه وزن در نظام معنایی زنان شهر شیراز چگونه است و این زنان چه نوع تفسیری از شرایط علی, مداخله‌ای و زمینه‌ای دارند؟. همچنین» موارد زیر از جمله اهداف جزئی پژوهش بوده است. ۳ چاقی و اضافه وزن در نظام معنایی زنان شهر شیراز چگونه است و چه درکی از اين چاقی ارائه نظریه‌ای زمینه‌ای از مسیرهای منجر به چاقی و اضافه وزن؛ شناخت بستر و ماتریس شرایّط:علّی خمداخله‌ای منجر به.چاقی و اضافه وزن؛ توسعه مفاهیم نظری جهت تبیین مسئله چاقی و اضافه وزن در شهر شیراز؛ ۱۲ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ در چند ساله اخیر در رابطه با چاقی و اضافه وزن مطالعاتی زیادی در داخل و خارج از کشوز انجام شده که بیشتر آنها بر اساس رویکرد جامعه‌شناختی و روان‌شناختی -به‌ویژه پزشکی- به بررسی علل چاقی و اضافه وزن و پیامدهای آن پرداخته‌اند. در ادامه» برخی از این مطالعات مورد رستمی و راد (۱۳۹۸) در پژوهشی با عنوان «تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن در بین بانوان ورزشکار» نشان دادند میزان مدیریت بدن در ۸۰ درصد پاسخگویان, متوسط به بالا است. نتایج حاصل از تحلیل‌های دو متغیره نیز نشان داد میزان مدیریت بدن برحسب برخی متغیرهای زمینه‌ای همچون سن» وضعیت تأهل» تحصیلات» وضعیت شغلی و درآمد پاسخگویان متفاوت است. صادق‌زاده و همکاران (۱۳۹۸) در پژوهشی با عنوان «پیش‌بینی نارضایتی از تصویر بدنی دانشجویان دختر براساس ابعاد شخصیتنشان دادند که از.میان.پنج عامل بررگ شخصیت. تنها روان‌رنجورخویی می‌تواند به صوّرت مستقیم"و غیرمستفیم (بااواسطه ننطح فعالیت در اینستاگرام و مقایسه‌های مبتنی بر ظاهر)» نارضایتی از.تطنویر بدنی دانشجوایان دختر را پیش‌بینی کند. پونده نژادان و همکاران (۱۳۹۷) در پژوهشی با عنوان «پیش‌بینی کیفیت زندگی براساس خوردن ذهن آگاهانه با میانجی‌گری تصویر بدنی و رفتارهای خوردن در زنان متأهل دارای اضافه وزن و چاقی» نشان دادند بین خوردن ذهن‌آگاهانه با کیفیت زندگی» رابطه مثبت و معنادار و بین تصویر بدنی و رفتارهای خوردن با کیفیت زندگی, رابطه منفی و.معناداری وجود دارد. خداپناه و همکاران (۱۳۹۹) دار پژوهشی پا عنوان «نقش واسطه‌ای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین سیستم‌های مغزی-رفتاری با رفتارهای خوردن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی» دریافتند سیستم‌های مغزی-رفتاری و تنظیم شناختی هیجان در پیش‌بینی رفتارهای خوردن افراد صادق فسائی و همکاران (۱۳۹۹) در پژوهشی با عنوان «مطالعه جامعه شناختی رابطه مدیریت بدن و ارزش سرمايه جنسی در بین زنان (مورد مطالعه: زنان متولد دهه 1۰ شهر همدان) واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۱۳۳ نشان دادند میانگین پرداختن به مدیریت بدن از سوی زنان جامعه مورد مطالعه برابر با ۳/۳ از ۵ است که رقم جالب توجهی بود. در این میان؛ بعد سر و صورت با میانگین (۳/۷۱ از ۵) از وزن بالاتری نسبت به سار ابعاد مدیریت بدن نزد جامعه موردمطالعه برخوردار بود. قانع عزآبادی و قاسمی (۱۳۹۹) در پژوهشی با عنوان «پدیده داغ ننگ چاقی در زنان ۶۶- ۵ ساله در شهر یزد» نشان دادند متغیر مقایسه اجتماعی,» بهترین پیش‌بینی‌کننده داغ ننگ چاقی در خارج از کشور نیز مطالعات متعددی درباره چاقی و اضافه وزن صورت پذیرفته است. هرچند ,بیشتر این پژوهش‌ها با استفاده از روش کیفی و رویکرد جامعه‌شناختی انجام شده است. گزاشن 0۵9 در پژوهشی با عنوان «چاقی: رهنمودهای جامعه‌شناختی برای پزشکان بهداشت» نشان داد که تجربه چاقی, روش‌های درک آن و.انتظارات جامعه در اين مورد متأثر از ارزش‌های فرهنگی و فرآیندهای اجتماعی؛است که درابستز تاریخی شکل گرفته‌اند. مالینوسکا و همکاران! (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان «الگوهایرژیم غذایی مرتبط با چاقی و اضافه وزن: تا چه زمان باید گزارش‌های ناصحیح در تجزیه‌وتحلیل گنجانده شوند؟» دریافتند که ارزش غذایی رژیم‌های غذایی و میزان مصرف نسبی چندین گروه از محصولات غذایی بین افراد با وزن طبیعی و چاق متفاوت است. همچنین؛ بین الگوی رژیم غذایی غربی و چاقی رابطه شریفی و همکاران؟۲ (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان «شیوع اضطراب و؛افسردگی در بیماران دارای اضافه وزن و چاقی» نشان دادند شاخص توده,بدنی و درصد چربی در بین بیماران اضافه وزن و چاق دچار اضطراب يا افسردگی به‌طوّز معناداری بالاتر"است. اضطراب و افسردگی نیز با شاخص توده بدنی و درصد چربی در گروه‌های مختلف ارتباط مثبت دارد. ۱۶ مطالعات ,ی زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ کدی و همکاران! (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان «تجزیه‌ و تحلیل مدل معغادلات ساختاری برای ارزیابی عوامل مرتبط با اضافه وزن و چاقی در زنان یائسه» به این نتیجه رسیدند که میانگین درصد چربی بدن و ناحیه چربی در زنان یائسه به‌طور معناداری بیشتر از زنان قبل از یائسگی لمامشا و همکاران" (۲۰۱۹) در پژوهشی با عنوان «شیورع اضافه وزن و چاقی در زنان و مردان لیبیایی» دریافتند چاقی و اضافه وزن به‌عنوان سریع‌ترین موضوع کشورهای درحال رشد به یکی از جدی‌ترین چالش‌های مقامات لیبیایی در حوزه بهداشت عمومی تبدیل شده است. تنوی و همکاران؟ (۲۰۱۹) در پژوهشی با:عنوان «بررسی ارتباط متغیرهای اقتصادی و اجتماعی با اضافه وزن و چاقی در بین زنان شهری متجاهل بنگلادش» نشان دادند که شیوع اضافه وزن و چاقی در زنان شهری بنگلادشی ۳۶ درصد است و.با افزایش سن و ثروت, احتمال سون و همکاران* (۲۰۱۸) در پژوهشی با عنوان «فراتحلیل تغییر و ریسک‌های کار در انواع چاقی‌ها» به این نتیجه رسیدند که کار شبانه بیش از سایر عوامل باعث ابتلا به چاقی یا اضافه مرور پیشینه تجربی پژوهش نشان می‌دهد هرچند در چند ساله اخیر پیرامون موضوع چاقی و اضافه وزن و شناسایی عوامل موثر بر آن مطالعات زیادی در داخل و خارج از کشور انجام شده است. اما رویکرد حاکم بز بیشتر اين. پژوهش‌ها" پزشکی و سلامت‌محور بوده و در واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۱۵۶ به‌منظور ارتقای چارچوب مفهومی پژوهش, در ادامه, نظریه‌هایی که با رویکرد جامعه‌شناختی به موضوع چاقی و اضافه وزن پرداخته‌اند» معرفی و به اختصار توضیحات لازم پیرامون آنها ارائه شده است. البته» بیشتر رویکردهایی که به فرایند مراجعه زنان به باشگاه‌های بدنسازی پرداخته‌اند مورد بررسی قرار گرفته تا ضمن پوشش شکاف تحقیقاتی اشاره شده در بخش پیشینه تجربی, اگدن (۲۰۱۰) از نقطه نظر فیزیولوژیکی رفتاری به علت شناسی چاقی پرداخته است. چندین نظریه فیزیولوژیکی به توصیف دلایل چاقی پرداخته‌اند. یکی از این نظریه‌ها نظریه‌های ژنتیکی است که طبق آن. اندازه در خانواده‌ها به ارث می‌رسد و اين‌که کودکی دچار اضافه وزن شود به وزن والدین بستگی دارد. به عنوان مثال, داشتن یک والد چاق به میزان ۶۰ درصد احتمال چاق شدن فرزند را افزایش می‌دهد. درصورتی که هرذو والد چاق باشند ۸۰ درصد شانس چاق شدن فرزند افزایش می‌یابد. برعکس»«اجتمال این‌که والدین,لاغن افرزندانی فزون وزن داشته باشند خیلی کم, در حدود ۷ درصد است (گارّن و همکاران "» ۷۱)). دز مجموع, این پژوهش‌ها بیانگر نقش قوی عوامل ژنتیکی در پیش‌بینی چاقی هستند. یکی دیگر از نظریه‌ها مربوط به اشتها است که طبق آن» تمایل ژنتبکی با کنترل اشتها ارتباط دارد. در سّال‌های اخیر پژوهشگران تلاش کرده‌اند تا ژن یا مجموعه‌ای از ژن‌ها را شناسایی کنند که مسئول چاقی هستند. با این‌که» در برخی از مطالعات, با استفاده از حیوانات کوچکه ژن منفردی شناسایی شده که با چاقی مفرط در ارتباط است؛ اما در انسان هنوز این مسئله روشن نشده است (اگدن, ۲۰۱۰). با این حال دو کودک مبتلا به نقص ژن,شتناسایق شده‌اند؛ که این بژن" تولید لین را بزعهده دارد و مسئول اطلاع‌رسانی به مغز برای متوقف کردن غذا خوردن است (آگاه هریس» ۱۳۹۰: ۳۶). زمانی که جنبه‌های روان‌شناختی مسئله چاقی درنظر گرفته می‌شود. به‌طور گسترده عقیده بر این است که بیشتر اختلالات روان‌شناختی نتبجه چاقی است تا اين‌که علت آن باشد. بنابراین» چاقی از نظر خود افراد چاق» یک اختلال بسیار جدی است؟؛ اگرچه از دیدگاه دیگران ممکن اسنت این گونه نباشد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که چاقی شدید از بیماری‌های مهم ۱۹ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ روان‌پزشکی است که بر کیفیت زندگی تأثیر گذاشته و سلامت را مختل می‌کند. در بسیاری از موارد این موضوع باعث بروز مشکلات و درد و رنج ناشی از عوارض فیزیکی چاقی می‌شود عوامل بسیاری منجر به انگ چاقی می‌شود. محتوی تبلیغات طیف وسیعی از سازمان‌ها از جمله رسانه‌ها صنعت کاهش وزن» صنعت مد سیاست‌های دولت. دانشگاه‌ها و حرفه پزشکی بیان‌کننده این است که لاغری نشانه سلامت و پیروی از ایده‌آل اجتماعی است (کوگان و ارنس برگرا» ۱۹۹۹). به نظر می‌رسد این سازمان‌ها بین لاغری و سلامت» زیبایی و شهروندی مسئول بودن» ارتباط قائلند. واکنش عمومی به چاقی شامل ترکیب پیچیده‌ای از قضاوت اخلاقی, ارزش‌های اجتماعی و واقعیت‌های علمی اسل»(ساگری "و ریلی آ ۲۰۰۵). افراد چاق افرادی» تنبل» پرخور بی‌انگیزه و ناسالم قلمداد می‌شوند.گافمن" (۱۳۸۹) سه منبع متمایز در ارتباط با ۱ کسانی که ظاهرشان مطابق با هنجارهای فرهنگی"مرتبط با زیبایی‌شناسی نیست. ۲ کسانی که نواقصی در ویژگی‌های شخصیتی و فردی"و: اخلاقی دارند. کسانی که به واسطه تعلق به گروهی خاص مورد انگ واقع می‌شوند. همچنین» خانواده» گروه همسالان و رسانه‌های گروهی در انتقال فشارهای اجتماعی-فرهنگی برای لاغرشدن نقش مهمی برعهّده دارند که در.بین این سه منبع؛نیز رسانه‌های گروهی بیشترین اهمیت را دارند و در ارتقای فرهنگ لاغری ایده‌آل نقش اساسی ایفا می‌کنند. به‌نظر گربنر؛ (۱۹۹۶) اهمیت رسانه در خلق راه‌های مشترک انتخاب وانگریستن به رویدادها است که وی این فرآیند را کاشت انگاره‌های غالب می‌خواند. درواقع» رسانه گرایش دارد روایت‌های یکسان و نسبتا پذیرفته‌شده‌ای از واقعیت‌های اجتماعی ارائه دهد و مخاطبان خود را با آن فرهنگ‌پذیری واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۱۷۳ سازگار کند. کاشت یعنی مخاطبان و بینندگان» درونی‌کردن نگرش تلویزیونی و رسانه‌ای را بپذیرند. در این دیدگاه فرض می‌شود. کسانی که مصرف رسانه‌ای بیشتری دارند. در مقایسه با کسانی که مصرف رسانه‌ای کمتری دارند. به سبک‌های زندگی نمایش داده‌شده در تلویزیون و دیگر رسانه‌های دیداری-شنیداری گرایش بیشتری دارند (قادرزاده و همکاران» ۱۳۹۱). پژوهش حاضر با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای انجام شده است. رویه نظریه زمینه‌ای» یک روش کیفی است که مجموعه رویه‌های سیستماتیک را به کار می‌گیرد تا نظریه‌ای مبتنی بر استقرا درباره پدیده‌ای شکل گیرد. در این روش حرکت از جز به کل است و درواقع محقق به گردآوری منظم اطلاعات و تجزیه‌وتحلیل داده‌هایی می‌پردازد که از پدیده مورد مطالعه استخراج شده‌اند. در این رویکرد. گرداورایق اطلاعات و تجزیه‌وتحلیل در.یک رابطه متقابل و دوسویه با یکدیگر قرار دارند. در روش نظریه زمینه‌ای هرگز تحقیق از یک نظریه شروع نمی‌شود تا آن را به اثبات برساند, بلکه از یک حوزه مطالعاتی آغاز می‌شودو ای فرصت داده می‌شود تا آن‌چه متناسب و مربوط به آن است» آشکار گردد (اشتراوش و کوربین /۱۳۹۰: ۲۳). میدان پژوهش در تحقیق حاضر, شهر شیراز و نمونهآماری شامل زنان باشگاه‌های بدنسازی شهر شیراز بود. پس از حضور محقق در میدان, با افراد موردنظر مصاحبه‌های عمیق صورت پذیرفت و تا رسیدن به اشباع نظری و دستیابی به اطلاعات لازم مصاحبه‌ها ادامه پیدا کرد. در طی مصاحبه با ۱۲ نفر ازامشارکت کنندگان اشباع نظری تحقق یقت و مصاحبه‌ها تکمیل گردید ۱۸ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ داده‌هایی که جمع‌آوری آنها درطول پژوهش و به‌کمک ااشکال گوناگون مصاحبه صورت گرفت. با استفاده از فرایند کدگذاری در مراحل مختلف» تجزیه‌وتحلیل شد. به‌طورکلی داده‌ها باید از سه مرحله کدگذاری عبور کنند تا درنهایت اطلاعاتی که واجد ساخت نظریه هستند را ارائه دهند. پژوهشگر در تدوین نظریه زمینه‌ای» کار خود را با کدگذاری باز! آغاز کرد که هدف آن عرضه داده‌ها و پدیده‌ها در آقالب مفاهیم است. براساس"کدگذاری باز کدگذاری محوری۲ انجام می‌شود؛ یعنی پژوهشگر مقوله کدگذاری باز را شناسایی و در آن به‌عنوان پدیده مرکزی متمرکز می‌شود. سومین مرحلف کدگذاری انتخابی ؟است که در آن مدل‌سازی و توسعه قضایا و فرضیه‌ها صورت می‌گیرد. در کدگذاری انتخابی» مقوله‌ها در قالب مدل با یکدیگر عرضه می‌شوند واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۱۹۳ و ارتباط آنها توصیف می‌گردد. همچنین» در این مرحله, نظریه به اشکال متعددی ارائه می‌شود. در پژوهش حاضر از چند فن برای اعتباریابی داده‌ها استفاده شده است: ۱ استفاده از فن ممیزی: در این روش» چند متخصص در روش کیفی و نظریه کار زمینه‌ای بر جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها نظارت کردند. این نظارت تمام مراحل کدگذاری, مفهوم‌سازی و استخراج مقوله‌ها را دربر داشت. یعنی تمام مراحل کدگذاری, مقوله‌بندی مفاهیم و ساخت ۲ کنترل یا اعتباریابی از سوی اعضا: در این روش» یافته‌های پژوهش در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار گرفت و از آنها خواسته شد تا نظر خود را درباره یافته‌های کلی و ۳ مقایسه‌های تحلیلی: در این روش#به,دادهشاییخامپطلاجعه شد و ساخت‌بندی نظریه با داده‌های خام مقایسه و ارزیابی.گزدیّد: در این مرحله؟ پژوهشگر میان مصاحبه‌های خام و مصاحبه‌های کدگذاری‌شده فراین" رت و برگشتی راانجّامداد تا بر اساس مقایسه مداوم در این بخش یافته‌های پژوهش حاصل از تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌های عمیق با زنان دارای تجربه حضور و مراجعه به باشگاه‌های بدنسازی ارائه شده است. داده‌ها به روش خرد و سطربه‌سطر تحلیل شدند. در مرحله بعد, پس از انتزاع مفاهیم از گزاره‌ها با یکدیگر مقایسه و مفاهیم مرتبط با عنوان مفهوم کلی‌تر به نام مقوله یکپارچه شدند. تمامی مفاهیم جمدسیگ ناه در پوشش شش ۲ کثرت باورها و اعتقادات مربوط به اندازه و جذابیت بدن ۷۰ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ این مقولات اصلی در مرحله کدگذاری انتخابی یا گزینشی به یک مقوله هسته تخت عنوان طبق دیدگاه و درک مشارکت‌کنندگان می‌توان گفت که درکی سیال از چاقی و اضافه وزن در بین آنها وجود دارد و این خوانش در بین مشارکت‌کنندگان متفاوت و متغیر بوده است. برخی از مشارکت‌کنندگان چاقی را به وجود چربی موضعی ربطذاده‌اند و بزرگی بازو و باسن را کاملا بی‌ارتباط با چاقی دانسته‌اند. برخی :از آنها به شاخص توده بدنی؛اشازه کرده‌اند و این شاخص را مبنایی برای چاقی یا داشتن وزن ایده‌آل فرض کرده‌اند. همچنین مشارکت‌کنندگانی بیان کرده‌اند که بین چاقی و اضافه وزن تفاوّتیوجود ندارد و هر کسی که اضافه وزن داشته باشد» چاق به‌شمار می‌آید و برخی دیگر کاملا این دو مفهوم را دو شاخص کاملا متمایز درنظر گرفته‌اند. یکی از مشارکت‌کنندگان در مورد تفاوت بین چاقی او.اضافه وزن این گونه اظهارنظر نمود: «(اضافه وزن یعنی اين که فرم عادی بدن تا حدودی از وزن نرمال حارج شده و با رژیم قابل کنترل هست» اما چاقی برأمدگی.بیش از جد شکم, پهلی سینه و باس قآهشت که یک چیز زائد, افراطی و زشت هست و درواقع شکل افراطی اضافه وزن است)» (کد ۳) یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان برداشت"متفاوت خود از چاقی و اضافه وزن و تفاوت اين (چاقی تمامی بدن را درگیر می‌کند. حتی بازوها دست‌ها پا مچ پا. ولی چربی همه‌گیر و نیست. واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۳ در ادامه این مشارکت‌کننده» انواع وزن‌ها را در سه مقوله متفاوت وزن سلامتی» وزن تناسب‌اندام و وزن زیبایی دسته‌بندی نمود. این مشارکت‌کننده به‌صورت مفصل, تفاوت‌های سه «یک وزن سلامتی داریم. یک وزن تناسب اندام داریم. یک وزن زیبایی داریم. متأسفانه انگار این وزن زیبایی خیلی وزن پایینی است. وزن تناسب را دوست دارم. ان توی وزن سلامت هم هستم. ولی وزن تناسب را دوست دارم؟ یعنی بین زیبایی و سلامتی هست. وزن سلامنی آن هست که بی ا مآّی را حساب می‌کنند و می‌گویند شما در اين وزن ی که هستی مشکلات قلبی و مشکلات سلامتی و مشکلاتی که افراد چاق با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند وجود ندارد. از این مر ز که بالاتر بروید خطراتی مانند قنده دیابت و ... به‌وجود می‌آید. وزن تناسبی به این صورت است که من مثلا وزن سلامتم شاید 17 نا ۸ کیلوگرمباشد.ولی وزن تناسب من ۸ کیلو هست. وزن زیبایی من ۵4 کیلو هست. ولی.من ۵۶ کیلو را به‌هیچ غنوان دوست ندارم. چون حیلی لاغره برای من؛ و دوست ندارم این قدر لاظر شوم یعنی واقعا مرا دوست دارم و دوست دارم با خورد و نحوراک و ورزش منظم و هر روزه به وزن تناسیم برسم).(کد ۱) یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان» چاقی و اضافه وزن را از زاوایه ادیگری نگاه نمود و این دو را بیشتر به جنبه‌های فردی و روان‌شناختی.ربط داد. وی:ادراک خود را به این شکل بیان نمود: «کس ی که چاق هست از لحاظ روحی حیلی درگیر هست وآسیب روحی دیده است. اعتماد به نفس پائینی دارد و قبول کرد است. و اطرافیان ژیاد به.ا و تنذک رادادفان :کسی که می‌گوید من اضافه وزن دارم؛ وزن برای او ملاک نیست» سایز خودش را خحیلی چک می‌کند و دوست دارد یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان به تفاوت‌های بین چاقی و اضافه وزن پرداخت و چاق بودن را به تپل و زشت بودن مرتبط نمود و اضافه وزن را توپری دانست. وی ادراک خود را به‌صورت ۷۲ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ «نسبت به قدم تناسب داشته باشم و تپل و زشت به‌نظر نرسم. چاقی خیلی نو چشم میاد و همه جا زده بیرون اما اضافه وزن انگار طرف آدم نوپری هست»(کد ۲) ۲ کثرت باورها و اعتقادات مربوط به اندازه و جذابیت بدن از نظر برخی از مشارکت‌کنندگان جذابیت‌های بدنی تا حدودی وابسته به اندازه بدن یا همان چاقی و لاغری است. بر اساس نظر مشارکت‌کنندگان, اعتقادات و باورهای زیادی درباره چاقی وجود دارد و به تبع آن. جمع زیادی که چاق هستند خود را زیبا ارزیابی می‌کنند. یا افرادی که از نظر وزن» در وضعیت ایده‌آلی قرار دارند» جذابیت خود را پائین ارزیابی می‌کنند و رضایت چندانی از نوع بدنشان ندارند. اما برخی از"مشارکت‌کننذگان معتقدند که زنان چاق و دارای اندازه بزرگ می‌توانند جذاب و سالمآباشند. آنها,احساسن خود راادزازابطه با پذیرش اندازه بزرگ از نظر جذابیت و همچنین درک سلامتی بیان کردند و اعتقاد داشتند که جذابیت به داشتن اندازه خاص بستگی ندارند و افراد در: اندازه‌های«متفاوت می‌توانند "چذاب به‌نظر برسند. یکی از مشارکت‌کنندگانی که از فرم بدنی خودش چندان رضایت نداشت؛و آن را به ازدواج ربط داد «(بدئم را دوست ندارم و ناراضشی هستم از بدئم. من قبل از ازدواج حیلی لاغر بودم اما بعد از یکی از مشارکت‌کنندگان ادراک خود را در این زمینه به شکل زیر بیان نمود: «احساس می‌کنم خحیلی زیاد اضافه وزن دارم تقریبا ۱۵ کیلو زیادا دارم و باید کم کنم؛ قرم بلنم رو دوست دارم در کل بلنم رو هم دوست دارم (آدم نو پری هستم و استخوان‌بندی درشتی دارم) اما تلاش می‌کنم به وزن ایده‌ّل نزدیک شوم و اين اضافه وزئم از بین برود»(کد ۷) یکی از مشارکت‌کنندگان اظهار نمود با اين‌که کمی اضافه وزن دارد؛ اما شکل بدنش را واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ار «(پدنم را خحیلی دوست دارم؛ ول ی کمی اضافه وزن دارم که کنترل می‌کنم» احساس بدی ندارم به یکی از مشارکت‌کنندگان گفت حسی خوبی نسبت به بدنش داشت و مایل بود به شکل ایده‌آلی که دوست دارد برسد. ادراک خود را بدین نحو بیان نمود: «به‌طو رکلی خودم بدنم رو دوست دارم اما مسلما ه رکسی دوست دارد بهتر از این چیزی که هست باشه هم از نظر ظاهری هم از نظر سیستم بدن ی که فرد بتواند خودش را تو شرایط سنحت مدیریت کند که کم نیارد مثل شرایط کار و شرایط دیگر» (کد ۱۲) یکی از مشارکت‌کنندگانی که حس خوبی نسبت به بدنش داشت آن را به ایده‌آل و مطلوب احس حوبی دارم در حال حاضر بدنم را خیلی دوست دارم چون وزنم ایدثال هست اندامم خحوب هست مه رلباسی دوست دافته اش ما ی پرشم» ولی هلا اعا#هینم را دوست نداشتم خیلی ناراحت بودم نمیتوانستم لباس‌های مورد علاقم ام را بپوشم و برای لباس خریدن دچار مشکل شده بودم مجبور بودم لباس‌های بخرم که شکمم معلوم نشوده.و من نسبت به اندامم هميشه مشارکت‌کنندگان دیگری در این مورد اظهارنظر کرده‌اند که از تنوع دیدگاه‌های آنها حکایت دارد. یکی از مشارکت‌کنندگان.در این ؛مورد اظهار نمود.که شخصا خسنیخوبی نسبت به شکل بدنی‌اش دارد. اما خانواده شوهرش باعث شده این خس خوب دچار چالش شود. وی آدراک «حس خحوبی به بدنم دارم اینجوری نیست که دوست اش نداشته باشم مشکلی با آن ندارم اما اخیرا شرایطی پی شآمده که کمی اذیت ام می‌کند چون حس می‌کنم هیکلم خوب نیست و اين برداشت به حاطر خانواده شوهر در من به وجود آمده است»(کد ۵( :۲ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ برخی دیگر از مشارکت‌کنندگان درباره اندازه‌های بزرگ نظرات منعطفی داشتند. بیشتر آنها می‌دانستند که اضافه وزن دارند و از وزن خود راضی نبودند. در واقع بیشتر خانم‌ها گزارش کردند که اولین موردی که تمایل دارند درباره خودشان عوض کنند کم کردن وزن است. تعداد زیادی گفتند که احساس خودآگاهی درباره اندامشان دارند و عنوان نمودند هنگامی که بدون لباس هستند یا وقتی در آینه نگاه می‌کنند احساس ناراحتی دارند. یکی از مشارکت‌کنندگان تجربه زیسته خود را در مورد چاق بودن به این شکل بیان نمود: (به بدنم خیلی نوجه خاصی دارم و اهمیت میدهم قبلا بدنمام رو دوست نداشتم چون خیلی چاق شده بودم در حد ۲۰ کیلو. اما الان که وزن کم کردم از تمام اعضای بدنم تشکر می‌کنم از مطالعاتی که در مورد نارضایتی اژبدان صوّویت گرفته استتا آن‌آراالبشتر با هنجارهای فرهنگی اجتماعی مرتبط دانسته‌اند. درونی‌شدن هنجارهای فرهنگی اجتماعی زنان را می‌توان نوعی اجبار تلقی کرد. این شکل از قدرت در همه کارهایی:که زنان انجام می‌دهند. به نوعی وجود دارد و در عین حال ملموس است و منشا خاصی ندارد. از آنجا که هیچ ساختار اجتماعی روشنی وجود ندارد که زنان را به این شیوه‌ها مجبور کند. به نظر می‌رسد رفتار «طبیعی» است که به نوبه خود. شناسایی» افزایش آگاهی! و ایتجّاد "تحولات "اجتماغی" ارا "بستیاو«سخت‌تر می‌کند. اعتقادات شرکت‌کنندگان در مورد اندازه و شکل ایده‌آل بدن به شدت توسط تصاویر مثبت از اندازه و شکل قبلی بدن آنها ناشی شده است. تعدادی از خانم‌ها اظهّار داشتند که با گذشت سن, افزایش مسئولیت‌های خانوادگی» شغلی و فرزندآوری باعث شده که دچار اضافه وزن شوند و وزن ایده‌آل خود را از دست دهند. مشارکت‌کنندگان هنگام بحث در مورد اندازه و شکل بدن ایده‌آل خود» ابراز علاقه کردند که به قبل از ازدواج يا قبل از فرزندآوری بازگردند. از اندازه و شکل اولیه ایده‌آل بدن به‌عنوان راهنمایی برای سنجش رضایت و نارضایتی زنان از بدن فعلی خود استفاده می‌کردند. یکی از مشارکت‌کنندگان تجربه زیسته خود را به‌شرح زیر بیان نمود: واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۲۵ (قبل از ای ن‌که بچه‌ام را به دنیا بیاورم» وزن بدنم کاملا ایده‌آل بوده شکم من کاملا رو فرم بود؛ و هنگام یکه د رآینه نگاه می‌کردم خحیلی حس خوبی به بدنم داشتم. الان اینجور نیست و متأسفانه بعد از زایمائم از فرم نرمالش حارج شده. دوست دارم به همان وضعیت قبلی برگردم»(کد ۱۱) یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان که علت اضافه وزن و چاقی خود را بارداری عنوان نمود. (بارداری باعث اضافه وزنم شد چون من دچار فشارخون بارداری شدم. علاوه‌بر اين‌که چاق شدم» ورم زیادی هم داشتم. ۲۵ کیلو اضافه کردم که ۵ کیلوش کم شد و زمانی که ۰ کیلو اضافه وزن داشتم شکم خیلی بدی داشت م که رفتم عم ل کردم»(کد ۶) به دلیل تمایل آنها برای بازگشت به اندازه و شکل,قبلی؛ندن. چندین نفر از مشارکت‌کنندگان اظهار داشتند که درحال حاضر باازدست دادن و یا حفظ "وّزن:خود» آرزوی دستیابی یا نزدیک شدن به وزن ایده‌آل را از دست داده‌اند. برای برخی از مشارکت‌کنندگان, اندازه و شکل بدن از سوی دیگر داده‌های ما دو نوع خودپنداره شامل انتقاد از خود و اعتماد به نفس و رضایت از فرم بدنی را نشان می‌دهد که با تصویر بدن پیوند ناگسستنی دارند. زنانی که عمدتا از خود انتقاد داشتند» به داشتن مشکلات تصویری از"بدن و رعایت استانداردهای جسمی که نمی‌توانستند بدسه آورند تمایل بیشتری داشتند. متناوبا زنان عمذتا با اعتماد به نس و آگاه نسبت به خود؛ بیشتر در مورد. زمینه خارجی چاقی صحبت می‌کردند و کمتر در برابر استانداردهای وزن» آسیب‌پذیر بودند. گروه دوم برای حفظ احساسات و ارزیابی‌های مثبت در مورد بدان خود به یک حس قوی از خودمتکی بودند: بسیاری از مشارکت‌کنندگان بیشتر از اين‌که تحت تأثیر «عوامل بیرونی» مانند رسانه‌ها باشند از تأثیرپذیری از خود انتقاذ از خود صحبت می‌کزدند. مشارکت‌کنندگان درک کاملا متفاوتی از شکل ظاهری بدن و جنبه‌های خاصی داشتند که برای دستیابی به تصویر ذهنی خود از بدن ایده‌آل, باید اصلاح شوند. به یک معنا می‌توان آنها را به‌عنوان تمرین و خود نظارتی دانست. بسیاری از مشارکت‌کنندگان از نرسیدن به وزن ایده‌آل و یا نداشتن قدرت» احساس ناامیدی ۳۹ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ داشتند. برخی خود را با اعمال محسوس مانند عدم خرید لباس» مجازات می‌کردند. یکی از مار کت کسدگان ادراک خود را در این زمینه به شرح زیر بیان نمود: «من نمی‌خواهم در اين وضعین ی که هستم لباس بخرم» زیرا می‌خحواهم وزن خود را تغییر دهم و یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان خود تحریمی را مربوط به انتخاب لباس‌های تیره ربط داد و اعتقاد داشت که به اجبار به این خود تحریمی تن داده است. وی ادراک خود را چنین بیان نمود: «همچنین موقع خرید لباس خیلی دچار مشکل شده بودم می‌رفتم داخحل مغازه یک لباس تن مانکن می‌دیدم می‌گفتم بدهید می‌گفتنند ساپز شما نیست خیلی ناراحت می‌شدم وقتی می‌پوشیدم می‌دیدم اصلا نو تنم نمی‌رود و مجبوربودملباس‌های رنگ تیزه بگیرم سیاه سورمه‌ای مشکی اما نگرش و نگاه فرد به وزن ایده‌آل هم از قوضوعات دیگر مورداشاره بود. اگرچه بسیاری از شرکت‌کنندگان در مورد وزن خود ابراز نگرانی کردندو برخی هم؛از آن رضایت کامل داشتند. بیشتر آنها اظهار داشتند تمایل بیشتری به اندازه‌های مختلف بدن دارند. تصور می‌شود همان‌طور که در رسانه‌ها به تصویر کشیده می‌شود.» برخی از زنان بیشتر دنبال کنترل وزن هستند و برای لاغری ارزش بیشتری قائل هستند. در مقابل زنانی هم هستند که به دنبال کنترل وزن خود نیستند و این گروه اظهار داشتند که بر جنبه‌های دیگر زیباسازی بدن مثل خفظ مو, ویرایش مو و لباس تأکید دارند. مطابق با تأکید بر ظاهر بدن چندین شرکت کننده اتأکید کردند که زنان باید لباسی متناسب با اندام خود انتخاب کنند: بسیاری.از زنان بیان نمودند که این امر به‌ویژه برای زنان دارای اضافه وزن بسیار مهم است. این مشارکت کننده ادراک خود را به این شکل بیان کرد: «اين اضافه وزن یک چیز بدی هست که بای د آن را از بین ببرم به شاطر اين‌که بهتر به نظر برسم زیباتر باشم لباس به تنم قشنگ‌تر بشیند» اعتماد به نفسم بیشتر می‌شود و درواقع الان اين اضافه وزن باعث شده اعتماد به نفسم کمتر بشود مخصوصا وقتی می‌خواهم لباس بخرم و اندازه‌ام واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۷۳ نیست و اين‌که احساسم این هست آدم‌های موفق ‏ وآدم‌های که دیگران قبولشون دارند آدم‌های هستند که تناسب اندام دارند ‏ ولاغر هستند و من اين تناسب اندام را ندارم»(کد ۸( یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان که هم تجربه زیسته چاق بودن را داشت و هم از تجربه وزن ایده‌آل برخوردار بود این تجربه زیسته را به صورت زیر عنوان نمود: «وقتی لاغر هستی به‌نحاطر لباس‌های که می‌پوشی بفیه یه جور دیگر نگاهت می‌کننده با لذت نگات می‌کنند و خحوشایند بقیه هست و حنی زمانی که چاق میشی از نگاه بقیه منوجه میشی خحودنو نگاه می‌کنند شکمت نگاه می‌کنند من تجربه هر دو را داشتم. تناسب اندام رو حس بقیه برخی از مشارکت‌کنندگان معتقد بودند: که با تحمیل خودتحریمی‌ها و با اجازه گفتگو منفی با خود. در واقع در ظلم و ستم روا داشته بر خود شریک هستند. بعضی از زنان نیز اعتقاد داشتند که هنجارهایی را که از محیط فرهنگی اجتماعی آنها نشأت گرفته در درون خود و برای خود انتظارات و بسترهای اجتماعی و خانوادگی نقش هامی در شکل دادن به تصاویر شرکت‌کنندگان از بدن‌های خود داشت. زنان با استفاده از مقایسه اجتماعی و تعامل با,دیگران به ارزیابی ظاهر خود می‌پردازند. دیدگاه زنان آنسبت به "بان خود (و بدن زنان.دیگر) تا حد زیادی وابسته به تفسیر آنها از هنجارهای فرهنگی و خانوادگی, تعامل با زنان دیگر و شرکای جنس مخالف/مردان برخی از مشارکت‌کنندگان نیز اظهار داشته‌اند درک آنان از بدن خود به‌نحوه درک آنها از توانایی‌هایشان در انجام تعهدات و ایفای نقش‌ها و مسئولیت‌هایشان بستگی دارد. این زنان توضیح دادند الگوبرداری از رفتار خوب و همچنین سالم بودن برای مراقبت از آنها مهم است. بسیاری از زنان بیان کردند که مراقبت از کودکان نقشی است که در جامعه ارزش زیادی دارد. ۷۸ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ یکی از مشارکت‌کنندگان از زمینه‌های خانوادگی فراتر رفت و به زمینه‌های فرهنگی قومی اشاره نمود و اعتقاد داشت که اين زمینه فرهنگی تعیین‌کننده شکل بدن است. وی ادراک خود «معمولا در فرهنگ جامعه لر خانم‌های تو پر و استخوان‌بندی درشت را می‌پسندنده دخت رلاغر را دوست ندارنده فکر می‌کنند که مریض هست و با حدایی نکرده مشکلی دارد»(کد [6 چندین مشارکت‌کننده بیان کرده‌اند که ممکن است تصورات بدن زنان از خود و سایر زنان براساس شرایط خانوادگی متفاوت باشد. زنان بر این باور بودند که زنان تمایل دارند درباره اندازه و شکل بدن خود با سایر اعضای خانواده مباحثه و گفتگو کنند. یکی از مشارکت‌کنندگان بستر خانواده را امر مهمی تلقی نمود که بافرایند چاقی پیوند ناگسستنی دارد. وی به این صورت «اگر مادر شم چاق باشد پس ارو لگامت: جاق نگل وگل لا بیشمر مادزان: خحاله‌ها زر عمه‌ها همه چاق هستنند. مادرم آشپزری می‌کنه و ما.روزانه سه وعده غذا می‌خوردیم. واقما غذای اضافی باقی نمی‌مونه؛ ‏ واين شرایط را هیا من که شتر چاق بشیما(کد ۷ یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان هم به شرایط خانوادگی اشاره نمود و اعتقاد داشت که هنجار و ارزش‌های خانواده بر مبنا. چاقی می‌باشد و 9 آین سلترا لازغری امری رایج و متداول نیست. این مشارکت‌کننده ادراک خود را به شکل زیر عنوان نمود: «وقتی چاق شده بودم پدر و مادرم می‌گفت خحوبی و ایده‌أآل هستید و اضافه وزن نداریده تازه نحوب شدید و وقنی لاغر کردم می‌گفنند مریض می‌شویده موهات می‌ريزد و پوسنت چروک در ادامه این مشارکت‌کننده به ژنتیک خانوادگی اشاره نمود و اعتقاد داشت که بستر خانواده که استعداد و ژنتیک چاقی در آن وجود دارد» تسریع‌کننده فرایند چاقی است. واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز 9و ۹ «ما ژنتیکش رو هم داریم نو خانواده ما مادرم, خحواهرم و برادرم چاق هستند. خحانواده مادری من استعداد چاقی را دارند که باید خحیلی مواظب باشیم و حواسمون به همه چی باشد. متأسفانه دیدگاه خانواده این هست "شکم که بوسترن برد رن گ کلستان بوذ دیدگاه کلی‌شان این هست که چاقی و اضافه وزن طبیعی به قول خودشون شکمشون گوشنی است»(کد ۱۰) زنان سعی می‌کنند که تأیید اجتماعی دیگری را به‌دست بیاورند. اين دیگری هم می‌تواند جنس مخالف به‌عنوان شریک زندگی و یا جنس موافق و سایر زنانی باشد که می‌تواند تسریع کننده جایگاه فرد در بین این گروه باشد. از سوی دیگر زنان پیام‌ها و واکنش‌ها دیگران را تعبیر یا تفسیر به رأی می‌کند و آن‌چه را که دوسکت,دارندیاز آن برداشت می‌کنند. از طرفی» زنان در برخی موقعیت‌ها سعی می‌کنند بیشتر.دریافت‌کننده پیام‌های دیگران باشند. در این وضعیت. عینیت بخشیدن به زنان و اظهارنظر درباره بدن آنها به‌عنوان یک "زفتار؛طبیعی, حتی مورد انتظار مردان پذیرفته شود به چالش کشیدن و شروع تغییر دشوار است. با پذایرش عینیت به‌عنوان «امر طبیعی»» زنان ممکن است احساس عاملیت آخوه را کاهشن, دهندهو*انشیّب‌پذیر در برابر نظرات مردان باشند. آسیب‌پذیری زنان در بزابر امهانظرهای ذیگران من است ناشی از تمایل به تأیید اجتماعی و ارزشی باشد که برای رشد و توسعه خود در روابط فردی قائل هستند. به‌علاوه» نظرات مردان پیام‌های فرهنگی اجتماعی موجود را تداوم می‌بخشند. يافته‌ها نشان می‌دهد که با انتقال پیام‌های فرهنگی اجتماعی» فشار اجتماعی موجود برای بدن زنان تقویت می‌شود تا راهی خاصی برای اظهارنظر در مورد بدان دیگری باشد. همان‌طور که در نقل قول بعدی نشان داده شده است» نظرات شریک زندذگی مشترک, در مورد بدن زنان نیز می‌تواند نوعی کنترل اجتماعی تفسیر شود. نظر یکی از مشارکت‌کنندگان نشان داد فعالیت بدنی به‌دلایل سلامتی به‌عنوان بخشی از تأثیر خارجی بر توانایی و انگیزه این زنان در کنترل وزن تلقی می‌شود. تفسیر مجدد در یک زمینه مثبت ممکن است فرصتی را برای زنان فراهم کند تا احساس عاملیت داشته باشند و در برابر پیام‌های منفی مقاومت کنند و یک محیط حمایت‌کننده‌تری برای ایجاد تصویر بلاش مقیت ایجاد کننت. با ان جال:در حالی که ازنات تین نظراتی را تسیر می‌کتنن ۳۰ مطالعات ری زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ و به مثابه پیام‌های دلسوزانه و دوستانه. تلقی می‌کنند. وقتی با دقت بیشتری مورد بررسی قرار می‌گیرند. این اظهارنظرها را می‌توان به‌عنوان اشکال مختلف کنترل اجتماعی برای حفظ وضع موجود نیز تعبیر کرد. به‌معنای تأثیرگذاری بر دیگران» نظارت بر پیشرفت و کنترل یکدیگر و تلاش برای کسب تأیید اجتماعی است. در میان خود. زنان نیز خود پیام های اجتماعی - فرهنگی را در مورد بدن خود پذیرفته و آن را تقویت می‌کنند. زنان در این مطالعه بیشتر در مورد تأأثیر یکی از مشارکت‌کنندگان به افکار عمومی جامعه و نگرش عامه مردم جامعه نسبت به افراد چاق اشاره نمود و اعتقاد داشت که افراد چاق با کلیشه‌های مثل تنبل» شلخته و عدم موفق شناخته (جامعه فکر می‌کند کسای یکه دازا ی اضافهآوزن هستند به نخودشون نمی‌رسند تنیل هستند شلخته هستند و در جامعه و زندگی موفق نیستند کسانی که اندام متناسبی دارند بدون هیچ دستاوردی به موفقیت می‌رسند و افراد فکر می‌کنند در جامعه موفقتر هستند(کد ٩) یکی از مشارکت‌کنندگان به‌تأیید اجتماعیق جنس*مخالف,وهامیت آن اشاره نمود و نظر «در حد جمله‌های کوتاه که به من می‌گفتند تپل شدی. برای من مهم بود که اين من بعد از مدت‌ها می‌خواهد ببینه به منم ی‌گوید تپل شدی یا لاغر شدی. اما کمی ناراحت می‌شدم. یکی از مشارکت‌کنندگان به واکنشن‌های همسرش به‌عنوان شریک زندگی اشاره نمود و اعتقاد داشت که در مقابل اظهارنظرهای همسرش در وهله اول واکنش‌هایی منفی نشان داده و معتقد بود بعد از درگیری با اضافه وزن متوجه اظهارنظر درست همسرش شده است. وی ادراک خود واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۳۱ (همسرم از اول میحالف چافی من بود و واکنش نشان می‌داد می‌گفت داری وزن اضافه می‌کنی و هیکلت داره به هم می‌ریزه و دیگر برنم یگردد به قبل. اوایل نمی‌پذیرفتم و با آن برخورد می‌کردم اما بعدش دیدم درست می‌گوید و حق با اوست. حتی تو روابط زناشویی تأثی رگذاشته بود اکثرا نو خانه دعوا می‌کردم و قهر بودم»(کد ۳) یکی از مشارکت‌کنندگان به ارتباط مطلوب با جنس مخالف اشاره کرد و آن را به مثابه عاملی درنظر می‌گرفت که روابط را بهبود می‌بخشد. این مشارکت‌کننده ادراک خود را چنین بیان نمود: (در ارتباط با آقایون این قضیه خیلی تأثیر دارد به خحاطر هیکل خوبم بوده» چون برجستگی دارم. یک جاهای دوست داشتم این چربی نباشد چون احساس می‌کردم اعتماد به نفسم می‌گیرد و مقابل آاقایان. » زمانی که شکم دارم دوست ندارم برم پارتی: اما زمانی که شکم ندارم دوست دارم برم و لباس قشنگ بپوشم. این قضایا نو ذهنم هست و نمی‌شود کتمان کنم»(کد ۶) سرانجام» زنان توضیحات مربوط به اضافه وزن خود را به پزشکان ارجاع دادند و عنوان نمودند که طبق دستورالعمل‌های متخصصان مل,کرده‌اند. از نظر مشارکت کنندگان, متخصصان بهداشتی هستند که قادر به شناسایی و تبیین وضعیت چاقی و بهبود این وضعیت و نائل شدن به وضعیت ایده‌آل هستند و بر همین اساس بیشترین ارتباط را با آنها دارند. روایت‌ها حاکی از آن بود که نظرات پزشکان بر احساس:زتان در مورد بدنشنان,تأثیر دارد. برخلاف اظهارات شریک زندگی و جنس مخالف, زنان معمرّلا اظهارنظر پزشکان را الّجددا تفسیر و تعبیر نکردند. یکی از دلایل مور در عدم تفسیر مجدد. اقتدار ادراک شده پزشکان است. از آنجا که زنان به ندرت قدرت متخصصان بهداشت را زیر سویال می‌ردند دانش خود راگر علم عینی می‌دانستند تأثیر متخصصان بر تصویر بدن هژمونیک تلقی شده است. با این حال, متخصصان بهداشت نیز در یک بستر فرهنگی اجتماعی تعبیه شده‌اند که بر برداشت خود از بدن زنان تأثیر می‌گذارد. علم تنها بخشی از اين برداشت‌ها است. آن‌چه که در این ارتباط و طبق نظرات و ادراک مشارکت‌کنندگان می‌توان گفت تنوع پراکندگی زیاد نظرات متخصصان در مورد چاقی» فرایند ۳۷ مطالعات ,ی زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ چاقی» پیامدهای چاقی و نحوه کنترل و مقابله با چاقی می‌باشد. از نظر مشارکت‌کنندگان هر کدام از این متخصصان و پزشکان راه حل خاص خود را دارند و برای درمان چاقی از راهبردهای متفاوتی سود می‌برند و بر همین مبنا می‌توان گفت که دستورالعمل‌ها پزشکی در مورد چاقی از تنوع و پراکندگی زیادی برخوردار است و در ادامه به برخی از اظهارنظرهای مشارکت‌کنندگان یکی از مشارکت‌کنندگان به درمان سریع نسبت به چاقی توسط متخصص و فرد مبتلا به چاقی اشاره می‌کند. وی ادراک خود را بدین شکل بیان نمود: «فقط یک نکته در جامعه و در نزد برخی از متخحصصان وجود دارد» همه دنبال راه‌حل‌های سریع و فوری هستند مثل کوچک کردن معدهآویتکر تشی کهیمتسفانه عوارض زیادی ذارد. ذنبال ورزش مداوم و پیوسته نیستند؛ و اي نکه همه بای آن هیکل و فرم پدنشون را بپذیزند و خودشون دوست داشته باشند و برای سلاشیش ون "و رزش کنند و به فک تغذ یشوّن؛باشند»(کد ۱) یکی از مشارکت‌کننده به الکترودرمانی به مثابه یکی از روش‌های کنترل چاقی اشاره نمود و اعتقاد داشت که بعد از مدتی به سراغ انجام ورزش‌های برای کنترل چاقی مراجعه کرده است. (زمان یکه راهنمایی بودم خحیلی چاق شدم الکترودرمانی رفتم ولی بعدش من سع ی کردم هر روز برنامه ورزشیم داشته باشم یوگا پیاده‌روی و بدنسازی رفتم»(کد ٩) یکی از مشارکت‌کنندگان به عمل لیپوماتیک اشاره نموذاو معتقد بود که با توجه به پیامدهای منفی به این عمل تن داده است. او ادراک خود را به چنین بیان کرد: «به حاطر چاقی تصمیم گرفتم عمل کنم و عمل لیپوماتیک انجام دادم؛ و 5 کیلو چربی شکمی برداشتم ۲ ماه بعد از عمل هم ورزش‌های سنحت جسمانی مانند کوه‌وردی, صخره‌نوردی و سنگ‌نوردی انجام دادم که باعث شد هر روز شکمم تخت بشود و عمل‌ام برنگردد)(کد ۱۲) واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز 9و ۳۳ یکی از مشارکت‌کنندگان نیز از رعایت رژیم‌های غذایی که زیر نظر متخصصان انجام داده به مثابه درمان چاقی اشاره نمود. وی تجربه زیسته خود را به‌صورت زیر شرح داد: «یک دوره رژی م کنوژنیک گرفتم که راضی نبودم و اين نوع رژیم مواد نشاسته‌ای و قندی ندارد فقط مراد چرین پرزیسی مشعصی هسته نرایق دوره می‌تراست مکلس مراد چرس بکورم یک عالمه کره بخورم روغن حیوانی مصرف کنم و این حجم زیاد مصرف چرپی حس خوبی به من نمی‌داد حالم خوب نبود (احساس شادی» سبکی و لذتی که بعد از غذا می‌خوری نداشتم و احساس سنگینی می‌کردم از نوع غذاها و بوی غذاها خوشم نمی‌آمد) اما کاهش وزن داشتم و رژیم ام را عوض کردم و رژیم جدیدم اسمش روزه دوره‌ای هست یک زمانی در روز می‌توانی غلذا مصرف کنی محدودیت نوع غذایی نداری ولی محدودیت ساعنی داری ۱1 ساعت غذا همچنین مشارکت‌کنندگان به گستردگی زیاداین پیامدهای چاقی و اضافه وزن اعم از پیامدهای جسمی و روحی و روانی اشاره نمودند. یکی از آنها به:عدم بارداری زنان به‌عنوان «کسانی که چاق‌تر هستند بیشتر درگیراییّماری هستند ملد دیدم خانمی که به خحاطر چاقی نمی‌تواست باردار بشود. افراد چاق به خاطر اين‌که سیستم ایمنی بدنشون پائین‌تر هست بیشتر یکی از مشارکت‌کنندگان به انواع بیمارهای قلبی او دیابت اشاره نود و آنها را تلنگری دانست که باعث شده بیشتر مواظب بدنشی باشد. وی ادراک خود را به*این شکل بیان کرد: («چاقی باعث دیابت و بیماری‌های قلبی می‌شود و چون تو خانواده پدریم همه درگیر این بیماری هستند من حیلی حواسم هست و باعث شده بیشتر به سلامتیم فک رکنم و وزنم را کنترل کنم)(کد یکی از مشارکت‌کنندگان به انواع بیمارهای روحی اشاره نمود و اعتقاد داشت که: ۳ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ «چاقی باعث بهوجود آمدن همه مریضی‌ها می‌شه. دوران کرونا هم مشخص شد چاق‌ها بیشتر می‌گيرند. از لحاظ روحی و جسمی آسیب‌های زیادی می‌زنه لا خواهرم دچار افسردگی و انزوای اجتماعی شده بود و دوست نداشت جایی بره. اعتماد به نفس شسآمده بود پائین)(کد ۰) یکی دیگر از مشارکت‌کنندگان ادراک خود را به این صورت بیان نمود: (برای خانم‌های جنبه روحی و جسمانی دارد جنبه روحیش می‌تواند کاهش اعتماد به فس, حضور نداشتن در اجتماع» افسردگی. جنبه جسمانی بیماری‌های قلبی عروقی» مشکلات روایت‌های زنان نشان داد که تصویر وانگرش نسبت به بدن ایده‌آل یک ساختار ثابت ندارد و پویا و متغیر است و دارای عناصر متعددی می‌باشد. به‌نظر.می‌رسد تصویر بدن در تجربیات و درک زنان از آن تجربیات تعبیه,شنده است و زنان در مواجهه با:تجربیات.گذشته یا کسب و ایجاد تجربیات جدید. در فرم بدن ایده‌آل تجدیدنظرهای اعمّال می‌کنند که متفاوت از شکل‌های گذشته آنها است. تغییرات می‌توانند زودگذر باشند و يا اثرات قابل.توجه و ماندگارتری داشته باشند که روایت‌های زنان چندین مضمون مشترک را نشان داد که متن فرهنگی و اجتماعی متناسب با تصویر بدن را نشان می‌دهل*تجزیه و «تلیل.روایت‌ها,نشان.داد.که تضویر بدن تحت تأثیر زمینه‌های خارجی مانند رسانه‌های جمعی است. این تأثیر خارجی بر تصویر بدن زنان» تحت تأثیر عواملی مثل روابط اجتماغی .با سایر زنان آتعامل با"شریک جنسی, ارتباط و تعامل با متخصصان بهداشت و همچنین تحت تأثیر خودپنداره خودشان از بدن می‌باشد. هر یک از این جنبه‌ها بر بخش‌های زیادی از خودپنداره نسبت به بدن و نحوه نگرش نسبت به بدن مطلوب و بازنمایی بدن ایده‌آل در جامعه تأثیر دارد. بسیاری از زنان ابراز داشتند که نوع نگرش و بازنمایی نوع فرم بدن در ذهن دیگران به خصوص همسران و سایر زنان تأثیر عمیق, عمدتا ناخودآگاه بر تصویر بدن آنها دارد. به همان نسبت که سیالیت و تکثر زیادی در مورد بدن ایده‌آل وجود دارد» واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز ۳۵ نسبت به اين‌که اضافه وزن و چاقی چیست. نیز نگرش‌های سیال و متکثری وجود دارد. بر اين آساسی می‌توان گفت که با توچه.به این‌که:معیارهای نسبتا پذیرفته‌شده‌ای نسبت :یه وان آیده‌آل وجود دارد که براساس آن میزان چاقی و اضافه وزن را تعیین می‌کنند» در نزد مشارکت‌کنندگان وزن ایده‌آّل و اين‌که در شرایط اضافه وزن و چاقی به‌سر می‌برند به شرایط مختلفی وابسته است که در مدل پارادایمی زیر به برخی از این شرایط و بسترها پرداخته شده است. -هنجارهای خانوادگی مربوط به # تفسیر نظرات دیگران نسبت به -هنجارهای خانوادگی مربوط به لت سیال - فشار اجتماعی دیگران ایا رات آعضای تساراد - خود نظارتی و خود کنترلی ۳۹ مطالعات ,ی" زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ طبق مدل پارادایمی بالا می‌توان گفت که شرایطی مثل خوانش سیال از چاقی و اضافه وزن» نگرش متکثر نسبت به جذابیت‌های بدن» تنوع زیاد در نگرش به اندازه ایده‌آل, دستورالعمل‌های پزشکی متکثر و دستیابی به تأیید اجتماعی از طرف همسر و از طرف دیگران از جمله شرایطی به‌حساب می‌آیند که به‌صورت علی بر تکثر و دیدگاه سیال نسبت به بدن ایده‌آل و به تبع آن نسبت به چاقی و اضافه وزن دارند. شرایط مداخله گر بیشتتر جنبه شخصی و ذهنی دارند و شامل مواردی مثل تعبیر و تفسیر نگرش دیگران نسبت به بدن فرد و خود نظارتی فرد می‌باشد. همان‌گونه که در مدل مشاهده می‌شود. این پدیده در بستر خانواده و زمینه‌های اجتماعی ظهور کرده و انتظارات و هنجارهای اجتماعی و به خصوص ارزش‌ها و هنجارهای خانوادگی فرد در در مورد راهبرد مشارکت‌کنندگان می‌توان گفت. که اکثریت این آنها دو راهبرد به‌کار برده‌اند. راهبرد اول, همنوایی یا همسازی با موضع موجود یا همان عاملیت‌مندی زنان بوده که به‌نوعی نشان می‌دهد مشارکت‌کنندگان در آن وضعیت از نوع فرا بدنی واوزن خود رضایت داشته‌اند و بر همین مبنا اقدام و عمل خاصی جز تلاش«جهت حفظ وضع,موجود انجام نداده‌اند. راهبرد دوم مقاومت است که از تکثر زیادی نیز برخوردار؛بوده است؛ از جمله می‌توان به مقاومت منفعل, فعال و بازتابنده اشاره کرد. چنین اشکال مقاومتی را می‌توان در نزد برخی از مشنا رکتت‌کندگان پیدا کرد. بسیاری از زنان علائم مقاومت انفعالی مانند خشم و درونی شدن را نشان ,ذادند. اما تعداد: کمی‌گاز زنان طقاوطت/ نحالا فیک اک کلم کمازژیزدن را ابراز ذاشتند: همان‌طور که در اين بخش نشان داده شد» پرخی از زنان هم از راهبرد مقاومت بازتابی استفاده کرده‌اند. این مقاومت به شکل پذیرش .از خود و روشنگری صورت گرفته که روند روبه‌رشد شکل‌گیری این نگرش و اين دیدگاه با پیامدهای زیادی همراه هست که می‌توان فهرست‌وار آنها را شامل پیامدهای مثل دوگانگی و ابهام و چندگانگی» مسئولیت شخصی و ننگه, نسبت دادن برخی از مشکلات به وزن» عدم امنیت غذایی و خوردن احساسی, ابهام و تردید نسبت به واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۳۷۲ دستورالعمل‌های پزشکی,» پارادوکس خوش استایلی و چاقی» پذیرش برخی از کلیشه‌های مرتبط با چاقی و ناآگاهی و ابهام نسبت به رفتارها مخاطره‌آمیز چاقی و ابهام در پیامدهای اصلی چاقی ادراک و روایت‌های زنان نشان داد که تصویر بدن و نوع نگاه به فرم بدن» یک ساختار ثابت و غیرقابل تغییر نیست. بلکه در صورت مواجهه زنان با تجربیات جدید و تفسیر مجدد تجربیات قدیم» این ساختار دچار تحول و تغییر می‌شود و ساختاری پویا و دارای نوسان است. تأثیر قدرتمند و ناخودآگاه رسانه‌ها بر تصویر بدن, با زمینه‌های داخلی زنان (اعتماد به نفس و انتقاد از خود) و روابط آنها با دیگران, مانند شریک زندگی مشترک و سایر زنان در تجربیات و ادراک می‌توان گفت که تصوير بدن نه تنها,تخت»تأثیر مأهیت نظرات,دیگران می‌باشد؛ بلکه تفسیر و که هنجارهای فرهنگی اجتماعی درونی,خود موجب پویا بودن این ساختار می شود. برخی دیگر پذیرش بدن خود را به‌دنبال روش ی از تأمل و توانمندسازی«توصیف می‌کردند. با توجه به این یافته‌ها تلاش برای بهبود چهره بدن زنانآو با تکمیل سلامت آنها دیگر نمی‌تواند فقط روی کاهش قدرت ملموس صنعت و رسانه‌ها متمرکز شود. بلکه باید شامل تغییر روابط اجتماعی, شیوه‌ها و قراردادها در روابط روزمره از جمله با متخصصان بهداشت. تعامل با همسران و شریک زندگی مشترک خود نظارتی و خود انتقادی را لحاظ کرد روایت‌های مشارکت‌کنندگان نشان.داد که" چندین آمویّت بای تأثیرگذاری بر درک تصویر بدن و اين‌که در وضع چاقی و اضافه وزن به‌سر می‌برند وجود دارد. مطابق سایر مطالعات تصویر بدن, علی‌رغم نگرانی مشارکت‌کنندگان در مورد کنترل وزن خود. احساس کردند که با توجه به این‌که مشغول کنترل وزن هستند؛ به همان نسبت طیف گسترده‌ای از اندازه بدن را می‌پذیرند و بر ظاهر کلی از جمله مو و لباس تأکید دارند. یونگ (۲۰۰۸) نیز در پژوهش خود به همین نتیجه ۳۸ مطالعات ,ی زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ رسید و دریافت زنان سیاه‌پوست بیش از این‌که به‌دنبال کنترل وزن باشند» بیشتر نگران ظاهر به‌جای تمایل به گنجاندن در دسته‌های وزنی تعریف شده از خارج. بسیاری از مشارکت‌کنندگان اظهار داشتند که مایلند به اندازه یا فرم بدنی خود» به‌ویژه قبل از بچه‌دار شدن؛ بازگردند. عامل دیگری که در درک تصویر بدن از زنان تأثیرگذار شناخته شد. زمینه‌های اجتماعی و خانوادگی بود. یافته‌های ما با مطالعات قبلی مطابقت دارد که نشان دادند شریک زندگی مشترک می‌تواند از طریق نظرات خود و به‌طور غیرمستقیم از طریق درک زنان از شکل و اندازه ترجیحی بدن همسر خود بر تصویر بدن زنان تأثیر مثبت و منفی بگذارد. می‌توان گفت نظرات منفی شرکای زندگی لوا برای زنان در برخی از: موقعیّت‌ها آسیب‌زا است؛ که ممکن است به دلیل نیاز آشکار زنان به جاذبه بین فردی و یافتن و حفظ یک شریک زندگی باشد. ظاهر زنان با توجه به رضایت زناشویی» کیفیت رابطه جنسی و وفاداری در روابط مهم‌تر از ظاهر مردان است و رضایت زناشویی با رضایت بدنارتباط دازد. با این تخال, نتایج‌انشان داد که شرکای عاشقانه یا شرکای بالقوه بر تصویر بدن زنان بزرگسال:در رابطه با راحتی با فعالیت جنسی و صمیمیت تأثیر می‌گذارند. در پژوهشی که توسط بنفورایت" و آهمکاران (۲۰۰۸) در مورد زنان آمریکایی آفریقایی تبار انجام شده هم به برخی از این شرایط اشاره شده و اين‌که شریک جنسی فرد در فرایند چاقی و نگرش نسبت به چاقی و بدن ایده‌آل پیوند چندجانبه‌ای دارد. واکاوی داده‌ها نشان داد که روش‌های تفسیر تلفیق و مقاومت در برابرآفرهنگ اجتماعی در شکل‌گیری تصوير بدن از زنان, نگرش .نسبت به چاقی را روشن می‌سازد. از دیدگاه این زنان تصویر بدن سازه ایستایی نیست: بلکه دازای عناصر متعدد و پویا و متغیر است. به‌نظر می‌رسد این نمایشگر «سیال» تصویر بدن در تجارب و درک زنان از تجربیات آن و فرایند زیسته مشارکت‌کنندگان نهفته است. روایت‌های زنان چندین مضمون مشترک را نشان می‌دهد که متن فرهنگی و اجتماعی متقابل تصویر بدن را نشان می‌دهد. با این حال» زنان ممکن است پیام‌های فرهنگی-اجتماعی را که توسط کسانی که با آنها رابطه دارند به آنها منتقل می‌شود» دوباره تفسیر واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۳۹ کنند. تفسیر مجدد در یک زمینه مثبت‌تر ممکن است فرصتی را برای زنان فراهم کند که احساس بر این اساس می‌توان گفت که متخصصان بهداشت و نهادهای مربوطه باید مراقب باشند که نتایج این پژوهش را به‌طور جدی مورد توجه قرار دهند و در امر درمان و سیاست‌گذاری از آن به نحو احسن استفاده کنند. ضمنا تا زمانی که محیط اجتماعی به سمت وسیعی از اندازه‌های بدن سالم تغییر نکند. این خطر همچنان باقی می‌ماند که با اعمال واسطه‌ها و عدم رضایت از تصویر بدن, پیامدهای سلامت جسمی و روحی آن گسترش یابد. ۰ مطالعات ری زنان سال ۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ آگاه هریس, مژگان. (۱۳۹۰). اثربخشی چهار مداخله روان‌شناختی بر مدیریت شاخص‌های وزن و ابعاد سلامت (زیستی- روانی - اجتماعی) افراد دارای اضافه وزن. رساله دکترا دانشکده اشتراوس, انسلم و کوربین» جولیت. (۱۳۹۲). مبانی پژوهش کیفی» فنون و مراحل تولید نظریه پونده نژادان» علی‌اکبر» عطاری» یوسفعلی و دردانه» حسین. (۱۳۹۷). پیش‌بینی کیفیت زندگی براساس خوردن ذهن آگاهانه با میانجی‌گزی تصویژ‌تلانی و رفتارهای خوردن در زنان متأهل دارای اضافه وزن و چاقی. فرهنگ مشاوره:و روان؛درمانی, ۳۵(۹۲). ۰۱۶۱-۱۷۰ حسنی پور ازگمی» سهیل.» فتحعلی پور» محمد. دریابیگی خطبه سرا زضا و سهیلی آزاده علی‌اکبر. (۱۳۹۵). بررسی اضافه وزن و چاقی در دانشجویان علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۹۶. مجله خداپناه مژده. سهرابی» فرامزر» احدی» حسین و/تقی‌لو صادق. (۱۳۹۹). نقش واسطه‌ای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین سیستم‌های مغزی-رفتاری با رفتارهای خوردن در افراد دارای رستمی» نیر و راد فیروز. (۱۳۹۸). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن در بین بانوان ورزشکار. زرشناس» ساره.» کربلایی نوری» اشرف.» حسینی» سیدعلی.» رهگذن مهدی.» سیدنور» رضا و مشتاق, نهاله. (۱۳۸۹). تأثیر ورزش هوازی بر نگرش زنان در مورد تصویر بدنی. توانیخشی, واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز اه صبائی ماسوله, فاطمه. (۱۳۹۰). رابطه خود تنظیمی» انتخاب ادراک شده» شایستگی ادراک شده و انگیزه فعالیت بدنی با بهزیستی روانی در مدیریت وزن ساکن تهران. پایان‌نامه کارشناسی صادق‌زاده» مرضیه.» زارعی» زهرا و خرمایی, فرهاد. (۱۳۹۸). پیش‌بینی نارضایتی از تصویر بدنی دانشجویان دختر براساس ابعاد شخصیت. مطالعات اجتماعی روانشناخنی زنان» ۵۹(۱۷)» صادقی فسائی, سهیلا.» فاضل, رضا و رضایی» حسین. (۱۳۹۹). مطالعه جامعه‌شناختی رابطه مدیریت بدن و ارزش سرمايه جنسی در بین زنان (مورد مطالعه: زنان متولد دهه ۹۰ شهر قادرزاده» امید.» قادرزاده» هیرش,.و حسر‌پناه» حسیل. (۱۳۹۱)؛ تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر قانع عزآبادی» فرزانه و قاسمی, وحید. (۱۳۹۹). پدیده داغ نگ چاقی در زنان ۱۵-۶۶ ساله در گافمن, اروینگ. (۱۳۸۹). داغ ننگ: چاره‌اندتشی.برای هوّیّت ضایع شده. ترجمه مسعود کیانپور. محتشم امیری» زهرا و مداخ محسن., (۱۳۸۵). بررستی میزان اضافه آوزن و چاقی در بین دانشجویان پژشکی دختر دانشگاه گیلان. مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران. ۸) 5 مزع 10 محل کم سا0 ۵۶ دوعص نا ماه 1656 .(2011) 34۰ مکنه77 لده۸ -[2عزع 1010 ) کصمزعمصعصنل المع وصه کععنلصز خطاهنه ۶ و خصعصععمصعص عطا 0۵ 07 3۵7206 ,کلوع15 257 بعام060 خطع۵ 0۷۵۳۳ ۶و رلقن ملق زع و 1[مطل عم 7 56۵11722002 بجازکه ناه کل[ .(2005) .5 ,اعاه2 2 .36 .۸ ,3۳60۵ .10 وتتق۲ ع صجز ۲۵11-۳۵ مزع مامطردم فصه دمنامستصتی‌کنل 06۳6۵0 ,عع۵ 1۳ ۲ مطالعات ی زنان سال ۰۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ 13621 0صه اون معصتاعن .(0999) .2 ,ق3906 6 بل بل ق۲0۵8 0(۰)) ۳.۰ .ل ,770703 6 بش۸ ,1940 سل بش۸ مصتقعاحه8 ویک بش۸ ,۲0۳۶۵۲۵ 6 عط لا 2165 من مه عهسنا 0۷۵۳ سل عصمصحمط امومع هدمع هناگ [ 70۳۵1 ۸۲۱۵۲1۲۵۲ بعاعز ععععنل حعلنه‌کدتمنوجی وصه ععصفهاعزوم صناح‌عصز هز 50۵1 .(2020) .5 ,136786180 ۵7 .۷ ,889080 و۳ منگدزه7<1 .2 مف0صق 10806 ۲ 0ع00021دقه 10۳۲5 ۶و صمناقاده عطا 1۵۳ کزولقصد عمط صمتاهتوه ۴8۵7010 هل ۷0۵6۵ ل2کته م0620 صز واه خصه خطاهنه 0۷ 31165 .(1981) .7 .2 ,قص0ام 710 ی .۸ .36 501005 .36 .5 وزوعلند8 ,3 .5 68۳8۰ ,7۵0۲۲۵ ۸۳۱۵۲16۵ 7۳6 0۳600000 ککعصاجگ 0 ک تمصع تتنصح؟ عصنصنقصهع۳ ۲و ۲ ۳018 .(1994) .37 ,زا[ع موز 6۶ 3۰ مص2ع3/0 سل 03055 وت و06 7ع60 «(۳9) .10 و8370 للذ7 ۵ .7 مکضق 8 10 +عنا 0606 دمن له 156 منز [ع] 66 م(43-67 .00) ۳:60 0ص صوعط) هنز کععصد ۸0 نعا‌عگله ه 1/00 1 ۳11600 .(2012) .7 مطق280۵ صمکفق1 6۶ .17 ,38067206 .0 ,6۳۵0672306 70۳۵1 00۲ 6۰ 286 ه /003ط ,ک2ع ۲0 00 نام حکصم 1602 و 60۳60 ام ۲۳6 وصناع 105 .(2017) ۷۰ منصعققطی 6 ۳۰ 32۵020 ععصقطی 40 ]0 ,70۳۳۵ ۵20۰ ح ۷۳۵۵۵ 010 جع 15-44 عدمصه عصهناد جانه 0 ۰ 36211 1۵۳ علننع مزع منود ۸ نونده 05 .(2020) .ی .5 6۳366 بط ,101065۵72 نهنه 122020 .3 بساممتلقطاه۳ وک مخصته‌هوع۸ ساه‌صنصه‌د5 11 5065 ص اطاع زه 0۷6۳ 0صه آزدع‌طاه ۶و عع 2۳02160 .(2017) بش۸ مفهم۸ تلنعطاه‌5 41 ]٩ ,70۳۵ .2015 هز کععصعنی [معنوم کو دنا مهعطع1 ۶و 1368 .(2018) .5 ,00لنط اعد 6 .7 منفهط۸ ۳۰ م5 .36 متلق20 1۵۵۵0 -ق0۳ 6۷۵6۵ صنطعدمن1م۲ عطا هز همع صمامصه عننصهی که ع[۵ (267۹3۵0 13) .55-73 ,(11)4 مطلععط لمع نو و اما روط 0عع. «جانکه‌ اه هه ۶ 276۷2166 .(2019) .0 ,فواناه 2202000 6 ب ,8۵00028 ,1۳ ,16۵8503 ( 06 200 6 صق انا دمص ازع 0 هه داهن 0 واکاوی چاقی در نظام معنایی زنان در شهر شیراز و ۶:۳۳ (2020) .۸ مقکاکطا2تتصطا0 ی .۸ 36 ماد /26 )3/1002 ,3 .۸ ماد مصناد/1 ام اک ۸/۳۵۵ ناطع۵ 0۷6۳ مصه هط طزی #عاهنمععد عصعاهم بر ما16 65۰ :70 ,6۷16۷5 270018071 + عندتولقعهه صز 60و از 06 ۳5عا 0 مع۲کنط 40 0۷۵۳۷۵۵8۲ ۵۶ 270۷21606 .(2006) .34 ,2/3005 6 .7 منم صحطعقط2/0 ,707۵ 7۳0711071 .2003-ص فان حز کاصعوی لمعنوعص علقصهع؟ عدمصه اند 0 ۹0 ۵۰ روطالم۰ط ۳۳۵۵ توهصنامه ۶ روومامط وم 156 .(2010) .7 مصع0ع0 0 5058 ع ۷۷167 ص70 نصملمهسنگا ۵ معنصنا .ر0ع 20۵) «مزقطع0 عطا هصناهنله۳ .(2018) .0 مصنه‌عو730 ی .۸ ۷۰ مفتقاک۸ مش بش۸ مصقل2زع76< 800۵06 و 002005 ۳۵۲3 وصنامه آحغوصنص 0۳ 0ع۵8ط تلممو عغنز ۶و [عومص و0۳ 06۳۲۵8 ۵۲3 ۵۵۵ 0ص وصمصه کمن قطع0 عصناعه وصه ععمهن-0 0 متفه له 00[ .(2012) ۷۷۰ .5 ,قل2 2 .5 بل بتنقف۸ ,3 .ظ ,800600 ۶ 0۵61 ل5۵02 مدرم منظ .(2004) .2 3 ,عطق3160 ه بش سل مف[[ع002706ن3 5۰ 8001696606 هز اسقلنه‌کت کم کسام عطا هه عصناعه 0عع1 من 40 00657 10 006۹۰ 01 برع 5۵0010 156 .(2008) با 6دک گ .۸ 0۹68۲6 1 300 01 دمناهصه اوه مزع وامن0و5 .(2019) ۳۰ ,8۵0 ۵۶ .3 مفتقا1۵5 -1[ع56 06166 منطاعص۳۵120 عطا «مگ الوم 562۳6 (2011) .36 معلاه‌کق/3 نطاد5 ۶و 0۵00 0ص ععصعاع مهم 06۵۵0 مععزمط 06۳60 مط0ناقلناع ۳ 6 0 322866۲ ۲اع ۵ رز ۵11-898 تماصعص طانم ناه نمعنعوطام [3۳:۵۵0۵ 0صه ارعمامطل و2 ۶و والهد۳ ,کزدعط 1 +عاعق/3 بصع ط 16 صز هصانا (86۳۹1۵0 15) 6۳51۰ نصتآ نو طاهاه‌ دج 1 دعصه‌ان۸ ,دععصعن50 4 ۳۵۷۲ [هعزع 500010 .(2017) 17 ,8۵7۵ 6 8 ,38276 ,یگ ,3۳3986 نطاعع520 اهاط عنام 0 ۵۲ ۵06 ۳065 هدع 6 ع هصق 30007 666 منطعص‌نه ام ,70۳۳۵ 0۵۲1۵۲۶ .ان 020ع 13 هز 19805 هط ۵۵6۵ ۵۴ رو ععع) <آ) .101-144 ,(15)52 باهنوهام رد2 0۳۵ آم‌نوواو نهک کعنووک 0۳۷۵۵۵۹ 86 0۵ 0۶ 3۳600000 .(2019) 3۰ ,10۳۵66۵ 6 .7 من76ق7 ,3 م7206 ق5206 00۲۵۲ .کانه بانلم م0650 0۵ 02560 کاصعلنی علمسع؟ 1و ماگنه -99 ,(17)59 25۷60109160 0۳۵ آمزو نوک کعنونوک ۷۵۲۵۵۹۶ ۳٩ امد 7 ,07121 وزازل3/0۳2 +:کع0 زد 005 وهصنطع۵ ۷ .(2005) ۷۷۰ .ک ووعلنط 2 .0 .۸ وناهد5 40 ۳0[[0 ,کع6 2010 376010 ]٩ هنعط 06۳ کافعاصی ۳086 220 5 مطالعات ی زنان سال ۰۱۹ شماره ۶ | زمستان ۱۶۰۰ مفتتاه‌گه0ی .۸ .5 منطاولدط8 ,3 مفتاه‌گقط) مک 030۵70۱00 سل .5 منگهحقهط5 00 باعنجصه اه 3۳0۵1606 .(2020) .7 مطع ۸20 6 8 36۰ مطاف6 130" 100-۰ ,17 ,ع716نع016ع1 واد06 واه قصه ا دنه 0۷ انس عاصعناهم صز ۹0 :۳۵862۳ ع0هانلهو که هنعط .(2013) .7 مصلطم) ی بش۸ ,ککتا5102 :160 .(2 کگ۸ صنطهطاظ ماع 1) بکعتوتصطا هه کعسفع 0۳0 و1360 -3/1612 .(2018) .۸ سا ,156 6 3 شآ و7 مشآ و.۳ مفا و۳ و۷۷۵8 ۷۷.۰ ,۳68 .3 متتا5 ,6۷165 نوازعه 0 .کع یاه‌ اه عمج اه لقن وصه ۵۳۶ انطک 0۵ کنک هه ۰ ,۷10 +6 .5 ,790ق00له5 ,مگ ,113۹207730087 وگ وجاحه 0۵0۵ یگ 1 ,182001 -۵۷67 2058 #ازد6 0 200 ۲ و0۵۳۵ که دعاه عجرم عنم 500060 .(2019) ۰ ,(19)1 معل۵ع عتاطسم 82/6 حععلوهاعصهط ‏ ۵ع قاس 2۳60 -56760 .3 ,80227 هظ8 یگ مفنصنع11055 مش ,1۵۵13261-005 ,یگ ,737-50638 0 عک۳0ع 6 دامع و کا‌عاه 156 .(2010) 31۰ مطاعقاط3/05 :6 .8 ,21003 آ) .15-20 ,(11)2 ,86/00111100 ]٩ 70۵ ۷۵۵۵۵۰ صز کعلنکنااه عومصز ۳ وز علعناجه کنط1 .1۳۵0 ,ص165 ,17006۳۹2 دحطاه۸12 2022 0 0 (0ع) 5 هه کصع) عط عوهت وعاه‌طاساعنل علعناحه کوعع و 006 وی 0 ل[ه ۲ 7700 نا طخ۸ کصمصصمع عنقمی عطا ۳٩

پژوهش حاضر با هدف واکاوی چاقی و اضافه وزن در نظام معنایی زنان در باشگاه های بدنسازی شهر شیراز انجام شده و برای این منظور از نظریه زمینه ای به عنوان یکی از روش های کیفی استفاده نموده است. مشارکت کنندگان در پژوهش زنانی بودند که به باشگاه های بدنسازی شهر شیراز برای کاهش وزن مراجعه کرده اند، و از این بین تعداد 12 مشارکت کننده انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل و نتیجه آن دستیابی به هفت مقوله محوری و یک مقوله هسته است. مقولات محوری شامل خوانش سیال از چاقی و اضافه وزن، کثرت باورها و اعتقادات مربوط به اندازه و جذابیت بدن، تصویر رؤیایی از بدن ایده آل، زمینه مندی اجتماعی و فرهنگی بدن، تفسیر اجتماعی دیگری و پزشکی شدن تناسب اندام می باشد. مقوله هسته نیز روایت کثرت گرا از بدن ایده آل است. ظهور این پدیده، با پیامدهایی مثل دوگانگی و ابهام و چندگانگی، مسئولیت شخصی و ننگ، نسبت دادن برخی از مشکلات به وزن، عدم امنیت غذایی و خوردن احساسی، ابهام و تردید نسبت به دستورالعمل های پزشکی، پارادوکس خوش استایلی و چاقی پذیرش برخی از کلیشه های مرتبط با چاقی و ناآگاهی و ابهام نسبت به رفتارهای مخاطره آمیز کاهش چاقی و ابهام در پیامدهای اصلی چاقی و اضافه  وزن همراه بوده است.

348178

روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۹۴ ۷۳ امیر قمرانی* ا: مریم صمذی » مجدائه:تقی ناد + عبذالحسین شمسی هدف از این تحقیق بررسی روایی و پایایی مقیاس شخصیت تاریک - فرم ۱۳ سوالی (جانسون و وبستر ۲۰۱۰) در گروهی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی (۸۰ دختر و ۶۵ پسر) بود. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش‌های همبستگی گویه‌ها با نمره کل (تحلیل مواد)» همبستگی خرده آزمون‌ها با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. پایایی مقیاس یاد شده به‌وسیله روش‌های آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی بررسی گردید. یافته‌ها: همبستگی گویه‌ها با نمره کل (۰/۲۲تا ۰/۸۰) و خرده آزمون‌ها با نمره کل (۰/۷۵ تا ۰/۸۳) در تمام موارد در سطح 0>0/01 معنی دار بود. تحلیل عوامل» ۳ عامل ماکیاولیستی» پسیکوپاتی و خودشیفتگی را نشان داد که در مجموع, ۶۳/۳۰ درصد واریانس شخصیت تاریک را تبیین می‌کند. هم‌چنین ضرایب آلفای کرونباخ مقیاس برای خرده مقیاس ماکیاولیستی» پسیکوپاتی و خودشیفتگی و نمره کل به ترتیب ۰۰/۹۲ ۴۰/«و ۶۸/*و ۰/۸۱ بدست آمد. ضریب پایایی تنصیفی مقیاس نیز ۰/۷۸ برآورد شد. هم‌چنین مشخص شد که بین دختران و پسران به لحاظ شخصیت تاریک تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: در مجموع» نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مقیاس شخصیت تاریک از روایی و پایایی مطلوبی "- استادیار گروه روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص, دانشگاه اصفهان *- دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص, دانشگاه اصفهان "- دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص, دانشگاه اصفهان آ- کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص, دانشگاه اصفهان یکی از موضوعات رایج در روانشناسی شخصیت., جست و جوی چارچوب‌هایی مستدل و استوار از صضفات انسانی بوده است. تا به امروز سازه‌های متعددی برای بررسی این صفات پیشنهاد شده: که هریک چشم اندازی منحصر به فرد و سازمان یافته را در این رابطه مطرح کرده اند. در این میان سازه شخصیت تاریک (سه تایی تاریک!) به عنوان یک نقطه کانونی در پژوهش‌های اخیر مورد اسطافه قرار فده است,روسلگا اکومر ورورنون ۳۰ ۸1 اصطلاج,شحصیت تاریک یرای آشارهد سه صفت اجتماعی ناپسند؛ ماکیاولی آ, خودشیفتگی" و پسیکوپاتی * (جامعه ستیزی) توسط پولهاوس و ویلیام* (۲۰۰۲) مطرح گردید. این سه صفت به نوعی همگی بر شرارت اجتماعی, سردی سردی عاطفی, دورویی و پرخاشگری تمرکز دارند (نقل از جانسون و مک کاین ۲۰۱۲۰). تیپ شخصیتی «ماکیاولی» از نظریه «نیکولو ماکیاولی» فیلسوف ایتالیایی قرن پانزدهم میلادی اقتباس شده است و براساس دو دیدگاه عمده: «هدف, وسیله را توجیه می کند» و «صحبت کردن. مطابق میل مردم» استوار می باشد. ماکیاولی تمایل فرد.برای فریب دیگران جهت رسیدن به منافع شخصی است (پولهاوس و ویلیام ۲۰۰۲۰). اصطلاح خودشیفتگی از افسانه یونانی نارسیس گرفته شده است» جوانی که عاشق تصوير خود در آب رودخانه شد و تلاش وی برای در آغوش کشیدن خویش منجر به مرکش شد زبانگ و کش او ۲ص هودشیفته با نشانه‌های اخساس خودبزرگ بینی» اشتغال ذهنی با تخیلات موفقیت. قدرت, استعداد زیبایی, احساس همه توانی» استثمار در روابط بین فردی و فقدان همدلی مشخص می‌شود (کاپلان و سادک.۲۰۰۷). پسیکوپاتی وین اختلال شخصیتی شناخته اشده ذر روآنپزشگکی بوذه که تأریخچه بالینشی طولانی داره: پسیکوپاتی یک اختلال شجسغتی شتذامی شنه ربا مشکلات, رفتبری واجتسامی مد است که پیش آگهی قابل انتظار ضعیفی*در بین اختلالات شتخصیتی دارد. پسیکوبّات‌ها در کل با عباراتی همچون نداشتن احساس گناه و پشیمانی و سطوح پالای تکانشوری توصیف می‌شود(هیل ,۲۰۰۴). درسال‌های آاخیر تلاش‌های زیادی در جهت.پرداختن بدسازه شخصیت تاریک شده استا: ذر روان شناسی تکاملی (تئوری تکامل انطباقی) چارچوبی جهت شرح پدیدآیی و تکامل صفات تاریک روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۴٩ ۷۵ در چارچوب روابط انسانی مورد استفاده قرار گرفته است. برای مثال, نتایج پژوهشی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که سطوح بالای شخصیت تاریک در افراد با دستکاری در محیط کارا" (جانسون, اسلمسکی, پارتیکا ۲۰۱۲ تمایل بیش‌تر به استفاده از مواد مخدر (جانسون» کوئینگ و و تاست۲۰۱۰۰) ۰ شوخی‌های ظلمانی " (وسلکا" و همکاران,۲۰۱۰» تکانشگری و هیجان خواهی (کریسل,کراسیر و وبستر۲۰۱۳) همراه است. علاوه بر بررسی این صفات در جارچوب روابط انسانی» کاوانا" و همکاران (۲۰۱۳) در پژوهشی نشان دادند که افراد با سطوح بالای شخصیت تاریک نگرش‌های مثبت کمتر و اعمال همراه با ظلم و ستم بیش‌تری را نسبت به حیوانات نشان می‌دهند. آنها بیان می‌کنند که رفتارها و نگرش‌های وابسته به صفات تاریک تنها محدود به روابط انسانی نیست و کلیه روابط دیگر را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. هم‌چنین در این زمینه پژوهش‌های دیگری نیز صورت گرفته است که نشان می‌دهد. ارتباط بین صفات تاریک و رفتار جفت گیری در مردان نسبت به زنان قوی‌تر است. در واقع صفات تاریک تفاوت‌های جنسی را در رفتار جفت‌گیری تقدیل می‌کند. این یافته‌ها در راستای این 6گانراس هلان می‌کند صفات تاریک شخصیت یک جفت گیری استثماری را برای مردان فراهم می‌کند (جانسون» وبستر و اشمیت. ۲۰۰۹). هم‌چنین نتایج برخی از مطالعات حاکی از آن است که افراد دارآ شخصیت تاریک, نقایص هوشی و شناختی بیش‌تری را نشان می‌دهند (لیکن» ۱۹۹۵؛ نقل از جانسون و مک کاین۲۰۱۲۳۰) برای مثال افراد دارای سابقه رفتار متخلفانه و مجرمانه در آزمون‌های هوش نمرات پایینی را کسب کردند (لی نام" و همکاران۱۹۹۳۰؛ کابرول* و همکاران, ۲۰۶۹): اگرچه افراد ماکیاولی خود را زیرک و حسابگر در نظر می‌گیرند. اما نتایج نشان می‌دهد که ماکیاولیستی به جای آنکه با هوش عمومی در ارتباط باشد» بیش‌تر با انواع خاصی از توانایی‌های ذهنی همچون ذهن خوانی و هوش هیجانی در ارتباط است (جان و پولهاوس»۲۰۱3). اگرچه جنبه‌هایی از این صقات باتکانشگری, کوتاه بینی و نقص فر استذلال آنتزامی همراه است اما الزلنا و لش هر ماما فقایص شناختی رایج:وشایم نیستند (ابویل" و همکاران:۲۰۱۳): بااین حلل: ارجام وهمکارارل (۳۳۱۳) دز فراتحلیلی اظهار داشتنن که رابطه‌ای بین هوش عمومی و صفات تاریک شخصیت وجود ندارد و عوامل دیگری همچون سن. جنس نمونه و ابزار اندازه گیری در این میان نیز نقش دارند. در پژوهش‌های دیگری نیز به بررسی رابطه بین صفات تاریک شخصیت و رگه‌های دیگر شخصیت پرداخته شده است. پولهاوس و ویلیام (۲۰۰۲) در تحقیقی نشان دادند که خودشیفتگی با برونگرایی و باز بودن برای تجربه, همبستگی مثبت و با توافق پذیری ارتباط منفی دارد. هم‌چنین یافته‌های آنها نشان داد ماکیا ولی با توافق پذیری و وجدان رابطه منفی دارد. از دیگر یافته‌های این تحقیق ارتباط مثبت پسیکوپاتی با برونگرایی و باز بودن برای تجربه و ارتباط منفی آن با وجدان, توافق پذیری و روان رنجوری بود. این نتایج با یافته‌های لی و آشتون ۲۰۰۵(۲) همخوان است. سامر و همکاران (۲۰۱۲) نیز در پژوهشی به پیش بینی صفات تاریک شخصیت از طریق استفاده پرداختند. نتایج آنها نشان داد؛ نمرات بالا در سطوح پسیکوپاتی و ماکیاولی با فحاشی و پرخاشگری بیش‌تر کاربران همراه بود و هر دوی این صفات ارتباط منفی و معنی داری با هیجانات مثبت داشتند. هم‌چنین خودشیفتگی از یک سو با تعداد زیاد دوستان و از سوی دیگر با سطوح بالای اعمال نفوذ بر دیگران از طریق رفتارهای آنلاین همراه بود. کمپبل, رادیچ و سدیکایدز "(۲۰۰۲) "نیز اظهار می‌دارند که سنطوح بالای شخصیت تاریک در افراد افراد» با سطح پایین رفتار همدلانه همراه آست و این افراد علاقّه‌مند به حفظ روابط بلند مدت و رضایت زناشویی نیستند. همچنین آنهارو اسان مگ که گیاولی با بی قیدی دز رفشار جنسی و رفتار جنسی اجباری همراه است و خودشیفتگی نیز تمایلات جنسی نامحدود و سطوح بالای خیانت را در پی دارد. از سوی دیگر نتایج نشان آی‌دهد که نمرات بالا در صفات تاریک با شریک جنسی بیش‌تر و همسرانی برای کوتاه مدت همراه است. هم‌چنین نتایج پژوهش کمپبل و همکاران (۳۰۰۹) گویای آن ات که‌ارتمرات بالذدره صفات تاریک یت با سطوح پایین تحول اخلاقی همراه است. در مجموغ*سطوح بالای پلسیکوهاتی و ماکیاولیس تا با سطوح پایین تخول صرف نظر از پژوهش‌های فوق الذکر در برخی تحقیقات نیز به نقش تفاوت‌های جنسیتی در صفات تاریک اشاره شده است. در مجموع بررسی پژوهش‌های انجام شده پیرامون این تفاوت‌های جنسیتی موید آنست که بین زنان و مردان در صفات تاریک تفاوت معناداری وجود دارد و مردان نسبت به زنان سطوح بالاتری از شخصیت تاریک را نشان می‌دهند (جانسون و وبستر ۲۰۱۰؛ کاوانا علی رغم اهمیت این سازه و پژوهش‌های متعدد مربوط به آن تا سال ۲۰۱۰ ابزاری معتبر و مناسب برای سنجش آن ایجاد نشده بود. به عنوان نمونه در اغلب پژوهش‌ها برای سنجش صفات تاریک روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۴٩ ۷۷ ازافراد خواسته می‌شد ۱٩ گویه را در سه مقیاس مجزا که شامل مقیاس ماکیاولیتسی- ویرایش چهارم (کریستی و گیس۱۹۷۰)» پرسشنامه شخصیت خود‌شیفته- ۴۰ سوالی (راسکین و تری»۱۹۸۰) و مقیاس خودگزارشی پسیکوپاتی (ویلیام و همکاران»۲۰۰۳) بود. پاسخ دهند. هم- چنین در برخی از پژوهش‌ها از مقیاس سه تایی تاریک- ۲۸ سوالی (پولهاوس و ویلیام ۲۰۰۲۰) که شامل سه خورده مقیاس ماکیاولیستی (۰ (گویه» خودشیفتگی (٩گویه) و پسیکوپاتی (٩گویه) می- پاشهاستفاده شندد استهخانسون و وبستر ۱۰2 ۲۰):اظهار می‌دارند تطلوییت اجتساعی رظان ویژگی‌های روانسنجی نامطلوب (همسانی درونی پایین)» وقت گیر بودن و... از نقاط ضعف اساسی این ابزارهاست. جانسون و وبستر (۲۰۱۰) با در نظر گرفتن این موارد» مقیاس سه عاملی شخصیت تاریک را با ۱۲ گویه طراحی نمودند. عوامل این مقیاس عبارتند از: ماکیاولیستی, پسیکوپاتی و خودشیفتگی که هر کدام دارای ۴ گویه می‌باشد. در این مطالعه ضریب همسانی درونی ۰/۸۳ به دست آمد. هم‌چنین پایایی آزمون از طریق ضریب بازآزمایی» ضریب بازآزمایی ۰/۷۶ تا ۰/۸۷ را نشان دادند. لازم به ذکر است که تا کنون از اتن,مقیاسی,دواچندین پژوهش استفاده شده است (گارتر و همکاران»۲۰۱۴؛ وبستر و جانشون ۳۰۱۳۰ جانسون و مک کاین۲۰۱۲۳۰) که در پژوهش- های فوق الذکر ضریب همسانی درونی ۰/۷۰۱3*/۸۶» ضریب بازآزمایی ۹۱/*تا ۰/۷۸ و آلفای با توجه به جدید بودن مقیاس شخصیت تاریک از یکسو و با توجه به اینکه تاکنون مقیاس مذکور در ایران استاندارد سازی نشده بود لذا بررسی.روایی و پایایی مقیاس شخصیت تاریک (جانسون و این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود که با هدف اعتباریابی آزمون انجام شد. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش عبارت از کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند. در این تحقیق نمونه‌ای مشتمل بر ۱۴۵ نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. یکی از نقطه نظرات مطرح در حجم نمونه در تحلیل عاملی اینست که حداقل حجم نمونه برابر با ۱۰ الی ۲۰ آزمودنی برای هر ماده می‌باشد (هومن»۱۳۸۱)» که باتوجه به اینکه در این تحقیق مقیاس شخصیت تاریک دارای ۱۳ گویه بود لذا کفایت حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی مورد تأیید می‌باشد. مقیاس شخصیت تاریک توسط جانسون و وبستر (۲۰۱۰) طراحی شده است و مشتمل بر۲اگویه می‌باشد که به صورت ۱ (اصلا مرا توصیف نمی‌کند) تا ۳ (کاملا مرا توصیف می‌کند) نمره گذاری می‌شود. این مقیاس یک مقیاس خود-گزارشی سه عاملی است که شامل ماکیاولیستی (۴گویه)» پسیکوپاتی (۴گویه) و خودشیفتگی (۴گویه) می‌باشد. ضمن آنکه گویه شماره ۷ به صورت معکوس نمره گذاری می‌گردد. در این تحقیق پس از ترجمه مقیاس توسط محققین و ترجمه معکوس توسط دو نفر از دانشجویان دکتری زبان انگلیسی, ترجمه فارسی با اخذ نظر از اساتید روانشناسی نمونه حاصله متشکل ۴۵ انفر ۶۵ (۴۴/۸ درصد )پسر ۸۰ (۵۵/۲ درصد) دختر بود. هم‌چنین میانگین سنی افراد نمونه ۲۲/۵۹ و انحراف معیار ۳/۰۱ بود. برای تعیین روایی آزمون از ۳ روش همبستگی گویه‌ها با نمره کل (تحلیل مواد)» ضریب همبستگی خرده آزمون‌ها بانمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. به منظور تحلیل مواد پرسشنامه و هم‌چنین ضریب همبستگی خرده آزمون‌ها بانمره کل» ازهمبستگی بین نمرات آزمونی‌ها در هر گویه و هر خرده آزمون با نمره آنها در کل پرسشنامه شخصیت تاریک استفاده شد. نتایج این تحلیل در جدول ۱: تحلیل مواد و همبستگی خرده مقیاس‌ها با نمره کل مقیاس شخصیت تاریک نکته : کلیه ضرایب در سطح 0>0/01 معنی دار بودند. روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۹۴ ۷۹ نتایج جدول فوق نشان می‌دهد که ضرایب همبستگی گویه‌ها با نمره کل در تمام موارد معنی دار بود. هم‌چنین ضریب همبستگی بین خرده مقیاس ماکیاولیستی با نمره کل ۰۰/۸۳ خرده مقیاس پسیکوپاتی با نمره کل ۰/۷۶ و خرده مقیاس خودشیفتگی ۰/۷۵برآورد گردید. به منظور انجام تحلیل عاملی مقیاس شخصیت تاریک, ابتدا شاخص 10/0 که گویای کفایت نمونه‌گیری است بررسی شد. این شاخص برابر با ۰/۷۷ محاسبه شد. هم‌چنین آزمون بارتلت برابر ۷ ود که :در اسطخ 1۶۶1 نی دار بود و خکایت از سعسی دازی سانزیس هعبستگی من عادت دارم برای رسیدن به اهدافم دیگران را به بازی ۸۸ من معمولا برای رسیدن به اهدافم دیگران را فزیب می دهد ۹ من از چابلوسی و تماق برای رسیدن به اهدانا ۳۹۹۱ ۸۵ ۴.من برای رسیدن به اهدافم تمایل به سو استفاده از دیگران ۸۶ عم معمولا ذر کازقایم به امبول اخلاقی پاببن یت ۰ ۰امن ترجیح می دهم طوری رفتار کنم که توجه دیگران را ۶۸ بر پایه نتایج بدست آمده از اجرای تحلیل عاملی بااستفاده از روش تحلیل مژّلفه‌های اصلی ۳ عامسل با ارزش ویژه بزرگ‌تر از یک استخراج شد که بر روی هم ۶۳/۳۰ درصد واریانس کل مقیاس را تبیین می‌کند. بدین ترتیب» با چرخش واریماکس» ۳ عامل (بر اساس درصد واریانس ارزش ویژه)» شخصیت ماکیاولیستی» خودشیفتگی و پسیکوپاتی شناسایی و تأیید شد. این نتایج روایی سازه مقیاس شخصیت تاریک را به عنوان یک مقیاس اثر بخش مورد تأیید قرار داد. همان گونه که در جدول ۲ ملاحظه می‌گردد. عامل اول "ماکیاولیستی" ۳۱/۳۱ در صده عامل دوم "خودشیفتگی" ۱۲/۲۷ و عامل سوم "پسیکوپاتی" ۱۹/۷۱ درصد درصد واریانس شخصیت تاریک را تبیین می‌کند. به طور کلی سه عامل ۶۳/۳۰ درصد واریانس شخصیت تاریک را تبیین می‌کند. به منظور مطالعه پایایی مقیاس» از روش‌های همسانی درونی و پایایی تنصیفی استفاده شد. نتایج جدول ۳: ضرایب آلفای کرونباخ و پایابی تنصیفی مقیاس شخصیت تاریک نتایج جدول فوق نشان می‌دهد که ضرایب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس, خرده مقیاس ماکیاولیستی, خرده مقیاس خودشیفتگی و هه نامه سگکوپاتی به ترتیب ۸۱/*, ۶۸.4*/۹۲/#و ۰ می‌باشند. هم‌چنین ضریب پایایی تنصیف مقیاس شخصیت تاریک نیز ۰/۷۸ برآورد گردید. به منطور مقایسه نمرات دختران و پسران درمقیاس شخصیت تاریکو مولفه‌های آن از آزمون تحلیل وآریانس استفاده شند. نتایج این تحلیلدزر جالع ار یه که ااست: جدول ۴- مقایسه دانشجویان پسر و دختر بر اساس مقیاس شخصیت تاریک نتایج جدول فوق نشان می‌دهد که بین میانگین نمرات دختران و پسران در مقیاس شخصیت روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۴٩ ۸ در سال‌های اخیر یک روند رو به رشد در ارزیابی‌های روانشناختی» جهت طراحی و ساخت مقیاس‌های کوتاه و مختصر برای سنجش ویژگی‌های اصلی شخصیت به وجود آمده است. لذا این تحقیق با هدف بررسی پایایی» روایی و تعیین ساختار عاملی مقیاس شخصیت تاریک- فرم ۱۲ سوالی بر روی دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه اصفهان انجام شد. اهمیت این تحقیق با عطف نظر به عدم وجود مقیاس مذکور در ایران و هم‌چنین تأثیرات شخصیت تاریک در حوزه‌های آسیب شناسی روانی» روانشناسی اجتماعی, شخصیت. شناختی و تکاملی بیش از پیش مشخص می- شود (پولهاوس و ویلیام ۲۰۰۲۰ لی و آشتون,۲۰۰۵ جانسون» اسلمسکی, پارتیکا ۲۰۱۲ وای و بر اساس نتایج بدست آمده مقیاس شخصیت تاریک یک ابزار قابل اعتماد برای بررسی و سنجش صفات تاریک شخصیت است. نتایج تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه‌های اصلی نشان داد که مقیاس شخصیت تاریک یک مقیاس چندبعدی و دارای ۳ عامل که به ترتیب سهم آنها در تبیین واریانس شخصیت تاریک عبارت از :۱- ماکیاولیستی»:۲- خودشیفتگی و ۳- پسیکوپاتی بودند. نتایج این تحقیق در خصوص ساختار ۳ عاملی مقیاس شخصیت تاریک با نتایج تحقیق جانسون و وبستر (۲۰۱۰) همسو و همخوان بود. در خصوص ساختار ۳۰ عاملی نتایج فوق در مورد ترتیب ۲۳ عامل مغایر با نتایج جانسون و وبستر (۲۰۱۰) می‌باشد. ترتیب ۳عامل شخصیت تاریک در پژوهش نتایج پژوهش در مورد پایایی مقیاس شخصیت تاریک به دو روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و ضریب تنصیف نشان داد که این مقیاس و خرده مقیاس‌های آن (بخصوص؛ ماکیاولیستی و خودشیفتگی) از ضریب پایایی مناسبی برخوردار می‌باشد. نتایج پژوهش در خصوص پایایی نیز با نتایج تحقیقات گارتر و همکاران (۲۰۱۴)» وبشتر و جانسون (۲۰۱۳) و جانسون و مک کاین بررسی تفاوت‌های جنسیتی در مقیاس شخصیت تاریک. عدم وجود تفاوت معنی دار بین دختران و پسران رانشان داد. این یافته با یافته‌های سایر پژوهش‌های انجام شده در این خصوص به طور کلی از نتایج حاصل از روایی و پایایی مقیاس» گویای کفایت روانسنجی مطلوب مقیاس بود. این مقیاس» یک پرسشنامه خودسنجی است که با وجود تعداد گویه‌های کم درک مناسبی از صفات تاریک شخصیت بدست می‌دهد. این ویژگی (ایجاز پرسشنامه) در راستای تاکیدات متخصصین روانسنجی است که معتقدند مختصر کردن پرسشنامه در صورتیکه روایی و پایایی آنها در سطح مطلوب قرار گیرد. موجب افزایش کارآیی آنها در زمینه‌های پژوهشی و بالینی شده و بر امتیازات آن می‌اقرایه (آناستاری. 0۹۸ پرستنمانه‌های طولاتی معمولا تحقق رآادر مرخله.آجرا «چار مشکلاتی می‌کنند. چرا که بسیاری از آزمودنی‌ها فاقد سطح انگیزشی و حوصله کافی جهت تکمیل پرسشنامه‌های بلند هستند (راسل» پیولا و فرگوسن۱۹۷۸۰؛ نقل از قمرانی و همکاران۱۳۸۸۰). از سوی دیگراین تحقیق همانند هر پژوهش دیگری که از پرسشنامه‌های مدادی- کاغذی استفاده می‌نماید در دستیابی به نتایج صادقانه دارای محدودیت می‌باشد. هم‌چنین محدود بودن گروه نمونه دانشجویان» عدم وجود مقیاس مشابه برای احراز روایی همزمان مقیاس از دیگر محدودیت‌های این پژوهش می‌باشد. با توجه به اینکه نتایج حاصل از تحلیل عوامل مقیاس, سه غامل ماکیاولیستی, خودشیفتگی و پسیکوپاتی را مشخص نمود. لذا پیشنهاد می‌شود که محققین آتی به بررسی و مقایسه ویژگی‌های روان سنجی مقیاس در گروه‌های خاص بالینی و افراد غیر بالینی بپردازند. هم- چنین با توجه به اهمیت این سازه» پیشنهاد می‌گردد روایی و پایایی این مقیاس در سایر رده‌های سنی و شناسایی نقاط برش» حساسیت و ویژگی آن در پژوهش‌های اتی مورد بحث و بررسی قرار روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۹۴ ۸۳ سادوک» ب. ویرجینیا . (۲۰۰۷). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری» روانپزشکی بالینی. قمرانی» امیر؛ کجباف. محمدباقر؛ عریضی» حمیدرضا؛ امیری» شعله(۱۳۸۹). بررسی روایی و پایایی پرسشنامه قدردانی در میان دانش آموزان دبیرستانی. پژوهش در سلامت روانشناختی. ۰۳۰۱ : 6 376۷۷ . (1360 5) ۰ و۶۸۳ 2۲۹۳010910" .(3982) .۸ منفقاکقفس۸ وسآ ,۷106675 و.ظ و6لاتا378 و۲ وفط118ذ۷ ول 50066 .ول ول1غطاصصع0 و 1۳۵0 22 عطا ۵۶ ووندک عناعصعی لد مزقطع80 ۸ .(8۵.)2009 ,۷/6۲۵۵ 0((۰) 0 ,وع00ن0ع5 ب مش مت م۳۵00 کل ۷۷۰ بلاعطاصصد0 کانه0۳ 1۵ :5611-۷167۹ ۵۶ بان انوم عطا وصه مصععاعع-۶[ع5 مصکنععن ۳ق 17 ۰ 358 ,28 ,17ع11اظ برومامط 2۶ آمنعمک 0۵ 20۳۹0۳۵ 501۲-10۷6۰ 0 220 156 .(2014) .5 ,ت6ع28 مس .۸ ,0200611 سل .ی وتعاحد0) 13000۵1 0صه بوانامد0 8 ۷0۵62۵ ما ککعص نه ۸ م0650 (2009) .37 ,06تتا0ز[56 ۵7 ول ,100865 و2 ,1661060 ۷۵0 م17 ولصتطاهط0 5 دز ۷۲۹0۵ وصندععیک ناعناملعطا0) تچطاق‌ممطل و2 عطا ۶و عزدتوندم۸ ۵ [ع0مط 717۳۳۸00 عطا عطندتآ .(7.)2012 مصن3/۳ کل ۶ و 700۵50 0 71876 عطا کم عسسعع 300726 10007 عطا که ند عطا اکعا 06 ۸ :10260 0 156 .(0.)2010 .ی سعاط ۷۷ کل .8 ,7052805 ۰ 420 ,2 م22 .96553171672ک۸ 01091601 رد۳ .1۵0 06ع0 عطا اه ع 1/1 :6زا اعد ۵ وصنن1 .(2010) .7 ما10 6 سل .8 ,1۳0608 کل .8 700230 .۰ 428 ما2 ,71006 :۳7۵7 360۳/۰ بوماعنطعگنا وصه 0ه1 0و2 106 .(2009) .۳ .0 ماکنصط5 67 ,۷۷ .ی ,۷۷۵056 و8 .37 وف ول .8 ,7013900 ,70۵ ۳۳۵۳۴۵۲۱ 6۰ ص کصتاهص حصعا-ا مدای وصنا ها ن0 10:۳ 00 1۸6 4 1۳0 120 156 .(2012) .7 ۳2۳6۵ 6۶ ,ویک ,ف6اقطمل5 ,کل .8 700330 ]1۵112۵ ۵۲۵ 2۵۲۶0۳۵ ۷۵۰ جنعطا اعع دعع رما معا 10۶ ۷0۳۵ ۵ 15117احصز ۵۶ ۲۵16 156 .(2011) با .0 ,فت8 نت2۵ 6۶ ,3 .10 ,70765 ما5 ,07611665]][ 70101001 0۳۵ 36۲۹0۳۵/9۵ ان لهطم 06 که ۵۵0 0و2 ۲۳۵ 40 معانه1 156 .(31.)2013 ,ما1 .0 1 ,لقطهنکگ و.0.5ظ8 ,1۵۵2۵8 5۰ عل هل #صه, 06 ناه ماعل ,عننلق دمک عم 1204 +اعس لمصنصه هه ,6111301 3/3327 هم ما2 .(2005) ۰ 36 مطماطاک۸ 6 کل ,166 4 ۰0601 77۳2۸600 عطا اصه اعفمص «ما6-1 عطا هنز صکزدعنجهد فصه .(1993) .2 ,0606۲ 26-1 510 6 وچ ماخ2/018 و1 17808308 1 ,73667 ,ففقآ0) :0611000600 هه 10 و666 1000+ عطا ومنصنهاو۳ ۸ .(۸.)2013 .8 ,5100 و .ی هط .0 ,طا3075 و۳ معلوو8 0 ,70۵ .0۳0600 عع0ععز[ع از 0ه1 عسه3 عطا ۵۴ عنم عنا رد-6۵ لهج هل عط1 .(2002) 3 کل ,ق۷0۵9 ۵۶ سل 0 ,فتط[8۵ ).7 .ی ,4لج88 بط و0۷6 000ظ و۸ معط ماک وتعصصتناگ ۵۳ ۶۹۵96 1۷1۲۱۵۲ ۳۵۲۱ 71۲۹۲ 2۲۹۵۳۵ 1۳۵0 07 و ۳۵۵۳طظ عط2012(.1) .۸ .2 ,۷۵۳۵۵۵ ۶ بش۸ بل ,5۳0676۲ وس ,۹۷56163 .3 ,۲7۵۳۵ 6 بش۸ 8 ,1/870 و۸ بل ,500676۳ وس[ ,7۵961143 و کانهج 10۵0 م0ه0 عطا فصه کعلود +مصت ص06 کصمنه[م2010(.۳) 6 200 ع0علله عط1 .(7.)2012< ,فملناه م10 .36 و 1۷۵3 0 ۵/90۰ ۳۵۲۹۵۲. 0650021 ۵۲ لهس ماسعل عطا ۶و عسهد عنطاق‌صصه روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیستم/ تابستان ۹۴ ۸۵ فنص ن1[ع 7 هنط 2/3 0صقوطادمم لدم مصکزعکن‌تهم ۶و عساعدع کمعنناکه ۰ م00 صکنکک0 717 .(2006) 0 ,وهی .36 .5 ,ق۷۵۷۵

هدف از این تحقیق بررسی روایی و پایایی مقیاس شخصیت تاریک - فرم 12 سؤالی (جانسون و وبستر، 2010) در گروهی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی (80 دختر و 65 پسر) بود. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش های همبستگی گویه ها با نمره کل (تحلیل مواد)، همبستگی خرده آزمون ها با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. پایایی مقیاس یاد شده به وسیله روش های آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی بررسی گردید. یافته ها: همبستگی گویه ها با نمره کل (22/0تا 80/0) و خرده آزمون ها با نمره کل (75/0 تا 83/0) در تمام موارد در سطح p<0/01 معنی دار بود. تحلیل عوامل، 3 عامل ماکیاولیستی، پسیکوپاتی و خودشیفتگی را نشان داد که در مجموع، 30/63 درصد واریانس شخصیت تاریک را تبیین می کند. هم چنین ضرایب آلفای کرونباخ مقیاس برای خرده مقیاس ماکیاولیستی، پسیکوپاتی و خودشیفتگی و نمره کل به ترتیب 92/0، 40/0و 68/0و 81/0 بدست آمد. ضریب پایایی تنصیفی مقیاس نیز 78/0 برآورد شد. هم چنین مشخص شد که بین دختران و پسران به لحاظ شخصیت تاریک تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مقیاس شخصیت تاریک از روایی و پایایی مطلوبی برای سنجش مولفه های شخصیت تاریک در ایران برخوردار است.

359694

با توجه به اينکه این پژوهش در قالب خودسنجی انجام گرفته. بنابراین مانند تمامی پژوهش‌های واپس نگر نتایج آن ممکن است با سوگیری همراه باشد. همچنین از آنجایی که روش نمونه گیری پژوهش حاضر از نوع در دسترس می باشد» این عامل به عنوان محدودیت پژوهشی در نظر گرفته می شود. بنابراین پیشنهاد می گرددآدز پژوهش های آتی؛علاوه بر اننتفاده از پرسشنامه از روش های دیگر گرد آوری اطلاعات و همچنین روش های احتمالی نمونه گیری استفاده شود. بعلاوه با مد نظر قرارآدادن اينامطلب که طرح‌واره‌های ناکارآمد, الگوهای شناختی و هیجانی خود- ویرانگر هستند و رفتار فرد قسمتی از طرح‌واره او نیست. بلکه رفتارهای ناسازگارانه به عنوان پاسخی در به طرج‌وازه‌های ناسازگار اولیه شکل می‌گيرند. بنابراین مداخلات مشاوره ای مناسب برای ان افراد می؛تواند در تغییر نظر آنان نسبت به جراحی های 6 141۱ 56016106۲ /0۵ ۵۷/۵۵۵۹ ۱۳۵۲ 10:46 آ۵ ۲۲۵۵۷۵۶۹۲۹۰۱۲ ۷۷۷/۷۷۰ 1۲۵۲۱ ۱۱۵060 00/۱ احیایی» فرید علی؛ لطیفی,» آرمسان؛ بختیاری» محمود؛ و حسن‌پور» سید بینی در شهر تهران. فصلنامه علمی * پژوهشی, ۳(۲۲)» صص ۱۰- ۱۹. حلبیان» رویا. (۱۳۹۱). بررسی عامل های شادکامی» تنظیم هیجان و تصویر ذهنی بدن در زنان دارای تجربه جراحی زیبایی سینه. پایان‌ نامه کارشناسی حزیر» زهرا؛ دهداری» طاهره و محمودی» محمود. (۱۳۹۲). بررسی نگرش دانشجویان دختر علوم پزشکی نسبت به انجام جراحی زیبایی و رابطه آن با تصور از بدن. مجله علوم پزشکی رازی» ۲(۱۱۷)» صص ۱- ٩. خوش اقبال» مرجان. (۱۳۹۳). مقایسه طرح واره های ناسازگار اولیه. کمال گزرایی: ق نارضایش از اتضیویر بای ار بین اافراه امتفاضی خراخبی ازیسایی رجبی» مریم. (۱۳۸۸). بررسی جامعه شناختی باز تعریف هویت زنان ‏ و گرایش آنان به جراحی‌های زیبایی در شهر تهران. پاياننامسه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا صدوقی, زهره؛ آگیلار وفایی. مریم؛ رسول زاده طباطبایی» کاظم؛ و اصفهانیان, نامیه. (۱۳۸۶). تحلیل عاملی نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ در نمونه غیربالینی یرای امجله اروان؛پزشکی آو.روّان "شناسی. بالینی ایران ۲(۴)» صص ۲۱۴- ۲۱۹. کوشان, محسن و واقعی, سعید. (۱۳۸۴). روان پرستاری» بهداشت روان ۱. چاپ دوم 6 141۱ 56016106۲ /0۵ ۵۷/۵۵۵۹ ۱۳۵۲ 10:46 آ۵ ۲۲۵۵۷۵۶۹۲۹۰۱۲ ۷۷۷/۷۷۰ 1۲۵۲۱ ۱۱۵060 00/۱ مقایسه خودپنداشت. طرحوارهای ناکارآمد و پردازش هیجانی در افراد متقاضی جراحی زیبایی و ... میهن دوست. زهرا. (۱۳۸۱). رابطه خودپنداره جایگاه مهار و عزت نفس با بهداشت روان نریمانی, محمد.(۱۳۹۱). اثر یخشی آموزش کنترل تکانه بر پردازش هیجانی؛ تکانشوری و حواس پرتی دان شآموزان مبّلا به اختلال ریاضی. مجله‌ی ناتوانی های نیلفروشان» پریسا؛ نویدیان» علی و شامحمدی» ملیحه. (۱۳۹۴). طرح واره های ناسازگار اولیه و سلامت عمومی در زنان متقاضی جراحی زیبایی. نشریه پانگ. جفری. (۲۰۰۳). شناخت درمانی اختلالات شخصیت. رویکرد طرح واره محور. ترجمه: علی صاحبی و حسن حمید پور. (۱۳۸۴). تهران: انتشارات اگه. 40 9867۷۰ عزاعص دم ۵۲ عع 0 امع۸ .(2009) ب ,007۷۵1۵۶ 1 ۵8011۷6 186 .(1996) ب8 7 ,0۳۵ 6 .7.۳ متاق06 1 ۷7۵ :10 و22 01081۳ ععغصهن- 00 که 6ص 1۳ [هزع 0573010 ۵۶ 0۵ص عع م5 608 ,2 1167965 ,۷8 6 م.(2012) .۸ ,3 ,و8صنل10 ۵۶ ب بش۸ ,7366805 ول ب ,110201810۵ 06 0۴ ] 56۳6۵ 050010 ۳ع(25 006۲۵۵ -2۳6 ۸ نع ۳۵۸ ۲ط. 6 141۱ 56016106۲ /0۵ ۵۷/۵۵۵۹ ۱۳۵۲ 10:46 آ۵ ۲۲۵۵۷۵۶۹۲۹۰۱۲ ۷۷۷/۷۷۰ 1۲۵۲۱ ۱۱۵060 00/۱ رویش روان شناسی سال پنجم» شماره ۲. شماره پیاپی ۱۵» تابستان ۱۳۹۵ 6 م.(2011) 0.۸۰ ,ت721060 ۵ .7.0 67606۵0۵ .8 ق0ن00ظ یگ ,1/130 9 ۲۵۲۱۳۵۲۲ ۹۵/۲ 0۵ 100 11۵۹۶ ۵۵۶ ۵۵۵۳ط مرن ۲۵1۵0 وکنط هب0 آه 10 مک 7ع ی بوانگ 10 ۵16 عمط 00016006 6 0) .8 تفص ۸006 6۶ ۷۰ 0 ,1156 .1 و2ع2/37100 9 ۷۵۱۱۵۲ 1۱ ۹۳۵۱۵9165 و۵۳ ۵۳۵ 2۳۵۶ ۵ سم عبه ۳.۵۷ .(2005) .7.۸ ,و70 گ 7 ,17016 .7.2 معا 770720 ۵۵۵ ۲۵ 007۳6۲۵ .(2009) .لاک منجه۸ 60 .۳ ,11206 و60 ,ق8381 [1۵۲۵ ۵۳۵ برع 5۳9 ۲05۵6 ,5۳96 ۵5166 ۵10 م۵ عآمرمع 1 م70 عطا جز کعصتوص 310 ب۵۸طظ 7م وصاوارجه عامرمعم ونه 41 بل 2010 2۲۵/۳۵۲ دواکه م۲۸۳۵ 6ع۹۱م وم ام و۵6۲ ۵ ,06اه ۵ .5 ,۱۷۷۵۳۵ وبظ 00 و.ظ ,11081810۵5 ول مقا30067 6 141۱ 56016106۲ /0۵ ۵۷/۵۵۵۹ ۱۳۵۲ 10:46 آ۵ ۲۲۵۵۷۵۶۹۲۹۰۱۲ ۷۷۷/۷۷۰ 1۲۵۲۱ ۱۱۵060 00/۱ مقایسه خودپنداشت. طرحوارهای ناکارآمد و پردازش هیجانی در افراد متقاضی جراحی زیبایی و ... 8 136 ۵1 ۷۵۲۶1055 5۳07۲ ۵ 1028 ۵طظ] ۵1 0۳006۳65 7۳6۲۵ ۵عع5 .(1950) .3 بتقط2 ۵۶ بل و1۷0۷ ول ,0۵۱58 6 141۱ 56016106۲ /0۵ ۵۷/۵۵۵۹ ۱۳۵۲ 10:46 آ۵ ۲۲۵۵۷۵۶۹۲۹۰۱۲ ۷۷۷/۷۷۰ 1۲۵۲۱ ۱۱۵060 00/۱

هدف از این پژوهش مقایسه خودپنداره، طرحوارهای ناکارآمد و پردازش هیجانی در افراد متقاضی جراحی زیبایی و غیرمتقاضی بود. روش پژوهش علّی- مقایسه از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد متقاضی جراحی زیبایی مراجعه کننده به کلینیک های زیبایی (مطب های پوست، مو و زیبایی) و افراد عادی شهر اردبیل در نیمه اول سال 1394 بودند که از این بین تعداد 120 نفر (60 متقاضی جراحی زیبایی و 60 غیر متقاضی) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه طرحواره یانگ، مقیاس خودپنداره راجرز و پردازش هیجانی باکر استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد میانگین طرحواره بریدگی و طرد، خودگردانی، دیگر جهت مندی و گوش بزنگی بیش از حد در گروه متقاضی جراحی زیبایی بیشتر از گروه غیر متقاضی جراحی زیبایی بود. همچنین پردازش هیجانی در افراد متقاضی جراحی زیبایی کمتر از افراد غیر متقاضی جراحی زیبایی است. بعلاوه نتایج نشان داد افراد متقاضی جراحی زیبایی در مقایسه با افراد غیرمتقاضی از خودپنداره منفی بالاتری برخوردار بودند. در نتیجه می توان بیان کرد طراحی مداخلات آموزشی برای کاهش خودپنداره منفی، طرحوارهای ناکارآمد و افزایش پردازش هیجانی در افراد متقاضی جراحی زیبایی ضرورت دارد.

448485

اما امروزه با تعطیلی بنگاه‌ها و باشگاه‌های ورزشی باید انتظار بروز این مشکلات در آینده نه‌چندان دوررا داشت. همان‌طو رکه نبود فعالیت ورزشی موجب مشکلات عدیده در سطح جامعه می‌شود» جامعه منفعل و ورزش گریز نیز موجب آثار مخرب زیادی در ورزش خواهد شد. برای مثال عادت نوجوانان و جوانان به نداشتن فعالیت ورزشی و تحرک جسمانی موجب فقدان انگیزه برای ورزش کردن و ثبت‌نام در باشگاه‌های ورزشی شده و به مروز‌زمان به تعطیلی اماکن ورزشی به‌دلیل عدم استقبال منجر خواهد شد. این تعطیلی باشگاه‌های کوچک در سطح شهرها تأثیر خود را بر سیستم‌های استعدادیابی در سطح ملی و فراملی می‌گذارد و در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد افت کیفی ورزش به- خصوص در رده‌های پایه و به‌تبع آن در سطوح ملی و بین‌المللی خواهیم بود. بایسته است نهادهای ذی‌ربط و فدراسیون‌های ورزشی با درنظر گرفتن تمهیدات لازم و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه این پویایی و تمایل به ورزش را در سطح جامعه بجر فایگای سلگ همان هر ده شاهن چنین مشکلاتی تباشیم: از منظر خبرگان, دیگر بخش جامعه که متأثر از تأثیر کرونا بر ورزش است. بخش فرهنگی و اجتماعی است؛ تغییر در سبک زندگی فعال و نحوه گذران اوقات فراغت و فعالیت‌های جایگزین به‌جای ورزش» تأثیرات: نامطلویی است: که شیوع کرونا بر جامعه گذاشته است و به ثیعات فراواتی جر خواهد شده که البته از دید عبت می‌توانست از فرست‌های فراظتی جدوجودآمده در نود خانواده‌ها با اتجام بازی‌های گروهی ورزشی مناسب محیط منازل» بهره لازم را برد. از طرفی شیوع کرونا با توجه به مطالعات انجام‌گرفته بر میزان مطالعه کتاب‌ها مقالات و شبکه‌های مجازی ورزشی اثر مثبت گذاشته و به‌نوعی با افزایش وقت آزاد مردم شاهد رشد علاقه به مطالعه چه به‌صورت سنتی و منابع نوشتاری کاغذی و چه در سطوح آنلاین و مجلات الکترونیکی ورزشی هستیم» در این میان لازم است از سایت‌های علمی و فرهنگی مرتبط با ورزش که با رایگان کردن دسترسی افراد به منابع مطالعاتی خویش موجب رشد این فرهنگ پسندیده در جامعه شده‌اند تقدیر شایسته به‌عمل آید. همچنین اهمیت نظارت بر تولید محتوای ایجادشده در این فضاها برجسته شود. یکی از آثار انکارناپذیر ورزش؛ ایجاد همبستگی و همدلی اجتماعی در بطن جامعه بوده است. همدلی‌هایی که به میزان زیادی در میان طرفداران تیم‌های ورزشی و حتی طرفداران رشته‌های خاص ورزشی به چشم می‌آید. متأسفانه با شیوع کرونا و تعطیلی ورزش‌ها این همدلی‌ها و همیستگی‌ها به‌طور چشمگیری کاهش یافته ولی پیش‌بینی می‌شود که با ازسرگیری رقابت‌ها و داغ شدن تنور مسابقات مجددا بر این شور و شوق عمومی حاصل از ورزش در جوامع افزوده شود. طبق گزارش کوهن و همکاران (۲۰۲۰) اثر همه‌گیری کرونا بر میزان سرمايه اجتماعی ناشی از ورزش نیز به چشم می‌آید (٩). با همه‌گیر شدن کرونا در جوامع مختلف شاهد داوطلب شدن بسیازی از ورزشکاران و تیم‌های ورزشی به‌منظور کمک به دولت‌ها و نهاه‌های سول در رام نتاس ۷ شمان که از تهيه آرزاق برای اقشار آسیب‌پذیر گرفته تا در اختیار قراز دادن سالن‌ها و اماکن ورزشی برای بستری کردن بیماران» متفاوت بودند. این دست از فعالیت‌ها کد هم موی وهی لا اهنیا به چشم می‌آمدند و کم تیز نبودند» بار دیگر روحيه انسان‌دوستی و پهلوانی ورزش و ورزشکاران را به رخ جهانیان کشیدند و یادآور شدند که با وجود برخی بی‌مهری‌ها و بی‌توجهی‌هایی که به ورزش و ورزشکاران در جوامع مختلف مانند کشور خودمان می‌شود. هنگام مقابله با چنین مشکلاتی قبل از هر ارگانی می‌توان روی این قشر مستعده باشخصیت و کم‌توقع حساب کرد و لازم است برخی دولت‌ها در دیدگاه‌های اشتباه خود نسبت به صنعت ورزش و افراد تربیت‌شده در این فرهنگ تجدیدنظر اساسی کنند. از دیگر بخش‌هایی که در اثر ویروس کرونا هم به‌صوزت مستقیم و هم غیرمستقیم در ورزش آسیب می‌بینند» بخش اقتصادی است؛ تأنیراتی که کرونا بر تعاملات مالی و اقتصادی وابسته به ورزش» برگزاری نمایشگاه‌های ورزشی» هتلینگ و حمل‌ونقل, کاهش درآمد و بیکاری شغل‌های وابسته به ورزش در جوامع مختلف گذاشته است. غیرقابل چشم‌پوشی است. چنانکه شاهدیم تعلیق لیگ‌های معتبر ورزشی جهان سبب شده منابع درآمدی باشگاه‌ها از جمله حق پخش تلویزیونی و بلیت‌فروشی که به برگزاری لیگ وابسته بود. با کاهش چشمگیری مواجه شود و حتی سهام باشگاه‌ها هم با سقوط مواجه شده و آينده مالی آنها هم به خطر افتاده است (۷). تولیدکنندگان ورزشی هم از ویروس کرونا در امان نمانده‌اند. تمام این عوامل موجب ضرر هنگفتی در ورزش و مشاغل مرتبط با این حوزه شده است که بار دیگر قدرت و تأثیر آخرین بخشی که آثار غیرمستقیم شیوع کرونا بر ورزش را در آن بررسی می‌کنیم» بخش سیاسی و قانونی شامل مراودات و روابط بین‌الملل در کنار ورزش» صدور مجوز فعالیت‌ها و اقدامات ورزشی» صدور دستورالعمل‌ها و مقررات بهداشتی محدودکننده» میزان تخصیص بودجه به ورزش و سازمان‌های ورزشی و در نهایت تأثیر شیوع بیماری بر وام‌ها و تسهیلات بانکی مرتبط با ورزش است. با شیوع کرونا بسیاری از کسب‌وکارهای مرتبط با ورزش به حالت تعلیق درآمدند و به‌تبع این دستور از سوی کميته ملی مقابله با کرونا اماکن ورزشی که از آن تخطی کردند. با لغو مجوز و پروانه بهره‌برداری خویش مواجه شدند. رفته‌رفته با کاهش خطرهای شیوع بیماری دستورالعمل‌هایی از بسوی نهادهای مرتبط برای بازگشایی و شروع به قعالیت مچدد اماگن ورزشی در مناطق کمطر دضي‌گه که بنگاوهای ورزشی برای ادامه قعالیت مجبور به پیروی و انجام این دستورالعمل‌ها هستند.,دستورالعمل‌هایی ,مانند تست تمامی ورزشکاران» مربیان و دست‌آندرکاران از نظر ابتلا به کرونا ف ایک با ۳ اه کیلش حفظ فاصله اجتماعی مناسب در حین انجام تمرینات. قبل و.پس از آن»ضدعفونی مرتب اماکن؛ تجهیزات؛و.تأسیسات ورزشی و بدون تماشاگر برگزار شدن رویدادهای ورزشی»: این دستورالعمل‌ها نه‌تنهاورزش که تمامی جامعه و نهادهای مسئول را درگیر خواهد کرد و به‌سبب اطمینان از رعایت آن نیازمند همکاری نهادهای بهداشتی و قانونی با نهادهای ورزشی است. شایان ذکر است رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تهيه ملزومات ضدعفونی و غیره نیازمند بودجه مخصوصی از سوی دولت برای ادارات, فدراسیون‌ها و باشگاه‌هاست که با توجه به کاهش درآمد دولت در پی تعطیلی بنگاه‌های درآمدی در پی شیوع کرونا این افزایش بودجه بسیار مشکل خواهد بود» اما از آنجا که طبق گفته‌های ن» اهمیت ورزش در تمامی جنبه‌های زندگی مردم امری غیرقابل چشم‌پوشی است. دولت باید بر این امر توجه ویژه داشته/باشد و نسبت به تأمین بودجه مورد نیاز اقدام در نهایت آخرین عاملی که در این بخش بررسی می‌کنیم» تأثیر شیوع بیماری کرونا بر وام‌ها و تسهیلات بانکی مرتبط با ورزش است. بسیاری از باشگاه‌های نوپا و کسب‌وکارهای نوظهور حوزه ورزش برای تأمین بودجه مورد نیاز خویش به‌منظور تأسیس و خرید ملزومات از وام‌های بانکی استفاده کرده‌اند و از آنجا که تنها منبع درآمدی این کسب‌وکارها از طریق جذب مشتری و کسب شهريه ماهانه عضویت در باشگاه است. در ماه‌های گذشته این کسب‌وکارها عملا تعطیل بوده و هیچ درآمدی نداشته‌اند. آنچه لازم است که دولت و نهادهای مربوط بیشتر به آن توجه کنند» این است که در ماه‌های اخیر تعداد زیادی از کسب‌وکارهای غیرورزشی فرصت ورود مجدد به بازار نصیبشان شده است. ولی کسب‌وکارهای ورزشی همچنان در تعطیلی به‌سر می‌برند و به‌عنوان آخرین بخش‌ها اجازه فعالیت دریافت خواهند کرد. که سهم مجموعه‌های آبی از این میزان بیشتر خواهد بود و حتی بعد از بازگشایی مجدد مشخص نیست چه درصدی از ستتزیان کته خویش, را فمچتان ,فر اخیاز ذاشکه باشتد: ازایی‌رو اس اسنت تمادهای سبط تسهیلات ویژه‌ای برای این قبیل کسب‌وکارها درنظر بگیرند. تا از تعطیلی بسیاری از این اماکن به‌دلیل در نهایت. چنانکه ذکر شد. همه‌گیری ویروس کرونا در سطح جامعه جهانی موجب آثار فراوانی بر صنعت ورزش به‌عنوان یک صنعت رو به رشد و با درآمد و بازده بالا شده است که نتایج این پژوهش» این آثار را در دو دسته کلی آثار مستقیم و غیرمستقیم طبقه‌بندی کرد که شامل آثار مثبت و منفی بر صنعت ورزش است. آثاری که از دیدگاه خبرگان این حوزه و منابع محدود مطالعاتی (به‌دلیل نوظهور بودن این پدیده و نبود مطالعات مرتبط جامع) حاصل/و.دراامورد هریک,به‌تفصیل بحث و بررسی و تجزیه‌وتحلیل شد.باید اشاره کرد که :در شرا بای ها او بخش‌ها درو رش ههدوان بخش‌هاتی ورشکسته ارزیابی می‌شوند» ازاین‌رو سازمان‌های ورزشی» دولت و نهادهای داوطلبان وظیفه دارند ابتدا به شناسایی این بخش‌ها بپردازند و سپس با مدیریت صحیح» از تهدید پیش‌آمده؛برای صنغت ورزش» فرصت خلق کنند. سازمان‌های ورزشی وظیفه دارند با شناسایی دقیق صدمات و فواید ناشی از این شرایط با برگزاری جلساتی موثر در خصوص اصلی‌ترین مسائل, با همفکری و طرح استراتژی‌های کاربردی و خلاقانه. صنعت ورزش را از بحران خارج کنند. با طراحیو تصویب آیین‌نامه‌های جدید و انجام پژوهش‌ها و مطالعات بیشتر درباره این وضعیت. می‌توان برای مواجهه با بحران‌های بعدی آمادگی بیشتری به‌دست آورد. نحوه فعالیت سازمان‌های ورزشی در شرایط پسا کرونا بسیار متفاوت خواهد بود. در نتیجه مدیران» مسئولان ورزشی باید در خصوص شرایط شروع به فعالیتصنعت وژژزش با کمرنگ شدن همه‌گیری کرونا تمرکز زیادی داشته باشند» زیرا در این زمان بسیار از ورزشکاران و حتی کارکنان سازمان‌های ورزشی نه‌تنها از نگاه مادی؛ بلکه از نظر اجتماعی» روحی و روانی با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. بنابراین توجه به این مسئله بسیار اهمیت پیدا می‌کند. با توجه به شناسایی آثار مستقیم و غیرمستقیم شیوع ویروس کرونا و مباحثی که مطرح شد» پیشنهاد می‌شود باشگاه‌های ورزشی ظرفیت اینترنت. شبکه‌های اجتماعی و دنیای مجازی را جدی‌تر مدنظر قرار دهند تا با مشتریان خود تعامل داشته باشند و تا حدودی از دغدغه خود کم کنند. همچنین ارائه برنامه‌های تمرینی از طریق فضای مجازی به مشتریان, طراحی برنامه‌ها و نرم‌افزارهای ورزشی با برند باشگاه ورزشی» ایجاد بسترهای حمایتی و پشتیبانی مالی برای باشگاه‌داران و مربیان ورزشی» آیجاه بسامانه مذیریت ارتباط با مکنتزیان کار باشگاه‌های ورزشی و تدویق سامانههای ثیت اطلاغات مذیراق باشگاه‌های ورزشی و مربیان و ارائه خدمات مختلف در زمان‌های خاص, از جمله راهکارهای اثربخش برای صاحبان باشگاه‌های ورزشی خصوصی می‌باشد. همچنین یکی از علومی که در این شرایط بحرانی کمنک‌کنندم اک طلم بازازیایی کر ورژقی استگه اقراقی: که بدمطالمه مباحنگ,نازاریانی پرقاختت: ازالین علم کتک کرفتند وزاهگازهایی رابزای کسب‌وکاز خود,ایجات کردنن .لازم استق در قراردادهای شرکت‌های بیمه نیز» بندی اضافه شود تا در صورت بروز شرایطی مشابه باشگاه‌ها و اماکن ورزشی ضرر کمتری را سمل نقرتد. آهنک‌های, دوش« کمک‌های ساطتیاق انستفاده: از شبگه‌های مجازی: کمک گرفتشن از شهرداری» استفاده از وام‌های دولتی حذف مالیات با توجه به کاهش درآمدهای ورزشی» آگاهی‌بخشی‌های تبلیغاتی, قرنطینه خانگی و ورزش در خانه, اعمال تغییر در فرهنگ ورزش,» استفاده از استراتژی کاهش در سازمان‌های ورزش, استفاده از مدیریت و ارزیایی,خطر در صنعت ورزش,و توسعه ورزش» از جمله راهکارهایی است که با توجه به نتایج پژوهش می‌تواند: راهگشای ذی‌نفعان در؛این صنغت.باشد. در قسمت بحث و بررسی مطالب نیز پیشنهادهایی به‌صورت مجزا در هر بخش به‌منظور بهره گیری از فرصت‌های به‌وجودآمده در پس آثار مثبت شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از آسیب‌های به‌وجودآمده در پس آثار منفی همه‌گیری ویروس کرونا در ورزش ارائه شد. همچنین در خلال مباحث مطرح‌شده پیشنهادهایی به‌منظور پژوهش‌های آتی,مطرح شد که آمید آست,راهکهای پژوهشگران علاگه‌متد به.این حوژه باشد, ۳ کد هنامس :00710-19 .(2020) .36 مصم5لز/۷ ۵ .36 ,388036 سا مناشآ و3 0۳۵۷6 .1 660۳0۳۰ لذطاماع عط ۵۳۵ 0010-19 ۶4و کا‌‌اکه عطا که دمن ق13۶0 .(2020) .13 مفاق0ع/3 .2 (۳6۲۹1۵ 1۳) .163-181 ,(2) 1 م۸966 261 م1 آهنفو5 ۵1 70۳2 7002 ۵۳ عنصع200 6070-19 عطا ۶و عفم‌صا 15۵6 .(2020) 36 مفطعلقاه/3 .3 (۳6۲۹۵ 1۳) .206 -183 ,(2) 1 باصعص م۸ 0266 آهنفو5 ۵۶ م0 .1399 صز 0۳۵۵0 8 1366 ععزمص 01 ,کل هع 50۳ کحسفمصومی ک۸ .(2020) .۸ وطعگل 22 وچ وقزط۳۵ ,36 ,3۳۵۲۵۵ 4 /2020/03/05/500۳5/ 650 370 0 5://0 0 بکع 1 0۳ 370 عط7 ال هد چ فص لومل ۷۵-9 صز 500۳ ۲۵۵۵۵ 1۵۳ 3۳۳۵60۶4 .(2020) ب(کته) امه که عاختعد صعناه‌ع۸ 5 35845۸75-۳۵0 /ک هو ام /اص امس مه و و دا 0 // نماد 42 1 :۳۹0623 :(00710-19) 2019 6و2 ۵۳۵۵05" فش 30 صعاا 6 ما10 ب6 86 .6 221-4 :(12)3 .2020 70۵1 عهدک ما۸ ع نانامهم عط) ۶۵۶ کصمن هل نعصم۲ 5 1011086 563800 ۹50600 ۵ 3180۸ .(2020) دمناهنمعع۸ )معط 31005۵ .7 0121/5-865 6-0005 10 مکحم که مک جع مک ک و 2020/03/130 /ع لاحم دا 0 //نوصااط کم حصهع 0۳605 00۳۲٩ که ادعصعع مه عط ۵۳ 600-19 عطا که عمط عط71 .(2020) 3 ککچسک .8۵ ۳۵1100 6000۵105 ۳۳۵۵ کاعع و100 کمک .(2020) بل ماصناط ول وطمقصنطامط عظ ,0056 .9 -0015 65/5 60133/261 [5 ۷۷۷۷ // تقاط ۳1۰ صصم 8:42 2020 ,29 طخ1 فعهوم‌تا .فصو م5 ۸/۵1 15۵" عم 01 م10۳6 عط ۶۳ خصعصعاهاد اصنمز. (2020) بععنصصمک م01 نمد اهدص 10۰ ساصزه ز/5 00 /ع ی امس رام // عبط بععاتصصم) وصعنصدع0 2020 موام7 عطا فصه ععنصصمع 6 ومع دص 2020-0۳ رومام سورع 0 تحص مس ص در مهو تاه ها من لاصو سا ماد 6(7 0 لقاع 20 0۵ 500۳۲ صقناه و۸ 2۵۳ هه ۳۵۵۵ معصح عط «ا (2020) .0 ,کعطق1۵ .11 636-۰ ,(23)7 0۳ص عصفتوعه فصه ععصعن5 ۳و افص 60710-119 دود 5005 ۲36 0 0۳0۳21۳5 ۵۴ کاعااه عط) و ۳۷۵12005 .(2020) بط موصقصط0 ۶ م۸ مقنصدگد5 .12 (36۲۹1۵ ]1) :131-119 ,(56) 16 0108۰ رهم۳۵62 که امص حول +۱۵ 0 عط لا از ماه نج ۵ تقاطاه ۵ بط :عصنع 16 کاو 5 هه کحسز ق60۳0 .(2020) سا ماک .13 1 مزع 10ونزووط2 :و1 صز مه 001 00025 .(2020) ی و3۵96 .5 مفللهه8 14 40 300501086 ۳000۵1 کم 3009۵1 عنصعلمصد2 مهس عکنمط 0عکه 1۵6-8 0 و00 لمعزورط2 .(2020) .8 ,رطس ۵ .36 بتط1/0 .ظ بفنط۵ 3 بش۸ مف۵9 113 .15 آهزدتوطام 06-2500 2۵۳ کدوناحلو دعصصم۳6 عگن م5۳ :(2019)6001710-19 ععمععنل کسففصومم 8 موز هنن :۳5 0۳0۳۵ عط) ۵۶ کواع وصه عون عطا هن و5 .(2020) 1۰ مق6امس1 16۰ ,(23)7 500۳ صز عصفنفعص وصد ععصعن او لفط 106600 ص و که عطا ۶ ومع دم الما عطا ۵۶ صمناق 100006 .(2020) 36 موصد1نه7 ۵ 36 مطع2وک۸ م۸ 82۷800 .17 5008 50100 مج عم هه عنعی 607/10-19 عطا ها گام عصنمل فص هصفو هد ۰ 200 60۲65 ,00710-119 .(2020) .8 ۷۷1909 ۵۶ بش۸ ,8000 .8 ,۷۷۵000 ,10 ,88۳0611 .18 8 1۳06 31/00601108 .(2020) بش۸ ,طعاعهزمط1 عم ,یگ ,13۵0100 ,36 فط8208 .36 مفصقصنهام5 .19 5 0۳) ق0۳20 ۵۲ لمع دنه عط عصسل کعماک کممی ۵۶ عصماعته که «مزهطع 0 دام عصناصده ,عامعع۸ .کعنوندگ اصعصعع 3/202 کمک که لسوت .رکعصعنوععصی 200 6 .(2020) .له 6۲ .0 ,کنوگزده1 .۸ اطهل۸1-7 م۸ 1۳6۳۷۵۶ من ص50۵ 7 مقهکل۸ .36 بق[2110 ۰ م۸ ن:(60710-19) عنصعلصهم کساتمصوحم عطا ۶و کصمنای‌نامهز. عنصمصم منود ۰ ۸ :00710-119 ۶4 0016626 .(2020) بلس مطقطح ۵ یگس وط6تا0 توسا- لا وقا/۸ 40 1۳۵۶۲6۴ ص10 وصوط .(2020) 34۰ ,۲6 مس مسعل و11 .34 محقلخاطعهطا من منطعااملوک۸ 016 1/00۵8 :مهم +عنص ۳۳ ۳0۵1 صعنص۳ت عطا ص دص نصصم) ۳و5 "کتعصعصم6 «(1)1 خط3/302866 ۳1و50 هرز کعزو ما5 310 ۵۶ مت بکام10۵ وصنعن ۸0 فوصه 0۳۵۵0۵ .(2020) .3 مصقنص۵202 ۷ مه م۸ مصقنط3/0 داعقطاوهل. بط ,خصق‌طماونط تصمامطی مخ مفطقااموجک۸ ۳۵۰ ۳۳۹۲ +کصمناه 11 2۵ کج 1 30014 بکامم5 هه دنه 00 آمعنوطا2 هز 5و مطاع/3 حل‌ موم ۸0۵5 ۳۵96203۰ کم هز معط 0عوص همع ۵ هل .3 مطامصی عم مک ,1/1316 6 کطماناناعصز 3۵" .۸ ,معگزملطاک 6۶ .3۳ ,65 1]0067-06-5(130 8 بقا8۳0۳ قآ سل .8 ,۲عفعقای ۵11/۲۵۵0 ۲0/۵/1۵۵۲ ۳۵۲۵۰ 605://۷۷۷۷۷۰ نعه ماطصهاند ۸ .(2020) ه0 2/1 ۶ ۵۲۵ ۲36 0۵ کن 0۳02 6 ۲ او عمط افص ۲۵۶ ".مهن مععه مهد هنک مصطاهگ 5 (26۲۹۵0 13) .2020 7582/۰ 6/۹/91 3120020/0 2 //؛قعطاخط 917582 :0006 و30 5008۰ ۵8 ۳8و50 03 602 کعقصد او ماه 156 .(2014) بش۸ منصه‌طاهدک 2 ,36 م500۵ ع2۵ع38 (ص۳6۳5[12 1) .46-49 ,(1)3 ,3/1602 کام 50 ح اصع 1/302 دمناهنصتصحصم 1۳6 ,اصن هط صز ماه کمک خنامطاه کصمنصنمه "کموع 10" موز ۸1-1 مق 1300۵ 5 ع لا 100008" ۰ بنطد1امودک۸ بقل ص1۵0 صطنطه۴ ,۳3 ر0قعنصفهصو۳۵ مق ۸ مفطهالمندو۸ دز 65ا0طاه صوع) لمصمناهد ۶و عقنا منطعدوزمصهط عطا وصففمعص‌دذ وصه دنس عطا هصنههاکد 8633010۳ 0صه 3/0266 دنم تنصدع0۳ +کصوختعصصم عزمص و01 فصه آم ۱06۳۵0 سل کا500۳ 100008 .(2013) 34 منافط120 6 بل .5 ق1005 بش۸ م2206 هصط۸ ,(1)3 ,5006066 50071 #عناممص۸ ۶و کلعصص۸ بعع 8۳0 مهو 3/2 که وک عکقکس 0000۳ 6 0۳ 6۷6۳۲ 500۳۳8 ۵ 01 ماه عط1 .(2013) .5 مفاهناوارع72 2 م۸ منلصدصاروع7 .۳ مفط0 ید5 زاط2 0صه عاهاک ۵۶ 00216066 ۳۵۳ بکعع02ی لقدمنم ۲۵ کاممجی ۶و خصعصم 0010 ۵آ) .31 :۳0 .4 0056 66۰ 66 3/1302 کام 5 که ککعع م0 آمدمناه اج مکعصع0 فص کدمنهمنصهع 0۳ 15 گه ۲7۳0۷6۳ م00۵0 آهعزووط2 9۶ وااسی ۳3 اه م30 فع ۸123 09۵۳ - 1*۶ ج11مدک۸ صحعط3 -اسعل و7 دععط ,5616365 5001 0۲ 3۳30 ,3/2280 500۳1 اه 500601 28.0۰ 3و1 ,0650 ۸511301 1۳۵02۰ ,20 اد اعق3 ,31235030 01 وازد 0ص ۳۵۳۵0۲۹۵ 0 005106 صقط 0هط عقط ۵۳۵ عطا مصمنه عنصعلنمه کحسزه م0 عنطا ۵۶ جصنه 1۳6 .ماه معط وصه کعانصحصحصی ۵۳ کاعگگه ع0دع16 1۳۵ 02 010۳624 0۲۵۵05 ۲و کاعلاه عطا 1۵0۲ ۲۵ ۳۵۶ 5003 6 .69فا عزناه ۵۶ عصتع دز معنامه کم رنه خمع6 0 156 از 1 00012000 51050۵1 156 معط همع او ماع عنا مارد ,865 و05 ال 50071 122806 +عن0۳6 ۵۶ 5 عع 2 32 ,کط 10020 500۳1 1 200 ۷۵۲ 0صه 500 ۶م عنص/ عطا هو علعنخئه هه دعناطع1 کاعزناناه 18 .001665 500۳1 ۵1 3۵0286۳5 220 ال ۹۵۲۵ 220 5۵028 ع0052 تام 0صه [لم0 530 روط علمصد5 عط که #عن‌عزمد ۷۵۳۵ عاعلله عطا ۵۵ ۵۳۳۳۲ ۵ معماحد ۷6۳۵ عاصومننادم عط :5/م از 7 20217260 ۳۵۳۴ 13212 .کون امه عطا 00 لمع 0 کحسز 0۳۵۵ 136 1 00عع5 0ص اکتا عطا عاعلنولی ما عصنویم عبنا‌ع1ه5 فصه لقنجه مصع00 6 ۵۴ کالدادم+ عطا 0۳ #ععهظ .م1000 حنعطا فص رععجه) دعنرمععنی هن ۲۷۵ ,11616۷5 عط 206 مهدجه کعوصنوص عطا که کزدتلممه 5 عط لا 0 4لوع ۳ 00 کتسز اهوم که اه عطا ۵۶ کدمزعصعصنل 40 00666 0علو نز لفط ,1۵6060 ۷6۲۵ عمط و0 عطا ۵۶ 0۳۵۳۵۳۶ ۵۴ کاععائه عطا ۵۶ صمناع 1۵00 عادسه ۸ حا‌عائه ندز عطا وصتامق1ه هو دععممم عطا معط صف قطن امد عطا ۵۳۵ ما0 007۲۰٩ ولاتاک 00 500۳1 ,6۷62۸ 5001 5تع هصق ,0-19ز م0 4 :16 سم انم ع 20۵ 9صد‌کدنط هملکد :افص +ممطاه 00۳50008 *

همه گیری ویروس کرونا در جهان تأثیرات مثبت و منفی زیادی بر جوامع و فعالیت های آنان گذاشته است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی آثار شیوع ویروس کرونا بر صنعت ورزش کشور بود. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی است. رویکرد پژوهش کیفی است که با روش سیستماتیک نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش استادان و خبرگان دانشگاهی، تولید کنندگان محصولات ورزشی، رؤسا، سرپرستان و دبیران فدراسیون های ورزشی، مدیران باشگاه های ورزشی لیگ برتری، مدیران، معاونان و مسئولان وزارت و ادارات ورزش و جوانان و مدیران مجموعه های ورزشی بودند که از این افراد، تعداد 18 نفر به صورت گلوله برفی و هدفمند به عنوان نمونه پژوهش درنظر گرفته شدند. جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته، از افراد مشارکت کننده انجام گرفت و از آنها خواسته شد تا نظرهایشان را در مورد تأثیرات شیوع ویروس کرونا بر صنعت ورزش اعلام کنند. کار تحلیل داد ه ها با استفاده از کدگذاری های باز، محوری و انتخابی برای احصای مقوله های سطح اول و دوم (محورها) و ارتباط آنها انجام گرفت. بر مبنای نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل یافته های استخراج شده از مصاحبه ها، 2 بعد نهایی تأثیرات شیوع ویروس کرونا در ابعاد صنعت ورزش شناسایی شدند که شامل آثار مستقیم و غیرمستقیم بود. شناسایی دقیق آثار شیوع ویروس کرونا بر صنعت ورزش می تواند به فرایند انطباق فعالیت های این صنعت با شرایط کنونی کمک کند.

466672

بر این اساس, مبدا اراده و تصمیم انسان, از عالّم تجرد تام برمی‌خیزد و هر لحظه دو سیر در درون خود دارد: یکی سیر نزولی از تجرّد تام با تقیّد نزد خود به یک فعل که این همان نزولش به عالّم مثال 0 5 0ع 0۲ 100 وصه آما ۹ 0۳۵۵ 101 1/۵۹5 (نط ۵۵0۵ 66 000 ۶٩ بر ۵) عند‌طهاه 12 عصسوان۸ [ممنطام 80 مانطم عطا 1۵ و۳۵ 2۵۳۷ 8 مد ۰۵۵۵۵ (عتط/۷ آبام5 عزآعومه صه 52۹5 ص165 ۶و عجه عطا هز 06 ۷6۷۷ کاز او 86 عطا دز آنامد عناعومه ۳۵۳ 5 80 1[ 5 مقس عط) کم وه عط) ,و5 ۵ :اهاز هنز کاصع 30 ۵ عم طعق6 8 هط ۵ ۵ عصتاععل کصمفصحط کز اقطا ماه هه بط 00 پس از ز طرح نظريه حدوث جسمانی و بقای روحانی پدران روایات و یات مربوط به عالم ذر و مسأله (ع) پیش از آفرینش مادی و... گره جدیدی زد و ایشان با آیات و روایات و در عین حال عارف بودن و یافتن و مشاهده بسیاری از این حقایق در امر و خلق و تفاوت احکام آن در هر موجود از ابدان مبتنی بر قرآن و روایات» نگاشته شده که مربوط به عالم امر است که می‌تواند قبل از خلق در عالم خلق بوده و با پیدایش بدن پدید می‌آید» کل شخص انسان در این عالم است و بر حسب جسد اطلاق شود در صورتی که در هیچ روایتی به همان چیزی است که با این بدن همراه شده نه چیز هر یک از ما از نظر وجودی,» در درون خود. کجاست؟ آیا پیش از بان بواده: یا پسی.از آن پدید آمده و اکنون فقط در بدن حاضر است؟ و اما فارغ برهانی بدیع با روشی نو و شیوا که در مواجهه با علی طبق الاخر». در وجود» چهار عالّم کلی با دو نظريه بدیع علامه طباطبایی در باب تمایز نفس ملکوتی و نفس حاصل از اشتداد؛ بستری برای تحول در انسان‌شناسی صدرایی ۰ ۸۳ را مقدمه ورود به تبیین ویژه خویش قرار می‌دهد و نوعيه آن و انفعالاتش مستند به ماده آن استا (همی «انسان» در هر فرد این نوع موجود است. حال اگر در آن می‌بینيم به طوری که بر هر فرد مفروض از این نوع صادق و نسبتش با همه فعل و انفعالات در وجود نظر کنیم» موجود بودن, قابل سلب از آن همچنین پنداشته شده علامه ما را به نظر در مفهوم به واقعيه مایی هستیم. حال که به ناچار به اصل واسطه در عروض دارد و نه واسطه در ثبوت؛ فهو ۶ دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, سال نهم, شماره دوم» پیاپی ۱۸ بهار و تابستان ۱۶۰۰ بنابراین با حواله ما از ذهن به خارج» سه جهت محقق در فرد موجود انسان را به ما نشان می‌دهد. اگر در زید و عمرو و زینب و علی نظر کنیم» همه آنها را انسان می‌یابیم» کما اینکه اگر به سیب زرد و قرمز و سبز و کال و رسیده و کوچک و بزرگ فردی دیگر از انسان» همان طبیعت را در دل فرد را در حال سخن گفتن ببینیم» سخن گفتن زید را در عمرو هم ببینیم و یا اگر بخشندگی را در زیل طبیعت عینا در سایر افراد سریان یافته است و الا مشابه آن در سایر افراد آن نوع می‌بود. تشابه در با آن همه افعال فرد مادی انسان هست, اما از ماده و این را عالّم مثال انسان می‌داند و نهایتا می‌گوید: «اگر ما نزد خود انسان هستیم و مقید به سخن گفتن نظريه بدیع علامه طباطبایی در باب تمایز نفس ملکوتی و نفس حاصل از اشتداد؛ بستری برای تحول در انسان‌شناسی صدرایی ۰ ۸۵ نیستیم. اما با اراده یک فعل, آن طبیعتی که آن را تتها نود همان افرد آنسان مسقق خواقد بر لا ند انسان پیش از اینکه به فعلی در ساحت مادی خود به آن فعل را داشته است و پس از آن» با اتصاف ادراکی بنده به توهین و اراده من بر استماع خواهد می کند. اما در عین حال اصل ادراک اين توهین و شنیدن آن, پس از توجه ادراکی بنده به صدای او ٩ دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, سال نهم, شماره دوم» پیاپی ۱۸ بهار و تابستان ۱۶۰۰ به دل این ماجرا به بیان دیگر به دل حیات مادی عوالم وجودی» نگاه مندرج و فهم وی از هر یک است که آن نگاه و فهم را با انديشه رایج "صدرایی ۱ تمایز فهم علامه از مجرد تام با جمهور فلاسفه به گفته ایشان, مجرد تام نسبت به همه افعال و و هم انفعال نه اینکه فارغ از انفعال, بشنوید يا توجه کنید یا بیاندیشید و یا به یاد آورید. به طور کلی فعلی انجام نمی‌دهید که نزد خود به مقام فعل کشیده رز رای از تجرّد خویش خارج شوید. در این حال» شما,نزد خود. غیر مقید به فعل و انفعال هستید و نظريه بدیع علامه طباطبایی در باب تمایز نفس ملکوتی و نفس حاصل از اشتداد؛ بستری برای تحول در انسان‌شناسی صدرایی ۰ ۸۷ که نزد خود هستید) فارغ از اتصاف به فعلی یا انفعال از امری» تجرد عقلی دارد و از تقید و است که به فعل نظاره و استماع و توجه متصف موجود در محل دارد و بدنی که آلت این نفس است که به صورتی توجه و تعلق فعلی (در مقابل تام با تقید به فعلی از افعالش, با صورت مقداری انشائی و تقویمی نسبت به آن, انفعالی هم در او نسبت به آن برایش حاصل شد و از آن منفعل هم گشت. قید انفعال هم بر او اضافه می‌شود و اين است که بقای آنها در ذهن به توجه و پیگیری نفس, افکارش را پیش رویش قرار دهد و به جای درگیر شدن با آنها و اجازه غلبه آنها بر او به ۸ دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, سال نهم, شماره دوم» پیاپی ۱۸ بهار و تابستان ۱۶۰۰ از افکان به وادی آگاهی به آنها [که ساحت مثال آنچه او را درگیر اين عیوب کرده به ساحت مثال و ۱۳-۴) در اینجا خدا می‌فرماید: ما انسان را از گل گل است و معلوم است که گل جسم است. پس حدوث انسان از گل شروع شده و آن جسم است و پس از آفرینش او از گل» ما آن را یعنی آن انسان است و پس از آن ما نطفه را به شکل علقه یعنی به نیز جسمی تبدیل به جسم دیگر شده است و پس از آن ما علقه را مضغه آفریدیم. در اینجا نیز از آن ما مضغه را استخوان آفريديم. در اینجا نیز به نفس ناطقه انسانی گردید. پس در «دم ناه لقا مستعد برای ولوج و دمیدن روح می‌گردد و در آن از سلال گل است و بعد چنین می‌شود و همین‌طور قدم به قدم تا می‌رسد به جایی که از ماده می‌پرد؛ «اثم نظريه بدیع علامه طباطبایی در باب تمایز نفس ملکوتی و نفس حاصل از اشتداد؛ بستری برای تحول در انسان‌شناسی صدرایی ‏ ٩۸ پیش از بدن اروا ۰ هیچ منافاتی ندارد: «نه تنها ملکوت از عالم ماده و جسم نیست. بلکه از عوالم تمام این جان‌ها و ملکوت‌ها از این عالم جسم او کدام به حسب خود از نقطه خاصی نژوّل کرده و این اجسام تبدیل به نفس ناطقه انستانی هل گراخ خر آمدن اشتداد تجردی در میان مادیت» ما در ازای هر داریم. آن نفس و جان» از اين عالّم نیست و به تعبیر علامه «از نقطه خاصی نزول کرده و نحوه تعلقی به ۶) لذا با اصل گرفتن آن در ذیل به چند مورد دنیا صورت‌هایی است که بر آن وارد می‌شود و به در حالی که طبق بیان علامه, طبیعت انسانی از ابتدا قبلیت و تقدم نفس و جان ملکوتی نسبت به ماد ۰ دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, سال نهم. شماره دوم پیاپی ۱۸ بهار و تابستان ۱۶۰۰ مرموز به ماده تعلّق یافته و موجب اشتداد آن شده است. بنابر این فرض» اکنون تنها چیزی که در میان بر این مراحل, در تمامیت و کمال خود باقی است. آیا نفس ملکوتی» در حال اعمال اثر در ماست یا در کرده و رنگ و درجه‌ای از ملک آن لام که که تصمیم می‌گیرد چیزی را بداند؛ در چیزی اثر کند یا اثر پذیرد. تا در نتیجه. علم و میلی را در درون هستیم و هر فرد با قدری دقت می‌یابد که علم و میل او در پیش روی اوست و او بر آن دو به نوعی علم و میل است. غفلت از انسان و تعریف او به اگر فعلی را اراده کرد» نزد خود به آن مشروط خواهد شد و این انسان مثالی است. اگر علاوه بر شد و اثر پذیرفت» این انسان مادی یا حاضر در مادیت است. به بیان دیگر ما انسان مثالی و مادی نه تنزل انسان ملکوتی, از خود به خارج از خود در عالّم دیگری به نام ماد بلکه از خود و به در" این افرض» امواج صدای او به پرده گوش من ادراکی من به توهین و اراده من بر استماع خواهد اینجا انفعالی انسانی رخ داده و انسان به دل اين نظريه بدیع علامه طباطبایی در باب تمایز نفس ملکوتی و نفس حاصل از اشتداد؛ بستری برای تحول در انسان‌شناسی صدرایی ‏ ۱٩ ماجرا و به بیان دیگر به دل حیات مادی تنزل بسیاری از ما چنین هستیم» اما در عین حال, هر فرد انسان» تجرد تام عقلی دارد نه در یک باطن دور از دسترس» بلکه جنبش اراده هر فرد از ماو ماده تعلّق یافته و تنزل به وادی فعل-و انفعال را کسب کند و به‌دست بیاورد و آن جهات در عوالم کمالات کثراتی رو به پایین نزول نمود و پس از بالایی بوده و آمده به پایین و بعد به بالا بازگشت به‌حسب ظاهر در وهله اول بالا بوده و بعد پله‌پله پایین‌تر آمده و وجهه او در این سیر رو به نزول نداشت جز آنکه کثراتی را که از راه مادیت متعلق و افعال و اوصاف را روح مجرد خارجی در دست می‌شناسگی ما نزد خود هستیم: و آز نود خرق دنیا می‌دهيم و به بیان دیگر دنیا را متأخر از خود می‌یابیم» چرا که هر ظهور دنیا برای ما و ما در ۳ دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, سال نهم. شماره دوم. پیاپی ۱۸ بهار و تابستان ۱۶۰۰ ارواح در آن عالم و مباحث هبوط به عالم طبیعت. ۱. «فمن الضروري ان الانسان و هو المطلق لا بقید الااطلاق موجود في الانسان الفرد و هو طبيعه |ذا لوحظت في نفسها کانت کليه مرسله تصدق علی کل انسان فرد مفروض نسبتها الی جمیع ۲ و یا آن جهتی که در سیب بزرگ سبز می‌بینیم و محصول آن مفهوم سیب است. همان جهت را در سیب کوچک زرد می‌بینيم و همان فهم قبل را از آن هم داریم. ۳ «و من الضروري أیضا آن الانسان ذا الافعال الانسانيه موجود في الانسان الفرد و هي طبيعه |ذا لوحظت کذلک لم تعرضها الکليه بل الجزئيه لکنها خاليه عن الماده و انفعالاتها حاکم بر این تدریج هستند؛ یعنی در بند یک حال و با ظهوری جدید. کنار بزنند و حال انسان در موطن این انفعال نشود و به عبارت دیگر, مادامی که طبیعت ۶. «صورت» در بحث ما دو اصطلاح اصلی دارد: اول, اس و دوم صورت در مقابل ماده. در این فراز ۷ «و به تحقیق که ما انسان را از جوهره و عصاره گل آفریدیم و پس از آن او را نطفه‌ای در مکان مستقر قرار دادیم و سپس آن نطفه را علقه آفریدیم و آن علقه را روی استخوان از گوشت پوشانیدیم و سپس ما آن را با بوک ای سارک باذ. ال که اور وا از همه

نظریه حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس انسانی، از ابداعات جناب صدرالمتألهین بود. ایشان بر این اساس، مسائل فراوانی در حیطه قوس صعودی سیر انسانی را حل و فصل کرد و برای آنها تقریرهای عمیق فلسفی یافت. امّا دیدگاه او در تبیین روشن قوس نزولی انسان و مراحلی که دین از آن ها سخن گفته همچون عالم ذر، امتحان انسان پیش از ورود به طبیعت، مسأله هبوط و...، توفیق چندانی نیافت. علامه طباطبایی، رحمه الله علیه، به عنوان فیلسوفی چیره بر حکمت صدرایی و مأنوس با آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام، راهی نو پیش روی انسان شناسی فلسفی گشود. بر اساس تحلیل و تبیین بدیع ایشان که تمام انسان شناسی جناب صدرا بایستی بر اساس آن بازنگری و تدقیق گردد، هر موجودی، نفسی ملکوتی دارد که محور موجودیتش همان است و آنچه حدوث جسمانی دارد، در پرتوی این حقیقت، تحقق دارد. تبیین علامه، که این نوشتار متکفّل تبیین و تشریح آن است، هم عوالم وجودی انسان را به روشنی تبیین میکند، هم عهده دار تشریح قوس نزول انسان و احکام آن می شود و هم تبیین دقیق تری از قوس صعود ارائه می دهد.

357076

افته‌ها: از دید مربیان کانون رورش ,فکری کوا ۳ نوجوانان» در نتیجه گیری: ادبیات کودک (در حوزه داستان) فقط ماهیت سرگرمی و تفریحی ندارد بلکه دارای کارکردهای آموزشی از جملّه آموزش امروزه به سبب سرعت فزاینده تولی اطلاغات نیازمند شهروندانی هستیم که به دنیای پیرامون خودبی تفاوت نباشنداو توان تجّزیه و تحلیل, استفاده» تولید و عرضه وسیع اطلاعات را داشته باشتد. تولید ,ذاد‌ها و اطلاعات غلمی و معفتی, یلها و افکار متنوع درحال رشد است و ذهن بشر با هجو م انواغ اطلاعاتزوز به روز گنجایش/کمتری برای نگهداری آن می‌یابد. ۳ این اساس, تنها راه برای دست,یافتن به بهترین‌ها در میان این همه تنوع» مسلح کردن افراد به قدرت تفن استدلال و مهم‌تر از آهمه قدرت تمیز و داوری است (ناجی» ۱۳۸۴ ص برخی بر این باورند که چنان‌چه قرار باشد شنهروندان در جامعه اطلاعاتی به کاربران و جویندگانی مستقل تبدیل شوند و توان تولید اطلاعات را داشته باشند» نیاز به مهارتی زیربنایی به نام تفکر انتقادی؟ دارند (شالاری و خسن‌آبادی, ۱۳۸۳ ص ۱۰۲ و ۱۰۹؛ نقل در مکتبی‌فرد» ۰۱۳۸۹ ص ۱۵). چنین مهارتی باید از کودکی در افراد ایجاد شود تا بتوان شهروندانی خردمند. خودآگاه» دقیق, و مسئولیت‌پذیر برای زندگی در این جامعه اطلاعاتی آماده کرد. برای عملی شدن این مهم در کنار آموزش‌های رسمی, استفاده از ادبیات به‌ویژه داستان, معمولی‌ترین سرآغاز برای تشویق کودک به تعمق و وسیله‌ای طبیعی برای پرورش تقکل, ذانش و سهارت‌های زبانی است (مکتبی قرف 0۳۸۹ سس ۱۶۴). کر (۱۹۹۶+جن 1۲ می‌نویسد. "ادبیات کودکان و نوجوانان یکی از ابزارهای قدرتمند برای آموزش تفکر به فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۰۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴) کودکان و نوجوانان است؛ و به نقل از سامرز و ورتینگتون! (۱۹۷۹) اشاره می‌کند که ادبیات فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌دهد که می‌توان از آن برای آموزش ارزش‌ها مسائل اخلاقی, تعامل و برقراری ارتباط استفاده کرد" گوسن!" (۱۹۹۸ ص‌ ۱ و ۳) نیز براین باور است که ادبیات در ترویج مهارت‌های تفکر انتقادی مونر است و خواندن داستان باعث بهبود تفکر کودکان می‌شود. براکن" (۱۹۶۸. ص ۱) معتقد است ادبیات اگر با رویکرد خواندن انتقادی مورد مطالعه قرار گیرد» می‌تواند در هدایت کودکان به سوی اهداف تفکر انتقادی و توسعه آن نقش داشته باشد. پریرخ (۱۳۸۲. ص ۲۴) مطالعه کتاب, بهحصوص داستان را کمک به کودکان و نوجوانان در درک بهتر از پیچیدگی رفتار انسان و بنابراین به‌دلیل اهمیت موضوع حضور تفکر انتقادی در داستان‌های کودکان و نوجوانان» پژوهش حاضر بر آن است تا نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را در مورد روش پژوهش پیمایشی است و جامعه آماری.شامل ۸ داستان:تألیفنی.از انتشارات دهه ۸۰ * کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که براساس: گزارش‌هایموجود* در روان‌خوانی شده‌اند. جدول ۱ اطلاعات مربوّط به این کتاب‌ها را نشان من‌دهد. جدول ۱. فهرست کتاب‌های جامعه مورد مطالعه به ترتیب عنوان ۶ مرد جوان و خیاط حیله‌گر شراره وظیفه‌شناس ۱۳۸۷ بادچ ۷ وقت قصه من را صدا کن محمدرضایوسفی ۱۳۸۹ ده فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴) برای تعیین جامعه دوم پژوهش بیش از آغاز کار مقاله کوکبی» حری» و مکتبی‌فرد (۱۳۸۹) در خرداد ماه ۱۳۹۰ برای مطالعه بیشتر در زمینه تفکر انتقادی در اختیار مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان خوزستان قرار گرفت و پس از شرکت آنها در ۲ کارگاه آموزشی (به مدت ۴۰ ساعت) که در روزهای ۴ ۸۵ ۰۱۱ و ۱۲ دی ماه ۱۳۹۰ تعداد ۲ مربی که بیش از ۴۰۰ ساعت آموزش‌های بدو خدمت مرتبط با اهداف آموزشی تفکر انتقادی» تفکر خلاق, استعدادهای فکری را گذرانده و دارای صلاحیت پاسخگویی به سیاهه سیاهه وارسی برگرفته از پایان‌نامه مکتبی‌فرد (۱۳۸۹) بود که براساس ۱۷ مولفه تفکر انتقادی ریچارد پل! تهیه شده است. این مولفه‌ها عبارت‌اند از: هدف؛ طرح پرسش؛ اطلاعات. داد شاهد و تجربه؛ استنباط‌ها و تفاسیر؛ پیش‌فرض‌ها؛ عواقب و پیامدها؛ دیدگاه‌های گوناگون؛ انصاف ذهنی؛ تواضع فکری؛ رشادت فکری؛ همراهی ذهنی؛ استحکام فکری؛ پشتکار فکری؛ اطمینان در تفکر؛ خودگردانی ذهنی؛ تسلط بر خودمحوری؛ و قابلیت‌های طبق نظر مربیان کانون درباره وضعیت هر یک .از مژلفه‌های تفکر انتقادی در کتاب‌های داستانی تألیفی اين نهاد:می‌توان«گفتدر داشتان "آسیاب بچرخ" ۶۱/۴۵ درصد مربیان گزینه‌های متوسط. زیاد»و خیلی زیادارا درخصوضن میزان وجود مژلفه‌های هدف؛ ۵۲/۰۷ درصد طرح پرسش؛ ۵۹/۳۶:دزصل اطلاعات, داده‌ها شاهد» و تجربه؛ ۴۱/۶۶ استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۳۴/۳۶ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۳۹/۵۸ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۵۴/۱۵ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۳۹/۵۸ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۵۲/۰۸ درصد انصاف ذهنی؛ ۶ درصد تواضع ذهنی؛ ۵۲/۰۷ درصد رشادت ذهنی؛ ۵۴/۱۶ درصد همراهی ذهنی؛ ۴ درصد استحکام ذهنی؛ ۵۸/۳۳ درصد پشتکار ذهنی؛ ۵۱/۰۳ درصد اطمینان در تفکر؛ ۱ درصد خودگردانی,ذهنی؛.و ۴۹/۹۹ درصد تسلط بر خودمحوری انتخاب کرده‌اند. در داستان "آن بالا این پایین" ۷۱/۸۷ درصد مربیان گزینه‌های متوسط. زیاد» و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود مژلفه‌های هدف؛ ۶۲/۵ درصد طرح پرسش؛ ۸۳/۳۳ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد. و تجربه؛ ۵۰ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۴۵/۸۲ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۸ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۶۹/۷۸ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۶۳/۵۳ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۶۰/۴۰ درصد انصاف ذهنی؛ ۶۰/۴۱ درصد تواضع ذهنی؛ ۵۰ درصد رشادت ذهنی؛ ۶۰/۴۱ درصد همراهی ذهنی؛ ۵۴/۱۶ درصد استحکام ذهنی؛ ۵۷/۲۸ فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴۶) درصد پشتکار ذهنی؛ ۵۲/۰۷ درصد اطمینان در تفکر؛ ۵۵/۱۹ درصد خودگردانی ذهنی؛ و در داستان "اولین روز تابستان" ۶۸/۷۵ درصد مربیان گزینه‌های متوسط زیاد. و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود مژلفه‌های هدف؛ ۶۲/۴۹ درصد طرح پرسش؛ ۶۳/۵۳ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد., و تجربه؛ ۵۴/۱۶ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۴۵/۸۲ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۵۲/۰۸ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۶۱/۴۵ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۷۱/۸۶ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۵۳/۱۲ درصد انصاف ذهنی؛ ۵۷/۲۸ درصد تواضع ذهنی؛ ۵۱/۰۲ درصد رشادت ذهنی؛ ۴۲/۷ درصد همراهی ذهنی؛ ۳۷/۴۹ درصد استحکام ذهنی؛ ۵۲/۰۸ پشتکار ذهنی؛ ۶۲/۴۹ درصد اطمینان در تفکر؛ ۶۰/۴۱ درصد خودگردانی ذهنی؛ و ۴۷/۹۱ درصد پاسخگویان تسلط بر خودمحوری انتخاب کرده‌اند. در داستان "جوراب پشمی" ۶۵/۶۱ درصد مربیان گزینه‌های متوسط زیاده و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود مژلفه‌های هدف؛ ۴۷/۹۱ درصد طرح پرسش؛ ۷۶/۰۴ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد. و تجربه؛ ۴۵/۸۲ درصد استتباط‌ها و تفاسیر؛ ۳۸/۵۳ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۳۷/۴۹ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۶۳/۵۳ درصد؛عواقب و پی‌آمدها؛ ۵۰ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۵۷/۲۸ درصد انصاف ذهنی؛۶۴/۵۷درصد تواضع ذهنی؛ ۷ درصد رشادت ذهنی؛ ۴۳/۷۴ .درضد هنمراهی:ذهنی؛ ۴۱/۶۶ درضد استحکام ذهنی؛ در داستان "کرم سه نقطه" ۷۶/۰۴ درصد مزبیان گزینه‌های متوسط زیاد» و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود مولفه‌های هدف؛ ۶۴/۵۷ درصد طرح پرسش؛ ۶۱/۴۵ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد. و تجربه؛ ۵۶/۲۴ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۴۶/۸۶ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۴۸/۹۴ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۷۴/۹۹ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۷۳/۹۵ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۴۸/۹۵ درصد انصاف ذهنی؛ ۶۳/۵۴ درصد تواضع ذهنی؛ ۶۲/۵ رشادت ذهنی؛ ۵۵/۲۰ درصد همراهی:ذهنی؛ ۵۷/۲۹ درصد استحکام ذهنی؛ ۸ درصد پشتکار ذهنی؛ ۵۵/۲۰ درصد اطمینان در تفکر؛ ۶۷/۷۰ درصد خودگردانی در داستان "مرد جوان و خیاط حیله گر "۷۶/۰۴۲ درصد مربیان گزینه‌های متوسط زیاد» و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود موژلفه‌های هدف؛ ۶۵/۶۲ درصد طرح پرسش؛ ۷۰/۸۲ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد., و تجربه؛ ۵۲/۰۷ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۴۶/۸۶ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۴۹/۹۸ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۶۹/۷۸ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۶۴/۵۷ فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴) درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۴۸/۹۴ درصد انصاف ذهنی؛ ۵۸/۳۳ درصد تواضع ذهنی؛ ۵۲/۱۱ درصد رشادت ذهنی؛ ۵۲/۰۸ درصد همراهی ذهنی؛ ۵۴/۱۶ درصد استحکام ذهنی؛ ۵۱/۰۴ درصد پشتکار ذهنی؛ ۵۰ درصد اطمینان در تفکر؛ ۵۶/۲۵ درصد خودگردانی در داستان "وقت قصه من را صدا کن" ۶۴/۵۷ درصد مربیان گزینه‌های متوسط زیاده و خیلی زیاد را درخصوص میزان وجود مولفه‌های هدف؛ ۵۷/۲۸ درصد طرح پرسش؛ ۵ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد, و تجربه؛ ۵۵/۲۰ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۴۱/۶۶ درصد پیش‌فرض‌ها؛ ۴۸/۹۵ درصد دیدگاه‌های گوناگون؛ ۶۷/۷۰ درصد عواقب و پی‌آمدها؛ ۷ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛ ۵۲/۰۸ درصد انصاف ذهنی؛ ۴۶/۸۷ درصد تواضع ذهنی؛ ۵۶/۲۵ درصد رشادت ذهنی؛ ۵۶/۲۴ درصد همراهی ذهنی؛ ۴۷/۹۱ درصد استحکام ذهنی؛ ۵۸/۳۳ درصد پشتکار ذهنی؛ ۵۸/۳۳ درصد اطمینان در تفکر؛ ۵۳/۱۲ درصد خودگردانی ذهنی؛ و ۵۳/۱۲ درصد تسلط بر خودمحوری انتخاب کرده‌اند. در داستان "همان لنگه,کفش بنفش" ۷۶/۸۲ درصد مربیان گزینه‌های متوسط زیاده و خیلی زیاد را درخصوص:میزان وجود مولفه‌های هدف؛ ۶۴/۵۸ درصد طرح پرسش؛ ۴ درصد اطلاعات, داده‌ها شاهد و تجربه؛ ۶۴/۵۸ درصد استنباط‌ها و تفاسیر؛ ۵۴/۱۶ ۶ درصد قابلیت‌های استدلال اخلاقی؛. ۶۷/۷۰ درصد انصاف ذهنی؛ ۵۹/۳۷ درصد استحکام ذهنی؛ ۶۹/۷۹ درصد پشتکار ذهنی؛ ۶۰/۴۱ درصد اطمینان در تفکر؛ ۶۵/۶۲ درصد خودگردانی ذهنی؛ و ۶۴/۵۸ درصد تسلط بر خودمحوری انتخاب کرده‌اند. با محاسبه میزان درصد و فراوانی هر یک از مولفه‌های تفکر انتقادی که با عناصر داستانی در تعامل بوده‌اند و تجزیه و تحلیل پاسخ‌های داده شده می‌توان در یک جمع‌بندی وضعیت مولفه‌ها را چنین خلاصه کرد: اگرچه بیش از ۵۰ درصد مربیان کانون خوزستان بر مهارت‌های تفکر انتقادی در حدود متوسط, زیاد و خیلی زیاد تأکید کرده‌اند. اما این تأکید به‌صورت یکسانی بر تمامی مژلفه‌های تفکر انتقادی صورت نگرفته است؛ به‌گونه‌ای که بر مهارت‌های اطلاعات, داده‌ها شاهد؛ و تجربه و هدف تأکید زیادی شده است. می‌توان گفت از دید مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان خوزستان فضاپردازی داستان‌ها به گونه‌ای بوده که اطلاعات, داده‌ها شاهد, و تجربه کافی را در اختیار خواننده قرار داده است. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴۶) همچنین شروع و نحوه ورود به ماجرا محتوای داستان, و شخصیت‌های داستان‌های مورد بررسی یک قصد, هدف. آرمان و کارکرد خاصی را دنبال کرده و توانسته‌اند به‌نحو مطلوبی به هدف موردنظر خود دست یابند. اما در مقابل» بر موژلفه‌های پیش‌فرض‌ها دیدگاه‌های گوناگون, و استحکام ذهنی در مقایسه با سایر مولفه‌ها تأکید اندکی شده است. بنابراین؛ می‌توان این گونه تعبیر کرد که هیچ‌یک از عناصر داستانی مانند شیوه روایت» گفت‌وگوی میان شخصیت‌ها شگردهای آشنایی‌زدایی, لایه‌های پنهان در داستان» و محتوای داستان تلاشی همچنین به نظر می‌رسد که راوی‌های داستان‌های مورد بررسی همگی از جنبه یکسانی به ماجرای داستان نگریسته‌اند و جود مولفه دیدگاه‌های گوناگون در داستان‌ها کم‌رنگ است. شاید بتوان این عدم تأکید یکسان بر تمامی مولفه‌های تفکر انتقادی را به ماهیت و سطح پیچیدگی مولفه‌های تفکر انتقادی نسبت داد. معروفی» شبیری و یعقوبی (۱۳۸۸ ص ۲۶۱) نیز در پژوهش خود عدم تأکید یکسان بر مژلفه‌های تفکر انتقادی را به ماهیت. پیچیدگی مولفه‌های تفکر انتقادی» و نیاز بیشتر برخی آنها یه سطوح بالای تفکر نسبت می‌دهند. آنها بر این باورند که اگرچه تمامی مهارت‌های تفکر انتقادی نیاز به پیش‌بینی فعالیت‌های خاص و پیچیده‌ای برای آموزش دارند سطح پیچیدگی و نوع فعالیت‌های مورد نیاز برای همه آنها برخورد متفاوتی که مربیان با برخی از مولفه‌های تفکر انتقادی در برخی از عناصر داشته‌اند. موید این نکته است. به‌طور مثال, در کارگاه"آموزشی مرئیان گانون,دوهتشخیص و انطباق مولفه‌هایی تفکر انتقادیی مرتبط با عنصر داستانی ی مگگا و زداشتند. در حالی که در تشخیص پیش فرض‌ها استنباط ها و تفاسیر وانطباق آنها با عناصر داستانی مشکل داشتند. درمجموع تشریح و تبیین نتایج پژوهش حاضر به همراه پژوهش‌های براکن (۱۹۶۸)؛ کر (۱۹۹۰)؛ گوسن (۱۹۹۸)؛ پریرخ (۱۳۸۲)؛ پریرخ» پربرخ و مجدی (/۱۳۸)؛ مکتبی‌فرد (۱۳۸۹) حاکی از آن است که ادبیات کودک (در جوزه داستان) افقطماهیت سرگرمی و تفریحی ندارد و می‌تواند یکی از ابزارهای مناسب برای تشویق کودکان به اندیشیدن باشد. با استفاده از این ابزار می‌توان نحوه استنباط و قضاوت صحیح را به کودکان آموزش داد تا از لحاظ فکری مستقل بار آیند. تنها نکته‌ای که قابل تأمل است شدت و ضعف برخورداری ذاستان‌هانی تألیفی از آموزه‌های تفکر انتقادیی, تفکر قلسفی,»:و جز آن است. این مسئولیت برعهده نهادهایی همانند شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که باید با تألیف داستان‌هایی با کیفیت و هر آنچه که در فرایند آموزش تفکر به کودکان فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴) پریرخ مهری (۱۳۸۲). نقش ادبیات کودکان و نوجوانان در پاسخ گویی به نیازهای آنان.کتابداری واطلاع‌رسانی پریرخ» مهری؛ پریرخ, زهره و مجدی, زهرا (۱۳۸۸). ردپای مفاهیم فلسفی در داستان های کودکان: پژوهشی پیرامون شناسایی موژلفه های مرتبط با آموزش تفکر فلسفی.مطالعا تکنابداری و علماطلاعات4۱۶(۳ ۸۰-۵۷ سالاری, محمود و حسن آبادی, ابوالفضل (۱۳۸۳). شناسایی و تحلیل پیش نیازهای دستیابی به مهارت سواد اطلاعاتی. در رحمت‌اللّه فتاحی و محمدحسین دیانی (ویراستاران)»آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی, (ص ۱۱۴-۹۷). مشهد: سازمان کتابخانه ها موزه ها کوکیی» مرتظسی؟ خرق اظباس و مکتبی قرف لیلد (۱۳۸۹):,بروسی مها رت اهاق اتفکز انقادی در داستان هاتی معروفی» یحیی؛ شبیری» محمد و یعقوبی؛ محمود (۱۳۸۸). جایگاه تفکر انتقادی در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه. مجله پژوهش علوم انسانی, ۱۰ (۲۶)» ۲۶۵-۲۴۹ مکتبی فرد لیلا (۱۳۸۹). بررسی تناسب محتوای داستان‌های تألیفی ایرانی برای کودکان و نوجوانان گروه سنی (ج) با مهارت‌ها و مولفه‌های تفک رانتمادی؛:پایان‌نامه دکتری,» دانشگاه شهید چمران» اهواز. ناجی» سعید (۱۳۸۴). مفهومافلسقه؛در برنامه فلسفه"بترایکودکان و نوجوانان. بازیابی ۱۳ آبان ۱۳۹۰ از عم السیهاه 579/0 جاح بط اش نفد ۳ // :قاط ناخ عساامهانآ ومنوم۸ ۶۰ عمرص۸ عصعط 1 1۳5۵ ر1968) امومع وطام130 مصعکل 88 -عل مد / ما0 ۳0 /وع هه // قاط حصمه م2011 ,26 عصاز 8۶0۵۵ تولله ما60 678 0-۳10757_ ماه امک دا سدع 05 8سا امک درز تصنحصلنم 80۵ ,2011 ,18 رلتاز ۵0ع0ع0طاع وسملصنط 1 ماس جا1 ۷۵ صه) 170 .(1990) حسطام سم حصاطنله‌نانه /9218-ع 0 /ع مهاده و ن ۵ ۳ //:صلاط آممحل5 معط ها عستطوهن] عهتآ ما حدو‌که‌ع 0040 ساه۳۲ .(1998) کل هصسا مصعمطی -عل دا مد / هو علاط حصمظ م2011 16 و۸ معط ۳۳ دلس 6 05 87 0-۳7645245 وله ال وک دهع نادساح مگد_ 1 روز تصتحصلنم بعاه 5۵ انح وصنطعم1 ۵۶ هقی عحصو‌مرکه .(1979) خ دز متماوتط۳ 1۷ 80 .5 بش ,کتع 50 وتا که دوطا 16 که آحسا0 لمدوتاه< با[ بقصه ۲2 کوکبی» مرتضی؛ عظیمی, محمد حسن و قنبری» خدیجه (۱۳۹۴). حضور مولفه‌های تفکر انتقادی در کتاب‌های داستانی از نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. فصلنامه مطالعات مل یکنابداری فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۲۶ شماره ۱ (بهار ۱۳۹۴۶)

هدف: تعیین میزان حضور مؤلفه های تفکر انتقادی در داستان های کودکان و نوجوانان از نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی است. جامعه مورد پژوهش شامل8 داستان تألیفی است. مؤلفه های تفکر انتقادی موجود در این داستان ها با استفاده از سیاهه وارسی توسط 48 مربی شاغل در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در استان خوزستان شناسایی شده است. یافته ها: از دید مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در کتاب های داستانی مورد بررسی مؤلفه های تفکر انتقادی دارای تأکید یکسانی نیست. نتیجه گیری: ادبیات کودک (در حوزه داستان) فقط ماهیت سرگرمی و تفریحی ندارد، بلکه دارای کارکردهای آموزشی ازجمله آموزش مهارت های فکری نیز هست که باید مدّ نظر قرار گیرد.

386852

بنابراین» حتی اصطلاح‌نامه‌ها که درصدد شناسایی روابط میان مفاهیم هستند نمی‌توانند بی‌عیب و نقص» پژوهشگر را به‌سمت آثار مرتبط در رشته‌های دیگر هدایت کنند. آثار مربوط به هر پدیده به‌گونه‌ای متفاوت رده‌بندی می‌شود و اغلب بسته به رشته مرتبط با اش اصطلاحات متفاوتی درباره آنها به‌کار می‌رود. نمایه نسبی رده‌بندی دهدهی دیوئی فهرست‌نویس را به مکان‌های زیادی هدایت می‌کند که آثار مرتبط با هر پدیده معین ممکن است آزده‌بندی آشوند؛ این راهنمایی نه‌تنها ناقص است, بلکه بیشتر کاربران کتابتخانه از وجود.آن ناآگاهند. همین" فهرست‌های موضوعی راه‌حل محدودی برای این مسئله فراهم می‌کنند» بخشی از آن به این دلیل است که منطق سرعنوان‌های موّضوعی,بزای بیشتر پژوهشگران آمبهم است (جولین, تریلی» دینین» و گواستاوینو» ۲۰۱۳). جستجوی تمام‌متن؛ بیشتر:به‌عنوان یک راه‌حل مطرح می‌شود؛ اما این شیوه به‌سادگی: درباره شناسایی آثاری*که از. اصطلاحات متفاوتی استفاده می‌کنند» با شکست مواجه می‌شرد و دز عمل, از اصطلاحات کاملا متفاوتی در رشته‌های مختلف استفاده می‌شود. بنابراین» یکی از چالش‌های پژوهش این نکته حائز اهمیت ات که""بغضی "از حادترین مسائل رشته: غلم اطلاعات در نیاز به توسعه نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی برای پژوهشگران میان‌رشته‌ای ريشه دارد" (پالمری ۲۰۱۰ ص ۱۷۴). جیمز داف براون؟» باربارا کایل داگلاس فاسکت, درک آستین" کلیر بغتول» و نانسی ویلواسنرد؟ ازجملما مشخسمانی هستند که در طول سال‌ها بر این نکته تأکید کرده‌اند که رشته‌ها محدودیت نامعقولی بر طرح‌های رده‌بندی هستند و موانعی را بر سر راه نمایه‌سازی و جستجوی فرارشته‌ای ایجاد می‌کنند (نولی"» ۲۰۰۶). زمانی‌که موضوعی توسط افراد زیادی يا از جنبه‌های متعددی مطالعه می‌شود. مدارک مربوط به‌ناچار به‌طور پراکنده رده‌بندی می‌شود؛ بنابراین برخی موضوعات در رده‌های متعدد قرار می‌گیرد. موضوعات میان‌رشته‌ای فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) در رده‌های نامعقول جای می‌گیرند و هنگام تغییر مرزهای رشته‌ای» آشفتگی پیش می‌آید (بالیک", ۱۹۸۳). به‌طور مثال, در حوزه علوم اسلامی وقتی مسئله‌ای (مانند وحی) از جنبه‌های گوناگون (تفسیری» کلامی» فلسفی» عرفانی و...) بررسی می‌شود. آثار مربوط به هریک از این جنبه‌ها ذیل آنها پراکنده می‌شود؛ درحالی که همه آن آثار از سوی دیگر, با توجه به تعریف میان‌رشته می‌توان دریافت که پژوهش میان‌رشته‌ای اغلب با روابط بین پدیده‌های بررسی‌شده در رشته‌های مختلف سروکار دارد و پژوهشگر نخست باید مجموعه‌ای از پدیده‌های مرتبط را در راستای پژوهش خود شناسایی کند. به‌طور مثال» پژوهشگری تمایل دارد تأثیر نگرش فرهنگی افراد جامعه را بر اشتغال زنان به شغل‌های بیرون از منزل» يا تأثیر توسعه نهادهای سیاسی بر عملکرد اقتصاد بررسی کند. در چنین شرایطی» باوجود رده‌بندی‌های مبتنی‌بر رشته (مانند رده‌بندی دیوئی و کتابخانه کنگره) یافتن همه آکار مرتبط درباره هرکدام از این پدیده‌ها مشکل خواهد بود. درواقع» پژوهشگر آثار زیادی را درباره‌آنگزش فرهنگی افراد جامعه متی‌نابد که در آنها به اشتغال زنان توجه نشده است و همچنین. آثار زیادی را دربازه اشتغال زنان می‌یاید که در آنها بحثی از نگرئز هنک اقا د۹جامعه به‌متان‌گاله ایگ*البنه درباره: تأثیر توسعه نهادهای سیاسی بر عملکرد اقتصادی نیز وضعیت بر همین منوال است و همین‌طور دیویس و شاو! (۲۰۱۱) .با" توجه به اماهیت پژوهش‌های میان‌رشته‌ای» پنج نوع کلی نیاز اطلاعاتی میان‌رشته‌ای را فهرست‌وار بررسی کردند. اولین آنها شامل فهم نظریات و روش‌هاست؛ در وهله دوم پژوهشگران میان‌رشته‌ای تمایل به درک پدیده‌ها و روابط بین آنها دارند؛ سومین,» نباز به تسهیلات برای جستجوی اطلاعات ضروری در رشته‌های دیگر است؛ چهارم» پژوهشگران میان‌رشته‌ای می‌خواهند بدانند که آیا بحث‌های مشابهی در حوزه‌های آدیگر.انجام شده است يا خیر و چه شواهدی برای آنها وجود دارد؛ و پنجم» نیاز آموزشی برای فهم آنچه می‌یابند و نیاز به منابع البته پیدایش میان‌رشته‌ها فقط پژوهشگران حوزه تقسیم‌بندی علوم را با چالش جدی مواجه نکرده بلکه متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی و همچنین» نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای را به کنکاش واداشته است. با توجه به انچه اشاره شد پژوهش فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) - آیا در نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای به مسئله میان‌رشتگی توجهی شده است یا خیر؟ این مسئله چه تأثیری بر نظام بازیابی اطلاعات دارد؟ - چه راهکارهایی برای حل مشکل میان‌رشتگی در حوزه سازماندهی دانش مطرح پژوهش حاضر به‌روش تحلیل اسنادی و محتوا انجام شد. به این ترتیب» نخست در نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای در متون مربوط بررسی شد. در ادامه» ۵۳ طرح بین‌رشته‌ای مطالعه شد. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه است: ۱) متون مرتبط با رشته و میان‌رشته و ۲) طرح‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای. با توجه به ماهیت موضوع پژوهش, در بخش اسناد و متون مربوّظ به رشته.و میان‌رشتگی, تموّنه‌گیری هدفمند انجام و منابعی انتخاب شد که به پژوهشگران در دستیابی به پاسخ مطلوب کمک بیشتری می‌کرد؛ ولی در "طرح‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای "» از سرآشماری اشتفاده شد. در "بررسی متون" از فیش‌برگه و درا"بژرسی طرح‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای" از * میزان توجه نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای به میان‌رشته‌ها و تأثیر آن بر نظام بازیابی پاسخ به این پرسش» مستلزم کنکاش و تعمق در نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای- کتاب‌شناختی است که براساس سیر زمانی به چهار دواره عهد باستان» قرون وسطی, قرون جدید» قرون معاصر تقسیم می شوند (جداول ۱ تا ۴). فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) دستور زبان» تاریخ» حقوق تاريخ طبیعی, جغرافیا ریاضیات» نجوم» سحر دین» و افسانه شاعران قانون‌گذاران» فیلسوفان» مورخان, سخنوران و نویسندگان متفرقه (آثار حماسی نمایشی, حقوقی» فلسفی» تاریخی» مربوط به فن خطابه» مربوط به معنای بیان؛ و متفرقه) دایره‌ابلعارف‌ها هنرهای شش‌گانه, اشعار و سرودها هنرهای نظامی طالع‌بینی, و پزشکی ۱ کلاسیک؛ ۲. فلسفه, هنرهای نظامی» ریاضی» و الهیات؛ ۳. تاریخ» حکومت» و جز آن؛ و ۴. فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) کتب مقدس مسلمانان, مسیحیان و یهودیان؛ نحو و لغت (زبان‌شناسی)؛ تاریخ و انساب؛ شعر و شاعران؛ علم کلام و متکلمان؛ فقه, حدیث, فقها و محدثان؛ فلسفه و علوم قدیم؛ افسانه» سحر و جادو؛ مذاهب و ادیان غیرالهی؛ و کیمیا پزشکی» طبیعیات, منطقیات, ریاضیات و نجومات» تفاسیر و تلخیصات, فلسفیات» ریاضیات, نجومات» جغرافیا و زمین‌سنجی» فیزیک و علوم طبیعی, تاریخ و فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) تا الهیات. حساب بقی» دریانوردی و جنگه» دستور زبان» منطق, معانی بیان» رو ماززل ۱۳ ۵۵ ۰ لهیات ب» موسیقی, دریانوردی و + ستور زبان» منطق, معانی بیان ۳ 1 مابعدالطبیعه, علم مباحث هو فیزیک» حساب هندسه, تشریح جهان, نجوم فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) الهیات, فلسفه تاریخ, سیاست و تجارت, علوم و هنرها و ادبیات, و تألیغات کلیات. فلسفه» دین علوم اجتماعی» زبان» علوم خالص, تکنولوژی, هنرها, آثار عمومی, علوم فلسفی, علوم تاریخ علوم اجتماعی, علوم طبیعی, فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) علوم قرآنی» شعر تاریخ, ادب» حدیث فقه, مذاهب (علوم قرآنی, تفسیر کلیات؛ فلسفه و روان‌شناسی؛ مذهب و علوم وابسته به تاریخ؛ تاریخ؛ موسیقی؛ هنرهای تجسمی؛ زبان و ادبیات؛ علوم محض؛ پزشکی؛ کشاورزی؛ قرآن, تاریخ عمومی» تاریخ پیامبران و صدر اسلام» تاریخ ایران و هند فلسفه علوم» تاریخ؛ و تکنولوژی و هار و ۲۶ زیررده دارد. فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) علوم قرآنی» حدیث تاریخ فقه, عقاید» تصوف» شعر پزشکی» داروسازی, آثار عمومی؛ مطالعات مربوط به شرح‌حال و آثار دانشمندان اسلامی؛ مکتب‌های علمی؛ ترجمه کتب علمی به زبان‌های اسلامی؛ و . با نگاهی به سرشاخه‌های ۴۱ نظام رده‌بندی کتابخانه‌ای-کتاب‌شناختی از ۵۳ نظام اشاره‌شده در جداول ۱ تا ۴ می‌توان دریافت که منطق حاکم بر این رده‌بندی‌ها منطق کلاسیک بوده است و براساس حوزه» منابع یا رشته‌های دانشگاهی تنظیم شده‌اند (حتی در رده‌بندی چهریزه‌ای نیز درنهایت. دانش به رده‌های اصلی سنتی و رشته‌محور تقسیم می‌شود) و جایگاه مهم میان‌رشته را یا نادیده گرفته‌اند یا همانند رده‌بندی دهدهی دیوئی میان‌رشته وجود دارد؛ ولی در زیر یکی از رشته‌ها قرار گرفته است. بنابراین» میان‌رشته ها در دیوئی استقلال ندارند. همچنین,» به‌دلیل ماهیت رده‌بندی دهدهی دیوئی» تمام جنبه‌های هر علم بین‌رشته ای يا موضوع یک‌جا آورده نمی‌شود. بررسی برخی میان‌رشته‌ها یا موضوعات در نمایه نسبی این پراکندگی را به‌خوبی نشان می‌دهد. درنتیجه, نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای مبتنی‌بر رشته (به‌ویژه رده‌بندی‌های دهدهی دیوئی و کتابخانه کنگره که امروزه جز رده‌بندی‌های غالب در کتابخانه‌های جهان هشتند و ایناپژوهش بز آن تأکید دارد)» کمک چندانی به پژوهشگران میان‌رشته‌ای نمی‌کتتله,به طرلاستال. در این رده‌بندی‌ها آثار مربوط به فقر شهری در رشتقاق"مختلقی»پراکنده.می شونل تخت" آناری که درباره ارتباط بین فرهنگ و فقر» بسته به اينکه یک مردم‌شناس, جامغه‌شناس, اقتصاددان» یا پژوهشگر دیگری تالم کرده باشد. در مکان‌های مختلفی رده‌بتدی می‌شوند. از این‌رو چون ماهیت رشته‌های امختلف به‌گونه‌ای است"کهه در هر رده‌بندی به‌طور متفاوتی سازمان‌دهی می‌شوند پژوهشگران میان‌رشته‌ای به"اين انکته پی‌خواهند برد که لازم است از اصطلاحات و راهکارهای متفاوتی برای جستجو هنگام کاوش در رشته‌های مختلف استفاده کنند (زوستاک"» ۴ بنابراین» لازم است که نظام‌های رده‌بندی مبتنی‌بر رشته قرن نوزدهم بازنگری شود و رده‌بندی‌های کتابخانه‌ای به‌گونه‌ای طراحی شوند که نهارهای او روط ری بنوهشک انشا یز یوم کچد. موجود نشان داد فقط یک رویکرد خاص, یعنی رویکرد منطق کلاسیک» در نظام‌های رد‌بندی شناسایی‌پذیر است. بنابراین» منطق حاکم بر این رده‌بندی‌ها منطق کلاسیک است. علت اصلی غلبه این رویکرد در نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای» تبعیت از نظام‌هاي طبقابنای علم اسست: که: پایه: و آساس آنها نیو پر منطق کلاسیک استزار فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) بی‌دلیل نیست که ما با نظام‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای» دودویی» دهدهی, و مشابه اینها مای" (۲۰۰۸) بیان می‌کند طراحی رده‌بندی‌ها باید ريشه در فهم نیاز کاربر داشته باشد و نگران این نکته است که متون توصیفی درباره رفتار کاربر» رهنمود کافی را در این زمینه فراهم نکند. بنابراین» وی پيشنهاد می‌کند تحلیلی شناختی از آثار انجام شود تا از این طریق» موانع و محدودیت‌هایی که کاربران با آن مواجه هستند» شناسایی و برای رفع آن اقدام شود. توصیه مای این است که با توجه به ماهیت آثار, آن‌گونه که سیرینگ؟ (۱۹۹۶) بیان می‌کند» بودجه‌های درخواستی کتابخانه و مسئولیت‌های آن برحسب حوزه‌ها تقسیم:می‌شود. اثر میان‌رشته‌ای ممکن است برای کتابدارانی که در کار تأمین منابع هستند علاقه‌ایّ"حاشیه‌ایآقرض شود. بر این اساس» موضوع فرشتگان را می‌توان به‌غتوان پدیده‌ای دینی از دو جنبه کلامی و قرآنی بررسی کرد. در طرح‌های رده‌بندی کنونی» چنانچه پدیده ذکرشده از جنبه کلامی مطالعه شده باشد» در موضوع کلام و چنانچه از اجنبه.قرانی مطالعه شده.باشد» در موضوعات قرآنی رده‌بندی می‌شود؛ درحالی که در رده‌بنلای" پدیده‌تخور, "فرشتگان" پدیده‌ای مستقل» چه از جنبه قرآنی و چه کلامی در رده وحی قرار می‌گیرد و جنبه‌های ذکرشده به‌عنوان تقسیم فرعی زیر وحی قرار می‌گیرند. همچنین» در اثری که کار از دیدگاه اسلام بحث شله اباشل؟*ذر آرده‌بندی‌های کنونی. چنین«اثری .زیرمجموعه "اسلام" رده‌بندی می‌شود؛ درحالی که در رده‌بندی پدیده‌محور چنین اثری باید در رده کار و تجارت رده‌بندی شود تا پژوهشگر حوزه اقتضاد نخست تمام آثار مربوط به کار را یک‌جا ببیند و دوم پژوهشگر میان‌رشته‌ای حوزه اقتصاد که می‌خواهد نظرات اسلام را درباره کار نیز مطالعه کند» در همان رده مربوط به کار و تجارت آثار مربوط را بیابد. کایل؟ (۱۹۶۰) بر این اعتقاد است که حوزه سازمان‌دهی دانش به سه طریق فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) یورلند" (۲۰۰۲) در راستای رده‌بندی آثار پژوهشی بر تحلیل حوزه تأکید می‌کند: اسمیراگلیا" (۲۰۱۲) خاطر نشان می‌کند اصطلاح "حوزه" در متون سازمان‌دهی دانش به‌خوبی تعریف نشده و اغلب معادل "رشته" پذیرفته شده است؛ اما درحقیقت» تعریف حوزه نسبت به سازمان‌دهی دانش امری درونی است: در اینجا حوزه واحد تحلیلی برای ایجاد نظام‌های سازمان‌دهی دانش است. حوزه‌ها باید در معرفت‌شناسی» هستی‌شناسی» فرهنگه» و فهم مفاهیم» مشترک باشند. گروهی از پژوهشگران معین» یا حجمی از مدارکی که تولید می‌کنند. می‌تواند یک حوزه در نظر گرفته شود اگر فهم درواقع» از تعاریف موجود در متون سازمان‌دهی دانش این نکته درک می‌شود که حوزه عبارت است از: فهم مشترک پژوهشگران زمینه‌ای خاص (مانند مکانیک کوانتوم) از اصطلاحات و مفاهیمآموجود دز آن زمینه. با استخراج آن مفاهیم مشترک (یعنی اصطلاحات و مفاهیمی که.بر آنهااتفاق‌نظر تخود دارد) در آن زمینه خاص؛ از سوی دیگر .پژوهشگران میان‌رشته‌ای تمایل دارند" آثار رشته‌های مختلفی را شناسایی کنند که به یک*پدیده (چیزی که مطالعه می‌شود) توجه می‌کند. همچنین» آنها می‌خواهند پژوهشگران علاقه‌مند آثر پژوهشی‌شان آرا بلافاصله بازیابی کنند. نولی (۲۰۱۰) این نکته رایادآور می‌شوّه:ما باید چیزهایی را که مطالعه می‌کنیم» رده‌بندی کنیم نه‌فقط مدارکی که اطلاعاتی درباره آن چیزها دارند. سازمان‌دهی دانش باید از کتابخانه‌ها فراتر برود و به‌طور مثال, موزه‌ها و آرشیوها هم بتوانند به‌کمک آن محتوای خود زا" بهتر زذه‌بندی کنند؛ این اامر"مستلزم رده‌بندی براساس چیزها بنابراین» زمانی که موضوعی مانند اخلاق از چند جنبه (سیاسی» اجتماعی» فلسفی, دینی» و...) مطالعه می‌شود. هنگام رده‌بندی بهتر است همه این جنبه‌ها و آثار مربوط علاوه بر اين» پژوهشگر میان‌رشته‌ای اغلب روابط میان پدیده‌هایی را بررسی می‌کند که در رشته‌های مختلف مطالعه شده‌اند. چنین پژوهشگری ابتدا باید مجموعه‌ای از پدیده‌های مرتبط را شناسایی کند و چنین کاری در نبود یک رده‌بندی فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) چنانچه پژوهشگر قادر به شناسایی همه آثار مرتبطی باشد که تأثیر پدیده الف بر پدیده ب را بررسی می‌کند» آنگاه او نسبت به ایده‌های مختلف در رشته‌های متفاوت. آگاه خواهد شد. بر این اساس» رپکو (۲۰۱۲) پيشنهاد می‌کند روابط متقابل علّی و پیچیده به‌طور کامل نقشه‌برداری شود تا بحث‌های تأثیرگذار نویسندگان مختلف مشخص شود. رده‌بندی آثار براساس روابط علّی کلیدی» ترکیب میان‌رشته‌ای را تسهیل می‌کند و بی‌اعتمادی پژوهشگران را نسبت به روابط مختلف میان پدیده‌ها بنابراین» نیازهای پژوهشی میان‌رشته‌ای به‌واسطه یک رده‌بندی جامع از پدیده‌ها و روابط میان آنها به‌نحو شایسته‌ای پاسخ داده می‌شود؛ زیرا با این شرایط پژوهشگر میان‌رشته‌ای می‌تواند فورا آثار مرتبط با هر موضوع خاص را در علوم میان‌رشته‌ای مختلف جستجو کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه نظریه‌ها روش‌ها و دیگر عناصر پژوهش» جز پدیده‌ها هستند» رده‌بندی‌ای جامع از پدیده‌ها جستجوها را بنابراین» با مرور متون موجود دز تخوزه سازمان‌دهی.دانش می‌توّان‌آذریافت که دو ۱. دیدگاهی که می‌گوید اصطلاخات مبهم است؛ بنابراین بهتر است رده‌بنلای مدارک» درون حوزه‌های خاص و با به‌کارگیزی: اضطلاحات آن حوّزه به‌همان شکلی انجام شود که پژوهشگران هرخوّژه علمی به‌کاز می‌برند.(پوزلند ۲۰۰۳)؛ و ۲ دیدگاهی که ایجاد و توسعه رده‌بندی‌ای.پایده‌محور را"؛توصیه می‌کند که به‌ویژه از مجموع یافته‌های پژوهش, می‌توان به سه نتبجه کلی:اشاره کرد: بررسی ۵۳ طرح رده‌بندی کتابخانه‌ای-کتاب شناختی موجود نشان داد در هیچ یک از طرح‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای مهم یا به موضوع بین‌رشته‌ای توجهی نشده است یا مانند رده‌بندی دهدهی دیوئی موضوعات بین‌رشته‌ای در عین وابستگی و تجمیع‌نبودن جنبه‌های مختلف» در زیر یکی از رشته‌ها یا حوزه‌ها قرار داده شده‌اند. بنابراین» ساختار رده‌بندی‌های فعلی کتابخانه‌ای الهام گرفته از شیوه‌های تقسیم‌بندی علوم به فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) حوزه‌ها و رشته‌هاست؛ به‌همین دلیل موضوع میان‌رشته‌ای در تقسیم‌بندی آنها جایگاه ۲ استفاده از رویکرد ترکیبی در سازمان‌دهی دانش (توجه به رده‌بندی براساس تحلیل دیدگاه بحث کرده‌اند. با وجود اين» دیدگاه‌های ذکرشده ممکن است دیدگاه‌های مکملی برای یکدیگر درنظرگرفته شوند تا اینکه به‌شکل جایگزین‌های ویژه باشند (کلاینبرگ"» ۳)). درواقع» پژوهش میان‌رشته‌ای به خودی‌خود ما را به‌سمت هر دو دیدگاه سوق می‌دهد؛ یعنی ترکیبی از بهترین‌های دو دیدگاه متمایز به‌جای گنجاندن دیدگاهی کامل (ریکی ۲۰۱۲). ازآنجایی که هر دو دیدگاه به‌نحو گسترده‌ای در متون سازمان‌دهی دانش وارد شده‌اند» این ترکیب احتمالی باید به‌طور دقیق توضیح داده شود تا اینکه جامعه علمی متولی سازمان‌دهی دانش بتوانند به‌سمت اهداف مشترک با یکدیگر گام بردارند و خود را گزفتار پحث‌های مناقشه‌انگیز بی‌فایده نکنند. ۳ گذر از رده‌بندی‌های کلاسیک کتابخانه‌ای و حرکت به‌سمت تدوین رده‌پندی‌های نکته دیگری که می‌توانداراهگشا باشد» خحرکت از رده‌بندی با منطق کلاسیک به‌سمت رده‌بندی با منطق فازی است. همچنان که در منطق فازی به‌جای طبقه‌بندی دقیق عضویت. درجات عضویت را به‌کار ميی‌بزند؛ برادفورد*(۱۹۴۸) نیز براساس اصل وحدت علمی معتقد است هر موضوع علمی کم‌وبیش با موضوع علمی دیگر مرتبط است و به روابط میان دانش‌های گوناگون باید توجه کند (نقل در بنسمن"» ۲۰۰۱ ص ۲۴۱). برای تبیین حرکت از منطق کلاسیک به‌سوی منطق فازی, یکی از علوم بین‌رشته‌ای باسابقه یعنی» بیوشیمی را مطرح می‌کنیم. در نظام رده‌بندی دیوئی که متکی بر منطق کلاسیک است.» زیست‌شناستی در زده, ۵۷۶ ی شیمی در رده ۵۴۰ قرار دارد. بنابراین» بیوشیمی يا باید زیر رده شیمی يا زیر رده زیست‌شناسی قرار گیرد که در ویراست ۲۰ این نظام رده‌بندی زیر رده زیست‌شناسی با شماره ۵۷۴/۱۹۲ قرار گرفته است. برخی موضوعات جانبی و مرتبط بیوشیمی همانند حیوانات در رده ۵۹۱/۱۹۲ انسان در رده ۵ و گیاهان در رده ۵۸۱/۱۹۲ پخش شده‌اند. درنتیجه» در نظام رده‌بندی دیوئی» بیوشیمی بدون استقلال است؛ درحالی‌که براساس رویکرد پیشنهادی» یعنی رده‌بندی فازی کتابخانه‌ای, درجه عضویت بیوشیمی بین زیست‌شناسی و شیمی تعیین و درنهایت. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) به‌عنوان موضوع واحدی مشخص می‌شود. شکل‌های ۱ و ۱۲ جایگاه بیوشیمی را در "رده‌بندی مبتنی‌بر منطق کلاسیک" و "رده‌بندی مبتنی‌بر منطق فازی" نشان می‌دهند. شکل ۲. جایگاه بیوشیمی در رده بندی مبتنی بر منطق فازی در شکل ۲ درجه عضویت مساو ۰/۵ است.که البتهمی تواند "۰/۱ تا ۱ متغیر باشد. اگر بخواهیم همین را به زبان ریاضی بیان کنیم» بدین شرح آخواهد بود: این مسئله» برای تمام علوم بین‌رشته‌ای تعمیم‌پذیر است. همچنین» برای حوزه‌ها درنتیجه» در رده‌بندی فازی کتابخانه‌ای» شبکه مفهومی/ موضوعی فازی شکل می‌گیرد که قدرت تجمیع همه موضوعات مرتبط به آن موضوع را در زیر آن دارد. همچنین» در این شبکه نحوه تعامل حوزه‌ها رشته‌ها و دیگر موضوعات با همدیگر سشخضی, است:. پطور مغال: ناتوفاوری دانشی, نان رشته‌ای, است ق ه رشعه‌هایی شیمی حتی مهندسی مکانیک, مهندسی برق» مهندسی شیمی» و مهندسی کشاورزی ری ال نیز مربوط می‌شود. بر این اساس» می‌توان نانوفناوری را یک موضوع درنظر گرفت به‌منطق فازی گرفته شد. فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) و موضوعات وابسته و روابط آن را با سایر رشته‌ها مشخص کرد. به‌قول پیرسون! (۱۹۱۱) جهان از پدیده‌های بی‌شمار تشکیل شده است و با توجه به ماهیت تغبیرپذیر پدیده‌ها مسئله اساسی علم» کشف اين نکته است که چگونه تغییر در رده‌ای با تغییر در رده دیگر همبسته يا وابسته است (نقل در بنسمن» ۲۰۰۱ ص ۲۴۲). بحرانی» مرتضی (۱۳۹۲). رشته» میان‌رشته و تقسیم‌بندی علوم. مطالعات میان‌رشنه‌ای در برزگر» ابراهیم (۱۳۸۷). تاریخچه» چیستی و فلسفه پیدایی علوم میان‌رشته‌ای. مطالعات چان» لوئیس‌می (۱۳۸۵). فهرست‌نویسی و رده‌بندی (ویرایش ۲) (زهیر حیاتی و هاجر شریف‌زاده» محمدجواد (۱۳۸۹)تحلیلرویکرد اسلام در تخصیص منابع. با تأکید ب رتعامل بازار و نهادهای حفوق + پایان‌نامه دکتری. دانشگاه تهران؟ تهران. علوی‌پور» محسن (۱۳۸۷). مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشنه‌ای. تهران: فدائی, غلامرضا (۱۳۸۹) کتابداری و اطلاخ‌زسانی؛-رشته یا میان‌رشته؟ مطالعات میان‌رشنه‌ای فدائی عراقی» غلامرضا (۱۳۸۴) ظرحی نو بای رده‌بندی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی. نقیب‌زاده» میرعبدالحسین (۱۳۸۶). نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش. تهران: طهوری. یعقوب‌نژاد» محمدهادی (۱۳۹۰): طبقه‌بندی علوم و.چالش‌های فرارو. تقد و نظر ۱۶ (۴)» دنه /س .ومد له ۵ // :بالط 0۵۵ ,2018 ,22 اولنآ 6۵۵ ۳ 5 ط120ا مدز آهعناکتاهاگ5 تقاه5 چم وصه 10۳ 8605 .(2001) .7 .5 م8652 1616 3/0۵ :۵6 3100۷ 10010070 معط ی 0 عم 5۳ .(1982) .ک لبط فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) 0 ۹-0۱6 1/01۵/071 1۵ 7100261107 .(2011) ب0 هاگ 66 13 0۵08 16210 قها» ,تارکومد ها عاععه؟ ۶ه عصنصه‌ع 15۵ .(2006) .6 مناممی ماع ۵ 10 0780112011071 0۵/۵286 ,(۳8) محاعکاسع/1 کل عک ,5۳۵۳2 .6 ت80 6۶ .( 11-18 .00) ,4-7 ولا ,00۶120066 5160 9 ع 1 7و :2۳000 نوی مها 200۳025 ۳10۷6 :5060۵ 00 اهدص هی هتدتواهصه حنق 10 .(2002) 8۰ بوصعاوز17 422-46 ,(4) 55 ,070110910110 هل ۵6۰ مصص که ۳۵1 که م0605 - اه 0۲ /وروعطا عتاصماگ دبای ۸ .(2005) .کل ۳606۳56 19960٩ ۶ ,ظ ,ها 19 582-5 ,(5) [6 ,از 0 0001071 07 هم ول له تا ج نامگ 10۶ اک 30008 .(2013) 0۰ بمصزهاکد0 6۶ بل م1066 ,۳ و1 م۸ .6 بصعنانل 62 500100 ۸06001 116 07 0۵ وا تامهم ۳۵/۹۵۵ 066 بل 1 .65و50 بهصنامر دنو هام1 عصنمد و۸ :(1996) 1۳۰ ۷۶۰ ملا۸10/6 ۶ 1 بل اهلگ ۱۱1/19 6۱070/016 1 ۳700000 ,(ح ۵ ۳) هام۲ ۰[ مک کد0 ,۳۳۵01900 هق5 .(393-415 .0م) عووهل 0۵0 ,جع بخ بکع‌کو مار 1۵ عقنسو 0۳82200 20 10/25 تاصمطامعاه عطا وصه صعحه وصزاط 136 .(2013) 34۰ معو‌طامصه لگ (ازاعل باصژوم دوزعکنل 2 :062107 0۳ طقف بام 2400 نصمناگزدفها۲ .(0960) ۰ظ بعانوگط مه معزک6ل عطا خن کاصنه‌اگدهه مضه بحعصتقصمصل ,و۸ .(2008) ۳۰ ۰[ منق/2 عطا امه موصتحصاود۳ هو جصعلمع۸ آهصو‌ناها< عطا ممعد‌نش5 که وصعلدم۸ هدنام نطماعصتطقه/۹۹ برآع 16960 بوه امرک00 و م0 .(2005) 06و که عاس‌تاگها 3107006 16 اه :50206 ۵0۲0/۷۱/۵ 00 ,هط مانمگ 1۵ ۸ ومع فصلنامه مطالعات ملی تابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷) موق :الط 80 ,2018 22 بولنا ۵ 0تاعط عم 20 6 1 ۲000 عملمنا تعمصو‌زمد ۶و کعسعلو۵ عطا که ۵۶۶ تامدص ب(1996) ماب تعصلو۲ 165-۰ ,(2) 45 ,770708 نوه 2 بکمعتاعه تم طانههکم ما کمعابصو5 بجهعطنا 6 0 171071۵1001 :5-0۱6۵ ۵۲ 0۱۵۲۹6۶ 16 41 106 .(2001) ما 6 تعصلو۲ ۳5 عنم و۸ مگ ناط 10 بجع مر رامعم بو ره مرک 10 ,۳۳۵۵61۵ ٩1 1 او هصنا مرنمکن اص 0۳ هک ج واه ح دص .(2010) ما .6 تلو۳۲ 00۰) 110۳10 مرن 11015 ۵1 ۵۵۵۵۳ 00 776 ,(ع) حسقط ۰ عک مصاعلکط .1 .[ .(0ن60 200) 111607 07 کحع ۳۵ + 636001 وه مرن 711005 .(2012) ۳۰ بش۸ مصکامهط 6 4 ۳۵/108 چا امک 8 10 بع 2000 .(989ل) یک ۴ مطتعاقمه 00-8 5 زنطن 0و متخ کول تاه و سمل اهنآ هو دنناد کم عوععه صوتامصسکص عطا هماع /1996(.۰۵) ۰ یگ موصشسی5 5 ,77025 و10۳۵ .کته انا بجازهه خص معتها ام همه افنصتحصفمده 1۵۳ کمبدوز امد 7 ۲1۸۵/۵۲۵۶ ب,(.8) بل[ وم[ یک ۵ بظ بقناعوشد5 ها عسلنه روعمامصعفنی ۰ ۴ و50 معط وصه مجاصهصنامن‌کنو تاص مصونای‌گندکد‌ا) .(2008) ۴ امرگ چشمه‌سهرابی» مظفر؛ سعادت» رسول (۱۳۹۷). جایگاه میان‌رشته در طرح‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای. مطالعات مل یکنابداری و سازمانده ی اطلاعات» ۲۳۹ (۲) ۵۰-۲۷ فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات | دوره ۲۹ » شماره ۲ (تابستان ۱۳۹۷)

هدف: تبیین اهمیت جایگاه میان رشته ها در طرح های رده بندی کتابخانه ای. روش شناسی: متون مرتبط با رشته و میان رشته و مسئله میان رشتگی در طرح های رده بندی کتابخانه ای و نیز 53 طرح رده بندی کتابخانه ای-کتاب شناختی به روش تحلیل اسنادی و محتوا با ابزار فیش برگه و سیاهه وارسی بررسی شد. یافته ها: بررسی طرح های رده بندی نشان داد رده بندی های کتابخانه ای براساس حوزه یا رشته های دانشگاهی به وجود آمده و جایگاه مهم میان رشتگی را نادیده گرفته اند. همچنین، رویکرد غالب در تدوین طرح های رده بندی کتابخانه ای، منطق کلاسیک است. نتیجه گیری: با توجه به نادیده گرفتن میان رشته ها به طور مستقل در نظام های رده بندی کتابخانه ای، استفاده از رویکرد ترکیبی در این رده بندی ها (یعنی، توجه به رده بندی براساس تحلیل حوزه و رده بندی پدیده محور) و نیز گذر از رده بندی های کلاسیک کتابخانه ای و حرکت به سمت تدوین رده بندی های کتابخانه ای با رویکرد منطق فازی می تواند راهگشا باشد.

439455

واژگان کلیدی: بودجه‌ریزی استانی» اعتبارات سرمایه‌ای» رویکرد کارایی‌محور» رویکرد برابری‌محور. * استادیار اقتصاد؛ دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی» دانشگاه شهید بهشتی» تهران» ایران  ۲ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۴-۱۳۱ بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری دولت در استان‌ها در قالب تملک دارایی‌های سرمایه‌ای صورت می‌گیرد و با توجه به درجه بالای تأثیرگذاری تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در توسعه امور زیربنایی و زیرساخت‌های اقتصادی-اجتماعی منطقه‌ای» حساسیت بالایی به رفتار اقتصادی دولت به ویژه در تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای بین استان‌ها وجود دارد. بر این اساس» نحوه تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای منطقه‌ای می‌تواند نقش مهمی در محرومیت‌زدایی و کاهش نابرابری و در نهایت توسعه پایدار و متوازن منطقه‌ای داشته باشد. رویکرد کارایی محور در تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی بر این امر تأکید دارد که سرمایه‌گذاری زیربنایی باید بیشتر در مناطقی صورت گیرد که کارایی بیشتری دارد. به عنوان مثال, زیرساخت‌های حمل و نقل باید در مناطقی ایجاد شود که تولید بیشتری دارند. از این‌روه تخصیص اعتبارات سرمایفای استان لیس قاس گاید الم استاتی سورت می‌گمی کیرد رویکرد برابری‌محور بر تخصیص بیشتر اعتبارات سرمایه‌ای در مناطق کمتر توسعه‌یافته تأکید دارد. به عنوان مثال, ایجاد زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در مناطق کمتر توسعه‌يافته امری ضروری در جهت افزایش شاخص سلامت در آن مناطق است. بر این اساس» در این پژوهش به تحلیل:الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران با رویکرد کارایی محور و برابری‌محور پرداخته می‌شود. نوآوری این پژوهش, تصریح الگوی اقتصلدسنجی بر اساس تعمیم الگوی ریاضی تخصیص بودجه اعتبارات سرمایه‌ای کاستلز و سوله- اوله! (۲۰۰۵) و سوله- اوله ؟ است . با وارد کردن نابرایری منطقه‌ای در تولید استانی و تراکم جمعیت استانی الگوی اقتصادسنجی تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی تعمیم داده شده است و با استفاده از داده‌های استانی و روش اقتصادسنجی داده‌های تابلویی در دور زمانی (۱۳۸۴-۱۳۹۵) برآورد می‌شود. در ادامه در بخش دوم» به بیان ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق پرداخته می‌شود. در بخش سوم حقایق آشکار شده بیان می‌شود. در بخش چهارم» طرح الگوی ریاضی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای منطقه‌ای صورت می‌گیرد. در بخش پنجم» به تصریح و برآورد الگوی اقتصادسنجی پرداخته می‌شود. در نهایت» به نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات سیاستی پرداخته می‌شود.  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۳۳ بر اساس نظام بودجه‌ریزی و بودجه سالیانه؛ درآمدهای دولت شامل درآمدهای مالیاتی و غیر مالیاتی از قبیل درآمد حاصل از فروش نفت و گاز در قالب اعتبارت هزینه‌ای و تملک دارایی- های سرمایه‌ای صرف می‌شود. دولت می‌تواند در تخصیص بودجهه در استان‌ها به گونه‌ای عمل کند که نابرابری‌های اقتصادی» اجتماعی- فرهنگی و زیست‌محیطی را کاهش دهد. در هرکشوری» به ویژه کشورهایی که دولت مرکزی بودجه را بین استان‌ها توزیع می‌کنده موسساتی برای این نحوه تخصیص بودجه تعیین شده‌اند و با توجه به پایداری این موسسات» سهم استانی در طول زمان ثابت می‌ماند( گنزالس و همکاران)" تخصیص بودجه در مناطق (استان‌ها) به دوشيوه مختلف طبقه‌بندی می‌شود( سوله- اوله)؟. جنبه نخست» رویکرد در این رویکرد. تخصیص بودجه استانی بر این مبنا استوار است که در عین آن که سیاست‌گذاران ملاحظات انتخاباتی را مد نظر قرار می‌دهند.» ملاحظات و ضوابط اقتصادی را نیز در نظر می‌گمی‌گیرند و به کارایی و برابری نیز در توزیع بودجه در بین استان‌ها توجه دارند. به طور کلی در این رویکرد دو هدف نیل به معیار کارایی و معیار برابری و یا ترکیبی از هر دو مد نظر قرار می‌گیرد: نحوه ترکیب این دو به ساختار ترجیحات و ویژگی‌های ایدولوژیک بستگی دارد. به عبارت دیگر اگر تعداد نمایندگان مناطق کمتر توسعه‌يافته در مجلس بیش از سهميه جمعیتی آن‌ها باشد:رممکل است) نامام الت/ پفیوانط و وزن بیشتری داشته باشد و ساختار توزیع قدرت بر ساختار توزیع بودجه اثرگذار شود (گنزالس و همکاران) ". الف- معیار کارایی: در رویکرد اقتصادی مبتنی بر معیار کارایی(۳1160 (ع1110(00) » بر این امر تأکید دارد که تملک دارایی‌های سرمایه‌ای باید در استان‌هایی صورت گیرد که  ۴ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ کارایی بیشتری دارند. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی باید بیشتر در مناطقی صورت گیرد که کاربران بیشتری دارند. به عنوان مثال, جاده‌های بیشتر در استان‌هایی که تولید و حمل وانقل:بیشتری دارند: الحدات شون در عمل مورد استفاده بیشتر و کاراتری قزاز از این منظر سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی در مناطق مختلف به یک میزان تولید را افزایش نمی‌د هد.» بل که بهره‌وری نهایی سر مایه گذاری زیربنایی و عمومی در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود. سرمایه‌گذاری زیربنایی فراهم‌کننده شرایط تولید بیشتر است که در صورت محقق شدن» هم‌افزایی بهینه دولت و بخش خصوصی جهت افزایش تولید و کارآفرینی را به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر روند گذشته و جاری تولید؛ بیانگر میانگین توان تولید و کارآفرینی در مناطق مختلف است. از این‌رو» در رویکرد اقتصادی مبتنی بر ضابطه کارایی: تخد صیص بوذح یانما ۱ سل تواگناتالص داخلم ۱ استاتی (متطقهای) کشوری که از مزیت کارایی مناطق و استان‌های پیش‌رو و سلسله مراتب کارایی در مسیر توسعه بهره می‌گیرد می‌تواند عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کند؛ اما حاکمیت دید کوتاه- مدت و منافع آتی سئولین و نمایندگارو ال ابیال‌هایا کطیشرو مالمی در ملاحظه مناقع به عبارت دیگر» اگر سیاست توزیع بودجه دراستان‌ها و چانه‌زنی در این زمینه یک بازی تلقی شود در کوتاه‌مدت و دوره یک‌ساله یک بازی حاصل‌جمع صفر (6۳۵06 0با5 -7070) است که نمایندگان مناطق مختلف را به چانه‌زنی بر اساس منافع آنی سوق می‌دهد. در حالی که (0206 50 -۳۵۹1۷۵) باشد. در نهایت بر اساس این معیار» مورد علاقه‌ترین مناطق جایی است که تأثیرگذاری پروژه‌ها در این مناطق بیشتر باشد و استان‌هایی بودجه بیشتری دریافت می‌کنند که از لحاظ تولید ناخالص داخلی توسعه‌یافته‌تر هستند سوله- اوله ۳  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۳۵ ب- معیار برابری: معیار دوم در رویکرد اقتصادی (برنامه‌ای) معیار برابری (0۳تعانت رانن) است. بر اساس اين معیار» بودجه باید بیشتر به مناطق کمتر توسعه‌يافته تخصیص یاید. در صورت بکارگیری این معیار در مناطق کمتر توسعه‌يافته» این امکان وجود دارد که تلاش کافی در این مناطق برای خروج از وضعیت نیازمند بودن صورت نگیرد و در عوض دریافت بودجه بیشتر ادامه یابد (گنزالس و همکاران)! . بر اساس پیشنهاد مک‌میلان " در معیار برابری» سهم اعتبارت عمرانی استان‌ها با نسبت تولید ناخالص داخلی سرانه کل کشور به تولید ناخالص بر اساس این پیشنهاد, نسبت فوق در واقع ضریبی برای تخصیص بین منطقه‌ای اولویت‌بندی شده بر مبنای معیار عدالت است. به عبارت دیگر بر اساس معیار مبتنی بر برابری» تخصیص سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی تناسب کمتری و یا حتی برعکس با تولید ناخالص داخلی منطقه‌ای دارد و تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای بیشتری به مناطق کمتر توسعه‌یافته اختصاص می‌یابد. بنابراین»؛ کشش تولیدی سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی نسبت به تولید سرانه هر منطقه بر اساس رویکرد سیاست محور (تاکتیکی)» دولت و سیاست‌گذاران به دنبال حداکثر کردن منافع خود هستند و اهداف سیاسی خود را در تخصیص اعتبارات بودجه دنبال می‌کند. بر این اساس» مهم‌ترین هدفی که در مورد تخصیص بودجه دنبال می‌شود.» حفظ قدرت از طریق انتخاب نوعی از تخصیص است که در نهایت محبوبیت سیاست‌گذاران را حداکثر کرده و امکان به عبارت دیگر» سیاست‌گذاران منافع خود را در تخصیص بودجه بین استان‌ها را دنبال می‌کنند و ملاحظات انتخاباتی و نظام چانه‌زنی تأثیری قطعی و نهایی در نحوه تخصیص بودجه بین استان‌ها دارد. لیندبک و ویبول آو دیکزیت و لاندرگان ‏ بهترین الگوهای نظری تخصیص  ۶ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ اعتبارات عمرانی با رویکرد سیاست محور (تاکتیکی) را ارائه کرده‌اند و در آن‌ها فرض شده است که دولت و برنامه‌ریزان در هر کشوری تمایل دارند تا جایگاه خود را حفظ کنند. از این‌رو» آن‌ها تخصیص اعتبارات عمرانی را به گونه‌ای در حوزه‌های انتخاباتی تخصیص می‌دهند که پیروزی آن‌ها را در انتخابات تضمین کند. نتایج تجربی این مطالعات نشان می‌دهد که دولت‌مردان به حوزه‌هایی بیشتر توجه می‌کنند که دارای رأی‌دهندگان مردد بیشتری هستند و با مشاهده منافع اقتصادی, حاضرند به نامزد یا حزب مورد نظر رأّی دهند. حوزه‌های انتخاباتی که نامزدها یا احزاب در آن‌ها با اختلاف کمی برنده یا بازنده می‌شوند. یا حوزه‌هایی که در ادوار گذشته انتخابات نوسان زیادی داشته‌اند» دارای تعداد زیادی از رأی‌دهندگان مردد هستند (کاس)!. در مقابل» کاکس و مک‌کوبینز"/ معتقدند سیاستمداران ریسک‌گریز هستند و اگرچه تمایل به برنده شدن در انتخابات دارند اما سرمایه‌گذاری بر رویرأی‌دهندگان وفادار را ترجیح می‌دهند. بنابراین» حوزه‌های انتخاباتی "که سیاستمذاران بیشترین رأی را از:آنجا: کسب کرده‌اند دارای بر اساس این رویکرد. سیاستمداران بودجه را برای رسیدن به دو هدف اصلی توزیع می‌کنند: اول اینکه قدرت سیاسی خود را حفظ کنند و دوم اینکه از رأی‌دهندگانی که حامی آن‌ها هستند, حمایت کنند. در این راستا سیاستمداران روش رایبه کار می‌گیرند که سرمایه‌گذاری‌های کوچک را در استان‌هایی انجام دهند که با آن‌ها مخالف هستند و در گروه‌هایی که حامی آن‌ها هستند, سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را انجام می‌دهند. همچنین» قوه مقننه نیز بر توزیع بودجه اثرگذار است. در این راستا*اگر استانی,نمایندگان بیشتری در ,کمیته اصلّی ذاشته باشد» احتمال بیشتری دارد که بودجه بیشتری را دریافت کنند. (هولکومب و زردکوهی)". بر اساس نظر کاس" ,عده‌ای معتقدند. که سیاست‌گذاران به استان‌هایی که رأی‌دهندگان شناوردارنده توجه ی کند: این ,ذسته از رأی‌دهندگای فاقد پیفنداوری تس به سیاست‌گذاران هستند و در صورت دریافت منافع اقتصادی به‌ویژه در سال انتخابات» ممکن است به  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۳۷ نفع سیاست‌گذار وارد عمل شوند. شواهد عمومی از اين استراتژی در کشورهای مختلف نشان در نهایت» رویکرد سیاست محور (تاکتیکی) بیانگر این است که بودجه بیشتر به استان‌هایی تخصیص پیدا می‌کند که می‌توانند به رئیس جمهور کمک کنند که در قدرت باقی بماند. در این استان‌ها استانداران و رئیس جمهور متحد هستند. بر اساس رویکرد سیاست‌محور استان‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول» استان‌هایی که در آن تعداد مخالفان با رئیس جمهور بیشتر هستند و انتظار بر این است که بودجه کمتری دریافت کنند. دسته دوم استان‌هایی که بر اساس شرایط حزبی در تراز وسط قرار دارند و انتظار بر این است که بودجه بیشتری دریافت کنند. دسته سوم؛ استان‌هایی که در آن‌ها استاندار و رئیس جمهور در یک حزب انتخاباتی باشند و انتظار می‌رود که بودجه بیشتری دریافت کنند (گنزالس و همکاران)! . لسمن و کاسلر ", بر این امر تأکید دارند که بازتوزیع منطقه‌ای بودجه مبتنی بر معیار برابری» در عمل حتی هدف برابرسازی را هم تأمین نکرده است. آن‌ها نشّان داده‌اند که پرداخت‌های انتقالی بین استانی مهاجّرت‌های بین استانی را که خود محرک همگرایی آسّت را کاهش داده و منحرف می‌سازد که این فقدان تحرک جمعیتی» خود عاملی برای باقی ماندن نابرابری‌های نمازی و کمالی (۱۳۸۱)» نحوه تخصیص بودجه عمرانی استان فارس به شهرستان‌های رت را با استفاده از روش برنامه‌زیزی آرمانی در دوره ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ بررسی کرده‌اند. نتایج حاصل از آن بیان‌گر این است که روش موجود تخصیص بودجه بهینه نیست و باعث خرد شدن جدیدی میان‌دشتی (۱۳۸۳)» با بکارگیری روش سطح‌بندی توسعه مناطق» به بررسی توزیع اعتبارات عمرانی شهری با توجه به تفاوت‌های استانی با چهار رویکرد کمک به شهرهای تازه تأسیس» توانمندسازی شهرهای کوچک» حمایت از شهرهای متوسط و حمایت از برخی  ۸ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ پروژه‌های با اهمیت از لحاظ اقتصادی» سیاسی» اجتماعی و امنیتی در شهرهای بزرگ پرداخته است. در این روش؛ اعتبارات استانی با استفاده از شاخص‌های تعیین‌کننده وضعیت شهرها و سطوح توسعه شهری تعیین می‌شود و در نتیجه» سطح‌بندی انجام گرفته منطبق با نیازهای منظری‌حصار و محقر (۱۳۸۴) با استفاده از مدل ریاضی به ارائه الگویی برای تخصیص بهینه اعتبارت محرومیت‌زدایی در شهرستان‌های استان خراسان پرداخته است. در نهایت با تعیین اهمیت و وزن شاخص‌های توزیع اعتبارات عمرانی استانی به شهرستان‌های استان» فاصله وضع موجود شهرستان تا وضع ایده‌آل (ضریب محرومیت) را تعیین کرده‌اند. رجبی (۱۳۹۱) به بررسی تخصیص بهينه منابع مالی وزارت بهداشت در استان‌ها با بکارگیری روش برنامه‌ریزی آرمانی پرداخته است. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که روش پیشنهادی ضمن تخصیص بهينه بودجه در استان‌ها منجر به ایجاد عدالت و توازن در بین استان‌ها شده است. میرشجاعیان حسینی و رهبر (۱۳۹۱) به تحلیل الگوی اقتصاد سیاسی تخصیص بودجه‌های استانی در ایران با استفاده از مدل داده‌های تلفیقی در دوره زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ پرداخته‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که رفتار بودجه‌ریزی استانی در ایران کارایی‌محور است و نه برابری‌محور. همچنین» در سال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بودجه‌های بیشتری به استان‌های با مشارکت انتخاباتی کمتر و با رأی‌دهندگان مردد اختصاص يافته است. آذر و همکاران (۱۳۹۳) با استفاده از مدل ترکیبی مبتنی بر برنامه‌ریزی آرمانی فازی و تحلیل پوششی داده‌ها به بررسی تخصیص اعتبارات دانشگاهی پرداخته‌اند. نتایج حل مدل فازی و مقایسه آن با مدل قطعی در دانشگاه مورد مطالعه بیانگر بهبود کارایی این مدل در تخصیص بودجه است به نحوی که با صرف بودجهه کمتر بهبود چشمگیری در میزان دستیابی به آرمان‌ها قاسمی و همکاران (۱۳۹۴) به بررسی نحوه توزیع بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی در ایران با استفاده از روش داده‌های تابلویی در دوره ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ پرداخته‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که متفیرهای مربوط به رویکرد سیاست‌محوز (قاکتیکی) اثر مثبت و  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۳۹ جمشیدی و همکاران (۱۳۹۶) درجه تأثیرگذاری سهم بخش کشاورزی بر توزیع بودجه عمرانی استانی را با استفاده از روش اقتصادسنجی فضایی در دوره ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳ بررسی کرده‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که رویکرد توزیع اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان‌ها رویکرد اقتصادی محور (برنامه‌محور) بوده است. نتایج همچنین بیانگر این است که سهم بخش کشاورزی» خدمات» صنعت و نفت در تولید ناخالص داخلی» مصرف واسطه‌ای» نرخ تورم» تولید ناخالص داخلی سرانه» جمعیت و مساحت استان‌ها بر توزیع اعتبارات استانی موئر بوده‌اند. یامانو و اوکاوارا! به بررسی تخصیص منطقه‌ای سرمایه‌گذاری در ۴۷ استان ژاپن در دوره ۰ تا ۱۹۹۴ پرداخته‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که تخصیص بودجه بر اساس تولید ناخالص داخلی استان‌ها سیاست موّئری است و دلیل آن بهره‌وری بالاتر سرمایه‌گذاری والنتیو و همکاران " به بررسی تخصیص بودجه فدرال در ۴۸ ایالت آمریکا در دور ۱۹۸۲ تا ۰ پرداخته‌اند. نتایج حاصل ان بیالگر آین است که تحصیقّی بودجه فدرال تحت تأثیر سیاست‌های رئیس جمهور است و رئیس جمهور در توزیع مبتنی بر رویکرد سیاست‌محور (تاکتیکی) بودجه فدرال به ایالت‌ها اثر گذار آست: همچنین؟ ایاللت‌های حمایت‌کننده از رئیس جمهور در انتخابات ریاست جمهوری تمایل دارند که بودجه بیشتری دریافت کنند. نایت؟ به بررسی رابطه بین نمایندگی در مجالس قانون گذاری و توزیع وجوه فدرال در کنگره آمریکا پرداخته است. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که در مناطق با نماینده بیشتر بودجه بالاتری تخصیص یافته است. نتایج همچنین نشان داده است که ایالت‌های کوچک نسبت به ایالت‌های بزرگ» بودجه بیشتری در مجلس سنای آمریکا دریافت کرده است. لسمن و کاسلر" اثر توزیع بودجه بر نابرابری منطقه‌ای در کشورهای 013610 را در دوره ۰ تا ۲۰۰۰ بررسی کرده‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که توزیع بودجه با هدف برابرسازی استانداردهای زندگی در بین استان‌ها باعث تقویت قدرت مالی استان‌های فقیر و  ۰ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ محروم می‌شود. نتایج همچنین بیانگر این است که عدم توزیع بودجه بر اساس معیار عدالت باعث مهاجرت افراد از استان‌های کم‌درآمد به استان‌های پردرآمد می‌شود و باعث افزایش سوله- اوله! به بررسی تعیین‌کننده‌های تخصیص منطقه‌ای سرمایه‌گذاری زیرساختی در اسپانیا در دوره ۱۹۶۴ تا ۲۰۰۴ پرداخته است. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که عوامل اقتصادی, سیاسی و وضعیت جغرافیایی بر تخصیص منطقه‌ای سرمایه‌گذاری زیرساختی اثرگذار بوده است. گنزالس و همکارا؟ با استفاده از داده‌های تابلویی به بررسی عوامل اقتصادی و سیاسی اثرگذار بر توزیع بودجه در ۲۴ استان در آرژانتین در دور ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ پرداخته‌اند. نتایج حاصل از آن بیانگر این است که بر اساس رویکرد اقتصادی, تولید ناخالص داخلی سرانه, نرخ فقر» درصد جمعیت شهری و سهم جمعیت هر استان او بر اساس رویکرد سیاست‌محور (تاکتیکی)» قدرت حزبی نمایندگان» سهم آرا نمایندگان در انتخابات گذشته و سهم کرسی نمایندگان در آخرین انتخابات در استان‌ها بر توزیع سرمایه‌گذاری زیرساختی اثرگذار بوده است. سوله- اوله" به تحلیل تخصیص منطقه‌ای سرمایه‌گذاری زیرساختی با رویکرد سیاست‌محور (تاکتیکی) و اقتصادی محور (برنامه‌ای) در اسپانیا پرداخته است. نتایج حاصل از بکارگیری روش داده‌های تابلویی در دور 1۹۶۴ تا ۲۰۰۴ بیانگر این است که سرمایه‌گذاری سرانه زیرساختی در هر منطقه به درآمد سرانه و قدرت سیاسی در هر منطقه بستگی دارد. بانرجی و کوری؟ به ارزیابی روند و سطح نابرابری در ایالت‌های هند پرداخته‌اند. نتایج حاصل از آن نشان می دهد: که ایک سطح هدفمند از شاخص, توسعهانسانی» میزان قطبی شدن منطقه‌ای را کاهش می‌دهد و می‌تواند توسعه متعادل را در ایالت های هند ایجاد کند. رحمانی فضلی و عرب مازار * به طرح یک مدل برنامه‌ریزی رباضی تخصیص بودجه به منظور کاهش فاصله توسعه استانی در ایران پرداخته‌اند. نتایج حاصل از شبیه‌سازی بیانگر این است که تخصیص بودجه استانی بهینه نیست و ضروری است در تخصیص بودجه استانی تجدید نظر شود.  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۴۱ بر اساس نظام بودجه‌ریزی در سال‌های گذشته در ایران مشاهده می‌شود که درآمدهای دولت اعم از درآمد پایدار مالیانی و درآمد ناشی از فروش نفت و گاز در قالب اعتبارت هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایسای سیر می‌شلوند برزسی آماز متوسط اعتبارت: هزیده‌ایی و ملک دلزایی‌های سرمایه‌ای استانی طی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۴ نشان می‌دهد. بیش‌ترین اعتبارت هزینه‌ای مربوط به استان تهران و بیشترین تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مربوط به استان خوزستان بوده است. در نمودار (۱ متوسط اعتبارت هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی در دور (۱۳۸۷-۱۳۹۴) گزارش شده است. منبع: یافته‌های تحقیق پر اساس آمار گزارش شده توسط مرکز آمار ایران ابتدا به پیروی از کاستلز و سوله- اوله! و سوله-اوله :۲ طرح الگوی ریاضی با رویکرد اقتصادی‌محور صورت می‌گیرد. سپس باوارد کردن نابرابری منطقه‌ای در تولید استانی و تراکم جمعیت استانی» الگوی اقتصادسنجی تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی تعمیم داده می‌شود و با استفاده از داده‌های ۳۰ استان کشور و روش اقتصادسنجی داده‌های تابلویی در  ۲ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ با در نظر گرفتن تابع رفاه اجتماعی به صورت تابعی از تولید سرانه منطقه‌ای خواهیم داشت: که در آن, ,1۷0 تابع رفاه اجتماعی و از نوع 258 است ر ( تولید سرانه منطقه رام و زا7 جمعیت منطقه ام است. مقدار م نشان‌دهنده درجه اجتناب از نابرابری منطقه‌ای است و مقدار آن بین ۰ه- تا یک است. مقدار م تابعی از بردار متغیرهای است که نشان‌دهنده قیود موجود در قانون اساسی کشور در خصوص درجه اجتناب از نابرابری است. هرچه مقدار بم به ۵ نزدیک‌تر شود درجه گریز از نابرابری افزایش می‌یابد. در حالتی که م۰- + م‌گرایش یابد» تابع مربوطه به تابع برابری مطلق تبدیل می‌شود. در حالتی که 1 +- م گرایش یابده تابع رفاه اجتماعی برابر مجموع مطلوبیت مناطق مختلف است و هدف دولت نیز مبتنی بر معیار کارایی خواهد بود. تابع مطلوبیت هر منطقه به صورت تابعی از درآمد سرانه هر منطقه و که در آن پارامتر 0 > 2تحدب تابع فطلوییت را تضمین می‌کند و تابع مطلوبیت نهایی درآمد نزولی است. تابع تولید سرانه منطقه ارام نیز به صورت تابعی از ذخیره اعتبارات سرمایه‌ای سرانه منطقه زر ام و به صورت رابطه زیر در نظر گرفته می‌شود: که در آن زر طضریب بهره‌وری منطقه آرام و 20 ره کشش تولید سرانه نسبت به ذخیره اعتبارات سرمایه‌ای سرانه منطقه ار ام است. محدودیت بودجه در مناطق مختلف نیز به صورت که در آن» رز 1مقدار اعتبارات سرمایه‌ای سرانه تخصیص داده شده به منطقه ارام و 7 کل اعتبارات سرمایه‌ای است.فرض شده تابع مطلوبیت» پیوسته فزاینده نسبت به تولید ناخالص  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۴۳ داخلی سرانه هر منطقه ومشتق‌پذیراست. با حداکثرسازی تابع رفاه اجتماعی نسبت به محدودیت بودجه؛ شرط مرتبه اول (106) به صورت رابطه زیر حاصل می‌شود: که در آن #ضریب لاگرانژ و ر ذخیره اعتبارات سرمایه‌ای سرانه منطقه رام است. با استفاده از شرط مرتبه اول در رابطه (۳)» فرم تابع مطلوبیت در معادله (۲)» تابع تولید در معادله (۳) و لگاریتم‌گیری, معادله تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای سرانه در منطقه ارام به صورت که در فرایند ساده‌سازی 1- 4 لحاظ شده است. در رابطه (ع) 1+۶* 7 است و با در نظر گرفتن مقدار ثابت برای پارامتر 0» کشش اعتبارات سرمایه‌ای سرانه نسبت به تولید ناخالص هر منطقه به درجه اجتنابازانابراتری يا تبادل کارایی-برابری (ع) ۷ بستگی دارد. در نتیجه» در تخصیص بودجه مبتنی بر کارایی» اعتبارت سرمایه‌ای سرانه به تولید ناخالص داخلی سرانه در هر منطقه بستگی دارد. در حالی که بر اساس قاعده مبتنی بر برابری» اعتبارت سرمایه‌ای تناسب کمتر و یا حتی برعکس با تولید ناخالص منطقه‌ای دارد. بنابراین» مثبت بودن علامت کشش اعتبارت سرمایه‌ای سرانه نسبت به تولید ناخالص سرانه هر منطقه نشان‌دهنده استراتژی کارایی محور دولت و منفی بودن علامت آن نشان‌دهنده استراتزی برابری محور اندازه جمعیت در هر منطقه (استان)».یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار در تخصیص بودجه دولت در هر منطقه است. با افزایش اندازه جمعیت در هر منطقه (استان) سرمایه گذاری بیشتری در امور زیرساختی باید صورت گیرد و تخصیص بودجه دولت در آن منطقه نیز افزایش می‌یاید. بر این اساس» دو رویکرد جمعیت‌محور و فضا محور در تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای مطرح است. بر اساس رویکرد جمعیت‌محور در مناطق با جمعیت بیشتر» ضروری است تا مراکز ارائه کننده خدمات آموزشی و بهداشتی بیشتری ایجاد شوند؛ در نتیجه دولت باید اعتبارات سرمایه‌ای  ۴ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ بیشتری را به این مناطق اختصاص دهد. همچنین» بر اساس رویکرد فضا محور با افزایش وسعت یک منطقه» یک سیستم حمل و نقل گسترده‌تر ضروری خواهد بود و دولت در این راستا باید منابع بیشتری در حوزه حمل و نقل اختصاص دهد. بر این اساس» تراکم جمعیت (نفر/ کیلومتر مربع) استانی نیز در تصریح الگو وارد می‌شود. کاهش نابرابری منطقه‌ای نیز نقش مهمی در توسعه پایدار و متوازن منطقه‌ای دارد. بنابراین» نابرابری منطقه‌ای می‌تواند منجر به تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای بیشتر در این مناطق شود. شاخص ضريیب تغییرات به عنوان یکی از شاخص‌های نابرابری تولید منطقه‌ای است. مقدار بالای این شاخص نشان‌دهنده نابرابری بیشتر تولید استانی است (سونگ, ۲۰۱۳). این شاخص که در آن ,17ج ضریب تغییرات تولید ناخالص داخلی سرانه استان 1 ام.در دوره 1 ,ز لتولید ناخالص داخلی سرانه استان ام در دوره 4 7[ میانگین تولید سرانه کل کشور و 11تعداد استان‌ها (مناطق) است. هرچه ضریب تغییّزات بزرگ‌تر باشد» تمرکز ایا,نابراتژی منطقه‌ای در تولید بیشتر خواهد بود. بنابراین» اگر دولت به دنبال کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای باشد با افزایش تابرابری‌های منطقه‌ای اعتبارات سرمایه‌ای نیز بایگ اقزایش یابد" تا زمینه ایجاد زیرساخت‌های استانی را فراهم کند و در نهایت امکان افزایش تولید نیز در آن مناطق بیشتر شود. درصد مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری نیز به عنوان متغیرهای مبتنی بر رویکرد سیاست محور (تاکتیکی) اثرگذار بر تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی در نظر گرفته شده است. بر این اساس» در رویکرد سیاست‌محور دولت به منظور حفظ قدرت سیاسی خود و حمایت از رأی‌دهندگان در استان‌ها اعتبارات سرمایه‌ای بیشتری به آن‌ها تخصیص خواهد داد. با توجه به اینکه دولت‌ها در ایران بودجه‌ریزی جاری را بر مبنای تعهدات انجام می‌دهند. از این‌رو» ابتکار عمل آن‌ها در این زمینه کم است؛ اما اعتبارت سرمایه‌ای پسماند اعتبارت هزینه‌ای است و دولت‌ها می‌توانند مانور تبلیغاتی بیشتری را در این خصوص انجام دهند.  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... | ایزدخواستی ۱۴۵ بر اساس مبانی نظری از یک طرف نرخ تورم باعث ناپایداری مالی دولت می‌شود و انتظار بر این است که افزایش تورم باعث کاهش در تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای شود. افزایش نرخ تورم در یک کشور از بعد درآمدی باعث وصول درآمدهای مالیاتی با وقفه می‌شود و از بعد هزینه‌ای باعث افزایش هزینه‌های جاری دولت و افزایش کسری بودجه دولت می‌شود (ضیائی بیگدلی و مقصودی)!. از طرف دیگر افزایش نرخ تورم باعث افزایش هزينه اتمام طرح‌های زیرساختی خواهد شد و ضروری است که دولت تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای بیشتری را به منظور اتمام طرح‌های مربوطه انجام دهد. بر این اساس اثر تورم بر تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای منطقه‌ای مبهم است. تصریح الگوی اقتصادسنجی بر اساس تعمیم الگوی ریاضی تخصیص بودجه اعتبارات سرمایه‌ای کاستلز و سوله- اوله" و سوله-اوله ۲ است. با وارد کردن نابرابری منطقه‌ای در تولید استانی و تراکم جمعیت استانی الگوی اقتصادسنجی تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی رز ار 6 + رگ هآ ۸ + راد ۵ + پاعع ۵ + مه > 10۵۲ بر اج 0+ 89 60 + ههام ۵ + بر 6۳0 + که در آن‌ها: م1 لگاریتم نسبت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای؟ به کل هزینه‌های استانی دولت» 1.006۲ لگاریتم نسبت اعتبارات هزینه‌ای* به کل هزینه‌های استانی دولت» 1.84400 لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه استانی»12 نرخ تورم استانی»2۷) شاخص ضریب تغییرات نابرابری تولید استانی» 887 درصد مشارکت استانی در انتخابات ریاست جمهوری» 1.0004 لگاریتم اتزاکم میت انیتانی (نفراکیلومتر مری) و 089 متغیر مجازینیربوظ به سال‌هانی است که پرداخت يارانه به وت سرانه انجام می‌شوه و مقدار اين"متغیر برای سال‌های ۱۳۸۹ بد ید مقدار یک و بقیه سأل‌ها مقدار صقر ذر نظر گرفتهشنده آنیت. ۴ اعتباراتی که برای تأمین هزینه‌های طرح‌های عمرانی دستگاه‌های دولتی استان و نیز پروژه‌های عمرانی استانی که بر اساس موافقتنامه مبادله شده دستگاه استانی با سازمان برنامه و بودجه استان پیش‌بینی و پرداخت می‌شود. ۵ اعتباراتی است که برای تأمین هزینه‌های جاری دستگاه‌های دولتی و همچنین هزینه نگهداشت سطح فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی دولت در استان بر آساس موافقتنامه مبادله شده دستگاه استانی با سازمان برنامه و بودجه استان  ۶ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ در تخصیص بودجه بر اساس رویکرد اقتصادی محور (برنامه‌ای) مبتنی بر کارایی در رابطه (۶» اتبازات سرمایه‌ای به تولید نانقالس داخلی سرانه در هر سنطقه پستگی داز دز حالی کدبر اساس رویکرد اقتصادی محور مبتنی بر برابری» اعتبارت سرمایه‌ای تناسب کمتر و یا حتی برعکس با تولید ناخالص داخلی سرانه منطقه‌ای دارد. بنابراین» مثبت بودن علامت ضریب تولید سرانه هر منطقه در معادله اعتبارت سرمایه‌ای نشان‌دهنده استراتژی کارایی محور دولت و منفی بودن علامت آن نشان‌دهنده استراتژی برابری محور بودن در تخصیص بودجهه منطقه‌ای است. قبل از برآورد الگوی تحقیق» ابتدا مانایی متغیرهای الگو مورد آزمون قرار می‌گیرد. با توجه به خصوصیات مجانبی آزمون لوین لین - چو (هشآ ,۷-۷ ط) » در این پژوهش از این آزمون برای بررسی پایایی متغیرها استفاده شده است. آزمون‌های مربوطه با استفاده از نرم افزار ۳3۷10۷۷۶7 انجام شده و نتایج حاصل از آن در جدول(۱) گزارش شنده است. بر اساس نتایج جدول (4۱» فرضيه صفر مبنی بر وجود ريشه واحد رد می‌شود و همه متغیرهای الگوی برآوردی در سطح پایا هستند. بعد از بررسی پایایی متغیرها آزمون‌های مربوط به انتخاب روش برآورد صورت گیرد. در آزمون 77 فرضيه 770 یکسان بودن عرض از مبدا (روش ترکیبی) در مقابل فرضيه ,77 ناهمگنی عرض از مبدا (روش داده‌های تابلویی) قرار می‌گیرد. چنانچه / محاسبه شده بزرگتر از مقدار بحرانی آن باشد. بیانگر رد همگنی و وجود ناهمگنی در بین مناطق (استان‌ها) است و از روش داده‌های تابلویی برای برآورد مدل استفاده می‌شود (بالتاجی)!.  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۳۴۷ در آزمون هاسمن فرضيه صقر بیانگر اثرات تسادقی و فرضيه مقابل بیانگر اقرانت فایت است نتایج حاصل از انجام آزمون 7 لیمر و آزمون هاسمن به ترتیب در جداول (۲) و (۳) گزارش نتایج حاصل شده در جدول (۲) بیانگر این است که بر اساس آزمون ۳۳ لیمر» در الگوی برآوردی فرضيه صفر رد می‌شود و الگوی مربوطه به روش داده‌های تابلویی برآورد می‌شود. همچنین, نتایج حاصل شده در جدول (۳) بیانگر این است که بر اساس آزمون هاسمن» فرضيه صفر در الگوی برآوردی رد نمی‌شود و الگوی مربوطه به روش اثرات تصادفی برآورد می‌شود. در الگوی داده‌های تابلوی بعد از تأیید برآورد الگو به روش اثرات تصادفی, باید آزمون بریش پاگان (20ع۳۸ 200 1376801) به منظور بررسی همسانی واریانس انجام شود. در اين آزمون رد فرضيه ولآبه معنای ناهمسانی واریانس در الگوی برآوردی است و باید با برآورد الگو به روش 01.5 ناهمسانی مربوطه را برطرف کرد. در جدول (۴) نتایج مربوط به آزمون بریش نتایج حاصل از برآورد الگو به روش در 8ات در جدول (۵) گزارش شده است:  ۸ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۴-۱۳۱ جدول (۵) نتایج حاصل از بر آورد الگو به روش 8اه متغیرهای مستقل | برآورد ضرایب | انحراف معیار آماره 1 مقدار احتمال # معناداری در سطح ۱ درصد؛ :#۶ معناداری در سطح ۵ درصد؛ #۶ معناداری در سطح ۱۰درصد نتایج حاصل شده بیانگر این است که نسبت اعتبارات هزینه‌ای به کل هزینه‌های استانی باعث کاهش نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده است. افزایش یک درصد در نسبت اعتبارات هزینه‌ای به کل هزینه‌های استانی باعث کاهش ۱/۱۳۲- درصد در نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده و در سطح یک درصد معنادار است. بر این اساس» اعتبارات هزینه‌ای دولت ذر استان‌ها جایگزین اعتّبارات سرمایه‌ای شده است. تولید ناخالص داخلی سرانه استان‌ها نیز به عنوان یکی از متغیرهای کلیدی اثرگذار بر اعتبارت سرمایه‌ای استانی است. بر اساس نتایج حاصل شده افزایش یک درصد در تولید ناخالص داخلی سرانه باعث افزایش ۰/۰۹۱۷ درصدی در نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده و در سطح ده درصد معنادار است. بنابراین» اگرچه رفتار بودجه‌ریزی در ایران به طور مطلق کارایی‌محور نیست, اما اعتبارات سرمایه‌ای بیشتر به استان‌هایی تخصیص یافته است افزایش نرخ تورم در یک کشور از بعد درآمدی باعث وصول درآمدهای مالیاتی با وقفه می‌شود و از بعد هزینه‌ای باعث افزایش هزینه‌های جاری دولت و افزایش کسری بودجه دولت و ناپایداری رفتار مالی دولت می‌شود. بر این اساس, انتظار می‌رود افزایش کسری بودجه دولت باعث کاهش اعتبارت سرمایه‌ای دولت شود. به علاوه اينکه افزایش نرخ تورم باعث افزایش هزینه اتمام طرح‌های زیرساختی خواهد شد و ضروری است که دولت تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۴۹ بیشتری را به منظور اتمام طرح‌های مربوطه انجام دهد. بر این اساس اثر تورم بر تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای منطقه‌ای مبهم است. نتایج برآوردی بیانگر این است که با افزایش یک درصد در نرخ تورم» نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی ۰/۹۷۳ درصد افزایش نابرایری در تولید استانی یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار بر تخصص اعتبارات سرمایه‌ای است. هرچه ضریب تغییرات تولید سرانه استانی بزرگ‌تر باشد بیانگر نابرابری منطقه‌ای بیشتر در تولید است. بنابراین» انتظار بر این است که در راستای رویکرد برابری‌محور اعتبارات سرمایه‌ای با افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای افزایش یابد تا زمینه ایجاد زیرساخت‌های استانی و در نهایت امکان افزایش تولید نیز در آن مناطق بیشتر شود. نتایج برآوردی بیانگر این است که رویکرد دولت برابرمحور نبوده است و افزایش یک واحد نابرابری منطقه‌ای باعث کاهش ۵ درصدی در نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده و در سطح پنج اندازه جمعیت در هر منطقه (استان)» یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار در تخصیص بودجه دولت در هر منطقه است. با افزایش ائتازه تجملیت در هرامنظقه‌آزانستان)» سرمایه‌گذاری بیشتری در امور زیرساختی باید صورت گیرد و تخصیص بودجه دولت در آن منطقه نیز افزایش می‌یاید. بر این اساس» دو رویکرد جمعیت‌محور و فضا محور در تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای مطرح است. نتایج حاصل از برآورد بیانگر این است که با افزایش یک واحد تراکم جمعیت, نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی ۰/۱۴۷ درصد کاهش يافته و در سطح یک درصد معنادار است. امی‌توا این گونه تحلیل کرد که تتخضیص اعتبارات سرمایه‌ای طقه‌ای تحت تأثیر پروژه‌های ملی است و این امر می‌تواند به متغیرهای دیگری غیر از متغیرهای جمعیتی درصد مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری نیز به عنوان متغیر مبتنی بر رویکرد سیاست- محور (تاکتیکی) اثرگذار بر تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی است. بر اساس مبانی نظری, در رویکرد سیاست‌محور دولت به منظور حفظ قدرت سیاسی خود و حمایت از رأی‌دهندگان در استان‌ها اعتبارات سرمایه‌ای بیشتری به آن‌ها تخصیص خواهد داد.  ۰ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ با توجه به اینکه دولت‌ها در ایران بودجه‌ریزی جاری را بر مبنای تعهدات انجام می‌دهنده از این‌رو ابتکار عمل آن‌ها در این زمینه کم است؛ اما اعتبارت سرمایه‌ای پسماند اعتبارت هزینه - ای است و دولت‌ها می‌توانند مانور تبلیغاتی بیشتری را در این خصوص انجام دهند. نتایچ برآوردی منطبق با نتایج نظری است و بیانگر این است که با افزایش یک درصد در نرخ مشارکت استانی نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی ۱/۴۱ درصد افزایش رفتار مالی دولت به ویژه در تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی نقش مهمی در محرومیت- زدایی» کاهش نابرابری و در نهایت توسعه پایدار و متوازن دارد. بر اساس رویکرد کارایی محور تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای به منظور ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی در مناطقی ایجاد می‌شود که تولید بیشتری در آن مناطق آصورت می‌گیرد. در حالی که دز زویکرد برابری‌محور بر تخصیص بیشتر اعتبارات سرمایه‌ای در مناطق کمتر توسعه‌یافته تأکید دارد. برایناساس» در این پژوهش به تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران با رویکرد کارایی محور و برابری‌محور پرداخته شده است. الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای به پیروی از الگوی ریاضی تخصیص بودجه کاستلز و سوله- اوله! و سوله-اوله " صورت گرفته است که با وارد کردن نابرابری منطقه‌ای در تولید استانی و تراکم جمعیت استانی» تصریح الگوی اقتصادسنجی تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی تعمیم داده شده است. الگوی اقتصادسنجی تصرفج اش ااتفادگو قادد‌های آستان‌های کهلورمیروش داقهو‌های تأبلویی در نتایج حاصل شده بیانگر این است که نسبت اعتبارات هزینه‌ای به کل هزینه‌های استانی باعث کاهش نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده است. همچنین تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی کارایی‌محور بوده و افزایش تولید ناخالص داخلی سرائه اسقانی ,باعث تحص بیشخر احتبازق سرمایهای انسقانی قنده اس تقایج همین  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۵۱ بیانگر این است با افزایش نرخ تورم» نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی افزایش يیافته است. دلیل این امر می‌تواند افزایش هزینه اتمام طرح‌های زیرساختی در نتیجه تورم باشد که دولت را ملزم به تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای بیشتری به منظور نابرابری در تولید استانی یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار بر تخصص اعتبارات سرمایه‌ای است. هرچه ضریب تغییرات تولید سرانه استانی بزرگ‌تر باشد بیانگر نابرابری منطقه‌ای بیشتر در تولید است. بنابراین» انتظار بر این است که در راستای رویکرد عدالت‌محور اعتبارات سرمایه‌ای با افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای افزایش یابد تا زمينه ایجاد زیرساخت‌های استانی و در نهایت امکان افزایش تولید نیز درآن مناطق بیشتر شود؛ نتایج برآوردی بیانگر این است که رویکرد دولت برابرمحور نبوده است و افزایش نابرابری منطقه‌ای باعث کاهش نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی شده است. تراکم جمعیت استانی باعث کاهش نسبت اعتبارات سرمایه‌ای شده است. می‌توان این گونه تحلیل کرد که تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای منطقه‌ای تحت تأثیر پروژه‌های ملی بوده است و این امر می‌تواند به متغیرهای دیگری غیر از متغیرهای جمعیتی و یا مساحت استانی بستگی داشته باشد. بر اساس مبانی نظری,» در رویکرد سیاست‌محور دولت به منظور حفظ قدرت سیاسی خود و حمایت از رأی‌دهندگان در استان‌ها اعتبارات سرمایه‌ای بیشتری به آن‌ها تخصیص می‌دهد. نتایج برآوردی منطبق با نتایج نظری است و بیانگر این است که با افزایش نرخ مشارکت استانی» نسبت اعتبارات سرمایه‌ای به کل هزینه‌های استانی افزایش یافته است. در این راستا به برنامه‌ریزان» سیاست‌گذاران و نهادهای تأثیرگذار بر تخصیص بودجه‌های استانی پیشنهاد می‌شود که در تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای استانی» به معیارهای کارایی و برابری همزمان توجه شود. بزاین‌اساس» با در نظر گرفتن قابلیت‌ها و وضعیت موجود استان‌ها از لحاظ دسترسی به امکانات بهداشتی» زیرساخت‌ها ظرفیت تولید و تراکم جمعیت و لحاظ کردن آن‌ها در تخصیص اعتبارت سرمایه‌ای» معیار منطقی‌تری در تخصیص بودجه استانی  ۲۳ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ آذر عادل؛ امینی» محمدرضا و پرویز احمدی (۱۳۹۳) «استفاده از برنامه‌ریزی آرمانی فازی در بودجه‌ریزی دانشگاهی» فصلنامه پزوهش و برنامه‌ریزی د رآموزش عالی» شماره ۰۷۲ صص ۳۴-۱ جدیدی میاندشتی» مهدی (۱۳۸۳)» «توزیع متعادل منابع مالی به روش سطح‌بندی توسعه مناطق»» جمشیدی» رضا؛ سلیمی‌فر مصطفی؛ احمدی شادمهر» محمدطاهر و محمد قربانی (۱۳۹۶)» «درجه تأثیرگذاری سهم بخش کشاورزی بر توزیع بودجه عمرانی استانی: کاربرد رگرسیون فضایی» نشریه رجبی» احمد (۱۳۹۱)» «برنامه‌ریزی آرمانی» رویکردی اثربخش در بودجه‌ریزی و تخصیص بهینه مالی (مطالعه موردی: تخصیص بودجه وزارت بهداشت و درمان استان‌های کشور)» فصلنامه حساپداری ضیائی بیگدلی, محمدتقی و نصراللّه مقصودی (۱۳۸۴) «بررسی اثر تورم بر کسری بودجه از لحاظ درآمد و مخارج دولت در اقتصاد ایران»» فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد» دوره ۵» شماره ۰۱۸ شماره پیاپی ۳ صص قاسمی» محمدرضا؛ اربابیان» شیرین؛ معینی» شهرام و بهاره سلیمی (۱۳۹۴). «نحوه توزیع بودجه تملک دارای‌های سرمایه‌ای در بین استان‌های ایران (۱۳۷۹-۱۳۹۰)» فصلنامه علمی و پژوهشی برنامه‌ریزی منظری حصار» مهدی و علی محقر (۱۳۸۴)» «به کارگیری الگویی برای تخصیص اعتبارات میرشجاعیان» حسین و فرهاد رهبر (۱۳۹۱) «تحلیل کمی الگوی اقتصاد سیاسی تخصیص بودجه‌های استانی در ایران» دوفصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران» سال ٩ شماره ۷ نمازی» محمد و کاملیاکمالی (۱۳۸۱)».«بررسی نحوه اعتبارات بودجه با استفاده از مدل برنامه‌ریزی .0 50 2010 20۵1 ۰1 عادوام۸ 200۵/۲۵ .(2013) نصعلا بنفه8 نععتله8ظ .10 0 اواهم0 لمدمنوم۴" .(2015) فقس ۳۳۵۷۵ پگ 6 مقازمنش م8066 نامز امعم 130010 هنفصت هنز کصعصم ما30 ص۲۳۵ هز ععصعع ۲0۵  تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه‌ای استانی در ایران: رویکرد کارایی محور ... / ایزدخواستی ۱۵۳ [2دونعع3 ۲۵ عساعن هخا که نادند ۵ط .(0989) مقعطام00 بلطع‌زظ عطا ۶و جوزعتصص۲ ,ص60 وگ عساع ناگ عطا که م۴ 405-۰ .۳۳ ,4 30۰ ,۷۵1۰1 ,010 عنصهمدمط عمط اه تفص ول ۰ هنصه‌دان۸ ۳۵۳ که دمناقوان۸ اغدمنوع3 عط۲ .(2005) خوطلش ,5010-016 ۶ بنده‌اهش ,خاع‌اع۲0 نع از[ه3 فصه و‌دعنکنط منوت اه عامط عط) بامعصهاک ص عم تساک 13 ۵ که دعناناه۳ ۳1000۵ .(1986) 0 0طاق/1 کصزطاطات۱0 6 ۷۷۰ وق م۲ 370-7 .0۳ ,2 .370 ,۷۵1.48 ,فعناناه۳ ۶و لقصدو7 عط1 ۰ عصع6 ادنوه ( 6 مه مععناعه 1 موعمامع1۵" .(1998) تصطو7 صمعع دمآ فصه مطعمصزج۸ انز ,۸10.2 ,۷۹۵1113 بفعفصومد0عطظ که و7 واهاحص0 ۰ دعنناه۳ اهدنو هز ۳666 200 ,12065 ,روعمام116" .(1998) .7 صفعع م1 مه م۸ .497-529 497-4 :(113)2 ,فعن م00 1و م0 واهام 0 ۰ ما۳۵ عناس‌طا دنه ۸ ناه ع۵ط]" .(2011) متمقصع] بغصمص 3 ۶ بماع 3/2۳ یفمآ بکمعساآ ,0002۵162 .۰ 13605 ۳۵۵0۵1 عصزماه00 جز معط که دمناطانع0 عطا که عنصمد۳0 060 م5 ععصهغد۲ ده نصا عط) کد جنا 13 + فعجد ۳ ۰ عزاطای۳۵ ۳۵040۵1 که داصمدن06 ۲۵۵" .(1981) .حقطعکش بنطممعلل م2 عک .القوممط بعطهع۲101 مهد ۳0۳۵۳ عصنصندع 82۳ بدمناقاههد 0۳ عنجناماعزعم]* .(2008) ملظ ,طونم عن 3005 156 .دهد 15 عطا ۵ ععمعل زرط +حوص۳ نم ۳0 که دمزای از 0 دوناباط دزم آمدوزی 160 .(2009) لاس۸ اف عک بصقتاعسط۲ مصصفصکدم] ۲و ۲۰۶۵۳۵۵ لمنحمش ۷/۵۶۴۰ (امص) دعمل جمتاممنلد و۳ 170۳ کعتدم0 آهصمنیه ۸ 660502068 //:0ااط ند 060 واه مکش عنصم ص3۳ صقص 6 ۵ ۲ 000-11 مفله8" ب(0987) ۷۷ بصع 70 ۷۵۵ هه بعش 6لصف ,ععفو له عزاطا2 ۰ دمتاناعصص۲ لمعناناه۳ او ع م0 عطا که دمتاح‌طسا دنه عزاط۳ ۶و صمناط ۰۵ ۵ط۲" .(2003) نفادننش. صقانصه20 6 نها مصفعل0ق/2 45-1 .۳۳ ,۷۵1.24 ,دعنلو ناگ [۵۵۵ ۳ ۰" فصونعمط۴ کات عطا دحمی مه ح ات۳60 8نس۲۵ع ۳۳۰ عنام 2/01 ۸ .(2018) داش بحقتمصطدجش۸ ۶ ,و11۵ ,نامه ۳ معط ع مه ماع کعزا مدز خصعص 13010 20۶ صالخ اععل8 که [ع2/00 ۳ لمعناعد1 عمط حا صصزا‌طاناد نو نمدمنعع ها .(2009) ماعطلش ,501-0116 ۵ ععل عنصود۳0 معاهنقما هدماعنظ عل اهازد هت + عنامصسصد ۳۳۵۵۳ [2دوزع 1017-12 که وصمدمعط تمعناناه۳ عط1 هندوگ هرز اصعصا 12 ععا باه 133 :130 38۵00 عمط لععما عاهاگ مهد صکنل۵ه۳ لفط مزا کعنونا5  ۳ دوفصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی / پیاپی ۱۱ / صص ۱۵۳۴-۱۳۱ عاع اک هگا عمط 1 جمناس‌طاعنوم 3 آهصونع ها" .(2013) وطلش ,0116 -ع[مگ 229-2 .۳۳ ,۷۹۵1۰156 بععزوطا۲ عزاط۳0 ,267 ۳3۳۵۵ ۵۶ آمعن 13 :)غاد 10 ۲و هام عط1 تلو16 عصمعص تمصمنععط عحمصنط۲ عصنفنط" .(2013) بعهه ۷ بهدهگ5 6 ۸11062100" .(2006) .نز۲60 مقاف1 ۶ ,ندمآ بمهتنط ,معفعصامجه] بمصتاصعلد ۷ ماگ 00م] ,2۳۵81066 عط 1 که اعهم 0 ۵ ماک عط) ما اعع 85 ۳۵۵0۵ عطا ,کت 447-۰ .۳۳ ,۷۵1.68 وان نصتا ععمعن5 آمعناناه۳ مه دعنصمدم نو 0 ,۳0۵۳۳۵ متا ناعص۲0 مععصق 00۳ وععنلهاد6 0" .(2005) علنط ,دلططز/ و دوزاهع10ن۸ لعده‌نعع3 عط1 .(2000) 100۶ م06۵۵ 6۶ ,یمعانط م1 مصقهه ٩ ,۷۵140 . 5006066 مزع اه امد ول ,نو ۵۳ بانط باصعصاده صا عزاطا۳۵

نحوه تخصیص اعتبارات سرمایه ای منطقه ای دولت نقش مهمی در محرویت زدایی، کاهش نابرابری و در نهایت توسعه پایدار و متوازن منطقه ای دارد. بنابراین، حساسیت بالایی به رفتار مالی دولت به ویژه در تخصیص اعتبارات سرمایه ای استانی وجود دارد. بر این اساس، در این پژوهش به تحلیل الگوی تخصیص اعتبارات سرمایه ای استانی با رویکرد کارایی محور و برابری محور در دوره (1395-1384) پرداخته می شود. تصریح الگوی تخصیص اعتبارت سرمایه ای استانی بر اساس تعمیم الگوی ریاضی تخصیص بودجه کاستلز و سوله- اوله (2005) و سوله- اوله (2013) صورت گرفته است. نتایج حاصل شده بیانگر این است که افزایش اعتبارات هزینه ای دولت باعث کاهش اعتبارات سرمایه ای استانی شده است. همچنین، تخصیص اعتبارات سرمایه ای کارایی محور بوده و بیشتر به استان هایی تخصیص یافته است که تولید بالاتری داشته اند. به علاوه، نابرابری در تولید منطقه ای اثر منفی بر تخصیص اعتبارات سرمایه ای دولت داشته است. در نتیجه، تخصیص اعتبارات سرمایه ای استانی برابری محور نبوده است. بنابراین، بازنگری در تخصیص بودجه استانی ضروری است.

331684

به عبارتی دانش‌آموزانی که جو اجتماعی را باز گزارش نموده اند» خود را از نظر مهارت‌های اجتماعی ابراز وجود» هم دلی, حل مسأله» مسئولیت پذیری و همکاری بالا ارزیایی نموده اند اما دانشجویانی که جو را بسته گزارش کرده اند نقشی برای آن در ارتقا یا کاهش مهارت‌های اجتماعی خود قایل نشده‌اند. ۰ پژوهش‌های برنامه‌ی درسی, دوره‌ی دوم شماره‌ی اول» پاییز و زمستان ۱۳۹۱ یافته‌های پژوهش نشان داد که جو غالب مدارس از نظر دانش آموزان جو باز است. بین میزان مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان تفاوت معناداری وجود داره به گونه ای که بالاترین میانگین متعلق به ابراز وجود (۲۰/۳۸) و پایین ترین میانگین متعلق به مسئولیت پذیری (۱۶/۵۰) می‌باشد و جو اجتماعی باز به ترتیب قوی ترین پیش بینی کننده‌ی مثبت و معنادار مهارت ابراز وجود(۰/۹۹*)» مهارت حل مسأله(۰۱۳۹)» هم کاری(۰/۳۳» هم ذلی(۲۸/*) و مسئولیت پذیری(۰/۳۱) می‌باشد. یافته‌های این تحقیق با تحقیق جمشیدی(۱۳۷۶» گلچین آرای (۱۳۷۷) ۰ علیخانی (۱۳۸۳) + رقیسی (۱۳۸۳) ملک زاده(۱۳۸۶): طالب زاده و همکاران (۱۳۸۸): هرشل و ثرانبرگ (۱۹۸۲) ۰ اسمیت و همکاران (4)۱۹۹۹» نوگ (۲۰۰۵)» بالتر و دیکسون (۱۹۸۷) که در پژوهش‌های خود نشان دادند که بین جو اجتماعی باز و توانایی ابراز وجود دانش‌آموزان رابطه‌ی مثبت و معنادار وجود دارد. هم خوانی دارد. هم چنین یافته‌های پژوهش نشان داد که بین جو اجتماعی باز و مهارت ابراز همدلی دانش‌آموزان زابطه‌ی مثبت و معنادار وجود دارد. یافته‌های این تحقیق با تحقیق لاول و باربارا (۳۰*۲):اجاقی (۱۳۷۷)» عباسیان بروجنی (۱۳۸۷» شایان چهرمی (۱۳۸۸) بوئیتل و کامپ (۲۰۰۵)» بروکا و همکاران (۲۰۰۲) هم خوانی دارد. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین جو اجتماعی باز و تمایل به همکاری دانش‌آموزان رابطه‌ی مثبت و معنادار وجود دارد. یافته‌های این تحقیق با تحقیق اگلبوگ واشحباک همه گالای و پونگ (۲۰۶۴) افاتحی زاده و فتحی (۱۳۸۰) مجنونی((۲۳۹۸)+افلایب زآده ی همگاران 48۳۸۸ آندرسون(۱۹۹۸)و قلتاش (۱۳۸۵) هم خوانی دارد. هم چنین یافته‌های پژوش نشان داد که بین جو اجتماعی باز و مهارت حل مسأله‌ی دانش‌آموزان رابطه‌ی مثبت و معنادار وجود دارد یافته‌های این تحقیق با تحقیق جمشیدی(۱۳۷۶)» الیوت و گرشام(۲۰۰۵) و کانی و برن (۲۰۰۶)هم خوانی دارد. به نظر می‌رسد علت افزایش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان در جو اجتماعی باز این است که در این مدارس شرایط فراهم می‌شود که معلمان و دانش‌آموزان به دور از هر گونه تهدید. تحمیل و فشار آزادانه و صادقانه در کنار یک دیگر به فعالیت می‌پردازند و فضای روانی سالم و سازنده بر روابط اجتماعی آنان حاکم است و شیوه‌ی انجام فقالیت‌هما مشارکت جویانه بوده روش‌های کنترل مبتنی بر روش‌های انسان گرایانه از جمله روش‌های خود کنترلی, خود انضباطی و خودتنظیمی است(گودرزی و گمینیان» ۱۳۸۱ :۸۱). به علاوه یافته‌های پژوهش نشان داد که بین میزان مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مدارس دارای جو باز و بسته تفاوت دارد و جو بسته قادر به پیش بینی معنادار ابعاد مهارت اجتماعی دانش‌آموزان نیست. بسیاری از تحقیقاتی که در مورد جو انجام شاقن هنم آنزات جورمظلوب: بو رشترترانا سای «فرهی بو اجتماغی دا آمسوژاق مبی‌باسن تحقیقات نشان داده اند که دانش‌آموزانی که از جو مشارکتی و باز در مدرسه بهره مندند از نظر بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان ... ۷۱ درسی و میزان یادگیری نسبت به دانش‌آموزان مدارس دارای جو عادی و بسته در سطح بالاتری می‌باشند.» بنابراین مدرسه ای می‌تواند در دستیابی به اهداف خود موفق باشد که عمل کرد درونش به جو باز نزدیک تر باشد. به عبارت دیگر جو مثبت به رضایت خاطر افزایش پیشرفت تحصیلی یا بهره وری منجر می‌گردد و در مقابل» مدارس با جو ضعیف منجر به فقدان آزاد اندیشی» عدم اعتماد محدود کردن ابزار سنجش جو اجتماعی به پرسش نامه ی‌هالپین و کرافت و محدود کردن مولفه‌های مهارت اجتماعی به ۵ موّلفه از بین انواع مولفه‌های مهارت اجتماعی و محدود شدن جامعه‌ی پژوهش به دوره‌ی راهنمایی و مدارس دخترانه از عمده ترین محدودیت‌های این پژوهش محسوب می‌شود. به علاوه چون جو اجتماعی تحت تأثیر زمینه و فرهنگ سازمانی مدارس قرار دازد: میزان تعمیم. پذیری یافته‌ها از دیکر دوگ مایلیو وهش است: با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود که سیاست گزاران و متولیان امر » مدیران مدارس, معلمان و کلیه‌ی عوامل دخیل در امر تعلیم.و تربیت به منظور پرورش صفات و ویژگی‌های سازنده و مثبتی چون حس هم دلی هم کاری؛ مشارکت. مسئولیت پذیری» ابراز وجود» خودباوری و عزت نفس و زدودن صفات منفی چون اطاعت پذیری بی چون و چرا و رقابت‌های منفی» حسادت و سلطه پذیری و سلطه گری زمینه‌ی ایجاد جو مثبت و باز را در مدارس فراهم سازند. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان از مدارس انتظار داشت نقش بی بدیل خود را در تربیت نسلی نوآوره نواندیش و ریسک پذیر ایفا نمایند و از این ظریق مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان را توسعه ۱- شناخت جو اجتماعی حاکم بر مدارس مورد بررسی و ویژگی‌های مترتب بر هر کدام از ۲- تبیین ضرورت تمسک مدارس به جو باز به منظور پرورش مهارت ابراز وجود در ۳- کمک مدیران جهت شناخت و پای بندی به سبک‌های مدیریت منعطف و مشارکتی ۲ پژوهش‌های برنامه‌ی درسی, دوره‌ی دوم شماره‌ی اول» پاییز و زمستان ۱۳۹۱ ۴- کمک به معلمان جهت استفاده‌ی روش‌های یادددهی- یادگیری فعال از قبیل حل مسأله اکتشافی, کاوش گری و... به منظور پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. ۵- تشویق به کسب بینش آکادمیک و مواجه علمی با متغیرهای جو اجتماعی و مهارت‌های ۶- اهتمام بیش از پیش به تشویق و ترویج صفات و ویژگی‌های انسانی دانش‌آموزان از جمله هم دلی, هم کاری» مسئولیت پذیری که از استلزامات لاینشک زندگی دنیای متعامل و متحول اجاقی, علی.(۱۳۷۷). بررسی رابطه جو سازمانی و روحيه دبیران شهر ملایر پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی,» دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی» دانشگاه تهران. ارغربایی» معین.(۱۳۸۸).ارتباط موثر راه کارهایی برای بهبود روابط بین فضردی. تهران: نشر امیریان زاده» مژگان.(۱۳۷۶). بررسی رابطه بین جو سازمانی و رضایت شغلی نواحی ۴ گانه شیراز. پایان نامه کارشناسی ۱ ,۹۷۳۹ 6 ورگ اک ززاد اسلامی شیراز. اون»هارجی؛ و ساندرز کریستین.(۱۳۸۴). مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان فردی. ترجمه‌ی خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت. »تهران: انتشارات رشد. اونز رابرت جی.(۱۳۸۲). رفتار سازمانی در آموزش و پرورش. ترجمه‌ی قربانعلی سلیمی و پورسیف» سید مجتبی.(۱۳۸۵). بررسی رابطه جو سازمانی. استرس شغلی کارکنان گمرکات مستقردر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی,» دانشکده علوم تربیتی و جمشیدی, علیقلی.(۱۳۷۶). بررسی رابطه بین جو سازمانی و اثر بخشی مدارس ابتدایی مشگین شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی,» دانشکده علوم تربیتی و جواهری کامل, عابدین,(۱۳۸۵). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و هوش هیجانی با مهارت‌های اجتماعی در دانش آموزان راهنمایی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان ... ۷۳۳ رئیسی» حمید.(۱۳۸۳). بررسی رابطه بین جو سازمانی مدرسه در ایجاد وپرورش مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان دختر دوره تحصیلی متوسطه چهارمحال بختیاری. طرح تحقیقاتی. شورای تحقیقات وزارت آموزش و پرورش: پژوهشگاه تعلیم و تربیت همدان. شایان جهرمی» شاپور امین.؛ احمدی»عباداله؛ و درویش پور فراغه سکینه.(۱۳۸۸). بررسی رابطه میان جو سازمانی با تعهد سازمانی و روحیه از دیدگاه دبیران دوره راهنمایی مدارس دخترانه شهر مرو دشت. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. ۳(۲. صص ۱۰۹-۱۳۰ طالب زاده نوبریان» محسن»؛ صالح صدق پور بهرام و کرامتی, انسی.(۱۳۸۸). بررسی تاثیر جو اجتماعی مدارس متوسطه بر پرورش مهارت‌های اجتماعی فراگیران. فصلنامه مطالعصات عباسیان بروجنی» علیرضا.(۱۳۸۷). تاثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر رشد اجتماعی نوجوانان پسر دور از خانواده(دانش آموزان مدارس شبانه روزی) شهرستان بروجن. پایان نامه کارشناسی ارشد. مشاوره خانوآده دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه علیخانی حسین.(۱۳۸۳). بررسی پیامدهای قصد نشده (برنامه درسی پن‌مان) محیط اجتماعی مدارس متوسطه شهر اصفهان وارایه راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن. پایان نام کارشناسی ارشد. برنامه ریژی درسی. دانشگاه تربیت مدرس تهران. عمی فاطمه.(۱۳۸۰). بررسی و مقایسه جو سازمانی مدارس مقاطع ۳ گانه آموزش و پرورش استان کرمانشاه از دیدگاه کارکنان مدارس شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان کرمانشاه. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی,» دانشگاه تربیت فاتحی‌زاده» مریم؛ و فتحی» فاطمه.(۱۳۸۰). بررسی عملکرد مدرسه در در ایجاد وپرورش مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان دختر دوره تحصیلی متوسطه. طرح تحقیقاتی. تاش» عباس. (۱۳۸۵). بررسی تآثیر یادگیری مشارکتی بررشد مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان پسر پایه پنجم شهر کرد. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی, کدیورپروین.(۱۳۷۴). بررسی رشد قضاوتهای اخلاقی دانش آموزان و رابطه آن با جو سازمانی مدرسه و نحوه تعامل معلم و دانش آموزان, فصلنامه تعلیم و تربیت. ۴۸. ۴ پژوهش‌های برنامه‌ی درسی, دوره‌ی دوم شماره‌ی اول» پاییز و زمستان ۱۳۹۱ کرامتی, انسی.(۱۳۸۸). بررسی تاثیر جو اجتماعی مدارس متوسطه دولتی دخترانه شسهر تبهران بر پرورش مهارت‌های اجتماعی فراگیران آن. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت کرد نقابی رسول. پاشا شریفی» حسن. (۱۳۸۴). تهیه و تدوین برنامه مهارت‌های زندگی برای دانش آموزان دوره متوسطه‌ی تحصیلی. فصلنامه نو آوریهای آموزشی.۱۲(۴). صص ۰۱۱-۳۴ کونانی» رودابه.(۱۳۷۴). بررسی جو سازمانی مدارس ابتدایی کوهدشت. پایان نامه کارشناسی گلچین آرای ؛علی اکبر. (۱۳۷۷). بررسی رابطه بین جو سازمانی و عملکرد تحصیلی مدارس ابتدایی شهرستان آران و بیدگل. پایان نامه کارشناسی ارشد» مدیریت آموزشی, دانشکده گودرزی, اکرم. گمینیان, وجیهه. (۱۳۸۱). اصول و مبانی و نظریه‌های جو و فرهنگ سازمانی. مجنونی,طاهر(۱۳۸۱) ۰ تاثیر جواسازگانی گاا 6 عمالک یگ دبیران دبیرستان‌های شهرستان بوکان. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی,» دانشکده علوم تربیتی و ملک زاده آقباش, شیوا .(۱۳۸۶).بررسی رابطه جو سازمانی و اثر بخشی مدارس در دبیرستانهای دولتی دخترانه شهر تهران از دیدگاه دبیران. پایان نامه کارشناسی ارشد. مدیریت آموزشی» دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی, دانشگاه شهید بهشتی تهران. هوی. وین ک. میسکل. سیسل.ج (۱۳۸۲). مدیریت آموزشی (تشوری» تحقیق و عمل). ترجمه‌ی میر محمد سید عباس زاده. ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه. یوسف زاده»محمد رضا. معروفییحبی. طاهری تیزرو مهین .(۱۳۹۰). تربیت انتقادی. همدان : 01 عطا ۵۶ ۲۵۵ ۸ نمامصنل [ممط5 ۶۵۳۶ حلموع5 156 .(1998) .5 ۸00650۰ [0ما5 0صه عاقصنل [ممطا5 ق3166 .(2002) .2 م1502 6 :3 7060۷6۰ظ انصدعاصی عسقله [ومل5 130008 .ر3987) 3 مط60ان1 6 بش۸ ,علاط بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان ... ۷۵ [2ن500 ۲۵ 5000۳1 ۵ که 06 علععن وصناه 3۷۵ .(2006) بش۸ ,06 6 پس و0۵56 369636۰ 0260 -1ممطلی صز عصسوز ه ده کدمنا‌عامع خصعصم 10[ ۷عل عاانماو :هدنل [ممطا5 .(2009) 1۰ ,لومععلز2 عم ,3 2/0051 مسآ ,3/0۵06 :بل و0065 50021 186 .(2009) .5 مخصعت6 6 .1 2/0100 «1090ظم۵ظط و5 )ص106 بوازد نت ۵ط1 توصه‌اما۸ .731300 20 حز کاممل؟ وقلود0ع؛ او نحل 10۶ نامز عللفاه م5 .(2005) .36 محقطوعی بم پیک و ۳111010 001021 0ص ندعم که و3 خصعصعزوه آهنضو5 فص ازک مدز آمومطل؟ عصاسی فص عکد؟ ج وصناغلندط اه ععصهامممصز 156 (2012) .ی ,۳۵۵ تسه حل ق۳۵۶6 0۳۵۷0 1۵۳ جاعن و5 عطا اه 0ع م0۳65 23067 .کع و۶031 عط) 0۲ ع2۳ 156۶۷ +عاحصنل اممطی تساه اآمواک در2008) .5 ,63666 ۰ و60 2006) 072066 0ص ددع35 دمن 16ص ملصاعص0 هط عصد؛ 3200169060 رده ا۵ام 156 .(1982) بش نع 150۳ 6 0 ,اعط9 116 877 ۵۶۶ [ق۵ موز [0مل . طاونط . چاع۵وه اوعد ,۰ 6۷۷5 ولطخصمص ,کالغاه لهنضمو5 .(2008) .31 ,ص50۵ 6 :2 ق6951[ 0 1۲ 500061 م56 هس12 .(2002) 34۰ مقتق هط 6۶ :36 ,[ع6 10 1۵105 ۳۷۵ ع 0 عم روم ۸ .(2005) .6۵00 مه معط :۳ کصم 0.۱ 1/016 1عل صمناصعانه لخن صعحللنط صز صعاعید وصناد للفاه نهنفمد عطا ۶و عاهطناه لهدماهمتنصدوه عطا هدزدک‌دع۸ .(2004) .۷۵760 رز مکصمامهط ۳.۱ ,1/10۳6 1316۳200۵1 .۷205 مصصز 1۵۳ 5000۳1 که صمنامع عم 1۵۳ منطعصو‌نهاه ومد ۰ 13110://۷7۷77 نخه عاطهاند ۸ +عااماه آهنض و5 200 ۷۷5۵ .(2005) .5 .1108 ع 08نع 62 .(2012) 37 ,۳۳0۵۵ 6 ۱ ,۹۵۷طع۳ کل وتاقک1 .3 بالط 0 ۶ پژوهش‌های برنامه‌ی درسی, دوره‌ی دوم شماره‌ی اول» پاییز و زمستان ۱۳۹۱ ,6 دنل 56001 ,ادص ماصعه لعاصعجع2 .(1999) ۰ تصعحهغا وم مک اعص, 30 مطکنصک 0رد 0۶ (قم 70 .اصعدم م00۵1 نهنممد فصه عنصععمه صعطلفانط فصده ناه 16 هلنه۸ .منطعده‌نه ۵1+ دمص ۵1 ععصقا دمص 154 .(2007) 2۰ ,5166 ,06610065 عناوم ,تعلصت؟ 1۵۳ جلنهد؟ صه کاعناهنع 5۳ خصعصهع 62 1/51۰۳ .00 ع ع1نگط0 ۰۹۵۶ //:3۳0 معالماه آهن500 رما زد .(2007) 3/۰ 17۳۵" دعس عصنط13 10۶ کعنازتاه عده معط 09۵ .(2005) بش۸ وفصتع ۷2۵ 0ع1 3 که کاصعصعاه تصعاطام دم 50106 ۵ 110۳ (2002) ۷۰ 1۸۷16616

هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس بر رشدمهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی شهر همدان در سال تحصیلی 90-89 می باشد. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی شهر همدان در سال تحصیلی 90-89 که تعداد آن ها 12347 نفر (ناحیه یک6224 و ناحیه دو6124) می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی و بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان تعداد 385 نفر(ناحیه یک 196 و ناحیه دو189) به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه ی استاندارد توصیف جو سازمانی هالپین و کرافت و پرسشنامه ی محقق ساخته ی سنجش مهارت های اجتماعی است که برای تعیین روایی پرسشنامه مهارت های اجتماعی از روایی محتوایی و برای سنجش پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است. پایایی پرسشنامه جو سازمانی و مهارت اجتماعی به ترتیب معادل 774/0 و 752/0 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از شاخص های آمار توصیفی شامل نمودار، درصد فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، و آزمونهای آمار استنباطی t همبسته، تحلیل واریانس طرح های تکراری ، رگرسیون چند گانه و چند متغیره استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که جو غالب مدارس از نظر دانش آموزان، جو باز است و بین میزان مهارت های اجتماعی دانش آموزان تفاوت معناداری وجود دارد و بالاترین میانگین متعلق به مهارت، ابراز وجود (38/20) و پایین ترین میانگین متعلق به مسئولیت پذیری (50/16) می باشد و جو اجتماعی باز به ترتیب قوی ترین پیش بینی کننده ی مثبت ومعنادار مهارت، ابراز وجود(99/0)، مهارت حل مسأله(39/0)، همکاری(33/0)، هم دلی(28/0) و مسئولیت پذیری(21/0) می باشد. اما جو بسته قادر به پیش بینی معنادار ابعاد مهارت اجتماعی دانش آموزان نیست.

479974

نمونه آماری پژوهش در ۵۲ کشور درحال‌توسعه و ۵۰ کشور توسعه‌یافته طی سال‌های ۲۰۱۸- ۱ بررسی شده‌است. داده‌ها بر اساس مدل.پنل: دیتا اثرات ثابت و.5.آی) تخمین زده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهندکه شاخص‌های توسعه مالی و رشد اقتصادی دارای آثرات معنی‌داری بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و حجم واژگان کلیدی: توسعه مالی. رشد اقتصادی, پاگل دیتا تجارت بین‌الملل, کشورهای درخال‌توسعه کشورهای توسعه‌یافته به دو صورت انجام گیرد: نخست این که سرمایه‌گذار را تشویق و به‌طور مستقیم نرخ رشد را از طریق انباشت کرده و میزان ریسک را در بحران‌های مالی. کاهش دهد. نقشی را ایفا نمی‌کند. بحران مالی اخیر بیان کننده این واقعیه: الست که یخی سالی به جاق آن‌که جاذب ز شوک به اقتصاد عمل کند. در این صورت توسعه بخش مالی قادر به کاهش ریسک و اثرات آن در بخش‌های طریق منابعی غیر از بخش بانک‌داری رسمی و بیشتر با #اللم رم کنند. بهئظر می‌رسد دز این شرایطه تأمین مالی با وارد آوردن شوک به شرکت‌های خصوصی و تسریع آن رشد و توسعه اقتصادی که همواره از اهداف کشورها به است. توسعه مالی عاملی بسیار مهم و مور بر رشد  بررزسی, تأثیر شاخص‌هانی توسعه مالی, رشند اقتضادی ../ سار سالکی: مهرزاد مینویی: میرقیان قلام شمن ۷۹ اقتصادی است که از طرق مختلف آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد (202 لاه من :020 له ۵۲ ۷/۷ :2020 ما89 ۳10). از - برآورد این پژوهش از کارایی ارائه این مدل برای کشور بی ثباتی مالی بر رشد و تجارت اقتصادی در بازه زمانی که توسعه مالی و آزادسازی تجارت اثر معناداری بر رشد شاخص حساس است. در واقع خوب یا بد بودن توسعه خارجی و تجارت آزاد و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نیز - هانک! استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد نشان داد که تولید ناخالص داخلی واقعی و تجارت آزاد و انرژی بسیار بیشتر از تأثیر توسعه مالی بر این متغیر معنادار و در بخش کشاورزی مثبت و معنادار است. تأثیر + رشد شدت انرژی و توسعه مالی سهم زیادی از مذکور رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی با توجه به حاصل از تحقیق, دال بر تأثیر منفی توسعه مالی بر رشد  بررزسی, تأثیر شاخص‌هانی توسعه مالی, رشند اقتضادی ../ سار سالکی: مهرزاد مینویی: میرقیان اقلا شمن ۸۱ در کشورهای عضو اوپک. با توجه به نتایج حاصل از را شامل می‌شد» به‌تدریج این موضوع در دهه‌های بعد به سایر متفاوت بوده با این حال تنها مکانیزم پرقدرت برای افزایش برای این منظور طراحی شده است که به بررسی عوامل انرژی نیز به عوامل فوق اضافه شد. طبق تعریف» تابع تولید نمایشی ریاضی از رابطه کمی میان عوامل تولید و زیرزمینی و سطح زمین که مرتبط با شرایط اقلیمی و آب و هوایی است. این عامل» به‌ویژه در کشورهای کمتر در رشد اقتصادی داشته باشد. البته این تأثیر با توجه به سرمایه, هم در بخش تقاضا و هم در بخش عرضه اقتصاد نیروی کار را به عنوان یکی از عوامل پایه‌ای تولید و از - تکنولوژی: این عامل بر پایه علم و فناوری است و رشد تولید در زمانی‌که قسمتی از رشد به وسیله نرخ را در اقتصاد به‌دنبال دارد. توسعه انسانی هم از طریق مقیم یک کشور بر واحد اقتصادی مقیم کشور دیگر است. کالاها و خدمات تنظیم‌شده با تورم در طول زمان تعریف که مجموع ارزش پولی کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک کشور را در یک بازه زمانی معین (سالانه یا علی و از لحاظ روش نحوه گردآوری داده‌ها و طرح پژوهش آن از نوع نیمه‌تجربی و با استفاده از رویکرد زمینه خاص در پاسخ به مسائل و مشکلات و مورد شده است؛ کشورهایی که درآمد سرانه بالاتر از ۱۲ هزار  بررسی, تأثیر شاخص‌هانی توسعه مالی, رشند اقتضادی ../ سار سالکی: مهرزاد مینویی: میرقیان قلام شمن ۸۳ انجام شده و برای داده‌های مالی و اقتصادی که شامل ناخالص داخلی کشور 1 در سال ۲ که برابر است با داخلی کشور 1 در سال 1 که برابر است با بدهی‌های بانک‌ها به تولید ناخالص داخلی کشور 1 در سال ] که کشور ا در سال 1 که به‌صورت تقسیم خالص سود بر ,بلج نسشبت هزینه به درآمد بانک‌ها در کشور ا در سال ] که برابر است با هزینه‌های بانک تقسیم بر درآمد (7-90076) در کشور 1 در سال 1 که به‌صورت زیر ناخالض داخلی در کشور 1 در سال 1 که برابر است با تولین؛تاخالس داخلی در کشوز دز سال 1 که بزایز اسه با کشور [ در سال ] که از تقسیم کل معاملات انجام شده کشور 1 در سال 1 که در این تحقیق برای این شاخص از ناخالص داخلی در کشور 1 در سال 1 که برابر است با نسبت آفتبارأت خضوضی سپرده پولی بانک‌ها به تولید حالس ید۹ نسبت کل ارزش معاملات بازار سهام به تولید ناخالص داخلی + درم + 1۳۵06 رم + مواهآمرم + ماظطوم + که برابر است با میزان خالص صادرات در کشور 1 در دیتا) پا قابلویی بودن (پنل دیتا) داده‌ها از آزمون ۳ بودن داده‌ها (پول دیتا) و فرض مقابل آن» تابلویی بودن داده‌ها (پنل دیتا) است. جدول ۱ نتایج آزمون ۳ لیمر را  بررسی تأثیر شاتخس‌هانی توسعه مالی» رفند اقتسادی .م/ از سالگی: مهرزاد مینویی: میرقین اقلا شجین احتمال در هر دو مدل کمتر از ۰/۰۵ می‌باشد و مدل به‌صورت پنل دیتا است؛ بنابراین برای انتخاب یکی از دو احتمال آماره جارک برا در هر دو مدل بیشتر از ۰/۰۵ است؛ است و این مدل دارای ناهمسانی واریانس است؛ از این رو برای رفع این مشکل از روش 5.آب) به‌منظور تخمین ضریب تعیین ()- ۰۰/۸۹ دوربین واتسون (107) < ۰۱/۹۰ آماره ۳ < ۰۳۲۰۱۶۵/۵۶ سطح احتمال آماره 8 - ۰/۰۰  بررسی تأثیر شاخص‌های توسعه مالی رشد اقتصادی .../ سارا مالکی مهرزاد مینویی» میرفیض فلاح شمس ۳ ۸۷ ضریب تین ۶۶ ۹ دوربین واتسون (1(7) < ۰۲/۱۵ آماره ۳ < ۲۹۸۲۴/۶۸. سطح احتمال آماره ۳ < ۰/۰۰ است که خوبی برازش را در تخمین نشان می‌دهد. در 6 000 و 113700۷67 در سطح احتمال ۰۱ ۵ و یا ۱۰ درصد معنادار نمی‌باشند. لذا این متغیرها از تحلیل تخمین‌زده شد. جدول ۷ نتایج تخمین مدل را نشان می‌دهد. ضریب تعیین (7۹)< ۰۰/۸۹ دوربین واتسون (0۸7) < ۰۱/۷۹ آماره ۳ < ۳۰۷۱۱/۳۱: سطح احتمال آماره ۳ < ۰/۰۰  بررسی تأثیر شاخص‌های توسعه مالی رشد اقتصادی .../ سارا مالکی مهرزاد مینویی» میرفیض فلاح شمس ۸۹-۳ که خوبی برازش را در تخمین نشان می‌دهد. در واقع ضریب تعیین (1)- ۰۰/۸۹ دوربین واتسون (1017) < ۰۱/۶۰ آماره ۳ < ۰۱۸۳۶/۹۳۴ سطح احتمال آماره ۳ - ۰/۰۰  مقدار ضریب تعیین يا 1 برابر ٩۰/۸۹ به‌دست آمده که خوبی برازش را در تخمین نشان می‌دهد. در واقع رشد اقتصادی بوده و سیاست‌گذاران باید توجه خود را بر کل اقتصاد می‌شود. از طرف دیگر سیستم مالی با شراهم درحال توسعه با توجه به نامنظم بودن رشد اقتصادی و  برزسی,تأثیر اشاخص‌هانی توسعه مالی: رفتد اقتصادی .../ سار سالکی: مهرزاد مینویی؛ میرقین فلامشمن ۹۱۳ این نظم در روند رشد. منجر به ایجاد رابطه تعادلی در سازمان تجارت جهانی حضور ندارند یا حضور آنها در این سازمان اثر پررنگی بر روند تجارت آنها نداشته است. کانادا و غیره, شاخص توسعه انسانی بالای ٩/۰ است اما متوسط یا پایینی دارند. این نتایج با نتایج پژوهش ربیعی افزایش داده و منجر به انتقال به سمت راست منحنی صادرات آن به کشورهای دیگر روند منظم رو به رشد بیشتر در تولید مواد اولیه و صادرات آن دارند که پس از ولی‌زاده و اکبری (۱۳۸۹) مطابقت دارد؛ از این رو با و امکان مقایسه. با توجه به مدل‌های ارائه شده برآورد کشور ایران باشد. یکی دیگر از دلایل آن می‌تواند این با توجه به قدرت بازار سهام و همچنین دولت در تا هم منجر به افزایش صادرات و هم افزایش تولید شده و از واردات آن تا حد امکان جلوگیری شود. رابطه پویا میان مصرف انرژی و توسعه مالی در اییران.  برزسی, تأثیر اشانخس‌هانی توسعه مالی: رفتد اقتصادی .../ سازا سالکی: مهرزاد مینویی؛ میرقین قافن ۹۳ ویک ولا .5 برفلظ۸ و5 ۷۷۵0۵0 ول معا .۸ منکه5 وقا10 ان و 388ات وس .5 و1188 و۳۳ بل وقا ۸  فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری» ۴(۹(پیاپی ۳۶))» ۹۵-۱۱۱ ی نمایه در 150 ۳01 002 27ظت مره 8-ر 20۸۷ تاک حعاماک ع1عوم. کعمصدم0آی صوحنهد/2 چ تأثیر تحولات بازارها بر بازار مسکن شهری در ایران: با تأکید بر نااطمینانی‌های قیمت بازار طلا مهدی صادقی شاهدانی استاد گروه اقتصاد دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)» تهران» ایران محمدرضا سزاوار* دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی» دانشگاه شید بهشتی» تهران» ایران علیرضا خزایی دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی» دانشگاه شید بهشتی» تهران» ایران مجتبی اسلامیان دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی» تهران» ایران چکیده: بخش مسکن یکی از بخش‌های عمده اقتصادی است که رابطه وسیعی با سایر بخش‌های اقتصادی به لحاظ ارتباطات پسین و پیشین خود دارد و از تحولات سایر بخش‌ها تأثیر پذیرفته و خود بر آنها اثر می‌گذارد. در این بین بازار طلا یکی از بخش‌های مهم اقتصادی است که همواره بر روند حرکتی متغیرهای بخش مسکن تأثیرگذار بوده و است. در این روند حرکتی بلندمدت آن به عنوان جانشینی برای بخش مسکن شهری پرداخته شده است. بدین منظور بازارهای پول» ارز تحقیق درخصوص اثرگذاری بازار طلا بر بخش مسکن,» به بررسی تأن سهام و طلا به عنوان بازارهای موازی و بازار نفت نیز به عنوان بازار مور بر اقتصاد ایران در نظر گرفته شده و با استفاده از داده‌های فصلی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۷ مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج آزمون ريشه واحد فصلی ٩77۳6 نشان داد که سری‌های زمانی مطالعه حاضر دارای ريشه واحد فصلی می‌باشند. همچنین نااطمینانی بازار طلا با استفاده از الگوی واریانس ناهمسانی شرطی خودرگرسیون تعمیم‌یافته نامتقارن که نسبت به خانواده مدل‌های خودبا زگشتی واریانس ناهمسانی شرطی برای مدل‌سازی داده‌های سری زمانی منعطف‌تر است. استخراج شده است. با توجه به مقادیر کشش متغیرهای الگو مهمترین عامل اثرگذار بر شاخص مسکن به ترتیب متغیرهای نوسان در بازار طلا و تولید ناخالص داخلی بوده است. در این میان نقش آاساسی دو متغیر نرخ ارز و نقدینگی نیز حائزاهمیت است. واژگان کلیدی: بازار مسکن, بازار ارز بازار پول» بازار سهام» قیمت نفت. نااطمینانی بازار طلا ملی بوده و تحقق این مهم بدون کمک بازارهای مالی به بازارهای مالی نه تنها اقتصاد ملی بلکه اقتصاد جهانی را بازارها است. در این میان بازار مسکن» یکی از مهم‌ترین بخش‌های پیشرو در هر اقتصادی است که توجه به آن توسعه عمل می‌نماید؛ از این رو کشورها در شرایط بحران غیرکارآمد کرده و اهداف تعیین شده در بخش مسکن را دور از دسترس سازد پس شرط اولیه در تمهید بخش بی‌رویه قیمت مسکن و زمین و متعاقب آن اجاره‌بها و طلا است که خود بر اهمیت ثبات در بازارها و انتقال تجربی نشان داده‌اند که بازارها از یکدیگر جدا نیستند و مسکن کشور ارزیابی شود. به عبارت دیگر در این مقاله شهری چه میزان از سایر بازارها تحول می‌پذیرد و این ساله نرخ رشد تولید ناخالص داخلی» حجم پول و نرخ واقعی ارز از نظر آماری تأثیر قابل‌توجه مثبتی بر قیمت  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سراوار» علیرضا خزایی» مجتبی اسلامیان ۰ ۹۷ قیمت خانه در ۲۰ کشور عضو سازمان همکاری و توسعه قیمت مسکن را تثبیت کنند و از این طریق موجب زمانی اقتصاد کلان و املاک و مستغلات را به عنوان می‌کند تا با استفاده از تقاضا و عرضه املاک و مستغلات آسیایی و منطقه اقیانوس آرام» به بررسی دو دسته از عرضه زمین در کنار چهار جز اصلی از متغیرهای نهادی استفاده شده است. در این مقاله برای نشان دادن روند شده است. سپس با استفاده از داده‌های فصلی مربوط به اوراق‌قرضه به عنوان ملاکی از بازدهی بازار مالی و در در این مطالعه با استفاده از داده‌های سالانه مربوط به این تحقیق پیشنهاد شد که دولت و مقامات پولی با کنترل حجم پول و تورم می‌توانند به طور قابل‌توجهی به تولید ناخالص داخلی و نرخ بهره وجود دارد. وی نتیجه گرفت که بازده قیمتی طلا به شاخص‌های بازده سهام و به‌طوری که به واسطه فاصله گرفتن بیش از پیش درآمد و کارایی لازم برخوردار باشند که کم‌درآمدها را به حق طرف دیگر با فاصله گرفتن از دهه اول انقلاب تاکنون, را برای سوداگران فراهم کرده و از سوی دیگر منجر به شهروندزدایی از اکثریت جامعه شده و این امر منجر به کالایی شدن زمین و مسکن و رشد ارزش مبادلاتی آن از آن است که قیمت مسکن در درجه اوّل تحت تأثیر ناخالص ملی و در درجه دوم تخت تأثیر هزینه شاخت  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی محمدرضا سراوار» علیرضا خزایی» مجتبی اسلامیان ۹۹-۰ کشور و در سطح استان‌ها را مورد ارزیابی قرار دادند. در عوامل موثر بر تعیین سهم حباب قیمت در بازار مسکن پرداختند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن است که در کاهش نرخ بهره واقعی و همچنین نقل و انتقالات بازار سرمایه و دارایی‌ها و تغییرات طرف عرضه مسکن از قبیل درآمد افراد در ایران فقط ۲۰ درصد از تغییرات قیمست بخش مسکن به‌طور مستقیمی از نرخ تورم و حجم پول جمله سهام و طلا و مسکن را مورد توجه قرار داده‌اند که این امر حاکی از وجود رابطه جانشینی بین این بازارها در سبد دارایی خانوارها بوده و بر مبنای ریسک و بازدهی سهم آن از کل دارایی‌ها تعیین می‌شود. در برخی از کمتری دارد و دارای هزینه نقل و انتقال زیادی است با دو موقعیت ر۸5 و ۸62 مواجه باشد که موقعیت ,)2 دولت که نرخ بازدهی قطعی ۱۰ درصد را به‌دتبال دارد و توا با ریسک نظیر مسکن و سهام است که دارای تابع نمودار ۱- مطلوبیت ناشی از انتخاب پروژه‌های قطعی و تصادفی ناشی از انتخاب پروژه قطعی است و 13 میانگین وزنی و ریسک و بازدهی پروژه‌ها بوده و چنانچه یک یا بیش از منفی با ریسک دارد. چنانچه پروژه‌ای مثل ۸ در نظر مقایسه‌ای آن با سایر پروژه‌ها در نمودار ۲ نشان داده شده است. کلیه نقاطی که در فضای (1 قرار دارند نشانگر  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی» مجتبی اسلامیان ۱۰۱ واقع در فضای ن) معرف پروژه‌های با ریسک و بازدهی کمتر بوده و لذا سطح مطلوبیت آنها قابل مقایسه با نقطه ۸ نبوده لذا دارای وضعیت مبهم می‌باشند. نقاط واقع بر فضای 0 دارای ریسک کمتر و بازدهی بیشتر بوده پس نسبت به نقطه ۸ مرجع هستند. در فضای ۳ پروژه‌هایی قرار دارند که دارای ریسک و بازدهی بیشتر بوده لذا در نمودار ۲- مقایسه تطبیقی پروژه‌ها بر اساس ریسک و بازدهی نمودار ۳- منحنی‌های بی‌تفاوتی سرمایه‌گذاران بر اساس ریسک و بازدهی  - از میان دو موقعیت که بازدهی یکسان هستند - از میان دو موقعیت که دارای بازدهی و ریسک که انگیزه اصلی حاکم بر خرید او کسب سود است که از طریق فروش دارایی در آینده نه چندان دور به دست می‌آورد به ویژه زمانی که منفعت سرمایه به اندازه کافی انتظار وقوع حادثه پا حوادثی که ارزش دارایی را افزایش را خریداری می‌کند زیرا انتظار افزایش قیمت آنها را دارد. دیدگاهی که در ذهن بورس‌باز قرار دارد آن است که با حالت اول در نمودار چهار نشان داده شده که در رونق یعنی از زمان صفر تا 11 خرید مسکن به منظور  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی مجتبی اسلامیان ۰ ۱۰۳ بلندمدت آن فاصله بگیره آنتظار بر آق است که مجددا رایج در بازار مسکن کمتر از روند بلندمدت قیمت مسکن باشد انتظار بر آن است که قیمت افزایش یافته و به از روند بلندمدت آن بیشتر باشد انتظار آن است که قیمت مسکن کاهش پیدا کند و لذا زمان مناسب برای موجود در بازار مسکن را پیش‌بینی نماید و در فرصت مناسب اقدام به خرید» نگهداری یا فروش آن کند. از آنجا تقاضای دارایی مسکن آن است که این گروه افراد در می‌نمایند طی دوره کوتاه از طریق خرید و فروش مسکن زمانی بین دو نقطه اوج يا دو نقطه حضیض است و در بود. این روش رفتار سیکلی بازار املاک و مسکن را تأیید حالت دوم توضیح می‌دهد که در آن خط روند ثابت  اولین مرحله شروع دوره رونق است و به دلیل افزایش تقاضا مازاد عرضه از بین می‌رود. به دلیل افزایش حرکت از ۸ به 8 یا از ۳ به ۳. افزایش قیمت مسکن به و تمایل خانوارها برای خرید مسکن در منطقه مورد نظر حباب قیمت مسکن است؛ مثل حرکت از نقطه تا به 0 یا ۳ به ب). در این مرحله قیمت به شدت افزایش می‌یابد و به سطحی بالاتر از نرمال می‌رسد که ناشی از افزایش نهایتا به نطقه اوج خود در سیکل نزدیک می‌شوند. در قيمت‌ها شروع به افزایش می‌کند و بازار مسکن از نقطه 0 به نقطه 10 حرکت می‌کند. حتی در این مرحله نیز مرحله چهارم و مرحله نهایی رکود و کاهش شدید قیمت مسکن اتفاق می‌افتد و قیمت به سطح پایین‌تر از نرمال سقوط می‌کند و خریداران و سازندگان از ورود به بازار صرف‌نظر می‌کنند که در نمودار نقطه 1 تا ۳ این تولید یا فروش نخواهند داشت. به ویژه در صورتی که بعد از پشت سر گذاشتن دوره رکود. بازار به تدریج با رونق مجدد مواجه می‌شود. به دلیل وقوع یکی از بازارها بر بازار مسکن شهری در ایران با تأکید بر نااطمینانی‌های قیمت بازار طلا است. از این رو از لحاظ در این بخش با توجه به مطالعات چن و پاتل! براساس نظریه سبد دارایی پرداخته‌اند و با در نظر گرفتن سرمایه طلا و ارز و با توجه به تأثیر بازار نفت بر اقتصاد  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی مجتبی اسلامیان ۰ ۱۰۵ اثرات این نااطمینانی را از سبد دارایی خود حذف کنند و ناخالص داخلی» نرخ ارز قیمت طلا و حجم نقدینگی از ایران و شاخص قیمت بورس از سایت سازمان بورس و اولین بار توسط انگل" (۱۹۸۲) ارائه اشد و سپس توظط کمتر از مقدار واقعی برآورد خواهد شد. این امر ممکن است محقق را به استنباط‌های غلطی بکشاند. از این رو برآورد شده از بین برد. یافته انگل (۱۹۸۲) مبنی بر واریانس که می‌تواند به منزله ریسک تلقی شود را به شرطی آن که به صورت 0 بیان می‌شود به صورت زیر 5 ۹( 5 > ( ۰ روسع5 رسعقامع) 007 < 02 به طور معمول فرض می‌شود که 0 < (عع) 5 بنابراین: که در آن ج/[ یک متغیر سری زمانی و و0 ,۰.۰ ,0 تعریف می‌نماید که در آن ع2 یک فرایند تصادفی است که به ناهمبسته بوده و میانگین آق برابر با صفر است. اما مربع جمله اخلال نیز بستگی دارد. به عبارت دیگر در می‌دانند و این مدل را به صورت زیر ارائه می‌دهند: که در آن 0 < ۵۳ 0 < :6 و0 < 8 می‌باشند. همچون بازار سهام استفاده کرد. در گام اول به تبعیت از در متغیرهای مالی یک شوک منفی بیشتر از یک شوک زرا 6 بهآصورت لگاریتمی وارد شده است. از این رو ضرایب وجود ندارد. دوم اینکه در مدل فوق امکان لحاظ دارد. با توجه به افصلی بودن داده‌های مورد بررسی ابتدا تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی مجتبی اسلامیان ۰ ۱۰۷ استفاده شده است و بر مبنای آن متغیرهای موجود در هستند و تفاضل مرتبه اول هر کدام از متغیرهای فوق, به برآورد رابطه ارتباط‌دهنده بین بازار طلا و بازار مسکن و با استفاده از داده‌های سری زمانی فصلی ۱۳۷۱ تا از آنجا که متغیر مربوط به طلا بی‌معنی است. لذا آن را حذف و تنها با در نظر گرفتن نوسانات بازار طلا معنی‌دار بوده و علامت آنها موافق انتظار است. به منظور آزمون نام متغیر | آماره آزمون کمیت بحرانی ۵/ نتیجه آزمون نتایج حاصل از برآورد تابع حاکی از آن است که است و با توجه به ضریب خطای بلندمدت با وقفه. خطای عدم‌تعادل در هر فصضل به اندازه ۴ درصد و در هر سال به مذکور و مقادیر احتمال این آماره‌ها به صورت زیر می‌باشد. جدول ۳- آزمون‌های تأیید اعتبار مدل پویایی‌های کوتاه‌مدت تابع قیمت مسکن 115 مدل درست. تصریح‌شده و هیچ متغیر حذف شده‌ای در مدل وجود ندارد.  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی» مجتبی اسلامیان ------- ۱۰۹ در سطح احتمال ۵ درصد رد می‌شود. در نتیجه ضرایب نتایج حاصل از برآورد الگو نیز حاکی از آن است خود را به سایر بخش‌های اقتصاد سوق می‌دهند. به بیان دیگر از آنجا که حجم پول‌های سرگردان در اقتصاد ایران زیاد است به محض تلاطم در یک بازار بازارهای دیگر نیز دچار نوسان می‌شوند و از این جهت اقتصاد دچار خودرو و لوازم خانگی باشند. در واقع بازار دارایی با داخلی بر قیمت بخش مسکن به عنوان عامل بیان کنشده به عبارت دیگر با افزایش آنها (قیمت دارایی در بازارهای اقتصادی کشور است که رابطه تنگاتنگ و وسیعی با سایر خود دارد و لذا از تحولات سایر بخش‌ها تأثیر پذیرفته و متأثر از مجموعه‌ای از عوامل است و تنها با یک يا تسداد محدودی از عوامل نمی‌توان جهت این بازار را تغییر داده یا بر آن اثر تعیین‌کننده بر جای گذاشت. در این بین کاهشن در شاخص قیمت طلا به عنوان عملکرد این بازار آنجا که در اقتصاد ایران» بی‌ثباتی در یک بازار می‌تواند به سرعت به سار بازارها نیز انتقال یابد» بازار طلا به عنوان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. لذا در این تحقیق در در این میان بر اساس نتایج برآورد مدل, دو متغیر نرخ ارز و نقدینگی نیز نقش به‌سزایی در آشفتگی بازارها در اقتصاد کشور ایفا می‌نمایند. نرخ ارز به عنوان لنگر کشورهایی نظیر ایران به دلیل نبود بازار عمیق رقابتی و افزایش نرخ ارز به واسطه تخت تأثیر قرار دادن بخش کشور را در بازارهای دارایی و بازار واقعی کالا و خدمات شده در بازارها نیز حائزاهمیت است. به عبارت دیگر از مهم برای ایجاه نلاطمات قندید کر بازاز ذارایی‌ها است و از آنجا که سیستم بانکی سهم زیادی در تولید نقدینگی به بازارهایی مانسد مسکن ارز» طلا و سهام» لازم و ضروری است بانک مرکزی با نظارت دقیق و کافی, این امکان را از آنها سلب نماید. این در حالی است که در نقدینگی و قیمت مسکن در شهر تهران یافت نشده است. بازار مسکن و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت در این بخش به کنترل نوسانات متغیرهای نرخ ارز و نقدینگی و که البته این موضوع با توجه به ارتباطات پسین و پیشین توجه به تغییرات بازار زمین و مسکن در آیند» جمعیت احمدی, سید وحید. (۱۳۸۴). بررسی نقش و جایگاه دولت در بررسی اثر شوک سیاست پولی و رفتار بازار دارایی‌ها بر مور بر قیمت مسکن در مناطق شهری کشور به روش  تأثیر تحولات بازارها بر بازار .../ مهدی صادقی شاهدانی» محمدرضا سزاوار» علیرضا خزایی» مجتبی اسلامیان .۰ ۱۱۱ ۰ کل ,16۳063 ۵ ولا 8 وقا0 03 وا و0[167816۷ظ3 (00) .1 بقاشآ +2 ,3 ب .ظ بفقالآ ولا 5106

توسعه مالی و رشد اقتصادی، از موضوعات مهم اقتصادی در دهه های اخیر بوده است. افزایش قابلیت دسترسی به اطلاعات مالی و کاهش هزینه های دسترسی به خدمات مالی، از مؤلفه های اصلی توسعه یافتگی یک ساختار مالی مناسب است. در خصوص رابطه توسعه واسطه های مالی و رشد اقتصادی دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی از اقتصاددانان معتقدند که توسعه مالی، نتیجه رشد اقتصادی است و جهت علیت از رشد اقتصادی به توسعه مالی است و نظام مالی نقش اساسی را در تخصیص منابع به سمت طرح هایی با بهره وری بالاتر ایفا می کند. مطالعه حاضر بر آن است تا رابطه بین رشد اقتصادی و توسعه مالی در کشور های در حال توسعه و توسعه یافته را براساس دو شاخص عملکرد اقتصادی و تجارت بین الملل بررسی نماید. این پژوهش براساس اهداف پژوهش در دسته تحقیقات کاربردی و براساس نوع بررسی متغیرها از نوع علّی و از لحاظ روش نحوه گردآوری داده ها و طرح پژوهش آن از نوع نیمه تجربی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) می باشد. نمونه آماری پژوهش در ۵۲ کشور در حال توسعه و ۵۰ کشور توسعه یافته طی سال های ۲۰۱۸-۲۰۰۱ بررسی شده است. داده ها بر اساس مدل پنل دیتا، اثرات ثابت و GLS تخمین زده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهندکه شاخص های توسعه مالی و رشد اقتصادی دارای اثرات معنی داری بر متغیر های تولید ناخالص داخلی و حجم تجارت بین الملل می باشد.

481725

تحلیل سلسله مراتبی با شناسایی و اولویت بندی عناصر تصمیم گیری شروع می شود. این عناصر شامل: هدف ها و702 معیارها یا مشخصه ها 2۳116۲1۵ و گزینه های احتمالی ۸116۳2۷65 می شود که در اولویت بندی به کار گرفته می شوند. فرایند شناسایی عناصر و ارتباط بین آن ها که منجر به ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی می شود#ساختن سلسله مراتب نامه سی شود سلسلمراتب بیت ساختلرایه این دلیل اسبت که عتاصر تسمیع گیری را می توان در سطوح مختلف خلاصه کرد. همچنین امکان در نظر گرفتن معیار های مختلف کمی و کیفی را در مسئله دارد این فرایند گزینه های مختلف را در تصمیم گیری دخالت داده و امکان تحلیل حساسیت روی معیار ها و زیر معیار ها را دارد علاوه بر این بر مبنای مقایسه ی زوجی بنا نهاده شده که قضاوت و محاسبات را تسهیل می نماید و میزان سازگاری و ناسازگاری تصمیم را نشان ,دهد که از, مایی اممتاز این تکنیک در تصمیم گیری چند معیاره لازمه توسعه یافتگی پایدار یک روستا شناخت نقاط قوت و ضعف و رفع کمبودهای آن روستا می‌باشد و به نظر می رسد انجام تحقیقات جدیدی در این زمینه ضروری باشد. استان گیلان نیز به علت داشتن شرایط اقلیمی خاص و پتانسیل های طبیعی موجود می تواند از جایگاه ویژه.ای برای اتحقق توسعه یافتگی روستاها برخوردار باشد. در این پژوهش اسعی بر این است که شاخص‌های سختلف میزان توسعه یافتگی ,روستاها: یا استفاده از مال: ۸778 دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت مورد تحلیل قرار گیرد و به این پرسش پاسخ داده شود که اولویت بندی شاخص های توسعه یافتگی دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت با استفاده از مدل ۸718 چگونه است؟ به دلیل اهمیت توسعه‌یافتگی روستاها در کشورمان و دیگر کشورهای اروپایی» تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته است که در این بخش فقط چند تحقیق مهم و جدید بررسی شده است. عنابستانی و جوانشیری (۱۳۹۵)» در تحقیقشان به این نتایج رسیدند که در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مشخّص شد که شاخص های اقتصاد خلاق, روستایی, سرمایه انسانی و شاخص های اقتصادی بیشترین تأثیر را در شکل گیری توسعهه هوشمند روستایی داشته اند. همچنین» بررسی شاخص های توسعه هوشمند در سطح روستاهای نمونه و نتایج آزمون 7 تک نمونه ای نشان از شرایط نامناسب تر شاخص های کالبدی و زیست محیطی در روستاهای نمونه  ۶ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (پرنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال یازدهم, شماره اول, زمستان ۳۹۹ برای توسعه هوشمند داشت و نیز مشخّص شد که روستای جاغرق» شرایط بهتری از سه روستای ابرد» حصار و ویرانی داشته است و روستای ویرانی در پایین ترین سطح توسعه هوشمند روستایی قرار گرفته است. شاهرخی ساردو و همکاران (۱۳۹۶)» در تحقیقی با عنوان ارزیابی سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی شهرستان کوهرنگ به این نتیجه رسیدند که درجه توسعه یافتگی روستای " قلعه علی آباد" با درجه ۰/۹۹۶ بالاترین و روستای "دزک چشمه" با درجه ۰/۰۰۵ پایین ترین درجه توسعه‌یافتگی را داشته اند. توکلی و همکاران (۱۳۹۳)» در تحقیقی به سنجش سطح توسعه یافتگی اجتماعی - اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت پرداختند و نتایج نشان می دهد که سطح توسعه روستاها در سه دهستان کوهدشت شمالی, کوهدشت جنوبی و گل گل متوازن نیست و عواملی چون اندازه جمعیت» فاصله از مرکز شهرستان» شرایط طبیعی روستاها و عشایری بودن آن ها در میزان توسعه یافتگی روستاها موئرند. چن و همکاران (۲۰۱۸)» در تحقیق خود با عنوان تغییر سیستم روستایی - شهری درشهرک های چین ملاحظه نمودند که بسیاری از برنامه ها و سیاست های مدرن برای مدیریت تقسیم روستایی - شهری در کشورهای در حال توسعه, رو به رشد است و با بررسی شکاف های بین درآمد شهری و روستایی نتیجه گرفتند که بهره وری و منابع درآمد روستایی در مناطق روستایی شهرک های چین کاهشن یافته و نیروهای کار کشاورزی تمایل به مهاجرت به شهر را دارند و در واقع منابع درآمد ساکنانزوستایی شهرک نشین.به صورت متنوعی حاصل می شود. جولیو و همکاران (۲۰۱۸)» در تحقیق خود با عنوان شهرهای کوچک و متوسط و توسعه مناطق روستایی نتیجه گرفتند که جمعیت روستایی» جغرافیایی و فعالیت های اقتصادی نقش مهمی در توسعه ملی ایفا می کنند. در حالی که نابرابری روستایی و شهری مداوم و بزرگ در رفاه و فرصت ها وجود دارد. همچنین ترویج رابطه روستایی- شهری و بحث های علمی و سیاستی در مورد اینکه آیا توسعه شهری مثبت (گسترش یافته) و یا منفی (عقب موتیار و همکاران (۲۰۱۸)» در تحقیقی با عنوان نقش کارآفرینان اجتماعی در توسعه روستایی به بررسی اینکه چگونه کارآفرینان اجتماعی با در نظر گرفتن توسعه روستایی ما مواجه هستند. پرداختند و به اين نتیجه دست یافتند. در حالی که بسیاری از مناطق روستایی محله با چالش های قابل ملاحظه ای در جهت حفظ جوامع و جذب گردشگران مواجه هستند. اغلب کارآفرینان اجتماعی, همانند کارآفرینان سنتی» که در ایجاد ایده های جدید. محصولات و فعالیت های جدید و پیش بینی آینده در این منطقه مشارکت دارند هستند. این مطالعه که براساس مطالعات موردی حاصل از ٩ مصاحبه نیمه ساخت يافته ای انجام شده در مناطق روستایی ایرلند. آفریقای جنوبی و ایاللات متحده آمریکا است. نقش های کلیدی را که کارآفرینان اجتماعی در زمینه توسعه روستایی بازی می کننده روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی» توصیفی و شیوه ی گرد آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی برداده ها و اطلاعات رایج» آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن می باشد. جامعه آماری پژوهش در ناحیه مطالعاتی در قالب شاخصهای بهداشتی,اقتصادی » آموزشی» زیر بنایی از آمارنامه رسمی شهرستان رشت و با استفاده از روش سلسله مراتبی ۸۳7۳ و نرم افزارهای ‏ 36091075 50067 ,126۳ ,015 ,5885 مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر به منظور تحلیل توسعه یافتگی روستاهای دهستان پسیخان با استفاده از مدل ۸17۳ انجام پذیرفته که شاخص‌های بهداشتی» آموزشی» زیربنایی مورد بررسی و اولویت بندی قرار می‌گیرند. فرایند تحلیل سلسله مراتبی ۸730 در هنگامی که عمل تصمیم گیری با چند گزینه رقیب و معیار تصمیم گیری روبروست می‌تواند استفاده گردد. معیارهای مطرح شده می‌تواند کمی و کیفی باشند. اساس اين روش تصمیم‌گیری بر مقایسات زوجی نهفته است. در این پژوهش با فرآهم آوردن درخت سلسله مراتبی تصمیم آغاز می‌گردد. درخت سلسله مراتب تصمیم, عوامل مورد مقایسه و گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد. سپس یک سری مقایسات زوجی انجام می‌گیرد. این مقایسات وزن هر یک از فاکتورها را در راستای گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد. در نهایت منطق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به گونه‌ای ماتریس های حاصل از مقایسات زوجی را با یکدیگر تلفیق می‌سازد که تصمیم بهینه حاصل آید. در این تحقیق شاخص ها متناسب با هدف تحقیق و نیازهای روستاهای پسیخان انتخاب شده اند که توسعه یافتگی های لازم در شهرستان رشت در مرکز استان گیلان واقع شده که از شمال به دریای خزر و.شهرستان انزلی» از جنوب به شهرستان رودبان از شرق به شهرستان های سیاهکل, لاهیجان, آستانه اشرفیه و از غرب بهاشهرشتان های صومعه سرا فومن و شفت متصل می باشد که دارای ۱۶۲۷ کیلومتر مربع وسعت» ٩ بخش, ٩ شهّل ۱۸ دهستال"و ۲۹۶ روستا و جمعیت ۹۱۸۶۶۵ نفر که 14۸*۱۶ نفر اشهری و ۲۲۰۶۳۱ نفر زوستایی به عبارت دیگر ۷۹ درضد جمحیت شهری و ۲۶ درصد روستایی ی باشند. نقشه ۱- موقعیت جغرافیایی دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت (منبع: استانداری گیلان, ۱۳۹۵) شهرستان رشت دارای قومیت گیلک و زبان گیلکی با لهجه بیه پس و گویش رشتی هستند. پسیخان, دهستانی است از توابع بخش مرکزی شهرستان رشت در استان گیلان ایران و در کنار رودخانه ی پسیخان است که بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۸ جمعیت آن ۸۷۲۳ نفر (۲۸۵۹خانوار) بوده است.  ٩ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای) سال یازدهم, شماره اول, زمستان ۳۹۹ تحلیل توسعه‌یافتگی روستاها با استفاده از مدل ۸78۳ (مورد مطالعه: دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت)» دانشگاه آزاد آستارا گروه جغرافیا حسنی مهر شهماری» اصغری» قربان زاد (۱۳۹۹) در ابتدای این مدل ابتدا به معرفی شاخص ها و گزینه‌های انتخاب پرداخته می‌شود. در بخش بعدی به ارائه ماتریس های تصمیم و نتایج تحلیل پرداخته می‌شود. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق بر اساس مدل همی‌باشد. در این بخش ضمن توضیح این مدل» چگونگی کاربرد آن نیز حاضر تشریح خواهد شد. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی یکی از معروف ترین فنون تصمیم گیری چند شاخصه است که توسط توماس آل ساعتی در دهه ۱۹۷۰ ابداع گردید. این روش هنگامی که عمل تصمیم گیری با چند گزینه و شاخص تصمیم گیری روبرو است. می‌تواند مفید باشد. شاخص‌ها می‌توانند کمی و یا کیفی باشند. اساس این روش بر مقایسات زوجی نهفته است. فرآیند رتبه بندی و اولویت بندی گزینه‌ها در روش ۸1۳ دربرگیرنده مراحلی به شرح زیر می‌باشد. در این مرحله مساله تعریف می‌شود و هدف از تصمیم"گیری به صورت سلسله مراتبی از عوامل و عناصر تشکیل دهنده تصمیم ترسیم می‌شود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی» نیازمند شکستن"مساله تصمیم با چندین شاخص به سلسله مراتبی از سطوح است. بدین منظور از درخت تصمیم استفاده می‌شود که از چهار سطح تشکیل شده است: سطح اول شامل هدف کلی از تصمیم گیری می‌باشد. در سطح دوم معیارهای کلی قرار دارند که تصمیم گیری بر اساس آن‌ها صورت می‌گیرد. در آخرین سطح نیز گزینه‌های تصمیم مطرح می‌شوند. شکل زیر نشان دهنده ساختار سلسله مراتبی اولویت‌بندی تحلیل توسعه‌یافتگی روستاهای دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت می‌باشد. شکل ۱- ساخت سلسله مراتبی اولویت بندی شاخص های ارزیابی توسعه یافتگی روستاهای دهستان پسیخان رشت منبع: یافته های پژوهش, ۱۳۹۹ در این مرحله خبرگان مقایسه‌هایی را بین معیارها و زیرمعیارهای تصمیمگیری انجام داده و امتیاز آن‌ها را نسبت به یکدیگر تعیین می‌کنند. این مقایسه‌ها بر اساس جدول نه کمیتی انجام می‌شود. ارجحیت یک گزینه یا عامل نسبت به خودش مساوی با یک است. لذا اصل معکوس بودن یک عامل نسبت به دیگری و ارجحیت یک برای یک عامل یا گزینه نسبت به خودش, دو خاصیت اصلی ماتریس مقایسهای دو به دویی در فرآیند ۸۳1۳ هستند. این دو خاصیت باعث می‌شود که برای مقایسه 1 معیار یا گزینه» تصمیم گیرنده تنها به سوال پاسخ دهد. 1 40۵0 802 اهمیت مساوی در تحقق هدف. دو شاخص اهمیت مساوی دارند. 3 40 )1/0062 اهمیت اندکی بیشتر تجربه نشان می‌دهد که برای تحقق هدف؛ اهمیت [ اندکی بیشتر از ز است. 5 40 5008 اممینگ بیشین تجربه نشان می‌دهد که برای تحقق هدف؛ اهمیت [ بیشتر از ز است. 7 40 ق5130 ۷6۲ اهمیت خیلی بیشتر تجربه نان می‌دهد که برای تحقق هدف» اهمیت 1 خیلی بیشتر از ز است. 9 40 3۳۳1۳6۲6 اهمیت مطلق اهمیت خیلی بیشتر 1 نشبت به زبه طور قطعی به اثبات رسیده است. 642 58 1316۳۵۵1216 ترجیحات بیناپین هنگامی کهاتحالت میانه وجود دارد. در جدول زیر به معرفی شاخص های انتخاب به ترتیب اقدام می‌گردد. در.این جدول ۶ شاخص اصلی (اجتماعی- اقتصادی» خدمات زیربنایی» خدمات آموزشی:فرهنگی ورزشی» خدمات بهداشتی درمانی) و زیرشاخص های مربوط به هرکدام از این شاخص ها بیان شده است. روستاهای دهستان پسیخان (بیجارکنار» آتشگاه» پسویشه» پسیخان» تازه آباد ۱ تازه آباد ۲» خشت مسجد. دافسار» صف‌سر, طرازکوه, کسار کلش طالشان و گالش محله) می‌باشد که بر  ۸ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال پازدهم. شماره اول, زمستان ۳۹۹ شکل زیر نشان دهنده اهمیت نسبی معیارهای کلی (اجتماعی- اقتصادی, خدمات زیربنایی» خدمات آموزشی فرهنگی ورزشی,» خدمات بهداشتی درمانی) از دیدگاه پاسخگویان می‌باشد. همانطور که در این شکل مشاهده می‌شود شاخص اجتماعی- اقتصادی بیشترین وزن (۰/0) را به خود اختصاص داده است. نرخ ناسازگاری مقایسه زوجی این معیارها 4/ بوده که نشان دهنده دقت قابل قبول این مقایسه زوجی است. جدول زیر نیز ماتریس تصمیم خدمات بهداشتی درمانی ‏ خدمات آموزشی فرهنگی ورزشی خدمات زیربنایی ‏ اجتماعی اقتصادی معیار با توجه به نمودار ۱ - می توان نتیجه گرفت از بین ۶ شاخص مورد بررسی در تحلیل توسعه یافتگی دهستان پسیخان خدمات اجتماعی و اقتصادی رتبه اول را در بحث توسعه یافتگی دهستان دارد در جدول زیر به وزن هریک جدول ۶- مشخصات وزنی و اولویت بندی شاخص های مورد بررسی اولویت بندی نهایی روستاهای دهستان پسیخان بر اساس تمامی شاخص ها شکل زیر نشان دهنده اهمیت نسبی روستاهای دهستان پسیخان بر اساس تمامی زیرشاخص ها از دیدگاه پاسخگویان می‌باشد. همانطور که در این شکل مشاهده می‌شود روستای آتشگاه بیشترین وزن (۰/۱۸) را به خود اختصاص داده است و رتبه اول و روستاهای بیجارکنار (۰/۱۳۳) و پسیخان با وزن (۰/۱) به ترتیپ در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین روستای خشت مسجد نیز با وزن ۰/۱۰۷ در اولویت چهارم قرار دارد. روستاهای دافسار و طرازکوه با وزن ۰/۰۶۹ در رتبه آخر اولویت بندی قرار دارند. نرخ ناسازگاری مقایسه زوجی این معیارها 3/ بوده جدول ۵- رتبه بندی روستاهای دهستان پسیخان بر اساس کل شاخص های مورد مطالعه 0۵2 ۵۵4 0۵۵6 8 031 032 034 036 038 02 نمودار ۲- اولویت بندی نهایی روستاهای دهستان پسیخان بر اساس تمامی زیرشاخص ها توسعه روستایی یکی از پایه های اولیه و مهم توسعه ملی هر کشور محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف سنجش سطح توسعه روستایی در سکونتگاه های روستایی دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت با استفاده  ۰ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (پرنامه‌ریزی منطقه‌ای)» سال یازدهم, شماره اول, زمستان ۳۹۹ از روش تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفته است. نتایج این روش نشان می دهد که از بین ۶ شاخص مورد بررسی در تحلیل توسعه یافتگی دهستان پسیخان خدمات اجتماعی و اقتصادی رتبه اول را در بحث توسعه یافتگی دهستان دارد. در زیر شاخص اجتماعی - اقتصادی باسوادی اولین رتبه را در توسعه دهستان ایفا می نماید. زیرشاخص خدمات زیربنایی (آب» برق» گاز) شاخص آب بیشترین وزن (۰,1۰) را به خود اختصاص داده است. در زیرشاخص خدمات آموزشی فرهنگی ورزشی (مدرسه» کتابخانه عمومی, مکان ورزشی) مشاهده می‌شود که شاخص مدرسه بیشترین وزن (۰,۶۹۸) را به خود اختصاص داده است. در زیرشاخص خدمات بهداشتی درمانی (بهداشت. ذرمان» ذامپزشکی) مشاه می‌شره شاخصن مدرسه پیشتریق رون (21۳/) را بد: سوق انختصاصن, ذاهه است: بو فن بحث زیر شاخص خدمات و رتبه بندی يا اولویت بندی روستاها برای اینکه بتوان روستاهایی را بعنوان مرکز خدمات دهی در سطح دهستان انتخاب نمود به ترتیب در شاخص جمعیت شاغل روستای آتشگاه بیشترین وزن (8۱۳/*) را به خود اختضاضی داده است: ز روستاهای پسیخان با وزن (۸/۱۳۹) ز بیجارکنار (۱14۹/*) به؛ ترتیبپ: در برای اینکه بتوان برای دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت برنامه توسعه روستایی تدوین نمود و در نهایت بر اساس تمام شاخص هایی که مورد بررسی قرار گرفت اقدام نمود» نتایج نشان داد که در روستاهای دهستان پسیخان, روستای آتشگاه بیشترین وزن (۰/۱۸) ارا.به خود اختصاص,داده ات و رتبه اول و روستاهای بیجارکنار (۰/۱۳۳) و پسیخان با وزن (۰/۱) به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین روستای خشت مسجد نیز با وزن ۷ در اولویت چهارم قرار دارد. روستاهای دافسار و طرازکوه"با وزن ۰/۰۶۹ در رتبه آخر اولویت‌بندی قرار دارند. این امر حاکی از آن است که سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده و توسعه روستاهای این شهرستان با چالش ها و موانع جدی مواجه است. بنابراین ضرورت دارد برای برون رفت از این وضعیت و توسعه .همه جانبه روستاهای دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت. دستگاه های متولی» به طور مشخص برنامه ریزی و سیاست گذاری با محوریت روستا را موردتوجه قرار دهند و با توجه به محدودیت منابع مالی پیشنهاد می گردد دراهر یک از روستاهای تابعه آن با توجه به ابعاد گوناگون توسعه. زمینه های محرک توسعه که سرمایه گذاری در آن ها موجب ایجاد جهشی بزرگ در توسعه این مناطق می‌گردد. شناسایی شده و در برنامه ریزی های آتی و بودجه های سنواتی به عنوان زمینه های اولویت دار سرمایه گذاری, - کانال کشی و ایجاد استخر در روستاها جهت بهره وری از آب های سطحی برای توسعه پرورش استخرهای - ایجاد آب بند و سدهای کوچک در جهت استفاده بهینه از منابع آب جهت جلوگیری از هدر رفتن آب. - بکار گرفتن افراد روستا توسط دهیاری ها و نظارت دهیاری ها در جهت جمع آوری زباله های نقاط روستایی برگزاری کلاس های آموزشی ترویجی برای بالا بردن کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی دربین روستائیان. - استفاده از مکان های عمومی مثل مسجد و مدرسه و ارائه برنامه های تفریحی و آموزشی برای پر کردن اوقات رواج فرهنگ همیاری برای حفاظت از منابع آب سطحی روستاهای دهستان. - ارائه وام های بی بهره و مدت دار به روستائیان به منظور ایجاد وگسترش فعالیتهای مثل استخرهای پرورش سرمایه گذاری عسومی در روسقا برای ایجاد: قاغل خوری در پاشتای قالیت.های کشاورژی. - ایجاد مراکزی بر خرید محصولات کشاورزی و کاهش هزینه حمل محصول برای کشاورزان. - حفظ بافت سنتی روستا و تقویت جاذبه های"ظبیعی و تلفیق آن بااشنت ای زندگی محلی در برنامه های - اصلاح و بازسازی معابر روستا و لزوم توجه به حریم معابر. ی تعیین محدوده های ساخت و ساز در روستاها به منظور:جلوگیری؛ از تغییرات کاربری بی برنامه. بقایی» لیلا: امینی» امیر مظفر: کاوه ای ذیلمی/.3قی ه ۵87061 و زکا ی وی بن اظاصل قاشع روستایی ایزان: بوکانی» رشید. مکاری, آوات. بهرامی, سلطان (۱۳۹۱). ارزیابی سطح توسعه اجتماعی سکونتگاه های روستایی با استفاده از مدل ( محدوده مورد مطالعه: حوزه روستایی اخترآباد شهرستان ملاره)*همایشن ملی شهرهای مرزی و امنیت؛ چالش ها و رهیافت ها تره» آندره. و والت» فردریک. (۲۰۱۹). ترجمه رئیسی دهکردی, شهرام. اکبری افروزی» رقیه. اسماعیلی خوشمردان, علی. توسعه منطقه توفیق» فیروز. (۱۳۷۲). ارزشیابی چند معیاری در طرح ریزی کالبدی تهران. توکلی» جعفر. میرک زاده. علی اصغر. ابراهیمی» مراد (۱۳۹۳). سنجش سطح توسعه یافتگی اجتماعی - اقتصادی روستاهای بخش مرکزی حمکت نیا حسن. موسوی» میرنجف (۱۳۹۰). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای» انتشارات علم نوین. رضوانی, م. ر. (۱۳۹۰). برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران؛ تهران: انتشارات قومس. زبردست. اسفندیار. (۱۳۸۲). کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای. ونگی آبادی, ع. و اکبری م. (۱۳۹۰). ارزیابی و تحلیل توسعه یافتگی شهرستان استان فارس,مجله محیط شناسی, ۳۷ (۵۹): ۰۱۱۳-۱۲۲  ۲ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (پرنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال یازدهم, شماره اول, زمستان ۳۹۹ شاهرخی ساردو صالح. محمودی برام» موسی. سینا مولایی» علی. آقا عباسی» ناصر (۱۳۹۶). ارزیابی سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی شهرستان کوهرنگ» فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی» جلد ۲ شماره غ ص ۳۸۳-۳۹۹ شمس الدینی» علی. شکور علی. رضایی» محمدرضا. پناهی» لیلا (۱۳۹۰). تحلیلی جغرافیایی بر جریانات متقابل روستایی - شهری مطالعه موردی: مرودشت و روستاهای پیرامونی» آمایش محیطه علمی - پژوهشی, شماره ۱۲ ص ۷۹-۱۰۰ کریمی» ف. (۱۳۹۱). مدل سازی سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی شهرستان بویراحمد. پایان نامه کارشناسی ارشده رشته توسعه حسن زاده دلیر» کریم » ۰۱۳۸۳ برنامه ریزی ناحیه ای» تهران» انتشارات سمت. کلانتری » خلیل » ۱۳۸۰ برنامه ریزی توسعه منطقه ای *تئوریها و تکنیک ها ) تهران انتشارات خوشبین. رضوانی » محمد رضا» ۰۱۳۸۲ تعیین و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان » فصلنامه پژوهشهای روستایی. گلکار, ۰۱۳۸۶ مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوت (501۸71) - نشریه علمی پژوهشی معماری و ش‌هرسازی » سال پانزدهم , شماره ۱ پاییز و زمستان ۰۱۳۸۶ دانشکده معماری و ش هرسازی. وزارت جهاد کشاورزی » ۰۱۳۸۵ راهنمای ت‌هیه طرح ساماندهی توسعه اقتصادی » اجتماعی فضاهای روستایی » دفتر برنامه ریزی اصلاح عربانی . ابراهیم » ۰۱۳۸۶ کتاب گیلان (جلد اول و دوم) . انتشارات گروه پژوهشگران ایران. 7 ۶و م02 هه کاآناکه۲ ۵1 ۳۷۵۵005 ,(2017) سعفمصاطهط ۳۵ مومع ز30 مک مطمکع0ص۸ هصع۸ 298-3 72868 ,(2017) 56016067 ,67 ۷۵۵ مکعصصه 2۳۵6۳ اصعص 1366100 ند 8۳63-00 دز صمناهعی عع 10 مصل 1۵۶ ون وهای خصعن‌ناکه وصناه06) ,ر2017) نمصعصمنط0 3۵ نقطاحقحا0 ,(2017) افتاع 3/13۸ ,2 18906 ,38 ۷۵6 ,کععمصعنک لمنمک ۶ آقصدس70 احدکاه‌کمک1 ماصعصم10ععل دج ع106ن01 صو‌طاس لس عصنعصقل 156 ,ر2018) هصد۲ مقطصعطا) ,مقط7 385 مکعاه6م.آ #حقطنط مصعطح صعطا0 046۷6100۳36۲ لهس ۶و 0۵26 ,(2014) هط معنصنک مناد‌انط [۳ 0ن119 منامصعصاط .ی .۸ صقطعی 285-67 272865 ,(2014) 126066۲ ب2 1556 ,59 ۷۵1۵6 ,کعع دنک لمسانه‌فرو۸ ۶و علقعصص۸ ,ازع ۳ ,17۳0202100 ,(2018) فصقلصع7 صعل۸ محشل هصهومهط7 متعنسع۲ 6 عمط ما ۵221028 ب5۳۵۵ هصازههن3 -101 5ع8ه2 ,(2018) 1606067 ,28 عسا۵ ۷ مقصنط حذ لدع نامعصص هه فصه خصعصم10ععل 1۳21 و 2/670۵ ۵1 100601 ۷عل وصه ععنعن حصخلوعص فص امک ,ر2018) معهدهامک محوزع ,غحاع۳06ع83 .۸ منلت1 ,06۷61006 ۵ افص کز ۷۷5۵۲ ,(2015) ۷۵ ختامک موصتلاع ۷۷ کعصق۲ مصمععلزا< و2 من0لق< هلآ 90-4 32868 ,(2015) اعناعن۸ ,40 ۷۵۱۴ ,کعتونشک لعج ۵۶ ق 70 50۵ ,56108 ام ,عصنصص1ط +ععع2۳0 پوط‌جد عناولقس۸ عط1 ,(ر0980) سل عفصمط1 مجاهد5 521ع04 لوسد صز م6006 هنود او ععلم عط1 ,(2018) عصتل۴ (مجع6 وال8۵ هاش ,3/00۵ عصعن7

روستاها با توجه به نقش مهمی که در نظام تولید و اشتغال کشور دارند و همچنین با توجه به سکونت حجم قابل توجهی از جمعیت که در خود جای داده اندکه در توسعه مناطق نقش مهمی را برعهده دارند؛ هدف از این رساله، بررسی تحلیل توسعه یافتگی روستاها با استفاده از مدل AHP در دهستان پسیخان بخش مرکزی شهرستان رشت است. روش جمع آوری اطلاعات بصورت میدانی و کتابخانه ای و روش تحقیق بصورت توصیفی– تحلیلی است که از آمار و اطلاعات موجود در فرهنگ آبادی ها در طی دوره های آماری استفاده شده است. بر طبق نتایج روستای کلش طالشان و آتشگاه از روستاهای نسبتاً توسعه یافته و سایر مناطق روستایی از روستاهای توسعه نیافته دهستان می باشند اگرچه مطالعات این تحقیق نشان می دهد که توانمندی های زیادی در سطح روستاهای دهستان در جهت رسیدن به توسعه روستایی وجود دارد؛ اما در وضعیت فعلی سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده و توسعه روستاهای این شهرستان با چالش ها و موانع جدی مواجه است. این امر حاکی از آن است که سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده است که پیشنهاد می گردد در صورت امکان به کمک دهیاری ها و شوراهای روستایی روستاها برخوردار از خدمات گردند. استفاده از پتانسیل های گردشگری روستاها می تواند به خدمات رسانی و برخورداری روستاها کمک نماید تا روستاها بتوانند به روستاهای توسعه یافته تبدیل وضعیت نمایند

343438

زمینه: روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون‌سازی محسوب می‌شوند. رویکرد سیستمی مفهومی است با کار کردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخش‌های گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار می‌دهد. هدف: پژوهش حاضر باهدف ساخت» هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی آموزشی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. زوش: جامعه آماری این پژوهش شامل کليه مدیران و معلمان دبیرستان‌ها و مدارس راهنمایی غرب استان مازندران بود که از بین آنها ۴۸۳ نفر به روش نمونه گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته رویکرد سیستمی روی آنها اجرا شد. یافته‌ها: پس از گرد آوری داده‌ها» ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ» ۰/۹۸۱ محاسبه شد. تحلیل غاملی سوالات رویکره سیستمی بیانگر آن بود که بیش از ۶۱/۳۲۸ درصد واریانس موردنظر توسط عامل‌های این پرسشنامه تبیین می‌شود. پس از یکک‌بار چرخش عوامل از نوع واریماکس» همبستگی میان هر سوال با هر عامل در بهترین حالت مشخص شد و بر اساس آن پنج عامل (نگرش راهبردی؛ مدیریت راهبردی؛ توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار؛ توجه به مقتضیات» پیچید گی و تکالیف؛ مدیریت دانش و اطلاعات) به‌عنوان ملفه‌های رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی آموزشی» استخراج و نام گذاری گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به خضوصیات روان‌سنجی مطلوب, می‌توان از این پرسشنامه برای سنجش میزان رویکرد سیستمی کارکنان شاغل در مراکز آموزشی همچون آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها استفاده کرد.و زمینه اصلاح و بهبود برنامه‌های آموزشی را فراهم * این مقاله مستخرج از پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس می‌باشد. ۱ دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آموزشی, دانشگاه آزاد اسلامی» واحد چالوس, باشگاه پژوهشگران جوان و ۲ استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس 0073100 16244 ۳ استادیار گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس 00.0 ۵2 33 نله و حصط۸ فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۳۴ رویکرد سیستمی ! مفهومی است با کار کردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخش‌های گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار می‌دهد. در نظامی همچون مدرسه» مدیر و معلمان همه با یکدیگر در تعامل‌اند و از هم تأثیر می‌پذیرند و بر هم نیز تأثیر می گذارند. هنگامی که مدیران و معلمان مدارس نتوانند جهت دستیایی به اهداف مدون شیو مناسبی را برای برنامه‌ریزی برگزینند» به موفقیت نخواهند رسید. لذا به کارگیری رویکرد سیستمی در تحلیل اجزا و برنامه‌های این نهاد آموزشی ثمربخش خواهد بود. سال‌هاست که کاربست نگرش سیستمی در عرصه‌های مختلف علمی مانند مدیریت عمومی» آموزشی و صنعتی در داخل و خارج کشور به چشم می‌آید؛ ولی در زمینه کارکرد رویکرد سیستمی در رویکرد سیستمی: «د رک عمومی از طریق طراحی است. متدولوژی ۲ خود- اصلاح گر و منطقی تصمیم گیری است که برای اطراحی و ایجاد کلیت‌های ساخته دست بشر به کار می- رود. اجزای استراتژی‌های این متدولوژی شامل تنظیم هدف‌های عملکردی» تجزیه وتحلیل " فعالیت‌ها و اجزا» توزیع فعالیت‌ها بین اجزا و آنگاه زمان‌بندی آمایش؟ و آزمایش؟ سیستم» راه‌اندازی و کنترل کیفیت است» (بنتی؟ ترجمهه صمدی راد ۰۱۳۷۲ ص 4۹4). رویکرد سیستمی تفکری مدیریتی است که بر وابستگی متقابل و تعاملی ماهیت عناصر در داخل و خارج یک سازمان تأکید می‌کند. رویکرد سیستمی به معنای روش تفکری درباره مشکل و هم روش‌شناسی‌ای برای یافتن و به دست آوردن راه خل‌هاست. به‌طورکلی» رویکرد سیستمی اساسا یک نحوه تفکر و یک گرایش به تفکر درباره مشکلات به زبان سیستمی نگرش يا انديشه سیستمی در کوشش‌های انسانی» (بنتی» ترجمه صمدی راد ۱۳۷۲ ص ۴ همچنین» «سیستم» یعنی مجموعه‌ای متشکل از عوامل گوناگون که روی یکدیگر به‌طور دینامیکی اثر می گذارند و برای به انجام رساندن کار و یا دست یافتن به هدف خاصی سازمان‌یافته‌اند» (دوروسنی " و بیشون ترجمه جهانبگلو ۱۳۷۴ ص ۲۰). رویکرد سیستمی یکی از پرکاربردترین رویکردها در ارتباط با حیطه‌هایی است که می‌توان آنها را به‌صورت یک سیستم تلقی نمود. آموزش» وسیله‌ای برای شناسایی مسائل اجتماعی» اقتصادی و فرهنگی جامعه و پی بردن به راه‌حل‌های مناسب برای آنهاست. به‌عبارت‌دیگر هدف فعالیت‌های آموزشی رشد آگاهی و توانایی‌های بالقوه انسان است. آموزش‌وپرورش» سازمانی با مسئولیت‌ها و وظایف وسیع است. این سازمان دارای بخش‌های گوناگونی است که در جهت دستیابی به اهداف با یکدیگر همکاری می‌نمایند. با توجه به مباحث فوق» مطالعاتی راجع به اهمیت رویکرد سیستمی و چگونگی استفاده از آن در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه مدیریت انجام‌شده است. جباری ظهیرآبادی و غطافر (۱۳۸۸) در مقاله‌ای با عنوانانگ رش #یفستمیگ#ر مدیریت آموزشی»؛ نگرش سیستمی را بهترین روش تفکر برای حل مسئله در مدیریت آموزشی قلمداد نموده و تصریح کرده‌اند که نگرش سیستمی نگرشی است کل‌نگر کهباید با توجه به اقتضا محیط زمان» شرایط و پس از نیازسنجی آموزشی انجام شود. رجبیان (۱۳۸۹) در پژوهش خود به این نتیجه دست‌یافت که آشنایی با مفهوم سیستم‌ها و نگرش سیستمی به سازمان» به مدیران در درک مسائل آشفته و موضوعات سازمانی پیچیده کمک می‌نماید و آنها را قادر به مدیریت صحیح اطلاعات موجود در سازمان خواهد نمود. بزاز جزایری (۱۳۸۵) رویکرد فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۳۶ سیستمی را به عنوان الگوی درک و بررسی مسائل و پیچیدگی‌ها و تلاش در جهت حل آنها معرفی کرده است. پاکدل (۱۳۸۲) آموزش را به‌عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلی توسعه منابع انسانی در سازمان‌ها دانسته و معتقد است که تلفیق و تمرکز نگرش سیستمی و جهت گیری استراتژیک با کار کردهای اصلی سیاست گذاری» برنامه‌ریزی و اجرا و ارزشیابی آموزشی» چرخه آموزش در سازمان‌ها را هدفمند» عقلایی» پویا و انعطاف‌پذیر می‌نماید. به اعتقاد عطافر و صالحی زاده (۱۳۸۹) رویکرد سیستمی تا حد زیادی به مدیران کمک می‌کند تا مشکلات سازمان‌ها را بهتر درک کرده و حل کنند. رادنیا (۱۳۸۷) در پژوهش خود به اهمیت تفکر سیستمی در برنامه‌ریزی‌های درسی تأکید کرده است. اطاعتی (۱۳۸۲) معتقد است به کا رگیری رویکرد سبستمی,باعث افزایش توانمندی‌ها و قابلیت‌های تیم پروژه برای رویارویی با مسائل و مشکلات پروژه‌ها می گردد. فرهادی محلی و غلامی (۱۳۸۹) پیاده‌سازی موفقیت آمیز نگرش سیستمی در مدیریت دانش را مستلزم تعامل پویای جنکینز او پول!۲ (۱۹۶۸) با بررسی نقش رویکرد سیستمی در مدیریت» برخورداری از چنین نگرشی را با توجه به پیچیدگی شرکت‌ها و روند زو به رشد استفاده از رایانه‌های خودکار ضروری شمرده‌اند. کایلا" (۲۰۰۵) رویکرد سیستمی به سازمان را شامل سه‌گام اساسی دانسته است: برنامه‌ریپزی برای تغییر» ارزیابی تیروهای تغییر وراچزای تغییرات. ازنظر وی» مدیریت نیاز به یک رویکرد جامع دارد که رویکرد سیستمی به سازمان می‌تواند به‌عنوان یک برنامه مدیریت تغییر در نظر گرفته شود. هینز" (ترجمه اصلانی» ۱۳۸۷/۲۰۰۰) سازمان‌ها را در چارچوبی سیستمی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده است و به این نتیجه دست‌یافت که یک برنامه هنگامی موثر و نتیجه‌بخش است که با پشتیبانی مدیران سازمان و مشار کت تمامی اعضای آن به مرحله اجرا درآید و در طول مسیر اجرا با در نظر گرفتن تغییرات و تحولات محیطی» بازنگری و اصلاح شود و در پایان کار به اهداف خود آستر! و وایلی ۲۰۰۶(۲) به کار گیری رویکرد سیستمی را برای ایجاد یادگیری موثر و فعال در کلاس درس موردبررسی قرار داده‌اند و به این نتیجه رسیدند که محیط یادگیری باید به گونه‌ای باشد که دانش آموزان را به تعامل وادارد» الهام‌بخش آنان باشد و به دانش آموزان انگیزه لازم را بدهد تا آنان هم محتوا و هم مهارت‌هایی را که به آنها نیاز دارند» فرابگیرند. آریکااک؟ (۲۰۰۵) با استفاده از رویکرد سیستمی دلایل مشکلات نظم و انضباط در کلاس درس را مطرح و برای مقابله با این نوع مشکلات. پیشنهادهایی ارائه نموده است. پا رک" (۲۰۱۱) با به رسمیت شناختن آموزش آنلاین» تصریح نموده است که آموزش طراحی آنلاین باید باارزش‌های مختلف آموزشی و ویژگی‌های عملکردی به شیوه‌ای سیستماتیک ادغام شوند. ایسمان*(۲۰۱۱) هدف اصلی از طراحی‌های آموزشی جدید را سازماندهی درازمدت و کامل فعالیت‌های یادگیری دانسته و دز مطالعه خودمدل طراحی جدید آموزشی را به‌عنوان یک فرایند برنامه‌زیزی سیستماتیک پنج مرحله‌ای شرح داده است: ۱. ورودی ۲. فرایند ۳. خروجی ۴. بازخوره و ۵. یادگیری. به اعتقاد وی» نتیجه چنین فرایندی این است که معلم می‌تواند به توسعه آموزش موثر بپردازد و از این طریق به دانش آموزان در یادگیری و کسب دانش بیشتر کمک کند. اویسال" و ا رگنکون*(۲۰۱۰) نیاز به خدمات حمایتی برای برنامه‌ریزی سیستماتیک آموزش مهارت‌های اجتماعی به معلمان پیش از آغاز به کار و در ضمن خدمت را مورد تا کید قرار داده‌اند. با توجه به ادبیات پژوهشی فوق و فقدان غنای ادبیات پژوهشی در رشته برنامه‌ریزی فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۳۸ آموزشی, آنچه در پژوهش حاضر موردتوجه و دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای بوده است» محتوای آزمون رویکرد سیستمی است که پس از شناسایی ملفه‌ها و مفاهیم رویکرد سیستمی به‌وسيله پرسشنامه‌ای محقق ساخته مورد آزمون قرارگرفته است. بدین ترتیب» آزمون سنجش رویکرد سیستمی می‌تواند به عنوان یک ابزار مورداستفاده قرار گیرد؛ اما بررسی میزان پایایی! و روایی " این آزمون مسئله‌ای بود که در پژوهش حاضر مطرح شد و سوال اساسی این پژوهش این بود که آیا می‌توان به نتایج آزمون سنجش رویکرد سیستمی بنابراین» این مطالعه سوالات پژوهشی زیر را موردبررسی قرار داده است: آیا مژلفه‌های تشکیل‌دهنده رویکرد سیستمی از روایی مناسب بر خوردارند؟ آیا بین میزان رویکرد سیستمی در مدیران و معلمان زن و مرد تفاوت وجود دارد؟ پژوهش حاضر باهدف ساخت. هنجاریابی و اعتباریاپی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی آموزشی مدیران و معلمان (اعم از ازن و مرد» شاغل در مدارس راهنمایی و دبیرستان‌های) غرب استان مازندزان (محمود آباد نور نوشنهر چالوس, تنکاین و رامسر) اجرا شد؛ بنابراین» روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و با توجه به هدف آن» توسعه‌ای بوده است. به‌منظور دستیابی به هدف پژوهش در مرحله مقدماتی» از میان استادان و صاحب‌نظران رشته‌های مدیریت و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی و مدیران و معلمان مدارس ۳۹ نفر به‌صورت تصادفی و در مرحله نهایی پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای» ۴۸۳ نفر (۲۹۲ مرد و ۱۹۱ زن) انتخاب شدند. محققان در مرحله مقدماتی» پرسشنامه‌ای ۶۱ سوالی تدوین نمودند که مبتنی بر مبانی نظری و پژوهشی بود. پایایی این آزمون با استفاده از روش آلفای کرونباخ!» ۰/۹۸۵ به دست آمد. سپس» چهار سوال که همبستگی آنها با کل آزمون کم‌تر از ۰/۶۰۰ بود» حذف شدند و سرانجام پرسشنامه‌ای ۵۷ سوالی از آن استخراج گردید. پس از انتخاب سوالات و اجرای آن روی نمونه پژوهش (۴۸۳ نفر از مدیران و معلمان مدارس در سه شهر نوشهر» چالوس و تنکابن)» روایی سازه آزمون با استفاده از روش تحلیل عوامل اکتشافی و با چرخش از نوع واریماکس بررسی شد. پایایی ابزار نیز با روش همسانی درونی آلفای کرونباخ» آزمون بارتلتآ» کی. ام. " ضرایب تنصیف گاتمن "و اسپیرمن- براون* مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است که تعداد پرسشنامه‌هایی که در میان مشارکت کنند گان در پژوهش توزیع شده بیشتر از تعداد مذ کور بود» ولی تنها از پرسشنامه‌هایی که به سوالات آنها به‌طور کامل پاسخ داده‌شده بود» در تجزیه‌وتحلیل‌های آماری استفاده شد و به پرسشنامه‌هایی که به همه سوالات آنها به‌طور کامل پاسخ داده نشده بود» ترتیب اثر داده نشد. برای ساخت فرم اوليه پرسشنامه و جهت تدوین سوالات با توجه به نظریه‌ها تحقیقات و ادبیات پژوهشی,» مطالعه مقدماتی صورت گرفته است. علاوه بر منابع کتابخانه‌ای موجود درباره‌ی موضوع تحقیق, پژوهش میدانی نیز انجام‌شده است. با توجه به این که پژوهش حاضر جهت تدوین» هنجاریابی و اغتباریابی ابزاری برای کمّی‌سازی «رویکرد سیستمی» صورت پذیرفته است» پژوهشگران ابزاری جهت سنجش رویکرد سیستمی در بین مدیران و معلمان» طراحی و هنجاریابی کرده‌اند که مقیاس درجه‌بندی سوالات پرسشنامه با طیف ۱۰ فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۹۵۰ درجه‌ای از شماره ۱ تا ۱۰ بوده است و سپس روی نمونه پژوهش اجرا گردید. محقق برای محاسبه‌ی روایی پرسشنامه از روایی صوری"» روایی محتوایی ۲ و روایی سازه؟ استفاده کرده است. برای برآورد روایی صوری و محتوایی این پرسشنامه» آن را به رژیت اساتید و متخصصان رشته‌های مدیریت» برنامه‌ریزی درسی و آموزشی رسانده و از نظرات آنها برای تصحیح و تنظیم استفاده‌شده است. از آنجایی که این مقیاس برای اولین بار ساخته‌شده است برای اندازه گیری روایی سازه» هیچ گونه همبستگی بین این مقیاس و مقیاس‌های دیگر صورت نگرفته است و روایی سازه آن با استفاده از روش تحلیل عوامل به شیوه مژلفه‌های اصلی و چرخش عوامل از نوع واریماکس آمحاسبه‌شده است. در این پژوهش برای برآورد پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده‌شده است. این روش برای آزمون‌هایی است که یک یا چند صفت دارای نوسان را می‌سنجند و نمره‌گذاری آن چند درجه‌ای است. آلفای کرونباخ اک روش پایایی است که همسانی درونی آزمونی را ارزشیابی می‌کند وانشان می‌دهد که سوالات آزمون تا چه اندازه توانایی دارد که خصیصه واحدی را اندازه گیزی نمایند. ضریب آلفای کرونباخ در این آزمون (آزمون اولیه) ۰/۹۸۵ به دست آمد و سوّالاتی که ضریب آلفای آنها پایین تر از ۰/۶۰۰ بود» حذف گردیدند و سرانجام پرسشنامه نهایی با ۵۷ سوال روی نمونه اصلی (۴۸۳ نفر) به اجرا در جدول ۱ نتایج آزمون کایزر مایرت اولکین "و بارتلت درباره کفایت نمونه گیری جدول ۱. نتایج آزمون کایزر مایر» اولکین و بارتلت در تحلیل عاملی سوّالات رویکرد سیستمی اندازه کفایت نمونه گیری کی. ام. ا» آزمون مقدار واریانس درون داده‌هاست که می‌تواند توسط عوامل تبیین شود. به‌طورمعمول» اندازه کی. ام. . برابر با ۰/۶۰ به بالا قابل‌قبول است؛ ولی هرچه این مقدار به یک نزدیک‌تر باشد» بهتر است. با توجه به نتایج جدول فوق» نتایج در سطح خطاپذیری (۰/۰۱ ۳۶) تأیید شد. نتایج آزمون بارتلت نشان می‌دهد که تا سطح اطمینان ۰/۹۹ ماتریس همبستگی ماده‌ها دارای اطلاعات معنی‌دار است. بدین ترتیب» حداقل شرایط لازم برای انجام دادن تحلیل عاملی وجود دارد؛ بنابراین» تحلیل عاملی داده‌ها به روش مولفه‌های اصلی به انجام رسید.و پس‌ا زآن آزمون اسکری کتل ! (۱۹۶۱) که تعداد تقریبی عامل‌های قابل استخراج در میان داده‌ها را پیشنهاد می کند» به اجرا درآمد و فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ نمودار ۱. آزمون اسکری کتل برای تعیین عوامل موجود در سوالات نگرش سیستمی (طرح سنگ‌ریزه) چنانچه در نمودار سنگک‌ریزه فوق مشهود استتا»مقادّیر ویژه روی نمودار به ترتیب کاهشی نشان داده‌شده‌اند که آن را دامنه یک رد می‌نامند. درواقع» عامل ۵ ابتدای شیب دامنه را نشان می‌دهد و این بیانگر آن است که ارزش:ویژه"عامل پنجم به بعد کم‌تر از ۱ برآورد جدول ۲. ارزش ویژه و درصد واریانس تبیین شده برای پنج عامل اصلی اولیه مقیاس رویکرد سیستمی ۶۱/۳۲۸ | ۲۱ ۴۳۵۳ ۶۱/۳۸ ۱/۷۸۴ ۱/۰۱۷۷ ۶۱/۳۸ ۱/۷۸۴ ۱/۰۱۷ ۵ با توجه به ارزش‌های ویژه عامل‌ها (مجموع مجذورات ضرایب عاملی ماده‌های موجود در هر عامل) ۵ عامل با ۶۱/۳۲۸ درصد از واریانس کل نمره‌ها بالای ارزش ویژه ۱ قرا رگرفته و واریانس رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی آموزشی را تبیین می‌کنند که این نشان‌دهنده مناسب بودن آزمون است. درمجموع» هر چه ارزش ویژه بالاتر باشد. آن عامل» واریانس بیشتری را در کل آزمون تبیین می‌کند. بر این اساس عامل اول باارزش ویه ۲۸/۶۲۳ قادر به تبیین ۵۰/۲۱۵ درصد از واریانس رویکرد سیستمی» عامل دوم باارزش ویره ۲/۵۱۹ قادر به تبیین ۴/۴۱۹ درصد از واریانس رویکرد سیستمی» عامل سوم با ارزش ویه ۱/۵۳۰ قادر به تبیین ۲/۶۸۵ درصد از واریانس رویکرد سیستمی» عامل چهارم باارزش ویژه ۱/۲۶۸ قادر به تبیین ۲/۲۲۵ درصد از واریانس رویکرد سیستمی» عامل پنجم باارزش ویره ۱/۰۱۷ قادر به تبیین ۱/۷۸۴ درصد از واریانس,رویکتراسیستمی اتت:,پنج عامل توانستند ۶۱/۳۲۸ درصد واریانس رویکرد سیشتمی را تبیین کنند. مقادیر به نسبت, اننذازه‌های قابل توجهی هستند. با توجه به این که این قدرت تبیین به ۵ عامل موجود در آزمون نسبت داده‌شده است» لازم بود ماتریس همبستگی میان سوالات و عوامل موردبررسی قرار گیرد. در این جدول» همبستگی‌ها با بارهای عاملی حداقل ۰/۴۰۴ نمایش داده‌شده است. نمودار ۲. نمودار چندبعدی مژلفه‌های رویکرد سیستمی در فضای چرخش داده‌شده سه‌بعدی در نمودار شماره ۲ بهترین ساختار عاملی سوالات آزمون نشان داده‌شده که پس از چرخش عامل‌ها به ساده‌ترین شکل در آمده است. قبل از چرخش بین برخی از سوالات و عامل‌ها فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ دا همبستگی منفی وجود داشت» ولی بعد از چرخش» علاوه بر از میان رفتن ضرایب همیستگی منفی» هماهنگی قابل‌ملاحظه‌ای در همیستگی‌ها ایجادشده است. پس از دستیابی به ساختار عاملی مناسب» نوبت به استخراج عامل‌ها رسید. بر پایه ماتریس همبستگی چرخش يافته میان مژلفه‌های رویکرد سیستمی به برنامه‌ریزی آموزشی و عامل‌های شناسایی شده» سوالات مربوط به هر عامل شناسایی شد و در جدول شماره ۳ به نمایش د رآمد. پس ا زآن» بر اساس محتوای سوّالات برای هر عامل نام گذاری صورت گرفت. نام گذاری عوامل یکی از دشوارترین مراحل تحلیل عاملی به شمار می‌رود. بااین وجود» به‌منظور کاهش تعداد عامل‌ها و هم سو کردن آنها با مبانی نظری مطرح‌شده در پیشینه پژوهش, با توجه به ماتریس چرخش یافته» نام ملفه‌ها انتخاب شد. سپس سوالات مربوط به هر عامل از ماتریس چرخش يافته استخراج شد که در جدول شماره ۳ ارائه‌شده است. این پنج عامل به‌سان چتری سوالاات خود.را موردحمایت قرار می‌دهند. جدول ۳. عامل‌های استخراج‌شده نهایی مختوای سوالات مربوط به هر عامل و نام‌گذاری آنها ضرایب آلفای کرونباخ به‌صورت جداگانه برای هر یک از پنج عامل و کل پرسشنامه موردمحاسبه قرا رگرفته است. ضرایب آلفای کرونباخ برای عامل نگرش راهبردی ۰/۹۵۰؛ عامل مدیریت راهبردی ۰/۹۴۳؛ عامل توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار ۰/۹4۳۳؛ عامل توجه به مقتضیات» پیچید گی و تکالیف ۰/4۰۰؛ عامل مدیریت دانش و اطلاعات ۰/۸۴۸ و رویکرد سیستمی کل ۰/۹۸۱ به‌دستآمده است. این ضرایب به همراه ضرایب گاتمن و اسپیرمن * براون (به عنوان ضریب تنصیف) در جدول ۴ ارائه‌شده‌اند. لازم به ذکر است که ضرایب گاتمن و اسپیرمن * براون به عنوان ضریب تنصیف باکمی تفاوت» وضعیت مناسب جدول ۴. ضرایب پایایی برای عوامل موجود در پرسشنامه و کل پرسشنامه شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی مقیاس رویکرد سیستمی و زیر مقیاس‌های آن در جدول شماره ۵ آمده است. لازم:به ذکر است که علتاختلاف زیاد بین میانگین و انحراف استاندارد زیرمقیاس‌ها وجود تفاوت بین تعداد گویه‌های مربوط به هر زیرمقیاس جدول ۵. شاخص‌های گرایش مر کزی مقیاس رویکرد سیستمی و خرده‌مقیاس‌های آن سرانجام شاخص‌های توصیفی مربوط به مقیاس رویکرد سیستمی و زیر مقیاس‌های آن جدول ۶ . شاخص‌های توصیفی مربوط به مقیاس روبکرد سیستمی و زیرمقیاس های آن در نتایج آزمون تی! رویکرد سیستمی و مولفه‌های آن بر اساس جنسیت مشارکت‌کنندگان در جدول ۷. نتایج آزمون تی رویکرد سیستمی و موّلفه‌های آن بر اساس جنسیت مشار کت کنندگان فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۹۵۸ با توجه به نتایج جدول فوق با عنایت به تی‌های محاسبه‌شده در خصوص رویکرد سیستمی ۹--]؛ نگرش راهبردی ۰/۷۹۴--]؛ مدیریت راهبردی ۱/۸۵۱--؛ توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار ۰/۷۰۳--] و توجه به مقتضیات» پیچیدگی و تکالیف ۱/۰۶۷--1 در سطح خطاپذیری (۳۶۰/۰۵) تفاوت معنادار نیست؛ ولی در خصوص مدیریت دانش و اطلاعات ۲/۴۵۲--] در سطح خطاپذیری (۳۶۰/۰۵) تفاوت معنادار است؛ بنابراین» بین رویکرد سیستمی و چهار مولفه نخست آن با توجه به جنسیت آزمودنی‌ها تفاوت معنی‌دار وجود ندارد و این تفاوت بر اساس جنسیت فقط در مورد مولفه مدیریت دانش و اطلاعات در پاسخ به این سوال پژوهشی که آیا مقیاس رویکرداسیستمی و مژلفه‌های آن در برنامه‌ریزی آموزشی از روایی مناسب برخوردارند؟ پس‌ا زآن که بر اساس پیشینه پژوهشی نشانگرهای این سازه استخراج شده به ریت متخصصان مربوطه در سطح منطقه رسید و پس از اصلاحات و دریافت پيشنهادها؛ پرسشنانه اولیه تدوین شد و مجددا به ریت اساتین و چند تن از متخصصان رسید و پس از اجرای آزمایشی در مورد ۳۹ نفر از مشا ر کت کنند گان و دریافت ضریب آلفای کرونباخ مناسب» نسبت به اجرای اصلی اقدام شد. با توجه به اجماع نظرات افراد مذ کور روایی کلی مقیاس مناسب تشخیص داده شد. برای بررسی روایی زیرمقیاس‌ها نیز پس از اعمال تحلیل عاملی و یک‌بار چرخش به روش واریماکس و برای نام گذاری مولفه‌ها از نظرات اساتید و چند تن از متخصصان رشته‌های برنامه ریزی درسی و آموزشی استفاده شد. با توجه به هم سویی نظرات افراد مذکور انجام برنامه‌ریزی در هر زمینه‌ای به‌ویژه آموزشی نیازمند توجه به نکات ظریف و دقیقی است. در این پژوهش که هدف آن ساخت ابزاری جهت سنجش رویکرد سیستمی افراد در برنامه‌ریزی آموزشی بود» برای رویکرد سیستمی پنج مولفه کلی به دست آمد. هر یک از این موژلفه‌ها خود از مژلفه‌های دیگری تشکیل‌شده‌اند که توجه به همه آنها در انجام یک برنامه‌ریزی آموزشی موفق» حائز اهمیت است. اولین مولفه با عنوان نگرش راهبردی عامل‌هایی همچون توجه به بيانيه مأموریت سازمان» شناسایی قابلیت‌های سازمان» نهادینهسازی تفکر سیستمی» توجه به نقاط ضعف» قوت» فرصت‌ها و تهدیدها برخورداری از چشم‌اندازهای عمیق» به کا رگیری مهندسی مجدد» مدیریت تعارض‌ها سیستم مدیریت عملیاتی» برنامه توسعه شغلی» خطمشی‌های روشن و بازیافت استراتژی‌ها بررسی الگوی پیچیده ارتباطات متقابل برای درک و فهم سازمان و مسائل آن» ایجاد آمادگی برای مواجهه مدیریت راهبردی به‌عنوان دومین مولفه مقیاس رویکرد سیستمی عامل‌هایی مانند توجه به برنامه‌ریزی استراتژیکک» تبیین چالش‌های پیش روی برنامه‌ریزی» به کارگیری منظم استراتژی‌ها و ایجاد فضاهای منطقی» بررسی و نقد ایده‌ها شناسایی علت‌های اصلی و پیش‌بینی نمودن مشکلات احتمالی» پالایش مداوم اهداف آموزشی» انجام برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و آشنایی با نظریه‌های آموزشی جدید و متنوع را در برمی گیرد. سومین مولفه رویکرد سیستمی با عنوان توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار شامل عامل‌هایی همچون پاسخ گویی در قبال مسئولیت‌ها ارزش قائل شدن برای همکاران» درس گرفتن از تجربه‌ها تلاش در جهت دستیابی به اهداف مدون» توجه به واقعیات» استفاده از آموزش‌های سازمانی» به اشتراک گذاردن دانش و منابع اطلاعاتی با همکاران» تلقی کردن چهارمین مولفه رویکرد سیستمی» توجه به مقتضیات» پیچیدگی و تکالیف نیز عامل‌هایی همچون ایفای نقش فعال و واکنشی» تشریح دقیق و صریح تکالیف و وظایف اجرایی نیروها انعطاف‌پذیر بودن برنامه‌ها درک مسائل آشفته و موضوعات سازمانی پیچیده» توجه به فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۶۰ شرایط جهانی و فناوری‌های نوین و مدیریت منابع انسانی را در برمی گیرد. مدیریت دانش و اطلاعات به‌عنوان پنجمین مولفه رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی آموزشی شامل ارزیابی تکنولوژی‌های موجود در محیط مدیریت صحیح اطلاعات» تعامل پویای مدیریت دانش و مدیریت منابع انسانی و انجام کارهای گروهی به‌منظور رسیدن به اهداف می‌شود. بر اساس نخستین مولفه یعنی نگرش راهبردی» استفاده از سیستم مدیریت عملیاتی و آموزش‌های نظام‌مند در برنامه‌ریزی‌هایی که بر پایه رویکرد سیستمی صورت می‌گيرند. ضروری است و این با یافته‌های پا رک (۲۰۱۱) و اویسال و ا رگنکون (۲۰۱۱) مطابقت دارد. ازجمله عامل‌هایی که این مولفه به آن می‌پردازد» نهادینه‌سازی تفکر سیستمی در برنامه‌ریزی‌هاست که با یافته رادنیا (۱۳۸۷) در خصوص ضرورت اهمیت دادن به تفکر سیستمی در برنامه‌ریزی‌های درسی و پاکدل (۱۳۸۲) جهت گیری فعالیت‌های آموزشی به بر طبق مولفه دوم» مدیریت راهبردی» به کارگیری رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی‌های آموزشی می‌تواند به شناسایی مشکلات و حل آنها کمک نماید که بزاز جزایری (۱۳۸۵)» عطافر و صالحی زاده (۱۳۸۹)» اطاعتی (۱۳۸۹) و آریکاک (۲۰۰۵) در مقاله‌های خود به آن اشاره نموده‌اند. همچنین» بر اساس این مژلفه» به‌کارگیری منظم استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های استراتژ یک در برنامه‌ریزی لازم و ضروری است که با نظر پاکدل (۱۳۸۲) هماهنگک است. پیش‌بینی نمون مشکلات احتمالی پیش روی.برنامه‌ها و در نظر گرفتن تغییرات و تحولات محیطی و پالایش مداوم اهداف از دیگر موضوعاتی هستند که باید در برنامه‌ریزی‌های بر پایه رویکرد سیستمی مورد توجه قرار گیرند که هینز (ترجمه اصلانی» تعاریف موجود درباره رویکرد سیستمی نشان می‌دهند که رویکرد سیستمی» رویکردی کل‌نگر است و قریب به‌اتفاق تمامی محققانی که در این زمینه به پژوهش پرداخته‌اند. به‌صراحت به آن اشاره نموده‌اند. در این پژوهش مولفه سوم با عنوان توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار به این مورداشاره کرده است و اين با نظر جباری ظهیر آبادی و عطافر (۱۳۸۸) هم خوانی دارد. همچنین» این مولفه با نظر جنکینز و یول (۱۹۶۸) مبنی بر به کارگیری رویکرد سیستمی در درک اهداف کلی دقت نظر در تصمیم گیری و جریان چهارمین مولفه با عنوان توجه به مقتضیات» پیچیدگی و تکالیف با یافته‌های پاکدل (۱۳۸۲) در خصوص ضرورت توجه به شرایط نوین جهانی» فناوری‌های پیچیده» سرمایه دانش و تغییر در مشاغل و انعطاف پذیر بودن برنامه‌ها هماهنگی دارد. بر اساس مولفه پنجم» مدیریت دانش و اطلاعات» رویکرد سیستمی مدیران را قادر به مدیریت صحیح اطلاعات موجود در سازمان می‌نماید و با استفاده از مواد و فناوری‌های آموزشی می‌توان به ساخت دانش‌های جدید کمک نمود که با یافته‌های رجبیان (۱۳۸۹) و میزان رویکرد سیستمی در بین زنان و منردان به‌ویژه مدیران و معلمان زن و مرد در هیچ کدام از ادبیات موجود» موردبخث قرار نگرفته است؛ اماادر پژوهش حاضر در خصوص رویکرد سیستمی و چهار مولفه آن: نگرش راهبردی, مدیریت راهبردی» توجه به واقعیات» اهداف و محیط کار و توجه به مقتضیات» پیچیدگی و تکالیف تفاوت معناداری بر اساس جنسیت وجود ندارد و فقط در مورد مولفه مدیریت دانش و اطلاعات» بر اساس جنسیت تفاوت معنی‌دار وجود دارد و تنها بر طبق همین مولفه می‌توان ادعا کرد که زنان نسبت به مردان اند کی سیستمی‌تر فکر می‌کنند که می‌تواند به دلیل دقت نظر و دوراندیشی بیشتر زنان نسبت به مردان باشد. همچنین» از آنجایی که این مقیاس برای اولین بار ساخته‌شده است» هیچ گونه همبستگی بین این مقیاس و مقیاس‌های دیگر صورت نگرفته است. ساخت و ورود این پرسشنامه در حيطه برنامه‌ریزی آموزشی» می‌تواند گامی مهم در جهت بهبود و با توجه به نتایج به‌دست آمده از این مطالعه» پیشنهادهایی برای بهره گیری از این آزمون ا زآنجا که برنامه‌ریزی سر آغاز اجرای هر طرحی است؛ لذا انجام برنامه‌ریزی‌های مناسب با فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۶۲ به کارگیری جدیدترین رویکردها (رویکرد سیستمی) می‌تواند راه پیشرفت و ترقی را در هر زمینه‌ای ازجمله آموزش, بیش‌از پیش هموار نماید. همچنین» از طریق این پرسشنامه» مدیران و معلمان می‌توانند کار خود را بهتر ارزیابی کنند» نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی نمایند و از روش‌های صحیح مدیریتی و آموزشی برای اصلاح کار خود و برنامه‌ها استفاده کنند. علاوه‌براین» اداره‌های آموزش‌وپرورش با استفاده از این مقیاس و یافته‌ها می‌توانند مدیران و معلمانی را که دارای شیوه‌های غیر سیستمی هستند» شناسایی کنند و از طریق اعمال اصلاحات بر کار و نحوه برنامه‌ریزی آنها بهره‌وری نظام آموزشی را افزایش دهند. فقدان و اندک بودن ادییات و پیشینه پژوهش پیرامون موضوع رویکرد سیستمی از جمله محدودیت‌های انجام تحقیق حاضر بوده است که انتظار می‌رود این مطالعه به‌نوبه خود اطاعتی» حسن. (۱۳۸۲). تفکر سیستمی رویکردی مور بر مدیریت پروژه. اولی نکنفرانس ملی باز رگان» عباس. (۱۳۸۹). ارزشیاب یآموزشی. تهران: سمت» چاپ هشتم. بزاز جزایری» سید احمد. (۱۳۸۵) کاربست نگرش سیستمی در حل مسائل و پیچی دگی‌های بنتی» بلا. اچ. (۱۳۷۲). سیستم‌ها یآموزشی. ترجمه انور صمدی راد تهران: دانشگاه علامه پاکدل» رحمت اله. (۱۳۸۲). مدل سیستم ی" استراتژیک آموزش منابعانسانی در سازمان‌ها. اولین جباری ظهیر آبادی» علی وعطافر» علی. (۱۳۸۸). تگرش سیستمی در مدیریت آموزشی. ماهنامه خلیلی شورینی» سیاوش. (۱۳۸۲).اضول و مبانی برفامریز یآ موزشلی. تهران: انتشارات یادواره دوروسنی» ژوئل و بیشون» جون. (۱۳۷۴). روش تفکر سیستمی. ترجمه امیرحسین جهانیگلوه رادمهر» سونیا. (۱۳۸۹). ساخت و هنجاریابی مقیاس مصدیریت جزی‌نتگر در مدیران غرب استان رادئیا؛ حسن. (۱۳۸۷). با دگیری پجربی» حلق مطله ‏ ونگرش سیسکهی (ملک یادگیری):.همایش رجبیان» بتول. (۱۳۸۹). سیستم‌های اطلاعانی در نگاه یگذرا. ماهنامه الکترونیکی ارتباط علمسی» رمی‌زفسکی» ای. جی. (۱۳۹۰). طراحی نظام‌ها ی آموزشی: نصمی مگیری در برنامه‌ریزی درسی و طراحی برنامه درسی. ترجمهه هاشم فردانش» تهران» سمت» چاپ ششم. فصلنامه اندازه گیری تربیتی شماره ۰۱۵ سال پنجم» بهار ۳٩ ۱۶۴ عطافر» علی و صالحی زاده» سعید. (۱۳۸۹). تگرش سیستمی در مدیریت دواشی. همایش فرهادی محلی» علی و غلامی, رمضان. (۱۳۸۹). رویکرد سیستمی حلقه اتصال مدیریت منابع انسانی و مدیریت دانش. سومی نکنفرانس بهبود و تحول اداری. فیوضات» یحبی. (۱۳۸۸). مبانی برنامه‌ ریز ی آموزشی. تهران: نشر ویرایش» چاپ ۲۱. هینز» استیون جی. (۱۳۸۷). رویکرد تفکر سیستمی به برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک. ترجمه رشید اصلانی» تهران: نشر نی (انتشار به زبان اصلی: ۲۰۰۰). 40 710905119 1 1004 ۸۲۶ کرک ۸ .(2005) بدهاه1] عله‌ن۸ بش 001100 15۳۸ 010800۰ زا فوعاط 2۳ ع نامع وسامهامک 1 120719 ۸۶۲۷۴ و060۳ .(2006) کل هاعسطا ,عنلو۷۷ بط صعلاظ ,تعافنن۸ 061۰ 7370۷۷ :۳26010 1 263190 آم0ع 78 .(2011) مصفاعاچ۸ مصعصکعا .310 ,10 ۷۰ ,۵60۵1087 لقدمنه 20 ۵۶ لفمسوز عصنلده دکا 1" ۵۵ ۸۳۲۳۵۵۶ 5ع1 رک ۸ .(1968) ۷۰ .8 ,6لا۵ ۷ :3 ۰ وقطفاصع[ 1315 /۳0 ۳۷۳۷۷۰۵0 //:0 3 101۵96711611 65066 ۳7۵3 .(2005) سا 1۳ هلف 0 3611067 و1207 :07116 ۳2۵0 و7261 .(2011) هس۵٩ خل ,احه8 ,30 ۲7۰ مط0ناق600 معنععل فص اجه که موز مد ناه 136 هط 40 78۳۹ 8 لاک 50001 .(2010) +صنصعک ۷ م60اعصعع ۳ بصعاچ۸ ملهذرتا

زمینه: روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون سازی محسوب می شوند.رویکرد سیستمی مفهومی است با کارکردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخش های گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار می دهد. هدف: پژوهش حاضر باهدف ساخت، هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامه ریزی آموزشی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مدیران و معلمان دبیرستان ها و مدارس راهنمایی غرب استان مازندران بود که از بین آنها 483 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته رویکرد سیستمی روی آنها اجرا شد. یافته ها: پس از گردآوری داده ها، ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، 981/0 محاسبه شد. تحلیل عاملی سؤالات رویکرد سیستمی بیانگر آن بود که بیش از 328/61 درصد واریانس موردنظر توسط عامل های این پرسشنامه تبیین می شود. پس از یک بار چرخش عوامل از نوع واریماکس، همبستگی میان هر سؤال با هر عامل در بهترین حالت مشخص شد و بر اساس آن پنج عامل (نگرش راهبردی؛ مدیریت راهبردی؛ توجه به واقعیات، اهداف و محیط کار؛ توجه به مقتضیات، پیچیدگی و تکالیف؛ مدیریت دانش و اطلاعات) به عنوان مؤلفه های رویکرد سیستمی در برنامه ریزی آموزشی، استخراج و نام گذاری گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، می توان از این پرسشنامه برای سنجش میزان رویکرد سیستمی کارکنان شاغل در مراکز آموزشی همچون آموزش وپرورش و دانشگاه ها استفاده کرد و زمینه اصلاح و بهبود برنامه های آموزشی را فراهم آورد و به طورکلی، بهره وری نظام های آموزشی را افزایش داد.

367757

از بین مراجعین مراکز تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش ۳ جلسه آموزش خود تعلیمی دریافت کرد. درحالی که گروه کنترل*در لیست انتظار قرار گرفت. قبل و بعد از مداخله؛ پرسشنامه علائم مرضی روی هر دو گروه اجرا شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که خود تعلیمی کلامی بر بهبود بازداری (زمان واکنش و خطا)» حافظه فعال کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش‌فعالی تأثیر معناداری (0<۰/۰۰۱) داشته است. در زمینه تغییر آمایه نتایج نشان داد که فقط دراتعداد خطاهای درجاماندگی بهبود معنادار حاصل شده است (0<۰/۰۰۱)» ولی این روش تأثیری بر افزایش تعداذ طبقات در آزمون ویسکانسین نداشته است. نکه < گیری: نتایج حاکی از آن هستند که آموزش خود تعلیمی کلامی به شکل مناسبی. برای بهبود کازکردهای شناختی این کودکان" تأثیرگذار است: و به‌عنوان یک رویکرد درمانی» کارکرد توجه. حافظه و بازداری را در ۵6 ۵ ۵5 رو کنط گم ع5ومسم 156 تص م۵0 1300 داز 0۳0 انطاه 40 ,فده عنطا 1۵ :ومطا310 صعحفننط ۸۳70 که -۶[م5 و هصنصند ۵۶ کدمزععم5 12 0ع م۳ ماع آهاصعصفخوه مه باکزا-ع اند صز 1660۲ کدی ناونع آمجاهم عط) ا0اط ,151۳06109 0 0610۳6 16۳۵۵ 5 تفه 6۳6 اکم م5 6۳ 1016۳-370 200 40 (۲۶ 50000 ۵۶ عع ما موجه هه عصه صمناهعی) دعللنطت) ۵۶ (اعم وگ 6۳ 0 10116۳-3) تمصع وصنا و حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... قبل از هفت‌سالگی بوده و شدیدتر از آن است که بازداری رفتاری را مکان اصلی در نظر گرفته که در بر این الگو تصور بر این است که یک رویداد یا درونی تنظیم می شود. مایکن باوم با توجه به این چگونگی احساس ما تأثیر پگذارد و هر یک از ما حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... قبل از اینکه دست به عمل بزنند نقشه کشیده و که در این راستا سه سوال زیر مورد بررسی قرار - پس‌آزمون (قبل و بعد) همراه با گروه کنترل بوده (۱۳۷۵) نشان داده است که فرم معلم و والد در حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... و معلم نیز از طریق باز آزمایی به ترتیب ۰/۹۳ و و مطابق آن دو نوع نمره از آن به دست می‌آید. تعداد طبقات از صفر تا ٩ متغیر است. پایایی این سبز آبی و زرد) و در این کارت تکلیف آزمودنی کارت ۲۷ شامل کلمات است: اين» آب. به بالا؛ که با رنگ‌های قرمز سبز آبی یا زرد چاپ شده است زرد با رنگ سبز چاپ شده است) و آزمودنی باید آزمودنی باید آن‌ها را به ترتیب» ابتدا اعداد را از است "تا جایی که قادر باشند از این مهارت در مایکن بام و گودمن (۱۹۷۱؛ به نقل از شاپیرو و حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... مقدماتی ‏ | آشنایی و برقراری ‏ | آشنایی با دانش‌آموزان و برقراری ارتباط اولیه. اجرای پیش‌آزمون. توضیح مختصر در گام اول ‏ | الگودهی شناختی شرح دادن یا الگوسازی یک تکلیف درحالی که مراحل مربوطه با صدای بلند بیان می‌شوند. ابتدا به کودکان یاد داده شد که با صدای بلند صحبت کنند. سپس روانشناس الگوهای متناسب با رفتار را با صدای بلند بیان می‌کرد و همان الگوها را هم‌زمان با گفتار بلند انجام می‌داد» درحالی که کودک مشاهده‌گر این عمل بود. گام دوم راهنمایی آشکار یا ] در این مرحله درحالی‌که آموزش‌دهنده خود تعلیمی‌ها را با صدای بلند ارائه می‌داد کودکان آن‌ها را انجام می‌دادند یعنی کودک رفتار متناسب با گفتار بلند را انجام می‌داد. درواقع آموزش‌دهنده به‌طور کلامی رفتار کودک را جهت داده و راهنمایی گام سوم | خود هدایتی آشکار | کودکان.در«خین "انجام تکالیف با طذای:بلند.خود تعلیمی‌ها را که در مرحله اول و دوم یاد گرفته بودند تکرار می‌کردند» یغنی در این مرحله کودک رفتار متناسب با گفتاز را درخالی‌که*با صدای بلند بیاق*می‌کرد انتجام. می‌داد. به‌عبارت‌دیگر کودک بیانات پیشین,مربی راالگوسازی کرده و.هم‌زمان با آن درگیر رفتار مناسب می‌گردید. گام خود هدایتی آشکار | ابتدا مربی" زفتار«متناسب را انجام"می‌داذ و همراه با آن اظهارات مربوط به خود چهارم محوشده تعلیمی کلامی رانتجّوا می‌کرد.و سین همان عمل توسط کودک انجام می‌گرفت. گام پنجم | خود تعلیمی یا مرب دستور دادن به خود را به‌صورت ناآشکار را همراه با علائم رفتار و توقف‌هایی کلامی پنهان (گفتار: . از فکر کردن مانند بالا پرزدن چشم‌ها لمس کردن چانه و ... انجام داده و سپس درونی) کودک در حین انجام تکالیف از زبان درونی آسّتفاده می‌کرد (گفتار درونی). پایانی ارزیابی نهایی اجرای»«پس آزمون «بر. روی افراد شترکت‌کننده و تقدیر و تشکر از آنان به خاطر در هر یک از مراحل, مهارت‌هایی که در تکلیف‌ها به کودک آموزش داده می‌شود به شرح زیر بود (شاپیرو و کول ۱۹۹۶): مهارت ۱ | تعریف مشکل من چه کار باید بکنم؟ مشکل من چیست؟ مهارت ۲ | رویکرد مشکل خوب من باید به این مسئله بیشتر توجه کنم, من باید منظم باشم؛ فهازت ۳ | تمرکز از اتوشته پیدا کردن راه‌حل‌های صحیح. مثل من باید کتاب‌هایم را توی قفسه بگذارم؛ مهارت ۶ | اظهارات کنار آمدن | مثل این روش درست نیست» این کار غلط است» من باید راه‌حل دیگری پیدا کنم؛ مهارت ۵ | تقویت خود این خیلی خوب است. من واقعا کارم را خوب انجام دادم حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... جدول شماره ۳۲. آزمون تحلیل کوواریانس اثربخشی خود تعلیمی کلامی بر بازداری نشان داد 7 محاسبه شده برابر ۱/۰۰ بود که در جدول شماره ۳. آزمون تحلیل کوواریانس اثربخشی خود تعلیمی کلامی بر حافظه فعال نشان داد ۳ محاسبه شده به ترتیب برابر ۰/۰۹ و جدول شماره ۶. آزمون تحلیل کوواریانس اثربخشی خود تعلیمی کلامی بر تغییر آمایه حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... نشده است؛ اما به نظر می‌رسد تأثیر این روش بر این مدل فرض بر این است که رشد گفتار مسبوق می‌آورد که زبان به درون فرد (خویشتن) با ز گشعه محیط) و رفتار خود را داشته باشد و کودکان مبتلا بهبود در حافظه فعال و تغییر آمایه بوده است و علاوه بر این با توجه به اینکه این پژوهش در حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... حسن غریبی, زلیخا قلی‌زاده و عیسی حکمتی: اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان ... 67 از نا 62 0 7 /ان نع دنا اد 5۰ گنای :۹۳۵۳۵ 176۷ [۵ ۵۲ .77.۳ ,۳۳60۵ بش۸ ,2/0366 6۰ آ۱ 1۵۵۵ 0۳۵ و۵۱ ۵۲۹۵۳ط ۰( ) لت ,0۵6 6 .3۳.5 ,5۳۵0200

هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آموزش خودتعلیمی کلامی بر کارکردهای شناختی کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی بود. بدین منظور 40 کودک مبتلا به این اختلال، از بین مراجعین مراکز روانشناختی شهر سنندج به صورت هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 12 جلسه آموزش خودتعلیمی دریافت کرد، در حالی که گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. قبل و بعد از مداخله، پرسشنامه علایم مرضی کودک (CSI-4)، آزمون دسته بندی کارتهای ویسکانسین(WCST)، آزمون رنگ-واژه استروپ نسخه ویکتوریا، آزمون فراخنای حرف–رقم روی هر دو گروه اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که خودتعلیمی کلامی بر بهبود بازداری (زمان واکنش و خطا)، حافظه فعال کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی تأثیر معناداری(001/0#,

355734

حجم نمونه پژوهش ۳۱۶ نفر از دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهرستان رباط کریم؛است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. پژوهش از نوع مطالعه کمی همبستگی است. ابزاز «آیسنک» و پرسش‌نامه ۱۳ سوّالی «امید» اشنایدر است. داده‌ها بر اساس آزمون خی‌دو و آزمون ؛ مستقل تحلیل شد. یافته‌ها حکایت از آن دارد که پسران بیش از دختران وارد ارتباط با جنس مخالف می‌شوند. همچنین ارتباط با جنس مخالف با افزایش ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری» روان گسسته گرایی» برون گرایی» و کاهش امید. همبسته است. يافته دیگر اینکه شدت روان‌گسسته‌گرایی در افرادی که ارتباط جنسی را تجربه کرده‌اند بیشتر است. ۹.۲ راما سم #لرآی سال هشتم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۶ رابطه با جنس مخالف و دوستی‌های پیش از ازدواج» و علل و پیامدهای آن. موضوعاتی است که در سال‌های اخیر مطمح نظر قرار گرفته است. با وجود مغایرت‌های فرهنگی و اجتماعی با این پدید» یافته‌های اخیر از گسترش نامحسوس این روابط در بین جوانان و حتی نوجوانان حکایت دارد. در بررسی قریب ۸۰۰۰ دانش‌آموز شهرهای گوناگون و ۱۳۰۰ دختر ساکن در خوابگاه‌های دانشجویی در شهر تهران» ۳۰ تا ۷۰ درصد از پاسخ گویان اظهار کرده‌اند که با جنس مخالف ارتباط صمیمانه داشته و قرار عاشقانه گذاشته‌اند. این در حالی است که دوستی با جنس مخالف در ایران» که دارای فرهنگ ریشه‌دار دینی است» پذیرفتنی نیست (گلزاری» ۱۳۸۶). برخی یافته‌های اخیر آمارهای بالاتر را هم گزارش داده‌اند. پژوهش رجبلو و اصغری (۱۳۸۹) نشان می‌دهد که ۷۲/۳ درصد از شرکت‌کنندگان, تجربه ارتباط با جنس مخالف را داشته‌اند که ۲۹/۱ درصد آنها دوستی‌های چندگانه راببطه با جنس مخالف ارتباطی است غیر از ازدواج» عقد و نامزدی رسمی و نیز ارتباطی خارج از حد همکلاسی؛ همکاری و یا آشنایی معمولی در فامیل؛ رابطه‌ای است عاطفی و صمیمانه که معمولا دور از چشم خانواده صورت می‌پذیرد و از ارتباط غیرحضوری تا ارتباط جنسی را شامل می‌شود (رفاهی و ن روابطی عمدتا به انگیزه تفریح و سرگرمی, همراهی و معاشرت بدون مسئولیت ازدواج؛ افزایش منزلت اجتماعی, جامعه‌پذیری» تجربه جنسی» صمیمت. تعیین و انتخاب همسر صورت ازدواج ابتدا با انگیزه دوستی عاطفی شروع شاه به‌تدریج» به روابط جنسی کشیده می‌شود (رگشروس (868۶) و یوکر (ممامهتآ) ۱ ص ۷۲٩ وانگ (۱72۵08) و هسو (1190)» ۲۰۰۹). بسیاری از پژوهش‌های داخلی نشان می‌دهد که اهداف جنسی -احساسی, بیشترین سهم را در تبیین رابطه پسر و دختر ایفا می‌کند و اهداف عقلانی نقش کم‌رنگی در تبیین روابط دختر و پسر دارد (خواجه‌نوری و دل‌آورن ۱۳۹۱؛ دل‌آور و احمدی, ۱۳۹۱؛ یعقوب‌خوانی و فتحی‌اقدم» ۱۳۹۱؛ روابط پیش از ازدواج در فرهنگ غرب پیشینه کوتاهی دارد. پیش از ده اول قرن بیستم» دختر و پسر برای ازدواج همدیگر را می‌دیدند و چند جلسه با هم صحبت می‌کردند و والدین در بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۵۳ ازدواج فرزندان نقش پررنگی ایفا می‌کردند (کب (الاه))» ۲۰۰۱). اما به‌تدریج» فرهنگ لیبرالی و لذت‌گرایی گسترش پیدا کرد و دین, امری فردی و نگرشی حداقلی پیدا نمود (بوگارات (8082:1) و همکاران, ۲۰۰۷). نوجوانان با تصاویر و پیام‌های جنسی از رادیو تلویزیون» اینترنت و فیلم‌ها بمباران شدند (رگنروس و یوکر ۲۰۱۱ ص‌41). فرهنگ غالب این شد که روابط جنسی پیش از ازدواج نه‌تنها بد نیست. بلکه قابل قبول و طبیعی است (الهگ (1۳80)» ۲۰۰۹). هاردیسگ و جانکس (۲۰۰۳) در این باره معتقدند: در سال ۱۹۹۹ بیش از ۷۵ درصد آمریکاییان اعتقاد داشتند که رابطه جنسی پیش از ازدواج» امری زشت و مذموم است. اما تنها چند سال بعد نگرش آنها تغییر فاحشی کرد» به‌گونه‌ای‌که در دهه ۱۹۸۰ تنها ۳۳ درصد از آمریکاییان معتقد بودند که رابطه پژوهش‌های متعددی نشان می‌دهد که روابط جنسی پیش از ازدواج» سلامت نوجوانان و جوانان را به مخاطره می‌اندازد. بیمارهای مقاربتی» ایدز بارداری ناخواسته» سقط جنین» مرگ‌ومیر مادران؛ و استفاده از مشروبات الکلی از پیامدهای این ارتباط است (بس (80) و باسل (82961)» ۲۰۱۳).مطالعه «مرکز ملی بهداشت» با نمونه 1۵۰۰ تن از نوجوانان مدارس راهنمایی و دبیرستان‌های سراسر ابالات متحده نشان می‌دهد که رابطه جنسی پیش از ازدواج نقش مهمی در ایجاد افسردگی و اقدام به خودکشی در نوجوانان آمریکایی ایفا می‌کند (رکتور (1۵0۱۶) و همکاران, ۲۰۰۳). سابیا (0ا80) و ریس (۵۵۵) (۰۲۰۰۹ ۲۰۱۱) نشان دادند که پرهیز از روابط قبل از ازدواج تأثیر قابل توجهی در موفقیت تحصیلی و فارغ‌التحصیل شدن دختران دارد. رگنروس و یوکر (۲۰۱۱) عوارض احساسی روابط پیش از ازدواج را بسیار آسیب‌زا توصیف می‌کند. احساس گناه» پشیمانی, نفرت از خود نشخوار فکری, کاهش اعتماد به نفس, احساس استفاده شدن توسط دیگری, احساس کم‌ارزشی و تحقیر خود. ناراحتی و احساس گلاه از دروغ گفتن و یا پنهان کردن روابیط جنسی از خانواده, اضطراب شدید از برقراری رابطه و نگرانی بیش از حد در خصوص نقش جنسیتی و روابط و زندگی آینده از جمله این عوارض است. پژوهش‌های داخلی هم نتایجی مشابهی را گزارش کرده‌اند. اختلالات هیجانی و عاطفی,» برداشت منفی از ظاهر خود» تحریف هویت, ضعف در شکل‌گیری هویت دینی و هدفمندی زندگی» گرایش به مصرف الکل و مواد مخدر, افت تحصیلی, افزایش خشونت. ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مانند ایدز وادارشدن به ازدواج‌های زود هنگام» درگیری‌های خانوادگی. بی‌علاقگی به ازدواج و بالا رفتن سن آن, سردرگمی در تعاملات جنسی و بی‌اعتمادی به جنس 0 روا مس رن + سال هشتم؛ شماره دوم تابستان ۱۳۹ مخالف, ایده‌آل‌گرایی در انتخاب همسر, سرد مزاجی نسبت به همسر و افزایش نرخ طلاق در بین زوجین» افزایش جرم و روابط نامشروع» دگرگونی الگوی رفتاری و رفتارهای نمایشی به‌منظور جذب جنس مخالف, افزایش مصرف‌گرایی به منظور بهبود پوشش و ایجاد کشش جنسی» هدر رفتن یرو و وقت و نوآوری جوانان از پیامدهای این ارتباطات ذکر شده است (رجبلو و اصغری,» ۱۳۸۹؛ گلزاری, در آموزه‌های دینی, برخورداری از روابط پیش از ازدواج (اعم از روابط جنسی و عاطفی) تأکید شده است: «محصنین غیرّ مسافحین و لا ممّخذی أخدان» (مائده: ۵)؛ پاک‌دامن باشید, خود را به زنا نبالایید و دوست پنهانی و نامشروع نگیرید. از مقدمات نامشروع روابط جنسی پیش از ازدواج (ازجمله دوستی با جنس مخالف) به منظور اجتناب از ارتکاب روابط جنسی نامشروع نهی شده‌ااست. الا تقربوا الّنی اه کان فاحشّه و سا سبیلا» (اسرا: ۳۲)؛ نزدیک زنا نشوید که کار بسیار زشت و راهی ناگوار است. منطق دین در یک کلام خلاصه می‌شود: «من تسرّع الی الشهوات تسرّع|لیه الافات»؛ کسی که به سوی شهوات بشتابد آسیب‌ها به استقبال او می‌شتابند (آمدی» 3ص ۳*۶). امام رضا» برخی از پیامدهای اجتماعی روابط جنسی را برمی‌شمارد: «زنا حرام شده است. به خاطر مفاسدی مانند قتل و خون‌ریزی,» از بین رفتن نسب‌ها فساد مواریث. ترک سرپرستی و تربیت اطفال, و مفاسد دیگر» (حرعاملی, ۶۰۹اق» ج ۲۰ ص۳۰۹). در روایت دیگری سه پیامد فردی این‌گونه روابط ذکر شده است: «ارزش انسان زایل می‌گردد؛ نابودی و مرگ را جلو می‌اندازد؛ رزق را از بین می‌برد» (همان). امام صادق» آسیب‌های جسمانی» روانی و معنوی این‌گونه روابط جنسی را در قالب تمثیل زیبایی ترسیم نموده‌اند. «اگر پرنده هم به زنا آلوده شود همه پر و بالش می‌ریزد)؛ یعنی از هویت خود خارج می‌شود (همان). پژوهش‌ها عوامل فردی, خانوادگی, فرهنگی و اجتماعی گوناگونی را برای شکل‌گیری روابط پیش از ازدواج ذکر کرده‌اند (بوگارات و همکاران, ۲۰۰۷؛ گوتیرز (0086۲۲۵2) و همکاران» ۲۰۱۰ اولادپو و فایمی» ۲۰۱۱). پژوهش‌های اخیر حکایت از آن دارد که شخصیت به عنوان یک عامل فردی» در رفتارهای پرخطر نقش مهمی دارد (باقری و همکاران» ۱۳۹۰). نوجوانانی که ورگیر روابط قبل از ازدواج نمی‌شوند ویژگی‌های شخصیتی کارآمدتری دارند و به دنبال کسب موفقیت بیشتر در زندگی هستند (رکتور و همکاران, ۰۲۰۰۵ ص ۲؛ میدلتون (۸/:4410100) و همکاران؛ ۳ علاوه بر این» خودداری جنسی- به احتمال زیاد- موجب پرورش صفات برجسته و بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۵۵ شخصیت مثبت می‌گردد (رکتور و همکاران؛ ۲۰۰۵) و ضعف ویژگی‌های شخصیتی مانند ضعف کارآمدی, اراده و تصمیم‌گیری می‌تواند منجر به شکل‌گیری روابط پیش از ازدواج گردد (وانگ (08ه/۷) و همکاران؛ ۲۰۰۹). یعقوب حوآلی و فتحی‌اقدم (۱۳۹۱) نشان دادند که افرادی که در روابط با جنس مخالف مورد سواستفاده و خشونت عاطفی قرار می‌گیرند- به ترتیب - دارای بیشترین ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی» باز بودن به تجربه» روان‌رنجوری و توافق هستند. این یافته با یافته‌های هلر (1100107) و همکاران (۲۰۰۶) همخوان است که دریافتند روان‌رنجوری و هیجان‌های منفی با کیفیت رابطه مرتبط است. عده‌ای از تحقیقات جدیدتر نیز به این مطلب اذعان دارند که ابعاد شخصیتی روان‌رنجور خویی» بازبودن به تجربه و موافق بودن, با تعامل‌های منفی در ارتباط است (یعقوب‌خوانی و فتحی‌اقدم» ۱۳۹۱). یافته پژوهش /حمدی و همکاران (۱۳۹۱) نشان می‌دهد که دوستی اینترنتی با ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری و توافق رابطه منفی دارد و با ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی» گشودگی به تجربه و وظیفه‌شناسی رابطه مثبت و معنادار:دارد. حامدی و همکاران (۱۳۹۱) دریافتند که ضعف تمایزیافتگی با افزایش مشکلات بین‌فردی"تا"غیار همجنس رابطه دارد و بین خرده‌مقیاس‌های بالابودن واکنش هیجانی» بریدگی عاطفی و آمیختگی. با افزایش مشکلات ارتباط با جنس مخالف رابطه معناداری وجود دارد. یکی از سرمایه‌های اساسی انسان «امید» است. «امید» فرایندی شناختی است که افراد به وسيله آن اهداف خود را تعیین می‌کنند» راه‌کارهایی برای رسیدن به آن خلق می‌کنند و انگیزه لازم برای اجرای آن راه‌کارها ایجاد می‌کنند (اشنایدر (80(40) و شان (80000)» ۰۲۰۰۷ ص ۲۵۷). از منظر جهان‌بینی توحیدی, (امید» تحفه‌ای الهی است که چرخ زندگی را به گردش واداشته و تلاش و انگیزه را در انسان مضاعف می‌کند (مجلسی, ۶۰۶ اق» ج ۱۶ ص۳۲۹). رکتور و همکاران (۲۰۰۵) دریافتند نوجوانانی که از روابط قبل از ازدواج دوری می‌کنند جهت‌گیری بهتر و امید بیشتری به موفقیت در آینده دارنا. رگنروس و یوکر (۲۰۱۱) نگرانی بیش از حد درباره نقش جنسیتی و روابط آینده را از پیامدهای ارتباطات قبل از ازدواج به‌شمار می‌آورند. /پونته (۸00/۵) و همکاران (۲۰۱۲) معتقدند: افزایش امید و توجه به آرزوهای آینده در کاهش رابطه جنسی موثر است. یافته‌های موسوی (۱۳۹۱) نشان می‌دهد که از منظر آموزه‌های اسلامی, ناامیدی نسبت به آینده با رابطه با جنس مخالف همبسته است و ضرورت دارد که مهارت‌های لازم برای ایجاد امید در نوجوانان پدید آید. خوانساری و سلیمانی (۱۳۹۰) دریافتند افرادی که وارد این‌گونه روابط می‌شوند احتمالا نگرش بدبینانه‌ای به آینده و ارتباطات خود پیدا خواهند 7 روا مس ؛ رن » سال هشتم؛ شماره دوم تابستان ۱۳۹۶ کرد. در نتیجه» احساس خوش‌بختی و خوش‌بینی» انعطاف‌پذیری» و عزت‌نفس کمتری خواهند داشت. بررسی‌های متعدد انجام گرفته به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان ایرانی» کمتر به نقش ویژگی‌های شخصیتی و امیدواری در روابط قبل از ازدواج پرداخته است. بنابراین» هدف این پژوهش بررسی ویژگی‌های شخصیتی و امید به زندگی دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف و درصدد پاسخ به این پرسش‌هاست که ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف با دانش‌آموزان بدون ارتباط چه تفاوتی دارد؟ امید به زندگی دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف با دانش‌آموزان این پژوهش از نوع کمی همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون 1 مستقل» و آزمون «خی‌دو» استفاده شد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه شهرستان رباط کریم تهران است. حجم نمونه پژوهش ۳۱۹ نفر (۱۹۰ نفر دختر و ۱۲۹ پسر) است که با استفاده از روش ؛نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی به‌دست آمد؛ به این صورت که ابتدا یک بخش از شهرستان مذکور انتخاط گردید و سپس از بین دبیرستان‌های موجود. ۸ دبیرستان دخترانه و پسرانه انتخاب شد. پرسش‌نامه‌ها به شرکت‌کنندگان ارائه گردید. توضیحات لازم به آنها داده شد. داده‌ها جمع‌آوری گزدید و داده‌ها با استفاده از نرم افزار ۶095 تجزیه و تحلیل شد. ابزارهای استفاده شده عبارتند از: مقیاس ارتباط با جنس مخالف: این پرسش‌نامه که توسط گلزاری (۱۳۸۵) ساخته شده است.» وضعیت ازتباط او شدت آن را می‌سنجد. منظور از «وضعیت ارتباط» یکی از چهار حالت ذیل است: هم اکنون ارتباط دارم؛ قبلا داشته‌ام و اینک ندارم؛ به یک نفر علاقه دارم که نمی‌داند؛ و به کسی علاقه یا با کسی ارتباط اندارم. در تحقیق مذکور دو دسته اول دارای ارتباط و دو دسته دوم عدم ارتباط در نظر گرفته شده است. شدت ارتباط به عوامل ذیل بستگی دارد: سن شروع اولین رابطه, تعداد کسانی که از آغاز ارتباط تا کنون با آنها دوست بوده است» همزمانی رابطه با چند نفر» مرحله پیشرفت رابطه از آشنایی ساده تا برقراری رابطه جنسی, انگیزه ادامه رابطه و سطح پنهان‌کاری. در این پژوهش, «رابطه عمیق» به رابطه جنسی کامل يا تماس‌های جسمی طولانی مدت اطلاق می‌گردد و «رابطه سطحی» به ارتباطات غیرحضوری تا ارتباط جسمی کوتاه‌مدت اطلاق می‌شود. پرسش‌نامه دارای ۱۳ ماده است که با همین گویه‌ها و محتوا تنظیم شده است. این پرسش‌نامه روی بیش از ۵۰۰۰ دانش‌آموز دبیرستانی و ۳۰۰۰ بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۵۷ دانشجوی دختر و پسر اجرا شده است. ضریب آلفای کرونباخ بین ۰/۷۵ تا ۰/۹۳ به‌دست‌آمده و اعتبار محتوا ملاک و سازه آن در تحقیقات گوناگون در حد مطلوبی ثابت شده است. همبستگی با مقیاس عمل به باورهای دینی در گروه نوجوانان دبیرستانی در سطح ۰/۰۱ منفی و معنادار (۰/۵۱-ح) مقیاس شخصیتی آیسنک: پرسش‌نامه شخصیت ی آیسنک در سال ۱۹3۳ به‌منظور سنجش برخی از ویژگی‌های شخصیتی مانند برون‌گرایی,» روان‌آزرده گرایی» و روان‌گسسته‌گرایی ساخته شد. خرده‌مقیاس‌ها شامل سه ویژگی شخصیتی مذکور به همراه خرده‌مقیاس دروغ‌سنج است. پرسش‌نامه دارای دو سطح بزرگ‌سالان و کودکان - نوجوانان است که سطح بزرگ‌سال آن ۰٩ سوالی است که با پاسخ «بلی» یا «خیر» جواب داده می‌شود (فتحیآشتیانی» ۱۳۸۸ ص۱۲۳).آیسنک آن را بر روی گروه واحد در دو زمان متفاوت اجرا نمود و اعتبار و روایی آن را به‌دست آورد. ضریب اعتبار درونی (آلفای کرونباخ) برای مردان؛ روان‌گسستگی ۸ برون‌گرایی ۰/۹4۰ نوروزگرایی ۰/۸۸ و دروغ ,۰/۸۲ به‌دست آمده و برای زنان روان‌گسستگی ۰/۷۹ برون‌گرایی ۰/۸۵ نوروزگرایی ۰/۸۵ و دروغ ۷۸/۹۲ به‌دست آمد. همچنین با روش «بازآزمایی» به فاصله یک ماه بر روی یک نمونه ۲۳۰ نفقری, ضریب همبستگی به شرح ذیل گزارش شد: برای مردان روان‌گسستگی ۰/۷۷ برون‌گرایی ۰/۸۳ نوروزگرایی ۹ و دروغ ٩ به‌دست آمد.ه و برای زنان» روان‌گسستگی ۰/۸۱ برون‌گرایی ٩۸/» نوروزگرایی ۷۱ و دروغ ٩ به‌دست آمد (فتحی‌آشتیانی» ۰۱۳۸۸ ص۱۲۳ به نقل از آیسنک (5(8000)» ۱۹۷۵). در نمونه ایرانی» ضریب اعتبار با روش «بازآزمایی) به فاصله دو ماه به شرح ذیل گزارش شده است: روان‌گییستنگی ۲ برون‌گرایی ۰/۹۲ نوروزگرایی ۰/۸۹ و دروغ ۸ (فتحی آشتیانی» ۰۱۳۸۸ مقیاس «امید» اشنایدر: یک پرسش‌نامه خود گزارشی است مشتمل بر ۱۲ سوال که توسط اشننایدر و همکاران در سال ۱۹۹۱ ساخته شد. این مقیاس شامل دو خرده‌مقباس گذرگاه (گذرگاه‌ها مسیرها و راه‌های گوناگون را برای رسیدن به هدف مشخص می‌سازد) و انگیزش (تصمیم برای رسیدن به هدف) است (اشنایدر و همکاران» ۱۹۹۱). پاسخ‌ها پیوستاری» از کاملا غلط تا کاملا درست است. این پرسش‌نامه در بین دانش‌آموزان دختر در تهران توسط گلزاری (۱۳۸۵) اعتباریابی شده است. پایایی این پرسش‌نامه با روش «همسانی درونی» (آلفای کرونباخ) ۰/۸۹ گزارش شده است. مقیاس «امید)» با مقیاس‌هایی که فرایند: روان‌شتاختی را می‌سنجد همبستگی بالایی ذارد. مقیاس «امین) بهمیزان :1/0 تا 0۸ رها : سار » سال هشتم؛ شماره دوم قابستان ۱۳۹4 ۰ با مقیاس خوش‌بینی شییر و کارور همبستگی دارد. همچنین نمرات این مقیاس با مقیاس افسردگی بک همبستگی منفی دارد. علاوه بر آن» روایی محتوای این مقیاس به تأیید متخصصان بالینی جدول ۱» توزیع فراوانی درصد دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف به همراه نمایج آزمون «خی‌دو) را نشان می‌دهد. نتيجه آزمون «خی‌دو) (۰>۰۶- ۳ ,۴-۱ ,۳/4۹۶ ۲() نشان می‌دهد که اختلاف فراوانی‌های مشاهده شده بین پسر و دختر در ارتباط با جنس مخالف معنادار است. مقایسه فراوانی‌ها و درصدها نشان می‌دهد که از بین ۳۱۹ نفر شرکت‌کننده» ۱۷۶ نفر معادل ۵۵ درصد از دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف بوده‌اند. از بین ۱۳۹ دانش‌آموز پسر ۷۸ نفر (معادل ۲٩ دژّصد) دارای ارتباط با جنس مخالف بوده‌اند و از بین ۱۹۰ دانش‌آموز دختر 3٩ نفر (معادل ۵۰/۵ جدول ۱. توزیع فراوانی درصد دانش‌آموزان دارای ارتباط با جنس مخالف به همراه نتایج آزمون «خی‌دو» جدول ۲ میانگین نمرات خرده‌مقیاس‌های شخصیت و مقیاس «امید» را در دانش‌آموزان دارای رابطه وبدون,رابطه با جنس مخالف نشان می‌دهد. بر اساس این جدول میانگین نمرات برون‌گرایی دانش آموزانی که با جنس مخالف رابطه داشته‌اند, بالاتر از میانگین نمرات دانش‌آموزانی است که رابطه نداشته‌اند (۳-۰>۰/۰۵). همچنین میانگین نمرات روان‌رنجوری دانش‌آموزانی که با جنس مخالف رابطه داشته‌اند بالاتر از میانگین نمرات دانش‌آموزانی است که رابطه نداشته‌اند (0-۰>۰/۰۰۱). نیز میانگین نمرات روان‌گسسته‌گرایی دانش‌آموزانی که با جنس مخالف رابطه داشته‌اند بالاتر از میانگین نمرات دانش‌آموزانی است که رابطه نداشته‌اند (۳-۰>۰/۰۰۱). میانگین نمرات امید به زندگی هم در دانش‌آموزانی که با جنس مخالف رابطه داشته‌اند پایین‌تر از میانگین بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۵۹ جدول ۲. آزمون میانگین متغیرهای گوناگون بین دو گروه دارای رابطه و بدون رابطه (آزمون ۲) جدول ۳ میانگین نمرات خرده‌مقیاس‌های شخصیت و مقیاس امید را در دانش‌آموزان دارای رابطه جنسی کامل یا تماس‌های جسمی طولانی مدت و دانش‌آموزان دارای روابط سطحی با جنس مخالف (اعم از ارتباطات غیرحضوری تا ارتباط جسمی کوتاه‌مدت) را نشان می‌دهد. بر اساس این جدوّل: میانگین نمرات روان‌گسسته‌گرایی نی که روابط جنسی کامل یا تماس‌های جسمی طولانی مدت با جنس مخالف داشته‌اند بالاتر از میانگین نمرات دانش‌آموزانی است که روابط سطحی با جشن مخالف داشته‌اند (۳-۰>۰/۰۵). اما بین میانگین دیگر خرده‌مقیاس‌های شخصیت و مقیاس «امید» در دو جدول ۳. آزمون میانگین متغیرهای گوناگون بین دو گروه دارای رابطه عمیق و رابطه سطحی (آزمون 7) یافته اول پژوهش حکایت از آن دارد که ۱۷۶ نفر از مجموع ۹ دانش‌آموز (معادل ۵۵ درصد)» با جنس مخالف ارتباط داشتند که ۷۸ دانش‌آموز پسر (معادل ۲٩ درصد پسران شرکت‌کننده) و ۹۹ پ رها : سل رل » سال هشتم: شماره دوم؛ تابستان ۱۳۹ دختر (معادل ۵۰/۵ درصد دختران) بودند. بنابراین» به نسبت» پسران بیش از دختران وارد ارتباط با ن مخالف می‌شوند. این یافته با پژوهش‌های اولسدال (010401) و راتمم ی (عمدق (۲۰۹)» آلی ریق (۸16800) (۲۰۰۸) زاده محمدی و احملآبادی (۱۳۸۷) و دل‌آور و احمدی (۱۳۹۱) که ارتباط با جنس مخالف را تجربه کرده‌اند- به ترتیب -دارای ویژگی‌های شخصیتی که با جنس مخالف ارتباط دارند یا در گذشته ارتباط روان‌رنجوری» روان‌گسسته‌گرایی» و برون‌گرایی بالاتری هستند. این یافته با نتایج بسیاری از پژوهش‌های خارجی (رکتور و همکاران» ۲۰۰۵؛ میدلتون («۸/:441010) و همکاران؛ ۲۰۱۳ وانگ و همکاران, ۶۲۰۰۹ هلر و همکاران, ۲۰۰۶) و پژوهش‌های داخلی (یعقوب‌خوانی و فتحی‌اقدم, ۱۳۹۱؛ حامدی و همکاران؛ ۱۳۹۱) و با پژوهش /حمدی و همکاران (۱۳۹۱)» در خصوص ویژگی برون‌گرایی افزاد دارای دوستی اینترنتی همسویی دارد. يافته مذکور را می‌توان چنین تبیین کرد: افرادی که ویژگی‌های شتخصیتی کارآمدتری دارند رفتارهای سنجیده‌تری دارند و به دنبال موفقیت بیشتر در زندگی هستند و از رفتارهای پرمخاطره اجتناب می‌کنند (رکتور و همکاران, ۰۲۰۰۵ ص۲؛ میدلتون و همکاران, ۲۰۱۳). بعکس, ضعف ویژگی‌های شخصیتی مانند ضعف کارآمدی, اراده و تصمیم‌گیری تواکطلدین ها فردی را کاهش می‌دهد و می‌تواند موجب رفتارهای پرخطر, ازجمله روابط پیش از ازد دواج گر دد (وانگ و همکاران» ۲۰۰۹). در روایت شریفی از حضرت علی» وارد شده است «کسی که ای نفس داشته باشد شهوات در نزدش حقیر خواهد بود» (مجلسی. یج ۱۷ ص۷۸). از سوی دیگر خودداری از این‌گونه روابط به احتمال زیاده موجب پرورش صفات شخصیت مثبت می‌گرده و احساس کارآمدی را در انسان تقویت می‌کند (رکتور و همکاران؛ ۰۲۰۰۵ ص!۳) و بعکس. رو آوردن به روابط پیش از ازدواج صفات شخصیتی مثبت را از بین می‌برد و آسیب‌های شخصیتی و روانی گوناگونی به‌بار می‌آورد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احساس گناه نفرت از خود. نشخوار فکری, کاهش اعتماد به نفس, احساس کم‌ارزشی و تحقیر خود. از پیامدهای چنین ارتباطی است (رگنروس و یوکر ۰۲۰۱۱ ص ۱۳۷). روایات منقول از امیرالمژمنین علی*: گویای این مطلب است: «کسی که از شهوتش پیروی کند نفسش سالم نمی‌ماند اراده‌اش ضعیف خواهد شد؛ از سیر رشد و تکامل بازمی‌ماند و دایم آسیب‌دیده و بیمار خواهد بود» (آمدی, ۱۳۹3 ص۳۰۵ بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۱٩ یافته دیگر پژوهش آن است که دانش‌آموزانی که ارتباط با جنس مخالف را تجربه کرده‌اند امید کمتری دارند. بعکس, دانش‌آموزانی که با جنس مخالف ارتباط ندارند امید بیشتری دارند. این یافته با نتایج پژوهش‌های رکتور و همکاران (۲۰۰۵) یوکر و رگنروس (۲۰۱۱)» /پوشه و همکاران (۲۰۱۲)» خوانساری و سلیمانی (۱۳۹۰) همخوانی دارد. از منظر آموزه‌های اسلامی هم ناامیدی نسبت به آینده با روابط با جنس مخالف همبسته است (موسوی, ۱۳۹۱). همچنین در روایتی از پیامبر اکرم#* وارد شده است: «امید و ترک شهوت با یکدیگر همبسته‌اند» (ررک: ابوفراس» ۰۱۳۷۹ ج ۵ یافته دیگر پژوهش نشان می‌دهد: دانش‌آموزانی که ارتباط عمیق (ارتباط جنسی یا تماس طولانی جسمی) با جنس مخالف را تجربه کرده‌اند در ویژگی شخصیتی روان‌گسسته‌گرایی؛ نمره بالاتری نسبت به دانش‌آموزانی که ارتباط سطحی را تجربه کرده‌اند دارند. این یافته با نتایج بسیاری از پژوهش‌های خارجی (رکتور و همکاران, ۲۰۰۵ ص* میدلتون و همکاران؛ ۲۰۱۳؛ وانگ و همکاران, ۲۰۰۹؛ هلر و همکاران. ۲۰۰۶) و پژوهش‌های داخلی (یعقوب خوانی و فتحی‌اقدم» ۱ حامدی و همکاران» ۱۳۹۱) همسویی دارد. افرادی که به سمت روان‌گسسته گرایی«گراتش دارند افرادی منزوی» بی‌احساس, تکانشی, خودمحور, پرخاشگر, سخت‌دل و با آداب اجتماعی در تضادند (فتحی‌آشتیانی» ۰۱۳۸۸ ص ۱۳۲۵). این یافته با منابع دینی همسویی دارد. «زنا عمر انسان را کم می‌کند. ارزش انسان را زایل می‌کند و عذاب الهی را نزدیک می‌نماید و صاحبش را خوار و ذلیل و نامیمون می‌گرداند» (مجلسی» ۶۰۶ اق» ج ۷۹ ص۲۲). بر اساس نتایج پژوهش مذکور و بسیاری از پژوهش‌های داخلی و خارجی, خودمهارگری جنسی تنها راه مطمئن برای جلوگیری از آسیب‌های روابط پیش از ازدواج است. نتایج آموزش‌های ۵ ساله خودمهارگری جنسی و ارائه مهارت‌های لازم در مدارش جنوّتب لوییزیانای مرکزی» نشان می‌دهد که خودمهارگری جنسی تا زمان ازدواج (/۸17۸) نتایج ارزشمندی برای نوجوانان داشته است (یو (۷۵0)» ۲۰۰۶). کلسون (۲۰1۹۰۵) (۲۰۰۳) نقشش پای‌بندی مذهبی را در بازداری جنسی بااهمیت می‌داند و معتقد است: نوجوانان باید بیاموزند که آنها برگزیدگان خدا هستند و باید او را ستایش کنند و از نعمت‌هایش به درستی لذت ببرند. اگر جنبه‌های اخحلاقی نادیده گرفته شود و رابطه جنسی به عنوان تفریح و سرگرمی در نظر گرفته شود ما نسلی بدون عزت‌نفس و بدون توجه به حدود و مرزها پرورش خواهیم داد و در آینده باید منتظر نارضایتی» افسردگی و حتی خودکشی باشیم. ۰.۳ روا مس رن + سال هشتم؛ شماره دوم تابستان ۱۳۹4 یافته‌های پرکینز (۵۶ه۳) و همکاران (۲۰۰۲) نشان می‌دهد که کاهش رفتارهای پرخطر جنسی در نوجوانان مبتنی است بر: ۱. تقویت پای‌بندی دینی نوجوانان به آموزه‌های دینی؛ ۲. حمایت و نظارت والدین از نوجوانان؛ ۳. برقراری ارتباط عاطفی مثبت با نوجوانان؛ ۶. تجارب مثبت در مدرسه. پژوهش به عمل آمده نشان می‌دهد که مداخلات آموزشی در خصوص خودمهارگری جنسی قبل از ازدواج در مدارس و دانشگاه‌ها موجب ارتفای دانش و درک صحیح و افزایش خود کارآمدی نوجوانان می‌گردد و آسیب‌ها را کاهش می‌دهد. نجا رکولا یی و همکاران (۲۰۱۳) و گلییو (0ناه0) و همکاران (۲۰۱۳) معتقدند: خویشتن‌داری جنسی تا زمان ازدواج بهترین راه پیش‌گیری از آسیب‌های روابط جنسی (مشل ایدز) است. اولادپو (0124000) و فایمی (/1:0۵) (۲۰۱۱) مهم‌ترین عوامل پیش گیری‌کننده روابط جنسی نوجوانان را نداشتن دوست پسر و دوست دختر, استفاده نکردن از مشروبات الکلی» نگرش مثبت به خودمهارگری جنسی و ویژگی خودکارآمدی می‌داند و پیشنهاد می‌کند: والدین» رسانه‌ها مدارس, نهادهای مذهبی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی به‌منظور ترویج خودمهارگری جنسی در یک خواجه نوزی و دلاور (۱۳۹۱) دریافتند که سبک زندگی مذهبی» کنترل خانواده» مدیریت صحیح فناوری‌های نوین مثل ماهواره و فضاهای مجازی» موجب کاهش دوستی با جنس مخالف می‌گردد. معتقدند: «فرهنگ‌سازی مناسب» و «آموزش» دو راه اساسی برای کنترل غريزه جنسی در نوجوانان است؛ ماهینی و دیره (۱۳۹۱) بر اساس آموزه‌های دینی» کنترل و تعدیل غریزه جنسی در سه محور «خودمهارگری جنسی»» «ازدواج» و «آموزش» را پیشنهاد می‌دهند. نورعلیزاده میانجی (۱۳۸۸) نشان داد که آلگوی اسلای (قرآن و سنت) رفتار جنسی سالم رشدیافته, و دارای دو بعد اساسی نکاح - عفاف «ارضای سالم نیاز جنسی از راه همسرگزینی» و «پاک‌دامنی و خودمهارگری جنسی» است. زارعصی (۱۳۹۰) حفظ حریم و مرزها ترویج ازدواج آسان و ارضای نیازهای جنسی - عاطفی در چارچوب در مجموع, می‌توان چنین نتیجه گیری کرد که ارتباط و دوستی با جنس مخالف از یک‌سو با افزایش ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری» روان‌گسسته‌گرایی» برون‌گرایی و کاهش امید همیسته استت. و از سورق:قیگر شدنت روان‌گسستگی آذر, افرادق که آرتباط جنسی ,ذاشته‌اند بیشتر است. این امر همسو با بسیاری از پژوهش‌های به عمل آمده و بر اساس آموزه‌های ادیان بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۳٩ پژوهش دارای محدودیت‌هایی است؛ ازجمله پژوهش مذکور از نوع همبستگی است و نباید انتظار تبیین علت و معلولی از آن داشت. همچنین پژوهش فقط در جامعه دانش‌آموزی صورت پذیرفته است. علاوه بر اين» با توجه به ممنوعیت ارتباط با جنس مخالف در فرهنگ ایرانی - اسلامی» ممکن است پاسخ‌های شرکت‌کنندگان با خودسانسوری همراه بوده باشد. این امر می‌تواند در نتایج پژوهش اثرگذار باشد. ازاین‌ری لازم است تعمیم‌پذیری با دقت صورت پذیرد و به منظور دستیابی به نتایج دقیت‌تر پژوهش‌های متعدد با شیوه‌های گوناگون و در جوامع متفاوت به عمل آید. براساس یافته‌های پژوهش, بازداری جنسی تنها راه مطمئن برای جلوگیری از آسیب‌های روابط پیش از ازدواج است. این امسر همکاری جمعی متولیان امور فرهنگی, برنامه‌ریزان و رسانه‌های جمعی و مدارس و دانشگاه‌ها را می‌طلبد. بدین‌روی» توصیه می‌شود بنیان‌های دینی نوجوانان و جوانان بیش از پیش تقویت شود. مهارت‌ها و آموزش‌های لازم به خانواده‌ها:ارائه گردد تا با ارتباط مناسب و تربیت صحیح, زمینه پرورش ویژگی‌های شخصیت رشدیافته در نوجوانان فراهم آید. برنامه خودمهارگری جنسی در مدارس و دانشگاه‌ها به‌طور جدی,آموزش داده شود. این مهارت‌ها می‌تواند شامل شناخت‌دهی, خودکنترلی» جرئت‌ورزی» افزژایش. خرمست خود. اعتماد به نفس, و امید به آینده باشد. فناوری‌های نوین مثل ماهواره و فضاهای مجازی به درستی مدیریت شود و آموزش‌های لازم به نوجوانان ارائه گردد. اختلاط با جنس مخالف در فضاهای آموزشی و محیط‌های اجتماعی به طور معقول و منطقی مدیریت گردد و شیوه‌های صحیح ارتباط با جنس مخالف آموزش داده شود. راه‌های معقول و کم‌خطر مانند کارگاه‌های همسرگزینی, و مشاوره‌های ازدواج پررآق: آشنایتی جوانان در شرف ازدواج فراهم گردد تا از 0۹4 رها : سل رل » سال هشتم: شماره دوم؛ تابستان ۱۳۹ آزاد ارمکی» تقی و محمدحسین شریفی ساعی, ۱۳۹۰ «تبیین جامعه‌شناختی روابط جنسی آنومیک در ایران» خانواده‌پژوهی سال آندی؛ عبدالوهاب بن محمد. ۱۳۹۹ غرر الحکم و در ر الکلم, قم دفتر تبلیغات. احمدی,» خدابخش و همکاران, ۱۳۹۱ «نقش ویژگی‌های شخصیتی در دوستی‌های اینترنتی»» پژوهش در سلامت روان‌شناخنی, باقری, مسعود و همکاران؛ ۱۳۹۰ «رابطه دین‌داری و ابعاد شخصیت با سلامت روان معلمان شهرستان رودان» مطالعات اسلام و حامدی, رباب و همکاران؛ ۱۳۹۱ «بررسی تمایزیافتگی خود و کیفیت رابطه با غیر هم جنس در دانشجویان مجرد» مطالعات تخواجه نوری,» بیژن و مریم‌السادات دل‌آور» ۱۳۹۱ «عوامل موثر بر دوستی دختر و پسر در بین جوانان شهر شیراز با تأکید بر فرایند جهانی شدن»» جامعه‌شناسی کاربردی. سال بیست و سوم ش ۲ ص 1۶-۶۱. خوانساری» میناسادات و علی سلیمانی» ۰۱۳۹۰ «مقایسه هوش هیجانی دو گروه مجرد دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف در شهر,تهران» اسلام و پژوهش‌های تریی, سال سوم ش ۲ ص ۰۱۵۹-۱۶۵ دل‌آور مریم‌السادات و حبیب احمدی, ۱۳۹۱ «رابطه استفاده از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی بر میزان ارتباط با جنس مخالف» علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد. سال نهم ش ۲ ص ۲۶-۱ رجبلو علی و سارا اصغری» ۱۳۸۹ «جهانی‌شدن و باز اندیشی الگوهای دوستی دختران و پسران: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران» مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان, سال هشتم, ش ۲ ص۹۲-۷۳. رفاهی, ژاله و همکاران؛ ۰۱۳۹۱ «بررسی عوامل موثر بر شکل‌گیری رابطه دوستی پیش از ازدواج بین دختران و پسران از دیدگاه زاده‌محمّدی» علی و زهره احمدآبادی» ۰۱۳۸۷ «هم‌وقوعی رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان دبیرستان‌های شهر تهران»» زارعی توپخانه محمد. ۱۳۹۰ «روابط آزاد زن و مرد از دیدگاه آموزه‌های دینی و روان‌شناسی»» معرفت» سال بیستم» ش ۰۱3۳ قهرمانی» نسیرین و محمدعلی نادری» ۱۳۹۱ «رابطه بین موژلفه‌های مذهبی- معنوی با سلامت روان و امید به آینده در کارکنان بیمارستان دولتی شیراز» نشریه پرستاری ایران. دوره ۲۵. ش ۷/۹ ص ۱۱-۱ گلزاری, محمود. ۱۳۸۶ «آموزش و مشاوره با نوجوانان در زمینه ارتباط با جنس مخالف» روان‌شناسی تریی, ش ۱ ص ۱۰۵- س. ۱۳۸۵ مشکلات رفتاری دانشآموزان دبیرستانی, تهران دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی. بررسی تفاوت ویژگی‌های شخصیتی و امید در میان دانش‌آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف 2 ۹۵ ماهینی, انسیه و عزت دیره» ۱۳۹۱ «پژوهشی در ارتباط دختر و پسر و نقد دیدگاه‌ها»» پژوهش‌نامه اخلاق. سال پنجم. ش ۰۱۹ موسوی,» سیدرضا ۱۳۹۱ «عوامل و زمینه‌های گسترش روابط دختران و پسران با رویکرد به عوامل شخصیتی» معرفت. سال نورعلیزاده میانجی» مسعود ۱۳۸۸ «مدل اسلامی «مصون سازی» رفتار جنسی با تأکید بر پیشگیری و درمان انحراف‌ها و مشکلات یعقوب‌خوانی غیائوند, مرضیه و قربان فتحی‌اقدم؛ ۱۳۹۱ «همبسته‌های شخصیتی دانشجویان قربانی سواستفاده عاطفی در ارتباط با جنس مخالف» مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین, سال شانزدهم, ش ۳ ص 1۵-1۰. اجاقاص186 آهنههه هه بکنطهاه اتمه بجود او صمناهماوه صه تعصناده تصش صز 50 ,۲۰۰۸ ,3 .ل اطعوان۸ ۱۷۵-۰ .0 ,(۲) ۷۰۶۵ 136560711 5626 7077101 مقاع02 1 کاز 20 اههد مهد 11۳۵1 وه عععا 9 آمنهجه5 مدمه کصوتاهاهه‌ک مد آهنممد اهاصلندد نانآ ,۲۰۱۲ باه اه عک با 3/۰ بواصوص۸ 0۰-۰ ۷۰۱4 ,(م010و0) ما2 ماک ,خصکتصقطاعصحد صمقاص 00 که موم 36 ۸7600 بوصم حططاهطا ۶و عطاامر عوعاامه عدمصه کمنحقطط وی هام۳ ,۲۰۱۳ با .۳ باع‌که8 ک ,8 .0 بعظ دز طالهعط اهاصعد طلاز مممعم ملق جا عمصعصنادطاه تمهوهد کم صمناهنمودعش۸ ,۲۰۰۱۷ بله ۵ 62 ,٩ سا بانقع80 1۵۵۵10 //:0ااط ۳۳۵۵ 30606310 00 ودعگ ,71601006۲5 3۵0/100 و7۹ ,۲۰۳ بح بطه‌قاه) .86/1 3510/02 0۳6رعل 0ص2 م56 ب6۲5ع 162 نجانلهه متا //۲۰۰۳/۰۹/۱۷/ قامعا /کاعتصصسام/ 770۳0 ۳۵۳ بفصنامنهع) اما حز الط عمصصناداخ جعمگا ما خصمکد۵ ۹ 16۵ ۳۰۹۶ بش۸ بصعه الط اب50 ,کاص50006 نجاز نت م50 هانقاه/۷ عصمصه عممعصنادطاد آههوهد ۵۶ ۳۳۵۵00۹ ,۲۰۱۳ باه اه نک ,7 بوطناه0 باطا0 0۳ و2 عطله ۳ ,۱۸ ۱۰۰ بطااهع17 0040رع 3 معا ونطاظ د2ع 61 ۸ ۲69۵ م2 عک0 حصموصم هه عمصعصنادطاج آهنهود که کاص 36 ,۲۰۱۰ باه ا6 2 ما ۳۰ 66162 ,001671 00071071 عتاطباط هد آهاتممم ۳۵۳۵ معلهناه عصنعصقط) ,۲۰۰۳ بل ۰ باعل عک ,0 ,بع0ن ۲۸۳ ب110 هم تمه آهعنای ه نصمنامگناهد کنا جز صمناهنند اک صمصعم کم غامد 15۵ ,۲۰۰۸۶ بله ۵ عظ ب0 11۵110۳ 8 2001650606۲ عصمسه ععصمصتادطاه 16۶۴ کصمناه امه عصناوصما 00 ,۲۰۱۳ بله اه ع بظ .۳ سا بص1/1:001610 0 رها : سل رل » سال هشتم: شماره دوم؛ تابستان ۱۳۹ ۵76۰۷۰۲۷۰0۳-۰ 8602003760110 7 ,دزی عاهد دمتاع ۵۵ غاد هنود نا ماه ماصز کاطاع نصا :۵06۵ ۸ ,580060 نواژکته نی له مدمه صمناصاصز عممصعهتاقطاه ههد ۳۵۵۵۵8 ,۲۰۱۳ باه اه عگ بظ ۳۰ بزعداماندزه1 5 تآه 60۳1۵۵86 وصه ععصصتاقطاه آهنهود سوه کدونا۳ ۲۰۱۱۶ 36 36۰ ید۲ گ ب0. ممعفقا0 -۳۰۶ ,۱۱-۳۰۵ ,1760/00 ع1اط 22/۳ واه صعععزاه مصعاح ۳ جح صز کاصهمکما مج آممطمعحصز عصمصه 0۳0۵1100 8 63۵0 عصسل تواق و +علصعع فصد وانتمدم‌صوم که داععایه 156 بد۲۰۰ ,1 ,م۸۹ عک بگ بل01۵9 ات۲0 ۳۳۵۵ وصنو۳ فصه ناش آهعزدوط۲ ,ما۳ ۳۳۵۵۵۷۵ ,۲۰۰۲ بلق ۵1 عک ,8 .10 بقفطفان۳۵ ۷۰۱۷۷۰0۳۰ +610 168607 ۳۲۸0016900111٩ ام سول مکاده که موش علقه ۳ ۳و کو‌نسنگ 21101 ۵ 0ص 0ع ددع0 ۵ ما رانا عم عنم موم عاعش والههه5 ,۲۰۰۳۵ باه اه 2 بظ 8۰ باماعع 38 ۵ ,اعد تطاکه 1۹7 ,0 هن اعش ع م۸ 00 ععومصفعط۸ آمووگ 170096 ۲۰۰۵۶ بله اه عک بظ .ظ بت0اع۵ 8 0 ,1706 باعع1 ۸۲۱۵۲۹60۲5 وسا 7 70۶ :۸0۹۵ ۵ هوک ما2۳ ,۲۰۱۱ بل ماهتا گ ,34 بکن6 ص1۵2 8 بواژد هنت 010۵ ,۵۳6 ۷ 31000 و او 3 مه لو 1 م2016 آهدونامماه افعلعه؟ ۵۳ عمصعصنادطاد مود ۶و امه 1۵۵ ,۲۹ با 0 بکع۵ظ بک بل بل ماگ م5۵ ۶و ام اه عطا هز دنل معلصمع معط مه عمط 0۵ ال و80 ,۲۰۱۱ با 0 ,8665 ۶ بل بل بقهاطادگ 1010۵ وصه ۴و صمنامفنلد وصه معصصم‌ماهعل دوم عطا هه ۷:11 6ط1 ,۱۹۹۱ بله اه بط بح بتعل رد5 ۰ 0۰ ۹۰۰ ۷۰ ,09 ماع آمزو5 000 نامع ۳٩ لمسا 7 عمط که عسههصه کممصو گنل 70075 0و 2۳00 04 5000 7۳6 رومام لوط 20206 ,۲۰۰۷ ما[ فصقطگ ما بح لوگ 2 :20016806015 130686 هز ساونقطعط تدای موی ۶و تلو2۳ ,۲۰۰۹ بله ا۵ 62 بل ۴ بق۷/۵۵ ۱۸,0۱۰ ۷۰ ,5 01172.727 7 باعفوحط آهعناممطاعصده عطا او ناه نامرد اهدنو اعدا (0ع عصتاحل کصنوع خصممکمامفه عصمصسد عمصعصنادطاد اههد کم دعاها۵ 00 ,۲۰۰۹ بل .1۳ بناقل] 6۶ بل ۴ ,۷/۵۵8 ۹-۰ 0۰ ,۷۰۳۸ د120107512ع5 25 7 ,12302۵ ها 86008 و0 اب50 10۳ حصصعم تم (505) ععزسعک که کاصهلناگ عطا او صوناصناهه عناهاناهی ۸ ,۲۰۰۶ بل ۵۲ یگ بگ ,۹۵۵

این پژوهش به بررسی تفاوت ویژگی های شخصیتی و امید در میان دانش آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف پرداخته است. حجم نمونة پژوهش 316 نفر از دانش آموزان دبیرستان های شهرستان رباط کریم است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پژوهش از نوع مطالعه کمی همبستگی است. ابزار استفاده شده در این پژوهش، پرسش نامة 13 سؤالی ارتباط با جنس مخالف، پرسش نامة 90 سؤالی شخصیتی «آیسنک» و پرسش نامة 12 سؤالی «امید» اشنایدر است. داده ها بر اساس آزمون خی دو و آزمون t مستقل تحلیل شد. یافته ها حکایت از آن دارد که پسران بیش از دختران وارد ارتباط با جنس مخالف می شوند. همچنین ارتباط با جنس مخالف با افزایش ویژگی های شخصیتی روان رنجوری، روان گسسته گرایی، برون گرایی، و کاهش امید، همبسته است. یافتة دیگر اینکه شدت روان گسسته گرایی در افرادی که ارتباط جنسی را تجربه کرده اند بیشتر است. بنابراین، خودمهارگری جنسی تأکید شده است.

475597

لذا پژوهش حاضر به تحلیل محتوای خبرهای مرتبط با بحران سیل, با هدف تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی (پیام‌زشان تلگرام) در مدیریت این بخزان اختصاص یافته است. جامعه مورد مطالعه, تمام اخبار پخش‌شده در کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی از جمله" کانال مدیریت بحران گلستان, کانال اتاق خبرکانال رسمی خبرآنلاین, گروه پوشسش خبری؛ گزوه رویدادهای خبری و اخبار بحران در خصوص سیل بهار ۸ است که از اول فروردین تا ۱۶ فروردین ۱۳۹۸ پخش شسد.بنابراین» روش در این پژوهش تحلیل محتوا واحد تحلیل و روش نمونه گیری» هدفمند است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در مجموع ۲۹ مضمون پایه و ٩ مضمون سازمان‌دهنده, ذیل سه مضمون قبل از بحران؛ حین بحران و پس از بحران استخراج شد. در مرحله قبل از بحران سه نقش آگاه‌سازی و هشداردهی, دیده‌بانی, آموزش مصون یافته؛ در مرحله حین بحران سه نقش خبررسانی» همراه‌سازی, دروازهبانی اطلاعات و در مرحله پس از بحران سه نقش تحلی ل گزی» پاسخ‌طلبی وآرامش‌بخشی شبکه‌های اجتماعی (پیام‌رسان تلگرام» شناسایی شد. در تحلیل خبرهای مرتبط با سیل» شبکه‌های اجتماعی با رویکرد تعاملی, همزمان با بهره گرفتن از رویکرد کیفی به تحلیل خبرهای منتشره پرداخته است. راهبرد رسانه‌ای مورد استفاده در مواجهه با بحران در شبکه‌های اجتماعی, راهبرد غیر فعال است. دروازه‌بانی اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی کمتر اعمال می‌شود و این بر صحت و دقت خبری آن‌ها تأثیر دارد. حجم و جامعیت خبری در شبکه‌های اجتماعی بر اساس مدل آیینه‌ای است. نشجوی دکتری علوم ارتباطات, دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد تهران شمال, تهران» ایران 8000.60( 8 ملزه).؟ ۴ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی, واحد تهران شمال, تهران» ایران (نویسنده مسئول) 01002(/2000,607 5211۳210020220 # دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی» واحد تهران مرکز تهران ایران 070ع.300/ر(0ناازوه_0ن0_۵عرع5 دانشیار گروه روزنامه‌نگاری و خبر دانشکده ارتباطات و رسانه, دانشگاه صداوسیما تهران» ایران 10720017100.261 مه / سال سی‌ودوم / شماره 8/۳ | فاطمه تاجیک (۵۵-۸۰) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ پچ ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل در عصر تحول‌های شتابان فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات, جذب توجه مخاطبان از طریق رسانه‌ها به‌سادگی گذشته نیست. تمام افرادی که به تلفن همراه هوشمند دسترسی دارند می‌توانند عضو شبکه‌های اجقماصی شوب ای اشتراک گذازی مستوا و تعامسل با افراددیگر را تجربه کتند. از سویی بحران‌ها/ جر جدایی‌ناپذیر جوامع و زندگی بشری به شمار می‌روند و رسانه‌ها نیز جز جدایی‌ناپذیر بحران‌ها هستند و در مراحل مختلف قبل» حین و بعد از بحران نقش غیر قابل انکاری دارند. با مدیریت رسانه می‌توان خسارنت‌های ناشی آن بخران را به خداقل,وساند و ختی بخران‌را به‌افرصت تندیل کرد مدیرست بخزآن, به وسيله رسانه از نوع رویکرد» جهت گیری, راهبرد و عوامل متعدد دیگر تأثیر می‌پذیرد و کارکردهای آن رامتفاوت می‌کند. دانستن این عوامل و تأثیرهای آن بر خروجی‌های رسانه‌ها عملکرد متفاوت رسانه‌ها را در بحران قابل درک می‌کند و قدرت مانور ذهنی مدیران را نیز در بحران‌ها افزایش می‌دهد. با پیشرفت فناوری و پیدایش رسانه‌های اجتماعی, این رسانه‌ها به مهم‌تریسن, فعال‌ترین» سریع تریسن و محبوب‌ترین روش‌های ارتباطی تبدیل شده‌اند (اپوک و تونکاا ۲۰۱۹: ۲۱۵-۱۹۹) به عبارتی» جوامع انسانی برای افزایش سرعت. دقت و قدرت خود در انجام امور فناوری‌های جدیدی را ابداع می‌کنند و از این طریتق افراد را به سمت تجربه‌های جدید سوق می‌دهند ( آن» ۲۵-۱۸:۲۰۱۱). زیرا کاربرانایّلانتد همبشه فناوری‌های جدید را امتحان کننشد ( آگوسا آو همکاران ۲۰۱۹) وّآذرعصر حاضر انواغ رسانه‌های کوّچک از جمله تلفن‌های همراه هوشمنل به واسطه نصب و کاربرد اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی موبایلی» مرکز هندسی و کانون یک زیست‌جهان شبکه‌ای شده (راسموسن؟, ۲۰۱۶: ۱۵۲) و به دلیل سهولت و دسترسی, به وجه غالب مصرف بین کاربران ایرانی تبدیل شده است (ذکایی‌آو حسنی؛ ۱۳۹۶: 4۲). تلگرام. با ارائه امکاناتی مثل کانال و گروه‌هایی با تعداد زیادی از افراد می‌تواند نه‌تنها در گروه رسانه‌های اجتماعی ارتباطی» بلکه درگروه رسانه‌های فردی (ایجاد کانال توسط افراد مشهور)» خلاقانه (ایجاد کانال با محتوای علمی و سرگرم‌کننده) و یا مشارکتی (گروه‌های علمی ودوستی) نیز جای بگیرد. هارولد لاسول و چارلز رایت از جمله پژوهشگرانی هستند که به نش و کالکر"سانه‌ها در جاطعه توجه کرده‌اند. آنها معتقدند رسائه‌ها دارای کارکردهای نظارت بر محیط ایجاد همبستگی اجتماعی در واکنش به محیط و انتقال میراث فرهنگی و سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت هستند (ژو و چن؛* ۲۰۱۵: ۳۶۵-۳۳۵). شاید کمتر واژه‌ای همچون بحران» ادبیات معاصر و از جمله ادبیات علوم اجتماعی را به خود مشغول داشته و رشته‌های علمی مختلف را درگیر ساخته است. بحران» حادثه‌ای است که به طور طبیعی» يا به وسیله بشر به طور ناگهانی و یا به صورت فرایند به وجود آید و سختی و مشقتی را به جامعه انسانی تحمیل کند که جهت برطرف کردن آن؛ نیاز به اقدام‌های اساسی و فوق‌العاده باشد. اما انچه اهمیت دارد این است که در زمان وقوع بحران و مدیریت بحران‌های رخ داده» رسانه‌ها از ابزارهای کارآمد و به‌هنگ‌ام هستند (شریفی و همکاران, ۱۳۹۷: ۳۸۸). به طوری‌که آرپان و پومپرا معتقدند در طول بحران نباید از رسانه‌ها چشم‌پوشی کرد (جوادی و عبدی, ۱۳۹۹: ۱۱۰). به اعتقاد برونز! (۲۰۱۶) در بسیاری از موارد» شاهدان عینی محلی, از رسانه‌های اجتماعی برای ارائه اطلاعات دست اول» در حوادث بحرانی استفاده می‌کنند. بحران واژه‌ای فراگیر» برای توصیف هرگونه آشفتگی و بی‌نظمی در عرصه اجتماعی است و مدیریت بحران, مجموعه عواملی است که برای مقابله با بحران‌ها و کاهش صدمات ایجادشده طراحی شده است. خجسته (۱۳۸۶) نقش رسانه‌ها را در مدیریت و کنترل بحران به خحصوص در بلایای طبیعی شامل سه مرحله اساسی آموزش (پیش از بحران)» مرحله مواجهه (حین بحران) و مرحله پشتیبانی و اصلاح (پس از بحران) دانسته است (به نقل از صلواتیان و سوری۱۵/:۱۳۹۳). پخشی اطلاعات در زمان واقعی, کمک می‌کند که اطلاعات همزمان به میلیون‌ها:نفر برسد. همچنین"دسترسی به داده‌ها شامل عکس‌ها و فیلم‌ها در زمان واقعصی, می‌تواند بهپاسخگویی‌های اول,در هدایت و پیش گرفتن برنامه‌ها برای پاکسازی بحران منجر شود. به علاوه مردم از مکان‌های دور نیز می‌توانند به اطلاعات درباره وضعیت‌های بحرانی و عزیزانشان دسترسی داشته,پاشند.(صلواتیان و مهربان» ۱۳۹۵: ۱۰). از تاریسخ ۲۹ اسفند ۱۳۹۷ به دلیل بارندگی‌های شدید در استان‌های شمالی ایران» از جمله گلستان, مازندران و خراسان,شمالی» سیل جاری شد و در هفته اول فروردین ۱۳۹۸ سازمان هواشناسی از ورود سامانه بارشی متراکم در جنوب و غرب ایّرّا خبر,داد. این سامانه بارشی در پنجم فروردین‌ماه» موجب ایجاد سیلاب و خسارت‌های اجان و مالی در ۲۵ استان ایران شد. در پنجم فروردین ۱۳۹۸ به دلیل بارندگی‌هتای شنلاید در شهر شیزاز, سیل ناگهانی جاری شد. بر اثر ادامه بارندگی‌ها در روز ششم فروردین برای بار دوم سیل شیراز را فرا گرفت. با شروع موج دوم بارش‌ها در دوازدهم فروردین, از استان لرستان خسارت‌های سنگینی همچون رانش زمین و زیر آب رفتن بخش‌هایی از خرم‌آباده معمولان» پلدختر و... گزارش شد. رسانه‌ها به دلیل ماهیت اطلاع‌رسانی و قابلیت‌های خحاص خود. در شرایط وقوع بحران برای تأثیرگذاری درحوزه مدیریت بحران, امنیت ملی» تأمین نیازمندی‌های مردمی, جلب مشارکت و مه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ۲ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ 9 تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل کمک‌های مردمی» اطلاع‌رسانی سریع» صحیح و قابل اتکا جلوگیری از بروز شایعه» اختلالات اجتماعی, تشویش و اغتشاش, بی‌اطلاعی» سردرگمی و درنهایت بهره‌مندی مورد انتظار مخاطبان از پیام‌های خبری و غیرخبری,» نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد. بنابراین» خبر مرتبط با حوادث و بحران‌ها از سوی رسانه‌ها باید با توجه به مدیریت بحران صورت گیرد تا علاوه بر انسجام رسانه‌ای و دقت در مطالب باعث ایجاد آرامش میان مردم آسیب‌دیده وحساس شدن جامعه نسبت به نیازهایشان شود. لذا در این پژوهش, محقق بر آن است با توجه به تحلیل مضمون نقشی را تحلیل کند که شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران ایفا کرده‌اند. ۵ نقش شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل بهار ۱۳۹۸؛ ۵ بررسی رویکردها راهبرد و جهت‌گیری خبری شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل بررسی سرعت, صحت و دقت, حجم و جامعیت خبری شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران ۱ با توجه به بخران سیل بهار ۹۸ ۹۷۴۸ شا که نقشی در مدیریت بخران داشته است؟ ۵ شبکه‌های اجتماعی از چه رویکردها, راهیزدها و جهت‌گیری‌های خبری در مدیریت بحران ۳ سرعت. صحت و دقت» حجم و جامعیت خبری شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل بحران: در لايحه تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور, بحران به شرایطی اطلاق می‌شود که در ار رخدادها و عملکردهای طبیعی و انسانی,» حوادثی به طور ناگهانی یا غیر قابل کنترل پدید می‌آید و موجب ایجاد مشقت و سختی برای یک مجموعه يا جامعه انسانی می‌شود؛ به نحوی که برطرف کردن آن, نیاز به اقدام‌های ضروری,» فوری و فوق‌العاده دارد (همان). در اين پژوهش منظور از بحران؛ سیل بهار سال ۱۳۹۸ در ایران است. مدیریت بحران: مدیریت بحران» فرایند برنامه‌ریزی و عملکرد است که با مشاهده نظام‌مند موارد بحران و تجزیه و تحلیل آن‌ها در جست وجوی یافتن ابزاری جهت کاهش اثرات بحران است (احمدی فصیح و همکاران۱۵۷:۱۳۹۹). در این پژوهش منظور از مدیریت بحران» مرحله پیش از بحران (انباشت بحران)» مرحله حین بحران» مرحله پس از بحران (مرحله فروکش کردن بحران) سیل بهار شبکه‌های اجتماعی: سایت‌هایی هستند که از یک سایت ساده مانند موتور جست‌وجوگر با اضافه شدن امکاناتی مانند چت» پست‌الکترونیک یا امکانات دیگر, خاصیت اشتراک‌گذاری را به کاربران خود ارائه می‌دهند. شبکه‌های اجتماعی, محل گردهمایی صدها میلیون کاربر اینترنت‌اند که بدون توجه به مرز زبان» جنس و فرهنگ, به تعامل و تبادل اطلاعات می‌پردازند (زلفعلی‌فام و همکاران, ۱۳۹۷: ۱۵۹). در این پژوهش منظور از شبکه‌های اجتماعی, پیام‌رسان تلگرام است که اخبار مرتبط با سیل بهار ۹۸ درگروه‌ها و کانال‌های تلگرامی. همچون کانال مدیریت بحران گلستان, کانال اتاق خبر کانال رسمی خبرآنلاین» گروه پوشش خبری» گروه رویکردهای رسانه‌ای: رویکرد رسانه‌ای» نحوه نزدیک شدن به رویداد و تصویر کلی آن را نشان می‌دهد. در رویکرد رسانه‌ای, خبرها با در نظر گرفتن جوانب مختلف آن مطرح و در پایان یا من خبر بر جثیهخاصی از آن تأکیدمیشتر یی شرا کیترینگر و رپلی » ۳۵-۱۹:۱۹۹۷). منظور از آن» این است که شبکه‌های اجتماعی دراندیریت بحران سیل از کدام رویکرد رسانه‌ای بیشترین استفاده را کرده‌اند. رویکردها"را"تمیتوان به" روّیّدادی و فرایندی» کمی و کیفی» سنتی راهبردهای رسانه‌ای: اگرچه همواره بین بحران‌ها تفاوت‌های ظریفی وجود دارد. در مواجهه وکنترل آن‌ها وجوه مشترکی دیده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ضرورت تصمیم‌گیری سریع» وجود راه‌حل‌های محدود. برخورد با گروه‌هایی با اهداف متضاد» نامطلوب بودن عواقب و پیامدها لزوم واکنشش سریع و ... اشاره کرد (احراری» ۱۵۵:۱۳۸۶). منظور از راهبردهای رسانه‌ای» این است که شبکه‌های اجشماعی در فدیریت بحران سیل از کدام راهبرد رسانه‌ای بیشترین استفاده را کرده‌اند. چهار راهبرد رسانه‌ای دز مواجهه با بحران وجود دارد: راهبرد جهت گیری خبری: در راستای تدوین و ارائه اخبار با موضوع‌های مختلف در رسانه‌ها تارنماهای خبری و نشریه‌های مختلف, هر رسانه گروه و شبکه‌ای منافع و آرمان‌هایی را دنبال می‌کند. که این آرمان‌ها و منافع در واقع» جهت گیری آن رسانه. گروه و شبکه به یک موضوع خاص هست. منظور این است که شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل از کدام جهت‌گیری خبری استفاده کرده‌اند. جهت گیری‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: ۱. خمایت گری از سرعت: سرعت عبارت است از سرعت وصل کردن مسافت‌های طولانی که از ویژگی رسانه‌های مه / سال سی‌ودوم / شماره 256/۳ | فاطمه تاجیک (۵۵-۸۰) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ۳ ۱ تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل جدید است. برای مثال, اینترنت و پست الکترونیکی شخص را قادر می‌سازد تا پیامی را ظرف چند ثانیه به دورترین نقطه جهان برساند (مهدی‌زاده» ۱۳۹۱: ۳۰۹). منظور از آن» میزان سرعت اطلاع رسانی سیل بهار ۹۸ به مخاطبان کاربران شبکه‌های اجتماعی است. صحت و دقت: خبر باید درست و بر مبنای یک گزارش عینی باشد (نصرالهی و پیشنمازی» ۹:۱۳۹۹٩). در این پژوهش به معنای میزان برخورداری خبرهای منتشرشده بر اساس منبع موثق است. حجم و جامعیت: به تعداد کی خبرهایی که در رابطه با یک موضوع خبری گردآوری و ارائه می‌شود. حجم اخبار می‌گویند (یارمحمدی و احمدی, ۱۳۹۶: ۱۰۶). در این پژوهش, تعداد خبرهای ارائه‌شده:درباره سیل بهار ۹۸ درشبکه‌های اجتماعی در بازه زمانی» مورد نظر است: نقش: نقش, معانی مختلفی را به ذهن متبادر می‌سازد. یکی از متداول‌ترین مفاهیم آن. مرتبط با اعمالی است که هر فرد به مناسبت پایگاه‌هایی که در جامعه دارد انجام می‌دهد. از نظر والتر کوتو نقش معرف رفتاری است که هر کس با توجه به مقام و پایگاه اجتماعی فرد حق دارد از او القطار داشته, باه (توسلی ,0۳۳۰:۱۳۸۹ ینابراین: منطو از نقشی در این وش« انقطاوافی است که مخاطبان, آسیب‌دیدگان بحزان و ..: از شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران دارند. در نظریه استفاده و خشنودی, بیان شده که متخاطبان» فعال.و به دنبال محتوایی هستند که بیشترین خشنودی را فراهم سازد. این رویکرد می‌کوشد معلوّمکند که ارتباط جمعی چه کارکردهایی برای مخاطبان عرضه می‌کند. به عفیده کاتز به جای طرح این پرسش که " رسانه‌ها با مردم چه می‌کنند؟ " باید به این پرسش پرداخت که" مردم با رسانه‌ها چه می‌کنند؟ ! (رشیدی و همکاران؛ ۱۳۹۳: ۱۸). پژوهشگران این رویکرد مخاطب را فعال و انتخاب کننده محتواتی رسانه فرض می‌کنند و بر نیازهای شخصی,» جهت گیری‌ها و فعالیت‌های؛تفسیری وی با ویژگی‌های فردی و اجتماعی تأکید می‌ورزند (حسینی انجدانی و همکاران؛ ۱۳۸۸: ۶۶). به عبارتی, فرضيه اصلی در نظریه این است که مخاطبان, به صورت فعال, در جست وجوی رسانه‌های جمعی هستند تا نیازهای فردی‌شان را برآورده کنند؛ یعنی رسانه» هنگامی بیشتر مورد استفاده قرار می‌ گیرد که انگیزه‌های موجود برای در نظريه فراشخصی, تأکید می‌شود که ارتباط در یک شبککه اجتماعی مجازی از موقعیت و شرایط آن ناشی می‌شود و به شخص ارتباط برقرارکنشده» محدود نمی‌شود. بر اساس این نظریه» دریافت‌کنندگان پیام با توجه به نبود فرستنده پیام» نمی‌توانند علائم دریافتی را به صورت گزینشی انتتخضاب و تفسیر کنند. از طرفی فرستنده پیام نیز آزادانه» می‌تواند علائم ارسالی را به دلخواه خود برای گیرنده ارسال کند. بعد سوم ویژگی‌های کانال ارتباطی است که امکان ارتباط متنی همزمان, ناهمزمان» ارتباط صوتی و ویدئوکنفرانس را فراهم و بعد چهارم تأثیر بازخوردها و امکانات موجود این نظریه‌ها نشان می‌دهند که سیاستگذاران و طراحان رسانه‌های مجازی تلاش می‌کنند. با شناسایی انگیزه‌ها و انتظارات کاربران» رسانه‌ها را به گونه‌ای طراحی کنند که مخاطبان بیشتری را به خود جلب کنند. بر اساس نظریه‌های انگیزش, افراد به اعمالی ترغیب می‌شوند که نتایج مطلوبی انشا افزایش فهم, دریافت پاداش, مقام و جایزه را برای او در پی داشته باشد. يا اينکه زمان وقوع نتایج نامطلوب نظیر افت» از دست دادن مقام یا رتبه فرد شود (سراجی و همکاران, ۱۳۹۹: ۱۸۸). از نظر هابرماس» حوزه عمومی عبارت از یک فضای آزاد و یا قلمرویی است که در آن افراد به منظور مشارکت در مباحث باز علنی و همگانی گرد:هم می‌آیند؛ در آن ارتباط آزاد و کنش آزاد شکل می گیرد و محصول آن افکار عمومی است. به نظر هاپرماس در عصر رسانه‌های مدرن» وظیفه اصلی حوزه عمومی عبارت است از تشخیضن شائل و مشکلات؛اجتماعی که نیاز به توجه همگانی دارند. حوزه‌های عمومی امروزی از ارتباطات چهره‌به چهره قدیمی؛فاصله گرفته‌اند و ویژگی آن‌ها وجود شبکه‌های کوچک. متنوع و پراکنده‌ای است که از ابزارهای مدرن تولید و توزیع اطلاعات بهره می‌گیرند تا در صحنه عمل سیاسی و اجتماعی تأثیر بگذآرند. هابرماس در بیان نقش و عملکرد رسانه‌ها در حوزه عمومی می‌نویسد: «هنگامی که عامه بزرگ باشد این نوع از ارتباطات مستلزم وجود وسایل خاصی برای انتشار و گسترش است» (عقیلی و اصفهانی» ۱۳۹۶: ۲۳-۱۲۲). مفهوم دروازه‌بانی در وسایل ارتباط جمعی, مخل عبواز جریان اطلاعات و اخبار است. دروازه‌بانی» فراگرد کنترل جریان و گردش اطلاعات در سیستم‌های گوناگون اجتماعی, فرهنگی» سیاسی و اقتصادی است. شاید این گونه به نظر برسد که با گسترش اینترنت» لازم نیست کاربران برای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز خود منتظر پردازش آن‌ها بمانند. شواهد موجود حاکی از آن است که نه‌تنها فرایند دروازه‌بانی ناپدید نشده بلکه خود را با شرایط جدید نیز وفق داده است. فرایند دروازه‌بانی در این بخش, عواملی را که باعث می‌شود یک خبر مورد توجه ارتباط‌گر قرار بگیرد» مشخص می‌کند. این عوامل شامل این موارد است: راه‌های ورود خبر به مجرا نیروهای دو طرف دروازه» مشخصات موضوع‌های خبری,» ارزش‌ها و ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۸/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ۵ ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل نظريه تعادل» با شرایط و امکان پایش شرایط بحرانی سازگارتر است. در این نظریه» عمل رسانه‌ای پس از شکل گرفتن» می‌تواند منجر به تعادل یا شکستن تعادل شود. هر گاه تعادل بین نیازمندی‌ها و توانمندی‌های موجود در یک نظام زنده و پویا که تابع قوانین و اصول تعیین‌شده است. به هر دلیلی بر هم بخورد» نظام دچار بحران می‌شود. در زمان بحران رسانه‌ها می‌توانند نقش قابل توجهی در برگشت به تعادل و حفظ آن ایفا کنند. آن‌ها با داشتن کارکردهای آموزشی, اطلاع‌رسانی» فرهنگ‌سازی, امنیتی و نظایر اینها موجب افزایش توانمندی‌ها و کاهش نیازمندی‌های یک جامعه در جوامعی که ساختار مدیریت واحد مرکزی دارند یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بحران» آسیب رسیان به ساختار مدیریت واحد مرکزی» همزمان با قطع ارتباط مابین جامعه با مدیریت واحد مرکزی,» بر اثر وقوع یک حادثه است. هرگاه مدیریت واحد مرکزی جامعه‌ای, به دلیل حادثه, به نحوی دچار آسیب شود که نتواند مستقیم» جامعه آسیب‌دیده,را مدیریت کند. لازم است با ایجاد جزایر شناور مدیریتی» مدیریت جامعه اآسیب‌دیده به این جزایر تفویض شود. این جزایر این امکان را برای مدیران ارشد بحران بهآوجودآمی آورند که با اتصال بهیگدایگر, جزایر بزرگ‌تری را ایجاد و در کوتاه‌ترین زمان, مدیریت واحد مرکزی را:بازسازی و جامعه را از بحران خارج کنند (هراتی, پژوهش‌های انجام‌شده در این خصوص, پیچیدگی‌های بیشتری را نشان دادند و نظریه‌های محکم‌تری ارائه کردند. یکی از شاخص‌ترین این موارد» نظریه دوریس گرابر! (۲۰۰۵) است. گرابر رسانه‌های خبری را به چهار مدل نقسیم می‌کند که هر مدّلاقتضائات دروازه‌بانی خاص خود را مدل آیینه‌ای: در این مدل اخبار بای انعکاسن"دقیقی از واقعیت باشند. مدل حرفه‌ای: رسانه‌های حرفه‌ای» باید خود را در معرض حوادثی قرار دهند که در گوشه و کنار جهان اتفاق می‌افتد. و مهم‌تریسن و جالب‌ترین وقایع را برای آگاهی مخاطبان انتخاب کنند. تلاش ماهرانه و حرفه‌ای و جست‌وجو در جهت خلق اخبار جذاب برای شهروندان از مدل سازمانی: در این مدل تعیین ارزش‌های خبری مناسب. بر اساس اهداف, فشارها و فرایندهای سازمانی صورت مین گیرد. این مذلی, بر افزایش تعداد مخاطبان تمرکز دارد. مدل سیاسی: در این مدل فرض بر این است که تصمیم‌های خبری, بر اساس تمایل‌های سیاسی افراد گرفته می‌شود. در این حالت. اخبار بازتاب‌دهنده تمایل‌ها و سوگیری‌های ایدئولوژیک درودی و سپهری‌فر (۱۳۹۸) به مطالعه‌ای با عنوان " ارزیابی مدیریت بحران در ایران بر مبنای مدل لیتل جان (بررسی موردی سیل فروردین ۱۳۹۸ لرستان, مازندران و زلزله آبان ۱۳۹۹ کرمانشاه)" انصاری (۱۳۹۷) در پایان‌نامسه خود با عنوان تقابل سیاست‌ضای دروازه‌بانی رسانه‌های سنتی ایران با کاربران و جریان اخبار ویروسی در شبکه‌های اجتماعی, با دو روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه عمیق, چهار الگوی جریان خبری در ایران را با توجه به حیات موازی خبر در شبکه‌های مستأجران (۱۳۹۷) در پایان‌نامه خود با عنوان راهکارهای عملیاتی رسانه ملی برای مواجهه با شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران‌های اجتماعی»:به این‌انتیجه رسید که رسانه‌ها قادرند مردم را به انجام دادن اقدام‌های مثبت تشویق و.یابزعکس» موجبات.ترس و وحشت را فراهم کنند. توصیفیان و جعفری فکرت (۱۳۹۹) ال پووهشی بااغتوّان " نقشش رسانه‌های اجتماعی در مدیریست بحران و اطلاع‌رسانی(مطالعه مورای: حادشه ساختان پلاسکو در تهران)" به این نتیجه رسیدند که رسانه‌های اجتماعی نقش موثری پیش ازابخران. پس از بحران و حین بحران (خبردهی, نصرالهی و پیشنمازی (۱۳۹۹) در پژوهشی بنا عنوان "آسیب‌شناسی عملکرد رسانه‌ها در پوشش خبری حادثه پلاسکو" با روش تحلیل محتوا نشان دادند که رسانه‌های اجتماعی و شهروندخبرنگاران از حیث اصل سرعت در اطلاع رسانی برترینآرسانه در پوشش خبری رویداد بودند. اما از حیث دقت و جامعیت نقصان داشتند. از نظر شاخصض حجم نیز عملکرد خبرگزاری‌ها صلواتیان و سوری (۱۳۹۹) در پژوهشی با عنوان " شناسایی قابلیت‌های رسانه‌های اجتماعی در جممع‌سپاری مدیریت مخاطره زلزله" با روش دلفی و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با مدیران و خبرگان دو حوزه مخاطرات و رسانه‌های اجتماعی به بررسی موضوع پرداختند. خانکه و پرستش (۱۳۹۹) در مطالصه موردی با عنوان " مدیریت بحران سیل در ایران" با جست وجوی اولیه از پایگاه‌های اطلاعاتی» در مجموع ۸ مقاله به دست آوردند که از میان آن‌ها ۹ مقاله مرتبط با کلیدواژه را انتخاب وتحلیل کردند که شامل ۲۹ مقاله در خصوص فاز آمادگی قبل از بحران, سه مقاله در خصوص پاسخ فوری در حین و بعد از بحران و سه مقاله هم درخصوص مه / سال سی‌ودوم / شماره 5/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ 8 ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل آزادی (۱۳۹۹) در پژوهشی به بررسی " نقش اخبار شبکه استانی دنا در مدیریت بحران‌های اجتماعی: مطالعه موردی نزاع‌های دسته جمعی در کهگیلویه و بویراحمد" پرداخته است. صلواتیان و مهربان (۱۳۹۵) در پژوهشی با عنوان " کارکرد رسانه‌های اجتماعی در مدیریت بحران زلزله احتمالی شهر تهران"سه دسته يافته کلی مربوط به نقشش رسانه‌های اجتماعی را در اکبری (۱۳۹۶) در مطالعه‌ای با عنوان " بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی درایجاد و مهار بحران‌ها" به این نتیجه رسیده که به دلیل استقبال بی‌نظیر و گسترده کاربران از این شبکه‌ها و بازدید دائمی آنان از صفحه‌های خود در شبکه‌ها اجتماع آنان توانسته است» نقش بسیار مور و گسترده‌ای را در ایجاد اجتماعات. تحول‌ها و بحران‌ها با اغراض صحیح يا ناصحیح ایجاد کند. معماری (۱۳۹۳) در پایان‌نامه خود به بررسی دیدگاه مدیران بحران کشور در خصوص نحوه رشیدی و همکاران (۱۳۹۳) در پژوهشی با عنوان " شناسایی کارکردهای رسانه‌های جمعی در مدیریست بحران بلایای طبیعی بر اساس فرایند تحلیل شبکه‌ای" به این نتیجه رسیدند که در زمان مواجهه با بحران. مهم‌ترین کارکرد رسانه ارائه اخبار و اطلاعات صحیح و سریع به مخاطبان افضلی (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان ".نش و کارکردشبکه‌های اجتماعی مجازی در مدیریت بحران" با استفاده از روش کیفی» رویکرد نظریهازمینه‌ای و آبزار مصاحبه عمیق, با ۱۱تن از استادان و پژوهشگران حوزه رسانه‌های نوین و بحران مصاحبه کرده است. روشندل اربطانی و صلواتیان (۱۳۸۹) درامقاله‌ای با عنوان " طراحی مدل نقش رسانه‌های جمعی در مدیریت مرحله پیش از بحران" با ارائه مدل پروانه‌ای نقش رسانه‌ها در مدیریت مرحله پیش از بحران» نشان داد رسانه‌ها پنج کارکرد اصلی رصد و پایش محیط آموزش,» هدایت افکار قلی پور و پورعزت (۱۳۸۷) در پژوهششی با عنوان" تأملی بر نقش رسانه ملی در رصد و مدیریت بحران‌های پنهان اجتماعی " نشان داده‌اند که در برنامه‌های رسانه ملی کاربرد سه راهبرد انکار بی تفاوتی» قوم‌مداری» بیشتر از راهبرد فوق فعال به چشم می‌خورد. پارارس کریانیس! (۲۰۱۶) در مطالعه‌ای با عنوان " نقش رسانه‌های جمعی در ارتقای آموزش. آگاهی و آمادگی پایدار برای سونامی و سایر خطرهای ناشی از دریا" اشاره کرده است که رسانه‌های جمعی, می‌توانند نقش بسیار مهمی در ایجاد آگاهی مستمر از تهدیدهای بالقوه و دستیابی به آمادگی موثر برای سونامی و دیگر خطرهای دریایی ایفا کنند؛ در نتیجه خسارت‌های آینده و تخریب اموال رومو مورفی و وس ۲۰۱۶(۱) در پژوهشی با عنوان " نقش رسانه‌های پخش جمعی در آموزش و پرورش آمادگی برای فاجعه" در نشریه‌های علمی ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ به این نتیجه دست یافتند که اطلاعات رسانه‌ای یک تسهیل کننده برای آگاهی از بلایای طبیعی است. چان!(۲۰۱۶) در بررسی " نقشش رسانه اجتماعی در آمادگی, پاسخگویی بهبود بحران"" به این نتیجه رسید که رسانه اجتماعی در ایجاد آمادگی بیشتر و پاسخگویی در شرایط بحران نقش بن‌یودا؟ و همکاران (۲۰۱۳) به مطالعه‌ای تحت عنوان " زمانی که رسانه‌ها و سیاست‌های جهانی ملاقات می‌کنند: پوشش رسانه‌های بحران در درگیری‌های عرب -اسرائیل و شرق و غرب" آن و گاور*(۲۰۰۹) در مطالعه‌ای با عنوان " تحلیل محتوا پوشش خبری بحران" با ۲۶۷ خبر از بحران سال ۲۰۰۹ نشان دادند که استفاده از اختصاص مسئولیت» منافع انسانی» درگیری» اخلاق و کوله* و همکاران (۲۰۰۸) در پژوهشای با عنوان " خحطر ناتوانی ارتباط (مطالعه موردی: هاریکن‌های کاتانیا و نیو اورلانس)" به,این,نشیجه رسیدند که.یکی از.چالش‌هایی که هميشه مدیران بحران با آن مواجه هستند توجه نکردن بهآبرنامه‌های أموزشنی, اقتصادی و جغرافیایی نواحی روش پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی و تکنیک تحلیل مضمون است. در این پژوهش از تحلیل مختوای استقرایی استفلده فیده‌راست. لذا یه مپظور تحلیل داده‌هل ابتذا با خواندن مکرر من برای غوطه‌ور شدن در آن‌ها و یافتن یک درک کلی, متون خبرّهای مرتبط با سیل بهار ۹۸ جهت استخراج کدها خوانده شده است. اینفرایند, پیوسته از استخراج کدها تا نامگذاری آن‌ها تداوم داشنته است. آن کذها بر اساس تفاوت‌ها باطیاکط‌هایشان دسطگندی شده‌اند: از آنجا که در تحلیل محتوای استقرایی» دغدغهه پژوهشگر ارائه نظریه نیست؛ و تنها تهیه مقوله‌هایی با کدگذاری باز وی را به هدف پژوهش می‌رساند؛ می‌توان ب‌یسان کرد که روش ماه / سال سی‌ودوم / شماره 8/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ 8 ۱ تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل پژوهش تحلیل محتوای کیفی استقرایی و تلخیصی است. تحلیل مضمون؛ یکی از تکنیک‌های روش تحلیل کیفی است که بر اساس آن متن خبرهای مورد بررسی کاهش می‌یابد و بخش‌بندی» مقوله‌بنلدی و تلخیص شده» و سپس به گونه‌ای بازسازی می‌شود که مفاهیم مهم» درون مجموعه‌ای در این پژوهش, خبرهای مرتبط با سیل که از شبکه اجتماعی تلگرام در بهار ۹۸ پخش شده بود ابتدا محوریابی» سپس جمع‌بندی و خلاصه‌سازی شده و در متن از فن خلاصه‌سازی بازگشتی ابزار و روش گردآوری اطلاعات به این صورت است که در این پژوهش, مجموعه‌ای از اخبار را در یک بازه زمانی در اختیار داریم و قرار است این متون بررسی شود و با پاسخگویی به سوال‌ها به نقش شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل پی ببریم. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش, شامل کل اخبار پخش‌شده در کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی (کانال ریت بسران گلستان: کانال اتاق خن کانال وسمی خبرآنلاین» گزوه پوکش خبری گرود رویدادهای خبری و اخبار بحران) در محصوصن شیل بهشار ۹۸ از اول تا ۱۶ فروردین ۱۳۹۸ (بازه روش نمونه‌گیری, هدفمند انتخات شنده» واحد نموّنه گیری خبر و واحد ثبت. جمله است. در این پژوهش برای رسیدن به قابلیت,وابستگی در طوّل,طترح؛تخقیق يا پایایی» محقق از مدارک و مستندات و شواهد کافی استفاده کرده است. بنابژاین در این پژوهش از آزمون اسکات استفاده شده است. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد,پژوهشگر* ۲درصد کل محتوا را پس از گذشت یک ماه از کدگذاری نخست. دوباره کدگذاری کرد. ضریب قابلیت اعتماد ۷/۸۸درصد محاسبه شد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها ابتدا خبرهای مورد نظر به طور روشن وامنظم. با توجه به اهداف پژوهش. به عبارتی, ابتدا پژوهشگر تمام داده‌ها,را به صورت من درآورده» که در این پژوهش منابع داده‌ها خبرهای مرتبط با سیل بهار ۱۳۹۸ انتت. پژوهشگر جمله‌های معنادار را استخراج کرده و در گام بعد به هرکدام از داده‌های معنایی» یک کد یا برچسب اختصاص داده است. گاهی چندین داده معنایی یک کد اتخاذ می‌کنند. بعد از کد گذاری تمام داده‌ها آن‌ها را بر اساس اشتراکاتی که با یکدیگر دارند تحت یک مضمون واحد درآورده» سپس در پایان, تمام مضامین را با توجه به در این قسمت از پژوهش ابتدا محقق برای شناسایی منابع خبری» به هرکدام از آن‌ها یک کد اختصاص داده است که در جدول ۱ قابل مشاهده است. دراین قسمت از پژوهش, تمام مطالب کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی مورد بررسی پیاده» دسته‌بندی و سازماندهی شد. طی فرایند پیاده‌سازی» محتوای کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی توسط يادداشت‌ها تکمیل شد. پس از آماده‌سازی محتواها با استفاده از روش تحلیل مضمون داده‌ها بر اساس اهداف تحقیق مقوله‌بندی و تفسیر شد. در این مرحله با مطالعه دقیق مطالب برای هر یک از کانال‌ها و گروه‌ها تمام مفاهیم و نکته‌های کلیدی و مهم به عنوان مضمون‌های پایه شناسایی شند؟ که درجدول ۲ قابل مشاهده است. احتمال سیلایی شدن رودخانه‌های استان تهران در روزهای آينده:. اکانال اتاق خبر ۸۱ روزهای آتی شاهد باران‌های شدید بوده ودر برخی از آن‌ها احتمال۷ ۶۰۰۰۵۹۶ ,| .هشدار وقوع سیل 2۴ مردم تا ۴۸ ساعت آینده سفر را متوقف؛ کنند. پوشنق خپری ۸۶ رئیس جمهور به منظور باودید از اسان گیلان و دیدار ابا مردم‌آوارد کانال اتاق خبر ی عیادت سعید نمکی و قاسم جان‌بابایی در بیمارستان شهید رجایینمازی| رویدادهای 5۸ و شهید فقیهی و بررسی روند رسیدگی به وضعیت آسیب‌دیدگان. خبری بت تس ریت بجر زد جرا بررسیق کانا ان اباد از مناطه یج ۳" وضعیت شهرستان‌های آسیب‌دیده از سیلاب وارد گلستان شد. ل گلستان | بازدید از مناطق سیل‌زده معاون درمان وزارت بهداشت و رئیس اورژانس به مناطق سیل‌زده ور ۳ 5 وزیر کشور به منظور ارزیابی میدانی از روند امدادرسانی به متاطق سیل‌زده و دیدار با مردم؛ فردا وارد گلستان شدند. پوسشس خیری ۳ مه / سال سی‌ودوم / شماره 4/۳ | فاطمه تاجیک (۵۵-۸۰) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ هو ۱ تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل بر کناری استاندار گلستان به دلیل غیبت در جریان رسیدگی به علت سیل شیراز دست‌اندازی و مسدود کردن یکی از مسیل‌های از تمامی دستگاه‌ها خواسته شد هرچه سریع‌تر ارزیابی خود را از میزان خسارت وارده اعلام نمایند تا بتوانیم با تمهیدات لازم دولت با تمام توان خسارت آسیب‌دیدگان سیل اخیر را جبران می کند. همه تلاش ما در این مقطع باید این باشد کیشیراط در کار ال شهرهایی که عادی نیست را به شرایط عادی برگرگانیم او اقواقات واریز بیش از ۱۲۹ میلیارد ریال به حساب جمعیت هلال احمر پیرمرد لواشک فروش سبزواری در آمد امروز خود را به سیل‌زدگان اگر شهرداری: مهنداشی او پیمانکاری؛ استان داریا اهر مرول و مقام محلی و کشوری:مسیر خدادادی ,رودخانه ۱ به هز بهانهای مجنود کند. آن فرد خدمتگزار نیست. در حالت خوشبینانه نادان است. گلایه رئیس جمهور به خاطر تصمیم اشتباه مبنی بر تخریب مسیر آسدآدرسانی او مذیریت بخ رآن :در ستاطق سیل‌رده سیف است: اگر برای تخلیه منزل خود زمان ندارید, اشیا گران‌قیمت را به رئیس سازمان مدیریت بحران از مردم پایتخت خواست تا از حضور عدم استقرار و نصب چادر در مناطق ساحلی, رودخانه‌ها و مناطق به هموطنان توصیه می‌شود هنگام تردد در این مناطق احتیاط را باید قبل از این پیش‌بینی این ویرانی‌ها و خسارات می‌شد و پیشگیری صورت می گرفت. این حادثه باید درس عبرت باشد برای با تدابیر اتخاذشده بارش‌های شدید دوشنبه و روزهای اخیر هیچ مسنود بودن محور تهران به مشهد تا اطلاع نانوی اذاما دارگ بیش از ۱۵ هزار نفر از جمعیت خراسان شمالی درگیر سیلاب شدند. بارش‌های اخیر هم همبستگی اجتماعی را بالا برد و هم کم آبّی را بارش‌های فعلی نشانه‌ای برای پایان دوره خشکسالی در ایران است. متأسفانه به دلیل خطاهای انسانی و مدیریتی و دستکاریادر ظغت حوادث ناگوار جان باختن جمعی از هموطنان را در پی داشت. رخداد سیل ناگهانی در مناطق کوهستانی و مستعد سراسر کشور, روز گذشته ۷۰ تن مواد غذایی و البسه از سوی هلال احمر تهران چرواز بالگرد اسرامی جممیت جلال جر اسان کلسان یه سوت اسکان موقت بیش از ۳ هزار حادثه دیده سیل در گلستان. مه / سال سی‌ودوم / شماره 8/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ > ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل حجم آب رودخانه با داشتن عمق بیش از ۲ متر موجب شده | رویدادهای 8 دستگاه‌های اجرایی قم در حالت آماده باش کامل باشند. خبری آماده‌باش آمادگی دستگاه‌های اجرایی در برایر حوادث احتمالی ناشی از وزش | یزان گلستان دستگاه‌های اجرایی ی حضور تعدادی از استانداران و فرمانداران در خارج از کشور توسط ۱ رویدادهای 3 به شایعات توجه نکنید بحران سیل در استان‌های شمالی کنترل ۳ ئظ بر خلاف شایعات فضای مجازی مبنی بر اینکه این اقدام منجر به زیر آب رفتن گمیشان می‌شود عملیات مهندسی سپاه در منطقه | پوشش خبری ۳۴ ۴ هزار پک لوازم خانگی و۴ هزار راس دام؛ هديه رهبر انقلاب به ۲ رویدادهای کمک‌های مالی و ین‌زدگان کلستانی ات که:تا روز سیع اهر خوامدشد, خبری دولتمرداق بیمارستان صحرایی فوق تخصصی سپاه در آق‌قلا فعال شد. 32۹ با قوجه به مناطق سیل‌زده به ماشین آلات ازتش و نشاه تور هیا دستگاه‌های اجرایی با وهی رده ان خی پاه نیز به,پاری ی آنلاین 132۸ تأمین و توزیع ۳۰۰ کیلوگرم برنج و پخت و توزیع ۸ هزار قرص نان کانال گلستان | کمک‌های منطقه‌ای ی قایق کم داریم برای تخلیه مردم گمیشان و سیمین شهر به کمک بيایید.۱ خبرآنلاین | دعوت مردم به کمک 10۷ سید حسن خمینی؛ ابراز امیدواری کرد که دولت و نهادهای حکومتی با حضور در مناطق سیل‌زده بتوانند به سرعّت مشکلاک | خیرآنلاین ابراز همدردی 130۸ صدا وسیما در مقطع پخش خبر اعتراض مردم منطقه را تحریم سبل در کوچه‌های شیرار یزاین گزارش مردمی از متاطق .121۱ در مدیریت بحران حفظ سلامتی مردم مهم‌ترین اصل است. خبر آنلاین 132۰ اختصاص تمام امکانات دولتی و عمومی برای مدیریت نهایی رویدادهای ]| مردم مناطق سیل‌زده | ۱۱ اگرخبرنگار بودید و به شما می‌گفتند آبگرفتگی و سرریز شدن آب از سدها و طغیان رودخانه‌ها رو پوشش خبر بدید. پوضش خیری موش کیرد ری در ادامه. مقوله‌هایی که بار معنایی مشابهی داشت و مفهومی یکسان را به ذهن متبادر می‌کرد. ذیل یک مقوله انتزاعی و کلی تر قرارگرفت. به عبارت دیگر با دسته‌بندی» ترکیب و تلخیص مضمون‌های پایه» تعدادی مضمون سازمان‌دهنده ظاهرشد. که می‌توانست گویای ویژگی‌های گروهی بخشی ز مضمون‌های پایه باشد. جدول ۲ مضمون‌های سازمان‌دهنده» همراه مضمون‌های پایه‌ای که این مضمون‌ها را متبلور کرد در قالب ۲۹ مضمون پایه و ٩ مضمون سازمان‌دهنده, نشان می‌دهد. مه / سال سی‌ودوم / شماره 2/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ يچ ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل همان‌گونه که جدول ۶ نشان می‌دهد. برای سطح پیش از بحران سه مضمون آگاه‌سازی و هشداردهی, دیده‌بانی و آموزش مصود‌یافته» برای سطح حین بحران» سه مضمون همراه‌سازی,» دروازه‌بانی طلاعات و خبررسانی و در مرحله بعد از بحران تحلیل‌گری» آرامش‌بخشی و پاسخ‌طلبی شناسایی و دسته‌بندی شد و مضمون‌های پایه متعلق به هر یک از مضمون‌های سازمان‌دهنده» در سطح پیش بحران سیل بهار ۹۸ را این گونه ترسیم کرد (شکل ۱). شکل ۱. الگوی پژوهش مرتبط با نقش شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل به طور کلی» می‌توان گفت که رسانه‌های اجتماعی, به عنوان نهادی فرهنگ‌ساز و فرهنگ‌گستر با برخورداری از ظرفیت‌های بی‌بدیل در ارائه خدمتی عمومی نقش حساس و موثری در فرایند مذیربت پسران ایفا می‌کنند؛ ممچنین مرا رکرو ورس دره‌سیشتم‌های عامل شبکه‌های اجتماعی» به عنصر جدید در مدیریت بحران تبدیل شده اسنت. درنهایت» گسترش روزافزون رسانه‌ها مفاهیم و نظریه‌های رسانه‌ها را نیز دچار تحول اساسی کرده و چالش‌های نظری جدیدی را پیش روی در نظریه‌های اولیه, رسانه‌های جمعی, مجراهای ارتباطی یک‌طرفه و مستقلی تلقی می‌شدند که اطلاعات را به عامه مردم منتقل می‌کنند و از این طریق عقاید آن‌ها را شکل می‌دهند. این نگاه» در نظریه‌های بعدی, به‌تدریج تغییر یافته و تداوم آن, به‌مثابه یک چرخش جدید رسانه‌ای بروز پیدا کرده است؛ این چرخش دگرگونی اساسی در مفهوم رسانه و مخاطب است. مخاطبان انبوه و منفعلی که جدا از رسانه‌ها و دریافت‌کننده و مصرف‌کننده پیام‌های رسانه‌ای در نظر گرفته می‌شدنده جای خود را به کاربران بی‌شماری داده‌اند که نه‌تنها فعال ماه / سال سی‌ودوم / شماره 4/۳ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ پچ ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل و تولیدکننده پیام هستند, بلکه شاکله هویت رسانه‌ها محسوب می‌شوند و این انتخاب کاربران است که می‌خواهند روی چه موضوعی بحث کنند و چه محتوایی را به اشتراک بگذارند. برخی از شیوه‌هایی که شبکه‌های اجتماعی به کار گرفته‌اند» عبارت‌اند از: ایجاد کانال و گروه در شبکه برای مطالعه فرایند شکل‌گیری بحران, روش‌های گوناگونی وجود دارد, که هر یک با توجه به نوع و ویژگی بحران استفاده می‌شود. جست وجوی اطلاعات و اشتراک گذاری آن. جز فعالیت‌های اساسی رفتارهای ارتباطی هستند که افراد به طور منظم انجام می‌دهند. از موارد فعال» جستوجوی فرد در رسانه‌های اجتماعی با قصد دریافت اطلاعات است. همچنین می‌توان گفت که دریافت و توزیع سریع اطلاعات در قلب ارتباطات بحران قرار دارد. رسانه‌های اجتماعی, راهی برای انجام لذادر پژوهش حاضر جهت تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران سیل بهار ۸ تمام خبرهای شبککه اجتماعی تلگرام مورد بررسی قرار گرفت و پس از آماده‌سازی» محتواها با استفاده از روش تحلیل مضمون. داده‌ها پر ابشاس اهداف تحقیق مقوله‌بندی» محوریابی» سپس جمع‌بندی و خلاصه سازی شده است ودرنهایت از فن خلاصه سازی بازگشتی استفاده شده و مورد تفسیر قرار گرفته است. در ادامه؟مقوّله‌هایی که باز تغنایی مشابهی داشت و مفهومی یکسان رابه ذهن متبادر می‌کرد» ذیل یسک مقوله انتزاعی و کلیتر قرار گرفت. طبق نتایج» تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی در قالب ۲۹ مضمون پایه و۹ مضمون سازمان‌دهنده نشان داده شد. شبکه‌های اجتماعی, در راستای وظایف خود برای ایجاد آمادگی در مردم برای مواجهه با بحران و کاهش خطرات احتمالی در استان‌های مختلف. چند روز قبل از وقوع سیل در بخش‌های مختلف کانال به" آگاه‌سازی و هشداردهی" در خصوص ماهیبت بحران سیل پرداختند؛ این کانال‌ها وگروه‌های تلگرامی» درگزارش‌های مرتبط با پیش‌بینی بازش باران؛ بالا آمدن آب سدها و رودها و ریشه‌یابی علت وقوع سیل در راستای پیشگیری از خسارت سیل و همچنین به یادآوری بیماری‌های واگیردار نتایسج نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی در راستای آگاهی‌بخشی و هشداردهی به مخاطبان گام برداشته است و در این اقدام» به نمایش تجربه‌های کشورهای مختلف در این قبیل بحران‌ها توجه نشان داده است. در شبکه‌های اجتماعی به منظور "دیده‌بانی" و رصد میزان توجه مسئولان در برنامه‌ریزی اقدامات پیشگیرانه به بیان گزارش‌های مرتبط با بازدید مسئولان از مناطق سیل زده. گزارشی مردمی از مناطق سیل‌زده در قالب تصویر و پیام» وضعیت آماده‌باش دستگاه‌های اجرایی, رصد فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی و کمک‌های منطقه‌ای, به خصوص در کانال گلستان جهت پیشگیری و اعلام آمادگی از سوی دستگاه‌های مربوطه انجامید. که تا حدودی مناسب بوده است. شبکه‌های اجتماعی در راستای کارکرد" آمسوزش مصون‌ساز" خود. در بحران سیل تنها به هشدارهای ایمنی در مواقع احتمال بروز سیل و ارائ نکات ایمنی به مسافران در کنار هشدار سیل در استان‌های جنوب و جنوب غربی اکتفا کرده است. آموزش خبرنگاری» در کنار آموزش به مردم در شبکه‌های اجتماعی نیز مورد توجه قرار گرفته که بیانگر آن بود که خبرنگار وظیفه‌اش آگاهی است. خبرنگار بحران؛ بخشی از پازل مدیریت بحران رسانه است که باید توانایی نمایش تسلط بر شرایط را داشته باشد؛ که تجلی قدرت رسانه در شرایط اضطراری است. در شبکه‌های اجتماعی " خبررسانی "و اطلاع رسانی» درباره سیل و ارائه آمارجان‌باختگان سیل در شهرهای پلدختر, شیراز و دیگر شهرها قطع و وصل شدن جریان گاز شهری, تعطیلی مدارس از جمله موضوع‌های پرتکرار بود که نشان از توجه مناسب رسانه درخصوص انعکاس به‌هنگام یکی از مشکلاتی که در بخران سیل بیشتر خودنمایی می‌کند ایجاد و گسترش شایعه‌هایی همچون سیل جعلی در کیش رانش زمین در جاده سولقان و سرریزشدن سد کرج در شبکه‌های اجتماعی بود که به لحاظ انجام وظيفه "دروازه‌بانی اطلاعات" به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی حین بحران» در بخش‌های خبری در ارتباط اتصویینریی وگفت وگو با مسئولان شایعه‌ها را تکذیب کارکرد " همراه‌سازی" نیز زمینه را براق کتلک‌های مالیّمتتتشولان, ارسال پیام‌های همدردی با مردم مناطق سیل‌زده و اشاره به حضور خودجوش مردم برای کی هک اشیب‌دیدگان, حضور سپاه» ارتش و نیروهای مردمی در کنار مردم» ترغیب مردم‌ابژای امدادرسانی فراهم می‌کند. شبکه‌های اجتماعی, در مرحلف پس از بحران» به مباحثی چون انتقاد از عملکرد سازمان‌ها و مسئولان و حتی رسانه ملی» تشویق و تنبیه» فرصت‌های سیل و تهدیدهای سیل در راستای کارکرد " تحلیل گری" پرداخته‌اند. در شبکه‌های اجتماعی به انتقادهای مردم و گلایه‌مندی‌ها از کافی نبودن امکانات و بی‌اعتنایی مسئولان (اعتراض تند پیرمردگلستانی به لاریجانی) در گزارش‌ها توجه شده است. در این مرحله افراد به تحلیل و ارزیایی عملکرد رشانه‌ها در مدیریت بحران پرداخته‌اند. برای مشال» پوشش خبری سیل در لرستان"را باچوشش خبری؛قاشقچی مقایسه کرده‌اند. یا عقب افتادن صداوسیما از شبکه‌های اجتماعی را در قالب پیادداشت در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته‌اند. همچنین» در شبکه‌های اجتماعی تحلیل گزارشگری خبرنگارانی مانند حسینی بای» در قالب طنز هم به نمایش گذاشته شده است. طبق بررسی‌ها تهدیدها و فرصت‌های سیل با نظرهای در راستای کارکرد" پاسخ‌طلبی "» شبکه‌های اجتماعی توجه ویژه به نحوه پرداخت اعتبارات و جبران خسارت‌ها داشته‌اند. طبق بررسی‌ها برنامه‌ریزی و آینده‌نگری نسبت به ساخت سدها زیرساخت‌ها و ... در شبکه‌های اجتماعی, به‌وفور دیده شده است. شبکه‌های اجتماعی توجه ویژه به مسائل مردم مناطق سیل‌زده و تلاش برای بازگشت مردم به محأمه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ گ | فاطمه تاجیک (۵۵-۸۰) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ چ ! تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل رویکردهای خبری, راهبردهای رسانه‌ای و جهت‌گیری خبری شبکه‌های اجتماعی در مدیریت نوع رویکرد واستراتژی» جهت گیری رسانه را در برنامه‌ریزی و چگونگی پوشش بحران تعیین می‌کند. در یک تقسیم‌بندی کلی» رویکردهای پوشش خبری را می‌توان به رویدادی و فرایندی» کمی و کیفی» سنتی و قانون طبیعی و تعاملی تقسیم‌بندی کرد. به دلیل اینکه بحران سیل در ایام فروردین‌ماه در مناطق مختلف ایران چون شمال, جنوب و جنوب غرب و در زمان‌های مختلف رخ داد» رویکرد خبری در شبکه‌های اجتماعی بیشتر اخبار فرایندی است. این نوع خبرها از گلشته شروع. در مقطع حال بارز و در آینده نیز پیامدهایی خواهند داشت. در شبکه‌های اجتماعی, تحلیل خبرهای مرتبط با سیل در کنار شیوه‌های کیفی, با استفاده از شیوه‌های کمی ارائه آمار مرتبط با خسارت‌ها و تلفات جانی و مالی و ... به تحلیل خبرهای منتشره پرداخته‌اند. در این شبکه‌ها علاوه بر هشدارهای بارندگی و وقوع سیل و خسارت‌های ناشی از آن و نقد آمادگی کشور در برابر سیل» تأثیر سیاسات‌هایگذشته بر وقوع و کمبود در مقابل سیل و بسیاری مقوله‌ها که بیشتر نگاهی,انتقادی و منفی:داشتند.به فواید سیل (انتشار وتوزیع مواد ارگانی که توزیع رسوبات در دشت‌های سیلابی؛ تثبیت:پوشش گیاهی» جلوگیری از توسعه بیابان‌ها وپدیده‌هایی نظیر رّیزگردها» تقویت و تجدیل حیات تالاب‌ها تسهیل تغذیه ماهیان و ...) هم پرداخته شده است. به عبارتی, شبکه‌های اجتماعی از رویکرد تعاملی بیشترین استفاده را کرده‌اند. طرفداران این رویکرد. بحران‌هایرا,ضروری» مفید و فرصت می‌دانند. ۰ راهبرد رسانه‌ای غیر فعال را شبکه‌های اجتماعی» در مواجهه با بحران پيشنهاد کرده‌اند. با بررسی ریشه‌های وقوع, تجربه‌اندوزی از بحران و کاربست این تجربه‌ها در اوضاع مشابه می‌توان کاستی‌های مدیریت بخران را جبران کرد. شبکه‌های اجتماعی در پویشی با هشتک کارنامه امداد» خواستار آن شدند بعد.از ماجرای شیل او امداد و آغاز بازسازی» کارنامه شفافی از عملکرد دستگاه‌های مختلف در امداد و نجات مردم سیل زده در رسانه‌ها ارائه شود. همچنین بر تدوین گزارش ملی سیل گلستان و مازندران تأکید شده است. ۰ طبق نتایج» شبکه‌های اجتماعی در راستای ایفای نقش نماینده» سعی داشتند تا ابعاد و زوایای مختلف بحران را پوشش دهند و از رسانه‌هایی چون تلویزیون در این زمینه پیشی گيرند. سرعت خبری, صحت و دقت خبری, حجم و جامعیت خبری شبکه‌های اجتماعی در مدیریت گزارش‌های ارسالی مردم» در شبکه‌های اجتماعی از مناطق سیل زده» نشان‌دهنده وضعیت واقعی, وسعت و عظمت سیل بود. درساعات اولیه شکل‌گیری سیل تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی درباره شدت سیل در نقاط مختلف پخش می‌شد. انعکاس فوق‌العاده‌ای داشت. در ظاهر, شبکه‌های اجتماعی در خبرنگاری و گزارشگری بحران که ژانری تخصصی در ۵ در زمينه صحت و دقت خبری شبکه‌های اجتماعی» می‌توان بیان کرد که رسانه‌ها با تکذیب شایعه‌ها سعی در افزایش صحت و دقت خبری داشته‌اند. همچنین از آنجا که گروه‌ها و کانال‌های انتخابی در راستای خبرهای تلویزیونی بود عملکرد یکسان رسانه‌ها در زمینه صحت ۵ عامل دیگری که در اهمیت نقش رسانه بر محیط. به‌ویژه در شرایط بحران» تأثیر انکارناپذیر دارد قدرت دروازه‌بانی رسانه است. همه کسانی که در رسانه‌های خبری کار تهیه اخبار را بر عهده دارند. به گونه‌ای با گزینش خبرها سروکار پیدا می‌کنند. مطابق با مدل گرایر شبکه‌های اجتماعی حجم و جامعیت خبری خود را بر اساس مدل آیینه‌ای و حرفه‌ای قرار داده‌اند. به عبارتی, در کنار انعکاس به انتخاب مهم‌ترین و جالب‌ترین وقایع برای آگاهی مخاطبان دست احراری, ابراهیم. ۱۳۸۶ " راهبردهای رسانه‌ای برایبیشگیری از بحرآن"فطتلنامه پژوهش و سنجش. دوره ۱۲. شماره احمدی فصیح» صدیقه؛ مریم ناخدا؛ محمدرضا اسماعیل گیوی وافهیمه باپ‌الحوانجی. ۱۳۹۹. "طراحی مدل پارادایمی مدیریت خین بحران و ارائه راهکارهای پیشگیری:بر ری پشاژمان‌های اسنادی (آرشیوی) کشور". فصلنامه مدیربت افضلی, محدثه. ۱۳۹۱. نقش و کار کردشبکه‌های اجتماعی مجازی درمدیریت بحران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آکبری: احیل, ۱۳۹۶ شبکه های اجتماعی در ایجاد و مهار بحران‌ها؛." فصلنامه ره‌آورد. شماره ۳۱ ۳۲-۳۹ انصاری, روحالله. ۱۳۹۷. تقابل سیاست‌های دروازه‌بانی رشانه‌های سنتی ایزان؛ کاربران و جریان اخبار ویروسی در شبکه‌های اجتماعی. پایان‌نامه دکتری علوم ارتباطات. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران شمال. آزادی» محمد: ۳۹ نقش اخبار شبکه استانی دنا در مدیریت بحران‌های اجتماعی: مطالعه موردی نزاع‌های دسته جمعی در کهگیلویه و بویراحمد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تحقیق در ارتباطات اجتماعی. دانشگاه صداوسیما. توصیفیان» مسعود و امین جعفری فکرت. ۱۳۹۹. "نقش رسانه‌های اجتماعی در مدیریت بحران و اطلاع‌رسانی (مطالعه موردی: حادثه ساختمان پلاسکو در تهران)". کنفرانس بین‌المللی زلزله مدیریت بحران احیا و بازسازی» قزوین, جوادی» حسین و روحالله عبدی ۱۳۹۹ " نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران". فصلنامه دانش انتظامی زنجان, سال هفتم. سحأمه / سال سی‌ودوم /شمار ۳/ | فاطمه تاجیک (۵۵-۸۰) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ج ۱ تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل حسینی انجدانی» مریم؛ زهرا درویزه؛ زهره خسروی و مه‌سیما پورشهریاری. ۰۱۳۸۸" نقش رسانه‌ها در رشد هویت ملی نوجوانان شهر تهران". فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی» سال شانزدهم شماره ۲: ۳۹ - ۹۶. خانکهحمیدرضا و سکینه پرستش. ۱۳۹۹. مدیریت بحران سیل در ایران: یک مطالعه مروری. اولین همایش ملی درودی, هما و حسن سپهری‌فر. ۱۳۹۸ " ارزیابی مدیریت بحران در ایران بر مبنای مدل لیتل جان". فصلنامه دانش پیشگیرقی و مذیربت بحران. ذوره ۹. شماره ۶: ۳۹۳- 8*۲ ذکایی, محمدسعید و محمدحسین خستی,,۶ ۰.۱۳۹" گونه‌شناسی کاربران رسانه‌هایی اجتماغی". فضلنامه راهبره اختماعی رشیدی, احتشام؛ مهدی نوری و محمدعلی نکوئی. ۰۱۳۹۳" شناسایی کارکردهای رسانه‌های جمعی در مدیریت بحران بلایای طبیعی بر اساس فرایند تحلیل شبکه". فصلنامه مدیریت بحران. سال سوم. شماره ۹: ۲۶-۱۵ روشندل اربطانی» طاهر و سیاوش صلواتیان. ۱۳۸۹. " طراحی مدل نقش رسانه‌های جمعی در مدیریت مرحله زابلی‌زاده» اردشیر. ۰۱۳۹۶" بررسی رویکرد شبکه تلوریزیونی بی‌بی‌ستی فارسی‌درباره دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران". فصلنامه جستارهای سیاسی معاضر* تال ششم. شمار۱۳۳:۵2 - ۰۱۶۹ زلفعلی‌فام» جعفر؛ مقصود فراستخواه و آمیز ملکی.۱۳۹۷۰. "پدیدارشناسی,اخحلاق اجتماعی کاربران شبکه‌های اجتماعی مجازی". فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. سل ۲۵. شاه ۳: ۱۵۵ ۱۸۵. سراجی, فرهاد؛ اصحاب حبیب زاده و سعید شریفی رهنمو,:۱۳۹۹. "انگیزه‌های استفاده دانش آموزان متوسطه از شبکه‌های اجتماعی مجازی". فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات. دوره ۱۸. شماره ۳۹: ۲۰۵-۱۸۱ شریفی»سیدمهدی؛ شیما نعمت‌الله‌زاده و سمیه لبافی. ۰.۱۳۹۷ "الزامات بکارگیری رسانه‌های اجتماعی در مدیریت بحران پزشکی". فصلنامه دانش پیشگیری و مقیریت بحران؛_دوره ۸ ۰ شمار :۳۸۷ 4۰۰ صلواتیان» سیاوش و فاطمه مهربان. ۱۳۹۵.* کارکرد.رسانه‌های اجتماعی در مدیریت بحران زلزله احتمالی شهر تهرا". فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحراق* دور۹8. شماره ۱: ۲۳۹ صلواتیانسیاوش و علی سوری. ۱۳۹۹ " شناسایی قابلیت‌های رسانه‌های اجتماعی در جمع‌سپاری مدیریت مخاطره زلزل". فصلنامه مدیریت مخاطرات طبیعی (دانش مخاطرات سابق). دوره ۶. شماره ۱: ۲۵-۹ عقیلی» سیدوحید و اعظم علی‌اصفهانی. ۱۳۹۶. "نقش تلویزیون در ایجاد و تقویت فضای عمومی در جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان ارتباطی و مدیران رسان". فصلنامه رسانه. دروه ۲۹. شماره ۲: ۰۱۰۶-۱۱۹ قلی‌پور آرین و غلی اضصغر پورغزت: ۱۳۸۷" تأملی بوانقتلن رسانهملی :ذان رصن یلایر یت بخران‌خاق پتهان اجتماغی * گرانمایه‌پور علی و زهرا کرمی. ۱۳۹۹" بررسی تطبیقی دلایل گرایش دانش‌آموزان دختر و پسر مقاطع دبیرستانی منطقه ۳ تهران به استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی". فصلنامه رسانه. سال ۲۸. شماره ۲. ۱۱۹- ۰۱۶۰ مستأجران؛ سعید. ۱۳۹۷. راهکارهای عملیاتی رسانه ملّی برای مواجهه با شبکه‌های اجتماعی در مدیریت بحران‌های اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی» دانشکده ارتباطات و رسانه» دانشگاه صداوسیمای معماری, سعید. ۱۳۹۳. بررسی دیدگاه مدیران بحران کشور در خصوص نوع تعامل رسانه‌ها در مدیریت بحران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی - تحقیق. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی. مهدی‌زاده» سیدمحمد. ۱۳۹۱. نظربه‌های رسانه؛ اندیشه‌های رایج ودید گاه‌های انتقادی. تهران: همشهری. نصراللهی, اکبر و پروانه پیشنمازی. ۱۳۹۹" آسیب‌شناسی عملکرد رسانه‌ها درپوشش خبری حادثه پلاسک". چهارمین کنفرانس جامع مدیریت بحران و 15 تهران, دبیرخانه دایمی کنفرانس. هراتی» سعید. ۱۳۹۹. بررسی نقش ساختار مدیریت دولتی بر مدیریت بحران شهر کرج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد یارمحمدی, حمیدرضا و محمد احمدی‌حاجی. ۱۳۹۶. "مطالعه جهت‌گیری و نحوه پوشش اخبار بحران داعش در سایت‌های ایرنا بی بی سی فارسی و صدای آمریک". فصلنامه مطالعات جامعه شناس‌ی. سال هفتم» شماره ۲۷: :066100066 عنصص همه هه آهنممد "عاصهوکه ملق صه دمازه و0 هنم کم امه 2011۰1۵ .7 بسط۸ 7800/08 200 عع نگ دمص کم رم بواع نوک صقعوصسم۸ ۵ لا ۵2 ادصس .۰ "نکن مهم فص دوع عاعس 0۶ وزدتراقس۸ اصعاد6 ۸ 3 عععس) عص ۲ 3/003 3005 75۵ 0۵ ۹0۶ .2009 1۴14۰ 006 ۵ کا .5 منظ 108-0 :(2) 35 ,16016 5 تاداع عمط ۰ ق00۵۵ 2105 وستاکنده ۶و دزدتوامهه وه ۳0 ۵ تاصعحص عم صقن کنعقی وه هتفه زموگ 2019 بش تمقع 1 :0.0 ,ععلیا۸ 5و کنو۲ نام مد کمناناوم ۵۳10 هد خنوعصه صعط ۹7 .(2013) 1 با فطع هط هآ ی همق ۲ 13 مق لا 36-۷ 71-92 :(1) 16.6 00 9 امس من حالص عمط هد اعمون داوخ عطا هن عوع هم ب 7 مک ص۸16 ما۸ ووعصل بروگ بوزا ۸ج کصوژاه نسحم وصه عتوصحه 756 2014 بش۸ ,کص8۳ 5 ۳0 ومع دق عکمحوع۲ ۰ عوم لو 6 عم کنعنی ح هنوعه آمنمد او عم عط .2014 .3.6 مصقطح ۳366 0ص کص6 01ص ۶و ووی ععی خ نعساند؟ جوناق نصحصصصم لدم 2008۰ ابا 6110 1.۷/0 هام۲ ۳۵62 ع0اعدعع قاط ۵۴ عع هه ام 602 نع ماع که الها وحم عحز عط 1997.۲ واه واگ ۲و آعل و ناه دود ناهام صمون 2016۵ ۰ معصقط ۲ ۳ گ ,هد :۲۳ مه هک وان :2 خمهحصع0 .34-47 :(1) 31 همم 4ص کن هدع /ع7 ۰ عصنع مهد اصماکدز عازطامص عک 6۵ صوناصعاصز ععصمصخاصمی عا همکد وه 8655 20 مصونام اه که دم مصوم ص غامد هنفوعه ککق/3 .2014 ۰ نحص وه ۲ -کو و0 110-5 :(33)1 08و22 نصودیک7 کم عع منک کل همق عمصضهص حعطاه هه نصا 20۵۳ کک6 0۳602600 6 ال :310 0و6 ۸32/۵0 تک رعلووو و مد 10:۵ آددمص2 2014 1۰ مدعفک ناکم مه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ هّ | فاطمه تاجیک (:۵۵-۸) اه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ چ | تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی درمدیریت بحران سیل 5 واه له ککعصل عسو عم گنل ح هنوعه عمط کو غامد عط 2014 24۰ بک ای یدام 100-1 71-5 :(41)1 ونع۸ 1/202 .2002-2012 مسا نهد عط) دز ف۵عصع6 هنود آهزه و5 50۶ دارآ ناهد #ععد فص وصه هنوعحه آهنممگ .2015 272۷:۲610

امروزه شناخت نقش، ماهیت، جایگاه و ظرفیت های رسانه ای و بهره برداری آگاهانه و صحیح از رسانه ها، برای مواجهه مناسب با بحران، یکی از ضرورت های اساسی است. لذا پژوهش حاضر، به تحلیل محتوای خبرهای مرتبط با بحران سیل، با هدف تحلیل نقش شبکه های اجتماعی (پیام رسان تلگرام) در مدیریت این بحران اختصاص یافته است. جامعه مورد مطالعه، تمام اخبار پخش شده در کانال ها و گروه های تلگرامی از جمله کانال مدیریت بحران گلستان، کانال اتاق خبر،کانال رسمی خبرآنلاین، گروه پوشش خبری، گروه رویدادهای خبری و اخبار بحران در خصوص سیل بهار 98 است که از اول فروردین تا 14 فروردین 1398پخش شد. بنابراین، روش در این پژوهش تحلیل محتوا،  واحد تحلیل و روش نمونه گیری، هدفمند است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در مجموع 26 مضمون پایه و 9 مضمون سازمان دهنده، ذیل سه مضمون قبل از بحران، حین بحران و پس از بحران استخراج شد. در مرحله قبل از بحران، سه نقش آگاه سازی و هشداردهی، دیده بانی، آموزش مصون یافته؛ در مرحله حین بحران سه نقش خبررسانی، همراه سازی، دروازه بانی اطلاعات و در مرحله پس از بحران سه نقش تحلیل گری، پاسخ طلبی وآرامش بخشی شبکه های اجتماعی (پیام رسان تلگرام)  شناسایی شد. در تحلیل خبرهای مرتبط با سیل، شبکه های اجتماعی با رویکرد تعاملی، همزمان با بهره گرفتن از رویکرد کیفی به تحلیل خبرهای منتشره پرداخته است. راهبرد رسانه ای مورد استفاده در مواجهه با بحران در شبکه های اجتماعی، راهبرد غیر فعال است. دروازه بانی اطلاعات در شبکه های اجتماعی کمتر اعمال می شود و این بر صحت و دقت خبری آن ها تأثیر دارد. حجم و جامعیت خبری در شبکه های اجتماعی بر اساس مدل آیینه ای است

462221

وازژگان کلیدی: توسعه شهری» ذی نفعان , ماتریس علاقه.قدرت» تحلیل شبکه‌های اجتماعی. - مقایسه یافته‌های هردو روش تجربه‌گرایانه و خردگرایانه درشناسایی مهم‌ترین ذی‌نفعان بسیارهمگراست. - نقشه ارتباطات ذی‌نفعان مهم‌ترین ذی‌نفعان را براساس شاخص‌های مختلف تحلیل شبکه اجتماعی (531۸) نشان می‌دهد. هر اقدام توسعه‌ای که در پروژه‌های شهری انجام می‌شود. عوارضی برای محیط طبیعی و اجتماعی دارد. سالانه اقدامات و فعالیت‌های کالبدی و عمرانی بوده‌اند و جنبه‌های فنی و فیزیکی فعالیت‌ها بیشتر مدنظرقرا رگرفته و نسبت به ماهیت اجتماعی و تأثیرات گسترده‌ای که بر زندگی شهروندان برجای می‌گذارند. بی‌توجه هستند. در حالی که تأثیرات اجتماعی در برخی پروژه‌ها بهحدی مهم است که بی‌توجهی به آن؛باعث انجام نشدن و يا بلا استفاده ماندن پروژه می‌شود (,100ه:) 0,1 ذی‌نفعان و تأثیرات و اهمیت آنها در چنین پروژه‌هایی» مطالعات مربوط به ذی‌نفعان در حوزه توسعه شهری» شناسایی و تحلیل علایق سازمان‌ها و افرادی است که در پروژه‌های توسعه شهری تأثیردارند و پا ازآن تأثیرمی‌پذیرند؛ به‌گونه‌ای که تلاش برای کم کردن تعارض میان ذی نفعان ازموضوعات کلیدی درپروژه های توسعه شهری ذی‌نفعان در جامعه وجود دارد اما هنوز بسیاری از گروه‌های ذی نفع در تصمیم‌گیری‌ها به حاشیه رانده شده‌اند. بنابراین این که کدام یک از ذی‌نفعان باید در فرایند توسعه شهری روی میز باشد. به دوراهی بزرگی برای تصمیم‌سازان و تیم پروژه‌های توسعه شهری تبدیل شده است(297 0۰ ,2007 ,727107). در این راستا ایده «نردبان مشارکت» ارائه شد؛ نردبان هشت پله‌ای ازعدم مشارکت با اعمال نفوذ تا مشارکت کامل و یا کنترل شهروندی تا جایی که اکثرقدرت مدیریتی در اختیار ذی‌نفعان باشد. بنابراین اکثر مطالعات در حوزه مدیریت شهری» این هشت پله را مطالعه کرده و یکی از آنها را انتخاب کرده و سپس سظح مشارکت خود را براساس آن تعریف کرده‌اند. اما همان‌طور که اه بحثی زبانی است. علاوه برآن. با شرایط پیچیده رشد سریع صنعت. توسعه شهری داشته و به منظور مشارکت دادن کامل ذی‌نفعان در پروژه. ضروری است تا روش تحقیق سودمندی از ذی‌نفعان پیشنهاد شود که به‌صورت عملی درپروژه های توسعه شهری قابل استفاده باشد یکی از انواع پروژه‌های توسعه شهری که با تنوع زیادی از ذی‌نفعان است. امروزه رشد ترافیک از یک سو و قیمت بالای زمین در کلانشهرها از سویی دیگر, چالش‌های جدیدی را پیش روی مسئولان برای مدیریت ترافیک قرار داده است. این مشکلات به خصوص در نواحی ترافیک با استفاده از اصلاحات سطحی در تقاطع‌ها: هميشه جوایگو نبوده و راه‌حل‌های غیرسطحی نیز مورد نیاز خواهد بود. گذرگاه‌های چنین پروژه‌هایی» بنابه مشکلات گسترده‌ای که هم ازلحاظ فنی ومالی و هم از لحاظ اجتماعی و زیست محیطی وجود دارند. به راه‌حل‌های خلاقانه‌ای با بیش از یک تخصص نیاز است که می‌بایست در کنار هم جمع شوند. چالش‌هایی که درطول مطالعات؛ طراحی؛ اجرا و توسعه رخ می‌دهند. معمولا نمی‌توانند از منظریک دامنه دانش حل شوند. باید تسهیل شود. از طرفی, بسیاری از این پروژه‌ها با شکست مواجه می‌شوند؛ زیرا غالبا ذی‌نفعانی درگیر پروژه می‌شوند که دانش» زمان و علاقه کافی را نسبت به پروژه ندارند. فقدان درگیری ذی‌نفعان کلیدی» با محدودیت در منابع و زمان‌بندی مواجه‌اند که ذی‌نفعان متعددی که سطوح متفاوتی از علاقه‌مندی‌ها را نسبت به پروژه دارند. در آنها درگیرند. درنتیجه لازم است به شناسایی» اولویت‌بندی و نحوه ایجاد ارتباطات بین ذی‌نفعان پرداخته شود تا چنین پروژه‌هایی که درصد زیادی از منابع مالی و انسانی را به خود اختصاص می‌دهند. کمتردچار برخی محققان روش‌های تحلیل ذی‌نفعان را به دو دسته خردگرایانه و تجربی طبقه بندی کرده اند . روش‌های خردگرایانه عبارتند ازنمونه‌گیری از این روش‌ها معایب و مزایبی دارند و طیف متفاومتی از ذی‌نفعان را با توجه به پیچیدگی تعاملات ذی‌نفعان و این که تعدادی از پروژه‌های با مقیاس وسیع شهری» به‌علت تبادل ارتباطات ضعیف و يا نادرست 0 .0)» هدف این مطالعه. تحلیل ذی‌نفعان با این دو رویکرد و و کاهش میزان شکست در چنین پروژه‌هایی با استفاده از دو روش شبکه‌های اجتماعی) در یکی از پروژه‌های توسعه شهری شهر ارومیه که یک تقاطع با چند روگذرغیرهمسطح است. انجام شده تا در انتها به - ذی‌نفعان درگیر در پروژه تقاطع مورد مطالعه با چند روگذر - ذی‌نفعان درگیر در پروژه» از چه میزان علاقه و قدرت (نفوذ) در پروژه - نحوه ارتباطات میان ذی‌نفعان درگیردر پروژه (نوع ارتباطات و تناوب درادامه تحقیق, پس از بیان مبانی نظری» مهم‌ترین تحقیقات مشابه پیشین و در تلفیق با مبانی نظری تحقیق ارائه شده است. پس از معرفی روش شناسی به‌کار گرفته شده نیزبه توضیح درمورد مهم‌ترین و نتیجه‌گیری پیرامون موضوع مورد بررسی» به مقایسه نتایج حاصل از یافته های تحقیق حاضربا تحقیقات مشابه پیشین دراین باره پرداخته شده و با توجه به محدودیت های این تحقیق» پیشنهادهایی مبتنی بر نتایج این تحقیق و برای محققان آینده بیان شده است. مفهوم توسعه پایدار شهری» مفهومی است که در سال‌های اخیروارد ادبیات مدیریت شهری شده است. یکی از ابعاد پایداری شهری. پایداری اجتماعی است؛ یعنی ایجاد فرآیند توسعه‌ای که تداوم آن منوط به رشدی دیگر است که هدف. خلق تمدنی انسانی با توزیع عادلانه دارایی‌ها و درآمدها به‌منظور کاهش فاصله بین اقشار مردم است. پایداری بوم شناختی و پایداری اقتصادی نیزاز دیگرابعاد توسعه پایدار شرهر ی است (,2000 ,7:16۵0100 (73061- ۵0 3/002 یک 266 عم] 07). دستیابی به اهداف توسعه پایدار از دید شهری» ضرورت نگاه جامع به ذی‌نفعان و مدیریت روابط پیچیده آنها را به‌ویژه در پروژه های توسعه شهری آشکار ساختهه اسگا:قر این بین: تعریف :ند رسمیت شناخته شده ذی‌نفعان پروژه عبارت است از افراد و سازمان‌هایی که به‌طور فعال در پروژه درگیرند یا منافعشان ممکن است در نتیجه اجرا یا تکمیل پروژه تحت‌تأثیر قرار گیرد (:6 ,۸۵11026 ,70710012162 از آنجایی که عدم موفقیت در پروژه‌های توسعه شهری» گاهی به‌علت تعاملات ضعیف و یا نادرست بین ذی‌نفعان مختلف به‌وچود تجزیه وتحلیل, به یکی از قابلیت‌های کلیدی در شرکت‌های پروژه مخور تبدیل شده است (1540 0.۰ ,2016 ,1082 :۵ ۸2[1006). مدیریت پروژه است. هدف از مدیریت ذی‌نفعان پروژه, افزایش درک تیم مدیریت پروژه از ذی‌نفعان مختلف و توانایی آنها برای تصمیم‌گیری آگاهانه درمورد نحوه درگیر کردن آنها به‌منظور حفظ حمایت آنها و تطابق اهدافشان نسبت به پروژه به منظورافزایش همکاری‌ها و کاهش چالش هاست(76 0۰ ,2015 ,.21 ۵1 7310018060). عدم مدیریت صحیح آورد. چالش‌های ایجاد شده, صرفا فنی نیستند و این چالش‌ها مستلزم ازطرفی مناطق شهری برای حمل‌ونقل باربا چالش‌های خاصی رویه رو هستند؛ هم از نظرعملکرد لجستیکی و هم از نظراثرات زیست محیطی. بسیاری از مفاهیم نواورانه توزیع شهر شکست خورده‌اند؛ زیرا همه 2 .0 ,2015 ,36۵101 ع6). از این رو برای مقابله با این مشکلات. باید ذی‌نفعان و ارتباط آنها با یکدیگر شناسایی شده تا مدیریت 2 .۳ ,2016). مدیریت ذی‌نفعان پروژه یکی از بخش‌های مرکزی مدیریت پروژه است. هماهنگی با اهداف مختلف, منافع و انتظارات روش‌های مختلفی برای تحلیل ذی‌نفعان پروژه وجود دارد که در جدول شماره۱ بّه خّلاصه‌ای از مهم‌ترین آنها اشاره شده است. همان‌گونه که در جدول شماره یک مشخص است. روش‌های تحلیل تجربی‌نگرها اذعان دارند که دانش استقرایی است و از طریق تجربه کمی از دی‌نفعان (ذی‌نفعان کلیدی) انجام می‌شود. این مدل براین و ذی‌نفعان دیگر دارند و تصمیم‌گیران قادر به اخذ تصمیمات بهینه 5 و گروه کوچکی از افراد از طریق طوفان فکری به شناسایی ذی‌نفعان, ویژگی‌ها علایق ماتریس علاقه_قدرت .| ذی‌نفعان را باتوجه به سطح قدرت وعلایق آنها دسته بندی می‌کند. تجربی اسان قی‌تفعان شتتاسایی نقنده ریک سر مصاحیه و پرسنقننامه بزای شناسا تمونیگی ری کلژنه‌بری اس ی اپی ل ی به و پر برای ابی خردگرایانه از طریق به‌کارگیری مصاحبه ساختاریافته و یا پرسشنامه؛ روابط متقابل ذی‌نفعان تحلیل شبکه اجتماعی از طریق با رگیری اج ریافته و یا پرد روابط متقابل عنفعات | خرگریانه ۳ ۳ ان خ اتقعا: فرآیند یکپارچه برای طبقه بندی» اولویت‌بندی» به تصویرکشیدن ذی‌نفعان وتدوین | . ۰ ۰ پیمایش ازتعداد زیادی ازذی‌نفعان خواسته می‌شود تا نظرات خود را بیان کنند. تجربی کارگاه‌های آموزشی نمایندگان ذی‌نفعان درمورد مسائلی خاص بحث وارائه بازخورد می‌کنند. تجربی ۹ ازجمله تحقیقاتی که با استفاده ازروش تحلیل تجربی دذی‌نفعان انجام شده» تحقیقی است که با بررسی دو نمونه موردی (در حیدرآباد هند و انجام شده و محققان با تعیین ذی‌نفعان این پروژه‌ها در هردو بخش رسمی وغیررسمی» مقایسه نقش‌ها و مسئولیت‌های آنها و تحلیل این ذی‌نفعان» به این نتیجه رسیدند که در مورد نحوه مشارکت دذی‌نفعان باید با توجه به میزان تأثیرو اهمیت آنها تصمیم‌گیری شود(,:۸1 :8 5۳۵1 اما این رویکرد به وسیله بسیاری پژوهشگران بنا به دلایلی ازجمله این که برخی ذی‌نفعان و اقدامات میانجی آنها روی ذی‌نفعان دیگر و درنهایت روی پروژه مورد غفلت واقع می‌شود. مورد نقد قرار گرفته است. همچنین دقت نتایج با افزایش پیچیدگی پروژه کاهش می‌یابد. کسب دانش در رویکرد خردگرایی» دانش مستقل از تجربه است. دراین رویکرد. اعتماد به نتایج با مشارکت دادن همه ذی‌نفعان به جای توجه صرف به ذی‌نفعان کلیدی بالا رفته و تصمیمات, منعکس‌کننده رابطه پنهان اسث که ممکن است تأثیرآشکا رکمی داشته باشند؛ اما می‌توانند اختلال کلی در پروژه‌های توسعه شهری داشته باشند ,2014 ,۷28) (00۰834-849. درادامه به تعدادی از تحقیقاتی که با استفاده ازروش و همکارانش با انجام تحقیقی با عنوان «تحلیل ذی‌نفعان و تحلیل شبکه اجتماعی در مدیریت منابع طبیعی» با بررسی یک نمونه موردی با کاربری پارکی ملی در انگلستان که درآن از تجزیه‌وتحلیل شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی از تحلیل ذی‌نفعان استفاده شده» به این نتیجه رسیدند که چه افراد و دسته‌های ذی‌نفعی, نقش اصلی‌تری در شبکه ایفا کرده و کدام دسته از ذی‌نفعان» نقش جانبی‌تری دارند. همچنین این که هرذی‌نفع با چه تعداد از ذی‌نفعان و چگونه (روزانه. هفتگی. دارند اما در واقعیت تأثیرگذارترند. به‌عنوان مثال نهادهای قانونی در زیادی در نحوه نگارش و تصویب سیاست‌ها دارند :6 ,17020۵16 ,۳1۵11) روش خردگرایانه می‌تواند برای پروژه‌های با طیف زیادی از ذی‌نفعان نیزمورد استفاده قرار گیرد. محققان با انجام تحقیقی با عنوان «شبکه تحلیل ذی‌نفعان را در یک پروژه بزرگ ۳۰ کاربره نرم‌افزاری این پروژه انجام دادند و درنهایت به این نتیجه رسیدند که شبکه ذی‌نفعان می‌تواند ذی‌نفعان و نقش‌های آنها را با دقت بالا مشخص کند. همچنین این روش» از نقش مهم و پررنگ ذی‌نفعانی که مورد غفلت می‌توانند موفقیت پروژه را دست خوش تغییر کنند ,8[.,2010 61 هش]) ذی‌نفع مختلف را درگیر و تحت‌تأثیر قرار می‌دهد که در کشورهایی با درامد متوسط و پایین » این روند پیچیده‌تر است. در این تحقیق با ترکیب دو روش آنالیز شبکه اجتماعی و تحلیل ذی‌نفعان, ذی‌نفعان اصلی مشخص شدند و نقش, قدرت و علاقه و دسترسی کلی آنها به اطلاعات. دانش و میزان رضایتشان از ساختار و عملکرد سیستم مشخص شد .0 ,2017 ,1120۵9010۵ 62 ,06۵ 7 ,دمعمقا 3/۵ 005 نیزدارد. از جمله این که روند جمع‌آوری داده‌ها بسیار وقت‌گیراست. ذی‌نفعان به‌وجود آید. برای مثغال برخی ذی‌نفعان ممکن است تمایلی به ارائه اطلاعات نداشته باشند؛ زیرا آنها نگرانی در مورد فاش شدن نامشان در داده های جمع‌آوری شده دارند(86 0۰ ,2014 ,۰)۷۵8۰ بانگ با انجام تحقیقی به این نتیجه رسید که هیچ‌کدام از روش‌های تجربی و خردگرا برای تجزیه‌وتحلیل ذی‌نفعان کامل نیست. بهترین راه می‌تواند صورت گیرد. در تحقیق یانگ دو پروژه موردی بررسی شد. در به‌همراه نقش خنفی » حامی و مخالف آنها مشخص شد و ذی‌نفع مدیر راه‌ها ومد یر مسیرها در اولویت نخست قرار گرفته است. این در حالی است که ذی نفع مشاوران و مدیریت داخلی گروه‌های اجرایی با وجود نقش حمایت‌گری در جایگاه‌های بعد قرار می‌گیرند. همچنین در پروژه دوم با کاربری لوله‌کشی شهری در روش تجربی, ذی‌نفعان کارفرمای نخست و دوم در اولویت نخست و ذی‌نفعان گروه پایداری و محیط زیست دراولویست آخرقرار گرفتند. ولی در روش خردگرا ذی‌نفعان کارفرمای نخست و مشاور شهر مورلند در اولویت نخست و ذی‌نفعان مهدکودک پارک و دبیرستان کوبرگ در اولویت آخر قرار گرفته‌اند واین نشان می‌دهد که اولویت بندی و تحلیل ذی‌نفعان به هر ذی‌نفعان و درک آنها از عملکرد. تأثیرات زیست محیطی و بهداشتی و که با استفاده از ماتریس علاقه-قدرت و همچنین نمودارهای مربوط به بهبود یابد. علاوه براین ذی نفعان باید با توجه به ویژگی‌های خود در برنامه‌ریزی توسعه سیستم درگیر شوند تا ازواکنش‌های منفی و 9 .م ,2014 ,8ع 72010 :) . تعدادی از محققان با بررسی ترکیبی از روش‌های تجربی و خردگرا پیشنهاد استفاده از تجربه و شبکه های و مدیریت ذی‌نفعان. به‌علت دقت نظری و توانایی آن در ارائه تصویر قابل فهم و معیارهای مفید شبکه برای شناسایی تأثیرگذاران کلیدی, ازجمله پروژه های توسعه شهری» پروژه های حمل‌ونقل شهری هستند که بودجه و نیروی انسانی زیادی را به خود اختصاص می‌دهند. در چنین پروژه‌های زیرساختی انجام شده است که به برخی از مرتبط‌ترین آنها اشاره می‌شود. محققان با بررسی پروژه‌ای با کاربری حمل‌ونقل شهری» به این نتیجه رسیدند که ادغام ذی‌نفعان درفرآیند بسیار با اهمیت است و این نکته مهمی است که در چنین پروژه‌هایی جاجاک و همکاران اذعان داشتند که مرحله برنامه‌ریزی در مدیریت و فنی و اقتصادی است. آنها با به‌کارگیری روش‌های چندمعیاره و شبکه‌های عصبی مصنوعی به این نتیجه رسیدند که سه گروه متفاوت تکدی و همکاران نیزبا بررسی پروژه‌ای موردی از پروژه‌های زیرساختی پروژه پرداخته‌اند و نقش همه ذی‌نفعان و حتی ذی‌نفغانی که.به‌نظر نقش کم‌رنگ‌تری در اجرای پروژه دارند را در این فرآیند بسیار مهم و شپر و همکارانش از طریق تجزیه‌وتحلیل ذی‌نفعان در چهار پروژه بخش خصوصی-دولتی را بررسی کردند. آنها به این نتیجه رسیدند در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی و تحلیل ارتباطات ذی‌نفعان در محیط واقعی یکی از پروژه‌های توسعه شهری شهرارومیه» رویکرد کیفی با استراتزی مطالعه موردی» مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعه موردی» روشی سودمند برای پاسخ به سئوالات "چرا" و "چگونه" است. در این تحقیق نیز با انتخاب استراتژی نمونه موردی. در انتها به سئوالاتی چون آنحوه ارتباط و تعاملات ذی‌نفعان در پروژه تقاطع چند روگذر غیرهمسطح شهر ارومیه چگونه است؟" و... پاسخ داده شده است. ازجمله دلایل انتخاب پروژه می‌توان به مواردی ازجمله ۱ مشکلات متعددی که به‌دلیل مخالفت ذی‌نفعان در این پروزه به‌وجود آمد. از جمله درخواست آنها برای تغییر جهت این تقاطع از وجود ذی‌نفعان قدرتمند و با تأثیر بالا در همسایگی پروژه (ازجمله وزارت اطلاعات که خواستار این موضوع بودند که از سمت روگذرها به سازمان» دیدی وجود نداشته باشد) و 5) اولویت پروژه برای شهرداری ارومیه به‌دلیل کاهش بار ترافیکی شهری و همچنین تکمیل امتداد کمربندی شهری که باعث افزایش سرعت خدمت رسانی و کاهش مسیر دسترسی‌ها می‌شود. اشاره نمود. پروژه مورد بررسی که در مسیررینگ کمربندی ارومیه قرار گرفته. تردد بی‌توقف خودروهای عبوری از شمال به جنوب و برعکس شهرارومیه را برقرار می‌کند. این پروژه که درنتیجه برخورد چند روگذر غیرهمسطح شهر ارومیه تعریف شده به‌نحو قابل توجهی ازترافنک قسست‌های مرکری شیر کی کاسسه ,و ایسگاه‌ها و توقف‌گاه‌های وسیعی برای ارائه خدمت به مسافران شهری و ناوگان حمل‌ونقل فراهم کرده است. همچنین با تحلیل‌های پایداری پروژه و با کوتاه شدن بسیاری از مسیرها میزان قابل‌توجهی از مصرف سوخت ابتدا تصمیم براجرای پلی بود که در راستای شمالی-جنوبی شهر ارومیه ساخته شود. موقعیت پل به‌گونه‌ای بود که ازروی پل به درون سازمان وزارت اطلاعات که در همسایگی پل بود. دید وجود داشت. درنتیجه با دخالت سازمان, قرار براین شد پلی با ارتفاع خیلی کمتراز پل پیشین ساخته شود که بعد از این تصمیم روگذری نیزاز روی پل اجرا شده, ساخته شد تا امکان دورزدن خودروها را فراهم کند. از طرفی کاربری‌های تجاری مجاور پروژه نیز با این تغییرات. موافق‌تر بودند؛ افزایش هزینه‌هایی همراه بود ولی رضایت مندی بیشتری از ذی‌نفعان مشاوران ؟پیمانکاران؛ تأمین‌کنندگان و کلیه ذی نفعانی که برپروژه تأثیر دارند و ایا ازآن تأثیرمی‌پذیرند. جامعه تحقیق فوق را تشکیل می‌دهند مطلع انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها در این تحقیق, به ترتیب در سه مرحله از اسناد و مدارک موجود پروژه, انجام مصاحبه‌های نخست, اسناد و مدارک پروژه مثل منشور پروژه» اسناد مدیریتی پروژه و..: برای کسب آگاهی از وضعیت پروژه در اختیار محقق قرار گرفته و بررسی شد. در مرحله دوم به شناسایی ذی‌نفعان پروژه از طریق طوفان فکری, شناسایی علایق آنها نسبت به پروژه, شناسایی میزان تأثیرگذاری و نفوذ آنها روی پروژه (قدرت نفوذ) و درنهایت اولویت بندی ذی‌نفعان با رویکرد تجربی استفاده از ماتریس علاقه_قدرت و با به به‌عنوان سازوکاری که ذی‌نفعان برای نفوذ در یک پروژه از آن استفاده می‌کنند. تعریف می‌شود. علایق ذی‌نفعان نیز با تعامل و مشارکت نسبی و دخالتشان در روند پروژه مرتبط است(, ۳۵۲۵۵۵۵ ما۸ 3 .م ,2015 مفصقا۳۵۳۵۵ نطماطاخ عگ ,م۳۵۳۹ 2006 0ص 0 )۰ واژه علاقه. درواقع به‌مفهوم منافع ذی‌نفعان در پروژه است. علاقه ذی‌نفعان به پروژه دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد؛ از جمله این موارد می‌توان به مسائل مرتبط با اهداف و رسالت ذی‌نفع, منافع مرتبط با سلامت وایمنی» توسعه فرصت‌ها و حفظ شرایط موجود اشاره کار گرفته شده در مرحله سوم نیز پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته بود که 3 ,2013 ,72۷0101-۷/111) به زبان فارسی برگردانده شد. سپس با توجه به موضوع و بسترمورد بررسی» تغییراتی جزئی درآن اعمال شد و ارتباطات و مراوداتی که هرذی نفع با دیگرذی نفعان می‌توانست داشته باشد. با کمک این پرسشنامه تعیین شد. رویکردی که در مرخله سوم به‌کار گرفته شد. رویکرد خردگرایانه استفاده از تحلیل شبکه‌های شبکه است که متشکل ازگره‌ها و روابط است(12 1,۰ 81120170,201). به دلایلی انتخاب شدند. ازجمله ۱) این روش‌ها با ترکیبی از چند روش برسطح قدرت وعلایق ذی نفعان و تمرکزروش تحلیل شبکه اجتماعی بر کلیدی درمقایسه نتایج و تصمیم‌گیری مناسب کمک کند. ۲) با توجه رویکرد دراین پروژه ها منجربه درک جامع‌تری از ذی نفعان و شناسایی ذی‌نفعان پنهان این پروژه‌ها می‌شود. پرسشنامه تغییر یافته که در جدول شماره سه و بخش ۴,۲. نشان خاذهشذه» بفتأینق سه نفراز ارتباط و تناوب ارتباط ذی‌نفعان ارائه شده است. داده‌های حاصل از این مرحله» در نرم‌افزار 31046207 وارد شدند. علت استفاده از این نرم‌افزاره سهولت کار با آن و توان‌مندی خوب نرم‌افزار در به تصویر کشیدن روابط پیچیده بین ذی‌نفعان است. فهرست گره‌ها و فهرست بین‌آذی نفعان هستند. درحقیقت پس ا زکسب آگاهی ازوضعیت پروژه و با رویکرد تجربه‌گرا (با استفاده از ماتریس علاقه.قدرت) و سپس روش تحلیل ذی‌نفعان باید مناسب با وضعیت خاص پروژه بوده و به منابع و ماهیت پروژه بستگی دارد و با شناسایی جریان اطلاعات میان قی‌تفعان: که فساسایی ارتباظ کساتی که بدوی آنها اقتقال شبکه اطلاعات را نمی‌توان تقسیم کرد. می‌پردازد. برای انتخاب اعضای مورد مصاحبه نیز از نمونه‌گیری گلوله‌برفی استفاده شد. با این روش ۱۷ گروه ذی‌نفع دراین پروژه شناسایی و با نماینده از آنها مصاحبه شد. مدت زمان انجام مصاحبه‌ها حدود ۶۰ تا ۹۰ دقیقه طول کشید. پس از ضبط» فایل صوتی مصاحبه‌ها به فایل متنی تبدیل شد و پس از ارسال شد تا روایی محتوایی داده‌ها مورد تأیید آنها قرار گیرد. از سوی دیگر استفاده همزمان از اسناد و مدارک و مصاحبه و پرسشنامه. قابلیت اعتبار نتایج را افزایش داد. نتایج نهایی نیز به تایید پنج نفر اولویت را براساس یافته‌های حاصل از ماتریس قدرت علاقه و تحلیل روابط شبکه‌های اجتماعی به دست آورده بودند) رسید و به این ترتیب. درمرحله تحلیل ذی‌نفعان با استفاده از ماتریس علاقه_قدرت. پس از مصاحبه با هرذی نفع» مجموعه علاقه‌مندی‌هایی که نسبت به پروژه موجود داشتند. مورد پرسش قرار گرفت که در جدول شماره۲ نمایش 5 .0). استفاده از دسته‌بندی یادشده در تحقیق حاضربه این علت بود که پروژه‌های مورد بررسی یانگ که ماهیت نوسازی منطقه‌ای و لوله‌کشی شهری داشتند. به ماهیت پروژه مورد بررسی ما که پروژه‌ای توسعه شهری است؛ نزدیکی زیادی دارد و هر دو تحقیق با ماهیت پس از مصاحبه با هرذی‌نفع از او خواسته شد تا ذی‌نفع با ذی‌نفعانی را که با آنها همکاری داشته و یا می‌شناسد را به ما معرفی کند و به این ترتیب» زنجیره شناسایی ذی‌نفعان و به‌دنبال آن علائقشان, با استفاده ازتکنیک گلوله برفی به ۱۷ ذی‌نفع رسید و ازانجایی که درروش تجربی ذی‌نفع پیمانکار, مشاورو شهرداری به این علت بود که پس از مراجعه به شهرداری که مجری اصلی این پروژه بود. تعدادی از اسناد پروژه در اختیار محقق قرار گرفت و بررسی شدند که طی این بررسی‌ها کدام کار به این صورت بود که ازنمایندگان سه دسته ذی‌نفع مورد مصاحبه خواسته شد تا تمامی ۱۷ ذی‌نفع را دراین ماتریس با استفاده ازتکنیک طوفان فکری جای دهند. محورافقی دراین ماتریس» میزان نفوذی را که ذی نفعان مختلف می‌توانند روی پروژه داشته باشند. نشان می‌دهد که از چپ به راست. حدود آن از صفرتا ده» افزایش می‌یابد. همچنین محورعمودی,» میزان علاقه و یا به‌عبارتی میزان منفعتی را که ذی‌نفعان که این محور نیز از پایین به بالا از صفرتا ده» نمره‌گذاری شده است. درنهایت با میانگین‌گیری از نظرات سه گروه و عددهای حاصل شده, جایگاه ۱۷ ذی نفع مورد بررسی در ماتریس علاقه_قدرت تعیین شد که همان‌گونه که در تصویر شماره دو نشان داده شده. ذی‌نفعان اصلی و کلیدی (خانه سمت راست و بالا) به‌ترتیب شهرداری. مردم. شورای شهرو ساکنان محلی هستند. به این علت که پروژه یادشده از طرف شهرداری ارومیه اجرا شده» این ذی‌نفع» بیشترین قدرت وعلاقه را نیز به‌دست آورده است. همچنین ذی‌نفعان آب و فاضلاب» اداره برق و مخابرات دارای کمترین علاقه و قدرت (در پایین‌ترین اولویت نسبت به انجایی که بیشترذی‌نفعان ثانویه در یک چهارم بالا سمت چپ قرار دارند نشان‌دهنده این است که بیشترذی‌نفعانی که بر پروژه تأثیر دارند و یا از آن تأثیر می‌پذیرند. دارای نفوذ نسبتا متوسطی بر پروژه نیزدر حد متوسط است. نتایج به‌دست آمده از ماتریس علاقه_قدرت نیز با کمک سه تن از مدیران شهری در جلسات متفاوت بررسی شد. در طی این بررسی‌ها مشخص شد که بعضی از ذی‌نفعان مثل:مردم» دارای قدرت زیادی برای نفوذ روی پروژه هستند که گاهی پروژه را پروژه نداشتند. در پروژه حاضر آلودگی‌های صوتی زیادی طی عملیات خاکبرداری زیرسطحی که بخش زیادی از عملیات اجرایی زا به خود اختصاص می‌داد. پیش می‌آمد که اعتراض همسایگان را در پی داشت . طی جلساتی پیشنهاد دو جداره کردن پنجره ابنیه همسایگان مجاور مطرح شد ولی به‌علت هزینه بالایی که در پی داشت و به‌ویژه این‌که پروژه‌ای طولی در حال انجام بود ای پیششهاد تأیید نشد و به‌وجود می‌آورد که به‌علت عدم مشارکت ذی نفعان و توجیه آنها ازقبل» درحین اجرای پروژه نمود پیدا کرده بود و بهتربود درابتدا به‌گونه‌ای با آگاهی عمومی اهالی منطقه از چنین پروژه‌ای و آشنا کردنشان بامزایای این پروژه (کاهش بار ترافیکی» کاهش مصرف سوخت به‌علت کوتاهی نحوه برقراری ارتباط و راه‌های ارتباط و تناوب ارتباطات شما با سایرذی‌نفعان چگونه است؟ مسیرها و...) بستری را فراهم می‌کردند که از مخالفت‌های بعدی آنهاتا ساختاریافته و با استفاده از ابزار پرسشنامه با نمایندگان ۱۷ دسته از ذی‌نفعان پروژه انجام شد تا اطلاعات شبکه را جمع‌آوری کرده و نشان دهیم چگونه ذی‌نفعان به‌طور اجتماعی با یکدیگر در ارتباط هستند. نمونه‌ای از پرسشنامه به‌کار گرفته شده در این مرحله که به وسیله ذی‌نفع شهرداری پرشده» در جدول شماره۳ نشان داده شده است. 00467 شد. ارتباط داشتن و یا نداشتن» نوع و تناوب ارتباطات شماره سه به‌عنوان یکی از خروجی‌های این نرم‌افزار حاصل شد. جدول شماره۳: نوع ارتباط و نحوه ارتباطات ذی‌نفعان مختلف درگیردر پروژه تصویرشماره ۳: نمودار ارتباطات جامع ذی‌نفعان پروژه (فارغ از نوع ارتباطات و تناوب این ارتباطات) تصویر شماره ۰۳ ارتباطات جامع موجود بین ذی‌نفغان پروژه زا فارغ از نوع ارتباطات و تناوب آنها نشان می‌دهد. گره‌ها. همان ۱۷ ذی‌نفع شناسایی شده هستند که بردارهای بین گره‌ها نشان دهنده ارتباطات موجود بین این ذی‌نفعان هستند. هرچه تراکم بیشتری وجود داشته شهرداری. شورای شهر و پیمانکار و مشاور و همچنین مردم, ازجمله بانتایجی که از طریق روش تجربی اولویت‌بندی ذی‌نفعان و با استفاده از ماتریس علاقه_قدرت در بخش 5/۱. به آن پرداخته شد همگرایی زیادی وجود دارد. این در حالی است که به‌عنوان مثال اداره برق که جزو اولویت های روش خردگرایانه تحلیل واولویت بندی دذی‌نفعان است؛ در این موضوع» بروجود تفاوت‌هایی ازاین دو روش اولویت بندی دلالت با اطلاعات به‌دست آمده از هر دو دیدگاه تجربی و خردگرایانه. در جدول شماره ۰6 توالی اولویت‌بندی ذی‌نفعان در هردو دیدگاه نشان داده شده است . مشاهده می‌شود که اولویت بندی هرروش» اطلاعات متفاوتی را به ما ارائه می‌کند. درضمن باوجود تفاوت‌هایی که در هر دو روش وجود دارد. ذی‌نفع راهنمایی و رانندگی در هر دو روش در اولویت نهم قرار گرفته است. این در صورتی است که با توجه به این که پروژه حاضر نوعی پروژه حمل‌ونقل شهری نیزاست. انتظار می‌رود این ذی‌نفع» اولویت بالاتری به‌دست آورد. شاید یکی از دلایلی که این نتیجه به‌دست آمده این باشد که با وجود این که اجرای بسیاری از بخش‌های پروژه منوط به اخذ مجوزها و تأییدات این ذی‌نفع است با توجه به اطلاعات ارائه شده در تصویر شماره سه و جدول شماره است. هرچه از ذی‌نفع مردم به‌سمت ذی‌نفع شرکت نفت و در جهت عقربه‌های ساعت حرکت کنیم از اولویت ذی‌نفعان کاسته می‌شود و تراکم خطوط ارتباطی که پیرامون هر گره (ذی‌نفع) ترسیم شده است این تصویر نشان داده شده. ذی‌نفعان شهرداری و شورای شهر که تصاویر شماره سه و چهار ارتباطات بین ذی‌نفعان درگیر در پروژه را تراکم: عبارت است از نسبت روابط (تارک) موجود در شبکه به حداکثر روابط (تارک) ممکن» اگر هرکس اطلاعات را با دیگری به اشتراک بگذارد. تراکم شبکه بین ۰ و۱ است که تراکم بالاتر, اشتراک‌گذاری مکور شبکه اطلاعانی راتشان می‌ذهنتراکم کل ذونیزبرابر٩ ۱ #ر» است که نزدیکی: عبارت است از فاصله يا تعداد روابط برای رسیدن به گره در شبکه. این غدد در یک نمودار شبکه هرچه کوچکتر باشد. زمان اطلاعات در شبکه وجود خواهد داشت که عدد ۲ برای نزدیکی یک جدول شماره»: اولویت‌بندی ذی‌نفعان با هردو دیدگاه تجربی و خردگرایانه شبکه اطلاعاتی قابل‌قبول است. این عدد برای پروژه مورد بررسی مساوی ۱۱۹۱ به‌دست آمد که بیان‌کننده این است که متوسط فاصله به پس از توصیف کلی شبکه نیزبه تحلیل شبکه درسطح گره‌ها پرداخته شده است که این اطلاعات در جدول شماره ۵ ارائه شده‌اند. برای این منظور سه معیار مرکزیت بینیت. مرکزیت ویژه بردار و درجه گره تحلیل شده‌اند. معیار مرکزیت. اشاره به موقعیت گره‌های خاص در شبکه دارد و معیار مرکزیت بینیت که یکی از انوع مرکزیت است. چطور بیشتر اوقات یک گره در کوتاه‌ترین مسیر بین گره‌های دیگر در شبکه قرار می‌گیرد و اهمیت موقعیت گره را در شبکه اجتماعی تعیین می‌کند. با توجه به این که هر گره نشان‌دهنده یک ذی‌نفع است. مواردی که در جدول شماره پنج پررنگ شده‌اند. مهم‌ترین ذی‌نفعان در شبکه ارتباطات. مهم‌تر باشد. همان‌گونه که قابل ملاحظه است. ذی‌نفعان مردم. شورای شهر و شهرداری» بیشترین میزان را در این معیار کسب کرده‌اند و به این معناست که ازجمله مهم‌ترین ذی‌نفعان هستند که برای برقراری ارتباط بین تمامی دی نفعان درشبکه ارتباطی» برای تحلیل عمیق‌تر اهمیت ذی‌نفعان از معیار مرکزیت ویژه بردار آنها را نیزنمایش می‌دهد. این یافته نرم‌افزار با واقعیت تطابق داشت؛ زیرا به‌دلیل قدرت سازمان نظامی که در همسایگی پروژه واقع شده و تأکید برکاهش ارتفاع پل و نداشتن دید به سازمان نظامی» ارتفاع پل کم شد. درصورتی‌که درتحلیل اولیه پروژه برمبنای تجارب قبلی و بدون به‌کار بستن روش تحلیل شبکه که یک روش خردگراست. اهمیت این ذی‌نفع دراین حد نادیده گرفته شده بود. تحلیل معیار درجه گره نیز نشان داد. ذی‌نفعانی که از قدرت بیشتری برخوردار بودند. از میزان ارتباط بیشتری نیز برخوردار بودند که نشان‌دهنده تعادل روابط در تیم پروژه و همچنین اطلاعات عملی. درمجموع ۱۷ ذی‌نفع مشخص شدند. مقایسه نتایج حاصل از اولویت‌بندی دذی‌نفعان به هردو روش تجربی و خردگرا نشان می‌دهد. روش تحلیل شبکه اجتماعی به تنهایی روش جامعی برای تحلیل ذی‌نفعان نیست و ابتدا می‌بایست لیست ذی‌نفعان مشخص شود که در مرحله بعد در تحلیل شبکه ذی‌نفعان مورد استفاده قرار بگیرد که این امر با استفاده از اجرای تعدادی مصاحبه و تکنیک گلوله برفی درابندای بخش میدانی تحقیق که روشی برای مثال استفاده همزمان از مصاحبه که در پژوهش حاضر مورد استفاده قرارگرفت. امکان بررسی فهرست علایق ذی‌نفعان را ارائه کرد که البته اعمال آن درشبکه ممکن بود ولی برپیچیدگی شبکه می‌افزود و بنابراین در شبکه وارد نشد و شاید یکی از محدودیت‌های تحقیق حاضر نیز همین باشد و محققان می‌توانند در تحقیقات مجزای آینده این علایق را نیزدر شبکه ذی‌نفعان درنظر بگیرند. همان‌گونه که در برخی از تحقیقات پیشین نشان داده شد. اولویت بندی و تحلیل ذی‌نفعان به هردو روش تفاوت‌های زیادی با هم دارند و کاربرد دو روش در کنار از محققان نیز با بررسی ترکیبی از روش‌های تجربی و خردگرا, پيشنهاد استفاده از تجربه و شبکه‌های اجتماعی را به‌عنوان یک دیدگاه مناسب نظری و توانایی آن در ارائه تصویر قابل فهم و معیارهای مفید شبکه این نتایج درصورتی به‌دست آمده‌اند که نهادهای شهرداری و شورای شهر خود ازجمله مجریان پروژه نیز بوده‌اند و درگیر شدن در فرآیند اجرایی در کنار نقش غیرقابل انکار مشاوران و پیمانکاران» در حصول راهنمایی و رانندگی با وجود ارتباط نزدیکی که با کاربری پروژه داشته. در اولویت‌های میانه ذی‌نفعان قرار گرفته و یا ذی‌نفع استانداری نیز این یافته همخوانی نسبتا بالایی با یافته‌های این تحقیق دارد کهیرل کم‌رنگ‌تر و تراکم کمتری دارند اما در واقعیت ترذ ارترندآبه‌عنوان مثال, نهادهای قانونی درشبکه به دست آمده خیلی محوری وتاثیرگذار به نظرنمی‌رسند. اما تأثیرزیادی در نحوه نگارش و تصویب سیاست‌ها از طرفی هرچه وسعت پروژه بزرگ ترشود. تحلیل ذی‌نفعان پیچیده ترو ذی‌نفعان در چهار پروژه موردی زیرساختی به این نتیجه رسیدند؛ ذی‌نفعان و شناسایی ارتباطات میان آنها فراهم شودر( 21 501760061 126 موضوع دیگراین است که پروژه‌های توسعه شهری, با وجود تأثیرگذاری زیاد روی شهرو درگیری طیف زیادی از ذی‌نفعان» با تغییر در کاربری و بستر پروژه. می‌توانند نتایج متفاوتی را از نظراهمیت واولویت بندی ذی‌نفعان به دست آوردند؛ بورتون! به تجزیه وتحلیل ذی‌نفعان دو پروژه که در عین وجود شباهت‌ها تفاوت‌هایی نیز در این اولویت بندی‌ها وجود دارد و باید برای هر شهر با توجه به بسترو شرایط متفاوت آن نتایج این تحقیق می‌تواند به ذی نفعانی که در پروژه‌های توسعه شهری و به خصوص در پروژه‌های با کاربری حمل‌ونقل شهری مشارکت دارند و با تعداد زیادی از ذی‌نفعان و با ارتباطات پیچیده‌ای مواجه هستند کمک کند تا فرآیند ارتباطات بین ذی‌نفعان تسهیل یابد و با مشارکت حتی ذی‌نفعانی که نقش کم‌رنگ‌ترولی با اثرگذاری نسبتا بالا دارند» بتوانند درصد موفقیت بیشتری را دراین پروژه‌ها به دست آورند. براساس تجارب کسب شده از مطالعه تحقیقات موجود و بررسی پروژه موردی در تحقیق حاضر کمبودهایی مشاهده گردیده که می‌توان از آنها به‌عنوان پیشنهاد برای تحقیقات آتی بهره برد. این پيشنهادها ۳ تحلیل ارتباطات ذی‌نفعان و اولویت‌دهی به آنها از طریق وزن‌دهی 2-8 ,2010) .۸ ,۳6619160 ۸ .10 رق610ا0) وس .5 تلآ 67 5 6ز0 0۳ 5017376 6 م۲ -0ع ۳[ ۵1 د۳ع10[م عاهاد 36 اعاهاد هنز ۵02265 661زم 0۳ ۲و صمنام 00۳ ۵۴ 0اه 06 و 20ص کزک وله صه 0۳6ع هن و5 وصه عزک 322 [ه 10 از کزالعصه 01007 اعغلهاک .(1999) 3/۰ بنن۸ یگ ,36 ماع 5 ۵1 ع3] حز ماه من نام بان 00 .(2007) 34۰ ملوه 1" 000 .(2014) 11 .ل اقا ک م۸ .5 هط 1" 32-0 ,(30)1 ,08 نع 0صنعط۳ صن اصعصع 2/22 اه ص70 ب 065 12وسه8 ها کامعزم تم ۷۵ ۶و دندواهمد +6 1مطاعاهاگ و 6اه 1۳56 .(2016) مسآ ,0۵100 ۵ کل .5 کل رصع و 0655٩ 36 هنز معاک اهوم هه کز کاعزمم صقطای .(2015) .8 مفاووغانطمآ 6 کل ,۸۵11006 ٩ مصعصتقانها 1 * ۳ 0۶ 2005ع دز ص۵۸ .(2014) .7 8 ,۵28 * اربابی» هانی؛ علیشاهی» سیامک؛ صبحیه. محمد حسین؛ طاهری پور» سحر (۰)۱۳۹۹ تحلیل ارتباطات ذی‌نفعان در پروژه تقاطع با روگذرهای غیرهمسطح در شهرارومیه با استفاده از ماتریس علاقه_قدرت و تحلیل شبکه اجتماعی, مطالعات شهری. کاداوزد د0ناهناطاام ۳13 ,(ی)۲مطانه 6ط بط ومصنما کز علعناسد عنطا ۶۵۳ خطونسو۲0 6۳وی 0عاجا ساکعنا علعنانهه ککعع0060-2 صه کز کنط 1 ماک عا 3/0۵16 ما 30160 ۲ع -۲۵0۲0 0صه ,اکن معکن 0 عانا تست کانصعم طعنط ,(4.0/ط /کععصعنا/ع 0 بل 0۳0067 کز ۵۳۵ لقصنهنده عطا عونمم مصخلوعص بجصه صذ فاحل

پروژه های توسعه شهری به دلیل ارتباط مستقیم با مردم شهر و همچنین سایر ذی نفعان، معارضان مختلفی پیدا می کنند که توجه به مدیریت ذی نفعان در موفقیت آنها امری کلیدی است. در این راستا، شناسایی دقیق و کامل ذی نفعان و شناسایی اولویت و اهمیت آنها برای مدیریت موفق تر آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. در تحقیق پیش ِ رو، با بهره جستن از ماتریس علاقه_قدرت به عنوان روشی تجربه گرا و همچنین تحلیل شبکه های اجتماعی به عنوان روشی خردگرا، اولویت بندی و ارتباطات ذی نفعان در یک پروژه احداث تقاطع چند روگذر غیرهمسطح در شهر ارومیه بررسی شده است. در این تحقیق کیفی که با استفاده از استراتژی تک نمونه موردی انجام شده، برای گردآوری داده ها از بررسی اسناد و مدارک پروژه و مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد. برای انتخاب و مصاحبه با نمونه های مورد بررسی در جامعه آماری این تحقیق که مهم ترین ذی نفعان درگیر در انجام پروژه هستند، روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی به کار گرفته شد که درنهایت 17 ذی نفع برای پروژه شناسایی شدند. تحلیل داده ها با کمک ماتریس علاقه_قدرت (با استفاده از تکنیک طوفان فکری) و نرم افزار NodeXL (برای تحلیل شبکه اجتماعی) صورت پذیرفت و نشان داد که ذی نفعان اصلی در ماتریس علاقه_قدرت، به ترتیب شهرداری، مردم، شورای شهر و ساکنان محلی هستند. همچنین شرکت آب و فاضلاب، اداره برق و مخابرات دارای کمترین علاقه و قدرت در پروژه هستند. این در حالی است که در روش تحلیل شبکه های اجتماعی، مردم، شهرداری، شورای شهر و پیمانکار، دارای بیشترین اولویت و تأمین کنندگان، محیط زیست و شرکت نفت، دارای کمترین اولویت شناخته شدند. مقایسه یافته های هر دو روش تجربه گرا و خردگرا در بخش شناسایی مهم ترین ذی نفعان با هم همگرایی زیادی دارند ولی در قسمت شناسایی کم اهمیت ترین ذی نفعان با هم تفاوت هایی دارند و چنین نتیجه گیری می شود که مؤثرترین روش واحد شناسایی و اولویت بندی ذی نفعان در پروژه های توسعه شهری وجود ندارد و استفاده از روش های تجربه گرا در کنار روش های خردگرا می تواند در شناسایی، اولویت بندی و مدیریت ذی نفعان، به عنوان مکمل یکدیگر باشند و نواقص همدیگر را تا حدودی پوشش دهند. همچنین ذی نفعان مردم، شورای شهر و شهرداری برای برقراری ارتباط بین تمامی ذی نفعان، مهم ترین نقش را دارند. از نظر قدرت ارتباط نیز سازمان وزارت اطلاعات در مجاورت پروژه، بیشترین قدرت را در پروژه دارد. مدت زمان پاسخ گویی بین ذی نفعان و تناوب این پاسخ گویی نیز نسبتاً نامطلوب است. نتایج این تحقیق می تواند به دست اندرکاران پروژه های توسعه حمل ونقل شهری که حجم زیادی از ذی نفعان در آنها دخیل اند، برای مدیریت هرچه موفق تر آنها کمک کند.

484556

در بررسی سیر تاریخی منابع علوم قرآن در دوره‌های مختلف. تغییرات ساختاری» کارکردی و حتی محتوایی بوده است . تغییر و تحولات رصد‌شده فررنگاه اول: غمستتا ناشی از عوامل و عناصر تحول‌زای شخصی در اندیشه. تخصص و مذهب نویسنده و شرایط پیرامونی او از ابعاد مختلف بوده که در بسیاری از موارد. تحت اقتضائات زمانی و مکانی متفاوت رخ داده است. درک و بررسی این تغییر و تحولات و به عبارتی تطور در سیر نگارش‌های منابع علوم قرآن. نیازمند مطالعاتی روشمند با پشتوانه‌های نظری و مرتبط‌ترین کتاب با دغدغه مذ کور فرهنگ‌نامه علوم قرآن (علوم و تألیهات)! است. ۱ این کتاب» حاصل رساله دکتری ابراهیم اقبال با عنوان «سیر تطور علوم قرآن» بوده که توسط انتشارات امیرکبیر و شرکت چاپ و نشر بین‌الملل در سال ۱۳۸۵ به چاپ رسیده است. سیر تطور در این کتاب به صورت گزارش تألیفات و تغییرات کمّی منعکس شده و از هدف این تحقیق فاصله دارد. کتاب سیر نگارش‌های علوم قرآّنی (مهدوی راد. ۱۳۸۴) به گونه‌ای است که به شکل سخت‌افزاری اطلاعات لازم در زمینه سیر نگارش‌های علوم قرآن را در اختیار جامعه علمی قرار داده است. اما دغدغه این تحقیق,» بازکاوی پدیده‌های تاریخی و تجزیه و تحلیل منایع و نویسندگان در جهت جستجوی عوامل تغییر و تطور در سیر نگارش‌های علوم قرآن است. این نوع بررسی به گونه‌ای بخش نرم‌افزاری این شناخت بوده و طبق جستجوی انجام‌شده تا کنون بدان پرداخته نشده است. این پژوهش در صدد است به طبقه‌بندی روشمند عوامل موّثر در تطور نگارش‌های مطالعه حاضر با رویکردی کیفی و مبتنی بر روش نظریه مبنایی»" مدل عوامل تطور را بر اساس داده‌ها و کدهای به دستآمده از بررسی «مهم‌ترین منابع قرن ۶ تا ۷۱۰ به سرانجام می‌رساند. جمعآوری داده‌های آن به روش اسنادی بوده و برای تحلیل داده‌ها از شیوه استراس و کوربین در نظریه ماه الیتفاد؟ سای روش نظریه مبتایی را تلاش برای یافتن مدلی دانسته‌اند که به طور استقرایی .از مطالعه موضوع یا پدیده‌ای به‌دست می‌آید. در اين روش از طریق گردآوری منظم اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‌هایی که از موضوع مورد بحث به دست آمده. مد ل ارائه و جمع‌بندی آن صورت می‌گیرد (ررک: استراس و کوریین؛ ۱۳۸۵: ۲۲). روایی پژوهش حاضر به چند روش کنترل یا اعتباریابی توسط اعضا " استفاده از تکنیک ممیزی " و زاویه‌بندی نظری انجام می‌شود (رمک: محسنی تبریزی» ۱۳۹۵: ۲۸۶-۲۸۵). با توجه به اینکه هدف اصلی این مقاله توسعه نظریه‌ای در باب فهم عوامل تطور در سیر نگازش‌های تأثیرگذار علوم قرآن در دوره زمانی سده ۶ تا :۱ است. پا روش کیفی نظریه مبتایی عوامل موثر در تطور در قالب علّی. زمینه‌ای. میانجی, راهبردها و تباندهایی آن بیان می‌گردد (ررک: همان: ۱۵۰-۱۳۴ آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ بدین ترتیب سوالات این مقاله عبارت‌اند از: عوامل موثر و غیر موثر در سیر نگارش‌های علوم قرآن قرن ۶ تا ۱۰ کدام‌اند؟ طبقه‌بندی و الگوی عوامل موثر در سیر تطور نگارش‌ها - گزینش منابع تأثیرگذار قرن ۶ تا ۱۰ با توجه به شاخص‌های اولیه؛ - مقوله‌بندی عوامل تأثیرگذار بر تطورات موجود در نگارش‌های علوم قرآن؛ - الگوی عوامل مور در سیر تطور نگارش‌های علوم قرآن در قالب نظریه مبنایی. ۱. گزینش منابع تأثیرگذار علوم قرآن در قرن ۶ تا ۱۰ با عنایت به اهمیت قرون بعد از قرن ۵ که تأثیرپذیرفته از تمدن اسلامی و توسعه علوم است (رمک: نحوی» ۱۰۴.:۱۳۸۱)» شروع زمان بررسی» قرن ۶ قرار داده می‌شود تا نتایج حاصل از تمدن اسلامی قرن ۴ و ۵ (ر.ک: متز, ۱۳۹۴: مقدمه؛ مکی, ۱۳۸۴: مقدمه؛ فاخوری و الجر, ۱۳۶۷: ۱۴۳؛ مقدسی, ۱۳۶۱: ۲:۰-۱۷۴)» ذراتگارش‌های علوم قرآن به منصه ظهور رسیده باشد. نقطه زمانی پایان بررسی هم پایان قرن ۱۰ قبل از دوره رکود مجدد علوم قرآن» یعنی قرن ۱۳۱ (زرک: مهدوی زاده ۱۳۸۴: ۱۷۷ ۱۹۹ و ۲۱۳) در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه دامنه بررسی اين تحقیق. معطوف به کتب علوم قرآن از قرن ۶ تا ۱۰ است. بدین‌ترتیب با فرضّی اولیه با کمک منابع علمی» با ملاک قرار دادن قدمت. جامعیت. جایگاه نویسنده و شرح‌نویسی‌ها و تلخیص‌های حول کتاب و توجه به گزارش تأثیرگذاری کتاب و مژلف آن در دوره خود و در دوره‌های دیگر هشت کتاب به عنوان کتب اصلی و تأثیرگذار علوم قرآن که در قرن ۶ تا ۱۰ و دوره‌های بعد. تحول ایجاد کرده‌اند. انتخاب شدند. در ادامه با بررسی کتاب‌ها و نویسندگان و مقولات به دست‌آمده (عوامل نقش‌آفرین در تطور منابع)» طبقه‌بندی و تحلیل نوع تأثیرگذاری عوامل تطور ارائه می‌شود. سپس بر اساس عوامل مور در تطورات سیر منابع علوم قرآن با ضریب تأثیرهای مختلف. الگوی نظریه مبنایی عوامل» مبتنی بر عوامل علّی. ۲ شناخت و کدگذاری منابع تأثیرگذار علوم قرآن (قرن ۶ تا ۱۰) در این بخش به بررسی منبع از حیث ساختار» محتوا و کارکرد و همچنین نویسنده آن با هدف کشف عوامل موثر در نگارش و مولف, به ترتیب قرون می‌پردازیم. کتاب فنون الافنان فی عحائب القرآّن اثر حافظ ابوالفرج بن الجوزی است. این کتاب, خلاصه اقوال متقدمان و برگزیده آرا محققان از علوم قرآن را در ابواب و فصولی تنظیم کرده و با توسعه آن به ۱۲ باب و ۶۷ فصل رسانده است (ر.ک: ابن جوزی, ۸ ۲۸۵-۳). در این کتاب. عجایبی از قرآن که به تعبیر مقدمه آن. نشان‌دهنده اعجاز در معنا لفظ و نظام قرآن است بیان می‌شود (ر.ک: همان: ۲۰). نمایه ابواب اصلی کتاب فنون الافنان عبارت‌اند از: فضائل قرآن» غیر مخلوق بودن قرآن. نزول قرآن بر سبعه احرف, سور مکی و مدنی. عدد سوره آیات. کلمات و نقطه. ذکر اجزای قرآن. تعداد آیات سور بررسی سور طبق مذهب اهل کوفه. کتابت و هجای مصحف, لغات در قرآن. انواع متشابهات و تشابه معنا وقف و ابتدا. نون الافسان ثسبت به دوره خود جامع بوده» ضمن آنکه با احتساب تک‌نگاری‌ها ساختار, کارکرد و محتوای علوم قرآن ابن جوزی» به مختصات و فهرست‌های کتب ی متأخر و معاصر امروزی نزدیک توجه به تک‌نگاری‌های ابتن جوزی:(رک: هم ۱۴۰۵: ۱۶۷/۱۶:۱۰۸/۹ و ۲۶۴) برای فهم مسائل زمانه و دغدغه ابن جوزی لازم به نظر می‌رسد؛ علاوه بر آنکه محتوای ۱ با توجه به آنکه در قرن ۶. اقسام علوم قرآن به معنای جمع علوم للقرآن» علوم فی القرآن و حتی حول القرآن (ر.ک: موسوی دارابی» ۱۴۲۲: ۱۵-۱۲/۱) رایج بوده» کتاب فنون الاقنان به عنوان کتاب جامع‌نگاری در نظر گرفته شده است. اما امروزه با توجه به تطور و تحولات انجام‌شده, مثل شکل گیری علم تفسیر به طور مستقل, علم تجوید به طور جداگانه. تفکیک بحث کلامی مرتبط با قرآن از علوم قرآن و.... جامع دانستن فنون الافنان به سبک معاصر بدون مباحث نسخ و تحریف دقیق نیست. در اکثر تعاریف معاصر مراد از جامع‌نگاری در زمینه علوم قرآن» کتابی است که در تنظیم و تدوین آن. مجموعه‌ای از مباحث مثل تاریخ قرآن. رسم‌الخط. قرائت» تحریف‌ناپذیری اعجاز, مکی و مدنی» سبب نزول» نسخ محکم و متشابه به طور تجمیعی مدنظر باشد (ر.ک: زرقانی, ۲۰۰۱: ۳۵-۲۹؛ مهدوی راد. ۱۳۸۴: کمّی و کیفی مطالب علوم قرآن او را نیز می‌افزاید. بررسی گزارش‌ها پیرامون شخصیت فردی و علمی ابن جوزی» نشان از تتاقض‌هایی در شخصیت او دارد؛ برای مثال با وجود آنکه تعصب داشته» ولی نسبت به فضائل اهل بیت بی‌تفاوت نبوده تا آنجا که برخی حنبلیان» او را حنبلی نمی‌دانند. یا از طرفی در مواجهه با حاکمان وقت و منازعات آن دوره. جبهه گیری خاص يا تنش قابل گزارشی میان او و حاکمان دیده نشده است. حتی در کتاب المنتظم خود هم آن‌چنان که مورد انتظار است. از شرایط مردم و نگرانی‌های آنان نکته قابل توجهی نگفته است؛ اما از طرف دیگر وقتی حاکمان پای منبر موعظه او می‌آمدند. به طور خاص آن‌ها را به نفع مردم و جامعه و صفات اخلاقی موعظه می کرده است (ر.ک: موسوی خوانساری» ۱۳۹۲: ۳۸/۵؛ زرکلی» ۱۹۸۹: ۰۳۰۷/۱ ۲ ۷ و ۳۱۶/۳ ابن جوزی» ۱۴۲۲: ۱۳؛ ذهبی, ۱۴۱۳: ۰۴۰۴/۱۳ ۳۹۵/۱۴ ۱۳۰/۳۶ و ۳۳۵ ابن در مجموع با حذف تناقض‌های رفتاری» گفتاری و نوشتاری موجود می‌توان گفت که شاید حکمت تفاوت‌ها به دلیل مصلحت‌سنجی و توجه به اقتضائات برای انجام رسالت علمی بوده است. به:عبارتی:سعی داشته با رهز از حواشی و محدودیت‌های احتمالی که ممکن بود توسط حاکمان ایجاد شود در محیطی آرام» رسالت علمی و موعظهگری خود را دنبال کند. اگر چنین:باشد» می‌توان او را شخصیتی دانست که در نگارش‌های خود. هم از حواشی پرهیز کرده و هم سعی داشته متعادل و فراتر از عوامل اجتماعی. سیاسی و اقتصادی: فقط به وجاهت علمی مباحث و از جمله نگارش‌های علوم قرآن خود توجه کند. عوامل محیطی. شرایط حکومت و فرهنگ یا تعصب. بر قلم نگارشی او تأثیری نداشته است؛ البته نگاه و انديشه اساتید. مسائل و چالش‌های علمی روز بر روی او موثر بوده است (ر.ک: ذهبی, ۱۴۱۹: ۱۳۴۲/۴ ابن عماد حنبلی» ۱۹۸۶: ۴ برای مثال در دوره او تعدّد مصادیق نسخ شایع بود و او هم تحت تأثیر همین تفکر و رویه اساتید حتی با پیشی گرفتن از آن‌ها جز افرادی است که تعداد مصادیق نسخ را تا ۲۷۴ مورد برمی‌شمرد (ر.ک: ابن جوزی» ۱۴۲۲: ۱۳۴-۱۲۵). هرچند به دلیل تعدد و کثرت نگارش‌ها خطاهای نگارشی او محدود نیست. اما در راستای هدف این اثر, شخصیت تأثیرگذاری بوده که کتاب جامع علوم قرآن او با تجمیع تک‌نگاری او در در مجموع» قرن ششم دوره رکود علمی و عقلي فرهنگ و تمدن اسلامی بوده که حدودا از اواخر قرن پنجم آغاز شده است. در این دوره هرچند علوم عقلی در جهان اسلام به دلایل مختلف رو به انحطاط گذاشته است (صفا ۱۳۷۴: ۱۵۴-۱۳۱ اما منابع علوم قرآن در قرن ۶ علاوه بر آنکه از ذخایر نگارش‌های دوره قبل و دستاوردهای قرون پیشین به ویژه منابع علوم قرآن مربوط به قرون ۴ و ۵ بهره‌مند شده» در مسیر توسعه و الف) آثار علی بن محمد سخاوی مشهور به علم‌الدین (۶۴۳-۵۵۸) فهرست آثار متنوع سخاوی نشان از این دارد که در مجموعه عناوین علوم قرآن. نقش برجسته‌ای دارد (شمس‌الدین سخاوی, ۱۴۲۸: مقدمه). علاوه بر آن» دو اثر جامع نگاری جمال القرا ‏ وکمال الاقرا (علم‌الاین سخاوی, ۱۴۱۹: مقدمه) و رساله فی علوم القرآن (زرکلی, ۹ ۱۵۴/۵) و تک‌نگاری‌های متعدد او قابل توجه است. سخاوی مالکی بوده و بعد شافعی شده و ابوشامه مقدسی. شاگرد اوست. تجمیع تک‌نگاری‌های او در علوم قرآن. اتفاقی مهم است؛ اما چون همه اثار او در دسترس نیست» نمی‌توان در مورد آن قضاوت کاملی کرد. البته در آن دوره» متناسب با زمان و برای عصر خودش و شاگردانش تأثیرگذار بوده که فردی مثل ابوشامه مقدسی از او تأثیر گرفته و کتابی جامع در علوم قرآن نگاشته است. در بررسی ضمنی آثار او تعصب يا عامل تأثیرگذار خاص فرهنگی, اجتماغی, غلمی با فیگری یافت نشي: باطار گت شخصیا است مستقل که ال نگارش بوده و سهم تأثیرگذاری از نظر تعداد بر مجموعه نگارش‌های علوم قرآن داشته کتابی در موضوع چگونگی جمعآوری قرآن و تفسیر برخی از آیات و مشکلات قرآن بوده که به نقل از تفاسیر مختلف با جرح و تعدیل اقوال بزرگان تنظیم شده است. آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ این کتاب فهرستی موضوعی توصیفی و کاملا ابتکاری بوده که قبل از آن سابقه نداشته است. کتاب شامل دو باب است؛ باب اول دارای ۶۶ فصل است و باب دوم حدود ۲ فصل بوده و به تصانیف تفسیری بزرگی چون تبیان؛ قمی. کشاف و... اشاره دارد. در فصل‌های ابتدایی باب دوم بار تفسیری پررنگ‌تر است. در ادامه در ذیل برخی آیات. از تفسیر شأن نزول» تأویل» تنزیل» اعجاز نسخ و محکم و متشابه صحبت می‌کند (ر.ک: ابن طاووس» ۱۳۶۳؛ همو ۱۳۸۰: ۴۴-۲۵ و ۶۵-۵۵). با وجود جامع نبودن کتاب سعد السعود به معنای مصطلح امروز و با وجود اولویت کارکرد تفسیری و گزارشی آن» اما با در نظر گرفتن عناوین کتاب و دقت سید بر برجسته کردن عناوین علوم قرآن در فهرست و با توجه به تجمیع مباحث پراکنده از کتاب او و ساخت تصویری ذهنی از کل این مباحث در کنار هم. جرح و تعدیلی اتفاق می‌افتد. در نتیجه با لحاظ شخصیت بسیار تأثیرگذار او عدم نگاه افراطی به علم کلام عدم تعامل و در عین حال رعایت احتیاط در ارتباط با حاکمان و جوّ سیاسی. وسعت دید و نگرش او به علوم دینی. توجه به اصول اخلاقی و نگاه انعطافی به اتفاقات و تصمیم‌های سرنوشت‌ساز؛ و مقبولیت مردمی (ر.ک: موسوی خوانساری» ۱۳۹۰: ۳۳۸-۳۲۵/۴؛ کلبرگ, ۱۳۷۱: ۲۸-۲۳؛ یوسفی اشکوری» ۱۰۰/۲۰:۱۳۶۸؛ صادقی کاشانی» ۱۳۹۴: ۲۵)» می‌توان اثر سعد السعود او را با همین شرایط ذکرشده» مشابه یک کتاب جامع و اصیل علوم قرآن. ج) المرشد الوجی زالی علوم تتعلق بالکتاب العزیز ابوشامه مقدسی (۶۶۵-۵۹۹) کتاب المرشد الوجیز در قالب مقدمه و شش باب تنظیم شده که اهم آن‌ها عبارت‌اند از: کیفیت نزول قرآن. جمع و تلاوت آن. توضیح حدیث «سبعه أحرف) و قرائات. همچنین تک‌نگاری او در مباحث متشابه و قرائت. به غنای علمی مباحث کتاب جامع او می‌افزاید (ر.ک: ابوشامه مقدسی» ۱۳۹۵: ۲۶۳). کتاب المرشد الوجیز از حیث ساختار و محتوا به‌عنوان یک کتاب جامع علوم قرآن. قابل پذیرش است. در تحلیل شخصیت شافعي ابوشامه مقدسی و تعصب او باید گفت که دفاع از شافعیان در مقابل حنبلیان یا گروه‌های دیگر با جدذیت از طرف او دنبال می‌شد. اما با وجود صفات امانتداری و نقل قول موثق» می‌توان تا حدودی مطمئن شد که در نقل دیدگاه‌ها و روایت مرتبط با علوم قرآن, متعصبانه ورود نکرده باشد. عدم دنیاگرایی و تواضع» جز ویژگی‌های ثبت‌شده برای اوست (ر.ک: ذهبی, ۱۴۱۳: ۳۱۳/۳ رحیم‌لو. ۱۳۷۸: ۵ مجموع این صفات به ذهن می‌آورد که برایند تأثیرگذاری او زیاد بوده است؛ ولی بررسی گزارش‌ها (ر.ک: ابوشامه مقدسی؛ ۱۳۹۵: ۲۶۳)» نشان از تأثیرگذاری متوسط او در المرشد الوجیز است. نکته آن است که ابوشامه با حکومت همراهی می‌کرده و در نتیجه این تعامل» ممنوعیت و محدودیت سیاسی برای نگارش و تبلیغات کتاب او وجود نداشته است. ضمن آنگه نکته‌ای مبشی بر نگارش جانبداراته برایحکومت نیز در نگارش او محسوس نیست. پس شاید تأثیرگذاری متوسط او در آن دوره» به دلیل گزارش برخی خودپسندی‌ها و گاهی فخرفروشی‌هایی بوده (ر.ک: همان: مقدمه) که باعث در نتیجه با توجه به نکات گفته‌شده»عوامل تأثیرگذار مختلفی در زمینه‌های فرهنگی اجتماعی, سیاسی و حتی اقتضادی از قرن ۵ تا ۷ تأثیرگذار بودند که جلوه بارز آن در قرن ۷ بیشتر از قرون قبلی است. این قرن در بیان و نقد آرا اندیشمندان. دارای مشترکات و مختصات نظریات خاصی بود که تضارب.آن قابل توجه است. در این قرن» تا کید و تمرکز علما بر دفاع از مذاهب يا مخالفت با مذاهب دیگر و همچنین تأثیر گرایش و تخصص‌های علمی» پررنگ‌تر از قرن‌های گذشته است. مناسبات کلام و فلسفه در دوران کلام متأخر و وخدات نظری حاصل‌شده و تأثیر آن در نگارش‌های علوم قرآن! حائز اهمیت است. قرن ۷ جز زمان‌هایی است. که می‌توان تبلور فکری علمای مختلف در مذاهب و رویکردهای مختلف را در مباحث جامع علوم قرآن و در ۱ به طور خاص, فخر رازی با حجم و تعداد زیاد نگارش‌های تأثیرگذار در دوره خود. ساخت الگوی جدید از تلفیق فلسفه منطق و کلام و بازتاب آن در مباحث علوم قرآن تفسیر یا کتب تک‌نگاری را در نگارش‌های خود پیاده کرد (ر.ک: داوودی. ۱۴۰۳: ۲۱۷/۲؛ خوانساری» ۱۳۹۰: ۳۶/۸؛ شریف. آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ این کتاب در دو فصل و ۴۷ باب جمع‌آوری شده که هر باب» یکی از انواع علوم قرآن را بررسی کرده و با استفاده از ماحصل گذشتگان چون راغب» طبری» سید مرتضی, سخاوی: واحدی نیشاپوری و... (ررگ: زرکشی: ۱۳۱۰: ۸۱۷۲/۱)» الگویی مبتکرانه برای آیندگان ارائه داده است. به بیان محققی. روش زرکشی بدین‌شکل است که میان آرای علما مناظره‌ای غیابی به وجود می‌آورد. سپس از بحث‌ها نتیج ه گیری می‌کند و سرانجام نظریه خود را می گوید. اشکال عقاید علمای پیش از خود را با استدلال‌های ادبی» تفسیری» فقهی و حدیثی مطرح کرده و گاهی ذیل عنوان «فصل»» به مطالب حاشیه‌ای يا شرح‌های اضافی می‌پردازد تا سخن را تکمیل کند. وی به تتاسب بلندی و کوتاهی مباحث. برخی از انواع را به فصول و بخش‌های گوناگون تقسیم کرده و به چهار نوع واپسین (کنایه و تعریض, اقسام معنای کلام و...) تفصیل بیشتری می‌دهد. بنابراین البرهان از لحاظ ادبی بر دیگر کتب علوم قرآن امتیاز دارد (ررک: حیدر, ۱۴۲۷: در حالی که پیش از کتاب زرکشی, مباخث مربوط به علوم قرآن در معنای عام آن. در مقدمه‌های کتاب‌های تفسیر پا تاریخ و یا فضائل قرآن و قرائات پراکنده بوده است. زرکشی این مباحث را در قالبی نوآورانه و با نظمی منطقی سامان می‌دهد. همین اصلاح. در آثار بعد از او نیز پذیرفته شده و مبنای دسته‌بندی مباحث علوم قرآن قرار گرفته است (ر.ک: زرکشی, ۱۳۹۳: مقدمه مترجم). به عقیّده سیوطی, هر کس پس از زرکشی در زمینه علوم قرآن تألیفی ذارد مظو ری یراق بوده است (راک:اهموه ۱۳۱۰: ۶۷۶/۷ در واکاوی ساختار, سامان و محتوای کتاب البرهان, تسلط علمی و خبرگی زرکشی روشن می‌شود (ر.ک: زرکشی» ۱۴۱۰: ۷۲-۵۴/۱). دقت‌نظر, نظم» ترتیب و تأخر منطقی, پرداختن به وجوه مختلف یک موضوع, نقل اقوال مختلف و ارائه‌نظر و تحلیل ملف در ذیل هر بحث قابل توجه است (ر.ک: همو ۱۳۷۶: ۱۴۱۳/۱). اهتمام زرکشی بر تجمیع مباحث علوم قرآن در قالب مجموعه موضوعات متنوع و مرتبط با علوم قرآن بوده که همراه: با وویگرد نخلاقاته در ساخنانه روش و متا اراک شده است. دق بر شخصیق مژلف و متن البرهان حاکی از آن است که زرکشی در تلاش بوده با رویکرد معرفتی ذات گرایانه به حقیقت و اصالت مطالب در علوم قرآن دست یابد. حتی در ززیگنرد تفسیرگرایی و پردازش اجتهادی» تلاش او بر تبیین مطالب بدون حواشی برای حفظ اصالت محتوا بوده است. شخصیت بدون حاشیه و بدون تعصب او همراه با آزاداندیشی منصفانه» موجب شد که دستاورد البرهان او اولین و بهترین منبع جامع علوم قرآن باشد. در نتیجه با وجود دوران استیلای مغول و به طور کلی از هم‌پاشیدگی جهان اسلام (ررک: فاخوری و الجز, ۱۳۹۳: ۹ و کم کاری علمی در قرون ۷ تا ۱۰ و به خصوص تعداد کم نگارش‌های علوم قرآن. آن هم بدون ارزش علمی و فنی اما در اين بین استثناهایی از لحاظ سیاسی و علمی چون تأثیرات مکتب حلّه یا مثلا کتاب البرهان وجود دارد. بدین‌ترتیب در زمان خمودگی و رکود علمی جهان اسلام. نگارش البرهان فی علو م الفرآن زرکشی به عنوان اولین کتاب مستقل در زمینه علوم قرآن (طبق نقل مشهور) ثمره دوره‌ای است که ضمن اثرپذیری از وضعسه فان و۸ از تأثیرات قوت علمی مکتب حلّه و تحولات علمی در مصر بهره برده است (برای قطالعه تأثیرات مکتب حلّه در تحولات فرهنگی و اجتماعی قرون ۷ تا ٩. ر.ک: افندی اصفهانی, بی‌تا: ۳۶۷/۱ بحرانی, بی‌تا: ۲۳۰ ابن در نتیجه زرکشی با تألیف کتاب البرهان قی علوم القرّن. نخستین کتاب مستقل و جامع درباره علوم قرآن را در قرن ۸ بدون سابقه و الگوی پیشینی و با ابتکار عمل نوشته الف) بصائر ذوی النمیز فیلطائّف الکتاب العزیز اثر مجدالدین محمد بن یعقوب در کتاب بصائر به موضوعات مختلف علوم قرآن از جمله وجوه و نظایر پرداخته شده است. مطالب کتاب. در شش جلد و سی باب تنظیم شده است. در جلد اول. نویسنده به حسب ترتیب سوره‌ها وارد بحث شده و در هر سوره» ته موضوع علوم قرآن را بررسی کرده است (ر.ک: فیروزآبادی, ۱۴۱۶: فهرست). از جمله ویژگی‌های این کتاب. آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ جایگاه بلند آن در میان آثار علوم قرآن است (ر.ک: مهدوی راد. ۱۳۷۵: ۵۷-۴۷). نمایه موضوعی این کتاب عبارت‌اند از: فضائل و نام سور تعداد حروف. کلمات و آیات. اعجاز, تنزیل» وحی» اسباب نزول» متشابه, اختلاف قاریان در تعداد آیات. تأویل, می‌توان گفت که شهرت مولف. بیشتر از شهرت کتاب بصائر اوست؛ چرا که وی دانشمندی بزرگ. اهل سفر و اهل تعامل با عوام. خواص و حتی حاکمان بوده است. کتاب القاموسالمحیط او به خاطر ویژگی‌های خاص آن. شهرت او را دو چندان کرد. در نتیجه کتاب بصائر او به طور متوسط در طبقه فرهیختگان شناخته شده است. در مجموع. جلد اول کتاب بصائر به ضمیمه مباحث وجوه و نظائر در جلدهای دیگر. به‌عنوان یک کتاب جامع علوم قرآن قابل طرح است (ر.ک: فیروزآبادی, ۱۴۱۶: مقدمه؛ زرکلی, فیروزآبادی در کتاب بصائر از مباحث متنوع و تقریبا جامعی از علوم قرآن بحث کرده است. شخصیت علمی و تخصص ادبی او موّجب شده که به طور جذّی به واژه‌شناسی قرآنی بپردازد. در حقیقت فیروزآبادي مشهور به نگارش قاموس» در این کتاب بصائر, جنبه‌های واژگانی و ادبی علوم قرآن را ارتقا داده است. تأثیرپذیری فیروزآبادی از منابع بیشین» به ویژه مفردات راغب بسیار روشن است. اما آگستردگی طرح بحث او در این موضوع, قابل مقایسه با آثار پیشین از این دست نیست (ررک: مهدوی راد ۱۳۷۵: ۵۷-۴۷): بنابراین شخضیت منصف» دقیق و علمی فیروزآبادی بدون تأثیرپذیری از عوامل مختلف محیطی و اجتماعی توانست با کارکرد و ساختاری مناسب. محتوای جامعی را در علوم قرآن سامان دهد و در برخی مباحث تولید کند. ب) النیسی رف یقواعد علمالتقسیر محمد بن سلیمان کافیجی (۸۷۹) کتاب النیسیر در دو باب تدوین شده که باب اول به اصطلاحات علم تفسیر و عناوین علوم قرآن. و باب دوم به بیان قواعد و مسائل علم تفسیر و توضیح مباحث علوم قرآن پرذاخته است, تمایه موضوغات آن غبارت‌اند آزه تنژیل, تأوییل» سبب تژول, اعجاز محکم و متشابه قواعد تفسیر نسخ» طبقات مفسران» تواتر قرآن و تفسیر آیات کافیجی عالم حنفی اهل برغمه و مقیم قاهره. یکی از استادان سیوطی است. کافیجی احتمالا کتاب البرهان زرکشی را ندیده است؛ چرا که کتاب خود را بسیار برتر می‌دانست و معتقد بود که قبل از او همچون کتابی نبوده است (ر.ک: همو ۱۴۱۰: مقدمه مطرودی). هرچند سیوطی اين کتاب را کوچک می‌شمارد (ر.ک: سیوطی» ۱۳۸۷: مقدمه)» ولی به نظر می‌رسد که اين داوري سیوطی درباره کتاب کافیجی درست نیست. شاید به دلیل توانمندی بیشتر سیوطی» دیدن کتاب البرهان و نقشه علمی‌ای که در ذهن برای نگارش الاهان داشته» موجب حقیر بودن این نگارش نزد او شده است. به هر ترتیب» اثر تیسیر کافیجی در موضوعات مختلف علوم قرآن مطلب دارد و اکثر مباحث آن با کارکرد علوم قرآنی بیان شده است. این اثر برای کسانی که با توجه به شرایط آن روزگار به کتاب البرهان دسترسی نداشته و حتی نسبت به آن آگاهی نداشته‌اند (ررک: کافیجی, ۹ مقدمه؛ همو ۱۴۱۰ زرکلی» ۹۰۲/۳۰:۱۹۸۹)»اثر قابل توجه و قابل استفاده‌ای در عصر تیسیر کافیجی خوب و مفید در عرصه علوم قرآن است. مقدمه خوب مطرودی بر کتاب کافیجی و توضیح فضای تاریخی آن دوره. نکات قابل توجهی را نشان می‌دهد (ررک: کافیجی, ۱۴۱۹: مقدمه مطرودی). می‌توان گفت ‏ که با توجه به فضای سیاسی و اجتماعی تصویرشده و همچنین رکود علمی موجود. شاید مباهات کافیجی بر کتابش اغراق نباشد؛ چرا که نگارش همچون کتابی و تنظیم و سامان قابل قبول صورت گرفته در آن ذوران -بدون فیدن کتب البرفانیم نگارش قابل توجهوع محسوب می‌شود. اجتماعی. سیاسی و حتی اقتصادی در این عصر وجود داشت. نویسندگان به خوبی در مقابل عوامل سیاسی و فشار حاکمان مقاومت کرده و آثار و نظرات ارزشمندی را در علوم قرآن به یادگار گذاشتند. اما چون نویسندگان اين دوره» شناختی نسبت به البرهان زرکشی نداشتند. اثر آنان نسبت به دوره خود تأثیرگذار بوده است؛ ولی سنجش آثار آنان برای ما در دوره معاصر که شاهد البرهان در قرن قبل از آن‌ها هستیم. جریان‌سازی قابل توجهی را در علوم قرآن بر اساس سیر زمانی در قرن ٩ به دنبال ندارد. سیوطی بعد از نگارش کتاب التحبیرفی علوم القرآّن در ۱۰۲ فصل که با تأثیر از کتاب مواقعالعلوم استادش بلقینی " نوشته بود. متوجه وجود کتابی جامع‌تر از کتاب خودش در قرن قبل می‌شود. بنابراین تصمیم میگیرد که الاتقان را بر مبنای کتاب زرکشی بنگارد (رمک: سیوطی, ۱۳۸۷: مقدمه). سیوطی در مقدمه وعده می‌دهد که کتابش نظام‌یافته‌تر از کتاب زرکشی و حاوی مطالبی اضافه بر آن باشد. مقايسه دو کتاب البرهان و الاتقان نشان می‌دهد که سیوطی اصلاح و بهبودی آشکار را در سازماندهی البرهان انجام داده است. الاتقان در هشتاد فصل پیاپی بدون هیچ گونه دسته‌بنديی موضوعی سامان يافته و محققی» آن را «تلسکوپی» يا «تاشونده» خوانده است؛ به این معنا که وی در ابتدا با موضوعات کلّی و کلان شروع می‌کند و به تدریج به موضوعات کوچک و کوچک‌تر می‌رسد (ر:ک: مک‌اولیف. ۱۳۸۹: ۱۵-۲؛ حیدر ۱۴۲۷: ۷۰-۳۵). سیوطی با بهره‌مندی از داده و نقشه اولیه زرکشی در ۴۷ موضوع مطالبی افزوده و ساختار طبقه‌بندی و نقشه مطلوب‌تری را با خلاقیت و اپتکار خود در ۸۰ نوع سامان داده است. برای تحلیل بهتر الاتقان» سایر کتب علوم قرآن سیوطی هم مورد عنایت قرار گرفتشد (رک: سیوطی» ۱۹۸۸: ۳۸۷-۱۲ همو بی‌تا: ۲۶-۲۵ همو ۱۹۸۳). البته سیوطی در کتاب اعجاز خود به جم عآوری نظرات گذشتگان بکي‌از آسی‌های ناشی از حمله مغول پرداخته است. کار او از جهت توجه به تجمیع نظرات جاحظ. نمّام. نقد صرفه و گزیده نظرات دیگران قابل توجه است (ر.ک: همو ۱۳۸۷: ۶۴/۲). دز قرن ۱۰ با تفاسیر فلسفی متعددی ۱ در طبقه‌بندی قرن‌ها معیار سال وفات نویسنده است و تا تاریخ زیر ۱۰ در قرن بعد. جز قرن قبل یعنی قرنی که نویسنده در آن می‌زیسته است. قرار می گیرد؛ برای مثال از سال ۱۱٩ تا سال ۱۰۱۰ در قرن۱۰ در نظر گرفته می‌شود. هرچند نگارش الاتقان سیوطی در اواخر قرن نهم ثبت شده است (ر.ک: سیوطی, ۸ مقدمه) ولی با توجه به معیار این تحقیق برای طبقه‌بندی قرن‌ها مبتنی بر سال وفات مولف. این ۲ به گفته سیوطی در مقدمه کتاب التحبیر (ر.ک: سیوطی, ۱۴۲۱: مقدمه)» بلقینی (۸۴۲) مواقعالعلوم من مواقعالنجوم را به عنوان یک کتاب بدیع در علوم قرآن نوشت. کتاب او در عصر خود برای کسانی که البرهان زرکشی را ندیده بودند قطعا قابل استفاده بوده؛ چرا که تنقیح و ساماندهی بلقینی در آن روزگار قابل توجه بوده است. هرچند بعدها با شناسایی البرهان و نگاشت الاتقان, جایگاه خود را از دست داد روبه‌رو می‌شویم که تأثیر آن در نگارش‌های علوم قرآن مشهود است؛ برای مثال. رویکردها و وجوه جدیدی در مبحث اعجاز شکل می گیرد (پاکنچی, ۱۳۹۲: ۰)۱۹۵-۱۹۳ اما در رصد مباحث اعجاز سیوطی در کتب جامع و همچنین تک‌نگاری او روشن است که وی تحت تأثیر این عوامل قرار نگرفته و بر اساس شرایط موجود در مصر و پیشینه البرهان. نظرات خود را در بحث اعجاز با شرح و بسطی بیشتر ارائه داده ( ی در مجموع با لحاظ تجمیع الاتقان با تک‌نگاری‌های متعدد سیوطی در بحث علوم قرآن و همچنین دو جامع‌نگاری کوچک او (ر.ک: مهدوی راد ۱۳۸۴: ۱۶۶-۱۵۱)» باید اذعان کرد که جایگاه و تأثیرگذاری سیوطی بیشتر از همه نگارندگان علوم قرآن بوده است. به لحاظ استفاده از منابع پیشین و هدف اتصال منابع علوم قرآن گذشته با آینده. سیوطی حقیقتا در این مسیر موفق بوده و تا الآن کتاب الاتقان دارای حیات علمی است. در نتيجه بررسی‌ها میزان تأثیرگذاری نگارش البرهان و الاتقان با وجود مشکلات و عوامل آسیب‌زا در قرون ۷ تا ٩ قابل توجه است. سیوطی,و زرکشی هر دو اهل مصرند. با بررسی عوامل تأثیرگذار به دست می‌آید که مصر در آن دوزه زمانی و مکانی و در آن شرایط سخت و حوادث تأثیرگذار آنآزواژگارامثل حمله:مغول دز قرن ۰۷ از پيامدها در امان مانده و کانون علوم قرآن بوده است. سده هشتم هرچند.برای جامع شدن رسمی علوم قرآن. سده طلایی است. اما انحطاط فرهنگی در آن دوره زبانزد است. در سده نهم پس از هجوم مغولان ایلخانان و تیمور گورکان. اوضاع فرهنگی: اجتماعی و سیاسی شرق اسلامی بحرانی شد. این وضعیت. تثیری فوق‌العاده بر حرکت‌های علمی و فرهنگی جامعه گذاشت و انسداد در رشد علم و دانش به وجود آورد. در این فضای فکری و فرهنگی» جریان تصوف هم رونق فراوان یافت. در نتیجه. تفسیرهای عرفانی جوّ غالب این سده شد و جایگاه تفاسیر عقلی و اجتهادی در نگارش‌های علوم اسلامی اما نکته مهم در تحلیل تاریخی این پژوهش آن است که مصر از همه این پيامدها در امان ماند. در نتیجه. بوم مناسبی برای تولید علم و از جمله علوم قرآن شد که بروز و ظهور اصلی آن با نگارش البرهان و الاتقان در قرون ۸ تا ۱۰ آن هم با رویکرد عقلی و اجتهادی همراه بوده است. از این رو بحث عامل تأثیرگذار محیط جغرافیایی و مسائل و دغدغه‌های آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ روز فرهنگی. اجتماعی و علمی در اینجا خود را به وضوح نشان می‌دهد؛ هم در جهت رشد منابع علوم قرآن و هم در جهت رکود آن. با این اوضاع و احوال. به طور کلی انتظار نمی‌رفت که مهم‌ترین منابع جامع علوم قرآن» محصول قرون ۸ تا ۱۰ باشد. اما محیط جغرافیایی مصر و دغدغه علمی علمای قرون ۰۸ ٩ و ۱۰ آن سرزمین (قرن ۸ با نگارش البرهان زرکشی» قرن ٩ با لحاظ نگارش التحبیر در ۸۷۲ و الاتقان در ۸۸۳ و ساير تک‌نگاری‌های سیوطی تا زمان فوت او در سال ۹۱۱ (ر.ک: مهدوی راد ۱۳۸۴: ۱۵۴۱۵۱))؛ گویای آن است که اتفاقا در آن دوره بحران؛ مصر کانون و نقطه عطف علوم قرآن است. در حقیقت باید گفت که در نتيجه عوامل مذکور نویسندگانی موفق شدند با رویکرد توسعه منابع علوم قرآن حرکت کرده و سیر نگارش‌های علوم قرآن را ارتقا دهند. در نتیجه در قرون ۸ تا ۱۰ در بالاترین سطح آن» تحول نگارش‌های علوم قرآن حاصل شد و نگارش دو کتاب جامع علوم قرآن, البرهان و الاتقان اتفاق افتاد. ۳ مقوله‌بندی عوامل تأثیرگذاز بر تطوزات موجود در کتب علوم قرآن مقوله‌بندی به خلاصه کردن مفاهیم در قالب مفاهیم عام و آشکار کردن روابط میان مفاهیم جزئی و متعدد با مفاهیم عام و کلی‌تر اطلاق می‌شود. فرمول‌بندی و صورت‌بندی شبکه‌ای از مفاهیم و روابط میان آن‌ها .در قالب مقولات شکل می گیرد (ر.ک: فلیک, ۲۳ ۳۰). برای دستیابی به عوامل موثر در تطورات نگارش‌های علوم قرآن. هشت منبع و نویسندگان آن در قنتمت قبل بررسی شدند:.در ادامه, داده‌های مرتبط با عوامل تطور در منابع و نویسندگان در قالب جملات و عبارت‌های مهم در جداولی دسته‌بندی می‌شوند تا «مفاهیم یا همان کداهای موثر» به دست آیند (ر.ک: همان). برای حصول مقصود و قالب‌سازی نظریه مبنایی (ر.ک: همان: ۳۳۵) و در راستای سامان‌دهی عوامل موثر بر سیر تطور نگارش‌های علوم قرآن از قرن ۶ تا ۰۱۰ تلاش می‌شود با نظام منطقی. مقولات مرتبط با هم در یک محور کلی‌تر طبقه‌بندی شوند. در این قسمت. ۱۸ عامل تأثیرگذار که از بررسی منابع و نویسندگان علوم قرآن در قسمت قبل به دست آمد. تحت ۵ مقوله محوری طبقه‌بندی شد. جایگاه و شخصیت علمی نویسنده و کتاب او (مبانی» مبادی نویسنده) عوامل درونی کتاب جامع ندارد؛ اما مطالب مهم و تأثیرگذاری دز علوم قرآن داشته است و زمینه‌ای در مجموع ۱۸ شاخص به عنوان عوامل موثر در تطورات منابع علوم قرآن به دست آمد. عوامل موثر در اين تحقیق» متغیری را گویند که برای تغییر دادن یا تأثیرگذاری در جهت تغییر عمل می‌کند؛ یعنی يا از متغیرها تأثیر می‌پذیرد يا با توجه به سایر متغیرها توسط نگارندگان علوم قرآن صادر شده است. عوامل فراز و فرودهای سیر نگارش‌های علوم قرآن» هر کدام به نوعی و با ضریبی می‌توانند در سیر تطور نگارش‌ها موثر باشند. میزان و نوع تأثیرگذاری عوامل در قیاس با یکدیگر متفاوت خواهد بود. به عبارتی. میزان تأثیرگذاری برخی عوامل به حّی است که قابلیت جریان‌سازی و ایجاد تغییرات نظری علمی در یک دوره را داراست که از آن. تعبیر به عوامل موثر با ضریب تأثیر بالا و متوسط خواهد شد. ولی برخی عوامل با وجود تأثیر بر تغییر نگارش‌ها دارای قدرت جریان‌سازی نبوده‌اند تا آنجا که بر اساس مسئله این تحقیق می‌توان آن‌ها را با وجود تأثیرات حداقلی و ضریب تأثیر آن. کم‌تأثیر و در برخی موارد غیر موثر نامید (ر.ک: با توجه به بررسی منابع و نویسندگان در قسمت قبل و تحلیل مطالب. میزان تأثیرگذاری هر یک از عوامل موثر در تطورات منابع علوم قرآن در قرون ۶ تا ۱۰ بدین‌صورت قابل توضیح است: عواملی مثل عامل اقتصادی, داشتن تک‌نگاری علاوه بر کتاب جامع. عامل تعصب فرقه‌ای و مذهبی, عامل سیاسی, نقش چندان تأثیرگذاری در سیر تحولات منابع قرون ۶ تا ۱۰ نداشته‌اند و به عنوان عامل کم‌تأثیر یا بی‌تأثیر طبقه‌بندی می‌شوند. عواملی هم دارای ضریب تأثیر بالا و قدرت جریان‌سازی در تطورات نگارش‌های علوم قرآن بوده‌اند؛ یعنی عواملی مثل عوامل مربوط به قدمت» شأن و شخصیت فردی نویسنده در نگارش, محتوا شهرت. کارکرد کتاب» غوامل اخلاقی و فرهنگی اجتماعی زمان نویسنده و تأثیرات آن بر نگارش» همنشینان مژلف. همچنین تسلط و قدرت علمی مولف. بیشترین سهم تأثیرگذاری را در تطورات و سیر تاریخی منابع علوم.قرآن در قرون ۶ تا ۱۰ داشته‌اند. برای نمونه در تحلیل تاریخی و بررسی آبعاد مختلف شخصیت سیوطی و نگارش الانقان و سایر تک‌نگاری‌های سیوطی به دست می‌آید که شخصیت فردی؛ علمی: همنشینان وی» ساختار و کارکرد: کتاب و جامعیت و شهرت شخصیت و کتب علوم قرآن اوه شخصیت اخلاقی, شرایط فرهنگی, زمان و مکان عصر و زندگی سیوطی و محتوای علمی و نوآوری کتابش, به عنوان عوامل موثر با ضریب تأثیر بالاست. تأثیر عوامل اقتصادی و سیاسی بر روی نگارش او بی‌تأثیر بودند. یا در کتاب اثرگذار زرکشی. عواملی چون شهرت نگارش و نویسنده. جامعیت عناوین, محتوای کتاب. کارکرد کتاب» شخصیت و تخصص علمی مولف و همنشینان او و تأثیرگذاری بر نگارش و نویسندگان برجسته بعدی, با ضریب تأثیرگذاری بالا هستند. ساختار کتاب» شخصیت فردی و عوامل اخلاقی نویسنده. تأثیری متوسط داشته و عوامل اقتصادی و عوامل کارکرد هر دو کتاب البرهان و الاتقان به عنوان نخستین منابع مستقل و جامع علوم قرآن. فوق‌العاده و به عنوان اولین‌هاست. از حیث محتوا به دلیل آنکه البرهان بدون الگوی پیشین بوده و کاملا مبتکرانه نگارش شده» بر الاتقان اولویت دارد. در ازای آن؛ ساختاربندی و نظام‌دار بودن عناوین کتاب الاتقان بر ساختار و نظام کتاب البرهان دارای پرتری است. علاوه بر آن سبوطی به دلیل داشتن چند تک‌نگاری تخصصی در زمینه علوم قرآن علاوه بر کتاب جامع الاتقان از امتیاز و سابقه تخصصی نگارشی بیشتری در زمینه علوم قرآن نسبت به زرکشی برخوردار است. پس البرهان از حیث عامل قدمت و نوآوری و اظهارنظر نقادانه پیشقدم است والاتفان از حیث عامل ساختار در نظام دادن و ساماندهی مطالب و تعدد منابع نگارش‌يافته علوم قرآن توسط سیوطی اولویت دارد. ۴. الگوی عوامل موثر در سیر تطور نگارش‌های علوم قرآن در قالب برای ساماندهی و طبقه‌بندی عوامل موثر در تطورات نگارش‌های جامع علوم قرآن قرون ۶ تا ۱۰ و دستیابی به الگوی نهایی.استفاهه,از نظرایّه مبنای مناسب است. عوامل و شرایط علّی:" شرایط علّی در نظریه مبنایی» به چرایی و چگونگی می‌پردازند و در این تحقیق به مجموعه علل و عوامل ایجابی و ایجادی تطورات سیر نگارش‌های کتب علوم قرآن به عنوان یک مسئله اشاره می‌کنند؛ مثل شخصیت فردی نویسنده» شخصیت و تخصص علمی نویسنده» عوامل فرهنگی اجتماعی نویسنده» همنشینان و تأثیرپذیری از مصادر و نویسندگان قبل و تاثیرگذاری بر مصادر و نویسندگان بعد هویت و اصالت متن در بخش‌های ساختار و کارکرد و محتوا به عنوان شرایط علّی در این نظریه هستند. عوامل و شرایط زمینه‌ای:" مجموعه خاصی از شرایطاند که در یک زمان و یک مکان خاص پدید می‌آیند و مجموعه اوضاع و احوال يا شرایطی را به وجود می‌آورند که افراد و جامعه با عمل و تعامل خود به آن پاسخ می‌دهند. به گفته استراس و کوربین. شرایط زمینه‌ای منشا در شرایط علّی دارند و محصول چگونگی تلاقی و تلفیق آن‌ها با یکدیگر برای شکل دادن به الگوهای رفتاری و استراتژی کنش در ارتباط با مسئله موردنظرند (ر.ک: استراس و کوربین» ۱۳۸۵: ۱۵۴). در این تحقیق, شرایط زمینه‌ای مرتبط با عوامل تطور در سیر نگارش‌های کتب علوم قرآن. شرایط و اقتضائات زمان و مکان جغرافیایی هر نویسنده است. يا مواردی چون مهاجرت و مسافرت‌های متعدد نویسنده که موجب تعامل بیشتر او با فرهیختگان و مردم شده و شهرت او و کتابش را بیشتر می‌سازد. همچنین شاخص‌هایی چون نبود کتاب جامع اما داشتن تک‌نگاری یا مقدمه مهم علوم قرآن يا علاوه بر کتاب جامع تک‌نگاری‌های مهم داشتن» همچنین شاخص جامعیت عناوین. قدمت و شهرت از زمره شرایط زمینه‌ای در این نظریه است. عوامل و شرایط میانجی و مداخله‌گر: ! مراد مواردی هستند که بر اتخاذ راهبردها و استراتژی کنش‌ها تأثیرگذارند. اینشرایط به غوامل و عناصری مناسب يا نامناسب اشاره دارند که اثرات یک يا چند عامّل تغییر را کندتر یا فعال‌تر می‌سازند. در این تحقیق. عواملی بچون شخصیت احا9ق9 هقلقات و96 هباگوامل سیاسی و اقصادی: حریت و آزاداندیشی نویسنده. تعصب فرقه‌ای يا مذهبی, مراد است که با توانمندی یا ظرفیت نویسنده در مواجهه با تحقیر تطمیع» تهدید» کرامت. وعده و وعید. اعتبار علمی و سیاسی و... ارتباط دارد. این موارد می‌تواند و ممکن است بر تغییر و تطور مورد نظر در اندیشه و نگارش نویسنده اثرگذاز بوده و سرعت تطورات اندیشه‌ای و متنی را کند يا تند نماید. پدیده (کنش و تغییر حاصل‌شده): در نتيجه شرایط پیش گفته به وجود می‌آید که در این تحقیق» تغییر و تطور حاصل در سیر نگازش‌های کتب علوم قرآن و میزان تأثیرگذاری این منابع است؛ به طوری که برخی منابع. قدرت جریان‌ساز شدن در دوره خود و حتی دوره‌های بعد تا به حال را پیدا کرده‌اند. تعامل (راهیردها):" طبق نظر استراس و کوربین» راهبرد. سازوکار و تدبیری است که در برخورد با مسئله مورد بررسی به کار گرفته می‌شود (ر.ک: همان)؛ راهبردی برای مدیریت موقعیت برای نویسندگان در مواجهه با عوامل تأثیرگذار در تغییر و تطور اندیشه‌ای و متنی و همچنین مخاطبان در مواجهه با متن مورد خوانش علوم قرآن اشاره دارد. پیامدها:" زمانی که راهبرد یا عملی در پاسخ به موضوع یا مسئله‌ای اتخاذ شود. مجموعه راهبردهایی که برای مدیریت موقعیت برای نویسندگان کتب علوم قرآن در مواجهه با عوامل تأثیرگذار در تغییر و تطور اندیشه‌ای و متنی و همچنین مخاطبان در گزاره‌های کلیدی اين تحقیق که در نهایت دارای روند علّی هستند و به عنوان هر چه نویسنده بتواند بدون تأثیرپذیری از تغییرات و اندیشه‌های بیرونی» علوم قرآن را نگارش کند. تطورات حاصل در لگ ارش‌هاالی ار برامااز تفاوت‌های فردی, هر چه نظام فکری و علمی نویسنده به طور دقیق و جامع در ابتدای نگارش تدوین شده و بر پایه تکنیک, مبانی و اصولل مهطهواغامیاآرائه شود. کمتر تخت تأثیر نامطلوب اساتید و شاگردان و جوّ حاکم و دوره خود قرار گرفته و مبتنی بر قوام علمی و فکری نویسنده خواهد بود. مسلما تأثیر از اساتید و هم‌عصران يا مصادر و نگارش‌های قبل, در اندیشه» مشی علمی و رویکرد نگارشی نویسنده تأثیر می‌گذازد و چه‌بسا این تأثیرات. مثبت و رو به رشد باشد. مراد از این راهبرد؛ قوام نظام فکری و علمی نویسنده برای دوری از تأثیرات منفی ناشی از آشرایط آنی» احساسی» تعصبی» سیاسی و... است. - هر چه شخصیت نویسنده» مستقل همراه با جسارت منطقی» حریت و آزاداندیشی باشنده کمتر تحت تأنیر نديد حاکمان و امور سیاسی زمانه. تطمیع اقتصادی, مسائل به ظاهر مشهور شیوع و رواج دیدگاه‌های دوره خود قرار می‌گیرد و در نتیجه به اصالت - هر چه شخص نویسنده همپای با رشد علمی, به رشد شخصیت علمی و اخلاقی خود همت گمارد. کمتر تحت تأثیر تهدید و تطمیع و تحقیر و... قرار گرفته و بیشتر به هر چه شخص نویسنده با کیاست و زیرکی و نکته‌سنجی, تغییرات و تحولات فرهنگی و اجتماعی خود را دنبال کند. کمتر تحت تأثیر جوانب غیر منطقی تحولات - هر چه شخص و شخصیت نویسنده» فارغ از تعصب و خودرأیی و تکبر علمی باشد. در مواجهه با جریانات فکری و اندیشه‌ای صحیح, بیشتر تأمل کرده و اصول و مبانی منطقی آنان را ولو با فرض تغییر مبنای فکری و اندیشه خود می‌پذیرد. - هر چه نویسنده در جوانب مختلفی از علوم مبرز باشد. توانمندی بیشتر برای جولان فکری خلاق و ایجاد تحول در علوم را داراست. هر چه نویسنده از نظر تأمین مالی مستقل و بر پایه توانمندی شخصی خود در کسب درآمد باشد. کمتر در معرض تطمیع اقتصادی و آسیب‌های حاصل از آن است. اگر نویسنده در پست‌های سیاسی و حکومتی دوره خود باشد. احتمال وابستگی فکری و مالی و مذهبی و تأثیر در نگارش جهت‌دار:او بیشتر است. در نتیجه پرهیز از اما مهم‌ترین پیامدهایی که برآمده از غوامل مذکور و راهبردهاست» بدین‌شرح است: هر چه شرایط سیاسی, اجتماعی -فرهنگی, اقتصادی و سیاسی دوره نویسنده دارای تحول و تغییرات بیشتری باشد. تطورات در نویسنده و نگارش‌های او نیز زمینه بیشتری برای تأثیرپذیری او دارد. به عبارت دیگر هموارتر بودن شرایط زندگی, فرهنگی اجتماعی, سیاسی, اقتصادي زمان نویسنده. موجب توسعه‌یافتگی فکری و - در تجمیع نگارش‌ها نظام فکری مدون او مشخص‌تر می‌شود. - آزادی فکری» علمی و نگارشی بیشتری برای او وجود دارد. - هر چه نویسنده فرصت بیشتری برای ارتباط و تعامل علمی بین جریان‌های مختلف فکری. مسافرت‌های متعدد حتی مهاجرت را برای نگارش بهتر در دستور کار خود قرار دهد. تبادل نظری و گفتمان‌سازی علمی برای نویسنده وجود دارد. در نتيجه اقدام فوق: - افراد با رویه‌های مختلف و افکار متفاوت. امکان استفاده از نظرات علمی او را دارند و به رشد تأثیرگذاری نویسنده در دوره خود و دوره‌های بعدی کمک می‌کند. (عدم تعصب مذهبی و حکومتی زمان نویسنده. عامل مهمی در این بخش است.) البته باید نسبت به دسته‌بندی‌های سیاسی. منزلشی: قومی و مذهبی و همچنین بر نفوذهای سیاسی, اقتصادی» موقعیت‌ها و مهارت‌های شخصی که در تأثیرگذاری بر - ویژگی‌های فردی نویسنده مبتنی بر تخصص, تعهد اخلاقی, عدم تعصب و خودرأیی. مهارت‌های علمی و روشی او پایگاه قدرت بودن يا نبودن او به جهت نشر افکار روحیه تعامل و جمع گرایی او برای تبادل و نشر افکار و نگارش او خصوصیات علمی. فردی و خلقی او در جذب شاگرذان و تلمذ از محضر او و دنبال کردن آثار او در تغییر و تحولات نگارش‌های علمی علوم قرآن موثر است. - تطورات موجود در سیر نگارش‌های علوم قرآن. بر اساس نویسنده و متن نگارشی اوست . عامل این تطور در مجموعه عوامل دزونی و بیرونی مربوط به نویسنده و هویت تحلیل تاریخی اين تطور با خصوّل خودآ گاهي علمی نسبت به عوامل مختلف ۴-۴. الگوی عوامل نثیرگذاز در تطورات نگارشی کتب علوم قرآن تحلیل‌ها و تفاسیر مبتنی بر داده‌های کیفی از بررسی کتب و نویسندگان تأثیرگذار در سیر نگارش‌های کتب علوم قرآن قرون ۶ تا ۱۰ به دست آمد. در فرایند جم عآوری. تحلیل, مقابله مقایسه, استنباط. تعیین عوامل علّی. زمینه‌ای و مداخله گر و میانجی و عنایت به راهبردها و پیامدهای حاصل از آن. می‌توان مدل پارادایمی را با رعایت ترتیب عناصر, داده‌های مربوطه و مبتنی بر روش تحلیل نظریه مبنایی و رویکرد استراس و آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ الگوی عوامل تأثیرگذار در سیر تطور نگارش‌های علوم قرآن (قرن ۶ تا ۱۰) شخصیت و شأن فردی نویسنده» شخصیت و تخصص علمی نویسنده. عوامل فرهنگی اجتماعی نویسنده, همنشینان و تأثیرپذیری از مصادر و نویسندگان قبل و تأثیرگذاری بر مصادر و نویسندگان بعد. اما داشتن تک‌نگاری با منابع. قدرت جریان‌ساز فرقه‌ای یا مذهبی. راهبردها: مدیریت و کنترل برای عدم تأثیرپذیری از تغییرات بیرونی» نگاشت دقیق نظام فکری و علمی نویسنده قبل از نگارش, قوام فکری و تعامل با افراد و افکار مختلف و در عین حال عدم وابستگی به جریان‌های فکری, مسئله‌اندیشی و موضوع‌اندیشی از طرف نویسنده علوم قرآن با پشتوانه چارچوب مفهومی و نظری, تعامل با افراد و افکار مختلف و تأثیرپذيري به‌جا از اقتضائات. تثبیت و قوام فکری به دور از تعصب برای عدم وابستگی به جریان‌های فکری؛ تلاش برای کسب درآمد از طریق غیر علم و عدم وابستگی اقتصادی و سیاسی به حکومت و مردم. ترسیم نقشه راه اولیه موضوعات و عناوین جامع علوم قرآن. شبکه‌سازی بین منابع مهم در قرون مختلف. رونق منابع تأثیرگذار مشل فضونالاقسان بین پیامدها: توسعه‌یافتگی فکری و علمی نویسنده؛ آزادی فکری و عملی و نگارشی بیشتر برای نویسنده» رشد مهارت‌های روشی و علمی در نگارش, تمرکز بر حل مسئله و حقیقت‌یابی موضوع فارغ از مذهب و تفکرات غالب, دستیابی به یک نظام فکری و نگارشی مطلوب و ارتقای ساختار و کارکرد و محتوای کتب علوم قرآن مبتنی بر چارچوب مفهومی و نظری قوی. گفتمان‌سازی در سطح ملی و اسلامی و بین‌المللی» ترویج و نشر آثار مهم و گمنام علوم قرآن. این تحقیق به دنبال پاسخ به دو سوّال بود. در پاسخ به سوال اول (عوامل موثر و غیر موثر در سیر نگارش‌های علوم قرآن قرون ۶ تا ۱۰ کدام‌اند؟) نتایج آن بدین‌شکل قابل توضیح ۱. از مجموع کدگذاری و طبقه‌بندی داده‌های حاصل از تحلیل تاریخی هشت کتاب از مهم‌ترین کتب علوم قرآن قرون ۶ تا ۱۰ و مژلفان آن‌ها و تحلیل مقایسه‌ای آن‌ها عوامل موثر در سیر تطور منابع. مقوله‌بندی شده و عوامل ۱۸گانه به دست آمد. ۲. دستاورد اين تحقیق آن است که عوامل موثر در سیر تطورات علوم قرآن را نظام داد. همچنین تلاش کرد میزان تأثیرگذاری عوامل تطور را در قیاس با یکدیگر بیان کند؛ لذا عوامل موثر و و عوامل کم‌تأثیر و غیر موثر را از هم تفکیک کرد. حاصل تحلیل مقایسه‌ای برای رتبه‌بندی عوامل تأثیرگذار ب سس نظری‌نگاش‌ها عبارت‌اند از " -عوامل کارکرد کتاب, شخصیت فردی, محتوای کتاب. عوامل شخصیت و تخصص علمی نویسنده» شهرت نگارش و نویسنده. عوامل فرهنگی اجتماعی دوره نویسنده» عوامل اخلاقی نویسنده» همنشینان و تأثیرپذیری نویسنده از منابع و نویسندگان قبلی در نگارش يا تأثیرگذازی نگارش و نویسنده بر منایع و نویسندگان بعدی, ساختار کتاب و قدمت کتاب. به عنوان عوامل موثر با ضریب تأثیر بالا در جامعیت و تعداد عناوین در یک منبع. عوامل زمان و بوم جغرافیایی» و عوامل زمینه‌ای. به عنوان عوامل با ضریب تأثیر متوسط هستند (سه عامل با ضریب تأثیر - تعصب فرقه‌ای و مذهبی» داشتن تک‌نگاری علاوه بر جامع‌نگاری. عوامل سیاسی» شرایط اقتصادی نویسنده و نبود کتاب جامع اما تک‌نگاری يا مقدمه مهم. به‌عنوان عوامل با ضریب تأثیر کم يا بدون تأثیر در نظر گرفته می‌شوند (ینج عامل با ۳ در نتیجه سیر تطور نگارش‌های علوم قرآن متأثر از عوامل موجود در شخص و آموزه‌های قرآنی / پاییز - زمستان ۱۴۰۰ / شماره ۳۴ درون نویسنده بر اساس مبانی و پیش‌فرض‌ها مبنای فکری و تخصص علمی نویسندگان در سیر تاریخی نگارش علوم قرآن. مبانی کلامی و فلسفه علم نویسندگان. همچنین تأثیرپذیرفته از روش نویسندگان» منابع و اساتید نویسنده. و همچنین اندیشه‌های هم‌عصران بوده است. از طرفی عوامل بیرونی نویسنده بر اساس اوضاع و احوال فکری و فرهنگی روزگار (مسئله و دغدغه علمی آن روزگار)» بر اساس تأثیر شهرها و مناطق جغرافیایی در ادوار مختلف تاریخی؛ در این سیر تطور حائز اهمیت است. البته در سهم تأثیر باید گفت که تأثیرگذاری عوامل مربوط به مبانی نویسنده» بیشتر از سهم تثیر عوامل مربوط به مبادی اوست. نویسنده علاوه بر صاحب‌نظر بودن در مبانی» اصول و قواعد علوم قرآن. با توجه به نظریات. فرضیات و سلایق خود. دست به گزینش عوامل شکل‌دهنده تقریرات علوم قرآن خود می‌زند و از همین روست که برخی نظرات متفاوت در کتب علوم قرآن منعکس شده است. با توجه به عوامل موثر در مبادی نویسندگان علوم قرآن و به خصوص اساتید و منابع در دسترس آنان که سهم بسزایی در مجرای فکری و اندیّشه‌ای آنان داشته اشت. اکثریت عوامل ذکرشده در مقوله شخص., شخصیت. خلقیات نویسنده و به عبارتی عوامل درونی نویسنده» جز عوامل مور طبقه‌بندی می‌شود. اما عوامل مرتبط با مبانی نویسنده با ضریب تأثیر بالاتر و عوامل مرتبط با مبادی نویسنده با اضریب تأثیر پایین‌تر لحاظ می‌شود که در برخی موارد به عنوان کم‌تأثیر نیز قابل محاسبه است. همچنین عوامل هویت و اصالت متن (ساختار کارکرد و محتوای کتاب جامع) و عاسل تأثیرگذاری بر منابع و نویسندگان برجسته دیگر و تأثیرپذیری از منابع و نویسندگان برجسته قبلی نیز قابل تأمل خواهد بود. قدمت» شهرت و جامعیت عناوین همم از زمره عوامل با ضریب تأثیر باللا هستند. در راستای پاسخ به سوال دوم (طبقه‌بندی و الگوی عوامل موثر در سیر تطور نگارش‌ها در قالب چه نظریه‌ای قابل ارائه است؟) نتایج زیر قابل ارائه است: ۱ در این تحقیق پس از مفهوم‌سازی و مقوله‌بندی,» به تبیین علّی عوامل تأثیرگذار در تطورات سیر نگارش‌های تأثیرگذار علوم قرآن پرداخته شد. در راستای پاسخ به این سوال. بررسی تطور منابع در دوره‌های مختلف قرون ۶ تا ۰۱۰ بسترهای موجود در هر فرهنگ (دوره» زمان و اعصار مختلف) مورد مطالعه قرار گرفت. سپس بر اساس ترکیب و قیاس بسترهای فردی. علمی» فرهنگی اجتماعی, اقتصادی, حکومتی چندگانه در قرن‌های مختلف و با تمرکز بر نتایج حاصل از تحلیل منایع تأثیرگذار علوم قرآن. عوامل تطور در قالب عوامل و شرایط علّی» زمینه‌ای» میانجی» راهبردها و پیامدها ۲ الگوی نهايي حاصل از فرایند این تحقیق در قالب نظریه مبنایی (07) ارائه شده عوامل علّی عبارت‌اند از: شخصیت و شأن فردی نویسنده» شخصیت و تخصص علمی نویسنده. عوامل فرهنگی اجتماعی نویسنده» همنشینان و تأثیرپذیری از مصادر و نویسندگان قبل و تأثیرگذاری بر مصادر و نویسندگان بعد. هویت و اصالت متن عوامل زمینه‌ای عبارت‌اند از: شرایط و اقتضائات زمان و مکان جغرافیایی. مهاجرت و مسافرت‌های متعدد نویسنده. نبود کتاب جامع اما داشتن تک‌نگاری یا مقدمه مهم علوم قرآن. داشتن تک‌نگاری‌های مهم اغلاوه بر کتاب جامع» جامعیت عناوین, قدمت عوامل میانجی عبارت‌اند از: شخصیت اخلاقی و خلقیات نویسنده. عوامل سیاسی و اقتصادی. حریت و آزاداندیشی نویسنده. تغصب فرقه‌ای پا مذهبی. ۱ ابن اثیر جزری» عرّالدین ابوالحسن علی بن ابی‌الکرم محمد بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالواحد . ابن ادریس حلّی, محمد پن منصور بن احمد. موسوعه اي نادریس حلّی, تحقیق محمدمهدی خرسان, ۳ ابن جوزی» ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد. المنتظم ف ی تاریخالملوک والامم, تحقیق حسن ۴ همو زاد المسیرفی علمالتفسیر تحقیق مهدی عبدالرزاق؛ بیروت. دار الکتاب العربی. ۱۴۲۲ ق. ۵. همو فنون الافنان فی عجائب علوم القرآن. تحقیق محمد ابراهیم سلیم. قاهره. مکتبه ابن سینا ۱۴۰۸ ق. ۶. ابن طاووس, سید رضی‌الدین ابوالقاسم علی بن موسی بن جعفر بن محمد. سعد السعود للنشوس, قم. ۷ ابن عماد حنبلی. شهاب‌الدین ابوالفلاح عبدالحی بن احمد بن محمد عکری, شذرات الذهب ف یاخبار ۸ ابوالمعالی» خدیجه. پژوه شکیف یا زنظریه تا عمل» تهران. علم. ۱۳۹۱ ش. ٩. ابوشامه مقدسی, شهاب‌الدین عبدالرحمن بن اسماعیل بن ابراهیم» المرشد الوجی زالی علوم تتعلق بالکتاب العزیز, تحقیق ابراهیم شمس‌الدین بیروت. ذار الکتب العلمیه. ۱۳۹۵ ق. ۰ استراس» آنسلم. و جولیت ام. کوربین» اصول روش تحقي قکیفی؛ نظریه مینایی -اصول و شیوه‌ها ترجمه بیوک محمدی, تهران. پژوهشگاه علوم: انسانی و مطالعات فرهنگی. ۱۳۸۵ ش. ۱ افندی اصفهانی» میرزا عبداللّ ریاضالعلما و حیاضالفضلا. قم. مطبعه الخیام بی‌تا. ۲ اقبال آشتیانی» عباس, تاریخ مغول» تهران. نگاه» ۱۳۸۹ ش. ۳ ایازی, سیدمحمدعلی, المفسرون؛ خیاتهم و منهجهمآتهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» ۱۴۱۴ ق. ۴ بحرانی» یوسف بن احمد. لولوه البحرین ف ی الاجازات و تراجم رجال الحدیث. تحقیق و تعلیق ۵ پاکتچی, احمد. تاریخ تفسیرقرآّن, تنظیم محمد جانی‌پور تهران. دانشگاه امام صادق اد ۱۳۹۲ ش. ۶ حاجی خلیفه (کاتب چلبی)» مصطفی بن عبدالله. کشف الظتون ع ناسام یالکتب والفنون» بیروت. دار ۷ حیدر حازم سعید. علوم القرآن بین البرهان و الاتقان. قدینه. دار الزمان» ۱۴۲۷ ق. ۸ داوودی» شمس‌الدین محمد بن علی بن احمد. طبقات المفسرین» بیروت. دار الکتب العلمیه ۱۴۰۳ ق. ۹ ذهپی» شمس‌الدین محمد بن احمد بن عشمان. تاریخالاسلام و وفیات المشاهیروالاعلام؛ تحقیق عمر ۰ همو تذکره الحفاظ. بیروت. دار الکتب العلمیه. ۱۴۱۹ ق. ۱ رحیملو. یوسف, («ابوشامه مقدسی»» داثرهالمعارف بزرگ اسلامی» زیر نظر سیدمحمدکاظم موسوی ۲ زرقانی» محمد عبدالعظیم. مناه لالعرفان فی علوم القرآّن. بیروت. دار المدار الاسلامی» ۲۰۰۱ م۰ ۳ زرکشی, بدرالدین محمد بن بهادر بن عبدالّ البرهان فی علوم القرآّن. ترجمه حسین صابری,» تهران» ۴ همو البرهان فی علوم القرآّن. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم مصر بی‌نا ۱۳۷۶ ق. ۵ همو البرهان فی علوم المرآّن. بیروت. چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی» ۱۴۱۰ ق. ۶ زرکلی» خیرالدین الاعلام» بیروت. دار العلم للملایین ۱۹۸۹ م۰ ۷ سیوطی. جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر, الاتقان فی علوم القرآن, بیروت. دار الکتب العلمیه. ۸ همو. معنرک الاقران ف ی اعجا زالقرآن, تحقیق احمد شمس‌الدین» بیروت. دار الکتب العلمیه. ۱۹۸۸ م۰ ۹ شریف» میرمحمد. تاریخ فلسفه دراسلام» ترجمه نصرالله پورجوادی» تهران؛ مرکز نشر دانشگاهی, ۰ شمس‌الدین سخاوی, محمد بن عبدالرحمن, الضو اللام علاه لالقرن التاسع قاهره. بی‌نا ۱۴۲۸ ق. ۱ صادقی کاشانی» مصطفی,» تاریخنگاری این طاووس, قم. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» ۱۳۹۴ ش. ۲ صفا ذبیح‌الّ تاریخ علوم عقلی درتمدن اسلامی» تهران دانشگاه تهران, ۱۳۷۴ ش . ۳ علم‌الدین سخاوی, ابوالحسن علی بن محمد بن عبدالصمد. جمال القرا ‏ وکمال الاقرا. تحقیق ۴ فاخوری, حا و خلیل الجرّ. تاریخ فلسفه در جهان اسلامی؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی» تهران» علمی ۵ فیروزآبادی» ابوطاهر مجدالدین محمد بن یعقوب. بصاث رذو ی التمیی زف ی لطائف الکتاب العزیز, تحقیق ۶ کافیجی. محیی‌الدین محمد بن سلیمان, التیسی رق ی قواعد علمالتفسیر تحقیق مصطفی محمد حسین ۷ همو. التیسی رف ی قواعد فی علمالتفسیر تحقیق ناصر بن محمد مطرودی» دمشق, دار القلم. ۱۴۱۰ ق. ۸ کخاله. عمر رضا معجمالمژلفین؛ تراجم مصنف ی الکتب العربيه چاپ افست. دمشق, المکتبه العربیه. ۹ کلبرگ. اتان. کتابخانه ابن طاووس و احوال ‏ وآثا رای ترجمه علی قرایی و رسول جعفریان. قم. کتابخانه ۰ گلشنی, علیرضا و محمدرضا قائدی:«روش تلفیقی برایند نقد: روش‌های کمّی و کیفی»؛ فصلنامه روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال دوم شماره ٩ پاییز ۱ متز. آدام تمدن اسلامی درقرن چهارم هجری ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو. تهران. امیرکبیره ۱۳۹۴ ش. ۲ محسنی تبریزی» علیرضا. روش تحقی قکیفی در مکاتب تفسیری (زمینه ‏ وکاربرد). تهران. اطلاعات. ۳ محمدپور احمد. روش تحقي قکیفی؛ ضد روش تهران. جامعه‌شناسان. ۱۳۹۲ ش. ۴ مقدسی, ابوعبداله محمد بن احمد. احسن النقاسیم فی معرفه الاقالیم؛ ترجمه علینقی منزوی» بخش ۵ مک‌اولیف» جین دمن» «گذری بر علوم قرآن با تکیه بر برهان و اتقان». ترجمه مهرداد عباسی. دوماهنام هآینه پژوهش, شماره ۱۲۳ مرداد و شهریور ۱۳۸۹ ش. ۶ مکی. محمدکاظم. تمدن اسلامی درعصرعباسیان» ترجمه محمد سپهری, تهران. سمت. ۱۳۸۴ ش. ۷ موسوی خوانساری اصفهانی» سیدمحمدباقر» روضات الجتات ف ی احوال العلما والسادات. تحقیق ۸ موسوی دارابی. سیدعلی, نصوص فی علومالقرآّن. با اشراف محمد واعظ‌زاده خراسانی, مشهد. بنیاد ۹ مهدوی راد. محمدعلی, سی رنگارش‌های علوم قراّنی. تهران. هستی‌نما ۱۳۸۴ ش. ۰ نحوی, سیدسیف ال آل بویه» حامیان فرهنگ تشیع. قم سازمان تبلیغات اسلامی» ۱۳۸۱ ش. ۵۱. یوسفی اشکوری, حسن. «آل طاووس»» داثرهالمعارف بزرگ اسلامی تهران. مرکز داثرهالمعارف بزرگ

بررسی حاضر از رویکرد تفسیرگرایی فکری، علمی و اجتماعی به فهم و تحلیل عوامل تأثیرگذار در سیر تطورات نگارش های علوم قرآن می پردازد. هشت کتاب علوم قرآن در قرن 6 تا10 با قید تأثیرگذاری در دوره خود، محلّ بررسی در این تحقیق بوده است. از روش اسنادی و تحلیل تاریخی در انجام عملیات تحقیق، و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه الگوی نهایی، از نظریه مبنایی (GT) استفاده شده است. یافته های به دست آمده شامل 18 مقوله در سیر تطور بوده که به تفکیک عوامل با ضریب تأثیر بالا، متوسط و کم بیان شده است. همچنین الگوی نهاییِ عوامل مؤثر در تطور سیر نگارش های علوم قرآن در قالب نظریه مبنایی ارائه شده و اجزاء آن عبارت اند از: عوامل علّی شامل شخصیت فردی نویسنده، تخصص علمی نویسنده، عوامل فرهنگی اجتماعی دوره نویسنده، همنشینان نویسنده و تأثیرپذیری وی از مصادر و نویسندگان قبل و تأثیرگذاری نویسنده بر مصادر و نویسندگان بعد، هویت و اصالت متن نگارشی  اعم از ساختار، کارکرد و محتوا  ؛ عوامل زمینه ای مثل شرایط زمان و مکان جغرافیایی، مهاجرت و مسافرت های متعدد نویسنده، جامعیت عناوین منبع، قدمت و شهرت نگارش و نویسنده؛ عوامل میانجی مثل شخصیت اخلاقی نویسنده، عوامل سیاسی و اقتصادی دوره وی، حریت و آزاداندیشی یا تعصب نویسنده. در ضمن راهبردها و پیامدهای حاصل نیز بیان شده است.

450340

جامعه آماری تحقیق, کشاورزان روستاهای بخش گرکن جنوبی هستند که بر اساس داده‌های سرشماری نفوس و مسکن (۱۳۹۵) بالغ بر ۲۰۲۷ نفر هستند که با استفاده از افرمول کوکران ۱۷۸ نفر به عنوان نمونه انتخاب شاه‌اند. روایی ابزار تحقیق توسط کارشناسان مرتبط تأیید شده و پایایی گویه‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ معادل ۰/۸۵ به دست آمده است. برای تحلیل داده‌های پرسشنامه‌ای از آزمون‌های آماری (همبستگی اسپیرمن» کای اسکوثر ] تک نمونه‌ای و فریدمن) و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی بهره گرفته شده است. بررسی‌های به عمل آمده در خصوص آسیب‌پذیری کشاورزان نشان داد که افزایش هزینه‌های تولید به عنوان مهم‌ترین آسیب اقتصادی, افزایش فشارهای روحی و روانی به عنوان مهم‌ترین آسیب اجتماعی-روانی و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی به عنوان مهم‌ترین سیب زیست‌محیطی ناشی از بحران آب زاینده‌رود در منطقه بوده است. نتایج آزمون‌های 1 تک نمونه‌ای و فریدمن نشان داد که آسیب‌های اجتماعی- روانی بیش‌ترین میزان خسارت را در منطقه به کشاورزان وارد کرده است. بررسی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش‌های مواجهه با شرایط خشکسالی نشان داد که میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان منطقه در زمینه "شیوه‌های کاهش هدر رفت آب" از همه شاخص‌ها پررنگ‌تر بوده است. نتایج تحلیل سلسله مراتبی از دیدگاه کارشناسان نشان داد که موثرترین راهکار مقابله با خشکسالی در منطقه مذکور "راهکارهای فنی هرساله مخاطره‌های طبیعی با شدت زیادی رخ می‌دهند و گاه تمام هست و نیست مردم را از بین می‌برند (داکی " و همکاران ۲۰۱۱: ۳۰۱). یکی از این مخاطره‌ها خشکسالی است. خشکسالی از نظر هواشناسی اساسا به حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود. در تعریفی دیگر خشکنالی عبارت است از کاهش غیرمتتظره بارش در مدتی معین در منطقه‌ای که لزوما خشک نیست»میزان این کاهش آن‌قدر است که روند عادی رشد گیاهان را در منطقه مختل می‌کند؛ بنابراین خشکسالی ویژگی.دائمی یک منطقه نیشست:(کاویانی و علیجانی» ۲۰۰۳). خشکسالی مخاطره‌ای طبیعی و سانحه‌ای بزرگ است که می‌تواند در هر کشور فراز و نشیب‌هایی را پدید آورد. این پدیده از سایر سوانح طبیعی پیچیده‌تر و بخش‌های بیشتری از جامعه زا تحت تأثیر قرار می‌دهد. تلاش برای تشخیص نقاط حادثه‌خیز و خطرآفرین این پدیده به منظور پیشگیری از بروز حوادث از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است (حسنی نژاد و همکاران, ۱۳۹۷: ۲۹۷). از شدیدترین خشکسالی‌های قرن بیستم می‌توان به خشکسالی چین در سال ۰۱۹۰۷ خشکسالی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۲۲ خشکسالی هند در سال ۱۹۹۷ و خشکسالی آفریقا در سال ۱۹۷۵ اشاره کرد. این خشکسالی‌ها موجب مرگ و میر میلیون‌ها نفر شدند و بسیّازی از مردم در اثر این سوانح در آستانه گرسنگی قرار گرفتند. بر این اساس می‌توان استنباط کرد که خشکسنالی تهدیدی بزرگ برای خانوارها و جوامعی است که برای امرار معاش به بخش کشاورزی وابسته‌اند"(کمپیل "۲ و همکاران»۲۰۱۱: ۱۶۹). در این میان معیشت در جوامع وابسته به بخش کشاورزی بیش از آن به تغییرات آب و هوایی وابسته است (پیتمن و همکاران ۲۰۱۱۸۹). به دلیل ارتباط تنگاتنگ روستا و کشاورزی پیامدهای منفی خشکسالی طی چند سال بر اقتصاد روستایی و کشاورزی نمایان می‌شود و تداوم آن موجب تغییر کارکرد و مهاجرت‌های روستایی می‌گردد (محمدی یگانه و حکیم سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۹ خشکسالی در طول نیم‌قرن اخیر نمود زیادی یافته است و موجب از دست رفتن محصولات کشاورزی و ظهور سوانح مختلفی نظیر قحطی‌های گسترده شده است. خشکسالی به وجود آورنده شبکه اثراتی است که بسیاری از بخش‌های اقتصادی را دربرگرفته و تأثیری بسیار فراتر از خشکسالی فیزیکی تجربه شده ایجاد نموده است. به‌طورکلی اثرات خشکسالی را می‌توان به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم نمود. کاهش سطح زیرکشت. کاهش منابع آب زیرزمینی» آتش‌سوزی, کاهش حجم محصولات تولیدی» افزایش تلفات دام و کاهش تنوع زیست‌محیطی از اثرات مستقیم خشکسالی بشمار می‌رود. ازجمله اثرات غیرمستقیم خشکسالی می‌توان به کاهش درآمد کشاورزان» افزایش قیمت محصولات. رشد بیکاری و مهاجرت و افزایش جرائم اجتماعی اشاره کرد (صادقلو و سجاسی خشکسالی اثرات بالفعل اقتصادی, اجتماعی, زیست‌محیطی, روانی و فنی زیادی بر بخش کشاورزی داشته و بر روی کاهش میزان عملکرد محصولات تأثیر بسزایی دارد و تعداد زیادی از مردم را تحت تأثیر خود قرار داده است (منوچهری»۲۰۰۱ :۱۹) و به عنوان پدیده‌ای خزنده, آغاز آن کاملا مشخص نیست (خوش‌اخلاق و همکاران ۲۰۱۰ :۵ بر اساس گزارش سازمان ملل در آینده‌ای نزدیک ۳۱ کشور جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد و از ایران نیز به عنوان یکی از بحرانی‌ترین کشورهای درگیر کمبود آب در,آینده نام برده شده است (پورطاهری و همکاران۷:۲۰۱۳). کم توجهی به پدیده خشکسالی در:ایران به عنوان کشور مستعد خشکسالی باعث شده است که هرساله آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بسیار زیادی بر پیکره اقتضادی کشنور وارد آید. به‌طوری که خسارت متوسط سالیانه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ریال بر آورد شده است که ۷۰ درصد آن"تربوط به سیل و خشکسالی می‌باشد (کابلی و همکاران؛ ۳۶:۲۰۱۲). شعاع تأثیر این سانحه خمرزی 9 در ناگی روستاگیشن از سایر انقاط ,پوده و در این برع جامعه قشازرزی بشی‌تریق گروه آسیب‌بذیر بشمار می‌روند (شرشی او ررافشانی, 3۹۱ 2) قاتیرات خشکسالی ایضاد گوناگونی دارد که معمولا به تدریج و با گذشت زمان نسبتا طولانی پس از.وقوع قابل مشاهده‌اند. در این خصوص تقسیم‌بندی‌های متفاوتی صورت گرفته است. برخی تأثیرات خشکسالی را به مستقیم و غیرمستفیم و یا تأثیرات اولیه و ثانویه طبقه‌بندی می‌کنند (کردوانی۲۰۰۱ :14)» تأثیرات مستقیم خشکسالی اغلب مربوط به مشخصه‌های اقلیمی و اکولوژیکی‌اند» درحالی که تأثیرات غیرمستقیم خشکسالی که وسیع و نامحسوس هستند. مربوط به آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی آن می‌شوند که به علت ماهیت و ویژگی‌های آن به سختی می‌توان کمیت آن‌ها را تشخیص داد (والکر و چرس ۱۹۹۹). برخی مهم‌ترین اثرات خشکسالی را زیست‌محیطی, اقتصادی و اجتماعی و روان‌شناختی دانسته‌اند (کشاورز و کریمی, ۲۰۰۳ :۲۹۹). در خشکسالی‌ها آسیب‌پذیری تابعی از ماهیت. انداز» میزان و شدت خشکسالی است (پورطاهری و دیگران»۲۰۱۳ :۷). آسیب‌پذیری ناشی از خشکسالی می‌تواند به عوامل اجتماعی چون جمعیت» خصوصیات جامعه‌شناختی» الگوی اسکان و مهاجرت. فناوری» سیاست‌ها و رفتارهای اجتماعی, ماهیت متغیر خشکسالی» توسعه اقتصادی,» سلامت» توانایی مقابله با اثرات خشکسالی و آمادگی مرتبط باشد یا متأثر از عواملی چون خصوصیات قومی» نژادی» مذهبی» اقلیمی» تنوع در آمد امکانات زیرساختی» طبقات اجتماعی, جنسیت» سن» میزان برخورداری از سرمایه» منابع و قدرت. اتفاقات جهانی و ناحیه‌ای چون جنگ و شیوع بیماری‌های واگیر و ساختارهای سیاسی, اقتصادی و اجتماعی کلان باشد. این عوامل به‌طور مرتب در حال تغییر هستند و میزان آسیب‌پذیری با این تغییرات کم یا زیاد می‌گردد (حسینی و دیگران ۲۰۱۱ :۱۸۷). فرایند توسعه کشاورزی,» نیازمند اولویت‌بندی نقاط روستایی از نظر میزان تأثیرپذیری از پدیده خشکسالی در ابعاد مختلف اجتماعی - روانی» اقتصادی و زیست‌محیطی است که عدم توجه به آن تلاش‌های توسعه را ناکام خواهد گذاشت و به ناپایداری و تشدید بحران دامن خواهد زد. علاوه بر این سنجش آسیب‌پذیری,» نقطه آغاز و پیشنیاز مدیریت خشکسالی است و برنامه‌های کاهش اثرات خشکسالی به منظور کاهش آسیب‌پذیری جوامع روستایی ضروری است (شریفی و زرافشانی؛۶۵:۲۰۰۱). همچنین, افزایش آگاهی از هزینه‌های اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی خشکسالی, زمینه‌ساز رشد دیدگاه‌های فعال در زمینه مدیریت خطر خشکسالی و تخصیص بهینه منابع مالی با توجه به میزان آسیب‌پذیری بخش کشاورزی است. وجود:آمادگی در جامعه و محیط. تضمین کننده موفقیت هرگونه برنامه‌ای است که هدف آن پیشگیری و کاهشن خطر خشکسالی است»:ازاین‌رو رویکرد مدیریت خحطر خشکسالی در وهله نخست بر نکات مرتبط با بیشن‌بینی امخاطرات» آسیب‌پذیری و اقدامات پیش از مخاطره تمرکز دارد و مبتنی بر آمادگی در مقابل خشکسالیی است (بوّرطاهری و دیگزان۱۷:۲۰۱۳). نگاهی به پیشینه تحقیق نشان می‌دهد خشکسالی از جنبه‌های مختلف بر زندگی جوامع تأثیرگذار است: ازجمله این که تحقیق پورطاهری و دیگران (۲۰۰۳) نشان داد آسیب‌پذیری اجتماعی ناشی از خشکسالی بیش از آسیب‌پذیری اقتصادی و آسیب‌پذیری اقتضنادی بیش از آسیب‌پذیری اطبیعی.بوده است. مطالعه والی و سهرابی (۲۰۰۹) نشان داد که وقوع خشکسالی در سیستان و بلوچستان دارای بیش‌ترین پیامدهای اقتصادی و کم‌ترین پیامدهای اجتماعی - روان‌شناختی بوده است."مطالعه زرافشانی (۲۰۱۱)» زرافشانی و شریفی (۲۰۱۰) و فاطمی و کریمی (۲۰۱۰) نشان داد اثرات خشکسالی بر کشاورزان شامل اثرات اجتماعی» فرهنگی» اقتصادی» زراعی و با زیست‌محیطی,» روان‌شناختی» فنی» زیرساختی و آینده هراسی است. نساجی زواره (۲۰۰۱) در تحقیق خود نشان دادند که مهم‌ترین پیامدهای خشکسالی شامل کاهش درآمد کشاورزان و شاغلان بخش کشاورزی,» افزایش قیست نهاده‌ها افزایش نرخ بیکاری و مهاجرت. کاهش قیمت زمین‌های کشاورزی, افزایش قیمت غذا, کاهش تنوع و ضعیف شدن پوشش گیاهی, کاهش کیفیت خاک», خسارت به ذخایر ژنتیکی گیاهی و کوتاه شدن طول دوره رشد گیاه است. مطالعه زمانی و همکاران (۲۰۰۹) نشان داد کشاورزان بر اساس خشکسالی دچار فقر و پریشانی می‌شوند سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۳ و به مناطق اطراف مهاجرت می‌کنند. سالمی (۲۰۰۸) در بررسی تأثیر خشکسالی بر فرآیند زندگی عشایری شهرستان طبس به این نتیجه رسید که وقوع خشکسالی باعث کاهش میانگین تعداد هر دام خانوار» کاهش شدید تعداد دام‌های سنگین» تغییر شدید نسبت دام‌های سبک» کاهش شدید میانگین وزن دام‌ها کاهش تولیدات صنایع‌دستی و کاهش تولید و میانگین درآمد هر خانوار نسبت به دوره پیش از خشکسالی شده است. مطالعه محمدی یگانه و حکیم دوست (۲۰۰۹) نشان داد خشکسالی موجب تغییر کاربری اراضی روستایی و کاهش میزان در آمد و فرصت‌های شغلی روستاییان شده است. خبرزاد و بهنیافر (۲۰۰۹) در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند خشکسالی های پیاپی خسارت‌های اقتصادی جبران‌ناپذیری از قبیل تأثیر روی میزان عملکرد» سطح زیرکشت محصولات باغی و زراعی و کاهش آب‌های زیرزمینی داشته و کشاورزان بیش‌ترین اثر اقتصادی خشکسالی را کاهش مصرف نهاده‌های تولیدی و کاهش در آمد تولیدات زراعی و باغی می‌دانند. علیپور و دیگران (۲۰۱۳) در بررسی اثرات خشکسالی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشاورزان نشان دادند که بین میزان تحصیلات, درآمد و میزان مشارکت در دوره آموزشی رابطه منفی و معنی‌دار وجود دارد. کیم! و دیگران (۲۰۰۸) تأثیرات اجتماعی خشکسالی را تنش جسمی و روانی» اضطراب و افسردگی» درگیری‌های خانوادگی, کاهش کیفیت زندگی افزاد. افزایش مهاجرت و افزایش فقر عمومی دانسته است. تحقیق حبیبی "۲ و دیگران (۲۰۱۲) در شمال غرب بنگلادش نشان داد وقوع خشکسالی, کشاورزی» زندگی اجتماعی و سلامتی کشاورزان را مورد تهدید قرار؛داده:است. یودمل " و.دیگران:(۲۰۱۶) اثرات خشکسالی را کاهش عملکرد غلات و محصولات باغی» از دست دادن شغل» کاهش در آمد»مهاجرت. افزایش دمای هوا تخریب منابع طبیعی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی ذانسته امیقتا؛ پنديآو هاندژا*(۲۰۰۹) مهم‌ترین پیامدهای خشکسالی را به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی, در بسیاری از نقاط ایران خشکسالی یک تهدید حتمی و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد (چاکسی ۲۰۰۹ :۲۷). با توجه به موقعیت جغرافیایی.و نظام‌های سینوپتیکی که این منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهند» آشکار است که خشکی ازجمله ویژگی‌های این منطقه به حساب آید (خزانه‌داری و دیگران۲۰۰۹۰ :۸۳). قرا رگرفتن ایران در کمربند خشگ.جغرافیایی و ترّارابیابانی ۲۵ تا ۶۰ درجه عرض شمالی» باعث شده است که کشور ایران از مناطق آب و هوایی کم باران جهان به شمار رود» به‌طوری که میزان بارندگی در این کشور حدود یک سوم متوسط جهانی است و با بارندگی سالانه ۲۷۰ میلی‌متر دارای اقلیمی خشک و نیمه خشک است (محمدی یگانه و دیگران, ۲۰۱۲ :۵۸). به همین خاطر ایران به‌شدت در معرض خسارات و آسیب‌های وارده از مخاطره طبیعی خزنده خشکسالی قرار دارد. به‌طوری که عمده تأثیرگذاری متحمل بخش کشاورزی است. به همین جهت بعد از وقوع بحران خشکسالی, واکنش‌های مختلفی از سوی کشاورزان مشاهده می‌شود. میزان آسیب‌های وارده به لحاظ اقتصادی, محیطی و اجتماعی و میزان مقاومت کشاورزان در برابر این حادثه به طرق گوناگون نمایان می‌شود (صادقلو و سجاسی قیداری, ۱۲۰: ۱۳۹۳). از میان دامنه گسترده‌ای از مخاطرات که جوامع انسانی در معرض آن قرار دارده خشکسالی از مهم‌ترین سوانح است که زیان‌های بسیاری را بر بخش کشاورزی و منابع آبی وارد می‌سازد (پیرمرادیان و همکاران, 1۵: ۱۳۸۷). به همین دلیل خشکسالی به لحاظ اینکه محدوده وسیع‌تر جغرافیایی را در بر می‌گیرد پیچیده‌تر از دیگر سوانح طبیعی است و لذا جمعیت بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد (وایلهایت!, ۲۰۰۷: ۵ به عبارتی خشکسالی پرهزینه‌ترین سانحه طبیعی به لحاظ کاهش تولیدات کشاورزی و شدت رنج و عذاب برای کشاورزان به شمار می‌رود (دونینگ و بیکر, ۱۹۹۸: ۳. آسیب‌های وارده بر کشاورزان و پیامدهای وقوع خشکسالی های دوره‌ای خود بیانگر عدم آمادگی کشاورزان در برابر این مخاطره و پیامدهای آن و همچنین نا کار آمدی سیستم‌های مدیریت بحران در این موارد است و در اين راستا یافتن رویکردی که بتواند آسیب‌های ناشی از ناامنی اجتماعی (مهاجرت. فقر انزوا و ...)» ناامنی محیطی (کمبود منابع آب» فرسایش و ...)» ناامنی اقتصادی (بیکاری و کمبود سرمایه) را برطرف سازد و به بهبود توانایی.مقابله با پدیده‌ای نامطلوب خشکسالی بینجامد اهمیت فراوان دارد. به‌بیان‌دیگر نخستین گام ضروری برای مقابلهبا خشکسالی و:تعدیل تبعات.آن, شناخت و درک دقیق از ابعاد آسیب‌پذیری و مقاومت افراد برای ارتقا آستانه«تحملآو انعظاف‌پذیزی آنان است که در اغلب کشورهای درحال‌توسعه ازجمله ایران مورد غفلت قرار گرفته ات (شرفی و زرافشانی, ۱۳۸۹)؛ زیرا قرارگیری کشور ایران بر روی کمربند خشک و تداوم خشکسالی‌های دهه اخیر به واسطه تغییرات اقلیمی منجر به شکل‌گیری بحران‌هایی با ما خفخسانی فرپبخش کشاورری که واستگی اغمیقی به‌ااب براق تولید دارندو ده اسست (سباذقلو و سجاسی منطقه زرخیز گرکن جنوبی شهرستان مبارکه با آب و هوای نیمه بیابانی و با متوسط بارندگی سالیانه ۱۵۰ میلی‌متر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در سال‌های اخیر (به ویژه سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۳۹۷) با بحران آب رودخانه زاینده‌رود این پدیده تشدید شده و منجر به تأثیرات منفی فراتر از حالت عادی مخاطره خشکسالی در بین کشاورزان روستایی شده است. عمده منبع تأمین‌کننده آب کشاورزی این منطقه, رودخانه زاینده‌رود است که از شمال این منطقه عبور می‌کند و در سال‌های اخیر بر اثر یکسری از عوامل آب این رودخانه دچار بحران شده است که ازجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:۱-تغییر در نحوه مدیریت و تصمیم‌گیری آب رودخانه زاینده‌رود از حالت بین استانی (چهارمحال و بختیاری و اصفهان) به حالت استانی ۲-مديريت‌ها و تصمیم‌گیری‌های نادرست و غیرمعقول در زمینه سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۹۵ استفاده از آب رودخانه زاینده‌رود و برهم زدن معادله طومار آب شیخ بهائی و بازتاب آن در کاهش سهم آب شهرستان مبارکه از ۳۳ سهم مندرج در طومار شیخ بهائی به ۱۵ سهم در سال‌های اخیر ۳-برداشت‌های نابجا و غیر اصولی از آب رودخانه زاینده‌رود با بارگذاری‌های جدید در استان چهارمحال و بختیاری (توسعه باغات در شهرستان سامان و توسعه صنایع در برخی مناطق) ۶-برداشت‌های غیرمجاز از آب رودخانه زاینده‌رود با انتقال آب به استان یزد جهت بارگذاری‌های صنعت و کشاورزی در این استان ۵-شرایط جوی و ناپایداری‌های اقلیمی در سال‌های اخیر. وجود خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده‌رود طی سال‌های اخیر صدمات جبران‌ناپذیری را به بخش زراعی و باغی این بخش وارد نموده» به‌طوری که سطح زیرکشت محصولات کشاورزی (به ویژه برنج) و باغی (گیلاس و هلو) به میزان ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده و سبب کاهش ذخایر مخازن آبی و افت شدید آب‌های زیرزمینی و کاهش آبدهی چاه‌ها (کاهش سطح ایستابی حدود ۲۰۰ حلقه چاه از ۱۲ متر به ۹۰ متر و خشک شدن آب ۵۰۰ حلقه چاه در منطقه مذکور) شده است. در سال‌های اخیر با توجه به تغییرات آب و هوایی و بحران آب رودخانه زاینده‌رود در منطقه انتظار می‌رود که تعداد و شدت خشکسالی‌ها افزایش یابد که این امر لزوم مدیریت کار آمد خشکسالی را دو چندان می‌کند. ازاین‌رو با هدف مدیریت حطر خشکسالی و افزایش اثربخشی برنامه‌های مقابله با این پدیده لازم است میزان آسیب‌پذیری و آمادگی کشاورزان در مواجهه با شرایط مذکور مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است بررسی ابعاد آسیب‌پذیری اقتضادی»:اجتماعی و زیست‌محیطی بهاعنوان سطوح بررسی مدیریت خطر خشکسالی که همسو با شاخص‌های توسعه پایدار به؛عنوّان رویکرد.غالت در توسعه در دهه‌های اخیر هستند همراه با سنجش آمادگی کشاورزان منطقه, زمین‌های را را شناسایی درجه آسیب‌پذیری مناطق کشاورزی و برنامه‌ریزی مناسب و واقع بینانه را فراهم خواهد ساخت (محبوبی و همکاران» ۱۳۹۷: ۱۷۹). تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی میزان آسیب‌پذیری کشاورزان سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه در مواجهه با شرایط خشکسالی ناشی از بحران آب ارودخانه آزاینده‌رود دنبال می‌شود و در این راستا تحقیق به دنبال پاسخگویی به دو سوال می‌باشد: ۱-کشاورزان سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه از پدیده خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده‌رود در ابعاد اقتصادی,» اجتماعی- روانی و زیست‌محیطی به چه میزان آسیب‌پذیر شده‌اند؟ و ۲-کشاورزان سکونتگاه‌های روستایی بخش مذکور در برابر راهکارهای مواجه با شرایط خشکسالی از چه میزان اطلاع و آگاهی برخوردار هستند. محدوده مطالعاتی در این پژوهش» سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه است. بخش گرکن جنوبی در شمال شرقی شهرستان مبارکه و در حاشیه رودخانه زاینده‌رود واقع شده است. از نظر تقسیمات اقلیمی این منطقه دارای آب و هوای نیمه بیابانی بوده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱33۵ متر و از متوسط بارش ۱۵۰ میلی‌متر در سال برخوردار است. محدوده موردمطالعه دارای دو دهستان (نورآباد وگرکن) و یک نقطه شهری (زیباشهر) و ۱۹ روستا بوده و در سال ۱۳۹۵ دارای ۱۸۶۳۹ نفر جمعیت و ۵۹۲۷ خانوار بوده است (شکل شماره ۱). این منطقه یکی از مناطق مستعد کشاورزی در شهرستان مبارکه بوده و در مجموع ۲۷۰۳ هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان را در سال زراعی ۹۷-۹۸ به خود اختصاص داده است. تعداد بهره‌برداران کشاورز در این منطقه حدود ۵ نفر می‌باشند. از کل اراضی کشاورزی این منطقه ۸۶ درصد به اراضی زراعی سالانه و حدود ٩ درصد به باغات و مابقی (۷ درصد) به کشت گلخانه‌ای اختصاص دارد. از محصولات زراعی اين منطقه می‌توان به برنج» گندم جو حبوبات. محصولات جالیزی» سبزیجات و علوفه و به سردرختی‌های گیلاس, هلو زردآلو و به اشاره کرد. شکل ۱- موقعیت شهرستان مبارکه در استان اصفهان و بخش گرکن جنوبی در شهرستان مبار که تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای (بررسی اسناد و جمع‌آوری آمار و اطلاعات از دهیاری‌ها و بخشداری) و میدانی (تکمیل پرسشنامه) استفاده شده است. در این پژوهش از دو نمونه پرسشنامه متفاوت استفاده شده که یک نمونه آن بین ۲۰ نفر از کارشناسان جهاد کشاورزی و اداره آب منطقه‌ای شهرستان توزیع شد و یک نمونه دیگر نسبت به تعداد سرپرست خانوار کشاورز روستاها در بین کشاورزان توزیع شد. جامعه آماری تحقیق, کشاورزان روستاهای بخش گرکن سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۹۷ جنوبی بودند که در مجموع ۲۰۲۷ بهره‌بردار کشاورز را شامل می‌شد. حجم نمونه آماری با توجه به تعداد کشاورز آسیب‌دیده ناشی از خشکسالی براساس فرمول کوکران ۱۷۸ نفر به دست آمد و پرسشنامه تدوین شده از طریق نمونه‌گیری تصادفی ساده توزیع شده است. روایی ابزار تحقیق توسط تعدادی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان مبارکه بررسی شده است. پایایی گویه‌ها برای بخش‌های مختلف پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ شامل آسیب‌پذیری,» با ضریب ۵ و روش‌ها و راهکارها با ضریب ۰/۸۶ مورد تأیید قرارگرفت. به منظور اولویت‌بندی راهکارهای مقابله با خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده‌رود در منطقه موردمطالعه» در پرسشنامه شماره ۱ دیدگاه کارشناسان در چهار راهکار (زراعی؛ فنی» قانونی و نهادی) مورد بررسی قرار گرفت و در این خصوص ۲۲ معیار استفاده شد. پرسشنامه شماره ۲ از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت اول مربوط به سنجش میزان آسیب‌پذیری کشاورزان که شامل ۲۹ معیار در قالب ۳ بعد (اقتصادی, اجتماعی- روانی و زیست‌محیطی) و قسمت دوم مربوط به میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش‌ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی که شامل ۱۵ معیار است. در پرسشنامه شماره ۱ هر یک از معیارها در قالب عنصر در مقام مقایسه زوجی دو به دو براساس طیف ٩ قسمتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در پرسشنامه شماره ۲ نگرش پاسخ‌دهندگان براساس طیف لیکرت پنج سطحی با توجه به گویه های خیلی کم با امتیاز (۱)» کم (۲)» متوسط (۳)» زیاد (۶) و خیلی زیاد (۵) رتبه‌بندی شد. داده‌های گردآوری شده"با استفاده از نرم‌افزارهای 5288 و:اکسپرت چویس ! پردازش و تحلیل شد و برای تجزیه و تحلیل آن‌ها از آمار توصیفی«و استنباطی (میانگین»انحراف معیار» ضریب تغییرات» همبستگی اسپیرمن, کای اسکوثر آزمون ۲ تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن) و همچنین تکنیک تحلیل سلسله مراتبی " بهره گرفته جهت اطمینان از نرمال بودن توزیع داده‌ها (ویژگی‌های پاسخگویان) از آزمون کلوموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است که نتایج آن در جدول ۱ ارائه شده است. مطابق جدول مذکور چون سطح معناداری برای متغیرهای ذکر شده در این آزمون کمتر از ۱ و یا ۰/۰۵ می‌باشد. توزیع داده‌ها نرمال نبوده است. میزان فراوانی و میانگین ویژگی‌های فردی پاسخگویان (کشاورزان) در جدول ۲ آمده است. براساس جدول مذکور میانگین سن پاسخگویان حدود ۵3۹ سال و اکثر پاسخگویان بین ۵۰-۹۰ سال (حدود ۲٩ درصد) سن داشته‌اند. میانگین سابقه کار کشاورزی حدود ۳۸ سال و بیش‌ترین فراوانی سابقه کار کشاورزی به مقطع ۳۰-۶۹ سال (حدود ٩ درصد) اختصاص داشته است. میانگین تعداد اعضای خانوار کشاورز ۶ نفر و اکثر پاسخگویان از بعد خانوار ۳ نفر و بالاتر برخوردار بوده‌اند. متوسط درآمد فعالیت‌های کشاورزی پاسخگویان در طول سال معادل ۲۵ میلیون تومان بوده و بیش‌ترین میزان درآمد حاصل از فعالیت‌های کشاورزی به گروه درآشدی ۲۰ میلیون و بالاتر (حدود ۶۷ درصد) اختصاص داشته است. از نظر سطح تحصیلات»:اکشر پاسخگویان از سواد ابتدایی (حدود ۵۸ درصد) برخوردار هستند. میانگین میزان زمین کشاورزی در:اختیار کشاورزانحدود ۱۷ جریب (۱۷۰۰۰ مترمربع) بوده که اکثر پاسخگویان بین ۱-۱۹ جریب (حدود ۵۵ درصد) زمین کشاورزی دارند. منبع اصلی تأمین آب کشاورزی اکشر کشاورزان» رودخانه و چاه (حدود ۸۳ درصد) و بر اساس تحقیقات به عمل آمده تمامی کشاورزان پاسخگو دارای سال نهم سنجش میزان آسیب پذیری کشاورزان در برابرخشکسالی ... ۱۹۹ ۶- ب- بررسی ابعاد مختلف آسیب‌پذیری کشاورزان از خشکسالی ناشی از ابحران آب زاینده‌رود اولویت‌بندی میزان آسیب‌های ناشی از خشکسالی دز سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی» در قالب سه بعد اقتصادی, اجتماعی-روانی و زیست‌محیطی با ۲۹ گویه به تفکیک در جدول ۳و شکل ۲ ارائه شده است. مطابق جدول مذکور مهم‌ترین آسیب‌های اقتصادی‌وارده به کشاورزان از خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده‌رود به ترتیب شامل ۱) افزایش هزینه‌های تولید محصول ۲) کاهش خقابه کشاورزان ۳) کاهش سطح تولید محصولات زراعی بوده است. مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی-روانی وارده به کشاورزان به ترتیب شامل ۱) افزایش فشارهای روحی- روانی ۲) بیکاری فصلی و دائمی کشاورزان ۳).احساس یاس و ناامیدی از فعالیت‌های کشاورزی گزارش شده است. از مهم‌ترین آسیب‌های زیست‌محیطی وارد شده به کشاورزان می‌توان به ۱) پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی ۲) هجوم آفات و بیماری‌ها به محصولات زراعی و باغی اشاره کرد. کاهش سطح زیر کشت زواعی و باغی» از پین رفتن میزان اطلاع کشاورزان از روش ها و راهکارها به منظوو کاهش آسیب پذیری جدول ۳- اولویت‌بندی میزان آسیب‌های ناشی از خشکسالی در سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۷۱ بیکاری فصلی و دائمی در بین کشاورزان ۳۸ ۰ ۱۹ ۲ احساس یاس و ناامیدی از فعالیت‌های کشاورزی ۳۸ ۹ ۳ ۳ تغییر شغل از کشاورزی به سایر مشاغل ۹ ۱۳۱ 29۷ ۷ مهاجرت خانوارهای کشاورز به سایر مناطق ۰ ۱۳۶ ی ۸ پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی (چاه‌ها) ۳ 1۷ ۷۱ ۱ هجوم آفات و بیماری‌ها به محصولات باغی و زراعی ۳۸۳ ۸۲ ۳ ۲ زلیست یاچ تغییر کاربری اراضی کشاورزی به سایر کاربری‌ها ۱۹ ۸۵ ۹۱ ۳ فرسایش و تخریب خاک (شوری آو......) ۳/۰۱ ۱/۹ ۳ 3 در جدول ۶ آسیب‌های اقتصادی, اجتماعی - روانی و زیست‌محیطی در برابر خشکسالی براساس نتایج آزمون 1 تک نمونه‌ای ارائه شده است. مطابق جدول مذکور سطح معنی‌دازی در هرایک از ابعاد» پایین تر از ۰/۵ بوده و نشانگر این موضوع است که آسیب‌پذیری جامعه نمونهاذر برابر خشکسالیی ناشی از بحران آب زاینده‌رود معنادار و مورد تأیید می‌باشد. میانگین محاسبه شده آسیب‌های:اجتماعی -روانی در مقایسه با آسیب‌های دیگر از حد مطلوب بالاتر بوده و بیانگراین مطلب است که آسیب‌های اجتماعی روانی در بین دیگر آسیب‌ها از درجه اهمیت بالاتری برخوردار بوده و کشاورزان منطقه در برابر خشکسالی ناشی از بحران آب؛رودخانه زاینده‌رود بیشتر متحمل آسیب‌های اجتماعی - روانی شده‌اندو آسیب‌های دیگر از درجه اهمیت کمتری برخوّردار بوده‌اند. . آماره امن . درجه سطح تفاوت از حد فاصله اطمینان ۰/۹۵ آسیب‌های زیست‌محیطی ۰-0 ۱ ۲/۹۹۰۷ ۱۷۷ 4 ۳ ۷ ۳۱ آسیب‌های اقتصادی ۰-۹ | ۲/۹۶۳۹ ۱۷۷ ۰ مدز ۹۹ ۳ آسیب‌های اجتماعی روانی ۳ ۳۳۸۳ ۱۷۷ ۰ ۳ ۸ ۹۸ نتایج آزمون فریدمن در جدول ۵ نشان می‌دهد که بین میانگین متغیرهای آسیب‌پذیری زیست‌محیطی, اقتصادی» اجتماعی -روانی کشاورزان روستایی در سطح آلفای ۰/۰۰۰ تفاوت معناداری وجود دارد و سطوح آسیب‌پذیری متفاوت بوده است. در این بین بیش‌ترین میانگین به متغیرآسیب های اجتماعی-روانی و کمترین آن به متغیرآسیب‌پذیریق اقتصادی اختصاص يافته است. نتایج به دست آمده بیانگر این موضوع اس که آسبب‌هاق اجتماعی - روانی با میانگین ۱ بیش‌ترین صدمات و خسارتها را در منطقه به مزارع و باغات کشاورزان وارد کرده متغیر تعداد میانگین عددی میانگین رتبه‌ای کای اسکوثر سطح معنی‌داری جهت ارزیابی بین مشخصه‌های فردی و حرفه‌ای پاسخگویان با آسیب‌های ناشی از خشکسالی از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن :در جدول .٩ نشان داده است که بین سابقه کار کشاورزی,» سن کشاورز, تعداد خانوار میزان درآمد. سطح سواد».میزان زمین کشاورزی با ارزیابی آنان از آسیب‌های ناشی از خشکسالی رابطه معنی‌داری وجود دارد. مطابق جدول مذکوراین رابطه بین سابقه کار کشاورزی و میزان درآمد کشاورز سطح سواد و میزان زمین کشاورزی با ارزیابی آنان از آسیب‌های زیست‌محیطی مثبت بوده و همبستگی اکثر این متغیرها با ارزیابی کشاورزان از آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی- روانی منفی بوده است. جدول ۹- همبستگی بین مشخصه‌های فردی وحرفه ای پاسخگویان با آسیب‌های ناشی از خشکسالی سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۷۳ یافته‌های تحقیق, ۱۳۹۸ ##معنی‌داری درسطح ۱ درصد #معنی‌داری درسطح ۵ درصد ۶- ج- بررسی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش‌های مواجهه با شرایط خشکسالی ناشی از بحران آب جدول شماره ۷ میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان جامعه نمونه را از روش‌ها و راهکارهای مواجهه با خشکسالی اولویت‌بندی نموده است. براساس جدول مذکور میزان اظلاع و آگاهی پاسخگویان در زمینه شیوه‌های کاهش هدر رفتن آب» شیوه‌های سازماندهی مصرف آپ و روش ذخیره کردن آب و نحنوه تأمین آن برای مواقع اضطراری رتبه‌های ۱ تا ۳ را به خود اختصاص داده‌اند و آگاهی کشاورزان؛در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای» روش‌های غیرزراعی کسب درآمد (صنایع‌دستی) و روشهای بازسازی بخش دامداری به ترتیبپایینترین رتبه‌ها را در بین روشها به خود اختصاص داده‌اند که از عوامل تثیرگذار در این خضوص می‌توان به پایین بودن سطح کشت‌های گلخانه‌ای و عدم علاقه به صنایع‌دستی و عدم توجه به شغل دامداری در منطقه اشاره کرد. کمبود آب و وابستگی کشاورزان منطقه به آب رودخانه زاینده‌رود و پایین بودن سطح, بارش در منطقه و بالابودن سطح سابقه و تجربه کشاورزان در خصوص کشت و زرع باعث شده است تا کشاورزان منطقه در خصوص شیوه‌های کاهش, سازماندهی و ذخیره کردن آب از جدول ۷- اولویت‌بندی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش‌های مواجهه باخشکسالی ناشی از بحران آب تغییر الگوی کشت به محصولات سازگار با خشکی و کم آبی ۳۹۰ ۸۹۷ ۳۹/۹ ۰ روش ذخیره کردن آب و نحوه تأمین آن برای مواقع اضطراری ۳۶ ۸۲ ۱۳۰ ۳ پس انداز مالی برای زمان تشدید خشکسالی ۳:۹ ۱/۷ ۳/۹ ۸ راه‌های تأمین مواد غذایی و... در شرایط تشدید خشکسالی ۳۳۹ ۱۷ ۳/۵ ۹ روش‌های غیر زراعی کسب در آمد (صنایع دستی) ۵ ۱۳۸ ۹/۲ ۱۶ آگاهی از روش‌های باز سازی بخش کشاورزی ۳۳۹ ۱ ۳۹/۸ ۷ روش‌های باز سازی منابع آب زیر زمینی 314 ۱/۸ ۳۳۸ 19 جدول شماره ۸ نتایج رابطه ۳ متغیر سابقه کار سن و سطح سواد کشاورزان را با میزان اطلاع وآگاهی کشاورزان از روش‌های مواجهه با شرایط خشکسالی با استفاده از آزمون "همبستگی اسپیرمن نشان می‌دهد. مطابق این جدول بین متغیرهای مذکور با میزان اطلاع کشاورزان از روش‌های مواجهه با شرایط خشکسالی رابطه معنی‌دار و مثبت وجود دارد که از عوامل تأثیرگذار در این خصوص می‌توان به ابالابودن سن کشاورزان و داشتن تجربه و سوابق کاری در جدول ۸: همبستگی بین مشخصه‌های فردی و حرفه‌ای پاسخگویان با میزان اطلاع وآگاهی کشاورزان از ها 8 میزان اطلاع کشاورزان ازروش های مواجهه باشرایط خشکسالی سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۷۵ +۶-د- ارزیابی راهکارهای مقابله با خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده‌رود در این بخش با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و نظرات کارشناسان» اولویت‌های راهکارهای مقابله با خشکسالی ارائه شده است. راهکارهای ارائه شده در قالب ۶ معیار (فنی آبیاری» زراعی» نهادی و قانونی) و ۲۱ شاخص در جدول ٩ آمده است. در هنگام تکمیل پرسشنامه‌ها از کارشناسان خواسته شد که ابتدا در هر یک از شاخص‌ها موثرترین راهکار را با انجام مقایسه زوجی انتخاب نموده و سپس برای انتخاب مهم‌ترین معیار به مقایسه زوجی چهار معیار مذکور بپردازند. هر کدام از عناصر ماتریس‌های زوجی براساس میانگین هندسی پاسخ کارشناسان حاصل شده است. در اینجا تنها به وزن و اهمیت راهکارها و نیز نرخ ناسازگاری تصمیمات کارشناسان اشاره می‌شود. همچنین» در صورت وجود نرخ ناسازگاری بیش از ۰/۱ در تصمیم کارشناسان با کمک نرم افزار اکسپرت چویس مقایسه‌های ناسازگار تشخیص داده شد و رفع گردید. در شکل ۳و جدول شماره 4 وزن و رتبه راهکارها از دیدگاه کارشناسان نشان داده شده است. براساس جدول مذکور کارشناسان مژثرترین راهکار مقابله با خشکسالی را در منطقه مذکور,"راهکارهای فنی آبیاری" معرفی می‌کنند و سایر راهکارها در اولویت‌های بعدی اهمیت قرارگرفته‌اند که در جدول مذکور نشان داده شده اسنت. در بین راهکارهای فنی آبیاری "اصلاح شیوه‌های آبیاری با وزن ۰/۲۵۷ رتبه اول و برنامه‌ریزی آبیاری محصئولات برخسب نیاز با وزن ۰/۲۶۱ رتبه دوم درجه اهمیت را به خود اختصاص داده‌اند. مطابق جدول"مذکور»"زاهکارآموزش مدیریت مزرعه" با وزن ۰/۳۰۹ و "راهکار ارقام مقاوم با خشکی " با وزن ۰/۲۵۶ به ترتیب موثرترین زاهکارهای زرزاعی را به خود اختصاص داده‌اند. در بین راهکارهای نهادی "آموزش کشاورزان درخصوص مقابله با خشکسالی" با وزن ۰/۳۷۶ رتبه اول و" استقرارنظام پایش و پیش آگاهی خشکسالی " با وزن ۰/۲۵۶ رتبه دوم درجه اهمیت را به خود اختصاص داده است. در بین راهکارهای نهادی "آموزش کشاورزان در خصوص مقابله با خشکسالی" با وزن ۰/۶۲۹ و "راهکار کنترل میزان برداشت آب‌های زیرزمینی " با وزن ۰/۲۱۲ به ترتیب موثرترین راهکارها راابه خود اختضاقن:داده‌اند. جدول ۹- اولویت‌بندی راهکارهای مقابله با خشکسالی در سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی تغذیه منابع زیرزمینی و احداث سدهای زیر زمینی ۹۲ ۳ تعیین قبمت مناسب و تضمین خرید محصولات "کم آب ۹ ۱ محدودیت منطقی و عملی آب سطحی به بهره برداران ۳۷ سال نهم ستتتش میزان آسیی پذیری کشاووران کار پرارخشکسالی س ۱۸۷ ۷ محدودیت منطقی و عملی آب سطحی به بهره برداران شکل ۳- وزن هر یک از راهکازاهای مقابله با خشکسالی سنجش آسیب‌پذیری,» اولین مرحله و نقطه آغاز و پیش نیاز مذیریت ریسک خشکسالی است و برنامه‌ریزی کاهش اثرات خشکسالی به منظور کاهش آسیت‌پذیری جوامع روستایی ضروری است (محبوبی و همکاران؛ ۱۸۵: ۷). پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی میزان آتلیّب‌پذیری کّناورزان سکونتگاه‌های روستایی بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه در مواجهه با شرایط خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده‌رود انجام گرفت. نتایج حاصل از بررسی مذکور نشان داد مهم‌ترین آسیب‌های اقتصادی وارده به کشاوززان از خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده‌رود به ترتیب شامل: افزایش هزینه‌های تولید محصول» کاهش حقابه کشاورزان و کاهش سطح تولید محصولات زراعی بود که با یافته‌های نساجی زواره/(۲۰۰۱)*مخمدی یگانه و دیگران (۲۰۱۲)» شریفی» حسینی و رضائی (۲۰۱۰) مطابقت دارد. در راستای کاهش آسیب‌های اقتصادی در منطقه می‌توان به اعطای اعتبارات مالی با بهره پایین با هدف حمایت. تقویت و پایداری بخش کشاورزی و همچنین تقسیم عادلانه حقابه رودخانه زاینده‌رود با توجه به نیاز فصلی و میزان سطح زیرکشت سکونتگاه‌های روستایی منطقه اشاره کرد. مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی- روانی وارده به کشاورزان به ترتیب افزایش فشارهای روحی روانی, بیکاری فصلی و دائمی کشاورزان و احساس یاس و ناامیدی از فعالیت‌های کشاورزی بود که با یافته‌های نساجی زواره (۲۰۰۱)» زمانی و دیگران (۲۰۰۹)» محمدی یگانه و حکیم دوست (۲۰۰۹) و یودمل و دیگران (۲۰۱۶) مطابقت دارد. در این مورد توجه به اجرای آموزش‌های مهارتی وحرفه ای کشاورزان و اعضای خانواده آن‌ها به خصوص در زمینه مشاغل کوچک و خانگی با هدف ایجاد تنوع رام توسعه واحدهای کوچک صنعتی جوار روستایی و اجرای برنامه‌های توانمندسازی جوامع روستایی و همچنین بیمه محصولات کشاورزی و توجه به برنامه‌های حمایتی دولت قابل توصیه است. مهم‌ترین آسیب‌های زیست‌محیطی وارد شده به کشاورزان» پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی (چاه‌ها) و هجوم آفات و بیماری‌ها به محصولات زراعی و باغی بود که با یافته‌های خزانه داری و بهنیافر (۲۰۰۹)» محمدی یگانه (۲۰۱۲) و حسینی و دیگران (۲۰۱۱) مطابقت دارد. در این راستا جلوگیری از حفرچاه های غیرمجاز و طرح رهاسازی چاه‌های کم آب و خشک شده موجود و تجمیع چاه‌های نزدیک به هم و استفاده مشترک از آن‌ها توسط روستاهای مجاور و همچنین ترویج کشت محصولات کم آب و توسعه و ترویج فناوری‌های کاهش دهنده مصرف آب در سطح مزرعه نظیر آبیاری تحت فشار و آموزش اصول مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب به کشاورزان قابل توصیه است. با توجه به نتایج آزمون‌های ۲ تک نمونه‌ای و فریدمن مشخص شد که بین میانگین متغیرهای آسیب‌پذیری زیست‌محیطی, اقتصادی,» اجتماعی-روانی سکونتگاه‌های روستایی در سطح آلفای ۰ تفاوت معناداری وجود دارد و میانگین محاسبه شده آسیب‌های اجتماعی-روانی در مقایسه با آسیب‌های دیگر از حد مطلوب بالاتر بوده و نشانگر این است کشاورزان منطقه در برابر خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده‌رود بیشتر متحمل آسیب‌های اجتماعی-روانی شده‌اند. به بیانی دیگر آسیب‌های اجتماعی-روانی بیش‌ترین اصدمات و خسارت‌ها را در منطقه به مزارع و باضات کشاورزان وارد کرده و پس از آن آسیب‌های زیست‌محیطی و اقتصادی:قرار دارند. با بررسی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش‌های مواجهه با شرایط خشکسالی مشخص شد که میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان منطقه در زمینه شیوه‌های کاهش هدر رفت آب. شیوه‌های سازماندهی مصرف آب وژوش ذخیره کردن آب و نحوه تأمین آن برای مواقع اضطراری از همه شاخص‌ها بیشتر بوده است. وجود رابطه مثبت و معنی‌دار بین سابقه کار کشاورزی» سن وسطح سواد پاسخگویان با میزان اطلاع و آگاهی آنان از راهکارهای مواجهه با خشکسالی به این معنی است که در واقعم سن بیشتر و برخورداری از تجارب و تعداد سال‌های بیشتر کار در کشاورزی, زمینه را برای تعامل بیشتر فرد با طبیعت و محیط فراهم آورده و باعث بالارفتن سطح آگاهی و درک کشاورزان نسبت به راهکارهای مواجهه با خشکسالی می‌شود. ازاین‌رو در برنامه‌های کاهش آسیب‌های اقتصادی, اجتماعی-روانی و زیست‌محیطی خشکسالی در منطقه, تمرکز بیشتر بر کشاورزان مسن‌تر و دارای تجربه بیشتر در کار کشاورزی پيشنهاد می‌شود. با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی» راهکارهای مقابله با خشکسالی توسط کارشناسان اولویت‌بندی گردید و کارشناسان موثرترین راهکار مقابله با خشکسالی را در منطقه مذکور "راهکارهای فنی آبیاری" معرفی کردند و سایر راهکارها در اولویت‌های بعدی اهمیت قرار گرفتند. در بین راهکارهای فنی آبیاری"اصلاح شیوه‌های آبیاری"» در بین راهکارهای زراعی"راهکار آموزش مدیریت مزرعه", در بین راهکارهای نهادی "آموزش کشاورزان در خصوص سال نهم سنجش میزان آسیب پذیری کشاورزان در برابرخشکسالی ... ۱۷۹ مقابله با خشکسالی" و در بین راهکارهای نهادی "آموزش کشاورزان در خصوص مقابله با خشکسالی"به عنوان پیرمرادیان, نادر؛ شمس نیا سیدامیر؛ بوستانی» فردین؛ ۱۳۸۷. ارزیابی دوره بازگشت خشکسالی با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش (5۳1) در استان فارس. مجله دانش نوین کشاورزی. ۱۳(۶): ۲۱-٩ حسنی‌نژاد» آسیه؛ تقدیسی, احمد؛ نوری» هدایت‌اله؛ اکبریان رونیزی» سعیدرضا؛ ۱۳۹۷. نقش مدیریت ریسک خشکسالی در کاهش آسیب‌پذیری کشاورزان (موردمطالعه: شهرستان زرین دشت). فصلنامه پژوهش‌های روستایی. شرفی» لیدا؛ زرافشانی» کیومرث؛ ۱۳۸۹. سنجش آسیب‌پذیری اقتصادی و اجتماعی کشاورزان در برابر خشکسالی, مطالعه موردی: گندمکاران شهرستان‌های کرمانشاه» صحنه و روانسر. پژوهش‌های روستایی. ۶(۱): ۰۱۲۹-۱۵۶ صادقلی طاهره؛ سجاسی قیداری, حمدالله؛ ۱۳۹۳. اولویت‌بندی عوامل موثر برافزایش تاب آوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (با تاکید بر خشکسالی) منطقه موردمطالعه: کشاورزان روستاهای ایجرود. فصلنامه جغرافیا و محبوبی» محمدرضا؛ شامکوئیان. شهره؛ عبدالله زاده» غلامحسین؛ ۱۳۹۷. سنجش آسیب‌پذیری و آمادگی کشاورزان برای مواجهه با شرایط خشکسالی؛ موردمطالعه: شهرستان کاشمر. فصلنامه فضای جغرافیایی. ۸( ۱۷۱-۱۹۰ ۵ ۲ ق۵1۳0 ۵۶ کاعلاه عصنادعناد 13 .2013 م۸ ,طاتقطی و11 مصنص۸ نطهدهکحمطهط) ,13 رتتا00ز۸1 0 ,3اا060 316620020 صز +عصع؟ ۵۵۲ط/۷ :و۵۵ مه ماه 000060 م1 685 ۹6۷۵۲۲ ق1070 .2010 ,51 بفو3/8[0060 ,۳۰ بفقق‌طاطهاه 730 ۸ وتعاقتصطعط ,3 ,206 2ز ما۸ [ ]70۳۵ ,0۳0۷066 3۵7۵1 هک م1 صذ (06) فعلععل فص (۳3) مود که کععقاصع 06۳ عصنعت [36 10] .27-44 :(3)7 ,و۵10 56101010۹ 373۵ ٩ کع نک وه ک+عصند؟ الفسک ناطوام۳ل نم وصنلد36 .2011 .0 ,0ع6 3/0 فص .0 ,هط ,10 بلاعطامصع ,(31)1 ولخطام2ع0عی6 معنامجش مععنقصدل مطاعهمنلطظ. اک نمی یز کلحصمقط مدع 0 11000 مصه دیول ۵۶ کاوعمعد آهاصعصصو‌نصه عطا عصنههناکه 13 ,2009 .ظ مفطفمغلقط) ,132065382 -ع-20 723 وکذفنت0 ۷۷۵16۳ ۸۵0۳655 ما کعسع/2 ۵۵ ععدع ص00 لمدمناه1< 6۵1 0 نزمه 0ص هه ععسمکنل خطید0 10 1998 کل ,تعغللهظط 200 1.۳۰ ,120008 ,1100 ,۷۷ ,58105 1005 ول (ت16کل02 و ,۸00315 و۳ 861072 و8 18168 و5 بذک ریت ,1266 ح اجه ۵۶ کدمناه‌نامم۸ هزوم 20۳620 2011 وس مقناق0ط120 200 3۳۰ ,06ع1 وبا ,3۳6۲۳61۳8 وگل 00.301-3 ,(68)1-2 مقعفاناهطداک۸ هام۸ اصعصعع مقس عاعند جعاکد‌عنل ما کصمناد ناه 1۳350 عاعگله خطاع۳0ل0 0هه کععتی عطا که رود ععی ۸ .2010 بش۸ ب,علمهمنل۸ .3 مفطت۳۵16 .[36512 10] .77-96 :(1) 6 ,کعععن50 ۳۵۵0 فصه صمنعصعادط آمسعانه‌نی۸ و کلامنعم عطا صز کیال که کععصعنوععدم 305096 2009 مش مقعاقتنصطعط .3۳ ,06 هتحقطصقطی 1 آه 5۳0165 ]٩ ,70۳۳۵ چاضام) وحططعه/1 مزاع متوصقطاک ۶و عمعجه نو 0۵ 2006-2007 هنز کیال ۵۶ و۳ فص اصعاه معل نموه 156 .1997 م۸ مصقنفناهکق/< .1۸ متتاحقطی .[367120 10] .25-39 :46 محل 6962۳ عنطا مدع م6 اه نمصسوت جاهاحه0 وه [۵ا ۳۳0۳6 آهنفمک خطاواه07 صذ 1۷۵۵۵۵ ۵۶ ۷۷۵۵۵ 15۵ .2003 3 مقاصتی 200 .کک مقاصتی ۵ 0720665 مناهامقله مصه صمنام‌ع عم کعصت۳ .2012 لا مفطل‌ناعغله] 0صه بط ,5۳۵ ولآ ,1180103 [ 7۵۲۵۲ [711۵۲۵۵۲۵ بطوع2اع م8 270۳56 1۳۵۵ کعبنا 3606 دول طکنم عم و 0۳۳۲۳0605 عطا هسنصنها میت 2011 .36 مفه‌طل۸ مک ,عنق2عحصقامطی م۸ ,06 هفاک ,3 مف0ل1105۵ و هس70 صقتص1۳ بص۳ا ۵۶ 3۵51۲ خایام5 عط کم کمعجه عنم هصمد هه آحست صذ اصعصعع مصهص اطو 0۳0 [ 10 ] .185-197 :(2)42 محلتعکدع 1 خصعص 1066100 تدسانه‌نو۸ فص عنص م۳۵ 65 "فاعم که کزدواهمه 3300۳ .2012 ,1 مفصدگناهص هنک 8 0۰ م820ماطادع867 و.3 بفا0 1۳۵ 3] بص02طع1 مطمناهناطاام جازکه تا م1 بصوت صذ کیال طلنسم ههام00 ,2001 .۳ منص۹۵۷۵ 1۵۳ 3] .16۳۳۵۲ مطمناقناط2 سک بوعامتمصحم لهزعمام0ع1ع1 .2003 .ظ منصه‌زنن۸ .۸8 منط1۵ه1 ۸ :کاه منز هه اصعصعع ه دمص اطع ال وضع اکص. کعسیه‌ت اک .2003 م۸ نها ,36 1۳693۵۷872 و۸ ۵۶ رعمامصطاع1 فصه دععصعن‌ک کم ص30 مطعقوحطصمه وصناعومص صمخاهحوه 5۳۳۵1 ۸ .2009 .577 ب,د1/3[000 .2 بفطاوم1 ماگ ,ق۵006 ۳ بفققطاطها0 730 وس ,1۳۵7۵0603 [۹ط0نعع3 تچطامدع60ی ,فتعع رز بط هد عطا هب0 مق ۶ عطهاده کول عطا ۵۵ 86۳۹06006 ۰ مق ,تاأ6005 هس52 ساومصعق/1 ,36 بلعططاو3/0 یک بفطها10۵ .۳ بتقطازصهقط و3 ,دق 13د 1۵5 ,۳۵801065 6 نهد 200 ۵۵۲ ۵۳ کاعقمصن. کاز هه 2007-8 او جععلا معا عطا صز اطع 10۳0 ,(10 ۸5002 هزم ۳ع0عی صعنصعحل) لعاحفا0 بطم ع0ع6 مجاهم خطععل 30 وی ععقع ما عاهنحه له 0ص ۳۵۳ لادم که صمنع‌نامم۸ 2011 1.۷7 ملک 0هه 6۰ ,۵۵لا 10.1 ملک 7 1 00۵/۲68 م1۳6۵ صز نحل اطاوتامعل نمسعله‌نعد ه فده 1۵۳ آعومط کعزجعو ۵ ۵ ععقصعل ق20۳0 *" ,2015 هام6 محفصطداعق1 که فقطنز نمسعلنه‌نوه۸ ۵۶ اصعصع 1/02 ]530۳۳۵070۳1.250 /65ل 1۹32/0 از رما فصن ۵۳ ۲] و ۳ لسن هه ۵ عصقام فصه کعنناه‌م ,کععدعللهط ,کزکنی 6۳اه تومللهداه فصه خطایتو10 2001 بش۸ مفتطاع 1/300 1 از 200 حول که عاعااه عنصمصمه 156 2010 ۰ ,110005 بط محاعص2عع ۳ نحص 1/0 بجازد نت ۸:۵0 عنصهاد مخطیوتل فصه عنعنی مادم عطا <0 ععصع ص00 ,وناز مصنهاعند 2 0۵ عطا 0 عاعئه وال ۵۶ کزورواهم۸ .2012 ,3 ق0۵۳2 ,13 ,رفن367 و8 بطع20ع۷ نحص 2/0 ۶ [۵ 700 ,1997-2007 ۶و #منعم عطا عصنسل سک ما۸۳ صز کععجه نود ۵۶ کعنصمصمع 6 لصه تاه ۵ هصنفدع.] کدی عنام مصرد ۵۳ رلوک 2011 .ظ ,که‌حطک۸ ,36 م8۵68 2/05۵1 -167 :(18)4 ,5عنلن50 005۶6۳۵05 لآنمک فصه 67ج ۷۷ ,8۳0۷066 عمط صه‌ک۵ 1۵۳ هز کاطاع ت00 سال نهم سنجش میزان آسیب پذیری کشاورزان در برابرخشکسالی ... ۱۸۹ ماداق 070 که کاعدمطز تهنمم5 هه نماصعصصو‌فصه معنصمصمعه عطا که وفونک 2001 ,36 ,728876 ازد‌دکد11 73277 25- 22 ,78060 ,7800 ۵۶ بان 1106 ,عفن 7عنج ۷۷7 ۶و ععصگد00 لفدمنه21 ازج ۵ط 1 ۵ 08نطصعزد16 .2011 ,3 مفتق000 ۵۶ .۸ بذفکق1۵70 .3 ,تتا۸0۵800 ول وفتتا1/13050 ول وفتا170 [۵ ۳۵۵100 هل عحله ۹۷ ناه عصل ۲ مخز جعاکه‌ع0 عط همزدکه‌وک۸ 1۵۳ 3/0061 126610060 عاطاعزعد] :وم قصه عصعتصقطعص عصنمی ماطای1270 .2009 ,بل ,8۳۵0030 قصه .5 ,8۵0069 1 ]۸9۲1/۵۲۵۲ ۵۲ ۳۳۳۵ ,1:۵۳۵۹۳۵ ,2006۲ 0600310۵ عصنصحح؟ من مهن عاهصنل ما لاه عصلت 7 20113 و ,۷۷۳۵۵۲0 فص یک مقطاطاکه‌تطعلنگ1 ,۷ ,کل ۷۷۵0 ول ,81111082 .270 رو ۶ بونله‌متمنص لدس۴ عطا ۵۶ وی ععقع تص2ع اهماکهک لهس هز عهصفی علز اطعوتم۳ل0 ۵۶ 7۵16 156 .2013 با مفطع7فک1 .۸ ق3۳16 ص000مص0مط ,3 بفت6 ۵0ات80 عطا 1۳۵۳ کعصحع؟ لهس که لاه مصلی عنصمدمع-من500 عصا هنز همه ۰ 13۵۵866 ماعناعنل لد فلگ و00 عققع امه قصه علهنفگاه ۶ بع ۵۶ اصل0 [36 10] .1-22 :(4)1 ملع لعظ ۵۶ م70 مصدزه رد ۸22 3 ۲ ع 1۳0 ۶ امه عطا او صمتامصعاصه هه عزدوامم۸ 2010 م۸ ,ق۳قط5 ,3 مفطل11056 ظ عنق7ع 1 ,169637 هس۴۸ ۵۶ ما70 ,عع ۷12 حاکه‌جهزه71 وی عقق6 وهی صعزهه7 ۵۲ عدمزه ند 106 1 0۳0۷۵66 ۵ط) صز نعطه1 عطا او عقنز نعطنه عطا ۵5 وونل که ماه عط1 .2008 ول مفصعلد5 از که وصناتهاد ۶ اصنمم ۳۵ ,اطع که بانط ۷1062 .2011 کل منصقطاکگه‌جه7 ,۷۷ سل مطگه50۵۳ .[36712 10] 1:43-56 معصتصصعا2 آهصمزوعط که تمهت یال صز 13328661 اداواه7ل +عصله2 عطا ۶ کزدواهصه متا هدمع مطاه لمعزام ۳ 2011 و .. مو۵ک 12۳ 0نه .11 مفل18" 65۲ .2014 بش۸ ,16060 00ه ب17 ,180008۳8 وگ و37 130200/< لا بقه6لنط1 و.80 ,11090۵6 جز کعساک ۳362 انس ع ناه اعتصنصله فصه صمنمامعاد 10621 ,منز دول که صمنامع 06۳ 0-۰ 00.25 ,10 ۰ 10ع2ع۹ اکن 505007 ]70۵۵ ۵ 70۳۵0 +قنفصآ هاگ ححاطکه 2/30۵ عاعللاه لآدعنناوم مصه آهنود-لم ص۳0 ,اهادع ۳0 2009 ب17 بش۸ مفطقحط50 ,3 بفعفل ۷ 3۵1 ووازدعنصتآ ۵دم۸ عنصقاد مخطاع20 فص ۷۷۵۳ ۵۳ ععصع ص00 لعصمنوعط ۵ط1 مخطق 0۳0 -1:3 ,ا0ع 5 کع و۸ لد ملک ج اطعا 10 ,و حقتقط هه ه که اخطع 320 .1996 بش۸ ,156۲5 .3 ,1۷31166۲ ٩ ناطاعناه‌تل اه‌هد ۵ تنعل وهمنککه‌کک۸ .2002 0.۸ ,عتنطلن/۷۷ مصه 0.۷۰ منصاعط ۷1 4 کامومطز تعاصصی عطا وصناوصدا 106 2007 ,3.3 مع م3 0ص .3.0 ق5700 ,10.۸ ,عانط[ز/1۷ 5 م۷۵ .076087600695 مصه صمنامعننص خطعمعله عصتمصقطصه ما عز ش۸ اطع 000 8 21عزع 10 م اوقم 0۵ وصناد‌ع ناه دز م۸ .2009 مطکل ,2/0720 کل متقطافکه7ق7 لآ مفتق7253 ] .1:14-23 ناه 00ه عنه‌وعط۴ مادایتا07 وصنسل ععصن2۳0 ۳۵۳6 هرز 13۳065 ۵۶ کعزععاد 5

هدف از این مطالعه بررسی میزان آسیب پذیری کشاورزان در سکونتگاه های روستایی بخش گرکن جنوبی از توابع شهرستان مبارکه در مواجهه با شرایط خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده رود است و سعی دارد به دو سؤال 1-کشاورزان در سکونتگاه های روستایی موردمطالعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-روانی و زیست محیطی از پدیده خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده رود به چه میزان آسیب پذیر شده اند؟ 2- کشاورزان در منطقه موردمطالعه به چه میزان از راهکارهای مواجه با شرایط خشکسالی اطلاع و آگاهی دارند؟ پاسخ دهد. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان روستاهای بخش گرکن جنوبی هستند که بر اساس داده های سرشماری نفوس و مسکن (1395) بالغ بر 2027 نفر هستند که با استفاده از فرمول کوکران 178 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روایی ابزار تحقیق توسط کارشناسان مرتبط تأیید شده و پایایی گویه ها با استفاده از آلفای کرونباخ معادل 85/0 به دست آمده است. برای تحلیل داده های پرسشنامه ای از آزمون های آماری (همبستگی اسپیرمن، کای اسکوئر، t تک نمونه ای و فریدمن) و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی بهره گرفته شده است. بررسی های به عمل آمده در خصوص آسیب پذیری کشاورزان نشان داد که افزایش هزینه های تولید به عنوان مهم ترین آسیب اقتصادی، افزایش فشارهای روحی و روانی به عنوان مهم ترین آسیب اجتماعی–روانی و پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی به عنوان مهم ترین آسیب زیست محیطی ناشی از بحران آب زاینده رود در منطقه بوده است. نتایج آزمون های t تک نمونه ای و فریدمن نشان داد که آسیب های اجتماعی- روانی بیش ترین میزان خسارت را در منطقه به کشاورزان وارد کرده است. بررسی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش های مواجهه با شرایط خشکسالی نشان داد که میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان منطقه در زمینه "شیوه های کاهش هدر رفت آب" از همه شاخص ها پررنگ تر بوده است. نتایج تحلیل سلسله مراتبی از دیدگاه کارشناسان نشان داد که مؤثرترین راهکار مقابله با خشکسالی در منطقه مذکور، "راهکارهای فنی آبیاری" است.

408343

دوزاع 3 ۹ 7۰ 10و۳۳ 1۱ :6۶60۲6 ۹۲ ,70۳۳۵ 13۵۲۳۵۵۳۵۱ 1۳۵۵8 ۷( ۵۳0۵۶۵۵ 69و۲۳ که کلنقهه 40 ۵۶ کناصمی ۵ 260و هه وود 156 ۵ ۵5 0۳0056 50007 156 .10006۳5 ازع نس سزعطی ۵ کاصعنی ۷162656 51۳6 58006015 7162656 بط 0۳00560 کعزع 5۳26 ککع عناوم 10001 8 326/۵۶۴ 5 رعش مه 30۹۵ مفکاانگا-صساظ مضه آعومحه 5 هزومآ هه 6 ,10166160 ۵۹ کزوتولمصه عکسامعنل ه ,کاآنای م۳ ۲6 صنماط۵ 10 .کعوزاع نع علنقصه 40 5۳0۰ ۲۳۵ 1۵۳ [۱۵۵ ۳62۳5 ۵ که مک ۵5 501/306 ۸6006 :اتمه 60و۳۵ ۶ دعب معط ماص ۵0عل زنل وصه فعملزی عععی کاصع نی 80 حاهل 1۵۳ ۲۳۲0۳6۵۵0 0صه مصونا 16 نعصم #صه صمناقص ص0۳ ,عع اعد 55 2700 60صنصمه ۵۳۵ نومه نما هه آمناه ص57 معلدواه 22 6۰ ع 260 ۳6 ۵۶ ععصقاعندعد عطا زرط انم صحص وعق ندز جع 65اه ,8- 513105 960 صعاگه کاصعلندد عکمصمصع ۹ خقطا نها کالهمم عط1 ۳ 0۳016850۲5 نعطا 200۳0۵3 ۵ کعزعع 502 ککعصعانامم حعفنام5 وصه اصعوعقعل 0 58006015 ۵۳861 ۵ ,کعزع 50216 معط مععط وصنعد علنط ۷۷ خینوم 0650521 ,6 ,116۳۳082165 ,هم که حلعنک دععز باعل عم[ وصق ناه رد ۶۶ 1۵ 6 ۳6۳۲ صنقع ۵ 065 5000۳6 ۵۳ کاعه ( 5066 که 65ع0ط 200 -56[۶ ,ط0ها نهد گم صمناعحنل عطا صز عناصی انقصه عط عکد ۵ #ععانا کاصع500 6 .۵۳۳01365 ملصقطا 0صه ماف6و۲۵ ۶۵۳ کط۳250 ,کا ۳۵0065 ,1۳0۵05 8۰ :1036۳5 200 ملع ععد 1326 10۵۳ کصمنای نام مزع معدوم عقط 7و0ن5 6 که 58006015 ۳572 برا له مه ,کاصع0 5 ما خطاودها 06 لامک وم انقصع 500 برع عع2ع 13 همم مه عطا هه اق۸ص۵؟ عطا ۲مصل امه 0 کاص6 50 6 ۵ 21160 027 معله لماک ص506 ععهعهفا بوصم انقصه صز ععا 6 ۲۵۳۳۵۹8 56۵ کععصع گنل آمسعله مصه 1۵۳۵ ق5۵۳9 ععجی 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  85 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 6۳ 0صه کاصع500 وان نس ,6۵05 فصه کودع2 6665 صمناق‌تصتصصیم گم کصععص قلباموم چ 0606 ققط [ن۳۳۵ .(6) داهن تصصم دوع -عاحاصصی که عهد عط ص ونامنعمکه مکوصنااع5 عنص عوهت صز دوعوم ۵۳ ک۳مااکصز ۳۵۹۲1 36 کل از که دمناقنصتصصم نادند که کعومه صنفص عط) کم عده ۵ ۵ مدمه تنقصه ,310۵0 ,613 0820610162-3) هدیم ععدا-ما-عج؟ عصفمامه که فجماعصذ کاصعوی فص کدمعععگومم نی صمنای‌نصتصصهی که کص6۵ 0 500060۲6 .106۳5 آهادوم ۵1 ۳01366601 ۵ که کوقو 50۵ مک براوصازکههمطز کز از ام 10۷ ۵ که ۵۳ ۳۵۵ کز انقصه کع۸ ۳ ,0۳۳۵05 ععسام ۵۶ کعم5 10۳ مصفاعد مععنله وصفاععی ,کاصعصاصزو200 1۵۳ کاکعجروم۳ ععلهه ما 0۳01950۳5 ۵ کلنقصع وال 1۵1601056 01 ۳601366601 ۵ که مک کز انقصه انیم ج م۸ .5 ۲ع اه 06۳50۵ 0۳ ترفن حزعطا 1۵۳ معز 0 وصفاعد وامصند .2001 ,ط06) 136286 ۳6۵ وصه صعماممی 065 ۶و کعم؟ از کصنعاصی مکح صز وانق۳۳ .1665 آهادوم 0ص 0 ,دمنطعد ۲۵12 5 عاممعم عصنومحعل که دامکه نامع مد داز فقط معله آنقسه اقط) وصمادعوه ۵ اهاز کل از ,110666 6 ۵ مل 5065 گز کاصعون5 وصه کرمککه‌گوتم 6665 منطعصونها۵ عط) کا‌عگگد بوانمتصعامم انقفصه کوصنااع5 آهدمناه 00 صز ۱۵۵۷۵۳۹۷ ۵ کاکاو۲۵ ماه صز ,156۳610۲6 مکصحمط آمدونعاصز نهنفمد عاهم و صصه طانم مکعااعنوناه انقصه عم 6 6۵۳۵ آتقسته ع 86028 ۹600 ماب آنقصه عطا عصفاعناه واه امه مانگعحیه 06 ما عهط کاص500 ,00163305 ۵۳ 1006۳5 006 ,1.066۲ :2010 ,ق1120 دز مان که ,2008 ,2007 قط۳) عنعصع0 0 5800606 برازد نس 7362656 بط 0معمصصم ععصعطامه آنقصه که عطن حعاحه‌ناحعم 006 260و آههه 1 عطقم عنطا 10 ۶ 00۳۵66 6۵ط۲ وصماک موه کاصعوی ماعط ما فعصنه وی 6ط1 بعاکه‌نوم که کلنقهه ۵۶ 16۵۳۵ عط صز کعسه 10 حزعط ۲۵ ۲۵۳ ۵ 651و که علنقهه ۵ ما عمط وعطا صعطام واامنم مه عفن ولوطاک کاصع0ی وان نهد کقط ععمعصها انقصه ۵۲ 100 [16۷6 م۳ که ص506 جصفص اقطا اج عطا ما عسل دمص امطز کدی حلججععم۳ 156 مک ممککگ0 ۳ بوان ۱0 0۳۳۳۵۲۵05 6ط که م0۳ 36 ما 0عل طنطم انقصه حنعطی جز عک ععمتعصه1 هه ا۵۳9۹۸۵؟ عطا ما صمناصعاد 5۰ ۳۵0656 عمط 6عنطج امد فسوی هه معععگومم نک نهد معط وصه ص500 آنم-ه "ص806 عطا دز ۵0عاه اعد محصعل دعآواد عکسامعنل وصه کعزععا 50 عععدعانامم دنل عطامععل (ل) ما عصنه وود 156 عناناع11 ,ص۵۷6 ۳۵0606 ۵۶ 5600608 مق 0۳ص مکعس 6 تفج انقصسه ادمصعع عصنمواهصه بط کاکعو۲ 5 اد ۵0 ع65ط) صنقامه هه ام عاصز ۵ (2) 2040 مکاکه‌جو۳۵ ۵1 کعا ود موس من 0ص مکاق 66و۳۵ ۵1 کط0 2 2ن م۲۵ 5۳3165 0011160655 1و عع 0100 دای 0ص ,کدو۲۵120 هوک ,ص00 آهنو5 ۵1 06۳0665 ۵ 1۳۵۳۵ :05 ۲۷۳۵ 1۵110138 1۳۵ ۵ 6۳5 عطق عط اناه 0ص ما عصنه تون کنط1 ۵۵۵۳۹۲ ۲۵ 16116۳۵0 کاکه‌جروم اه علنقصه جز ۵عک دعوم عجه کعزععادی ککعصعنامم فصه کصحع کععصعاناوم طعفنط ۸7 1۰ 57 عانم 69 «زمطا دز عقت کاصعلونی ۷6656 مل مهم صمصصی لفط ۷ .2 ۳0655 0۶ کته دما صز کعزع 5216 کععصعانامم فص کصع) عناوم عک ۵ 0۷ ۲مصعل کاصعون5 بوازکه خصی 7162656 3010 1۰ 57 1۳36۴ ۲۵ 5601 کلنقسه عنام و۵ معط ص کعسعنهاک تنقصه حقانصنژد عکی کاصع و5 ع5 ص76 30 .2 8و طاعباه 6585و آنقهه "5و5 عاه 2 عفعص 120 مضه هتسش از #صاص امد ۳۵۹ وی (2001) عنصعط 7 06 100 ۵۳ 1۵ +عطانه کاصعوه صمطم جاهم؟ که کدمن‌عغنعصی آمنمعج ی ,کص ۳۳0۵2 ,کاصعصاصزو 200 71۳۵۳/۷۹۵ 6۰8۰) 51316605 ۳۵1 0هه رام 0۳ بع.ع) و ماه 0۳60 هی #عگصم کاصع و5 که دصامتع 05 اقط) ۲۵۷۵2100 1 0۶ ۶۴ .ع.6) 12300۳65 ک5عص عناوم عنا ها ر-مفجم[ که اصمصه صز ۵0مجعگگنل وعط) اطط مکافعو۳ «اعطا عقنلمه ما (۵ 64زا (2006) قح عناوم قصه ام معتوص عم هاصعبو "کلم رد 6اه عصامحاک ,10 ۵۳۵۵۲۳ 7۵۶ راکو ,016056 ,16356 0 ع 5 06۰ 067 10060 تفه ها دوع معط ۵ هدعو عمفاهه صعط انانطاد عاصعلوند عط) خقطا ۵ع واه 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  86 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 40 200 52168165 م0۳02 جهن ما کامعگهاد کص۳۵ جامصخی حصمظ فمععمصعط کاعوم "ص006 عطا اهطا 6-00111665 0 160۶60 رون کنط] مطعناوطت ۶و اعد عخامصحصمد فوصه عخهد فعنوی (2007) کععساحط زنط 5 200 ,13056 ,قغاانما-یاظ مک روک کنطغ صز +عطتق۳6 6ط 1 بکعطصعصه له ما کاصعلون5 بط کاکعنوه انقصه ۵ 13۵۵ 260 هه ۷۵۲۵ کادعو۵ آنقصهه اعاصعلوبسگ علنقسه "اوه عطا عامعنا۹ه از ۵ کندوتهعه اعه حاممصجری (1989) 6 ,2۳66۳ کع انوم منم[ وصق عناهاص رک 200 مکاکعو اه دکعصاعنل ,نع ۵۶4 اصزوی نا هاصر-مف6[ 0ص نامع 0۳ 6 200 ۳۵065۲ نانز 10/6۶ عط) 20۶ کعزع ند سل عحمص وعناممه کاصعلو نک احط ۳۵۷۵۵160 ولو نعط که کع 0 .(۳0695 16۵00306 .ع.م) کعزع 56 651و اعمعنل از مععنوعل کوعصعاناو0م 55 8316 ا5ع 2۷ ۵ عصنامصعااد (2014) نطععفهک فصه موصمصطمط منصمفصقطط طخ0 معنسی کوم حلجععع۳ +عطامص۸ 5 عع 13062 1۵۳۵۵ که طکناود عآقصع؟ وه عآهه صقنص۵ ۳ بط اصعک اکعوم ۳ نقصه صز ماقم عناوم 0صه دهع عادو 2 .27۵17760 معله ۵۳۵ 651 ۳60+ 1نقصه صز کعلقصع؟ مه کعلقه بط وعکن کعزع دی 666 صمکخقصصهی 156 بکمکی6 0۳01 1۵ 6 1۳3 ز 0۳01066 صاققطای صذ واننصتا م۸ عنصعادآ ما7 که 1۳۳1 ۵۶ کاصع00ی 26.۸۰ ۵۶ علنقصه آه20 0 ععزع 50316 6 ما عصنل مق 0مص تمه عجعی تنقصه دوه صز کعزععنداد دکعصعانامم مکناص۳م عط) ع2لهصه 10 وععلای 5 5ع )نوم آهع 1 هه ع مارد ۵1 توص عط موااهصن ۲ معط ددمص‌نامم (1978) کتصمعصا ما مه 80۵ وط 55 368306 اقا 50۵۵ کالوم3 .وهی فصه 1۵۳۵۵ ععی علقصهع؟ فوصه علفه که کاععوم که تنقصه طععه صز ۳۵۶۲ 136 ۷۵۶ 0۳۳۵۵۵9 ,مکل۸ عانقصه صز کعلهصم؟ وصه کعلفصه روط #عکد رواد ص1۳6 اکمص ۵ط۲ ۷۵۹۶ رواد 65 80 بط 560 6۳5 زن0 م6 ککع عناوم هنم[ اصعو۵ اکمص عمط 66 5 قاری فص +عقنو مه دکعصعانام ی ناه 5 1 ۶۴و علنقمه عصنصهجه کمعط‌عم۳ 156 معاعه دلمععی مک ص36 هز کاکصعو #مصتنصمه (2013) م۳۲ وصه صعرع1< 6 ۵ ۲۵1۵۲۳۵۵۵ از 260 آهصه ۵۳۵ :0۵ و1 معط ما موی عقهط عععصقص ۷ عصند روط ماع ععزمطله ۵طا ,دکعصاع تنل 0۶ 10۵1 عطا ۵۵ #عحقط 80/6 و (1989) #عمعمگ وه 10۵6 معکلاگ-صاظ ۵۶ دنام مخمهعای 65 ۳۵۳۵625 506 کاکه‌جاو۳۵ مماناه احطی 0عاعمعه دک کودنوص عمط موی نومه ۶و عکن ۵ط 0ص موععاد اد ۳0065۲ و ۳6۵۳5 بط رام مصنص موم 0مننامم3 6۳6 عهممعهها عقط و که عکع 6 هز کاکعو۳ بعسا 10 عطا صز ۲600۳۵0 1300510 01 695 2۳01ع ۳۵ ,کد زد وم دای نط-10-0 صز ک6 00 0۳602 تعی وصه کصمناه‌ژد عم آهنوه صذ 065 6 مصز ,065 200 5166۳5 که جلاک 0۷65 53000۳6 ۵۳ کاعق 5066 و کصقعص روط اگم نومه 6۳۵ کاوصعوم3 +کاع 10 3 90 عنعن1 ععه کنو عومط1 بمامعمصه ۵ص ,قفوم ,و50 بفص۳ ک00۳5ه که طاعنی کصوعص م1 0صه 6۰ 660 2 که 71613656 01 هدن 16 وصه وصنط‌جم عطا فص صمخای‌نصصصی تساه -ععمی 1۵۳ کصمناع نامز 0 ۷16۵656 قصه دعناوطط صز کاععوه۳ ماه صز معع کعزع 5۳26 کوممعاناوم و عهصد؟ چ ۵عنو5 (2012) ع1 وصه حصقط 1 ,500 06 15 +کعناهصع 0۳2 آهسانه-ععمی که اطاهنا عط) هز عصناععن وه وصه دکعصعننامم 0666 منطعدمناهام۲ عطا 0عا وناز ۵ ۳۵۲۵۳۵۲۵ 136 ۷1۳ 36۵65۵۰ وصه حاکنایسط صز کصونا‌ندزی نکن م5 صذ ۵۵ عط صف اصعصوماصصه هدعو مهد 6 ۷۵ 52168165 ۳۵0۵۹16 ۵۳ فعموا صنقص 3۵ مدع جاهصه دلگ مصاظ وصه ۵۶ کتصمعص نیمآ هه 80۵ 0 1۵۳۳۶ هدزدکه 200 اه کو0ص وود 156 .کعزع مداد کوعصعنامم و06 وصه عختعمصم وواعصهد معاهعناکه صذ ۳6 کصمناه 7 136 ,کاکه‌ناوع۲ عصفاهه جز ددعصعننامم کم کععحوعل عصنصحعاعل خقطا مع؟ صنفه عطا 6 صف کحعغا فص هلو مص- مه[ لفط عصناک و۳۵ صز کعساله قصه کععهاع 133 ۵ 666 کعجوعاقنل آمسصله وصه عناعنعصنا هز 0655ع۵/87 ععنه۲ ۵ ک06مط 3120 ی و مادم عط دز کعنوی ناه نصصصی سای 6ص صز کصعای +عطا۶ کا000 ۰ ۷۷7۵810 بوط ماد عمط عانقمه هن دعزع امد دحعصانامم ۵۵ جامع وم ۶و 6 امه 2 عانی کز ععط وو مه 1۵ ۷( باه هه 5021665 دععص‌انامم وصد کدعص‌ننامم ۵۵ جلد عنعطا #مفع 1 کوعط کم اکمص مطقص6 ۷ هل ,110۵6 عماج ۶0۵۵ 366 ۵۵ کاعوم آنقصه هل کعزع اد دعع عناوم ۵ عصناهاه معط کم مه مره 11 بععقتعهه1 مارد ۳۵6226 قنطا عمط ۵ تعط عم عطا 1۵۶ جمققعت ومع ج کز عنط 20 ,1۵16 11086 اناد نس 156 .(1987) 101805 0صه 3۳0۵ بط 0ع موم کعوعط معلاممم اکمص عطا ۵۶ ۵۳6 کز معط ککعصعز[0 2 کز اهط) عاع هل 0۳6 عز دوعصعانام2 و0۳1 عط مصمجه کعسعلنه هه کععهع 132 ککم0ق معط کوعمصعننامم کصنفامه 5۰ له500 0صه عنهاد م5 حنعطا ۵ عصنادمععد باعاهم دمص حعطاه انم ع۷مطعط ۵ مط عصخعلمزعصی صز آهنامعععم 65 20055 ]نله معله عمج دومدماناوم کععصده عاممعم کرد عطا فصه کعسعاه ما نامه کععصعطل 0016655 6 ۵ 0۳067 حز 65 کم گنل 65 وصه دع6اممری صز ومع ۵ 10مطاک دعزع دی کحعصعانامم ,136۳610۳6 .(2006 ,6ع۳0) ک ۳2 ع0سطا (1973) ٩ مها 2۵ هام۵ داز ققط معط دععصعانامم و معلز صنقص 16 +عاعه عمنصنمسطا معط زو داز 381086۰ 1 01160 هه ,1973 کلمت "ومع 6۵ +ععمعط مر ععلهس مه عممنصزمه عبنی* عقوم ص40 ؛دععصه‌اناوم و 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  87 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 65۰ 655 انوم 68206 هه عناوم +ک06 ۷ ۵ ماصز کعنععاد‌د کعصعانامم علزنل (1987) همعصنماآ هه ۳0۵ظ ,0 0136۳ 106 00 5۵1۲-286 معط /عنط ععصعطصه فصه عاص دومع عطا ناهد ۵ صنه کعزععاهاد محعص ما۳0 0 5001100 بصصناعه ۶و 6000 د م00 عطا طان عم از ۵۳ علعمطز ۵ امد صنه کعزععاهد کعمصعانامم 1082116 5 ۵8211۷6 16نط۳ 2 عناوم اصعص 1ص ۵۳ نامک معلنمه دز دععص‌انامم دوم اقطا عاهاد (1995) صملام5 کل 101۳065 بکفعصان وم خاوطه ماه صعط ,110۵ عناوم مومع +۵ ععص 0 فعلله کز ۵ ۵عصنقاه کعطعه۵6 .عناوم ۵ فعاهاه وامعماه دز کادعبروه حز مکعصا موز کم معوعل عط ععسد ۵ 60 41 6عزع 5۳۵16 2011160655 .(1983 ,1666 :1987 ,ظ16۷1090 ۵۶ ۳0۵ظ) کل از عناوم 0۳6 عطا مک اکعنو۳ ج انز عمط 156 55 ۶٩ 3000 دکقل 1۵۳ 1۳۵0/0۳4۵ 65-100۵ عط) امعم (1987) صمعصفذمآ هه 850۵ رطع عناطهاعه ۷6۳۵ 50 ۳۵۳1۵ 6۵ 2۳000 ک6نو580 تجصقص ۵ #عنامحه ۵۳۵ 0ص دعزع عادو وز ۵100 عزوواهده ععامععنل ه ,(2009) کصنعع/۷ ما عصنلدمع۸ ماع کنکولمصد عکسمعنل ج فعومامصه وی عنط1 7 0۳6۶6۲ 156 .0156۳ له ۵ عا ۳ لها عاممعم #مط فصه ,صنطعدوخهام صحصحط 1۳6۳0۳61 هصتعندعد 1۵۳ آهناصمععم 0 ,ط16۳30زکط0 0ص دمص نگصیم ۶۵۳۶ عصناکه‌نوه کاکعجوم۳ ۵۶ لته مکی [106 هنم که کاص6 50 ۳۲مط ۵۳ کعکت0] 0 ع۳6 1 وصنط۵) اه عمط صز و0۳۶ ۵ عطا ما 0معتناعل علنقصه عطا [ن۸ ۳۵6020 1۵۳ کافعوم انقصه 0 136 وصه موز آنقسه آهممعم یامعم عطا حز وصمماک 6 2012-2013 عصصع نومه مت عط صز ص506 ,3 0۶ و۲7۳0 وان 360 نع 3۵ م۳ کعنونک ناهام 1۵۳6۳ وصه ددع1۳ صز ۳۵0مزقه مطام کاصعونی 80 0 011660 ۵عطا ۵۲۵ کلنقسه جزعط 1 ,و100 مب معط ما علنقهه دع 0هط هه وی عنط معصنزمز 5۵0۵ ماع 5اه 1۵۳ قاهل که کم و 10۳۵ ما فعاس‌طنطصی طعنطای عزوواهصه حاعل 5۵۳ کاع‌روم ۵1 کلنقصه که 0عنگزدعدل 6 دز وگندعدل «عاکد کادعنو ۵۶ کانقصه امد 40 ۵۶ عحاصی 2 26و لقصه ۵ 5013۳6 ۸606 عط ۹ععت وه کنط1 ۳ ۶و۳ لنقصه () 0صه دمن عغزعصی فص صمنامصحقصی ۵۳ عصنکنوه کاکعدوم کم علنقصه رج) ماصز کانقصه ۵ دز (ع 341/۸01۲026 ع 0 ع 201 /6 0/50/23 ز 06 :هک منک هلاه )۰ 50۲06 عمش عطت هدعم 7 06۷۵10060 ع م16 5ع1-قاهل فص لمع کعناعنسعه1 عاو‌جی اه عصنوسی 1۵۳ ۵۵۱ مادام ,1۳۵۷۵۳6 40 ۵۲ ] ک۳ع6ا تحص کوعصعاناوم !و کانط ععصعلمعصم ۳۵ رهز ۵ 0عک ۵۵ 2۳6 ۶و5 کنط1 2014 صز ودمطاص۸ 12۳6۶6 4 علنقصه عاصه‌ مادم عطا جز عفد عصصعی دحعص‌اتامم #ععد بوتصمصصیه اکمصه عطا که وعصو احعطونط عطا عمنمع 100 40 ع6 3 1۵ 328/6۳5 00۳ 88و صذ رفن5 عنط) او کع م۳0 6 فعماعط مکله 13۳6و 156 بصمنعصعنی اک ۵ط 2086۳۵۵ 7 وکفانقسه +زعطا حز عکی مود عکعحص :۷ مل حاهم صمصصه طحعنط 7* ماع 0 5۳0060۲6 7و 6-لسنط) ۷162656 80 ددع علنقصه 80 ۳ طاعناوصط صز صعا ۳ کاکعو۲ که کانقصه 40 ۶و ای ۸ 5 ۷36۵۳ 15 300205 ۵۶ وازه نت ان 3605 نطاح مت وم کعنفودی دوعص وصه صمخاقاعصدی هدز ۵ع۳وزه ۲ -1ظ 200 (1987) 16505 200 3۳0۵ بط 10 عمعهداد کعمصعطک عصنوی ما #عودما۵ط کلنقصه معط 1 ون کنطا 1۵۳ 0160و 6 0 ع ۲۳ ۵ 361058 201 ون دعنطانی کمعس 10 ۵ عط ۵ ۵0معناعل علنقصه 056۳ .(1989) «عم‌عق1 وصه 130۶6 ,فا 6 وازم ۳۳ .56006۳5 لنقصه عطا و معط عطا معلد ۵۳۵ مطم عمط ۷۵ عط ۵ اصعک واعاهخم 6۳6 علنقسه عمط 1 0 ,1620 زعصم فصه صمنامصگکصی ۵۳ کادعموم۳ آنقصه مععصهاگندعد ۶0۳ کاععوم۳ آنقصه نععمی معط ماصز #عگندعدن صعط) 06۵1 ۵ ۳و وا طنعنل آنقصه عنعطی ما عصنو مه 0ع و اههد صعط) ۶6۳۵ علنقصه عط 1 دون ۳۳060 1۵۳ کاععو۳ انقصه بانقصته 156 ۵1 کاحقم صنقص ۵ کم کعسخع؟ نم عط وصه مکصدونهاساهد مصنفهه فصه عصنصع0ه که خعباه لنقصهه ۲و 2065] -60۳095 مضه آموم (1998) کصمعصما هه 8370۳۵ که جمناهصنطصم عط عصنکد ,1۵060 ۳۵۳۵ کعزعاهاد ددم ص۳۵1 0 710۶6 ,معا لنگا- 81 بوط 0عو دمم کلو/ 0 کزدواهمه 5 (650ع) امعزم2 عنام عمش طعععو5 اسان 5 از هط آعومص کتصمعصز دمآ مه 83۳0۵ نهد +ععشگ وصه عع110 موااگا-اظ که ,130667 .(1989) 1۵8067 0 [هع 00[ ۶ مک ۵ط 0ع21ع 1۵0 وی 156 بعسحلیه هه کمع نع 13 مصعاع 1۸7 ۵1 کزدواهصه صععاو و5 0۵ واصتقه عصاکته۵] و ۲06 امه جز ۶60 دعزع 5026 201060655 بکایعوم۳ عناوم که وسی ما کاصعوی عکعصقصع روط مععنعل عناهاه رد 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  88 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 1۳3۵۵065 1360۳۵6۵1 ۵ عطا بط 0عومعصصمع عم عصنفوی خ ده عصاعهط مفعصهد ۵۳۵ کنو ۵1 عانقصه #مگزدعدلن (806 6 08ن01 1۵۶ 5 2 ۸ مدع م۸ ع56) 2006 160۵0 7 0۵۵5 5۵۵0۳۹۱ ۷1۵۵۱۵۹۵ 1۳۱ 56۵ 5۳۵60165 0011101165 ۵۵ ۵۲۳۹ 20116 نع 2۳۹۲ ۵ ۳م 85و2۵ ت له 40 ۳۳۳۶] 300۳655 [1۵۳9۹۵ ۵ط۲ عکت ۲۵ ۵۵ما کاصعودی 6656 مصصنا ال مصن- م5 فص مصوناهان نهک مکع‌صنص06ه آنقصه ۳۵۳ 7 وز 0۳016990۳5 156۳ طانم کنهاک معط حاعمطانه کعع عم حنعط) ماک ما (۲عع0ع7 2607 نگ 07ع) کصمتهاناه5 [۵۳۳۹۵] «زمط وصه کعمصهد لیگ ۵۳ کعصد اک معط 100060 واخصعو۳۵ وی عنطا که کاصعوی ععع ص۷6 ۵ط ۲ نامز 40 7۳۵۹1010 601055 00 100 0 1 :11 ۸۷ فکفا0 00 6 ۵ 767 و200 0۳ 7) دمص وکصز 0صووغالط ۳۵9۰ 1/۳۰ 0607) 262۳ +عاکد 2/5۳ 200 فص ععصفد اک عنعطا بوط کعطهع حنعط معللف روعط1 .(02 ۸ 1۵۲0۳۵۵0۳ 6 (2.10 ,2001) 665۶ ما تقانصزد 1004 کعسعوم؟ مهم معمط 1 بخ معط 00060 صعط هه (700 167 07ع 1 ع12016) کاصعلن5 عکمصنط6 برط دع کعصتصعمه تنقصه فعصمتاصعص عطد حاعنطی صز حل‌عوععع لنقصع 65 عون بط کوصتصعمه آنقصه که کعسم؟ م10 .2 13016 06196 33 10096 600 (ع11076 1051 + 1۸16)) 2۳۳ 3007655 ۳۵۳۵۵ 996 5 4496 9 0 15 75) وله 31۵26 (1 6۳ ۵ کلنقهه حنعط صز #ععند کاصعونهی مععصنطا) که صمناقتصحصصی عناقطم حعلنصند مععد معله کعاصعونی عکعصهاع ۷ امه ۵طا ۲5 کم‌نط ۲۵120 #ممع وانسط ما موم معط ماه و مه عط معط (2 ۵6۳۵۳ ناور ۵۳۶ 70۳) 0۳068305 ۵۲6 کز کع ص006 کاک و۳ 0۶ کانقصه معمصنطا وصه عکعصه ۹/6 666 تمصع ععصماکنل ۵ط 1 مکع نم 6 عک رعط) 1351620 6۳5 22 معط ددع00 ما (عصهد اکعا + علعن) صع دک وله لقصم؟ عطا #ععد صمفلعی کاصعونی 6 51006016 ع9عحنطا0) عطا ععانآ .(770 1/۳۰ 07ع2 :و7۳00 1/۲۰ 060) کعمنصمه آنقصه حعطا صز "مصهد اک + 116 عم ماد 655 م0۶ کلنقسه معط عصندوصجم صعطان کاصع0 00 ۹۷163656 ,ر2001 صعط)) ددمککه‌گوتم جفعطی ما کاکع‌نو ۵1 کلنقصه 5 001116695 هفرع[ عععطا نما فص کععصعنامم آمعناهاصری صقطی کوعماهص کععصعانامم آهخجم[ عمط مک صعاگه ۵ اوه دز اقطا ۸۴0712 عطا ۳0۵ کانط ععصعل مدمه 15 1۵00۵0 216086 160965 هه 5 ۲ع2ا0 اند معکوع ام 100106 6 213602219 200 131۵۲۳۵90۷6۶ ,۵۵۵5 که طامباد 5 عنم ککعصعننام ی نا هار5 3۵۳ مقاعل آنمفس40-0 ۵طا ۵۶ 37.59۵ .(3 12016) 5000۷ کنطي ۶و کاصعون5 ۵ بط مک معله 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  89 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 7( 0۳6۹6۳۲ کنطا صز مک کمعگنومص آمعفه وصد آمعنا‌هاص رک .3 عاطج 1 7 ۳ 86صتن1ه فصه عصنفده< وصنص مر ۹۸۹۵۵۵۵ :10115 5 5۳۵6۵ 6 6 119160 ۵ هط [ +عطاعط ۳ عص ۵ 1 توصنو هط ۵ عع 30 ۵ 3۵۷6 1 3۵1367 ۵۳۳۵۵ بوال ۲ 00 1 1 کعز اقطا ععهام مه عصهنا اه عم تحص 0۳:60 40 ۳۵۳۲ 8۵ مفصمصقطط بوذ وع مودصم م۳ خ ۳ عصنوص۶ عطا ما حعلنصند عضو کز صمناععو اک عط ۶و وصنوص عنط1 -انقوه رز ۵66۳5 0655ع11وم #وصه کعزع ماود عناوم 0عههناده ۷ص نطععفهک فص وصمصططقط منصمفصقطط .(2014) نطععلود5 ص513 صماوعغلج 1 1۳۵۵ 0۳۵6950۳5 ۵ 162۳06۳5 عع تیمها ۳0و۳۵ که طکناوصط علقصع؟ فص علقه صقنص۳ بط اصعک 06و۳۵ 5 (1978) 5 زیمآ وه 83۳0۳۳۵ بوط امه معله وود عمط ۲ بصع هز ععصز تم صاسحقطی صز جازده نت وهم۸ ۳۵۶۲1 136 ۷۵۶5 رعع5021 ک5مصعانامم ع206ع 0 تکاآنوم۲ مقانصنک 50۵۵ وی 6ط1 کناصی عط 26 لهصه ۵ 60۳ ,0016 0011160655 عناع اه رک اصع 1۳0 05۲ 36 ک۵ ۷ و000ط 2 ممعن۸ علنقصه ی کعلقصع؟ قصه ععلقه روط ۹عکن رادید 6 دز ک6[م90۵ع1 وصد کعلقه 015ط بط ومع کنو مد ککمصعنناوم نمعنجم1 خصعوم۳گ اکعمص عطا 606 2اه عزطانه هه انقصه «زعطغ 60060 صعاگه کاصعوی مومصنط) مزا ص500 عکعص ص۷16 مکاوه‌باوم ۵۲ کلنقصهه ۵۳۵ کوصتعمل آنقصه ,06520 ۷ امن کلم /طع ی م5۵ جامبر علصقطی* ععازا هصوز دنه عطا مصعاگه ۷و۷ دعصندماه سم معط /,اصعطا* عطا عمتعکمه بط اتمه حذ عجله۷ کععمغنامم اه 0۵ تعاصمه کمه فنل علصقط ۶و ععی عطا خقطا مهد 1۲ معاعل عطا جز اع 0 1005 -م 156 ز 06۷166 وصندمل ج که 56۳۷۵0 از ووااصها دمص عحمص وصه مصصناصگ وزععند 5 صقط +عط 1 ناهام ج چلده هط از ,606 ,5006 ۵۵۶۹۵" ,افلعموم ا365* ,کعقماه اوتقامممصنامص0ه که عکت ۵ط 0۵۶ هش .(12.م 2001 صعطع) "متام تحص آنم10 6 لصه دععزمطه آهممدجعم معا معمعماه هام عصنامص۲ مصمناعلامه آنقهه جز 10۵۵ ۵۳۵ خمعود جام لا" 060 علندصه [ه6۳500م عصتعمل دعطتم غلبم عنام ه که 560 ۷۷۵۲۵ 156 .دعزع دی ککعصعانامم هه عاه نو امد فخل کدمزعع‌صجه 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  90 3 (2019) ۳2010۳ 115و 1 3۵۶0۳ ۹۲ ,7۳۵ ,1۳۳۵۵۳۵ 1۳328 580065 3۷3613656 بط ۳۲۵ کوصتعمل لنقصه کم کعسصقم؟ آمنس1 .4 13016 5 ,۳683705 83651 ,۳۵83708 100 ماوعظ 1396 6 6 ادص نا م۲ 1336 65نع 0216 5 عناوم کون مصحصم ععحط ع۳ق معط که کوص «مطاحه عط مکعصنوص 2006 عطا ۳۳۵۵ ۵ ۶ا۶و۲ ماه ۵ داهن عامصنانع10 داکناطاهاعم) دعزععندی هصتها-عهاد (1 توععی ای انقصه 40 عنطا که کاصع500 8 ,0601065 عهصا نع گنه عصنک ۶ ) ما02 کم عناوم آحگا۲:06 ۵۳ برععادهد ککعصعانامم اصععاعل (2 ,(6۲5 1000۳ ۸ (3 200 ,1006۲5 1۵ 3۹0601 بمحاد ما ومد عم ٩ مطعو معصقطاهه مه عنوعاه ما رصمناهنع مه هصنممحاد مکاصعصتاصصی 5۳31665 ۵56 او [۸ .داعم طلازم صعفنامی و منطعصونهاه کناطهاعه کاصعوجی ماعط ۵ رععادی مععصعننامم وهلنامد 5 ۷۷ 0166160 ۷۵۲۵ کعزععاد0اد 13696 .کعو 0ص نع نداد ککمصعانزمم حنعطا 56۳۷6 ۵ چا منهذ ناه معنصی ۷6۳6 ,1۵1۳۵688 ,و500 قنط صز عصصکد0ه (2006) 2۸086 که علومع اععو۳۵ عطا 0/۵۳05 کحم منک 0۳ کاعق حامعع ود و ۰() ۹۳۵1682 0011100698 00506 ۵۳ ,اطع 016ص صق 016 کز معط 7 1۵۳۳۵۵ 016605 صنقص ۵ عمجم 36۳۵ اقطا کی 53060 کاکعروع۳ ۵1 علنقصهه که کعمی اصع گنل که کندواهصه آمحجم) عط) ٩۸ ,0 1310۳۳۵ [۵ط0 00/36۳5 وال83 8 و2۳0 (2) موعصنککه ۸00 رت نعحصمیم عطا ۶۳ گنز 6۳ کات داعم اصم گنل ۶۵۵ ۷۷6۲۵ و منم آهعنم[ فصه نععن‌هاصرد ص016 کعصنعمام رک) مصه ووقاصعصنامص۲0 (4) ۵۵و3۵ (3) عاطاها ۳۵ کز 86107 بصمناععنل عنطا 0عملام؟ کاععوم اه علنقصه عطا هم عسه‌نساک عصعک عطا خ0اط رکاصع وی ع65 2اع ۷ 40 50 20 هط / او تمصع حصنا هم ۶و دمزککع و۳ 4 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  ۹1 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 51 م0 اها 520 ص006 ,50/6۷6۳ کاص رم عط صز کاکعجو که کانقصه امه صز ۵۵م؟ کاصعصعاآه صنقص ۳۵ عط مج م65 ط 1 وز کانقصته ۳۵06۶6 کم عهن5 کنط 1 معلنقصه 20 ولهصه عطا صز وماهونااه صعع5 علصقط کم کدوزککعصده 0ص ما60 ها و5 قنطا از کاصعو5 عفعمص ۷16 بط ومع هم کنط 1 .وود (2001) کتصعط۲ ص 0ص عسمعهای انقصه عطا ما حعانصند 40 00111669 0صه کاکعجوم3 تسه 0 وروی معط مودصم مطام کع لومعم حعطاه عصمک از عصنا هز معمع معله .2010 1۳۵0 :2013 170 2 دعرداع 37 :1990 ا) 5عع 6552 اجع) ۵۳ کلنقصه بط کزار 27 5 زنل ه وولا ۳ .جوم عنطی صز وعس0وصیم کععواهصد ۵1 کوصا ۵ ۵۳۵ 30۳۵ مکزفتواهص۸ ماه دز 0ع نکن ۸ [2 از 0ع1ناع0 ه رد56 باه فعنسصی کم کوصنعمل مصه عوصنصع۱ه که جاعنی کمسوم1 آهنهجم انقصده ومع او و عانقسه 5۵10000 عحو0صم ۵ کصنه کزدواهصه منکن 156 بوعاصعصعاصصذ صعط که علنقصه عناوعو ۵۲ کزدولهمه ۲0۳۳011۳61۵۷۷ 20 10 )) 15 55 0 16 1 1 1116515 8 200 (دمنه نحص عتقطام افدمنادک ۷ص مطصن 0000 ن-11ع )5‏ 068 عهصنص0 ,(ععمل هاهل ۶۵۳ کلنقصه 66و۳۵ که کوصا معط ععمط رفن5 کنطی ۶و «مطاحه عطا وکزکتواهصه آهنا 160۳-۲6 عطا 3۵۳ .(فعاصقط)) 1065 آنقصه 00ص م20 عونعصیم فصه صمنافصگصی ۶۵۳ کاععو۲ آنقصهه مععصهاگزدعه 1۵۳ کاکعنوم۳ آنقصه ۵۳۵ بو6ط1 مکزد یامه 5 ( 56 کاعق 50666 ۵۶ دمامصنطهی ج که عکی عمط ۵5 160560 کنعواهصه هنامز ۵ط1 ۳060200 1۵۳ و۲ [۵۳۳۵) ۲۳۵ 01 دق دنو 156 .06۳۹06065 61و۳۵ 0صه ,کعه 5 عکسمعنل ما وصنهاه کعموی محصعع ,065 50000۳6 10 14 320 11373/100 11 16 37258 [2 :1316۳-162 30 5۰ اه کانفم-ه معط صز ۶1000 دمزع دی دععصعانامم هه معط دکعصعانامم که کصصمه تساه - مود 0 ,5611-10000 مطوناهاناد ,ککع00۳ه که عصع لق۳0م؟ کو عکن عطا 0مادع که دز «عط‌ججمعم۲ عطا مطصناعی کنطا ۳0۳ ۳0655 0۳ کلنقصه نعطغ صز کاصعل ند ع5 م6 موه ۵ برط #ععد ععههع 122 ککعصعانامم عطا ع+ماصجه ۵ 5و که کعصناععع ۵(۷ ۲0 ۲۵۹5 7606/16۳۹ 607 ام فنام مه آنقهه 40 عطا که اه عانط ععصهمعد0ه 12 ۵0 م5 6و5 ۸60۶ 156 6۵۳ که طلعناک کط هناهد وصه عصصع دک 00ج عصزعت ۵1 کچ 0156۳ و صخصع 00 اتمه معط صذ کاصع و5 762656 بط #عکن ۰ 160۳ ,7707 1/77۰ 7607 .ع.۵) تع80 ٩ ۳۳5۲ با جع ۵۳ ( 20 0 296 16۰ 607 بعیع) تمصفه الب +6۶۰ + ,06 ۷1۵۵696 ۵ ههام۸ مکاصعلنی عط بط #ععت 1655 ۵۳۵ وعطا حاعمطناد 0عمنصعم۳ معله 6۳6 (ود7۳0 2013 ,170 ۵۶ 60اق 37 :1990 مفای)) 5۵6 ۳۹۲ +عط 0۳ کقط بط ص۷6 06۳505 کتهاک-اعنط ‏ 200655 صف کاصعون5 656 1/62 ۳۵۵۲۶ کاز ققط ععصقاعنل جوا ۵ ۵۳ مدوم +محاعنط ه ص۵۳ 00/6۴ صف 06۳50 ه هصنککه 00ج ۶و #مطاعص عنط1 .(2010 ,ص1۳۵ 2 ,(1987) 16۷1080 00ه 80۵ ۵ عصناجمع۸ 0و0 عطا ما عمککع له عطا که ۳00 مک ۵ عسله عکعصهاع 1 6 ۵ ۳٩ (518160 ,۵6۲ ,و۵0 مکاقص بعبع) اتاصعلز رامع عاخع ۵ معطانه حصصع) ددع0 او عمط ج ععلمم صع کلم رد 6 صقع ۳۳۳۹۶ 2000655 ,اعلمم کنصمعصاما فصه 820۵ جا معط عطا ۵ م3۵ بخعطمق1 نگ بع.) اعمص ال ,1016011005 5 ععل هه ورد 6 0۵ 2360 ما 1۵06 عناهع 6 ۵۳ 6اتعمم ک معط عطا ۵ واه ما 0ص واه نع اد ۳6۶061۳ 0۳65965 کج6 200 کم‌نطاعدنج1م۲ م5 ۵1 موز ع ادا مکدمم‌ توص صق 6ج کصصع) کدک6 00 یه نع 132 م۷6 6عطی صز 5 1۳6 بط ممنم‌اعم0 کز ععدکن ۳زقط 1 .(2013 بل یک معوعآه) وطحعنط آهنممد عط وه 0۵۳ ۵ کنصگکصی مهد 10116۳666 ۵ که 566 کز عهدعد کنط) 0ص ,2010 مصصحت مادعا ج6ط و کنط روط صقط) +عطا کصمنمونااه فص عم آمنمود (2001 ,صعا)) کاصع0ن مععصنطا0 عملنا کاصعو5 عکعص ص۷6 ,فظ1 .(1990 نا :2001 مصعط)) کعسصلنه ععمصنطاک وه ۸6۶6۳۵ 0 ۷۵۵15۰ 1306 008116 0۳0168305 16 ۵ واه ۵ جالمه ناهد عمط محعف0ه عطا و۵صفی معله هارمه آنقسه کنط) هز ۹۵18106 ۵۶ 08 عناوم گام مد +عله معط عطا عصندد وه که هم عنطا معصهد (2013) 3۵ فصه ۳زعط] از علنفصه جنعطی 0عاسهاد کاصعلوی عکعصع 1 مصمفا دم نامک کاس معاعهاد کی عطا م۳ انقصه عطا ۵۶4 م9096 6 136 ۹۵۳۷۵ 1۵ حصنه امد فعمل موی عکعمصق ۷16 بوط وعکد جصناو ما مد ناگ بح مخافصمگصذ وصموغاهط 0ص 1365 561-0 .مل عسنا اک عط) 6۶ عطاه حاععه اعصحه عاممعم که ملد عطا ۵ معا عمصعطغ کاصعلبهد عطا عصنع یل ماه 2و ۵ ۳۵0۵55 61۳ 0۳۵۵۵۶۵ 1۵ کاصعلود عطا ۵۶۵ دون عامص و1 ادناطاهاده ما بریعاهد 2 که کعصعد عانممهه عفعط) ز 360 6 73612656 بط ۳0۵۵6۵0 1605 عصعممصهی ۵۴ ود روط فععصع اقصذ دز ع 6 ۶٩ عاواد قنط 1 م0۳01 6 ۳۷۵10 معلد و5 عنط ۳۵۵ کاصعونی 656 ص۷6 رطع نا 501-0 .(2013 م7۵ صعوع اج عسعاه مه 5 5006015 عکعمتط) (2001) تصعطح بوط وععد عمط ما مقانصند 06 افو و عانقسه عنعط ز عفد بوعطا عصصع عط) اعدا 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  92 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 0 .0 ,2011 06 :ع نامگ مکاصعو نی معمصنطا) برط 65 کعوصتصع0ه نقصه که کعسم؟ م1 .6 13016 0196 213 10096 600 (ع1101 1051 + ۸6) 16۳۳۵ 200۳655 ۳۵۳۳۵ 996 5 46 29 20 15 75) تولده 2126 (1 ,۰۳۵۵۵۵ ۵1 ععب عطا کز قاس امه عمط فصه عصتصومه آنقصهه "عاص ود عحع ص۹۷ ۵/66۵ ععص ال اتمه 156 عمط هنز "عمط اکعز۳ + 16 مق ۵ فعلص ملد عحمسق ۷ مهد تفه + 16" عصنفد ۶و فمعاعصا بط ک 06و20 0 ۲۷ ۵۳۳۵۵۶۵۵ کعوصنص6 00 لنقصه ع )۲ 15۵۳610۳۵ .( 6و7 1/۰ 2607 ۵۶ معاعه و1۳00 1/۰ 0607 بعیع) کانقصهه ۲۵06506 :7 7۵6016 حز 50 2۳6 5007 کنط ۵1 کاصع0 50 اوه 565 1۷3682656 باط ۳۲۵ کعوصنص06ه آنقصه او کعم؟ 10۵ .7 13016 70 7۳8 و20 ۶ ۵۲۵ (ر16 0 [06۳500۵ :6 3136 (ط 60 عخاهطام هد نامهم مک عاگه کاصعون5 عکم ص۷6 اقط 0ع[۵2 ۳۵۷ دنام 6طا ۳۵۵ کاکعو۳ 01 کانم ۳۳ ۶ ۷۵۷ قنط 1 +عانقصه عزعطا کم طامو‌ع ددم اک عطا هز عم مر 09 ۳ معط مر ۸۵۷۵ 0۳ که اعد 0 8 ۶ عفاکعا همطل مه معط از عکسه6 0 امه تفص مه ناهام هم متا صمه آههی چ دمم کز 8ص 655 ع ماه دز 00 ۸۷/6516۳6۳5 که کاکه‌و۳۵ ماصز اطهند 5 عصنط‌صه1 ۶و 0جماعصذ کصصنا ج عاص ۵۳ کصمن که ۵0 ۲۵136۳ 6۳ 2007023 ۲۵ کعزع 526 سل عک ۲۵ ۵۵ کاصع وک عاع ۸۷ ,ر2007) کفساآ-طا همعط ما وصنوجم ۸ .(1995 و 36) 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  93 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 6۲ هصندمناصعص 610۳6 کعصعاصعی عناهام فداصم عکد ما ععان کاصعفوی عکعصهصاع 1 0۳ص رکا065 ۳0 10۳ 0۳01659075 ۷۰16 1۵ ص56 علنقسه عصندوصصمه ۵۶ و۳۵ قنط1 .(2012 ,و17 ع طصقط7 :2013 ,ول 2 صعودعآ) امس وگطز 1۵06506 6 2 ۰۳۵6۳7 که وصه ,6۶ط که مععل قه ۵۵ +عصصمص ۶و حصتجممد عطا وصه "کصه ماه ۵ صمناهاه او حصنجقهص (1975) عنععسی ۳ ع0 60320 1۵ ریاد ۵ که "عععمانامم واسعل‌نامد" عنط) و۵ععد معلاه کاصعابد مععصنط ند (2001) معط ,110 صی .65ل ۲و ادص تاصصهی فصه مر علصقط/اصقطی. تعناصتی انقصه عطا صز 60 کعصنعمل که کعصی آععزمم ۵ ۳6ج 50۳6 1 16ط72) ماع آنقصه عط) جز ومع توت مصصمه عم هه هی جامی علصقط" فصد مر معط" ,تقاط که هممزددم رد۳ 6 عانقسه لد بععی عنطا صز انامه که امک والمخصت مد عناوم ج که 0ععنصع۳۵ 6 صی کعصتعمل ملصقط) و ععت کنط1 داع۵ه 1۳۵۳ 10116۳011 و۵ مک کد۶ کماصقطی ۶و صمنای‌نامصد ۵ط ,110۵6 بکتمکیعگ0 0۳ ۵ علهه کاکعوم۳ ۵ ۲۸1160 3066 هد نع 0۳ کعلصقط ۵۳ بط مهب معط سم لسع ۶و کعصعاادم 156 ص506 ۷162656 ۰( ,710 8 حلصقط1 :2013 ,170 2 دع جع ه) کاصعلند موجه عطا برط صعاان علنقصعه 40 وععط دول وصه کعصند0 0 عطا صز کلنقصه عناعموم کم موصعم فص کوصنصعده عطا ۳۵۵ کعصنوص عطا وحصص 13 5۰ الانق0ه ۱۵ ککعدعانامم اصممتعل مدای ما صمناهاداهک وصه عصصعی موه ۵۳0۵ مک کاصعوی عععص ص۷6 کهط) 0 15۶0۳۳۵۱ 06۵6۵ مد #عجنه عجه کعصتعمل فصه کعصنصع0ه صذ کصمنککه‌ مه عطا کم کعه ناک عنا هار5 ۵ ,110۵6۲ ,5800605 1۷1623656 ۲5۵1 ۵۳۵۵ من معله و5 15۵ دعاوی عصا ۳ 0 عع عم که لوا «زعطا ۵ عحل کععه نع م1 1۵۳۹۵ 0 ۳۵۲۵1۷۵۳ لنق0ه 6طا وصه +5606 آنقسه عطا 06۵6 عم عطا وصه ععصقاعنل عط) ۶و ملصنط واننگعحی معلنقصه وصنا علنطتم .( 13016) 5عع 0-052 عمط ۵4 کوصنصدعص عناوم 6ط عم ما کصع عاعمم مصه عکی وی وعطا اقط) 5 ,83651۳۵907۲5 ,۳90705 1۵ ,8684 1396 6 6 60۵7۷ م6009 ۳06۶5 01 کلنقصه ۵۶ 065 16۳6 ۲نل ۶و کزدونمهصه 30-62 4.3 1 156 .60 7نطع۳۵ علنقهه ع65006و۳ ۵1 کعطوی صمصصی معط مه 0۳6 مکاوعجو که علنقهه ۵۶ کاصتی 6 ۳۳۵۵ کز کوانقصه ۵۶ 06 560۳۵ 156 .(عانقهه 21) ععصماگندعد 1۵۳ کعطل عصفماعد علنقهه ۵ 0ع1ها۵: کز کاوع‌وه آنقصه ۵۶ 06 وان۳۳ه 2000۲ کز کانقصه و عمن فحنطا ۵طا فوصه ,رعلنفسه 17) صمناحفصکصی فصد مخ علنعصی ۶۵۳ عصناکه‌وم کلنقصه اا0ط2 16۳۵1 ۳۵۳ ,کزکواهصه آهام) 1۵۳ 5610060 کوم کاوه‌نو۳ لنقصه ۶و عمی هت ,(عانقصه 2) ۳0۵۵2005 1۵۳ عصفماعه 0۵۳ ۶۳۵ ماعط ما علنقصه عطا صز 000800 ۵ 10و افص کععصعننامم فص عععنعل آمعنوعل فص نمعنا قاری مکداواهصه 8 ۵۳ 02116۳ ۲۵۳۳۳۵۵ ۵ وواله۳ .دود عکعصقص6 ۷ خعونها عطا بط #عکند کعزععندی کععصعنامم اصعحعاگنل 0 ع06 ۳۵۵1۵ 0655و 01 کلنقصهه ۵۶ دعمی عمط ۵عط ۵1 5۳۳6 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  94 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 6 10 .06 کنط ۶و علنقمه 21 ۳۵۳۵ ۵۲۵۵ من ماعط 1۵۶ عصفماعد (2 وصه دمن مصنگاه5 رل عاحعم صنقص ۵ عجه 56۳۵ 1 ,138865 ,337065 ۴ن6 3 2000۲ ۳3 ۳۵۹۵ مطکناوط ۶و دجمماده دی 206 مماناه ,کاصع ود 716656 ما00 ۳0 01۲و 0 5۳00601۶ ۵طا 156۵ 3۳206 آمصمکعم مان کوصمک و ص۳۵ ۵۶ ده کنط1 ۵۰ #معدا۵ط عط) کاصعصاحو0عل0 مکعکسی 5۰ و مادهصتاصصهی مصه علصقطی نی علنقصه جنعطغ 0ع0صه فوصد کععمم‌سام عناکعو 136 1۵۲۲۹9 136 111 م4 ۵۲۹۶۴ ناگ 1 5006111 6 ,77906 وس 70۳ (1) 10 7٩ و20۹ 9 704 اوه 0 ماع (35 موی 47246 7 ۸0001 لاس0 79 (۵) -6 05*628 ۹6000006 عط 1۵110۵۵ عطی کنطا که عانقصه اعد وعج م۳ کاکع‌جروم حنعطا ما هصنوع1 کصمعده: عطا او عزعولمعده م۸ 61 10۶ #ععاقه وه ص230 6 2ع کاصعو اد ۷162636 که "ما بر50 ۱۲۷ 2۵۵۱۵ ۵۱3۵ و۳۵۵۳ ۳3۳۵ نامر ۵۵۷۱۵ ,1۳30۳0۳6 6۹ بر 01۵۵ ۲۳۵۷۵ بط مکعاهاکن 6و5 کم 1۶ ماسط 7 (3) :510065۲6 371613656 ۵ ,۵۳۷۹ کنط ۳۵۳۵ علنقصه عط) ۵۶ 056 13 ماد عتطا عاتا طلفع: آ 0۳۵ دام ۵۸ 130۲۳۵۵03 ماک ۲۳۵ 50160 1[ منز و۳۵ وس (4) 5 136 - رع 5026 کدعص‌انامم "عصاز نی نی" فعلنیه نهد ددعصه‌انامم عقوم ه که فعولنحصمه کز خصعمصنامصمه کنط 1 5۰ ۲36 1۳۵۳ کلنق 6۳ رفص صز 0عمنصع ۳۵ ۶۵5 دعزع ما5 کحعصعغنامم ۶و عصنن کنط71 .(1983) دمعصذعآ 0ص 3۳0۵ بوط 1۶60 01 ع1ا فتاه هه که "ابرم 160۰ 1۵ 0۹۵۵ م10 70۶۶ مک کاصعونی 606056 مدمناع5 ععمل عم عط) ۳۵۶ صندع ۵ دز وععاهد ددعص‌انامم انوم عنطا ۶و حصنه عط7 .(1995) صملامع5 فصه م5001 روط کععصعننامم عختدمم که #عز ۶ 5۰ وا ۵۵۵۳ ۳۵ 6 ۵5 وععی کنط صز رکتعتدعط از کععصعانامم اصعص 16ص وصه واخعفنازمد ل200ه دمناهم نادیم ۶۵۶ هدنوم کلنم :2 # 1706 4.3.2 :66 10۳ وصفماعه علنقسه صز ون وعط) که دوهی وصنص6 00 ۴اعط صز ما0 م6 اصز- 561 مکی آلناه کاصعونی مک ما۷6 6 ۵ و07۵۳عع2 3660۹6 5۳۵۳96 5۵ کا 705 .2009 ,طع3 ,14 0 کل رو ۵۵ ۵ ۵۵ ۵/0۵۵ 106 مهو" (5) 0 0 ,27000 0710 61( ۵6 11600 11۵17167 1۳071071718 7 0و" 0۶ :2009 ,۳ع ,7۳ 7 1 1۲ ۳۹[۲6 ۵ 1۵ 0۳۱ 707 ]٩ ۵۱۵و :0۳۳۵0 0۳ 16۳3105 کم 20۶ 236۳5 ما کدمناسامک آهدمنام 0 عهع کاصعوند5 7 7۳۱۰۵۳ ۳۵۵-۷۱۵۳۵۲0۳ کت 0۲ ۵۳۳۳۷۵ ۳۵۵۳۵ سم اس (0) ۳ 0۳۶06۳۵0۳ 1۵۳ وصفاعه علنقصه عطا ۶و عمط صز 1۵۵۵ ۵۲۵ کعنادع 1۳0 رکلقلومص که ای کععزعل لمعن‌هاص 5 بکاتقه "نی عط کم عده صز #عهد کز موه ۵ ۵ رععاد 5 دععصعاناوم اصعماعل ۸ ۳56 0 ۵ ۵۳۵۲۵ ]100009 0۱ 1 0۳۵ بو 0۳۵۲ ۵۱ ۵41 605و خلعراد ۳۵۲ ۵۵۵ 7 (00) ۳ دح اگط۵ ۵ 13067 ۵ط ۵ مادم ککعصزعاط 36۶ عهع مکله اصعوندی مک م۷6 ج اقطا وصفنامد ۵۳۲۳ کن از ملنقصه صه 13 ۸ بلنق0ه کوموزفاط چ عمازز و100 کلنقسه عنصعوهه +۳عط افص 8ص انقصه عنعصموم ۵1 عاوهاه کنط1 و۲۵ 661-5 ز6 1-۳ 05 مک -ص 6 دام مد هناد تعلنقصهه ۵1 عب کنط) صز 0ع مدع ۳۵ ۵5 کاعق حل 500 006 ناک ۵63 03116۳۵ 5065 7162656 .10635 ۳۵ ما تنعل علنقصه که +عطصه امس چ عنم کاععنوم ۵۶ علنقسه ۵۲ عصی کنط1 <ز 02۳000216 ما منطدحهامطا5 ج صنقع ما 1665 مناد عص م۳ ۳۹۵ ما کحعط‌ه) عصناکوه کلنقسه حنعطا ۵0ععوصصم 7 .ع.6) 8000685 ۶و فص پمک هز اند تست ۵ 0۵ ملد عحعمصق۵ ۷ ما فعامعل ص‌ومم ععمعطانه 5 ]۹ ۹00 ۵ ,26 76 7۳ و200 دز عوو 0 بهع) مناد مصنگاهه هه 00۹ 5۲ + 1/۳ + 60۳ 70+ 565 71613656 بوط 60ق۱ معله ۷۷۵۳6 (ع 1008 1 0۳۵ بم 11۵۱ عم 1100071011071 و وله 1۶۵ هه 09 م4 ۵0280-100 ۹ هم عط 110۵۵ معله عانقصه عحعطا دز مک دمص مگص کم ععصعموعد عط وصه منامع کنط و 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  ۹5 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 ۵6 ۵ 1216۲ ۲۳5 ۳1۸۵[ ,]7۳۵0۳6 ۵۵/096۰ ۳۵۶ 1۵۵۳ ۵ 0۳۵9۳۵1۳۱ 1۵۳96ع0 کل «زمز ۲۵ ۵۳۶ رالهم۳ 7 (11) زاره ۳۵۷ ۲ ۵۵۵۵۵ 1۵1۵۲ ۵۳6۲۵۱۵۵۵0۲ 95 ,۹۳۵۵ ۵ 1۳۵۵۲۵۵ لام ع 53 عمط ,عس1 «عط که همه ک اصعلمد عطا مععرونه ما عفد ۳۵۹ قاص نامهم کنط 1 اه #عصوند هه 8 560 500601 ۷1612656 قنط) برععادد دععصعانامم ع انوم 2 باعل کز یغاد کنط 1 +ععوم‌جام 6 65و۳۳ 36۳ ناه 61 0۹۲ ع۵طا که عفد دعزع نهد عناوم عنامیعم عطا دم خصعمگکنل عز قنط1 عمط معط +عط عمصقعطهه 1۵ 6 .۳۵۶۵2۳ 5 (2014) نطع‌عو52 هه وممصطمط منصمصطمط بوط ۳0۳۵6۵0 صع ۳ 0۵ کاصعلوبهد علمسع؟ وصه علمه روط کعزع عادو -56[۶ :0۷6۳60ع9نل معله ۵۶ کادعوم که علنقمه و عمی کنطا 1۵۶ ماقم جمصصی ق 0۵8ن۵۳۹؟ کات خلععجد ۵1 معط نهد آنق۳0ه ۵۶ 0۳۵۵005 ۵۳ کعصنوصا تعنص 0زم۷ه ما +ع۳ه حز خقطا کز وروی عنطا ۶و صمناح‌نامصنز آهعنومعدلهم 156 ۵ ااع۵) 56 امک 6 تنقصه ,166 هنم که کاصعون5 هه دوعوم آازکه خص 0666 که صمقاف‌نصتصحصمی ما5 برعط) یداع 13 عاهم ومد عطا فص ا۵۳۹۸؟ عطا تمصع امد مل کاصعوی معط که کاصعونی ۳5۳ را منم که مکاص006 5 4 1۵۳۳۵ 1۵۳۳۵1 0۳۳۵۵۲ ۵طا ۶و کاصموی 35۳ فصنص معله مداد عصنا آنقصه که حعط6 1 بوصم انقصه حز ۱56 5 حلع962۳ع۳ عنطا که علنقصه عبناکه‌وم که ععی عط) حز واحماموناخهم مصمنای‌تصحصصم "کم عمط 1۶ مهن آنقسه 4 ع تاه جز 16۳0065 1نل ,ع 0 انقصه معط عکوصصم کاصع 500 بوان تنص وصنط‌هم 6۵ط ۸ مکعوصنوص عمط صذ اه 0عاصن00 ۵0/۵6 0651۳ ٩ موم کمگ وصه 11056 فاص اظ هه م6 1 دکعماناوم 5 وم وه 80/۵ 0۸ عفد وود 156 655 ۳۵۵6515 0۶ کلنق 0۳ 0۳۵۲ حز عم امه صقن مه من ۵ص نمعن هاط رد 6 1 دامع ناک رز 1۵۳ کمصناه نع که 41 ۳۵۷۵۵1۵0 کاآناوم3 .علنقصه عط) ۶و روط صنقصه 6 0ص کوصتعمل ,کود ص006 انعص6 امطاومط) عصنصهده 6۳۵ کعزع عادو ۳0655 136۳ 1۳۵۳۵ 65زع 50216 5و6 عناوم اع موه صنعاداه ۵ کمعنعل صوقی نومه آمنعز مک صعاگه کاصعلوندی 56 ما۷6 641 ع6] مه اه کعسه‌نسه طعناود۳ عط او نامهیم فص مها ۵ط ما علخ صمنی‌غنومه آععنهاص رد صقطا صعاگه 1۵۳۵ [م 5۳1۵ ۵۶ 6اه 0عانصنا ج بعوام 150۳ مکعاقها عناععو «نعطا عم ما کله‌ققنل ۵۱۲ دمم کنط) که ص500 40 0۶۲6۲ کاصع 5000 ۷362656 ,13006 موم ۵۳۵ کلحلوو هه معصنووعطصه ,65 20ع 116۳۵ که طلعنک کصمنی 0۵6 6 0۳۳۳0 ۸ .کعزع 50316 ککعصعاناوم عنخازدوم حنعط) عتعنطه ما کاصعصعله عصفاصعطی وصه کاصعصعلاه عناقطم عاد هام دمناععنل عطا ح ۶0۵۵ ۵5 کحم عطی صذ کلنقصه عکعصق 6 اکمص صذ #عکت کاکعمو که علنفصه او ععصی ععحط عطا ۳۵۵ ۲0۳01165 علصقطا 200 ماکعو۳ 1۵۳ ۳25005 ,کا65 ۳00 ,5611-1300009 مطصناهان اد م6 ع0۷ن20 ۵ کعزع اد کععصعازامم ام توص عمط عک ۲۵ ۲۵۵ کاصعوی مکمص ص16 کقط که ۶00 معله وی 1656 ,116۳610۳6 :06۳10۳۵066 کع انوم ۵۶ کعصان ۷62656 ۳۵۵ ۵۵۵5 کا عبهط وی عنطا 0صه مکلقمع ۲۵0656 6 0۶ ععصقاعنل عطا وصه ۶[ عطا که حاعنه کمواعج؟ +عطاه اه 1006 ما فع0صع) کاصعوی مکمصق ص۷6 مکاکع‌نوع6 عصندوصصم لنق0ه 260 لهصه 6 ) دز ع6۳طا هه 56۳۵ 5001160 ۷6۳۲۵ 5۳0۳۹ مکافعن و۳6 هموصعم حاعطی عهنساک ۵ موه وصه 30006566 ۵ 6-۳065 0۳۳00528 ۵ع5 ۲ وناز 0۵ ما عاطماناد امد عجه خقطا همکد که 0ععنصعم کعاواد 8ص عصمک طکزم مغ صز ماه ۵ ۵۵1۵۵ 6۳5 عطا کعناعنعنی حتقل دک مصعانامم عط خعاکد فص موجه معط مک ممککگو۳م و۱03 4 5۵100160 6 ۵ 16 همکد کنو او علنقصه 40 او ای ج حنطانی دمص کم روک 15۵ بکمعه 65 1۵00651 0 علنق0ه ۳۵۳۵ 10۵58216 ما عصناد 0۳ معله 06 01۵ از م۶006 6ط۲ 13 و5۳ کنط که انا که ۷16۵۵ کز 65 6۳ ۲ ۵ دعهه خصم گنل وصد د+علوصمع خصعهاگنن ۳۵۳۵ ومد که عواعق نفد +عطاه ۳۵۵ کاصعف5 واندهنصت 7رط ۵۳۲ 2۳6 هط داتفه دز وععت 56۵ پرقص کعزع ماد اصع گنل عمط مکاصع 50 نموه 0 مععط) ای کمقط 2 دوعوم 0ص 40 ۵۷6 2۳0۳8 16655 ن1مم-ه ۶و دمامصتصهه ۸ نوالهد؟ ما کلنقسده عصا کاصعلوند5 .(2007) .5 کق 31656002-1 59-81 ,(11)2 وزو 716001 و1000 109096 بطعنایط 3۳‏ ۶ کمععاهع ی 100-206 016560261 04/1/1102 10125/441 /صععاعازط /0 60 ند هط 2 وه عم کحه [محا//+عصااط 00010 ۸ +کنامصعد۲م سکن -کعمی وصناد‌عناده 13 .(1989) .ی ,1۵۶06 :۸6 ول ,110586 ,مگ رق6النگا- یط .(00.1-34) 00109165٩ 0۳۵ کا65وع :۵5و0۳ آمسساس-055 0 ,(ع80) 067ق1 .ی معکتا110 .[ مقغااناگا- 8 .5 10 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  96 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 3 106660067 4 3۳096۲ 4 عص۱ ۷ لمفصوت ناوج ۷۳ _طاو ۸ /11400588 اه نع ومع معط ع8 0 :3۸ ,عع هه +عوه‌کت عومسو 1 2 کله 0۳ ع وگ ۵01100655 ب(1987) یگ 163909 ۵۶ و8 ,5850059 86 13860286 طا_علو که نصا 6 وک 652/20116655 6395 2 / اه نع معط «کو2۳6 بوازد 0ص 6 2۳ 0۳696160 32067 580061115۰ ۸71۵۲16011 ۷۹۰ 703۵1686 :5 6380] 0۲۵ ۵ ۳۵6۹۱5 ,۳-۵۵ و م1 .(2001) ۳۰ ۳۰ مصعطح ۰( ۳6۳۳۵۲۷۲ 310 ,کننام] با5) کعناکنعسن]آ #عنامرص۸ ۶۵۶ صمناهنموع۸ صفعص۸ عطا که عصنععه امحصص۸ -3 وطمله/3_ 265233090 /دمنادناط ام /اع ‏ ها دک ۶ // :05 5 ام اه ۲۵ ۳۵۵ ما عم ما 08 ۳۳۵۵۹ یهن انفسه که خصعصمماععل عط1 .(2006) ۳۰۳۵۰ 6 مطعطا0ح 1051605 اواژه نص ۶۵۳ کدونه‌نامصآ نصمناهعاصذ دود صز انقصه و ععا(عن2) .(2013) 6102-86 ص12 23-7 و(9)1 م7070 لض) شلد 7۳۵ بل 300 قزطه ۸‏ قلنه5 ,636733337 237-7 م14 ,2۲0911068 ۵۳ /70۳۵ بمقعصنطع عمط صز هدع مصعح ام کفعصعنامه2 ب(3990) بلا مقا6 0 85/126 6/6201 ۲ ده کشک 68/۳ 0/60 60 ۰۵۵1202 ۷ // :60 اط عدمناه اه صز هناهد فصه وانکناهامعصسو۸ ۶عنعصگاه للم انقصه صه کز ۵عط۷ .(2010) .ظ .36 ,ق1120 [ بوانلزط ند وصه_ ناه اصعص و6۸ زعمعگگو_ اوه لنفصعصه_کز 0 عط 5892068/7 / وه نع ۵ // :۳5 ط -0 200 5۵6 230۳8 655 عان1مم-ه که صمناقص تمه هه وله ما علنقصه ۳06 کاصعونهک .(2007) .ک مها انگا-ص 1 59-78 «(11)2 760619 5 339 ع 73 ۳811 0 5 116 ۴و ع 12 01656026 02 04/1/11 10125/441 /صدع کزط / 06 اند تمصع دج ما5 // :3105 2 3/6086 آهدم‌زعع طاصزا< عطا 1۳۵ م9 .5 و 00 کر مور 8 0۳ دح عنام ر 1 191 7۳۵ .(1973) 8 کهآ :۵6 370۷ 500060 1۳۵/09۵ ۵ ۵۵ 1۵۳۵۵۵۵ ۵0۵ 96و۲۵ :1۵۵۹ 016096 .(0995) 8۰ .10 2/0۳۵3 685-74 ,(23)4 ,2۳091068 108286۰ عجناهد ه که عععص ماع صز دععصعننامم فصه کاکعنوع3 .(2013) م17 غ معرتع< 1636563536 001116065515 659131153۵0۶۹200 2 /صمنی زاطان /اعد عاحع ال جع ۷ // :09 ااط 01 1-۳60۱6515 نقصه صز افص ککعصعانامم وصد کعزععاداد 201665 .(2014) 8.۰ منطیع530 2 مظ و)صقططقط ظ متصمصطمط 5 از امرچ۸ ۵۳۵ و20۳۳ ۵۳9۵9۴ ۹۲ 7۵۱ ,136۳۵0۵ گم ما 1606۳5 8۳۲ صقنص۳ بط ۲7006۳ ععلطاصق) ‏ عه مره ع 205 6 :۲۱۳۵0۵م آمسهاس 71۵۳ .(3995) ۷۷۰ مک مط0لام5 6 مج 501108۰ 6 6110111656 1/- 391181 1 ۹۳۵۵9165 و۳۵۵۹ 1 665 ]2 06ک .(2012) .0 13 هل 6 3 1 .0 مططقط1 - 160 6010- 1201100۲7۳۵50086 و دوه 6870413/0 1 /کادعصه له نص 6 ه /ص دهم تقصد 3 +عصااط - ۸2 ۲0.018 000ص _ع دنه ماع ند مه ی م0 13 3 مد 60 902001 933 مد ناد احص زد معنل ۸2 568 2 ۲-57۸ ۸ 4-3 5 ۷ رح دامع ۸ - ۸2 - 960233962۳341606 ۳-6-1 3۸92۳20190718962 تاد 6722 ۸161۸۵7/0 000601 - 0562-۸2 0016300۳ 6 زک - ص6۸ 3600 وم دص 277-۸ 1302019071810121 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  97 3 (2019) ۳2010۳ 115و 1 3۵۶0۳ ۹۲ ,7۳۵ ,1۳۳۵۵۳۵ 1۳328 ,11۵۲۷1۵۵ 0۳۵ 2۳۵911۵65 1 2006۲۹ و۷۵۳۵ 6۳1/60۳ .دععصعانامم ۵۶ دنه 6656 .(2010) ۰ ۷۰3/۰ 1۳۵9۰ - 5-01 050-۳0۳05510 2اع 1۳30-۹7 - 29/2 692857 2ج عصحهمل هه و دنکن //+عصاکط 12-21 ,)3 م0معنصسوصصممع ب5۸ت] مقنص ناه ,کط واه 11ط20 عهدگ کتک ۳۵100 ۵ ۵۲ 010عم10ع0 ۳ +70 کنو اهصد عکس 50 .(2009) .ک مکصنعع 1۸/1 وز 21 6+20 0110و 99۲9093 2 م8 لدع /اممع ما0 هنعط 427-430 0۰ط 9 560167006۴ ,3 30067 ب4 ۹۵۵۳۵۴ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  98 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 5 ع6 3768310 300 8091006 10۳ 51066 وصنلم6 بش۸ وففصهممم۸ 7 70 0ن1 36۲۵ ,زا10۷6 کز فاد ۵۱٩ (0005ع ,36605 ,۷۵05 ما5ع۳ع1ز کنط) 1 ۵ 00ع2 ,ععام21 :(0+1) 1۵۳1 ۳ع3] مل [1زم 1 !اعمطعنل عطا مل دنزه له ۹۵۵ !۸ 0 عسنا 10۳8 معاقص 116110 کجععاحفه واناصعلز توص ععتاآ :(0+4) 7 0۳ ۵1 پرهام 12000 لدمط 10 جاطاوند اعا هس ج انامه 110 اصعصعم هد ملععک :(0+5) 1 33720 7ط 8006 1381 عط۲ ۵160 0۵ 60 1 40 06 کلطا 10۷ 01ع آ 5۵ از ۵۵ ص410 بط 0 صق 70 006 1 حاعتصه‌م5 سامتز طا جا0 ملعط 1۳۵11 1 3006 0 2۳6 301 ۵۵ 5065560 ۷۵۲3 10۳ 5 0 ۴ 001626 55 ع وم نکمم 0۶ اموک۸ :(0+9) 281600 6۵ 16 ان 2 ۵۳ 07 0۳00060 اعناز 7 ۳ ,نامز عطا عمنص ص30 :(0-4) م6 ع5مل 1 گز وصنص 00 ۳۵1۵ رک ,۳6 ۳2056 0 11۷65 ۳15 621 ۷۷6 رکلوصقط ما0 ۳۲5 6۵1 01 ۵00 ۷۷۵ ۱/۵ 00 گز از 601216 ره الم 1:0 17 ما غود امد کم ۵۳ ماطاعل ع عمتسوط که 0۵ع۳۵ ۵۵ 60 :(0-10) (1034 .0 ,(2008) 7102876 هز من که (1987) دمکصنع هه 3۳0۵ ۳۵۵۵ 0عامعفه) ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060  99 3 (2019) ۳200 ک1او 8 1 36:0۳ ۹۲ ,7۵ ,10۳۳۵0۳۵ 1۳328 6 ,310-1163 روط کعزوع 5 ککعصعانام 2 خمسفاو ]1 وصد 00 1۵۶ کعفمموعاه6 عصنلمع 665۳0 :8 م۸ 6 0۴ 6۳1۵۲151011 ۵ 807 54 ۱۵ ۳3۵۷۵] آ۸۵ ]1 3/۵5 2 70 0001018 0711511[ 1۵ 66/0۵71 1116 1116 806 ]1 مامر ع رما 7 512167675 ۳۳061۵105 6 ع 9106 10060۳۵ ۵ 1۵6 ۵ ۳۳۵ نامر 1۷0۱۵ (0675510 ,۸۷11113810655 11330 16۹۹011 9۳۵۱۱۵۲ ]٩ ]2۳۵ ۵ ۶ ۸۵۳۵۵ کاصنط ولنه/کاصنط 508 11015 آمادز 1۵ 110۳ 0۸1 1۱28128 13۵ 21011 و0 ۵ ۵8 7۵ ۳66011600 رز مکصذ نلنقهط مهم ,عصنادو 0 زز ۳ +عاژوطع 1۸۷ 9 200 001006۲ ۷۷/۵۵۳۵۹۵۵۷ ۵۵ 0330+ 15:16 اه ۳۵۵0۱۱۵۰۲۵ 1۲۵۳ 00۳/۱۵۵060

The study analyzed a corpus of 40 emails of requests composed by Vietnamese students to their university lecturers. The study purpose was to identify politeness strategies composed by Vietnamese students using Brown and Levinson’s model and Blum-Kulka, House and Kasper’s framework as guidelines. To obtain the results, a discourse analysis was implemented. The AnConc software was used as a research tool for the study. 40 emails from 80 students were collected and divided into three types of requestive emails: assistance, confirmation and consideration, and recommendation for data analysis. Syntactical and lexical modifiers were examined and politeness markers were identified manually by the assistance of the AnConc software. The results indicated that Vietnamese students often used status-stating, deferent and solidary politeness strategies to approach their professors for personal requests. While using these three strategies, the target students had to use syntactical and lexical devices such as modals, interrogatives, please, and hedges as speech acts or supportive moves to gain their requestive purposes. The study also identified a common pattern that Vietnamese students liked to use the email corpus in the direction of salutation, self-introduction, requests, reasons for request, and thank compliments. The study has pedagogical implications for language teachers and learners; e.g. email writing should be taught to students, especially ESP students as these students do not know the format and the appropriate language they should use in email composition. Language students should also pay attention to the correct formal form and cultural differences when composing requestive emails delivered to their professors.

449144

واژگان کلیدی: قلیانسرا و قهوه‌خانه: عامل دموگرافینک. جرم‌شناسی» گنرایش به جرم» فرصت جرم. ۱ استادیار گروه حقوق» دانشگاه پیام نور 0 8۵11 0 نع ع دص ز 2۳  ۷۲ هو انز من ری نی رل دم ددم وی ۳ ای 7 قهوه‌پزی و قهوه‌نوشی در عصر صفویه به ایران وارد شد. این امر در ابتدا عمومیت نداشت و مختص درباریان و رجال مملکتی بود. به‌تدریج به خارج از دربار» خانه اشراف و عموم مردم راه یافت. اولین قهوه‌خانه در زمان شاه طهماسب و در شهر قزوین پدید آمد و در اصفهان در زمان شاه عباس توسعه یافت. در ابتدا قهوه‌خانه‌ها محل گذران اوقات فراغت رجال حکومتی و ثروتمندان بود. به تدریج با گسترش قهوه‌خانه‌ها مردم عادی نیز برای سپری کردن اوقات فراغشت به این مکان‌ها راه یافتند(قاسمی, ۱۳۸۴: ۱۴). از دوره شاه عباس اول, قهوه‌خانه‌ها رنگ و بوی فرهنگی یافته و شعرا به ارائه سروده‌های خویش می‌پرداختند(آل داود۱۳۷۹۰: ۴۶). یکی از مهم‌ترین آنها قهوه‌خانه جنب دارالشفا است که در زمان شاه طهماسب اول محل رفت و آمد روشنفکران و شعرا و فضلا بوده است(رفیعی مهرآبادای,۱۳۵۲: ۹۹). در آن زمان قهوه‌خانه و قلیانسرا دو مکان متفاوت بود. قهوه‌خانه‌ها محل گردهم آیی شعرا و روشنفکران و قلیان سراها پاتوق لوطیان و بزن بهادرها بود(افشار۱۳۸۶: ۳ قهوه‌خانه‌ها نقش سیاسی نیز داشتند و در غیاب رادیو نقالها به قهوه‌خانه‌ها آمده و خبرهای سیاسی و اجتماعی روز را روایت و از حکومت ها و ستمهایشان به جد و طنز انتقاد می‌کردند. پس از سقوط صفویان و وقوع جنگ و گسترش فقر در دوره حکومت افغانها افشاریه و زندیه از تعداد قهودخائ نها کاس تشن بار روی کار آمسقی سل قاجا ر روهار ای اساکی زود شد(خلعتبری,۴۲:۱۳۸۶). در دوره ناصرالدین شاه برخی قهوه‌خانه‌ها به مکان عرضه مشروب» عربده کشی و منازعه پاتوق معتادان و افیونی‌ها تبدیل شده بود: بتدریج قهوه‌خانه‌ها تحت نظارت حکومت قرار گرفت. کنت دومونت فورت رئیس پلیس تهران فرمانی صادر کرد مبنی بر اجازه فعالیت یک قهوه‌خانه در هر محله در کنار ایجاد یک کتابخانه» یک مسافرخانه ویک ایستگاه پلیس. برهم زنندگان استیت و مزاحمان به:حبس تا ۸توا مر ی نقدی معاح ییا هکم می‌شدند: صاحبان قهوه‌خانه ملزم به گزارش سریع موارد بی‌نظمی و اقدامات خلاف قانون صورت گرفته در محل کارشان گذر ایام نقش و کارکردهای قهوه‌خانه را دگرگون ساخت و مرز میان قهوه‌خانه و قلیانسرا برچیده شد. امروزه در برخی از قهوه‌خانه‌ها و قلیانسراها علاوه بر قهوه و قلیان» مواد مخدر قرص‌های روان گردان و مشروبات الکلی نیز عرضه می‌شود. استعمال مواد مخدر و سکر آور زنگ خطر بالقوه وقوع جرایمی چون قتل» ضرب وجرح و جرایم منافی عفت است. تعداد بیشماری قهوه‌خانه و قلیان‌سرا در مناطق مختلف ایذه به چشم می‌خورد. بسیاری از جوانان برای سرگرمی و گذران اوقات فراشت به استعمال قلیان روی می‌آورند(انصاری مهابادی و فکوری» ۱۳۸۲: ۶۲). قلیان‌سراها ساعات زیادی از شبانه‌روز میزبان خطرآفرین شمار زیادی از نوجوانان و جوانان هستند. بسیاری از این اماکن فاقد مجوز بدون تابلو با ظاهر گیم نت و کافه کنسول و حتی برخی از آنها بصورت زیرزمینی فعالیت کاب رکب مد دنکن ... شام نی اسل دم ند ددم و۳۹۹ (بای ۳) ۳۳۳ می‌کنند.در مصاحبه صورت گرفته با یک مقام آگاه پلیسی» تعداد قلیان‌سراها به صورت تقریبی بین ۰ تا ۱۵۰ باب برآورد شده است. برخی از مدیران و دایرکنندگان این اماکن مجرمین سابقه‌دار هستند و بصورت پراکنده به فروش مواد مخدر در این اماکن می‌پردازند. مجوزهای این اماکن بسیار قدیمی است. برخی از مجوزها در دوره پیش از انقلاب صادر شده و با تصویب قانون جامع کنترل و مبارزه ملی بادخانیات در سال ۰۱۳۸۵ لغو و فاقد اعتبار گردیده است. در زمینه نظارت بر قلیان‌خانه‌ها قانونی مستقل تصویب نشده است و به قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات استناد می‌شود. به موجب قانون نامبرده هر گونه تبلیغ, تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات و عرضه دخانیات در اماکن عمومی ممنوع است. تنها افراد دارای پروانه فروش, مجوز عرضه مواد دخانی را داشته و توزیع فرآورده‌های دخانی از سوی اشتقاص,فاقدپروانه ممتوع می‌باشد. .یه موچب آیین ناه اناکن عمومی مصوب 41۳۶۳ فیز کلیه اساگن به موجب این قانون» قهوه‌خانه و قلیان‌سراها نیز در زمره اماکن عمومی قرار می‌گیرند. همچنین, تموجب آنین‌نانه اجرایی قانون جایع کترل و فباررد باادقانیات مورغ ۱۳۸۶/۷/۱ هر رسای خقظ سلامت عمومی به‌ویژه محافظت در مقابل استنشاق تحمیلی دود محصولات دخانی, استعمال این مواد در اماکن عمومی ممنوع شده است با استناد به مواد نامبرده عرضه دخانیات در قهوه‌خانه و قلیان‌سراها ممنوع است و مسئولیت اجرای ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی بعهده مدیران. کارفرمایان و یا متصدیان اماکن نامبرده است. افراد نامبرده موظفند تابلوهای هشداردهنده ممنوعیت مصرف محصولات دخانی را در نقاط مناسب وادر معرض دید عموم تسه ماه یاه وزیران در سال ۱۳۹۰ شمسی بنابه درخواست اتحادیه قهوه‌خانه داران بااصدور مصوبه قهوه‌خانه‌ها را از فهرست اماکن عمومی خارج ساخت. اما به‌دنبال شکایت جمعیت مبارزه با ,دخانیات به دیوان عدالت اداری هدف اصلی این مقاله بررسی نقش قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها در ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و قرصیت جرم آست.,عامل سحیط در بررسیگ: کب ۹ کی گرای جایگاه مهمی استه رفتار سای اعم از مجرمانه و غیرمجرمانه در بستر جغرافیایی نمود پیدا می‌کند و عوامل محیطی با ایجاد انگیزه و قصد.» بر رفتارهای انسانی اثرگذار خواهد بود. بنابراین» پرداختن به موضوع مکان در بررسی‌های جرم‌شناختی و بزه دیده شناختی اهمیت ویزژه‌ای دارد. جرم پدیده‌ای اجتماعی و متاثر از عناصر زمان. مکای امسشزکی‌نیا: ۰۱۳۷۳ ۴۶۹ و احمدی و همکاران۱۳۹۴ ۴۸). زابطه میارگکان و جرم در سال ۳ سعیلادی توس کری و سپس اد کنله ی ردو یلم ۱۸۴۶ سطرم شت اسا بوداختن بنه  ۳۷/۴ 2 نم ری طبض دیزی اسالبازدم؛ دوم ارو ز مان ۱۳۹ ال مکان به عنوان واحد خرد تاثیرگذار بر وقوع جرم عمری بیش از چند دهه ندارد. تدادی از اماکن با توجه به ساختار فیزیکی» ویژگی‌های فرهنگی, اجتماعی و اقتصادی مراجعه‌کنندگان و اداره‌کنندگان قابلیت فراهم‌سازی فرصتهای ارتکاب جرم و رفتار نابهنجار را دارا هستند.(2004:197, 1/]۵2820) نظریه‌های جرم‌شناسی محیطی, «مکان» را واحد جغرافیایی می‌دانند که دارای حد و مرز کاربری, نظارت و انذازه بوده و محل تلاقی سجرم و یزه دیده اوسقه, قلیانسراها و قپووغانه‌ها اماکنی با گازبری تفریحی می‌باشند. برخی از مکان‌ها می‌توانند با ویژگی‌های خاص خود بستر ساز فرصتهای جرم و گرایش‌های مجرمانه گردند. مالکان و اداره کنندگان اماکن نامبرده نیز قادرند با مدیریت صحیح و مسئولانه فرصتهای جرم را کاهش دهند. (ولش و فارینگتون, ۱۳۹۴: ۱۰۴۵۵۰۴۵۶ ۴۰و۴۱۱). «گرایش» تمایل اکتسابی است که بوسیله, مشاهدات. تجربیات. نقش‌های اجتماعی و هنجارهای اجتماعی یا گروهی ایجاد می‌گردد. «فرصت جرم» کلیه شرایطی است که می‌تواند نرخ ارتکاب جرایم و در نتیجه نرخ بزه دیدگی و بزهکاری افراد را افزایش دهد. این شرایط مشتمل بر ویژگی‌های فردی, اجتماعی و افعال صورت گرفته توسط افراد حاضر در اماکن می‌باشد. مراجعه کنندگان به این اماکن در معرض خطر بزه دیدگی و بزهکاری هستند. حضور در اماکنی که مشروبات و مواد مخدر عرضه می‌شود. به خودی خود خطرآفرین است. تشویق يا تشجیع شدن به استعمال مواد مخدر و تداوم آن دارای قابلیت ایجاد اعتیاد در افراد است. بدنبال آن, میزان بزه دیدگی و بزهکاری احتمالی فرد افزایش می‌یابد. تحقیقات بیشماری بیانگر بزهکاری و بزه‌دیدگی افراد دارای اعتیاد است. در این مقاله دو پرسش اساسی مطرح نده,اسفت: ۱یا یساقلّیانسرا و قهوه‌خانه‌ها ایجاد‌کنندگان بالقوه گرایش به ارتکاب جرم و فرصت جرم هستند؟ قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها چگونه بر ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصت جرم اثرگذار هستند؟:پاشخ‌های ابتدایی به سئوال ها دو فرضیه است: ۱- به نظر می‌رسد قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها در ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصتهای جرم به‌صورت بالقوه نقش آفرین هستند و ۲- به نظر می‌رسد فعالیت‌های انجام گرفته در قلیانسراها در کنار حضور ترکیب سنی جمعیت دارای عوامل فردی و محیطی خاص موثر برایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصت جرم باشد. بررسی درستی يا نادرستی فرضیات نیازمند پرداختن به موضوعات پیش رو است. قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها چه چیزی را در معرض تماشای مرجعه کنندگان قرار می‌دهند. مراجعه‌کنندگان به این اماکن در چه زمینه‌ای تجربه کسب می‌کنند و هنجارهای آنان چیست. خصوصیت. موقعیت و محرک‌های پرریسک ایجادکننده فرصت جرم در این اماکن کدام است. اداره‌کنندگان و مدیران این اماکن چه ویژگی‌هایی دارند. پاسخگویی به سوالها و راستی‌آزمایی فرضیه‌ها مستلزم بررسی ویژگی‌های مراجعه کنندگان به قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها است. درجهت شفاف‌سازی موضوع ابتدا به بیان پیشینه و مبانی نظری پرداخته شده و بدنبال آن روش‌شناسی تحقیق, محدوده مورد مطالعه و یافته‌های توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد.  کر پا لبم وگن .۰ نی ال دم ددم وان ۳ ای 7 ۳۷۵ تاکنون پژوهشی در رابطه با نقش قلیانسراهاو قهوه‌خانه‌ها در ارتکاب جرم صورت نگرفته و در نوع خود بدیع می‌باشد. بیشتر پژوهش‌های صورت گرفته به موضوع علل گرایش و استعمال مواد مخدر و قلیان پرداخته‌اند. در پژوهش پهلوان‌زاده و همکاران با موضوع علل گرایش به مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان علوم پزشکی تهران» مهم‌ترین عامل گرایش دانشجویان» تفریح و سرگرمی اعلام شده است(پهلوان‌زاده» رضاخانی مقدم» ۱۳۹۱: ۱۹-۱۰). پژوهش صورت گرفته توسط هینز در سال ۱۳۹۲ با عنوان؛ بررسی جامع کشیدن قلیان در میان دانشجویان, بیانگر محبوبیت بیشتر قلیان نسبت به سیگار در میان دانشجویان بوده است.(2751-276 :۳10102,2013) افراسیابی و امیر محمدی در مطالعه کیفی مصرف قلیان در میان پسران جوان شهر جیرفت دلایل و زمینه‌های اجتماعی مصرف قلیان پرداخته است(افراسیابی» امیرمحمدی,۱۳۹۷: ۸۰-۶۵ علیوردی‌نیا و یونسی در تحقیق با موضوع تاثیر میزان خودکنترلی بر ارتکاب جرم در میان دانشجویان» میزان خودکنترلی پایین را در مصرف سیگار قلیان و مواد دخانی دیگر موّثر دانسته است (علیوردی‌نیا یونسی,۱۳۹۳: ۳٩). عدم دسترسی به آمار دقیق و پرونده‌های موجود از دشواری‌های تحقیق است. مراجعه به دفتر ثبت کل دادگستری ایذه بیانگر ثبت ۷۸ پرونده با موضوع عرضه غیر مجاز مواددخانی و بررسی پروتذه‌های ش۱۰۰۱ کیفری آبند(سالن‌های 0۸51۳ خی جاکی از وجوه سور سنه فطرهورونند شامل موضوعاتی از جمله عرضه دخانیات غیرمجاز دایرکردن مراکز فساد ضرب و جرح, توهین, تمردو حمل مشروبات الکلی دست‌ساز حمل مواد مخدر شکستن يا محو کردن پلمپ قلیان‌سراها یا قهوه‌خانه‌های غیر مجاز است. وجود ابهامات قانونی, یافته‌های پژوهشگر مبنی بر انجام اقدامات مجرمانه در مکان‌های نامبرده و اهمیت مقابله با جرم؛ پیشگیری از جرم و حمایت از شهروندان نشان دهنده اهمیت پرداختن به این موضوع است. نتایج بدست آمده از.این تحقیق قابلیت کاربردی برای جرم‌شناسان» نیروی انتظامی, قوه قضاییه, قوه مقننه و پژوهشگران علوم اجتماعی خواهد داشت. گرایش به ارتکاب جرم ريشه در مشاهده, تجربه, یادگیری و پذیرش ناهنجارها دارد. در بررسی نقش قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها در ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصت‌های جرم» توجه به مواردی از جمله ویژگی‌های فردی, پیوندهای خانوادگی» اوقات فراغت. رابطه با دوستان» بزهکاری آنان و مدت زمان حضور در گروه دوستان, مداخله‌گر و تسهیل‌گرها و موانع ضروری است. در این راستا کارآمدترین و نزدیک‌ترین نظریه‌های جرم‌شناسی مرتبط با هدف موضوع عبارتند از: نظریه فرصت جرم» فعالیت  در 2 نم ری طبض دیزی اسالبازدم؛ دوم ارو ز مان ۱۳۹ ال نظریه فرصت جرم. طیف گسترده‌ای از نظریه‌های جرم‌شناسی از جمله فعالیت روزمره الگوی جرم و انتخاب عقلانی را دربرمی گیرد. این نظریه تأکید بر دو عنصر زمان و مکان دارد. این عناصر به اندازه‌ای حایز اهمیت است که در مناطق جرم خیز نیز برخی از روزها و ساعات هفته نرخ جرایم را تغییر از منظر مجرم و مهاجم چهار عامل ارزش(۷۵1136) ۰ ایستایی(1367118) » در معرض دید بودن (۷19(01117) و دسترسی(2۳6685) بر خطر طعمه واقع شدن تاثیر گذار است 1۵1606) (12716,1998:0.5». در پژوهش انجام شده توسط فلسون و کلارک در مرکز پژوهش واحد سیاست‌گذاری و کاهش جرم لندن درباره موضوع فرصتهای جرم» به نتایج ده گانه دست یافتند. برخی از این نتایج عبارتند از: نقش داشتن فرصت در وقوع تمام جرایم» عدم تعمیم فرصت‌های وقوع یک جرم به سایر جرایم» توزیع متفاوت تقارن زمانی و مکانی فرصت جرم در مکان‌های مختلف و وابستگی فرصت‌های جرم به فعالیت‌های روزمره.(1010,0.9)به عبارت دیگر این نظریه با توجه به تاثیر شرایط زمینه‌ساز وقوع جرم و عوامل بازدارنده» افزایش و کاهش فرصت‌های ارتکاب جرم را در رابطه مستقیم این نظریه عموما به کوهن و فلسون نسبت داذهمی‌شود. کوهن با ترکیب نظریه معاشرت‌های افتراقی ساترلند و کنترل اجتماعی هیرشی» چارچوبی نظری ایجاد نمود تا بر موضوع با اهمیت چگونگی اثرگذاری تعاملات با همسالان بر افراد تاکید نماید. (164 :011188:7609,2013) این نظریه بیشتر بر رویدادهای مجرمانه با توجه به فعالیت روزمره تمرکز داشته و توجه اندکی.به وضعیت‌های ذهنی و پیشینه مجرمان دارد. (بیات و همکاران,,۱۳۸۷: (ع) به طور کلی فعالیت روزمره بر تلاقی زمانی و مکانی سه عامل بزهکار احتمالی تحریک شده (مجرم با انگیزه) 3/0107۷2160 +6 هلآ ۸ ) (۵6۲ع011 ,آماج بزه مناسب (]18786 2016ازبا5 ۸) و فقدان محافظ کارآمد (نگهبان) برای جلوگیری از وقوع جرم تاکید دارد. (8/2703161,2010:415) این سه عامل» ارتکاب جرم را تسهیل, ایمن و نافع می‌سازد.(87270۳827,1995:5 6۶ ۵00 83720۳80) در این نظریه» مفهوم هدف مناسب دربرگیرنده ویژگی‌های مرئی بودن و قابلیت دسترسی (وینفری» ۱۳۸۸: ۷۸ فقدان کنترلگر جذابیت و هم‌جواری است. کوهن و فلسون جرم را رویدادی متاثر از تلاقی سه عنصر زمان؛ مکان و آماج مجرمانه ویژه می‌دانند (81[167,2009:279) . می‌توان نتیجه گرفت بانیان نظریه فعالیت روزمره با تمرکز بر ابعاد گوناگون محیط اجتماعی و فعالیت روزمره» الگوی بوم شناختی از جرم ارائه کرده‌اند (۸/11۳0,2014) تا جنبه‌های زمانی رفتار انسانی را در محیط اجتماعی مورد بررسی قرار  کل ار گاببم ددل رگن ۰ نی ال دم ددم وان ۳ ای 7 ۷۷ دهند. آن چه در اين الگو دارای اهمیت است متغیرهای فرکانس» سرعت و زمان است. فرکانس» تکرار طبیعی واقعه؛ سرعت » شمار وقایع در واحد زمان و زمان به مفهوم هم زمانی و تلاقی رفتار در محیط است.(۵1367,1979:590)) گسترش فعالیتهای دور از خانه و گذراندن زمان فزاینده در میان همسالان بر افزایش نرخ جرایم تاثیرگذار خواهد بود. در سال ۹۸۶ (فلسون با ترکیب نظریه کنترل اجتماعی و فرصت جرم به ارایه مفهوم «کنترل گر» اقدام می‌نماید. او کنترل‌گرها را قیود اجتماعی هیرشی معرفی می‌کند. «کنترل گر» شرط ضروری برای اعمال کنترل اجتماعی غیر رسمی است. انسان در صورت فقدان پیوند و وابستگی به دیگران, پایبندی به تعهدات اجتماعی, شرکت در فعالیت های مشروع و قانونی و اعتقاد به قوانین جامعه فاقد کنترل‌گر خواهد بود و کنترل اجتماعی غیر رسمی را ناممکن خواهد ساخت.(1:11067,2011:182" 1۳۲01)8:51000216). برای ارایه مدل جامع تر فعالیت روزمره می‌توان سه عامل دیگر را مطرح نمود و مدل سه وجهی دوگانه ارایه کرد. در این مدل شش عامل هدف ایزه دیده, نگهبان. مکان» مدیر مهاجم/مجرم و و کنترل‌گر مجرم مورد توجه قرار این نظریه در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط تراویس هیرشی ارائه شد. به باور او وجود پیوند عاطفی میان انسان‌های متعارف مانع از ایجاد گرایش به ارتکاب جرم خواهد شد. این نظریه برخلاف نظریه آنومی دورکیم که پیوند اجتماعی را مورد توجه:قرار داده است» در سطح میان فردی مطرح می‌شود کنترل اجتماعی به بافتی که پیوندهای اجتماعی درون؛آن ایجاد می‌شود توجه ناچیزی دارد.(127/716,2001:1021آ)دیدگاه نظارت اجتماعی بر این عقیده است که افراد اصولا دارای قابلیت زندگی بهنجار و نابهنجار اجتماعی را دارند. این جامعه است که تلاش دارد هنجارهایش را بر فرد تحمیل کند (ممتاز ۳۰:۱۳۸۱.(). در ایستق نظریگه «پیونید»/متش‌کل از چهار عنصر: باور (۳61161) است (ممتاز ۱۳۸۱: ۰ ۱۲). به باور هیرشی چهار عنصر پیوند موثر در پیشگیری از وابستگی به مفهوم رابطه عاطفی و وود حساسیت میان اعضا گروه‌های اجتماعی است. در اين نظریه, میان وابستگی به دیگران و درونی سازی هنجارها رابطه مستقیم وجود دارد. وابستگی قوی با دوستان سیگاری منجر به افزایش گرایش به کشیدن سیگار می‌شده و سیگاری بودن بهترین دوست منجر به ۸ مهم مرمان ی و من ری روما حون‌لیفری | سالبازدم» دوم بامرومآن ۱۳۹۹ دما ۲۲) شروع سیگار کشیدن می‌شود.(6:11669,2013:0.165 0۵138 7). افراد بزرگسال در صورتی‌که دوست بزهکارداشته و مدت زمان زیادی را با او سپری نمایند» نرخ بزهکاری آنها را افزایش می‌فه 1309 902005 میران واسنگی رامی‌توان بر اساس سیارغای سطم نظارتی والدین» کیفیت ارتباط میان والدین و فرزند و دیدگاه فرد نسبت به مدرسه و اولیا مدرسه برآورد کرد(وینفری»۱۳۸۸: ۲۷۸). تأکید هیرشی بر استفاده از مفهوم وابستگی به جای مفهوم درونی‌سازی است زیرا وابستگی جدای از رفتار انحراف‌آمیز و به تنهایی قابل اندازه‌گیری است ولی درونی‌سازی تعهد » بیانگر تعلق فرد به هنجارهای متعارف و قواعد بوده و نگرش و جهت‌گیری‌های او را نمایان می‌سازد. فرد با پیدایش انگیزه مجرمانه» خطرات از دست دادن سرمایه‌های مکتسبه از رفتار متعارف و احترام به قانون را برآورد می کند. سرمایه اجتماعی بیشتر بیانگر میان بالای تعهد فرد است. سرمایه اجتماعی بسن امه فرد را به هم نوایی بیشتر با ارزشهای جامعه در جهت کسب سرمایه بیشتر ترغیب و امیدوار می‌سازد در حالیکه. فرد معارض با هنجارها و قوانین نگران از دست دادن سرمایه‌ای مشارکت. به معنای میزان حضور و شرکت فرد در فعالیت‌های هنجار اجتماعی و مدت زمانی است که به این فعالیت‌های روزانه اختصاص می‌پیابد: (ستوده8:۱۳۹۶۰۱۳۹ 20916110,2010,4 ) هیرشی, اقدام و دخالت داشتن در فعالیت‌های متعارف را:مانع از گرایش به رفتار نابهنجار و مجرمانه و موجب کاهش فرصتهای جرم می‌داند. این نظریه زمینه ساز اهمیت یافتن اوقات فراغت و فعالیت‌های تفریحی مثبت نوجوانان و جوانان شد(1127016,2001:1035). از ایراداتی که به عنصر مشارکت وارد شده است این است که گردهم آیی افراد برای مشارکت در یک فعالیت بدون حضور ناظر می‌تواند در فراهم آمدن پذیرش و باور به وجودسیستم ارزشی و اخلاقی مشترک در جامعه و التزام به آن؛ از موانع دیگر در برابر اتختراف و ارتگاب جرم است. از #بلافی انوا مالیا احفل را بر همه چیز منقدم ندانسته و میزان باور را امری متغیر می‌داند. به باور او رفتار مجرمانه و انحراف زمانی نمود می‌یابد که فرد اهمیت کمتری برای باورهای اخلاقی و ارزش‌های متعارف قایل می‌شود. بر مبنای این نظریه هرچه افراد کمتر کاب رکب مد دنکن ... شام نی اسل دم ند ددم و۳۹۹ (بای ۳) ۳۳۹ وابسته, متعهد. اقدام کننده و باورمند باشند.پیوند آنها با جامعه سست‌تر و احتمال رفتارهای نابهنجار ۱ ۵. نظریه پیوند افتراقی پا معاشرتهای ترجیحی ساترلند(99060121007ه 21 ع1(1167) ادوین. ال. ساترلند با طرح این نظریه به تبیین روند تبدیل فرد همنوا با ارزش‌های جامعه به فرد غیرهمنوا مي‌پردازد. فرایند پادگیری رفتار مجرمانه با ارتباط متقابل با گروههای معارض با جامعه و بویژه همسالان و پذیرش ارزشهای گروه صورت خواهد گرفت. (گیدنز:۱۳۷۴: ۴۵). به باور او کلیه رفتارهای انسانی با هدف تضمین جایگاه اقتصادی و فردی انجام می‌شود. گزینش روشهای مجرمانه یا غیر مجرمانه در جهت دست‌یابی به این اهداف, بر اساس پیوند و یادگیری افتراقی صورت خواهد گرفت. بر اساس اصل تدافعی افتراقی گرایش‌ها و اقدامات قانون ستیز در مقابل اقدامات مطیع قانون غلبه می‌یابد. این غلبه و تدافع افتراقی تحت تاثیر متغیرهای فراوانی و تناوب و مدت و دوره است. رفتار مجرمانه متاثر از اقتدار و تداعی‌های مجرمانه است. اقتدار درب رگیرنده مولفه‌های فراوانی» مدت. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش عامل دموگرافیک قلیان‌سرا و قهزم‌غانه‌ها در ایجاد گرایش به گم ریظم چم پردازد. جامعه آماری تخقیق خاضر شامل افراد مراجعه کننده به قلیان‌نسراها؛و قهّوّه‌خانه‌ها در ال ۱۳۹۸۱۳۹۷ و حجم نموته ۲۰۰ محدوده مورد مطالعه ایذه از شهرستان‌های بختیاری و از توابع استان خوزستان بوده و در شمال شرق آن قرار دارد. جمعیت شهرستان ایذه طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۰۱۳۹۵ پرسشنامه دربرگیرنده سوال‌های بسته و در دو بخش تنظیم گردیده و شامل مشخصات جمعیت‌شناختی پاسخ دهندگان و گویه‌های مربوط به فرضیات تحقیق شامل اطلاعات مراجعه‌کنندگان از جمله گروه سنی» میزان تحصیل, رابطه با والدین و دوستان» اشتغال یا بیکاری, میزان درآمد» سابقه ارتکاب جرم استعمال مواد مخدر و چگونگی آشنایی با مواد است. راستی‌آزمایی فرضیات با بهره‌گیری از نزدیک ترین و کارآمدترین نظریه‌های موجود جرم‌شناسی» پرسشنامه‌ای با پایایی و روایی مطلوب تهیه شده است. میزان آلفای کرونباخ بدست آمده پرسشنامه بالاتر از ۷۶/ «و نشان‌دهنده پایایی مطلوب: است. داد هاممایزسگانه‌های لکمیل ا#ظ با روشهای آشاری همبستگی دو متغیری» همبستگی جزئی, تحلیل واریانس و ] مستقل, داده‌های پرسشنامه‌های تکمیل شده مورد ۳ مهد مرمان ی و من ری رام رن نی اسال دم ده ددم رصن ۱۳۹ دبای 0۲۲ نجزیدی یلیل زار گرفنه سک تجزیه و قلیل قاکم‌ها با تکتیک‌های آماری قمستگی فومتکیری: هیستگی جزتی: قطلیل «ارباشی و۲ سققل از طریق نرم اقزار 8888 آنجام شده اسمه یافته‌های پژوهش در دو قسمت توصیفی و تحلیلی به شرح ذیل ارایه می‌گردد: با توجه به جدول فوق» از مجموع ۲۰۰ پاسخ دهنده ۵۰ نفر در گروه سنی ۲۰-۱۵ سال»۷۰ نفر در گروه سنی ۲۵-۲۰ سال»۶۰ نفر در گرّوه سنی ۲۰-۲۵ سالق و ۲۰ نفر در گروه ستی ۳۵-۲۳۰ سال بوده‌اند. بیشترین گروه سنی مراجع کننده به‌اقلیانسراها در گروه سنی ۲۰-۲۵ سال و کمترین با توجه به جدول از مجموع ۲۰۰مراجع کننده ۱۰۰۰ نفر ابیکار, ۲۰ نفر کارگر, ۲۲ نفر دانش آموز یا دانشجو و ۴۸ نفر شغل آزاد داشته‌اند. بیشترین تعداد مراجع کننده را افراد بیکار و کمترین رل با کاب رم ماکان .... شم نی ال زوم نم دددم تو م۳۹ ی .اس ۳۸ درآمد بین ۱ تا ۳ میلیون ۳۲ ۱۶/۰ درامدی ندارم از مجموع ۲۰۰ نفر مراجع کننده, ۱۱۰ نفر فاقد درآمد» ۳۲ نفر بین ۱تا۳ میلیون تومان» ۱۴ نفر بین ۵۰۰ تا ۱ میلیون و ۴۴ نفر زیر ۵۰۰ هزار تومان درآمد ماهانه داشته‌اند. با توجه به جدول, از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیانسراهای شهرستان ایذه ۱۲۰ نفر بیشتر اوقات را بیرون از خانه سپری می‌کنند. ۳۰ نفر مورد کم توجهی,و بی‌تفاوتی پدر و مادرشان واقع شده و ۲۰ نفر نیز رفتار خشونت بار والدینشان را تجربه کرده و ۳۰ نفر نیز مورد محبت والدین‌شان ۷۲ هم مرمان ی و من ری رام رن نی اسال دم ده ددم رصن ۱۳۹ دبای 0۲۲ از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه ۸۰ نفر نسبت به پدر و مادرشان کم توجه و حتی بی‌توجه هستند. ۵۰ نفر مدت کمی را در خانه سپری می‌کنند. ۳۰ نفر با والدین با خشونت و سخت‌گیری رفتار می‌کنند و ۴۰ نفر باقیمانده رفتار بسیار محبت‌آمیزی با والدین خود با توجه به جدول شماره ۴ از بین ۲۰۰ نفر مراجعه‌کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه ۱۱۰ نفر از آنان اکثر اوقات فراغت خود را به همراه دوستان‌شان به قهوه‌خانه‌ها می‌روند. ۵۰ نفر در اوقات فراغت خود می‌خوابند. ۲۰ نفر به باشگاه‌های ورزشی رفته و ۱۰ نفر به دلیل علاقه شخصی مطالعه اوقات فراغت زیاد بوده کمت ۲۹ علاقه دارم با دوستان با توجه به جدول شماره 4۵ از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان سراها و قهوه‌خانه‌های شهرستان ایذه ۹۶ نفر بسیارعلاقه مندند تا به همراه دوستان شان اوقات فراغت خود را در قهوه‌خانه‌ها و قلیان‌سراها بگذرانند. ۶۰ انفز از کمتر شدان آزمان حضوز دز این مکان‌ها خبر داده و۱۸ نفر میزان علاقه خود را متوسط اعلام نموده‌اند. ۲۶ نفر نیز میزان حضورشان در این مکان‌ها کم است. رل با کاب رم رنه شام نی اسل دم ند ددم و۳۹۹ (بای ۳) ۳۸۳ با توجه به جدول شماره ۶ از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه ۱۱۴ نفر شاهد وقوع ضرب و جرح در این مکان‌ها بوده‌اند. ۶۰ نفر وقوع درگیری در این اماکن را شاهد نبوده‌اند. ۲۶ نفر نیز اطلاعی راجع به این موضوع نداشتند. با توجه به جدول شماه ۷ از.بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه» ۱۲۰ نفر از آنها اولین بار در قلیان‌سراها نسبت به استعمال قلیان اقدام کرده‌اند.۸۰ نفر دیگر هم مکان ۴ هم مرمان ی و من ری رروشام حون یی سل دم نا دوم رصن ۱۳۹۹ بای ۳۲) با توجه به جدول شماره ۸ از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخ دهنده۱۸۰ نفر در قلیان‌سرا ها به همراه دوستان و۱۰ نفر خارج از محیط خانه و ۱۰ نفر در خانه دخانیات استعمال می‌کردند. با توجه به جدول فوق» از بین ۲۰۰ نفر مراجعه کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه» ۱۸۰ نفر از آنان در قلیان‌سراها مواد مخدر هم مصرف کرده‌اند و ۲۰ نفر مخدر استعمال نکرده‌اند. ۱۰۰ نفر به میزان کم ۷۰ نفر مقدار متوسط ۱۰ نفر به مقدار زیاد مواد مخدر استعمال کرده‌اند. باتوجه به جدول از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان‌شراهای شهرستان ایذه ۱۲۰ نفر از آنان حضور در قهوه‌خانه‌ها و قلیان‌سراها به همراه دوستان را خود را عامل آشنایی با دخانیات و مواد مخدر عنوان کردند. ۴۰ نفر از این موضوع بی‌اطلاع بودند. ۳۰ نفر وجود فرد مصرف‌کننده درخانه و رل با کاب رم رنه شام نی اسل دم ند ددم و۳۹۹ (بای ۳) ۳۸۵ ۳-وجود دوستان فروشنده مواد یا مشروبات الکلی و چگونگی آشنایی از بین ۲۰۰ نفر مراجع کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه» ۱۸۰ نفر از آنان رابطه دوستی با فروشنده مواد مخدر یا مشروبات الکلی داشته‌اند. آشنایی ۱۰۸ نفر در قلیانسراها ۴۸ نفر از طریق دوستان و ۲۴ نفر در پارک صورت گرفته است. ۲۰ نفر نیز فاقد دوست فروشنده مواد یا مشروبات از بین ۲۰۰ نفر مراجعه کننده به قلیاق سراهای شهرستان ایذه» ۱۲۸ نفردارای سابقه ارتکاب جرم و ۷۲ نفر فاقد سابقه بوده اند. ۶۰انفر سابقه تکرار جرم:اندک » ۴۰ نفر سابقه تکرار جرم زیاد ۶ هم مرمان ی و من ری رام رن نی اسال دم ده ددم رصن ۱۳۹ دبای 0۲۲ از بین ۲۰۰ نفر مراجعه کننده به قلیان‌سراهای شهرستان ایذه۱۶۶ نفر جرم را در مکان‌های عمومی (۹۰ نفر در قلیانسرا و ۷۰ نفر در محیط آموزشی) و توسط دوستان آموخته‌اند. ۲۲ نفر در خانه ارتکاب جرم و انحراف را آموخته‌اند. ۱۲ نفر فاقد این تجربه بوده‌اند. بدتظر می‌رسد مشخصات فیزیکی و ساختماتی» وجود آهداف جذاپ برای مجرماق و رده فرهنگ بزهکاری در قلیان‌سراها و قهوه‌خانه‌ها مور بر گرایش به ارتکاب جرم و ایجاد فرصت‌های نتایج شاخص موّثر از طریق تأثیر مکان قلیان‌سرا و وجود اهداف جذاب برای مجرمان و خرده فرهنگ بزهکاری در قلیان‌سراها در ارتکاب و تکرار جرایم و رتبه‌بندی آنها در جدول شماره ( ۱-۴) بسانت فییکن ,ورماختماتی ۲ ۴ ]| ۰۸۷۱۴ ۱۵,۵ ۱۹۹ 1 عرقنه واتروشن خخانیات یر ۱ ۲ ۴ ۴۱ ۸۹ ۱۳۳ ۱۹۹ داده‌های جدول فوق نشان میدهد که :در سطح معناداری:۵*/* چون مقدار 1 در کل گویه‌ها معنادار است و میانگین نظری از میانگیّن تجربی کوچکتر است. لذا می‌توان چنین استنباط کرد که تمامی شاخص‌ها در افزایش گرایش به:ازتکاب چنرم"و فرصتهای آن در قلیان سراها تأثیر ۳ ۳. ۳. به نظر می‌رسد حضور نوجوانان و جوانان در قلیان‌سراها موّثر در گرایش به ارتکاب و تکرار گرایش به ارتکاب و تکرار چرم | تعداد نمونه ۳-6 ار با کاب مد واحرننهکان ۰ شام نی اسال دم دوم روز ۳۹۹ دا ۸۷ میزان ۳-۷2116 پایین‌تر از ۰/۰۵ بیانگر رابطه معنادار میان دو متغیر می‌باشد. در نتیجه» میان حضور نوجوانان و جوانان در قلیان‌سراها و گرایش به ارتکاب جرم رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه افزایش میزان حضور نوجوانان و جوانان در قلیان‌سراها موثر بر افزایش گرایش به ۳ ۳ ۳۴. به نظر می‌رسد وابستگی به والدین و خانواده در گرایش افراد شهرستان ایذه به قلیان و گرایش به مصرف قلیان و ارتکاب جرم | تعداد نمونه | 3-۷81106 میزان 3-۷2[116 پایین‌تر از ۰/۰۵ » بیانگر رابطه معنادار میان دو متغیر است. در نتیجه» میان وابستگی به والدین و اعضای خانواده و گرایش به مصرف قلیان و ارتکاب جرم رابطه معنادار معکوس وجود دارد. در نتیجه» افزایش میزان وابستگی به والدین و اعضای خانواده موثر بر کاهش میزان گرایش به مصرف قلیان و ارتکاب جرم است. بنابراین فرضیه تحقیق تایید می‌گردد. ۳. ۳. ۴. بررسی رابطه بیکاری و مراجعه به قلیان‌سراها میزان ۳-۷2116 پایین‌تر از ۰/۰۵ بیانگر وجود رابطه معنادار میان دو متغیر است. بنابراین بین متغیر مراجعه به قلیان‌سراها و متغیر بیکاری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه» با ۳ ۳. ۵. بررسی رابطه افزایش بی‌رویه قلیان‌سراها و قهوه‌خانه‌ها در سطح شهرستان ایذه و افزایش ۸ هم مرمان ی و من ری روما حون‌لیفری | سالبازدم» دوم بامرومآن ۱۳۹۹ دما ۲۲) میزان ۳-۷2[116 پایین‌تر از ۰/۰۵ بیانگر رابطه معنادار میان دو متغیر است. بنابراین» بین افزایش بی‌رویه قلیان‌سراها و قهوه‌خانه‌ها و مراجعه به قلیان‌سراها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه» افزایش بی‌رویه قلیان‌سراها و قهوه‌خانه‌ها . مقدار مراجعه به قلیان‌سراها افزایش ۳ ۳. ۶. بررسی رابطه تعداد قهوه‌خانه‌ها و قلیان‌سراها بر ارتکاب و تکرار جرم جوانان در شهرستان میزان 3-۷8106 پایین‌تر از ۰/۰۵ بیانگر رابطه معنادار میان دو متغیر می‌باشد. بنابراین» میان متغیر بین تعداد قلیانخانه‌ها و ارتکاب و جرم رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه با ۴ بحث: باتوجه به یافته‌های تحقیق و در پرتو نظریات جرم‌شناسی نامبرده می‌توان به تحلیل نقش قلیانسراها در ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصتهای جرم پرداخت. نظریه فعالیت روزمره بر تلاقی زمانی و مکانی سه عامل مجرم با انگیزه ماج مناسب.و فقدان نگهبان کارآمد تاکید دارد. متخلفان و مجرمان با انگیزه با محاسبه سود؛و زیان ناشی از ارتکاب جرم و به حداقل رساندن میزان خطر اقدام به ارتکاب جرم می‌نمایند. بنابراین» وجود آماچ‌های مناسب و در دسترس و فقدان نگهبان کارآمد منجر به افزایش گرایش به:ارتکاب جرم و ایجاد فرصت جرم می‌شود. زنجیره عناصر مجرم بالقوه, هدف مناسب و فقدان نگهبان در نظریه فعالیّت روزمره در قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها از زوایای گوناگون قابل مشاهده است‌لسباای اقلا هام ابنم فاقگامجوز است و بضورت پنهانی و زیرزمینی فعالیت می‌کنند. ۷۸ پرونده با موضوع عرضه مواد مخدر و شصت و سهفقره پرونده شامل موضوعات, دایرکردن مراکز فساد» ضرب و جرح» توهین» تمردو حمل مشروبات الکلی دست ساز, حمل مواد مخدر شکستن يا محو کردن پلمپ قلیان‌سراها يا قهوه‌خانه‌های غیر مجاز است. در این اماکن نیروی کنترل گر رسمی و غیررسمی حضور ندارد. در بسیاری از قلیانسراها مواد مخدر و مشروبات الکلی توزیع می‌شود. برخی از مدیران و دایر کنندگان این اماکن دارای سابقه ارتکاب جرم هستند. این مدیران و اداره‌کنندگان به طور هم‌زمان نقش دوگانه ی مجرمان انگیزه دار و نگهبان ناکارآمد و فاسد را ایفا می‌کنند. این دوگانگی خطر افشا جرم ودستگیری را به شدت کاسته و بر فرصت‌های ارتکاب جرایم می‌افزاید. جوانان بیکار و فاقد درآمد. جدا شده از هنجارهای خانوادگی و  کر با کاب ما ونان بش ع نی رل زوم ام من ۳۹ ال ۳۸۹ اجتماعی درصد بالایی از مراجعه‌کنندگان به قلیانسراهای ایذهآماج مناسبی برای ارتکاب جرم و نداوم چرخه بوهگار یرد دید سک رسه‌های صسیطی از جسله عکان‌های رفظاو آسه‌واقیع فعالیتی‌های فرد بر گرایش به ارتکاب جرم و احتمال وقوع جرم اثرگذار است. عواملی از قبیل رهایی از قیدو بندهای اجتماعی, فقدان کنترل‌گر غیر رسمی» وجود هدف (بزه دیده بالقوه)» فقدان نگهبان کارآمد وجود مهاجم (مجرم) در قلیانسراها فرصت و گرایش به ارتکاب جرم را افزایش می‌دهد. در نظریه کنترل اجتماعی هیرشی» پیوند اجتماعی ایجاد کننده رابطه فرد و جامعه است. زوال یا تضعیف یکی از عناصر چهارگانه سازنده پیوند (وابستگی» تعهد. باور اقدام) منجر به فقدان یا کاهش پیوندهای اجتماعی و عاطفی میان انسان‌ها و افزایش احتمال گرایش به ارتکاب جرم خواهد شد. براساس,یافته‌ها :1۳ نفر از پاسخ «هسگان بیشتر اوقاتخود را بیرون از نخان سپری می‌کشد. :۳ نفر مورد کم توجهی و بی‌تفاوتی پدر و مادرشان واقع شده و ۲۰ نفر نیز رفتار خشونت بار والدینشان را تجربه کرده‌اند. ۸۰ نفر نسبت به پدر و مادرشان کم توجه و حتی بی‌توجه هستند.در نتیجه می‌توان بیان داشت بیشتر مراجعه‌کنندگان پیوندی سست با خانواده دارند. عدم شرکت در فعالیتهای خانوادگی» منجر به تضعیف عوامل محافظ در برابر ایجاد تمایلات مجرمانه و فرصت‌های جرم می‌گردد. در مقابل, تعامل بیشتر با همسالان و گذراندن اوقات فراغت در خارج از خانه. عوامسل مخاطره‌آمیز را تقویت کرده و گرایش به ارتکاب جرم و فرصتهای جرم را افزایش می‌دهد. همچنین, آین تغامل‌ها و قعالیت‌ها بصورت نظارت.تشده و دراب نکهبان و محافظ صورت می‌گرفته کد میزان این خطر را می‌افزاید. نظريه فعالیت‌های روزمره و کنترل اجتماعی» سپری کردن زمان بیشتر با افراد خانواده را موجب افزایش کنترل اجتماعی و موثر در کاهش گرایش به ارتکاب جرم و فرصت‌های جرم و گذراندن زمان بیشتر در گروه همسالان را موثر در افزایش تمایلات مجرمانه و فرصت‌های جرم می‌داند. این نظریه دارای قابلیت تسری به مجرمان جویای عوامل تسهیل‌گر جرم نیز می‌باشد. با جامعه‌پذیری در گروه همسالان منحرف و مجرم» هنجارهای انحرافی انتقال یافته و در نتیجه دریافت پاداش از گروه تقویت می‌شود. بیشتر افراه.جامعه آماری بیشتر زمان خود را در خارج از خانه می‌گذرانند. اوقات فراغت را یواک دریگ ##فوستان و ذر قلیانسرا و قهوه‌خانه‌ها سپری می‌کنند. می‌توان نتیجه گرفت در غیاب نگهبان و مدیر کارآمد» کاهش کنترل اجتماعی, اوقات فراغت زیاد و خارج :از خانه حضور در گروه همسالان و افزایش احتمال پاداش وقوع جرم تسهیل می‌گردد و می‌توان نظریه فعالیت روزمره را توامان در زابطه با بزهکاری و بزه‌دیدگی ۳۹۰ مرمان ی و من ری وا من وی اسالبدم؛ دوم بامرومآن ۱۳۹۹ دما ۲۲) از سوی دیگر باتوجه به نظریه معاشرت‌های ترجیحی, وابستگی به همسالان نابهنجار منجر به درونی‌سازی هنجارهای آنان می‌شود. قلیان‌سراها در دسته محیط‌های انتخابی قرار دارد. حضور افراد در محیط انتخابی و در ارتباط با همالان منجر به یادگیری,» انتقال و تسهیل بزهکاری می‌شود. همسالان منحرف و بزهکار در ایجاد و تقویت انگیزه بزهکاری تاثیرگذار هستند. این فرآیند از طریق یادگیری ساختن الگو وارونه‌سازی ارزش‌ها و انتقال خرده فرهنگ انحراف و بزهکاری صورت می گیرد. به موجب این نظریه تعامل ادامه دار با گروه همالان منجر به پذیرش ارزشهای گروه و یادگیری رفتارهای نابهنجار و مغایر با قانون می‌شود. یافته‌های تحقیق نظریه یاد شده را به اثبات می‌رساند. ۱۶۶ نفر از پاسخ دهندگان» رفتار مجرمانه و انحراف را از دوستانشان در قلیانسرا و محیط آموزشی فراگرفته‌اند. ۱۲۰ نفر از پاسخ دهندگان تجربه اولین استعمال قلیان را در قلیانسراها کسب کرده‌اند. ۱۸۰ نفر در قلیانسراها به همراه دوستانشان مواد مخدر مصرف کرده‌اند (۱۰۰ نفر دفعات کم ۷۰ نفر دفعات متوسط و ۱۰ نفر زیاد). داشتن روابط ضعیف با والدین منجر به گذراندن اوقات بیشتر در میان همسالان می‌شود. در یکی از پژوهشهای صورت گرفته ۷۵ درصد از این معاشرت‌ها بااهوسلای سارض با قانون با دس گم مخحرق بوده امستا (هزارجویبی: ۲۳۷۳۸۹ تحلیل داده‌ها بیانگر توانایی بالقوه قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها دراایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصت‌های جرم است. موقعیت. ویژگی و محرک‌های خطرآفرین در اماکن قابلیت ایجاد گرایش به ارتگاب جرم و افزایش فرصت‌های ۹۲ جرا ره یه ان #ای‌های شخصیتی: شغلی: میزان درآمد اشتغال, پیشینه مجرمانه مراجعه کنندگان و نوع رابطه میان آنها میزان وابستگی به خانواده و جامعه نیز در ایجاد گرایش وافرضتها نامبرده نقش«مهمتی دارد.سست شدن پیوندهای عاطفی میان والدین و فرزندان و کاهش کنترل و نظارت برآنان ذرکنار موضوعاتی چون تفریح و چگونگی گذران اوقات فراغت تعیین کنندههیزان بزه دیدگی"یا بزهکاری احتمالی افراد است. غیبت ساعت‌های زیاد از محیط خانه و افزایش مدت جضورآدر میان همسالان در احتمال ایجاد و افزایش گرایش به ارتکاب جرم و فرصت‌های جرم اثرگذار است. حضور افراد در محیط انتخابی قلیانسرا و ارتباط .با همالان منحرف منجر به یادگیری جرم. انتقال گرایش به جرم و تسهیل بزهکاری می‌گردد. یادگیری, ساختن الگو وارونه‌سازی ارزش‌ها و انتقال خرده فرهنگ انحراف و بزهکاری در ایجاد و تقویت انگیزه؛ارتکاب جرم اثرگذار است. تلاقی مجرم با انگیزه و بزه دیده در مکانی فاقد نگهبان و ناظر به سهولت در این تحقیق مشهود است.  کر با کاب ما ونان بش ع نی رل زوم ام من ۳۹ ال 7۹ عرضه و فروش مواد مخدر و دخانیات غیرمجاز و مشروبات الکلی در مکانی فاقد نظارت به مردانی که بیشتر آنها در گروه سنی فعال جامعه قرار داشته و اکثرا بیکار و فاقد درأمد هستند در کنار فقدان نگهبان و مدیران بی‌توجه و بعضا دارای سابقه مجرمانه. بالقوه دارای توانایی رقم زدن اقدام این مصداق تلاقی مجرم با انگیزه و بزه دیده در مکانی فاقد نگهبان و ناظر است. عوامل زمینه‌ساز نامبرده به همراه فقدان عوامل کنترل‌گر و بازدارنده, به ایجاد فرصتهای ارتکاب جرم منجر می‌گردد. همچنین» افزایش شمار قلیانسرا به همراه عرضه مواد دخانی و مخدر و در مواردی مشروبات الکلی» دسترسی جوانان و نوجوانان را به مواد مذکور تسهیل و تسریع می‌کند. به این ترتیب» درستی فرضیه شماره یک و شماره دو قابل اثبات است. رابطه میان استعمال مواد مخدر و ارتکاب جرایم و یا دست کم در ایجاد گرایش به ارتکاب جرم در تحقیقات زیادی به اثبات رسیده است. این رابطه به‌صورت مستقیم (مانند حمل و فروش مواد مخدر) و یا غیر مستقیم (مانند سرقت و قتل) تحقق می‌یاید. در تحقیق صورت گرفته در ایران بر روی ۳۴۵ از افراد معتاد به مواد مخدر برخی از جرایمی که این افراد مرتکب شده‌اند عبارتند از مصرف» خرید و فروش مواد مخدر‌سرقت. قمار و مال خری. (نقشبندی و دیگران, ۱۳۹۵: ۵) ۱۱۴ نفر از مراجعه‌کنندگان به قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها شاهد نزاع و ایراد ضرب و جرح بوده‌اند. ۱۲۸ نفر سابقه ارتکاب چرم دارند. حضور در میان همسالان و گروهی که بیشتر آنها رفتار انحرافی و نابهنجار مغایر با قانون و ضد ارزشهای اجتماعی مرتکب شده‌اند منجر به یادگیری رفتار مجرمانه و۳۳۹۲ الکلفاس هگا تاک یت مراجسه‌کنندگان شده است. از بین ۲۰۰ نفر مراجعه کننده به قلیان سراهای شهرستان ایذه» ۱۸۰ نفر از آنان با فروشندگان مواد مخدر یا مشروبات الکلی رابطه دوستی داشته اند ۱۰۸ تفر از آن‌ها در قلیانسراها با این افراد آشنا شده‌اند. با توجه به نظریه مذکور دوستان فروشنده مواد و مشروبات الکلی موجب تسهیل دسترسی و کاهش خطر دستگیری و ایجاد گرایش به استعمال مواد مخدر و مشروبات الکلی می‌شوند.علاوه بر جرم‌انگاری این اقلّاهات و فا#گگذار: ضرف استعمال صواد تامبرده می‌تواند. تخر به ایجاد تمایلات مجرمانه و از سوی کیگر افزایش فرصت جرم شود: مقوله کار و اشتغال از منظر نظریه‌های جرم‌شناسی قابل تامل است. کار و اشتغال, به عنوان یکی از عوامل سازنده منزلت و هویت اجتماعی فرد دارای اهمیت بسیاری است. بر اساس نظریه کنترل و پیوند اجتماعی, افراد فاقد شغل و غیر وابسته به خانواده» سرمایه اجتماعی قابل توجهی ندازند تا آنان را به قواعد و هنجارگای) اجامگارمتکی ها قطان اسداخله در فعالیث‌های بهنجار اجتماعی منجر به متزلزل شدن پیوند اجتماعی و افزایش خطر ایجاد فرصت‌های ارتکاب جرم ۳۹۲ مرمان ی و من ری وا من وی اسالبدم؛ دوم بامرومآن ۱۳۹۹ دما ۲۲) خواهد شد. افزایش فرصت‌های ارتکاب جرم به همراه وجود تمایلات مجرمانه زمینه‌های وقوع جرم را آماده می‌سازد. حضور افراد دارای سابقه ارتکاب جرم» جوانان بیکار و فاقد درآمد بدون پاییندی به هنجارهای خانوادگی و اجتماعی در قلیانسراها منجر به ایجاد آماج‌های مناسب برای ارتکاب جرم تعداد زیادی از پاسخ دهندگان در گروه جمعیت فعال قرار دارند.۰ ۰ ۱نفر از پاسخ دهندگان فاقد اشتغال و۱۱۰ نفر فاقد درآمد هستند. از منظر جرم‌شناسی عمومی نیز بیکاری و فقدان اشتغال از عوامل موّثر در افزایش احتمال وقوع جرم به شمار می‌آید. در پژوهش‌های صورت گرفته در بسیاری از کشورها از جمله ایران» یونان» رومانی مالزی» فرانسه و آرژانتین؛ بیکاری به عنوان یکی از عوامل اضلی محیطی قاثیرگذار بر ایجاد گرایش به ارتگاب چرم: فرمتهای مجرنانه و وقوع جرایم شاه شده آست. نتایج آین صحقیقات بیانگر وجود رابطه معناداری میآن بیگاری و رتاپ جرایم قعل, سرقت. قاچاق مواد مخدر و صدور چک بلامحل بوده است(یحیوی دیزج و همکاران ۱۳۹۷: ۴و۲ پژوهش مداح در سالهای ۱۳۸۴-۱۳۷۴ در ایران حاکی از وجود رابطه معنادار میان نرخ بیکاری و انواع جرایم سرقت بوده است(مداح۱۳۹۰: ۸۷). در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه میان بیکاری و ارتکاب جرم در ایران» میان بیکاری و ارتکاب جرایم قتل عمد. سرقت. انحرافات اجتماعی و خودکشی رابطه معنادار به ثبت رسیده است. پژوهش دومیتزو با عنوان رابطه بیکاری و گرایش به ارتکاب جرم و وقوع آن در سال ۲۰۱۲ میلادی در شهر بخارست نیز به وجود رابطه معنادار میان متغیرهای فوق منتج شده است(غیّاسی‌نراه و همکاران, ۱۳۹۸: ۸۳-۸۰). می‌توان اذعان داشت بیکاری با ایجاد ناتوانی در مین هزینه‌های زندگی اوّقات فراغت فراوان و فقدان هویت اجتماعی درایجاد تمایل و گرا ما وان :یگب هرایم اثرگذار است. یاقته‌های پژوهش نمایشگر این است که درصد بالایی از جامعه مورد تحقیق را افراد جوان» بیکار بدون درآمد و رها از قیود خانوادگی تشکیل می‌دهند: که:اوقات فراغت راابه همراه دوستان اغلب در قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها سپری می‌کنند که هزینه مالی؛اندکی دارد. در این؛اماکن, مواد مخدر و مشروبات الکلی عرضه می‌شود. و مدیران و اداره‌کنندگان آن‌ها دارای سابقه ازتکاب جرم هستند. نیروی کنترل‌گر غیر رسمی و رسمی در قلیانسراها و قهوه‌خانه‌ها حضور ندارد و روز به روز بر تعداد این اماکن افزاده می‌شود. در نتیجه؛ قلیانسرا و قهوه‌خانه‌ها به کانون بالقوه ایجاد گرایش بنه ارتکاب جرم و فرصت  کی کاب یم دول نان .. نی ال دم ددم وان ۳ ای 7 ندش علاوه بر این» فقدان قانون مستقل منسجم و جامع ناظر بر قلیان‌سراها و ضعف و کم‌توجهی نهادهای نظارتی و اجرایی منجر به تداوم ویژگی بالقوه جرم آفرینی این اماکن می‌شود. مقابله با جرم و حمایت از بزه‌دیدگان عمدتا نوجوان و جوان نیازمند وضع قانون جامع, مستقل و کارآمد بوده و تلاش و تعهد نهادهای مجری قانون در راستای اجرای تام قانون و نهاد ناظر بر عملکرد مجریان و احمدی, حبیب (۱۳۸۴)» جامعه شناسی انحرافات. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی احمدی, س سیف الدینی, ف. کلانتری» م (۱۳۹۲)» «تحلیل فضایی الگوی بزهکاری در منطقه ۱۷ شهرداری تهران»» تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی» سال ۱۳ شماره ۳۱ ص ۴۷- ۰.۷۲ افراسیابی و امیرمحمدی,حسین و ضیا الّه (۱۳۹۷)» مطالعه کیفی مصرف قلیان در میان پسران جوان شهر جیرفت» پژوهشهای راهبردی مسایل اجتماعی ابران» دوره ۰۷ شماره افشار و افشاری, ایرج و مهران (۱۳۸۶). قصه حسین کرد شبستری, تهران: نشر چشمه آل داود» سید علی (۱۳۷۹)» «شاعران قهوه‌خانه نشین» نشر دانش, شماره ۴ ص ۰۵۱-۴۶ انصاری مهاباذی و فکوهیف و نر(۲ ۸ هاسططاقاتکظ اغس وگل گیری,«شخصیت فرهنگی: نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه تهران»» نامه انسان‌شناسی» دوره ۰۱ ش ۰۴ ص ۶۱-۸۹ پهلوآن‌زاده رضاخانی مقدم و خمکا(انمیهاای «بررسی شگ ان مها ریش بهمصرف سیگار و قلیان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی ۹۰-۱۳۸۹»» فصلنامه علمی -پژوهشی دانشکده بهداشت پزد. سال ۰۱۱ شماره ۰۴ ص ۰۱۰-۱۹ ستوده, هدایت‌اللّه (۱۳۹۶» مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی اجتماعی, تهران: نشر آوای نور, جباران» محمدرضا (۱۳۹۴)» «تحلیل مفهومی سبک زندگی»» مجله قبسات. سال بیستم. خلعتبری» مصطفی (۱۳۸۶)؛ «چای قند پهلو: جستاری بر قهوه‌خانه‌ها؛در ایران»» نجوای فرهنگ., رفیعی مهرآبادی, ابوالفضل (۱۳۵۲)» آثار ملی اصفهان؛ تهران: انجمن مفاخر فرهنگ.  در 2 ونر ری طبض دیزی اسالبازدم؛ دوم ارو ز مان ۱۳۹ ال عباسی‌نژاد» هادی و همکاران (۱۳۹۸)» «بررسی رابطه میان بیکاری و جرم در ایران: رهیافت داده‌های تلفیقی بین استانی»» فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی, سال ۰۲۰ شماره علیوردی‌نیا و یونسی» اکبر و عرفان (۱۳۹۳)» «تاثیر میزان خودکنترلی بر ارتکاب جرم در میان قاسمی, حامد (۱۳۸۴)» «قهوه‌خانه» نقاشی » نقالی»» پیام بهارستان. شماره ۰۴۷ ص‌۱۹-۱۴ کاویانی» محمد (۱۳۹۱)» سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن» ناشر پژوهشگاه حوزه و کی نیا م (۱۳۷۳)» مبانی جرم‌شناسی, تهران: انتشارات دانشگاه تهران. مته,رودی (۱۳۹۸)» تفریحات ابرانیان: مسکرات و مخدرات از صفویه تا قاجاربه ترجمه مانی مداح, مجید (۱۳۹۰)» «بررسی و تحلیل رابطه میان نابرابری درآمد و نرخ انواع جرایم در ایران» ممتازه فریده (۱۳۸۱)» انحرافات اجتماعی: نظریه‌ها و دیدگاه‌ها چاپ اول, تهران: شرکت نقشبندی و شریفی» نرمینه و ارکان (۱۳۹۵)» «بررسی میزان ارتکاب جرم بر اساس نوع و میزان مواد مخدر مصرفی »کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم. ص ۰۱-۱۱ ولش و فارینگتون» براندون.سی و دیوید. ی (۱۳۹۴) دانشنامه پیشگیری از جرم آکسفورد. وینفری» توماس.ال (۱۳۸۸). نظریلاهای جرم‌شناشی, ترجمه ننظگ رضا.افتخاری» چاپ اول؛ گناباد: هزارجریبی و ترکمان جعفر ومهدی (۱۳۸۹)» «عوامل موثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر شهرستان کرج به مصرف مواد مخدر» فصلنامه مدیریت انتظامی» سال پنجم» شماره دو یحیوی دیزماج» جعفر و همکاران (۱۳۹۷) «رابطه بین عوامل؛اقتصادی, اجتماعی و آسیبهای اجتماعی در کشورهای منتخب با رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته»» فصلنامه علمی -  کل ماب دو نان ۰ بش ع نی رل زوم 1 دوم ارو م۱۳۹۹ ای ۲۲) ۹ ۳۹۵ 40 ص30۳ 5002 ,کاتعاصم 270 5ط0ع210م ۵۴ ,(2013) مصنعل ,ک‌ععل م۸ 0-85 له کعاداعهی لزع مامطل عم صمناصوع عم هط ,کع0 31000 6۳0/1063 ,(۳0)عصنصصع7 ۷۷.6 13 معط 65اه لام ,(2014) 37 نصه‌حط ٩ :۳۵۵۶ 73165 کعضس فص عصعط لآهنذم5 ,ر1979) 36 مدمکلعمی یل مطعام0) ,(2010) کصنعع1 کااعلنط .2 3/204 ما عع0۲8ع6 06 دعنال21/0 مکعصعطاه) 136۳57 ,106,504 .۷01 وق 500010 ۵۶ لفصسو7 م۸ هه مه 50 5 36051001068 ,(2005 67 صعع0) 60رد نع 1 ,۵ 14052000 120۵ ۰ عتافکذ ,3,۷01.84ع6ع107 لهن500 مهد مومع مل 110 :ومع وصناعل فصد 0 ,و8 وامصنصی نهنممعطا اه هنفعمملیهه عط1 ,(2014) 30 ص۳۵۵ 71011۵ 32۳656 م۸ 8370872 26 لدعل 3/0 ۷۷۵ ص705 116 م7105 386 ععدی 3 ]3۳1 نعق عسطا کاصععام۸0 ,(2006) کاعطصنص مغازع سرد معا 8۸۷ ۵۵٩ ۵۶ لق ص70 ,کعنازسن۸ هه اصد و00 ,عکت عع قاط انا 1360۲۵1 ,(1998) کعم‌ندک لفط ۷۵1۵۵ ول صفصط 61 .ون 67 عوحمی 5 ژد 0 نج 07030 :۷۵۳6۵ 3707 .۵۵ 4۳ ووعمامصنصفیه 40 60۲6۶ لهن0هه ,(2013) تعاحد) 6 ۷۵۵۵8 بکععطظ 6 1.37 .7300 :6 6ط1 کعماهس وانس 0000 ,ر0998) ععاحعان ۳۵۱۹006 ,نو هد مط 1/27 68 له هدفسعنامم ,ط620 0۳6 و1000 عفن 10۳ معط ما03 580۲ 2 از صهتعصفی صعطاسی ۵۶ ینمی ,(2004) کس ممعد 1 8 رن مرمان ی و من ری رروشام حون یی سل دم نا دوم رصن ۱۳۹۹ بای ۳۲) هنت باه له هس70 ۳۳۵۵6۵۵ ,3120105 عصی فص کمادعصعع عفن ٩ :06 0۵ ع2۵16ط ۵ هسنااعع ,ر2011) ۳ صطامل کماد‌شانمای عزع/3 رل 121166 - آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه:با دخائنیات مورخ ۱۳۸۶/۷/۱

عوامل محیطی و ویژگی های جمعیت شناختی قلیانسراها و قهوه خانه ها، با ایجاد انگیزه و قصد، بر گرایش به رفتار مجرمانه اثرگذار است. در این پژوهش، با هدف بررسی گرایش به ارتکاب جرم در مراجعه کنندگان به قلیانسراها و قهوه خانه ها و ایجاد فرصت جرم، دویست نفر از مردان مراجعه کننده به قلیانسراها با روش نمونه گیری تصادفی بعنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شده اند پرسشنامه، محقق ساخته و با پایایی ۷۶٪ مورد تایید متخصصان تهیه شده است. بر اساس یافته های پژوهش، حضور مداوم جوانان فاقد اشتغال و درآمد و رها از قیود خانوادگی به همراه شاخصهایی چون مشاهده و یادگیری جرایم ارتکابی، محرکهای استعمال مواد مخدر و مشروبات الکلی، حضور مدیران و اداره کنندگان دارای سابقه ارتکاب جرم، فقدان نیروی کنترل گر غیررسمی و رسمی و افزایش شمار قلیانسراها و قهوه خانه ها، این اماکن را به کانون های بالقوه ایجاد گرایش به ارتکاب جرم و فرصت جرم مبدل ساخته است.

497072

هدف این مقاله بررسی هدف‌گرایی و امکان‌گرایی (با چهار بعدآزمایش‌گری؛ زیان قابل تحمل, انعطاف پ_ذیری و پیش تعهدات) بر عملکسرد کسب‌وکار با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری است. این پژوهش از.منظر هدف کاربردی است و داده‌ها به روش» توصیفی-همبستگی گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش, کسب‌وکارهای فعال در صنعت فناوری اطلاعات است. نمونه آماری از طریق فرمول کوکران؛ شامل ۱۷۵ کارآفرین فعال در این حوزه است که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده‌اند. داده‌های یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که انعطاف‌پذیری» هندف‌گرایی» آزمایش‌گری با عملکرد ارآ قاتا رایطه‌ای مه ر ناراگن با زبگانگا رشان ری پیش قعهیدات یا عناگیرد کلیدواژه‌ها: امکان گرایی, عملکرد کسب‌وکار کارآفرینی» منطق تصمیم‌گیری, هدف گرایی  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ هنگام شروع یک کسب‌وکار جدید» کارآفرینان تصمیماتی می‌گیرند که بر موفقیت و عملکرد کسب‌وکار تأأثیر دارد. امروزه درک اینکه چگونه کارآفرینان اطلاعات را تجزیه‌وتحلیل و تصمیم‌گیری می‌کنند و چگونگی تأثیر تصمیمات آن‌ها بر کسب‌وکار در پژوهش‌های کارآفرینی اهمیت پیدا کرده است [1۱ [۲]. ساراسواتی 1۳1 دو منطق تصمیم‌گیری هدف‌گرایی (علیت) و امکان‌گرایی (اثرسازی) معرفی نموده است که هدایت کننده رفتارهای کارآفرینانه می‌باشد. به زعم وی» بسیاری از کارآفرینان در ایجاد کسب‌وکار با عدم اطمینان محیط مواجه هستند و در این میان کارآفرینان خبره با استفاده از رویکردهای امکان‌گرایانه سعی در کنترل عدم اطمینان دارند. آن‌ها به جای استفاده از رویکردهای منطقی و خطی و استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی یعنی شروع با اهداف مشخص, با ابزارهای در دسترس آغاز می‌نمایند و نیازی به پیش‌بینی آینده نامطئن ندارئد: امکنان‌گرایی مبتنی بر بررسی تأثیرات احتمالی است که می‌تواند با استفاده از ابزارهای تحت کنترل یک کارآفرین ایجاد شود از جمله اینکه او چه کسی است: چه‌اکشی راامی شناسد و چه‌یمیاانگه۳1]. بنابراین امکان‌گرایی در محیط‌های نامطئن و غیرقابل پیش‌بینی واآذر شرایظق آکه افرآیاآباید با ابزارهایی که دارند هدف‌گرایی یک رویکرد ساختاری در تصمیم‌گیری است که به برنامه‌های کاملا آماده» اهداف از پیش تعریف شده و منابع مورد نیاز متکی است. کارآفرینانی که منطق رفتاری هدف‌گرایی را بکار می‌گیرند. برای انتخاب بهترین ابزار برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده شرکت. از برنامه‌ریزی و تحلیل دقیق و آینده‌نگرانه استفاده می‌نمایند [ه] [۹]. امکان‌گرایی یک چارچوب تصمیم‌گیری است که کنش و رفتار کارآفرینانه را هدایت می‌کند [] و به جای استفاده از برنامه‌ریزی و تکنیک‌های پیش‌بینی محور (هدف‌گرایی)» تمرکز بر استفاده از استراتژی‌های کنترل مانند استفاده از انعطاف‌پذیری و آزمایشگری برای ایجاد محصولات و بازارهای جدید است همچنین, کارآفرینان از امکان‌گرایی با هدف دستیابی به بهترین نتایج استراتژیک از طریق استفاده از منابع موجود و کنترل عدم اطمینان محیط, در فرایند تصمیم‌گیری کارآفرینانه شرکت می‌کنند. هدف‌گرایی نیز به‌عنوان رویکرد مسلط در پژوهش‌ها بر برنامه‌ریزی و پیش‌بینی تأکید دارد [۸]. نظریه‌های نوین رفتاری مانند  ک وجیه باقرصاد و همکاران تا هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... امکان‌گرایی بر تصمیم‌گیری انعطاف‌پذیر» سازگارتر و مشارکتی تأکید دارند. هدف‌گرایی و امکان‌گرایی, دو منطق تصمیم‌گیری است که توسط کارآفرینان بکار می‌رود و به‌طور گسترده ارتباط بین هدف‌گرایی و امکان‌گرایی و عملکرد کسب‌وکار تاحدودی پیچیده است. برخی مطالعات استدلال می‌کنند که هدف‌گرایی و امکان‌گرایی عملکرد کسب‌وکارهای جدید را بهبود می‌دهد. مثلا امکان‌گرایی موجب رفع محدودیت منابع می‌شود. ریسک نزولی را محدود می‌کندو موجب دستیابی به فرصت‌های جدیدی برای ایجاد و کسب ارزش می‌شود. از سوی دیگر هدف‌گرایی کنش‌ها را به سمت اهداف هدایت می‌کند» مشروعیت کسب‌وکار جدید را افزایش می‌دهد» کسب منابع کارآفرینانه را تسهیل می‌کند و یادگیری را افزایش می‌دهد [۱۱]. امکان‌گرایی به شرکت‌های جدید امکان کشف و ایجاد فرصت‌های جدیدی برای خلق ارزش و در سال‌های اخیر رشد شرکت‌های نوپا در جهان و ایران مورد توجه قرار گرفته است. کسب‌وکارهای نوپا در صورت رشد و بزرگ شدن می‌توانند به اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی کمک کنند. با این حال راه‌اندازی کسب‌وکار به خودی خود منجر به رشد و توسعه اقتصاد و اشتغال‌زایی نمی‌شود. بسیاری از این شرکت‌ها در همان سال‌های اولیه از بین می‌روند. بر اساس یک تحقیق در دانشگاه هاروارد» 1۷۵ شرکت‌های کارآفرین با شکست مواجه شده‌اند 1۱۳1 برخی از مشکلات منجر به شکست استارتاپ‌ها عبارت‌اند از: اشتباه در تصمیم‌گیری و همچنین اشتباه در خصوص نیاز مشتری» اشتباه در شناسایی ویژگی‌های محصول در طراحی و ساخت. تأکید بر اجرای ایده به جای تست. مدل‌سازی» بازخورد و اصلاح؛ در واقع شرکت‌های کارآفرین از رویکرهای تصمیم‌گیری متداول هدف‌گرایانه و یا علیت‌گرا استفاده می‌کنند. که نتیجه آن گاهی ایجاد هزینه‌های متعدد و یا شکست ایده‌های اولیه است. در سال‌های اخیر با معرفی رویکردهای رفتاری امکان گرایانه بر این موضوع تأکید می‌گردد که بهتر است کارآفرینان و شرکت‌های کارآفرین بر اساس مهارت‌ها توانایی‌ها و داشته‌ها و همچنین با آزمون تدریجی بازار» عمل کنند تا احتمال شکست کاهش یابد. لذا بحث امکان‌گرایی در کنار هدف‌گرایی اهمیت یافته است و به‌عنوان دو منطق بنیادی  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ تصمیم‌گیری از حوزه‌های پژوهشی رو به رشد در حوزه کارآفرینی است. علی‌رغم اهمیت رابطه بین هدف‌گرایی و امکان‌گرایی با عملکرد درادبیات کارآفرینی کمتر به این روابط توجه شده است [۱۹]. براین اساس سژال اصلی تحقیق این است که آیا هدف‌گرایی و چهاربعد امکان‌گرایی بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر دارند؟ به این ترتیب» در این تحقیق فرضیه تأثیر هدف‌گرایی و ابعاد امکان‌گرایی (آزمایش‌گری» زیان قابل تحمل, انعطاف پذیری و پیش تعهدات) بر عملکرد کسب‌وکار مطرح شده است. در این مقاله ابتدا مرور ادبیات و پیشینه تحقیق در حوزه‌های مرتبط شامل هدف‌گرایی» امکان‌گرایی و عملکرد کسب‌وکار بیان شده است و در ادامه روش‌شناسی تحقیق و یافته‌های پژوهش و نتیجه‌گیری تصمیم‌گیری فرصت اظهار و تبادل نظر در رابظه با هر مسئله را برای تمام افراد دخیل در آن مسئله فراهم کند [۱3]. تحلیل تصمیم‌گیزی کمک زیادی به شناخت بهتر و مطلوب‌تر مسائل در حوزه‌های گوناگون می‌کند.[۱۷]. فرایندهای امکان‌گرایی به‌عنوان یکی از رویکردهای تصمیم‌گیری به کارآفرینان کمک می‌کند تا مجموعه‌ای از ابزارهای موجود را به کار می‌گیرند ی بر انتخاب بین اثرات امالی کالان ماجسهه ابزارهای موجود: ایجادشوند, تمرکز می‌کند. فرآیندهای هدف‌گرایی, اثر خاصی که از قبل موجود است را برمی‌گزیند و بر انتخاب بین ابزارهای ایجاد آن اش؛ تمرکز می‌کند. فرآیندهای هدف‌گرایی مبتنی بر پیش‌بینی هستند در حالی که فرآیند امکان‌گرایی متکی بر منطق کنترل است؛ یعنی نیازی به پیش‌بینی آینده نیست. آینده بایدکنترل شود. امکان‌گرایم"از طریق استفاده از ابزارهای موجود که تحت کنترل کارآفرین است در شرایط محیطی غیرقابل پیش‌بینی کنترل می‌شود [۱۸] در ادامه ادبیات تحقیق در چهار بخش هدف‌گرایی؛ امکان‌گرایی.و عملکرد کسب‌وکار» همچنین ۱) هدف گرایی: هدف‌گرایی به‌عنوان یک منطق تصمیم‌گیری» برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری دقیق را با تمرکز بر به حداکثر رساندن سود تجزیه‌وتحلیل رقابتی و اجتناب از شگفتی ترکیب می‌کند. برنامه‌ریزی کسب‌وکار می‌تواند به طرق مختلف بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر  ک وجیه باقرصاد و همکاران تا هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... مثبت بگذارد. برنامه‌ریزی با تعیین اهدافی که دستیابی به آن‌ها منوط به برنامه‌های از پیش تعیین شده و تجزیه‌وتحلیل دقیق است. کنش‌ها را هدایت می‌نماید [۱۹]. لذا برخی از مطالعات در تحقیقات استراتژیک و برنامه‌ریزی که هدف‌گرایی را به‌عنوان یک منطق تصمیم‌گیری ۲) امکان‌گرایی: امکان‌گرایی با استفاده از کنترل محیط یک روش نوظهورتر برای برخورد با محیط‌های نامشخص است. کارآفرینان امکان‌گرا هنگام ارزیابی گزینه‌ها به جای درآمد پیش‌بینی شده بر زیان قابل تحمل تأکید دارند. کارآفرینان امکان‌گرا مسیری با سود بالقوه بالاتر را انتخاب نمی‌کنند» هزینه فرصت را ارزیابی نمی‌کنند و برای موفقیت, تحلیل‌های رقابتی و پیچیده را انجام نمی‌دهند. کارآفرین امکان‌گرا به جای اجتناب از شرایط اقتضایی از آن‌ها بهره‌برداری می‌کند [۲۱]. در عدم اطمینان؛ پیش‌بینی غیرممکن می‌گردد و هیچ روشی برای محاسبه بازده مورد انتظار برای یک دوره معین وجود ندارد. بنابراین» به جای تجزیه‌وتحلیل گزینه‌ها و انتخاب یکی از آن‌ها با بالاترین بازده مورد انتظار» کارآفرین گزینه‌های مبتنی بر زیان قابل تحمل را انتخاب می‌کند. انعطاف پذیری را حفظ می‌کند. از آزمایشگری استفاده می‌کند و به دنبال این است که با ایجاد اتحاد و دریافت تعهدات از ظرف تأمین‌کنندگان بالقوه» رقبا و مشتریان» آینده را کنترل کند [۲۲]. امکان‌گرایی به کارآفرینان اجازه می‌دهد کنترل بیشتری بر آینده خود داشته باشند و آن‌ها را قادر می‌سازد تا با عدم اطمینان به‌عنوان منبع و به‌عنوان بخشی از فرایند کنار بیایند. چندلر! و همکاران (۲۰۱۱) امکان‌گرایی را سازه‌ای چهار بعدی شامل آزمایشگری» زیان قابل تحمل, انعطاف پذیری و پیش تعهدات معرفی کرده‌اند. ۳ عملکرد کسب‌وکار: یکی از مبانی موفقیت و رقابت سازمان‌ها ارتقا و بهبود سطح عملکرد فعالیت‌های سازمانی است [۲۳] و نکاتارامن و رمنوجام" (۱۹۸۹) اذعان دارند که عملکرد شرکت را می‌توان با استفاده از عملکرد مالی و عملکرد عملیاتی (غیرمالی) یا هر دو اندازه‌گیری نمود [۲۶] [۲۵]. نتیجه یا عملکرد هر کسب‌وکاریرا می‌توان در افزایش حجم فروش, درآمد و افزایش تعداد مشتریان و غیره مشاهده کرد. عملکرد معیاری برای اندازه‌گیری کارایی و اثربخشی سازمان در یک دوره زمانی خاص که از طریق نشانه‌هایی در بازار» مشتری و میزان فروش آن مشخص می‌گردد [۲۹]. مفهوم عملکرد شامل ۱)عملکرد مالی و به مفهوم افزایش رشد و سودآوری است [۲۰]. ۲)عملکرد غیرمالی بر رضایت  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ مشتریان به وفاداری آن‌ها به محصولات و بقا تأکید دارد [۲۷]. عملکرد شرکت در اکثر پژوهش‌های کارآفرینی سازه‌ای چندبعدی در نظر گرفته شده است [۲۸] [۲۹]. حوزه شاخص‌های عملکرد مالی بایستی عواملی مانند رشد فروش» رشد خالص درآمد و بازگشت سرمایه, سودآوری را بررسی کرد و عملکرد غیرمالی موفقیت عملیاتی مانند بقا و موفقیت درک شده اندازه‌گیری می‌گردد [۳۰] پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهند که استفاده از اصول امکان‌گرایی برای عملکرد شرکت‌ها مفید است. از طریق تمرکز بر تعهدات قبلی و مشارکت‌ها کارآفرینان امکان‌گرا اتحادهایی ایجاد می‌کنند که آن‌ها را قادر می‌سازد تا ریسک شرکت را به اشتراک بگذارند [۳۱] و همچنین قادر به بهره‌برداری از منابع در اختیار ذی‌نفعان مانند اطلاعات, دانش و دسترسی به شبکه‌ها می‌شوند. در به‌کارگیری اصل زیان قابل تحمل, کارآفرینان ریسک را با در نظر گرفتن بدترین سناریو مدیریت می‌کنند و بنابراین می‌توانند فرصت‌های را به دقت بررسی کنند. پایین نگه داشتن هزینه‌ها و افزایش درآمدها می‌تواند منجر به فرصت‌های بهتری برای بهبود عملکرد در آینده شود. تصمیم‌گیری بر اساس اصول انعطاف‌پذیری» شرکت را به سمت توسعه قابلیت‌های انطباق برای واکنش سریع‌تر به تغییرات محیطی سوق می‌دهد و به‌طور بالقوه شکل‌گیری قابلیت‌های پویا را تحریک می‌کند که از عملکرد بلندمدت برتر شرکت پشتیبانی می‌کند [۳۲]. اصل آزمایشگری می‌تواند یک عامل تعیین‌کننده در توسعه نو‌آوری‌ها باشد. که پایه‌ای را برای بهبود عملکرد. فراهم می‌کند. ادبیات کارآفرینی علی‌رغم اهمیت رابطه بین علیت و عملکرد» کمتر به این رابطه توجه کرده است. با این حال؛ برخی از مطالعات در پژوهش‌های استراتژیک و برنامه‌ریزی که از دی تین و همکاران (۲۰۱۵) نقش علیت را در استراتژی‌های خروج از کارآفرینی بررسی کردند [۳۳]. کریستینسون و همکاران (۲۰۱7) بیان می‌کنند که چگونه منطق علّی رابطه بین تنوع تیم و نوآوری را شکل می‌دهد [۲۰] زمانی که علیت به‌عنوان یک منطق شناختی صریح در تصمیم‌گیری کار آفرینانه دیده می‌شود. تأیر مثبت علیت را بر عملکرد نشان می‌دهند [۱۵] [۲۰]. در برخی پژوهش‌ها امکان‌گرایی و علیت به‌طور مشترک در ارتباط با عملکرد شرکت‌ها و دربرخی پژوهش‌ها ادعا شده است که فرآیندهای علّی و منطق‌های امکان‌گرا به‌طور متفاوتی به کسب‌وکارها کمک می‌کنند. منطق امکان‌گر به کارآفرینان کمک می‌کند تا فرصت‌هایی را برای بهره‌برداری پیدا کنند. در حالی که علیت آن‌ها را قادر می‌سازد تا آنچه را که در برخی از تصمیم‌ها قابل پیش‌بینی است» تعیین کنند تا از این تصمیم‌ها حداکش جدول شماره ۱ خلاصه‌ای از مطالعات پیشینه مبانی نظری داخلی و خارجی مرتبط با جدول ۱. خلاصه پیشینه تجربی (داخلی و خارجی) مرتبط با موضوع پژوهش زیاد است؛ تأثیر متقابل مثبتی بزاعملکرد شرکت دارد اما وقتی عدم اطمینان محیطی (نسبتا) کم است, تأثیر متقابل منفی بر عملکرد شرکت دارند و عهاکون یارکت را تخت تأثیر قرار می‌دهند. باید شرکت‌ها به هدف‌گرایی منجر به بهبود عملکرد می‌شوّد. اما اگر یک شرکت در امکا وگ راید اهاز کید /می‌برند او عملکزه: کسب‌وگار هم: با منطق هدف‌گرایی و امکان گرایی کارآفرینان رابطه مثبت دارد [۱۸] تعهدات بر یادگیری راهبردی بنگاه اثر می‌گذارند. هرچند راهبرد پیش رفتار شرکت‌های مورد مطالعه در دوره ورود به بازارهای خارجی پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ مدیریت بازرگانی گسترش می‌یابد؛ به هدف‌گرایی گرایش بیشتری پیدا می‌کنند [۳۹]. سیدسعید میرواحدی کارآفرینان ایرانی اصولا زیان قابل تحمل, مشارکت. پیش‌بینی به (۱۳۹۹) جای کنترل و نیز استفاده از پیشامدهای خوب و بد را در پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری تصمیم‌گیری‌های خود. به کار می‌گیرند [۱۹]. مطالعاتی که در راستای تأثیر هدف‌گرایی و امکان‌گرایی بر روی عملکرد کارآفرینانه انجام شده است. از جمله مطالعاث رید سانگ و اسمیت" در سال ۲۰۰۹ نشان دهنده رابطه معناداری بین امکان‌گرایی, هدف‌گرایی و عملکرد کسب‌وکار است [4۳۱ [۶۰]. در این تحقیق برای پاسخ به سوال اصلی تحقیق (آیا هدف‌گرایی و امکان‌گرایی بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر دارند؟) پنج فرضیه توسعه داده شدند که در ادامه معرفی شده‌اند. هدف گرایی شامل فعالیت‌های تعریف اهداف؛ تمرکز بر نتایج, برنامه‌ریزی و تأکید بر تجزیه‌وتحلیل رقابتی می‌باشد [2۱]. هدف‌گرایی می‌تواند با پیش‌بینی به ارتقا عملکرد کمک کند. کارآفرینان برای شناسایی فرصت‌های کسب‌وکان پنهان در یک محیط غیرقابل پیش‌بینی اصل آزمایشگری می‌تواند عاملی تعیین کننده در توسعه نو‌آوری‌ها باشد. که زمینه بهبود فرضیه (۲) زیان قابل تحمل بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر دارد. در استفاده از اصل زیان قابل تحمل کارآفرینان با در نظر گرفتن بدترین سناریو, ریسک را مدیریت می‌کنند. بنابراین می‌توانند پتانسیل فرصت را با دقت اندازه‌گیری کنند [۳۱] پایین نگه داشتن هزینه و بالا بردن درآمد می‌تواند فرصت‌های بهتری برای عملکرد بهتر در آینده ایجاد کند. اصل انعطاف‌پذیری به شرکت‌های جدید کمک می‌کند تا از فرصت‌های محیطی برای رشد شرکت استفاده کنند و سعی می‌کنند با انعطاف منابع را ترکیب و ایده را به فرصت تبدیل کنند [۱۱]. تصمیم‌گیری بر اساس اصول انعطاف‌پذیری به عملکرد برتر شرکت برای بلندمدت  7 وجیه باقرصاد و همکاران ۳ هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... از طریق تمرکز بر پیش تعهدات و مشارکت‌ها کارآفرین می‌تواند محصولات و یا خدمات شرکت را بر اساس توافق‌نامه‌های پیش‌فروش تضمین کنند. اتحادهای استراتژیک شرکت را قادر می‌سازد تا منابع ارزشمندی را از مشتریان بالقوه» تأمین‌کنندگان و رقبا قبل از داشتن این پژوهش از مبنای هدف, کاربردی است و روش گردآوری داده‌های آن از نوع توصیفی- همبستگی است. رویکرد پژوهش مبتنی بر مطالعات تطبیقی متعدد در حوزه کار آفرینی است. جامعه آماری پژوهش» بر اساس آمار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران و البرز شامل ۰ کسب استارقاپی در شهر تهران کر ااسگفه ده سال ۳۹۹ی‌حداقل سه سال فعالیی دارند. این شرکت‌ها در حوزه‌های پلتفرم» محتوا تحلیل داده و یادگیری ماشین» پلتفرم موبایل, بازی و رویداد آنلاین مشغول به فعالیت بوده‌اند و از هر کسب‌وکار یک پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصافی گردآوری شده است, حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران محاسبه در مجموع نمونه آماری شامل ۱۷۵ کارآفرین صاحب کسب‌وکار فعال در حوزه صنعت فناوری اطلاعات است. سنجش پایایی و تحلیل رابطه بین متغیرهای هدف گرایی و ابعاد امکان‌گرایی شامل آزمایش‌گری» زیان قابل تحمل انعطاف‌پذیری و پیش تعهدات با عملکرد کسب‌وکار به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری است که از نرم‌افزار اسمارت پی آل اس" ایزاز گردآوری اطلاعات این پژوهش: پرسهنامه ات برای سنجشی آمگان‌گزایی اژ ایزار توسعه یافته توسط چندلر و همکاران (۲۰۱۱) که شامل چهار بعد آزمایشگری» زیان قابل تحمل, انعطاف‌پذیری» و پیش تعهدات است. استفاده شده است. به‌طور مشابه برای سنجش پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ علیت نیز با استفاده از مقیاس توسعه يافته چندلر و همکاران (۲۰۱۱) که شامل مواردی است که منعکس کننده اهداف از پیش تعیین شده» رفتارهای برنامه‌ریزی کسبوکار و تحلیل‌های رقابتی با جهت‌گیری برای پیش‌بینی آینده‌ای نامطمئن است که پس از ترجمه و بازنگری» مورد استفاده قرار گرفت. تمامی آیتم‌ها در مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت اندازه‌گیری شدند. شایان ذکر است پرسشنامه چندلر و همکاران در اکشر تحقیقات کمّی هدف‌گرایی و امکان‌گرایی کار آفرینانه استفاده شده است. یافته‌های پژوهش در چارچوب سنجش اعتبار و آزمون فرضیات ارائه شده است. ارزیابی پایایی تحقیق توسط آلفای کرونباغ و پایایی مرکب" بررسی شد. سپس با استفاده از روایی همگرا و روایی واگرا روایی پرسشنامه سنجش شد. به عبارتی» میانگین واریانس استخراج شد" محاسبه شد که همگی در سطح قابل قبولی بودند. شرط روایی همگرا این است که پایایی ترکیبی از میانگین واریانس استخراج شده ,بزرگتر باشد که نتایج بررسی روایی همگرا نشان داد در این پژوهش» این شرط وجود دارد. بر این اساس مطابق با جدول شماره ۲ ارزیابی پایایی و روایی همگرا در ابعاد اصلی پژوهش نشان جدول ۲. ارزیابی پایایی و روایی همگرا" در ابعاد اصلی پژوهش ک وجیه باقرصاد و همکاران تا هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... به‌منظور سنجش روایی واگرا از شاخص میانگین واریانس استخراج شده استفاده شده است. به عبارتی جذر میانگین واریانس استخراج شده با همبستگی بین متغیرها یا خرده مقیاس‌ها مقایسه شد. به این منظور میانگین واریانس استخراج شده باید از واریانس بین آن سازه یا متغیر مکنون با سایر سازه‌ها یا متغیرهای مکنون بزرگتر باشد. به بیان دیگر جذر میانگین واریانس استخراج شده باید از قدر مطلق همبستگی بین آن متغیر مکنون و سایر متغیرهای مکنون آن مدل بزرگتر باشد. در جدول شماره ۳ اعداد روی قطر اصلی جذر میانگین واریانس استخراج شده يا میانگین واریانس استخراج شده است و سار اعداد قدر مطلق جدول۳. مقایسه ضریب همبستگی و جذر میانگین واریانس استخراج شده رل هدف‌گرایی | آزمایش‌گری ۲ انعطاف‌پذیری کارا متاته | شهنات برای ارزیابی برازش کلی مدل از شاخص نیکویی برازش مدل یا مدل فیت* براساس دیدگاه تنن‌هوس» وینزی» چاتلین و لائورو! (۵ *۲۰)؛استفاده شده است. مقادیر نزدیک به یک نشان از کیفیت مناسب مدل دارد. مدل فیت را می‌توان با محاسبه میانگین هندسی میانگین اشتراک و واریانس تبیین شده""! به‌دست آورد. برازش کلی مدل توسط معیار مدل فیت با  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ 7 فاتهسانگیق حقادیر اقتراگی میساقه بروری ین مقذان سبانگین مقان یر 27 سازه درون‌زای مدل است. وتزلس و همکاران"" (۲۰۰۹» سه مقدار ۰/۰۱ ۰/۲۵ و ۰/۳۹ را به‌عنوان مقادیر ضعیف, متوسط و قوی برای 60۴ معرفی نموده‌اند. در پژوهش حاضر, مقدار ۰/۶۳۸ برای ۲01۳ نشان از برازش بالای مدل دارد [۶۲]. تحلیل عاملی تائیدی با رویکرد سخت‌گیرانه زیاد انجام شد و سوّالات دارای بار عاملی کمتر از ۰/0 حذف شدند. لذا بارعاملی بین تمام سوالات پرسش‌نامه و متغیرهای مکنون بیشتر از ۰/۵ است و به این معناست که سازه به‌کار رفته, به خوبی متغیر مکنون موردنظر را سنجیده و این شاخص‌ها قابل قبول می‌باشند. در تحلیل عاملی-تأییدی علاوه‌بر شاخص بار عاملی, آماره 1 هم محاسبه می‌شود که مقدار این آماره باید بزرگ‌تر از ۱/۹۹ باشد [۶4۲]. از طرفی» مقدار آماره تی نیز ملاک تأیید نیارد فرخضظیات است.پاگر این مقدار به‌ترتیب از ۰۱.۹۶ ۹ و ۲,۵۸ بیشتر باشد» فرضیه در سطوح ۹۰ ۹۵ و ۹۹ درصد تأیید می‌شود. بررسی‌ها نشان داد (شکل شماره ۱ و جدول شماره ۶)» هدف‌گرایی و ابعاد امکان‌گرایی (آزمایش‌گری. زیان قابل تحمل, انعطاف پذیری و پیش تعهدات) بر متغیر وابسته عملکرد کارآفرینانه تأثیر مثبتی و معنادار دارند و فرضیات در سطح :۹۹ درصد مورد تأیید است. همچنین بررسی ضریب مسیر (شکل شماره ۲) نشان داد که بیشترین رابطه مستقیم در جهت افزایش عملکرد کارآفرینانه به ترتیب عبارت‌اند از انعطاف‌پذیری» هدف‌گرایی و آزمایش‌گری است و البته زیان قابل تحمل و پیش تعهدات با عملکرد کسب‌وکار رابطه معکوس دارد و با افزایش زیان قابل تحمل و پیش تعهدات میزان عملکرد کاهش پیدا می‌کند.  پژوهش‌هاتی نذیریت ق لیوا سم اور ۲۹+ شتماره مها 128 نتایج نهایی در جهت تأیید یا رد فرضیات پژوهش در جدول شماره ۶ نشان داده شده  ک وجیه باقرصاد و همکاران تا هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... از این رو مدل نهایی تحقیق مطابق با شکل ۳ می‌باشد. به عقیده سارسواتی (۲۰۰۸) یکی از مشکلات کارآفرینان؛ آگاهی اندک نسبت به رویکردهای نوین تصمیم‌گیری کارآفرینانه است. کارآفرینان مبتدی به دلیل شناخت اندک بازار و صنعت معسولا ا روویکندهای خطی ی هدف‌گرایانه:براگ راهاتدازی اسنتفادهری معمولا با سراف سرمایه فراوان با شکست مواجه می‌گردند. در حالی که کارآفرینان خبره با استفاده از رویکرد امکان‌گرایانه ریسک‌های بازار را کاهش می‌دهند. بر این اساس امکان‌گرایی به‌عنوان نظریه‌ای که موجبات بروز پیشرفت‌های جدیدی در تبیین رفتار کارآفرینانه فراهم آورده است. در سال‌های اخیر توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است. ذکر این موضوع ضروری است که دی رویکرد هدف گرایانه و امکان گرایانه مکمل یکدیگر می‌باشند و تأکید بر امکان‌گرایی به مفهوم نفی هدف‌گرایی نیست. در واقع کارآفرینان با تجربه این دو رویکرد را در کتار هم استفاده می‌کنند. با این حال این نوع پژوهش‌ها در کشورهای در حال توسعه مانند ایران بسیار کم انجام شده است. این پژوهش به بررسی تأثیر هدف‌گرایی و امکان‌گرایی  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ (با ابعاد آزمایش‌گری» زیان قابل تحمل, انعطاف‌پذیری و پیش تعهدات) بر عملکرد کسب‌وکارهای ایرانی با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری در پاسخ به سوال تحقیق داده‌های این پژوهش, با استفاده از ابزار پرسشنامه استاندارد هدف‌گرایی و امکان‌گرایی چندلرو همکاران (۲۰۱۱) و از بین ۱۷۵ کسب‌وکار فعال در صنعت فناوری اطلاعات به روش نمونه‌گیری تصافی جممع‌آوری شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که تمام متغیرهای مستقل مورد پژوهش» شامل هدف‌گرایی؛ آزمایشگری» زیان قابل تحمل» انعطاف‌پذیری و پیش تعهدات برمتغیر وابسته يا عملکرد کارآفرینانه تأثیر معنی داری دارد. در واقع در پاسخ به سوال اصلی می‌توان گفت هدف‌گرایی و چهار بعد امکان‌گرایی بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر دارد. نتایج به‌دست آمده» مورد تاییدتحقیقات پیشین نیز می‌باشد [1۶۰ [۱۸]» [۱۲] و [۲]. البته پژوهش‌های رید و همکارانش" (۲۰۰۹) نشان دادکه بین ابعاد امکان‌گرایی و عملکرد کسب‌وکار رابطه مثبت و معناداری وجود دارد: همچنین پژوهش اربن و هیدنریچ" نشان داده است که اصل پیش تعهدات؛ آزمایشگری و انعطاف‌پذیری به‌طور قابل توجهی بر عملکرد تأثیرگذار است. مطالعات برتل*"ی همکازانش (۲۰۱۶) نیز نشگان#ذاده است که اصل پیش تعهدات, آزمایشگری و انعطاف‌پذیری به‌طور قابل توجهی بر عملکرد تأثیرگذار است. نتایج سایر مطالعات نشان می‌دهند که سازه امّگان‌گرایی به‌ظنوّر کلی تأثیر مثبتی بر عملکرد نتایج این پژوهش نشان داد که بین هدف‌گرایی و تمام ابعاد امکان‌گرایی با عملکرد کسب‌وکار رابطه معنی‌داری وجود دارد اما یافته‌ها بیانگر آن است که» بین انعطاف‌پذیری و آزمایش‌گری با عملکرد لزوما رابطه مثبت و معنی‌داری وجود ندارد. بر اساس نتایج این پژوهش که بین هدف‌گرایی, و دو بعد امکان‌گرایی شامل انعطاف‌پذیری و آزمایش‌گری با عملکرد کسب‌وکار رایطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد» به کسب‌وکارها توصیه می‌شود جهت بهبود عملکرد به منطق تصمیم‌گیری هدف‌گرایی و همچنین انعطاف‌پذیری و آزمایش‌گری توجه بیشتری داشته بانشد. براساس يافته‌ها بین زیان قابل تحمل و پیش تعهدات با عملکرد کسب‌وکار رابطه منفی و معنی‌داری وجود دارد و یا به عبارتی رابطه زیان قابل تحمل و پیش تعهدات, با عملکرد. رابطه‌ای معکوس است و با افزایش  ک وجیه باقرصاد و همکاران تا هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... هر یک از این دو, عملکرد کسب‌وکار کاهش می‌یاید. ممکن است علت این عدم همخوانی در نتایج به علت تفاوت در روش‌ها جامعه آماری و يا در حجم نمونه‌ها باشد. توضیح کلی برای این نتیجه این است که نقش در دسترس بودن منابع در عملکرد بسته به تخصص کارآفرینی و ترکیب این تخصص با منطق تصمیم‌گیری متفاوت است. توضیح بالقوه دیگر این است که افراد تازه کار از منابعی که در اختیار دارند استفاده مناسب نمی‌کنند. به عبارتی» علت رابطه منفی زیان قابل تحمل با عملکرد کسب‌وکار آن است که برای افراد تازه کار برخلاف انتظار, امکان پایین نگه داشتن هزینه و بالا بردن درآمد جهت ایجاد فرصت‌های بهتر برای عملکرد بهتر در آینده غیرممکن است. علت رابطه منفی پیش تعهدات با عملکرد کسب‌وکار آن است که افراد تازه کار به آسانی توان فروش تضمینی محصولات و یا خدمات و همچنین امکان ایجاد بر اساس یافته‌های تحقیق پيشنهادات کاربردی و تحقیقاتی زیر مطرح می‌گردد. پیشنهاد می‌شود رویکردهای نوین تصمیم‌گیری امکان‌گرایانه در قالب دوره آموزشی برای کارآفرینان ارائه گردد. معرفی امکان‌گرایی کارآفرینانه می‌تواند دریچه جدیدی برای کاهش شکست ایده‌های کارآفرینانه ایجاد کند. همچنین به کارآفرینانی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار دارند» پیشنهاد می‌گردد با تکیه بر منابع, مهارت‌ها و توانایی‌های در دسترس دارند» دست به اقدام بزنند و محصولات/خدمات را تولید کنند تا در صورت شکست کسب‌وکار هزینه‌های شکست اندک باشد. پیشنهاد دیگری که باید مدنظر قرار داد آن است که کارآفرینان پس از طی کردن مراحل اولیه رشد و زمانی که به سودآوری بالا می‌رسد. به منظور توسعه کسب‌وکار به تعیین اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت و برنامه‌ریزی توجه کنند. در واقع در مراحل بالای رشد توجه به رویکردهای هدف گرا در کنار امکان‌گرا لازم است. این پژوهش در کنار یافته‌های خود دارای محدودیت‌هایی نیز می‌باشد که می‌تواند فرصتی برای تحقیقات آینده باشد. یکی ان این محدودیت‌ها مربوط به جامعه آماری و مشارکت کنندگان تحقیق بوده است که محدود به کسب‌وکار فعال در صنعت فناوری اطلاعات است. می‌توان از سایر فعالان و صاحبان کسب‌وکار در سایر حوزه‌ها و در جامعه آماری گسترده و در صنایع مختلف این بررسی به عمل آید. در نهایت پیشنهاد می‌شود که با استفاده از روش‌های متنوع و جدید پژوهشی» تحلیل عمیق‌تری را فراهم تا به توسعه ادبیات  پژوهش‌های مدیریت در ایرا شش دوره ۲1 شماره ا پهار ۱۶۰۱ امکان گرایی کمک کند. همچنین شناسایی و بررسی تأثیر دیگر ابعاد رفتار کارآفرینانه بر عملکرد کارآفرینانه نیز مهم است. بر این اساس» پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آینده» سایر ابعاد رفتار کارآفرینانه, شناسایی و تأثیر آن‌ها بر عملکرد کارآفرینانه مورد پژوهش قرار گیرد. همچنین اکثر تحقیقات شرکت‌های نوپا را بررسی کرده است؛ اما همکن است امکان‌گرایی در مراحل بعدی توسعه شرکت. از جمله خروج کارآفرینانه نقش داشته باشد که 6۳ ۵۳۳۵ هه ۳۳۵00۵ مگ وزطادتعد 5 6 بآ و306 مگ ب3۵80 مظ لاس۷ [۱] ,4 ,۲۰۰۹ ,۷۵0008 ککع‌صتوتاظ گو مد 30 عصناکه آمومه صز کعص 00 +تواصنها ۱0 641 136 ,36 ,۳0105-۳6065 3/37 آعل 2 26 ,32-۸۳۵0 36 37 3۵02-7106062 [۲] 6 :06۳10۵66 696ص 20۳ ۵۳ کعسم۳ 0ص مطصناقکنی مطفتاهی‌عاام و ما 300۳026 ناه شک مقان20 832827 ۸6۶ ی بل ۷۵۳۵ کل ت۵صگ مگ وتاطاد ت52 [۳]  7 وجیه باقرصاد و همکاران ۳ هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... ۷۱-۳۰ ,(۳۸)۱ ,۲۰۱۶ ,6عنا۳۳۵0 هصه و ومط ۲ منطکس ۳60۳60 بکصانازدازععوم ما70 بح وناهص ما عصد دام جمتاهعی )ماقم 310 ,ما3 16 6۶ و10 .5 وانطاد ید5 ,305600678 ۵4 وبا ,۳۳۵066196 3 بتعلاع1 .10 رقن600ظط 3 باعاعظط[*] 65 وصفام تنعل اهنس م6006 تمط توس ههد هز صمتاهی ۳ ۷۶ ,۲۰۱4 ,60182 ۳۳0۵۵۵ وصسه مق صذ جاصتهاجمص از لحعل ما ومع 56 هی ,88 ۷3۵0 ۵۶ ولآ 516002 مج 3/186 م1 ر676008ظ و8 رقع لاس۸ 36۰ بآ 38636 55 2 ماع ۷6۵6 صز وصفلهه صمزعنعل عزععادد کم کعنصمصرل عصتفمصها 100 ,(۹)4 ۲۰۱۵۰ ملقصساوز نحص عزععاد واگ بصوتامعهی قصه صمتاهنی‌عاگه ۵۴ 5003 0 606 عستهطع13 تاعتست0 0هق صمتاقتص ۳ از ,30 ۵ یگ وناطاد اعد و5 اکناز ۵7 صقام 6060۳6065 نام اگ :10 ,052هگ1 60 و1 کلفصط 6۳ مق بتصقصملصخط عنام ککعصزعتاط 6 عصتدطط واگ آهنهصی ۵۳ کاکراهص-هامصه ۸ +علاعی عطا ۰ ,۷6۵6۵8 5 عصزقتاط ۵۶ ق7609 عصسگ للقصک کز منطکصوتهامم ععصقص 00 6 ۷6۲۹۲۶ آهت]1ظ بط ملصهط1ز۷۷ ۸۶ ,10 یک واوطادکه 52 یگ ,3680 وب3 و1268 0 کا 606 066۵ 116665 وله محصوزعنمل اعس 00606 هنز ععزع10 8 0 تچاصنها 6 8صلع1/1202 لا فا 6 .۳ مهن ویک2 ,180 ولا و180 ویک بقال [*۱] 0۵۳ تاه 1۲ه فصه تمه 6۵6۵ ماه صمناهعاص 15۵ تععنصمصم ,۱۳۵,۱۲۱ ,۲۰۱۸ ,6ق ها لهنو5 فصه وصناع ۳۳۵ مزع مامصط6 1 بععصقص 00 اه ۳و ص50 156 .ظ ,70608 8 .8 2 ,۳۵۲۵۶ 0 .0 رمقال سل ۰ مفاشآ ,8 بک2 ,ق8۳60 [۱۱] امه ۵0028 156 نععمصحصد‌صم عسطص 0۶ ۵۳ صمتهکی فصه صمتاهی‌عگگه و 7 200 16238 ماد ماه مطمتاقتی ۳ 7 منشآ :8 ولا ,۳6 وی ,630 بسا بفقلح [۱۲]  پژوهش‌های مدیریت د رایران یس دوره ۲۹ شنماره ا پهار ۱841 5 للم۸ و5 ۵۶ ص30 قطن ۲۵۵ عع ص06 ص060 ۷60۳6 655 تا 1130۷270 عسنطاوه0ه کععصقط منساهاه صقع[ عطا چط۷۷ یک ماصهاط 4 0۳00066 1۵۳ کعزععاد ی آنگعکم نهد منم 6 ما دم‌عاد مگ 156 یک ماصقاط 40 مطمتاهناع۶1ه ,عسحانه 31200021 1 3 ,31/05 ۵۶ ی مق60۷امتنطاک م۸ مقنه 1.2960۷ 511 .660۳6605 اص06ی 0 م00 لذطامای تععصقص گم 696ص 30۷۲ عم 8ص0لم/2 جدمزک0ع 1 "کس ۳60۳606 صعنص۳ت که صمناهعناکه 10 م۸ مک ,ف0ع 1/033 ,(۲)4 ۲۰۱۸۰ ,3/2008 دون60 1 دز دوعوم 3/0066 .صوط 1 صمتاهه ۲۶ 0۳ 00عد0 ۶ علزدوادس۸ 316۳۵۲ کل متقخقاطاک۸ بل فده تنومصصحط0/< م۸ مخصعنق7< عزم 1 4 رلنه5 ععق6 بعصفام/< بوعنام2 برع مامصطا‌عامص1< کصصت هنز مصلق/2 صمنع0ع 1 ۲۹-۶ ,(۱۸)۲ ۲۰۲۱ ,بطق دز (6ق96 3 8660 3/1202 ص213 برع وا مصط ص313 از 006۲ .8 .8 ,116868 ۵۶ کل 8061916۳-120 بآ راناع۲ع۷ 3 کل ق50۵6 ۵ کعزع10 عصفامست زنل آهنه‌مااه قصه لذعنی که کاععککه عناعزع 5 اع اعع0 ۷۱ ,(4) 4۲ ,۲۰۱۸ ,ق2۳۵0 0ص 00ط 1 منطسد ۳60 بععصفصحصوگ عم ۷06 از 006۲ .8 .8 ,116868 ۵۶ کل و16-120ک0ظ وبا ,ق۷6۲۵ 3 کل بق6ل 5۵ کعزعم1 وصفامسدوزعنعل نشص‌عناه فصه آذعی که کا‌عاگه عناداع 5۳ ا+عطاعع ۹۷۱ ,(4) 4۲ ,۲۰۱۸ ,2۳۵06 200 و0ط 1 و۳606 بععصعصص وم ۷06 6 ۳6۲۵6۲ منطاعدونهاه+ 156 .3 8 ,501550 66 .36 مف0صق۲ کل 15105909 ۵۴ ع[م۲ نامه 15۵6 عصمص گم 0اه مصطذ 0ص تنل صصوعا ۶ 0۳۳۳0250۳ دوز هط ۸ نمعدامط فصه مصمتشکنه مصمتاهنه]1ط م ,6۳اقز۳ 0 360۲ منطکس 6066 مومع منطکس عم مع 000 هز کعخوعطا. عصنع هه 0 625200 ۰ 1۰ ,300 :۵ .۸ ,3/0616 ب .10 ,10613606 ,37 + تعلوصفض  7 وجیه باقرصاد و همکاران ۳ هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... ۰ ,۷6۵8 کععطنعتاط ۵۶ هس30 رفن5 صمتهفنلم ۸ نکعععع وم صمناهی‌عگکم .5 بفصلع17055 10۵000 ه مش ,زنع3< م1 مش بفلق 3/050۵ و۳۰ ماع هتنصقطه[ ۵ 06۳10۳۳۵۲۵ کعصاقتاط 0۵۶ 601 3/۵256 ,3۷ ,زا3۵۵0 چم وبا ,۷۵16۵13339 ۳322863606 ۵1 صعفع ۸ +کعط ود که صمعخقصصهی ۸ نطجمع برععاد ی 6 ۶۴٩ عمط 156 8 .۳ بطق5 ۵ بش باق تلو82 کل باق م۵۵ کل الططاصهاک 6۵۵ عع دعوم تعصمصصوجصم لهمصمصگ عصسگ جه صنطکسا 6۳60۳6 4 5 ماه بونانطاهاظمم فصه کعسعد 6 3610۳۳۵66 ۷ ,کالوک ۵۶ ببظ ,ق۸083 کز ۷۷۳۵۲۵ سل ص1۵ ۵ 3 .6 کلناسافنگا .۸ .36 ماافلا و1 .4 ,1761370 ,۷۷۰ بل وتاطاع ۸ 6 ,کعنانتاعه ودناعاعد او دمناه‌ غاد مش ۶عصهماعنه عطا احاوطا اوانص 0۳000۳ عطا 4 ۷صعل0دم۸ عطا ۶ مهس 70 معط تمصماتعصن 0ص ,ککع 0۳0 صتطکس همع 600 06710۳۵۴ و 2/9 بط بان ۵ .۷۷ بل بعلنه1 بط 6 و3005 [۲۸] ۹-۳۰ ,(۲۹)۱ :۱۹۹۹ بتلعت۲۵۹63 کععصتفاط ۵۶ سوت بحل‌ومکم۲ مرنطکس ص606 66 0۶ 06۹0600065 2۵8016 کل مطانصدک-0 موق ۶ ۳ ب8 بالقطصعط) [۲۹] ولنصطزتی بم با ,و26 ول ,8000۵09 وگ ,5۸۵۵0 کل ,ق3/126-11۵ [۳۰] ۶و 2005ع 65ص عناراهصه-هاعص خر نع قدصم عسطص۷ فص اصعلها ۳60۳60 66 0ص ناهن ماه که عزع عنا ههام ۸ ۰ مانص5 6 .3 ,5008 .5 ,86۵0 [۳۱] و 5 دومن وصه عسحهد عط نعمننانطدمی عنصفحصرل ندنام 3 0 ,1666 [۳۲]  پژوهش‌های مدیریت د رایران یس دوره ۲۹ شنماره ا پهار ۱841 ,(۲۸)۱۳ ۲۰۰۷۰ بلق 70 31/20280601 عزععاد 5 بععصفصصصم ماه (عاطمصنتماعنی) ۶و ععطع5 2/08 ببا< .6 ,علفصقط) 6 بش۸ ,2/06 مب 10 ,1267606 [۳۳] ,۷7۵08 5و8 ۵۶ هس70 باععا وصه وعماموری خ۸ +ععزععاهد که آهسعص م00 نص20ن عم 00۳00۳۵6 10 ,10006۲ ۵ بش ,3۳08616 با ,1/۵6۲ 36 با6ا86 [۳۶] 4 30۵1 00۳0۳۵66 کمعزممم هط ۵۳ قطن ها فصه صمنی لحس ۳60۳606 4و کاصقصنصعاعل که ماع تاکز آمعسنمصه ص۸۵ ۳ ما1608 6۶ وب ,6186 و ,3۳6۵56 [۳۹] 51 .عصسظ منساهاه جامعا-طونط فصه عصنلصه جز کیزوم صمنعنفعل لذعنی فصه آهی‌عککم ۳ ۵ عاصناحد ناکم فصه صمنتهاصعنه ترعووامصط1 مق و ۷طص06ر116 ۵ مظ مطقطمتآ [۳۹] آمحساه7 صعنگ۸ نامگ یمن۸ خلاناه‌5 ۵۶ ماع بروعصه عاطد 0 6 ها عع ق0010 8 م۳7 ,(03012/137060 2/3 6۶ م۸ مهن قفا .0 ,09160 ی مق60۷متنطاک [۳۷] 0 ناه ۶و کدمنای‌نامصز ععصمص 200 اجعاصهی ماه عصاوعصه عطا عطمتانوصم عنصمد0ع0 30066 سل کمعو‌عنصه خوعص فص القصک +5۵ صمتععی ,(۱۶)۲ ۲۹۲۰۰ بلق 20 صنط اعد م۳ عزوعاه دک مهزدع 3 0۳61۵0 3۳60۳06 ۶و الط 15۵ 17 8 .5 مفققز770 ۵ ,یگ ,13810۷866 [۳۸] 4 70۵1 5026 صمناهته]31 کو عمط عطا و2660 تعصنصوم] عزوعاد 5 زومآ وصملد/2 جمز60 1 "کس ۳0۳66 صقنص۳۵ که صمنامعن 1 ۸ مک ,3/۵360 [۳۹] ,(۲)۶ ۲۰۱۸۰ ,3/2008 دونع60 3ص د 096 3/0060 ۶۰ 60ط 1 صمتاهه ۳۶ 05 0معد80 6 ع20 5 65ووع 0۳0 تاه 300 یک ,کفانامن] ۸۶ ,بآ ,۷۵۵۵۵۹ بآ ,فصصهع‌نعناه 1 [4۰] 7 - ط زا 0610۳۵066 0ص صصناعگزد 00 000 06665 صنطعد10م۲ ۶۹-۷۰ و(4۱)۲ ۲۰۱۷۰ ,2۳۵66 صه معط 1 منطکس م۳6 ۷00632 گنه 60۵6۵1 ۵ 10۵۳۵ تصمناهنی‌عگکه فصه صمتقعه) .10 .5 وتاطاهتعه 52 [۶4۱]  7 وجیه باقرصاد و همکاران ۳ هدف گرایی, امکان گرایی و عملکرد... 81 0۶۴ ۸16 ۰ ععصتاصی اعسعصمع 000 ما بجانازطهاعصز عنصمصمع ۵ .501376 315 طازم عصناه3/00 مهو تمسصناک بش۸ ,3۵7272065 :۸ م۸ ,ق128۵ [4۲]

هدف گرایی (علیت) و امکان گرایی (اثرسازی) دو منطق تصمیم گیری است که کارآفرینان در انجام فعالیت هایشان بکار می گیرند. در طول دو دهه گذشته، توجهات فزاینده ای به دو منطق رفتاری که کارآفرینان در راه اندازی و توسعه شرکت های جدید بکار می گیرند شده است. پژوهش های موجود حاکی از آن است عملکرد کسب و کار با هدف گرایی و امکان گرایی رابطه دارد. هدف این مقاله بررسی هدف گرایی و امکان گرایی (با چهار بعدآزمایش گری، زیان قابل تحمل، انعطاف پذیری و پیش تعهدات) بر عملکرد کسب و کار با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی است و داده ها به روش، توصیفی-همبستگی گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش، کسب و کار های فعال در صنعت فناوری اطلاعات است. نمونه آماری از طریق فرمول کوکران، شامل 175 کارآفرین فعال در این حوزه است که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. داده های گردآوری شده، با نرم افزارهایSPSS26 و SmartPLS3 تجزیه و تحلیل شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که انعطاف پذیری، هدف گرایی، آزمایش گری با عملکرد کارآفرینانه رابطه ای مثبت و معنی دار دارد؛ و زیان قابل تحمل و پیش تعهدات با عملکرد رابطه ای منفی و معنی دار دارد.

489884

به‌شرط آن‌که بهنگام باشد علّت منطقی داشته باشد. نیازهای انسان را برآورده کند و فرد را به هدف‌هایش برساند (1955 ,ط11301380). تجربه زيسته ما این نظر ارسطو را تأیید می‌کند. برای نمونه» ترس یک هیجان ناخوشایند است» اما اگر هنگام تماشای یک فیلم ترسناک يا در قطار شهربازی به ما دست دهد نه‌تنها آزاردهنده نیست. بلکه حال ما را بهتر هم می‌کند. از سوی دیگر عشق یک هیجان خوشایند است. امّا عشق حرام (برای نمونه» عشق به والد جنس مخالف) نه‌تنها بر خوشبختی فرد نمی‌افزاید. بلکه حال وی را بد می‌کند. و یا خشمگین بودن از کسانی که به ماستم کرده‌اند» می‌تواند اثر بدی بر خوشحالی ما نداشته باشد اما خشمگین بودن از کسانی که از ما موفق‌تر هستند. می‌تواند باعث شود که از خودمان بدمان بیاید. همچنین» در کشور ما مردمان بسیاری هستند که با غمگین بودن و گریه کردن حال خوبی پیدا می‌کنند. پس اثر هیجان‌ها بر خوشبختی,» بیش از آن‌که به خوشائند یا ناخوشایند بودن آنها بستگی داشته باشده به این بستگی دارد که آیا فرد مّی‌خواهد آن هیجان‌ها را داشته باشد یا خیر. ارسطو می‌گفت همه مردم در,جخستجوی هیجان‌های یکسانی چون شادی نیستند. بلکه هر فردی با توجه به نیازها و انگیزه‌هایی,. که دارد» هیجان‌های متفاوتی را جستجو می‌کند و اگر به آن هیجان‌ها:برتند: خوشبخت است.(1955 :ط130180). بنابراین بر پایه نگره ارسطویی, خوشبختی یعنی داشتن هیجان‌های دلخواه» نه هیجان‌های خوشایند مردم بر پاي موقعیتیکه.در آن قرار گرفته‌اند و شخصلئیت و فرهنگی که دارند. هیجان‌های متفاوتی را می‌خواهند و جستجو می‌کنند (2017 ,2 ۵1 121017). این‌گونه نیست که همه مردم به یک اندازه به دنبال هیجان‌هایخوشایند باشند و از هیجان‌های ناخوشایند دوری کنند. برای نمونه, (1995 ,127896 نک ,18128) مشاهده کردند که برخی از مردم» هیجان‌های خوشایندی را دوست دارند که برانگیختگی آنها را بالا برد (مانند اشتیاق) امّا برخی دیگر, هیجان‌های خوشایندی را می‌پسندند که از برانگیختگی آنها بکاهد (مانند آرامش). فرهنگ نیز بر هیجان‌های دلخواه انسان‌ها اثر می‌گذارده سثلا آمریکایی‌ها هیجان‌های خوشایند دارای برانگیختگی بالا را بیشتر از آسیایی‌ها دوست ۴ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ دارند (2006 ,۳8 بک ۴۹0 ,ن188). میزان دوری کردن مردم از هیجان‌های ناخوشایند نیز به فرهنگ آنها بستگی دارد. برای نمونه, آلمانی‌ها کمتر از آمریکایی‌های اروپایی تبار» انگیزه دارند که هیجان‌های ناخوشایند خود را کم کنند (-1600020 4 ,ن798 :2 ,تاه1]). همچنین» مردمان فرهنگ‌های جمع‌گرا کمتر از مردمان فرهنگ‌های فردگرا به دنبال افزودن بر هیجان‌های خوشایند و کاستن از هیجان‌های ناخوشایند خود هستند (2015 .21 61 فصزه؛ 2014 ,۳۵۵۵۵ 6۶ ماممصه۸). تامیر و همکاران (۲۰۱۶) می‌گویند مردم دوست دارند هیجان‌هایی را داشته باشند که با ارزش‌های آنان هماهنگ باشد. این پژوهشگران در یک مطالعه بین‌فرهنگی مشناهده کردئل, که کسانی که دیگرات‌نخواد؟ هد رین کمک به دیگنران را ازوزش می‌دانند)» هیجان‌هایی چون عشق اعتماد؛"ودلسوژی را دوست دارند. اما کسانی که خودخواه هستند (یعنی پیشرفت: شخصی راآاززش می‌دانند)» هیجان‌هایی چون غرور ارسطو ادّعا کرد که خوشبختی همان شادی نیست» یعنی خوشبختی فقط با داشتن هیجان‌های خوشایند به دست نمی‌آید»«بلکه آنچه کهابهخوشبختی کمک می‌کند. داشتن هیجان‌های دلخوا" است» حتی اگن| هیان‌ها ی لیوا ناخوشایند باشند. پژوهش کنونی بر پایه این نظریه ارسطو به آزمون این فرضیه پرداخت که کسانی که هیجان‌های دلخواه خود را دارند خوشبختی بیشتر یعنی افسردگی پایین‌تر و بهزیستی بالاتری هم دارند چه این هیجان‌های دلخواه, خوشایند باشند و چه ناخوشایند. در پژوهش کنونی» ناهمخوانی بین «هیجان داشته» (یعنی مقداری از یک هیجان که فرد تجربه کرده است) و «هیجان خواسته» (یعنی مقداری از آن هیجان که فرد دوست دارد تجربه کند) محاسبه شد تا معلوم شود که هر آزمودنی تا چه اندازه هیجان‌های دلخواه خود را تجربه کرده است. پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که هر اندازه ناهمخوانی هیجان‌های داشته و خواسته کمتر باشد یعنی هر اندازه مردم هیجان‌های دلخواه خود را بیشتر تجربه کنند رضایت از زندگی بیشتر است (برای نمونه 62 16010 9 ,2466 2008 ,ص00۵ 3/0160 نگ ,27862]). درباره کسانی که هیجان‌های خوشایند را می‌خواهند. پیش‌بینی ارسطو همان پیش‌بینی بیشتر روان‌شناسان (از جمله یل 61 121067 9 1984؛ ۵ق6۳صطهگل) است؛ کسانی خوشبخت‌تر هستند که هیجان‌های خوشایند بیشتری را تجربه کنند. امّا درباره کسانی که هیجان‌های ناخوشایند را می‌خواهند (و تعداد آنها هرچند کمتر از دسته نخست. اما باز هم زیاد است)» پیش‌بینی ارسطو با پیش‌بینی بیشتر روان‌شناسان تضاد کامل دارد: کسانی خوشبخت‌تر هستند که هیجان‌های ناخوشایند ارسطو می‌گوید هیجان‌های خوشایند فقط.زمانی به خوشبختی ما کمک می‌کنند که ما این هیجان‌ها را بخواهیم و ارزشمند بدائیم.درست است که این نظر ارسطو به گونه مستقیم آزمون تجربی نشده اسنت» اما پژوهش‌هایی هستند. که‌انشان داده‌اند که پیشرفت. عزت‌نفس» و رابطه‌های اجتماعرلایفقط زمانی ما اجان امی‌کنند که آنها را ارزشمند بدانیم (1999 ,1:08 عگ طباگ ,101606 ,ط0(18). برای نمونه» پیشرفت‌های روزانه در آزمودنی‌هایی که پیشرفت .را یک اروش مکی دیش رانست رضایت از زندگی را پیش‌بینی کنده امّا در آزمودنی‌هایی که به پیشرفت بها نمی‌دانند این‌گونه نبود ( ,لطو(0 9 مطلا5 6 10028 ,116067). همچنین» رضایت از وضعیت اقتصادی در کشورهای فقیر بیشتر از کشوزهای تروتمند توانست رضایت از زندگی را پیش‌بینی کنله زیرا براق مردمان کشورهای فقیر وضعیت "خوب اقتصتادی: ینک ارزش است. اما مردمان می‌دانند (1999 باه ۵1 ط0(9). یک پژوهش دیگر نشان داد که لذّت جسمی روزانه» فقط زمانی توانست رضایت کلی روزانه را پیش‌بینی کند که آزمودنی‌ها هیجان‌خواهی بالایی داشتند (2001 ,101606۲ مک ,6اه 2صطنطه5 مفط0(8). همچنین اشتیاق نیز» که یک هیجان خوشایند است.» رضایت از زندگی را در کسانی که هیجان‌خواهی بالا داشتند پیش‌بینی ۶ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ کرد. امّا این پیش‌بینی در کسانی که هیجان‌خواهی پایین داشتند بسیار ضعیف بود (2003 ,001606 عک ,کاعقصسصتطع5 منط0(8). و سرانجام» هیجان‌های خوشایند در کشورهایی که خود.ابراژی زا ازازشی می‌دانستند بیشتر از کشررهایی که زئله‌سانتانرا ارزش می‌دانستند توانست رضایت از زندگی را پیش‌بینی کند ( :2011 ,11067 62 12 این که چه هیجان‌هایی به خوشبختی ما کمک می‌کنند» به فرهنگ. ارزش‌ها و هنجارهای جامعه‌ای بستگی دارد که در آن رشد کرده‌ایم ( :2006 ,5010/8712 0 ,0162۷2 نگل مک فبهاحه/3 مق16112/20) مشاهده کردند که در آمریکا هیجان‌هایی که رابطه با دیگران را خراب می‌کنند امّا خوشایند هستند (مانند غرور) با خوشبختی همبستگی دارند. امّا در ژاپن» فقط آن دننشته از,هیجتان‌های خوشایند با خوشبختی همبستگی دارند که رابطه با دیگران را بهبود بخشند (مانند دوّستی؛ و نگاه کنید به (2015 بقان3/050 6۶ دنک ,100/466 6ل) گزارش دادند که کره‌ای‌ها. بلژیکی‌ها و آمریکایی‌های اروپایی‌تبار هزاندازه آهیجان‌هتایی را تجربه کنند که در فرهنگ آنها رایج و غالب است. بهزیستی بیشتری دازند. به گونه کلی» مردم زمانی احساس خوشبختی می‌کنند که چیزهایی را داشته باشند که جامعه و فرهنگشان آن بنابراین» مردمان فرهنگ‌های گوناگون, هیجان‌های دلخواه متفاوتی دارند ( :6 ۳4 6 ,5010۷/212 : 2016 ما۵ 6۳ ,120 :2001 ,۳6۵۵۲ ) و این تا اندازه‌ای با نگره ارسطویی هماهنگ است. زیرا اولا نشان می‌دهد که برخلاف نظر بیشتر روان‌شناسان» همه مردم فقط به دنبال هیجان‌های خوشایند نیستند بلکه هیجان‌های دلخواه آنها می‌توانند ناخوشایند هم باشند. و ثانیا معقول است که داشتن هیجان‌های دلخواه (و به گونه کلی داشتن هر چیزی که دلخواه ما باشد)» به خوشبختی ما کمک می‌کند. پژوهش کنونی با هدف بررسی نظريه ارسطو به آزمون این فرضیه می‌پردازد که هیجان‌های دلخواه» که از تفاوت هیجان‌های داشته و هیجان‌های خواسته به دست می‌آیند. با افسردگی رابطه منفی و با بهزیستی رابطهه مثبت دارند. حتّی در کسانی که این هیجان‌های دلخواه» ناخوشایند هستند. در این پژوهش, نخست ناهمخوانی مطلق (یعنی بدون علامت مثبت و منفی) میان هیجان‌های داشته و خواسته در پنج هیجان خوشایند (غقشق, شاذیی, غروی الذدات, و امید) و پنج هیجان ناخوشایند (خشم, دلخوری, غم ترس» و خجالت) محاسبه شد تا معلوم شود که هر آزمودنی چه اندازه هیجان‌های دلخواه خود را داشته است. و سپس همبستگی این ناهمخوانی‌های مطلق با شاخص‌های آزمودنی‌ها. برای دستیابی به آزمودنی‌های این پژوهشن, سی‌هزار پیاسک به مشترکان همراه اوّل و ایرانسل ساکن شهر تهران فرستاده شد. که در آن ضمن درج لینک پرسشنامه اینترنتی» از گیرندگان.درخواستا شده بوّد, که:/«باه«تکمیل این پرسشنامه که فقط بیست دقیقه وقت شما را می‌گیرد؛ ضمن کشک به پیشرفت روان‌شناسی» در قرعه‌کشی یک لپ‌تاپ شرکت کنید). پرسشنامه اینترنشی» که متغیرهای پژوهش و پرسشنامه پرس‌لاین " ساخته‌شده بود که با گوشی‌های تلفن همراه نیز به‌آسانی می‌توان به پرسشنامه‌های آن پاسخ داد. دو هزار و سیزدهآنفر این پرسشنامه را پر کردند. اما فقط ۰ نفر از آنها سن موردنظر (۱۸ سال به بالا) را داشتند و به همه پرسش‌ها به‌درستی پاسخ دادند. میانگین و انحراف استاندارد سن این ۱۴۱۰ نفر به ترتیب ۲۶,۵۰ و ۴,۵۸ با دامنه ۱۸ تا ۴۳ سال بود و ۵۶۴ نفر از آنها مرد بودند. در پایان پژوهش از آزمودنی‌ها سپاسگزاری و لپ‌تاپ پیش گفته با قرعه‌کشی به یکی از آنها داده شد. ۸ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ روند کار. در یک طرح همبستگی» نخست از آزمودنی‌ها خواسته شد که در مقیاسی از ۱ (هرگز) تا ۵ (خیلی وقت‌ها) گزارش دهند که هرچند وقت یک‌بار دلشان خواسته است که پنج هیجان خوشایند (عشق, شادی» غروره لذت. و امید) و پنج هیجان ناخوشایند (خشم» دلخوری» غم» ترس, و خجالت) را تجربه کنند. آنگاه با هدف کاستن از اثر انتقال (چون ممکن بود که آزمودنی‌ها همان پاسخی را که به پرسش یکم داده‌اند به پرسش دوم هم بدهند)» از آزمودنی‌ها خواسته شد که یک کار نامربوط یعنی ساختن واژه‌های کوچک‌تری چون مار از واژه‌های بزرگ‌تری چون ورامین,» را انجام دهند. و سپس از آزمودنی‌ها خواسته شد که در مقیاسی از ۱(هرگز) تا ۵ (خیلی وقت‌ها) گزارش دهند که هرچند وقت یک‌بار پنج هیجان خوشایند (عشق, شادی» غرور لذّت. و امید) و پنج هیجان ناخوشایند (خشم» دلخوری. آغم ترس» و خجالت) را واقعا تجربه کرده‌اند. آلفای کرونباخ برای هیجان‌های خوشایندر خواسته ۵۰ برای هیجان‌های خوشایند داشته ۵۲ برای مان ای یو شابند سبط هید برای هیجان‌های ناخوشایند داشته ۵۳. بود. درست؛است. که؛اين آلفاهای؛ کرونباخ ضعیف هستند (فتحی آشتبانی» ۱۳۸۹) اما نباید فراخوسر ریگ دهان سا بو ناخوشایند لزوما با یگدیگر همبستگی ندارند برای نموز کسیر رک اهیجگالانید. را تجربه می‌کند لزوسا هیجان عشق را تجربه نمی‌کند و برعکس. پس نباید انتظار داشت که آلفاهای کرونباخ پس از آن, افسردگی آزمودنی‌ها با مقیاس افسردگی مرکز پژوهش‌های همه گیرشناختی (1994 ,۳21166 یک ,027167 ,1/]810876 ,۸569 ) اندازه گیری شد. آلفای کرونباخ این مقیاس ده مادّه‌ای ۸۷ بود و آزمودنی‌ها در مقیاسی از ۱ (خیلی کم یا هرگز) تا ۴ (خیلی زیاد یا هميشه) به آن پاسخ دادند. بهزیستی آزمودنی‌ها با مقیاس رضایت از زندگی (1985 بستلکت 62 صصتم] بفطوسسگ بتعصهنط) اندازه‌گیری شد. (2035-0) 50216 1360۳65 کعنوبا5 مزع م1 منصه زرط که ص۲6 1۰ آلفای کرونباخ این مقیاس پنج ماذه‌ای ۵ بود و آزمودنی‌ها در مقیاسی از ۱(کاملا داده‌های به‌دست آمده از این پژوهش, در پایگاه اینترنتی چارچوب علم! باز به نشانی ناهمخوانی هیجان‌های خواسته و داشته. برای به دست آوردن این شاخص, میانگین آن مقدار از پنج هیجان خوشایند که یک آزمودنی واقعا تجربه کرده بود. از میانگین آن مقدار از همان پنج هیجان که آن آزمودنی دوست داشست تجربه کند منها شد؛ یعنی میانگین هیجان‌های خوشایند داشته از میانگین هیجان‌های خوشایند خواسته کم شد. همچنین, میانگین آن مقدار از پنج هیجان ناخوشایند که آزمودنی واقعاتجربه کرده بود» از میانگین آن مقدار از همان پنج هیجان که آزمودنی ورگت داشت گنها شد؛ یغنی نیانگین هیجان‌های ناخوشایند داشته از میانگین هیجان‌های ناخوشاینل خواسته کم شد. به‌این‌ترتیب» برای هر آزمودنی دو نمره ناهمخوانی هیجان‌های خواسته و داشته به دست آمد؛ یک نمره ناهمخوانی هیجان‌های خوشایند و یک نمره ناهمخوانی هیجان‌های ناخوشایند. شکل ۱ هیستوگرام» میانگین» و انحراف استاندارد این دو نمره ناهمخوانی را نشان می‌دهد. همان‌گونه که در شکل ۱ دیده می‌شود. آزموذنی‌ها به‌طور میانگین می‌خواستند هیجان‌های خوشایند بیشتر و هیجان‌های ناخوشایند کمتری را نسبت به آنچه واقعا تجربه کرده بودند داشته باشنده ابا ۲۷/۰ از آزمودنی‌ها میماسواسطد هیجان‌های اواشایند را کمتر از آنچه زاقعا تجربه کرده بودند داشته باشند و /۲۴ از آزمودنی‌ها می‌خواستند هیجان‌های ناخوشایند را ۰ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۰۲۳ بهار ۱۳۹۹ آزمودتی‌های چالای صفز, ۸۳۰۰ انق, آزمودنی‌هان پاینت صقر: ۳۸۹ تفر آزمودتی‌های بای ضصفر ۳۴۷ تفر ۱ آزخونشی‌های بای صفر: ۸۷۹ تفر شکل ۱- هیستوگرام. میانگین, و انحراف استاندارد ناهمخوانی هیجان‌های خواسته و داشته برای هیجان‌های خوشایند (بالا) و هیجان‌های ناخوشایند (پایین). خط مقطّع. ناهمخوانی صفر را نشان می‌دهد. آزمودنی‌هایی که در سمت راست این خط هستنده هیجان‌های مربوطه را کمتر از آنچه می‌خواستند تجربه کردند؛ و آزمودنی‌هایی که در سمت چپ این خط هستند هیجان‌های مربوطه را بیشتر از آنچه می‌خواستند تجربه کردند. منحنی بهنجار بر روی هیستوگرام دیده می‌شود. ناهمخوانی مطلق (بدون علامت مثبت و منفی) هیجان‌های خواسته و داشته. هراندازه اين ناهمخوانی بیشتر باشد. آزمودنی هیجان‌های دلخواه خود را کمتر داشته است و برعکس. فرضيه پژوهش این بود که این ناهمخوانی با افسردگی رابطه مثبت و با بهزیستی رابطه منفی دارد. این فرضیه با دو روش تحلیل همبستگی و تحلیل خوشایند و ناخوشایند با افسردگی و بهزیستی,» جداگانه برای همه آزمودنی‌ها آزمودنی‌هایی که هیجان‌ها را بیشتر از آنچه می‌خواستند داشتند. و آزمودنی‌هایی که هیجان‌ها را کمتر از آنچه می‌خواستند داشتند محاسبه شد. همان‌گونه که جدول ۱ نشان می‌دهد, ناهمخوانی مطلق با افسردگی همبستگی مثبت و با بهزیستی همبستگی منفضی دارد. این همبستگی در آزمودنی‌هایی که هبجان‌های خوشایند را کمتر از آنچه می‌خواستند داشتند. و در آزمودنی‌هایی که هیجان‌های,ناخوشایند را بیشتر از آنچه می‌خواستند داشتند, مشاهده شده امّایافته‌ای که نظريه ارسنطو را تقویت می‌کند این است که همین همبستگی در آزمودنی‌هایی که هیجان‌های "خوششایند را بیشتر از آنچه می‌خواستند تجربه کردند. و در آزمودنی‌هایی که هیجان‌های ناخوشایند را کمتر از آنچه می‌خواستند تجربه کردند. نیز دیده شاد. این نشان می‌دهد که ناهمخوانی مطلقی هیجان‌های خواسته واداشته»+حتّی اگر به شکل بیشتر تجربه کردن هیجان‌های خوشایند و کمتر تجربه کردن هیجان‌های ناخوشایند باشد باز هم به افزایش افسردگی و کاهش ۲ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ جدول ۱- همبستگی ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته با افسردگی و بهزیستی میانگین و انحراف استاندارد ۳ و ,۴۵ ۸ و ۷۹ توضیح. همبستگی‌ها جداگانه برای همه گروه نمونه. برای آزموذنی‌هایی: که هیجان مربوطه (خوشایند یا ناخوشایند) را بیشتر از آنچه می‌خواستنل ذاشتند و برای آزموذتی‌هاییی که هیجان مربوطه را کمتر از آنچه می‌خواستند داشتند نمایشآداده‌شده"است. همه همبستگی‌هتا.در سطخ کمتر از ۰۰۱. معنی‌دار تحلیل رگرسیون. برای کنترل آماری اثر هیجان‌های خوشایند و ناخوشایندی که آزمودنی‌ها تجربه کرده بودند هیجان‌های داشته آزمودنی‌ها و تعامل آن با ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواستته وآذاشنته اوارد تحلیل‌هنایرگرسیون شد تا افسردگی و بهزیستی آزمودنی‌ها از روی آنها پیش‌بینی شود. فرضیه این بود که ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته» حتی«پس ازیکنترل هیجان‌های/داشته, افسردگی بیشتر و بهزیستی کمتر را پیش‌بینی می‌کند. اگر اثر ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته» پس از ورود هیجان داشته به تحلیل رگرسیون, همچنان معنی‌دار باشد. آنگاه می‌توان مطمئن شد که ناهمخوانی مطلق هیجان‌ها مستقل از هیجان‌های تجربه‌شده» با جدول ۲ برونداد و تحلیل رگرسیون برای پیش‌بینی افسردگی را نشان می‌دهد: همان‌گونه که در جدول ۲ دیده می‌شود. همساز با فرضيه پژوهش, هم ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته خوشایند و هم ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته ناخوشایند افسردگی بیشتر را پیش‌بینی کرده است. همچنین» جدول ۲ و شکل ۲ نشان می‌دهند که هیجان داشته خوشایند با افسردگی کمتر و هیجان داشته ناخوشایند با افسردگی بیشتر رابطه دارد. جدول ۲ نشان می‌دهد که تعامل ناهمخوانی مطلق و هیجان داشته نیز معنی‌دار است. برای روشن شدن معنی این تعامل, نمره‌های ناهمخوانی مطلق و نمره‌های هیجان داشته, در دو دسته بالاتر و پایین‌تر از میانگین جای‌داده شدند و نمودار خحطّی رابطه آنها با افسردگی کشیده شد (نگاه کنید به شکل ۲). همان‌گونه که شکل ۲الف نشان می‌دهد. ناهمخوانی مطلق بیشتر» با:افسردگی رابطه مثبت دارد» اما هیجان داشته خوشایند. فقط زمانی.با افسردگی رابطهمنفی دارد. که ناهمخوانی مطلقی بالا باشد. و همان‌گونه که شکل,۲-ت‌انشان می‌دهنند*ساهمخوانی مطلق بیشتر با افسردگی رابطه مثبت دارد» امّا هیجان داشته ناخوشایند.» افقط زمانی با افسردگی رابطه مثبت دارد که ناهمخوانی مطلق بالا باشند. اين‌ها یعنی خوشایند یا ناخوشایند بودن هیجان‌های تجربه‌شده» فقط زمانی ار کاهشی یا افزایشی بر افسردگی دارند که جدول ۲- تحلیل رگرسیون برای پیش‌بینی افسردگی از روی ناهمخوانی مطلق هیجان‌های داشته و خواسته. هیجان داشته. تعامل ناهمخوانی مطلق با هیجان داشته. جنسیت. و سن ۴ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ بالاتر از میانگین ‏ پایین‌تر از میانگین ببلاتر از میانگین. پایین‌تر از میانگین ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته: خواسته و داشته خوشایند (الف) و ناخوشایند (ب) و هیجان‌های جدول ۳ برونذاد دو تخلیل رگرسیون برآی پیش‌بینی بهزیستی را نشان می‌دهد. همان‌گونه که در جدول ۳ دیده می‌شود» همساز با فرضيه پژوهش, هم ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته خوشایند و هم ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته ناخوشایند» بهزیستی کمتررا یش‌بینی"کره است.,همچنین» جدول ۳ و شکل ۳ نشان می‌دهند که هیجان داشته خوشایّند با بهزیستی بیشتر رابطه دارد امّا هیجان داشته ناخوشایند با بهزیستی رابطه‌ای ندارد. جدول ۳ نشان می‌دهد که تعامل ناهمخوانی مطلق و هیجان داشته نیز معنی‌دار است. برای روشن شدن معنی این تعامل, نمره‌های ناهمخوانی مطلق و نمره‌های هیجان داشته» در دو دسته بالاتر و پایین‌تر از میانگین جای‌داده شدند و نمودار خطّی رابطه آنها با بهزیستی کشیده شد (نگاه کنید به شکل ۳). همان‌گونه که شکل‌های ۳-الف و ۳-ب نشان می‌دهند. ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته خوشایند و ناخوشایند. هم در کسانی که هیجان داشته (خوشایند با ناخوشایند) آن‌ها بالا بوده و هم در کسانی که هیجان داشته (خوشایند یا ناخوشایند) جدول ۳- تحلیل رگرسیون برای پیش‌بینی بهزیستی از روی ناهمخوانی مطلق هیجان‌های داشته و خواسته. هیجان داشته. تعامل ناهمخوانی مطلق با هیجان داشته. جنسیت. و سن ناهمخوانی مطلق هیجان‌های داشته و خواسته ۷ وا ورد ۲ ۳۷ ناهمخوانی مطلق« هیجان داشته 0 ۲ وی کب ۳ تا ککو ور ۶ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ بالاتر از میانگین تر از میانگین بالاتر از میانگین ‏ پایین‌تر از میانگین ناهمخوانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته تأهمخژرانی مطلق هیجان‌های خواسته و داشته خواسته و داشته خوشایند (الف) و ناخوشایند (ب) و هیجان‌های از نگاه ارسطو, کسانی خوشبخت هستند که همان هیجان‌هایی را ذارند که می‌خواهند داشته باشند (1955 ,ط1301080). ارسطو برخلاف بیشتر روان‌شناسان امروزی بر این باور بود که مردم فقط به دنبال هیجان‌های موکایتدی چون شادی نیستند. بلکه هیجان‌های ناخوشایندی چون غم هم می‌توانند برای برخی انسان‌ها و در برخی موقعیت‌ها خواستنی باشند. ارسطو می‌گفت خوشبخت‌ها کسانی هستند که در هر موقعیتی همان هیجان‌هایی را دارند که دلشان می‌خواهد داشته باشند. یافته‌های پژوهش کنونی برای این اذعای ار پشتوانه تجربی فراهم کردند. این پژوهش نشان داد که انسان‌های خوشبخت‌تر آنهایی هستند که هیجان‌های دلخواه خود را با فراوانی بیشتری تجربه می‌کنند» چه این هیجان‌ها خوشایند باشند (مانند عشق و شادی) و چه ناخوشایند (مانند خشم و دلخوری). هیجان‌های دلخواه» آن‌هایی هستند که در راستای هدف‌ها و انگیزه‌های فرد بوده و با موقعیت وی سازگار باشند. در پژوهش کنونی» ناهمخوانی میان هیجان‌هایی که آزمردنی‌ها می‌خواستند تجربه کنند و هیجان‌هایی که واقعا تجربه کرده بودند با افسردگی رابطه مثبت و با بهزیستی رابطهه منفی داشت. بنابراین برخلاف نظر بیشتر روان‌شناسان» خوشبختی فقط دربرگیرنده هیجان‌های خوشایند نیست., بلکه هر هیجانی» حنّی هیجان‌های ناخوشایند. اگر دلخواه فرد باشد می‌تواند به خوشبختی او یافته‌های پژوهش کنونی می‌توانند هت پژوهش‌ها درباره عامل‌های خوشبختی را تغییر دهند زیرا پژوهش‌هایی که پیش‌تر بهآسرچشمه‌های خوشبختی پرداخته‌اند (برای نمونه. 2013 ,11006؛ 2001 ,160 66 20/ر6ا؛ 1989 ,1 ۴). عامل‌های خوشبختی را از یک‌سو «جهانی» و از سوی دیگر «مثبت» دانسته‌اند. این پژوهش‌ها نشان داده‌اند که عامل‌های مثبتی چون خودمختار بودن, پذیرش خود»تسلط بر محیط رشد و پیشرفت. داشتن هدف زندگی, رابطه‌های اجتماغی خوب؛ برآوّژده شدن نیازهای روانی» و مانند آنها به خوشبختی همه مردمان در همه فرهنگ‌ها کمک می‌کنند. اما پژوهش کنونی نشان داد که اولا خاملی کسبی ارفا با سک نود وهای ریک رامکرای نمونه, فیجان غرور)» می‌تواند برای فردی دیگر خوشبخت‌کننده نباشد. و ثانیا عامل‌های منفی (برای نمونه» هیجان خجالت) هم اگر.دلخواه باشند؛ می‌توانند خوشبختی برخی از مردم را بااین وجود. می‌توان یافته‌های پژوهش کنونی را با یافته‌های پژوهش‌های پیشین» که خوشبختی را فقط به لذّت روانی و بدنی و برآورده شدن نیازها وابسته دانسته‌اند» آشتی داد. برای نمونه» خشم و ترس برای فردی که می‌خواهد خشمگین باشد يا دوست دارد بترسد, هم لذت‌بخش و هم برآورده‌کننده نیازها است. درست است که چنین کسانی ۸ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ کمیاب هستند. امّا شناسایی نمونه‌های اندکی که در آن مردم احساس خوبی ندارند اما خوشبخت هستند. می‌تواند فهم ما از عامل‌های کمک‌کننده به سلامت روانی را کامل‌تر کند و در کنار عامل لذّت و درد» به پیش‌بینی دقیق‌تر خوشبختی کمک نماید ( 61 12107 یافته‌های پژوهش کنونی نشان دادند که خوشبختی عااوه بر آنچه دارم (هیجان‌های داشته) به آنچه که می‌خواهیم داشته باشیم (هیجان‌های خواسته) هم بستگی دارد. این پژوهش نشان داد که انسان‌ها زمانی خوشبخت هستند که آنچه دارند همان پیری باشد که می‌خراخند ذانته باشتد. پزوخش‌های شین تشان فاقاند قه افسرده‌ها غمگین بودن را انتخاب کرده‌اند (برای نمونه. ,10012 ,1/1187 5 ,1205 + ,110063)» و ارزشمند دانستن هیجان‌های خوشایند به بهزیستی کمک می‌کند (برای نمونه. 2014 ,1166 تک ,1400/۵ 16 ,کل ص12اقه3) اما پژوهش کنونی فراتر از این پژوهش‌ها نشان داد که مردم اخساس‌هایی را که دارند با اخساس‌هایی که می‌خراهند دا یبا مها یاهتنا و نتيجه این مقایسه بر افسردگی و بهزیستی آنان اثرمی گذاردپس اگر هم هیجان‌های داشته و هم هیجان‌های خواسته را در پیوند با یکدیگر در نظر بگیریم» بهتر می‌توانیم افسردگی و بهزیستی را پیش‌بینی کنیم اما پژوهش‌های پیشین تنها با یکی از این دو دسته هیجان‌ها به پیش‌بینی ازآنجاکه فرهنگ بر هیجان‌هایی که مردم می‌خواهند داشته باشند اثر می‌گذارد (تصه 2 2016؛ 2015 مقان0:ع/3 6۶ منک باعل م1 6ل؛ 2015 بل 6۲ ۳۵۲۵) و مردم ایران فرهنگ‌های گوناگونی دارند, متخصصان روان‌شناسی و مشاوره باید بر پايه یافته‌های پژوهش کنونی به فرهنگ درمان‌جویان و اثر آن بر هیجان‌های خواسته آنها حسّاس باشند. برای نمونه» شاید فردی که در یک شهرستان یا روستای کوچک زندگی می‌کند از داشتن غرور اخساس بدبختی و از داشتن همدلی احساس خوشبختی کند. اما آیق آمر قریگ فردجهرانی دققا پرشگیی باشند:,تابرایت پیش از ماش برای آفنزاش هیجان‌های خوشایند در درمان‌جویان» باید به هیجان‌های دلخواه آنان نیز توجه شود. چون پژوهش کنونی از طرح همبستگی استفاده کرد یافته‌های این پژوهش یک محدودیت مهم دارند و آن محدودیت این است که این یافته‌ها می‌توانند به دو شکل تقسیر شرن: ۱ خمرقیشت‌ها کسانی هستتد که میسان‌هایی را که می‌خرافتد تجربه می‌کنند, و ۲- خوشبخت‌ها کسانی هستند که هیجان‌هایی را که تجربه می‌کنند می‌خواهند (تگاه کنید به 2008 ,صه3/1016000 ۶ 286]آ؛ 2014 م86 نق]آ ک 20 ۳1). به‌بیان‌دیگر» روشن نیست که آیا ناهمخوانی هیجان‌های خواسته و داشته بر خوشبختی اثر می‌گذارد یا خوشبختی باعث می‌شود که فرد ناهمخوانی کمتری میان هیجان‌های خواسته و داشته خود ادراک کند و گزارش دهد (2017 باه 6۵ 72۳). پژوهش‌های آینده می‌توانند با طرح‌های طولی و آزمایشی» هرّیک از این دو احتمال را جداگانه دومین محدودیت پژوهش کنونی این.است که تعداد هیجان‌های به‌کاررفته در پژوهش (پنج هیجان خوشایند و پنج هیجان ناخوشایند) اندک است. و بنابراین یافته‌های این پژوهش نباید به هم هیجان‌ها تعمیم؛داده شود. پژوهش‌های آینده می‌توانند با تکرار این پژوهش بر روی هیجان‌های مهمی چون گناه اشتیاق» تعجب. انتظار, و... به تعمیم‌پذیری یافته‌های , پژوهش؛ کنونی به هیجان‌هایدیگر کمک کنند. ۰ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ - جعفری» اصغر؛ حسینی» سید مجید و فاضلی, میترا. (۱۳۹۵)» «تأثیر آموزش مهارت‌های خودآگاهی و مدیریت هیجان‌ها در افزایش تاب‌آوری و شادکامی زنان سرپرست خانوار» پژوهشنامه - کلانتری, عبدالحسین؛ کشاورز امرالله و مومنی» حسن. (۱۳۹۵)» «رابطه بین سرمایه اجتماعی و نشاط اجتماعی جوانان شهرستان دهلران»» پژوهشنامه مددکاری اجتماعی, دوره ۳ شماره ۱۰: - میکاییلی» جعفر؛ خورسندی» مرتضی و همایونی» فاطمه سادات. (۱۳۹۶)» «بررسی نقش عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر شادی (مطالعه موردی جمعیت فعال شهر تهران)» پژوهشنامه .(99) با .0 ۳20006 عک .8 ۷۷۰ بتقاخه) بش بل بصع صل/۱ ۵ .8 مصفح ۸ - ۶ ۳۵ ۲+محاه ۵ ۵۲ صمنامت ۷۵1 تعااام +عغاه ۵11 صز صمزع‌ ول 6۳ عصنصعی5" ما۷ ۶[ .(2014) .8 ,0666 ۶ کل ,00۷6 06 .۳ ,ق00698گل بط ,888118 - .5 - 639 ,14 بززو۶۸0 ناقهد عکنا از غامد صمنامصه انوم :0 عصناه) دز اطع عصنا۳۵۵" .(2015) 8۰ مقان 1/1680 6۶ .ل] منک ود 6 لمآ 6ل - 5 20100 هنز عقانه از 1۳ آمصمامصه وصد ههلا مزع مامط رد۳ 542-5 ,95 ,11110 آه زومآ روط ۰ ع الا زاگ" .(1984) .ظ ,66ص( - 6 اناد ۶و 506006 عطا هز کععصعطه عاطا امه عط1 .(2013) بط ,066 - // .666 -663 بگ بعع 500 آمزوماملووط مه حعهمموو2 "ون 1 ۹0 ۵ط ۲" .(1985) .5 ,01۵ 6 ول 8 بطعقجقاآ بش بظ ,۳۹۵۹ بت ,116066 - اد گنل نز کصمنامصه هنومن ۳ص حصصماذ" ‎ )2001(‏ ص06 عگ .3 ملظ - وا ,0۳058320 ممل ما20 قاط .0 ,6ل[116 .0 .ل مق16۷ان00 .0 .ظ ,۳۵۳۵ - ۲ لاسام عطا +عطاعطا کعمقطاد عسعات" .(2015) .8 با[ ,1/1208 و3 مقنصه 1 01111107110 0 7004۸ ".عطنطاا ۳ 10۳۵۶ +۵ معطونط کاعنو۳م فععصاممهط ,131606 ب ,610 نگ ۷۷ بش بفافصهایسط بل 3 بومگاه6 م۸ بح ,۳۵۵۲ - :0 شاه حز اطون عصناه ۳0۵۵ .(2010) 1۰ ۵۰ ,ضوع یک بیش ,۳16۵ "ومطاا عناموزطنی فصه ماخ امد عاعگاکد ماه عسطلن0-0 06 110۳۷ :61-5 تم سود ا0صزا0" .(2014) 1۰ بل مطعقتشا عک مس بط ,118۳09 - 2۳6 0 ۵ظ 6۵ 1۵ هناهد ۵۵۵ ۵ 1۵ او جر مط هط ۵۶ کامکط مک ,3016066 8۰ بصق هگ 0 خا بک هط 6 معزطا0 .(0999) .0 مصقصحصطمک - .(3-25 .00) وعمامطاروم عنصملعط ۵۶ کصوناعوس۳۵ تعصنه‌طلا ۷۷ بوعلط) هاگ 5 م7100 .772110008 .(1999) .21 56/22 6 مل ,6ص06 .10 مصقصعصطمط - 8 136 8017 0 ۳6۵1 کز (کا 00 ۳۷۷۵۵ .(2009) یک ,3/006 مک .لا طسق - 0.0 02ع تنل 6 که فص امکاکد معجزفعل حز وانانطهمم ها وه ۵۶ (006) .ل و۵8۷۵ م8 6۶ کل ق1266 .1 م1۵02 کل بفنطفا یگ ۴11۵38۵08 - 3065 310666 نعع 060606 ۵۶ سود عطا فصه خصعصااهد بتماسا۵ ۹ 369-4 ,91 ,ررو هار۳ آم نوک 0:4 وراه م20 07 آمه م7 ها مصعطا ۹۹ 0 مبطمتام6۳ بقل" .(2000) .3 ۴۳۵/۵۰ ۶ بط ب17 ,فتهاخه/3 یگ ۴31۵382۵ - 04 ۲۱87/0۱ ".هاگ فعانصناآ عطا هه صممهل صز دعصناه 60000 نعصن ۵11 سل :۵82106 عطا ۵۵ عصاک۵ ۳۳۵ .(2014) با .ل من1۹ عک ,.ظ بحصا11-صص۵ ۴۵00 - 500 ۵:۵ / 70۵/۳0۲۹۵۲۵ ".حطاه‌موصهرد که کدمتجنه هنز کمعص 0 آوسا :68216 6ط ۵۵ ات۳۳۵۵ (2014) با .ل مفه5 1 ۶ ببظ محصا10 ۳00۵0۵۵۵-1 - ۲ پژوهشنامه مددکاری اجتماعی» سال هفتم» شماره ۲۳» بهار ۱۳۹۹ 6 200 00310۷6 0۶ عم ۵ط ]۲ .(2008) 8۳۰ ,1606 ک بش۸ بصلهعظ .۳ ,۴۵068 - ,6۲۹۵/۵ 700۳/۵/07 ".۵10۹ 20055 کمعحمعلز ماع هناهد عنا صز کصمناممه م۷۷۵0 00 ۷/6۵1 5۵۵8 هط ۶[ .(2008) بک بش مصهط0 1/0160 عک وچ بل 12386 - 371-7 ,19 بععزعن0کگ آم زو مام و2 ۵۹۳ ۵۳ هط نامر کقط عصناهه ۳ 2 که ۹5۵۵" .(2015) .34 قنصه1 6 .0 .ل 13۵۵06 .لآ م100۵ .لا 1/1168 - 6 آ08700 2۶:61:01 ".دزد عل صز علدمع مدای مامت +معزمط ۶و دنل اسان" .(2014) 6 بش۸ ,۳۵۱۵۵۵ ۶ بیک م38 بل ب0امص 3/6 - 5 804 ,14 ,0/0 "اه ع نیع ٩ معاکد ماع صمنامصه عنص00عط 6۰ ,50007166 2۹6/01087001 هط دز ۵ط/۷۷" .(1995) .ظ ,0606 6۶ 0 .0 ,1/6885 - آهبطآ ۳۹۹-0" .(1999) .3 .۳ بطاناگ 6 بت بظ بققعا1 و۳ بظ ,1301606 پیگ بفط09 - 40 عفد 06 کع زا۳006 نصمنامهاکنادد عکنا ۶و تلم هنز کصمناهانه۷ 980-0 ,25 ,31121 رومام رآمروط هاوگ 0:4 وم 20 "حعداه ۷ 2 که ۹۷۵۵" .(1999) 8۰ ۸ ,0625 ۶ ,./8۰3 بطناگ و۳ ۳۰ ,1016066 یگ بفط9ن0 - .157-4 ,67 ,۳090710/1 70/۵/0۳ ".ع دنه ۵۱1 عنام زطاناد هز 0 006۵ ۵ط .(2003) .5 ,6ط 010 عک وتا مکاعقسصنطعگ یگ مفطق0 - 6 اناد 200 دعسفو[2" .(2001) ۳ ,00 6۶ لآ عاعمسنطعگ یگ مفقطق0 - 10اه ۵۲ کمعبام5 که ۹/0005" ب(0995) بل بظ مطعفتشا ۶ مسا 0 ,ق3510 - 04 ۳۵۳۲۹۵۵/۳ ".51163 000 0 تفعل هه بواناهممصم ص۷6 کورنطعم م۸ ۸ تعلهتاصوم حقستط مضه کععصتمصقط ۳0۵۵ .(2001) با ۳ ,1260 6 .3 بل م8829 - 7 116/0۳ /۸7۱۱:۸۵ ".هدز ۵11 عنصمصتعلوبه فص عنصمعط ۵۵ م۳ 1610/۵1 1 056 146/2000 0108/10۰1 کل //:0کط ۰ 141-166 م52 روهام روط عطا ۵۳ کدوناه ما۳ 117 دز ۵۳ بو نطاوهه عز کععصزم ۵ .(1989) .0 6 بانط - 0 200نمرط +عصمناهاص هه مسا آمسصایه ۵۴ وحوعطا ۳۸ .(2006) .17 .5 501022 - .(2015) .2 بقهصقط7 گ .1 17 و۳۵ بل ,۷۷۵08 .0 بقصقال سل بل ق1718 ول ,51108 - 08 نامگ نعنامعمد عطا عمنصتصتصد وصه عقوم عطا عمنصحمد ۵ عصتاصه ۹۹۷ 7 70۸ ".دم ععصتطا۲ هه صععتوصس۸ حز ععصعومرن که من 10۳ ۳ بوصمدمج۵ا ۸ 87 نامه معط عامایه عام‌معم مل وط ۷۷" .(2016) .36 منه 1 - ,110100 2۹6/1010 آه و5 0:4 رونام 200 "صوناهایه صمنامصه هرز 0۷65 سول 500110 ول ,101368 .36 مت6عن60نظ ول تمعن ول .5 بقان8 56 .36 نهه 1 - 4 67 ,111 ,روآ :آعر2 آهنوک 04 وزآه 200 7 7۸ ص200 ۵ ۹۵0۲۵۲ ۵ط1 .(2017) .0 نگ ۵۶ یک بنط9ن0 5.3 ,508802 .3 بکنطه 1 - 0:10 ۲( 700۵7 817۳ 2زا ۵۳ 00و20 ۳۵۵۵ ند ععصام هط عطا مه عصنه‌طاا۵ ع رنه هه 005عذ" .(2011) ۳ ,06۵ ۶ سا و18 - .35- 354 ,101 بروواملوط منک 000 ونامووموط2 ۰7 آموس 7 0۵۳ ۷ 7710071001160000 ۸۳۹/0110710 01 21 ۳7/6 .(1955) کل بش۸ بل 180809 - 4 دز همه امقلن" .(2006) .3 1 ,۳۵ ۵ 8 بص0180اهگ۴ سا بل و188 - 37 288 ,90 رومام لوط آمنوک 4 وزاممم2 7 امومول "داماد

بیشترِ روان شناسان، خوشبختی را زیاد بودن هیجان های خوشایند و کم بودن هیجان های ناخوشایند می دانند، امّا به باور ارسطو، انسان ها زمانی خوشبخت هستند که هیجان هایی را داشته باشند که می خواهند داشته باشند، حتّی اگر آن هیجان ها ناخوشایند باشند. پژوهش کنونی با هدف بررسی این نظریه ارسطو، به آزمون این فرضیه پرداخت که ناهمخوانی هیجان هایی که فرد دارد و هیجان هایی که می خواهد داشته باشد، با افسردگی رابطه مثبت و با بهزیستی رابطه منفی دارد. در یک طرح همبستگی، فراخوان شرکت در پژوهش به سی هزار مشترک همراه اوّل و ایرانسل شهر تهران پیامک شد و 1410 نفر (564 مرد) با میانگین سنّی 26 سال در پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش، یک پرسشنامه ساخته پژوهشگر برای اندازه گیری هیجان های خواسته و داشته، مقیاس افسردگی مرکز پژوهش های همه گیر شناختی، و مقیاس رضایت از زندگی بود. تحلیل های همبستگی و رگرسیون نشان داد که ناهمخوانی مطلق هیجان های خواسته و داشته (که نشان می داد هر آزمودنی تا چه اندازه هیجان های دلخواه خود را تجربه کرده است)، حتّی در آزمودنی هایی که هیجان های خوشایند را بیشتر و هیجان های ناخوشایند را کمتر از آنچه می خواستند تجربه کردند، و حتّی پس از کنترل آماری هیجان های تجربه شده، توانست افسردگی بیشتر و بهزیستی کمتر را پیش بینی کند. پس خوشبختی فقط هیجان های خوشایند نیست، بلکه هر هیجانی، اگر دلخواه ما باشد می تواند به خوشبختی ما کمک کند.

357008

نتایج بررسی گویشوران فارسی نشان داد که میانگین دقت روابط استخراج‌شده این هستان‌شناسی برابر با ۷۵ درصد برای روش مبتنی بر الگو ۷۰ درصد برای ترجمه ماشینی و ۱۰۰ درصد برای با وجود پیشرفت‌های خیره کننده عصر تکنولوژی,» هنوز رایانه‌ها به آن درجه از درک و شعور نرسیده‌اند که هفت ژوئن هر سال به احترام پدرشان «آلن تورنیگث»" لحظه‌ای سکوت کنند و به سوگک بنشینند. رایانه‌های امروزی قادرند ماهرترین شطرنج‌بازان را شکست دهند» قضایای مهم ریاضی را کشف و اثبات کنند» علائم و مراحل پیشرفت بیماری را تشخیص دهند» ولی هنوز نمی‌دانند که اشیا بالا نمی‌روند» بلکه می‌افتند. پدران از فرزندانشان بزرگ‌ترند و دادزدن نشان از عصبانیت فرد دارد. عمده‌ترین دلیل برای ناتوان جلوه کردن رایانه‌ها عدم دسترسی به همین حقایق پیش‌پاافتاده و ساده است. همین حقایق ساده وجه تمایز میان انسان و سیستم‌های هوشمند نسل جدید است (2008 16061۵0). هر چند استفاده از روش‌های مبتنی بر کلمات کلیدی و روش‌های آماری در سیستم‌های هوشمند.» بازیابی اطلاعات, داده کاوی و پردازش زبان طبیعی به موفقیت‌هایی دست یافته است» ولی متخصصان این حوزه معتقدند که این روش‌ها تنها درکی سطحی از متون ارائه می‌دهند و برای پیشرفت در مدیریت اطلاعات و دستیایی به درکی عمیق تر از متون» برنامه‌هایمان نیازمند دسترسی به حجم گسترده‌ای از دانش معنایی دنیای پیرامون خود هستند؛ دانشی که دربرگیرنده طیف وسیعی از تجربهاو توانایی بشری است» حقایقی در مورد دانش و چگونگی اکتساب آن» حقایقی در مورد رخدادها و پیامدهایشان» اشیا و ویژگی‌های آنها و نیز عقاید و علایق (1990 ۱۸0۳2/1۷). میلیون‌هاا حقیقت کوچک روزمره و توانایی استفاده از این حقایق در موقع نیازه گنجینه دانش عرفی " (فهم عمومی» فهم عرفی» یا فهم متعارف) بشر را تشکیل می‌دهد. دانش عرفی به مجموعه حقایقی گفتّه منی‌شود که انتظار دانستنشان از هر فرد غادی می‌رود. (سوزن تیز است» «برای با زکردن در ابتدا باید دستگیره را چرخاند» و «مردم معمولا شب‌ها می‌خوابند». محققان هوش مصنوعی از دیرباز به اهمیت بازنمایی محاسباتی این دانش در سیستم‌های هوشمند واقف بوده‌اند (1959 ۱۸22/10۷) و تلاش‌های گسترده‌ای نیز برای بازنمایی این دانش انجام شده است. مراکز علمی - پژوهشی جهان شرمايه مالی - انسانی هنگفتی صرف تجهیز رایانه‌ها به دانش عرفی کرده‌اند (1995 لس 2 .ل۵ ۵1 200 و510) و دهه اخیر نیز شاهد گام‌هایی پلند در زمینه استخراج» بازنمایی و استفاده از این دانش بوده است. پایگاه‌های دانش نسبعا بزرگی ساخته شده و کاربردهای مختلفی برای آنها پيشنهاد شده است. سیستم‌های پرسش و پاسخ (0/۸)"» سیستم‌های استنتاج گر (7۴)"» موتورهای جستجو سامانه‌های چندعامله"» خلاصه‌سازی متن» و تشخیص احساس * نمونه‌هایی از کاربردهای این دانش است. با این وجود تلاش‌های ساخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ‏ ! مرادی و دیگران صورت گرفته برای استخراج این دانش برای زبان فارسی و نیز تنوع روش‌های مورد استفاده برای این زبان» محدود ورانگشت‌شنار بوده است (شمس‌فرد» و عبداله‌زاده بارفروش ۱۳۸۱). فیلسوفان» اولین کسانی بودند که دانش عرفی» ذهن پرسشگرشان را به انديشه واداشت. از نظر ارسطو دانش عرفی! از قوای باطنی است که صوّر حاصل از حواس ظاهری در آن جمع و به‌وسیله آن ادراک می‌شوند (1991 ۵۲65)). رواقیون این دانش را «د رک عمومی»" می‌نامیدند» یعنی عقایدی که همگان بدون نیاز به اثبات و استدلال بدان اعتقاد دارند (1998 ۲169ما). بنا به عقیده د کارت دانش عرفی جزو معدود چیزهایی است که عادلانه بین همگان توزیع شده و حریص‌ترین افراد نیز نیازی به اکتساب بیشتر آن نمی‌بینند (2008 06962/168). (جان مک کارتی» اولین کسی بود که به ضرورت این دانش در سیستم‌های هوشمند پی برد. به نظر وی «برنامه‌ای دارای دانش عرفی است» که بتواند به‌صورت خودکار برای خود در مورد طیف گسترده‌ای از پیامدهای بی‌درنگ هر چیزی که به آن ارائه می‌شود و نیز هر آنچه از قبل می‌داند» استنتاج کند «سایکک»" جزو اولین پروژه‌ها در زمينه بازنمایی دانش عرفی بود. مهندسان دانش استخدام‌شده» به‌صورت دستی حقایق اولیه مرتبط با فهم عمومی رادر قالب زبان «سایک ال» وارد این آنتولوژی می کردند. «سایک ال» زبان اختصاصی «سایکک» بود که علاوه بر دقت» فاقد ابهامات زبان طبیعی نیز بود. با کمک این حقایق اولیه» حقایق بیشتری (برای مثال» از طریق استنتاج) نیز به پایگاه دانش این پروژه افزوده گشت (1995 6۳۵)). با این وجود» وارد کردن میلیون‌ها حقیقت عرفی» خارج از توان چند ده مهندس دانش بود و این امر پیشرفت پروژه را کند و پرهزینه می‌کرد. بروژه اون مانند کامی‌سلایی" خلاقانه‌ترین روش برای جمع آوری این دانش را به کار گرفت. این پروژه که در مدیا لب" دانشگاه ام‌آی‌تی کلید خورد؛ برخلاف پروژه (سایکک» متکی بر کاربران عادی اینترنت بود. پانزده هزار داوطلب در مدت زمانی کم و بدون هیچ چشم‌داشتی بیش از یک میلیون حقیقت عرفی را به پایگاه این آنتولوژی افزودند (2002 .21 ۵1 51008 ۳واط). در پروه «اوپن مایند کامن‌سنس»» مستقیما از کاربران خواسته می‌شد که دانش عرفی را وارد پایگاه دانش کنند. ولی» اخیرا رویکرد دیگری توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است: استفاده از بازی‌های هدف دار که در آن امتیاز هر بازیکن به کمک دانشی که ارائه می‌کند» سنجیده می‌شود. پیشگامان این ایده خلاقانه (رایانش انسان‌محور") (2006) .له 61 ۸۳۳ ۷0۳ الا بودند که بازی ورباسیتی ؟ را برای جمع آوری دانش عرفی از کاربران طراحی کردند. «کامن کاننینسوس»" نام بازی دیگری بود که هدف اصلی طراحانش جمع آوری اهداف انسان به‌عنوان بخشی از دانش در این روش» که برای اولین بار توسط «هرست» معرفی شده به استفاده از کلمات خاص و نیز به کمک مقوله نحوی کلمات» دانش مفهومی از متن غیرساخت یافته استخراج می‌شود ( 1102۳86 2). برای افزایش دقت در این متد از دو روش بهره می‌برند. روش اول» استفاده از چندین الگوی مختلف برای هر رابطه (جهت پوشش حداکثری جملات هدف)» و روش دوم» انجام پس‌پردازش بر روی جملات استخراج شده است. «شمس فرداو عبداله‌زاده بارفروش» با معرفی الگوهای زبانی و معنایی که مستقل از ذامّنه.و کاربرد هستند» توانستند روابط طبقه‌ای و غیرطبقه‌ای و اصول بدیهی را از جملات فارسی استخراج کنندا (شمس‌فرد و بارفروش ۱۳۸۱). «مرادی» و همکاران توانستند با استفاده از روش مبتنی بر الگو از ۱۵۰ هزار مقال فارسی ویکی‌پدیا ۳۸۹۲ جمله این پیکره یکی از معتبرترین پیکره‌ها در زبان فارسی بوده و اساسش متون خبری روزنامه همشهری است. این پیکره در فرمت ۷۳۱ است (آل احمد و دیگران ۲۰۰۹).  ای اد ات سرد و لو وا ماد شا ادی و دیگران دااغ9 اخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ۱ مرادی و دیگران رید؟ایت اطلاعات حجم داده‌های این پیکره یک‌صد میلیون کلمه و دارای داده‌های نوشتاری (حدود ۴۱۷ مگابایت و شامل نود میلیون کلمه) و داده‌های گفتاری (در حدود ده میلیون کلمه) است. مجموعه نود میلیون کلمه‌ای از پیکره یاد شده در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به حجم این پیکره از متون نگارشی فارسی و نیز معیاربودن آن از نظر تنوع متنی» این پیکره یکی از جامع‌ترین ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی»" چندزبانه.و با محتویات آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و مقالات آن می‌تواند توسط هر کسی که به اینترنت دسترسی دارد» ویرایش گردد. ویکی‌پدیای فارسی با داشتن حدود ۲۳۰ هزار مقاله در حوزه‌های مختلف پیکره متنی مناسبی جهت مطالعات زبانی می‌باشد. ویکی‌پدیا به کاربران این امکان را می‌دهد که نسخه کاملی از تمامی مقالات را در قالب یک فایل با فرمت 0۱ دانلود کنند. برای انجام این تحقیق نسخه 2012/06/03 این دانشنامه با رگذاری شده و مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق سعی شده است که الگوهای مورد جستجو با توجه به روابط تعریف‌شده در «کانسپت‌نت»! انگلیسی استخراج شود (ضمایم جدول ۲). روش استخراج دانش عرفی در این پروژه یک روش ترکیبی مشتمل بر رویکردهای مختلف نظیر استخراج جملات دارای الگوهای خاص از پیکره‌های زبانی» ترجمه دانش عرفی موجود از «کانسپت‌نت» و نیز استفاده از اطلاعات ساخت پافته «ویکی‌پدیا» بوده است. هر یک در ادامه توضیح داده شده است. در روش‌های مبتنی بر الگو با کمک الگوها:و کلیدواژه‌های خاص روابط مورد نظر استخراج می‌شود رابطه "۸ و(" ۳۵۲ 960 "01 ۹۸۵06"و روابط تضاد و هم‌معنایی از این طریق استخراج شد. از تکنیک «بوت استرپینگ»" برای استخراج الگوها استفاده شد. ۱ انتخاب چند نمونه که به‌خوبی رابطه مورد نظر رانشان دهد ۵ ذخیره جملاتی که حاوی کلمات جستجو بودند و نیز نرمال‌سازی نویسه‌ها و فاصله‌ها و نیز  ساخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ‏ مرادی و دیگران رت ای برای مثال: برای رابطه ۸۲ 18" پرس وجوهای ارسالی به گوگل عبارات زیر بودند: پس از بررسی جملات استخراج‌شده از نتایج گوگل» الگوهای زیر برای استخراج رابطه ۱ هایی (نظیر | مانند | همانند]| گازهایی مانند دی کشید کربن» سولفید هیدروژن» همچون| چون| از قبیل | مثل | آمونیاک. مون و کسید ۲ ۷13 (ازجمله)» *«های «آرما گدون»»«گودژیلا»و «پا رک ژوراسیکک» از جمله ۳ ها عبارت‌اند از ۷3 ,۷۷2 ,۷1 غذاهای دیرهضم عبارت‌اند از: حبوبات و غلات مثل ۴ ها اعم از 13 ,2 بللا دانه‌ها اعم از گندم» جو با عدس ۵ انواع )ها (3لا ,۷2 ,0/3 انواع فلزات (تیتانیوم» مولیبدن» طلا نقره» استیل» آهن» ۶ ها (به خصوص, به‌ویژه» همه کشورهای اروپایی» به خصوص انگلستان» فرانسه و پس از استخراج جملات پس پردازش‌هایی بر روی آنها انجام گرفت تا بخش‌های زائد جدول ۵. الگوهای مورد استفاده برای استخراج رابطه ۴۵۲۴ ۱960" برای بریدن ورق‌ها از انواع قیچی‌های دستی و پا ماشینی کمک از 140 برای دسترسی به برگه‌های وب نرمال استفاده می‌شود. هدف از عکاسی اچ‌د ی آر» افزایش محدوده دینامیکی است. ساخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ‏ ! مرادی و دیگران شکل ۱. روند کلی استخراج چندتایی‌ها با روش مبتنی بر الگو بخش بزرگی از دانش عرفی در قالب جملات عمومی! بیان می گردد؛ جملاتی مانند: الف) فلزات جامدند» ب) پستانداران بچه‌زا هستند. به چنین جملاتی که قاعده‌ای عمومی» برای مثال» راجع به فلزات یا پستانداران بیان می کنند و معمولا ساختار زباتی ساده‌ای دارند» جملات عمومی گفته می‌شود (1995 .8۱ ۵1 08/1800). لذا استفاده از مترجم‌های ماشینی در این مورد» علیرغم ضعف آنها در ترجمه عبارات پیچیده» گزينه مناسبی خواهد بود. از این‌رو» با توجه به ۱) ساختار ساده جملات عمومی ۲) هزینه و زمان مورد نیاز برای ساخت یک آنتولوژی نو برای زبان فارسی ۳) دقت پایین روش مبتنی بر الگو در استخراج بعضی از روابط (مانند رابطه توالی رخدادها محرک‌ها و علی‌ها (جدول ۴)) و ۴) غنای مفاهیم و روابط موجود در «کانسپت‌نت» انگلیسی» تصمیم گرفته شد که اظهارات این آنتولوژی به‌زبان فارسی ترجمه شود. از بین مترجم‌های ماشینی موجود در بازار» ۵ مترجم گوگل» بابیلون» مترجم بینگک (مایکروسافت)» مترجم پدیده از زبان فارسی پشتیبانی می کنند. پس از انتخاب ۲۰ اظهار تصادفی از هر رابطه موجود در «کانسپت‌نت» از ۰مترجم خواسته شد که نتایج ترجمه این اظهارات توسط مترجم‌های ماشینی را رتبه‌بندی کنند (۰ برای ترجمه نامفهوم» ۱ برای ترجمه‌ای که مفهوم آن را باید حدس زد ۲ ترجمه قابل قبول» ۳ ترجمه خوب). نتایج رتبه‌بندی نشان از کیفیت بهتر مترجم گوگل داشت (ضمایم نمودار ۱ از این‌رو» در این پروژه از این ترجمه کننده برای ترجمه بعد از انجام پیش پردازش‌های لازم» اظهارات با مترجم گوگل ترجمه شدند. از بین روابط ترجمه‌شده توسط گوگل, فقط روابط 0۳ ۵22800 0۶ ۳۵۳ 01 ۸/206 ۵۶ ,۳۲۵۵۵۲۵ که به‌ترتیب شامل ۱۶۰۰۰ ۱۳۰۰۰ ۱۵۰۰ ۹۱۰۰ اظهار بودند» به‌دلیل کیفیت بالای ترجمه (شکل ۳ ضمایم) برای قرارگرفتن در آنتولوژی فارسی انتخاب شد. جدول شماره ۱» بخش ضمایم» نمونه‌ای از ترجمه اظهاری از هر رابطه توسط گوگل را نشان می‌دهد. بعضی مقالات ویکی‌پدیا یک با چند جعبه اطلاعات در خود دارند (شکل ۴). جعبه اطلاعات به الگوهایی گفته می‌شود که معمولا در بالای مقّاله قرار می گیرند و اطلاعاتی کلی در مورد موضوع مقاله ارائه می‌دهند. هر سطر از جعبه اطلاعات یک ویژگی و یک مقدار دارد. برای مثال» جدول مربوط به «غلامحسینابزاهیمی دینانی» فیلسوف» دارای ویژگی زادگاه با مقدار اصفهان» ایران» دین با مقدار مسلمان دارد. بعد از استخراج تمامی این جعبه‌ها ۲۸۰۰ رابطه "۸ ۱8" با ساخت هستان‌شناسی د۵) بان فا با رویکردی تلفی ادی ود اسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ۱ مرادی و دیگرا ابیت اطلاعا به‌زعم نویسندگان» علیرغم کارهای صورت گرفته برای استخراج بعضی از روابط مفهومی (مانند رابطه ۸ 8ا) از متن فارسی» تاکنون تحقیق جامعی که هدف اصلی‌اش را استخراج دانش عرفی قرار داده باشد» انجام نشده است: نتایج به‌دست آمده در این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از روش ترکیبی (روش‌های متن کاوی» ترجمه ماشینی و استفاده از جعبه اطلاعات ویکی‌پدیا) به منظور استخراج دانش عرفی» علیرغم کاستی‌های موجود در حوزه رایانش زبان فارسی و نبود ابزارهای مورد نیاز حوزه زبان‌شناسی رایانشی فارسی می‌تواند نویدبخش حوزه‌ای پویا در استخراج و بازنمایی دانش عرفی باشد. ما در این تحقیق توانستیم از سه پیکره مختلف فارسی» هفت نوع رابطه استخراج کرده و الگوهایی برای استخراج روابط مربوط به دانش عرفی فارسی معرفی کنیم که در دیگر حوزه‌های مرتبط با بازیابی اطلاعات و اکتساب دانش مفهومی نیز کاربرد داشته باشد. در مقایسه با کارهای صورت گرفته بر روی زبان فارسی (2010 .8۱ 61 511208120) مزیت این تحقیق تازگی موضوع» استفاده از چند روش مختلف استخراج و نیز تعداد پیکره‌های مورد استفاده بوده است. علاوه بر اين» در این تحقیق تعداد رابطه‌های استخراج‌شده نسبت به تحقیقات پیشین به‌مراتب بیشتر بوده است. در مقایسه با کارهای صورت گرفته بر روی زبان انگلیسی دقت استخراج‌ها کمتر بوده است که دلیل این امر هم نبود پیکره‌های استاندارد فارسی و عدم توسعه ابزارهای اولیه و استاندارد پردازش متن فارسی است (۱2.2007 61 5209۳ :2010 06100و۲۱۵۲۵2۵). برای ارزیابی میزان دقت استخراج این نوع روابط از دو گویشور زبان فارسی خواسته شد که نسبت به دانش عرفی‌بودن يا نبودن ۱۰۰ جمله از هر رابطه که به‌صورت تصادفی انتخاب شده بودند» قضاوت کنند (جدول ۷). نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که در گروه روابط استخراج‌شده به روش مبتنی بر الگو هر دو رابطه دقت خوبی داشته‌اند و در این گروه دقت رابطه ۴۵۲ 1960 نسبت به رابطه ۸ ۱5 (رابطه ۸ ۱5 استخراج‌شده از جعبه اطلاعات ویکی‌پدیا دقت ۱۰۰ درصد داشت) بیشتر است» هر چند جملات این گروه نسبت به رابط قبلی نیاز به پس‌پردازش‌های بیشتری دارند. در گروه روابط ترجمه‌شده از «کانسپت‌نت» بیشترین دقت‌ها به تر تیب مربوط به ۳۲۵۵۲۷ به‌عنوان پيشنهاد برای تحققیات آینده و به‌منظور استخراج روابط بیشتر و نیز افزایش میزان دقت می‌توان از دیگر تکنیکک‌های پرّدازش زبان طبیعی مانتادابر چسب‌زن گروه» برچسب‌زن معنایی» پیکره‌های مناسب‌تر و بزرگ‌تر الگوهای غنی‌تر و بیشتر استفاده کرد. علاوه بر این استفاده از روش‌های خلاقانه مانند رایانش انسان‌محور نیز می‌تواند به‌عنوان روشی مناسب جهت جمع آوری دانش عرفی فارسی مورد استفاده قرار گیرد: راه‌انداژی:بخش فارسی پروره «اوپن مایند کامن‌سنس» نیز می‌تواند کمک شایانی به گسترش دانش عرفی محاسباتی فارسی بکند. ساخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی | مرادی و دیگران  داا9 پاییز ۱۳۹۴ ۱ دوره ۳۱ ۱ شماره ۱ ان اور ویر ایب ی ای سن ی ی زوين یس دی ۳ نمودار مربوط به کیفیت ترجمه به تفکیک موتور جستجو و رابطه (حداکثر امتیاز ۰٩) ساخت هستان‌شناسی دانش عرفی زبان فارسی با رویکردی تلفیقی ادی و دیگران امیری» هادی» حسین حجت. و فرهاد ارومچیان. ۱۳۸۵. بررسی پیکره‌ای مناسب برای برچسب‌زنی کلمات در زبان فارسی .آزاندشهد و ردوازدهمی نکشراسس بیرالملی صللانه آنجم نکامپیو رآیرآن + تهرآن: شمس‌فرد» مهرنوش» و احمد عبداله‌زاده بارفروش. ۱۳۸۱. استخراج دانش مفهومی از متن با استفاده از الگوهای زبانی مرادی» مهدی» بهرام وزیرنژاد» پروانه خسروی‌زاده» و هادی عبدی قویدل. ۱۳۹۱. استخراج جملات عمومی از ویکی‌پدیای فارسی: تلاشی در جهت ساخت آنتولوژی دانش عرفی. چهارمی نکنفرانس فناوری اطلاعات و دانش. بابل: انجمن فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران و دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل. 0۲0۲۳۵۱۵۱۰۰ ۳۵۲۳۵۵ 200 ,ت22مو اه سکع۱۸ ,او 020 ۴۱۹۵۵ ,ارام۸ امه باعد‌امط۸ ,۸۱۵۸۵۳۳۵۵ .382-87 :(5) 22 516/5 ارگ 60 ۲۵۷۷۵۵96-825 ۴0۱601100۰ 100 ما۳۲ ماگ ۸ :۲۵۳۳۶۳۵۳۲ 5۰ 0۱1290 ۲ ۱۳۱۷۵۲۶0 1۳۵ :موق 800۰ 666۲۵ 1۳6 .1995 .605 باعناعلاه۳ .3 ۴۰ 200 .لا 6 ,00کاهع 6)) 50161665 16 7۳۳۸۱۵ و566 5۵۲ 200 ۷/۵۱۱ ۲۵۵500090 1۵۲ ۱۸۵1۳۵۵ 16 ۵۳ 0150۲56 :2008 ۴۰ ,069265 1۱6 0۶ ۳۲۵۵۵۵۵/95 ۱۵ 60۲00۲۵۰ 12 ع6وها 1۲۵۳ ۷۵۵۳۷۳۹5 ۵1 0نااهاسا و2 ۸1026 1992 ۱۷۰ بادبهع۲ آ بواز5 ۱۳۱۷۵۲ ,۵1556121100 ۳۳۰۵۰ +عام عم 200 10 11۵۳ 56086 60۳۵۳ و0 نامع 2010۰ .۸ ,صعاعمود ۳۷۲ 8 ۸0۱4 1۵ ۳ 00/7/0205 ۱1۲231۲00۲6۰ ۵۷/۱۵96 ۱۵ ۱۷۵۹1۵1 عاهعک-عوها ۸ :0۷6 1995 ۵۰ ق۱۵۳۵ ۸۲۸۸۵۵۱ عاطدکلا ۵ ۷۷۵۲۹۵۵ ۱ ۵۷۱۵۵96۰ 00۳۵5656 ۲65 ان ا۸ عاطدکلا .2008 ۲۷۰ ,۱66۲۳۵۵ ۵۲9 926 ۷۷۵-02560 ۸ :6056/55 0010 .2007 .1661615 .۸۵ 200 ,505 0۰ , 5 56۲ 116961 200 56156 0:0۵ ۷۷۵۲۹1۵۵ 16 آ۵ ۳۲۵۵۵۵۵۳95 ۱۵ +کاه0و ۲۵۲۱۵۶۵56 با ,تاتا۲۷۵۳۵۱ ,11۵۲12065 056۲ ۱۳۸۵۷1961 ۵ 6010۲666 ۱1۵۲2100۵ 2007 1۵ ۸۹ 6100 ۳ز0۳ع ۱۵ ۳۵۱۵ 6 ۵۰ م ۵۳۲۱۵۹۵ م۲0۷۵ بعاماک 0۸ 20۳۵۲ ۵۵ ۱۵ ۵۵۳۹5 60۳۱۳۳۹ کعاطای0ع5 ۵065 1991 عااعامق۵0 ,۳6۹5ما ,12-066۰-/[0۷2ا۵ا 510101615 ۱۵5 ۵۱ عاماع ۸۲ :3۲۵۲/۵5 ام بل ۵1 عواز ۱۵ ۵1 0۱/۳ 5605 1998۱۵ .۰ 12615 60(/۱0/1-56/156 001/60119 0۲ 926 2 :۷/۵۲/۵05۵ 2006 8۱0۰ ۱۷۸20۵ 200 ب۴۵۵۱۵ ۱۸۱۳۵۲ ,۸۳۵ ۷۵۵ سا 2 ,6066 ,5/5161 60۳09 ۱۵ ۵۲۹5اعم۴۳ ۳۵۳۳۵۵ ۵۳۱ 60016۲666 2006 اع ۸6۷ اه کو ۲۲۵۵۵0 06 0016۲666 160019100 آ۵ ۳۲۵۵۵6۵0095 ۱۳ 5656۰ 60۳۵۳ ۸۹ ۳۲۵9۲۵5 .1959 .3 ,۱۷۴۵۲۳۷ ,۰ ۱۷۰ ,۳۵ ۴۰ ,اواعط 6۲و82 .5 ,صقام۳ ۸۰ ,۵۷۰۱۵۹۵0۶ باععمغ۴۳ ۳۷۰ ,باطه‌یع۲۷ ۸۰ ,۱۰ ,52۳51200 6 ۶ ۳۲۵۵۵۵۵۳95 ۱۵ ۷۷۵۲۵۵۹۰ فاگ عم 125061:16 ۵1 00۷6۱00160 عنام ۲ ماسه اصع5 2010 دزفع۸ ۱۷۰ .5 200 ۷/6۵ 1۲۵۳۱ 100-أدابا ۸۲0 6ات۳ 82560 برو ۵0۵۱۵ 1۵۲ ۳۲۵۵۷/۵۲۴ ۸ :۴ بناز۵ ۷/۵ یگ ,و 3/00 ,۳۰ ,520900 :60۱۵۲۱6 ۱۷۱۳۵ 0060 .2002 20۰ ۱۰ ۷۷۰ 200 ,1۰۳۵۲۳۹ ,نا .8 ,۲اعلاعا۱ 1۰ ۴۰ رانا 1۰ ,۳۰ بح واگ ۴016۲6۱66 ۳۲۹1۱1۵۲۵0۵ آ۵ ۳۲۵۲۵60095 ۱۵ عزاطنام 66۲2و 16 1۲۵۲۳ 3 0ااکاسوع2 ۳۳۵۱۵۵96 ,5(/5161115 ۱۳۶۵۲۲۳۵0 عل2ع5 عونها 1۵۲ 562065 اه 5 منهعزامم۸ 0صق ,بکع‌کدمهند0 ,کعزووا0۳۵ ۱۱5 ۷۷/۹۵۵۵۵2۵۰ 1۲۵۱۳۱ ۵۶۷۱۵۵96 56056 60۳۳۵۵ و۳۳۵0 2006۰ ۱۵۱۵۰ ۴۰ 200 بصامله۲۳ ۳۷۰ یگ بداناگ 15۸ ,۸16۲5 ,166۵09165 عوهتوصها ۳۵۳۵۵ ۵۹ ۱۸۹۳۱۵۵ ۴016۹ ۷/6۵ ۵۵ ۵ ۷/۵۲۵۵ ۱5۸/06 1۳6 ۵۲  داا 3 پاییز ۱۳۹۴ ۱ دوره ۳۱ ۱ شماره ۱ رایانشی از دانشگاه صنعتی شریف است. وی هم‌اکنون مدرس رایانه در گروه هستان‌شناسی» استخراج رابطه و الگو شناسایی خودکار نویسنده از جمله متولد سال ۱۳۵۷ دارای مدرک دکتری مهندسی پزشکی از دانشگاه صنعتی ام رکبیر است. وی هم‌اکنون عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر پردازش زبان طبیعی و گفتار از جمله علایق پژوهشی ایشان هستند. متولد سال ۱۳۵۶» دازای مدرک دکتری .در رشته هموش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شیف اشت. وی هم‌اکنون اعضو غیت علمی گروه زبان‌شناسی رایانشی در مر کزازبان‌ها و زبان‌شناسی ذانشگاه صنعتی شریف است. زبان‌شناسی رایانشی» پردازش زبان طبیعی» پردازش و بازشناسی گفتار و

تجهیز رایانه ها به دانش عرفی بشر همواره یکی از جاه طلبانه ترین اهداف علم هوش مصنوعی بوده است. میلیون ها دلار هزینه و هزاران ساعت زمان صرف شده تا رایانه ها بفهمند که “اشیا بالا نمی روند، بلکه می افتند” و “دویدن از راه رفتن سریع تر است”. پایگاه های دانش عظیمی ساخته شد، روش های خودکار و نیمه خودکار متن کاوی پیشنهاد شده و از انگیزه همکاری کاربران عادی اینترنت به نفع اکتساب این دانش بهره ها برده شده است. ولی رسیدن به روشی خودکار، مؤثر و کم خطا همچنان به صورت چالشی بزرگ پیش روی جامعه هوش مصنوعی باقی مانده است. هدف این تحقیق ساخت هستان شناسی دانش عرفی فارسی به کمک سه روش مبتنی بر الگو، ترجمه ماشینی و استفاده از منابع ساخت یافته است. با کمک سه پیکره مختلف فارسی هفت نوع رابطه و در مجموع هفتاد هزار اظهار (رابطه) استخراج شده و در قالب یک هستان شناسی ارائه گشت. نتایج بررسی گویش وران فارسی نشان داد که میانگین دقت روابط استخراج شده این هستان شناسی برابر با 75% برای روش مبتنی بر الگو، 70% برای ترجمه ماشینی و 100% برای اطلاعات استخراج شده از جعبه اطلاعات بود.

463800

61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 یکی از دلایل کاهش توسعه روستایی را می‌توان کاهش سرعت تولید به دلیل عدم استفاده از فناوری- های نوین دانست. عدم استفاده از فناوری‌های نوین و همچنین ناتوانی در شکل‌دهی روستاها برای پذیرش فناوری های جدید و کاربست آن‌ها در رشد اقتصادی می‌تواند موانع بزرگی برای توسعه روستایی باشت: قتاوری نانز یکی از مباحقه علمی, جفیک آست: که در ذنیا باعق: رشت: اقتصادی شذه آسقا: براق کاربست این فناوری در بافت روستایی و تولیدات کشاورزی ضمن ایجاد سیاست‌گذاری‌های صحیح به منظور رشد و توسعه روستاها نیازمند برنامه‌ریزی‌های مدون خواهیم بود. هدف از این مطالعه, شناسایی شاخص‌های برنامه‌ریزی و مقوله‌بندی آنها بر اساس تحلیل محتوا ضمن ارزیابی مزیت و محدویت‌های توس محصولات: فناوری ناو بر آسالس, سل استرانقی متسب کر تسف چوایع رزوستایی اس ابید زان مدل برنامه‌ریزی در راستای توسعه محصولات فناوری نانو در توسعه جوامع روستایی خواهیم پرداخت. توسعه روستایی روند بهبود کیفیت زندگی و رفاه اقتصادی مردم در مناطق روستایی و کم جمعیت است(موسلی۵:۳۰۱۰۰ ). باید دانست که توسعه روستایی بدون توجه به تحولات و تغییرات تکنولوژی و رشد سریع فناوری‌های نوین امکان‌پذیر نیست. چرا که عدم توجه به بسترها و زمینه‌های رشد می تواند به عنوان مانع بزرگی در راستای توسعه روستا شده و باعث گردد که روستاها با دور شدن از فناوری نتوانند سرعت خود در تولید محصولات مورد نیاز جامعه را حفظ نموده و شرایط اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار دهند(ابرهارت و وولارث» ۴۸۳:۲۰۱۸). یکی امن ری 1 تحولاکک, ظاوری که به طور کلی می‌تواند ساختار تولید و فرایندهای اقتصادی را در«سطح جامعه به ویژه روستاها متحول سازد نانوتکنولوژی می- باشد(رامسدن» ۴۷:۲۰۱۸). این علم مهمترین کلید پتانسیل اقتصادی در قرن بیست و یکم به شمار می- رود. نانو تکنولوژی علمی جدید است که که در آن سعی بر دستکاری مواد در سطح مولکول شده که این فرایند باعث ساخت مواد کاملا جدید و عملکرد جدید خواهد شد(ساتالکار و همکاران» ۲۵۵:۲۰۱۶). با شروع این رویکرد که از سال ۱۹۹۰ آغاز شده است تا سال ۲۰۵۰ شاهد تغییرات گسترده در حوزه فعالیت‌های صنعتی و غیر صنعتی خواهیم.بود(دیالو و همکاران» ۱۵:۲۰۱۳). یکی از مهمترین تحولات فناوری که به طور کلی می‌تواند ساختار تولید و فرایندهای اقتصادی را در سطح جامعه به ویژه روستاها متحول سازه نانوتکنولوژی است‌(راسدن, 9۲1۸ الوم /مهیااوین کلید پتاسل اقتصادی در قرن بیست و یکم به شمار می‌رود. بر اساس سند گسترش فناوری نانو در افق ۰۱۴۰۴ این فناوری به منظور تولید ثروت و بهبود کیقیت زندگی مردم در نظر گرفته شده است لذا هدف از این پژوهش, ارزیابی مزیت و محدویت‌های توسعه محصولات فناوری نانو بر اساس مدل استراتژی مناسب در توسعه جوامع روستایی روستا به عنوان جزئی از نظام‌های جغرافیایی که متشکل از اجزا مرتبط به هم است خواسته یا ناخواسته. همواره تحت تأثیرعوامل گوناگون طبیعی» اجتماعی- فرهنگی, اقتصادی و سیاسی در حال تغییر و تحول هستند (خوشنود و همکاران,۲:۱۳۹۶) این تغییرات در بعد پایداری اقتصادی با شاخص- 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۳۳۷ هایی همچون اشتغال, بیکاری» درآمد توزیع اراضی» سرمایه» دستمزد؛ قیمت زمین (توکلی۶۷:۱۳۹۲۰) در وضعیت آینده و رشد اقتصادی می‌تواند مورد توجه و ارزیابی قرارگیرد (رکن‌الدین‌افتخاری و بدری۱۴۱:۱۳۹۲) فعالیت‌های اقتصادی در روستاها و تنوع‌بخشیدن به آنها می‌تواند ضمن تقویت درآمدها روند توسعه روستایی را تسهیل کرده و بر پایداری اقتصادی موئر واقع شود از آنجا که راهبردهای پیشین در زمینه توسعه روستایی موفقیت آمیز نبوده و نتوانسته مسائل روستاها را در حوزه معیشت پایدار و بهبود زندگی آنان تأمین کنند(خوشنود و همکاران,۲:۱۳۹۶) موضوع ارزیابی محصولات نانو تکنولوژی در راستای توسعه روستایی به عنوان یکی از راه‌های برون رفت از این مسئله مطرح گردید. روستو معتقد است که توسعه اقتصادی صرفا جنبه اقتصادی ندارد بلکه تحولات اجتماعی را هم در بر می‌گیرد و تحولات اقتصادی را متأثر از شش گرایش اجتماعی توسعه علوم, کاربرد علوم؛ قبول ابداعات. گرایش به جستجو و دستیابی به پیشرفت‌های مادی, گرایش به مصرف و گرایش به بچه‌دار شدن می‌داند. روستو در دهه ۱۹۶۰ نظریات اقتصادی - اجتماعی خود را در مورد عناصر تعیین‌کننده رشد اقتصادی بیان کرد. شومپیتر معتقد است تغییراتی که از سوی نیروهای خارجی به اقتصاد تحمیل می‌شود. نمی- تواند منشأا توسعه اقتصادی باشد در حالی که موجب رشد اقتصادی گردد. از نظر وی رشد جمعیت به عنوان عامل بیرونی موجب افزایش نیروی کار و در نتیجه رشد اقتصادی می‌شود. اما تغییر و تحول کیفی به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» سند گسترش کاربرد فناوری نانو در افق ۱۴۰۴ را در ۲۲ ماده تصویب شد که اولین هدف آنارتقای اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی است. به طور معمول مناطق روستایی ازحمایت و سرمایه‌گذاری کمی برخوردار هستند. چرا که سایست‌گذاران معتقدند که سرمایه‌گذاری شهری.به طور معمول بازده بیشتر و سریع تری دارد. این در حالی است که به نظر می‌رسد عدم توجه به توسعه روستایی می‌تواند آسیب‌ها و پیامدهای عمده را در پی داشته باشد(راور و همکاران . ۳:۲۰۱۷. نقش و جایگاه روستاها در فرآیند توسعه اقتصادی - اجتماغی و سیاسی دار مقظرو هی رم نط دای( سل زیان خلفا ی بیانت‌های توسحه نیافتگی متاطق روستایی چون فقر گسترده نابرابری فزاینده» رشد سریع جمعیت. بیکاری» مهاجرت و غیره موجب توجه به توسعه روستایی و حتی تقدم آن بر توسعه.شهری گردیده است(محمدپور۳۵:۱۳۹۲۰). برنامه‌های توسعه روستایی» جزئی از برنامه های توسعه هر کشور محسوب می‌شوند که برای دگرگون سازی ساخت اجتماعی - اقتصادی جامعه روستایی بکار می‌روند. این گونه برنامه ها را که دولت‌ها و یا عاملان آنان در مناطق روستایی پیاده می‌کنند. دگرگونی اجتماعی بر اساس طرح و نقشه نیز می‌گویند(مرادی و همکاران» ۳:۱۳۸۶. کشورها و مناطق مختلف جهان, متناسب با شرایط و آولویت‌ها رویکرد‌ها و استراتژی‌های توسعه روستایی متفاوتی را در پیش گرفته‌اند. قطعا نمی‌توان بدون در نظرگرفتن تجربیات جهانی در این زمینه و با تمرکز صرف بر اشتغال‌زایی در روستاها (بدون در نظر گرفتن استراتژی توسعه روستایی) توفیق چندانی بدست آورد(که پایدار و ماندگار نیز باشد). چون اشتغال‌زایی و کارآفرینی در فضایی مستعد رخ می‌دهد و بدون وجود آن فضا عملا نمی توان متوقع موفقیتی پایدار بود راهبردهای توسعه روستایی را این‌گونه می‌توان به چهار گروه تقسیم نمود (زمان‌پور۳۳۵:۱۳۸۷). بنابراین ضرورت 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 توسعه روستایی در گرو توجه به اهمیت گسترش تکنولوژی و توسعه محصولات نانو است لذا فناوری‌های جدید باید اتخاذ شوند تا بتوانند به طور مشخص بر توسعه روستاها تمرکز کند. توسعه روستایی تقویت فرصت عملی برای از بین بردن مشکلات کشاورزی و دامداری است. موارد یاد شده نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی در راستای فناوری نانو که می‌تواند تغییرات مور در محصولات روستایی اعم از کشاورزی و دامداری ایجاد نماید ضرورت و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدون در نظر گرفتن برنامه‌ریزی در فناوری نانو بدون شک در دنیای پرشتاب امروزی شاهد انفعال توسعه نواحی روستایی خواهد شد(بورخانی و کوشکی۲۰:۱۳۸۸۰). توسعه روستایی به معنای کلی آن شامل نوسازی روستاها و شیوه بهره‌برداری کشاورزی» پرورش و تجهیز نیروی انسانی و تأمین خدمات عمومی مورد نیاز روستاییان به منظور ارتقا سطح زندگی ساکنان روستا و ادغام روستانشینان در جامعه و اقتصاد ملی است. مهم‌ترین اقدامات عمرانی که از سوی دولت‌ها در کشورهای جهان سوم در راستای توسعه روستایی انجام شد. شامل ایجاد و گسترش زیربناها از قبیل برق‌رسانی» تأمین آب آشامیدنی احداث راه‌ها و ایجاد خطوط ارتباطی تلگراف و تلفن, ایجاد تأسیسات آموزشی, ارتقاه خدمات بهداشتی است. علاوه بر اقدامات عمرانی. راهکارهای کشاورزی نظیر توزیع مجدد زمین از طریق اصلاحات اراضی» ارائه خدمات ترویجی,» توسعه تعاونی‌ها تأمین منابع اعتباری مورد نیاز سرمایه‌گذاری در کشاورژی ارائهاشد (زاهدی‌مازندرانی,۳۶۸:۱۳۹۰). مطالعه کاربست فناوری نانو در کشاورزی به عنوان رویکردی نوین در توسعه پایدار بررسی شده است. بر اساس این مطالعه نانوتکنولوژی به عنوان یک فناوری قدرتمند و.نوین توانایی ایجاد انقلاب و تحولات عظیم را در سیستم تأمین مواد غذایی وکشاورزی در گستره جهانی.دارد.؛در واقع این مطالعه به روش مروری و تحلیلی» ضمن بررسی اهداف توسعه پایدار. کشاورزی ماهیت اهمیت و مزایای فناوری نانو به کاربرد نانوتکنولوژی در کشاورزی در زمینه های مختلف از جمله گیاه پزشکی» صنایع غذایی» ماشین‌آلات کشاورزی و علوم دامی می پردازد. در بررسی دیگری (رضایی و همکاران۱۷:۱۳۹۰۰) به شناسایی و تحلیل سازو‌کارهای توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی پرداختند. در این مطالعه نتایج کسب شده از تحلیل عاملی نشان داد که سازوکارهای توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران در شش عامل رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی» آموزشی و توسعه حرفه‌ای تسهیم مقررات و قانون‌گذاری» سیاست‌گذاری و حمایتی» تأمین مالی و نهادسازی و زیرساختی قرار می‌گیرند که این شش عامل در مجموع در حدود ۶۸/۶ درصد واریانس را تبیین می‌نمایند. در پژوهش دیگری نیز (ناصری و همکاران۱۳۹۳۰) با استفاده از برنامه‌ریزی سناریو آینده‌های پیش‌روی توسعه فناوری نانو در کشور را شناسایی نموده و سپس روشی جهت اولویت گذاری کاربردهای فناوری نانو در هر سناریو معرفی و با استفاده از روش برنامه‌ریزی پابرجا اولویت‌های فناوری نانو را بیان نمودند. در مطالعات خارجی نیز (گیوپتا و همکاران»۹۳:۲۰۱۷) به بررسی رسیک. پذیرش و مزایای مرتبط با کاربردهای فناوری نانو پرداختند. نتایج نشان داد اکثر افراد برنامه‌های کاربردی فناوری نانو را مفید» ضروری و مهم می‌دانند. با این حال بین کارشناسان و عموم مردم از لحاظ پذیرش تفاوت وجود دارد به طوریکه عموم مردم بیش از اینکه به کاربرد این فناوری اهمیت دهند بیشتر به چنپه‌هایی خطر و آسپب‌های احتمالی استفاده از این نوع فکتولری‌ها کمرکز می‌کنتد: در پژوهشن دیگری (لاویکولی و همکاران؛۱۳:۳۰۱۴) به بررسی رابطه بین اصول راهنمایی برای یک اقتصاد سبز و فرصت‌های 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۳۳۹ معرفی نانو کاربردها در این زمینه پرداخته و همچنین به طور انتقادی از چالش‌های عملی آنها خصوصا در مورد تأثیراتی که ممکن است بر سلامت و ایمنی داشته باشند» تحلیل نمودند. در این مطالعه راهکارهای عملی برای ارزیابی» مدیریت و ارتباط خطرات به منظور اقدامات پیشگیرانه شامل تشکیل و آموزش کارکنان» تجهیزات حفاظتی جمعی و شخصی, برنامه‌های نظارت بهداشتی برای حفاظت از سلامت و ایمنی کارگران نانو پیشنهاد نمود(فولی و همکاران۲۴۳:۲۰۱۷۰). پژوهش دیگری به تحلیل موانع توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران پرداخته شده که در این مطالعه نتایج کسب شده از تحلیل عاملی نشان داد که از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد مطالعه موانع توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران در پنج عامل مدیریتی» اطلاعاتی- ارتباطاتی قانونی» مالی و زیرساختی طبقه‌بندی می- شوند که در مجموع این پنج عامل در حدود ۴۸/۶۷ درصد واریانس را تبیین می‌نمایند (راحلی و همکاران ۲۷:۱۳۹۵). در مطالعه‌ای به بررسی راهکارهای جهت توسعه فناوری نانو پرداختند. به طور کلی این مطالعه روش جدیدی را برای ارزیابی و طراحی مشارکت فناوری نانو پيشنهاد می‌کند که با گرد هم آوردن متخصصان, دانشمندان و ذینفعان جامعه می توان گام موثری برای حل چالش‌های مرتبط با فناوری نانو اتخاذ نمود(سوانجی۲۵۱:۲۰۱۸۰). در مطالعه‌ای به بررسی توسعه‌یافتگی فناوری نانو در کشورهای مختلف پرداخته و نشان دادند که بسیاری از کشورهای توسعه نیافته برنامه و سیاست‌گذاری دقیقی در رابطه با کاربست فناوری نانو ندارند. شواهد پژوهشی نشان مطالعات در حوزه نانو از الگوها و سیاست‌های توسعه بدون توجه به گسترش این فناوری در توسعه جوامع روستایی بوده است. تحقیق از حیث روش است که اعتبار می‌یابد نه موضوع تحقیق لذا انتخاب روش انجام تحقیق بستگ به هدف‌ها و ماهیت موضوع تحقق و امکانات اجرای آن دارد. به سخن دیگر هدف از انتخاب روش تحقیق 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه سریع‌تر» دقیق‌تر» آسان- تر ارزان‌تر در دستیابی به پاسخ‌هایی برای پرسش يا پرسش‌های تحقیق مورد نظر کمک کند (استعلاجی و پور امینی»۸۷:۱۳۹۲). این پژوهش کاربردی بوده و به روش کمی از نوع توصیفی و تبیینی است. در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای - میدانی به طور همزمان استفاده شده است. در روش میدانی از ابزار پرسشنامه با ضریب آلفا کرونباخ ۰/۷۷ جهت مصاحبه با کارشناسان ستاد فناوری نانو سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور و اساتید گروه جغرافیا و برنامه‌ریری روستایی و اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات استفاده گردیده که به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است. از آنجا که علم» مسئولیت شناخت استراتژی را بر عهده مدیران عألی, و کارشناسای خبره می‌خانت و چون هفیرآن ز کارشتاشان, خبره بای فایق سیساقمی در موره عناق و مأموریت سازمان داشته باشند بنابر براین تعداد۱۲۲ نفر به عنوان حجم نمونه بر اساس روش نمونه‌برداری گلوله برفی برای این پژوهش در نظر گرفته شد. مدل کاربردی تحقیق, تحلیل استراتژیک 57017 و مدل برنامه‌ریزی استراتژیک کمی /0521 است. لذا ابتدا وضع موجود فناوری نانو و محصولات فناوری نانو در جوامع روستایی بررسی شده وسپس بر اساس مدل استراتژیک 51701 به بررسی عوامل بیرونی و درونی تأثیرگذار با تعیین نقاط قوت وضعف » فرصت و تهدید به تحلیل یافته‌ها بر اساس ماتریس ارزیابی مدل 7 پرداخته و در نهایت بر اساس ماتریس مدل کمی استزاژیک 05۳11 به اولویت‌بندی عوامل اقدام در مرحله اول مطالعه؛ پس از تدوین و استخراخج اطلاعات از مظالعات میدانی و اسنادی, مصاحبه و پرسشنامه, از تحلیل 51707 برای تعیین استراتژی توسعه محصولات فناوری نانو درر جوامع روستایی در - تبیین مهمترین نقاط قوت برای ارائه طرح راهبردهای "تهاجمی با تکیه بر بهره‌گیری از برترهای محصولات فناوری نانو نسبت به سایر محصولات مورد استفاده در جوامع روستایی؛ - تبیین مهمترین فرصت‌های موجود برای ارائه زاهبردهای بازنگری و تخصیص منابع برای رفع نقاط ضعف - تبیین مهمترین ضعف‌های درون مناطق میزبان به منظور آرائه راهبردهای تنوع‌بخشی به کاربردهای - تبیین مهمترین تهدیدهای موجود برای ارائه راهبردهای تدافعی جهت رفع آسیب‌پذیری جوامع روستایی در مرحله دوم؛ پس از تحلیل عوامل داخلی و عوامل خارجی» برای تجزیه وتحلیل همزان عوامل داخلی و خارجیی از ماتریس داخلی و خارجی استفاده شد و در مرحله سوم نیز بر اساس مدل 51۷01 راهبردهایی جهت توسعه محصولات نانو در جوامع روستایی ارائه می‌گردد ودر نهایت نیز با استفاده از 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۲۴۱ تکنیک مارتیس برنامه‌ریزی استراتژیک کم 05711 مشخص می‌گردد که کدام یک از گزینه‌های استراتی انتخاب شنفه: آمکاق پذیر است و قارواقع اولویت‌یندی می‌شوند: عوامل استراتژیک خارجی در ستون اول و در قالب فرصت‌ها و تهدیدها برای عوامل خارجی(جدول ۱) و ضعف و قوت برای عوامل داخلی (جدول ۲) فهرست می‌شوند. وسپس در ستون دوم با توجه به میزان اهمیت و حساسیت هر عامل, با مقایسه این عوامل با یکدیگر» ضریب اهمیتی بین صفر و یک به آن عامل‌ها تعلق می‌گیرد. تخصیص این ضرایب باید به گونه‌ای باشد که مجموع ضرایب تمام عوامل بیش از ۱ نباشد. در ستون سوم با توجه به کلیدی يا عادی بودن فرصت‌ها و تهدیدها به ترتیب رتبه ۴ یا ۳ (به فرصت‌ها) و رتبه ۲ یا ۱ (به تهدیدها) اختصاص پیدا می‌کند. در ستون چهارم» ضرایب ستون دوم و رتبه‌های ستون سوم برای هر عامل در هم ضرب می‌شوند تا امتیاز آن عامل (فرصت یا تهدید) برای سازمان مشخص شود. از مجموع امتیازات این ستون» امتیاز نهایی سازمان از نظر برخورداری از فرصت یا و0استفاده از تسهیلات برای نوسازی و تجهیز فناوری تانو ۴۳ ۹۶ 4به کارگیری زیرساخت های مالی برای توسعه نانو ۳۳۲۲۲ ۶ 5افزایش بهره وری اقتصاد روستایی از طریق محصولات نانو ۴۳۷ ۸۸ 6زمینه سازی ایجاد فرصت برای سرمایه گذاری بخش خصوصی ۳ ۲ ۶1۰ 8فراهم بودن زمینه تولید کودها واکسن های دامی و مواد بیولوژیک ۳۴۳۳۹ ۰ 7فعال سازی زیرساخت های فرهنگی برای پشتیبانی از نانو ۴۴۴۰ ۱۳۳۴/۰ ور0امکان بهره گیری از مشارکت نهادهای مرذمی و تعامل با دستگاه دولتی دار ۱ ۷ ۵/۰ 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 22سهولت دستیابی به تکنولوژی و بهره گیری از آن در روستاها 6 آاز دست رفتن فرصت های شغلی کارگری به دلیل توسعه و آمصادره اموال به دلیل عدم پرداخت اقساط وام ها 7 آعدم تناسب بین مناطق و توزیع خدمات مورد نیاز 1 آعدم درک تداومی و تکاملی منافع نانو در توسعه توسط سیاستگذازان 3 آبی توجهی و نبود نظارت بر سلامت و ایمنی محصولات و آناتوانی و ناکارآمدی سازمان های متولی توسعه نانو در کشاورزی 0 آایجاد ابزارهای حمایتی و تسهیل گری برای توسعه بازار محصولات نانو 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 1 گقابلیت بالای سرمایه گذاری در حوزه های مختلف تولید کشاورزی 6 5فعال بودن زیرساخت های فرهنگی کشور برای پشتیبانی از توسعه نانو 7 گوجود تعاونی ها بخش های بومی برای پذیرش مسئولیت 1 انبود برنامه ریزی جامع تولیدات محصولات نانو در روستا 5 ۷۷عدم هماهنگی بین تولید کنندگان و توزیع کنندگان محصولات 8 ۷عدم وجود ارتباط و همکاری لازم روستایّیان با ادارات دولتی 1 لالاعدم همکاری سازمان ها و نهادها با دهیاریهای روستایی 7 کمبود زیرساخت های حمل و نقل و نگهداری محصولات 0 /افاصله برخی از روستاها تا شهر و مراکز استان 2 اعدم اطلاع از فوائد و کاربردهای نانو در جوامع روستایی فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم. شماره دوم (پیایی ۳۶( م ام ام اج اج ام ام ام اما ماما 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 تحلیل ماتریس عوامل خارجی و داخلی بر اساس مدل 51۷07 نتیجه امتیازبندی ماتریس عوامل خارجی(جدول-۱) نشان می‌دهد که با توجه به این که جمع کل عیاژ نهایی رین ماتریسی کر از ۵ و ابر با ۲/۳۸ اسگا‌کر نیج تسه محصولات: تانی‌قر چوایع روستایی از لحاظ عوامل بیرونی دارای تهدید بوده و این موضوع نشان‌دهنده غلبه تهدیدهای پیش رو بر فرصت‌های آن خواهد بود. همچنین : امتیازبندی ماتریس عوامل داخلی(جدول-۲) نشان می‌دهد که با توجه به این که جمع کل امتیاز نهایی در این ماتریس کمتر از ۲/۵ و برابر با ۱/۶۸ است» در نتیجه از لحاظ عوامل درونی دارای ضعف بوده و این موضوع نشان‌دهنده غلبه ضعف ها بر قوت خواهد بود. بنابراین به نظر می‌رسد نقاط ضعفی زیادی وجود دارد که با بررسی و هدف قرار دادن آن‌ها می‌توان توسعه محصولات فتاوری نانو را در توسعه محصولات جوامع روستایی را افزایش داد. براساس نقایج حاضل از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و بر اساس مهم‌ترین عوامل قوت و ضعف و فرصت تهدید از جداول قبلی» می‌توان ماتریس 51۷/07 را بر اساس نظرات کارشناسان, خبرگان و اساتید دانشگاهی به گذاری بلند مدت در جوامع روستایی از طریق فناوری نانو 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم. شماره دوم (پیاپی ۳۶) راهبرد ۳ تدوین و ابلاغ تسهیلات در راستای توسعه نانو به راهبرد ۴: فراخوان و تبلیغات نانو روستایی در راستای جذب روستاییان به منظور رفتن به سوی استفاده از فناوری های 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 راهبرد ۴: استفاده از نیروهای متخصص در حوزه نانو جهت تجزیه و تحلیل ماتریس عوامل داخلی و خارجی ب زر اساس مدل 51۷07 براساس نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و انطباق آن بر مفهوم 5۷۷701 دیده می‌شود که استراتژی‌های تدافعی در حال حاضر استزاتژی مناسیی رای برنامه‌ریزی توسعه نانو در 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۲۳۷ شکل(۲) نشان می‌دهد که استراتژی تدافعی روش مناسبی برای برنامه‌ریزی و توسعه نانو در توسعه روستایی است. در واقع این امر بدیهی است چرا که تحلیل وضعیت موجود حاکی از ضعف‌های زیادی است که باعث می‌شود در توسعه آن به صورت تهاجمی و رقابتی عمل نکند. از آنجایی که فرصت‌های خوبی در راستای رفع نقاط ضعف ایجاد خواهد شد بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به استراتژی تدافعی باید راهکارهای کاهش ریسک و ارزیابی ریسک محصولات نانو را در نظر گرفته شود. لازمه این امر در نظر گرفتن عوامل پیش‌بینی‌کننده آینده با توجه به برنامه‌های زیرساختی برای به حداکثر رساندن ضعف‌ها و با توجه به موقعیت راهبردی تدافعی برنامه از ارائه راهبردهای دیگر وضعیت‌ها(تهاجمی, رقابتی و محافظه‌کارانه) خودداری شد. چهار استراتژی تدافعی برای دستیابی به اهدف بلند مدت تدوین شد. این - راهبرد ۱ (۷۷11): استفاده از نیروهای متخصص در حوزه نانو جهت ارزیابی و نیازسنجی در راستای - راهبرد ۲ (۷772): تعیین سازوکارهای نظارتی در راستای سنجش مخاطرات اجرای برنامه سیاست‌های - راهبرد ۲ (۷۷13): راه‌اندازی دفتر ارزیابی ریسک در خصوص بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد - راهبرد ۴ (۷۷174): ایجاد مراکز رشد با همکاری دفاتر 101 روستایی جهت آگاهی‌بخشی در خصوص در نهایت استراتژی‌های شناسایی شده با توجه به مجموع عوامل درونی و بیرونی برای اجرا اولویت- بندی شدند. با استفاده از ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی (/0971) برای استراتژی‌های فوق تنظی شد. در ادامه به بررسی ماتریس برنامه‌ریزی کمی راهبردی پرداخته می‌شود. برای تهیه جدول برنامه‌ریزی کمی راهبردی از تجزیه و تحلیل‌های مرحله اول و دوم (مقایسه عوامل داخلی و خارجی) چارچوب جامع تدوین راهبردها استفاده می‌شود. تا بدان وسیله به شیوه‌ای عینی راهبردهای قابل اجرا مشخص شوند. به هنگام کاربرد جدول برنامه‌ریزی کمی راهبردی باید از قضاوت شهودی به خوبی استفاده نمود. با در نظر گرفتن نمره جذابیت (۸5) و نتیجه حاصلضرب آن در امتیاز (1۸5) می‌توان بهترین راهبرد را انتخاب و بعد از اولویت‌بندی بهترین راهبردها راهکارهای مناسب در جهت تحقق اهداف مدیریتی را در لیست و با اجرای آن در منطقه گام‌های موّثری برداشت. برای اولویت- بندی استراتژی‌های استخراج شده از 5۷01 می‌توان علاوه بر روش بالا از ماتریس /4587) نیز به شرح 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 جدول ۵. ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمی مبتنی بر استراتژی تدافعی 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم. شماره دوم (پیایی ۳۶( 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۷۷11 ۴ ۳ ۲ ۴ ۸۹۶ ۱ ۳۴ ۳ ۲ 1۷21 سته ۴ ۴ ۲ ۰.۳ ۱ ۱ ۱ ۰.۱ ۷23 ۸۴ 8 ۸ ۴ ۳۶ ۱ ۸۴ ۱ ۸۴ ۷۷25 ره ۲ ۴۶ ۴ ی ۱ ۸ ۱ ی ۷29 1.۹ ۴ ۳ ۴ ۴ ۲ رش ۱ 1۱ با توجه به تحلیل صورت گرفته همانطور که مشخص است: مجموع امتیازات اولویت اول بیشتر از سایر موارد است. در ادامه به طور خلاصه در جدول(۶) اولویت‌بندی استراتژی‌های تدافعی ۷۷1 را برای برنامه- ریزی توسعه محصولات نانو در راستای توسعه روستایی گزارش می‌گردد: 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۳۵۱ جدول ۶. اولویت‌بندی استراتژی‌ها در رابطه با توسعه فناوری نانو در توسعه روستایی راهبرد ۳ (۷713) ۲ راه اندازی دفتر ارزیابی ریسک در خصوص بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد راهبرد ۲ (۷12) | تعیین سازوکارهای نظارتی در راستای سنجش مخاطرات اجرای برنامه سیاست های راهبرد ۴ (۷713) , ایجاد مراکز رشد با همکاری دفاتر 1۳7 روستایی جهت آگاهی بخشی در خصوص نحوی راهبرد ۱ (۷۷11) ۱ استفاده از نیروهای متخصص در حوزه نانو جهت ارزیابی و نیازسنجی در راستای همانطور که مشخص است بر اساس تکنیک 05۳87 اولین اولویت استراتژیک توسعه فناوری نانو در راستای توسعه روستایی عاملی زیربنایی " راه‌اندازی دفتر ارزیابی ریسک در خصوص بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دهیاری‌های کشور " است. این عامل زیربنایی است و بسیاری از نقاط ضعف را مدنظر قرار گرفته و شرایط را برای افزایش استفاده از فرصت‌ها فراهم می‌سازد. اولویت دوم نیز بیشتر جنبه زیربنایی داشته و به نظر می‌رسد نیاز مبرم به فرهنگ‌سازی و آموزش و توسعه را مرتفع می‌نماید. این عامل برنامه‌ریزی آموزش پایه و جامع در راستای افزایش توان حرفه‌ای روستاییان است که بخش زیادی از نقاط ضعف موجود که متمرکز بر عوامل فردی و.اجتماعی می‌باشند را برطرف می‌نماید. شکل ۳. نمودار راهبردهای استراتژیک در راستای توسعه محصولات فناوری نانو در توسعه جوامع روستایی 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 در بررسی رسیک» پذیرش و مزایای مرتبط با کاربردهای فناوری نانو نشان داد اکثر افراد برنامه‌های کاربردی فناوری نانو را مفید» ضروری و مهم می‌دانند. با این حال بین کارشناسان و عموم مردم از لحاظ پذیرش تفاوت وجود دارد به طوریکه عموم مردم بیش از اینکه به کاربرد این فناوری اهمیت دهند بیشتر ب جنبههای خطر و آسیب‌های, احقمالی استفاده از آين نوخ تکنولوزی‌ها: تمرکز می‌کنند. در امطالعه توسعه‌یافتگی فناوری نانو در کشورهای مختلف نشان دادکه بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته برنامه و سیاست‌گذاری دقیقی در رابطه با کاربست فناوری نانو ندارند. این در حالیست که شواهد پژوهشی حاضر نشان مطالعات در حوزه نانو از الگوها و سیاست‌های توسعه بدون توجه به گسترش این فناوری در توسعه جوامع روستایی بوده است. براساس نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و انطباق آن بر مفهوم 51707 دیده می‌شود که استراتژی های تدافعی در حال حاضر استراتی مناسبی برای برنامه- ریزی توسعه نانو در راستای توسعه روستایی است. استراتژی تدافعی روش مناسبی برای برنامه‌ریزی و توسعه نانو در توسعه روستایی است. در واقع این امر بدیهی است چرا که تحلیل وضعیت موجود حاکی از ضعف‌های زیادی است که باعث می‌شود در توسعه آن به صورت تدافعی عمل نماییم. در شناسایی و تحلیل سازوکارهای توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی نتایج کسب شده از تحلیل عاملی نشان داد که ساز وکارهای توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی.ایران در شش عامل رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی» آموزشی و توسعه حرفه‌ای, تسهیم مقررات و قانون‌گذاری» سیاست گذاری .و حمایتی, تأمین مالی و نهادسازی و زیرساختی قرار می‌گیرند که این شش عامل درامجموع در حدود ۶/۶۸ دزصد واریانس را تبیین می- نمایند. از انجایی که فرصت های نسبتا کمی در راستای رفع نقاط اضعف ایجاد خواهد شد بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به استراتژی تدافعی باید راهکارهای:ارزیابی مخاطزات؛ آگاهی‌بخشی و استفاده از نیروی متخصص را در عین احتیاط و محافظه‌کاری پیش گرفته می‌شود. لازمه این امر در نظر گرفتن عوامل پیش‌بینی کننده آینده با توجه به برنامه‌های و ساسیت گذاری ها برای رسیدن به حداکثر فرصت‌ها است. با توجه به موقعیت راهبردی برنامه از ارائه راهبردهای دیگر وضعیت‌ها(تهاجمی» رقابتی و محافظه کارانه) خودداری شد و چهار راهبرد تدافعی برای دستیابی به اهدف بلند مدت تدوین شد. این راهبردها عبارتند * راهبری ۱ (771): استفاده از نیروهای متخطص در حوز ان جهت ارزیایی و نیازسنجی, در راسقاق * راهبرد ۲ (۷772): تعیین سازوکارهای نظارتی در راستای سنجش مخاطرات اجرای برنامه سیاست‌های * راهبرد ۳ (۷773): راه‌اندازی دفتر ارزیابی ریسک در خصوص بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد * راهبرد ۴ (774): ایجاد مراکز رشد با همکاری دفاتر 107 روستایی جهت آگاهی‌بخشی در خصوص در پژوهشی که به تحلیل موانع توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران پرداخته شده این نتایج کسب شدهأ تحلیل,عاعلی تشن داد کهاز دینگاه آمضای هیأت علمی مورد مطالعه: موانع توس قنآوری 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم شماره دوم (پیاپی ۳۶) ۳:۳ نانو در بخش کشاورزی ایران در پنج عامل مدیریتی» اطلاعاتی- ارتباطاتی قانونی» مالی و زیرساختی طبقه‌بندی می‌شوند که در مجموع این پنج عامل در حدود ۴۸/۶۷ درصد واریانس را تبیین می‌نمایند و همچنین در مطالعه راهکارها جهت توسعه فناوری نانو پيشنهاد می‌کند که با گرد هم آوردن متخصصان, دانشمندان و ذینفعان جامعه می‌توان گام موّثری برای حل چالش‌های مرتبط با فناوری نانو اتخاد نمود. در نهایت استراتژی‌های شناسایی شده با توجه به جمیع عوامل درونی و بیرونی برای اجرا اولویت‌بندی شدند. با استفاده از ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی (/0571) برای استراتژی‌های فوق تنظیم شد. بر اساس تکنیک 05881 اولین اولویت استراتژیک توسعه فناوری نانو در راستای توسعه روستایی عاملی زیربنایی " راه‌اندازی دفتر ارزیابی ریسک در خصوص بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دهیاری‌های کشور " است. اين عامل زیربنایی است و بسیاری از نقاط ضعف را مدنظر قرار گرفته و شرایط را برای کاهش تهدیدها فراهم می‌سازد. اولویت دوم نیز بیشتر جنبه مدیریتی و سیاسی داشته و به نظر می‌رسد نیاز مبرم به سنجش و مدل‌سازی داشته در راستای افزایش توان اقتصادی روستاییان است که بخش زیادی از نقاط ضعف موجود که متمرکز بر عوامل مدیریتی و سیاسی می‌باشند استعلاجی. علیرضا پورامینی: محمد صادق( ۱۳۹۲)» اصول تحقیق و برنامه‌ربزی توسعه. تهران. انتشارات - اعرابی» سید محمد ( ۱۳۸۹)» درسنامه برنامه استراتژیک» تهران. دفتر پژوهش‌های فرهنگی, چاپ سوم.. - بورخانی» فاطمه» کوشکی, فاطمه (۱۳۸۸)کاربست فناوری نانو در کشاورزی روبکردی نوین در توسعه پایدار همایش ملی کاربرد نانو تکنولوژی در علوم محض و کاربردی» صص ۲۰-۲۷ - اسحاقی میلاسی» فاطمه, محمودی, بیت‌اله. (۱۳۹۷)» ارزیابی و اولویت‌بندی معیارها و شاخص‌های معیشت پایدار روستایی ابران با استفاده از روش دلفی. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی» سال ۵» شماره ۰۱۸ - توکلی» مرتضی, احمدی, شیرکو فاضل‌نيا غریب» (۱۳۹۵)» تحلیل عوامل موّثر بر معیشت روستابی, بررسی موردی: روستاهای شهرستان سردشت. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی» سال ۲۰ شماره ۵۸ صص ۶۳-۸۱ - خوشنود. عفت. مهدوی حاجیلویی, مسعود. قادری, اسماعیل (۱۳۹۶)» تأثیرگردشگری خانه‌های دوم بر اقتصاد روستایی دهستان ابرشیوه در شهرستان دماوند. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی» سال - جمعه پور» محمود. (۱۳۹۶)» مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی» دیدگاه‌ها و روش‌ها تهران: - چمبرز رابرت» (۱۳۹۶» توسعه روستایی» اولویت‌بخشی به فقرا(حمایت از اقشار آسیب‌پذیر)» ترجمه 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 حیدری‌ساربان» وکیل, عبدپور» علیرضا (۱۳۹۸)» عوامل بهبود معیشت پایدار روستایی از دیدگاه ساکنان محلی, مطالعه موردی: شهرستان اردبیل, نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی» سال ۰۱۹ شماره ۵۴ رومیانی» احمد. سجاسی‌قیداری» حمدالله» شایان» حمید. سنایی‌مقدم». سروش» (۱۳۹۶)» نیازمندهای روستاییان برای دستیابی به معیشت پایدار مطالعه موردی: بخش سرفاریاب. شهرستان چرام. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی» سال ۶ شماره ۰۲۰ صص ۰۱۸۷-۲۰۳ ریاحی» وحید و سلطان‌آبادی» ملیحه (۱۳۹۷)» اثرات اقتصادی هدفمندی بارانه‌ها بر معیشت خانوارهای روستایی شهرستان خوشاب. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال ۷ شماره ۰۲۳ صص ۹۵-۱۱۲ سجاسی‌قیداری, حمدالله, صادقلو طاهره, شکوری‌فرد» اسماعیل» (۱۳۹۵)» سنجش سطح دارایی‌های معیشتی در مناطق روستابی با روبکرد معیشت پایدار مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تایباد مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی» سال ۵ شماره ۱۳. صص ۰۱۹۷-۲۱۶ شهرکی» محبوبه شریف‌زاده مریم (۱۳۹۴)» ارزیابی جایگاه آبزی‌پروری در معیشت پایدار روستایی کشاورزان شهرستان زاهدان, مجله پژوهش‌های روستایی سال ۶ شماره ۰۲۱ صص ۹۷-۱۱۶ علی بیگی امیرحسین, موسوی مطلوب» سیده سارا (۱۳۹۱)» نقش توسعه بخش کشاورزی در کاهش فقر و معیشت پایدار روستاییان. همایش مدیریت سرمایه و استعدادهای کشاورزی در پرتو صنعت و تجارت در علی مددی, علی, نظری» عبدالحمید.» مرادی» محمود و غفاری, رامین (۱۳۹۵)» اثرات طرح هدفمندی بارانه- ها بر الگوی مصرف خانوارهای روستایی با رویکرد معیشت پایداز در شهرستان های کلات و بینالود. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی»" تال ۱شتفاره*۳. صص ۹۷-۱۱۸! فیروزآبادی» سیداحمد. عظیم‌زاده» دلارام» (۱۳۹۱)» فقر روستایی و تخریب محیط‌زیست. مورد مطالعه: روستاهای سرخون و بیدله از توابع استان چهارمحال و بختیاری؛ مجله توسعه محلی(روستایی- شهری)» قدیری‌معصوم» مجتبی» رضوانی» محمدرضا جمعه‌پور» محمود. باغیانی» حمیدرضا (۱۳۹۴)» سطح‌بندی سرمایه‌های معیشتی در روستاهای گردشگری کوهستانی. مورد: دهستان بالاطالقان در شهرستان طالقان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی» سال ۴» شماره ۰۱۲ صص ۰۱-۱۸ کرمی‌دهکردی» انصاری» افشین» (۱۳۹۱)» تاثیر اطرح‌های مرتعداری آبخیزداری بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی در شهرستان زنجان, نشریه.فن‌آوری‌های نوین کشاورزی» سال ۵ شماره ۲» صص 041 ۸ :3008 کاها5 6و۸ 105000 ,2002 .37 ,66زع 2/6 بط ,8000 - 805-5۰ .080 ,6 .770 ,14 70۵1۰٩ ,10661006 نمدمتاهصاصا ۵۶ هت ,1001۶ وصفو‌اند0 2 ۵1 دز 70۷6۳۲ 3۳۵۵ ۳008 ,2018 .3 منهشغله1 .ظ ق1088 وس مفصقللز ۸.0.۹ ,0۵00085 - 40 ۳۵۵۵ :6اعزاطا0 ,راصنطعظ عم مد 1206 ۵ کلممطناه10 وصنصنهاعنیک کوععمه 25 ق۳۵۳5 ,00۵10060 10۶ 10628 ,2012 سا ,6۲ ما0 - 0 زانط هصنداعاک 0ومطناع10 ,2012 .0 ,3130007 ول مقلظ2 وت مفا0غله۷ن50 ول مطعتان) ‏ - ۰ بل[ .370 ,49 ۷۵1 راصعصعه 3/20 آمادع ص۳0 ,1060 فص کعوصقط۲ +امص 1 کلووطاناعن1 عاطهسنهاعک نلن۸ ۶و عصنصعسی عط7 ,2013 .36 مکلمصنافا س) ,00570 - 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060 فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, سال دهم. شماره دوم (پیاپی ۳۶) 19509-2000۰ عصعصماعع0 دسج دز کعصط1 ۵ج ,2001 یک ,کععنط و۳ ,روزا11خ -437 .8۳80 ,4 .370 ,19 [۷۵ وعاتشاعصا 106610061 کدع5 06 ,0عع ی‌نام2 خدعص م1010 5۳۵ 0۶ 10361 ,2012 سا ,۷۷۵28 بل ,۷۷۵208 8 ۸006۲ وک و110 .2.5 ص1۵ ۷۷۵۲۵ 8200۳ لاس۴ ۶و کاعوع۸ 0ممطناه 1 عاطامستفاعیگ جره حرزط ۳:0۵ 265-۰ .880 ,3 .370 ,4 ۷۵1 بععصقصذ۳ وصه کعنص مد مه نمصس7 نعدمناه 13 وطکع120وعد0ظ 5 ندز 1001۷۵۵ ۸00۳5 ۵ط)۲ اه 8000 1000 +عاعه ۷۷ ۳۵ وصننا ,2003 .36 مصنع[جع 10 بعاناناه ریق اعل 1 من هقها ۷ :ت20 ص۳۵0 وصنل وعط عاعد ۷۷ لمص و1 8 ۲ 6000 نع10 لدسج مهد کعععع0 کام0ع1 ,2016 .۳.۸ ,۵006ط1/0 85 ۷۹۳8 200 30۳۵8-30۳ و کنس3009 آهنضه5 ,2003 ,.ظ. ,016۲ ول رقصزالنط 8 ازد 17006۳ بمطعناط2 ,1003006 عطا اه بونج ۸ نصه‌طاطاسع6 عطا ۵ کلق 3100 :دا 06و80 نا 10 نسم ,2019 بط ,طاععلقلم۸ م۸ ,۷عطاق1/1 .۸ مقکلقس۸ .0 ,رفن8108 قا ,صقلانص3/30 ع۳37ع[د2 :مد وزاطا2 ,عم تایه و۸ اه اه 308 0 ,و۸0۵1 1۵۳ ۳۳۵۳۵۷۲۵۲۵ ۸ کل ممطناه 1 لس عاطاهسنهاهنگ ,1998 ,با ,5060565 هناگ عطا 00068 ,2008 10.6 ,قط0 نگ و.۳.10ک1 و7 ع06قت11 و۳ 5106 باناهازم 7305 ۵1 ق ص70 ,166 عطا اه عمط ۸ تعاس1 فص م۸ کلممطناه ]1 40 710096011 ,2008 وگ ,رق101160 وبظ رقلنت/2 8.8 بقصقله8 .۳:3 بتا0 1686" ,579165 لهسعله‌نع۸ ,ید1 اه کلصحلطایو3 عطا دز ص2۵ 3۳۵۹۲ فصد کعزوعادی5 0 ,2015 و بتشآ و3 و0ق) و۳ و6له2 رطق وقشآ وت بلقا9ق3 ول وق0قظ7 و10 وتا 50111665 کیامنه 30 6 دز سای و۸ ده ععصعفودع 0 فصد کعزی غاد 5 0 ممطناه ]1 -4850 .۳0 ,2 .370 و7 ۷۵1 و7انااطهصنهاهنک رفصنطع بععس۸ سزمصمع3 کعورمی ع00ط1 عطا از 61۱41 56016106۲ ۱۵۵۵۷ ۵۳ 0430+ 12:18 آ۵ 56۲0۰۵۰۵۵۰۱۲ 1۲۵ 00۳/۱۵۵060

بر اساس سند گسترش فناوری نانو در افق 1404، این فناوری به منظور تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی مردم در نظر گرفته شده لذا هدف از این مطالعه، ارزیابی مزیت و محدویت های توسعه محصولات فناوری نانو بر اساس مدل استراتژی مناسب در توسعه جوامع روستایی است که بر اساس مدل برنامه ریزی SWOT-QSPM طراحی شده همچنین بر اساس مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، میدانی و توزیع 122 پرسشنامه با ضریب آلفا کرونباخ 77/0 بین کارشناسان ستاد فناوری نانو، سازمان دهیاری و شهرداری کشور، اساتید گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی و اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات به ارزیابی شاخص اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی و سیاسی- مدیریتی پرداخته شده است. توجه به نمرات ارزیابی 1.16 برای عوامل داخلی و 2.28 برای عوامل بیرونی؛ استراتژی تدافعی را برای توسعه محصولات فناوری نانو در جوامع روستایی نشان داد. طبق آن چهار استراتژی جهت برنامه ریزی در نظر گرفته شده و بارگذاری چهار اولویت در استراتژی تدافعی مطرح شده است. استفاده از نیروهای متخصص در حوزه نانو جهت ارزیابی و نیازسنجی در راستای کاهش خطاهای برنامه ریزی توسعه اقتصاد روستایی؛ تعیین سازوکارهای نظارت در جهت سنجش مخاطرات اجرای سیاست های کلان؛ راه اندازی دفتر ارزیابی ریسک و بکارگیری محصولات نانو در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دهیاری های کشور؛ و ایجاد مراکز رشد با همکاری دفاتر ICT روستایی جهت بکارگیری محصولات نانو در صنایع روستایی.

475987

وی از سبک‌های دلبستگی به‌عنوان منابع درون‌فردی نام می‌برد که می‌توانند سطح تنش را در شرایط نأگوار تعدیل و اثرات آن را به خداقل برسانند (پرتی» ولانتی و زوکا؟ا. ۲*۱۶). تخقیقات نشانه‌هنده آن است که بین سبک‌های دلبستگی و ارزیابی تهدیدات در شرایط تنش‌زا رابطه وجود دارد و در این شرایط اضطراب» ترس و وحشت می‌تواند ناشی از دلبستگی ناایمن در افراد باشد (میلینسر و فلورین !" ۱۹۹۸). افراقی ک اضطراب ذلبستگی بالایی ذارتت تمیق باقتبذایت واکنش میتی آتقبای می‌ذهنل و سطح:استزس آذراکتیدم بالاتزی .را گزارشی می‌قهتد, این آفراه خمچنین, از مکانیسم‌های, ذفامی‌ ای چورق سرکوب آستفاهه می‌کنند تا به آن‌ها اجازه دهند موقعیت‌های عاطفی ناخوشایند را کنترل کنند (کید هامر و استپتواا. ۱ از سوی دیگر اجتناب دلبستگی به‌عنوان الگوی تمرکز بر خود. به دفاعی و طردکننده بودن فرد» عدم درگیری وی با روابط عقب نشینی عاطفی» و ترجیح وابستگی نداشتن روان‌شناختی و عاطفی به دیگران اشاره دارد (فنی» نلر و هانراهان "" ۱۹۹۴؛ سالیو و همکاران» ۲۰۱۸). همچنین به نظر می‌رسد که واکنش افراد در برابر رویدادهای آسیب‌زا تحت تأثیر سرشت عاطفی و هیجانی آن‌ها قرار دارد و ویژگی‌های سرشتی می‌توانند به‌عنوان عوامل محافظت‌کننده و عامل خطرساز برای رشد اختلال‌های روانی قلمداد گردند (بروکس, وبستر و اسمیت»۲۰۲۰). سرشت. اساس ورائتی هیجانات و یادگیری‌هایی است که از طریق رفتارهای هیجانی و خودکار کسب می‌شود و به‌عنوان عادات قابل مشاهده در اوایل زندگی فرد دیده می‌شود و تقریبا درتمّام طول,زندگیی ثابت باق می‌ماند (بالستری", ۲۰۱۹ طبق نظر اکیسکال "۲ سرشت طبیعی و پاتولوژیک» رفتار و شخصیت یک رویکرد ترکیبی و یکپارچه را تشکیل می- دهد که دو بعد مستقل به نام فعال‌سازی عاطفی (تحریک و خشم) و بازداری (ترس و احتیاط) دارد. این دو مورد نیز خالت‌های سرشت عاطفی را تشکیل_مق‌دهن ۹ لت ملامت روانی و باورهای منفی آفراد مبتلا به بیماری روانی مرتبط با سرشت آن‌ها است و این سرشت به‌عنوان توانایی ثبات مقابله با چالش‌ها شناخته شده است (آکیسکال» ۲۰۰۵). از لحاظ بالینی بین سرشت‌های عاطفی شخصیت همپوشی معناداری وجود دارد. همچنین بین سرشت‌های عاطفی و چندین اختلال شخصیت شامل شخصیت وابسته» پارانوید» مرزی, خودشیفته و اجتنابی همبستگی قوی پیدا شده است (پامبلی*" و همکاران۲۰۱۸.۰). سرشت‌های عاطفی با رفتارهای خودآسیبی (والش و براون *, ۲۰۱۳۰). صفات تکانشی» قلدری کردن و بدتنظیمی هیجانی (کوبایاشی "" و همکاران» ۲۰۱۹) مرتبط است. بر این؛اساس با توجه.به وضیعت همه‌گیری بیماری مذکور که تقریبا تمامی جنبه‌های مهم اقتصادی, سیاسی اجتماعی و حتی نظامی تمامی کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده» بحث آثار روان‌شناختی این بیماری ویروسی بر سلامت روان افراد در سطوح مختلف جامعه از با توجه به شیوع پدیده کروناویروس» مطابق بررسی انجام‌شده تاکنون این مهم در جامعه ایرانی مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین در پژوهش حاضر کوشش شده است به این خلا پرداخته و به این سوّال پاسخ داده شود که «آیا ویژگی‌های دموگرافیک, سبک دلبستگی و سرشت عاطفی توان پیش‌بینی پریشانی پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود و جامعه آماری آن شامل کلیه شهروندان شهر گنید بود. در پژوهش حاضر از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. به این ترتیب که با توجه به شرایط خاص جامعه و محدودیت تردد در ایام قرنطینه» پرسش‌نامه‌های پژوهش به صورت لینک ساخته شده و از طریق شبکه‌های اجتماعی در گروه‌های مجازی انتشار یافت. به این ترتیب ۳۷۰ پرسش‌نامه جمع‌آوری شد. لازم به ذکر است که در بررسی وضعیت اقتصادی,» گروه نمونه به سه گروه با وضعیت اقتصادی ضعیف (درآمد زیر ۵ میلیون تومان در ماه)» گروه با وضعیت اقتصادی متوسط (درآمد بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان) و گروه با وضعیت اقتصادی خوب (درآمد بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون) تقسیم شد. با توجه به شیوع ویروس کرونا و نبود امکان مراجعه حضوری در بین شهروندان جهت تکمیل پرسش‌نامه‌ها پس از شناسایی نمونه مد نظر ابزارهای پژوهش در اختیار افراد.قرار گرفت تا آن را به شکل آنلاین تکمیل کنند. به این صورت که ابتدا پس از ساخت آکانت*سایت گوگل. پرسش‌نامه‌ها به صورت مجازی و از طریق سرویس گوگل فرم" بارگذاری شد. سپس لینک پرسش‌نامه‌ها از طریق شبکه‌های مجازی ابتدا در اختیار ۵ نفر از شهروندان قرار گرفت و.از هر یک از آن‌ها درخواست شد که این لینک را در اختیار ۵ نفر دیگر قرار دهند. به این ترتیب تعداد ۳۷۰ پرسش‌نامه در.طی دو هفته گردآوری شد. سپس پاسخ‌های همه افراد در قالب فایل اکسل جمع‌آوری و جهت تجزیه و تحلیل به نرم؛افزارز 5۳58-24 وارد شد. در مرحله بعد بر اساس آزمون پریشانی روان‌شناختی» آزمودنی‌ها به سه دشته با عنوان گروه بدون پریشانی روان‌شناختی, گروه با پریشانی روان‌شناختی خفیف و گروه با پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد تقسیم شدند. دافه‌ها پااسمقاده از آمار تمه رها ی چواکزر مرا ,فراوانه رسد قرازانی: سیانکیی و انصراق استاندارد) و همچنین آمار استنباطی چون مجذور کای (به منظور برآورد برازش کل مدل رگرسیون لجستیک» آزمون بونفرونی (جهت مقایسه دو به دو گروه‌ها» آزمون نسبت شانس (برای پی بردن به میزان تأثیر هر متغیر بر متغیر وابسته با فاصله اطمینان ۰/۹۵)» آزمون والد (جهت پی بردن به معنی‌داری اثر هر متغیر بر متغیر وابسته) و رگرسیون لجستیک (برای پیش‌بینی بروز پریشانی روان‌شناختی) استفاده شد. پرسش‌نامه پریشانی روان شناختی!*: این مقیاس را کسلر و همکاران در سال ۲۰۰۲ به دو صورت ۱۰ سوالی (1۳-10) و ۶ سوالی (1۳-6) تدوین کردند و مخصوص شناسایی اختلالات روانی در جمعیت‌های عمومی است. سوالات این دو فرم به صورت طیف لیکرت از هیچ وقت (۰) تا هميشه (۴) نمره‌گذاری می‌شود. بنابراین حداکثر نمره در فرم ۱۰ سوّالی برابر با ۴۰ است. فرم ۱۰ سوّالی این مقیاس شامل ۱۰ سوال است که اختلال روان‌شناختی خاصی را هدف قرار نمی‌دهد اما به‌طور کلی سطح اضطراب و نشانه‌های افسردگی را که عمکن است افراد ذر چتن هفته اخیر تجربه کرده باشنده مشخص می‌کنن: کسلر و:همکاران برای ساختن این مقیاس ابتدا ۵ هزار سوال را از منابع مختلف گردآوری و طبقه‌بندی کردند و پس از طبقه‌بندی آن‌ها بر اساس اختلالات روانی موجود. تعداد سوال‌ها را به ۴۵ و سپس به ۳۲ سوال کاهش دادند. با اجرای اولیه پرسش‌نامه توانستند نسخه‌های ۱۰ و ۶ سوالی را استخراج کنند. در پژوهش فوروکاوا و همکاران (۲۰۰۳) ضریب آلفای کرونباخ برای این پرسش‌نامه ۰/۹۲ به دست آمده است. همچنین پژوهش یعقوبی ** (۱۳۹۴) پایایی فرم ۱۰ سوالی را با روش آلفای کرونباخ (۰/۹۰۴) و با روش دو نیمه‌سازی (۰/۸۶۸) به دست آورده. وی با به‌دست‌آوردن همبستگی نمرات این پرسش‌نامه با پرسش‌نامه سلامت روان (100-28آ0)) اعتبار این فرم کوتاه مقیاس سرشت عاطفی!: مقیاس سرشت عاطفی را آکیسکال و همکاران در سال ۲۰۰۵ و به منظور شناسایی اختلالات خلقی تدوین کردند. این مقیاس دو فرم بلند ۱۱۰ سوالی و فرم کوتاه ۳۵ سوّالی دارد. فرم کوتاه همانند فرم بلند به صورت طیف لیکرت از ۱ (به هیچ وجه) تا ۵ (خیلی‌زیاد) نمره‌گذاری می‌شود. این مقیاس شامل چهار خرده‌مقیاس افسرده‌خویی "", ادواری خویی ", هیپرتایمیک؟", تحریک‌پذیر و مضطرب*" است. در پژوهش لارا و همکاران (۲۰۱۲) ضریب آلفای کرونباخ کل پرسش‌نامه ۰/۹۰ به دست آمده است. در ایران این مقیاس را خلیلی*" وهمگاران 0۳۹۳ ترجمه کردند: و هصنانی درونی آن دز مقیاس دلبستگی بزرگسالان": این مقیاس را فینی, نولر و همکاران (۱۹۹۴) تدوین کردند. این مقیاس یک ابزار خودگزارشی جهت اندازه‌گیری دلبستگی. بزرگ‌سالان با ۴۰ گویه است که در طیف ۶ درجه‌ای لیکرت از ۱ (کاملا مخالفم) تا2۸-(کاملا موافقم) آنمره‌گذاری. می‌شود. این مقیاس. شامل پنج خرده‌مقیاس اعتماد به نفس (دلبستگی ایمن)» نازاحتی از نزدیکی با دیگران (دلبستگی اجتنابی)» نیاز به پذیرش و تأیید. تمایل به ارتباط (دلبستگی اضطرابی) و ارتباط در درجه دوم (قطع ارتباط) است. ضریب الفای کرونباخ در نمونه دانشجویان دانشگاه توسط فینی و همکاران (۱۹۹۴) برای هر یک از خرده‌مقیاس ها ۶ تا ۰/۸۴ به دست آمد. در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ بزای خرده‌مقیاس‌های اعتماد به نفس» اجتناب» نیاز به پذیرش و تأییده تمایل به اازتباط .و ارتباط در درجه دوم به ترتیب ۰۰/۸۰ ۰/۷۹ ۴ و ۰۱۸۳ و برای کل مقیاس ۸۲۰/* به دست آمد. حسیّنی و ملکان (۱۳۹۰) در یک مطالعه پژوهشی» پایایی این مقیاس را در جمعیت ۳۷۰ نفری از دانشجویان با روش آلفای کرونباخ (۰/۸۰۸) و با تحلیل شاخص‌های توصیفی برای ویژگی‌های جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان در پژوهش نشان داد که از مجموع ۲۷۰ نفر نمونه» در ۲۲۲ نفر (۰/۶۰) پریشانی روان‌شناختی مشاهده نشد» در حالی‌که ۷۵ نفر (۰/۲۰/۲۷) و ۷۳ نفر (۰/۱۹/۷۳) به ترتیب احتمال خفیف و متوسط تا شدید از پریشانی روان‌شناختی را نشان دادند. ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تک‌متغیره/ چند متغیره سرشت عاطفی و سبک دلبستگی بزرگ‌سالان در جدول ۱ خلاصه شده است. نتایج نشان می‌دهد که سه گروه فقط در جنس (۰/۰۲۹ -0 2-۰۸.۷() و سن (۰۰۴. ۰0-۰ 2-۲۲/۵۵() متفاوت بودند. همچنین تحلیل واریانس نشان‌دهنده تفاوت معنی‌داری بین سه گروه از نظر خلق ادواری (3>۰/۰۰۱. ۵۴/۰۳ ۳ افسردگی(۰/۰۰۱> ۳ ۶۳/۹۸- ۳ تحریک‌پذیری (۰/۰۰۱> ۳ ۳-۱۱/۴۳) و خلق اضطرابی (۰۰۱/+> ۳ ۷ بود. همچنین سه گروه در مقیاس دلبستگی بزرگسالان در ابعاد اعتماد به نفس (۰/۰۰۱> ۳ ۳-۵ ناراحتی از نزدیکی (۰/۰۰۱> 0 ۷/۶۳- ۳ نیاز به تأیید (3>۰/۰۰۱. 1۳-۴۹/۱۱)» و نگرانی از متشیرها کل گروه بدون پریشانی گروم با پروشانین گروه با پریشانی 12 0 7 سن ۱۸-۳۰ ۱۳ ( ۹۵ (۵) ۱۵ (۳۳) ۱۰ ۳۲۱۳۳ ۸ ۴ جشبیتا مرد ۱۹ (۵۵۳) ۹۶ (۶۳ ۶۲ (۱۶/۸۴ ۳۳ ۱۵۲ ۲ ۸ سطح تا دیپلم ۳۰ (۵۵/۰ ۱۱ ۶۳/۰ (۳۵/۰ ۱۳۸ ۲ و کارشناسی و بالاتر 1۹ (۲۶/۸۴ ۷۰ (۵/۶۴ ۱۰۰ (۵/ ۳۳ شمیت متأهل ۱۹۵ (۵۳/۸۵) ۱۰۵ (۵۸۹ ۷۰ (۶/ ۲۱۳ 1۹۵ ۲ ۶ وضمیت: ضعیف (زیر ۵ میلیون ۱۶۰ (۴)۲۵/۰ (۷۶)۴۷/۵ (۲۷۵) ۴۴ ۱۳۴ ۲ ۳ متوسط (بین ۵ تا ۱۰ ۱۸ (۴/۳ ۱۳۴ (۱۶/۵۷ ۳۰ (۹/۴۰) ۱۷ در جدول ۲ میانگین و انحراف معیار نمرات متغیزهای پژوهش گزارش شده است. جدول ۳ میانگین و انحراف معیار متغیرهای سرشت عاطفی و دلبستگی بزرگ‌سالان متغیرها کل گروه بدون گروه با پریشانی گروه با پریشانی 72 3 0 یفن ادواری (۷ | (۲۱۵۴) ۲۷۵ ۴۴۱۹۸ (۳۴۴) ۶۱۵۴ ۵۳ ۲ عاطقی افسرده‌خویی ۳۱ (۱/۶۶ ۱۳۳ (۹۸) ۲/۵ ۴۹ ۴۶ ۳۹۸ ۲ تحریک‌پذیری ‏ | (۱/۴۵) ۱/۱۶ ۱ (۱/۲۵) ۰/۹۱ (ع) ۱1۵۳ ( 1۳۶۳ ۱۱۳۳ ۲ مضطرب (۹ ۶ (۵/۰۴ ۱۲۰ (۹۹/ ۱۳۹ ( ۱۳۹۹ 3 ۲ دلبستگی | اعتماد به نفس | (۵/۳۶) ۳۳/۲ ۱ (۴/۷۳) ۳۴/۴۵ |[ (۴/۹۱) ۳۲/۶ ( ۲۹/۱۵۹ ۳۱۵ ۲ بزرگسالان اجتنابی (۶۷) ۳۵۱۵ | (۷۳۲ ۳۶۵ | (۷۱۶۴) ۳۸۶۶ (۸۲۴) ۳۹/۸۲ ۷۸۳ ۲ نیاز به تأیید (۵۴۶) ۱۵/۷ (۵/۵۵) ۱۵/۱۳۱ (۵) ۱۵/۷۳ (۵۳۹) ۱۶/۸۴ ۴۹۱۱ ۲ زاریش مشکل با رابطه | (۶/۵۴) ۲۱/۰ | (۵/۶) ۱۸/۹۴ | (۶۱۰۳) ۲۲۱۶۲ (۶۷۶) ۲۶/۰۵ ۳۹۱ ۲ اک در ادامه جهت پاسخ به این سوال که آیا متغیرهای دموگرافیک و نمرات سبک دلبستگی و سرشت عاطفی بر روی متغیر وابسته (پریشانی روان‌شناختی) تأثیرگذار است. کلیه عوامل شامل متغیرهای دموگرافیک. نمره کل دلبستگی و نمره کل سرشت عاطفی به‌عنوان متغیرهای مستقل و پریشانی روان- شناختی به‌عنوان متغیر وابسته وارد مدل رگرسیون لجستیک شد. خلاصه مدل و پارامترهای آن در جدول بر اساس نتایج جدول ۳ رگرسیون لجستیک نشان داد که در مقایسه گروه با پریشانی روان‌شناختی خفیف و گروه بدون پریشانی روان‌شناختی» اولین متغیری که بیشترین تأثیر معنی‌دار را بر شانس ابتلا به پریشانی روان‌شناختی در دوره کرونا درد متغیر خلق‌وخوی اضطرایی0-۰/۰۰۸(۰. ۱/۳۹خ016) است. به این ترتیب که با ۱ واحد تغییر یا افزایش در این متغیر میزان بروز پریشانی روان‌شناختی به اندازه ۱/۳۹ برابر در ویژگی‌های دموگرافیک» به ترتیب سطح تحصیلات (0-۰/۰۰۱, 01۹-۱/۲۲» وضعیت تأأهل (0-۰/۰۰۵ ۱/۰۵ح01) و سن (0-۰/۰۳ 016-۰/۹۹) بیشترین تأثیر معنی‌دار را بر ابتلا به پریشانی روان- شناختی در طول دوره کرونا داشتند. به عبارت دیگر افرادی که تحصیلات بالاتری داشتند. متأهل بودند و همچنین سن بالاتری داشتند. احتمال بروز پریشانی روان‌شناختی در آن‌ها به ترتیب به اندازه ۱/۲۲ و ۱/۰۷ و ۹٩ افزایش می‌یابد. در این بین متغیر جنسیت (مذکر) (۰/۰۰۱*-0 01-۱/۱۳) و وضعیت اقتصادی (0-۰/۰۰۱ ۱/۰۷ح016) نقش پیشگیرانه داشت و تأثیر آن‌ها به صورت معکوس ظاهر شد. به این معنا که گروه مردان و افرادی که وضعیت اقتصادی مطلوب‌تری داشتند به نسبت دیگران» به ترتیب حدود ۱/۱۳ و در ادامه جدول ۴ نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیون لجستیک در گروه پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد و گروه بدون پریشانی روان‌شناختی نشان می‌دهد. گروه پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد و بدون پریشانی روان‌شناختی بر اساس نتایج جدول ۴ در گروه پریشانی روان‌شناختی حاد نسبت به گروه بدون پریشانی روان‌شناختی, در بعد سرشت عاطفی سرشت اضطرابی"(۰*۲*/+-0 ۱/۵۸خ4[())افسرده خویی (0-۰/۰۰۱ 0۳-۱/۵۲) و خلق ادواری (0-۰/۰۱, 01-۱/۲۴) به ترتیب "بیّشترین تأنیّر معنی‌دار را بر شانس ابتلا به پریشانی روان- شناختی دارند. در بعد سبک دلبستگی نیز اولین متغیّری که بالاترین تأثیر معنی‌دار را بر شانس ابتلا به پریشانی روان‌شناختی دارد متغیر نیاز به تأیید. (0-۰/*۱, ۱/۰۸ح016) است. اما متغیر دلبستگی اجتنابی (0-۰/۰۰۱ 0-۰/۹۲) و اعتماد به نفس (0-۰/۰۰۲, 01۹-۰/۹۸) به ترتیب نقش پیشگیرانه داشته و تأثیر آن‌ها بر پریشانی روان‌شناختی به صورت معکوس ظاهر شد. در بین ویژگی‌های دموگرافیک. سطح تحصیلات (0-۰/۰۰۱ ۱/۱۲ح01) و وضعیت تأهل (۰/۰۴*-0 014-۰/۸۷) به ترتیب بیشترین تأثیر معنی‌دار را بر ابتلا به پریشانی روان‌شناختی داشتند. به عبارت دیگر افرادی که دارای تحصیلات بالاتری بودند و همچنین متأهل بودند میزان بروز پریشانی روان‌شناختی در آن‌ها در طول دوره کرونا به اندازه ۱/۱۲ و ۰/۸۷ افزایش می‌پابد. در این بین متغیر جنسیت (مذکر) (0-۰/۰۰۱ 01-۰/۵۸) و وضعیت اقتصادی (۰۰۱/*-0؛ 0۳) نقش پیشگیرانه داشت و تأثیر معنی‌دار آن به صورت معکوس ظاهر شد» به این معنا که مردان و افرادی که وضعیت اقتصادی مساعدتری داشتند» شانس بروز پریشانی روان‌شناختی در آن‌ها به ترتیب به در ادامه جدول ۵» نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیون لجستیک در گروه پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد و گروه پریشانی روان‌شناختی خفیف را نشان می‌دهد. گروه پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد و پریشانی روان‌شناختی خفیف بر اساس نتایج جدول ۵» در مقایسه گروه‌های با پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد و گروه پریشانی روان‌شناختی خفیف نتایج نشان داد اولین متغیری که بیشترین تأثیر معنی‌دار را بر شانس ابتلا به پریشانی روان‌شناختی دارد متغیر افسرده‌خویی (۰*۳/*-10 ۱/۳۲۳۰خ16()) است که.نشان می‌دهد با ۱ واحد تغییر یا افزایش در این متغیر میزان بروز پریشانی روان‌شناختی به اندازه ۱/۳۳۰ برابر افزایش می‌یابد. پس از آن به همین منوال خلق ادواری (0-۰/۰۰۸. 01*1/۱۷) بیشترین اتأثی"معتی‌دار را بر شانس ابتلا به پریشانی روان‌شناختی دارد و نشان می‌دهد که با ۱ واخد تغییر یا افزایش در این متغیر میزان بروز پریشانی روان‌شناختی به اندازه ۱/۱۷ برابر افزایش می‌یابد. در ادامه در بعد سبک دلبستگی, به ترتیب ناراحتی از دیگران (۰0-۰/۰۲۳ 01-۰/۹۴) و اغشمّاد یه انفس (0-۰/۰۳۹ 01۳۰/۹۲) بیشترین تأثیر معکوس را بر پریشاتی زوان‌شناختی ذاششند. به,عبارت دیگز: افرادنی که" ذیگران ناراجتی ذاشته یا اطتماد به نفس, بالاتزی داشتهباشنند شاسن بروز پریشانی روان‌شتاحش ی آ3‌غالپهیزفیی) پم نسبت: ۹۴/* و ۹۲/*کاهش می‌پابته فا این بین در ویژگی‌های دموگرافیک. متغیر جنشیت (مذکر) (۰0-۰/۰۵ 016-۱/۱۵) و وضعیت اقتصادی (0-۰/۰۰۱ ۰/۲۳ح01) نقش پیشگیرانه داشت و تأثیر معنی‌دار آن به صورت معکوس ظاهر شد. موضوع ارتباط بین بیماری‌های همه‌گیری و پریشانی روان‌شناختی به بیش از ۱۰۰ سال پیش باز می- گردد. زمانی که مننیگر وجود آنفولانزای اسپانیا در سال ۱۹۱۸ را با عوارض روان پزشکی مرتبط دانست (مسیا و همکاران» ۲۰۲۰). از آنجایی‌که ویروس کرونا از چین شروع و به‌سرعت در همه کشورهای جهان از جمله کشور ایران منتشر شده است. از این جهت همه مردم دچار حدی از تشویش, نگرانی» دلهره و اضطراب شده‌اند. این امر بیانگر آن است که جدا از خطر ویروس کرونا کاهش تماس‌های اجتماعی و جدایی از انی روان‌شناختی در طول دوره کرونا: نقش پیش بینی کننده.../ ۴۱۷ عزیزان» از بین رفتن روال معمول زندگی» نگرانی از ابتلا به بیماری» نگرانی‌های مالی» ناامیدی, اخبار ضد و نقیض در مورد بیماری و سایر پاسخ‌های عاطفی افراد به هنگام شیوع گسترده بیماری‌های همه‌گیر از جمله کووید-۱۹ می‌تواند موجب احساس کسالت. سرخوردگی, احساس ترس و عدم اطمینان» اضطراب و افسردگی و سایر مشکلات روان‌شناختی شود و در نهایت منجر به فشار چشم‌گیر بر سلامت روان شهروندان گردد (بروکس و همکاران»۲۰۲۰). از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پیش‌بینی‌کننده ویژگی‌های دموگرافیک» سبک دلبستگی بزرگ‌سالان و سرشت عاطفی بر پریشانی روان‌شناختی شهروندان به هنگام در رابطه با هدف اول پژوهش, نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از بین ویژگی‌های دموگرافیک (سن, جنس وضع تأهل, میزان تحصیلات و وضعیت اقتصادی). در طول دوره کرونا سن بالاتره متأهل بودن» جقسیت ان و وضسیظ اققضافی نامقاسی موجب: سی‌شره کل کمرونذان, احساس, پریقانی روان‌کتاکشی بیشتری داشته باشند. این نتیجه با نتایج پژوهش‌های کایو و همکاران (۲۰۲۰)» لیو"آو همکاران (۲۰۱۲) و تیلور و استیون (۲۰۰۸) همسو است. در این ارتباط می‌توان اذعان داشت که متأهل بودن و مسئولیت خانواده و فرزندان می‌تواند والدین را نسبت به چگونگی مدیریت شرایط موجود» نگرانی از بیماری افراد خانواده تا حدودی مستأصل نماید. از سوی دیگر به میزانی که اسن افزاه افزایش می‌یابد به دلیل اينکه انرژی و نیروی جوانی دیگر احساس نمی‌شود. ترس از غلبه بیماری و افزایش میزان مرگ‌ومیر در بین این گروه می‌تواند میزان پریشانی این گروه را افزایش دهد. به این؛ ترتیب این اگروه حتی با اینکه نسبت به جوان‌ترها موارد ایمنی و بهداشتی را بهتر و بیشتر رعایت می‌کنند. اما بیشتر در معرض آسیب روانی هستند. در همین خصوص همسو با نتایج تحقیقات چن و همکاران *(۲۰۱۴) میزان.پریشانی روانی نوجوانان بسیار کمتر بود. این مسئله را می‌توان به دو دلیل تبیین نمود: میزان مرگ‌ومیر در این گروه سنی نسبت به دیگر گروه‌ها نسبتا کمتر است که این مسئله تا حدودی از نگرانی آن‌ها می‌کاهد و همچنین در این گروه سنی کنترل والدین بیشتر است و نوجوانان کمتر در معرض بیماری قرار می‌گیرند و به این ترتیب کمتر مبتلا شده و به نتایج همچنین نشان داد که وضعیت مالی. سطح تحصیلات و جنسیت در میزان پریشانی روان‌شناختی افراد در دوره کرونا موثرند. زمانی‌که شهروندان ازانظر مالی در وضعیت مناسب‌تری باشند. پریشانی روان- شناختی کمتری را تجربه می‌کنند. وضعیت نامناسب از نظر درآمد از یک سو تعطیلی بازار کار از سوی دیگر برای گروهی با توان مالی نامناسب بسیار مشکل می‌نماید. مطابق پژوهش رابرت و همکاران (۲۰۱۸) پریشانی روان‌شناختی در طول اپیدمی با افزایش سطح تحصیلات افزایش می‌یابد. این موضوع را می‌توان اين‌گونه یی نمود. که اقراه:دارای تحصیلات بالاتر احتمالا یه دلیلخودآگاهی ریاد از سلاستی شود بیشتر ههار پریشانی می‌شوند. از طرف دیگر» جنسیت علاوه بر فاکتورهای ژنتیکی» اجتماعی» فرهنگی» هورمونی و رشدی» عامل تعیین‌کننده مهم بیولوژیکی آسیب‌پذیری در برابر استرس روانی است (وانگ و همکاران » ۷ آکیسکال, ۲۰۰۵). نتایج نشان می‌دهد که مردان تا حدودی در مواجهه با یک رویداد استرس‌زا کمتر در معرض علائم روانی قرار می‌گیرند (لیو و همکاران» ۲۰۱۲). یافته‌ها همچنین نشان داد که افسرده‌خویی و خلق‌وخوی اضطرابی را می‌توان عامل پیش‌بینی‌کننده پریشانی روان‌شناختی قلمداد نمود. خلق‌وخوی اضطرابی با افزایش واکنش‌پذیری رفتاری و فیزیولوژیکی افراد نسبت به محرک‌های محیطی این‌چنینی استرس بیشتری می‌آفریند. این یافته با نتایج پژوهش‌های والش و هشگاران :0۲۹۳و دلاسز "و همکاران (۱۳ ۲۰) مطابقت دارد.. همچنین از اتظر مقایسه اشخاض با احتمال بروز پریشانی روان‌شناختی متوسط تا حاد با افراد بدون پریشانی» حالت افسردگی» اضطراب عوامل خطر به نظر می‌رسند. خلق‌وخوی افسردگی با بدبین بودن» بسیار انتقادی بودن» ناامید بودن» مستعد نگرانی بیش از حد و تلاش برای خشنود کردن دیگران مشخص می‌شود که این ویژگی‌ها احتمال پریشانی روانی را به‌طور بالقوه در افراد افزایش می‌دهد. از سوی دیگر افراد مبتلا به سیکلوتیمی/ افسردگی احتمال شیوع کووید-۱۹ و اقدامات مهار مربوط به آن را به‌عنوان پریشانی تلقی می‌کنند و این باعث افزایش تأثیر منفی در پاسخ به به همین منوال, دلبستگی ناایمن و نیاز به تأیید. در مقابل اعتماد به نفس و دلبستگی اجتنابی» می‌تواند به‌عنوان عوامل خطر پریشانی روان‌شناختی در طول بیماری‌های همه‌گیر از جمله همه‌گیری ویروس کووید- ٩ مطرح شود. غملکرد دلیستگی, تنظیم پریشانی استپو شواهد نشان می‌دهد که کیفیت تجارب مراقبت- های اولیه زندگی می‌تواند چه در سطح فیزیولوژیکی واچه روان‌شناختی بر پاسخگویی به استرس تأثیر بگذارد (کید و همکاران» ۲۰۱۱). افراد با سبک دلبستگی اضطرابی» برخلاف سبک دلبستگی ایمن» قادر به تنظیم عواطف خود نیستند این افراد بیش از حد به دیگران؛وابسته‌اند*#و نیاز مبرم به توجه دارند. از سوی دیگر در حالی که افراد دارای سبک اضطرابی بیش :از حدا گزارش پریشانی می‌کنند تا مراقبت‌های لازم را دریافت نمایند. افراد دارای دلبستگی اجتنابی ۹ است دریشرا بطیپریشانی, یار آرام به نظر برسند در خالی که تجربه درونی آن‌ها از شرایط می‌تواند کاملا برعکسباشد:»از,طرف دیگر افراد دارای ویژگی‌های برجسته دلبستگی اجتناب» که تمایل به خودگردانی دارنذ و غالبااله هنگام انزوا و جدایی اجتماعی؛ پریشانی را نشان نمی‌دهند.» در مقایسه با افراد با سبک اضطرابی استرس کمتری را تجربه می‌نمایند. از جمله محدودیت‌های پژوهش حاضر می‌توان به تکمیل ابزار پژوهش به شیوه آنلاین (مجازی) اشاره نمود. این روش موجب می‌شود شهروندانی که به شبکه‌های اجتماعی دسترسی نداشتند در تحقیق مشارکت نداشته باشند. همچنین از آنجایی که پژوهش حاضر از منظر روش در قالب یک طرح همبستگی انجام شد لقا؛بایه از نسبگارذاقی,روابط علی بیی ستغیرهای واسته و سل ااجتتاتنتموه, از سوی یکره استفاده از ابزارهای خودگزارش‌دهی می‌تواند موجب تحریف اطلاعات از سوی آزمودنی‌ها شود و همچنین عدم صداقت را در آن‌ها در پی داشته باشد. به‌طور کلی, نتایج پژوهش نشان داد که بیمارهای همه‌گیر چون کووید-۱۹ می- تواند موجبات ترس و پریشانی شهروندان را فراهم آورد و از میزان سلامت روان آن‌ها بکاهد. همچنین مشخص شد که پاسخ افراد نسبت به این موقعیت, بسته به ویژگی‌های دموگرافیک هر یک و همچنین ویوژگی‌های "خاص شخصیتی آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. لذا پیشتهاد می‌شود جهت کاهش اين موضوع آموزش‌های لازم از سوی نهادهای مربوط به کلیه شهروندان ارائه شود. ارائه اطلاعات از منابع موثق, ارائه تمهیدات مالی. ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی مورد نیاز و همچنین تأمین اقلام بهداشتی در حد مناسب در کنار سایر عوامل می‌تواند نسبت به کاهش پریشانی روان‌شناختی مفید فایده واقع شود. پریشانی روان‌شناختی در طول دوره کرونا: نقش پیش‌بینی کننده.../ ۴۱۹ یعقوبی» ح. (۱۳۹۴). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه ۱۰ سوالی پرسش‌نامه پریشانی روان‌شناختی کسلر (1-10). فصلنامه خلیلی. ن» پنجعلی‌زاه» م.» جهانی» ی. (۱۳۹۷). اعتبارسنجی نسخه کوتاه فارسی پرسش‌نامه سرشت خلقی 6 که کعدنصدنم‌ لس اهاط عط1 .(2005) بک ب بلفاففل۸ ۶ مک کل باشگادفا۸ 0 ۴عل۳ نله حقاوصنط ۵۶ کدوناقو 1 ما60 20۳ کص ماه تام تاد ص10 67 200 16062661 .(2019) ما محنصهل گ .0 نامگ یگ ,زا۳۵۳۵ ,.۸86 38۵168151 -464 ,252 ,2800075 106ع6 ۳[ 7٩/70۸ ماه کص اه مک 060 0۵0 10111606 57 10۳ 6۵86 8 156۲6 کل[ .(2015) ۳-۷ بطنطاگ 6 سا کل بقنط۵گ ,10 بطاعقاطانهظ 1201 غالا ۵۵ ۱۵۵06 70010 بعاه 8 ما کشک 0۵ کعنام ۳ .2 0۳662068 یگ ونزاع ۷۷/۵۵۵ مسا ,۷۷۵۵۵1۵۵0 مج مل بطان5 مک ۸ ,۷۷6۳۵6 کل .5 ,ق810۵ :4 ۳۵۵06 1۵ 0۷ هه عصتاصه‌حهو 0۲ دمص آهمنعمامطردم 1656 .(2020) 7۰ 6۰ مصلطابدا ۶ 912-۰ ,(395)1 1عع 700 76 010606 عط ۲ ۵۶ ۵0 12010 ,8006 ۰۰۰ و مطزاهمآ مک ,فان کل یناما .۳ ماامعطل م.ل م0 6.۰ بمعلف) ۵ 111286 آهست 2 ۵ بجوب5 کل مطاع-ل من ۵ +کعسعهعح مدمه هام‌طاط طکز عمصعنامصص0 6 .(2020) .ل ,ق7060 که بل ,ق1002 2 ,20 .3 مققل1 و0 ببا0ل1 7 ,۳۵۵8 .۷۷ بهق۲ بح هنز ص006 موعاامه ۵۵ عنصعلنصه 0۷10-19 عطا ۶و موز نع مامطا روم 6 .(2005) ۸ ,المع ۷۷ که بش۸ ۳ و۳۵ مل با مقلوصقاهدظ8 بط کل وود بش۸ 36 م۲۵۷۵ ۳۸۵/2 10۳0۵10۰ هز ک 5۸ روط ۵0عامگککه عاما توص 16۵۶ عصتاصحمو که ععمعتومنه 1 ک691 ۲هنل طااهعط لجمزعمامطامروو2 .(2014) .8 صقن ۶ بل مقتال جح ,ق006۵ 7 8ع2:ژ5 .عالساه مععصنط 1۵۳ علهد انهوه خصع‌نلنده ۵۶ وعسه 106 0اه 2 تاره ع انم #عاممم۸ .(2017) کل و50 6 و0 بش۸ ب6ط1000< .10 ,8201 بش 1268012 عع:عنع5 /4عهک بلهعع560 رز کدونام 000 اقامعادمه هام۳ +ممتام‌حمنی فعسخهه 8 ۳30086 .(2004) بل ب0اف 7000 که .0 بنقطاح بل ونوعلهه) بیع مفتط121010۷2۵ انانساه0ع105ظ علههمطاباه کهنش5۸ 2003 عطا عصسل ماصم0۳ 1 هذ عصتاص‌حمه ان عمصقنامصصم ۰ 3 10 ا 6ص 2120 اوه عمزدکه‌کک۸ .(1994) 34۰ مصقطعص 11 عک .۳ ,101166٩ بش۸ .لآ ۳۵۵۵۵3۷ 706101107110 04 [6160 +قالاه حز خمعصطاهاک۸ ,(ع۳) مفص3 13۰ ۷۷۰ عگ عصناه م5 ۵ عنطعو وم 00710-119 عطا ۶و دعع 006060 166 .(2020) 8۰ ,00۳۵۵۵ نک مش ,۳1۵110 -29 ,(63)1 نع 0 ما۳2 آمعتصناه 26۶ کصمنامامرصذ وصه معط [هاد6 1 ۵ 130201 .(2020) .5 ,لا ۵ بط بفا با ,۷۷۵۵8 ول و۷ .36 بط یگ ب3 سل ,1808 ماد عمنکسد وصه آهعنو عم عدمصد عحقه مزع مامط رم که حصونام عم وصه طان62ط نها [هد860110- و00 ۸ باه عمعکنل کب م0۳ 61و 2019 عطا عمسکد ص۷۵ 1۵ ۳6۳۹18 530۳۲ ۵ط) 1و ۷۵101210 .(2018) ۷۰ منصقطهل. ,34 بطع700 نلدزصه۳ ,اج بزاناهطک 0 ۳۹6/۵0 07 ,70۵ 7۵:0 .(13۳2/85-۸) عتمعصد نصا عسعه اج دعام20 عطا 0۶ 201 6۳/۵6۵ جمناهنهو 28 عطا عمط .(2011) مش ما5 ۶ .36 مخعصق11 ۰ ب00نک 2 ... مک بمصطامکط م1 11۵۵/8 کل ,1131800 .3 بق2۵نط5 + 16780 یگ بنطقه‌حه م۴ 0110165 5611 ما60 1062 عنص ام روط ۵6۵۵ منطعصو‌نقامط .(2019) .له مننطعا 0 ۵192//ع(۳۶ .65 اطع گکهاد مضه عاصعلدی امعنوع رز عمصعلو مهد هم 010 عک .17 ۷۷۰ ,واه مق۲عل مس .1 ,۶00010 ,36 0۰ مطلعاقسس۳ظ سل ۷۷۰ باوقزظ ,.0 ۸ ,قآ عم (۳۳01ه) خصعسص ۳0ص عانحمصص0ه آمهصونامصهه فصد عجناگکنه عط1 .(2012) کسا 140 ,1807065 ۸20106 7٩ هل م2000 26 عمط اوعد تعلهد هد 6 1۳386 .(2005) بش۸ ,11610۵۵ ۶ ,۳ کل ۴۵6 .3 بش۸ ما0۵ و ما بقل یگ ,66 -2038 ما6 116070006۰ گ 50066 هنهک عصعلجد6 رمس۸ که مناد ماه -ک 5۸ ۶و ۹۷1027108 .(2020) .0 ما70 6 ... بط بع هل .3 ,0120 ول ق3۳6۵ .36 ۷۵۵8۶ ال ,06 2 وا 28 021 نوم ۶ کعطاص عم مد صه مدطاصع معناطابام اه عصصع عطا هل 132۵12200 پریشانی وان شباعمی دز طول دورد کرونا: تشن نی کسده/: ۴۳۱ -.10.1101/2020 1-011 بو 000 معط موه امه 10-19 07 صذ عصنونه 0(۰) .۳ ۷7۶ ۵6 بل بقمگ۴ظ لا رقهه۳ ب.ظ بطق۳ بل 0 بخص6ال۳ .3 ب6لشکلهط 2 شآ 206 5۵۷۵۳۵ ۵طا 30۵ 102۳60 کدمد 16 نکاص 0 اناد ۵ عسفوه معکه همنککه ص12 15-۰ ,53 نو 1011 ع دم ۲006/0016 تنعل نزمه غورد مها 5 21261360۲ 2001۲ 6۵6۵ مرنطعصونهاه ۵ط 1 .(1998) ۷۰ ۳10۳۵۵۰ ۶ .36 ,1/1006 ۰ ۷۷ یگ منک بش بل ها ماه ید5 ما کممناممه نموم هه آهممنامصه هد نط00م] .(143-165 .صم) درتا نما عحمل 4 ومع ۸12001 موعلنل فعامطط +3110018 1 6 ۷۰ 3/27 16 .36 بوتقصنا0ه/3 سا بنا120 .36 ,3606 .0 180131 سا 1/008 ۳ 10۵6۲ آهعزعمامط دم عطا وصه ماود اصعصطهااه ماصعص 06 نا ۸ .(2020) 2/۰ هام06 ۵1ع00ع صقناه] عطا ۵۵ 3600۳۲ جاخعه صه علعطابانه 00/10-19 عطا 362113 هارمه :10-19 00۹۷ ۶و مدز آهدمامصه فصه معط آمهاص/3 .(2020) .5 محقاطان 1 07 ,8367100107 802۸ مصقاد‌فله2 ۲و عنام آدعصصع ۵ ماد ۵۵۵ ۵۳ اعلوم کعناهط ,0008 7 تعصطنطظ .۲۳ 0۰ ۷20062 3.۰ م0۵0۵ مدآ ۴ منطاخهد8۵100 .36 ما۳۵ 6 ۵0۳۲۰ فصه عنامطاعوعم ها م10 .(2018) بش ب0لام۳ ی 6 .(2010) .1 باهاعنل۸ که بکل باهگادنا۸ مسآ 10۸000 .0 م7068 .3 مکاصقاا۷۵ بش۸ زا۳۳6۵ ۲و صمناهدا0۷2 خصعصو ما عطا :85-۸ 1۳/۳ مداد معتقفنند عطا ۶و دمن صعناها] 207-2 ,120 28070678۰ ۵7760106 7٩ ,70۵ 31680۰ مه هه قع۳ مدق مکنطاص/1 ۳ بر 5 ۵0106 ۸ .(۷::)2020 ب20 6 .8 ب6نه2 2 ,ق۷۷۵۵ 34.۰ ب0قط72 .8 ت56 ول م08 00066 00/10-19 عط ها عاممعم مفعصنط 0‏ عصمهه ککععنل همع مامط روم .112-۰ ,33 ,1110179 کن ‏ /667167۵ ۳۳062068 عناوم هه کصوناه نامز 3 2880012160 ۳2۵010۳8 .(2018) له 6۳ ب0 معاصم‌طعمتسط ,6 علصممعط آعع3 ,1 هام 6۴ 3۵۷1۵۲۰ عناهسههافرد ۵ نع معنل آهاصعصه مه 10۴ صمناههنانا ععنصهی الط 3/00۵1 .(2020) .0 بانط ک مگ ۳۵۳۳۵۲۵۶ مسا باتنصهل. 36.۰ بق211601 [1 .10 ,افطل و6 مفنصد5 10 0:۵ 2۹/09 لها موه 00710-199 عطا عقه فصه عصسل الط 85 ۳۵010۳۲ .(2008) .8 بافعقطامقط۴ 6۶ ول 0 ,ق5006 بت یک موش بط .36 مماچه] 06۵2 11۳51 داهناه ما۸ 30۵ عاعل تعنصعل زصه ععمعنل ج عصسل دععوعنل ازع مامطا روم ۰ ,(1 )5 6۵/17 ع11 اس 2240 بفمم که عمشسوه ۶٩ 6۵ .(2013) بط 1 بلم 1۴۵ ۶ ولا 8220168-۷108 لا ما ,ص870 بش۸ .3 بطدا۵ ۷۷ 6 07 1آ000لصلنا نله زا کاصعسصع 00 عناگکد ۶م مه 60 (2020) ۰ بظ ,11۵ :6 .5 0 ,110 سا بفاه2 لا ب188 بیک2 ب۷۷۵ بل ب۳8 بت ق۷۷۵0 9 عطا ۵۶ ععماد آهانصز عطا عصسل معط فعنهنممدعد فص دعحصمم مزع مامطا روم -1705 ,17 ,1160/17 ع1اطبا 00 ع0ع3ع ۳ 14 0 ۵20011 ۵7 0۵[ ۵۸ 10۵0 مقصنطن بش بل ,166 یک ی بل بظ ,05 بل م816۵ بملا ,۳۵5 بل ب8۵0 .8 ,160/36 ر۲۵2مگظ ول ق۷۷۵۵ ۳عاآ م۶ عمنقمدناکصا) 10 صمزد ۷ غم کعسعع۳ من اعصمط رد2 .(2015) 17 مفطاتا0 و آهمزعمامطع و2 0عنامرمش۸ ۵۶ هل .(110) ععنمصصناعصب ککع 1 نععنعمامطع رد۳ 00۷10-9 عطا عطاسل الط امعم مقنص1۳۵ .(2020) بج ص200 ۶ بش متقانومد7 101-۰ ,51 ,و100 1/ع ۹ ۵۳ /0۵ 10عل۸ عنصعلو نزمه

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش ویژگی های دموگرافیک، سبک دلبستگی و سرشت عاطفی در پیش بینی پریشانی روان شناختی در دوره کرونا بود. طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شهروندان شهر گنبد کاووس بود که از بین آن ها به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 370 نفر به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. پرسش نامه های مورد استفاده در پژوهش حاضر عبارت بودند از مقیاس پریشانی روان شناختی، مقیاس سبک دلبستگی بزر گ سالان، سرشت عاطفی و پرسش نامه ویژگی های دموگرافیک. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در گروه با پریشانی روان شناختی متوسط تا حاد در مقایسه با گروه بدون پریشانی سطح تحصیلات (12/1=OR)، متأهل  بودن  (87/0=OR)، خلق مضطرب (58/1=OR) به عنوان عوامل خطر پریشانی، متغیر وضعیت اقتصادی (03/1=OR)، جنسیت (58/0=OR)، اعتماد به نفس (98/0=OR) و سبک اجتنابی (92/0=OR) به عنوان عوامل محافظت کننده در دوره کرونا شناسایی شدند. به همین ترتیب، در گروه با پریشانی روان شناختی متوسط تا حاد در مقایسه با گروه پریشانی خفیف، افسرده خویی (32/1=OR) و خلق ادواری (17/1=OR) به عنوان عوامل خطر و جنسیت (15/1=OR)، وضعیت اقتصادی (23/0=OR) به عنوان عوامل محافظت کننده شناسایی شدند. لذا شایسته است این مهم مورد توجه روان شناسان و تصمیم گیرندگان این حوزه قرار گیرد.

342919

از علت‌های قیدشده در این مطالعه برای کاهش ظرفیت حیاتی اجباری» می‌توان به تنوع در قد سن و وزن شرکت‌کنندگان اشاره کرد. عوامل اثرگذار در افزایش حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه عبارت‌اند از: افزایش قدرت عضلات  ۱۹۲ نشريهه علوم زیستی ورزشی, دوره ۷ شماره ۱ بهار ۱۳۹۴ تنفسی» کاهش به‌دام‌انداختن هوا بهبود در اتساع ریه» کاهش مقاومت راه‌های هوایی» کاهش لاکتات خون و بهبود جذب لاکتات که سوختی برای فعالیت خود توسط عضلات تمرین کرده است (۱۵). پارامترهای تنفسی پژوهش ما در گروه سنی سالمندان نیز دچار تغییراتی شد که با نتایج مطالعه فیونا و در مطالعه حاضر ظرفیت حیاتی اجباری پس از فعالیت کارسنج پایی و دستی در افراد میانسال در مقایسه با حالت پایه کاهش, اما حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه. پس از فعالیت وامانده‌ساز کارسنج دستی افزایش یافت. به‌علاوه» این پارامترهای تنفسی متعاقب اجرای کارسنج دستی در افراد سالمند کاهش یافتند. این نتایج با مطالعات باتانونی و همکاران (۲۰۰۹)» کاندیل و همکاران (۲۰۱۱) و مالیپاتیل با بررسی طرح مطالعاتی در تحقیقات مختلف. می‌توان علل تناقض را در چند عامل جست‌وجو کرد. برای نمونه, علل تناقض مطالعه مالیپاتیل واهمکاران ,(۲۰۱۳) با مضوع اثر تمرین وامانده‌ساز بر عملکرد تنفسی افراد با گروه سنی نابالغ با یافته‌های مطالعه حاظر را می‌توان به نوع پروتکل تمرینی نسبت داد به گونه‌ای که پروتکل وامانده‌ساز استفاده‌شده» از نوع هوازی وامانده‌ساز بود. درحالی که در مطالعه دیگران از نوع شدید بود. از عوامل دیگر.قابل بیان:می‌توان به شدت و:ابزار مورد استفاده برای وامانده‌سازی اشاره کرد؛ در مطالعه ما تمرین هوازی از نوع پلکانی بود و در هر مرحله بهابار کار فعالیت کارسنج افزوده می‌شد. برعکس., در مطالعه مالیتاپیل و همکاران (۲۰۱۲)» در هزمرخله و در هر ۲ دقیقه. ۲درصد به شیب نوارگردان اضافه می‌شد (۱۹). از دلایل آذیگر کاهش حجم یه در سالمندان, ازدست‌دادن خاصیت ااستسیطبا سای و زیت رفتق امطاف پذبری افت رس بوذ شرومینی معالسال آرزی الاستیک ذخیره‌شده در ديواره قفسه سینه فراوان است و حالت طبیعی:دارد. براساس تحقیق رونگاچی و همکاران (۲۴)» با افزایش سن, خاصیت الاستیکی بافت ریه کاهش می‌یابد. از دلایل دیگر کاهش حجم ریه عواملی همچون ترکیب بدنی» ایجاد خلط و سرفه با افزایش سن و در اثر ازدست‌رفتن مزک‌ها مسرت دخائیانت ورسوان مغر اشراقط شغلی 8 شرایط سجیطل است ۳۳۱ به‌طور خلاصه سالمندی با اخ تلال در برخی ش اخص‌های تنفسی همراه | شلد شور | اس یافته‌های تحقیق, اجرای فعالیت وامانده‌ساز با کارسنج دستی در مقایسه با کارسنج پایی باعث ایجاد مقاومست بیشتر در راه‌های هوایی می‌شود؛ به گونه ای که با کاهش حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه (۳۳:۷)  تأثیر گروه‌های سنی مختلف و نوع پروتکل (کارسنج پایی در برابر کارسنج دستی) بر عملکرد تنفسی مردان رد۱ در افراد سالمند در مقایسه با گروه‌های سنی دیگر نشان داده شده است. در مقابل, نوع پروتکل وامانده‌ساز بالاتنه و پایین‌تنه. تا شابهی بر ظرفیت حیاتی اجباری (۳۷/6۱)در همه رده‌های سنی ۱ آنام.اس. (۱۳۷۸). بیماری های ریوی» ترجمه قاسم فغانزاده, انتشارات طرفه چاپ اول ص ۲۱- ۲ لفتواتز‌برایان سی. ریپولاگناسیو (۱۳۸۱). ورزش و درمان بیماری»ترجمه سید محمدمهدی هزاوه 8 ۳۵-6۳0210۳۷ .(1998) .8.36 ,7ااعص3102 هل ,کنطوعط مف۸.ل مط0عز1 3.۸ کاصعاهم فصه کاعزطاند مصمه هز ععنجعه ععل هه صسه عصسل عصا0 -1450 :880 ,6 .158,170 ۷۵1 ,3/60 0۵۳6 انس عمط 7 صخ عمط عناعی 311-8۰ :08 ,3 .97,310 .10,۷۷۵ /خط8 مطظ فقس صز عع ق0610 1 عطلا لاناک ص00 3۳0 0معج او صن من ۳۵۳ * «(ر2013) نایک مط+عفصه5.۸ 3-۰ :80 ,7 .11,810 ب[۷۵ و۸۹0 05160025 حع۸ 7 ۰ وهی 5 و۳65 عز م۸۵۲۳" .(2003) .۳ ,زعاننش1 .3 00065 وت ,6.۸0676 58,210 [۷7۵ ,یلا70 عنصعله۸ ۰ عصق ۳۳ عصنه۸ هذ ککمل عناععز] صنه‌حط 040 1۵۳۵-2۳۲۵1" .(1965) بط بمطصزو5ع/1 .ظ ,3160100 و.8.0 م0 تقتاق7.۸ ۶ 700۵1 87009۰ ۰ ۰616 اکن طانم ععنمجعنه عصل 0۳656 هز 5ع6عصقطاح* .(2012) 17 منصقااهگ و2 مفص10۷۵ط05 ویکل1 ,ط06 8.۸1322 ۵1 16 ع۳65005 حز اعد صعع ده علمعم مصه صمخاصت؟ صحمدمصلنام عزطام7ع3 ۵۶ دا۳* .(ر2011) بش۸ مصقصلنا< مسط مناملصق‌طلد مدای .۸ ,9.۸230  ۱۹۵۴ نشريهه علوم زیستی ورزشی, دوره ۷ شماره ۱ بهار ۱۳۹۴ 3۳0 اق ص20 10 کعهسط؟* .(2005) ۷۷.3 ,052655 و6 ,۵28ت10.011 5606۷۷ 0 ع 27۵6 عکنع ۳ 0ع11م م6 6لعع۷۷ 10 چه ما ع۶002ع 1 394-۰ :۳8 ,2 .100,310 ۷7۵1۰ ,الاک 3/01 01عع۳67 ۰عا ۸1 ۳10671 5 ۷7۵۵1210۳۷ 5610060" .(2011) .0.3 ,822 .3 مقلقا1 .0 ,16۵80 .11 هذ صجه عطا ۵۶ وصتصند‌ه صنقطع عنامصعصگ 006۵ #صعلععملع ما عکد00‌ع 3 176-6۰ :3080 ,2 .8,370 ۷7۵1۰ ,700۵ 50606 عکنآ 1۰ 1000ه 1 ۳110" .(2009) 3.۰ مصتعله5 صنص۸ ,31.3 م۸۵0۵ .3.3 ,831300۵7 .12 4 لق ص70 صهنام رع3۳ ۵100 هنز صمناهگ وماعلنه ۵۵ ععلجعجه ۰ 0010 ۳۵167 00ه 675ص صز کوعا همه عصسه ۶۵۳ کاععا ع216ع ۷ داز 0صه بااجناهه آهزوط ۶" .(2013) ۷۰ مطه‌النهند؟ مط متقصطعط کیک 15.۳30 63,710 ۸0۷70۵ 3/60 224 7 تعصا۵ مدمه 1۵۳۵0 ۵ خعلنه 3 ۶60 18 130۳065 عک عمجم عزط م۸" .(2009) 8 کاحه/3 .۸ مفلنلهط.17 هدوز صعناه‌ع۸ لهس مععنصملصد: هن ونلنه‌عنه منم 110عاص نم صعحفلنط 66 06 ۳۲0" .(2005) .ظ ماتعط0مط و بلناقالنه) و8 ,00616ن18.16 ۷7۵ ,3/60 کا500 ل 7ظ 5000 جع 026 ه نصمناوهگ ها 02 عصنصند -۳057 ۸0 ۲8۳" .(2012) بش۸ بفا 2/۳۵۵۵ ,816513۵5 8.5 ملفاهصنله/19.2 معط صز صمناه۶ هسنل* .(1985) کل ,2171171۳5 ,3 بط#اناظ .20  تأثیر گروه‌های سنی مختلف و نوع پروتکل (کارسنج پایی در برابر کارسنج دستی) بر عملکرد تنفسی مردان 1۹۵۵ ادآوزه 01 211601 1۳56 * .(2011) .8 مطع0دعنلد ۷ مش.۸ مفتهنند5 ,3.13 ,3۳6۳۵05 .21 ,۳ ب[۳۳۷7) عع0صز 362 دنه ۵۵ عفلجعه عزطام نع 6اعع۷ عم 60 6 نه 0۷6 جز 10۷61 قس۷۵2 0صه (۳۳۳25-75 ۵۶ ۳۳۷۷1۳۷۵ 40 لمن50 3۳۵03 نت1 72100۳ رد2 2و ۸0۷ ۵۶ کاصع0ن5 7 0 500۳85 ۲06 0۶ عا۳* .(2010) .31 مقطاکه 5 .2 ,3302055 .22 4 70۵1 اوعد عععلهم‌ع2 صز وود عتامحقمصهی ۸ نکافعا ۲۵05 سقلنصزد اصعصنه‌مصز 1 * .(2007) بش۸ 8055865 .0 05138083۶ .23 ,3/6006 همعط مهم 60270 صز ععنجعجه عصخلهدی وعا مه صحه هط 0صه عصنهه ۵۶ اعدصطن ۵ط1* .(2004) .33 ,6۳0۶160 مطا مفقطق 24.3 ۰ عطنسل 0صه ۲6۵۲ که ۵۳6 بماه‌نزم ۳ عناهاک 0۳0 اناد آمعزد ردام 1098-6۰ :880 ,3 .287,170 ۷۵1۰ ,بلمژوچط2 3/01 آاع0 وصنا امنوط2 [ م۸ ۷۵1 ,یامژوبحط۳ امرص۸ 7 عمجم روم علطم سل عون عزطامعه ماه صعحغلنط یز ۶30 صهصمصا۳*؟ .ر2011 ) 37 موعصنه) کل ,2655608 0۶460 11606 * .(2000) .17 مصصقصططقا .0 ,۳۵۳۵064 ,17 ,هد ۷۷ .27 2205-22 :08 ,7,870.2 ۷۵1۰ ول 3869017 جاظ 00810۰ از کاصعتاهم صذ 4۹ ۵۶ کزدمدعدنل عطا 1۶" .(2012) بش۸ الوم +فعاهک م۸ ,تاق 0۵ 20ع0۳ 28.7 6 10 امه ۳۵۳۵۵ .(2007) 18۰ مط0ا۵ط مطل وف60ام 110 ,8.8 29.۷۵8 6 ۵۶ ام ه ا0اط ۵5۲ 23305 اه اکناز ام :56000 006 حز 616-۰ :30 ,30,310 ۷۵۰ ول لم‌قعط مس عععتی نله ۳۵۵ 065

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر گروه های سنی مختلف و نوع پروتکل تمرینی بر عملکرد تنفسی مردان، متعاقب اجرای پروتکل هوازی پیش رونده بود. از بین مردان سالم با میانگین سنی 7/1±7/12، 9/4±3/34 و 7/5±52 سال، که داوطلب شرکت در این پژوهش بودند، 37 نفر انتخاب شدند. ابتدا کارسنج پایی با تعداد دور ثابت پنجاه دور در دقیقه و با شدت اولیه حدود پنجاه وات شروع و هر 2 دقیقه، 25 وات به آن اضافه شد. پس از یک ساعت استراحت،آزمون کارسنج دستی هم با همان شدت کارسنج پایی انجام و ظرفیت حیاتی اجباری و حجم بازدمی با فشار با روش اسپیرومتری در قبل و بلافاصله پس از اجرای کارسنج ها اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از روش های آماری آنالیز دوطرفه، ANOVA، t زوجی و آزمون تعقیبی توکی در معنی داری (05/0p<) تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که سن و نوع پروتکل بر FVC و FEV1 اثر معنی داری دارد، طوری که سطح FVC متعاقب اجرای کارسنج پایی و دستی، در افراد نابالغ به طور معناداری از سالمند و میان سال کمتر(05/0p<) و میان سال از سالمند بیشتر بود (05/0p<). به علاوه، FEV1 متعاقب اجرای کارسنج ها به طور معنی دار در گروه میان سال از سالمند (05/0p<) بیشتر و نابالغ از سالمند و میان سال کمتر بود(05/0p<). اثر تعاملی هم سن و نوع پروتکل های تمرینی بر روی شاخص های ریوی مشخص شد. به علاوه، روشن شد که اجرای پروتکل کارسنج پایی بر گروه سنی نابالغ، FVC را افزایش و FEV1 را در هر سه گروه سنی بهبود داده است؛ اما در پروتکل کارسنج دستی، تنها FEV1 درگروه های سنی نابالغ و میانسال بهبود پیدا کرده بود.

522160

,۲۵13100513105 0067 معاصهی ۵۶ عصناعنعدی 010 ه کز صمتف اه 1قن2/00 0 عنطا علزعانه فصه علنعصز 7ع6وم عم 1۳5 تنعل عحمطابم اوا نع ۳0ع6 ,کصمتا‌تصاعدی هنود آهتعحست ۲۵ 16205 کع مگ 6665 ۵12066 1 40 00960۷6۴۳ ۵ دز ۳۶670 قنطا ام ععمومسم 156 مصکنلهد نکمم 1600۵1 نان ج ۵۲ 1۳۵۵/۵۲ عط 1۵ ب۳69 هل فتاه تمعنوعص کم عععز ۲۵۵ ع همه 50165 م60 ۲5 6۳107 یعس ناک نک ه ملع 16 مهد عطا که 5037 هاهل عطا 0صه ,عاصه‌مننامدم 29 انس 0عاع دم کدی کرمتهاعتصنصله معاهام هه و اتقو عط) ا۵طا 50۵۵ فده 156 معنعواهصه خصعنصی هی طلازم 0ع 2 همه ۳۹۵1 ۵۶۵۳۵۶ علجقناه مه عوصعا فصه‌گوم جح کعوحاعصن صمناف اه 60۵1 [1ن ۳ 8دمصه صمناهدعناد مه وصناعم1 ۵ که ص1۵۳ عطا ما دوع[ طعنطی کلدع0ز ۶ 0۳01612120172200 ۲و دععع م0۳ عطا عاهانلنه؟ دعصناعونسع ص8۵2 +کاصع0 50 ع دز حلعهع9ع۳ کنط صز ۵ع2لقصه ععصعط) 156 610۰ لععنصنل عطا صز اصعلفندد ۲۳6 ۵ عم 001 آدمصعع عطا صز نجل کم صمنامعی متسه عط] 5 67 06200 ,0اع00د عطا ۵۶ 608 عطا از 380۳2066 0 ,5ع5 با 0ع2ن م5060 ۶و امعصمماع باعل عط لوصه اععاحقه مها عطا ص066 7 1 .160 ععع 5 ۳6 کاصع و5 نم نوم 1۵۳ صعاکرک اصعص حدم عط هز ۳۵1۵۳ ول 5320 6060 ۲۵6 ما 0عهاع کصکنصقطاعص تعممم عطا ص1۵ معا 5۲80 276 لفط برععادناد ع امه نی‌نامم ج مصه +عااقص ( 36:6 3 ,5006 3/00۵1 مط مهم نصعسعا 2۳0[0‏ مطصناق 3۳۵ من۵۵/ :۵۹و16 01 06 200 50006001 1/0000 .(2022) بش۸ مادک طعاداما +عن ۵ 110۶ [ 70۳۵1 00۳1۵۲ 1۳۵۵۰ هل 0۵00 360006 ص وک تنس ۸ بععصم ۳ سال بیست و هشتم. شماره ۹۵ زمستان ۰۱۶۰۰ ص ۱۰۷ تا ۱۳۹ 2 احمد کلاته ساداتی 0۵ اس ۱ داتشیاز سا مقای::دانشگان یرد برد یراق آموزش پزشکی» میدانی است متشکل از روابط و مناسبات پیچیده‌ی قدرت که نیروهای تعیین کننده آن در درون و از بیرون میدان» اعمال قدرت می‌کنند. عدم توازن بین نیروها به برساخت‌های اجتماعی نامتعارف بخصوص در حرفه‌ای گرایی پزشکی می‌انجامد. هدف تحقیق حاضر کشف و واکاوی موضوع در آموزش پزشکی در ایران است. در چارچوب مطالعه‌ای انتقادی و در سطح ملی» با ۲۹ مشارکت‌کننده اعم از دانشجویان و مسئولین در جایگاه‌های مرتبط با آموزش پزشکی» مصاحبه‌ای نیمه ساختاریافته انجام شد و داده‌ها با روش تحلیل مضمون انتقادی» کاویده شد. نتایج نشان داد که صورت‌بندی تعاملات و مناسبات قدرت در آموزش پزشکی, به تغییر نگرش عمیق آنسبت به آرمان‌های پزشکی و شکل گیری نوعی احساس ازخودبیگانگی در دانشجویان انجامیداه است. شیوه‌نامّه‌های , آموزشی» روند پرولتاربایی شدن دانشجو را تسهیل کرده و اقتدار حرفه‌ای او را تنزل می‌دهد. مضامین احصاشده عبارت‌اند از بهره‌دادگی, اک ا زخودبیگانگی و حرفه‌ای‌زدایی. اصلاحات فوری در پرنامه‌ی درسی, ایجاد تنوع رشته‌ای در دوره‌ی پزشکی عمومی متناسب با نیازهای جامعه» ایجاد تناسب بین بازار کار و توسعه‌ی دوره‌های تخصصی و 5 اصلاح در نظام پرداخت پیشنهاد می‌شود. در لایه‌ای عمیق‌تر» شناسایی سازوکار قدرت در بدنه 4 سیاست گذاری و پهنه تصمیم‌سازی که با وضعیت پیش گفته مرتبط است» یک امراپژوهشی و یک راهبرد دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار یا؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۰۹ دانشکده‌های پزشکی, سامانه‌ای اجتماعی هستند که عملکرد تحصیلی دانشجویان با ویژگی‌های یکسان و موقعیت به‌دست گرفته‌ی متفاوت را تنظیم می کنند ( :1957 ,1/10۲0 (65. در این دانشکده‌ها مهارت و دانش پزشکی از یک‌سو و هنجارهای اجتماعی حرفه از سوی دیگر آموزش داده می‌شود و درواقع جامعه‌پذیری اتفاق می‌افتد. چنین رویکردی» در قالب نگاه اثباتی است که رابرت مرتون مطرح کرده است. باوجوداین» رویکرد تفسی رگرایی» نگاه متفاوتی دارد. در این رویکرد» دانشجوی پزشکی» عاملیتی خلاق است و جامعه‌پذیری‌اش در دیالکتیک بین خلاقیت وی و عقلانیت نظام آموزشی شکل می گیرد. بکر و همکاران بر این نظر بودند که «انتقال از جوانی که آرزوی پزشک شدن دارد» به پزشکی که در برخورد با بیماران در محیط پیچیده"درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های مدرن مهارت دارد» به آهستگی و همراهبا توقف انجام می گیرد:"مزد جوان خیلی زود متوجه می‌شود که ابتدا باید دانشجوی پزشکی,.بودن را فرا گیرد تا اینکه در آینده چگونه عمل خواهد کرد. پزشک بودن» به‌هیچ وجه مسئله‌ی او "نیست» (5 :1961 .[۵ 6۲ ۲ع136016)؛ بنابراین» آموزش پزشکی» دانشجو بودن و پزشک شدن» همان‌طور که بکر و همکاران نظر دارند» یک باتلاق است. بدین معنا که تصور این که.دانشکده‌ی پزشکی,» بستری نظام‌مند برای جامعه‌پذیری پزشکان آینده فراهم می‌کند» محل تردید جدی است. دانشجویان پزشکی» در مسیر «پزشکک شدن» فرایندهای رفتاری خلاقانه در مواجهه با سامانه‌ی ظاهرا مستحکم آموزش پزشکی در «دانشکده» را در پیش می گیرند. از قبل چنین دیالکتیکی» پزشکک آینده تربیت می‌شود. لذا برخلافت رویکرد اثباتی مرتون» رویکرد تفسیرگرایی» نقش و عملکرد عاملیت را در مسیر پزشک‌شدن ارج می‌نهد. از سوی دیگن: آموزش پزشکی» میدانی است متشکل از سرمایه‌های اجتماعی مختلف که رقابت و تعارض را به همراه آورده است (3709020,2009). در این میدان» منافع بین گروه‌های مختلف تخصصی, دانشجو و استاد» اساتید و دانشجویان با یکدیگر و درنهایت منافع بین گروه‌های پزشکی و سایر گروه‌های علمی و یا ارائه‌دهنده خدمت در بیمارستان» صحنه متعارضی را ۰ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ تحصیل در رشته‌ی پزشکی یکی از مهم‌ترین رقابت‌های علمی در کشور ایران می- باشد. این موضوع می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آن کسب امتیازات مادی و جایگاه اجتماعی بالا باشد ,له 61 3/600270017 :2012 .ل2 ۵۳ 0نطه۷ ن۳0عزاعه1 (2013). این موضوع یک وجه تاریخی و اجتماعی دارد. به لحاظ تاریخی» اطبا موردتوجه سلاطین و امرا بوده‌اند. اهمیت سلامتی شاهان و شاهزادگان» پیوند بین طبیب و حکیم با دربار را مستحکم کرده است. از نگاهی دیگر» پزشک به علت بازگرداندن سلامتی اهمیت و نقش زیادی در زندگی روزمره دارد. همان نقشی که گادامر 6 )) (2014 از آن امری«رازواره» یاد می کند. علاوه بر ايین» در وضعیت فعلی در کشور ایران» پزشکان جایگاه اجتماعی و بخصوص اقتصادی بسیار بالایی را کسب کرده‌اند. این موضوع البته ویژگی نهاد پزشکی سرمایه‌دارانه اسست, همان‌طور که ایلیچ:(2003 ,5اع1111) نشان داد بستر نامتوازن جامعه‌ی مدرن و با بط پزشکینه‌سازی!» پزشکی به شکل نامیمونی» از نقش ذاتی خود جداشده و تبدیل به یک کالای بازاری شده است. آموزش پزشکی مدرن در ایران و بعد از انقلاب اسلامی به طرح ادغام (تشکیل وزارت بهداشت» درمان و آموزش پزشکی) و انفکاک آن از وزارت آموزش و عالی وقت مرتبط است که در سال ۱۳۶۴ تصویب شد. طبق قانون مذکور آموزش پزشکی شامل کلیه رشته‌ها از قبیل پزشکی» دندانپزشکی» داروسازی» علوم بهداشتی» پرستاری» مامایی» تغذیه» توان‌بخشی و ... ذیل وزارت مذ کور قرار گرفت..بعد از تصویب قانون»آموزش پزشکی در ایران» توسعه کمی و کیفی زیادی داشته است. دانشکده‌های پزشکی مختلف توسعه‌یافته و ناظر به دوره پزشکی عمومی و دوران تخصصی و فوق تخصصی» سوال جامعه‌شناختی این است که روند جامعه‌پذیری در اين دوره چگونه شکل می‌گیرد. با رویکرد انتقادی» سوال این است که مناسبات قدرت چه تأأیری بر نگرش و تجربه دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار ا؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۱۱ دانشجوی پزشکی می‌گذارد. تحقیقات در اين زمینه در کشور معدود است. آموزش پزشکی بیمارستان-محور باعث شده که دانشجویان پزشکی» احساس کنند که حتی گذراندن دوره‌های طولانی‌مدت آموزش در بالین و متمرکز بر آموزش بیمارستانی» نیازهای دانش و مهارت آن‌ها در آینده را تأمین نمی کند (2019 .۵1 61 52021 (له)2[ه)ا). از سوی دیگر دانشکده‌های پزشکی کزژکارکردی‌های خاص خود را دارند که مهم‌ترین آن کیفیت پایین آموزش و ایجاد یأس و ناامیدی توسط اساتید است که باعث شده دانشجویان تمایلی برای ادامه تحصیلی در دوره تخصصی و فوق تخصصی نداشته باشند بیمارستان‌های آموزشی در ایران» وجه درمانی پررنگی دارند و بخش زیادی از مسئولیت این بخش بر عهده‌ی دانشجویان پزشکی است. لذا دانشجوی پزشکی هم آموزش می‌بیند و هم خدمت ارائه.می کند و این پیچیدگی:و.فشار نقش» ضمن آن که کار را مشکل کرده» بر کیفیت آموزش نیز تأثیر گذاشته است. همچنین» به علت آموزشی- درمانی بودن بیمارستان» مسئولیت‌های دیگر نیز برعهده‌ی دانشجو می‌باشد که فشارهای و اضطراب‌های زیادی را به همراه دارد. مسائلی که باعث افسردگی و گاهی انصراف از ادامه تحصیل می‌شود. به‌طور مثال مطالعه روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان داد که ۳۸,۱ درصد افراد دچار اضطراب و ۲۷,۶ درصد نیز افسردگی دارند (-772161005120 40 .له 6۲ ۸۵۶۵۲). همچنین مطالعه فرهنگی و خواجه‌نصیری ری دستیاران دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان داد که ۲۳ درصد دچار افسردگی شدید. ۲۴,۹ درصد اضطراب شدید و ۳۳,۸ درصد استرس شدید دارند(2020 ,16۳26002۳ 6۶ ۵ ۳۵۳۵۵) . فیلمی مستند با عنوان «راه قریب» توسط غلیرضا کاظمیان در سال" ۱۳۹۵ تهیه شد که نشان داد چگونه دانشجویان پزشکی در روند تدریجی تحصیل خود رشته» از آرمان‌های متعالی خود فاصله گرفته و رفتار ماشینی به‌عنوان بخشی از شخصیت و خلق‌وخوی آن‌ها شده است (2017 ,16۵2601۵). این موضوعات نشان می‌دهد که تحصیل در رشته‌ی پزشکی در ایران» ابعاد و زوایای پوشیده و پنهانی دارد که نیازمند واکاوی بیشتر است. بر این اساس» ۲۳ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ سوالات پژوهش حاضر عبارت‌اند از: تجربه‌ی دانشجوی پزشکی از آموزش در دوره‌ی بالینی چگونه است؟ و دانشجوی پزشکی,» چه تفسیری انتقادی از تجربه‌ی مذ کور دارد؟ مطالعات در موضوع آموزش بالینی در رشته‌ی پزشکی در ایران محدود است. کریمی مونقی و همکاران در تحقیق کیفی خود نتیجه گرفتند که یادگیری بالینی» دانشجویان را به سمت تبدیل‌شدن به فردی حرفه‌ای در پزشکی سوق می‌دهد ( ,.اه 6۳ 1/0۳28 نام1 1). علامی و همکاران دریافتند که برنامه‌های رسمی در زمینه آموزش اصول تعهدات حرفه‌ای» به دانشجویان پزشکی کافی نیست (2015 ,.[۵ 6۳ [۸1120). شکورنیا و همکاران در تحقیق خود نشان دادند که ۳۳,۳ درصد از دانشجویان دستیاری در دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور از رشته‌ی خود رضایت ندارند (2005 ,.له ۵1 5021007012). کلاته ساداتی و همکاران در تحقیق خود.نشان دادند که محوریت بیمارستان» تئوری‌محوری» پزشکی در منطقه‌ی جنوب کشور"اشت. آن‌ها.نشان "دادن نظام آموزشی پزشکی براق تم رکز بر اهداف آموزشی عموما گرفتار نوعی مناسک گرایی شده است و کیفیت آموزش به حاشیه رفته است (2019 ,.[2 ۲ 52020 0ع1)2181). مطالعات خارج از کشور نیز عمدتا با رویکرد کمی و روی موضوعاتی چون فشار روانی و افسردگی» فرسودگی شغلی» مسائل اخلاقی در آموزش متمرکز شده‌اند. به نظر می‌رسد که آموزش پزشکی در ایران» نیازمند واکاوی عمیق از لایه‌های پنهان و سازوکارهای آن است. این موضوع بخصوص از حیث ارزیابی با رویکرد انتقادی که تاکنون مطالعه‌ای با این رویکرد در آموزش پزشکی ایران اگر با گفته‌ی جنکینز و همکاران موافق باشیم که جامعه‌شناسی آموزش پزشکی در دوران تجدید حیات خود بایستی روی موضوعاتی چون نابرابری در آموزش پزشکی» جامعه پذیری در طول زندگی و اشکال نهادی جدید از دروازه‌بانی» بهزیستی ارائه‌دهند گان خدمت» جهانی‌شدن» آموزش پزشکی به‌عنوان یک کار دانش محور و تأثیرات کووید- ۱۹ دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۱۳ بر آموزش پزشکی تمرکز کند (255 :2021 .۵ ۵۲ 760108). با توجه به فقر چنین موضوعات و پژوهش‌هایی در جامعه‌شناسی ایران» ضرورت پرداختن به آموزش پزشکی بیش‌ازپیش اهمیت می‌یابد. خلا دانش در این زمینه و اهمیت نهاد و نقش پزشکی در جامعه از سوی دیگر پرداختن به این موضوع را برجسته می‌کند. نخستین بارقه‌ی نظری در موضوع آموزش پزشکی به مطالعات مرتون و بکر در دهه‌ی هفتاد مربوط می‌شود. مرتون در تحقیق کلاسیک خود به این سوال می‌پردازد که چگونه دانشکده‌های پزشکی ارزش‌ها و هنجارهای پزشکی را به دانشجویان پزشکی می‌آموزند و دانشجویان را مطابق هنجارهای پزشکی«جامعه پذیر؛ می‌کنند. ازنظر مرتون» «دانشکده‌های پزشکی, دانشجویان را به‌طور کامل با فرزهای دانش پزشکی ارتباط می‌دهند تا بسیاری از آن‌ها اگر نگوییم اکثر آن‌ها درآسال‌های آخر کارشان شایستهی این کار شوند و صلاحیت پیدا کنند. چیزی که به نظر کم‌تر موردتوجه قرار گرفته است» این واقعیت است که دانشجویان پزشکی نیز به‌طور نظام‌مند در معرض نوعی ارزش‌ها و هنجارهای حرفه‌ای قرار می گیرند: که احتمالا تبالاترن آنشمواردی #ظت: که هر ذوره پزشگی .یافت می شنوتن: دانشکده‌های پزشکی ازنظر اجتماعی به‌عنوان نگهبان اين ارزش‌ها و هنجارها عمل می‌کنند؛ بنابراین» دانشکده‌ها وظیفه دوگانه انتقال معیارهای آشتاختی ذانش و مهارت و نیز معیارهای اخلاقی ارزش‌ها و هنجارها به دانشجویان را بر عهده دارند» ( :1957 ,1/16۳۳0 7) بنابراین» مرتون متمرکز بر کارکردهای نهاد آموزشپزشکی در جامعه‌پذیر کردن دانشجویان است که چگونه مهارت و دانش از یک‌سو و هنجارهای اخلاقی از سوی دیگر در پزشکانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند و وارد کار حرفه‌ای می‌شوند رعایت شود. باوجوداین» چه مرتون بر این نظر است که ممکن است قلیلی از فارغ‌التحصیلان در عمل نتوانند معیارهای موردنظر را رعایت کنند» چیزی که در نظریه‌ی بکر و همکاران در همان ۴ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ درحالی که مرتون نگاه کارکرد گرایانه‌ی نظام‌مند و درعین‌حال محافظه کارانه به نقش دانشکده‌های پزشکی دارد که در آن» دانشجوی پزشکی با انباشتی از دانش و مهارت و نیز ارزش‌های حرفه‌ای و اخلاقی» فارغ‌التحصیل می‌شود» بکر و همکاران نشان دادند» دانشجوی پزشکی خیلی زود متوجه می‌شود که قبل از «پزشکک شدن» بایستی شیوه‌های سا زگاری با قواعد و هنجارهای دانشکده را یاد بگیرد؛ یعنی بیشتر از آن که بر جامعه‌پذیری متمرکز باشد» بر سازگاری با شرایط موجود تمرکز دارد. دانشجوی پزشکی متوجه فاصله بین آرمان‌ها و امر واقع می‌شود و لذا تلاش کرده تا بر اهداف فردی متمرکز شود. «دانشجویان پزشکی تازه‌وارد» دیدگاه آرمان گرایانه بلندمدت خود را به‌عنوان راهنمای دانشکده پزشکی ناکافی می‌دانند. در سال.اول دوره‌ی:پزشکی» فرصت کمی برای شرکت در روایت پزشکی, مبارزه با ابیماری و نجات جان انسان‌هاوجود دارد و در عوض» دانشجویان باید حقایق و نظریه‌های علمی زیادی را بیاموزند که احساس می‌کند ارتباطی با عمل پزشکی ندارد یا برای دانشجو روشن نیست که چه ارتباطی بین این نظریه‌ها و تجربه‌ی پزشکی وجود دارد. هنگامی که آن‌ها متوجه وضعیت می‌شوند» دیدگاه بلندمدت خود را کنار می‌گذارند و دیدگاه‌های عمل گرایانه‌تر و خاضی را توسعه می‌دهند که آن‌ها را قادر می‌سازد با مشکلات [فردی در مسیر تحصیل] مقابله کنند. درواقع» آن‌ها آرمان‌ها را کنار می گذارند؛ زیرا تصور می‌کنند قبل از این که بتوانند عقاید آرمانی [پزشکی] را عملی کنند» باوجودآنکه بوردیوا» بحث جداگانه‌ای راجع به عادت‌واره در آموزش پزشکی ندارد» اما بروسنان این مفهوم را در آموزش پزشکی بسط داد. در این صورت» آموزش پزشکی» میدان متعارضی متشکل از سرمایه‌های مختلف است. «مفاهیم بوردیو ابزارهایی برای تحقیق دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۱۵ هستند و استفاده از آن‌ها در مطالعات تجربی» باعث روشن شدن فرآیندهای اجتماعی آموزش پزشکی می‌شود و درعین‌حال ارزیابی کامل‌تری از نقاط قوت و ضعف این فرایندها میسر می‌کند. تحقیقات آینده» ممکن است به‌طور سودمند از نظریه‌ی وی به‌منظور شرح روابط بین دانشجویان پزشکی» اعضای هیئت‌علمی و دانشکده‌های پزشکی و آنچه به‌عنوان دانش و عملکرد مشروع در زمینه‌ی آموزش پزشکی به‌حساب می‌آید» استفاده مفهوم پرولتاریایی شدن!» در این تحقیق متأثر از رویکرد انتقادی است که در تعریف مک کینلی و آرچز آمده است: اصطلاح «پرولتاریایی شدن» برای «نشان دادن فرآیندی است که طی آن‌یک طبقه شغلی از کنترل بر برخی اختیارات مربوط به مکان» محتوا و ماهیت فعالیت و وظیفه‌اش محروم می‌شود و درنتیجه تابع آن می‌شود. که [این امر] ناشی از الزامات گسترده‌تر تولید در سرمایه‌دازی پیشرفته است» (1985:161 ۸۵۶5 0صه وملصنکل/3). یکی از رویکردهای متفاوت به موضوع آموزش پزشکی که در این تحقیق موردتوجه قرار گرفته است رویکرد ایلستون به مسائل"شغلی پزشکان در آیالات‌متحده و انگلستان است. ایلستون با نگاهی به وضعیت پزشکان در ایالات‌متحده و مرور رویکردهای انتقادی از تعبیر پرولتاریایی شدن استفاده کرده است. به نظر وی اين مفهوم مرتبط با موضوعات زیادی ازجمله دیوان‌سالاری سازمان‌های کاری» کاهش اعتماد غمومی به پزشکان و تغییر موقعیت آن‌ها در بازار از طریق عرضه بیش‌ازحد» کاهش استقلال و نفوذ پزشکان در سیاست گذاری و يا حتی تنزل دادن آن‌ها بهصفوف «برد گان مزدبگیر» می‌باشد ( ,1165107 2002:59-0). مک کینلی و آرچز ضمن تعریف پرولتاریایی شدن» معتقدند که پزشکان در هفت مورد دچار کاهش قدرت شده‌اند که مرتبط با پرولتاریایی‌شدن می‌باشد. آن هفت مورد عبارت‌اند از کاهش کنترل بر: (۱) معیارهای ورود (۲) محتوای آموزش» (۳) شرایط ۶ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ و محتوای کار (۴) اهداف کار (به‌عنوان‌مثال ارائه‌ی خدمت به مراجعین)» (۵) ابزار کار (تجهیزات» داروها و غیره)» (۶) ابزار کار (محل کار و غیره)» (۷) و میزان پاداش دریافتی پرولتاریایی‌شدن را از منظر دانشجوی پزشکی در ایران و ناظر به آموزش بالینی را مورد مطالعه‌ی حاضر یک مطالعه‌ی انتقادی است که در سال ۰ در سطح کشور ایران انجام شد. میدان پژوهش را دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تشکیل داد که بر اساس معیار اشباع داده‌ها ۲۹ نمونه جمع آوری شد. نمونه‌های تحقیق از دانشگاه علوم پزشکی شیراز دانشگاه علوم پزشکی یاسوج» دانشگاه علوم پزشکی بوشهر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان» دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه» دانشگاه علوم پزشکی تبریز دانشگاه علوم پزشکی ارومیه» دانشگاه علوم پزشکی تهران» دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی»دانشگاه علوم پزشکی قزوین» دانشگاه علوم پزشکی اراک و دانشگاه علوم پزشکی یزد بودند. روش نمونه گیری هدفمند بود. تلاش شد نمونه گیری با حذاکثر تنوع انجام گیرد و بر این اساس دانشجویان دانشگاه‌های مختلف و نیز دانشجویان دوره‌ی پزشکی عمومی و دستیاری تخصصی و یک مورد فلوشیپ در این مطالعه شرکت کردند (جدول شماره ۱). دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار یا؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۱۷ بخشی از مصاحبه‌ها به‌صورت حضوری و در بیمارستان و بخش دیگر از مصاحبه‌ها با توجه به شرایط کووید -۱۹ به‌صورت تلفنی انجام شد. مصاحبه‌ی تلفنی یکی از روش‌های ۸ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ موردتوجه در مطالعات اخیر در علوم اجتماعی است (2017 ,.له 6۲ 7ل1۵). همچنین. سیرواستاوا مطالعه‌ی کیفی روی تجربه‌ی استیگما بعد از ابتلا به کووید-۱۹ را به روش مصاحبه‌ی تلفنی انجام داده است (2020 ,571۷2818378). در مورد مصاحبه‌های تلفنی نیز بعد از هماهنگی با فرد موردنظر در ساعت مقرر» مصاحبه انجام می‌شد. مصاحبه‌ها بین ۲۰ ساعت تا ۵۰ دقیقه به طول می‌انجامید. به‌منظور مصاحبه‌ی حضوری,» معمولا از قبل با مشارکت کننده هماهنگی انجام می‌شد و در زمان توافق شده مصاحبه در بیمارستان انجام می گرفت. سوالات مهم مصاحبه این بود که ناظر به تجربه‌ی خود از آموزش پزشکی. بفرمایید که چه درک و تجربه‌ای از آموزش پزشکی دارید؟ با توجه به پاسخ ناظر به موضوع انتقادی تحقیق و.مفهوم پرولتاریایی‌شدن» داده‌ها به روش تحلیل مضمون انتقادی" مورد تحلیلقولیهگراقتت.,ا بن آزوشی ,5 ال ,۲۳۹۵۸ توسط لاولس و چن معرفی شد. در این روش» کدگذاری بسته و بر اساس نقش ایدئولوژی‌ها» روابط و سلسله‌مراتب قدرت انجام می گیرد (2019 ,26 200 1-21699). لذا تلاش محقق اين بود که تجربه دانشجوی پزشکی از آموزش بالینی بر اساس مفاهیم موجود در پارادایم انتقادی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد. سوالاتی. که محقق در مسیر کدگذاری دنبال می‌کرد اين بود که تجربیات مشازکت‌کنندگان» ناظر آبه بی‌قدرتی» فقدان کنترل و ازخودبیگانگی احصا و معرفی شود. به‌منظور رعایت اعتبار تحقیق» با توجه به روش‌های مختلف که توسط صاحب‌نظران و محققّان در.اين زمینه مطرح‌شده است ( ,6061 تحلیل ذاذه‌ها تشان ذاد که دانشجوی پزشکی» تجربه‌ی مثبتی از کار در بالین ندارد و غموما ناراضی است. پرولتاریایی شدن در این تحقیق به معنای فقدان درک ارتباط بین دانش و دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۱۹ عمل در میدان آموزش پزشکی و احساس مورد بهره کشی واقع‌شدن توسط روندهای تعریف‌شده و درنهایت نداشتن قدرت و اقتدار حرفه‌ای لازم بعد از فارغ‌التحصیلی است. از بدو ورود به دانشگاه متوجه می‌شود که بین آرمان‌ها و آنچه در میدان آموزش پزشکی می گذرد» فاصله زیادی است. با ورود به دانشگاه درک عمیقی از آینده‌ی نامتعین شغلی و جایگاه اجتماعی به دست می آورد و آینده را وابسته به وضعیت طبقاتی و جایگاه اجتماعی کنونی خود می‌بیند. او متوجه سویه‌های بی‌عدالتی در ورود به دانشگاه و روندهای غیرمنصفانه در مسیر تحصیل پزشکی می‌شود. درس‌های قبل از ورود به عرصه بالین که اصطلاحا دوره‌ی علوم پایه گفته می‌شود» برای او درک و معنایی ندارد و یأس او را مضاعف می‌کند. لذا او تلاش می‌کند به هر روشی هست این دوره را بگذراند. با ورود به آموزش بالینی» یاس و مرارت» شکل.دیگری پیدا می‌کند. در دوره‌ی بالینی» دانشجو احساس بیشتری از بی‌ربطی دوره علوم پایه پیدا می کند. او با کمترین مهارت و دانش وارد بالین می‌شود. ترس و اضطراب از یک‌سو و شرایط حاکم بر میدان بالینی باعث تجربه‌ی در نظام سلسله مراتبی آموزش علوم پزشکی در عرصه بالین» مخاطب مطالب علمی اساتید» عموما دستیاران سال بالا هستند. در"اين "شرایط طیف وسیعی از دانشجویان در جایگاه‌های پایین این نظام سلسله مراتبی» موضوعیت خود را به‌عنوان دانشجویی که پایستی چیزی فرا بگیرد از دست خواهند داد. در این شرایط» دانشجوست که بایستی با خلاقیت خود» چیزی فرا بگیرد. در این مرحله نیز دانشجویان طبقه‌بندی می‌شوند. عده‌ای واقعا در پی دستیابی به مهارت و دانش هستند که نه‌تنها دوران کارورزی بالین خود را می‌روند» بلکه حتی اضافه بر آن در درمانگاه سا برخش‌هایی که اماس می کنند ممکن است در دوران کارورزی آن را تجربه نکنند» حضور يافته و کسب دانش و مهارت می‌کنند. عده‌ای دیگر نیز صرفا در همین کارورزی‌ها حضور پیدا می‌کنند که نمره‌ای بگیرند» به امید مدرکی که در آینده خواهند گرفت؛ و درنهایت» عده‌ای دیگر که میدان آموزش پزشکی» برایشان چیزی شبیه اوقات فراغت است. آن‌ها مسائل مهمتری در زندگی خود دارند و ۰ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ حضور در آموزش پزشکی را یا با فشار والدین و یا به علت جایگاه اجتماعی که دارد انتخاب کرده‌اند. این افراد» دوره‌های موظفی کارورزی خود را حتی به دانشجویانی که نیاز مالی دارند می‌فروشند. احساس نابرابری و شکاف آرمان‌ها و امر واقع شدیدتر می‌شود. از سوی دیگر دانشجو متوجه می‌شود که از دورانی موسوم به اکسترنی! و بعدازآن اینترنی " تا پایان دوران دستیاری پزشکی» جزئی از نیروهای ارائه‌ی خدمت به نظام سلامت در بیمارستان‌های دولنی است؛ اما از کمترین حقوق و پاداش‌های متناسب با این خدمت برخوردار است. او با حقوق حداقلی که هزینه‌های ابتدایی زندگی‌اش را کفایت نمی‌کند» کار می‌کند. تجربه‌ای شکننده برای دانشجویی است که آینده‌ی شغلی خود را نیز نامطمثن و نامتعین می‌بیند. از سوی دیگر با نزدیک شدن به دوران فارغ‌التحصیلی» دانشجو احساس می‌کند که دانش و مهارت لازم برای کار به‌غنوان پزشک عمومی را ندارد. عمده برنامه درسی در بیمارستان بوده و او قادر نخواهد بود بعد از فازغ‌التحصیلی در مطب فعالیت کند. درمجموع» درک و تجربه‌ی عمیق از پرولتاریایی‌شدن شکل می گیرد که به معنای درک و فهمی از فقدان دانش و مهارت» ورود اجباری به روابط نابرابر و غیرعادلانه» تقسیم‌کار غیرمنصفانه یا مبهم و درنهایت شکل گیری انگاره‌ای از استثمار در دانشجوی پزشکی است. سه مضمون برساخت شده در این تحقیق عبارت‌اند از بهره‌دادگی» ا زخودبیگانگی و داش دانشجوی پزشکی به عنوان یک کارگر يا برده» کارهای خارج از شرح وسقمزه پایین وظایف» حقوق پایین اینترنی» حقوق دستیاری پایین‌تر از خدماتی» فقدان فقدان بیمه بهره‌دادگی بیمه او حقوق مناسب» برخوردهای سلیقه‌ای» خریدوفروش شیفت» | مزدوری شبه‌علمی ۱ در برخی دانشگاه‌ها به استاژری نیز گفته می‌شود که حدود ۲ سال به طور می‌انجامد و دانشجوی پزشکی کارآموز دوره‌ی ۱,۵ ساله‌ی پایانی پزشکی عمومی که دانشجو در بالین است و اصطلاحا کارورز می‌باشد. دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۲۱ استرس» ترس از اعتراض, احساس ناامیدی» تنبلی و بی‌انگیزگی دانشجو اس ناامیدی» به حاشیه رفتن اصول پزشکی» تستی شدن ارزیابی‌ها» موفقیت زار راز یعنی تست زدن» احساس خستگی و افسردگی, احساس فرسودگی» علم لزدگی علم بدون کاربرد» گسست علوم پایه از بالین» ابهام در چرایی خواندن دروس علوم پایه» احساس هدردادن وقت» عدم آموزش کافی» ناتوانی از ۱ بهره‌دادگی در این تحقیق به معنای انجام کاری بدون برخوزداری از مزد کافی و مزایای متناسب با آن می‌باشد. چنین کاری باعث به وجود آمدان احساس ناخوشایند و بخصوص بی‌عدالتی در میان دانشجویان می‌شود. لذا دانشجوی پزشکی از زمانی که وارد عرصه بالین می‌شود» احساس ستمدیدگی دارد. در نظام لام ارت آموزش پزشکی: بیشتریی فشاره بر دانشجوی پزشکی است که بایستی عموما بر بالین بیمار حاضر باشد. البته» در نظام متصلب سلسله مراتبی» بیشترین فشار بر دانشجوهای سال اول در هر مقطع است. این موضوع زمانی پیچیده‌تر می‌شود. که در ابتدا بدون دانش و مهارت کافی» راهی بالین می‌شود. او بایستی مدیریت بیماری را در چنین شرایطی به بهترین نحو انجام دهد و پاسخگوی پرستار» بیمار و همراهانش و دانشجوی سل بالایی باشد.| ارتباط ی با استاد» سلسله‌مراتبی و غیرمستقیم است. از سوی دیگر درحالی که بیشتر وظایف بر عهده‌ی اوست» کمترین حقوق را دزیافت:می کند. شیوه‌نامه‌های آموزشی از یکک‌سو و قواعد سلیقه‌ای بیمارشتات‌ها از سوی دیگره او را وارد فرایندی کرده که بعضی مشارکت‌کنندگان از مفاهیم بردگی و ۲۳ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ حمالی در این زمینه استفاده می کردند. حقوق دانشجوی پزشکی بسیار ناچیز است بدون بیمه یا نظام‌های حمایتی مشابه. این احساس بهره‌دادگی در طول دوره‌ی تحصیل تا دوره‌ی فوق تخصص ادامه دارد. احساسی که بعد از ورود به بازار کار به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه تبدیل به رفتارها و مکانیسم‌های جبرانی خواهد شد. لذا دانشجو احساس می کند» از کیک منافع اجتماعی» کمترین سهم به او می‌رسد» درحالی که بیشترین مسئولیت به حوب/ ما دانشجوی پزشکی هستیم ما حکم حمال داریم اینجا. هر مقطعی به نوع خحودش حمالی میکنه. شما تو اینترنی مسولیت هم داری» یعنی اینکه کار رو اشتباه انجام بدی پات گیره؛ یعنی ازت می‌تونن شکایت کن نکه چرا شما مثلا ای نکار رو نکردی. حالا شما مگه اینرکار رییه#من یاد‌دادی قبلش. آگه قراره ما خودمون یاد بگیریم» خب نمیایم دانشگاه! می‌ريم تو یه بیمارستان می‌ایسیم بالاخره ه ر کس یه آشنایی داره نو یه بیمارستان..سه سال بری تو بخش اطفال وایسی خیلی بیشتر یاد م یگیری تا بخوای هفت سال.بیای اینجا (مشا رک تکننده به علت درمانی بودن بیمارستان‌های آموزشی» حجم زیاد کارها بر عهده دانشجویان پزشکی است. آن‌ها احساس می‌کنند که نسبت به پرستاران شاغل کار بیشتری انجام تی‌دهندي اتسئولیت بیشتری را یر غهده:دارند. و شیفت‌های ۲۴ ۸ و گاهی ۷۶ ساغته را تحمل می‌کنند؛ اما از هیچ مزایا و حقوقی برخوردار انیستند. حقوق داده‌شده» حداقل نیازهای زند گی‌اش را پاسخ نمی‌دهد و توسط خانواده تأمین آمی‌شود. یه دانشجوی پزشکی که ما ۶ یلاله هست ای آني‌تخانوادش پول نو جیبی بگیره. اینا همش سخته دیگه. کارامون سخته» دوره زیاده. شما آگه یه پزشک ی که ۰ سال پیش درس خونده بیاری بهت میگه شما بدیختین ما اصلا اینطور نبودیم. ما دستیارمون ۱۳ ساله فارغ التحصیل شده م یگفت ما اون موقع اینترنی که می- گرفتیم ۴۰ تومن بود. الان ۵۰۰ میدن. خودش میگه من با ۴۰ تون خیلی چیزا برای خودم فراهم م یکردم. خیلی چیزا متفاوت شده نسبت به اون موقع. ما این شش دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۲۳ سال یا هفت سال که م یآ یم علا داریم زمان تلف م یکنیم. ما باید پول تو جیبی از چنین امری برای دستیاران پزشکی می‌تواند بسیار سخت‌تر است. درحالی که بیشترین حجم کار بیمارستان را بر عهده دارند» تجربه تشدیدیافته بی‌عدالتی و استثمار دارند. دستیاران در عمیق‌ترین شرایط ناامن از حیث شغل و درآمد به سرمی‌برند. چند نفر از مشار کش کند گاق منت اهمیت دادن به پول در دوران بعد از فارغ‌التحصیلی را در متخصصین» نوعی مکانیسم جبرانی سال‌های عمر ازدست‌رفته تلقی می کردند. از طرف دیگه دستیارها که همه کارهای بیمارستان رو انجام میدن ماهمی یک میلیون حقوق میگیرن و بعد از ۴ سال وقتی وارد جامعه میشن میخوان ۷ سال قبل و ۴ سال دستیاری رو جبران کنند چون و اون؛سال‌ها زندگی نکردند و یهو پول پرست میشن برخلاف اروپا که توادوره دستیاری اطلا ,۵۰۰۰ هزار یورو حقوق م یگیرن و وقتی استاد بشن میشه ۶۰۶۶ هزار وأینترن اونها ۱۰۰۰ یورو م یگیره چون اینترن هم نو جر ار م یکنه اما "در ایران تعادلی وجود ندارد ازنظر دانشجوی پزشکی,» شیوه‌نامه‌های قدیمی آموزشی» زمینه اجحاف در حق او از سوی نظام سلامت» بیمارستان و کارکنان (پرستاران و سایر کادر) را به وجود آورده است. تقسیم کار غیرمنصفانه در بخش‌های بیمارستان» بخش عمده‌ای از احساس و تجربه‌ی روزانه‌ی تحصیل در آموزش پزشکی است. این موضوع هم در دوران پزشکی عمومی و هم در دوران دستیاری و فوق تخصصی به اشکال مختلف تجربه می‌شود. دانشجوی پزشکی زمانی که وارد بیمارستان می‌شود» یکسری چالش‌های اولیه با پرستاران ممکن است داشته باشد. به‌طور مثال» پرستاران قانونا نبایستی اقدامات مداخله‌ای چون گرفتن گازهای خون شریانی» یا گذاشتن سوند ادرار یا در مواردی پانسمان‌های پیچیده را انجام دهند. به‌صورت معمول این اقدامات تحت دستور پزشک انجام می‌شود» اما اگر پرستار بخواهد بهانه کند که این کار من نیست» چالش با دانشجویان پزشکی آغاز می‌شود. این ۴ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ مسئله در کنار فقدان دانش و مهارت در این زمینه‌ها برای دانشجوی پزشکی اضطراب آور است. چالش دیگر مربوط به خود آموزش پزشکی است. قانون و قاعده‌ی شفافی برای اینکه روشن کند یک دانشجو چگونه در یک بخش فعالیت کند وجود ندارد. درواقع» در اعظم موارد دستیار مسئول این تقسیم‌بندی است. دستیار می‌تواند دستور دهد که اینترن ۲۴ ساعت در بخش باشد يا خیر. در نظام سلسله‌مراتب متصلب» این موضوع در رابطه با خود دستیاران نیز صادق است. دستیار سال بالا نسبت به سال پایین و همین‌طور البته با شدت کمتر در بین اینترها و اکسترن‌ها چنین روابطی وجود دارد. درواقع نظامی از سلسله‌مراتب شدید ارتباط در این زمینه وجود دارد که فردی که در جایگاه بالاتر است. می‌تواند هر دستوری را به سال پایین خود بدهد. این موضوع در کنار تقسیم‌کار نامشخص شرایط همه می ریزن سر دانشجو» پرستار؟ بیمار» همراه مریض و ...همه بالادستی‌ها به پایین دستی‌های خود فشار میازند و مجبورند که کار راه:بیافتد. بیشتر از اینکه ما نیچینگک (آموزش) داشته باشیم کاز بپخش را انجا مآمی‌دهیم؟"ینی خستگی جسمی‌مان خیلی بیش از اين "هست که 10021110 (آموزشی) داشته باشیم یکی دیگر از تجارب دانشجویان پزشکی مربوط به خریدوفروش شیفت بیمارستان است. این موضوع دو پیامد خاص برای دانشجویان پزشکی دارد. اول اینکه متوجه بی‌عدالتی‌های ساختاری می‌شوند. دوم اینکه دانشجویانی که به‌جای دانشجویان اطبقات بالا شیفت می‌گذرانند» احساس خوشایندی ندارند.. آن‌ها مجبّورند اضافه بر شیفت‌های بسیار خسته کننده که خود دارند و, می‌گذراننلا گاهی شیفت‌قایی را که می‌خرند» مجبور می‌شوند تا چند روز در بیمارستان بگذرانند. این وضعیت احساس بهره‌دادگی بیشتری برای آن‌ها به همراه دارد. آن‌ها خود را برده و کارگر همکلاسی‌های طبقه بالای خود می‌بینند که بدون هیچ رنج و زحمتی همان مدرکی را می‌گیرند که اين دانشجوی مستضعف دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۲۵ این افراد متأسفانه بدون سختی به‌صورت افتضاح و به‌صورت پرورانه از پول استفاده م یکنند برای خرید افراد» یعنی کسی وارد پزشکی ميشه و پول نداره و کسی که پولداره و وضعیت مالی عالی داره» هر دو به صورت یکسان بایستی کشیک بدهند. مثلا من باید در ماه ۱۰ روز بایستی در بخش سنگین باش مکه من یکک آموش‌هایی بدم بر اساس اون استدلال‌ها به طور مثال در بخ شسگوارش باید ده کشیک بدهم که بگویند بخش را گذرانده‌ام. کسی که پول داره در رشته‌ی پرشکی کشیک‌هاش رو می‌فروشه به اون که پول نداره چون اون مشکل مالی بنابراین» دانشجوی پزشکی در چنین بستری از آموزش خود را یک فرد بهره‌داده تلقی می‌کند که تنها مولفه‌ی همچنان برتر و به‌جامانده» هوش و استعداد بیشتر اوست و این امید که بعد از سال‌ها تلاش و زحمت مدرکی برای کسب درآمد به دست خواهد آورد. در بستر آموزش موردنظر توجه به دغدغه‌هاانگرانی‌ها و مسائل او موردتوجه هیچ فرد يا نهادی نیست. به‌طور خاص در دوزان پزشکی غمومی» دانشجویان» فاقد: یک متولی مشخص آموزش هستند. این فقدان متولی باعغث شکل‌گیری نوعی احساس بی‌سرپناهی در آن‌ها میدان آموزش پزشکی,دآنشجو.را:ازخودبیگانه می کند. این امر دا پّهنه‌ای از تعارضات بین فهم پیشین دانشجو از رشته پزشکی و امر واقع پسینی» انتظارات حرفه‌ای و اجتماعی مرتبط با آن و درنهایت میدان قدرت نهادی (آموزش پزشکی) و جامعه بازاری‌شده شکل می گیرد. دانشجوی پزشکی بعد از مدت اندکی که وارد دانشگاه می‌شود» با مشاهده‌ی شرایط آموزش سنگین و بی‌فایده از یک سو و وضعیت دیگر دانشجویان پزشکی در بالین و بخصوص در دوره‌های دستیاری از سوی دیگر دچار سرخوردگی می‌شود. او خود را در یک مسیر پیچیده با حداقل هفت سال و حداکثر ۱۲ تا ۱۵ سال» سرگردانی تصور می‌کند. مواجهه با بی‌عدالتی نهادی» احساس بهره‌دادگی و ناامیدی که در دیگر دانشجویان ۶ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ پزشکی سال بالا مشاهده می‌کند» او را نسبت به آینده‌ی شغلی خود نامطمئن می‌کند و دانشجویان پزشکی یک ح سگرفتار شدن بهشان دست می‌دهد و حتی به پعضی لذت‌های روزمره مانند سینما رفتن و با دوستام بیرون رفتن کمتر می‌شود گرچه نوجیه م یکنند که تو بخواهی پزشک بشوی باید این وقت را بگذاری ولی حب برای یکک جوان ۲۰ ساله خیلی این پذیرفته نیست مثل اینکه مجبور بشود از درس بزنه که به اون کارها بپردازد که بنظرم اين هم نگاه ناخو دآگاه غیرمنصفانه‌ای در ذهن فرد ایجاد می‌کند و همه‌ی اين‌ها رو به جبران آتی می‌خواهد از لحاظط مکانیزم دفاعی شاید ملحق بکند و خب خیلی‌ها دچار سرخوردگی در همان دوران ایندا با در میانه‌ی راه می‌شود (مشا رک تکننده کد ۱۲). باوجوداین سرخوردگی در ابتدای کار اما روخیه و نشاط جوانی بخصوص قبل از ورود به دوره‌ی بالینی» انگیزه‌ی مطالبه گری را از او نگرفته؛و او.تلاش می‌کند که هر طور که شده روال‌ها را اصلاح و فرایندها را تغییر ذهد؛ اما درمی یاند. که هیچ کدام از این‌ها کارساز ما در ترم‌های اول این موضوع را حس کردیم و حس می‌کنیم برخلاف چیزی بود که در ذهن ما بود که دانشگاه‌ها را یک فضای دانشگاهی تصو رکرده بودیم. موضوع دوم برم یگردد به اینکه گفتید تا چه حد به اعتراضات گوش میکند تقریب می‌توان گفت" گوش شنوایی وجود ندارد و ۹۹ درضد "خرف‌هایی که می‌زنیم با اینکه می‌شنوند بی‌فایده بود. به این نح وگفت که بچه‌ها نه اینکه این بی‌عدالنی و اين‌ها را نبیند» می‌پیشد اما" ا ز"اعتراض کردن می‌ترسند و دتبال دردسرهای آن اعترا شآنمی‌روند چون می‌دانند بالاخره ممکن است تیعات سنگینی برای آن‌ها داشته باشد و دلیل اين هم این است که دانشجو م یگوید من یک سال» دوسال عمر خود را صرف خواندن درس و کنکور دادن کردم و به رشته‌ی پزشک ی آمدم و حالا بخواهم نابود شکنم و یک چیز دیگر ه مکه وجود دارد این است که آنقد رآن فرد خسته است وآنقدر فشار درس‌ها زیاد می‌شود که اصلا فرد فرصت نم یکند که یخواهد اعتراضی بکند (مشا رک تکننده کد ۱۰). دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار ا؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۲۷ در این شرایط دانشجو دچار سرخورد گی می‌شود و به‌نوعی خمودگی سوق داده می‌شود. دانشجوی پزشکی متوجه می‌شود که مهم وارد شدن به دانشگاه بوده است» خارج شدن از آن کار ساده‌ای است و به هر نحوی که شده می‌توان فارغ‌التحصیل شد. دیگر این که استعداد اهمیت خود را از دست می‌دهد» همه مدرک می‌گيرند و عده‌ای شاید پزشک شوند. چه‌بسا که در بستر ساختارهای ناعادلانه» زرنگ کسی است که بهتر بتواند از رانت‌ها استفاده کند؛ اما بیشترین فشارها در دوره‌ی بالینی» رابطه‌ی اساتید با دانشجویان است. گزارش راند هفتگی که اصطلاحا 110۲01۳8 نامیده می‌شود» عرصه‌ای است برای تکرار یه سری استادا هست نکه شما وقتی می‌خوای مثلا؛ یه صب حکه ۷10771710[باشی و بخوای در مورد مریضشون صحبت کنی واقعا با ترس و لرز میری یی می‌ترسی که من برم اونجا. وقتی شب تا صبح نو پیمارستان«هستی اصلا وقت نمی‌کنی مطالعه کنی. صبح میای همه مدل"سوال از شما"میپرس نآگه بلد نباشی به قوال بچه‌ها که میگن می‌شورنت. بچه‌ها واقعا استرسدارن"اونجا مثلیید باید بلرزی دانشجوی پزشکی بخصوص بعد از ورود به بالین و گذراندن حدود ۱۰ شیفت در هر بخش با تمام مسئولیت‌هایش» به‌شدت خسته و فرسوده می‌شود بایستی در مراسم 1/070108 (گزارش صبحگاهی) آماده‌ی همه‌چیز باشد. دانشجوی پزشکی متوجه می‌شود» اصول و قواعد مهم پزشکی مثل رابطه‌ی مناسب با بیماران» توجه به دغدغه‌ی بیماران و حتی ۱ گزاش صبحگاهی يا ۲60071 3/017718 یکی ازاجلسات آموزشی در بیمارستان است که در آن اساتید صاحبنظر در هر رشته» به همراه دستیاران و دانشجویان.دوره‌ی«پزشکی عمومی به ارائه‌ی مطالب آموزش و مرور بیمارانی (86) که دوره‌ی درمان آن‌ها در بیمارستان طولانی شده يا بیماری و يا درمان خاصی را می گذرانند می‌پردازند. این جلسات در بیمارستان برگزار می‌شود و دانشجویان بایستی گزارشی کامل از بیمار خود روند درمان و اقدامات تشخیصی و درمانی ارائه کنند. مطالعه‌ی حاضر نشان می‌دهد که این گزارش بیشتر از آن که جنبه‌ی آموزشی داشته باشد» به میدانی برای اعمال قدرت» سلطه و تعارض آشکار و پنهان بین اساتید و دانشجویان و گاها اساتید با یکدیگر تبدیل می‌شود. این میدان مبتنی بر فرهنگک سلطه است که بیشترین فشار روانی در آن بر دانشجویان» بخصوص دانشجویی که می‌خواهد گزارش بیمار تحت درمان خود را ارائه کند وارد می‌شود. ۸ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ موضوعات مهمی چون مرگک» در بالین به حاشیه می‌رود. آموزش پزشکی به حداقل امر طبابت» آن‌هم نه مبتنی بر آموزش دقیق و دانشگاهی» بلکه مبتنی بر تجربه‌ی دانشجو در دوره‌ی بالینی انجام می‌شود و دراین‌بین حداقل‌های موازین انسانی مورد آموزش قرار یعنی شما با ساختاری مواجه هستید که برای این موضوعات اهمیتی قائل نیست که شما چقدر برای بیمار ارزش قائلید مثلا می‌بینی یه عده‌ای سر پناسیم بیمار شوخحی کردند و بیمار فوت کرده و حالا دارند می‌خندند که ناشی از این است که هیچ نظام عادلانه‌ای برای اين ام ر نیست که چقدر برای بیما ر اهمیت قائل هستید. درسته که چنین دانشجویانی خیلی کم هستند ولی به نظر من یکیش هم زیاده. ممکن است از هر ورودی ممکنه دو نفر یا سه نفر چنی نکار ی کنند اما هیچ نظام نظارتی کمکم اینجوری شد که هدف امن از دانشگاه مفید"پودن برای جامعه نبود در نظام از خودییگانه کننده‌ی آموزش پزشکی» همه‌ی اهداف و آرمان‌ها از دست می‌رود به‌طوری که امروزه بخشی از رشته‌های فوق تخصصی فاقد داوطلب شده‌اند. ما ان در یکسری رشته‌ها هیئت‌علمی نداریم و در بعضی رشته‌ها هم تقاضای یا فوتی ی نداریم. خب! معلومه که دانشگاه به مشکل بر می‌خوره به معنای احساس نداشتن دانش و مهارت کافی برای کار به‌عنوان پزشک بعد از فارغ التحصیلی,» نداشتن اقتدار و تسلط بر محیط و تجربه حرفه‌ای و نگرانی‌های مرتبط با آن است. این امر مرتبط با مضامین قبلی است و البته مهم‌تر از همه این است که احساس دانش و مهارت ناکافی برای طبابت» پزشک را از قله اقتدار و قدرت به زیر کشیده و وی را مجبور کرده برخلاف خواسته حرفه‌ای خود فاصله‌اش با جامعه و بیمار را به حداقل دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۲۹ پرساند.سرفه‌ای زدایی دز ای قح پیش از همه عرتبط با احمای نداقن داش و ههازیت کافی برای مدیریت بیماری است که خود زمینه را برای کاهش اقتدار و قدرت پزشک فراهم می‌کند. بدترین تجربه برای دانشجوی پزشکی این است که هر چه به پایان تحصیل (در دوره عمومی) نزدیک می‌شود» احساس می‌کند دانش و مهارت لازم برای ویزیت بیمار در مطب ندارد. این چالش از همان اوایل که وارد عرصه بالین می‌شود» آغاز می گردد و هر چه به پایان فارغ‌التحصیلی نزدیک می‌شود پررنگ‌تر می‌شود. او متوجه می‌شود که ذهن وی انباشتی از قوانین و دانش علوم پایه و حتی دانش طبقه‌بندی دقیق بیماری‌های مختلف است» اما قادر به مشاوره دادن به یک بیمار مبتلا به سرماخوردگی نیست. عموما نخستین مواجهه‌ی بالینی» مشاهده‌ی پرستارانی است که در انواع اقدامات عملی مثل خون گیری» لوله گذاری داخل نای در بیماران نیازمند احیا گذاشتن سوند ادرار و در مواردی گرفتن خون سرخرگی برای ارزیابی گازهای.خونی» مهارت بالاتری نسبت به دانشجویان پزشکی دارند. در مواردی, پرستاران مجرب و خبره در بسیاری از بخش‌ها دستورات لازم برای بیمارآن *راوامی گویند و دانشجوای پزشکی آن‌ها را در پرونده دستورنویسی می کند. در موارد پیماران اورژانسی؛ دانشجوی پزشکی احساس ضعف دانش من متوجه شدم که ما در این دوران یه دونه مریض هم اپینتویه (لول هگذاری ریه زمان احیام) نکردیم. ما اتاق عمل اضافه موندیم که یاد بگیریم: من انجام دادم و اشتباه شد. بالاخره چند بر تلا شکردیم و شد (مشا رک تکنده کد ٩). همان‌طور که گفته شد» بیشترین مشکل دانشجوی پزشکی» دوران پایانی تحصیل است» بخصوص اگر بخواهد برای اورود به*بازار کار آماده شود. اکثر مشارکت‌کنندگان بر نداشتن دانش و مهارت مدیریت یک بیمار معمولی و سرپایی در دانشجویان فارغ‌التحصیل پزشکی تأکید داشتند. حتی مشارکت کننده شماره ۷ به نرم‌افزار کاربردی اشاره کرد که نحوه‌ی مشاوره بیماران در اين زمینه را آموزش می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که دانشجوی پزشکی در دوران تحصیل خود فاقد توانمندی لازم برای مشاوره‌ی بیمار سرپایی ۰ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ شده است. بعضی از مشا رکت کنند گان به‌طور مثال شماره ٩ می گفت که از اول سعی کرده که درمانگاه برود تا نحوه‌ی ویزیت بیماران سرپایی را یاد بگیرد. من متوجه شد م که بایستی درمانگاه بروم تا چیزی یاد بگیرم. به اسانید گفتم و از آن‌ها خواستم که درمانگاهشان باشم و می‌رفتم تایه چیزایی یاد گرفتم نکته‌ی جالب این است که موضوع آموزش بدون مهارت» به آموزش پزشکی مربوط نمی‌شود. مشارکت کننده‌ی شماره ۳ که دندان‌پزشک و دانشجوی اخلاق پزشکی است» یکی از دلایل رفتن به سمت تخصص در رشته‌ی خود را همین فقدان مهارت می‌داند. اگرچه دانشجویان پزشکی به چنین موضوعی اشاره نکردند» اما به نظر می‌رسد احتمالا در مثلا شما ممکن است آدم یا انخلاقی"باشید» شما طمکن"است*ذانش خوبی داشته باشید» ولی در عمل هم مهم است که چ هکاری را انجام می‌دهید. حوب خیلی از همکلاسی‌های من وقتی فارغ‌التحصیل شدند ا زجمله خود.من) اعنمادیه‌نفس یک سر ی کارهای درمانی را نداشتیم ‏ و کار ی که انجام می‌دادیم با ترس‌ولرز بود و همین باعث می‌شد» خیلی‌ها به سمت تخصص پیش بروند (مشا رک تکننده کد ۳). تحقیق نشان داد که آموزش پزشکی بالینی در ایران» مبتنی بر نظام سلسله‌مراتب و برنامه‌ی درسی از پیش تعریف شده است که برای دانشجوی پزشکی» نه‌تنها دانش و مهارت به همراه ندارد بلکه او را تبدیل به یک فرد از خودبیگانه‌ای می‌کند. این بیگانگی بر دور شدن از آرمان‌های پزشکی از یک‌سو وااهداف شغلی او شرایط فردی از سوی دیگر تأثیر گذار است. او دوران تحصیل را همراه با نوعی ترس و اضطراب می گذارند. دورانی که به علت ساختارهای ناعادلانه» همراه با احساس استثمار و نا امیدی نسبت به آینده است. دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۳۱ سلسله مراتب قدرت ‏ سم بهره‌دادگی اجم کیفیت زیست دانشجویی همان‌طور که شکل نشان می‌دهد دو مولفه مناسبات قدرت و مناسبات بازار بر یافته‌های تحقیق حاضر تأثی رگذازند. مناسبات قدزت به شکل گیری نوعی غفلت ساختاری از مسائل و مشکلات آموزش پزشکی انجامیده که در قالب سلسله‌مراتب اقتدار و قدرت متصلب موجود» غیرقابل تغییر است. دیگزا استعلاد دانشجو و تلاش و کوشش او تعیین کننده آینده شغلی و زندگی‌اش نیست. بلکه جامعه بازاری‌شده است که به‌عنوان نیروی تعیین کننده بیرونی عمل» تعیین کننده کیفیت آموزش» زیست دانشجویی و آینده شغلی او می‌باشد. این دو به شکل گیری بهره‌دادگی در بستر آموزشی-درمانی پزشکی انجامیده است؛ و مجموع این شرایط و نیروهای متعارض به حرفه‌ای زدایی پزشکی انجامیده است. دانشجوی پزشکی در همان ابتدای امر متوجه می‌شود که بین آرمان‌های و انتظارات اجتماعی از نقش و ۲ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ جایگاه پزشک و آنچه در عمل احصا می‌شود» گسست عمیق و پرناشدنی است و عامل اصلی ازخودبیگانگی همین نگرش و تجربه است. پيامد حرفه‌ای‌زدایی» ترس و اضطراب دائمی در دانشجوست که خود می‌تواند زمینه‌ی افسردگی حاد و مزمن را به وجود آورد. دانشجو به شکلی از سازگاری منفی می‌رسد که همراه است با نوعی روزمرگی و واگذار کردن امور به گذر زمان و شانس است. میدان آموزش پزشکی با رکود و هدر رفت استعدادها مواجه است که در سایه یک غفلت ساختاری -اگر نگوییم تعمدی- به وجود هدف تحقیق حاضره واکاوی انتقادی. آموزش: پزشکی بالینی در ایران است. تحقیق نشان داد که آموزش پزشکی,» بستری برای تحمیل بدترین اشکال ترس و اضطراب از یک سو ناامیدی و احساس بی‌عدالتی از سوی دیگر و درنهایت.احساس از خودبیگانگی برای دانشجوی پزشکی است. شرایطی که حرفه‌ای زدایی را به"همراه داشته است. محیط بالین عرصه‌ای از حضور منافع متعارض بین دانشجو» بیمار» مسئولین بیمارستان» نظام سلامت و استاد است. کمترین قدرت در این غرّصه‌ی پر از تعازض را دانشجوی پزشکی دارد. دانشجو خود را درگیر اقتدار متصلب ساختاری" و قدرت جامعه بازاری‌شده می‌بیند که همان‌طور که بکر و همکاران (1961) اشاره کردند» دانشجوی پزشکی در ابتدای ورود به دانشکده با تعارض يا فاصله بین آرمان‌ها و واقعیت مواجه می‌شود. این آرمان و واقعیت در جامعه‌ی ما به دو صورت مطرح است. اول آنکه به دلیل بازاری شدن تشدید یافته‌ی جامعه» ورود به رشته پزشکی عمدتا با اهداف مادی انجام می گیرد. همان‌طور که وحید دستجردی و همکاران (2013) و نیز معمارپور و همکاران (2013) نشان دادند که مهم‌ترین دلیل ورود دانشجویان به رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی نگاه مادی و جایگاه اجتماعی است؛ اما در واقعیت چنین دسترسی به منابع سرشار مادی وجود ندارد. دسترسی به یک شغل مطمئن برای دانشجوی پزشکی» یک امر طبقاتی مرتبط با جایگاه خانوادگی و دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۳۳ مادی‌اش است. برخلاف دانشجویان طبقه متوسط و پایین» دانشجویان طبقه بالا امکان بیشتری دارند تا مطب تأسیس کنند يا زیست دانشجویی همراه با رفاهی را داشته باشند. دانشجویان پزشکی در همان سال‌های نخست تحصیل متوجه تعیین کنندگی طبقاتی امور می‌شوند که تا فارغالتحصیلی در دوره فوق تخصصی ادامه دارد. دیگر آرمان تحقق‌نیافته» آرمان آموزشی و علمی است که بخشی از آن به میدان آموزش پزشکی و بخش دیگر به میدان بازاری اجتماعی مرتبط است؛ یعنی شکنندگی آرمان‌های حرفه‌ای هم در بستر علمی و هم در بستر طبقاتی جامعه شکل می‌گیرد. همان‌طور که باقری لنکرانی و همکاران در تحقیق خود نشان دادند شرایط ساختاری و کزکارکردی دانشگاه در کنار فرهنگ مهاجرت» دلایل مهم عدم تمایل برای ورود به دوره‌ی تخصصی در آموزش پزشکی در از سوی دیگر دانشجوی:پزشکی به این فهم می‌زشد: که بسیاری از مطالب آموزشی چه در دوره علوم پایه و حتی دوره‌ی بالینی» قابل‌استفاده برای او به‌عنوان پزشک عمومی يا اخحیانا بعذها متخصص ندارد الیش هکت پو درااتتق شود دریافتند که می‌باشد ازاین‌جهت که آموزش پزشکی نتوانسته نیازهای دانشجویان پزشکی را برآورده سازد .( ,تا116100۵100 :8 [72126). کلاته ساداتی و همکاران (2019) نیز نشان دادند که آموزش پزشکی گرفتار نوعی مناسک گرایی بر اساس چارچوب نظری مرتون است. این مناسک گرایی» فارغ از اهدافی که آموزش پزشکی دنبال می‌کند انجام می‌گیرد. دروس تعریف‌شده و غمدتا غهقابل تغییر در برنامه‌یمارسی و امتناسب و افلهباهنگت با شرایط زمانی و نیازهای بهداشتی-درمانی روز کشور برنامه‌های آموزشی ثابت و غیرقابل تغییر و رویه‌های آموزشی یکسان» بدون توجه به اینکه این آموزش‌ها تا چه اندازه نیازهای دانشجو و جامعه را که هدف اصلی آموزش پزشکی است دنبال می‌کند. لذا دانشجوی پزشکی با شکاف بین دو آرمان (مادی و آموزشی) و امر واقع مواجه است که تأثیر منفی حاد و تشدید یافته بر ذهن و روان دانشجو دارد. البته کلاته ساداتی و همکاران در تحقیق دیگر خود نشان دادند که آموزش پزشکی در ایران متأثر از آرمان‌های زیست-پزشکی مدرن ۴ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ است که ارتباط و توجهی به مفاهیم علوم انسانی ندارد ((2021 ,له 6۲ 5202 عم برخلاف یافته‌های تحقیق کریمی مونقی و همکاران (2011)که نشان داد آموزش پزشکی. مسیر حرفه‌ای شدن را هموار می کند» تحقیق نشان داد که این یک نگاه خوش‌بینانه است. آموزش پزشکی نه‌تنها نتوانسته اهداف حرفه‌ای خود را تحقق سازد بلکه ضد آن عمل می‌کند. به‌طور مثال در بحث رابطه پزشک- بیمار و اخلاق پزشکی,» مطالعات اخیر نشان می‌دهد که روابط مبتنی بر سلطه و قدرت بر این تعاملات حاکم است 5۵0۵1 (ع1۵1۵16) (0,ه 2014 بله 2۲ که این نیز خود نشان‌دهنده شکاف بین آرمان‌های پزشکی و امر واقع به لحاظ نظری» یافته‌های تحقیق حاضر بیش از آن‌که در تأیید رویکرد مرتون (1957 ,ط3/]6۲10)باشد. مژید نظریه‌ی.بکر و همکاران (1961 .[2 ۵۲ 860166۲) و البته برونسان است. همان‌طور که بکر و همکازان نشان دادند» دانشجوی پزشکی یک مواجهه‌ی بزرگ در دروان آموزش پزشکی زا تجربه می‌کند و آن فاصله‌ی زیاد بین آرمان‌های دور از دسترس ازیک‌طرف و واقعیت تجربه‌شده‌ی آموزش پزشکی از سوی دیگر است. این موضوع در نظریه بکر و همکاران» بیش از همه راجع به برنامه‌ی درسی در دانشکده‌های پزشکی است که دانشجو احساس می‌کند بی‌ربط و فاقد توان بالقوه برای مهارت افزایی وی است. از سوی دیگر دانشجو با پی بردن به شکاف آرمان و واقعیت سعی می‌کند با شرایط جدید سا زگار شود.یافته‌های تحقیق حاضر نیز نشان می‌دهد. که دانشجوی پزشکی در ورود به میدان پزشکک شدن» زود متوجه نااطمینانی مسیر می‌شود و موفقیتی که بایستی در طول ۱۳ تا ۱۴ سال به‌صورت نامطمئن به دست آورد را با تحصیل در یک رشته‌ی کارشناسی کسب می کرد. او بایستی بهترین روزهای زندگی خود را که اوج دوران جوانی وی است» درگیر ترس و اضطراب و ناامیدی طی کند. تجربه‌ی بالین نیز برای او دستاوردی ندارد. او بایستی خود به دنبال کسب مهارت باشد» بعضی از مشارکت‌کنندگان اظهار داشتند که ما برای برخی اقدامات از پرستاران کمک می گرفتیم. لذا بالین به میدان از خودبیگانه کننده‌ی بزرگی تبدیل شده است که اقتدار حرفه‌ای را تنزل داده و ترس و دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۳۵ اضطراب» احساس بی‌عدالتی و ناامیدی بر آن سایه افکنده است. او خود را موجودی ناتوان و آسیب‌پذیر می‌بیند که هیچ توانی برای دفاع ندارد. نگاه جامعه به این رشته و شغل همچنان همراه با غبطه و رقابت اجتماعی بالاست» اما واقعیت امر چیز دیگری است. برخلاف نظریه مرتون» دانشگاه نتوانسته مسیر حرفه‌ای‌شدن و جامعه‌پذیری را برای دانشجوی پزشکی هموار کند. دانشجو به‌محض مواجهه با سخت هسته‌ی سنتی و غیرقابل تغبیر آموزش و شیوه‌نامه‌های مرتبط به‌صورت فردی و خلاقانه مسیر زندگی و آموزش را تعیین می‌کند. چنین مسیری می‌تواند با انتخاب یک راه جایگزین شغلی در آینده» ادامه تحصیل برای دوره‌های تخصصی و فوق تخصصی يا مهاجرت به خارج از کشور باشد. مسیری که هزینه‌های زیادی را به استعدادهای این مرزوبوم تحمیل می‌کند. طرح مفهومی در تحقیق حاضر موید یافته‌های تحقیق.باقری لنکران و همکاران (۱۴۰۰) می‌باشد که به دلایل عدم تمایل برای ورود به.دوره‌ی تخصصی آموزش پزشکی در ایران پرداخته بودند؛ ناظر به چارچوب نظری ایلستون (2002) و مک کینلی او آرچز (1985) می‌توان گفت که دانشجوی پزشکی عملا هیچ کنترلی بر امور بالینی و حتی غیربالینی ندارد. او در آموزش بالین» صرفا یاد گیرنده‌ی خلاق است» یعنی.نه بر اساس برنامه‌ی درسی تعریف‌شده که بر اساس میزان تلاش خود برای یادگیری» می‌تواند آموزش دریافت کند. او نسبت به رخدادهای پیرامون و خارج از عرصه‌ی دانشگاه مضطرب است؛ نسبت به آینده‌ی نامعین و مبهم مردد است و معیشت وی متکی بر اخانواده است. تمام این موارد» شرایط حرفه‌ای‌زدایی را فراهم کرده که به کاهش اقتدار و قدرت پزشک در محیط فعلی (به‌عنوان دانشجو) و آینده (به‌عنوان پزشک) می‌انجامد. باوجوداین» نوآوری تحقیق حاضر این است که موضوع را در نسبت با روابط قدرت و مناسبات مرتبط با آن در جامعه مورد تحلیل قرار داده است. روابط و مناسباتی که در بسیاری از موارد خاص جامعه ایران است. در مقایسه با مطالعات مرتون و همکاران و نیز بکر و همکاران و مطالعات متأخر, بایستی گفت که مطالعه‌ی حاضر ابعاد و دامنه‌ی شکننده‌تری از پرولتاریایی‌شدن را تجربه ۶ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ می‌کند؛ به‌طوری که دانشجوی‌پزشکی نه‌فقط در محیط بالین که در محیط اجتماعی نیز قرگیر با نوغیی برچسب درونی است. درحالی که جامعه به او به‌عنوان یک فرد تلاشگرن باهوش و دارای آینده‌ای مطمئن می‌نگرد» خود وی تصویری وارونه دارد و این فاصله‌ی بین امر واقع» انتظارات فردی و اجتماعی» فشارهای روانی بسیاری را بر وی تحمیل می‌کند. در چنین ساختار آموزشی متصلب و با چنین خودتفسیری» دانشجو تلاش می‌کند به گونه‌ای خلاقانه امور مدیریت کند. تحقیق حاضر نشان می‌دهد که دانشجوی پزشکی نه‌تنها در راستای اهداف و آرمان‌های سامانه و ساختار آموزش پزشکی جامعه‌پذیر نمی‌شود» بلکه خود به یک عاملیت تهدیدکننده‌ی این جامعه‌پذیری تبدیل می‌شود و این بزرگ‌ترین تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی و انتقادی است که نشان می‌دهد دانشجوی پزشکی به لحاظ ذهنی» رفتاری.و«میدانی در شرایط و ساختاری از بی‌عدالتی» سلطه و سرکوب قرار گرفته است. شرابطی که تغییر نمی‌کند و کسی هم به فکر تغییر آن نیست و به بازتولید و تداوم پرولتاریایی‌شدن وی.می‌انجامد. روشن است که تحقیق حاضره به مکانیسم‌های زیرین موضوع نپرداخته است. آنجایی که دلایل و سازوکارهای گفتمانی مسئله شکل می‌گیرد. دلایلی که می‌تواند به سیاست گذاری‌های آموزشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی و در بخشی گسترده‌تر به سیاست‌گذاری‌های وزارت متبوع و کل نظام اجتماعی مربوط باشد. سوالات مهمی در اينازمینه مطرح است. آیا اشکال دیگری از پرولتاریایی‌شدن در بخش‌های دیگر نظام‌های آموزشی وجود دارد؟ ارتباط این شکل از پرولتاریایی شدن با ساختارهای قدرت چیست و ساختارهای مذکور چگونه به چنین شکلی از پرولتاریایی‌شدن می‌انجامند؟ منافع .و سازوکارهای گفتمانی این ساختارها چیست و توجیهات مشروعیت‌بخش آن‌ها چگونه مفصل‌بندی می‌شود؟ چرا ساختارهای موجود در آموزش پزشکی اهمیتی به این مسائل و مرزهای بحرانی نمی‌دهند؟ آیا این غفلت» یک راهبرد هدفمند است یا غیرنیتمند؟ ارتباط آن با ساختارها و سازوکارهای قدرت چیست؟ روشن است که آموزش پزشکی در ایران» بخشی از واقعیت کلی‌تر جاری و ساری در دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۳۷ جامعه‌ی ایران است و این تجربه می‌تواند بخشی از تجارب در سایر ساحات اجتماعی و انسانی باشد. پاسخ دادن به این سوالات نیازمند مطالعات گسترده» عمیق و تاریخی با رویکرد انتقادی می‌باشد که محقق پیشنهاد می کند به آن پرداخته شود. بدیهی است که دانشجویان پزشکی» نخبگان و استعدادهای این مرزوبوم هستند. تحقیق نشان می‌دهد که آن‌ها تحت شدیدترین فشارهای فردی» خانوادگی» آموزشی و اجتماعی هستند. آموزش پزشکی در ایران نیازمند اصلاحات عاجل است و با توجه به تعارضات متکثر در عرصه‌ی دانش» چنین اصلاحاتی نیازمند اقدامات علمی و دقیق فراوزارتی است. اصلاحات در برنامه‌ی درسی» ایجاد تنوعی از رشته‌ها در مقطع پژشکی عمومی متناسب با نیاز کشور ایجاد تناسب بین بازار کار و توسعه‌ی تخصص و درنهایت اصلاح در پرداخت به دانشجویان پزشکی, پیشنهاد می‌شود. زیربنای مهم برای چنین اصلاحات ساختاری» تغییر در نگرشواتگاست گلااران پطلامت,اییت که به اهمیت مسئله پی ببرند و تغییرات بنیادین را از حوزه‌ی تخصصی خود بیاغازند. مطالعه‌ی حاضر با حمایت مرکز تحقیقات راهبردی آموزش علوم پزشکی ایران (نصر) و به شماره‌ی طرح ۹۸۴۵۱۶ انجام شده است که بدین‌وسیله از حمایت آن نهاد تشکر و قدردانی می‌شود. همچنین لازم است از مشارکت‌کنندگان در طرح و آقای دکتر امیر کشاورزیان و آقای دکثر مد خسین "بهمن «زاذگان جهرمی» که برای یافتن نمونه‌های هدفمند کمک شایانی کردند تشکر و قدردانی شود.ااز همکاری مرکز تحقیقات سیاست گذاری سلامت شیراز و حمایت استاد گران‌قدر آقای دکتر کامران باقری لنکرانی ۸ | فصلنامه علوم اجتماعی | سال بیست و هشتم |شماره ۹۵ | زمستان ۱۴۰۰ 6 6۲5۶ ,1/6 اب3۳30 .(2015) .34 نعه‌نطک ,3 نفمحصحطامص م۸ نصه‌ان۸ 4 چاژ ۲7۳06۳ مد صذ کنلهدوزکیع2۳0 3/0001 که وصنط12 ۸۲0۵۵۲ 7 36280 .(2022) .5 تصفصح‌حطقطی م۸ تاملک داعاعلقا مک نصهحصعاصهآ هط ۳۳۵8۳۵۶ مدع لزع ۳۹۵ 1۵ ععصمام ما۵ اکمم 200 م6 :6 1 80(5 (1961) .۸ ,ککتقا5 200 8۰ ,5ع06اقت11 ببظ ,60667 ,بل بتعکلعظ3 80 ۶ 07ااد 1700۵ نلآ ممعقعنطا0) ماه0ع5 ,۳۵۵۵ 1 عصهاه 50001 7 اکتا عفاطنام مصه طالهمط 2006 لا نه15 ,کظ 1/0786 بشط منه‌اط 5001 .106۳۵ هنز عنصعفزمه ععده‌عنت کبس ها0ط2 عطا 1۳۵۵ ععصع0 نم طذ کولهصه عتاقصعطا هصندتآ .(2008) ۷۰ ,ععاحقان0 6 ۷۰ مصتاه7ظ 0 ۲686270 عتاهنلهدو یز کوعصنط 10 .(2016) 36 با ,بااعصدمع و دععزمحل +ععنی مضه کع نام 5۳۵0۳7" .(2012) یله ۲ ,36 بفنطه۷ مففتعزاعه1 -417 :1 1707160 0ع0ع7 ۸۶۲۵ ".50605 لقاصعل مه آهعنومعه معنص1۳ ۵ طز ۵0006 :006۳ لهدو‌زکوع‌تومم که نوم عط .(2002) بش۸ .36 ,315605 ۰) ۹۵۲۷/۶۵ ۵۵/۶ 6 ]٩ روهاهاعوی 1۳6 0 ماع هط هعفد ,0 0۶۴ 276۷۵16066 ع6ط1 .(2020) .3 رکقهصطاعزم1۳ 6۶ .80 ,۳۵۳۳208 1 36۵11 ]۵ ۵۳۲ 16 :۵۵/۸۳ ۹۲ 29۵ 736 .(2014) .ی 7 ,تعصفلهی6 -ع-868310 :020طع1 .31 داعتمطاعه زره 1 بوط مقز5 2۵۳ مها 1۳۰ بعوه عع 3 00۱۳۳ یگ بروه |2070 امرط ۵7 امد سمل کفعصعد 3000۵1 .(2003) .1 مطعنل11 ۶و دمنا22نصعاهاع1م۳م عطا 10۳/۵۳08" (1985) بل ,فعطجش هه .ل وعاهنگاه/2 مه "عاص0جد آهاصعل عدامصه‌اکصز ۳0۹" .(2013) .له 6۳ ,36 متام حق/1 :2/5160 50671 706 (1957) (208) .2 ,160021 فصه .ی ,0ع206ع13 مظ ,1/1670 صکزاهتن۴ .(2019) .1 5 11670600 کل نصهحصماصصآ خعطاوقهط بش۸ تاملک دعاهلم۳ 40 ۷36۷۷۲ ۵۵ 02960 ۳000 معط مومع ۸ تصمنم ۳۵ 2/10۵1 3 .7160 .وهای عطا ۶و 5 70206 اه کاصعلنی مومع هم موه دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتار با؛ مطالعه‌ای انتقادی در آموزش پزشکی در ایران؛ کلاته ساداتی | ۱۳۹ ,۳۵5065 ,86 100 ما ۵۶ 6610 آمنموعس 6 وهه مصمنمصنصمل ,زا160۵ رز 65 نصقصتسط نهعنومص که صمناقص1۵۳ عطا ۵۶ دععصعللمل خصعله 0هه 40 2/0061 عناعنلموعنه2 لععنصناه) .(20142) له اع ۸ مناقلد5 طاعادام۳ 7 .و زاه‌کسام0) آهعنصنا0 1و دمناه ۷۵ آمنس ۸ نصمتاههنک 3۳۵10۵ آهعناناه‌م ,لح وصهاد آهعنصنل ددم 3100001 .(20140) ۵ له ازع ۸ مفاقلد5 داعاهام1 ۶ طانا50 زا وصنا‌عصای لععنصنل ۶و علولقصه ‏ صصنا۵ 0۷۳۹ و ۳06۳665 1.2 آمعنصنا0 1060 .(2011) .ماه 6۲ 1 منطعق1/00 نصضسعک .( صل) صلنط م1000 بطاخقطی عطقط .(2017) بش مصقنصع 12 نصه‌زم و۸ ,5 .3 فطل و۳ منصه‌زد‌حای۸ م۸ مناه1 56۳2 .۸ بطق فکمه ناد 173 نصه5 نانم م1 مخ نوتمصصق‌ط 70 مج ۸ نقله/31 ,بط 3 اه3/012 م۸ حنصسملهط5 ها 3۷۵1210 بوالب۳0 عصنام ۸ کمامد ۳ جه صمتصتم0 +عاص500 .(2005) ق۳۵۹6 1۵۳ کعط 00۳02 3302038 .(2020) بط 7 وقسهنک ‏ مش 3 ملطقا5 ۶ عع02 عطا عصنوصا تا +مصهناک که وصم‌اعس۸ .(2020) ۷۴ 2 هاکه 5 50065 1/0021 علوی۸ ۴ ۳۵10۵00 .(2012) .0 مناوامصواه بش۸ ملعقله 1 6 ۸ نعصنصهعآ عجناه۸ هنز ما۲ عنعانط ده کعصعن م۳ 131-۰ :(12)2 2760106۰ 1 3026۵100 ]٩ [۵ 70 760 باقع استناد به این مقاله: کلاته ساداتی, احمد. (۱۴۰۰). دانشجوی پزشکی و تجربه‌ی پرولتاریا؛ مطالعه‌ای انتقادی در - دنفسا۸ ک دمص عناهع0 چ +ع0ه 0معصعنا دز کعصعنی دنک 9 0

آموزش پزشکی، میدانی است متشکل از روابط و مناسبات پیچیده ی قدرت که نیروهای تعیین کننده آن در درون و از بیرون میدان، اِعمال قدرت می کنند. عدم توازن بین نیروها، به برساخت های اجتماعی نامتعارف بخصوص در حرفه ای گرایی پزشکی می انجامد. هدف تحقیق حاضر، کشف و واکاوی موضوع در آموزش پزشکی در ایران است. در چارچوب مطالعه ای انتقادی و در سطح ملی، با 29 مشارکت کننده اعم از دانشجویان و مسئولین در جایگاه های مرتبط با آموزش پزشکی، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته انجام شد و داده ها با روش تحلیل مضمون انتقادی، کاویده شد. نتایج نشان داد که صورت بندی تعاملات و مناسبات قدرت در آموزش پزشکی، به تغییر نگرش عمیق نسبت به آرمان های پزشکی و شکل گیری نوعی احساس ازخودبیگانگی در دانشجویان انجامیده است. شیوه نامه های آموزشی، روند پرولتاریایی شدن دانشجو را تسهیل کرده و اقتدار حرفه ای او را تنزل می دهد. مضامین احصاء شده عبارت اند از بهره دادگی، ازخودبیگانگی و حرفه ای زدایی . اصلاحات فوری در برنامه ی درسی، ایجاد تنوع رشته ای در دوره ی پزشکی عمومی متناسب با نیازهای جامعه، ایجاد تناسب بین بازار کار و توسعه ی دوره های تخصصی و اصلاح در نظام پرداخت پیشنهاد می شود. در لایه ای عمیق تر، شناسایی سازوکار قدرت در بدنه سیاست گذاری و پهنه تصمیم سازی که با وضعیت پیش گفته مرتبط است، یک امر پژوهشی و یک راهبرد سیاست گذارانه است که پیشنهاد می گردد.

485774

در اين زمینه نتایج حاصل» با پژوهش بنیادی‌مغوان (۱۳۹۶) و اسکوپولا و زانفی (۲۰۱۶) دارای هم‌راستایی است. در بحث فرایندها ضرورت دارد تا چارت‌ها برنامه‌ها روندها روش‌ها و فرایندهای کاری و حرفه‌ای تدوین و طراحی شوند و در صورت وجود برخی از موارد نامبرده» مورد بازنگری قرار گیرند. همچنین از مدل‌های مطرح در ۰ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۲ پاییز و زمستان ۴۰۰ زمینه حکمرانی داده از جمله مدل بلوغ حکمرانی داده استفاده شده و تمامی مولفه‌ها و ابعاد آن در کتابخانه‌ها پیاده‌سازی شوند. نتایج این بخش از پژوهش با یافته‌های فتح‌اله‌زاده و امینی (۱۳۹۶)» نامداریان (۱۳۹۶) و نیز اکارتز» هافمن و فن ونسترا (۲۰۱۴) دارای مشابهت است. در خصوص استانداردها موضوع روش‌های سازماندهی مطرح است که ضرورت دارد تا از استانداردهای مر تبط با فعالیت سازماندهی اطلاعات که برای انتقال و بهره گیری از منابع اطلاعاتی در میان سایر کتابخانه‌ها مورد توجه است» استفاده شود. متخصصان علم اطلاعات که دارای آگاهی بیشتری در این زمینه هستند و نیز متخصصانی که از سابقه بالاتری در کتابخانه دارند» برای بهره گیری و استفاده از استانداردها شرایط بهتری خواهند داشت. البته همواره یکی از مسائلی که متخصصان علم اطلاعات با آن روبرو هستند بحث استانداردسازی سازماندهی اطلاعات متناسب با الگوهای بین‌المللی است که تخصص علم اطلاعات در این زمینه به این افراد کمک بیشتری می کند تا بتوانند با بهکارگیری آنواع ابزارهای استاندارد سازماندهی به مدیریت بهتر منابع اطلاعاتی مبادرت ورزند. همچنین انواع استانداردهای سازماندهی در ذخیره و بازیابی اطلاعات و نیز سازو کار سازماندهی و بخش‌های مرتبط مشخص شده و فرآیندهای فهرست‌نویسی» رده‌بندی» نمایه‌سازی» چکیده‌نویسی و دیگر روش‌های ساماندهی اطلاعات و منابع اطلاعاتی مبتنی بر استانداردهای نون مانند متس ۱ و مودس ۲ تدوین شود. یافته‌های حاصل با نتایج پژوهش اسکوپولا و زانفی (۲۰۱۶) و پروانسا ویه‌را و بوربینها (۲۰۱۶) در زمینه لزوم کاربرد همچنین اطلاعات در ارتباط با یکپارچگی کلی باید مورد توجه قرار گرفته و با شناسایی نرم‌افزارهای یکپارچه و استاندارد انتخاب مناسب طورت گیرد. دار ارّتباط با وّضعیت سازماندهی در بعد یکپارچگی داده‌ها می‌توان به انطباق‌پذیری داده سازمان‌دهی شده با قوانین سازماندهی اطلاعات برای سهولت بازیابی» سا زگاری داده‌های جدید با موضوعات قبلی برای تبعیت از انواع روش‌های سازماندهی» در دسترس بودن داده‌های ضروری برای بهره گیری و بهتر کاربر از منابع کتابخانه اشاره کرد. ارتباط میان همه داده‌های سازماندهی شده و قالب‌های مختلف اطلاعاتی» شامل منابع دیجیتالی و چاپی منجر به نظم مجموعه و کنار هم قرار گرفتن منابع هم موضوع» و یکپارچگی اطلاعات و ثبات اداده‌ها می‌شود. این نتایج با پژوهش سال ۱۱» شماره ۲» پاییز و زمستان ۱۴۰۰ بررسینگرشن کنابدازااآذر پیاقه‌سازی و انجراقیت:۶۱ در خصوص امنیت اطلاعات بهره گیری از روش‌های نوین حفاظت از اطلاعات دارای اهمیت است. روش‌های تهیه نسخه پشتیبان و تعریف سطوح دسترسی برای مدیران و کارشناسان کتابخانه» داشتن دیواره آتش» کنترل نسخه‌برداری دیجیتالی و نیز شرایط ویرایش و اصلاح اطلاعات» حذف و مانند آن به‌صورت دستورالعمل‌های مدون مورد بهره‌برداری قرار گیرد. نتایج پژوهش لیپینگ (۲۰۱۶) و نیز ور و موتوری پيشنهاد می‌شود که کتابخانه به تدوین برنامه مدون حاکمیت داده مبادرت ورزیده و اجزا و عناصر اصلی هر یک از مژلفه‌های شناسایی شده را در آن گنجانده و نسبت به تدوین آن با نظر کارشناسان و مدیران کتابخانه اقدام لازم به‌عمل آورد. همچنین کتابخانه‌ها با اشترااک برنامه‌های کاربردی و نیز برنامه‌های اجرایی به تدوین یک برنامه کلان مبادرت ورزند. علاوه بر آن» برای استفاده از منابع اطلاعاتی به ایجاد یک شبکه اشتراکی و تبادل اطلاعات تجربی و حرفه‌ای خود اقدام کنند. در تدوین برنامه راهبردی حاکمیت داده ویژگی‌های منابع اطلاعاتی» نوع مدارک و ساختار آنها مورد نظر قرار گیرد. به تعبیر دیگر منابع چاپی و دیجیتالی» دیداری و شنیداری» انواع آنها بر اساس الکترونیکی و آنالوگ و نظایر آن مدنظر قرار گیرد. استانداردهای سازماندهی اطلاعات مبتنی بر راهبردهای ارائه شده در عرصه حاکمیت داده مورد نظر قرار گرفته و به‌صورت یکپارچه انجام گیرد. نیازسنجی متناسب با استفاده کاربران انجام شده و به سطوح تحصیلات و نیز نوع استفاده آموزشی و پژوهشی آنان توجه شود. همچنین می‌توان برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت برای اجرایی ساختن برنامه حاکمیت داده در نظر گرفت و متناسب با فرایندهای کاری به زمان‌بندی بنیادی مغوان» عفت (۱۳۹۶). نقش مدیریت کیفیت داده در بهبود برنامه‌های حکمرانی داده. ارائه شده در پنجمین همایش مدیران فناوری اطلاعات» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (تهران» ۵ آذر ۱۳۹۶). بازیابی 2131.0 ع202/2 960 001 1/810/000 /165 ز هت / که عم / نع کص هنک //: 30 ترکیان تبار» منصور؛ میرمحمدمکی, ابوالفضل؛ زندی» بهمن (۱۳۸۷). بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی و ارائه راهکارهای عملی جهت بهبود وضع موجود. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات» ۱:۸-۹۱۷۴(۱۹. بازیابی شده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ از: ۲ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۲» پاییز و زمستان ۴۰۰ تفرشی» شکوه؛ دروگر کلخوران» سولماز (۱۳۸۸). بررسی میزان آشنایی و بهره گیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج از کتابخانه‌های آن واحد. دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)» ۲( ۴۴-۳۳. بازیابی شده در ۲ اردیبهشت ‏ ۱۳۹۹ از -ا13110://0[6.12۵ تودار» سید رسول؛ اباذری» زهرا؛ میرحسینی» زهره؛ حریری» نجلا (۱۳۹۹). شناسایی عوامل موئر بر نو آوری سازمانی در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از تکنیک دلفی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی» ٩(۴)» ۸۸-۵ بازیابی شده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ از [10_673735.0100ع 1۳/27 مهس 0ز//: 30 چنگانیان خوراسگانی» محمدحسین؛ عاصمی» عاصفه (۱۳۹۵). بررسی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) از دید کاربران بر اساس مدل لایب کوال. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی» صدیقی» امیرحسین (۱۳۹۶). حکمرانی مسئولانه داده از منظر اجتماعی. ارائه شده در سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و مهندسی صنایع با تأکید بر مدیریت دانش تعالی و توانمندی رقابتی (تهران» ۷- ۸ دی ۱۳۹۶). فتح‌اله‌زاده» فرحناز (۱۳۹۶). الزامات ارزیابی مدل بلوغ داده: آپا مدل‌های حکمرانی داده این الزامات را برآورده می‌کنند؟. ارائه شده در همایش ملی حاکمیت اطلاعات (ادکا). تهران: کتابدار. فتح اله‌زاده» فرحناز و امینی» مصطفی (۱۳۹۶). مروری بر مدل‌های بلوغ حکمرانی داده‌ها در بنگاه‌های اقتصادی. ارائه شده در پنجمین همایش مدیران فناوری اطلاعات» پژوهشگاه علوم.و فناوری اطلاعات ایران (تهران؛ ۵ آذر مرتضوی» محمدرضا (۱۳۹۷). طراحی چارچوب حاکمیت داده در مراکز تبادل داده و اطلاعات ملی (مورد مطالعه: وزارت علوم» پژوهشات و فناوری). [پیشنهاده] پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)» تهران. بازیاپی شده در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ از 061/913 6919-510 17/10.ع6.3 2000 1//: 3108 نامداریان» لیلا (۱۳۹۶). بررسی و تحلیل راهبردهای حکمرانی داده در مسسات مالی. ارائه شده در پنجمین همایش مدیران فناوری اطلاعات» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (تهران» ۵ آذر ۱۳۹۶). بازیابی شده در زد نع ۲65216 1121260/62 وکا واه /ع1عناس / حانج /کع 1 نب /کعاز ی / هی 00ص //: 13105 نوروزی» یعقوب» عربلوه حمید. (۱۳۸۹). بررسی کاربرد اصول بازاریابی در ارائه خدمات اطلاعاتی در کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی, ۲(۴۴)» ۱۱۱-۳ بازیاپی شده در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ از: 27061022884.001 / ت26 ان طناز//:5 30 سال ۱۱» شماره ۲» پاییز و زمستان ۱۴۰۰ بررسینگرشن کنابدازااآذار پیاقه‌سازی و انجرایی :۶۳ :66 قاقل 1۵۳ 1300۳5 دععنه آمعنانس) .(2019) 36 وله ۸۶ .0 ,530 وا بصقککق ۸1 41-6 ,(28)1 بفطتعاقلر5 3260905 ۵۶ ص30 وهی ععف کصمناه نص ص100 ۵ 5 00817 عصاع ۳۷۵12005 60۷۵۳۵۵66 11 .(2019) کل بش۸ ,560885 ۵4 و۳ بل ولاحلاص۸ :00 .10-17 ,(15)1 باققص 40ص دنک آمصست وهطنا امدمتع1< عطا ۵۹ ۳۳۵۵۷۵۳۵ 2030665 366۵۲ تقاعل هنط م5 .(2016) .10 ,رمطعقصق)0 6۶ ول بل ,7208 مت 86110-07832 8 (67 560160 ,2016) بط م6 فلز 77- من ۵4 .3 ,730896 و8 وقتا70ظ هل ۵۶ ۲۵۷۵۷ 57916۵6 ۵ نکعنانناه اصعصععمصفص قاقل هنز وصفامصمنعنمعل ۰) 606۳6۲ ع 81000 هه ععدع دم لمدمنامهصعاصا ۵ 1 محعاممصخم ععصقصمع 6 دز 6ع06۳326ع قاعل 100۳058 .(عصن7 ,2016) کل مفقی ۵۶ بسا ,180 ول ب1 ,1265161300 1016۳20۵1 370 1۳۳۳ 2016 10 مقاعل معملصنا فصه وعمامنده حاووحطا کدمتاهمنصهع 0۳ .(279-284 .00) (65610۵) وصاصصع مولع فصه جکسهع5 عطی ده ععصععکص) 01 060100 ۸ .(56016606 ,2014) 3۰ .۸ ق۷۵60 ۷۵0 ۸8 3 ۷۷۰ 11010۵9۰ 3.۰ .5 ۳63۳12 .(253-264 00۰) 06601 عند و عله ۵0 ععصع کدی فد نحص 13 وصخسقداد حاعل 1۵۳ 1۳3/۵ (1111) ودنآ ص131 11 .(2018) 2.۰ م100۵ :6 .3 مفونط2۳6 .36 مقلله مق هاعل هط ۵۶ دمع دام #صه ععصع نونک (2015) ۰ موص2 ۷ 2 2 و068 و۷ .ظ ,وتق ۷ ویک وطلل ۸ منط۵ی ۵ ۷۷۰ ,1۵۵1610 .36 مفل۸ و2 با1083 و .۸ .1 113586 با 30000 و8 ص15۵ ددع50 156 .کععوصعالقط مصه روعنانص 0000۳ مکعزع 10 مصطع ووع نک نقاقل هنظ .(2014) 6 ۶ ک 600۵ 06206 ماه عصنصوزک 13 .(2010) 7۰٩ مک م3۳09 200 ۰ ,10۵6 ۸ .ناو قاحل 0۶ 328661 3۵ 200 ند انا هاقل بمص قمع 02۵ .(2016) 1۰ چام 6 وه نآ 04 م0 3 مرس ۳ نا ۲5۵ 2۵۳ نس و000 نع قمع 328 .(2016) 17۰ بک1 قطن 3/8 0۷۵۳۵۵66 هاه2 ۸ .(2019) .31 مفوه۷۷ ۸۶ .3 ,1167896103 .0 مقتقانق[0 جااناه5 .۸2 اب50 ,0۳0۹56 0206 3516۳0 عط که کاصع او معل اصع همع 1۵۳ [2/0060 6۰ 110۳۵0 1۵۳ آع0مص اسمص ۸ 2016(۰) 7۰ مقطصنط 50 ما ق76۴٩ و1۰ 30۳0663 .(15-26 .00) 10۳8065 آهانعنز ۵۶ 2۳66 فص ۳و6ط1 صم ععصع ص۲0 مد 131600 1۵ 6 :56۳/1665 5607 عنام صز م2 مصصذ وصه ععصعصع م6 .(2016) بش۸ مفعگهه7 2 م۸ مقاوصنه5 +237 ,(33)2 ات0 دمناقصهمگد1 ص606 مووطنا لتعانونل عطا کم ععی -و9و0 0۶ 1۳۵۳6۲ 6 2 که 0۳2065 013 120 .(2017) .5 ,ق۷۵۲۵ ۵۶ .36 ,733896 وب مقتافتا5 361660 066100606۰ احصهمصمکها تقاقل 006۳0 کم عهه عط صذ کم‌نط ماقم ما50 0- زا8006 1347 حمل نادزی اصعاصم عزبز ی /ع م اعصکند اند //:ع0ااط ۴ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۲» پاییز و زمستان ۴۰۰ ,1356 00۵۳2066 ۸اه ۵ط1 ۳60۳۵۰ ععصم همع قاحلا 061 156 .(2006) ی مفق09ط1 -0 ۳01/7 ۰313501151012۳17 //:9 30 +۳9 80000 .20 ,(ش۸کتآ) بآ5 ,00صق01 0۳ عاعنگط۵ ۵ 1۳300۳۵ ۵۵66 06ع قاقل 061 عطا عک ۵ 130۳ .(2009) .6 ,فق1509 ۵۵1 165۵ ۵طا ۶۵۳ موم عع قمع قاقل چ 10۵0 .(2017) ب 3/000 ۵۶ ۱ ,1۸۷۵۲۵

مقدمه: حجم انبوه داده و اطلاعات از یک سو و اهمیت یافتن روزافزون نقش داده و اطلاعات در کتابخانه ها از سویی دیگر، مدیریت داده و اطلاعات را اجتناب ناپذیر می کند. حکمرانی داده برای مدیریت بهتر داده ها در سازماندهی اطلاعات کتابخانه ها امری لازم و ضروری است. هدف پژوهش مطالعه نگرش کتابداران در پیاده سازی و اجرای راهبردهای حاکمیت داده در برنامه ریزی به منظور سازماندهی منابع اطلاعاتی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی است. روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی است. جامعه آماری عبارت است از 155 نفر از مدیران و کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای مراکز استانی دانشگاه آزاد اسلامی. ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. پرسشنامه مورد استفاده در پژوهش حاضر از 38 گویه بر پایه مؤلفه های حکمرانی داده تشکیل شده است. برای سنجش روایی از روش اعتبار محتوا و جهت پایایی از آزمون آلفای کرونباخ (941/0) استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که نگرش کتابداران در خصوص مؤلفه های هفت گانه: کیفیت داده، کاربرد داده، فرایند داده، استاندارد داده، یکپارچگی داده، امنیت داده و مدل سازی داده درباره سازماندهی اطلاعات در کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، به جز عنصر یکپارچگی داده با سطح معناداری 08/0 مابقی مؤلفه ها در ارتباط با سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه کاری مدیران و کتابداران ارتباط معناداری ندارد. بالا بردن کیفیت سازماندهی اطلاعات، آموزش نیروی انسانی، بهره گیری از ابزارهای استاندارد در کنار برنامه ریزی راهبردی کتابخانه از عوامل مهم پیاده سازی حاکمیت داده است. نتیجه: تدوین برنامه مدون حاکمیت داده بر اساس اجزاء و عناصر اصلی هر یک از مؤلفه های شناسایی شده و استفاده از نظر کارشناسان و مدیران کتابخانه در نهایی ساختن این برنامه نقش مهمی در موفقیت پیاده سازی حاکمیت داده دارد. تأثیرگذاری حاکمیت داده در موضوع سازماندهی منابع اطلاعاتی، به برنامه ریزی مناسب در کتابخانه های دانشگاهی منجر می شود.

345864

کلید واژه‌ها: ثبات ازدواج, متغیرهای زمینه‌ای در ازدواج, ثبات ازدواج قزوین. ۱-استادیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا(س) د0ع.ان2 0080 12008 1/1052 ازدواج منشا ایجاد چرخه زندگی خانوادگی است (وارینگ"» ۲۰۱۳) و روابط زناشویی سالم و ماندگار» حاکی از نظامی جهت‌مند و نظامی از باورهای به اشتراک گذاشته شده است (کانگ و جاوسوال"» ۲۰۰۹). باید گفت تعارضات زناشویی تحت تاثیر هر عاملی» بر سلامت جسمی و روانی و سلامت خانواده تأثیرات زیانباری دارد. پژوهشهای سه ده اخیر» تصویر تقریبا کامل و متمایزی از رفتار زوجهای دارای تعارض و زوجهای بدون تعارض ارائه کرده است (فینچام » ۳ سطوح بالای تعارضات زناشویی با تنشها و بی‌ثباتی زناشویی ارتباط مستقیمی نشان داده است. تعارض» متشکل از رفتارهایی است که به ارتباطات خصومت آمیز تنش‌زا مخالفت آمیز و تضاد منجر می‌شود (فروساکیس"» ۲۰۱۰). این تعارضات در صورت پایداری با مجموعه‌ای از نشانه‌های افسردگی» اختلالات خوردن» وابستگی به الکل و... همراه» و با پیامدهای خانوادگی مهمی چون ضعف والدین گری» ضعف در سازگاری کودکان» افزایش تعارضات والد - فرزندی و تعارضات بین فرزندان با یکدیگر در ارتباط است: این تعارضات می‌تواند زمینه‌ساز جدایی زوجین شود و احتمال وقوع طلاق را در همسران افزایش دهد (فینچام, ۲۰۰۳). متأسفانه امروزه دیگر جدایی ژناشویی* و طلاق پدیده‌هایی رایج به شمار می‌رود. به نقل از گاتمن * (۱۹۹۳) حدود 7۷۵ از اين.جداییها دز نهایت "به طلاق.منجر می‌شود. مطالعات دیگری نشان داده است که طلاق قانونی بیشتر در چهار اسال پس از ازدواج رخ می‌دهد (ک وک و جونز» ۲ نسبت ازدواج به طلاق در استان قزوین ۷/۲۲ به ۰ ۱ است (ثبت احوال استان قزوین» ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰). میزان طلاق در این؛استان به گونه‌ای است که پس از صدور چک بلامحل» ضرب و جرح و دزدی در رتبه سوم پرونده‌های مختومه دادگاه‌های عمومی استان قزوین قرار گرفته است (سالنامه آماری استان قزوین» ۱۳۹۰)» چندین برابر این ارقام زا بای اختلافات حاد و مزمن زناشویی و انواع ناساز گاریهایی در نظرگرفت که در آمارها نمی گنجد و.خانواده‌های بسیاری را از نعمت مهر و محبت زناشویی محروم می‌کند تا عمری را با نفرت» کراهت» اضطراب و دغدغه خاطر به‌سر تاکنون پژوهشهای کمی درباره رابطه پایدار زناشویی متمرکز شده است. بیورز! (۱۹۸۵) به نقل از ریدلی (۱۳۸۴) شش جنبه از رفتار قابل مشاهده در خانواده‌های سالم را این چنین مطرح می‌کند: ۱) تفاوت معمول و قابل قبول قدرت ۲) وجود مرزهای روشن ۳) بروز عملکرد در زمان حال ۴) احترام به انتخاب فردی ۵) مهارت در گفتگو ۶) بیان احساسات مثبت. وی معتقد است که برخی نگرشها از برخی دیگر سالمتر است. به باور وی» عقاید سالم و رشد دهنده به روابط خوب و باثبات درون خانواده می‌انجامد. «مهمترین موضوع» داشتن نگرش مطبوع از خود و وجود همسر است و اینکه انسان اساسا موجودی قابل اعتماد است.»» بیورز (۱۹۸۵) بر این باور است که رابطه موفق» سه عنصر دارد: توانایی انطباق‌پذیری کافی برای سازگاری با تغییر اوضاع یا مشکلات» توانایی ارتباط موثر و توانایی همدلی با وضعیت هیجانی یکدیگر (ریدلی ۱۳۸۴). تحقیقات گاتمن (به نقل از موسوی» ۱۳۸۲) درباره روّابط. پایداز بر رگسالان» نکاتی را مطرح می‌کند که می‌تواند وضعیت ازدواج را پیش‌بینی کند. وی"دریافت: که برخیآژفتارها در بلندمدت بر ازدواج تأثیر زیانباری دارد و اغلب این رفتارها موجب برانگیختگی فیزیولوژیک می‌شود. فیتزپتریکه؟" (۱۹۸۸) و گاتمن (۱۹۹۳) به نقل از موسوی (۱۳۸۲) بر اساس مطالعات خود سه نوع ازدواج باثبات و دو نوع ازدواج بی‌ثبات را شناسایی کرده‌اند که عبارت است از: ۱) ازدواج با ثبات شامل زوجهای سنتی» زوجهای دو نقشی (دوجنسیّتی) و زوجهای اجتنابی ۱ ازدواج باثبات: بر اساس تحلیل فیتزپتریک و گاتمن در مورد انواع ازدواجهای باثبات. زوجهای سنتی خود را با نقشهای جنسی او سبک زندگی سنتی سازگار. می‌کنند و برای مدیریت اختلافات اهمیّت کمی قائلند. زوجین دو نقشی» نقشهای مساوات‌طلبانه (نقش زنانه و مردانه همزمان) را ایفا می‌کنند و نگاه آنان به حل اختلاف مثبت اشت. زوجین اجتنابی» نقشهای جنسی سنّتی را قبول دارند» امّا زندگی موازی را ادامه می‌دهند و از درگیری پرهیز می‌کنند. ۲ ازدواج بی‌ثبات: در زوجهای ناسا زگار» اختلاف (بدون کوششی برای حل آن) هست؛ امّا زوجهای منفصل» غالب اوقات از درگیر شدن دوری می‌کنند (موسوی» ۱۳۸۲). مطالعات دیگری نشان می‌دهد که ثبات زیاد روابط زناشویی حاکی از سطوح پایین اضطراب و روان‌نژندی و امنیّت بنابر آنچه گفته شد ثبات زناشویی به عنوان شاخصی از ماهیّت هویت متقابل و تسهیم مسئولیت و تعهّدات دوره زناشویی گذشته همسران شناخته می‌شود. بنابراین» ثبات زناشویی به عنوان شاخص استمرار و دوام هسته‌ای از استقلال» اعتماد و دوستی دوجانبه مطرح می‌شود و عامل پیش‌بینی کننده شادی و شادکامی زناشویی به‌شمار میرود (کانگ و جاسوال"» ۲۰۰۹). ثبات زناشویی در قالب طول غدنت ازدواج هر زوج) بدون طلاق گرفتن و یا از هم جدا شدن تعریف می‌شود (مرسادو» کامرون» شکرفروش و استراتون "» ۸ در واقع بی‌ثباتی ازدواج زمانی مطرح است که یکی از زوجین يا هر دو زوج درباره طلاق یا جدایی می‌اندیشند و يا رفتاری انجام می‌دهند که به پایان رساندن ازدواج» گرایش دارد (بوث و همکاران"» ۱۹۸۵ به نقل از نظری» طی مطالعات در مورد عوامل تهدید کننده ثبات زناشویی در همسران» می‌توان به عامل نژاد و قومیّت همسران اشاره کرد. نژاد و قومیّت اصلی‌ترینعنصر هویّتی خانوادگی و فردی به‌شمار می‌رود. تعاملات بین‌نژادی و ویژگیهای/ومیان برخی» نژادهای " خاص» ذاتا به عنوان روابط بدکارکردی محسوب می‌شود که.با تصوّرات قالبی مربوط به جنسیّت و آسیبهای روانشناختی پیرامون آن در می‌آمیزد. این ازدواجها بالقوّه به همزیستی افراد در زمینه‌های متفاوت فرهنگی منجر می‌شود. افرادی که سبکهای بین‌فردی متفاوت ‏ دارند» ارزشهای متفاوتی در خانواده و ازدواج دارند؛ لذا حفظ و استمرار روابط را با تردید روبه‌رو می‌سازند (براتر و کین" ۲۰۰۸). یافته‌های پژوهش یوسفی و باقریان (۱۳۹۰) ملاکهای همسرگزینی محتوایی و فرسودگی زناشویی را به عنوان متغیّرهای پیش‌بینی کننده الختمال طلاق دززوجین موره تا یید.قرار داد. به این معنی که افراد مایل به ادامه زندگی مشترک بیشتر از افراد متقاضی طلاق نسبت به ملاکهای محتوایی همسرگزینی» شامل ویژگیهایی که فرد به همراه دارد مانند تتاسب فردی» اجتماعی» قومیّت و دین توجه کردند. مطالعه عباسی شوازی و صادقی (۱۳۸۴) و قدسی» بلالی و عیسی‌زاده» (۱۳۹۰) نیز گویای نقش همگونی قومیتی در انسجام روابط زناشویی زوجین است. براتر و کین (۲۰۰۸) در مطالعه خود دریافتند همسرانی که از نژادهای مختلف هستند و ازدواجهای بین‌نژادی میان آنها بآ ,513110 وی ,دا10۳005 5361۵۳ وس ,023603 ول ,1/6300 - 2  صورت گرفته است» بیشتر در معرض طلاق قرار دارند. در این میان» پراکندگی نژادی و جنسیّتی مشهود بود به این معنا که دو زوج سفیدپوست» زن سفید پوست/ شوهر سیاه‌پوست» زن از دیگر عوامل تهدید کننده ثبات ازدواج می‌توان به سن ازدواج» سطوح تحصیلات همسران» دین (گودمن و گریوزا» ۰ سطح درامد» نوع ازدواج» موقعیت باروری (مکک ویر و دیمکپا» ۲ تعداد» جنسیّت فرزندان» تاریخچه خانوادگی همسران» ارتباطات و فرهنگ اشاره کرد (مکک ویر و دیمکپا ۲۰۱۲). سطح اقتصادی - اجتماعی افراد در قالب تحصیلات و درامد ارتباط پیوسته و در عین حال منفی با احتمال تعارضات زناشویی دارد (براتر و کینگک» ۲۰۰۸). مطالعات نشان داده است که افراد با تحصیلات دیپلم» سطوح پایینی از ثبات زناشویی را نشان داده» زنان و مردان با تحصیلات دانشگاهی, سطوح بالایی از ثبات زناشویی را از خود بروز می‌دهند (اسپاینر و گلیکک. ۱۹۸۱). در تبیین این موضوع گفته می‌شود از آنجا که افراد تحصیل کرده به منابع فرهنگی و اجتماعی بیشتری دسترسی دارن 1۳۴ احگال‌بدا که ولا ۵ قاسبی انسخاب کنند و ثانبا از دانش و توانایی خود در جهت حل تعارضها در زمينه زناشویی بهره ببرند. به‌علاوه اشتغال به تحصیل موجب می‌شود ازدواج در سنینی بالاتر از سنین خطر (نوجوانی و اوایل جوانی) رخ دهد و همین امر نیز به ثبات بیشتر خانواده کمک خواهد کرد (کاظمی‌پور ۱۳۹۱). رابطه تحصیلات بویژه تحصیلات زنان با ثبات ازدواج بویژه در سالهای ابتدایی ازدواج محسوس است. زنان تحصیل کرده با برخی مهارتهای لازم برای اداره زندگی زناشویی هستند در عین حال» چنانچه ازدواج را ناکارامد پپندارند با احتمال بیشتری به آن پایان می‌دهند (هیئون"» ۲۸۰۲). ,ذر زمینه اشتغال زنان و تأثیر آن بر روابط زناشویی, پژوهشها به موضوع تأثیرات او پیامدهای اشتغال زن بر استقلال اقتصادی وی توجه کرده‌اند. برخورداری زن از درامد به وی امکان می‌دهد تا خود را از کانون خانواده‌ای که در آن از شادی خبری نیست» نجات دهد و با اتکا به درامد خود زندگی مستقلی برای خود تشکیل دهد. چنانچه منابع مالی زن با منابع اقتصادی خانواده تجمیع شود و به رفاه بیشتر خانواده کمک کند به پایداری بیشتر ازدواجها کمک می‌کند (کاظمی‌پور» ۱۳۹۱) به گونه‌ای که طبق یافته‌های براتر و کین (۲۰۰۸) درامد کم خانواده» بیشتر به بی‌ثباتی ازدواج می‌انجامد؛ چراکه هر چه منابع در دسترس خانواده بیشتر باشد» آنها از استاندارد قویتری در زندگی برخوردارند و همین زمینه‌ساز رضایت بیشتر افراد از زندگی خواهد بود. نتایج پژوهش ملتفت (۱۳۸۱) به نقل از اسحاقی» محبی» پروین و محمدی (۱۳۹۱) و حبیب‌پورگتابی و نازک‌تبار (۱۳۹۰) نیز عدم قدرت شوهر در تأمین معاش را یکی از دلایل درخواست طلاق توسط زنان ذکر می‌کند. یافته‌های مطالعات ویدانوف! (۱۹۹۰) به نقل از زرگر و نشاطدوست (۱۳۸۶) نشان می‌دهد که شوهران بیکار کمتر توسط همسرانشان مورد حمایت قرار می گیرند و تعارضات زناشویی بیشتره و انسجام خانوادگی کمتری دارند. البته در زمینه اشتغال زن» نتایج پژوهش هوبراآ و همکاران (۹۸۸)) به نقل از اسحاقی و همکاران (۱۳۹۱) متفاوت است. وی بر این باور است که موضوع براپری جنسیّتی و ترویج آن در حوزه اقتصاد و اشتغال به احساس بی‌عدالتی نسبت به تقسیم کار خانگی منجر می‌شود و رضایت زناشویی را کاهش» و زنان را بیشتر به فکر طلاق و جدایی سوق می‌دهد این در حالی است که نتایج مطالعه ماسیور و دیمپکا" (۲۰۱۲) با عنوان عوامل موثر بر ثبات ازدواج» نشان می‌دهد که تفاوت مغناداری بین.ش ر کت کنند گان دز آدراکشان از عوامل موثر بر ثبات ازدواج از حیث جنسیّت» دین» سطح تحصیلات و طول مدت ازدواج وجود ندارد. متغیرهای یاد شده به مقوله همسان‌همسری" اشاره دازد: که می‌تواند از ملاکهای عمده استحکام خانواده و منشا دوام روابط زناشویی تلقی شود. ناهمسانی همسران در زمینه‌هایی چون تحصیلات» نژاد و قومیّت» طبقه اقتصادی - اجتماعی و... می‌تواند سرچشمه نزاع و تعارض بین همسران شود و با گذشت زمان میل به جدایی را درآنها تقویت کند. همسانی میان دو فرد نه‌تنها آنان را به‌سوی یکدیگر جذب می‌کند. بلکه پیوند و وصلت ایشان را استوارتر می‌سازد. همه نظامهای همس رگزینی به ازدواج همسان تمایل دارند وان خود نتيجه تمایل به معامله گری؛است؛ بدین معنی که معمولا باتوجه به انواع مشخصات, افراد همسان با یکدیگر ازدواج می‌کنند (گود» ۱۳۵۲). همگونی اقتصادی) نژادی - قومیتی اقتصاگی) را خکاه همگران از اظوغاتی است که می‌تواند.به ثبأت بیشتر ازدواجها کمک و ضمانتی پایاتر برای رضایت نسبی زوجین و ادامه زندگی مشترک آنها فراهم کند. پژوهش اسحاقی و همکاران (۱۳۹۱) و لهسائی‌زاده» احمدی و ثروت‌خواه» (۱۳۹۱) نیز نشان می‌دهد که زوجین برخوردار از همسانی» گرایشهای کمتری به طلاق از خود نشان می‌دهند.  یکی دیگر از متغیرهای زمینه‌ای داشتن فرزند است. نداشتن فرزند» احتمال وقوع طلاق و جدایی را در خانواده» افزایش می‌دهد؛ با این حال» تعارضات زناشویی» خود به تشویق افراد به پرهیز از فرزنددارشدن و يا به تأخیر انداختن این موضوع منجر می گردد (براتر و کینگک» ۲۰۰۸). تحقیقات نشان می‌دهد که طلاق میان زوجهای بی‌فرزند شایعتر است. در تبیین این موضوع می‌توان گفت از یک سو زوجها معمولا برای نگهداری از کودکان به زندگی با هم ادامه می‌دهند و از سوی دیگر زوجهایی که درباره درستی ازدواج خود مطمئن نیستند از فرزندآوری خودداری طی مطالعه براتر و کینگ (۲۰۰۸) روابط پیش از ازدواج نیز یکی از متغیرهای تهدیدکننده ثبات ازدواج به‌شمار می‌رود. در مورد روابط پیش از ازدواج و تاثیر آن بر احتمال طلاق در آپنده زندگی زناشویی» نتایج پژوهش مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با همکاری وزارت ورزش و جوانان (۱۳۹۰) در زمینه نقش معاشرت قبل از ازدواج بر تأخیر در ازدواج» رضایت زناشویی و طلاق نشان داد که احتمال طلاق بین کسانی که روابط پیشرفته قبل از ازدواج با همسر کنونی خود داشته‌اند» نسبت به کسانی که این نوع روابط را تجربه نکرده‌اند» بیشتر است و احتمال طلاق بین افرادی که رابطهه پیشرفته قبل از ازدواج با همسر خود داشته‌اند» پنج برابر» و این احتمال برای کسانی که این رابطه را با کسی غیر از همسرشان تجربه می‌کنند» چهار برابر است. هیتون (۲۰۰۲) طی بررسی خود روابط جنسی پیش از ازدواج» تولد پیش از ازدواج و ناهمگونی نژادی و دینی را از عوامل منفی پیش بیثی کننده ثبات ازدواج در خانواده‌ها یاد می‌کند. کان و لاندن"! (۱۹۹۱) به نقل از هیتون (۲۰۰۲) بر این باورند که ارتباط بین رابطه پیش از ازدواج و بی‌ثباتی ازدواج» علّی نیست؛ بلکه افرادی که در روابط پیش از ازدواج درگیر می‌شوند» صفات شخصیتی ویژه‌ای دارند که ضمانت ثبات زناشویی را در آینده با ابهام روبه‌رو می‌سازد. مطالعه فاور منتل و اولسون؟ (۱۹۹۹) نشان:داد که زوجهای سنتی کمتر از سایر زوجها به طلاق گرایش دارند؛ در عوض به دلیل نبودن مهارتهای ارتباطی و حل تعارض نسبت به جنبه‌های دونفره ازدواج رضایت کمتری از خود نشان می‌دهند. نتایج مطالعه قریشی» چارسلی و شاو" (۲۰۱۴) بر نقش ازدواجهای سنتی به‌رغم تأیید خانواده پر عدم کمال شخصی و گرایش به طلاق و ازدواج دوباره .7 .0 ,01905 ۵8 ,13 کل ,3/1016 [ .ظ ,3۳0۷65 - 2 ب۸ و5138 62 ویک 0۵۳8169 کل رفطوع 00 - 3 تأکید می‌کند با این حال» مطالعه احمدی و همکاران (۱۳۹۱) و قدسی و همکاران (۱۳۹۰) حاکی از نقش ازدواج سنتی و حمایت خانواده پدری در استحکام روابط زناشویی است. مطالعه ساکو و ساکو! (۲۰۱۴) نیز حاکی از زیاد بودن گرایش به طلاق در دو سال اول ازدواج صرف‌نظر از نوع از آنچه گفته شد» نتیجه می‌شود که تحولات تجربه دوره‌های زندگی با ثبات زناشویی رابطه‌ای روشن دارد. برخی از این تحولات موجب ثبات بیشتر زندگی زناشویی و برخی نیز به اختلال و در نهایت فروپاشی زندگی مشترکک زوجین منجر می‌شود. این پژوهش درصدد است تا برخی متغیرهای زمینه‌ای چون جنسیّت» سطح تحصیلات» نوع ازدواج» تعداد فرزندان» وضعیت اشتغال زوجین» شباهت يا تفاوت قومیتی و وضعیت اقتصادی - اجتماعی زوجین و طول مدت ازدواج و نقش آنها را در تهدید ثبات ازدواج خانواده‌های شهر قزوین مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش از نوع پیمایشی و علی - مقایسه‌ای است. جامعه‌آماری این پژوهش شامل تمام زنان و مردان متأهل ساکن در شهر قزوین است. روش,نموّنهگیری» تصادفی ساده است و با تقسیم شهر قزوین به ۲۶۰ محله و استخراج.ده محله از مناطق جنوب» غرب» شرق» شمال و مرکز شهر با استفاده از فرمول کوکران» نمونه‌ای شامل ۳۸۴ "فرد متأّهل.(۱۹۲ زن و ۱۹۲ مرد) از طریق مراجعه به منزل» توسط هفت پرسشگر با ویژگیهایی به شرح ذیل انتخاب شد: الف - شاخص بی‌ثباتی ازدواج" که ابزار ۴سوالی است» توسط جان ان. ادواردز دیوید آر. جانسون و آلن بوث؟ (۱۹۸۷) برای اندازه گیری عدم ثبات ازدواج و بویژه مستعد طلاق بودن تدوین شده است. این ابزار بر این نظر متکی است که برای ارزیابی بی‌ثباتی و خطر بالقوه طلاق زن و شوهر باید هم شناخت و هم رفتار به حساب آورده شود. این مقیاس در دو قسمت آمده که ب۸ ,30015 6۶ 3 8 .0 ,70105900 .٩ .7 ۳:۵۵ - 2 ۱۳۱ قسمت اول در کنار سنجش چند عامل دیگر خطرپذیری ازدواج که در قسمت دوم آمده است» می‌تواند دقت پیش‌بینی مصاحبه کننده را در وقوع احتمال طلاق در سه سال آینده زندگی زناشویی افزایش دهد. در نمره گذاری این مقیاس» تعداد پاسخهای حاکی از مستعد طلاق بودن شمرده شده (پاسخهای نمی‌دانم بله به‌شمار می‌رود). چنانچه» نمره فرد بین ۰ - ۲ باشد» میزان احتمال طلاق در سه سال آینده برابر با 4۲۲ بین ۴-۳ 4۲۶ بین ۶-۵ 4۳۱ بین 4۹-۷ ۳۸/ و چنانچه بیشتر از ده باشد احتمال طلاق در سه سال آینده برابر با ۴۳/ خواهد بود. ضریب اعتبار این مقیاس در پژوهش یاری‌پور (۱۳۷۹) به نقل از ثنایی‌ذاکر (۱۳۸۷) ۰/۸۷۰ به‌دست آمده است. این شاخص از قدرت پیش‌بینی زیادی برخوردار است. هم‌چنین روایی سازه آن در پژوهشهای متعددی نشان داده شده است (ثنایی‌ذاکر» ۱۳۸۷). در این پژوهش» پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ» ب - پرسشنامه شاخصهای جمعیت‌شناختی شامل پرسش‌هایی در زمینه جنسیّت» نوع ازدواج» تعداد فرزندان» تفاوت يا شباهت در قومیّت» تفاوت یا شباهت در طبقهه اقتصادی - اجتماعی» شغل» داده‌های پرسشنامه‌ها به صورت انفرادی با نرم‌افزار ۳و 5805520 و در دو بخش یافته‌های توصیفی و استنباطی (شامل آزمون تجزیه و تحلیل واریانس تکک‌عاملی و آزمون تعقیبی شفه) جدول ۱ نشان می‌دهد که گروه‌ها از حیث جنسیّت» تعداد فرزندان» میزان تحصیلات و مدت ازدواج در نمره‌های بی‌ثباتی زناشویی تفاوت محسوسی با یکدیگر نداشته‌اند در حالی که بین گروه‌ها از حیث شغل» همسانی يا ناهمسانی قومیّتی و طبقه اقتصادی - اجتماعی تفاوت محسوسی جدول ۲: میانگین و انحراف استاندارد نمره‌های بی ثباتی زناشویی نوع ازدواج دوستی پیش از آزدواج ۰ ۳۸ ۳۱ رگ  برای ارزیابی معناداری از تجزیه و تحلیل واریانس تک‌عاملی استفاده شد که نتایج آن در  نمره‌های ۳۲ تحلیل واریانس نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج گروه‌ها در جدول ۳ نشان می‌دهد که بین زنان و مردان [83<۰/۴ ۰/۵۳-(4۳)1,382 بین افراد با تحصیلات زیردیپلم و دیپلم و افراد با مدرک دانشگاهی [3<۰/۳ ,۳)1,382(*۰/۸۱]» بین افراد بدون فرزند» دارای یک فرزند» دو یا بیشتر [ ۰/۲ <8 ,۳)3,380(*۱/۲۴] در نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج تفاوت معناداری نیست. داده‌ها نشان می‌دهد که بین افراد با طول مدت ازدواج زیر پنج سال» ۲۰ سال و ۲۰ تا ۷۰سال [85*/۱ « ۶())] تفاوت هست که از نظر آماری با درصد اطمینان کمی همراه است. نمره‌های جدول ۳ هم‌چنین نشان داد که بین افراد با ازدواج سنتی و ازدواج با پیشینه دوستی [۰/۰۷ک3 ۳)1,382(2۳۵۶] بین افراد با تفاوت قومیّتی و افراد با قومیّت مشابه [۳>:۰/۰۶ ۳)1,382(*۳۳۰] بین افراد با طبقه اقتصادی - اجتماعی یکسان و افراد با طبقه اقتصادی - اجتماعی متفاوت [۰/۰۰ک۳5 ,۳)1,382(<۶/۸۹] و بین افراد از حبث وضعیت اشتغال (هر دو شاغل» مرد بیکار زن خانه‌دار و مرد شاغل, زن خانه‌دار) [۰/۰۶ک۳ ,۳)2,381(7۲/۷۲] تفاوت معناداری هست. نمره‌های آزمون تعقیبی شفه ادر جدول ۴ نشان می‌دهد که تفاوت معنادار بین گروه هر دو شاغل و گروه مرد بیکار زن خانه‌دار است. نقش متغیرهای زمینه‌ای در تهدید ثبات ازدواج زنان و مردان متأهل جدول ۴: نمره‌های آزمون تعقیبی شفه برای سه گروه از حیث وضعیت اشتغال زوجین بی‌ثباتی ازدواج به گرایش زوجین به انحلال زندگی زناشویی اطلاق می‌شود که در برگیرنده سه حالت مشخص الف) وضعیت عاطفی زوجین ب) نگرانیهای شناختی زوجین در مورد رابطه خود ج) رفتارهای ویژه مرتبط با عواطف و افکار یاد شده است (وایت و لوین» ۲۰۰۹ به نقل از نظری و همکاران» ۱۳۸۹). این مفهوم» که در قطب منفی پیوستار تداوم و پیوستگی ازدواج وجود دارد از عوامل فردی و بین‌فردی متعددی تاأثیر می‌پذیرد. در این پژوهش» ثبات ازدواج متأهلان شهر قزوین با توجه به عوامل جمعیّت‌شناختی چون جنسیّت» تحصیلات» تعداد فرزندان» طول مدت ازدواج» نوع ازدواج» وضعیّت اشتغال» تفاوتهای قومیتی و طبقه اقتصادی - اجتماعی مورد ۱۲۵ با توجه به اینکه مقیاس مورد استفاده در این پژوهش بر اساس نمره‌های (همان گونه که در بخش ابزار توضیح داده شد) احتمال وقوع طلاق را در سه سال آینده زندگی مشترکک زوجین مورد ارزیایی قرار می‌دهد» مشاهده می‌شود که نمونه معرف شهر قزوین با میانگین نمره ۱/۳۳ در طیف نمره‌های احتمالی این مقیاس» کمترین احتمال وقوع طلاق (/۲۲) را داراست. این موضوع می‌تواند تحت تأثیر کوچک بودن شهر بافت سنتی آن» روابط گسترده خانواده‌ها» استمرار حمایت والدین از خانواده‌های تازه شکل گرفته و مسائلی از این دست باشد؛ با این وصف» مشاهده می‌شود که زنان و مردان متأهل در نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند. از حیث میزان تحصیلات نیز بین نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج افراد تفاوت معناداری مشاهده نشد. گروه نمونه پژوهش از حیث طول مدت ازدواج نیز در نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند؛ از حیث دارابودن تعداد فرزند نیز بین آنها تفاوت معناداری در بی‌ثباتی ازدواج مشاهده نشد. نتایج مطالعه ماسیور و ذیمیکا (۲۰۱۲) نیز موید این یافته است. هم‌چنین مشاهده شد گروهی که پیش از ازدواج» دارای سابقه آشنایی و دوستی بودند» نسبت به گروهی که ازدواجی به شکل سنتی داشتند» نمره‌های بیشتری به‌دستآوردند. به نظز می‌رشد افراد متأهل بیشتر به تأثیرات منفی ارتباطات دوستی و پیشرفته پیش از ازدواج بر رضایت زناشوپی اعتقاد دارند. این موضوع در نتایج پژوهش مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیّتی :آسیا و اقیانوسیه (۱۳۹۰)» فاور و همکاران نتایج پژوهش نشان داد که افراد متأهل مورد نمونه گیری شهر قزوین با توجه به وضعیت اشتغال تفاوت معناداری نشان دادند به این معنا که نمره‌های بی‌ثباتی ازدواج گروهی که در آن مرد بیکار - زن خانه‌دار بود» نسبت به گروهی که در آقا هر دو زوج شاغلند» بیشتر بود. این امر با یافته‌های پژوهش کاظمی‌پور (۱۳۹۱)» ملتفت (۱۳۸۱) به نقل از اسخاقی و همکاران (۱۳۹۱) و ویدانوف (۱۹۹۰) به نقل از زرگر و نشاطدوست (۱۳۸۶) همراستاست. درامد کم خانواده» بیشتر به بی‌ثباتی روابط زناشویی منجر می‌شود. هرچه منابع در دسترس خانواده بیشتر باشد» برخورداری از استاندارد قویتر زندگی و رفاه مادی بیشتر بوده است؛ موضوعی که می‌تواند زمینه‌ساز رضایت زناشویی در زوجین شود. از آنجا که در فرهنگک ایرانی» مرد عهده‌دار تأمین معاش و درامد خانواده است» بیکاری وی به هر دلیل» زیانهای روانی و اقتصادی زیادی را بر خانواده و روابط زناشویی وارد می‌سازد؛ لذا طبیعی است آنجا که هیچ‌يک از زوجین منبع درامدی برای گذران معمول زندگی را  ندارند» آینده ایمنی از زندگی زناشویی خود متصور نباشند. هم‌چنین مشاهده شد افرادی که با همسران خود از حیث قومیّت یکسان بودند» نسبت به افرادی که قومیّت متفاوتی با قومیت همسر خود داشتند» نمره‌های کمتری در بی‌ثباتی ازدواج به‌دست آوردند؛ در این زمینه می‌توان گفت در نظر نگرفتن مرزبندیهای نژادی یا زبانی» ممکن است مانع درک متقابل زوجین شود و سطح دیدگاه‌های مشت رک را بین دو همسر کاهش دهد و بر میزان حمایت اجتماعی قابل دریافت از سوی زوج تأثیر بگذارد. این موضوع بخوبی با نظریه همسان‌همسری گود همراستاست. افراد گرایش دارند تا همسری مطابق با انتظارات اجتماعی و فرهنگی موجود در خرده فرهنگ قومی - اقلیّتی خود برگزینند و به میزانی که از تشابه فرهنگی برخوردار باشند از همزیستی با شریک زندگی خود رضایت بیشتری نشان می‌دهند. این یافته با نتایج مطالعات عباسی شوازی و صادقی (۱۳۸۴)» قدسی,» بلالی و عیسی‌زاده(۱۳۹۰) و یوسفی و باقریان (۱۳۹۰) همسوست. يافته نهایی اینکه افرادی که از حیث طبقه اقتصادی- اجتماعی با همسر خود تفاوت داشتند» نسبت به افرادی که از حیث طبقه اقتضادی - اجتماعی در جایگاه یکشسانی با همسر خود قرار دارند» نمره‌های بیشتری کسب نمودند. مطابق با مطالعه لهسائی‌زاده و همکاران(۱۳۹۱) و نظریه همسان همسری, افراد» خواهان ازدواج در طبقه خود: هستند؛ چرا: که پایگاه اقتصادی - اجتماعی نقش با توجه به آنچه گفته شد» باید گفت اگرچه.شهر قزوین توانسته است تا حدودی بافت سنتی خود را حفظ کند با عنایت به وجود ظرفیتهای صنعتی کشاورزی و دانشگاهی خود با حجم قابل توجهی از مهاجرتهای روستایی و شهری روبه‌رو است که این موضوع به نوبه خود به چند فرهنگی و چند قومی‌شدن این استان منجر گردیده است. این امکانات با.وجود ایجاد فرصتهای نوین اقتصادی - فرهنگی» می‌تواند زمینه‌ساز تهدیدات و آسیبهای فراوان فرهنگی و اقتصادی برای این استان شود؛ لذا با توجه به اهمیّت نهاد خانواده در اتقای سطح فردی» فرهنگی» اقتصادی و اجتماعی جامعه» پیشنهاد می‌شود نهادهای مربوط به بهبود استانداردهای زندگی به مثابه تضمین ثبات زناشویی» توجه به آموزش جوانان و تقویت آگاهی آنها نسبت به ملاکهای همسرگزینی و مشاوره‌های پیش از ازدواج» ارتقای سطح آگاهی و مهارت زوجین تازه ازدواج کرده نسبت به احمدی, خدابخش؛ دوازده‌امامی» محمدحسن؛ شهیاد. شیما؛ اخوان‌راد» شیوا (۱۳۹۱). مقایسه وضعیت استحکام خانواده در خانواده‌های نظامی و غیرنظامی. مجله علوم رفتاری. ۱(۶): ۳۱-۳۷ ادار کل ثبت احوال استان قزوین (۱۳۸۹ و ۱۳۹۰). به نشانی 067.17 ۰۹227/103 13110://7 تاریخ دسترسی اسحاقی» محمد؛ محبی» سیده فاطمه؛ پروین» ستار؛ محمدی, فربیرز (۱۳۹۱). سنجش عوامل اجتماعی موثر بر درخواست طلاق زنان در شهر تهران. زن در توسعه و سیاست. ۳(۱۰): ۹۷-۱۲۴. ثنایی‌ذاکر باقر (۱۳۸۷). مقیاس‌هاس سنجش خانواده و ازدواج. تهران: نشر بعئت. حبیبب‌پور گتابی» کرم؛ نازک‌تباره حسین (۱۳۹۰). عوامل طلاق در استان مازندران. مطالعات راهبردی زنان. ریدلی, مایکل کروجین (۱۳۸۴). زوج درمانی کاربردی. ترجمه اشرف‌السادات موسوی. تهران: نشر مهر کاویان. زرگر فاطمه؛ نشاطدوست. حمیدطاهر (۱۳۸۶). بررسی عوامل موثر.ذر بروز طلاق در شهرستان فلاورجان. صبور اردوبادی» احمد (۱۳۸۷). پیوندهای پایدار. ج دوم: تهران: نشر بهمن برنا عباسی شوازی, محمدجلال؛ صادقی. رسول (۱۳۸۴). قومیّت و الگوهای ازدواج در ایران. پژوهش زنان. ۳ (۱) : قدسی,» علی‌محمد؛ بلالی اسماعیل؛ عیسی‌زاده سعیّد (۱۳۹۰). بازدارنده‌هاآو تسهیل کننده‌های اقتصادی - اجتماعی کاظمی‌پور. شهلا (۱۳۹۱). فراتحلیل آمارها و مطالعات انجام شده :در زمینه سطح, روند و تعیین کننده‌های طلاق درکشورهای منتخب و ایران طی سال‌های ۹۰- ۱۳۶۵. موسسه مطالعات و مدیریت جامع و گود. ویلیام (۱۳۵۲). خانواده و جامعه. ترجمه ویدا ناصحی. تهران: انتشارات"بنگاه ترجمه و نشر کتاب. لهسائی‌زاده» عبدالعلی, احمدی, حبیب؛ ثروت‌خواه, مژده (۱۳۹۱). بررسی همسان‌همسری و رفتار مرتبط با طلاق: مطالعه موردی زنان شهر شیراز. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی, واحد شوشتر. مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با همکاری وزارت ورزش و جوانان (۱۳۹۰). نقش معاشرت قبل از ازدواج بر تأخیر در ازدواج, رضایت زناشویی و طلاق. متن سخنرانی دکتر فریده خلج موسوی, اشرف‌السادات (۱۳۸۲). خانواده درمانی کاربردی با رویکرد سیستمی. تهران: دانشگاه الزهرا اس نظری» علی محمد؛ صاحبدل» حسین؛ اسدی,» مسعود (۱۳۸۹). بررسی ارتباط بین سبک‌های دلبستگی و میزان بی‌ثباتی ازدواج در زنان و مردان متأهل . مطالعات زن و خانواده. ۸(۲): ۰۱۱۵-۱۲۵  یوسفی» ناصر؛ باقریان مهرنوش (۱۳۹۰). بررسی ملاک‌های همسرگزینی و فرسودگی زناشویی به عنوان متغیّرهای پیش‌بین زوجین متقاضی طلاق و مایل به ادامه زندگی مشترک. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی 1316۳۵021 م۸ اونازطمادد] لمانم/3 :کهآ 1۲ ۸۷1 اظ (2008) .8 بج ,هنک سا بل وتعاادظ 00018 8120۵11 160-171 ,57 ,فط3۵1۵0 وانسه۳ کعامم ععمج-ع 5 200 3021 65 م0 0عنسع/3 صذ عاواگ ص10 ۵۶ بصع 60 (2002) 36۰ 8 ,و7056 6 با بل م۲ نزمل ص00 0صه ,عتنه ناگ مکعاق|00۳۳۵ نناگصم) مضه .(2003) ب0 ص۳۳ م۳۵۵۳ 23-7 ,(۱2)1 ,50666 آهزعمامط رد2 صز عصون 06 6۳۵۵۲ .1.01215 10.1111/1467-872 ۳ 58ععع5 3/۵0۵1 2۳۵0008 .(0996) بل .۵ ,ط0180 6 ول کل باع6ط1/0 ملظ ,و۳068 ,8 اوافط۳۵۳ بغ اهاسج3 اه امصسول 238۳۲۸۳۴۳۵۰ ۵۵ #ععقط کعمر 1 عام6 اماضحص۵ 0۳ ۲ فاد عطا هصضماموجت تععاوسی معنوسهده حز صمناص‌خصحصصم0 .(2010) باذ .3 رکفاهی۵ ۳۳ ,66 گ۶ه وازه بندتآ عط دز ۵0عادمفعمم همع 2۳ ۸ ,ککع 10۳81060 0ص و00 مطفطاعط0 ۳۵1۵0 بخ عود 30 مصوناهانطاقطام) .(2010) ۳۰ ,6۳6۵65 فص بش۸ وصق60009 اوانسد۳ اه لمدسو7 وناندطهاک فوصد صوندامععنت لمضح/3 و معط ۸ (1993) 36۰ .[ مصقفصاامی .165 00انص7] عطا حز ونانطاهاک ما3 عصزحدعصگ ما وصنا‌طادم) م۳ .(2002) 8۰ 1۰ 116۵109 5000066 .22606 ۵۶ عاماع 60۳ ه که بونانطاهاک امانق/3 .(5.)2009 بلهع7 ۵صه 1۰ ,عطق ب 1 موازانطاهاک ماخ هدن‌صعداگصا م۳ (2012) با 0 مقصواهن0 ۸6 8۰ .7 ,1/1306 11012000 دز ۳0۳810068 .(2008) ۰ مط50۵10 و 53616۵10005 وت 026۲09 و3 ,1/6۳80 :)0و2 داعنانرظ وصمصه ونانطماعصا (مق/3 .(2014) .۸ هدک 6 مکل ووعاحقطک کل منطیع 0 261-۰ ,(37)2 ,500065 لقلمج وصه عنسطاط سمادآ وصد کعننام‌هدزدم ناهد ص1۳ م0۶ نامک عطا ۵۶ بوناهم‌منصحه ج صز بونانطهاعصز امضح/1< .(2014) .2 بمد5 6۶ و ,53600 م5 ع فصو وصندانانفد۳ حاوووسطا و‌مصهخصاگ ااسح3 وصصفطهسط .ر2013) 34 ۰ ص۷۸

این پژوهش با هدف بررسی برخی متغیرهای زمینه ای تهدیدکننده ثبات ازدواج زنان و مردان متأهل شهر قزوین صورت گرفت. روش پژوهش پیمایشی و از نوع علّی مقایسه ای است. نمونه پژوهش شامل 384 متأهل (192 زن و 192 مرد) به شیوه تصادفی از پنج ناحیه شهر قزوین انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه بی ثباتی زناشویی ادواردز و همکاران و پرسشنامه حاوی اطلاعات جمعیت شناختی استفاده شد. نتایج نشان داد احتمال وقوع طلاق در سه سال آینده زندگی زناشویی زنان و مردان متأهل شهر قزوین 22 درصد است و بین گروه ها از حیث جنسیّت، تحصیلات، تعداد فرزندان، طول مدت ازدواج تفاوت معناداری در نمره های بی ثباتی ازدواج مشاهده نشد. نتایج هم چنین نشان داد که بین زوجین با قومیّت متفاوت در مقایسه با همسران با قومیّت مشابه و نیز زوجین با تفاوتِ در طبقه اقتصادی اجتماعی در مقایسه با زوجینِ مشابه از حیث طبقه اقتصادی اجتماعی در میانگین بی ثباتی ازدواج تفاوت معناداری وجود دارد. هم چنین بین گروه ها از حیث نوع ازدواج (اعم از سنتی یا دوستی پیش از ازدواج) تفاوت معناداری مشاهده شد. آگاهی از نقش عوامل تهدیدکننده ثبات ازدواج زوجین می تواند ضمانتی نسبی برای ثبات روابط زناشوییِ همسران فراهم سازد.

513110

00 نع 0 هد اعد مدع 010ص 22 نلنقسط 1۰ میدن عزاط۳۵ دوعص 4.0 که فنص ده نادنخ کصمصصم0 عننج0) هت ۱۹۲ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ واژگان کلیدی: حس وضعیت. قدرت. دامنه حرکتی, ثبات عملکردی, تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک. سندروم آسیب در ورزش تهدیدی جدی است که هرساله تعداد زیادی از ورزشکاران در سطوح مختلف رقابتی با آن مواجه می‌شوند (۱). در این میان مفصل شانه» که متحرک‌ترین مفصل بدن است. به دلیل ویژگی‌های آناتومیکی خاصی که دارد از آسیب‌پذیرترین مفاصل بدن انسان است به‌گونه‌ای که گزارش کرده‌اند پس از کمردرد و درد ناحيه گردن, درد شانه سومین عامل مراجعه بیماران به مراکز درمانی ات۳9 گمریند.شانه آز پرگارتزین آجزای بدن آنساق است: که به‌صورت یگ سرق مقصل زنخیره‌ای با ساختارهای پیچيده عضلانی-لیگامانی در فعالیت‌های روزانه افراد و همچنین اجرای مهارت‌های ورزشی» بسیار زیاد به کار گرفته می‌شود (۳). به دلیل همین آسیب‌های شانه در ورزش‌های مختلف بسیار شایع است که می‌تواند هم مها ترلمان موه وترطانیه داشته باشد (۲): در بین رشته‌های ورزشی» بیشترین میزان شیوع درد شانه در میان والیبالیست‌هاست و شناگران و بازیکنان بدمینتون در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند (۱). تخمین زده شده که به‌طور میانگین هر شناگر سالانه بیشتر از یک مرلیو ۹۱ اس ییدهد (۴). بدطورکلی همین تکزار و استفاده بیش‌ازحد یکی از مهم‌ترین دلایّل درد شانه است. در بین آسیب‌های شانه سندروم گیرافتادگی شانه از رایج‌ترین آسیب‌هاست که معمول‌ترین علت درد و محدودیت حرکتی در این ناحیه به شمار می‌آید (۲). همچنین مطالعات دیگر نشان‌دهنده بروز درد در بیشتر از ۹۰ درصد افراد و در کل بروز نشانه‌های این سندروم در بیش از ۸۰ درصد شناگران در پی ابتلا به این سندروم است این اختلال دردناک در مفصل شانه پیامدهایی چون ناتوانی شدید»:کاهش کیفیت زندگی و محدودیت دامنه حرکتی و عملکرد به دنبال دارد (۲). شکایت‌هایی شایع"دیگر از این سندروم مموولا شامل درد. ضعف» کریپتوس؟ و سفتی است که ممکن است موجب کاهش فعالیت بدنی و حتی اختلال در خواب فرد مبتلا شود (۷). درد با انجام حرکاتی ایجاد می‌شود که موجب گیر افتادگی بورس تحت آخرومی شود يا در حرکاتی که عضله فوق خاری بین زائده آخرومی و سر استخوان بازو فشرده می‌شود (۸). یدمن عزاط۵ دوعص 4.0 کعنه خه 0 تعنص ده نادنخ کصمصصم0 عنخنج0 که جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۱۹۳ ضعف عضلات اسکاپولاتوراسیک نیز می‌تواند به قرارگیری غیرطبیعی استخوان کتف منجر شود و با اختلال در ریتم اسکاپولوهومرال از عملکرد طبیعی شانه جلوگیری کند (٩). همچنین به دنبال تغیی رکینماتیک کتف در افراد مبتلا به سندرم گیرافتادگی» دامنه حرکتی مطلوب که یکی از عوامل آسیب‌زا در آسیب‌های شانه معرفی شده است نیز کاهش می‌پابد (٩). از طرفی برهم‌خوردن تعادل بین عضلات آگونیست و آنتاگونیست مفاصل گلنوهومرال و اسکاپولوتوراسیک نیز می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی مفصل شانه و ایجاد سندرم گیرافتادگی شود (۹۰۱۰). در همین راستا در مقالات پیشین گزارش شده است که در افراد مبتلا به سندروم گیرافتادگی شانه قدرت عضلانی در حرکات مختلف در سمت درگیر از سمت غیردرگیر کمتر است (۱۰) در این افراد نسبت قدرت عضلات چرخاننده خارجی به چرخاننده,داخلی کافش .پیدا می‌کند (:۱)! همچئین نقان دأذه شده است ککه جس وضعیت. به‌خصوص در دامنه میانی چرخش خارجی و دامنه حرکتی ازجمله فاکتورهایی است که در بیماران مبتلا به سندروم گیرافتادگی شانه دچار اختلال می‌شود (۱۱) و افراد مبتلا به این سندروم» در مقایسه با افراد سالم» حس بازسازی زاويه مفصلی ضعیف‌تری ‏ دارند؛(۱۱). از طرف دیگر گزارش شده است که این آسسيي در گروه‌های ستی پایین هم شیوع بسیارآاژیادی (۸۱ درصد) دارد (۵۶)» ولی بیشتر پژوهش‌ها روی افراد سالمند یا میان‌سال انجام شده است (۵۰۱۲۰۱۳) و جای خالی پژوهش‌هایی انواع مختلفی از مداخلات توان‌بخشی.در درمان بیماران مبتلا به «سندروم گیرافتادگی شانه به کار گرفته شده است (۱۶-۱۴). نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهد تمرین‌درمانی می‌تواند یکی از روش‌های درمانی برای بهبود وضعیت بیماران مبتلا به این عارضه باشد. این مسئله در مطالعات پیشین نیز ثابت شده است. به‌نحخوی‌که تعدادی از مطالعات تأثیر مثبت تمرینات مختلف ازجمله تمرینات تقویتی» تمریقات با کش, تمریناتم چکمی مها یتا ‏ ورخا دا رای ریا طارعهه نفباصکاده‌اند (۱۷-۱۲): تا بر پژوهش‌های گذشته برای افزایش ثبات پویای مفصل تمریناتی پیشنهاد می‌شود که به‌جای وضعیت‌های ثابت از فعالیت‌های عملکردی استفاده کنند و به‌جای تمرکز بر قدرت» بر کنترل حرکتی تأکید داشته باشند (۱۷)؛ زیرا این نوع"تمرینات می‌توانند سازوکارهای حس عمقی و فعالیت‌های رفلکسی عضلات را تسهیل کنند و همچنین با تأثیر در برنامه‌های حرکتی عضلات ثبات‌دهنده شانه در قشر حرکتی مغز بالطبع مقاومت آن مفصل را افزایش دهند (۱۷). تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک که زیرمجموعه تمرینات عصبی-عضلانی واکنشی‌اند و برای دستیابی به ثبات پویا و کنترل حرکتی ظریف و دقیق ناحيه آسیب‌دیده انجام می‌شوند.» از تمریناتی به شمار می‌روند که در طول زنجيره ما۳ امدتاههماسگ 4.0 کمف وخ 0 م1 -اهنه‌صصم ده آجعصه‌ناه‌طن۸ کصحصصم) خن که 1۹۴ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ حرکتی» هم‌انقباضی عضلات شانه را افزایش می‌دهند و زیربنایی برای برقراری این پایداری پویای عسبی: حضالاتی قراهمرس ی گنت ۸0 ).ای تمرینات با استفاده از رظکس کشفی و درکیجه تقییز در تنشن عضله موجب حمایت بیشتر مفصل می‌شوند و با افزایش هم‌انقباضی عضلات. نیروهای وارد برمفصل را تعدیل می‌کنند؛ بدین ترتیب علاوه بر افزایش یکپارچگی و هماهنگی اجزای مفصل از اعمال نیروی بیش‌ازحد به ساختارهای غیرفعال و ایستای مفصل جلوگیری می‌کنند (۱۹). این تمرینات در دو دهه اخیر برای تقویت و تکمیل تمرینات توان‌بخشی سنتی به‌صورت تمرینات حس عمقی و تعادلی برای بازگشت عملکردی‌تر به سطح فعالیت پیش از آسیب رواج پیدا کرده‌اند (۱۹). این تمرینات ازجمله روش‌های تمرینی در بازتوانی شانه‌اند که در دیگر آسیب‌های شانه ازجمله نیمه‌دررفتگی و بی‌ثباتی شانه (۲۰) و حتی در دردهای کمر (۱۸) نیز استفاده شده‌اند و نتایج مثبتی نیز داشته‌اند اما با توجه به بررسی مطالعات پیشین در بیشتر پژوهش‌ها تمرینات ارائه شده شامل تمرینات قدرتی (۲۱) یا کینزیوتیپ روی مفصل شانه .در مبتلایان به گیر افتادگی شانه (۲۲) بوده است و به نظر می‌رسد تأثیر تمرینانت؛قبّا‌دهنده,ریتمیک,دز سنداژوم کّرافتادگی شانه که شایع‌ترین آسیب این ناحیه است تا به حال بررسی نشده است. به همین دلیّل پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی تأثیر تمرینات ثبات‌دهنههلر ینم یکلا رحس وضعیا فک عضالوقگرداننده شانه! داخلی و خارجی. دامنه حرکتی مفصل شانه و ثبات عملکردی شانه در دختران شناگر مبتلا به گیرافتادگی شانه بپردازد تا در صورت مشاهده اثرامثبت تمرینات بتوان راهکاز تمرینی اثرگذاری برای بازتوانی در ابتدا ۳۰ نفر از دختران شناگر۱۵-۱۱۰ ساله که به آسیب سندروم گیرآفتادگی شانه مبتلا بودند» به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی به دو گروه تجربی (۱۵ نفر) و کنترل (۱۵ نفر) تقسیم شدند. بر اساس معیارهای ورود و خروج و به کار بردن متغیر مداخله‌گر (تمرین)» پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی بود. معیار تشخیص سیب سندروم گیرافتادگی شانه مثبت شدن آزمون‌های هاکینز-کندی و نییر بود (۲۳) که به‌وسيله کارشناس ارشد آسیب‌شناسی ورزشی ارزیابی شد. تمامی شرکت‌کنندگان از هدف و روند پژوهش اطلاع داشتند و پیش از اجرای آزمون فرم رضایت‌نام کتبی موممعن تناس2 لددمته ماد 0ب4 مرف مخه طماعنصصه که آخمون‌حان۸ کصمصصی خی که جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۹۵ را امضا کردند. اطلاعات افراد محرمانه بود و نتایج آزمون‌ها به‌صورت محرمانه تنها توسط نویسندگان معیارهای ورود به پژوهش شامل نداشتن سابقه درد» شکستگی يا عمل جراحی در نواحی اندام فوقانی یا سر و صورت مبتلا نبودن به استئوآرتریت گردن» شرکت نکردن در هرگونه برنامه تمرینی (به‌غیراز تمرینات پژوهش حاضر) باهدف ثبات بخشیدن به شانه طی شش ماه گذشته و داشتن سابقه درد در ناحيه قدامی یا خارجی شانه برای مدتی بیش از یک هفته در شش ماه گذشته بود. همچنین نمونه‌ها در صورت غیبت در دو جلسه تمرینی متوالی یه سه جلسه غیرمتوالی از برنامه تمرینی چهار هفته‌ای, نارضایتی یا ناتوانی فرد از ادامه همکاری و یا غیبت در جلسات پیش‌آزمون يا پس‌آزمون از روند پس از انتخاب نمونه‌ها بر اساس موارد و معیارهای ذکرشده؛ ابتدا آزمون‌های مربوط به دامن حرکتی, قدرت» حس عمقی و ثبات عملکردی انجام و داده‌های موردنیاز جمع‌آوری شدند. پس از پایان چهار هفته تمرین» تمامی آزمون‌ها تکرار و به‌عنوان داده‌های پس‌آزمون ثبت شدند. به‌منظور اندازه‌گیری حس وضعیت از آزمودنی خواسته شد تا به‌صورت طاق‌باز روی تخت دراز بکشد و بازو را در ۹۰ درجه ابداکشن و آرنج را در ۹۰ درجه فلکشن قرار دهد. سپس زائده نیزه‌ای اولنار و آلکرانن علامت‌گذاری شد. در وضعیتی که چشم فرد با چشم‌بند بسته شده بود. بازو به‌صورت غیرفعال تا ۴۵ درجه چرخش خارجی برده می‌شد و از آزمودنی درخواست می‌شد که زاويه مورد نظر را با دقت به ذهن بسپارد. پس از پنج ثانیه از آزمودنی خواسته می‌شد زاويه مورد نظر را به‌صورت فعال بازسازی کند. این عمل برای زاويه ۸۰ درجه نیز به همین صورت تکرار می‌شد. اندازه‌گیری برای هر زاویه سه بار انجام می‌شد و میانگین خطای فرد در بازسازی:زوایای موردنظر به‌عنوان خطای بازسازی زاویه ثبت می‌شد تا برای بررسی حس وضعیت او به کار رود (۲۴). همچنین پایایی درون‌آزمونگر این روش نیز ۰/۹۳ تا ۸ گزارش شده است (۲۴). برای انذازه گیری.قدرت آیزومتریک چرخش داخلی و خارجی شانه» ورزشکار در وضعیت نشسته با اکستنشن شانه و ۹۰ درجه فلکشن آرنج و ۰٩ درجه پرونیشن ساعد به نیروسنج نیرو وارد می‌کرد. دستگیره نیروسنج در دست آزمودنی بود و سمت دیگر نیروسنج به میله‌ای در ارتفاع مچ دست ورزشکار ثابت شده بود. تنه فرد به پشتی صندلی تکیه داده می‌شد و آزمونگر با قرار دادن دست خود روی خار کتف و ترقوه» شانه را ثابت نگه می‌داشت (۲۵). در هر جهت سه کوشش پنج ثانیه‌ای (با ۱۰ ثانیه استراحت بین کوشش‌ها) انجام و بیشترین میزان نیرو ثبت ما۳ امدتاههماسگ 4.0 کمف وخ 0 م1 -اهنه‌صصم ده آجعصه‌ناه‌طن۸ کصحصصم) خن که ۹۶ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ می‌شد. پایایی درون‌آزمونگر این روش ۰/۹۹ تا 100<۰/۹۶ و پایایی بین آزمونگر آن ۰/۹۸ تا ۶ گزارش شده است (۲۵). برای اندازه گیری دامنه حرکات چرخشی شانه ورزشکار به‌صورت طاق‌باز روی تخت دراز می‌کشید. سپس بازو را در ۹۰ درجه ابداکشن و آرنج را در ۹۰ درجه فلکشن قرار می‌داد. آزمودنی به‌گونه‌ای روی تخت قرار می‌گرفت که بخش دیستال بازوی او کمی بیرون از تخت قرار باشد. آزمونگر با یک دست به‌صورت غیرفعال بازوی فرد را به وضعیت چرخش داخلی می‌برد و با دست دیگر در تمام مدت انجام چرخش, با اعمال فشار رو به پایین به بخش قدامی زائده آخرومی کتف را ثابت نگه می‌داشت. سپس» یک بازوی گونيامتر (گونيامتر دستی ۳۰ سانتی‌متری ساخت ایران) دز زاسقای استخوان انار هر امتداد: زاقتاه الکرانی, و زاقت تیزه‌ای انار و بازوی «دیگز بصورنق عمودی قرار می‌گرفت. در این وضعیت سه کوشش انجام می‌شد و بیشترین رکورد به‌عنوان دامنه حرکتی چرخش داخلی فرد ثبت می‌شد. همین روند برای اندازه‌گیری دامنه چرخش خارجی بازو نیز به کار گرفته می‌شد. پایایی این روش برای اندازه‌گیری چرخش داخلی (1060</۹۷) و چرخش خارجی (100-۰/۹۴) گزارش شده است (۲۵)برای آنجام آزمون تعادل 7٩ اندام فوقانی به‌منظور ارزیابی ثبات عملکردی نیز عمل دستیابی در سه جهت جهت‌های میانی. تحتانی-جانبی و فوقانی-جانبی» بدون استراحت و پشت سر هم انجامشد. بدون اینکه دست آزاد فرد با زمین تماسی برقرار کند. پس از به پایان رساندن هر دور به‌صورت کامل (دستیابی در سه جهت) فرد اجازه داشت استراحت کند. هر آزمودنی این روند را سه مرتبه بدون خطا انجام داد. در هر دور درضورتی که خطایی دیده می‌شد آن دور دوباره تکرار می‌شد. خطاها شامل بلند شدندتلت ثابت.از روی صفحه, تماس دست آزاد با زمین یا اندیکاتور تکیه دادن فرد به اندیکاتور ناتوانی فرد از برگشت به وضعیت شروع با کنترل و برهم- خوردن تعادلش يا از زمین جدا شدن هر یک از پاهای آزمودنی بود (۲۶). به‌منظور محاسبه نمره ترکیبی, نمره دستیابی در سه جهت در فرمول پایین قرار داده شد (۲۷): ((۲)+«طول اندام)) / (دستیابی میانی + دستیابی تحتانی - جانبی + دستیابی فوقانی - جانبی) عنمره پایایی ارزیابی ثبات عملکردی از طریق این روش نیز ۰/۹۲ تا 1202/۹۱ گزارش شده است (۲۸). به دلیل شباهت زیاد ماهیت و ویژگی‌های ناپایداری قدامی شانه و سندروم گیرافتادگی شانه برای تمرینات از پروتکل به‌کاررفته در پژوهش زندی (۲۰۱۵) استفاده شد که روی افراد دارای ناپایداری قدامی شانه انجام شده بود (۲۰). این تمرینات با استناد به پژوهش‌های گذشته که فعالیت الکترومایوگرافی عضلات را در حین حرکات ثبات‌دهنده ریتمیک کمربند شانه‌ای بررسی کرده بودند من علاط اهدمنافصهاص 4.0 کع یفوص ده آج-صوناه‌دطان۸ کصمصصم0 عنندع0 اک هس جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... 1۹۷ و نیز طبق اصول ۳1۳71 و راهبردهای تجویز تمرین کالج آمریکایی طب ورزش و تأثیر مشبتشان بر قدرته:ذا مه جرکش: ثباث فملکرفی ,و فعالیت الکتروما یوگرافی این خضلات انتخاب شدم,بوفانده طبق این پروتکل» تمرینات ب سه جلسه در هفته به مدت چهار هفته انجام شدند. هر جلسه تمرینی از ۲۰-۵ دقیقه شروع شد و در جلسات انتهایی به حدود ۳۰ دقیقه رسید. تمرینات در تمام سطوح حرکتی کمربند شانه بودند. ابتدا تمرینات ایستا انجام شدند و به‌تدریج به سمت تمرینات پویا پیش رفتند. برای مشاهده جزی-ئیات پروتکل تمرینی می‌توان به پژوهش ذکرشده مراجعه کرد (۲۱). اطلاعات به‌دست آمده از ارزیابی‌ها با استفاده از نرم‌افزار اس پی اس اس نسخه ۲۲و با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی تجزیه‌وتحلیل شدند. نرمال بودن داده‌های حاصل از ارزیابی به‌وسيله آزمون آماری شاپیرو-ویلک بررسی شد. با توجه به برقراری شرط توزیع طبیعی داده‌ها به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تی وابسته برای مقایسه تغییّرات درون گروهی پیش آزمون و پس‌آزمون و از آزمون تی مستقل برای مقايسه اظلاعات به‌دست‌آمده از دو گروه تجربی و کنترل استفاده شد. سطح معناداری در این پژوهش برابر با ۰/۰۵ در نظر گرفته شد. در پژوهش حاضر از میانگین و انحراف استاندارد برای آمار توصیفی استفاده شد. آزمون شاپیرو-ویلک به‌منظور بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها به کار رفت وانتایج آن نشان داد کليه متغیرهای پژوهش توزیع طبیعی دارند (۳<۰/۰۵). اطلاعات جمعیت‌شناختی هر دو گروه در جدول شماره ۱ ارائه شده جدول ۱- میانگین و انحراف معیار مربوط به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی آزمودنی‌ها ون عناط2 دنداد 4.0 کنخ 0 ام لح نصصمکهه نادنخ کصمصصم) نج لک 1۹۸ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ نتایج آزمون تی همبسته نشان می‌دهد در گروه تجربی» پس از چهار هفته تمرین ثبات‌دهنده ریتمیک. مرها جس رضعیش: قنر سقللات چرغاقنه داخلی وفارجی واقبات عطلکزفی سقصل تانه دختران شناگر مبتلا به آسیب سندروم گیرافتادگی شانه» در مقایسه با پیش‌آزمون» به‌طور معناداری بهبود یافت. اما در دامنه حرکتی تغییر معناداری در پس‌آزمون دیده نشد. در گروه کنترل نیز هیچ‌یک از متغیرها در پس‌آزمون تغییر معناداری نداشتند (جدول شماره ۲). جدول ۲- نتایج آزمون 1 همبسته مربوط به حس وضعیت. قدرت. دامنه حرکتی و ثبات عملکردی ع 6‏ عزاط20 اهدمامصعاص 4.0 کعناه فه 013 1-31 هنع دص ده آه-صوناد‌طنک۸ کصمصصم) عخهمی ادامه جدول ۲- نتایج آزمون 1 همبسته مربوط به حس وضعیت. قدرت. دامنه حرکتی و ثبات عملکردی نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین دو گروه تفاوت معناداری در مرحله اما در مرحله پس‌آزمون متغیرهای حس وضعیت» قدرت عضلات چرخاننده داخلی و خارجی و ثبات عملکردی مفصل شانه در گروه تمرین تفاوت معناداری با گروه کنترل داشت» ولی در متغیر دامنه حرکتی تفاوت معناداری بین دو گروه دیده نشد (جدول شماره ۲). 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی دا مطالعات طب ورزشی» دوره ۰۱۴ شماره ۳۲ تابستان ۱۴۰۱ جدول ۳- نتایج آزمون ۲ مستقل مربوط به حس وضعیت. قدرت دامنه حرکتی و ثبات عملکردی مره ترکیبی آزمون 3 ۱ ده مه دا ۰-۴ ۶۰/۰۰۱ م عزاط2۵ دمص 4.0 کعخ وخ 3 31- هنحص ۲ص 1 حصوناه‌طنخ۸ کصمصصص0 عنج0 که جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۳۰ نتایج این پژوهش نشان داد در گروه تجربی میزان تغییرات حس وضعیت ۴۰ درجه و ۸۰ درجه. قدرت عضلات چرخاننده داخلی و خارجی بازو و ثبات عملکردی مفصل شانه بعد از چهار هفته تمرین اختلاف معناداری با پیش از شروع تمرینات داشت. همچنین, بعد از اجرای برنامه تمرینی» در میزان تغییرات حس وضعیت ۴۰ درجه و ۸۰ درجه. قدرت عضلات چرخاننده داخلی و خارجی بازو و ثبات عملکردی مفصل شانه اختلاف معناداری بین گروه کنترل و تجربی مشاهده شد. ولی در متغیر دامنه حرکتی تفاوت معناداری بین دو گروه و نیز بین پس‌آزمون و پیش‌آزمون گروه تجربی دیده نشد. حس عمقی يا به عبارت دقیق‌تر حس وضعیت شانه افراد مبتلا به گیرافتادگی شانه در پژوهش حاضر بازانجام اتمریتات پهبود ,یاقته. مطالسانگ,تضای ادادفاند جس, وقعیه در بیمازای, مبثلا ی مت‌روم گیرافتادگی شانه در دامنه میانی چرخش خارجی دچار اختلال می‌شود (۱۱). به نظر می‌رسد سازگاری عصبی ایجادشده در طول تمرینات» سازوکارهای حس عمقی را بهبود می‌دهد. به‌طوری‌که همچنان با افزایش سطح فعالیت عضله سطوح تحریکی دوک‌های عضلانی و انذام‌های وتری‌گلژی نیز افزایش می‌یابد؛ به‌عبارت دیگر بهبود حس وضعیت انتهای ثانويه دوک عضلانی با افزایش فعالیت نورون‌های حرکتی آلفا و به دنبال آن گاما روی می‌دهد و این وضعیت ممکن است خود را در حرکات عملکردی شانه نشان دهد (۲۹). از طرفی» تمرینات منظم با الگوی حرکتی پیچیده می‌توانند روی ورودی‌های گیرنده آوران تأثیر گذاشته و باعث بهبود حس عمقی شوند:(۳۹):آذر تئوری‌های مرتبط با سندروم گیرافتادگی شانه بیان شده است که زوج نیروهای مفصل شانه با به وجود آمدن اختلال در عملکرد هماهنگ عضلات دچار تغییر می‌شوند (۹۰۱۰). همچنین» وقتی حرکات به‌صورت آگاهانه و فعال به‌وسيله خود فرد انجام می‌شود». حس عمقی و درنهایت فعالیت جفت نیروهای عضلانی بهبود می‌یابد که این عامل می‌تواند یکی از اما ماج اشنا ,کرو ها شا ییوش ,دیگره بیان شده اس که درد می‌تواند دقت حس عمقی شانه را تحت تأثیر قرار دهد (۱۱). مطالعات پیشین نشان داده‌اند که افراد سالم در زوایای بازوی ۰٩ درجه بالا حس عمقی بهتری دارند. اما در افراد مبتلا به سندروم گیرافتادگی به دلیل درد. با بالا بردن بازو حس عمقی کاهش می‌یابد (۱۱). این درد در حقیقت به دلیل ضعف عضلات دلتوئید و چرخاننده شانه ایجاد می‌شود که موجب تغییر زوج نیروی بین این عضلات می‌شود و با جابه‌جایی سر استخوان بازو به سمت بالا به بروز درد و سندرم گیرافتادگی منجر می‌شود (۶:۹). اما در مطالعه حاضر مشاهده شد که علاوه بر حس عمقی, قدرت عضلات ثبات‌دهنده 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی ۳.۲ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ شانه نیز افزایش می‌یابد. این مسئله می‌تواند فعالیت این عضلات را بهبود بخشد و با فعالیت مناسب این عضلات و حفظ فضای ساب آکرومیال» تحریک و التهاب ساختارهای نرم عبورکننده از این فضا کاهش یابد؛ درنتیجه می‌تواند بهبودی معنادار در عملکرد و درد مفصل شانه به همراه داشته باشد و سبب ناپدید شدن قوس دردناک در حرکات فلکشن و ابداکشن شود (۹۶). بدین ترتیب بهبود مشاهده‌شده در حس وضعیت این افراد را می‌توان توجیه کرد. در مطالعات گذشته نیز به این نکته اشاره شده است که حس عمقی شانه آسيب‌دیده معمولا با تغییر شکل بافتی که پس از آسیب ایجاد می‌شود و به علت کاهش آوران مفصل و ساختارهای پایدارکننده آن دچار کاهش کیفیت و عملکرد می‌شود (۲۹). در مطالعه قره‌قیونلو روی افراد مبتلا به گیرافتادگی شانه یافته‌ها نشان داد پس از انجام هشت هفته تمرینات اصلاحی» متغیر حس وضعیت گروه تمرین در دو زاويه ۴۵ و ۸۰ درجه چرخش خارجی مفصل شانه, درمقایسه با پیش آزمون و نیز گروه کنترل بهبودی معنادار داشت (۳۰). محرمی و همکاران نیز نشان دادند افراد مبتلا به این آتنذروم ,پس از شش هفته تمرین با کش در بازسازی زوایای ۴۵ و ۹۰ درجه چرخش خازجی مفصل شانه» در مقایسه*باگروه کنترل, بهبود معناداری داشتند (۱۴). درمقابل, بیورکلند! و همکاران (۲۰۰۶) گزارش کزدند که کشش ایستای گروه‌های عضلانی اگونیست و آنتاگونیست در ناحيه کمربند شانه‌ای بر حساوضعیت مفصل شانه این افراد بی‌اثر است (۳۱). البته آن‌ها در پژوهش خود بیان کردند که اختمالا وسيله اندازه گیری استفاده‌شده به قدر کافی دقیق نبوده تا بتواند. تخییرایظحامل نویه لا یگی‌های عضلاتی را ثبت کند. توجیه ذیگری که آن‌ها برای نتایجشان اراک ی ح وی رخاصل از انجام پروتکل کششی بوذ کد آن را از غوامل احتمالی توقف فعالیت دوکلاهای عضال و ثابت ماندن حساسیت حس وضعیت مقصل زانو پس از اعمال کشش دانستند (۲۳۱). ازنظر پژوهشگران مطالعه حاضر تمرینات کششی انجام‌شده در پژوهش بیورکلند و همکاران؛که به‌صورت ایستا اعمال شد با تمرینات پژوهش حاضر که ماهیتی ریا خاشصده مضارت است گه این خوه می‌کواف از علایل اتریکسی تمرونات کاضر هر خی عماقی و همچنین» نتایج پژوهش حاضر نشان داد بعد از چهار هفته تمرین» میزان تغییرات قدرت عضلات چرخاننده داخلی و خارجی مفصل در گروه تجربی بهبئدی معنادار داشته است. در مطالعات گذشته کاهش عملکرد و قدرت عضلات چرخاننده شانه در پی سندروم گیرافتادگی گزارش شده است (۱۰). این افراد علی‌رغم داشتن درجه عضلانی طبیعی» ضعف یدمن عزاط۵ دوعص 4.0 کعنه خه 0 تعنص ده نادنخ کصمصصم0 عنخنج0 که جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۳۳ قابل‌ملاحظه‌ای در قدرت چرخاننده‌های خارجی شانه دارند (۲۲). تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک استفاده‌شده در پژوهش حاضر سبب می‌شوند ارتعاشات ایجادشده در اثر اینرسی دو انتهای ابزار بای بلید: تا حذودی مائند تمرینات ارقاقی عمل می کنند این ارتاقات ملاوه بر نیروی خارجی, از طریق انقباض فعال عضلات فرد نیز ایجاد و تشدید می‌شوند (۱۸). در این تمرینات عضلات ثبات‌دهنده شانه, که عمدتا چرخاننده‌های شانه‌اند. در پاسخ به این نوسانات هم به‌صورت واکنشی و بازخوردی در مقابل نیروی اینرسی دو انتهای آن فعال می‌شوند و هم به‌منظور اعمال نیرو برای نوسان بعدی به‌طور فعال منقبض و از این طریق تقویت می‌شونک (۳۳)+همختین مظالعات تشان داده‌انن: که استفاده از این روش کاراین غصبی- عضلانی را اقزایشی می‌هد و سازگاری عصبی ایجادلمی کند (۳۳۶۱۸). سازگاری‌های گزارش‌شده شامل فعال‌سازی حرکت‌دهنده‌های اصلی هماهنگی.درون و بین عضلانی» هم‌زمانی بهتر سینرژیست‌ها و تسهیل پاسخ‌هاصی رها کف برفاق اس6 ۸ سل انجام این تمرینات نیازمند کنترل حرکتی دقیق و ظریف و توانایی و اقدزت عضلائی متاسب است. به‌طوری که اجرای اين تمرینات برای افزایش قدرت»کثترل پویا خس عمقی و استقامت عضلانی پیشنهاد شده است (۲۴). همچنین پیشنهاد شده است تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک در برنامه‌های بازتوانی شانه به‌منظور تقویت عضلات شانه به‌خصوّص عضلات چرخاننده شانه استفاده شوند (۳۴)؛ درنتیجه انتظار می‌رود پس از انجام این تمریناتیه دنرگ ریک ثبت‌شده از عضلات شانه در چرخش داخلی و خارجی افزایش یابد. با توجه به نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون این انتظار در پژوهش حاضر محقق شده است. این نتایج با نتایج بیشتر پژوهش‌های گذشته هم‌سو بوده اس بروسیت؟ و همکارای کیز در کال ۲۹۶ ۳۰ ا کگا و نات دمند؛ ریک مشابه پژوهش حاضر می‌توانند بر قدرت, عضلات شانه در وتزشکاران افراد آسیب‌دیده تأثیر مثبت داشته باشند (۳۵). همچنین بوتو۲ و همکاران نیز در سال ۲۰۰۷ افزایش قدرت بچرتقاننده‌های, شانه ,را سین از یکت: دورد تمروانت بادی, بلید. در اقراد. دارای ثاپایداری شائه 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی کتک ۳.۴ مطالعات طب ورزشی, دوره ۰۱۴ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ گزارش کردند (۳۶). مطالعه دیگری نیز افزایش قدرت چرخاننده‌های شانه ورزشکاران را در پی ۱۲ هفته تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک نشان داد (۳۷). البته نتایج پژوهش حاضر با مطالعه لیک و همکاران در یک راستا نیست (۳۸). آن‌ها پس از سه جلسه تمرینات بادی بلید افزایش معناداری در قدرت عضلات شانه ورزشکاران بیس‌بال مشاهده نکردند که به نظر می‌رسد دلیل آن کمتر بودن تعداد جلسات تمرینی آن‌ها در مقایسه با پژوهش حاضر باشد. از نتایج دیگر مشاهده‌شده در پژوهش حاضر این است که دامنه حرکتی افراد در پی تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک با استفاده از بادی بلید بهبود نیافت. این شلد تالا می‌تواند به این دلیل باشد که تمرینات این پژوهش بیشتر شامل حرکات در محدوده میانی دامنه حرکتی بود و نسبت به کل جلسات تمرینی زمان کمتری به تمرینات انتهای دامنه حرکتی اختصاص یافته بود درحالی‌ که برای افزایش دامنه حرکتی. انجام:تمرینات در انتهای دامنه حرکتی در مدت‌زمان طولانی مورد نیاز است..البته در پژوهش‌های: گذشته.مشاهده شده است که چهار هفته تمرینات بادی بلید می‌تواند دامن حرکتی شانه افراد ادارای شکستگی بازو را به‌طور معناداری افزایش دهد (۲۹)+ همچنینآدر یک مورد. مشاهده آشد دامنه حرکتی شانه فرد مبتلا به پارگی لابروم پس از یک دوره تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک در پی انجام عمل جراحی بهبود یافت (۴۰). البته به نظر می‌رسد.حاد بودن آسیب نمونه‌های شرکت‌کننده در این دو پژوهش از تفاوت‌های قابل‌توجه این دو با پژوهش حاضر است که می‌تواند دلیل مهمی برای همچنین در پژوهش حاضر نشان داده شد ثبات عملکردی شانه افراد مبتلا به سندرم گیر افتادگی شانه در پی انجام تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک افزایش معناداری داشت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد با انجام تمرینات ثبات عملکردی شانه افراد در انتهای محدوده ثباتی‌شان افزایش یافت و توا گنکالس ر صیرقا حرکتی) بسه‌ان)دامنه حرکتی بیشتزی تعادل خود را روی شانه آسیب‌دیده حفظ کنند. این در حالی است که مطالعات نشان داده‌اند قدرت و سفتی عضلانی فعال افرادی که ناپایداری شانه دارند» در مقایسه با شانه سالمشان و نیز افراد سالم بسیار کمتر است (۱۱:۱۰). با گسترش اين اختلالات, الگوهای حرکتی که باید طبق بازخوردهای دقیق گیرنده‌های حسی عمل کنند. نمی‌توانند الگوی هماهنگ انقباض عضلات ع 6‏ عزاط20 اهدمامصعاص 4.0 کعناه فه 013 1-31 هنع دص ده آه-صوناد‌طنک۸ کصمصصم) عخهمی جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۳۰۵ را مدیریت کنند و بدین ترتیب مفصل دچار بی‌ثباتی عملکردی می‌شود ؛ازاین‌رو هنگام عمل دستیابی در آزمون ۰۷87-170 زمانی که شانه دست تکیه‌گاه ناپایدار باشد محدوده ثباتی شانه تکیه‌گاه حین انجام آزمون تعادل ۷ کمتر می‌شود و درنتیجه میزان دستیابی کاهش می‌پابد. اما مطالیات تقاق آذه‌انه کهانجام تبریتات یات‌ذهنده ریخمیک به.ذلیل مایت وآکنختی‌شان می‌تواند به بهبود حس عمقی منجر شود (۳۰). در پژوهش حاضر نیز مشاهده شد که حس وضعیت مفصل شانه در شرکت‌کنندگان گروه تجربی در پس‌آزمون به‌طور معناداری بهبود یاقت. بتایرآیق این آفزایشی که توام با افزایش.حین وضعیت مفصل,بوقاه یت می توآنه و قایگر عوامل افزایش ثبات عملکردی در پژوهش حاضر باشد. همچنین در سطوح پایین فعالیت عضلانی مقاومت در مقابل حرکت کاهش می‌یابد و احتمالا به کاهش سفتی عضلانی فعال منجر می‌شود: درحالی که با افزایش میرم,فبالتاعضلاظا احتمالا قادر خواهند بود تا میزان سفتی و ثبات پویای مفصل را افزایش دهند (۱۱۰۱۰). علاوه بر این؛ زمانی که میزان فعالیت عضلات افزایش یابد. تعداد عضلات بیشتژی نیر می‌توانند"دژ تأمین سفتی عضلانی فعال سهیم باشند. زمانی که سطوح فعالیتی عضلات کم است, تنهاعضلات چرخاننده شانه‌اند که فعالیتی چشمگیر در میزان سفتی دارند» درصورتی که چنانچه میزان فعالیت عضلات افزایش یابد. عضلات قوی‌تری نظیر سینه‌ای بززگ.و دلتوئید در اسطوخ فعالیتی بالاتری از عضلات روتیتورکاف وارد عمل می‌شوند و مفصل را در مقابل تغییرات ناگهانی حاصل از بر هم خوردن ثبات حفظ می‌کنند (۱۱). اين نتایج با مطالعه زندی و همکاران که با هدف بررسی تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک در والیبالیست‌های مبتلا به ناپایداری شانه انجام شد نیز هم- راستا بود. نتایج آن‌ها نپزیگاکی از ان بود که پس از انجام تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک. ثبات عملکردی مفصل شانه گروه تمرین» در مقایسه با پیش‌آزمون و گروه کنترل بهبود قابل‌توجهی نتایج پژوهش حاضر نشان‌دهنده تأثیر مثبت تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر پارامترهای سخنلفی از سیستم آسکاتی -فضلاتی ,ذختراق تشاگر مسقلا به ستلروم: گیر آقتادگی ,شانه,بود: همان‌طور که مشاهده شد حس وضعیت شانه و همچنین قدرت چرخاننده‌های شانه پس از انجام تمرینات بهبود معناداری داشت. همچنین ثبات عملکردی نیز که در زنجيره حرکتی 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی کتک ۳۶ مطالعات طب ورزشی» دوره ۰۱۴ شماره ۳۲ تابستان ۱۴۰۱ بسته توسط آزمون تعادل 7 اندام فوقانی ارزیابی شد و نیز محدوده ثباتی افراد گسترش یافت. با توجه به یافته‌های پژوهش,» پیشنهاد می‌شود تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک به‌عنوان تمرینات بازتوانی سندروم گیرافتادگی شانه برای بهبود حس وضعیت شانه. قدرت عضلانی و ثبات عملکردی شانه این افراد انجام شوند و در کنار برنامه‌های گرم کردن و تمرینات بدن‌سازی تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک می‌توانند به بهبود قدرت» حس عمقی و ثبات عملکردی ناحيه شانه دختران شناگر مبتلا به سندروم گیرافتادگی شانه منجر شوند. 1 لصه عزسهنلوعم عطا حز کعزسزصز عکتمعه ‏ مصصم0 526 کط۳ ,7۷ مصه م50 1 آهنم م20 ناگ بل ۷۷1۵0/560 ۷۷,۰ ۷۷1۵500 ,8 و602 بش تافقاقه. مگ علاوژگ ‏ .2 ۰ 500106۳ حگصنقم 6 ۶و ۳2905 6۲و1۳ 5و هراصع دمص ۰ 10۷37228۷2 معع0اعا30 . 20ع 0 تفماوتمعام1 2عحخص اعد و0۵1 ۳۵ 6عط و3 1 که ۳156136۴ ,36 هدع مگ ول هدع وا ,هل صقط 0600 .3 1 هن و2 م۳ صحفصسط عطا ۳۵۵ وعنن‌نام دعلوعص +106 ماک عطا رز دمم .0 5005 2۳0 130067 هز 661 دمص 060 ماک ۵۴ عم[ من6 ۳20 کل صقط) ولا حاق11 ولا م1 .4 6 له 6۲ ,1 طلهنک1 رظ 06 جنگ مج اج وعامص۸ بل +عاقاغلهناآ ,3 ۷۷2102 م37 0[ع5 .5 500۳8525 60ع10 ۷1001136-130 ۵ عل واسعصخحم :کم ص5۳0 عنناه هز صنقم 6 ۵۶ ۲۵۷30 ۵6 16رد مه +عصصفبری عصنهاکه ومصنطاممک .37 نللدگکه/3 ,7 اصهی .6 5عاسازصز ماع [مغعملنه‌عص که مناهانازط هط موصه اصعصد36 مکزدمصعهنل ووعمامنصعفنزد :6 اا0قم +عاعلطاه عصنمووحطا عطا هنز «ع0لحمطای عطا ما کعنسازها کل عاعع/3 ...7 ۶ لاوز مزع ۸ 156 مروسازصذ ۶و صمناینازدععل / برع ما من وطام مادم /ی نصدحا 06 هدوز ۸6۳2 310۳15 .1060 مطاک 65 از که خصعصهعی هه 3۳6600 .83 ص10 .8 6[ 0عنهنمو ۸ #وصه کنامص نگ عل امک صز کصمناج ۸ 136 000 ,826 1008 .9 ۰ آل2عزط۳ باد6 0 ع ص۲۳ +06 لماک که کصمامصهیک ۷/۲5 عاممع2 صز و۸ یدمن عزاط۵ دوعص 4.0 کعنه خه 0 تعنص ده نادنخ کصمصصم0 عنخنج0 که 72131 ,3 5213020 ,7 حاعطملهطط0مط رظ نصع‌زصهماج 1 نصنط۳ط3 م۸ صقلهطع3/0 نطع3100 که موم 106۴ ماک که طااع م5۳ کعل‌کسی ع مک ۵۵ وود عمعصصهی ۸ 5 3/600 ب۷نصتآ 20ع۲می 7 عص 0 رک خصعصععصاصصن خحامطان مصه طازت 5ط50 06 0 اصزم‌ز 6۳وآجاماک بج۸ خصتلم1 ,2 +قو1ع6اص10 ۷۵۵ ما هندعا05 ,00 علدهنگ 4 70۳۵1 اقا 0ع0نه 30 ,عمط ق صز عاهصه 0100005 از عمط عکصعو ۵1 00ق اناد 156 .۳ ممالطامی مب [۷۷۵۵[۶۵ 1 الونصط‌کلطهاک بش۸ ۷۷۵۳۵۳ ,3 «عطالد ۸۷ -5۵[۶ ,م62 1 ون ترطام دمص ۷ص روط ومع دع ماد عط که عص موه رک ادص دمص ۶ 30۵1 5800/۰ ۳3001260 ,0۳050606 2 ۵۶ کاآنایم۲ معط +عل امک ج 0صه معصنصن 6 0116۳66۲ ۵ که کا‌عاگه عطا و 0020505 .1 ص۷۱2 م6 و۸ ,۵ 6لناه) 1۳۵201 00ط0۳ هاعش۸. 6و0 رک اصعصعع نحص امنصهمی‌هطانه صز صنعم ۵5 کص2 0۳0۳ ع8صنصن1۳ 130۳۵0200 ۶و عمط ۵ط1 .7 نطعوعلد5 مک صن0لع هزه‌حاک بط نصح‌سقط2/0 ۸010669 1/316 دز کعلی120 01۵10۳ همعط هه 10602 ۶و ععدعک نز800 2015:16)3(:228-3 بصمنهازانطهطم۴ ۶و کعنطاس۸ 06ص رک خصعص و صنصصگ معفلمواک 86 16036۲۵1 .524 اطع ,78 872016 ,3/4 ع2[6 و8 کل 1200067 ,ظل 1/0675 نع 010 213م از کمع معط هرز کععصاحاون «علاوطد «مذماعوم #صه عنفتعل صمنامه که 2006:34)3(:385-9 نع کاممیی و موز مععصخ عظ 1 امعص عمط ماه 2560211 عوزع لام هدز 000 و عحه آقاما ۶و کم م۸ لمطصدط و 8۳66 ,0 0010 ب15)1(:67-71 :50861:2006 6100 وصه 6و هداد و ه 70 0136۳5۰ 8 20 [۲۵۵۳۵ ۵1۵۲ ۵۶ 51۲ بظ 6اانناآ رآ 11600 بقل 3101161 ,کل م5 -مآهدند ۵ :5006 اصعص عمط طاخ کصمعم صز ص۶0 +عوتحمطی ۵۵ کععن‌جعه 8 3۳6۳096 «منهغنانطاهاک عنططاوطط که علاط بط لدمده۸ با صقطکل مکاک طاوصنک ندوتط 0 گم کاصعندط انم بونانطه‌عنط فصه حفق2 ۵۳ رصع امن و2 ام ص۲0 093۰ ۵۳۰ 01 دز ۳۷۷۷۷ +عاژوطع ۷۷ مصنه2 معط 10۳ آمعنصطع/1 ۸0021 [3/010-166 ۸ نعصنصنه۳ 1" قلح 31605 62006 [ صصعاگ سل م7۸ مفندی :(2007:2)2 .6۳ط1 و بط کادو52 7 جح۸ 7٩ ماک علطهاعدتا معط و دمناهانانطمطاع ۲۵ عنططا روط ۶و عاعاکه 15۵ .7 فدزعد0ص31 ,3۸ نعصلوصدظ-نصعقط3/0 مظ نطهزهط مک ن0هه:7 عو ی عفطم۳2ع 3۳:10 فصه بونانطهاده آمصمناصت؟ مصنقم ده عکنجعجم صمناه‌عنازطهاد :5 06۳ او اک 2016107 ۳۵00۳۳6۵1 حکزی وجم ردام الط منز علقصع؟ عکناه ص ناه .(۳6۳۹1۵) 2015 بصم0طع1 که ونهندت] ناهن 0عل1محصی 0ععنصمفوه + ۸ 006 ,1/8 [00ع53 ,2/8 کماصه5 ,6 8870052 م[۷ 2قناه5 106 مآ۳طی دلنمصمل۸ 2۵۵1 هه کزکق‌طاصسه از صمناهانانطمطاع عالطا عصمنر صز 00 مداد 5 ماگ .2011:16)5(:510-5 ۰م 0۳ 1/0 جعامصی +عل امک ۶4و دمن هنانطهای وصه بط 40 1206 مزععصنگ 01۰ اعنولطه1 ما 07جاآ ما6 ک+عصلها0 ,02 علهدصناگ ,1.36 طاعوجه۸ 2015:50)8(:785-9 .عصنصند 7 ما۸ ۶و سول ععصعک صمناز3 اصزو06۳-7 ما5 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی ۳۸ مطالعات طب ورزشی» دوره ۰۱۴ شماره ۳۲ تابستان ۱۴۰۱ 1018661 106۳ ام اک ۶۵۳ اک ددع -عصفا م3 مصه صهند 3760 عط1 .2 ددع1۳ رز 56056 انوم اصزوز 106۳امطاک ۵۶ ۷۵2005 .0 مج بآ 130۳۶167 ما 11810 05 ۳۵60 0صه هام اههد آمدمزککه‌ منم 0عاهانانطهطام۲ هه عناقص مامح رکه 02016۳ بظ 671 8۸/66۷۵ ون 06753608 م۸ 100861 ۷۵۵ ما ۷106 06 ,۸ داوم :0 که ععهصد هه طاعد0د صمناهام لمصعاصذ فصه تمه مدای هصنسعد1/0 0۳01005۰ 65038 50۷۵۳۵1 ۵1 وود نانط دنام «عجسعاصز وصه مادص 6 حصعطاحصصم 8213066 ۷ ۲عاق0 170067 .طظک1 [مععن ,2 بواعناه بلط علاط ,88 فص م6 70۵1 136 .205 206 صز ۲ عوصعع 666 مق صصم ععصعص گم صه ونانطاهنام ۳ ,386567 ,50066038 ن+کصعارد ا دمص لفدمنا۳ اصعص 30 بی مامم۲ ۳ 1۶ 6ع 7-۵130 3۵ ۵1 د10۳00مدط .7۳ +عطعی ,510 0۵00۷ ,734 3801160 بط کل نیم ۸ ۰ ورط2 500۳5 7 01 بعع 20 عم صنقا عناعصغل ۵ععمل +عاجهن عم 0۶ 339655161 عطنصند آهعزد رام ۵۶ کا ۳۲۵ .15 8۳ ,کل 82۳83006 مخ ما30 مک 130050 -2003:3)3(:223 1062 لقدمس310 61[عمادملین 1/5 [ ۵6۵۰ 0106۳ صز صمنامی 0۳00۳0 م11 156 ۳6۰ ماگ۸ ,ظ 6۳۵0200ظ ,36 نصعصه و طاعطدک ,368 ملد ومطاعطعحطی وعل[۳0۵ع۶ جز 56096 صمنازدصم اصنزمز وصه صنقم +عغلامطک 0۵۳ کععنعه 0۳۳06 -2017:25)131(:17 2/6006 هدع ص13 +ع مورک اصعصع عمط آمصمنا یگ اوح اک وصه عصنطا اد علعع تس عابو‌۸ ما۸ مه اکصعی ,34 همزمز ,36 مالعا یه‌زط 1 106۳نامحاک هناهد .3/2 طع 3۳ ,تک فقامطز< مکط 0طق1< ,1۳ +ع[رو1 7 220 500106۲ ۵۶ م30 بادع و صزم‌صز «عو ماه طخز عاصعنخاهم صز ککعصاد ۷0 هام52 یله 6۳ رک 10560 ,ظ7 عصقعل۸ ,36 510۱66۲8 8۶ 32 م6 زوم 1061 سا[ 18167 700۵1 بعت 136۳۵-82000 0ص ,کاطاوزه۶ اکن ,00هاطا روط سل ناه «ممنانداهاد گکه ۲۵۲۵۵۲ 1۵110۳8 +ع0 امک عطا ۵۶ صمنهانانطمطع3 26 وعلام وظ صنعوع]آ ٩ ۵۶ 0اه انازط م۲۵ 10-9680 8 ۸۵۳ ما 31/610105۳5 ,2 ساصعا م۸ 50۳01 ول انس ۳ظ 1۳ ۲36۳۵0 آهع زرط دنا ماعنل آوع مصعآع ج جعاکد جعو۵ ۳ علقصم؟ 117 صمنعننل 6۰ 5006 دز کاکام6۳ 01زکرط2 6۳۵۵ حقط6 او دمناهنموع۸ عط) او آمصسوز ماگ0 : زد اعد ومع امصعاع و که دمنهانانطاهطع8 524 جمککق13 ,0 ۳۹۳۵ ما[ 016۵اظ +-2007:23)6(:333 عنام اصه معط رم عطامندوط2 +علهاط ومد عطا عصنهمنانان ۸ 110106۳۵2۵ مک متقدع59 ,37 260056۵ ,2 کاننگط مآنآ ۸067960 ,2/18 707860560[ نع ق5۳65 10۳ کط نا نحص نوصتصندی صمتمصنو وم تمصمناص؟ عصسل ناه علعک 1 میدن عزاط۳۵ دوعص 4.0 که فنص ده نادنخ کصمصصم0 عننج0) هت جهان‌دیده پاشاکی: تأثیر تمرینات ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت.... ۳۰۹ 40 ق۹۳65 106۳ امن اک ۵۳۵ [0ع0او۳م عصنصنده علهاطر00ط ج اه عاعاکه 15۵ .0 عمله] .38 ۵ ۶ ۳۳۵۳2866۲ 3100006۳20۷6 کل لقاع رک 5160608 ما[ 50060667 ,22 0۷طز۷۷ .39 00 6فق 2 :1۳۵۳6 کن معط مدوم مه ام‌عنل وا امصستصنه ۵-0 ج طازم عنام 2/0058 15۳66 730601 ۸ 0۶4 دید 3/0 رمد هط 1 اند یط اصعنه 00 6 3200 .40 6 ۸ :زومآ هشاآ5 1706-11 ۸ 04 جندمع عنم مک داح 106۴ م5 1۲ع.] ۳۵[108 ۶0۵1 002۳16۳ 0067ت] .34 نم وصدظ-نطعقط3/0 م3 20زه 30000 مظ نطهزقط مک تل0صق7 بل4 ,120111 کصذ 106۳ نامحاک 201607 اامطازم فصه انس مردام لد وعلام علفصع؟ صذ نها 2016:16)4(:346-5 .11]3000(ط ۵0۵ ۵1 کعنطس۸ عع حصنصمل دح که ص620 نکصی طازم ثبات‌دهنده ریتمیک بر حس وضعیت. دامنه خرکتی. قدرت و ثبات عملکردی مفصل شانه دختران نوجواناشناگراقبتلا به آستیج سندروم گیر افتادگی شانه. 5 ۳15 ع6ط1 .77 310002۵30 ماک خ0ص72 7 فملقطاعم۳ 06و صقط 2[ 1 3۵086 ,56286 صمنازد20 جره عقن م۳ «رمناه‌منلنطهاک عنصطا یط :(32) 14 :2022 +ع هگ بکعنلونگ 2/6006 کمک معصو فص رگ 6 عزاط20 آهدونامصعاص 4.0 کمن یف 13 1-31 هنعصص کهآ -صوناد‌دطنک۸ کصمصصم) عخهعی کتک میدن عزاط۵ دوعص 4.0 که فنص دم نادنخ کصمصصم) عخح0 8

بین تمامی آسیب های شانه، سندروم گیرافتادگی شانه بسیار رایج بوده و یکی از معمول ترین علت درد و محدودیت حرکتی منطقه شانه محسوب می شود. لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر تمرینات ثبات دهنده ریتمیک بر حس وضعیت، دامنه ی حرکتی، قدرت و ثبات عملکردی مفصل شانه دختران نوجوان شناگر مبتلا به سندروم گیر افتادگی شانه بود. در این تحقیق 30 نفر از دختران شناگر مبتلا به آسیب سندروم گیرافتادگی شانه به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. بعد از انجام ارزیابی های پیش آزمون هر دو گروه که شامل ارزیابی حس وضعیت، قدرت، دامنه حرکتی و ثبات عملکردی بود، گروه تمرینات به مدت چهار هفته به انجام تمرینات ثبات دهنده ریتمیک پرداختند و پس از آن پس آزمون مطابق پیش آزمون از هر دو گروه انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که حس وضعیت، قدرت عضلات چرخاننده و ثبات عملکردی مفصل شانه دختران شناگر مبتلا به آسیب سندروم گیرافتادگی شانه پس از تمرینات ثبات دهنده ریتمیک به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل بهبود یافت. در متغیر دامنه حرکتی بین دو گروه تفاوت معناداری دیده نشد به نظر می رسد که تمرینات ثبات دهنده ریتمیک می تواند در بهبود حس عمقی، قدرت عضلات چرخاننده شانه و ثبات عملکردی شناگران دختر مبتلا به سندروم گیرافتادگی شانه مفید باشد.

310803

مسأله اصلی پژوهش حاضر» بررسی میزان خود-آرشیوی نویسندگان پرتولید ایران در چهار رشته از علوم و چهار رشته از علوم اجتماعی است. پا وجود اين که تحقیقات گذشته نشان می‌دهد که مقالاتی که از طریق خود-آرشیوی در وب‌سایت‌های شخصی پا سازمانی در ذسترس قرار می گيرند» از تأثیرگذاری اشتنّای"*تبشتری نز بزخورداز ند اما:این.سوال که میزان خود-آرشیوی : خود-آرشیوی: خود-آرشیوی فعالیتی است که به‌واسطه آن» مژلف این امکان را دارد که نسخه‌ای از مقاله‌اش (چاپ شده یا داوری شده) را به گونه ای دسترس‌پذیر سازد و در عمل, معنی آن قرار دادن فایل (که معمولا نسخه نهایی مولفان از مقالات پس از داوری است) در یک مخزن يا آرشیو دسترسی آزاد یا وب‌سایت شخصی است که با انجام چنین فعالیتی نویسندگان در چرخه ارتباطات علمی غیررسمی قرار می گیرند (سوان و براون» ۲۰۰۵؛ آنتلمان» ۲۰۰۶). «نسخه‌ای از متن کامل" آثار و همه مطالب مکمل که به‌محض نخستین انتشار» در حداقل یک آرشیو درون‌خطی قرار داده شده است که این آرشیو از سوی یک موسسه آموزشی, افراد جامعه علمی» اداره دولتی با سازمان پاسابقه و قدیمی که در صدد فراهم کردن امکان دسترسی آزاد» توزیع نامحدود» آرشیو بلندمدت و با قابلیت کار متقابل است» حمایت همچنین در پژوهش حاضر منظور از خود-آرشیوی) دسترسی آزاد به متن کامل مقالات مجلات است که اين مقالات توسط موّلفان دراوب‌سایت‌های شخصی با آرشیوهای سازمانی واسپاری شده‌اند و امکان جست‌وجو و بازیابی آن‌ها از طریق این سایت‌ها به‌صورت رایگان و مقالات مجلات براساس پایگاه شربالایست که شامل سیاست خود-آرشیوی ناشران مقالات مجلات توسط نوّیسند گان ایرانی در زمان انجام این پژوهش است که از طریقی بررسی وب‌سایت آنها و لینک به متن کامل مقالات.به‌دست آمده است. ۲ آرشیو دیجیتالی: فضایی اینترنتی که محتوای دیجیتالی در آن ذخیره شده» و امکان جست‌وجو و بازیاپی را برای استفاده‌های بعدی فراهم می‌کند. در این آرشیوها می‌توان تولیدات علمی و پژوهشی» مقالات مجلات, پایان‌نامه‌ها منابع آموزش الکترونیک و منابع درسی را به‌منظور بازیابی ذخیره نمود (قانع۱۳۸۳؛ سیمپسون و هی ۲۰۰۶). این آرشیوها دارای انواع موضوعی» سازمانی و صفحات شخصی مولفان است (سوان و براون» ۲۰۰۴). در پژوهش حاضر, منظور از ۷( 2 1۳0۹0۵٩ .4 6۳ .3 ۲ ۳۵1۱ .2 55 0060 .1 آرشیوهای دیجیتالی» آرشیوهای سازمانی و صفحات شخصی مولفان است؛ زیرا هدف کشف رفتار آگاهانه مولفان در واسپاری مقالاتشان به چنین آرشیوهایی است» و از این طریق میزان ۳ موّلفان پرتولید: نویسندگانی که بیشترین تعداد مقالات را در رشته‌های علوم (شیمی» زیست‌شناسی» ریاضیات» علوم کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی) و علوم اجتماعی (علوم اجتماعی» +. حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی: اگرچه در مورد مفهوم کلی حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی تقریبا اتفاق‌نظر وجود دارد» اما گاهی در مورد رشته‌های خاصی که در زیرمجموعه آنها قرار می گیرند» اختلاف نظراتی دیده می‌شود. از این رو باتوجه به اهداف مورد انتظار از تحقیق, معیار انتخاب رشته‌های مرتبط با حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی» تقسیمات موضوعی ارائه شده در پایگاه استتادی وب آوساشتا موه اطلاعات علمی (آی.اس.آی) است. در واقع» هر یک از نمایه‌های استنادی علوم " و علوم اجتماعی"دارای تقسیماتموضوعی کلان مشخصی هستند که ۵. پیش چاپ: به مقالاتی اطلاق می‌شود که پس از ارائه به مجله‌ای خاص در انتظار داوری» اظهار نظر بازبینی» و نهایتا چاپ«و انتشار به.سر می‌بزند (بهمن آبادتی؛ ۱۳۸۶). ٩. پس چاپ: وب‌سایت پروژه شرپا (۲۰۱۰) پس‌چاپ را به‌عنوان نسخه‌ای از مقاله» پس از داوری توسط متخصصان و اعمال تجدیدنظرها و اصلاحات به‌حساب می‌آورد. بدین معنا که از نظر محتوا» پس چاپ‌ها مقالاتی شبیه به مقالات منتشر شده هستند؛ هر چند از نظر ظاهری ممکن است به شکل مقاله منتشر شده نباشند (سوان و براون» ۲۰۰۵). سوان و براون (۲۰۰۵) یکی از مزایای خود-آرشیوی را افزایش مشاهده‌پذیری و نهایتا افزایش میزان استناد به مقاله معرفی کرده‌اند. پژوهش‌های زیادی نیز در زمینه تأثیر خود-آرشیوی بر میزان استناد انجام گرفته است. برای مثال پژوهش‌های انجام شده در رشته‌های مختلف نظیر علوم کامپیوتر (لاورنس» ۲۰۰۱)» روان‌شناسی (شین» ۲۰۰۳)» فیزيکک نجومی (کرتز ۲۰۰۴)» (5567) 13067 اهاز 500606 م50 .3 (567) +1300 اهاز 50606 .2 6 ۴ ۷6 .1 فیزیک (موئد ۲۰۰۷)» کشاورزی (کوشا و عبدلی» ۲۰۱۰)» جملگی اهمیت خود-آرشیوی را براساس میزان استناد مورد بررسی قرارداده‌اند و نشان داده‌اند که ملفان مقالات خود-آرشیوی شده از استناد بیشتری برخودارند زیرا از طریق دسترسی آزاد» مقالات با سهولت و سرعت بیشتری لاوال! (۲۰۰۲) در مقاله خود استفاده و عدم استفاده از آرشیو مدا رک الکترونیکی را با نمونه گیری تصادفی از بین ۲۴۰.۰۰۰ محقق در ٩ رشته علمی (فیزیکک و نجوم» شیمی» ریاضی و کامپیوتر» مهندسی» علوم شناختی و روان‌شناسی» و علوم زیستی) مورد بررسی قرار داد. نتایج بررسی نشان داد که ۱۸ درصد از محققان حداقل از یک آرشیو مدا رک الکترونیکی استفاده می‌کنند و ۸۲ درصد آنان از هیچ آرشیوی استفاده نمی کنند. بیشترین استفاده از آرشیو مدارک الکترونیکی مربوط به حوزه فیزیک و کمترین استفاده مربوط به حوزه شیمی است. سوان و براون (۲۰۰۴) با استفاده از پیمایش» به بزرسی رفتار خود-آرشیوی مولفان پرداخته‌اند تا میزان آگاهی مولفان از این امر رامورد مطالعه قرار دهند. آنان دو نوع پرسشنامه طراحی کردند؛ یکی برای مژلفانی‌اکه دز محلدتالا یی آزاد" تألیف می‌کنند و دیگری برای مژلفانی که در مجلات فاقد دسترسی آزاد" می‌نویسند. نتایج پژوهش نشان داد که تمام نویسند گان گروه اول با مفهوم خود-آرشیوی آشنا بوده و آثارشان را آرشیو می‌کنند و از گروه دوم نیز ۶۲ درصد با این مفهوم آشنا هستند. علاوه بر اين» این دو محقق به بررسی چگونگی رفتار نویسندگان در مجلات فاقد دسترسی آزاد از ابعاد مختلف پرداختند. گزارش آنان حاکی از آن است که ۳۸ درصد از نویسندگان مجلات فاقد دسترسی آزاد» مقالاتشان را به یک یا چند شکل خود-آرشیوی کردند. ۶۹ درصد از نویستدگان تمایّل زیادی"به خود-آرشیوی داشته و مشتاقانه خواهان خود-آرشیوی مقالاتشان بودند. ۸ درصد اقدام به خود-آرشیوی نموده‌اند اما تمایل زیادی به آن ندارند و فقط ۳ درصد از نویسندگان حاضر نیستند آثارشان را خود-آرشیوی کنند. قانع ۴ (۲۰۰۶)» در یک مطالعه موردی» نظرات اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز را نسبت به نشر دسترسی آزاد مورد بررسی قرار داده‌است. نتایج این پژوهش نشان داد که علی‌رغم آشنایی اندک اعضای هیأت علمی با موانع دسترسی آزاد» ۲٩ درصد از آن‌ها به این حرکت نظر مثبت دارند. همچنین» یافته‌ها نشان داد که خود-آرشیوی به‌عنوان دومین محمل دسترسی آزاد با ۶۲/۵ پژوهش دیگری نیز توسط برگستروم و لاواتی! در سال ۲۰۰۷ انجام شده است. در این مطالعه خود-آرشیوی به‌عنوان یک اصل پذیرفته شده در میان مژلفان حوزه اقتصاد مطرح شده است. این مطالعه نشان داده است که نویسند گان مقالات مربوط به مجلاتی که هزین اشتراک بالا و تعداد مشت رکین کمی دارند» انگیزه بیشتری برای خود-آرشیوی مقالات خود دارند. آنتلمان (۲۰۰۶) خود-آرشیوی و تأثیر سیاست ناشران را در علوم اجتماعی مطالعه کرده آستت.آق رفتار خود-آرشیوی نویسندگان مجلات اصلی را در ۶ رشته از علوم اجتماعی (جامعه‌شناسی» مردم‌شناسی,» اقتصاد علوم اجتماعی» جغرافیا و روان‌شناسی) بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان داد که در میان رشته‌های مورد مطالعه» بالاترین میزان خود-آرشیوی در رشته اقتصاد با ۶۰ درصد و در رشته جغرافیا با ۱۵ درصد :در کمترین سطح است. علاوه بر این» به‌منظور بررسی سیاست خود-آرشیوی ناشران» نوع نسخه‌های خود-آرشیوی شده (پی. دی. اف ناشر» پیش چاپ و پس‌چاپ) مشخص شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نظر نوع نسخه خود-آرشیوی شده» خود-آرشیوی نسخه پی. دی. اف ناشر در همه رشته‌ها به استثنای اقتصاد بیش از ۵۰ درصد است و نسبت به پیش چاپ و پسن‌چاپ بیشتر است. در رشته اقتصاد نیز خود-آرشیوی پیش چاپ با ۸۰ درصد در بالاترین سطح گزارش شده است. در واقع پژوهش مذکور نشان داد که در همه رشته‌ها سطوح قابل ملاحظه‌ای از خود-آرشیوی و نیز خود-آرشیوی از نسخه پی.دی.اف ناشر به چشم می‌خورد. همچنین یافته‌های این پژوهش نشان داد که سیاست خود-آرشیوی ناشران هیچ تأثیری بر فعالیت خود-آرشیوی مولفان ندارد و نویسندگان"به‌جای پیروی از سیاست‌های خود-آرشیوی ناشران» براساس معیارهای رشته‌های خاص خود اقدام به خود-آرشیوی می‌کنند. در ایران نیز پژوهش مرتبط با این حوزه» پایان‌نامه‌ای است با عنوان «بررسی موانع دسترسی آزاد اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کشور به اطلاعات علمی و ارائه مدلی برای ارتباطات علمی ایران) که در سال ۱۳۸۶ توسط قانع انجام شده است. برای این منظور ۲۴۸ عضو هیأت علمی از گروه‌های مختلف آموزشی از میان دانشگاه‌های مورد مطالعه با روش نمونه گیری طبقه‌ای و به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه استفاده شده است. این پژوهش دیدگاه اعضای هیأت علمی را در خصوص دسترسی آزاد به اطلاعات و همچنین در خصوص موانع دسترسی به یافته‌های تحقیق مورد مطالعه قرار داده است. در این مطالعه» خود-آرشیوی یکی از راه‌های محقق شدن دسترسی آزاد به اطلاعات مطرح شده است. از جامعهه مورد مطالعه 4۹ درصد با خود-آرشیوی آشنایی دارند. گزارش وی در مقایسه میان رشته‌ها حاکی از آن است که در علوم انسانی» ۲۹/۵ درصد با خود-آرشیوی آشنایی دارند جوز حوزه فنی و مهندسی ۲۶/۱ درصد.» در علوم پایه ۹ درصد و در حوزه کشاورزی و دامپزشکی ۱. میزان خود-آرشیوی مقالات علمی توسط انویسندگان ایرانی پرتولید در رشته‌های علوم و ۲. میزان خود-آرشیوی تحقق‌یافته توسط نویسندگان ایرانی نسبت به میزان خود-آرشیوی ۳ چند درصد از مقالات موجود در وب‌سایت نویسند گان قابلیت خود-آرشیوی دارند؟ از آنجا که تفاوت‌های میان‌رشته‌ای و تأأثیر آن در خود-آرشیوّی مولفان یکی از پرسش‌های اساسی پژوهش حاضر است» تصمیم بر آن شد تا مولفان پرتولید از حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی انتخاب شوند. از این‌رو چهار رشته از علوم (شیمی» زیست‌شناسی» ریاضیات» و علوم کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی) و چهار رشته از علوم اجتماعی (علوم اجتماعی, اقتصاد» روانشناسی و مدیریت) با استفاده از نمایه‌های استنادی علوم و علوم اجتماعی موسسه اطلاعات علمی» به‌عنوان رشته‌های مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شدند. در جدول شماره ۲ تعداد مقالات موجود در وب‌سایت نویسندگان پرتولید بر حسب به‌منظور استخراج اسامی نویسندگان پرتولید در هر رشته» از ویرایش ۲۰۰۹ پایگاه اطلاعاتی پیوسته وب آوساینس موسسه اطلاعات علمی (آی. اس. آی) استفاده شده است. از هر رشته ۱۰ نویسنده پر تولید برگزیده شدند. به این ترتیب اسامی ۸۰ نویسنده پرتولید (۴۰ نفر در رشته‌های علوم و ۴۰ نفر در رشته‌های علوم اجتماعی) به‌دست آمده است. نهایتا نویسند گان ایرانی‌ای که در خلال سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۰۵ در وب آوساینس مقاله تحقیقی داشتند بر حسب رشته‌های مذ کور یکی از چالش برانگیزترین بخش پژوهش» شناسایی وب سایت شخصی يا سازمانی نویسندگان ایرانی بود» به‌طوری که برای دستیابی به وّب‌سایت شخصی يا سازمانی نویسندگان» اسامی کامل آنها که قبلا از مقالات به‌دست آمده بوّذ» در موتور کاوش گوگل» جست‌وجو شد. موتور کاوش گوگل به‌دلیل ارائه بیشترین نتایج پایدار در طول زمان‌های مختلف (واگان!» ۲۰۰۴) انتخاب شد. همچنین این موتور کاوش از لحاظ جامعیت منابع اطلاعاتی پوشش داده شده» از سایر موتورهای کاوش تجاری برای تحقیقات وب‌سنجی مناسب‌تر است (بار-ایلان "» ۲۰۰۴). به‌منظور به‌دست آوردن صفحه خانگی مولف از چنداین شیوه جستاوجو شامل نام و نام خانوادگی موژلف به‌صورت مستقیم» نام و نام خانوادگی به‌صورت معکوس يا به صورت تکدواژه» جست‌وجوی عبارتی نام همراه با رشته مژلف, هم به‌صورت انگلیسی و هم به‌صورت فارسی استفاده شد. در صورتی که وب‌سایتی برای نویسنده مورد نظر پیدا نشد» نام وی حذف شد. پس از به‌دست آوردن صفحه خانگی هر کدام از مولفان مورد مطالعه» به مقالات وی دسترسی حاصل شد. اطلاعات کتابشناختی مقالات همراه با وضعیت خود-آرشیوی آنها ضبطه و در فایل اکسل اطلاعات منتج از آن که شامل نام ملف» آدرس صفحه خانگی وی» تعداد مقالات موجود در صفحه خانگی هر مولف, تعداد مقالات خود-آرشیوی شده در صفحه همراه با میزان در یک فایل اکسل دیگر عناوین مجلاتی که مقالات در آن منتشر شده است (اعم از خود-آرشیوی شده يا نشده) ذخیره شد. عناوین این مجلات در هر رشته به صورت الفبایی تنظیم و در موارد تکراری تعداد مربوط به آن ثبت شد تا در مرحله بعدی از جست‌وجوی تکراری عناوین شکل ۱ نمونه‌ای از وب‌سایت نویسنده‌ای را نشان می‌دهد که اقدام به خود-آرشیوی مقالات خود نموده است. همان‌طور که در شکل مشخص شده است» مژلف اطلاعات کتابشناختی مقالات خود را بر روی وب‌سایت خود قرار داده است و در مواردی که امکان خود-آرشیوی مقاله وجود دارد عنوان مقاله با رنگک دیگری مشخص شده است که با انتخاب آن می‌توان به مقاله مورد نظر موه 7 ماع 5 زو اعوطرو واه 2010 .ک ,و25 2 1۷ 710۵ یک بماکلاه ۸ ۰ ( 6 6/٩ [۵ 30 رکه ماع رل 0و5 «رونلق مهم نوعه 2 سنا وه ۳ 2 2 ییشنا ,(20[0) .5 به‌نمدمق ۸ لا آله و70 با مها .3 0 ,روماه 70 ۶۵ معرو 5 «مقموو 7 آه واهن م5 «معتهوا عزژه موسول بجعتاه! آ ((اغ 50 ((0ع1 ۵ 110۵ آه الا یآ وه 650 ویرک شکل شماره ۱. نمونه‌ای از صفحه خانگی مولفی که اقدام به خود-آرشیوی نموده‌است. شایان ذکر است در این پژوهش فقط مقالات مندرج در مجلات انگلیسی زبان بررسی می‌شود زیرا براساس جست وجوی به‌عمل آمده از پایگاه اطلاعاتی شرپا وضعیت خود-آرشیوی برای پاسخگویی به سوال دوم تحقیق» از پایگاه اطلاعاتی شرپا استفاده شد. این پایگاه با فراهم آوردن امکان بازیابی عناوین مجلات و ناشران و طبقه‌بندی ناشران در یک رده‌بندی رنگی» ابزار مناسبی برای آگاهی یافتن از این سیاست است و به همین دلیل در بررسی امکان خود-آرشیوی مقالات موجود در وب‌سایت‌های مورد مطالعه در پژوهش حاضر به کار گرفته شده است. این رده‌بندی رنگی شامل ۴ رنگ است. این رنگ‌ها همراه با مفاهیم مربوط به آنها در جدول ۱ آمده است. رده‌بندی موجود در جدول براساس قرارداد حق مولفی است که میان ناشر مجلات و مولفان منعقد می‌شود. گروهی از ناشران سطوح خود-آرشیوی مقالات مندرج در مجلات را با استفاده از رده‌های رنگی در پایگاه شرپا اعلام کرده‌اند. سیز امکان آرشیو نسخه پیش چاپ, پس‌چاپ يا پی.دی.اف ناشر وجود دارد. بی ‏ نسخهه پس‌چاپ (پیش‌نویس نهایی داوری شده) يا نسخه پی.دی.اف ناشر را می‌توان خود-آرشیوی کرد. زرد امکان خود-آرشیوی نسخه پیش‌چاپ (قبل از داورینهایی) وجود دارد. در واقع با مشخص شدن امکان خود-آرشیوی که به‌وسیله ناشر مجله به مولف داده می‌شود. می‌توان از آگاهی وی درباره رفتار خود-آرشیوی اطلاع کسب کرد. چه بسا کليه مقالات یک نویسنده در مجلات ناشران سفید که امکان خود-آرشیوی نمی‌دهند» منتشر شده باشد. از این‌روی عدم خود-آرشیوی مولف در سایت شخصی يا آرشیو سازمانی به‌معنای عدم آگاهی وی از این رفتار نیست. شکل ۲ نمونه‌ای از جست‌وجوی عنوان مجله را همراه با سیاست خود-آرشیوی ناشر و200 | 4۳آاوع ۳۲ و مریگ | جعصواادم 0عمم ععسه ۱ تعامه ممهعگ | عسصم تعهم 5 را 3120 اوه 08 0080 68 005 تاومد ره ۵۲ کعو 6130 200 کعاه مجاهم 5 عجوزاطام ۵ 0 دا 302 1۳3 3008 وج ۶/ مج اوجززمم وط 00۳ واروزه الط جوم وا موز بر ۵۶ معط 0۵ ماخعه روم کز مهم موز ارم (و رام 6اهاها هام 06 08-0101 815/6 77۳11۳۳20 کپ ۸۹۱۳50۲071۷۳۳ روواو واه دم 0108 102 06 امعم ماع مه اند ي ناطااواد ۳ ما۸ 00/0 31۷۸۳50110001110 و مدرک وا وتاهه ایام و0 1۳۵ 0 اکام امه این ۱0 رهم3000 ۵ معهرام 0ک ٩ از این‌رو عناوین مجلات که قبلادز فایل"اکسل ثبت«شده‌آبود» در پایگاه اطلاعاتی شرپا جست‌وجو شد. نتایج مربوطه به‌صورت رده‌های رنگی در مقابل هر عنوان ثبت شد. اطلاعات ثبت شده در هر فایل شان‌دهنده تعداد مقالات و مجلات و نیز سطح خود حاوی مقالات مولفان در هر کدام از رشته‌های مورد مطالعه است. نتایج حاصل از مطالعه وب‌شایت‌های نویسندگان پرتولید ایران در چهار رشته علوم در جدول ۲ مشاهده می‌شود. این جدول نشان می‌دهد که از میان چهار رشته مورد مطالعه» نویسندگان رشته‌های ریاضیات و کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی اقدام به خود-آرشیوی آثارشان نموده‌اند. رشته ریاضیات با ۵ خود-آرشیوی» بیشترین درصد خود- | رشیوی را دارد. مرور وب‌سایت‌های نویسندگان رشته ریاضی نشان داد که تعداد کل مقالات موجود در وب‌سایت‌های نویسند گان این رشته ۳۰۸ عدد است و ۱۰ عدد از این مقالات توسط ملف خود-آرشیوی شده است. رشته کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی نیز ۲/۸۴/ درصد خود-آرشیوی داشته است. میانه تعداد مقاله موجود در وب‌سایت‌ها در این رشته ۵ ومیانه خود-آرشیوی آن صفر است. جدول ۲. وضعیت خود-آرشیوی نویسند گان ایرانی پرتولید در رشته‌های علوم وضعیت خود-آرشیوی نویسندگان پرتولید رشته‌های علوم اجتماعی,» در جدول ۳۲ آمده است. همانطور که داده‌های موجود در جدول نشان می‌دهد.» هیچ‌يک از کسید گان این حوزه جدول ۳. وضعیت خود-آرشیوی نویسند گان پرتولید ایران در رشته‌های علوم اجتماعی در پاسخ به سوال دوم تحقیق که به‌منظور بررسی عمیق‌تر امکان خود-آرشیوی مقالات منتشر شده توسط نویسندگان ایرانی طراحی شده است میزان انطباق میان مقالات منتشر شده در مجلات موجود در وب‌سایت نویسند گان ایرانی باپایگاه شرپا مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مربوط به امکان‌پذیر بودن خود-آرشیوی در جداول ۲و ۳ آمده است. تعداد مقالات در هر رد رنگی مشخص شده است و از حاصل جمع رده‌های سبز آبی و زرد تعداد و درصد مقالاتی که امکان خود-آرشیوی دارند» به‌دست آمده است. در واقع مجموع این رنگ‌ها امکان خود-آرشیوی رادر دست کم یک سطح ارائه می‌دهد. نمودار ( نسبت درصد خود- آرشیوی تحقق‌یافته مقالات علوم و درصد مقالاتی که امکان خود-آرشیوی دارند را نشان می‌دهد. همان‌طور که در نمودار ۱ مشاهده می‌شود» رشته زیست‌شناسی با ۷۹/۶۳ درصد بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن را میان رشته‌های علوم دارد و این در حالی است که نویسندگان این رشته هیچ اقدامی در زمینه خود-آرشیوی نکرده‌اند و کمترین سطح خود-آرشیوی ممکن در رشته‌های مورد مطالعه مربوط به رشته کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی است و این در حالی است - که کمترین اختلاف میان خود-آرشیوی ممکن و خود-آرشیوی تحقق‌یافته نیز مربوط به رشته علوم کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی است. این امر نشان می‌دهد که بیشترین میزان آگاهی از فرهنگک خود-آرشیوی در میان نویسند گان این رشته قابل مشاهده است. منتشر شده مولفان ایرانی به درصد خود-آرشیوی تحقق‌یافته در رشته‌های علوم نمودار ۲ به‌منظور نمایش نسبت درصد خود-آرشیوی تحقق‌یافته مقالات نویسندگان در رشته‌های علوم اجتماعی به خود-آرشیوی ممکن در این رشته‌ها ترسیم شده است. اما از آن‌جا که نویسندگان ایرانی این حوزه» فعالیت خود-آرشیوی نداشته‌اند فقط ستون‌های مربوط به درصد نکته قابل ذکر دیگر این که هیچ‌يک از نویسندگان پرتولید رشته علوم اجتماعی اطلاعات کتابشناختی آثارشان را در وب‌سایت‌هایشان قرار نداده‌اند و بنابراین در نمودار ۲ هیچ ستونی برای نمودار ۲. نسبت درصد خود-آرشیوی به خوذ-آرشیوی ممکن در رشته‌های علوم‌اجتماعی پژوهش حاضر که با هدذف.کشف میزان آگاهی نویسندگان پرتولید ایرانی و نیز آگاهی از تفاوت‌های میان‌رشته‌ای در حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی انجام شده است.» نشان داد که در مجموع میزان آگاهی نویسندگان مورد مظالعه درباره خود-آرشیوی بسیار ناچیز است. همچنین توبستدگان در رشته‌های علوم‌اجتماعی از ین امر آگاهی نداشته و یا حداقل اقدام به چنین کاری نکرده‌اند. اما نویسندگان رشته‌های ریاضیات و علوم کامپیوتر تاحدی از این فرهنگک آگاهی داشته پژوهش‌های پیشین نظیر قانع (۱۳۸۶) و سوان و براون (۲۰۰۴) که با روش پیمایش نظرات مولفان انجام شده بود نشان داد که نظر پژوهشگران نسبت به خود-آرشیوی مثبت است اما نتایج پژوهش حاضر که با روش پیمایش در وب‌سایت نویسندگان انجام شده است نشان داد که پژوهشگران عملا چنین فعالیتی را انجام نداده‌اند و چه‌بسا با این مفهوم بیگانه‌اند. در واقع به نظر می‌رسد که فرهنگ خود-آرشیوی در میان نویسندگان ایرانی آن‌چنان باب نیست و این می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برای مثال عدم آگاهی از اهمیت خود-آرشیوی و کسب استناد» نگرانی از خود-آرشیوی مقالات و نقض حقوق مالیکت معنوی توسط مجلات» نداشتن سواد رایانه‌ای و سواد تعامل با وب‌سایت» ترس از انتشار نتایج غلط و سرقت ادبی (سوان و براون» ۲۰۰۵؛ بهمن آبادی» ۱۳۸۶) از جمله دلایلی هستند که می‌توان از آنها به‌عنوان موانع چه‌بسا مهم‌ترین عامل در عدم تحقق چنین امری را بتوان فقدان آگاهی سیاست گذاران حوزه آموزش» پژوهش و نشر در کشور ایران دانست. از این‌رو از طریق آموزش در قالب کارگاه‌های آموزشی سواد اطلاعاتی و خود-آرشیوی و اقدام به طراخی آرشیوهای مختلف سازمانی یا موضوعی در سطح کشور شاید بتوان گامی در جهت آگاهی‌زسانی در زمینه خود-آرشیوی برداشت. علاوه بر این ناشران مجلات ایرانی نیز می‌توانشد با مشخص ساختن سیاست خود-آرشیوی خود و تشکیل ائتلافی مشابه پایگاه اطلاعاتی شرپا گام موثری در چرخه نشر مطالعاتی از این دست» به خصوص هنگامی که در مقیاس وسیع و در مقایسه با سایر کشورها انجام گیرد می‌تواند افق‌های نوینی را به روی پژوهشگران و سیاست گذاران حوزه‌های آموزش و پژوهش باز کند» زیرا این امرموجب افزایش سطح علمی» افزایش میزان استناد و نهایتا ارتقا رتبه ۱ برگزاری کارگاه‌های آموزشی به‌منظور آموزش خود-آرشیوی و ار تقا سواد رایانه‌ای شاید مهم‌ترین عامل در کم بودن میزان آشنایی نویسندگان پرتولید» ناشی از فقدان سواد رایانه‌ای و به تب آن» نداشتن وب‌سایت توسط این نویسندگان باشد. از اين‌رو» از طریق آموزش در قالب کارگاه‌های آموزشی سواد اطلاعاتی» آموزش طراحی و مدیریت وب‌سایت و وبلاگ و آموزش مفاهیم حوزه دسترسی آزاد و اهمیت آن و همچنین آگاهی‌رسانی در خصوص اهمیت خود-آرشیوی و شفاف‌سازی سیاست‌های ناشران مختلف در زمينه خود-آرشیوی» بتوان نقش موثری در ارتقا سطح آشنایی افراد ایفا کرد. چه‌بسا فقدان آگاهی سیاستگذاران حوزه آموزش و مولفان مقالات تنها دلیل کمبود میزان آگاهی نباشد» از این‌رو لازم است چنین آموزش‌هایی در قالب کارگاه يا بروشور به ناشران مجلات در ایران نیز ارائه گردد. آرشیوهای مختلف دسترسی آزاد در بالا بردن رژویت‌پذیری مقالات وافزایش استناد مولفان و سازمان مربوطه اهمیت به‌سزایی دارند. از آن‌جا که پژوهشگران عموما وابستگی سازمانی خاصی داشته و به پژوهش در حوزه موضوعی خاص می‌پردازند» مسئولان سازمان‌ها می‌توانند با اختصاص صفحه اینترنتی خاص برای هرکدام از اعضای علمی خود در وب‌سایت سازمان» یک آرشیو سازمانی تهیه کنند و از اعضا بخواهند در صورت امکان نسخه‌ای از اثر پژوهشی خود را در آن آرشیو نمایند. در این صورت یک آرشیو سازمانی به‌وجود می‌آید که از طریق آن می‌توان به مقالات دسترسی پیدا کرد و این امر سبب افزایش رویت‌پذیری و استناد می‌شود. همچنین پژوهشگران در یک رشته می‌توانند به‌منظور ایجاد آرشیو رشته‌ای :یا موضوعی با هم توافق کرده و با طراحی وب‌سایتی خاص و قرار دادن نسخه‌ای از آثار علمی‌شان در آن» گامی جهت افزایش ۳. طراحی پایگاه اطلاعاتی شامل سیاست خود-آرشیوی مجلات فارسی زبان در ایران نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که نویسندگان پرتولید ایرانی نسبت به مفهوم خود- آرشیوی اطلاع چندانی ندارند. شاید زبان یکی از عوامل موثر در این امر باشد زیرا ممکن است تعداد زیادی از پژوهشگران دارای مقالات فارسی باشند اما از آن‌جا که در پژوهش حاضر پایگاه اطلاعاتی شرپا که در بر دارند مجلات انگلیسی است» برای تشخیص سیاست خود-آرشیوی استفاده شده است» محقق ناگزیر به حذف چنین مقالاتی شده است. در واقع می‌توان با آموزش ناشران ایرانی در زمینه خود-آرشیوی و سیاست گذاری مشخص در این زمینه که ناقض حقوق مالکیت فکری نشود» آنها را در جهت ایجاد چنین پایگاهی برای مجلات فارسی زبان تشویق کرد. بهمنآبادی» علیرضا (۱۳۸۶). آرشیو الکترونیکی مقالات آماده چاپ: رویکردی رو به رشد در نظام قانع» محمدرضا (۱۳۸۳). آرشیو مدارکک الکترونیکی: شیوه‌ای نوین در ارتباطات علمی. اطلاع‌شناسی» ۲ (۱۳۸۶). بررسی موانع دسترسی آزاد اعضای هیات علمی دانشگاههای کشور به اطلاعات علمی و ارائه مدلی برای ارتباطات علمی ایران. پايان‌نامه د کتری کتابداری و اطلاع رسانی» کوشا کیوان (۱۳۸۶). مقایسه کمی و کیفی میان استادهای آی.اس.آی و برگرفته از وب یه مقالات مجلات علوم و علوم اجتماعی: کاربرد وب‌سنجی در مطالعه رویه‌های ارتباطات علمی رسمی و غیررسمی. پایان‌نامه د کتری کتابداری و اطلاع‌رسانی» دانشگاه تهران» تهران. وممناو‌م «عط عنام ۵۶ ععد 6 اگدز 6طغ فص ماقم وصننط‌حح نامک .(2006) مک مصتقصاعاص۸ 85-95 .(2) 19 .و19 قتاطیط 7607۵0 .5006065 آهن0و5 ع) صز ۳862 506066 دمص هن کعصنهصه خل‌تهعی طع ۶م ععند 156 .(2004) بل مصقا1 3 231-۰ ,38 ,و09 0ع7 0۳۵ 501666 ۵۲70۳۵۹۵ 016۳ امس ۸ 7 -56[۶ کاعن660509 مل جعاگه 110 .(8.)2007 و12 ب 1 ,38068510۳ :130۳۳۵0 500006 ما و26۳ط عمج 0065 ۵۳۲ و6 ۸ (2006) 36 معصقطا6 ( 7۳36 1۳30۰ ص 05 عنصحصصم عگنادعنی 0۳ مهم عاقسمممصه صه 8صنو 0۳0 ۵ ۲۵۲۵ 8۳66۳ 156 نطکنسوا۶ما عنطج۸ -۶اع5 رطعم ۵۳ طاعناطا20 .(2006) .5 ,113۳0270 :10۳ ,2009 ب5 اقناق۸ 3۵0۷۵0 64 ,770۷8 560727 ب85ععع3 006 [عساآنه‌نع۸ کععه 0065 ۵۶ او مه صمناهان عط1 .(2010) 3/۰ منا0وط۸ یک مقطفم1 ,2009 ,5 اقناع۸ 3۵6۷۵۵ ۷۵۰ ۹۲ 0۴ع6 6 بط ۵۲۵165 ]۵ موز 65 6-0۳6 ۵۶ 0056 0صه ععتد ۵ط ناه ‌خصصحصی راهاماک .(1.)2002 ملق12۵ رو0 7160۳01 6 50666 1310۳۳۵05 عقتمع0ی گم صمنامصنصععنل ‏ 1۲۵۳ 261 020675 2 10062965 بو[ لهتاصهادطاند بوانانطهلنه اج مصنلده ۳۳۵۵ .ر2001) .5 ,1۵۳66 .آحساط ,165/12۳63۲6 ناس /ک 6 ع/ک ماه اعل /ع سس اه/ ۷۵60 // :0 کو رده م۸ ناع2صطز صمنهان دمص "مق ۵06۵ که معاکه ۵ط1 .(2007) ۳۰ .17 ,1/060 ۳۲ و5۵ ۸۵۲۵ 3۵ ]۹ ,70۳۳۵ 56000 +عااق۵ ۳۵6۵0 کنجه که ,009 ,5 اکناع۸ 3۵060 5۵1۳0۳09 0۵ کعننامم ا وروی عم ناه مرک ۸ ۵۵۵۳۶ ۶و معط ه طزم عوصقط ما۳ مسآ 100 .(2003) بل بط مصنطاگ ۲0۳08 200 02067 بط کز صمنقناطاام 56۳۵ م3۳ دمص که صمکطقصصیم 527-3 ,(6) 29 ,566766 7۵0۲۵101 ]0 ,70۳۳۵ معصنطعناطای آعاله 02۳ 8 65 500320100 نط و۲۶۵ 1۵۳ کعزممانوهمع3 .(2006) .17 وزوع3 :۳ مطمقصهنگ 4 ۵۳6 (۲۵۲ظ۲ 2160۵۲6 .۵0 ع2۳ علی عول ام عطا هنز ۲۳۵1۵ 51اع ۸ 3۵1671۷۵۵ .و اعناطسم ککعععه ۵06 03 5101011611۲ 8616800 .(2003) .2 متعطناگ 404 .08 نام 5عععق 006۵ فص ما۸ .(2004) یک ,8708 پیش م5822 0999/01/2 1/ک م1003 کح کاص 0 //:۲0اط نصم ,2010 ,24 تع م00 40 0۳000۶60 ۵۷۵05 عصنهده حلجمع5 1۵۳ کادع ص629 310 .(2004) سا مصقطعته۷ اجاق» فرخنده؛ کوشا کیوان (۱۳۹۰). بژرسی الگوی ,خود-آرشیوی نوبستد گان ایرانی: مقایسه حوزه‌های علوم و علوم اجتماعی. تحقیقات اطلاع‌رسانی ‏ وکتابخانه‌های عمومی؛ ۱۷ (۲)» ۳۰۴-۲۸۵

هدف: هدف از پژوهش حاضر، کشف میزان آگاهی از خود-آرشیوی توسط نویسندگان پرتولید ایرانی بر اساس نمایه های استنادی مؤسسه اطلاعات علمی (آی. اس. آی) در حوزه های علوم و علوم اجتماعی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- پیمایشی و از نوع مشاهده است و داده های مورد نیاز پژوهش با مرور وبسایت های 80 نویسنده پرتولید ایرانی در چهار رشته از علوم (شیمی، زیست شناسی، ریاضیات، علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی) و چهار رشته از علوم اجتماعی (علوم اجتماعی، اقتصاد، روان شناسی و مدیریت) به دست آمده است. نرم افزار به کار رفته جهت تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار اکسل می باشد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آگاهی نویسندگان پرتولید ایرانی از این مفهوم بسیار کم است؛ چنانچه از چهار رشته علوم، نویسندگان پرتولید ایرانی در رشته ریاضیات با %25/3 درصد بیشترین سطح خود-آرشیوی را در زمان انجام پژوهش داشته اند. همچنین، پژوهش نشان می دهد که نویسندگان پرتولید ایرانی در حوزه علوم اجتماعی هیچ اقدامی مبتنی بر خود-آرشیوی نداشته اند. علاوه بر این، نسبت خود-آرشیوی ممکن به خود-آرشیوی تحققیافته در کلیه رشته ها قابل ملاحظه است. بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به زیست شناسی و کمترین سطح مربوط به علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی است؛ در حالی که کمترین اختلاف میان خود-آرشیوی ممکن و خود-آرشیوی تحققیافته نیز در علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی به چشم می-خورد. علاوه بر این، بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به رشته اقتصاد است. اصالت/ارزش: به نظر می رسد علی رغم اینکه در سال های اخیر خود-آرشیوی به عنوان یکی از مؤثرترین روش های اشاعه اطلاعات بوده است، اما این مفهوم آن چنان که شاید در میان محققان پرتولید ایرانی به کار گرفته نشده است. نتایج این پژوهش به پژوهشگران امکان آشنایی با این مفهوم و وضعیت خود-آرشیوی در حوزه های مورد مطالعه را می دهد و از این طریق افق های نوینی را جهت اشاعه و دسترس پذیر ساختن آثار علمی آشکار می سازد.

490396

ده و۸11 ,ک ۵1300 [۵ 1016۳2000 ,2۳06830۳ اصمادندهش ,مطا۸ 00008 ,1618 و۵۳50 7۵0] 2 طه 120 حاعصدان۸ مکدمناه[عط دمص ,عاقلونوصق0 2۵۵ ۵ ۵۶ اصقا دوز عط ۵۶ 006 کز رکطوناهاه۲ جعز1۵۳۵ هنز 1۵130585 40 8۳0۲ عنط000ع6 ۶و کلفصع . ع-ع 105 عطا ععصد 30 5۰ ۵۴۴۶ واسته6 عطا 86 منز ۵۷60 هه اصعص م0010 که 00۳۲ کنطا م10۵0 عاز ما 16 ادعصع‌ع و۸ حقطه‌طقط) عطا فعلنی عطا صز کعساصای عطا ۵۶ کاخوم عطا طانس صمعقصصی صز کلفتصع0م 1 عط] ,ات200 صز اوه جنسهعه طعنط ۲ ج عقط هه «دمزعع۲ ۵ ,۷۲۵۲5 ۵136۳۲ 30500710 1۵۳ 8216/27 ۵ که 56۳۷6 همق ۵ ۷۵۵۲ ۷۲6 ۲۳96270 کنطا 10 6سا هه هدع مصفاعنصه‌داوگ۸ 6 ۵ من عنصمد660 صف دمص هط تنصمناععن کنطا 228767 م۵ عز خقطم وص۸ +صماعنصه‌داوگ۸ دز کاصعصم10ععل0 صه‌طناد عم 0۳ 7 من عنصمص0ع6 ک وهی کقطا هن دمم حقطه‌طاهط) کم صمناندوم 7 ۳۵۶6270 رون معا وادمه- عانعن عنطا ۶و کع دنو 15۵ 8 ۱۲ 6۳۵ صقطنله ]عقوم عطا هز بووفصمامنه عنصمط۳0 ناقط) کاعا۶ه 009106 5۵۷6 ۵ عاطاه 066۵ ققط معط طان 0۲0۳۵0 40 ج که ,قطه‌طاهطا0 ۶و دمم عط وصه۸ بصعاکنصه‌داوگ۸ صز عم 0610 جز ۳۵16 کاز 00 #صقط 056 عطا ۵5 ماک از 0ع۵ 1۵۳ هصنا2 ۳ 1۵۳ ۵۵۳۷۶۰ 56 هز معقام اهنمع0ی ج 10۵۵ عقط ,تعطاه ۲۳۵ 541-5 .00 ,2020 ۳211 -6۳ 5000 ,2 310۰ 11 ۷۵۰ فاکش و۳۵ اه 1010 دهنط1۳۸ آبازه560 13660 وال وماعنط فقط اقطا وطصامی ه که مصقاکتصق‌طاوگ۸ کاز ز ۵015 ۵ عط ۵۶ ع0 همان عنصمصمع عوهص کقط ,کع0عع0 6 وهی اک21 عطا صل معط از عمنصجقه ۵ ن‌نامم صعز10۳ ات50 0ص امد عط 0666۵ 3۵۷۲6 330500۳۵05 ه کز هنایم 86 له ,۵ع00 صقنوصا عطا هنز نطوجق ۶و موم عطا ۵ وصناهاد ۳ 50۹00۲ ۵8 کز صماعنصه‌حاوگ۸ +فهزع۸ 0600۵ ۶و دعصی عطا حز از 60ز1مت له عقط مج زک عطا ۵ ق106۳ از وصه هزع۸ لصصع0 2و۸ ۷ط ۵۵ تمصصه کعلعناوم که ۷61 که رفصقام آهدمنم00ه هه عو 1۳6 21265 اه ,کاخصصاک هنامز وصه آمدمناهد اه علعمگاه 6 زانط 1۵۶ [۵۵ عناعا۶ه هه که ومصماصنهه عنصمصمعع ۶و ۵ کنصه اوگ۸ ۶و دعنانله عطا صعنع هط کز 2006960 6 ما 6606 ۸182 مط اقطا دز خصزوم عط مصمتاصصی فصه ععناع هنز ,ک000ع 7 0 کوع ماگ۸ 8طاهم کاز «اعنسم11 وصه 100ع۲ع04 وللنشدععنه هی 6 1۵ 0۳06۲ هز عع2 عم ک0ععط وهای کنطا مصمنعع‌عهد ۳ع[1۵۳۵ مهد 41 ۵ که [[۳۵ که ,06۷۵10060 هه جانسهه؛ عاز عجتعدع ۵ 06اه عمازا ام عطنزکن ,اقا ۵ ۷۵۳۵۰ عفلزداناه عطا ط از للم مناد -04609100 موصه کصعلن‌ناناوم صعطاوگ۸ 1۵۳ صاعط دغج ۵ که فععلفعصی 06 ص151 برط 0مطعناطاام 066۵ کقط حلعنط ۷ 1۳60۳4 عم 0010 مه 6 جز کامماه معلنصند وصملقه ۴ ما عصععی صقاعنصعطوگ۸ .11105 (1) ,کا6ز070 606۳8 +مز۵ ۵ ما صمختوله حز :وم عخصمصمه 26 حز 0ع1عع ۷ص معله فقط طصای عط ,۸-1000 که)6) مه ۵۶ 056 عز 00۳ تقطه‌ اقا ماع دمناها 225 صز کاعزو ۳ عمط 1۳6۵ ۷58216 ۵ دز بونه5 عنط ۶و ععمم‌سام صنقص 1۳5۵ 0 2 و۸ حع‌طنله اک وم صز اصع 06610 ۵۵ ووفصماصنه عخصمصمعه کز 36۲6 وععننه 069000 156 00۳ حقطه‌ اقا ۵۶ وی ععی ج 8 از جع نله 0051-71 0۳۵ عمط توقصماصنل عنصمصمه صف خعگئه اقط۶۷ ۲۳۵۲ ماهطاهطا0) ۶و انعم عط عز امهطم وصه صماعتصهطاوگ۸ حز 00661006 و دوصنفوصتا عط1 +وطصای عمط که تومصماصنل عنصمصمعه عطا هز 00۳۲ ها 2 27-ع9000ع4 بط 1۳۵۵۵ ۶۵8 طعنط مطتق‌ع۶ع۳ سنا عنطا 8 200 ا از 0ع[1۵۳۵ مصناداند نکه اناد کصته 0706۳ کاعاله 005106 32۷6 ۵ عطق 066 کقط معط طازم 116۳۵00 40 ج که ,تفه ۲۵ ۵۶ موم 6ط هه بصقاعتصعطوگ۸ صز 0061006 ۲016 از وصه فصقط عده عطا 00 اصعصاکع ۷ص و1۳۵ هصناد‌ناد 1۵۳ 10۳6160 ک نام عطا هنز ععقام لمنع 5۳ ج 1۵۵۵ عقط تعطاه ۲۳6 6 0صه 672 ۷۷۵۳ 10م0-ا5 وم عطا صز ۵ ععوعصه توممصماصنه عنصمصم ۳ 6 رز 716 ۵ کقام ۵0۵ فصهه مصمناه‌عنله ماع ۶و جمزعص‌صجه ۰ 00۷۳۲۱ 200 ماه معط عطا ۶و عده که هصعنه [م 016۳200 و کامماتقص عط طع۳۵ الم کدع صفاکندصا 1 هزوم 1۸21 عطا ق15۳0 13 6 ۶۵۳ کزقهط ع ۳065 اصعصععمه۸ نمزم 2 دمزعنص ص1۳ 1000 هعقمع عط1 .2 ۵ صهاعنصه‌داوگ۸ داعو۳ط) کعخصی صعنک۸ 0ص ۳۵۵ جنفخعاه اه صمنککنصعص۳ 40 علههمع ب‌ناوم ععنطه ما ومصمامنل داتفه اه کعصنصم مد 5 ل[۵ا 6 0-8076 0ص مادص مع که کادعتعاصز عطا عسعصه 0 عطزکهعمصز ۵۶ ۳60۳ عطا صز هصعحه لم اهاز عطا صز رن عنصم00ع که کعضمخضم فصه کلعمع عطا ۶و جمزدعع‌ ده 1۳6 7 امعزطاناک ۲56 02۵ ۳۵۵۵۳۶ کنطا ۶و صمنای‌نام‌مه عطا وللعصن ومد صنقط عطا کته 1۵۳ 0صمع عطا عامعی ما عفد عم صمنککته‌کنه 6 7۲ع2۳6عل 0صه 0065 0۳6 ۷۵۲6 هط کععصقا اصه تم عوص هه 10۵ آاازا560 060 1۳۳۵۹ کعنانناه فص کاطعوتمطا ۵۶ ع2ع[ع عطا ما 4 ععدعناگطز عطا 06۴ص 0هه ۷۵۳ غامی عطا هصسته عصععصی 40 327860 مان ۶ه ععد 6 ,کتطظ1 بکععصع 80 مزع م1[مصطاع] ۵ ۶ عنام 1۵۳۵8۵ ۳۵ ۹۵۳۷۵ نله معا ,رقصماصنه ماصعصه‌ناندم 2 اه عفتا 6۵ط کصقع0 مق ماصنهه عنصومص0ع6 حصعا عطا ملق ععع 10 0 0۳۵6۲5 6اه 6076625 بط کامم عنصمصمع که عهمد 1۵6 [زن) 20075 +عطاه ۶و صمناه‌منناحدم عطا ‏ از دمص آهصمناهم عطا صز 40 ع ۲ صز ,(ع۵ ام 0ص عناطانام , اعد عاه تم #صه علطم وواعن ود :6 ,230 0/0) خمعصم10ع 00 مهد اصعصعع ۷ص ملنهه ,8۲0۷/۲ 5۰ 00 علدمع 06۷6100601 کصاصای عطا عتعنطه ما صاععو مه 6۳00 دز ۵0ععمزعصم عنه هط ععزمم عطا دمص عجه کنلهدمزع۳ [2ع عطا از صرمناعصز مصه حلعو 000ص عمجم صه 0۵ 6 ۵ ۷۳۵۵۲ اقطا کعطاصای که دعطعدم مه مصه کی ۲۳۵6 6600 [د ماع عط) از عصناهعاصز بط کلدمع خصعصم10عع0 جزعطا 05 لصه کعتنهمصی لمدمناهمکصد0 مه ععقاصد 0 عصملها صه صعاک رد 5۰ ۶]16۳60۲نه که ۵60 06 فقس وومصمامنه کم عمی کنط1 .116۵ 0صه ,هنزو لمع الط ,لقع دنهد کز از ۷۳۵67 ۳ 5۵۲ ۵ کز امن عنصهمصمع اعدا غامد 06 فولدمط5 از ووالمصنط -0600510 622ص فص کلمطاعص کم عصع صز ۵۵ ) کعاکه 1 ,26001165 6۳00۳6 1۳۵6۵ ۵ 0عاجا۵ عجه اقط) رجعععع موم عصامل2 1۳ ملو76 عطا هنز ک مه اطع سدع مع-صمد فصه تماصعص همع و بااژقطعاصز ۲۵ 1۵06 صز کز عهه خمه‌کعمم عط) و عناعها مها عط1 2000۵1 ع۳) 100ع۷ع0 ملعط ۵ عز بوومصمامنل عنصمصمعع که لمع ۷ کلده‌ع عنصمط00ع 0۳56 ۵ کز عاعها صنقص کاز فصه مدع ۵ اقطا 20160 ع0 0لم0ک از ,106۳610۲6 .(2010 ,عع0108) 1۵۵15 0 ۵07 امن عن 6۲۳000۳۳ ,1106۷6 مرواعمانله. عصععی کعنا نمزم م6600 عطا حز ۲16 کصقامحصذ هه قام ما 16106 کنامسد۷ صز ۷۵۳ 40 09عع عطا ۵زا 70:ع7 از ای عطا ۶ 0061006 40 6۳0۲۲ زد قصه فصقط عصه عطا ۵۵ وهای عط) که کاصع ت۳0 40 ع ۳ ۶و کعتصام عطا ,منود 1۵ تعطاه عطا 0۵۳ 0061006۲ 6 06 صق کقطا عصمناه عمتاخمخم هه واعدمنعی ععلها اک 1۹۲ ۵ ۲۵13160 کعناوعز ۶و ععصها منز عطا عمعلنعصی ,366106 1 ۵ 1۳۹۲ 0۳۹6۵ 56 هقف کعنعکز 1۵[108 عطا مو‌قصماصنه عخصمصمعه که وععق له 1۵ 5عععه فصه ماع +عطاسیگ ۶۵۶ کلصمتع عطا 0۳006 6600 ۵۲ کلدوع مه دعنامخم اصقا دمص اکمصت عطا ,11066۳ ۵ 266655 200 ع28طذ ٩ وطاصام عطا عمط م کلام ,13۷65062 .(3 :2018 م۳۳۵2 فص نطهکهطک زبهعد2/0) ععصعن5 فصه برع مامصطاع] 58 نز ص0۵ ۶و کلیس عطا کله 1۵۵0 ,۲۳ 0۵2۵۳ عمناه‌گنا عطا دز مصقاعنط‌ هط -صماعزک ۶و عع ص0۳0 عاکه‌ع 50 6 .01600۵ 0۵06 از 26 0ع ۳۵0 ما کل0ععد صماعتنصه‌طاول۸ 6 مصماعتصه‌طاوگ۸ فصه صق 0۲۳ کصق5 خقطا ععصن وم 2 مصقاعنط 821 1 ۲5۵۲ صعاو برد هو ماه ج عاعاحصصی ما 6عع5 کعناصت0 ۲۳۷۵ 6 دس صجز 0صه ام ۵طا ما نم معصصی ولاصعنخله ع0۳ ۹ #املله 0 کعمل صهاعمله۳ ,کوصها5 از که ,عکتهع0 هی 1۳۵06 0306 آمعناض 10۶ علعهادطاه «مزقط ۵ ,ککعععه انعصهن 0صه1 0۳ ماه 5ص هه وغل اعتس هماعتصمعطاعک۸ ,حعطه‌ ما0 0۷۲ط۲ ۷ 1 70 2۳2865 حلعنط ۶ ,فق۸00 ع- هط ماجمم وصنمصنطک «0ز1۳2 کلب مهز2۵۳5 معط هنز دما بعککدن عصه‌طه6د کوطصمه عطا ۶و و100 عطا ما دععععه خمععنل عبط امد کعمل عوطاط۸ ع-قلوصدط ۵ ۳۳۵۲65 و۸ #عانصتآ عطا صز کامم داه دا محطا عم اک اعتص 1۳۵06 0616 کط05[0ع] 60 0ع1 ع :176 .دنداد «ع[لمصک معصه 0عدملمت 06 23566 عاهناعل ج عنطا ععلهس کعاهاد کل وصطنعنعد عاز وصه 67 مه مناد علنسحل21 عطا ,100 ۵۶ ناک ۵طا ,۳۵۳۲6۳۵۲6 0016601 م۵ کز مصقعع0 و10 عطا ما نی صدزد20 عطا وصهعصصی [۵ 60۷05060 0صه جانسه‌عی دمم که اعد ۵ ما 106216 ۵0 کنصهحاوگ۸ 1۵۳ اععزم0۳ لها 2 کز امم 20۵۳ ۲5۵ ماآجاک۲ چ ک۸ ۸ جز 0۳0۵۲۵۵ 0005ع ۶ +عتعصه عطا وصناطاهصه مقعته کنط) ۵ 60005 ۴و امصطز کعاهانلن1 وصه ۳۵۴ مصه اعد 30016 ۵طا ما امه گنصعزد ما 1620 از ععزم‌جم عطا الم ن00ص۳0 مصقاعتصه‌داوگ۸ عا حز 6 ساکع عطا صز خمعاکع ۷ص هه ح جع 1۳306 40 206 کصهاعنصه و۸ 1۵۳ ع 21162 000ع ه دز حقطه‌طقش) 4۵ 136 266655 ۵ 0306۲5 مماوگ۸ 1۵۳ /وانص 0000 000ع ج 0ص 1۳205۲ ۵ 287666۲ عنطا ععت ۳1 هنفصا مه صح۳ تفص فصه ص۳۵ هط 40 306 ۲۵1ص 051 عطا معله کز 1۳ نو هه ۳۵۵ انم عفد 1و 6 تطاصام کنط1 70206۰ 0206 ۳۳۵۵ تقطه‌طاهش) که +عصاقی عنصمدمع 6 30۵08 باعقم عط) صز کاعغاحق ۵۳۵ ۵ دععععه که 0۵۵ع1 0660 کهط 20اکنصه‌داوگ۸ هط م5 کعامصنایط +ع0ه نج عنط) ۵ علعهاعاه کنامزعو 6 ۵ ۶6۵ 06 صق اقطا الم 0عممقاه صز صمنالنه 3 ٩ 7 66ع070[6 لقاز۷ ۵ کز 00۳۲ مقطه‌طاهد 6‏ ,3۵6۵65 80666 05 جقاوگ۸ ۵۶ +عاععد0 عطا مصناطاههه امه کنطا صز صماعتصه‌طاوگ۸ 5 80006 8صنا۲ممصز فصه ۳۳۵۵۴ فصه اک۳۵ 2800016 عطا ۲۵ م۵ 20ع1 للذم اععزممم عطا روالد نصمطص۳۵ مصصاعنصه‌داوگ۸ ما جنله‌ان 3 ۲ ۵06 62۳5 ۵1ع۳ صز 00۳ بعنوصا هصه 60 0013 ۳۵۲3 1۳۵06 6 عز بوانه‌نققنه عنطا کم م۲۵ تفص عطا بااه‌نگنه 066۵ کقط صمداعک۸ ۵ دععععه کهنوص1 کنصنا ۵ صمنازدو‌م کاز عفن صهاکمله8 ا070[6 عنطا ۶و ددع6 منز عطا طانم رواع 0۷ :0۳00 6 2006 10002 ۵۲ عاممم 6۶۲6۳ له اععصصی للذم خمم حقطه‌طاهط) عز کنط1 ,کعتخاصنام عععطا عطا 0666 عامام3 0206 خصقاممطذ هه 6 ع۷هط ام2 0065 هط وهای ه دز صماعتنصه‌داوگ۸ ,110۷۵۷۵۲ [62نط۳ 00ه کقدع بلنه ۷۵۹5۲ کاز اعقانه فصه امعصدی ما 6 01۳5 [۵ع من حلعذ۲ کقط از 0۲ ژواصنام 000۳ چ 0ععغزعدم کز هه ۳1۳0۳65 2 ,۵006۲ ۵۶ ۵۵۹۵ صمنللند 60 عقط صهاعتصعطاوک۸ .کعامصناکه اعزبم5 اد 616605 عع036 +ع ام ۵۶ قصما صمنللنه 2 وه دم ۵1 قصم صمناآنط 0 حجز ۲6۶6۳۷6۶ 5۳3766 0۲ عاه۷ 156 بصخطان1 0صه مصل راز 3 ٩ فصه دمنللنه 1 ۶ ۵۵عط که کعجام5ع۲ نهد کصماعتنصه‌طاول۸ 6 ۳08 ۳۶01760 06 ال کعتصط ع5عط1 .مدمه مه 1016۳20 ۸ بقن10 ۵ صقاعنصه‌دیگ۸ عامعصدی طاعنطت محقطه 03۵ ۵۶ 007 ۵ که 00500 کصهاعتنصه‌داوگ۸ دعطایدع50 معله آلزم موی لندعع ند ۵ دزع۸ [00۵ع0) 1۳۵۵ کاممصنه ععع 222 فصه لزه 1۵۳ عیام ازکص۳ ۵ 80005 1 225۲ فصه 206 1۵۶ ع اتلد 000ع ه دز حعطه‌طاهسش0) 5 ۵ 020675 مقطاوگ۸ 1۵۳ 7انص 0000۳ 000ع خ فصه صماعنصه‌طاول۸ عنطا ععبد 1ل۳ هنوص1 فصه صق 1۳ بعنوه1 مصه صقت ات100 8ع5 156 7 .5ع ان 00007 موجه مصه خصعصاکه تصز عوخ 0۳0 ۵ خصعصععهد ۵ 0صق1 ۵۶ کعتقا۵ط 50 0عاقملنه فقط 160 ماطع 8۳66 ۲۳6 0 له 7006 [ه 1۳۵06-100 ۳۳۵۵ حمطه‌طقحا) عطا صز صماعتصه‌طاوگ۸ ,6 0۶ اصزمم لمعناعنع10[ ه ۳۳۵۵۹ مصقاعنصهاوگ۸ 1۵۳ کدمناصه ۳306 0 کعز 007 فنط7 بصقاعتصقطاوگ۸ ۵ 00۳ اکععمل عطا کز موم حقطه‌طاهس0) عطا 1۵ «عومل عاعصملفا مصه‌عامطی چ فصه ع0 ۸ تقلصهطظ ۵ تععمل صع 1 عنط7 .(3 :2013 مطقعصتاظ نص622 هه ) مماعملم2 صز نط2 1۳۳ 01 007۲ 5 ۳68000 136 هز عصفع عزععاد0د عطا ص خصزمم عصنصتی ۵ کز عا کاحعصطصم 00۳۲ حقطه‌ ماع نعزع۸ [000۵ ۵ ۵۵مج عصمصصمع 3 ۵۳0۲ عز علطم مصقاعنصهاوگ۸ ,زصه 7 ما 20۳ 3۵۵۵ 1۳۵0۵0 102 ۶ط النتاط ,۲۵۵۵ ح0ع2۳ 7237830-1021 156 امم کنطا 1۳۵۵ 2027 حول ولاق/۷ کنطا 10 ۲۵۵۵۰ هصند مقطوگ۸ عطا ما ۵عمعصصیم دز ,2009 صز 6 6۵7 10۵160 ععه حلعنطم رتفد ک-ع- 3/2 وصه (۵ ۵ ۵ 55ععع2 6۲[ع62 220 ۳62167ع ۳۵5 صقاعنصه اوگ۸ وال۳9 ج که 0ص 00۳۵6۲ جصاز۸ 156 :1000 حاکن مرنطعص10م 6[ ماک ج وصنطعزاط :۳ عطا ععصقط ۵ کدی لآه0صع001 ه کز رزصه‌جه7-صحلع ده 7-ه ده 00)) ۵ 595عععه ۵ صماکتنصص‌اوگ۸ هزم ماند محصمزهع۲ عصعصصی حذ عدع ال صمنمعصصم کنط بعابام3 ع۵0 نله هه که 56۵ 0 6 فنصه 2#ع۷ اکقع1 خقطا وصتطم0د ۵ ۷۵۳۵ ها مععصت0 ۲۷۵ 1و ۵۳6۶ 75,000 ۳۵۵ع۶ ۵ 00۳۲ معط اه0۱) عطا ۵ععی 100۵ ,عنصعوهم 1005۲ ه طذم ل2عل ما ص۳۵ ما صمنطاملقص ع0ننا عم عطا 0 ع 1 1۵۳ خصزمم عصاعصصی عطا که 0عععصه کقط 20۳۲ حقطه‌طاهطا 0 2700 مت 56۳ ۵ عصعام معله هتوصت بوند5 3/92 ۰ معته0 02 [02 0۳0۷ ۳6 ,72806020 ۵ 00۳ مقطه‌ اه 60 صم عصنا دنم ول 4 ,0۳۵6۲ صقطاوگ۸ عط ۵ ععمل ۳0 صز صصادعحا 8 -صهاعزک که آهازصی ۵ 80005 ۵۶ ۵۷۳۵۲ عطا عاهانلند؟ ما صمنللنط کیلک ۶و ام ه ۵ ع00 0۳ بهع5 عطا ما اعصطم ما عارمم خصماعملو2 ده 0160605 ما [۵اطدع1م0م عطا عقط حقطه‌طاهاع عصنا هس00 عطا دمن #ععنساعا0 5 ۳۵/۷۲ 1۵۳۲ ا0اط :تعطاه هه طازم اع دمص ما 0ععد ععتطصی 6 ععا امصصف اقطا وهای 10100660 ه کز صماعتصه‌طاوک۸ ,320۲ ۵ ,۳۵۵۲6 16۳۵6[ هه م۸ .کعنصنای عطا0 ۵1 0006۳5 ۷۷/3167 ۵ تا 56۲ معله ققط 302 .نطعو م1 1و احمم عطا ۵۵ 060601666 10065 ۵ 0۳۵۳ ۵۶ غلی عطا عدمله اکعدمی ماگ6 501 1۵5 ۵۵ 007 [۵ع0 قصه صماعتصهداوگ۸ ,ص۳۵ ۵ 0005ع 1۵۳ 8316 ۵ 070106 68 1۳۵۳ ,۳۵5120 ,[۳۷۵ کاز عصناصه عم علنطانم کعطصی صهزع۸ ۵ ۵700۲ از ۵۵۵۵ ۵ صمنانم 000ع ۵ ققط صقاعتنصهداوگ۸ 6 .ط0نع76 عطا حز کعنتهنام ما بوالمنع که رکاعا فص مد نامز عمط هذ ۵11-600۵ پوللمم0 و20 ععه کات موم لمسغلنه‌فعه کی بواتلفدو عط ۵۶ ۷0 0۹106 8 و ۵۲۵ فصه اعغا هس لزع 6 ۶و 056 کعتصام ۲عطاه تکمص ۵ فعتعصصهی کاحووم صهاوگ۸ 6 کز کاو مره کصقاکنصه‌داوگ۸ 0ععدعصذ خقطا ماج اصقا منز 051 5۳2168 داز او ععقاهد 207 ععلها 1۵ نهک مصد 26:36 هس۳۹ ۸3۶ طاناه‌5 فص 0600۵ ۵۵۵ ععا۲۳ فصها ج که صمناژدوم له ماع عطا ۵ ۵عمعصصی ع0 اکحست کاعما هس کصهاعنصه‌ و۸ ۵ ااتاهام ع۳ 1۵۳ ۵۳06۴ هنز مدع لهدمنه< عطا وللمنمعمعمه عطا صز صمختاعصصم دعکدععصز ده امد کاععاعص آهدمزه فص نذاماع 1 310200760698 1۳6 ۵ 2006 معله از و طع تون عنصمصمه عنادعص00 6 عقط صقاعنصهاوگ۸ ,م3 مصمنهع عطا صذ جهمصمع عصا نع :و161 عنصمص0عع عطا صز عادملئه معلنصند وصغلهم ۲۴ ما کصععد عمط نز کاعزمم 26ص جز 0ع1ع ۷ص معله کقط صماعتنصه‌طاوگ۸ :81 من مگ صعط) که ع00 عمط حقطه‌ هط ماع 1۳32500۵0 1و کا5ع از عن 66000 عطا عن ۵ مماععی صماعنصه‌اوگ۸ مواعاهصاتآ .(19 عطا وصه #صقط عده عطا ۵۳ آجانسه‌عی مه عع62م عاز عمعصه ما کعتطهای 7 ع133۷6 کااع 1۳0 ۳621 0ص بونلناماعصز کسهعی فص عناوم 6 هام۸1 2065عع0 خمصع 6 حز ص602 کتصطصای عطا #علعاند و معط اعننه عطا عاقنلوصز عصمتهته۶۳ متقطه کاز ,کتقع۷ ۵۲ع1۵ عا عز فصع1طم۳م ععطا همهم +صصامی عطا صز عصعاطامرم ل 5۳ ۳0۵۳68 0۳0000 0صه خصعصادع از 1۵۳ 0ع0ععط لقازهی ۵۶ 1804 4 075 هنز عطا ۶و ع00 که 60ع0 عم کز خصعصاکع از 0ع[6 10۳ 6 جز 10110۷۵۵ 6 صف طلعنط۷۷ رفعتطصنام که 7مقصمامنه عخصمصمعه ,اکن اوگ۸ ۶ کعقصای ععتط ۵۵۵ 0) خععزم نم احمم حقطه‌طاها0) 6 جز ع[م7 عزعطا مصه موم ۵۶ عمط عطا ,ق1001 1 واوع از 156 باز ما 216000 نقم ما اهعع6 کز از 0هه ,6605 ۳زع6ط] ۵ ۳1160 بواعسنل عجه کامم کم دعخطصام ص0۳ عزه 2 2960 کز نام 1۵۳۵۱۵۵ معط اعج1 صز قصه عسعلنه مه کعننانطادصی ۵ ۳۳۵۲ .صقاعنصه‌داوگ۸ 1۵۶ کدمناصه ع0هج 0ممع فص کعنانص 0000۳ ۵ 007۲ 9۲ع09ل0 6ط] کز ام مقطه ۲0۵۳ ,۷6۷ ۵4 تصزوم آععنادنو10 8206 031686٩ ۵طا وصنعصققل ۵ برع عطا دز وم کنط7 +صماعتصه‌طاوگ۸ 0 0/0۴ دمنزه+ عط صز طاط عنصه تمصع صه ماصذ هماعتصه‌طاوگ۸ 1[ اعد عطا هرز از اععسنل 0ع1۵۳۵ 1۵۳ کعنانص 0000۳ 6 1۵۳ 100۳۵۵ ۷6:۷ دز (2015-2025) دمتاعص وا ععدن او ع0هععل0 ۲۳۵ ۵ ۵۳6 کقط صهاعنصقداوگ۸ .16و06 صعطاوگ۸ عطا ۵1 کسهع5 ع-ع 0[ 6 1۵ 7ع16 عط] کز عسصلنه‌نعه ۶ مهم 0010 عطی خقطا «معصاعصی عط] :9 یله 6۲ نا 2) اوطصام کنط صز صمتکحاعصذ عنصمصمع ۵۴ 8۳0/۲3 1 نصعزد فصه امعجع ععنطعه ما عاطه ۵ععط۰ غ۷هط کوصنط صعصحط 85 ع00ه 368065 2200۳۵1 ۴و عک عط خاهناوتط کاصعصع ناه ۷۷۵۵11 ۵1 101 ۵ 070۷060 ۵۷6 جعطا حعنط ۵1 لام ج که ,رکلق101067 ۵ ع0ل ا از بچآعمزعهع ۳ص عجه کعام۳5 32۵1 ,0۳660 ۸ 6۳00 هنز ۲16 لهامنم حنعطا فصه عاد: صمناصصعصم حاهنط جزعط عطا 3028 عز هماعنصه‌داوگ۸ .۵1۵۳6 لقنممد عصز بصن فصه طابممتع 85 83 ۳65065۰ ۵۵ 60 ماه کاذ حازی کعخاصم 11365۲ 8 ع ۲ صز صمتاهصنوجمم 6۲اعط فصه خصعصحصمنصه کصعنفگکه هه 40 5۵۵۵1 م00اع۷ع۵ ۵ ۵06 ۵ صف امه 0۳201 ماع 6 عطا 06 006۳ 7066 هه عسا ناک هنز عخصمصمعه عطا ۲۵ 1:0 للذم عنط1 ,کلهعصنص ۶و صمناهازماهه مهد صمنادججه 0 ۳۵0٩ عنط1 +وطصامی عط) ۶و عم 006۵10 هه 0۳0۶0 ۰ ع06 1۵7 2۳۵۳6 0۳0506305 0ص ۳ 5ع ۵ 1۳0۳6۶6۵۲ 7 عصنصنص ۲۳۶۵ ۳۵۵ ۳۵۷۵۵۶ هه کامصجه مصطع 10586 عطا 13 اهن7 1۳6 صقاعنصه‌داوگ۸ 1۵۶ ۲0/۲ع ۵۶ 0۵۷67 طعصفخم عطا ۵ لالز ۳8066 ,2019 فصه 2018 صز اعصزطه۲ عطا بوط ۵۵ مه معلهه ۷6۳۵ 1 ۵ عحصاصم للذم «ماعی عصنصنص عطا مصصعا امک عط۲ 13 عا هط عساقطع ما عصنه صعع 0۳0 156 بفعاعلزی اند عجه 1۵۷065 0 ععناحل ع۳م کاز [20181 یف 260169 هه ک06ص/2 ۵۶ بعتص/2 4 06710۳۵۲6 ۲۳6 عمط ۵ 0۳067 صز مقعجه 7مغا 8۵ ۵۵ کعکعت100 :5 ک0۳6 نق 00 بط هه کل عصنص 5 صماعنصمطاوگ۸ ۵ص سننطانا لها عم درون فصه +۵006 ملهم وصنلوحاعصذ ,کازده0ع01 عطا ععصن5 .عقع قصه لذه ,5026 کنام0۳60 م10مع که [[ع/۷ که مصتنقصه‌تت 6 کق 56۵ 5066 کقط 560007 6 ,200 صز صعطنله1 عطا ۵۶ اج ۵ ع0 0۲ رکذ آلا5 وصه 6۲007 005/۵7 ج که 020006 م0016 65 10۳6۶ 0ص ,کاصقام سطمکقط ,کعنانلنم؟ عمع فص لنه دعط 0 6 عقط معله 56007 عنطا کقطا وصنای‌نوصز ,کعوعم[ عوطط #عنعنکند 326 4 اطع امناو6 عطا منز ۵ مق 6 ی طعنط۷ ,کعع منز ۶و ۵1 1301075 ع) ۵1 006 .کاموم عصتاعنجه م1۳ کعفماخ؟ هه کعسک نامز 6 دز کع دوز که 6ص م0010 عطا صز علم اصی‌نگنصعند ج قام ۳11 0 کنطا ۵1 ععتا 0۳006۲ عطا وه تقطه ما0 ۵1 00۳۲ 0 عگ۸ 0۳0۷06 ما 206 06 لماک م56 وه عطا اقطا کز «مامعد - 80636 1028-16 ه عم معله هصق 1۲ بکع 50 626۳87 40 ۲۵۶۵۲۵76 ۵ عجه 56007 وجعهه ۵ که علعمع 0۳۵۳۵1 1۳56 1365161 033216 20261 ۵ وصه وضع نفخ ماه عنام عط فصعصنه هازمطی 067 هناهد 0666 صنطعصوناه[ع۲ امن ج عز ۳۵عطا ,1367610۳6 7 ک 20 کتنصقطاوگ۸ بصمناصصعصی عتعصع عازمی 06۳ هه 0۳۵۵0۵ هآ رک صز صقط +«عطاونط که 1980 نز صمامصصعدم وعصع عازمی 6۵ ۶ه 006 ۷۵۹5 صقاعتصماوگ۸ بعصنا اقطا ۸ مطععوهاومد۵0 فصه 1 زد 6و0ععط از م2 0۳ظ قنکع3 ۵ کعع 320۳۵1 ۵۶ 5 تمرم 6 67۵6 86) 010000۵۲ چط 0۳ 2۶60 عجه مقاعنصه‌طاوگ۸ صز کاصعام رنه ,(5ع50۳ 36۵1 ع7ه ۲6۵۲ عطا 0صه) هام عطا که م5494 صقطا ون 2 اوگ۸ ولخصعس0) کعع هناهد مه نم ۵۶ ععتد عطا ق1۳۳۵ 6 کقط معله 1۲ .(0100006۲رطظ ۵۶ هام۷ مرونالنص 600 حلصه 0۳0065 1[ جهاعتنصهداوگ۸ اقط 0عهصناده کز از وهه عصتعن انوهع:ه عز مصمصعل0 5۰ 1۷۲ 6 عطا هل انا عله ۵۶ 28۷۷ 3,000 عادمصعع ما عاطاه 06 1 معله صق رهام کنط ,و66 کاذ ۵ صمتنو0ه صذ معکف خقطا 13 ۵۸75۸۰) صمنهع۲ عطا صز کعنهی فص کم انعم از ۵ نوماه 6 ۵ نمی عطا کقط وله 5607 کنطا ,156۳610۳6 .(2020 0 م۳۵۳۵ فقط صقاعنصهطاوگ۸ بوزد۸ که ا762 عطا اه 6206 ۵1 وماعنط 8 1۵7 کعل0اط وصنغلنط عطا خقطا م5۵ کقع ۶۵ اعقم عطا ات0 و دمح طکناطهایه عطا 065 عصز کنط1 .وعطکزاطاهایم۳ عنم ناهد 8صن0ج۳ 10۳ ۶و صمنادعی عطا ,کاو 60 1ع ۵ عنه عققع 0 ۵ کم منم جن۸ کهآ 156 ۵۶ 60۲ زا5120 عط] ,کاخوصنه ند ع23عمطز ما علصنا آنه + 6 ۵۲ 10۳۷۵۳۵ هزم 0هه کاممصنه هم عکععصز ما غامد نلح2م] 4 کعز از اتاظ .56۵ با کام 6 لقتاصعاوم بگزده 00 ما 20۳ مقطقطاقسش0) 0 0۳086 ,ص20 دوز ۰ عزکمعاصن- 0 13 عله مهد 41 کاع6ا 2 عنادع0ل0 عصنادعی هه ,کعک ما60 [۳۵ت 5000۳۵8 حذ 0۳0005 صنقامع ععنلف10 ۵ جنقهمطی ععتها ۵ 5۵۳۴ از تال 2200 ماصعصوماصصه عصناعی معفهی ص خعلعل عطا وصل ۳۵۵ ۵ 8ص0له) دز صهاعنصقداوگ۸ ,یغاد عنطا 00۵ 82860 00۰ 7۵۵0008 6 0عله ۷/۵1۵ ععهاد 51 عنط1 امه 6۶0۲6 هی عطا صنطازت 6 حلعنط ,کنو مصحصم که کاحمصصز هام و خلعصط ۲۳۵ ۲ ععداد 560050 عط1 بللزم ا+ومطط ک مه عطا ۰۶ جازم عطا و ,روز هن ۵۶ عم 0010 عطا عوحاصز ۷۵۵ موه 7( 0۶ 00۵100601 عطا 06 ۵1۵ ۲۳۵۹ ۶و عهماد احنطا 1۳5۵ 7( 2006 اطاعنا ۵۸ ۵۳ ۵۳۹8 وله کز مماعنصه‌طاوگ۸ .دنک 10 8 ۳6900668 هو صمتاقملله عطا فصه کدمناصه ندز مصامتا منم 0۵7 ۵۶ 00۵100601 عطا ۶0۳ ا۳ومصنای لمدمتاه 1 معههای هه 7 درمز وعنصکصه0 فصه 06672005 006۳ ,فلوم هنز که لته 40 ,لاوز هصه عصنس هگ ۳ ۶۵۳ خصعصص10ععل کاآماد دعزک 10 1 نامع نماد دععممم صمنافمللنه وصعا عطا او صمنای انا مصند 5 ۵۷۷0۳6 آنهآنم۲ [مهدمناهد عطا 0۵ ما 0 علزعصم کز اقط 1و ۵ از داع 0 موصه نم بط صعاه‌حنم77 ما که طک-ع-ه 2/7 ما فعمعصصی ۵ صقاعنصه‌داوگ۸ وصملصنا دنم ۵ ۵۳ صععط معله کقط ۷۵۳ ٩ اه 6902160 ره ند عطا هو عم 156 وم هتفه کصاعندع ص10" 6 ملظ 106761006 موزع۸ عطا ۶ص ۵0ع0صگ 06 لزنم مصه‌نللنه 800 77 2021 6۳اهز هه لمصمناهم عطا ۶و عصم5 عجه 101108 6۰ کعل ادص 61ص تا ۷6ص حاعنط ۶ صذ کاعزو 0۳ (ا 645) 1۵/5نم۳۵ صماعنماززه 1 وصه صماعنصه‌اوگ۸ مصقاعنصعصا ۳ ٩ (.21 :2019 ,بله اه نله۵) زصد2 10۵۲) رصصتت دنق نصددم6 و 5 ؟7] ۲۵۵۲۵۲ 1۵ ۷۵3 ۵ که که آنم۲ 13656 5عع5 معله 1۳۵0 آند< کقط ملد 1۳۵0 .05 اند کاز حکزم دعن عنصمصمعع عمط 0هه ۰ 0عع 6 کز قصه 16 0صه مصه‌اعنمله۶ مصعاعتمعصما 1 از ععلصنا 8 .2021 ۶٩ 600 ۳۵ بط کاعزو۳م اه انم عم زد عاعاصصم «مدزنه ۸767 جز و۸ ۵ ۵۵۳ ند اند عطا معصصیم لالز کا‌عزمو۳م عطا هط فندد ع0 مدمه از ووللفسنط ود صعطامک حز جتعهطظ مه 6 مه اه صز ۷65ص ۵ نمی عطا هط خعطا کماع5 «مز2 1۳ ما 0016۵1 عطا عقط حلعنطم ۶و 620 ما56 6و0 عطا هنز فعطن‌عع0 عنطا رز کعنخصم ۶و خصعکع ۷ص عطا ما ع0ل رمع فص حاکز110 ۲0۳۹۲۲۵۵ ۵۹ صقاعنصه‌اویگ۸ صز 0همملنم+ اک عطا علنط ۷۷ هزوم 56705 نز 0ع1ا5ع۲ ع۷هطظ 7اعطز 0هه ۷۵۳ ۵۶ کع0مع0 ,1907 ۵ 200110 هنز 5391600 بچ۵ ۷ انه1 ٩ انامه عطا ۶و کصعصم 000606610 ۵ علعقادط0 2۵07 ۵ 066۵ هط کنط1 ..کعع00 فصه 1۵۵05 51 زگ عطاسره ‏ م۲ 0ع ص1۵ رصع عط ,کظ 1 1۳3500۵0 7 داع 3۳۵۵1130 مق ج کعاتقه صقاعتنصه‌حاوگ۸ صز علعون ععزد وحقوصهاد 15۵ 5۵ 06266 605 ۶۷۵۳ مضه لنمصستط ۶و کمع بر +عاگه مصفاعتصه‌داوگ۸ ۵ 1۵۳68 [۵ از 0106796 از 0۵۳۵ 5عزاع۲ اقطا عافد ج 0لط صف عطا از من عاصز آهصمناه۲ هه کسهعی فاص 00۸۵ ععهه 06 200 513165 #عاندتآ عط) هن0صا مفصنطاک طکز 16۳۵0 ۷۵۳1۵۰ 77000۵1 عطا عصنسل 00۳ :کوععط مصه کعنفعز نع کاز 0۵۵ 02860 6 ک ما کنصه و۸ حز 07 عادو ص600 ۲۳6 1۵ ۷۵3 806 7 ز عملها عجه ی‌ناوم صع۵ 1۵۳ صز کصمناه ,۵۳۵۹ تعطاه 10 .نام 5عبادوز 06۷۵1006201 وصه عنص مدع 0هه ,0670606 تاه ۵ 1۳۵۳۵ جشاوگ۸ عط) بعصنا کنصقطی 30 جز ,0۲۵۷۵ ؛کعصه ا0ق0020ع5 6۳۵ 0 کصق‌ع۳۳ عنصمدمعع حاع 0 00610060 06 ما کاهد ۶ 6۲ص 000 ز 2۳عل کز 7۵۵۲ امه ماصز صععله ع۳ه کعیککز باسهع5 /قو0ع5 0 06۵1006 و60 0۳۵ حنعطا ۶۵۶ هصفامم1 عجه کصعطاوگ۸ 1۳۵۲ کنطا 71 .0و۲ عط] ۵۶ کعاصای عطا تایه ,۷۵۳1۵ علنعاه 106 نام 10۳۵8 هام عطا اقطا ص566 تنعل 06 صف از ,168370 41 عنطا هصزتعنطعه جز ع[م ۷22016 هه اصی‌شنموند ۵ عقط صعاعرد 6۵ ۵۶ کعلهمع عطا ۵۶ ع۵۳ که اههد هصن نج مصه وصعنشکند 31001 ۵۶ 0۲ع ص0۷ عطا ,15۵10۳6۵ می‌نامم صون۵ م1 کی -1[ع5 م6005 که صعام ۳۴ 0۳6960100 ,۷۵۳۵ اجه از صز وطنطتا که ۷۲۵1 که ,6۲00۳۷ عنصهص00 ه ععنطه ۵ که مصه ععصه‌نا۳ ,870۷ عنصم 600 صز عا مه عنه خقطا فاعومص عزعمعطحصصم 1 ع۲اع۵ عطا ه وطصم عطا ۶و ادعصم10عع0 فصه هناهد ,و6035 67۳6052۷6 ,۲8270 عنطا زا 10۷61 لمهطدمنزه< عط) که ممصمامنه 5 36275 1۵۷ اعدم عا 0۷67 ع0هط 66۵ ع۷ه5ظ کاممگاه فهه کصعام 6 ,‌قصمامنل لمصمنهع< ها لیم اصقنللطط ۵ 0ع1 معله عبهط ۵ 1۳0۳ صقاعنصهداوگ۸ حصواعمد ۵ ۵۰ 66۵ط کقط لغمع 80665 ع۵ 1۵ عصنوت دز خصع ص00 عط1 "صمتاصز ۵ ما کفقمتععمی عطا حز عاصتمصخم لمامدع ص۶0 ه دز عناوم صمناه‌ععاصز آمدم‌نوع۳۲ عطا جستط صق عامتمصخم کنطا مصه 60۳ص6مع عطا که آن‌ناموم 10۳۵80 1 مه اصزمم هصتاعصدصی عطا ۵ هه تطصنام ساه طعتطم ما هنود ترآما‌نای ع0۷ مضه هزع۸ ۷۷۶۲ فصه جزع۸ نامک مونع۸ 0650۵1 موزک۸ ۰ :2016 ,فنص ) همم هه ح لمع عنم ص6۲0 102۳05 8 00۳۲ تقطه ها ۶و 066106 156 تسقطه‌طاقدطا) هه 1۳۵ 7 ع13 0701065 بقع5 عط 1۵ ۵ععصدی دمم صعنص۳ چلده ع۳ 1 2۵7 0۵ ۵۶ ععت عط1 عمط کی عطا هنز صمناعنکند 00 1و [۵ع0 0ص صماکنصه‌داوک۸ ۵ دومع که انعصدن عطا عاد ماع ۳11 00۳1 85 200 کاع6ا 20 [۵طمزع۲۳ صذ 05ومع ۵۶ کاعیم اعد عطا ۳06 مهزک۸ ۶ 16761006۲ .0005ع ۵۶ افص عطا 00051 +عطاسگ از امم کنطا ۰ 21 ۲62ص فصه لفصمناهد ,لمدمزهع۲ ,م10 1۵۳ کعانص 0000۳ 40 صعع 3005 م00 عصناعنه عطا علل واعبن‌علئه بواعامسنان کنط1 1[ کعساکه6 15696 .وصماناگده هحسه که دناد ,206 نانز 1۵0066۶ نله 16۳) «رمزوع+ عطا رز انوم کصع عمط للذ مصه صمزهع۲ و ماع 1[صسم عط وصه 00۳ حعطع‌ ما0 ۶و عم 10ععل عط) «عاک۸ ,و5۳5 ۵ هه ۲۵ ۳0۳ موی ازعصدی اکدع ام ساکع نامک 6ط1 06 1۵ مونف ملس 0ص 0هم1 ما شوم مقطه‌اهش) ععممل کمنطد 441 ۵ وز عنطا ,1۳56۳6106 بعصها 5276 هه صمنامصعدی [ع26 2۵7 ۵ 0 ۵1 00۳۲ 156 ۳۵6۳6۹۰ کاز عکهعمصز ۵ ۳۵۵ 1۵۳ 7نص 0000۳ 0 ع۳6] ۵۶ 007610060 عطا 1۵۶ عمط عطا صز وصنعنصمحم کز 6 033060 10۳660 کصق1 ۵۶ ۵۲ع منز عطا فصه کدمزهع۳ ۵۵ ۵ آناععت 6 صق وم کنطا ۶و م۵06۳ 0صه 00661006 0 فعاز هز ک0ووع عااطانعنل 0ص امه مادممصطز ما 1۵۳۵۵ کز 1۳۵۳۵ 6 و,عضنا عصد5 عطا ۸ کل معزو20 عطا ‏ کاحمم از حاوتوحطا هط عا ۵ کاژل6۵۵ عنصمص0ع حصقص کصقط نز کمم حقطق‌ هط که عکت 4و ۲۳۳۵5 حز 0ص للقتعصصی م۵ طصنای عنطا که کصمزهع۲ عاعده 7 ع6ع 60 اکطز ۶و لمعل خمعع ه کصتقاصنقصد ۳۵۳ ,علنط 2/620 656۰ 5 66/مق حتقنص۳2 ۵ عجل کحقعر 1066۳ خز 16۳۵0 0 عع ماه م00 ۵۶ 72006 چ صنقص۳ ک0صق0۵۳۵۵1 1656 جقاقگ۸- 1۳30 200 عنصمطص0ع6 کنا هه ۷۵ که ,110۷5 1۵708 006 ,او للقتصصه صمناانط 52.8 0عامصناعه هه ۵ ۳0۵ع کقط 1۳۵06 4 00۳۲ ۵۷۷ 1۳2۵5 بکاعکانقم لماع ۵ اعلایده هه صقاعتنصه‌داوک۸ ععگاه ۳۵۵ 11306 26۷ ه ۲ 00655 مقنوصاآ کم ۷6006 اصنزمز ۵ حقطه‌طاقط) 1 00۳۲ ۵۲۲ 5 صماعفله۶ فصه نطعوحمگکط ما ع هناد هه 0۳01065 ۵۳ط1 41 ع136 0صه عصنا بجامص کنطا ,کصوناهانصنا هاز ۶و له 3۵۳ .۷30۵ 01 ه ۶0۵ ۵۵ 6۵۵ 06060666 عخصمصمه معطوگ۸ +عاجع نع 1و 1 ۵ 0302 عطا منطآع1 20۷ 30۳ :60۵802520 فص 1303 1 0۳6 ماصز 20۳ عطق اه که دمناحصوتعصده عط هه اصعصععه۸ ۵0ن10 عطا فصه هزکه‌ظ صز نامه عنصمدمع که ععاصی ک 0۵ ]1 هه کقط 13002 گذ ,نگ عطا 13 صماعنمعل عزععادجه ه کم صقع0 07 ع05 بااعظ 0۵۵۵" عطا ۵۳۵ هصنطع طنم عاعصصم ما عصعام 1316۳20021 حلاجا210۳]3-50 کاز ۶۲8 و حقطه 0020 ۶ دوم عط) ,1011006 6 .۹۳2168 کنطا ۵۶ اجماعصتفه عطا عط ال ,سم 1۳00۳۲" ۵ کعل13 اععز[م۳م 0071 حعطه ما6 عط) اقطا صنعاه کحعط معوع۲ مه عص۸ 0671310 1208670۶" ۵ کز از هط مصه "علمممنهم عنصمصمع محعل" کنط] ,30۷۷6۷6۲ ,ق1001 3۳0۳ بقن130 ۶6۶ "عاعزممم اصقاممصصطز حعطاه 1۳0۵۵ 5 6۲006 100ع۷عل0 ما لمتصعامم عطا عقط چلده امد مفخصمع 6 22510۳ معله 11 از صماکتصمطاوگ۸ فصه حزعم۸ ل0۶اصع0) ,۳۵۵ ۳ طز ناک ۷ص برط دمنعمعل عزعع دی ج ع0ه عقط 10۹ ۳ کط ناهن صطن عنصمصمعع فص عزععاد 50 خصقا روص هط امعزمتم کنط1 5 807676۵۲ 136 0۳اط اع6زم۳م کنطا ۶و ععصقامصصز عطا 0عمنطع۳۵0 67 136 0ع6ز[70م 6 صز ا5ع ۷ص ۵ کععس50ع۲ 0عنملنه ومع 5هن0 7 ۵۶ «منازدوم عط اکعا نز هزوم عنطا ۶و دمنادا ص166[ مصز ./6ا020ق 005۵1 اعصز عاز که ۳۵11 که بن‌نام‌م 1۵۳۵0 10060601 6 ع6 )۲ ۲ 8صا0ع کز صمنهع< عط) هنز صمخنعوم کهصتطا0 محقعلنت027 5 قادصم دای 1000-10-۸ 310 ۰ عتمتقخصت فقمط 056 مالعطظ 6 رز 7۵16 7عاهعع ۵ جقام ۵ عصمناصه عم حکنس خط1ع1 20 0۳006 6 وصنصصنهع0 عطا که ععلهاعطاه عصم5 عازمع13 مزع صهزک ۳۵۳ عطا صز 028976 6 ۵ صقاکنصه‌طاوگ۸ 1۵۶ عصنا عطا اقطا عز اعج؟ 1۳۵ کاز 1۳0۷۴ ۵ کو0ععط اوطصامی عطا وعه فصع صه ۵ عصم کقط ۳8000 #هنامم 10۳660 ۶و 010 عطا جز دعطصی 0عزع1۵۳ از کدمناج۳۵1 500 5 قآ مرول عل ما صماعتصمعطع‌گ۸ هه هنوصا مصعح عصمصنه ۵ که 25۵7 م0۵ هطزم10عع0 انز عز وه محقطهاه00 ۵۶ 00 607 عطا ۵ تعاصنام ج هه حزع۸ آ۵صع0 ۵ عاام3 ککعععه 7۵112016 قطان م33۷۵ 5 توص بط عم ماع عل هط کز خعنط صماعفله2 جز ۳۰۳۲ ۳ 1۵۵۶ اصقا وم اک م0 عطا ۶ ۵06 کز وومصماصنل عنص۳مطم۳ تقطه‌ ما0 ۶و 00۷010060۲ 1656 مععفهی ۵۶ علدمع عطا وصتعصه 30 6000 ۵۲ جمنعصه‌صم عطا ۶و کعامصعجه عطا گم ۵24 کز 00۳۲ 6 1065160۲ اع سل 10۳680 موصه 0601026۲ ا م80 مومفصماصنه بلقازطی و2020 ۵۶ کا 6166 اصقا منز اعمصد عطا 0معفنعصی 1 کل 070[661 00۳ مقطه 0۵ بعضهت عصد5د عطا +۸ مکعتطصام 1 عنطي 0ص ۳۵۳۵ وصه عنفصا «م۶ معله ااط صقاعنصقداعگ۸ 1۵۳ تحلده 201 .۳۵1۵105 نو 10 -صهاعنصه‌ و۸ صز عصتصصنععط اعد ه 06 5 حلعز+ کوزو۸ 065۵1 ۵ دعععه ع12 معله انز حنفصت بعزع۸ لخصع0 ۸85 ۵۵۲۰ له کصه۳] ما نطل[ع1 +معصدیم لس فصه کعسمعع لذه وصه 6 تام ققط اععزمرم عنطا ۶و دمناهامدعصعاصصز عطا مصقاعفا2 10۵۳ 0 هه عوز از طاعامطاله مصقاعنصعاوگ۸ ۵۶ ععی عطا 10 5 از 1063105 لهعنطا مدع معع عزععند 50 کاز ۵ 06 ,6۳ عمط هی م۲800 عنطا هز "اصنزمم صمتامعصصی* ۵ 06 ما ناهام عطا 6600 عط )۲ هصنیج ۶ 100601 ۷ع0 از ماعع ولعامستالن: ما +0۳00 5 5۳0 کنط) ۵۶ 0۳0056 عط1 هط مندد 06 لدم از ووالمصنزط -ا009 ذ 7ر0قصماصنهه 3050906 هط مه ما صقام ج ۳6:0۲ 1۵ 6 ۵۶ دعنصنام عط طازم کصمنادا۲ عصنفصد‌صه مصه خصعصاکه 10۷ ۵ علطاه ۵ععط کقط صعطا طازم صمناهعاصز عخساعصی فص 00ن0هع۳ 1 136 00ه بصه‌اعنصه‌اوگ۸ دز عم 10ع 00 ۵۳ کا‌عگاه عقوم ع۷هط 6 عطا 0۵ 1065161 1۵۳60 عصنادماند 1۵۶ 1610 ۵ که حعطه‌طاها) ۶و عع13م 50602 ه ۵۵م۶ عقط +عطاه عطا ۵۳۵ مزع عطا حز کعتطاهی [۳۵۵ را6۳ بولگ صمادنصمطای۸ ۰ .(2021) عمعع2 ۶ 100006 عاهاک معانصتا - 6-68012105 صنصنص 0 -ع ارم ک-مصنط -صها ماه" .(2021) جعناو2 ۲۲۵۵۵ ,120/6200۳5 کته اع اج /صم .ک نصود0عع0ن ۳۵ 2025 ما 2021 11 5 ۵۲ 6۷۵/۵0۵۲۸ ۲۵۲۲ 0۳۵۳۵۵۲ ]٩ 71۳000 ۰7۳۵ .(2018) نن۸ مننص۸ 40( :ص1۳6 ,کزعط 1 ,۸0/10/5000 ۵۵ 2۵005۸0 ام 8۵100005 و۳0۳۵ 3011 ۵۶ 10602۳61 کعنانص ۳3۵۵ هه عسغ 6۳ که واه۳ مونخصتا ۵ ۲۵ ههام تصماعنصه‌اوگ۸ صز آبانسه؟۹" .(2015) مخط 1 ومصصقط 3/0 مفق1002 6 )ق130۵ وصه عسقلت عنامزعزام۴ که دک ید0 مد م1016 ۳۵۳۵۰ 6 9 0۵16۳۵ ۵۷۷ ۱۸ ۳6۳ ما۲ .(2020) حنط 1 فمصصقط3/0 مف002۵ 1" ۷۷ ۳6 ۶و کعنوناک عزع 5026 1۵۳ +عاصع0) عطا که م70 "بصمزه عطا صز بح اآوگ۸ 1و نامع عنصاد] عطا او دنند‌اگ۸ ۳۵۳۵۵۵ 01 طانلقا6 ۵۶ رامعاقنو ‏ طل 656۳ 5060 مصفاعنصه‌اوگ۸ زا م5 806 6ع136 ۵ [۵ 50 نصع0ط2 ۳۳۵۳۵۵ .(2010) (ممققط و۸ بنانلهط 0 دنا ناناع0۳ ۲۳6 ۵۶ 06۳۹0606 عطا ۳۳۵۵" ینام صهز۵ ۳ کصهاکنصه‌داوگ۸ 6 6606۵ عط) که عانط ۷ "منصقطی گدسطاع۸ 3/0 0۳630601 36006 ۲56 1و [01860 اهنت عطا زو 0166 عط ۵۶ 1۵۳۲ ۵ منصز مقطهطقطاع ۶و نامه ماعص ۰۳۳ «(2008) فمصحقط30 ممصطم۴ ۰ 200 20۳1 0۶ 70۵ ۰ ص1۳ ۵1 ان عنصمصمع عمط صز کمعقاصه 30 نامهیم که ۰۵۵1006 ب(2013) 00طع36 مضفععاعم۴ ۳۵ عط صز ان 0000۳ صع0امی حعطه‌طهط)) .(2013) .هس۲۳ مطکنصمظ نصهتفصه ۳۸ ( 16 ۵۶ 26۲906006 عطا هه صمصمط مهنه۸ لعصصع) عطا که 1 8۳0۳۳ ۳۳۵۵ حقطه‌ ها ۵۶ روک 6002206 ۸" .(2015) مقفصح۸ مفقدمصطاهطگ ۰ 7۰013021 وصه ع ص20 ۵۶ عصصع صز کا۳م2 وهی نصهاعفله 2 40 1۳6۳۵6 ۶ و۳ مواننصت] وهمش۸ عنصحلوت عطا دز ۵۳۵ط۷۷ بکزوعط ]1 07 حقطه‌اهطع ۵۵ 60۲ هنز اصعصها ها ععمصنط0 که کعصعن و006 .4 200 3 .3105 و15 ۷6۵۲ ,لق 00 91و۳0 ,نسم 6 ععط10 هط" بصماعفاه2 مهد مفاعنصه‌دایگ۸" .(2009) بمده‌سنن۸ منلهط۸ زل۸ 0376۳5 5صق1۳ ۵۶ جمنانووم 6ط۳1 :(2010) 367۵ م09۵9 2۵4 هه 2رط۵ ۷ منطا۳ امه اعک۸ 0صه نامهم صعن۳م1 کعمصنطع دز کعوصقط" .(2015) نلن۸ منعفوه0 ۰ أنه 1 صفاکنصه اوگ۸ ۵1 عازوطا ۸۷ ".از دز زوم 200506 مط ام انقاه 0 متصاص /صم صهاعنصه نع اد اند //:۲0ط ۸5 ۵ رما عطا فلز حقطه‌طها0 .(2018) 3۵0 مگ نفک ۰ زگ نلحاط1۵ .رازه نآ اهص80ه1< مقصزمط ۵۶ لمص 30 *اصعص م0010 رن 6۲0۳0996 ۵۶ 06۹0606 ۵ط ۲ .(2016) ماقلهک طهنوج/3 منوحمصحص 1/۵ 6 ۷۷۵۳1 ۵ط رز منطعطصعص کصق۳ کم عععوم عط ۵5 اعقمطز ها 0هه .(2019) صقطعاه6 م00 523 متقحطلقظ مصقنومسط۸ حنصم ,تفه و۸ ,1/0 ۷۵۰ و02۳6 526 ,006۳ هدنهد ص1۳ عع2 عمط ما حعقم مه ۵0 .(2013) .[ععو۸ منفقسصحقط3/0 فصه حعلنه1 معجق7 ,ععلههنک موتجنادالمطاج/3 حاعصدو 3 ۵ 00۳ مه ما۲ وصنو مهم ۵۶ کمعهاد وصه کعزعع اه مصمتاق 10 عط) کم و۵9" ۳6 0۵ ۵۶6۳۵۵66 ما5 6ط1 امم دمن عصعع فحنطا ۵ م36 ناد ۵عط) ۶و خمطاده مصخاضصعص عطا وه کاعدی صحملج/21 عط) ۵ 6 ///:0ظ ,۸75۸ .(30 از 2020) +/00دع۸8 ماگ ص136 صهاکنصهحاوگ۸ "مها تصقطا ی که //واصام /ج /ع له ۰/۵1۵ /// :۵0 علصه ۷۹/۵۳1۵ ۸60 هگ اطعا باه ماه /تعده تاهمصاصف/ موجه // قاط 85۸ ,(2020) .صقاکنصه‌داوگ۸ ۵1 عناطام عنصحاک ,کعنع 10 هه 006۳6 که ص20 ,(020) صقادنصه‌اوگ۸ ۶و عزاطم 3۶ عنصقاه ما2 فصه کع6ص< که جعتص2 عمط جز هسام لقن عصصم) ۵۶ ک6۵0 خدععم3 وله (2010) 6 ,81026

Economic diplomacy, in terms of the importance of economic relations in foreign relations, is one of the important tools to advance the long-term goals of economic growth and development and even increase the security of countries.Recently, Afghanistan, India and Iran have reached an agreement called the Chabahar Agreement. Due to its location, this port has the appropriate geopolitical, geo-economic and geostrategic potentials in comparison with the ports of the countries in the region and has a very high security margin; in addition, the port at the intersection of the North-South and East-West corridors can serve as a gateway for transportation, in other words, a central trade link between Central Asia, India, Pakistan, Afghanistan, Russia and Europe. In this research we want to answer this question: What impact can economic diplomacy have on post-Taliban developments in Afghanistan? And what is the position of Chabahar port in that country's economic diplomacy? The findings of this descriptive-analytical library research show that: Economic diplomacy in the post-Taliban era by adopting programs such as; attracting foreign investment and expandingrelations with the countries of the region and constructive interaction with them, has been able to have positive effects on development in Afghanistan; And the port of Chabahar, as a field for attracting foreign investment on the one hand and its role in xpanding Afghanistan's relations with countries in the region on the other, has found a special place in the country's foreign policy. 

344735

ارایه آموزش به معلمان و والداین به طور همزمان و آن‌ها نیز با پیامدهای مثبت و منفی» رفتار کودک را تقویت يا تنبیه می کردند (مک کاین و کلی." ۱۹۹۳؛ این کودکان بسپار مهم است. از این رو این پژوهش نوع چند خط پایه بود که به مدت ۱۶ جلسه هفتگی 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 ترزناسای سال پانزدهم - اردیبهشت ۱۳۹۴ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۰ ۷ نارسایی توجه - بیش‌فعالی که بر اساس راهنمای مذ کور بررسی می‌کند. به هر زیر گروه ٩ سوال تعلق می گیرد و به هر سووال نمرات بین صفر (هیچ وقت) تا۳(همیشه) داده می‌شود. دانش آموزانی که دست کم ۶ نشانه از هر یک مقیاس شدت ۳ (همیشه) داشتند» به عنوان نوع بی توجه دارند. این مقیاس‌ها در سال ۱۹۶۹ به منظور کمک به هستند. در طی صدها پژوهش و چند دهه کاربرد بالینی» که در این پژوهش نیز از آن استفاده شده است. بدین منظور کسب میانگین ۱/۵ یا بالاتر در این سوّال‌ها نشانه است. فرم والدین مقیاس کانرز دارای ۴۸ سوال است که که در این پژوهش از آن استفاده شده است. برای هر عبارت مقیاس یاد شده چهار درجه از نظر شدت و وضعیت مشکل رفتاری در نظر گرفته شده است. از کود ک مورد نظر وجود ندارد» گزینه اصلا اگر مشکل شدت مشکل در حد متوسط است» گزینه سوم (زیاد) و تشخیص‌ها ویژگی بالاتر از ۰/۸۵ و در نیمی از این 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 ۸ تأثیر همزمان راهبردهای مداخله‌ای در کاهش نشانه‌های اختلال نارسایی ... - همید اسدی و همکاران این پژوهش در سه مرحله اجرا شد: در مرحله نخست و تعیین خط پایه (پیش آزمون) استفاده شد. در مرحله دوم» برای دستیابی به هدف پژوهش و با توجه به چند علیتی بودن اختلال یاد شده (هوش بهر پایین تر از متوسط معلمان طراحی شد و با تعیین رفتار آماج در دانشآموز ۰ دقیقه به‌طور همزمان به اجرا در آمد و در ۳ مرحله ب) روش‌حل مسئله (قرار است من تا آخر راه را درست نیست. بیا آن را پاک کنم و با دقت بیشتر آن - انجام تکلیف در خانه و ارایه آن در جلسه بعدی. دانش آموز با صدای آرام به خودشان دستور می‌دهد و پیروزی شهر تهران انجام شد. این راهبرد در چهار حیطه زیر که هر یک از حیطه‌ها به مدت ۴ جلسه ۶۰ دقیقه‌ای 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 ترزناسای سال پانزدهم - اردیبهشت ۱۳۹۴ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۰ ۹ که قبل از عمل درک کند فکر کند و در انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز و فکر دارد این جمله‌ها را با خود تکرار کند: گوش کن» ببین» تأمل کن: کند. این کار به دانش آموز کمک می‌کند تا به درک او را چند دقیقه‌ای منزوی کند که نتایج شگرفی نیز به با آن‌ها و آموزش تمرین عملی در مورد مشکلات شایع شد. شاخص تغییر پایا برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل باید نتیجه آن مساوی يا بیشتر از (۱/۹۶ گ آ16) باشد پیش آزمون) و عدد به دست آمده ضرب در صد می‌شود. اگر درصد بهبودی دس ت کم ۰ درصد باشد. می‌توان نتایج را از نظر بالینی معنی‌دار قلمداد کرد. امروزه در 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 1۰ تأثیر همزمان راهبردهای مداخله‌ای در کاهش نشانه‌های اختلال نارسایی ... - همید اسدی و همکاران طریق مقیاس کانرز (فرم معلم و فرم والد) و مقیاس که نتایج آن‌ها در جدول ۱و نمودارهای ۱ و ۲ جدول ا.نتایج مقاسه نمرات مقیاس کانرز فرم معلم و فرم والد و مقیاس سنجش اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی ترتیب برابر با (۹/۶» ۳۸/۶ و ۲۶/۱) بود که از مقدار نمودار ۱. روند درصد بهبودی نمرات مقیاس کانرز فرم معلم» فرم والد و مقیاس سنجش اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 ترزتاسای سال پانزدهم - اردیبهشت ۱۳۹۴ - شماره ۲ - پیایی ۱۳۰ ۱ نمودار ۲. سیر نزولی نمرات در مقیاس کانرز فرم معلم» فرم والد و مقیاس سنجش اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی مدرسه بروز پیدا می‌کند و آن زمینه آشفتگ ی *در شدن از سوی همسالان و بزرگسالان شده و منجر به با (۹/۶» ۳۸/۶ و ۲۶/۱۳) است که از مقذاز (۱/۹۶ .> و به لحاظ آماری به کاهش نمرات در پایان راهبردها بهبودی در پس آزمون ۳ (1۶۳) می‌باشد. به سخن دیگر را بهبود بخشید. پایداری و ثبات در کاهش نشانه‌ها نیاز امکان تعمیم آن به جامعه مورد نظر و یا جامعه بالینی راندارد. این پژوهش نیاز به تکرار دارد تا بتوان به نتایج آن اعتماد را آنداژه گیرق کنند» استفاده شود. همچنین با پژوهش در تخصصی با در نظر گرفتن وجوه عملی و کاربردی اختلال 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060 ۱۳ تأثیر همزمان راهبردهای مداخله‌ای در کاهش نشانه‌های اختلال نارسایی ... - همید اسدی و همکاران اسماعیلی» آ. (۱۳۸۶). میزان شیوع و ویژگی های جمعیت شناختی دانش آموزان ابتدایی با اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی در جمعیت روستایی بیرجند. پایان نامه امینی» ه؛ شریفی» و؛ اسعدی» س؛ و کاویانی» ح. (۶). روایی نسخه فارسی مصاحبه ساختار یافته تشخیصی برای (717-/152 (5)110 فصلنامه پایش. ۷ (۱): ۴۹-۵۷. شریفی» و؛ اسعدی» س؛ محمدی,» م؛ امینی» ه؛ کاویانی» ح؛ سمنانی» ی؛ و شعبانی. (۱۳۸۳) پایایی و قابلیت اجرای نسخه فارسی مصاحبه ساختار يافته تشخیصی برای علیزاده» ح. (۱۳۸۴). تبیین نظری اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خودکنترلی» پژوهش در حیطه کودکان استثنایی» (۵) ۰۳ ۳۲۳-۳۸۴ علیزاده» ح. (۱۳۸۶). اختلال نارسایی توجه- فزون جنبشی. ویژگی‌ها ارزیابی درمان» تهران: رشد. کلانتری» م؛ نشاط دوست» ح؛ و زارعی» م. (۱۳۸۰). تأثیر آموزش رفتاری والدین و دارو درمانگری بر میزان علایم فزون کنشی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه و کواترچویل» ت؛ و موریس» ر. (۲۰۰۲). روان‌شناسی بالینی کودکک (روش‌های درمانگری)» ترجمه نائینیان م» رهنما ا بیابانگرد ا». روشنی ر ضیاعی ز. سراج ن و آزاد» گرجی» ی؛ سیف»ع ؛ دلاور» ع؛ و کریمی» ی. (۱۳۸۴). مقایسه اثر بخشی کاربرد روشهای اصلاح رفتار والدین و معلمان و ترکیب هر دو در کاهش نشانه های اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه دانش آموزان دوره ابتدایی دانش و پژوهش در روان‌شناسی (۲۳): ۱-۲۲. مایکل ام» ه؛ کلیفورد جی» د؛ و وینستون» ا. (۲۰۱۰). روان‌شناسی و آموزش کودکان استشنایی. ترجمه علیزاده» ح.» گنجی» کک» یوسفی» ل.» مجید یا دگاری» ف. (۱۳۸۸). 0۳۵0 1006 1۳۵۵1 طکزی کصمععم که دم مط6ط عزکاح مصز او ماع 501 (۵ط۳ع .(2004) 14۰ ,060065 :8 مسآ 00065 سا و۸۳۵ فمانطاع امصحمصط۸ که لسوت :۸3170 ۸۸ دعس انط 0۶ مرنطکصوناه ام 0لنط 3/0166 .(2002) ۰ .1 فطح 7 .(1997) ۷/۸۰ .7 ,3061 :8 .3 .7 ب0130000, 36 .7 000ص قلطم .وفونصع هانگ 0 .7 تععاجه8 م0 کل ,قلاع/۷ کل 0 ,و ۲00506۲ و56 12800506 0ص اناد ندنام معسا نک ۳۵0۶ نع مامح کم خصعوعامله که اصعصککمکعی 2۵۶ علهک 1-600 مد 7 ,25 ,2۹۷۵108 فلنط) لمص و مصط۸ ۵1 ص30 وواز 0 ۶ دز رد-2 ۸ .(2009) 0۰ .8 0:00 6 م۸ ,۲018-1096۵00 36 8۰ و60۵8 کل 8۰ ,ق00۵6 و ۷۰ 8610۵58 .۸ .ی ,33010 .129-0 , (2) 29 ,6۷16 بوعمامطا روط اهعنصنا) عل معنل بوانحنام هط ملد اند 1۵۶ اصعد نم حقط ۷ مساو[ :۸0770 داز صعغولنط0 که دعطام۳ 2۵۳ وصنصند1۳ و0 موز قطاع 8 ۵۶ (۵ ۲ 0ع لادم ۲ساعنااند ۷۷ ۸ .(2012) م۸ .ی مومصقنط۳۵ .() بل4 ازع ول رد2 اجدموع 1و0و۸ ع فلنط6 آه‌نصناح 4و ۳۵10 0 عم وصه عطع2 بوط صمناهنامره حلصطاغص ع نمی که وممعکنه عطا عمضدمصی هد عصنامعناک ها .(2003) ۰ ما69 ۲ حع‌صسمان۸ نصا معط 1 .ز هدند 6۶ من همهم حط هد انمقعل دواد که خصهمامصرد عطا ۶و -ع 002 زد 00 100-068 ۶ فعناع 6 .(2013) ۰ ما 621/80 .ش۸ مقنا سک مقاقص ون ,21100,0لن5 .بش 822,۸6 هانهل۸ 0۰ مقنعنهاه .435-45 :(4) 13 10.1586/6۰ ننمل بخظونانل عسطبط #صه کع و80 خصعسه ++علمنل وان 40 صعاممط .۳ من ب۸ :۷ ,520066 بل .8 ,کل 5200 نصا مدز 000 صوناصعااش۸ .(2009) با سا مصقفصقط۳0 سل سا باانطدع0 560-۰ ۷/1053 وصه کص ۸1 ۸ معصزم‌منا بمنطاما وه انطط موه 91۳5 توطعنط روط که 6ام ما1 بصع ده رصم کل موه5 21160110-7 انعم اه 0 .(2009) ۰ ق3100 ک م۸ لفط ۷۷ سل 6۵ مش تعاخهظ من .ظ ب2طق۷2۵ لب ملزطع ۵10 «(1) 32 مصقنتعس۸ 310۳۳ ۵۶ ععنصناع عقنط رد2 خصموهآو۸ وصه فلنط) اعتقهنط عم اممصمع عط 1۵۶ معلمعنل نام بط .(645-665) ,رصن مه ص۷11 تونطام 001 انط2 موادم ع دمم خر +وقنط وم عم املج فص فلنط) .(2002) 34۰ مکز0۷ع1 م0162 روم صز ععصقل نو مدع عصنصقعل ما حاعدم مه هنماد چ +ععصمه قنصوند آهعنصنا .(1991) .۳ محق1۳ ۶ .5.٩ 12۵6080 9 -12 ,59 وزع وا عم لصو مصطا۸ م30 م۳۵6۳ راز اع00 1/ن0 2 1و۸ 5-/3052 عطا مه امعمصها (2014) بل بصمذعصها. چگ .0 م606٩ ۶ ,۷۵۵06 سا طکنصص[ -وع۸0[1 عگ وانط۲ ۶٩ وصعلدع۸ صععوصخ عطا ۵۶ امحسول هام۳0 موش .کت عطا صا معا اعحد0 که عی۸ 0اه -۵1۶٩ وم 06۵10 10۵۶ کصمعه ۸ :معط مه عاله ما صععل انطا 6 عمط وصنصن3 .ر3971) .7 مصقفصلممی گ مق .0 مصحهطصعحل 1/60 665۰ نی 156 :۵۳۵ 316 ,۸0770 انم حعحفانط ۳۵۶ کدمناصع/عاصز موز مط86 «(2001) 1۰ 0 ,1/00۳6 آهعنصنا۲ ععاعهمم خصعسه فصه صمناف‌نام مه ماد نعمصعگنصوند آمعنصنا .(2001) کل باععادع 30 گ کل تعصصسا 8.36 ,65اع0 -ع اعد وه ۳۵۷1۵۲ عنام ابر ج :۸30 ۶و ععصعله عم ۵۳1۵۵6 عط1 .(2007) بش سا عمط 2 مد معط ,01 مکانوعمصه۳۵1 -17 ۸1۳60000 داز صعسغانط هرز عمط مهم ما عسفع موم عصنعه ۸ .(1999) .5 ,3053036 6۶ .34 م5602 0.۱ .17 ,005۵۷36 234-۰ ,23 مط 020 1/0018 «وزحقطظ سول 6و وان نامهم -۸/31 نآ نهتطماعوهانط2 روط 81) بوم‌صعنک لد وفتمطعط قصه وطقعنط عم که کحم مرگ .(2005) ۷۸۵۰ ل00د5 ۶ ,.3ظ 5200 ۷۷ ۵۵4 125512160) وصقنط رو لمعنصنا)/کمدعن5 دما مطعط وطقنط عم که کندم مرگ .(2003) .0 34 مقنصنع۳ 6 .3ظ کل 5200 342-8 :یففعم موم تصعحط 1 .رصعتصعطاطامگ معمطگ وصه عققط۴ صه1۵۹ 60(.3/101105 200) 2 0۱6 موی ۶۵۳ امحصق/3 5 مماهنان۳ .(2000) 348 ,هدک 2 026 ,133006 133 ,10۳06 -م بانط ماهر عانامص 0ص عن عمط مع فص ااقصذ ۶۵۳ کصوخصع تحص فص وصنصععیک .(2005) بک 3/061 2 ۵ و1۷03 .(56) نا حلتوعوع ۸ آهنمو5 0ص عخصمص0 عطا م1 امومع دهع ۷10006016۳08 ۵1 ۳110060655 عطا ۵۳ #رو5 ۸ .(2013) .5 .8 عناح7 ۸ وا .7 وصنطکص7 ۳ 36 ,088 .10 ,۳82/6 ول ب6ل26 192-۰ , (3) 19 ,3۵۳ .طالمه۲7-ه 0ص ع ما16 :۸070 طانی صعلوانط) کم کاصعجم2 مغ الماک وصنصنه1۳ ص2۳ وصنط‌جع 1 5 آ315 5و۸ ۱۸۵۹۵۵۵۷ ۵۵ ۱۳۵۲ 11:26 آ2 210۰۲ 60 ۷۷۷۷۷۷۰۵۲6011021 ۲۲۵۲۱ 00۳/۱۵۱۵060

اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، اثرات جبران ناپذیری در زمینه تحصیلات، ارتباط با همسالان، والدین و معلمان ایجاد می کند. هدف پژوهش حاضر تاثیر همزمان راهبردهای مداخله ای در کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از نوع تکانشگری بود. طرح پژوهش به روش تجربی تک موردی از نوع چند خط پایه بود که به مدت 16 جلسه هفتگی در یک دانش آموز پسر مقطع متوسطه کم توان ذهنی اجرا گردید. داده ها با استفاده از مصاحبه بالینی، مقیاس سنجش اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، مقیاس درجه بندی کانرز فرم معلم (1969)، فرم والد(1999) جمع آوری و بر اساس آزمون شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تحلیل شد. نتایج نشان داد تاثیر همزمان راهبردهای مداخله ای در کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از نوع تکانشگری از نظر بالینی معنی دار می باشد. بنابراین راهبردهای مداخله ای همزمان در کاهش نشانه های اختلال تکانشگری از کارایی و اثربخش لازم برخوردار است.

465573

واژگان کلیدی: قوه. ماده نخستین, قاعده حدوث, حکمت مشا انسجام در نگاشته‌های تاریخی اروپاییان از فلسفه این دانش در یونان و با پرسمان وحدت و کثرت و نیز ثبات و حرکت آغاز شد و دیدگاه‌های گوناگون و گاه یکسره متقابل پدید آمد. مهم‌ترین دیدگاه‌ها دیدگاه پارمتیدس در انکار حرکت. دیدگاه هراکلیتوس در انکار سکون و دیدگاه آناکسیمندر است که برخلاف پیشینیان خود که قرن‌ها ماده نخستین تحولات را در میان گونه‌های متعینی از اجسام مادی جستجو می‌کردند. آن را امری «نامتعین» دانست؛ شاید او می‌دانست. که ماده اگر خود متعین باشد. در بستر دگرگونی‌ها با از دست دادن تعینش"نابوّد م‌شود. به جز پارمنیدسیان که هر گونه حرکت را انکار کردند. «ماده» به معنای گسترده آن. که همان آمادگی برای دگرگونی است. مورد قبول همگان قرار گفت؛ زیرا از دیرباز روشن بود که هر چیزی به هر چیزی تبدیل نمی‌شود و برای تحقق آن به عاملی وحدت ‌بخش نیاز است و اختلاف دیدگاه‌ها سه دیدگاه فوق, پیشرانه‌های اصلی شاهراه میانه و ماندگاری بود که ارسطو در هم‌نشانی میان این انديشه‌ها به دست داد و نام آن را «هیولا» گذارد و این شاهکار را کانون فلسفه خود قرار داد. از دیدگاه ارسطو جسم از دو نهاد کاملا متقابل جوهری به نام‌های «هیولای نخستین» و «صورت جسمیه» تشکیل می‌شود. «صورت جسمیه» جوهری یکپارچه کشش در سه سوی درازا پهنا و ژرفا و تمام داشته‌ها و فعلیت‌های جسم. و (هیولای نخستین» نیز نهادی مانا و نامتعین و مولفه پارمنیدسی و آناکسیمندری انديشه اوست . انديشه هرا کلیتوس نیز در دیدگاه او به حرکت در «کم» و «کیف)» و «آین» فرو کاهید. اين اندیشه به جهان اسلام وارد شد و ابن سینا با برپایی براهینی از جمله برهان قاعده حدوث (کل حادث مسبوق بقوّه ومادّه تحملها) از این آموزه پشتیبانی کرد. این براهین در طول سده‌ها و به ویژه از زمان شیخ اشراق مورد نقد و بازبینی قرار گرفته و در این میان, گاه اصل انديشه هیولای نخستین مورد انکار واقع مسئله این پژوهش, نخست آن است که آیا برهان قاعده حدوث در تقریر مشایی آن می‌تواند ماده نخستین مشایی را به اثبات برساند. نویسنده بر آن است که نقدهای غیرمبنایی وارد بر «برهان قاعده حدوث» ناتمام است و آن دسته از اشکالات واردشده بر این برهان که تمام هستند. بر مبانی غیر مشایی یعنی حکمت متعالیه استوارند و از این رو اين آموزه در نظام حکمت مشا منسجم و در اثبات ماده نخستین مشایی در ادامه و با توجه به ورود اشکالات مبنایی مذ کور مسئله این است که آیا این برهان آمادگی بازسازی با آموزه‌های حکمته,شعالیه ,وا دارد ویگوگه؟ نگارنده بر آن است که اين برهان در میان براهین اثبات هیولا" از ظرفیت بسیار بالایی در این زمینه برخوردار است و از گذشته دور تا دوران معاصر نیز نگاشت‌های صتدرایی قابل دفاعی از آن وجود مسئله ماده نخستین این است که آیا آن‌چنان که اشراقیان واقعیت جسم را تنها اتصال جوهری در سه جهت معروف می‌دانند. جسم از بخش قابلی دیگری تشکیل نشده است یا آن‌چنان که مشاییان معتقدند, جسم مرکب از دو بخش بالقوه محض به نام «ماده نخستین» و بالفعل که همان صورت جسمیه است. می‌باشد. قاعده حدوث. برهانی عقلی برای اثبات گزینه مشاییان است و بر اساس اینکه بیان می‌کند هر حادث زمانی برای حدوئش مسبوق به قوه و ماده‌ای است که حامل آن قوه باشد. ماده آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ از آنجا که تبیین دقیق برهان این قاعده در بررسی نقدهای وارد بر آن؛ نقشی کلیدی در دستیابی به دیدگاه برگزیده دارد و تمرکز اين نوشتار بر چگونگی تقریر و انتاج این براهین است. در تقریر این براهین به ویژه برهان ان سینا که نقد معروف و به ظاهر روشنی بر محور واژه «امکان» بر آن وارد شده است. ناچار باید دقت و بسط بیش از حد معمول به کار گرفته شود و پیرامون امکان استعدادی انديشه شود. همچنان که اشاره شده است. مقصود از این برهان همان برهان ابن سینا بر این قاعده است. این برهان از آغاز تا کنون, نگاشت‌های متعددی داشته است که یکی از آن‌ها در ذهن و زبان بیشتر اهل فلسفه جای گرفته است. در اینجا ابتدا این تقریر که تقریر معروف از این برهان معروف نامیده شده است. نگاشته می‌شود و سپس تقریری که از نگاه نگارنده اصیل‌تر است. به نگارش درمی آید تا زمینه داوری و میزان انطباق آن‌ها با - حادث زمانی. پیش از تحقق باید ممکن باشد؛ زیرا اگر ممتنع بالذات باشد. به هیچ رو پدید نمی‌آید و اگر واجب بالذات باشد. هیچ پیشینه عدم ندارد. - این امکان امری نسبی است؛ زیرا در ارتباط و سنجش با ضرورت وجود و عدم - «الف بالفعل ب است»» اگز در زمان این حکم دارای ویژگی‌هایی باشد که مفهوم «ب» حاکی از آن است و «الف بالقوه ب است)» اگر چنین نباشد؛ ولی بتواند - حامل و موضوع قوه, خود قابل متعلق قوه است؛ زیرا معنای دارا بودن استعداد و قوه چیزی آن است که خود بتواند آن چیز را بپذیرد و دارای آن شود. در اين تقریر قاعده حدوث زمانی بر «ممکن» بودن پدیده‌های آینده و لزوم امکان و آمادگی پیشین برای آن‌ها استوار می‌شود. چکیده برهان این است که هر حادث زمانی به دلیل سابقه عدم و لاحقه وجود. به ترتیب واجب و ممتنع نیست؛ پس ممکن است و این امکان چون متصف به ویژگی‌های خارجی و نسبی است عرض است؛ پس نیازمند محل است. محل امکان حوادث زمانی آینده. «ماده نخستین» نامیده می‌شود؛ از این رو ماده نخستین فلسفی, امری است که حامل امکان. قوه و به تعبیر فراگیرتر. حامل استعداد است. تقریر تحلیلی اين برهان اين گونه است: ۱. حادث زمانی» پیش از تحقق باید ممکن باشد؛ (مبادی) ۲ چنین امکانی» به صفاتی وجودی همچون شدت و ضعف و دوری و نزدیکی . آنچه به امور وجودی متصف شود. امزی وجودی؛و خارجی است؛ (بدیهی) . چنین امکانی در خارج موجود است؛ (مقدمات ۲و ۳) . موجود خارجی, يا جوهر است و یا عرض؛ (حصر عقلی) . این امکان معنایی» نسبی و قائم به مستعدله است؛ (مبادی) . این امکان, عرض و قائم به موضوع است؛ (مقدمات ۷-۴) . موضوع اين امکان می‌تواند با قعلیتی که حامل امکان آن فعلیت است. متحد ۰ آنچه می‌تواند با فعلیتی متحد شود؛ نمی‌تواند فعلیت دیگری داشته باشد؛ (امتناع ۷۱ موضوع این امکان هیچ فعلیتی ندارد و ماده نامیده می‌شود؛ (مقدمات ۱۰-۸ و 1۲ چیزی که هیچ فعلیتی ندارد. قوه محض است؛ (مبادی) نتیجه: پیش از هر حادث زمانی» قوه و ماده حامل آن باید وجود داشته باشد. آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ اشکال عمده بر این برهان؛ اشکال مغالطه اشتراک لفظی واژه «امکان» در مقدمه اول و دوم است. «امکان» در مقدمه اول, به معنای «امکان ذاتی» است که مفهومی انتزاعی و فلسفی است و به صفات وجودی متصف نمی‌شود و به موضوع خارجی نیاز ندارد و در مقدمه دوم به معنای «امکان استعدادی» است که مفهومی مقولی و کیف نفسانی است و به صفات وجودی متصف می‌شود و از این رو به موضوع خارجی نیاز دارد. نخستین بار شیخ اشراق این اشکال را بیان کرده است (سپروردی» ۱۳۷۵: ۴۹۸/۱). بررسی: به نظر می‌رسد شبهه ورود این اشکال بر این تقریر وجود دارد؛ زیرا این برهان. از نوعی ابهام و اجمال برخاسته از نبود جداسازي روشن میان امکان ذاتی و استعدادی خالی نیست. اما به نظر می‌رسد این مشکل در تقریر اصیل اين برهان که از سوی خود ابن سینا صورت گرفته است. وجود نندارد و این تقریر معروف است که هرچند جداسازی میان امکان ذاتی و امکان استعدادی با این اصطلاحات در زمان اين سینا انجام نشده است و از اين رو در آغاز به نظر می‌رسد این اشکال بر تمامی آثار او در این زمینه وارد است (ابن سینا ۱۴۰۴: ۱۸۲؛ همو ۱۳۷۱: ۲۸۵: همو ۱۳۷۹: ۹۵۳۶-۵۳۴ همو ۱۳۶۳: ۴۱-۴۰)» اما با دقت بیشتر روشن می‌شود که این برهان در نگارش و ساختار اصیل سینوی‌اش و بی‌آنکه چنین اصطلاحاتی نیز وجود داشته باشد. بر پایه تفکیک این دو مفهوم از یکدیگر سامان یافته است وامراد از «امکان» در آن. مفهومی است که بعدها پا نام «امکان استعدادی» خوانده شد. همچنان که بیان خواهد شد. حد وسط این برهان» «کان ناقصه» و احوال و عوارض پدیدآمده بر اشیا است. این تقریر به صورت مفصل و متدرج. در اصلی‌ترین و جامع‌ترین کتاب فلسفی ابن‌سینا یعنی الهیات شا شکل گرفته است و نشان می‌دهد که چگونه لازم است پیش از پیدایش وصفی برای موصوف. امکان پیدایش آن در موصوف وجود داشته باشد. این امکان بر خلاف امکان ذاتی» نیازمند موضوع و مادّه خارجی است؛ زیرا امکان استعدادی» وصف متعلّق موصوف است و تفاوتش با استعداد تنها در طرف سنحش است که اگر به مستعد نسبت داده شود استعداد. و اگر با مستعدله سنجیده شود امکان - ممکن‌الوجود در موجود شدن محتاج چیز دیگری است؛ (لازمه تعریف ممکن ذاتی) - وجودی که ممکن از ناحیه غیر می‌یابد. یا دائمی است يا غیر دائمی؛ - وجود غیر دائمی از ناحیه غیر ضرورتا و زمانا مسبوق به ماده است. در این بخش, ابن سینا به «امکان ذاتی» و ویژگی‌های آن و همچنین اصل مدعا - به دلیل اينکه اعمال قدرت در معنای/قدرت مأخوذ نیست. معنای مشهور «قوه» (قدرت يا شدت قوه) به معنای «امکان» منتقل شده است و از این رو وجود امکانی را موجود بالقوه و «امکان قبول چیزی» زا قوه انفعالی می‌نامند (ابن سینا ۱۴۰۴: ۱۷۱؛ در اين بخش, اين سینا به مفهوم (قوه انفعالی» که قرن‌ها:بعد «امکان استعدادی» نام گرفت و از امکان ذاتی متمایز شد. اشاره ذارد و از این رو وی از ابتدا متوجه این تمایز بوده است. البته روشن نیست که این تمایز از دیدگاه و همچون دیدگاه مشهور - چیزی که موجود نیست و قوه موجود شدن را هم ندارد ممتنع‌الوجود است و ممکن‌الوجود همچنان که ممکن است موجود باشد. ممکن است موجود نباشد؛ (والّا - ممکن‌الوجود یا ممکن است چیز دیگری (فی غیره) شود و یا ممکن نیست چنین - ممکن‌الوجود یا ممکن است موجود شود (فی نفسه) و یا ممکن نیست چنین شود؛ - موجودی که امکان وجود فی‌نفسه دارد. یا قائم به نفشس خود (لنفسه) موجود آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ - آنچه قائم به نفس خود موجود می‌شود. مجرد است؛ لذا به نفس امکان ذاتی - آنچه قائم به غیر یا در غیر موجود می‌شود. برای اینکه موجود شود باید هم آن غیر (موضوع) و هم امکان وجودش در آن غیر (امکان استعدادی) موجود باشد؛ - آنچه امکان پدید آمدن در غیر یا برای غیر را دارد باید پیشتر» موضوع و امکان استعدادی آن در موضوع» موجود باشد (ابن سینا ۱۴۰۴: ۱۷۸-۱۷۷؛ صدرالدین شیرازی» بی‌تا: توضیح آنکه وقتی ماهیتی نظیر درخت با وجود و عدم قیاس شده و به امکان ذاتی متصف گردد. امکان وصف ماهیت درخت خواهد بود و همان درخت وقتی با قیودی زائد بر ماهیت خود در اضافه با دانه و حبّه و به صورت کان ناقصه در نظر گرفته شود. وصف امکان همچنان برای آن اثبات می‌شود و لیکن این وصف که در حقیقت امکان استعدادی درخت است. به متغلق موصوف که همان حبّه و دانه است. اسناد دارد و به‌همین دلیل در امکان استغدادی؛ نیاز به موضوع و ماده‌ای است که از جهت قبول مستعدله جواز اتصاف به امکان استعدادی آن را داشته باشد. این جهت قبول با وساطت کیفیت استعدادی در نهایت به مناده‌المواد وماده اولی ختم می‌شود؛ زیرا سلسله موضوعات و مواد. سلسله غیر تعاقبی پیوسته‌ای هستند که در زمان واحد از فعلیت متناسب با خود بهره ی برهان بدون ابتلا به مغالطه اشتراک لفظی, قوه و ماده را به اثبات می‌رساند؛ زیرا محور برهان؛ امکان استعدادی است و نقش امکان ذاتی تنها تغیین زمینه اولیه آن است. همچنان که ملاحظه می‌شود. به نظر می‌رسد اشکال اشتراک لفظی بر اين تقریر از برهان که تقریر اصلی و سینوی آن برهان‌هایی که پس از این به آن‌ها پرداخته می‌شود. توسط صدراییان بر پا شده‌اند؛ اما تنها برهان آخر بر بنیان‌های حکمت متعالیه نهاده شده و سایر برهان‌ها در فضای این برهان هرچند بر پایه اشتراک معنوی امکان ذاتی و استعدادی برپا نشده است. اشکال شیخ اشراق نیز بر آن وارد نمی‌شود. نگاشت اصلی آن از صدرالمتألهین است. اما دو تقریر جایگزین دیگر نیز برای آن پيشنهاد شده است که در ادامه» به این همه این برهان و برهان پس از آن. هرچند برای اثبات امکان استعدادی برپا شده‌اند. اما با توجه به رابطه بسیار نزدیک آن با ماده نخستین و تمرکز بر حدوث زمانی که پایه اصلی قاعده حدوث زمانی که موضوع این پژوهش است. می‌توان آن‌ها را از براهین چکیده این برهان آن است که امکان ذاتی حادث زمانی که همواره همراه آن بوده و هست برای پیدایش ممکن کفایت نمی‌کند؛ چزا,که دراغیر این صورت. به دلیل اين که فیض خداوند همیشگی است. مستفیض و سلسله مخلوقات: ازلی بوده و سابقه عدم نخواهد داشت. پس شی حادث علاوه بر امکان ذاتی از امکان استعدادی نیز برخوردار می‌باشد که به عنوان یک ویژگی و وصف, نیازمند به موضوع و ماده‌ای است که حامل آن باشد. اين برهان را صدرالمتألهین آقامه کرده است؛ پس تقریر اصلی آن - امکان استعدادی امری نامانا و غیر ضنروری برای قمکن استعدادی است و با - نسبت واجب بالذات به همه ممکنات در ایجاد و از جانب واجب با همه یکسان ۱-اگر امکان ذاتی ممکن بالذات. برای تحققش کافی باشد. بدون حدوث زمانی و آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ ۳ امکان ذاتی به تنهایی برای تحقق حادث زمانی کافی نیست؛ (مقدمات ۱و ۲ و ۴ حادث زمانی افزون بر امکان ذاتی باید دارای امکان دیگری به نام امکان این برهان به دلیل تجربی - عقلی بودن مقدمه دوم, برهان پسینی (پس از تجربه) و امکان ذاتی ممکن برای موجود شدنش يا کافی است يا کافی نیست؛ (متفصله ۲ اگر کافی است. چنین موجوّدی ازلی و مبدع است؛ ۳ اگر کافی نیست. پیش از پیدایش نیاز به چیرّ(هایی) دارد که نحوه وجودش ۴ پیش از حادث زمانی بایداجیزااذیگریی وخوّه داشته باشد تا این وجود به آن تعلق ۵-آن چیز باید استعداد پذیرش حادث را داشته باشد؛ زیرا در نظام عالم» همه چیز در همه چیز وجود پیدا نمی‌کند و سنخیت و خصوصیتی باید در آن چیز وجود داشته باشد که از آن رو حادث بتواند به آن بپیوندد. آن خصوضیت. «امکان استعدادی» این تقریر تنها در سه مقدمه نخست با تقریر پیشین تفاوت دارد؛ یعنی با سه مقدمه ۱- ممکن‌الوجود. يا وجود غیر تعلقی دارد يا وجود تعلقی؛ (منفصله حقیقیه) ۲- اگر وجود غیر تعلقی داشته باشد» ازلی و مبدّع است؛ ۳-اگر وجود تعلقی داشته باشد وجودش در شی دیگر يا با شی دیگر است. گفتنی است بر خلاف تقریر ابن سینا که در آن نخست قوه و سپس ماده ثابت می‌شود. در دو تقریر اخیر ابتدا ماده» یعنی متعلّق وجود تعلقی و سپس متعلّق یعنی همچنین بر این برهان با مجموعه نگاشت‌هایی که دارد. اشکالاتی وارد شده است که به دلیل مشترک بودن با اشکالات وارد بر برهان بعدی» در پایان تبیین آن برهان به این برهان بر خلاف برهان پیشین که به علم حسی و تجربی به تحقق موجودات مادی و زمانی نیاز دار به نحو پیشینی و عقلی محض ضمن اثبات لزوم امکان استعدادی برای چنین موجوداتی» وجود آن‌ها را نیز پیش‌بینی می‌کند و گویای آن است که اگر چنین موجوداتی پدید نیابند. بی‌جهنت فیضن خداوند بیکران؛ کران‌دار مبادی این برهان در میان مبادی برشان اصی‌رالمتالهین,درابخشی پیش (۱۲۲) بیان شد. ۱- موجوداتی را می‌توان فرض کرد که حادث زمانی باشند و اگر آمادگی لازم را برای موجود شدن (امکان استعدادی) نداشته نباشند» فیض الهی نسبت به آن‌ها منقطع گردد؛ زیرا تنها با امکان استعدادی است که برخی؛ماهیات می‌توانند با استعدادهای بی‌پایانی که عارض ماده می‌شود. دارای افراد و حالات متعددی از سوی مبدا فاعلی ۲- انقطاع فیض الهی باطل است؛ (واجب‌الوجود بالذات از همه جهات واجب بالذات نتیجه: حادث زمانی که پیش از تحقق دارای امکان استعدادی است. ضروری آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ همچنان که در پایان برهان پیشین بیان شد مواردی که به عنوان اشکال در اینجا ماهیتی که به خودی خود و پیش از پیدایش استعداد. امکان موجود شدن را ندارد. با چشم‌پوشی از عروض استعداد. ضرورت عدم دارد و ممتنع بالذات است؛ پس امکان ذاتی ماهوی نیز ندارد. حال آنکه فرض شده است چنین موجودی دست کم از پاسخ: در این اشکال امتناع بالغیر با امتناع بالذات در هم آمیخته شده است؛ حال آنکه امکان ذاتی» امری اضافی است و چون تنها در رابطه ذات ماهیت با وجود و عدم آن تعریف شده است. نشان می‌دهد که ماهیت در مقام ذات خود و با چشم‌پوشی از امور بیرونی» خالی از ضرورت وجود و عدم است و ضرورت وجود یا عدم برای او همچنین علت تامه. منحصر در علت فاعلی نیست و شامل علل قابلی هم هست و گاه با وجود تحقق علل فاعلی, بر اثر نبود علل قابلی و استعداد لازم» ماهیت تحقق نیابد. از این رو معدوم بودن ممکن بالذات با وجود علل فاعلی آن به معنای ممتنع بالذات بودن آن نیست. بلکه به معنای ضرورت عدم ناشی از عدم تحقق همه اجزا علت است که در مادیات شامل عدم علل قابلی هم می‌شود. در غیر این صورت با توجه به وجود دائمی علقالعلل و علل واسطه و مجرد» هیچ موجود مادی نباید معدوم باشد؛ چرا که اگر چنین باشد. معلوم می‌شود که اساسا از امکان ذاتی بی‌بهره بوده است که با وجود علت تامه و علل فاغلی مورد نیاز؛ پیش از این موجود نشده است. ۲- فیض الهی به واسطه حرکت نیز دوام دارد و حرکت متوقف بر فرض امکان استعدادی که از مقوله کیف يا اضافه است. نیست (همان). پاسخ: این اشکال مبنایی است و به انسجام درونی اين برهان با مبانی حکمت مشا که این براهین بر آن‌ها استوار شده‌اند آسیبی نمی‌رساند. دیدگاه فلاسفه و دستگاه‌های گوناگون فلسفی پیرامون تبیین تغیر و دگرگونی مختلف است. حکمت مشا چون حرکت را از عوارض خارجی و غیر تحلیلی موجود متغیر و نیازمند موضوع و عامل ثبات می‌داند و به اتحاد حرکت و متحرک باور ندارد. دگرگونی جواهر را قشری, دفعی و به شکل کون و فساد می‌داند که نیازمند امکان استعدادی در قالب مقولات ماهوی است. در برابر» حکمت متعالیه از این رو که حرکت را از عوارض تحلیلی و چگونگی هستی اصیل موجودات مادی می‌داند و به حرکت جوهری دست يافته است. امکان استعدادی را باید به امری تحلیلی معنا کند. از اين رو همچنان که با اثبات اتحاد ایجاد و وجود معلول در حکمت متعالیه. امکان ذاتی به امکان فقری ارتقا یافت. با اثبات اتحاد حرکت و متحرک نیز امکات استعدادی مقولی باید به امکان استعدادی تحلیلی نکته پایانی برهان اخیر آنکه گاه امکان اثبات پیشینی و عقلی برخی موجودات که در تحقق به شرایط مادی رسای اممطلاها ای نانيده می‌شواند. از لبختاظل روش شناختی. انکار و اثبات آن‌ها تنها از راه‌های تجربی:ممکن دانسته شده است (مصباح یزدی, ۱۳۶۵: ۲۴۹/۲). به نظر می‌رسد با توجه به این برهان, امکان نقد این دیدگاه برای خواننده میسر می‌شود و نیاز به تفصیل بیشتر نیست. این پرهان در سنجش با براهین پیشین بااهمه تفر یرهایی که داشتند. به جای تا کید بر جنبه «امکان»» با تا کید بر مژلفه «نسبت» در امکان استعدادی در ضمن تبیین تغیرات جوهری که مورد قبول فلاسفه مشا نیز هست. لوازم و مقومات آن از جمله قوه و امکان استعدادی را نیز به دست می‌دهد. به نظر می‌رسد می‌توان ادعا کرد که این برهان در حقیقت ویرایشی پیشرفته از برهان ابن سینا و امتداد آن است برای اثبات این قاعده. ۲ در مراحل مختلف اين دگرگونی» میان قابل و مقبول نسبتی معین وجود دارد؛ زیرا هر چیزی به هر چیزی تبدیل نمی‌شود. پس این مراحل نسبت به یکدیگر تین و ۳- این نسبت به اموری وجودی همچون دوری و نزدیکی و شدت و ضعف متصف آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ ۴ آنچه به امور وجودی متصف شود. خود موجودی خارجی است؛ (بداهت ۵- نسبت میان مراحل تغیر در خارج موجود است؛ (مقدمات۳ و ۴) ۶- اطراف نسبت نیز باید همراه و در همان موطن نسبت که خارج است. موجود باشند؛ زیرا نسبت» وجود فی غیره دارد و وجود فی غیره وابسته به اطرافش است و یک ۷ مقبول باید پیش از تحقق خارجی‌اش که آثارش بر آن مترتب است. با قابل ۸- مقبول باید با وجود خارجی ضعیفی که آثار خارجی‌اش بر آن مترتب نیست. با قابل موجود باشد؛ زیرا آنچه به وجود خارجی منشاأ آثار آن موجود نباشد. وجودی ٩ وجود مقبول دارای مراتب شدید و ضعیف اشت؛ (نتیجه ۷ و ۸) ۰ وجود ضعیفی پیش از تحقق وجود شدید را (وجود بالقوه» نسبت به وجود شدید. و وجود شدید بعدی را (وجود بالفعل» نسبت به وجود ضعیف پیشین می‌نامیم. (تعریف) (طباطبایی, ۱۴۱۶: ۶۳۰۰-۱۹۸ نیز ر.ک: مظهری, ۱۳۷۱: ۷۴۷۷۳۷/۶؛ صدرالدین شیرازی, ایشان این برهان را تا زسیدن به تعریف حرکت ادامه می‌دهند و همچنان که ملاحظه می‌شود. در این مرحله ثابت می‌شود که هر حادئی مسبوق به موجودی بالقوه است که پیش از آن باید وجود داشته باشد که"حامل آن «ماده» است. بر ان برهان خدشه‌هایی وارد شده است که با توجه به کارایی و اصالت بالای این ۱- با اثبات عام» خاص ثابت نمی‌شود؛ زیرا از نبود گتره و گزاف در پدیده‌های پیرامون» تنها امکان ذاتی ثابت می‌شود؛ چرا که ممکنات ذاتی هم نه به گزاف که براساس ارتباط و نظمی خاص و با وجود خاصی دیگر مرتبط هستند. بی‌آنکه امکان استعدادی میان آن‌ها وجود داشته باشد؛ از اين رو این برهان می‌خواهد با اثبات یک عنوان عام (انتظام)» که با امکان ذاتی که آن هم عام است. برآورده می‌شود. یک نوع خاص از آن (امکان استعدادی) را اثبات کند. در حالی که منطقا این استنتاج شدنی پاسخ نخست: محل بحث در عالم طبیعت است و امکان ذاتی امری ذهنی است و روشن است که امکان ذاتی نمی‌تواند مصحح تحقق حوادث زمانی و مراحل بی‌شمار بررسی: به نظر می‌رسد این پاسخ وضوح لازم را ندارد و به این اندازه از بیان نمی‌توان پیرامون آن داوری کرد. مگر به پاسخ بعدی باز گردد. پاسخ دوم: محل بحثه بررسی حرکت است که به نحو محسوس معقول درک می‌شود و در پیرامونمان می گذرد. از این رو موضوع بحث. در تبیین و تحلیل و بیان چگونگی پیوند گستردگی و پیوستگی یک پدیده دگرگون‌شونده مانند میوه شدن شکوفه است و نه در پیوند میان چند مرتبه ثابت از وجود. ۲- نبود گتره و گزاف میان مراحل گوناگون یک دگرگونی بیش از لزوم اجتماع شرایط و ارتفاع موانع برای تحقق هر مرحله از آن را در خارج ثابت نمی‌کند و این ذهن است که از آن مفهومی به نام «قوه» انتزاع می‌کند (مصباح یزدی؛ ۱۳۶۵: ۱۹۶-۱۹۵/۲؛ همو. پاسخ: اگر مقصود از انتزاعی بودن مفهوم (قوه»» یکسره ذهنی دانستن پیوندی است که منشا ترتب ضروری میان مرح لک رکونی هاطت. این صورت: این سخن نگفتنی, و انکار امری انکارناپذیر است؛ چرا که نبود گتره و گزاف, نه به معنای تحقق معلول بدون تحقق علت است تا با وجود شرایط و نبود موانع هم قابل تدارک باشد. بلکه مراد از آن پیوند و ارتباط خاصی است که میان مراحل گوناگون هر دگرگونی و با چشم‌پوشی از امور بیرونی فهم می‌شود. عقل حکم می‌کند که میان حوادث گذشته و آینده به عنوان مراحل یک دگرگونی ارتباطی ضروری وجود دارد که میان سایر امور وجود ندارد و نمی‌توان توقع داشت که مثلا گندم بکاریم و دفعتا تحت شرایطی يا بر اثر آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ اگر مقصود از اين اشکال, تنها ذهنی دانستن مفاهیم «قوه» و «ماده» به همان معناست که در مفاهیم فلسفی رخ می‌دهد. در این صورت اصل وجود نسبت و ربط خارجی میان مراحل حرکت پذیرفته‌شده است و در این برهان هم بیش از این ادعا نشده است و اشکال. لفظی خواهد بود (ر.ک: جوادی آملی, ۱۳۹۴: ۷۳/۱۲)؛ مگر آنکه تفسیر دیگری از ذهنی بودن عروض این مفاهیم بشود که در اشکال بعدی به آن ۳-هرچند ظرف اتصاف نسبت‌ها خارج است. اما ظرف عروض آن‌ها در ذهن است؛ از این رو ماده امری ذهنی است (مصباح یزدی, ۱۴۰۵: ۲۸۷). الف) اين اشکال اگر وارد باشد. نه تنها ماده نخستین که تمامی مفاهیم فلسفی از جمله مفاهیمی را که در همین اشکال به کار رفته است» نیز فرا می‌ گیرد و همه را به اموری ذهنی فرو می‌کاهد و آن را دچار اشکالاتی مانند تناقض درونی می‌کند و از کارایی می‌اندازد و اگر ذهنی بودن عروض این مفاهیم در سایر مفاهیم فلسفی در فلسفه مشکلی پدید نمی‌آورد. در مورد «ماده نخستین» نیز از این جهت مشکلی وجود ب) اين نکته با دیدگاه برگزیده علامه طباطبایی» صاحب اين برهان, و همچنین با دیدگاه نهایی ملاصدرا که مبتنی بر برهان استواری نیز هست. ناسازگار است و از این رو در صورت تمام بودن؛ اشکالی مبنایی خواهد بود. توضیح آنکه بر طبق تفسیر مشهور فیلسوفان پس از میرداماد از معقولات ثانی فلسفی» این مفاهیم به روشنی و صراحت. دارای هویتی برزخی میان معقولات ثانیه منطقی و مقولات ماهوی بودند (میرداماد. ۱۳۷۶: ۶۱ ملاصدرا به شیوه معمول خود ضمن همراهی اولیه با دیدگاه مشهور» عروض مفاهیم فلسفی را که به معنای وجود محمولی و نفسی است. در ذهن. و اتصافشان را که به معنای وجود فی غیره و رابط و نسبت میان موضوع و محمول است. در خارج می‌داند (صدرالاین شیرازی, ۱۹۸۱: ۹۷/۳ و ۲۹۴/۷)؛ اما در ادامه» موضع دیگری اتخاذ کرده. گامی به پیش نهاده و عروض چنین مفاهیمی را نیز خارجی دانسته است. وی دلیل اين امر را چنین اعلام کرده است که منطقا امکان جداسازی ظرف عروض و رابط از ظرف اتصاف و مربوطالیه وجود ندارد و نمی‌شود رابط عینی خارجی» میان ذهن و عین پیوند برقرار کند. برای نمونه بر اساس دیدگاه مشهور «امکان» امری ذهنی است و اتصاف به آن یعنی تحقق «ممکن» بما هو ممکن. امری عینی است. از این رو نه تنها اتصاف خارجی برای اثبات قوه و ماده خارجی کافی است که عروض و وجود محمولی این مفاهیم نیز در خارج است؛ البته نه به آن گونه از تحققی منحاز و منضم که در جواهر و اعراض خارجی و مقولی رخ می‌دهد. بلکه به گونه‌ای دمیده و تنیده در مصداق واحد «والحق أنّ الاتقصاف نسبه بین شیئین متغایرین بحسب الوجود فی ظرف الاتصاف. فالحکم بوجود احد الطرفین دون الآخر فی الظرف الذی یکون الائّصاف فیه تحکّم. نعم الأشیا متفاوته فی الموجوديّه ولکل منها حظ خاصّ من الوجود لیس للخر منها؛ فلکل صفه من الصفات مرتبه من الوجود یترب علیها آثار مختصه بها حّی الاضافیات وأعدام الملکات والقوی والاستعدادات؛ فان لها أیضّا حظوشّا ضعيفه من الوجود والتحصّل لا یمکن الاتصاف بها الا عند وجودها لموصوفاتها» (همان: علامه طباطبایی کاسلا بر لاش ملاهادی سبزواری (همان: ۳۳۶/۱ تعلیقه ۲) که در اینجا موضعی انکاری برگزیده است. چنان به پیشواز این سخن رفته» که گویی مدت‌ها چشم به راه تصریح به آن از سوی وی بوده و آن را حد وسط برهان خود قرار داده است و یادآوری می‌کند که در مباحث پیش به آنآرسیده و توقع بیان ازودهنگام‌تر آن را از صدرالمتألهین داشته است و خود در جایگاه یک نوصدرایی» لوازم این برهان را در دو دوگانه ذهنی-عینی و حقیقی-اعتباری بودن مفاهیم فلسفی به شیوه‌ای روشن‌تر بیان «هذا هو الحق الصریح الذی لا مريه فیه وقد تقدّم أنّ لازم کون الوجود الرابط موجودّا بوجود طرفیه وفیهما آن یتحمّق الطرفان معّا فی ظرف تحقّق الرابط؛ فلا معنی لتحمّق قضیّه أحد طرفیها ذهنی والآخر خارجی و أحد طرفیها حقیقی و الآخر اعتباری آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ گفتنی است که با وجود چنین برهانی و با توجه به برتري وارد کردن نقدهای برهانی و حلّی بر ذکر موارد نقضی» همچنان که ملاحظه می‌شود. در هیچ یک از اشکالات فراوانی که در حال بررسی آن هستیم. نه در بحث قوه و فعل و نه در آنجا که ملاصدرا دیدگاه نهایی برهانی خود را بیان کرده است. از سوی منتقد مزبور مواجهه مستقیم برهانی و حلّی با مطلب صورت نگرفته و تنها در این بحث به ذکر در برابر و در تفسیر مفاهیم فلسفی» صاحب اشکال دیدگاه مبنایی متفاوتی با ملاصدرا و علامه طباطبایی دارد. وی شاید متأثر از فاعل شناسای کانت و همچنین پیشی کامل معرفت‌شناسی بر هستی‌شناسی -که از زمان دکارت آغاز و در زمان کانت به اوج خود رسید و هنوز کاملا از میان نرفته است-. با تا کید بر نقش فعال ذهن و عقل در قالب «مقایسه و سنجش)» در فرایند درک معقولات فلسفی (مصباح یزدی» ۱۳۶۵: ۱ ممو, ۱۴۰۵: ۳۸۹) در توجیه اعلوم حصولی فلسفی ضمن ناتوانی از توجیه حکایت آن‌ها از امری عینی و مستقل از اعتبار و لحاظ ذهتتی (همو ۱۳۶۵: ۲۱۸۶۱۸۵/۲ برای پرهیز از شکاکیت معرفت‌شناختی و گزاف و گتره‌ادر جهان خارج, آن‌ها را دارای منشا انتزاع می‌داند (همان: ۱۸۶/۲). از اين رو مایازامفاهیم فلسفی در دیدگاه مستشکل, حیثیات عینی خارجی مستقل از ادزاک و فعالیت ذهن نیست و از این جهت به دوران پیش از ملاصدرا باز می گردد که مصحح حمل این مفاهیم بر خارج را وجود گونه‌ای ۴ ضرورت تحقق طرفین نسبت در ظرف و زمان نسبت. به خود قطعات زمان مانند دیروز و امروز و فردا که به عنوان اطراف نسبت تقدام و تخر زمانی هیچ‌گاه با یکدیگر پاسخ: زمان از لوازم و آثار همین بحث است و تمسک به آن در اثبات بطلان مدعا مصادره به مطلوب است؛ زیرا زمان به عنوان کمیت و مقدار حرکت. تابع حرکت است و اگر ثابت شود که مراحل فرضی حرکت. مسبوق به قوه و ماده‌ای خارجی هستند. به‌این معنا که پیشتر و با وجودی ضعیف‌تر (بالقوه) موجود هستند. به بیان مشابه گفته می‌شود که در دیدگاه دقیق فلسفی نیز ضمن حفظ ترتب ضروری و آثاری واقعی زمان‌های مختلف, زمان آینده به نحو مناسب خود در گذشته محقق است. ۵- چگونه طرفین نسبت برای هم موجود هستند. با اینکه مواردی مانشد «نسبت برادری» وجود دارد که در آن. هیچ یک از دو برادر برای یکدیگر وجود ندارند و در پاسخ: در این موارد نیز اگر طرفین نسبت به درستی مشخص گردد. مدعای برهانی ملاصدرا و علامه طباطبایی برقرار خواهد بود و نقض نمی‌شود. در این اشکال نقضی» فرض شده است که طرفین نسبت. دو جوهر انسانی هستند که با یکدیگر برادرند در حالی که در اینجا دو نسبت و چهار طرف وجود دارد؛ برای مثال اگر علی و رضا دو برادر باشند. چنین نیست که علی و رضا طرفین یک نسبت باشند تا لازم بیاید که رضا بر علی حمل شود؛ بلکه «برادر رضا بودن» بر علی و «برادر علی بودن» بر رضا حمل می‌شود. بنابراین در ان فرض» دو نسبت متکرر برادری محقق است که طرفین هر نسبت. یک جوهر و یک وصف است؛ به این ترتیپ که در هر نسبت ذات و جوهر هر برادر با صفت برادری با برادر دیگر طرفین یک نسبت هستند و به نحو مشابه برای برادر و صفت برادری دیگر. پس در این فرض؛ اولا دو نشبت وجود دارد و چهار طرف نسبت. و ثائیا طرفین هر نسبت. یکی جوهر است و دیگری عرض» و هیچ یک از این ۶- نسبت. فرع تحقق اطراف نسبت است؛ پس از وجود نسبت نمی‌توان وجود طرف آن را نتیجه گرفت. از این رو مقبول آنگاه با قابل خود طرف نسبت می‌شود که محقق شود و تا هنگامی که مقبول محقق نیست. نسبتش هم برقرار نخواهد بود و از این رو نمی‌توان از وجود نسبت. به وجود طرف نسبت پی‌برد (همان: ۲۸۷-۲۸۶). پاسخ: تحقق هر موجودی» مشکک و متناسب با درجه وجودی اوست و مقبول به هر اندازه که تحقق داشته باشد. به همان اندازه طرف نسبت واقع می‌شود و همان گونه که وجود نسبت. پیرو وجود طرفین آن است. شدت و ضعف آن نیز پیرو شدت و ضعف آن‌هاست. از اين رو می‌توان به شیوه «انی» از وجود نسبت» به وجود طرف آن پی برد؛ چه اینکه در کشف انّی. هميشه همین روند علمی و مقام اثبات نسبت به روند علّی و مقام ثبوت به نحو وارونه پیموده می‌شود و نکته مراجعه به چنین برهانی در این آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ برهان. انکارناپذیر بودن آن است. در حالی که وجود بالقوه. نامنوس و دیریاب است. ۷ چگونه ممکن است موجودی در خارج تحقق یابد. بدون اینکه دارای آثار خارجی باشد؛ زیرا موجودیت خارجی, معنایی جز منشأیت آثار ندارد» به طوری که عدم ترتب آثار خارجی. مقوّم و مشخصه وجود ذهنی است. از این رو تصور معنای اندماج که در برهان علامه طباطبایی ذکر شده است. به این معنا بسیار مشکل است پاسخ: مراد از آثار خارجی در این برهان» «خارج» در برابر ذهن است و در این اشکال, گمان شده است که مراد از آن «خارج» به معنای عام است که انکارش مساوق انکار وجود و واقعیت است. افزون بر این با توجه به متنی که پیش از این پیرامون هویت محکي مفاهیم فلسفی از صدرالمتألهین ذکر کردیم. اصل این اشکال پاسخ داده می‌شود. همچنین در مواردی» برهان اثبات چیزی به هویت و چگونگی هستی آن نیز دلالت دارد که برهان؛محل بحث.ازاین دست براهین است. در پایان این بخش, به پیشنهادی برای بهسازی این برهان از سوی برخی فیلسوفان معاصر پرداخته می‌شود. ایشان با توجه به این سلسله از اشکالات و با افزودن دو مقدمه به ابتدای برهان کوشیده‌اند بر استواری آن بیفزایند.و از بروز چنین اشکالاتی جلوگیری ۱. هر موجودی که دگرگون می‌شود. با کان ناقصه و «شدن» آمیخته و همراه است؛ (زیرا موجودات فرازمانی داثر بین بود و نبود نهایی هستند و دگرگونی در آن‌ها فرض ۲. میان مراحل مختلف دگرگونی‌های زمانی» انتظام و پیوندی خارجی و واقعی برقرار است (والّا یا باید قائل به تحقق گتره و گزاف بود که با سنخیت علّی ناسازگار است و یا باید این انتظام را برآمده از اجتماع شرایط و ارتفاع موانع دانست که سخنی الف) به نظر می‌رسد گزاره نخست نه تنها بر وضوح و استواری برهان نمی‌افزاید که موجب ابهام آن می‌شود؛ چرا که آميختگي امر دگرگون‌شونده با کان ناقصه بیشتر تحولات غیر جوهری را به ذهن می‌رساند. در حالی که از برجستگی‌های این برهان آن است که حرکت جوهری را نقطه آغاز خود قرار می‌دهد. ب) گزاره دوم نیز به شیوه‌ای ساده‌تر و گویاتر در مقدمه دوم برهان اصلی آمده است و افزودن اين گزاره پیش از آن ناموجه است. نتیجه آنکه اين افزوده‌ها یا مضر است یا مفید نیست و بی‌آنکه نیاز باشد» سنجیدگی, سادگی و رسایی برهان را مخدوش می‌کند و بهتر است پاسخ به این شبهات در برهان بازتاب داده نشود و جداگانه به آن‌ها افزون بر اشکالاتی که به صورت موردی و بر هر یک از براهین این قاعده بیان و پاسخ داده شد. اشکالاتی نسبت به خود مدعا و کلیت قاعده نیز ابراز شده است که در این قاعده مبتنی بر دو مطلب است که هیچ یک ذرست نیست؛ یکی اینکه امکان استعدادی از اعراض خارجی و امور ماهوی باشد تا عروض آن نیز نیازمند به قوه پیشین دیگری باشد و دیگر آنکه تنها راه جلوگیری از منجر شدن زنجیره امکان‌های استعدادی به تسلسل, اثبات جوهری باشد که عین قوه و استعداد است. اما اینکه امکان استعدادی, عرض خارجی نیست؛ زیرا این مفهوم از فراهم بودن شرایط و نبود موانع استکمال شی انتزاع می‌شود؛ مثلا معنای اینکه دانه درخت. استعداد تبدیل شدن به درخت را دارد. این است که اگر شرایط فراهم شود به تدریج به درخت تبدیل می‌شود. پس آنچه عینیت دارد. تنها هسته و آب و حرارت و مانند آن‌هاست و امر عینی دیگری به نام استعداد یا امکان استعدادی وجود خارجی ندارد. همچنین اینکه تنها راه گریز از تسلسل, پذیرش ماده نخستین نیست» از آن روست که بر فرض پذیرش عینی بودن امکان استعدادی می‌توان نخستین امکان استعدادی را معلول جوهر جسمانی شمرد و در این صورت. پیدایش آن نیازمند به عرض عینی آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ دیگری بنام امکان استعدادی سابق نیست و به تسلسل هم منجر نمی‌شود (مصباح یزدی, مطلب نخست اشکال, یعنی مقولی نبودن امکان استعدادی. شامل دو نکته است؛ یکی صغرای برهان است که امکان استعدادی را مفهومی فلسفی می‌داند و دیگری به‌عنوان کبری که مفاهیم فلسفی را اموری مقایسه‌ای و غیر عینی به شمار می‌آورد. این دو گزاره بر فرض تمامیت. هیچ یک نسبت به مبانی حکمت مشا سازگار نیست و اشکالی مبنایی است. همچنان که نادرستی هر دو مطلب نیز پیش از این به گونه‌ای مطلب دوم اشکال, یعنی معلول بودن امکان استعدادی نسبت به جسم., نشدنی است؛ چرا که از سویی از دیدگاه مشاییان» اتحاد.دو فعلیت محال است. از این رو این اشکال به انسجام این قاعده پا فلسفه مشا آسیب نمی‌رساند؛ همچنان که امکان اجتماع فعلیت‌های گوناگون در شی واحذ مبنای اختصاضی منتقد است (همان: ۳۱۸۳۱۷/۲) و در حکمت متعالیه نیز ابطال می‌شود:و در برابر»؛ مساوقت وجود با فعلیت واحد به اثبات می‌رسد. از سوی دیگر چنین نیست که قیام صدوری به خودی خود. مانع از اتصاف به‌صورت نوعیه. مانع از تحرکي خود صورت نوعیه نمی‌باشد. مگر آنکه قوه و امکان. ذاتی معلول باشد که چنین چیزی همان ماده آانخستین خواهد بود. حکمت مشا با وجود اعتقاد به این قاعده» دیدگاه خود درباره حدوث زمانی نفشس مجرد را نمی‌تواند به درستی تبیین کند. نظریه معروف مشا در این زمینه که به نظریه (روحانيه الحدوث» بودن نفس مشهور است. در سنجش با این برهان» متضمن تناقضی آشکار است؛ زیرا از سویی نفس را امری مجرد و فاقد ماده و از سوی دیگر آن را حادث زمانی و بر پایه قاعده حدوث. هر حادث زمانی را مسبوق به ماده می‌داند. پاسخ: نوع فیلسوفان در پاسخ به این اشکال مشهور از تمایز میان دو اعتبار فی‌نفسه و لغیره و به تعبیر دیگر از تفکیک مقام ذات و مقام فعل در نفس سود جسته‌اند. آنان معتقدند که نفس هرچند ذانا مجرد است. اما فعلا مادی است؛ یعنی مسبوقیت بالذات و حقیقی نفس به ماده تنها در مقام فعل است که ثانیا و بالعرض به ذات نفس نیز اسناد داده می‌شود؛ زیرا اوصاف فعل به خودی خود تقانگر ذات نیستند و به آن نسبت داده نمی‌شوند و از اين رو اختلافات و دگرگونی‌های احتمالی آن به ذات راه ندارند. بنابراین ذات نفس در حقیقت جوهری مجرد و باقی است و از جهت ارتباط با بدن نیز در هیچ مقوله‌ای نیست و زوال‌پذیر است و به دلیل نبود وحدت حقیقی میان آن‌ها تناقضی نیز در این فیدگاه» هنگامی که استعداد بدن برای قبول صورت مدبره تفس پسنده شل ایجاد چنین تعلق و ارتباطی از جانب واجب بالذات ضروری می گردد. اما بدن استعداد قبول نفس مجرد را پیدا نمی کند تا قاعده مذ کور نقض شود؛ بلکه تنها آماده تصرف و تدبیر شدن از سوی نفس می‌شود. با این همه. چون این تدبیر و تصرف بدون مدبر و متصرف تحقق نمی‌یابد. واجب‌الوجود نفس را نیز بالعرض ایجاد می‌کند: «فجهه الافتقار پلی الکمال وحامل قوّه الاستعداد له هی المادّه التی تعلّقت بها وجهه الوجود والفعليّه هی نفس ذاتها المفاضه عن الجواد المحض)» (صدرالدین شیرازی, نخست آنکه ماده لاحق باید با همان ماده سابق متخد باشد. حال آنکه این قانون در این پاسخ نقض شده است؛ زیرا از سویی فرض شده است که ماده سابق برای تحولات نفس, همان ماده بدن است و از سویی قابل و پذیرنده امور خادث را بدن نمی‌داند و دوم آنکه بر اساس دیدگاه مشاییان در برهان قوه و فعل که خود بر قاعده تقابل قوه و فعل استوار است. ذات موجود بسیط و مجرد نمی‌تواند دچار حدوث شود؛ چه به نحو کان تامه و چه به نحو کان ناقصه. بر پایه این قاعده, تغیر و حدوث تنها در ماده یا موجودی مشتمل بر ماده مانند جسم شدنی است. حال آنکه رابطه نفس و بدن رابطه شمول و انضمام نیست. از این رو باید گفت که توجیه انقعال موجود بسیط در نظام آموزه‌های فلسفه اسلامی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۸ حکمت مشا. دچار بن‌بست است و باید بر مبنای دیگری مانند نظریه حرکت جوهری و جسمانيه الحدوث و روحانيه البقا بودن نفس انسانی آن را توجیه کرد که بررسی آن زیرا بالعرض بودن حدوث ذات نفس را نسبت به بدن تنها در سلسله علل غایی اثبات می‌کند؛ اما این ویژگی. حدوث حقیقی ذات نفس از جهت علل فاعلی و همچنین سرایت آن به بدن را نفی نمی کند؛ بلکه باید گفت از این جهت. مقام فعل در طول مقام ذات است و بالعرض بودن ذات نفس, بالعرض بودن فعل را نیز در پی دارد. از اين رو باید گفت که هرچند نفس از لحاظ غایی برای تدبیر و تصرف بدن ایجاد می‌شود. اما به لحاظ فاعلی» مسبوق به نیستی زمانی و نیازمند به ماده و قوه در خود به نظر می‌رسد براهین قاعداه حدوث زمانی در حکمت مشا منسجم است؛ زیرا نقدهای بنایی طرح‌شده بر این براهین به ویژه:اشکال مشهور اشتراک لفظی بر برهان ابن سینا وارد نیست و اشکالاتی که بر این قاعده وارد هستند نیز بر مبانی صدرایی استوارند. نقطه ضعف براهین مشایی این قاعده» پافشاری بر جوهریت هیولاست که این نیز برخاسته از اشکال عام روش‌شناختی حکمت مشا می‌باشد که همان آمیختگی احکام ذهن و عین. بلکه چیرگی احکام ذهن و طبیعت است که برخاسته از عدم تفکیک دقیق معرفت‌شناختی و سامان‌نیافتگی احکام ذهن و عین در این نظام فلسفی است. این ویژگی موجب موضع گیری سلبی و به بن‌بست کشاندن بسیاری از آموزه‌های بنیادی و راهگشای فلسفی همچون اتحاد عالم و معلوم و حرکت جوهری و ماده اتحادی شده است. با این همه. با اصلاحاتی می‌توان تقریرهای متقن‌تری از برهان به دست داد که اشکال معروف مغالطه اشتراک لفظی بر آن وارد نباشد. از اين رو نباید در نتیج هگیری شتاب کرد و با غیر منتج دانستن برخی براهین قابل ترمیم» مدعا را نیز انکار کرد. این نوشتار کوشید تا همین را نشان دهد که اصل انديشه مشا درست است و باید و می‌توان به نگاشتی برتر و سازگار با مبانی حکمت متعالیه از آن دست یافت. ۱ ابراهیمی دینانی» غلام حسین» قواع دکلی فلسفی درفلسفه اسلامی, چاپ پنجم» تهران؛ پژوهشگاه علوم ۲ ابن‌سینا ابوعلی حسین بن عبدالل الشفا (الالهیات)» تصحیح سعید زائد قم. کتابخانه آیهالّه مرعشی ۴ همو المبدا و المعاد» تصحیح عبدالله نورانی» تهران» مسسه مطالعات اسلامی, ۱۳۶۳ ش. ۵. همو النجاه من الغرق فی بح رالضلالات. مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. چاپ دوم تهران» ۶. جوادی آملی. عبدالّ رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه). بخش دوم از جلد سوم قم» اسرای ۱۳۹۴ ش. ۷ سهروردی» شهاب‌الدین یحیی بن حبش,» مجموعه مصنفات شیخاشراق» تصحیح هانری کرین و سیدحسین نصر چاپ دوم تهران. مسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی, ۱۳۷۵ ش. ۸ صدرالدین شیرازی» محمد بن ابراهیم, الحاشيه عل یالهیات الشفا. قم. بیدار, بی‌تا. ٩. همو» الحکمه المتعاليه ف ی الاسفا رالعقليه الاریعه. چاپ سوم بیروت. دار احیا التراث العربی» ۱۹۸۱ م۰ ۰ طباطبایی» سیدمحمدحسین. نهايه الحکمه. چاپ سیزدهم. قم. دفتر انتشارات اسلامی. ۱۴۱۶ ق. ۱ مصباح یزدی» محمدتقی آموزش فلسفه. دوره دو جلدی» تهران. سازمان تبلیغات اسلامی. ۱۳۶۵ ش. ۲ همو تعليقه علی نهايه الحکمه. قم درراه حق. ۱۴۰۵ ق. ۳ مطهری, مرتضی, مجموع هآثار, دوره سی جلدی» تهران. صدرا ۱۳۷۱ ش. ۴ نراقی» محمدمهدی بن ابی‌ذر شرحالالهیات م نکتاب الشفا .قم؛ کنگرهابزرگداشت محققان نراقی. ۵ نصیرالدین طوسی, محمد بن محمد. شرحالاشارات والتبیهات معالمحاکمات. قم. نشر البلاغه,

در میان نظریات متنوع حرکت از انکار تا اثبات مطلق، گام ماندگار و معتدل نظریه «قوه» ارسطو بود. وی ماده نخستین را نیز جوهری می دانست که تنها حامل قوه و در کنار جوهر صوری، جسم را تشکیل می دهد. فلسفه اسلامی براهینی بر این مطلب اقامه کرد. گاه این برهان ها آن چنان نقد شده اند که به انکار اندیشه «قوه» انجامیده است. این نوشتار به بررسی این مطلب در خصوص براهین اثبات ماده حامل قوه، یعنی «قاعده حدوث زمانی» می پردازد که نشان می دهد می باید پیش از هر پدیده زمانی، قوه و آمادگی آن که در جوهر مادی قرار دارد، وجود داشته باشد. نگارنده بر آن است که می توان با جداسازی اشکالات روبنایی از زیربنایی و پاسخ از اشکالات دسته نخست، از انسجام اندیشه قوه ارسطویی با حکمت مشاء دفاع کرد و با توجه به گنجایش بالای آن برای پذیرش ویرایشی صدرایی، آن را تبیین کرد و به خدشه های وارده پاسخ داد. اهمیت و ضرورت این موضوع به تثبیت جایگاه حکمت مشاء در یکی از مهم ترین آموزه های فلسفی، یعنی «قوه و فعل» است که خود، زمینه ساز تبیین قلمرو حرکت جوهری به عنوان یکی از مهم ترین بنیان های حکمت متعالیه است و زیرساخت تبیین فلسفی بسیاری از گزاره های دینی به ویژه در بازه نفس و معاد را فراهم می آورد.

444631

باتوجه به مبانی نظری مطرح‌شده و ضرورت سلامت روان‌شناختی دانش آموزان و با توجه به خلا مطالعاتی» این پژوهش به مطالعه نقش شوخ طبعی و نظم‌جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های روان‌شناختی در دانش آموزان متوسطه دوم منطقه دو شهر مشهد می‌پردازد (۸.2011 بفطع 1۵ ,.87 ,0 د و۸ و۸ ,لقع 0). روش پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه دانش آموزان متوسطه دوم منطقه دو شهر مشهد بودند که در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۹۹ مشغول به تحصیل بودند. روش نمونه‌گیری» تصادفی خوشه‌ای است بدین ترتیب که پس از تهیه لیست مدارس متوسطه دوم منطقه دو شهر مشهد از اداره آموزش‌وپرورش, از میان آن‌ها چند مدرسه نقش شوخ طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های انتخاب و سپس از هر مدرسه چند کلاس و از هر کلاس بر اساس فهرست حضوروغیاب دانش آموزان چند نفر به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس جدول ( .1۹ ,16 [1)۳6 0 .7 ,3/07829 :8 ,17) ۳۰۰ نفر درنظر گرفته شد (13-۳۰۰). ابزار مورداستفاده برای سنجش متغیرهای پژوهش شامل پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی (۳200)! پرسشنامه شوخ‌طبعی پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی: برای سنجش سرمایه روانی از پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی (2007 .3/1 .5 ,37070۵7 ۵ و.ظ .ل و۸67 ول .8 ر0ف[۸0 و۳ و131038) استفاده شد. این پرسشنامه از مقادیر استاندار شده که به‌طور وسیعی برای ساختارهایی که امید (سوالات ۷-۱۲)» تاب آوری (سالات ۱۳-۱۸)» خوش بینی (سوالات ۱۹-۲۴) و خود کار آمدی (سوالات ۱-۶) را می‌سنجند مورداستفاده:قرا رگرفته است«و,قابلیت.اعتبار و پایایی این خرده مقیاس‌ها نیز اثبات‌شده است. این پرسشنامه شامل ۲۴ سوّال ات که هر خرده مقیاس شامل ۶ گویه است و آزمودنی به هر گویه در مقیاس ۶ درجه‌ای (کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) لیکرت پاسخ می‌دهد. برای به دست آوردن نمره سرمایه روانی ابتدا نمره هر خرده مقیاس به‌صورت جداگانه به دست آمد و سپس مجموع آن‌ها به‌عنوان نمره کل سرمایه روان‌شناختی محسوب شد. به‌طوری که کاملا مخالفم نمره ۱ و مخالفم نمره ۲ و تا حدودی مخالفم نمره ۳و تا حدودی موافقم نمره ۴ موافقم نمره ۵ و کاملا موافقم نمره ۶ می گیرد. سوالات ۲۳-۲۰-۱۳ به‌صورت معکوس نمره گذاری می‌شوند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی حاکی از این بود که این آزمون دارای عوامل و سازه‌های موردنظر سازندگان آزمون است. در حقیقت نتایج تحلیل عاملی روایی سازه آزمون را تأیید" کردنمدل شش عاملی آبرازش بهتری با داده‌ها داشته و با مدل نظری هم هماهنگی بیشتری دارد. نسبت خی دو این آزمون برابر با ۲۴/۶ است و 3 افصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم »شماره اول » بهار ۹۹ آماره‌های 231۱ 132/5۳۸۲ در اين مدل به ترتیب ۰/۹۷ و ۰/۰۸ هستند ( ,.3 ,1:1110205 7 .5 ,310۵0 54 و.ظ .ل و۸697 ول 3۰ و۸۷۵[10). فرخی و سبزی (۲۰۱۵) برای تعیین روایی» در پژوهش خود از همبستگی نمره هر بعد با نمره کل استفاده نموده و با توجه به نتایج تحقیق» ضرایب ابعاد خودکارآمدی» امیدواری» تابآوری و خوش‌بینی به ترتیب ۰۰/۸۴ ۷/۷۸ ۶ و ۰/۶۵ به دست آمد که بیانگر اعتبار مطلوب این مقیاس بود (,5302 ,.۳ ,۳270131 5 در پژوهش امینی و همکاران (۲۰۱۹) نیز آلفای کرونباخ آبرای خرده مقیاس‌های خود کار آمدی,» امیدواری» تاب آوری و خوش‌بینی به ترتیب برابر ۰/۷۸ ۰/۸۰ ۰/۷۹ و ۰/۸۰ به دست آمد (,ط7206 نصمااه5 .۸ ب,نطعله5 .۸ ثم حصقط تصقطیطع۵0 ,یگ مفصنص۸ پرسشنامه شوخ‌طبعی خشوعی: این پرسشنامه در ایران توسط خشوعی و همکاران (۲۰۱۰) اعتباریابی شده است و دارای ۲۵ سوال با پاسخ‌های دز طیف لیکرت به‌صورت کاملاموافقم (۷ نمره)» موافقم (۶ نمره)» تاحدی موافقم (۵ نمره) نظری ندارم (۴ نمره)» تا حدی مخالفم (۳ نمره)» مخالفم (۲ نمره) و کاملامخالفم (۱ نمره) برای هر سوال تنظیم‌شده است. اين پرسشنامه شامل ۵ مژلفه است که به تفکیک سوالات عبارت‌اند از: لذت از شوخی (سوالات ۱-۵)» خنده (سوالات ۵-۱۰)» شوخی کلامی (سوالات. ۱۰-۱۵)» شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی (سوالات ۱۵-۲۰)» و شوخ‌طبعی در شرایط استرس آور (سوالات ۲۰-۲۵). روایی سازه این پرسشنامه با استفاده از زوش موژلفه‌های اصلی و با.چرخش واریماکس آمولفه‌ها مورد تحلیل عوامل قرار گرفت. بر این اساس یک ساختار پنج عاملی که ۶۳/۷۵ درصد وارپانس را تبیین می‌کنند به دست آمد. پایایی پرسشنامه به دو روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و با زآزمایی محاسبه شد. همسانی درونی یا آلفای کرونباخ برای هریک از عوامل نقش شوخ طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های لذت از شوخی» خنده» شوخی کلامی, شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی» و شوخ‌طبعی در شرایط استرس آور به ترتیب عبارت‌اند از ۰/۷۴ ۰/۸۰ ۰/۷۷ ۰/۷۴ و ۰/۷۹ ( ,1۳105100106 0 .۸ ,فع2طع۸ ,8 .17 ,ق0۳62 ,.5 .8). در مطالعه فرجی و کرایی (۲۰۱۸) ضریب پایایی این پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ ۰/۹۴ به دست آمد ( ,1607۵6 ,۳۰ و12 پرسشنامه تنظیم هیجانی: این مقیاس توسط گراس و جان (۲۰۰۳) تهیه شده است؛ مقیاس فوق از ۱۰ گویه تشکیل شده است که دارای دو خرده مقیاس ارزیابی مجدد (سوالات ۱- ۱۰-۸-۷-۵-۳) و فرونشانی (سوالات ۹-۶-۴-۲) است. پاسخ‌ها بر اساس مقیاس (لیکرت) هفت‌درجه‌ای» از کاملا مخالف (۱) و:برای کاملا موافق(۷) است. ضریب آلفای کرونباخ برای ارزیابی مجدد ۰/۷۹ و برای فرونشانی ۰/۷۳ گزارش شده است. اعتبار بازآزمایی بعد از سه ماه و برای کل مقیاس ۰/۶۹ گزارش شده است (0.8.2003 ,70100 :8 و3 .7 ,07088). ضریب همسانی درونی این قاس دگهکارگدان ایالتی" داتجو با کاتولیک دانشگاه میلان برای ارزیایی مجدد در دامنه‌ای ایالتی و دانشجویان کاتولیک دانشگاه میلان برای ارزیابی مجدد در دامنه‌ای از ۰/۴۸ تا ۰/۶۸ و برای فرونشانی ۲ تا ۰/۶۳ به‌دستآمده است. نسخه فارسی پرسشنامه تنظیم هیجانی گراس و جان در فرهنگ ایرانی توسط ( ,.۸ ,55ا6:32800000 2 ,3139302206 :8 ,1 رفهنه110) مورد هنجاریابی قرارگرفته است. در این پژوهش, اعتبار مقیاس بر اساس روش همسانی درونی (با دامنه آلفای کرونباخ ۰/۶۰ تا ۰/۸۱) و روایی پرسشنامه مذکور از طریق تحلیل مولفه اصلی با استفاده از چرخش واریماکس, همبستگی بین دو خرده مقیاس (۲-۰/۱۳) و روایی ملاکی مطلوب گزارش شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در این گزارش پژوهشی با استفاده از آزمون رگرسیون چندمتغیره ۱9 فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم شماره اول » بهار ۹۹ برای استفاده از آزمون‌های پارامتریک ابتدا با استفاده از آزمون کولم وگروف - اسمیرنی! نرمال بودن توزیع متغیرهای مولفه‌های شوخ‌طبعی و نظم‌جویی هیجانی با سرمایه‌های جدول ۱. آزمون کولم و گروف --اسمیرنف مولفه‌های شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی با سرمایه‌های مطابق اطلاعات جدول سطح معناداری آزمون کولم و گروف - اسمیرنف برای همه متغیرها موردمطالعه بیشتر از ۰/۰۵ است. لذا نتیجه آزمون برای هیچ‌یک از متغیرها معنی‌دار نیست و در نتیجه توزیع همه متغیرها نرمال است بنابراین می‌توان از آزمون‌های پارامتریک برای آزمودن  نقش شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های مور ۱۱۱9 7 فرضیه‌های پژوهش استفاده کرد. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش نتایج ضریب همبستگی را موردتوجه قرار داده و هریک از آن‌ها موردبررسی قرار گرفت. برای بررسی فرضیه پژوهش مبنی بر «بین شوخ‌طبعی و نظم‌جویی هیجانی با سرمایه‌های روان‌شناختی در دانش آموزان دبیرستان‌های منطقه دو شهر مشهد رابطه وجود دارد» از آزمون جدول ۲. خلاصه تحلیل واریانس چند متغیره» بررسی متغیرهای شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی با سرمایه‌های  فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم شماره اول » بهار ۹۹ نتایج جدول ۲ نشان می‌دهد که مقدار آماره لامبدای ویلکز امتغیر لذت از شوخی ۰/۷۸۶ است که این مقدار آماره در سطح ۰/۰۱ <0 معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر خنده ۰/۹۶۱ است که این مقدار آماره در سطح ۱ خه معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر شوخی کلامی ۰/۹۹۹ است که این مقدار آماره در سطح ۰/۰۱ 0۳ معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی ۰/۹۸۹ است که این مقدار آماره در سطح ۰/۰۱ 0 معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر شوخ طبعی در شرایط استرس آور ۰/۸۳۸ است که این مقدار آماره در سطح 0 خحه معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر ارزیابی مجدد ۰/۹۹۵ است که این مقدار آماره در سطح ۰/۰۱ <0 معنی‌دار است. مقدار آماره لامبدای ویلکز متغیر فرونشانی ۰/۱۵۹ است که این مقدار آماره در سطح ۰/۰۱ 4۳ معنی‌دار است. بنابراین می‌توان گفت که بین مولفه‌های شوخ‌طبعی و نظم‌جویی هیجانی به‌عنوان (متغیرهای پیش‌بین) با سرمایه‌های روان‌شناختی به‌عنوان (متغیر ملاک) با  نقش شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های 8۱۱۳3 ابعاد ‏ مقدار همیستگی ‏ واریانس مشترک لامبدای ویکلز . ۵۶1 ۵۶2 2 ود نتایج جدول ۳ نشان می‌دهد که از ۴ ريشه بنیادی استخراج شده که فقط ریشه بنیادی اول ازلحاظ آماری معنی‌دار است مقدار همبستگی بنیادی ريشه اول ۰/۹۲۲ درصد واریانس مشترکک بین دو مجموعه ترکیبی متغیر پیش‌بین و ملاک ۹۲/۲ درصد است بنابراین با احتمال ۹٩ می‌توان بیان کرد که ۹۲/۲ درصد مولفه‌های سرمایه روان‌شناختی بر اساس مولفه‌های جدول ۶. بارهای کانونی و ضرایب کانون متغیرهای پیش‌بین مولفه‌های شوخ‌طبعی و تنظیم هیجانی متغیرها ريشه اول ‏ ریشه دوم ریشه‌اول ‏ ریشه دوم... ريشه سوم ریشه دوم ريشه چهارم لذت از شوخی ۱۳ ۳۳ ۹۳ ۳۷ ۹۹ ۸۶ ۹ شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی ۰ ۰/۵۱۶ ۶ ۹ ۳۶ ۹۳۴ ۸۵۴ 9۰ 3 فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم »شماره اول » بهار ۹۹ همان‌طور که در جدول ۴ مشخص است اولین همبستگی کانونی معنی‌دار است و در همبستگی کانونی اول به ترتیب متغیر فرونشانی (۰/۹4۹۷)» شوخ‌طبعی در شرایط استرسآور (۰/۶۴۲)» لذات از شوخی (۰/۶۱۲)» خنده (۰/۵۱۹)» شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی (۰/۵۱۶)» شوخی کلامی (۰/۴۱۰)» ارزیابی مجدد (۰/۳۹۱) پیش‌بینی را نشان می‌دهند و بیشترین تأثیر این متغیرها بر متغیرهای ملاک سرمایه روان‌شناختی به ترتیب (فرونشانی» سبکک شوخ‌طبعی در شرایط استرس آور» سبکک شوخی طبعی لذت از شوخی, سبکک شوخی طبعی خنده» سب شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی» سبکک شوخ طبعی شوخی کلامی» ارزیابی مجدد) قابل پیش‌بینی است. در همبستگی کانون اول متغیر فرونشانی ۹۹/۴ متغیر سبکک شوخ‌طبعی در شرایط استرس آور ۴۱/۲ درصده متغیر سبکک شوخی طبعی الذت از شوخی ۳۷/۳ درصد» متغیر سبکت شوخی طبعی خنده ۲۶/۹ درصد» متغیر سبکک شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی ۲۶/۶ درصد» متغیر سبکک شوخ‌طبعی شوخی کلامی ۱۶/۸ درصد. متغیر اززیابی مجدد ۱۵/۲ درصد قادر به پیش‌بینی سرمایه‌های روان‌شناختی هستند و به‌طورکلی می‌توان گفت قدرت پیش‌بینی متغیر (فرونشانی» سبکک شوخ‌طبعی در شرایط استرس آور» سبکک شوخی طبعی لذت از شوخی» سبکک شوخی طبعی خنده» سب شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی» سبکک شوخ‌طبعی شوخی این مطالعه با هدف نقش شوخ‌طبعی و نظم‌جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های روان‌شناختی در دانش آموزان متوسطه "دوم منطقه دو شهر مشهد انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد شوخ‌طبعی می‌تواند متغیر سرمایه‌های روان‌شناختی را پیش‌بینی کند. اگرچه مطالعه‌ای که به بررسی رابطه شوخ‌طبعی با سرمایه‌های روان‌شناختی بپردازد يافت نشده اما پژوهش ویجواردانا و همکاران (۲۰۱۷) با عنوان «استفاده از شوخ‌طبعی و تقویت احساسات: مطالعه‌ای مبتنی بر عاطفه شوخ‌طبعی مدیریت» هیجانات و سرمایه روان‌شناختی کارکنان» نشان داد حس نقش شوخ طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های شوخ‌طبعی در مدیر» موجب پرورش احساسات مثبت در کارمندان می‌شود که می‌توان گفت همسو با مطالعه حاضر است ( ,5272721086 6 و۳ 0 ,11276 و.ل2 ,ق 627060[ 7 این مطالعه همچنین با مطالعه ( :۷.2018 ,1۳0090۳۵69 و5 ر27گه171 6 ,20 1081012) همسو بود که نشان دادند بین شوخ‌طبعی و سلامت روان رابطه وجود دارد. در تبیین این يافته می‌توان بیان داشت که می‌توان از شوخ‌طبعی به‌عنوان سپری برای مقابله با فشارهای روانی استفاده کرد. شوخ‌طبعی به افراد برای مقابله با تعارضات هیجانی یا عوامل فشارزای بیرونی و بااهمیت دادن به جنبه‌های طن زآمیز و سرگرم کننده» کمک می کند. شوخ‌طبعی با آزادسازی هیجانات بدون تأثیر منفی بر دیگران» به فرد کمک می‌کند تا بر آنچه آسیب‌زاست» غلبه نماید. افراد شوخ‌طبع می‌توانند استرس را به‌خوبی تحمل مدیریت کنند بنابراین از تاب آوری بالایی برخوردارند. و تحت‌فشارمشکلات. درهم نمی‌شکنند. افراد شوخ‌طبع با حفظ روحیه خود و تابآوری تا غلبه بر مشکلات» صبر را در پیش می‌گیرند و وقتی چالش‌ها برطرف می‌شود. از اینکه پیروزی حاصل‌شده است احساس خودکارآمدی می‌کنند و نسبت به زندگی خوش‌بین هستند. این افراد با -حفظ ویژگی شوخ‌طبعی امیدواری را تا رسیدن به موفقیت حفظ می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت شوخ‌طبعی موجب افزایش سرمایه‌های روان‌شناختی می گردد و سلامت روان‌او بهزیستی روان‌شناختی را در پی دارد. این یافته از این لحاظ با مطالعه مکی آبادی و همکاران (۲۰۱۵) نیز همخوان است که نشان دادند رابطه معناداری بین بهزیستی روان‌شناختی و سبکک‌های شوخ طبعی: وجود دارد ( ,72/12102020 65 مصقل عقنطه۳ 36). نتایج این مطالعه همچنین نشان داد نظم‌جویی هیجان می‌تواند متغیر سرمایه‌های روان‌شناختی را پیش‌بینی. کند. این یافته همسو با مطالعه احمدی و برادران (۲۰۱۷) است که نشان دادند بین نظم‌جویی شناختی هیجان و سرمایه روان‌شناختی با سازگاری شغلی کارکنان رابطه معنادار وجود دارد (۸.2017 ,8878027870 ,۳۰ ,۸۵0). تامپسون و همکاران (۲۰۲۰) نیز عنوان کردند نظم‌جویی هیجان از مهم‌ترین متغیرهای موثر بر سطح سلامت است. می‌توان گفت نظم‌جویی هیجان به‌عنوان یک فرایند مهم در پژوهش و درمان  29 فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم شماره اول » بهار ۹۹ آسیب‌شناسی روانی بشمار می‌رود (۷7.2020 .5 ,78006 ,.8 ,1100180). در نظم‌جویی هیجان» ارزیابی شناختی صورت می‌گیرد» که تفسیر مجدد موقعیت‌های فرا خواننده ‏ هیجان را در مسیری که اثر هیجانی را تعدیل یا اصلاح می‌کند» دربرمی گیرد. نظم جویی هیجان نقش برجسته و مهمی در سازگاری یا وقایع استرس‌زای زندگی و پیامدهای زیستی و روانی آن‌ها ایفا می‌کند که فرد را برای مقابله با شرایط دشوار هیجانی و خویشتن‌داری تا حصول موفقیت آماده می کند؛ بنابراین می‌توان گفت نظم‌جویی هیجانی تابآوری را افزایش می‌دهد و پس از حصول موفقیت» امیدواری» خوش‌بینی و خودکارآمدی افزایش می‌یابد. پیشنهاد می‌شود آموزش مهارت‌های افزایش شوخ‌طبعی و آموزش نظم‌جویی هیجان به‌عنوان امور فوق‌برنامه ۰( 1) 34-۴۳۰ ,(21)1 ,0076 ۸۵ ۳76۵/1۳ ]٩/۵ سول ,170۳۹65 (0)) .3 ,2806 نصاامک .۸ منطعله5 .۸ مفحنم صعط خنصقطعطع10 ,یک منصنص۸ ۳10001110 مزع م1مطل رد2 فصه آهازمه) مزع م1مطا و2 هم عامط ع15 40 ع6عابجاد 730۶ .(2011) ما ۰ مقاه0ه7 6 و.ظ بل ,ق1808 و۸ مطصق۳0 -1 ,(24)1 ,77710۳ 200 ناهد ۵1 5 م0۳60 که کعابجاد +<مصط 160060 نقش شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های مور ۳ و 562565 36/۵6 ۵1310 عط۲ وصناه‌ع ناک 13 .(2016) 34۰ منوقهصهط مصاک 10 85 ع۳ 1 ۵1 کعع 50060 لهنضم5 فص 12۳ کعصعنک م3۳۵۵ مصه 40 30۴ 066۵ منطعدمند[م۳ عط1 .(2018) بش۸ ,1۵۲۵6 و۳ مذژق۳3۵۳ 6 وله م1105 و۸0۷ 10 کع6 7 ۳۵۵6 10 صنطعص00ه1ع 1 5 .91-10۴ ,(10)35 بع۲لقانا) ۵۳۵ ۷۷۵۳۵۳ ]٩ ۶ا0۵۳۵۲ (ع0ع3ع 1 نسح ۶و م67 فصه کععصلمصهط .(2015) .٩ مفطه5 و ,۳3۵704 و بلهازطی مزع ما مل ردم که ع[۲۵ عصتهنموعم عطا نصعخهم صمنای خصحصحصم 0675027 0 32560 «مناعهعناده هاضهص ۵1 2۳00000 .(2016) کل متع۲عی6 0 عع 3 ۳۳00۵ کصطاو7 0ص کعمتی عطا ۵۶ 0۳006۳65 8 ع[1۳ ۵۳ ۳۲۵۶۵۲۱۸۵۵ ۲۵06۲ بعامصه5 مقنصه۳ا هه یز عحنقصد ما0 ۰ ۵00 16-۱۷ ,ص1۳۵ مصقلن ,0108ع37 506۹5۰7/۵1 ۱۳ ۵۲۵۲6۵ ]001 ۲۷۵ رز 5عع گنل [2 1000 .(2003) 2۰ .0 مصط0ل ۵۶ ول بل ,67085 40 ,5 0نطک 7613000 ماعگکد 10۳ کصمناهناصطنز نکعععع۳0م صمناقلو ۲ 65 0۳0۲6551068 هدما مه ۶و غامد عستهنموعص 156 .(2019) .5 مه مصه‌ک11 5اع ۳6 ۳۳۵0 ۵ عصنصنه معط عتنصهی فمععقط ککعصلی 2/0۶  فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش» دوره دوم شماره اول » بهار ۹۹ 59-5 .(6)3 ,2۹9 1 ع0۲ع۹ع (۵(11100 3۵۳ ۹۲ 70۳۹۵۱ 1۳۵۵ صنطاعط ۲۵100 عط1 .(2017) .2 متقنصقاق17 ۸ ,3 کل ,3100062 ول 1۳۵۳۵0 6اه عع5123 ناک ع006 هل کم طلازس جمناعلداع کول جمنامصه 0666۵ 7 .2016 صق۳ا (لقط 1۳209 ۵۶ کلقانم‌عمط ۵۳ ۵۳۵۵ کعوحم صز 0 005۶05 .(2010) .م۸ منعقطاو۸ مط بل و0۳62 ویک 3 مفعتا0510 1 ۳ ععزه ع[مصد؟ عصنصنص136 .0970 ۷۷۰ 0 3/0820 6 ۷ ب ,6 ز[6 1۳ 6 .(2007) .38 .5 ,ق6310 و.ظ بل وزع ۸ ول .ظ ۸70110 و8 1318208 ۶و صنطقص100م3 لمع عط1 .(2011) بش۸ منصعطهط .2 من00وج۸ و۸ بژقز7276 -[[۷۵ مزع 010 8 ,ق۳000 عجنزوه۳ طخزم آهازمه0 لزع م[محل بط +( 08 :19-4۶ ,(18)1 ,ک 616 عتاع۸ آم نو همعط 36130000 عطا وصناهع 10 .(2018) ۷۰ مط9ع 105۵۷ ویک ,3ق1ه111 1ع0م لذعای ه ۳۳۶008 .(2017) ۷۰ من0ن۵ع۸0 .3 ,گزع5 .۸ (8۵ع1ک۳۵ ۸4 ۲٩ /70۳۵ ماع تهطعره لمهمدمنامصه هم غامد عصتهناوعص عطا نقش شوخ‌طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش‌بینی سرمایه‌های....... 8 ۵ وصنصنه1۳ «مص73 ۶و ممعلکه عط1 .(2019) .8 مفتهع‌تهع 0۵0 یک ماق520 ,۳۹۳۵109 ۳057106 .کصع0ناک حذ خنامساط عنصعوه ۸ ۵۵ +عطل 1 6 00912۲ صق0 .(2019) 2۰ 0۰ ,۵۶۶۵1-۹0۲۵۵ 6۶ سل بل ,5173103 0و7 صمنامصه 1002160 .(2017) .۷ بصعت وال20 +6 .3 بتنصتت1 کنو لمح ناهام ه هم عدمناع‌نامصز هه ,کده55ع1 ,5ع[م 0۳۵ ۰ بل [۷۵) 560767166 1011۷011011 111 ۸2۷۵6۵5 1 ملع صمنامصع 6۰ 0 ,6۳۵05 مطوناهانع 56116 .(2017) ۷7۰ .5 ,72006 و8۰ ,130350" 86 200 ۶۵ ۷۷۵۳۵۱۵66 .(2019) .1۳ مطلل 6۶ ویک .۳ وتافل1 ول .5 و1585" مزع 10 م دروم ۵۶ ع[م 156 توتلمانژم‌عمط مصه کسام صذ خصعصعع دهد 0 نت7 .(2017) 8۰ ,5232720086 60 و .0 واعاقق11 و2 230160۵ عزز ۸۷ ,0 228621 ۶ و5۳ فعکه ناس عاکه ٩۸ +عصمتامصه هصناع۵ فصه

این مطالعه با هدف نقش شوخ طبعی و نظم جویی هیجانی در پیش بینی سرمایه های روان شناختی در دانش آموزان متوسطه دوم منطقه دو شهر مشهد انجام شد. روش پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه دانش آموزان متوسطه دوم منطقه دو شهر مشهد بودند که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند. روش نمونه گیری، تصادفی خوشه ای بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان (1970) نمونه ای به حجم 300 نفر انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده برای سنجش متغیرهای پژوهش شامل پرسشنامه سرمایه روان شناختی (PCQ)، پرسشنامه شوخ طبعی خشوعی و پرسشنامه تنظیم هیجانی (ERQ) بودند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد متغیرهای شوخ طبعی و نظم جویی هیجان می توانند به میزان 6/37 درصد از تغییرات متغیر سرمایه های روان شناختی را پیش بینی کنند. نتیجه این مطالعه نشان داد بین شوخ طبعی و نظم جویی هیجان با سرمایه های روان شناختی رابطه وجود دارد.

427908

و1 عطا ۶و 7ع صعط لحم وصه کدمنع[ع۸ لمدمناه ۳ مه اصعصا 160 40 1360۳6۶ همه عاصز صز ععهام فصمع5 عط فعنزمسهه عبهط خصعلز فصه عسعله 1۵56 -ع وبا 200 60۳۷ آهنمو5 چ که (ع00۳0۵ه تناس5 عطا ادن ۸ کلداحلمهه بن‌ناوم 0ع 10۳۵ -30 176له0ه 1۵ 2160160 فقط رن‌نامم صع۳۵م1 فص عصمنهاه لمممنامصصتصذ صز وتاصعدو ۰ 1۵۳680 0۵ کعتله۷ فصه داز مد عط عسقانه که خلعنای کماعج؟ 0۳00۳62 از ,36۷۵10۵ 205 ۲و احقم لدع اه هه ۷۵۳۵ کع ۷ 0صه رصم واخصع0ز معسعالنه ععهنک [ م۳967 کنطا 15 .کعنادکز 13656 ۵۲ ۳۹1۲ ه که عناوم 1۵۳۵60 ک ص۳2 ۵ععمع اکصز معله عقط -825 1۳205 ۶و عناط 10 عنصعادا ۶و ص10 عطا حدم خقطا اصعصعاه عطا جوبدد ۵ ۵عا ماه ۳5 ۳٩ امعک1ه عطا 2۵0و لهصه ۳۵ مصعطا وصه مل‌ ماع هه عنصماع مصعتصوعا عمط که حاعاد مصنع] 6 17225 26و هه ۵ عز آهمع 5 حمطکنه عطا م1 موفناوم صع1۵۳۵ صز صعاود آمعنانا00 ماه 156 بصعتلهسه سای ۲ عصع حز ومطعص معا مه ع تنعل ج عطاع بط ناو 5 0۴ ۵۳۵۷10۶ عطا عصنطانکعل ۵۲ ۳۵ ۵۳۵۳ 2 عبهط جقص حصکتلوس ماد خهطا کعبعناه ع[1امع3 1126 ,1۳۵5 ونامم ۳۵۳۵۵۵۵ ص106 مصعنلد هک :۵۹ ۵۳و16 حطرز 200 ۲۵16 ع18 نز 160 ۳6ماطز عز 1 .3 -و و۲۵ آهنه5 ۵1 اجعاصم ۵ صز کاعه +عطاه۲ ,ا0اط -ع 6۳60 لمع ماعنط ۵طا ۲۵ عاداه< حلعنطم عطاص 0هه  9 506۴۳ ,2 30 ,9 701 ,50606 آهناناه2 ۵1 قفاوت 1316202 6 1۵۳ 126 1۵ دز 0۵4۵ 370 .کصقنص۳ ما ۵عع0 ونند‌گگد [ه ما2 از صذ 601 ص6۳ 0ع 6طا که 0۳ 2 اقهطا ند ۲۵ ۳۳۵۳۵ 2 07020 201 ک 1۲ -۷۵۳ 10 کز نام 0عز1۵۳۵ 0 عع دمن اگصز لمسعلن0 9 506۴۳ ,2 30 ,9 701 ,50606 آهناناه2 ۵1 قفاوت 1316202 -036 1۵ 2016 066 عمط کصقنصه1 ,0۳ 02 56 220 عقطل لهسانه کنطا ۵1 منم توص صه که ۵ 1۵۳۳۵۵ سطا وس ه صز 6110۷6 کصهنصه۳ عصم5 اقطا ع1هن0 دز 71۳6۲۵ [۱ 06 ۵ 17۳6 12] 1:۵ 1] ۵۲ 7۲ -1060 عن 2 [15-صقنص۳ صه ۵1 کعلع0؛ عط وفنطا 0 9 506۴۳ ,2 30 ,9 701 ,50606 آهناناه2 ۵1 قفاوت 1316202 ‎ 0 ۵‏ ع6 7 هقف 5۳21687 اطع ناهد 1۳6 ‏6 ۶ 1۵۳ ۳۵ حز 0ع 2 لهصه 06 الم ص2ع72۳ه38 ,نا ۵1 ۵37 ۵ که 5۳21687 3:۵9 0۳ ۷۷۹۲ 0ات -01616 مه ماصلز از ۳۵۵6 کقط 200 از کامعععه عنصح1 و ع5طع1عل صز صعع5 ع صی امعلله داز اهطا عع0 -[۳ع 1016 ۳1021 وصه آوامع نع و5 عطا عصن هد  9 506۴۳ ,2 30 ,9 701 ,50606 آهناناه2 ۵1 قفاوت 1316202

The culture and identity have occupied the second place in international theories and foreign policy analysis. At first the structuralism approach as a social theory and subse-quently in international relations and foreign policy has attempted to analyze non-corporeal factors such as culture the norms and values on foreign policy. Since culture identity norms and values were an integral part of Iran's Revolution it has also influenced Iran's foreign policy as a result of these issues. In this research I attempted to study the elements that form the identity of Islamic republic of Iran’s sys-tem such as being Iranian Islamic and global and then we analyzed the effect of Iran’s political system in foreign policy. Thus the author’s goal is to analyze Iran’s foreign policy by using a descriptive analytical method in terms of structuralism. The author believes that structuralism may have a better way of describing the behavior of Iran’s foreign policy and natio

515295

لذا برای سازگاری با بیماریهای مزمن در شرایط پاندمی» کوشش بیشتری لازم است و ضرورت دارد که در پروتکل های سنتی تجدید نظر شده و با شرایط کنونی» منطبق شوند. از بین عواملی که درکاهش پیامدهای روانی ابتلا به بیماریهای مزمن» موثر هستند. معنویت نقش پر اهمیتی دارد که دراین مقاله توّضیح داده آشده واژه ها ی کلیدی: بیماری مزمن معنویت» سازگاری» کووید ٩۱. 7 ناه 0ص عع گم حنعطا عمط ۲۵ ۵ص عکنا زا 65و02 200 کع ما00 مزع م1مطل عم فص مصطاه علا ۵ 006 ,لمع ناه همم لمطاماع عط صز کععععنل 6 6 66892۳ کز از 0صه ,۵6060 ع۳ه اوه 1076 بیماری های مزمن» بیماری‌هایی به شمار می روند که به لحاظ مدت زمان زیادی با بیمار همراه می شوند و زندگی فردی و اجتماعی و یز حملگره رورانه او را تخت تنیز قراز می دهند(یرمل و هزارد: ۲.۲۰1۶ :دیایته بیماری‌های قلبی واعروقی: افسرد‌گی اساسی »ام اس [ 2022-12-12 0۵ لبط اوع /ر۵ 1۳۵ 0۵ 30۵10۵060 ] مروری بر تاثیر معنویت بر ارتقا سازگاری با بیماری‌های مزمن در دوران پاندمی ویروس کووید ۱۹ 9 - 00۶۵ 6 وساس0 کععوععنل عنصمححل ما هام20 همهم ۵۳ نامزمه کم ماه عط) ام معزم ۸ سرطان و بیماریهای ریوی» نمونه هایی از بیماری های مزمن هستند. این بیماری ها علاوه بر تاثیرات بیولوژیکی و رنج مستمر در زمینه جسمانی» در زمینه روانی نیز اختلالاتی را به وجود می آورند که به کاهش عملکرد مثبت فرد. منجر می شود؛ به گونه ای که بیمار را ستسهسه؛گونه اختاال روان شساختی می‌سازند. افسردگی؛ استرس: اشطراب منتقر شمه اقظراب مرگ و اقتلالات خلقی از پیاشد‌های روان‌شناختی برخی از حالات روانی بیماری های مزمن به شمار می روند. این حالات در اکثر بیماران مبتلا به بیماری مزمن مشاهده می شود و برخی از آنها فراوانی زیادی نیز دارند(هویت و استانتون» ۱)۲۰۱۸. در پایان سال ۰۳۲۰۲۰ و در ایران درپایان سال ۰۱۳۹۸ ایران و جهان شاهد ظهور یک ویروس ترسناک و اضطراب آور شد که میلیونها انسان را مبتلا » و نفرات زیادی را به کام مرگ کشاند. پخش لحظه به لحظه اخبار این ویروس توسط رسانه ها » ناگهانی بودن آن» انتشار وسیع, درگیر کردن بخش مهمی از جهان حتی کشورهای پیشرفته, و نیز اضطراب ناشی از مرموز بودن آن» موجب گردید که میلیون ها تفه استرس: اقطرای«خاندو اقطراب سرت رااتجریه کس‌زیزایی و همکارانه 0:۳۰ آردربرخی انسان‌ها ین اقطراب بسیار بالا بودود به کون ای کدازتزیی انقلارنه مراک فرماکی مزااجعه اکوقد و قازوهای,روانگرقای و مشاوره قافی بالتی وا کلب کزذه انقاه ان اقطرات برای بیماران مزمن که برای ابتلا به کووید ۱۹ جزو بیماریهای زمینه ای محسوب می شوند همانند دیابت. سرطان» بیماری‌های قلبی و بیماری‌های ریوی و نیز کهنسالان» مضاعف شد. درواقع» سازگاری با بیماری های مزمن در شرایط شیوع ویروس کرونا». سخت تر از سازگاری با بیماریهای مزمن در شرایط عادی شد و نگرانی حاد نیز به آن اضافه گردید. به همین دلیل» پروتکل های رایج و راهبردهای سازگاری با بیماری های مزمن که برای سرایط عادی و غیر اپیدمی ,وانیزیغیر پاندامی تدوین شده اند مورد بازنگری قرار گرفتند. طبیعی است این پروتکل‌ها درشرایط جدید وحاد نیازمند تغییر و بازنگری بوده است. یکی از راهبردهای مقابله ای با بیماری‌های مزمن که منجر به سازش فرد با موقعیت جدید شده و سطح عملکرد و رضایت از زندگی او را افزایش می دهد سازگاری با بیماریهای مزمن است(ماشن موریس» ۲۰۱۳ و گس» ۳)۳۰۱۹. در ادبیات روان‌شناختی» سازش امری نسبی است و مطلق نیست. اصولا در سازش با بیماری‌ها و حتی‌ژشد روانی؛انسان»:قائل به سازش مطلق نیستیم. گویی میزانی از ناسازگاری و بی تعادلی, لازمه تحول روانی و حرکت به سوی کسب تعادل به شمار می آید. نسبی بودن سازگاری» واقع گرایانه است. واقع نگری به معنای دستیابی بهتر به زندگی خوب در موقعیتهای مختلف است. به عبارت دیگر اگر سازش را به عنوان یک امر مطلق درنظر بگیریم» در حقیقت توان سازگاری با زندگی را از خود سل"هی کنیم.*زیرا.سازش» "یک امر نسبی: است.,درمقابله با بیماری های مزمن» دستیایی به سازش نسبی و متناسب با موقعیت. اهمیت پیدا می کند. اين یک نگاه واقع گرایانه است. سبویسبرا ی وان یکی از کمقدههای 1 شان پهویژه در شرایط اد واستیسان قلسماک تمود.ادر این تگاهه مسویت مهم از از مصای زندگی است: کسی که ذارای معنویث باشد, زندگی زا هدفمند و زیبا مي بیند: انسان معنوی» احساس رضایت بیشتری از زندگی زا تجزبه می کند. در مکاتب مختلف از معنویت به عنوان یک عامل خوب سازش روان شناختی نام برده اند(کلاف تراس و کاستاگیان ۲۰۱۲)*. اما در نگاه اسلامی» معنویت تنها در ارتباط با خداوند مطرح می شود. معنویت بدون ارتباط با خدا معنی نمی یابد. براساس این نگاه. کسی که دارای معنویت باشد حتما به خداوند اعتقاد داشته و به دستورات دینی عمل می کند. معنویت در سایه اعتقاد ایمان و عمل به دستورات دینی به دست می آید. احساس معنویت. احساسی است که از نگرش و رفتار به دست می آید. اعتقاد براین است که معنویت. معنی زندگی [ 2022-12-12 0۵ لبط اوع /ر۵ 1۳۵ 0۵ 30۵10۵060 ] رویشن ,رواق شناسی سال, ۱ آقماوه ۳ ظمارهپیای 6 شهریون ۲۳۸۲ را آرتقا و به آق» غمق می‌بخشد. درمطالعات زیادی, تاثیر معنویت بر کاهش اختلالات روانی, مشاهده و تأکید شده است: آين تاثیر به دلیل نوع نگرشی است که معنویت به انسان می بخشد(غباری بناب و همکاران, ۱)۲۰۱۳. درشرایط پاندمی و اپیدمی ویروس کرونا معنویت تاثیر بسیار زیادی در کاهش اضطراب مرگ و افسردگی در بیماران داشته است. دلیل این امر نگرشی است که فرد معنوی نسبت به خالق جهان, جهان هستی و نیز زندگی دارد. این اعتقاد» به زندگی او معنی بخشیده و تاب آوری او را برای زندگی شادتر افزایش می دهد. پورحسین(۲۰۲۱) در دو پژوهش نشان داد که معنویت. و نیز رفتار دینی در کاهش افسردگی و اضطراب ناشی از بیماری سرطان سینه» و نیز درکاهش اضطراب مرگ. و کاهش افسردگی در افرادی که همسر خودرا به دلیل ابتلا به ویروس کرونا از دست داده بودند موثر بوده است. درنگاه آنان» زندگی دارای رنج و شادی است. نمی توان زندگی را بدون رنج و بدون شادی درنظر گرفت. آنها می گویند از رنج استقبال نمی کنند. اما اگر رنج و سختی به سراغ آنها بیاید. آن را مدیریت می کنند و اجازه نمی دهند که بر آنها مسلط شود. همچنین معتقد هستند که آنکا بهخدآزند.بزرگه.برای آنها آرامش رآ هر پیداشته است وتوانسته اند غلیرغم سوه زندگی غاد خوّد را نجریان دهند. برای نمونه دو گزارش را از دو فرد ارائه می کنیم که هردو با مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته انجام يافته و تجربه زیسته خود را در ابتلا به بیماری در شرایط کرونایی بیان نمودند. صحبت‌هایّ,آنان پیاده/شده ویکدگذاری شده اند و تحت آیتم‌هایی طبقه بندی شده در اینجا بخشی از گزارش علمی درباره تاثیر معنوییت در کتترل افسردگی ناشی از,سوگ؛ نقل می شود. یک زن ۵۰ ساله که مبتلا به کووید ٩۱ بوده و همزمان همسر خود را در اثر بیمازی؛کرونا؛ازدست داده است» تجربّه زشته خود را بر مبنای محورهای زیر چنین می -هميشه به مرگ می اندیشم و از آن ترسی ندارم. اما زندگی را هم بسیار دوست دارم» بیشتر به کمک به دیگران فکر می کنم. فکر می کنم سوگ همسرم و نیز بیماری برای من یک امتحان بوده است. پس باید صبر کنم. - بدون توسل به خدا نمی توانستم فوت همسرم و بیماری خودم را تحمل کنم» به اینکه این رنج ها را می توانم تحمل کنم» آگاه هستم؛ وقتی دلتنگ و افسرده می شوم با ذکرخدا آرامش می گیرم؛زندگی من با مرگ همسرم» دچار تلاطم شد» اما تحمل کردم و به زندگی برگشتم. من فکر می کنم بدون توسل وآعبادات و نجوای با خدا نمی توانستم این رنج را تحمل کنم. به ویژه که هیچ امکانی برای سوگواری» حضور در مراسم» دیدو بازدیدهای مرسوم هنگام سوگ را نداشتیم. این تنهایی و غربت بسیار ناراحت کننده - هميشه حس می کنم که خدا مواظب من است؛ وقتی خدا را می خوانم» سریعا آرامش می گیرم. او صدای درون من را می شنود و گزازش ,دوم مربوط پسیک ری مسلبان ایراتی است کومبقلاایهسرهای سینه اسگ,اد رای سینهداشته‌ی دورد سخت نمی درمانی و پرتو درمانی طولانی را گذرانده است. او و دیگران جراحی و نیز وهله های شیمی و پرتو درمانی را بسیار سخت و ناراحت کننده توصیف می کنند. ازسوی دیگر درکنار سختی جسمانی, ابتلا به سرطان به لحاظ فرهنگی و اجتماعی, به اندازه کافی استرس‌های خود را [ 2022-12-12 0۵ لبط اوع /ر۵ 1۳۵ 0۵ 30۵10۵060 ]  مروری بر تاثیر معنویت بر ارتقا سازگاری با بیماری‌های مزمن در دوران پاندمی ویروس کووید ۱۹ 9 - 00۶۵ 6 وساس0 کععوععنل عنصمححل ما هام20 همهم ۵۳ نامزمه کم ماه عط) ام معزم ۸ به همراه می‌آورد. نگاه بعضا ترحم آمیز دیگران نیز مزید برعلت می شود. اما دراین نمونه؛ باورهای دینی و احساس معنویت. سازگاری اورا درشرایط بیماری سرطان در شرایط کووید ۰۱۹ افزایش داده است. توجه نماییم که این ابتلا در شرایطی است که دائما بیان می شود که بیماری‌هان رمینهای هماتس سرطان:ابتلای افزانبه گووید ۲۹ را افزازش میبدمد: ی آئال ,رتم ,مقامقی را به‌التحاظ, روای «شساختی تحمل می کنند. برخی از تجربیات زیسته او را که با مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته به دست آمده است. مرور می کنیم: - وقتی برای اولین بار از بیماری و پیشرفت آن اطلاع پیداکردم» دچار استرس نشدم. تنها به این فکر کردم که این یک وضعیت جدید در زندگی است که باید آن را تجربه کنم» به همین دلیل توصیه های پزشک آنکولوژیست را برای درمان و حتی جراحی به راحتی پذیرفتم و تحت درمان قرار گرفتم. طبیعی است که دغدغه وجود دارد به ویژه آنکه در شرایط کرونایی مجبور به جراحی و درمان شیمیایی و پرتودرمانی شدم؛ اما به این فکر بودم که خدا من را کمک خواهد کرد و ازاین راه گریزی نیست. پس به او توکل کردم. - من از بیماری استقبال نمی کنم» اما اگر به هردلیلی به آن مبتلا بشوم, به نظام هستی بدبیننمی شوم و آن را وسیله ای برای رشد روحی خود می دانم. می دانم که خداوند من را در تحمل این بیماری کمک خواهد کرد. من هميشه برای خودم و بیماران دیگر دعا می کنم؛ درست است که سرطان سینه برای یک زن سخت تر از بیماری های دیگر است. اما این موضوع باعث نمی شود که روحیه - درنگرش اسلامی, سختی و آسانی با هم هستند و نمیتوان آنها را از هم تفکیک نمود. به تعبیر ساده, زندگی سواکردنی نیست. باید آن را درهم پذیرفت. مهم» ظرفیت انسان است کل آن‌ها رااتحمل نماید و تدیدهاراابه فرصت تبدیل کند. دراین صورت» او می تواند - هیچ بحرانی نباید ما را در مسیر زندگی نا امید کند. هیچ بحرانی نباید احساسات خوب ما به زندگی را کاهش دهد. تأثیر معنویت بر کاهش رنج های روانی و سازگاری با بیمار های روانی در مطالعات بسیار زیادی تایید شده است. اما تاثیر معنویت بر سازگاری» در وضعیت شیوع کرونا نیازمند مطالعات بیشتری است. توصیه می شود که محققان روان‌شناسی و روان‌پزشکی از فرصت شیوع کرونا استفاده کنند و درباره تاثیر معنویت در کاهش مشکلات روان‌شناختی و.روان تنی» مطالعات بیشتری انجام دهند. می دانیم که تحقیقات میدانی در شرایط بحرانی» باید به سرعت انجام شود تا بتوان از یافته های آن برای سازگاری با بحران های بعدی استفاده نمود. برای ترویج معنویت در شرایط عادی و نیز شرایط بحرانی لازم است تحقیقات بیشتری صورت بپذیرد. این تحقیقات ناظر به چگونگی ترویج کرونا ویروس» شاید مرموزترین» بزرگترین» خطرناک ترین و ترسناک ترین پدیده ای است که جهان معاصر را تحت تاثیر قرارداده است. به گونه ای که همه انسان‌ها آن را در یکاقدمی خود احساس کرده و می کنند. این اخساس را می توان از ترس‌ها: مرانجخغات:مگرر و تیوه مردمی به مراکز درمانی» استقبال از قرنطینه, زدن ماسک و پیگیری مداوم اخبار مربوط به کرونا مشاهده نمود. این تاثیر » درهمه زمینه های سیاسی, اقتصادی» فرهنگی, علمی. آموزشی,. تربیتی و حتی اعتقادی مشاهده می شود. برای مقابله با این وضعیت خطرناک باید به یافته های دقیق تری دست بیابیم و در پروتکل های فعلی تجدید نظر کنیم. تجدید نظر در پروتکل های رایج نیازمند تحقیقات وسیع تر است. می دانیم که تحقیقات امروز رفتار درمانگرانه و مددکارانه ما را برای بحران‌های اینچنینی در آینده مجهز خواهد کرد(پورحسین و [ 2022-12-12 0۵ لبط اوع /ر۵ 1۳۵ 0۵ 30۵10۵060 ] رویشن ,رواق شناسی سال, ۱ آقماوه ۳ ظمارهپیای 6 شهریون ۲۳۸۲ نکته دیگر تاکید بر مطالعات بین فرهنگی دراین زمینه است. ما به يافته هایی نیاز داریم که تفاوتهای اقلیمی و فرهنگی را درباره سازگاری با بیماری مزمن در موقعیت بحرانی به ما نشان دهد. زیرا که پروتکل های بهداشتی چه در زمینه سلامت جسمانی و چه سلامت روانی به میزان زیادی وابسته به جغرافیا اقلیم و مولفه های فرهنگی و اجتماعی است. مطالعات بین فرهنگی به این موضوع و تدوین ۰ عزا ام حز ۳۳۵6۳5 جمعدمعنل عنصمعط ه کز امه +روانگسی ۳۵5 مر ععتآ .(2016) 517 110۵۳۵ مک العصعظ -001710 هماع 06 وصسل وصتصهم وصه کمک .(2020) 1۰ 1۵0065 و5 وقاه ۷۷ رک 1.2650 با[ 300000 ,526 8۲0۷۵ 29)1(:3-۰ .6101075 70۲۵0۳۵ اصعصمولوز کم ناهام عط وصه عناععط .(2015). فععی 1/20۵1 1/5113 ۵۳۲ ,70۳۵ .بواناه‌نهسامک نماد هز 6۵۵ ما خصعصط‌هاک۸ .(1.)2013- ۳۳0۶ ,34 عصنا3 مظ طفصمطظ وطامطی 179-4 .0 6086۰م :برع مامح روم الط ۵4 3۳۵005006 +ککع ان ول ۵ ۸۵5604 .(2018) ستظ۸ صماصقاک ,13107۲3/۸ [مطامعله داز کله زود صذ روم امامهمامص رد ع دم معل هه معگنا هذ هصنصمعص نامک .(2012) 1۰ نصصه‌نهو‌کام1 و6 کص هگم( 14)4(:268-8 .776014 [ 1/0۵ ۶ تاه زک 0۲ مسق 060606 3۰ وود انآ عصناد0 وع/۷ ۸360 0ع نی ۵ ۳ ۵6 ت+عکم ان 0۳002 ۵ ودامعسرف۸ .(2021) بج نصا -عد0 2/6 6 770۵/1 7 اک .وود عقعق6 مق اکم 8 عنصمحط) ما اصعصاعمزه 0۳ توانلههخم5 کم معگکه عط1 .آ مط3 مج صنعکمطا0 2 برط 2960 اعسی هه ککعاگ مدع 0۳ نامک او ملظ عط و نهک ععق ۸ .(2021) .0 طعلمقط3/20 بط صنععمطا20 11-3۰ (6)1 00۳۵۰ 1/0۵/7601 0۵ رووامارو2 ۱٩ امو سوت 60۵-19 [ 2022-12-12 0۵ لبط اوع /ر۵ 1۳۵ 0۵ 30۵10۵060 ] مروری بر تاثیر معنویت بر ارتقا سازگاری با بیماری‌های مزمن در دوران پاندمی ویروس کووید ۱۹ 9 - 00:۵ ۵ نس کم‌عدععنل عنخصمعط ما صمنهامعلد عصامصهودم ۵۳ ناهن او ماه عط) که من ۸

سازگاری با بیماری های مزمن، راهبرد اساسی برای رضایت بیماران از زندگی فردی و اجتماعی، و نیز برای ارتقا سطح عملکرد و کارآمدی آنها به همراه ابتلا به بیماری های مزمن می باشد. بیماری های مزمن علاوه بر ایجاد اختلالات بیولوژیک، مشکلات و اختلالات روانی را برای بیماران به وجود می آورد، به طوری که تاب آوری آنها را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. کاهش تاب آوری باعث می شود علاوه بر احساس رنج جسمانی، همواره یک رنج روانی را نیز تجربه نمایند. سازگاری با بیماریهای مزمن، پیامدهای نابهنجار روانی را کاهش داده و رضایت از زندگی را در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن افزایش می دهد. اضطراب، استرس و افسردگی ناشی از بیماریهای مزمن در شرایط شیوع جهانی کرونا، به دلیل ترسناک و مرموز بودن ویروس، و میزان مرگ و میر بالای آن، به اضطراب ناشی از بیماری مزمن، اضافه شده است. لذا برای سازگاری با بیماریهای مزمن در شرایط پاندمی، کوشش بیشتری لازم است و ضرورت دارد که در پروتکل های سنتی تجدید نظر شده و با شرایط کنونی، منطبق شوند. از بین عواملی که درکاهش پیامدهای روانی ابتلا به بیماریهای مزمن، موثر هستند، معنویت نقش پر اهمیتی دارد که دراین مقاله توضیح داده شده است.

414350

واژه های کلیدی: بهینه‌سازی سبد تسهیلات بانکداری خرد» کمینه‌سازی ریسک تسهیلات, مدل‌سازی ۲ دکتری مدیریت صنعتی, دانشکده مدیریت و اقتصاد. دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران, ایران ۳ دانشجوی دکتری گروه مهندسی مالی» واحد قزوین» دانشگاه آزاد اسلامی» ایران» نویسنده مسئول, دس راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم» زمستان ۱۳۹۸ امروزه بانک‌ها در اداره کشورها نقش تعیین کننده‌ای دارند و از مهم‌ترین ابزار رشد و توسعه‌ی کشورها محسوب می‌شوند (باقری»۱۳۹۴). این موضوع در حالی است که پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که ماهیت بحران مالی در ایالات‌متحده» نگرانی‌ها را در رابطه با توانایی سیستم بانکی برای ادامه راهبردهای تسهیلاتی بانک‌ها به شکل سنتی را افزایش داده است (متاوا! و همکاران» ۲۰۱۷). موفقیت بانک‌ها در فضای رقابتی ارائه تسهیلات, وابسته به شیوه و نحوه مدیریت ترازنامه بانکی دارد (آگارانا"۲ و همکاران» ۲۰۱۴). مدیریت دارایی و بدهی‌ها عمده‌ترین کاری است که بانک‌ها انجام یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها در مدیریت دارایی و بدهی‌های بانک‌ها و موسسات مالی مدیریت سبد تسهیلاتی است که به گروه‌های مختلف مشتریان خود ارائه می‌کنند این موضوع شفاف است که یکی از عوامل مهم بحران‌های مالی عدم مدیریت تخصیص منابع مالی به نحوی است که ریس اعتباری معناداری به بدنه اقتضاد.یک کشور تحمیل می‌شود:(متاوا و همکاران» ۲۰۱۷). بر اساس گزارش وزارت امور اقتصادی وآذارایی سهم درآمد بهره‌ای از کل درآمد بانک‌ها (خصوصی و دولتی) بیش از ۸۵ درصل بوده اشت؛.بناپراین عمده سود بانک‌ها از تفاوت سود سپرده و سود تسهیلاتی است که در قالب عقود اسلامی به جامعه مشتریان خود ارائه می کند. این قالب‌ها را می‌توان به سه دسته اصلی مبادله‌ای» مشارکتی و قرض‌الحسنه تقسیم‌بندی نمود. بررسی عملکرد بانک‌ها در زمینه اعطای تسهیلات در قالب عقود اسلامی نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد از تسهیلات به‌صورت غیر مشارکتی اعطا می‌شود (اکرمی» ۱۳۹۷). یکی از مهم‌ترین مسائل بانک‌ها تصمیم گیری در مورد نحوه تخصیص منابعتسهیلاتی به مشتریان خود.به تفکیکک نوع عقود به نحوی است که میزان بازده خود را بیشینه و رسک نکول؟ تسهیلات را بر اساس ریسک اعتباری* مشتریان و نوع ۳ معاونت امور بانکی» بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی؛ بررسی عملکرد نظام بانکی ۵ بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... شش ۱۴۹ با توجه به اینکه خلا تئوریکی در زمینه مدل‌سازی ریاضی جهت وزن دهی تسهیلات بانکی که سهم هر یک از مشتریان خرد به تفکیک عقود بانکی با در نظر گرفتن ریسک و بازده وجود دارد» این پژوهش برای اولین بار در ایران به‌طور دقیق به دنبال کشف میزان (وزن) تسهیلات بهینه‌ای به نحوی است که از محدودیت‌های سیاستی» بودجه‌ای و کفایت سرمایه حمایت شود و علاوه بر آن با کمترین ریسک بیشترین بازده را برای بانک به همراه داشته باشد. در این راستا با توجه به مطالعات انجام‌شده در این حوزه و استخراج مدل‌ها همه آن‌ها بر اساس کارایی» کاربردی بودن و دسترسی داده‌های مربوط به متغیرها در مطالعه موردی این پژوهش ترتیب بندی شده و مدل‌های ریاضی مناسب برای بانک انصار انتخاب شده است. پس از انتخاب مدل‌ها با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاری در خلال بحران مالی دهه‌ی اخیر» اعتبار تخصیص داده‌شده به متقاضیان وام کاهش يافت و بانک‌ها با اتخاذ سیاست‌های جدیدی به سمت بهینه‌سازی سبد تسهیلات خود حرکت کردند. در این میان اولین اقدام موستنات مالی+ جیره‌بشدی منابع و حلاق برخی از مشتریان از دایره خدمت- رسانی بود. لئونالو همکاران ! (۱۹۶۹) مختقدند که بانک‌ها بر امبنای دو رویکرد مختلف اصل تطابق و حداکثر سازی سود» پرتفوتی خود رااتشکیل می‌دهند. برّاساس اصل تطابق» بانک پرتفوی دارایی- های خود را بر مبنای تقاضا تشکیل می‌دهد. این ذر صورتی است که روبکرد حداکثر سازی سود سبب می‌شود تا بانک با توجه به نرخ‌های سود و رسک مختلضف» ترکیبی از پرتفوی را انتخاب کند که سودش را حداکثر نماید. پس‌ا زآن به مدیریت سبد تسهیلات مشتریان با رویکردهای متنوعی در ادبیات این موضوع توسط پژوهشگران پرداخته‌شده است. بعضی از پژوهشگران با استفاده از نظریه سبد مدرن مارکوویتز" سعی بر مدیریت سبد تسهیلات مشتریان بانک‌ها و موسسات مالی داشتند. حال باید گفت واریانس بازده تسهیلات شاخص مناسبی برای توضیح دهندگی ریس نکول تسهیلات به نظر نمی‌رسد. همچنین بعضی دیگر از روش‌های مدل‌سازی برنامه‌ریزی خطی و غیرخطی جهت مدل‌سازی ریاضی فضای واقعی استفاده کرده‌اند. این موضوع در حالی است که از ۵۰ راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم» شماره بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ روش‌های متفاوت اعم از روش‌های مرسوم برنامه‌ریزی خطی» روش‌های ابتکاری و فرا ابتکاری اسکاتمن و سیز! (۲۰۰۱) با استفاده از الگوریتم ژنتیک همراه با روش‌های کمی دیگر نظیر ریسک اعتباری» اقدام به حل مسئله بهینه‌سازی پرتفوی با تأکید بر ریسک اعتباری کرده‌اند. آن‌ها از روش‌های کمی تعیین ریسک اعتباری پرتفوی به‌منظور محاسبه اشکال گوناگون ریسک پرتفوی همچون زیان مورد انتظار و زیان غیرمترقبه استفاده کرده و درنهایت از این اطلاعات برای بهینه‌سازی موکرجی و همکاران۲۰۰۲(۲) جهت مدیریت سیاست‌های تسهیلات بانکی با به کار گیری روش الگوریتم ابتکاری تکاملی *8150۸-11 به دنبال ایجاد چارچوبی برای تصمیم گیری با رویکرد ایجاد توازن بین ریسکث-بازده عملیات اعطای تسهیلات به مشتریان بر آمدند. آن‌ها افزایش ارزش حاصله برای ذینفعان که با مولفه‌ی حاشیه سود خالص نشان داده می‌شود را هدف قراردادند. در این مقاله از الگوریتم ژنتیک برای رسیدن به یک دسته پاسخ بهینه‌ی مناسب از نوع پارتو برای افزایش انعطاف میسرا و سباستین" (۲:۱۳) با؛ارائه ارویکردهای متفاوت برایمحاسبه‌ی حجم تسهیلات اختصاص یافته به مشتریان خرد. برنامه‌ریزی آرمانی در تعیین؛خدود سبد عرضه تسهیلات در بانک- های کشور نیجریه را موردبررسی قراردادند. در تابع هدف مسئله» از مژلفه‌های چهارگانه نظیر بانکداری شرکتی و شعب» نسبت تسهیلات اعطانشده به کل وام‌های اعطا شده» نسبت تسهیلات آگارانا* و همکاران (۲۰۱۴) شاخص‌های متعددی نظیر رتبه‌ی تسهیلات اعتباری قرض گیيرنده» ویژگی‌های وام نظیر مدت و حجم وام را در بررسی خود وارد کردند. آن‌ها با رویکرد فرا ابتکاری الگوریتم ژنتیک * پاسخی بهینه برای مدیریت سبد اعطای تسهیلات طراحی کردند. شاخص‌های موجود در این مطالعه به‌صورت تنگاتنگ در دستیابی به پاسخ بهینه‌ی تعیین حجم تسهیلات به دامع ۸ /ر ق۵100 ع نا عزط 100-0 310۵1 .۰ بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... شم ۱۵۱ سانچز! و همکاران (۲۰۱۵) با استفاده از الگوریتم میانگین-واریانس برای سبد مشتریان» یک گروه همه‌سویه از زنجیره‌ی مارکوف محدود و قابل کنترل را بهینه‌سازی کردند. پژوهشگران با کمک روش ۲-۷2712016 که مسئله را قابل محاسبه می‌نماید» مراحل این پژوهش را به دو فاز اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی کرده‌اند؛ در مرحله اول با طراحی مدل غیرخطی مسئله و حل بهینه‌ی آن با روش حل برنامه‌ریزی درجه دوم به جواب بهینه مشخصی می‌رسد. در مرحله دوم تعداد بهینه‌ی مشتریان میزگیر و پاسیا" (۲۰۱۵) متدولوژی خود برای تخصیص بهینه‌ی اعتبار سرمایه‌ای را با کمک پژوهش در عملیات اراثه نمودند. توسعه‌ی پایه‌ی نظری این مقاله بر پایه برقراری ار تباط بین تخصیص بهینه‌ی منابع و تئوری مدرن سبد مار کویتز بوده است. از ویژگی‌های این پژوهش می‌توان به رویکرد مور برنامه ریزی تخصیص آشاره نمود که در شرایط مختلف احتمال از دست رفتن اعتبار و هزینه‌ی سیریگنانو؟ و همکاران (۲۰۱۶) مدلی متفاوت برای حل مسئله برنامه‌ریزی تخصیص وام در بخش‌هایی نظیر منزل» کارت‌های اعتباری» خودرو, امور دانشجویی يا فعالیت تجاری ارائه دادند و جهت ارزیابی الگوریتم پیشنهادی از.داده‌های مسسات مالی و سرمایه گذارانی با نرخ بهره‌ی بازات ۷ استفاده کردند. در این مسئله به«جای بهکا زگیری برنامه‌ریزی غیرخطی چندبعدی که به‌سختی متاوا" و همکاران (۲۰۱۷) از تکنیک‌های هوشمند نظیر نوعی از الگوریتم ژنتیکک در تصمیم گیری در فضای عملیات بانکی نظیر اعطای تسهیلات استفاده نمودند. در این پژوهش با کمک ۲۸3/02 چارچوبی برای بهینه‌سازی اهداف مالی پانکی شامل افزایش سود و کاهش احتمال خطا ایجاد می‌شود که با جستجوی پویای تصمیمات به دست و آید. نتایج به‌دست آمده حاکی از این است که در روش پیشنهادی,زمان نظارت بر تسهیلات از 7۱۲ تا ۵۰/ کاهش می‌یاید. در اين پژوهش برای مقایسه‌ی عملکرد تکنیک ۸1/00 از ابزار برنامه‌ریزی خطی مرسوم (6۸/60) 006010 عفانم 0 صمفاقادم 3/1000 دامع اد 66060 .۰ 7 راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ استفاده‌شده و نتایج در گروه‌های سه‌گانه وام‌های مصارف شخصی,» خرید خانه و شرکتی به‌صورت رولت!(۲۰۱۷) در مقاله خود به تحلیل و بررسی تأثیر قوانین جدید بازل تحت عنوان بازل ۳ بر روی مقررات نقد شوند گی سرمایه گذاری‌ها در بانک و تخصیص وام به مشتریان در شرایط بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ با استفاده از اطلاعات بانکک‌های تجاری اروپا پرداخت. به‌طورکلی طبق این مطالعه» در شرایط بحران اقتصادی بعد از سال ۰۲۰۰۸ نسبت‌های سرمایه» تأثیرات عمیق و منفی‌ای بر روی بازپرداخت و سایر عوامل مرتبط با تخصیص تسهیلات در بانک‌های اروپایی را به دنبال داشته است که نتیجه آن از بین رفتن قابلیت اهرمی بودن و اصطلاحا «بحران اعتباری» را برای بانک‌های مطالعات داخلی نیز در این حوزه انجام گرفته است. عسگرزاده (۱۳۸۵)» با اصل قرار دادن مدیربت پرتفوی بانکی به‌عنوان مهم‌ترین مشکل یک بانک به ارائه مدل ریاضی تعیین تر کیب بهینه پرتفوی تسهیلات اعطایی پرداخت. وی با مروری بر مفاد. اعطای تسهیلات به متقاضیان به مواردی همچون رقم تسهیلات قابل پرداخت» کیفیت پرداخت‌ها نرخ بهره» مراحل و کیفیت بازپرداخت. پیش پرداخت» مسئولیت‌ها»شکایت‌ها و ضمانت‌های بازپرداخت و آسپردن اسناد و قباله می‌پردازد. وی برای ارائه یک مدل برنامه‌ ریزی خطی محدودیت‌های خود را در سه دسته تقسیم‌بندی می کند: یکم- محدودیت‌های منبعی که ناظر؛بر مقدار منابع قابل اختصاص برای ارائه وام است؛ دوم- محدودیت‌های سیاستی که ناظر بر سیاست‌های مدیریتی» شرایط حقوقی و فضای بیرونی است و سوم- محدودیت‌های ماهیتی یا ریاضیاتی. سپس با تعیین حجم ریالی تسهیلات به‌عنوان متغیر تصمیم» تابع هدفی با رویکرد حداکثر سازی سود را پيشنهاد می‌دهد. پورزرندی و همکاران (۱۳۹۲)» مدیریت دارایی و بدهی مورد ارزیابی قرار گرفته است و عملکرد اصلی را در قالب اولا وصول منابع مالی در سررسید با نرخ سودهای متفاوت و ثانیا تبدیل دارایی‌های کوتاه‌مدت» میان‌مدت يا بلندمدت معرفی می‌نماید. پژوهشگران با ارائه یک مدل ریاضی» بهترین ساختار ترازنامه بانکی را با در نظر گرفتن تنگناهای موجود جستجو می‌نمایند. درنهایت ضمن بررسی اعتبار مدل و اجرای آن در یک بانکک» نتایج حاصله منجر به طراحی ساختار نوینی به‌منظور جایگزینی برخی از منابع مالی پرهزینه فعلی با انواع کم‌هزینه‌تر می‌شود. بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... ش۱۵۳۲ دلوی و همکاران (۱۳۹۲)» به بررسی سبد تسهیلات اعطایی به متقاضیان تسهیلات مالی و تأثیر ملفه‌های نرخ موثر بهره و نرخ نکول تسهیلات اعطایی در قالب عقود اسلامی در این سبد پرداخته‌اند. این پژوهشگران در ادامه با استفاده از الگوریتم ژتیک چند هدفی حالت بهینه‌ای برای تسهیلات اعطایی بانک استخراج نمودند. به کارگیری سبد تسهیلات با روش جدید» پوشش‌دهنده‌ی محدوديت‌ها و سیاست‌های حاکم بر اعطای تسهیلات می‌باشد. پس از حل مسئله چندین جواب بهینه تولید می‌شود که قطعا متناسب با نظرات متخصصان انتخاب یکی از این جواب‌ها راهکار مناسب‌تری خواهد بود. یافته‌های این پژوهش نشان از تفاوت نرخ بهره مور در دو حالت سیاست اعطای تسهیلات در بانک ملی و مدل پیشنهادی این پژوهش دارد که در یک دوره‌ی سه‌ساله شاهد افزایش نرخ بهره‌ی موثر و کاهش نرخ تکول می‌باشیم. صالحی و همکاران (۱۳۹۳)» بامطالعه مدیریت سبد تسهیلات در مسسات مالی» ریسک اعتباری را مهم‌ترین شاخص برای اعطای تسهیلات مالی به متقاضیان معرفی می‌نمایند و معتقدند مهم‌ترین مشکل در بروز ورشکستگی بانکی عدم وجود تصمیم درست در رابطه با تخصیص منابع است. این پژوهش با استفاده از روش‌های پژوهش در عملیات و رویکرد حل الگوریتم ژنتیک در بانک تجارت مه رآرا و صادقیان (۱۳۹۵) با استفاده از مدل بهینه‌سازی سبد ما رکویتز» ترکیبی بهینه از سبد اعتباری بانک برای بخش‌های اقتصادی نظیر خدمات, صنعت و معدن» مسکن و ساختمان و کشاورزی را ارائه می‌دهند. نتایج نهایی آن نشان‌دهنده‌ی تطابق مطلوبی با الگوی تخصیص فعلی تسهیلات در این بانک دارد لکن این روش قادر نیست بخشی از تفاوت‌ها يا انحرافات کمی را توضیح دهد. با توجه به مقدمه و متن پیش گفته شده» سوالات پژوهش عبارت‌اند از: سوال ۱: مدل‌های. ریاضی مناسب جهت پوشش اهداف و محدودیت‌های مربوط به سبد سوال ۲: میزان سهم هر یک از گروه‌های مشتریان خرد به تفکیک نوع عقود بانکی با در نظر سوال ۳: متغیرهای موثر بر تصمیم گیری ارائه تسهیلات برای بانک‌ها کدام است؟ این پژوهش با توجه به هدف آن از نوع کاربردی است زیرا با هدف به کارگیری توسط بانک‌ها نگاشته شده و رویکرد آن به دلیل استفاده از بازده و ریسک نکول تسهیلات به‌صورت داده تاریخی ۶رد راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم» زمستان ۱۳۹۸ پس رویدادی است. داده‌های مورد و قلمرو زمانی جامعه آماری استفاده‌شده در این پژوهش مربوط به تسهیلات ارائه‌شده فعال به جامعه مشتریان خرد بانک انصار سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ می‌باشد. تمامی تسهیلات فعال در این بخش از مشتریان بانک به‌عنوان نمونه در نظر گرفته‌شده است. در مسیر تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ابتدا بررسی‌شده که مقادیر تسهیلات اعطاشده به گروه‌های مختلف به چه شکل بوده است. سپس میزان بازده تسهیلات بانک و همچنین احتمال نکول تسهیلات را طبق تقسیم بودجه تسهیلات بین گروه‌های مختلف به تفکیک نوع عقود مشخص‌شده است. جهت محاسبه بازده و احتمال نکول از میانگین آن در داده تاریخی برای هر گروه به تفکیک نوع عقود استفاده‌شده است. منظور از بازده حاصل تقسیم سود تسهیلات بر اصل و سود تسهیلات می‌باشد. منظور از ریس نکول مجموع مانده سررسید گذشته مانده معوق و مشکوک الوصول تقسیم‌بر اصل تسهیلات مانده مشک وک الوصول + مانده معوق + مانده سررسید گذشته پس از به دست آوردن داده‌ها مذ کور نوبت به پارامترهای مربوط سیاست‌های داخلی و خارجی بانک می‌رسد. از مهم‌ترین آن‌ها اطلاعات مربوط به محدودیت کفایت سرمایه» سیاست بودجه‌ای» توازن و حداقل‌های عقود مبادله‌ای» مشار کتی و قرض‌الحسنه می‌باشد. جهت استفاده از محدودیت کفایت سرمایه از مجموع حقوق صاحبان سهام مبلغ ریسک‌پذایری غیر تسهیلات (موجودی نقده سرمایه گذاری‌ها» موجودی انبار» پیش‌پرداخت‌ها» حساب او اسناد دریافتنی و سایر دارایی‌ها) استفاده شده به‌نحوی که ۸ درصد جمع تسهیلات کمتر يا مساوی تفاضل جمع حقوق صاحبان سهام و ۸ درصد مبلغ ریسک‌پذیری غیر از تسهیلات باشد. از طرفی جهت محدودیت بودجه‌ای مجموع کل تسهیلاتی اعطایی می‌بایست از بودجه موردنظر کمتر باشد (عسگرزاده» ۱۳۸۵). بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... سس ۱۵۵ محدودیت دیگر سیاست داخلی بانک است که باید حداقل ۵۵ درصد از تسهیلات برای عقود مبادله‌ای» ۲۵ درصد مشارکتی و ۲۰ درصد قرض‌الحسنه باشد که می‌بایست به‌عنوان ورودی به مدل داده شود. سپس از نرم‌افزار متلب جهت اجرای مدل‌های مربوطه استفاده می‌شود. مدل‌های مورداستفاده در این پژوهش با توجه به مدل‌های مرور شده مدل‌های غیرخطی (تفاضل دو تابع هدف- مدل ۱)» غیرخطی (کمینه‌سازی ریسک نکول- مدل ۲) و مدل آرمانی (دو تابع هدفه - مدل ۳ می‌باشد که به ترتیب در ادامه مدل‌های مربوطه توضیح داده‌شده است. قبل از ارائه مدل‌ها نمادها نرخ سود حاصل,از تسهیلات گزوه مشتریان:ل ام در نوع عقد ام احتمال نکول تسهیلات در گروه‌اقشتریان 1 ام در نوع عقد ام میزان تسهیلات تسویه نللاهدر,گروه مشتریان 1 ام در نوع عقد رام اردادی برای؛ اعطای تسهیلات که*در این امسئله ۱۰ * [11 است. تسفاد گزوه‌غاق مقر بان که دراین مسقله :٩ > 12 است: متغیر تصمیم( زز1) یزان تسهیلات :گروه ال ام در نوع عقد [ ام مدل ۱ که در آن با توجه به همجنس بودن میزان سود و نکول تسهیلات» این مقادیر از هم کم شدند» در مدل ذیل با تابع هدف 71 مشخص‌شده است. ۵۶ راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم» زمستان ۱۳۹۸ محدودیت اول مربوط به بودجه است که می‌بایست جمع تسهیلات ارائه‌شده از بودجه کمتر باشد. محدودیت‌های دوم و سوم مربوط به حداقل ارائه تسهیلات به تفکیک گروه مشتریان و نوع عقود با در نظر گرفتن تسهیلات تسویه نشده است. محدودیت‌های پنجم و ششم به ترتیب مربوط به حداقل تسهیلات به تفکیک گروه مشتری ونوعاعقود می‌باشد. محدودیت‌های هفتم تا نهم به‌منظور سیاست داخلی بانک برای اراثه تسهیلات به تفکیک مشارکتی» قرض‌الحسنه و مبادله‌ای می‌باشد. محدودیت دهم به‌منظور غیر منفی بودن میزان تسهیلات اعطایی توسط بانک است. در مدل ۲ با توجه به‌دشواری محاسبه دقبق بازده موثر وامتابع,هدف فقط کمینه‌سازی ریس نکول است که با توجه به محدودیت‌های قبلی حل می‌شود؛ بنابراین تنها تفاوت تابع هدف مربوط در مدل ۳ از رویکرد مدل‌سازی با روش برنامه‌ریزی آرمانی استفاده‌شده است. کلیات مدل‌سازی در این مدل با مدل غیرخطی یکسان است با این تفاوت که در این روش برخی از اهداف مدل به‌صورت آرمان تعریف می‌شود که در این صورت مدل به دنبال دستیابی به آرمان تعریف‌شده می‌باشد و درنتیجه در حل مدله بهترین پاسخ‌هایی که بیشترین تقریب را به آرمان‌های مدل طراحی شده داشته باشند» انتخاب می‌شوند. در این رویکرد» انحرافات منفی از اهداف موردنظر کمینه می‌شود. از طرفی حدی برای انحرافات مثبت قائل نیستیم در نتیجه بر اساس میانگین بازده و نکول بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... سس ۱۵۷ تسهیلات ارائه‌شده به گروه مشتریان در قالب عقود مختلف و همچنین سیاست‌های بانک ۱ حداقل بازده مربوط به سبد تسهیلات ۱۵/ باشد 5 با توجه به آرمان‌های فوق تابع هدف برنامه‌ریزی آرمانی به‌صورت کمینه‌سازی میزان انحرافات منفی از بازدهی و میزان انحرافات مثبت از نکول تعریف‌شده است. محدودیت‌های مربوط به آرمان- ها در قسمت 00151721718 [702) تعریف گردیده است و مابقی محدوديت‌ها مانند رویکردهای گروه مشتریان خرد را می‌توان به شش گروه مشتری و خدمات اعم از خرده پا درشت پا میان پا خدمات آزاد» خدمات بازرگانی و خدمات عمومی تقسیم‌بندی نمود. همچنین این بانک به این مشتریان وام‌هایی را در قالب ده نوع عقد اسلامی اجاره به‌شرط تملیکک» جعاله» خرید دین» ضمان» فروش اقساطی» قرض‌الحسنه» قرض‌الحسنه انصار» مرابحه» مشار کت مدنی و مضاربه تخصیص می‌دهد. لازم به ذکر است انتخاب نوع عقود» گروه مشتریان و خدمات بر اساس تعداد داده در دسترس از تسهیلات فعال انتخاب‌شده 0۸ راهبرد مدیریت مالی سال هفتم» شماره بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ است. داده‌های اصل تسهیلات» سود تسهیلات» نرخ بازده تسهیلات, میزان نرخ بازدهی تسهیلات مانده سررسید گذشته» مانده معوق» مانده مشک وک الوصول برای گروه مشتری به تفکیک نوع عقود اشاره‌شده در فایل اکسل جمعآوری‌شده است. بر اساس متغیر تصمیم و مدل‌های ۱۲ و ۳ و همچنین با استفاده از روابط ارائه‌شده در بخش سوم می‌توان میزان بازده و ریسکک نکول هر یک از تسهیلات ارائه‌شده را محاسبه و سپس برای هر یک از گروه‌های مشتریان به تفکیک نوع عقود میانگین گیری نمود. جواب بهینه به‌صورت سهم هر یک از گروه‌های مشتریان به تفکیک نوع عقود برای مدل‌های ۹ ۲ و۳ که با الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک حل شده است در جدول ۳ با مدل واقعی قابل‌مقایسه 1۲ ۳۶ 1/۵ 7/۸۵ ۹۷ 7/۱ 1/۶ 1/۵ ۸ مدل ۱ 1۳ ۳۸ ۳۲ ۸۹ ۸۸ ۸ / اش ۵ مدل ۲ 1/۸ ۳ ۱ ۱۵ 5 ۱ ۶/ ۸,۲ ۱4 مدل ۳ جهت ارزیابی سیاست توزیع تسهیلات به تفکیکک عقود مبادله‌ای» مشارکتی و قرض‌الحسنه بهینه‌سازی سبد مشتریان پانک انصار در گروه پانکداری خرد ... ۱۵۹ جدول ۴ نشان‌دهنده عملکرد مدل‌های غیرخطی و آرمانی در رعایت محدودیت‌های سیاستی بانک می‌باشد. همان‌طور که مشخص است محدودیت‌ها رعایت شده‌اند. همچنین مقدار جمع تسهیلات اعطایی در سه مدل ارائه‌شده از بودجه تخصیص داده‌شده به بانکداری خرد بیشتر نیست. به‌طو رکلی می‌توان جواب‌های فوق جواب‌های شدنی و بهینه هستند که مدل‌ها ۱ تا ۳ با تکنیک با توجه به جواب‌های بهینه سه مدل ارائه‌شده» میزان توابع هدف را با میزان تخصیص داده‌شده مقایسه نمود. همچنین به این دلیل که توابع هدف مدل‌های ۵۱ و ۲ با هم متفاوت است جواب‌های بهینه راهم با تابع هدف مدل ۱ وهم با تابع هدف مدل ۲ مورد مقایسه قرار داده‌شده است. جدول ۵ تابع هدف ریسک نکول تابع هدف تفاضل سود و نکول نام مدل جدول ۵ معیار مقایسه بین ۳ مدل پیشنهادی این پژوهش را با میزان تخصیص واقعی انجام‌شده توسط بانک که به‌عنوان مدل واقعی نام گذاری شده است را نشان می‌دهد. بر اساس ستون دوم که میزان سودآوری را به همراه ریسک نکول باهم می‌سنجد مدل با عملکرد مناسب تشخیص داده می‌شود. همان‌طور که در این جدول مشاهده می‌شود میزان وام اعطایی در هر یک از سه مدل کمتر از مدل واقعی است. مدل واقعی» تسهیلاتی:است که به‌صورتواقعی ارائه‌شده است. بر اساس تابع هدف تفاضل سود و نکول (مدل ۱) جواب‌های بهینه از مدل واقعی عملکرد بهتری نشان دادند. این در حالی است که در بین آن‌ها مدل ۲ بهترین نحوه تخصیص را داشته است. همچنین بر اساس تابع هدف ریسک مدل ۲ بهترین عملکرد را داشته و تمامی مدل‌ها از مدل واقعی عملکرد بهتری را نشان داده‌اند؛ بنابراین نتایج فوق می‌تواند نشان‌دهنده اعتبار جواب‌های بهینه به‌دست آمده از مدل‌های ۰۱ و راهبرد مدیریت مالی,سال هفتم» شماره بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ عقود مشارکت مدنی» فروش اقساطی,» جعاله مرابحه به ترتیب عقود هستند که در مدل‌های ۱و ۲ توانسته‌اند حدود ۷۰ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص دهند. دلیل این نکته آن است که این نوع عقود هم متوسط بازده مناسبی دارند (مدل ۱) و درعین‌حال در داده تاریخی ریسک نکول مناسبی دارند. این در حالی است که مدل برنامه‌ریزی آرمانی توانسته سطح توزیع تسهیلات را از مدل‌های ۱و ۲ بیشتر کند؛ زیرا در این مدل آرمان‌هایی برای توابع هدف تعیین‌شده و انحراف منفی از آن آرمان‌ها کمینه شده است. همان‌طور که پیش‌تر بیان شد سطح توازن تسهیلات در مدل واقعی مناسب نیست درصورتی که مدل‌های اجراشده توانسته‌اند به‌خوبی این ضعف را پوشش بدهند. بر اساس نظریه‌های مدیریت سبد تنوع دارایی‌ها! می‌تواند سبب کاهش ریسک غیر سیستماتیک سبد شود. بنابراین می‌توان گفت ریسک غیر سیستماتیک سبدهای پیشنهادی مدل‌های 2۱ ۲و ۳ نسبت به مدل واقعی تفاوت دارد. این در حالی است که در ۳ مدل اشاره‌شده شاخص ریسک سیستماتیک به‌عنوان یک معیار در توابع هدف وجود داشته و جواب‌های بهینه بر اساس آن‌ها به‌دست آمده است. توازن تسهیلات فقط محدود به نوع؛عقود نیست. توازن تسهیلات را می‌توان برای گروه مشتریان و خدمات نیز تعریف نمود. جدول۶ نشان‌دهنده نحوه توزیع,تسهیلات به تفکیکک گروه مشتری و مدل ۱۳ مدل ۲ | مدل ۱ ۱ تخصیص:اعطاشده گروه مشتری / خدمات همان‌طور که در جدول ۶ نشان داده‌شده است بیشتر تسهیلات در گروه بانکداری خرد به مشتریان خرده پا تعلق گرفته است. در این صورت ریسک نکول تسهیلات بانک بیشتر وابسته به یک بهینه‌سازی سبد مشتریان بانک انصار در گروه بانکداری خرد ... سس ۱۶۱ گروه است که این موضوع سبب افزایش ریسک سبد تسهیلاتی بانکداری خرد می‌شود. این در حالی است که مدل‌های ارائه‌شده در این پژوهش با منطق بهینه‌سازی سبد تسهیلات توانسته‌اند توازن اعطای تسهیلات را علاوه بر نوع عقود به تفکیک گروه مشتریان و خدمات نیز رعایت نماید. نتایج به‌دست آمده برای مدل‌های ۱و ۲ تقریبا شبیه به هم است اما در خرده پا و خدمات باهم تفاوت دارند. دلیل این تفاوت در نظر گرفتن توأمان ریسکک و بازده در مدل ۱ و در نظر گرفتن ریسکک نکول به‌تنهایی در مدل ۲ است. در مدل ۳ با توجه به آرمان ریسک نکول ۳ تا ۵ درصد و بازده ۱۵ درصد زمانی که وابستگی بانک به یک گروه يا عقد خاص زیاد باشد» ریسکک‌های سیستماتیکی که بانک بر آن مدیریت و کنترلی ندارد ممکن است بر آن گروه مشتری خاص يا آن نوع عقد تأثیر بگذارد و متعاقبا ریسک تکول تسهیلات به‌شدت افزایش می‌یابد. ویژگی قابل تأمل مدل‌های این پژوهش این است که در هیچ کدام یک از مدل‌های ۰۱ ۲و ۳ تم رکز تسهیلات روی گروه» خدمات يا عقد خاصی نیست که وابستگی بانک را به آن زیاد کند و موجب کاهش ریسک سیستماتیک می‌شود. جهت انتخاب بین ۳مدل ارائه‌شده می‌بایست سطح ریسک‌پذیری بانک مدنظر قرار داده شود. همچنین یک عامل دیگر تصمیم‌گیری مفهوم.مدل‌هایی است که از:آن‌ها دراین پژوهش استفاده‌شده است. به‌عنوان‌مثال مخالفانی برای نحوه محاسبه بازده این پژوهش وجود دارد. به عبارت بهتر بازده تسهیلات را فقط نباید از سود تسهیلات دانست؛ یعنی "ممکن است با مفاهیم دیگری مانند کارمزد» سود سپرده و غیر بازده تسهیلات متفاوت باشد در این صورت مدل ۲ بهترین مد خواهد بود. باید در نظر داشت که اگر بازده واقعی به سود نزدیک‌تر باشد فعالیت‌های بانک تسهیل نمی‌شود. در این صورت هر سه مدل موجه و بهتری مدل طبق جدول ٩ مدل ۲ خواهد بود؛ بنابراین مدل ۲ را می‌توان به‌عنوان مدلی که توانسته تسهیلات بانکی را به نحوی بین گروه مشتریان به تفکیکک نوع عقود تقسیم کند که مطابق تابع هداف, بیشترین مقدار تفاضل میزان سود حاصل از ارائه تسهیلات و میزان تسهیلات نکول شده دارا می‌باشد. تصمی مگیری در مورد سبد تسهیلات مشتریان یک بانک یکی از دغدغه‌های مهم مدیران بانکی است. سبد تسهیلاتی که با سود تسهیلاتی مناسب و ریسکک نکول کمینه بتواند در قالب عقود مختلف در اختیار گروه‌های مشتریان بانک قرار گیرد. این پژوهش برای اولین بار با استفاده از مدل‌سازی ریاضی به دنبال بیشینه‌سازی سود حاصل از تسهیلات به همراه کمینه‌سازی ریسکک نکول آن با توجه به محدودیت‌های سیاستی» بودجه‌ای و کفایت ورد راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۸ سرمایه بوده است. مدل‌های ارائه‌شده در این پژوهش بر اساس مقالات» کنب و گزارش‌های تخصصی مربوط به بهینه‌سازی سبد تسهیلاتی بانک‌ها و مسسات مالی و اعتباری شامل دو نوع غیرخطی و آرمانی انتخاب‌شده است (پاسخ سوال اول) که طبق بررسی‌های این پژوهش» هر سه مدل از روش استفاده‌شده توسط بانک موردمطالعه که بر اساس واقعیت د رگذشته رخ‌داده است (مدل واقعی)» برای تخصیص منابع مالی در قالب وام به مشتریان خرد بانک از عملکرد (تفاضل میزان سود حاصل از ارائه تسهیلات و میزان تسهیلات نکول شده) مناسب‌تری برخوردار هستند که با نتایج متاوا و همکاران (۲۰۱۷) و همچنین رولت (۲۰۱۷) همخوانی دارد. همچنین جهت بهینه‌سازی مدل‌ها از روش فرا ابتکاری ژنتیک استفاده‌شده که نتایج مدل‌ها بهتر از واقعیت بود و از این حیث بانتایج آگارتا و همکاران (۲۰۱۴) و صالحی و همکاران (۱۳۹۴) هم‌راستا است. میزان سهم هر یک از گروه‌های مشتریان خرد به تفکیک نوع عقود بانکی با در نظر گرفتن ریسک نکول و بازده تسهیلات برای هر سه مدل در جدول شماره ۳ ارائه‌شده است (پاسخ سوال دوم). در مقایسه بین سه مدل غیرخطی و آرمانی ارائه‌شده در این پژوهش» مدل غیرخطی تک هدفه (کمینه‌سازی ریسکک) با نتایج مناسب‌تری از حیث تفاضل میزان سود حاصل از ارائه تسهیلات و میزان تسهیلات نکول شده نسبت به دو مدل دیگل ازلحاظ بهینگی پاسخ‌های به‌دس ت آمده رجحان داشته و بانک جهت تخصیص منابع مالی خود.به گروه‌های مشتریان خرد به شیوه وام‌دهی» می‌تواند از این مدل استفاده نماید. همچنین با توجه به محدودیت‌های در نظر گرفه‌شده دز این پژوهش جهت تعیین سبد تسهیلات مشتریان خرد در سطح کلان, توازن در ارائه تسهیلات به تفکیک نوع عقود در ۳ مدل ارائه‌شده نسبت به مدل واقعی مناسب‌تر بوده است. توازن ارائه تسهیلات برای گروه‌ها و خدمات مختلف اعطایی تسهیلات نسبت به مدل واقعی مناسب‌تر بوده است. محدودیت اصلی پژوهش عدم وجود داده‌های تسهیلات مشتریان خرد به تفکيکک عقود با توجه به نتایج به‌دس تآمده» این پژوهش با تمر کز بر گروه مشتریان خرد بانک و عملیات وام‌دهی به این دسته از مشتریان صورت پذیرفته است؛ بنابراین در پژوهش‌های آتی می‌توان بر روی تمامی مشتریان بانک تم رکز کرده و مدلی مناسب با الزامات مرتبط با هر گروه ارائه نمود. ضمنا رای طراحی مدل‌های آرمانی در این حوزه در پژوهش‌های آتی می‌توان از طیف گسترده‌تری از آرمان‌ها به‌تناسب شرایط و سیاست‌های وام‌دهی بانک موردنظر بهره گرفت که این مهم مستلزم شناسایی دقبق انتظارات بانک موردنظر از سیستم وام‌دهی خود می‌باشد. همچنین پيشنهاد می‌شود تا از روش‌های بهینه‌سازی فرا ابتکاری دیگری همانند حرکت مورچگان» ازدحام ذرت و شییه‌سازی آنبلیگ جهت بهینه‌سازی مدل‌ها استفاده شود. به سیاست گذاران پولی هم توصیه می‌شود به‌صورت پویا از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ذیل خود تقاضای تخصیص بهینه منابع مالی به مشتریان خود بر اساس مدل‌های آرمانی با در نظر گرفتن سیاست‌های هر بانک داشته باشد. بهینه‌سازی سبد مشتریان پانک انصار در گروه پانکداری خرد ... ۱۶2۳ پورزرندی» ابراهیم و غیره. (۱۳۹۲)» طراحی مدل ریاضی به‌منظور پیش‌بینی و بهینه‌سازی ساختار داراثی‌ها و بدهی‌ها در سیستم بانکی» مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار» ص. ۷۷-۵۱ دستورالعمل محاسبه سرمایه نظارتی و کفایت سرمایه مسسات اعتباری (۱۳۹۳)» مدیریت کل مقررات» مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی» بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دلوی» محمدرضا و باقی» ابراهیم و عبدالباقی» عبدالمجید و کاظمی» جواد (۱۳۹۲)» کاربرد الگوریتم ژنتیک چندهدفه در بهینه‌سازی پرتفوی تسهیلات بانک (مطالعه موردی تسهیلات اعطایی بانک ملی استان اصفهان). تحقیقات حسابداری و حسابرسی پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۷ صالحی» فهیمه و مجتبی» صالحی و جعفری اسکندری» میثم (۱۳۹۳)» بهینه‌سازی سبد تسهیلات اعطایی موسسات مالی با استفاده از برنامه‌ریزی ریاضی و الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی بانک عسگرزاده» غلامرضا (۱۳۸۵)» مدل‌سازی ریاضی تعتین ت رکیب بهینه پرتفوی تسهیلات اعطایی در موسسات مالی و اعتباری. فضلنامه اند یشه صادق: ۲۳+ ص. ۱۳۰-۱۰۷ مهرآرا محسن و صادقیان» صغری(۱۳۸۷)تعیین ترکیب بهینه اوام در بخش‌های اقتصادی (مطالعه موردی بانک سامان). فضلنامه غلوم اقتصاد» جلد ۵ ص. ۱۰۲-۸۲ 4 31105 2نطام2014(,0 عسش)نطانصص 006 فصه 5۸ ,م‌مطعنط ,360 مقصهتدع۸ 65 م50 مه ل2سق31 مزا مص۸ صذ دوع ۵۶ لقصاه7 مدمه 136 0 ۳2۵00 دز عمنام ۳۳ بونلف3 عنفعسی که صمنعو‌مصم لفصام0 ع۲۳ نطاع325 زعل 2/0۵ 832062 ,10 ص50 ع ۷/67 صط70 نکاتا ,200 0244 ,010۵ 6( 2-0 ۶و «دمنی‌نام‌م۸ ,(2013) 7۵۵0 منصعمفگ1 فصه فززمصام۵ ۸ ۶ ورد راهبرد مدیریت مالی, سال هفتم, شماره بیست و هفتم» زمستان ۱۳۹۸ 06۳30۵1 ۵۶ 3021 ۳۳۵۳6۵ ,(1991) 0 1ع منک ۷ .36 ففکامنی .1 کلنص0 (065120 ).1۳20 او نامع عنصقاعآ عطا که لصدظ آاصع0) ,ق1206 2/006۶ ,6 0۶ 70۵ 156 501600 20۳۵۱6 ,(1952 20 )2/0602 و1۲0 آهصنامه عط۲ 8ص ع1ع1) (2008) رسطاومک مصع‌نطععفد5؟ وصه 3/056 مدته 1/6 ,(8200 قصه5 ۵۶ و5 ع6025) ماع عنصمصمع صذ کصعمل1 که صمعوصصم ع 6 عصنع 2205ن م0 مناه‌گا20۳ صعمآ ,(2016)ل2 6۳ ق3107 72/6133 13۳۳۵۵1 1215 بصی نونف وقاصند‌اعدی خنلعی ۶و ععی ۸ نصطافرمع ۸ ,0ع5عل 1.00006 علصدط عصنسنصتام0 ۳۵۳ 3/0061 معط صسطاضو‌ون۸ عتاعصع6 ,را 0957-44 .75-82 .00 ,80 7۵۰ ,کصمنای‌نامم۸ ۸/۵ کعصعاک رک ۳۵۵۳۲ م۲06۲ ۵۶ 205 نام 0 0زا2013(,۳0۳0) ۰[ ۷۰ مصقتاعه‌طاعک فصه .ک.۸ ,2/05۳۵ 2222-05 ,120-129 .00 ,5 ۷۵۰ ماط6 2/0286 وصه کععصزعباظ ۵۶ ص30 ع6ز م1010 ,رط0ق/2 1 3/)2015 7055 مقنعه8 ؛ ول لنصفگا ,جعزع1/7 -867 50۳0 .کد فا تاعصط لعنمصعصظ صز صمناه‌ملند آعانمی خنوعی که منم متصنام0 7 طز عاعنط 1ن0ع0 عمزدکه‌دع۸ ,(2009) 0 نآ مطعع72 هه .0 صصعل6 ,86060 5 6 8 3/1303 ۵۶ لقصوز ,(2017) کص0ق/3 ۰ 80600 ۵ 3/0001 آه 3/216۵ ج عستصهن1 ,(2013) بصه مک 0ه ,نصطاه۳ ۳ ,ص۳00 ,5516 8صماصه8 عطا هذ 6اط16 وصه کامعع۸ ۶و عسطنساک عطا ع2تصم0 وصه و0۳ (005120 .51-77 .00 اعطق 2/1202 کعتسه‌عگ وصه ماع ۳ ص۳۱ اه آهص 30 ,(2014) 3/675۵ منتق۵00ا۳ خحلهل 6 نطعلدک بمقطهازه/2 6۶ حاعصنطه۳ منطاعلد5 368 ۵1اه 6 2/2 عصندتآ منا۳۵۳۵ عدوناتختاعصا ممصعهصزم که ماه م0 (0652 20). (6۲۵ 00 اه ما3 ۵۶ رواک ععه)) صطاخوون۸ عتاعصعی فص -12786 ,(2016) 1۵ ,علعوعزی هه جصعی ,کقلهگلنام15 .۸ صناعتا7 ,مصهمعنننگ

امروزه با توجه به محدودیت های مربوط به ارائه تسهیلات، مدیران بانک ها نیاز به حل مسئله تصمیم گیری تخصیص منابع مالی یک بانک در قالب تسهیلات و عقود اسلامی با در نظر گرفتن اهداف بشینه سازی بازده و کمینه سازی ریسک نکول، دارند. در این پژوهش، جهت بهینه سازی سبد تسهیلات مشتریان خرد بانک انصار از سه مدل برنامه ریزی غیرخطی (دو تابع هدفه و تک تابع هدفه) و مدل آرمانی استفاده شده است. با توجه به تعداد محدودیت ها، متغیرها و ماهیت مدل ها، از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک جهت حل استفاده شده است. در مدلسازی ریاضی مسئله بهینه سازی سبد تسهیلات محدودیت های سیاستی، بودجه ای و کفایت سرمایه در نظر گرفته شده است. طبق نتایج حاصله، جواب های بهینه ارائه شده با مقدار واقعی تخصیص داده شده تسهیلات به گروه بانکداری خرد توسط بانک، از نظر سود و ریسک نکول یعنی بر اساس تابع هدف تفاضل میزان سود حاصل از ارائه تسهیلات و میزان تسهیلات نکول شده، نتایج بهتری را ارائه داده است. همچنین این جواب ها توانسته است توازن حجم تسهیلات را در نوع عقود و گروه های مشتریان نسبت به وام دهی انجام شده همراه با در نظر گرفتن محدودیت های دیگر بهبود دهد. از بین مدل های ارائه شده مدلی که ریسک نکول را به تنهایی کمینه سازی کرده است بهترین عملکرد را بر اساس تابع هدف اشاره شده نسبت به ما بقی مدل ها داشته است.

458579

۱- دانشیار روابط بین‌الملل» گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج» نویسنده مسئول: 2[/.26.1۳ 20281061 ۳۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 0 ۳۳۲0۲۶5۶ ۲6 حز رد۳ ما کماننطاک هدع 1000 ۵۶ عسنصند10 6600 اصمنگندهزد وله معنع۸ اکدعطاناهک صز کعصی صناع10 عطا ۶و عده کز هزدع 1300 5 566 کز 276۳۵ لمعنانامم 6 صز ۳655عم۳م کنط و100 .ععلوععل 60 صز ککعع موم آهعناناهم 200 5 علنطا هز کدمند؟ وصه کعنجدم آمعنناوم ۵۶ ۶۵۳۳۵ عط صز دامع کنام۷ کم کعناننه 6 0 ععاننطاگ5 صهز5ع10000 ع۷هط چط ۷" ,دز عتعط صمناععن صنقص 156 بکعع وم مه دمنععل0 40 ۲16 آهعنناهم عاطاهانه ه ۶۵۵ ما فعلند؟ فصه مدوم آم‌ننامم-منو5 حنعط ععصعط ۵ا 0 ع6 ۳ ۶و صمتاقصنطصی عطا ۵۳ 2960ط مصصناععی عطا +عمعهه 1۵ وهی عطا حز صملانووم 40 ع06 صق از واوکنس0000۳ آمعناناوم کم عسصنه5 عط) فص صمنهعنانطامص آمعخناوم که دعفرو6ط) 6۲00 ۵۵ عطا طانم ودملد مدوناغلم‌0م ۵0 ععنل ج ۵۶ کاصعصوصصی 60۷6 ۵ط امطا 8 وطنلنه 0۳0۷ ع۵طا ,10306۲5 آهعناناومحصمد هه معاصعصعد معام‌معم عاننطاک عطا که ید56 ولو[ معط فصه دمنامعنصدوه دمص کول عطا مصعاکرد آمعنناوم عط که صمنا‌سادطاه 0صه 2760 ام 0هط کعنانص 0000۳ هنوع کم ععحصمد نمعننامم عط وصه دعنلاه مادص ۵ ددعععج 00010 عاننطک کوزوع 10000 هط مه معله کعصنوصتا ۴ط1 بصمتاهدند عنط صز ع[م۲ لهتامعععم 0 عنانع 5767 ه طازم عدمناهمنصهع0۳ مصمزععای لهعنطامه‌عمعع سکع عطا هط امد کع00 آهناناهم-م500 از 10206۳5 فصه وعمامعلز آمعنادم فصه عنصفحصیل مطقمحصصه عصامنلنط10 ۲ 0۳0655 ۳6 ۵۶ 060۳1۵0 5265665 هی عنطا ۵۶ دننک ۵ ,150۳10۳6 مکص 0 0 110۳۵ وصه ماع نمعنا ولدمه-عننامنی‌کعل0 عطا موصعم قنطا 1۵ وم صز صمناهم‌نناحهم یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای اسلامی» کشور اندونزی است. با آن که اسلام دیرتر از بسیاری کشورهای دیگر (در قرن ۱۶ م) وارد اندونزی شده اما به تدریج سراسر جزایر مسکونی آن را تحت پوشش قرار داد. نکته قابل توجه درباره وزود:اسلام به اندونزی این است که ورود و گسترش اسلام به این سرزمین؛ نه از راه لشک ر کشی, بلکه به گونه‌ای مسالمت آمیز و فرهنگی بوده است. این شیوه ورود و گسترش اسلام در حیات فرهنگی و تعامل مذاهب اسلامی با یکدیگر در این کشور بی‌تأثیر نبوده است. با بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۹ وجود داشتن بیش ترین جمعیت مسلمانان (۲۳۷ میلیون نفر) دولت اندونزی خود را دولت اسلامی نمی‌داند و ایدئولوژی «پانچاسیلا"» (اعتقاد به خدای واحده انسانیت» وحدت اندونزی» دم وکراسی و عدالت اجتماعی) را مبنای حکومت خود قرار داده است. دولت در عمل از سکولاریسم پیروی می‌کند» اما خود را دولت این کشور رسما تنها شش دین را به رسمیت می‌شناسد: اسلام» پروتستان» آیین کاتولیکک روم» هندوئیسم» بودیسم و کنفسیوس. قوانین انتخاباتی سخت در کشور اندونزی» تقریبا برای هر گروه دینی که بخواهد در مقابل رژیم و حاکمیت قد علم نماید» هیچ امکان و فرصتی را به جای نخواهد گذاشت. طبی اصل ۲۹ قانون اساسی» دولت آزادی انجام فرایض مذهبی برای پیروان ادیان گوناگون را تضمین کرده و با اتخاذ سیاست هماهنگی میان مذاهب. به دنبال ایجاد نوعی تعادل در حیات مذهبی است. این سیاست دولت سبب شده حیات مذهبی در اندونزی به شیوه آرام ادامه یابد و پیروان مذاهب گوناگون به راحتی در کنار یکدیگر زندگی کنند. در این کشور وزارت امور مذهبی عهده‌دار تنظیم و اجرای سیاست‌های مربوط به مسائل مذهبی بوده و پیروان ادیان و مذاهب کشور را تحت پوشش خدمات خود دارد. شورای مذاهب نیز با حضور نمایندگان مسلمانان» مسیحیان پروتستان» مسیحیان کاتولیکک» هندوها و بودائیان» در اجرای اندونزی اگرچه دولتی اسلامی نیست؛ لیکن کشوری است با بیش‌ترین جمعیت مسلمان (۰/۸۸ جمعیت کشور) که ۱/۲ درصد آن را شیعیان (۳۲۷۲۰۰۰ نفر) تشکیل می‌دهند. اگرچه این تعداد به نسبت کل جمعیت این کشور اند ک است اما خود به‌تنهایی می‌تواند دو برابر جمعیت کشور بحرین در حاشیه جنوبی خلیج‌فارس باشد. شیعیان اندونزی که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در فضای سیاسی» اجتماعی و فرهنگی اندونزی در حاشیه قرار داشتند با پیروزی انقلاب اسلامی رشد ساماندهی و انسجام مناسبی پیدا کردند و به تدریج وارد حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی گردیدند. منتهی نقشآفرینی آن‌ها در حوزه فرهنگی و اجتماعی بسیار پررنگ و نقش سیاسی آن‌ها در کشور کم‌رنگ بوده است. سوال اصلی که در اینجا مطرح می‌شود این است که (چرا شیعیان اندونزی در روند تغییر جایگاه سیاسی-اجتماعی خود ناکام بوده و نتوانسته‌اند نقش و جایگاه سیاسی مناسبی دز این کشور پیدا کنند؟» در راستای پاسخ به سوال مطرح شده» بر مبنای ادغام دو نظریه بسیج سیاسی و ساختار فرصت سیاسی می‌توان این فرضیه را بیان نمود ۳۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ که (پنج مژلفه جمعیت پراکنده همراه با ضعف بنیه اقتصادی شیعیان» رهبران متفرق و غیرسیاسی» ایدئولوژی حاکم و انسداد سیستم سیاسی» سازمان ناکارآمد و عدم دسترسی به متحدان متنفذ و عدم استفاده سیاسی از فرصت رسانه‌ای نقش مهمی در بروز این وضعیت داشته است». برای آزمون فرضیه فوق واکاوی پیشینه تحقیق در باب شیعیان اندونزی نشان می‌دهد که مجموع آثار نگاشته شده پیرامون این اقلیت مذهبی به فارسی بسیار اند ک است. از همین رو با بررسی متون خارجی» در ادامه پیشینه مذ کور در دو بخش آثار داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد. درخشه و مرتضوی‌امامی (۲۰۱۰) در مقاله‌ای با عنوان «پژوهشی درباره شیعیان اندونزی»» به بررسی چگونگی پیدایش و شکل گیری شیعیان در اندونزی» تقسیم‌پندی آن‌ها» حضور چشم گیر سادات و تعداد شیعیان در اندونزی پرداخته‌اند. در آخر نیز نویسند گان با ذکر برخی از آداب و رسوم شیعه‌های اندونزی» به ویژه به کم و کیف مراسم ماه محرم در اندونزی پرداخته‌اند. حسینی (۲۰۱۸) در مقاله‌ای با عنوان «تیپ- بندی چالش‌های فرهنگی سیاسی مسلمانان اندونزی و الگوی برون‌رفت آن» به دنبال پاسخ به این سوالات است که بین مسلمانان اندونزی چه چالش‌های فرهنگی -سیاسی تأثیرگذاری وجود دارد؟ و بهترین راه و مدل برون‌رفت از آن‌ها چیست؟ نویسنده با روش تحقبق تاریخی سعی بر اثبات این فرض دارد که چالش - های سنّت گرایان با وهابیت» تجددخواهان با اسلام گرایان» بنیادگرایان با سکولارها و همچنین اصلاح طلبان با سنّت گرایان» ازجمله تأثی رگذارترین"چالش‌های فرهنگی - سیاسی در انلاونزی است. سازمان فرهنگک و ارتباطات اسلامی (۲۰۱۵) با گرد آوری مجموعه‌ای از مقالات نویسندگان و پژوهشگران تحت عنوان «افراطی گری در جنوب شرق آسیا؛ به بررسی ریشه‌های سیاسی» اجتماعی و فرهنگی اندیشه‌های افراط- گرایانه» سیاست دولت‌ها در مبارزه با افراط گرایی و نقش نهادهای مدنی و رسانه‌ها در ترویج و مبارزه با پدیده افراط گرایی در کشورهای جنوب شرق آسیا ازجمله اندونزی پرداخته است. ال مکین (۲۰۱۷) در اثری با عنوان «همگن‌سازی اسلامی اندونزی: آزاراو اذیت گروه شیعیان در ی وگیاکارتا» به جنبش همگن‌سازی در اندونزی و نقشی که در سرکوب گروه روشنفکری شیعه در شهر بوگی کارتا! در سال ۲:۱۳ ذاشته پرداختم است؛ از‌منظز نویسندق این ماجرا بخشی از یک جنبش بنزرگی بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۱ همگن در کشور است و تبلیغات ضد شیعه توسط مقامات محلی و بازیگران ملی در این کشور هميشه برنامه‌ریزی شده است. به باور نویسنده» تندروهای محلی در سطح ملی ایدئولوژی ضد شیعه را تبلیغ می- کنند و موجب آزار و اذیت شیعیان می‌شوند (2017 ,3/3100 ۸1). سوفجان (۲۰۱۶) مشابه اثر ال مکین در مقاله‌ای با عنوان «تحریم و جرم انگاری اسلام شیعه در اندونزی» به فشارهای سیاسی و اجتماعی برنامه‌ریزی شده یا ناشی از تعصب بسیاری از گروه‌های مذهبی علیه شیعیان پرداخته است» از منظر او تحریم‌ها و جرم انگاری اسلام شیعی در اندونزی در طول تاریخ علیه شیعیان در اندونزی وجود داشته است ( ,ط501[2 6)). لطیف (۲۰۰۸) در مقاله‌ای با عنوان «هویت هواداران شیعه در اندونزی معاصر» ضمن بررسی تأثیرپذیری شیعیان اندونزی از انقلاب‌اسلامی» به روابط شیعیان اندونزی با یکدیگر و تأثیراتی که اختلافات مذهبی آن‌ها با همدیگر و با اهل تسنن بر هویت این گروه در اندونزی معاصر گذاشته» پرداخته است (2008 ,ه2.]). از منظر نویسنده شیعیان» به ویژه نسل‌های جدیدتر آن‌ها تلاش‌هایی برای برقراری ارتباط با یکدیگر و تقویت جامعه شیعه انجام داده‌اند اما این تلاش‌ها در ابتدای راه است. همان گونه که مرور آثار نگاشته شده درباره اندونزی نشان می‌دهد آسیب‌شناسی شیعیان اندونزی و عدم نقش آفرینی شیعیان این کشور در ساختار سیاسی این کشور در هیچ اثر پژوهشی به شکلی علمی مورد توجه قرارنگرفته و بیشتر اختلافات شیعیان و اهل تسئن و یا تأثیرات انقلاب‌اسلامی بر شیعیان و تاریخچه ورود اسلام به اندونزی بررسی‌شده است. یافته‌های پژوهش کمک می‌کند تا بدانیم آیا می‌توان انتظار قدرت گرفتن شیعیان در اندونزی را داشت یا خیر و آیا سرمایه گذاری توسط ایران بر روی این جمعیت به نظر می‌رسد برای فهم جایگاه و کیفیت کنش شیغیان اندوتزی و بهخصوص آسیب‌شناسی ناکامی آن‌ها در زمینه تغییر جایگاه سیاسی- اجتماعی خود در؛این کشور باید. از ادغام دو نظریه بسیج سیاسی «چارلز تبلی» و ساختار فرصت سیاسی «مک آدام و سیدنی تارو) استفاده شود. این امر به منظور یافتن مدل مفهومی جدید و پردازش جامع تر داده‌های پژوهش صورت می گیرد. از منظر چارلز تیلی» در کشمش قدرت میان حکومت و گروه‌های معارض, احتمال پیروزی آن به نفع یکی به جای دیگری بستگی به چند عامل دارد: نخست» هر گروه منازعه گر و ازجمله خود حکومت دارای منافعی است. هر گروه منازعه گر آماده است با صرف میزانی از منابع خود» قدرت را به دست آورد. دوم گروه‌های منازعه گر و نیز حکومت در جهت حفظ يا تأمین منافع مورد نظر به سازماندهی می‌پردازند. ۳۲ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ (0.57 ,1979,لو1لذ1). سازماندهی عبارت است از ایجاد یگانگی در تعقیب منافع گروه از راه تأمین هوبت مشترک و همبستگی در میان اعضا گروه. سوم» بسیج که عبارت است از گردآوری منابع در دست گروه منازعه گر. این منابع متغیر هستند و ممکن است در روند منازعه برای قدرت افزایش یا کاهش یابند. فزونی منابع بسیج شده یک گروه بر گروه دیگر در روند منازعه قدرت تعیین کننده است. چهارم» پیدایش فرصت عمل سیاسی یعنی امکان عمل کردن به منافع و اهداف گروهی از طریق سازماندهی و بسیج. در این وضعیت هزینه غمل سیاسی گروه معارض تسبتا کاهش می‌یاید. سر کوب گروه‌های معارض به وسیله حکومت هزینه عمل بسیج و مشار کت سیاسی را افزایش می‌دهد و در نتیجه فرصت عمل را تن می کند و برعکس تساهل حکومت و یا تسهیل شرایط برای بسیج منابع گروه‌های معارض به وسیله خود حکومت. هزینه عمل سیاسی را کاهش می‌دهد. میزان امکانات خود حکومت برای بسیج منابع در برابر گروه‌های معارض فرصت عمل حکومت به شمار می‌رود. (0.54-59 ,7111,1978) به نظر می‌رسد عوامل چها رگانه گروه‌های منازعه گر (جمعیت)» سازمان» ایدئولوژی و رهبری که می‌تواند به بسیج سیاسی برای وقوع یک انقلاب کمک نماید» این ظرفیت را دارد که همزمان نقش بسیج سیاسی برای ساماندهی یک گروه و مشار کت بیشتر آن‌ها در فرایندهای تصمیم‌سازی در درون کشورها را نیز ایفا نماید. در ادامه به تشریح مهم‌ترین منبعی که برای بسیج سیاسی لازم است» منبع جمعیتی است. بسیج گران باید بتوانند وفاداری توده مردم را به خود جلب نمایند؛ بنابراین در هر کشوری برای آنکه.یک گروه اقلیت بتواند اراده خود را در مسائل سیاسی به منصه ظهور رساند لازم است بخش‌های مهمی از جمعیت آن کشور اقتدار سیاسی آن مجموعه مستقل از حکومت را به رسمیت شناخته و به آن مشروعیت بخشند. (۳.62 ,2016 ,نل۸ 5(20) برای این کار لازم است که فرایند بسیج جنبه متوازن داشته باشد؛ یعنی بین میزان بسیج توده‌ای و گروه‌های مدعی قدرت حکومت کم و بیش همواره و همه جا وجود دارند؛ اما مهم این است که چگونه و در چه زمانی آن‌ها گسترش می‌یابند» سازماندهی می کنند و دست به بسیج جمعیت می‌زنند. سازماندهی به منافع گروهی» لازمه بسیج و خود تا اندازه‌ای به معنی بسیج منابع و نیروهاست. بسیج به معنی فعال شدن از نظر سیاسی و کاربرد منابع قدرت گروه در جهت اهدافی است. که به وسیله ایدئولوژی آن تعیین می گردد. منابعی که در فرایند بسیج گردآوری می‌شوند شامل منابع و وسایل اجبار» منابع اقتصادی و منابع ارزشی (وفاداری عقیدتی) هستند. وقتی بسیج از حد سازمان گروهی فراتر رود و بخشی از جمعیت را به اعطای بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۳ منابع خواسته شده برای دستیابی به هدف مطلوب برانگیزاند» جنبش پدید می آید. هرچه روابط درونی و فرهنگ مشترک در داخل گروه بسیج گر گسترده‌تر باشد احتمال پیروزی آن بیشتر است زیرا ارتباطات و فرهنگ مشت رک موجب پذیرش تعبیری یکسان نسبت به امور مورد نظر می گردد. گروه بسیج گر با تقویت هرچه بیشتر پیوند گروهی اعضا و تضعیف دیگر پیوندهای اجتماعی آنان و بزرگک کردن رهبر یا رهبران» وفاداری اعضای را افزایش می‌دهد و شبکه وفاداری را در جامعه گسترش می‌بخشد. (-۳۳.53 ,1978,ل(1:[1 ایدئولوژی سیاسی از طریق ساده‌سازی پیچید گی‌های واقعیت و عرضه راه‌حل‌های ساده و ارائه داوری‌های ارزشی و تأکید بر بخشی از واقعیت به بهای فراموش کردن بخش‌های دیگر است. ( ,3/0120 ۸1602۷2 0 ,2000) ایدئولوژی بسیج چند کار ویژه اساسی دارد. نخستین وظیفه آن نکوهش وضع موجود و یافتن ریشه‌های نابسامانی و ناروائی است. به عبارتی ایدئولوژی بسیج» هرچه بیشتر بتواند گناه همه ناروائی- ها را به گردن مقام يا نهادی واحد بیندازد و همه شکوه‌ها و اعتراضات را بدان سو متوجه سازد» در امر بسیج کاراتر است. دومین وظیفه ایدئولوژی بسیج ترسیم وضع مطلوب و تعیین اهداف غائی جنیش و وسایل دستیابی به آن‌هاست. تصویر ایدئولوژی‌های بسیج از وضع مطلوب آینده» مبهم است. سومین وظیفه ایدئولوژی بسیج عرضه تبیین تازه‌ای از تاریخ به سود جنبش و ستایش از گذشته آن است. در نتیجه» وضع موجود وضعی منسوخ اعلام می گردد که پاسداران آن باید به زباله‌دان تاریخ افکنده شوند. (00.229-230 ,3/1200061۳0,1964) ایدئولوژی بسیج وقتی به صورت ایدئولوژی کل جامعه پذیرفته و رهبری بسیج هماهنگک کننده نیروهای در گیر هنازعه است؛ زیرا دون اوجوه رهبری» نیروهای درگیر در منازعه به جای اینکه اعتراض و عمل سیاسی خنود را متوجه حکومت مستقر کنند ممکن است آن را متوجه یکذدیگر کنند. (0.14 ,۸10۵0۷۵0,2005) رهبران» اهداف جنبش را روشن می‌کنند؛ درباره شیوه برخورد با حکومت تصمیم می گیرند؛ وضع موجود را بر اساس ایدئولوژی بسیج تحلیل می کنند؛ تصویری از جامعه‌ای برتر ترسیم می‌نمایند و هواداران خود را متقاعد می‌سازند که جنبش پیروز خواهد شد. (00.54-59 ,1979,و111) پژوهشگران جنیش‌های انقلابی رهبران انقلاب را به سسه نوع بخش کرده‌اند: رهبران فکری يا ایدئولوژی‌پرداز؛ رهبران بسیج گرا کاریزمائی و رهبران سیاستگذار یا مدیر. هریکک از این سه نوع رهبر با مرحله خاصی از روند انقلابی تناسب دارد. رهبران فکری اصول و زمینه عقیدتی پیدایش جنبش انقلابی را فراهم می‌کنند؛ رهبران بسیج گر با راه انداختن جنبش انقلابی قدرت را به دست ۳۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ می‌آورند و رهبران مدیر مبانی قدرت انقلاب را تحکیم می‌کنند. بسیاری از رهبران انقلابی به درجات مختلف» هم نظریه پرداز» هم بسیج گر و هم مدیر بوده‌اند. (0.92 ,2008 ,طهمنطاف8) نظریه «ساختار فرصت سیاسی» اولین بار توسط پیتر ایزینگر در اثری با عنوان «اعتراض شهری در ایالات متحده» به ادبیات جنبشهای اجتماعی وارد شد. از منظر وی ساختار فرصت سیاسی عناصر و مولفه‌هایی دارد که منظور از آن همان عناصر محیط سیاسی است که دو چهره متفاوت از خود نشان می‌دهد. بدین معنا که یا مانع فعالیت شهروندان برای پی گیری اهداف معین می گردد يا بانی تسهیل فعالیت آن‌ها می گردد؛ بنابراین» عامل محیط سیاسی يا محدودیت‌های معینی بر فعالیت سیاسی اجتماعی جنبشها تحمیل می‌کند با راه‌هایی را جهت کامیابی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد (0.42 ,1973 ,191080) البته ذ کر این نکته در اینجا اهمیت دارد که مفهوم فرصت و تهدیدها به فرصت‌ها و محدودیت‌هایی اشاره دارد که بیرون از گروه‌های بسیج گر شکل می گیرد. با این وجود این موارد» بر شانس بسیج کنندگان در زمینه برنامه‌هایی چون مطرح‌نمودن خواسته‌های معین» بسیج حامیان» گسترش نوع خاصی از اتحادها و متأثر نمودن حاکمیت تاأثیر می گذارد. یکی از اندیشمندان جنبش‌های اجتماعی که در باب نظریه ساختار فرصت سیاسی نیز اظهارنظر نموده «سیدنی تارو») است. وی معتقد است برخی تغییرات در ساختار فرصت سیاسی عمیقا بر کیفیت کنش جنبش‌ها تأثیر می گذارد که عباز‌تند از: ۱-کم و کیف دسترسی به میادین و مجاری مشار کت اجتماعی ۲-بی ثباتی و بی قراری يا ثبات و دوام اتحاد و همبستگی سیاسی ۳- ارتباط گیری یا عدم ارتباط با حامیان و متحدین ذی نفوذ و موثر ۴-وجود يا عدم وجود شکاف درون نخبگان. مطالعه انديشه سایر متفکران نظریه ساختار فرصت سیاسی به خصوص مک آدام نیز نشان می‌دهد که در مجموع در کلیت تعاریف و برشمردن ابعاد مژلفه‌های این نظریه با سیدنی تارو اشتراک دارند. (00.73-75 ,1۵191,2013) او ابعاد زیر را برای؛مولفه‌های"ساختار فرصت سیاسی برمی‌شمرد: باز یا بسته بودن سیستم سیاسی حاکم؛ وجود یا فقدان متحدان نخبگان؛ تمایل طبیعی دولت برای سرکوب و ظرفیت و قدرت آن؛ انسجام پا عدم انسجام میان مجموعه گسترده اتحادهای نخبگان که در تعیین سیاست سهیم هستند. در یک جمع‌بندی می‌توان گفت ساختار فرصت سیاسی به طور کلی به تغییرات و اتفاق‌هایی توجه دارد که می‌تواند نظام سیاسی را اماده پذیرش یک جنبش کند. این مهم در تبیین موقعیت سیاسی-اجتماعی ضعیف شیعیان اندونزی اهمیت زیادی دارد» زیرا هر جنبش و فرایند اجتماعی-مذهبی که بتواند محاسبات و فرضیه‌های سامان بخش یک نظام سیاسی را متحول نماید» می‌تواند تغییری در فرصت سیاسی نیز ایجاد کند. از همین رو است که در مطالعه ساختار فرصت سیاسی به عوامل پاد شده در بالا که می‌تواند بر بسترها بازماندگی شیعیان اندونزی از مشارکت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی و زمینه‌های کنش جمعی تأثیر بگذارد توجه می‌شود. از طرفی نیز با توجه به نظریه بسیج سیاسی می‌توان گفت ضعف جمعیت, سازمان» ایدئولوژی و رهبری در بین شیعیان اندونزی باعث شده است که این گروه نتوانند نقش و جایگاه سیاسی در این کشور داشته باشند. با در نظرگرفتن این مقولات ادغام دو نظریه فوق مدل مفهومی زیر را پیش‌روی تحلیل آسیب شناسانه ناکامی شیعیان اندونزی در تغییر جایگاه سیاسی- نمودار ۱: مولفه‌های ساختار مدل مفهومی آسیب‌شناسی ناکامی سیاسی شیعیان اندونزی جمعیت شیعیان و محدودیت‌های دسترسی به مجاری مشار کت سیاسی حقیقت آن است که شیعیان یک اقلیت مذهبی در اسلام هستند که حدودا:۱۰/ از جمعیت مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند. تنها در سه کشور ایران» عراق و بحرین شیعیان اکثریت جمعیت را در دست دارند. در کشور اندونزی نیز جمعیت شیعیان در موقعیت اقلیت نسبت به ۳۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ ۰ دیزی ماهایاا رک ساق انجمی جماعت اقل ابیت اندووی ۶ جسیکشسی اون و۷۱ میلیون بر آورد کرده بود (۲.15 ,70110111,2013). وزارت خارجه آمریکا نیز در گزارش سالانه خود مربوط به آزادی مذهبی طی سال ۲۰۱۸ میلادی جمعیت شیعیان اندونزی را بین یک تا سه میلیون (حدود ۱( از جمعیت 7۸۸ مسلمان) اعلام کرد. (0.3 ,2018 ,6اقا5 ۵۶ 12602700601 7.5]) با این وجود باز اندونزی به عنوان کشوری که در منطقه» بیش ترین تعداد شیعیان را دارد» مطرح می‌باشد. شیعیان اندونزی را می‌توان به دو گروه شیعیان قدیم و شیعیان جدید تقسیم‌بندی کرد. گروه اول را عمدتا سادات تشکیل می‌دهند که علی‌رغم گذشت زمان و تغییر مذهب» بخش عمده‌ای از این گروه» هنوز هم خود را شیعه امامیه دانسته» انتساب خود به اهل بیت (ع) را موجب شرافت و افتخاری بزرگک برای خود می‌دانند. گروه دوم» گروهی هستند اکثر قریب به اتفاق آن‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران» به مذهب شیعه روی آورده‌اند. این گروه جمعیتی بین پنجاه تا هشتاد هزار نفر را تشکیل می‌دهند (0.14-20 ,2007 ,۸82۵). صرف نظر از اینکه جمعیت شیعیان اندونزی برای بسیج سیاسی و مشارکت در قدرت اند ک است» سه مساله محدودیت آفرین که عبارتند از: ۱- پراکندگی جمعیت آن‌ها؛ ۲-فشارهای وارده بر جامعه شیعیان اندونزی و ۳- بنیه اقتصادی و مالی ضعیف آن‌ها بر دسترسی اندک به مجاری مشار کت سیاسی تاثی رگذار جامعه شیعه اندونزی امروزه در نواحی و مناطق مختلف این کشور ب وگور جاکارتا بانگیل» باندونگ. ج وکجاکارتا (با سه روستای کاملااشیعه در حومه ج و کجاکاروتا گهارانگ» ماکاسان لامپونگه» و مالانگث» پراکنده هستند. همین پراکند گی و دوری از هنم باعث گردیده است که شیعیان نتوانشد به همکاری و هماهنگی بین خودشان بپردازند و نتوانشد نقش یک گروه فعال و تأثیرگذار را در ساختار سیاسی این کشور به خود اختصاص دهند. چرا. که طبق چارچوّب نظری ارائه شده در بالا یک جمعیت باید این قابلیت را داشته باشد که در مکانی خاص و ذیل هدایت یک رهبر با ایدئولوگ» ایدئولوژی واحدی را پیگیری نماید. پراکندگی شیعیان اندونزی موجب گردیده تا آن‌ها به صورت گروه‌های کوچک و ضعیف در شهرهای مختلف ظاهر شوند و نتوانند اراده سیاسی خود را به نمایش بگذارند ( 52 بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۷ در بین مسلمانان جهان» «شیعیان اغلب به عنوان یک گروه انحرافی از اسلام شناخته می‌شوند و ادعا می‌شود که بین آموزه‌های واقعی اسلام و فقه شیعه تفاوت‌های فاحشی وجود داردا» (17۷11,2018) این تبلیغات منفی و جریان قدرت پشت‌سر آن علاوه بر اینکه بر گرایش به شیعه در جهان تاثیرگذار بوده است نقش مهمی در اعمال فشار بر جامعه شیعه در جاهایی که در اقلیت بوده‌اند ایفا کرده‌است. ( 5ا0عن 110020 3 ,ع17۵1) یکی از بازه‌های زمانی که در آن فشار بر شیعیان شدت پیدا کرد سال ۱۹۷۹ بود. متأثر از وقوع انقلاب اسلامی در ایران بسیاری از کشورهایی که دارای جمعیت شیعه بودند دچار این هراس شدند که امکان بسیج سیاسی و اعتراض به جریان حاکمه قدرت در کشورهای آن‌ها از سوی شیعیان وجود دارد» لذا فشار بر شیعیان را شدت‌بخشیدند. اندونزی تحت حاکمیت نظامیان (رژیم سوهارتو) یکی از این کشورها بود. (250 -00.232 ,2013 ,1/1607) به‌طور مشخص در سال ۱۹۸۴ مجلس العلمای اندونزی با صدور بیانیه‌ای شیعه را افرقه انحرافی» معرفی کرد و خواستار برخورد دولت با گسترش آن گردید. (2013 ,فط۳۵۳) این مساله تهدید بزرگی علیه جمعیت شیعه بود. به گفته جان آل. اسپوزیتو «انقلاب [ایران] در ابتدا در اندونزی» هم ایدئولوژی و عقاید سیاسی اسلامی را برانگیخت و هم توانایی حکومت محلی را در توجیه نظارت و سرکوب جنیش‌های مخالفان اسلا م گرا تقویت کرد...حکومت اندونزی نیز برای بی اعتبار ساختن هر گونه مخالف اسلامی به طرح اتهاماتی چون «خمینیسم) يا «اسلام رادیکال؛ می‌پرداخت». (2007,.00.26-27 ,10و500) دولت اندونزی همچنین فعالیت‌هایی را در جهت محدود کردن روابط با ایران انجام داد و از سفر شهروندان کشورش به ایران»؛ چه به عنوان دیدارهای خصوصی و چه برای دانشجویان عازم فراگیری علوم اسلامی جلوگیری کرد. در نخستین سال‌های پیروزی انقلاب اين.شیانتت به طوار غیزارسی/اجرا:ی‌شاد.. گزارش‌ها حاکی از آن است؛ شهروندانی که از ایران باز می گشتند» از نظر مقاغات مظنون تلقی می‌شدند. از اواسط دهه ۱۹۸۰ دولت اندونزی رسما شهروندانش را از تحصیل در تعدادی از کشورها ازجمله ایران منع کرد. ( ,2011 ,1/1350 بازه زمانی دوم که بیش‌ترین فشار بر شیعیان اندونزی وارد شد سال‌های پس از وقوع حوادث ۱۱ سپتامبر بود. ظهور گروه‌های افراطی در جهان اسلام پس از حملات آمریکا به افغانستان و عراق و نیز سرب رآوردن داعش در منطقه خاورمیانه به قدرت گیری جریان‌های رادیکال در کشورهای مختلف اسلامی کمک کرد. اندونزی یکی از کشورهایی بود که هم مقصد عملیات‌های تروریستی این گروهها قرار گرفت و هم جامعه ۳۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ هدف آن‌ها برای ضربه زدن به شیعیان. (0.104 ,2004 ,[16۵) به نحوی که می‌توان گفت برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌های اعتراضی علیه شیعیان نسبت به قبل به طور محسوسی در اندونزی افزایش يافته است. از آن جمله می‌توان به تجمع طرفداران حزب التحریر و برخی دیگر از جمعیت‌های مزبور در حاشیه برگزاری مراسم روز عاشورا در جاکارتا در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ یا متشکل نمودن برخی از طرفداران خود در حاشیه مراسم روز عید غدیر در دانشگاه شریف هدایت ال در سال ۲۰۱۳ اشاره نمود که در برخی موارد ازجمله مراسم اربعین ۲۰۱۴ منجر به تعطیلی این برنامه گردی 3( نداد ۵۶ منم تنصهع0۳ از نظر اقتصادی اندونزی در یکی دو دهه اخیر رشد خوبی را تجربه کرده است به نحوی که به عنوان یکی از چهار ببر آسیایی شناخته می‌ شود ولی این به معنای آن نیست که در این کشور همه گروه‌ها و اقلیت‌های زبانی» مذهبی و نژادی از جایگاه اقتصادی یکسانی برخوردار هستند. در مورد وضعیت اقتصادی شیعیان اندونزی آمار دقیقی در دسترس نیست اما بر اساس شواهد موجود می‌توان دو دلیل ذکر کرد که این جامعه در اندونزی از بنیه اقتصادی خوبی برخوردار نیست: اولا با توجه به فشارهای که در طول تاریخ از سوی استعما رگران هلندی (و تا حدی استعمارگران انگلیسی و ژاپنی) بواسطه جنگ‌ها و درگیری‌های داخلی (بین گروه‌ها مذهبی و سیاسی) و نیز حکومتگران نظامی در این کشور برای چندین دهه» بر جماعت شیعه اندونزی وارد آمده این جماعت مجبور به جابه‌جایی‌های مکرر مکان اولیه زندگی و کار خود گشته است. در نتیجه» این امر باعث نابودی بتیان‌های اقتصادی این گرّوه در بلشدمدت شده است. نمونه این وضعیت را در جزیره مادورا و اخراج شیعیان آن به دست روستانشینان اهل تسنن در سال ۲۰۱۳ به خوبی می‌توان دید. (2013 ,3760/5 18137) دوما برای تأسیس ,و اداغه حیات.بسیاری از نهادها و موسسات شیعی» در این کشور بنیانگذاران و مدیران آن‌ها به کمکک‌های مالی ازطرف گروه‌ها و سازمان شیعی در سایر کشورهای اسلامی ازجمله ایران؛ عراق» کویت» بحرین و.... تکیه کرده‌اند. (0.207 ,2016 ,1۵8) درحالی که اگر شیعیان اندونزی از اوضاع اقتصادی مناسبی برخوردار بودند» می‌توانستند این منابع مالی را خود در کل پراکندگی جمعیت شیعیان» اعمال فشار بر آن‌ها و نیز ضعف بنیه اقتصادی باعث می گردد تا بتوان ادعا کرد نخستین شرط بسیج سیاسی در این کشور برای تشکیل.ینک گروه» حزب» جریان سیاسی و...وجود ندارد و تا تغییری در شرایط ایجاد نشود امکان بهبود وضعیت آن‌ها وجود نخواهد داشت. همین مورد دسترسی شیعیان به مجاری مشار کت سیاسی را با محدودیت مواجه می‌کند. بازماندگی شیعیان اندونزی از مشارکت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۹ سازمان ناکار آمد و عدم دسترسی به متحدان متنغذ و کار آمد حقیقت آن است که عدم یکپارچگی, فعالیت‌های پراکنده و کنش موازی درون سازمانی در امر تبلیغ در کنار عدم دسترسی به متحدان ذی نفوذ و تاثیرگذار» محدودیت زیادی را بر سر راه شیعان اندونزی قرار داده است. این درحالی است که دسترسی به گروه‌ها یا نخبگان قدرت» سطح قدرت سیاسی شیعیان در تغییر جایگاه خود را بالا می‌برد و پویش جمعی آن‌ها را نظم می‌بخشد. علاوه بر اين» نخبگان سیاسی با در اختیار داشتن قدرت» پیگیری بسیاری از خواست‌های هم پیمانان خود را در دستور کار قرار خواهند داد. همچنین با کنش سیاسی خود آگاهی سیاسی را افزایش می‌دهند و منافع حامیان خود را در درون سیستم نمایندگی می‌کنند. این مسئله» امکانات» فرصت‌ها و قابلیت‌های عمل شیعیان را گسترش می‌دهد. (0.113 ,211011,2013) این درحالی است که در اندونزی نه تنها این اتصالات برقرار نیست که در زمینه دعوت و تبلیغ» نهایت تلاش جامعه شیعه مصروف معرفی خود به عنوان یک گروه دینی است و نه بیشتر. حتی شکل تبلیغ و دعوت در اندونزی نیز خاص و قابل توجه است. در دهه پس از انقلاب ایران» فعالیت- های تبلیغفی که شیعیان در اندونزی انجام دادند» به طور کلی به صورت فردی انجام می گرفت. تنها موسسه معروف آموزشی یاپی! که در سال ۱۹۷۶ در جاوه تأسیس شده بود» به صورت نهادینه به کار تبلیغ می- پرداخت و باقی شیعیان به صورت فردی و زیرزمینی به تبلیغ مذهب شیعه می‌پرداختند. ( ,2004 ,م۸۵2۵ 7 ) بخشی از آن ناشی از فقدان یک مرکز آموزشی:شیعی شناخته شده در میان شیعیان بود. این امر باعث می‌شد تا دولت و مقامات مذهبی در انلیونزی دوه شناسایی و کسب آمار دقیق این گروه تا زمان تأسیس مژسسات شیعه نباشند. با این جال» از اواخر دهه ۱۹۸۰» شخصیت‌های برجسته شیعه» بنیاد شیعه یایاسان " را تأسیس کرده‌اند که اولین موسسه قأنونی شیعی در اندونزی است. ( ۳652016 ۷273820 8 ,ط1913) سایر موسسات مشهور شیعه در جاوه؛ عبارتند؛از: الحجه" (۱۹۸۷) در جمبر» در شرق جاوه توسط فاتونی هادی؟» مطهری"* (۱۹۸۸) در باندونگگ* تونشط جاال‌الدین رحمت؛ الهادی (۱۹۸۹) در پکلونگان" (جاوه مر کزی) توسط سید احمد بارقیه؛ الجواد (۱۹۹۱) در باندونگ توسط حسین الکلاف؛ ۴۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ المنتظر (۱۹۹۲) در جاکارتا توسط سید عبدالله سقاف؛ فاطمیه (۱۹۹۷) در جاکارتا توسط جاال‌الدین رحمت؛ بنیاد وحدت (۱۹۹۴) در سولو توسط سید عبدالله سقاف؛ مرکز فرهنگی اسلامی! (۲۰۰۰) در جاکارتا توسط حکیم الهی؛ الکاظم (۱۹۹۴) در کیربون"۲ (غرب جاوه)؛ راوسیان فیکر؟۱۹۹۵(۲) در یوجی کارتا"؛ مدرسه الکوثر در مالانگ توسط زهیر یحیی * مدرسه عالمیه مدینه العلم در جاکارتا؛ توسط سید عبدالرحمن ادریس؛ مدرسه تزکیه در جاکارتا؛ توسط یانتی سود آمانو با همکاری جاال‌الدین رحمت؛ المهد الاسلامی در بانگیل؛ توسط سید علیرضا الحبشی و سید محمد بن علوی؛ بنیاد مجتبی در پورواکارتا» توسط محمد شعیب؛ بنیاد امیرالمومنین " در پونتیانیک* (کالیمانتان غربی) توسط هرمان مونتهار؟. غلاوه بر این‌ها تعداذی دیگری از بتیادهای شیعه ذر شهرهای چون سوماترا کلیمانتان "4 سولاوسی "!و دیگر جزایر واقع شده‌اند. (00.113-114 ,211011,2013) اگرچه از اواخر دهه ۱۹۸۰ اندونزی شاهد گسترش این موسسات شیعه بوده است و برآورد می‌شود به بیش از ۸۰ موسسه شیعه در سراسر این کشور رسیده باشد اما دو مساله باعث می گردد تا آنچه که سازماندهی و بسیج خوانده می‌شود نخست اینکه تعداد محدودی از این مسسه‌ها به مژسسات چندمنظوره بزرگک تبدیل شده‌اند و نقش‌های مختلف مذهبی» آموزشی و فرهنگی را در جامعه ایفا می‌کنند و سایرین خیلی برای مردم شناخته شده نیستند. مرکز فرهنگی اسلامی که با همکاری,ایران وبا حدود ۳۰ کارمند -که برخی از آن‌ها فارغ التحصیل قم هستند- فعالیت می کند را جز این استنناها باید قرار داد. دوم اينکه اکثر این بنیادها در نقاط شهری متمرکز شده‌اند و پراکندگی.جغرافیایی لازم را ندارند.به نحنوی کنه جاکارتا بزرگ‌ترین شهر شیعه‌نشین اندونزی» دارای بیش‌ترین تعداد موسسات است. شاید تنها استثنای موجود در این باره را بتوان بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۴۳ بنیاد الحکیم !» موسسه معروف شیعی که در دسامبر ۲۰۰۳ توسط زین العابدین المحدار۲ تأسیس شده» د- انست. این تمرکز در شهر موجب می گردد امکان ارتباط گیری» بسیج همگانی و شکل دهی افکار عمومی در میان شیعیان اندونزی وجود نداشته باشد. (۳0.130 ,2013 ,ا114ن2). سوم اینکه حوزه فعالیت این مسسات و نهادها به امور دینی و مذهبی محدود گشته و وارد مطالبات اجتماعی و سیاسی نشده است. به عنوان مثال مسسه الهدی» موسسه شهید مطهری و موسسه اسلامی یاپی کار ترجمه کتب فارسی و عربی به زبان اندونزی و نشر آن» نشر مجله‌های فرهنگی و اجتماعی» جمع آوری خمس, زکات و نذورات» آموزش طلاب و دانش آموزان» برگزاری مراسم‌های مذهبی را انجام می‌دهند. ( ۸1-31051212 4 ,ان افاق۳آ 116562۳3 200۵1 1316). چهارم اینکه این موسسات و نهادها شکل جزایر جدا از هم را دارند و به کارهای مشابهی می‌پردازند. (00.300-335 ,2008 ,1.2061 :566) این نکته را از شکل تأسیس این نهادها به خوبی می‌توان فهم کرد. برخی از موسسات شیعی توسط گروهی از افرادی» که دارای روابط دوستانه با یکدیگرند. ایجاد شده‌اند. برای مثال» بنیاد الجواد در سال ۱۹۹۱ توسط گروهی از فعالین فرهنگی تشکیل شد که از دانشگاه‌های باندونگگ فارغ‌التحصیل شده بودند» ازجمله احمد جوبیلی "» ویوان تربودی هرماوان؟) ریوالدی* و یوسف باچتیار.* برخی دیگر از موسسات توسط فارغ‌التحصیلان حوزه علمیه قم راه‌اندازی شده‌اند. زهیر یحبی در بنیاد الکوثردر مالانگ (جاوه شرقی)» حسین الکاف در بنیاد الجواد در باندونگ» عبداله سقاف در بنیاد ایپایی۲ در بوگور» محمد شعیب در بنیاد المجتبی در پورواکارتای جاوه شرقی و هرمان مونتهار در بنیاد امیرالموژمنین در پونتیانیککه؟» همه فارغ التحصیل قم هستند. این نوع فعالیت‌های جدا از هم و به شکل موازی و با تمر کز.در نقاط شهری همچون جاکارتا نه تنها به رشد جامعه شیعیان اندونزی کمک چندانی نخواهد کرد بلکه حساسیت‌ها در مورد آن‌ها را نیز در بین گروه‌های افراطی بیشتر می‌سازد. نتیجه امر.این خواهد بود که به جای آنکه بدنه جامعه شیعه از حق و حقوق خود آگاه شود و یا برای استیفای آن اقدام نماید هرچه بیشتر در معرض فشار و تهدید قرار گیرد. ار پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ در جوامع امروزی باز بودن يا انسداد سیستم حکومتی با مقولات و مفاهیمی همچون آزادی‌های اقلیت‌های قومی مذهبی» فضای تبلیغاتی و مشارکت حزبی مورد سنجش قرار می گیرد. انتشار اسلام و پیشرفت آن در اندونزی که توسط تاجران» بازرگانان و مهاجران و به شکل مسالمت آمیز انجام گرفت و به تدریج خود را در مراسم‌های مختلف مذهبی نشان داد با گذشت زمان حساسيت‌ها درباره این دین را - هم در میان بودائیان و هم مسیحیان- برانگیخت. این وضعیت به‌تدریج نوعی از انسداد سیستمیک را برای شیعیان اندونزی بوجود آورد. لذا با گذشت زمان و در اثر جربان‌های مختلف تغییرات گوناگونی در این کشور پیش آمد که مسلمانان را وارد جنگک و خشونت علیه یکدیگر و سایر فرقه‌های دینی ساخت. در نتیجه این عوامل» اسلام نتوانست خود را در قالب یک ایدئولوژی برای مسامانان و خاصتا شیعیان عرضه کند و مذهب شیعه به انجام فرائض دینی محدود ماند. ریشه‌های این مسئله را به طور خلاصه می‌توان در دو عامل به نظر می‌رسد برای درک بهتر محدودیت سیاسی -مذهبی موجود در ارتباط با شیعیان اندونزی می‌بایست کمی به عقب برگردیم. زمانی که استعمار هلند اولین ضربه خود برای بوجود آوردن این محدودیت‌ها در اندونزی و به خصوص در میان مسلمانان این کشور را بر پايه شیوه «تفرقه بینداز و حکومت کن» رقم زد.(00.1-10 ,2008 ,1)01106) کمپانی شرقی هلند در ابتدای قرن هجذهم حکومت اندونزی را به دست گرفت. در ۱۷۴۰ هلندی‌ها شورش مردم جاکارتارا با کشتار۲۰۰هزار اندونزیایی و چینی درهم شکستند. تا 7۲ میلادی اندونزی متعلق به هلند بود. هلندی‌ها در طول سلطه خود بر اندونزی» سعی کردند تعارض بین فرهنگک اسلام و عادات و رسوم بومی را دامن زده و بستر را برای منازعات بین مسلمانان و ادیان دیگر فراهم کنند. در واقع با پیشرفت سریع اسلام که طی آن اکثر مردم اندونزی مسلمان شدند» سیاست ایجاد تفرقه در میان مسلمانان» سرلوحه برنامه‌های هلندی‌ها قرار گلرفت و هلندی‌ها همه تلاش خود را برای اشاعه مسیحیت در جهت دورکردن مردم از اسلام کردند. در این میان شیعیان به دلیل پایداری در برابر استعما رگران هلند. با انواع شکنجه و آزارها مواجه شدند. این آزارها سبب پراکنده‌شدن شیعیان» تغییر مذهب و از میان رفتن بسیاری از کتاب‌ها و میراث‌های تاریخی شیعه:شد. ( 3/0712221 :8 ,6 ق1672 بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۴۳۳ از اواسط جنگ جهانی دوم تا آخر جنگ (۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵)» اندونزی به اشغال نیروهای ژاپن در آمد و پس از پایان جنگ و تسلیم ژاپن» سلاح‌های ارتش ژاپن به دست ملّیون افتاد. سوکارنو به عنوان چهره ملی و میانه رو رهبری ملّیون را به دست گرفت و در سال ۱۹۴۵ اعلان استقلال کرد. بعد از پذیرفتن استقلال» سوکارئو به عنوان رئیس جمهور اندونزی برگزیده شد. وی یکی از فعالان نهضت استقلال اندونزی و رهبر حزب ناسیونال و جز ملی گراهای بی تفاوت به مذهب بود که دین را از سیاست جدا می‌دانست. سوکارنو دم و کراسی و نظام پارلمانی غربی را تأیید و آن را به عنوان هدف اندونزی برای استقلال ذ کر می کرد. به اعتقاد وی بهترین راه‌حل برای رفع اختلاف‌ها و تضادهای موجود در جامعه» دم وکراسی نوین بود که او آن را به عنوان اصل واقعی حکومت اسلامی و به عنوان ایدئولوژی نوین تلقی می کرد. وی معتقد بود در کشوری مثل اندونزی فقط برای سیاست دو راه چاره باقی است: وحدت دین و سیاست اما بدون دمو کراسی» يا دم وکراسی همراه با سیاست بدون مذهب. به خاطر همین اعتقادات بود که او در سال ۱۹۵۷ میلادی سیاست‌های مبتنی بر نوعی دموکراسی جدید با عنوان (دمو کراسی هدایت پافته» را رسما اعلام کرد. (۳.139 ,1968 ,5120100) یکی از مشکلات سوکارنو فعالیت حزب کمونیسم اندونزی بود» این حزب علیه دولت فعالیت‌های فراوانی داشت که در نهایت منجر به کودتای آنان در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۵ شد اما این کودتا توسط سوهارتو که فرمانده نیروهای اشتراتژیک بود سرکوب گردید. سوهارتو بعد از سرکوبی کودتا حزب کمونیست را منحل نمود و خود یک کابینه جدید تشکیل داد. دولت اندونزی در طول بیش از ۳۲ سال زمامداری ژنرال محمد سوهارتو از میان راهکارهای مختلف» جهت ایجاد و تعمیق همگرایی اجتماعی و برپایی دولت- ملت واحد» سیّاست «شبیّهسازی» راب رگزید و تلاشی فراگیر در جهت استحاله ارزش‌ها و ممیزی‌های هویتی گروه‌های قومی در ارزش‌های عمده ملی به کار بست و در این راه هدفی جز سلطه یک گروه قومی بر دیگر گروه‌های قومی» تعقیب نکرد. سه دهه حاکمیت نظامیان سبب شد تا فرهنگک نظامی در تمام شئون زندگی سیاسی این کشور احساس شود شکنجه» اعدام‌های بدون محاکمه» بازداشت‌های غیر قانونی» غارت» قتل عام» جابجایی جمعیتی» اعمال سیاست زمین سوخته» به کارگیری جوخه‌های شبه نظامی از جمله سازوکارهای عادی حل و فصل مسائل سیاسی - اجتماعی و قومی در این دوران بوده است. در تیمور شرقی این رفتارها به صورت علنی تر و سازمان‌یافته‌تر اعمال می‌شد. بدین ترتیب همه تلاش‌های جنبش‌های اسلامی و آرمان‌های مردم اندونزی که حدود ۹۰ درصد آن‌ها مسلمان بودند» در مسلخ افکار ملی گراها قربانی شد. ( ۳۳۳۵۲۱ 71/10712221 ۴۳۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ در حال حاضر هیچ فرد واحدی وجود ندارد که همه گروه‌های شیعی در اندونزی را رهبری نماید. با این حال» رهبران جامعه شیعه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: علما! و روشنفکران. علما بیشتر در موسسات سنتی اسلامی در اندونزی و حوزه‌های علمیه خارج از این کشور آموزش دیده‌اند؛ اما روشنفکران فارغ التحصیل دانشگاه‌های سکولار هستند. این دو گروه از لحاظ دانش و رهبری با هم متفاوت هستند. (0.49 ,2013,ن721۵1) در ادامه به بررسی برخی تفاوت‌های این دو گروه و چهره‌های شاخص آن به طور سنتی» اصطلاح علما (۳91202 در زبان اندونزیایی) به معنای «معلم مذهبی) است. اين افراد معمولا کسانی هستند که در موسسات آموزش و پرورش سنتی اسلامی» مدارس رسمی اسلامی» در اجتماعات مذهبی و در میان پناهجویان تدریس‌می کنند. (2014 ,01۵ ۸۵6۵7-99۵ :566) در حقیقت این اصطلاح به طور فزاینده‌ای برای اشاره به بزرگان و رهبران گروه‌های خاص جامعه مسلمان در اندونزی در زمینه فقهی» علمای اندونزی مقلد و پیرو برخی از مراجع تقلید در ایران یا عراق هستند. آن‌ها نزد شیعیان اندونزی از اعتبار پالایی برخوردارند. این افراد دارای دو ویژگی کلی هستند؛ اولا در موسسات و حوزه- هایی آموزش دیده‌اند که منابع آموزشی آن شامل علوم پایه دینی از شاخه‌های مختلف دانش اسلامی می- باشد. انیا برخی از این علما بعد از فراگیری علوم اسلامی شروع به فعالیت مذهبی» تبلیشی و آموزشی در موسسات یادگیری اسلامی کرده‌اند. بسیاری نیز دششت به تأسیش موسسات مذهبی زده و آن‌ها را مدیریت و رهبری می‌کنند. برخی نیز به عنوان معلمان مذهبی و واعظ.در نهادهای مذهبی خدمت می‌کنند؛ بنابراین بخاطر حضور در این موسسات و مراکز مذهبی یک نوع رابطه نزدیک بین علسا و جماعت شیعی برقرار می‌شود. علما از نظر منابع مالی و تأمین عایدات زندگی خود نیز به کسکک‌های مالی از طرف موسسات دینی» جماعت شیعی اندونزی و سایر کشورهای اسلامی تکیه کرده اند. در ادامه به آرا و اقدامات دو تن از علمای طراز اول شیعه در اندونزی» حسین الحبسی و حسن شهاب می‌پردازيم. بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۵ حسین الحبسی بزرگگک‌ترین رهبر معاصر شیعیان اندونزی است که بیشتر در زمینه توسعه شیعیان در اندونزی فعالیت کرده است. رهبری وی توسط تمام گروه‌های شیعی در جامعه به رسمیت شناخته شده بود. از زمان مرگ وی در سال ۰۱۹۹۴ هیچ یک از علمای اندونزیایی و يا روشنفکران نتوانسته‌اند جای خالی او را پر کنند. حسین الحبسی پسر دوم یک خانواده سید عرب بود که در ۲۱ آوریل ۱۹۲۱ در سورابایا" و در خانواده‌ای اهل تسنن متولد گردید. (2018 ,ازع۷201020) او تحصیلات رسمی خود را در مدرسه الخیریه» یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین مدارس اسلامی در سورابایا (شرق جاوه) زیر نظر علیم محمد المحدار" آغاز کرد. وی در چندین مسسه علوم اسلامی در خارج از اندونزی ازجمله در یمن» عربستان» مالزی و عراق به تحصیل پرداخت و نهایتا در سه رشته فقه» اصول و اخلاق س رآمد گردید. مشخص نیست وی دقیقا چه سالی به شیعه تغییر عقیده داده اما حدس زده می‌شود این اتفاق در اوایل دهه ۱۹۶۰ افتاده باشد. ( 1082 6 ,2016 ,13600). همچنین الحبسی در دوره‌ای از زندگی‌اش به فعالیت‌های سیاسی رو آورد. در ۳۰ سالگی» او به ماسیومی (مجلس مشورتی مسلمانان انونوی) ۲ کهبز رگهترین حزب مسلمان در دوران حکومت سوکارئو (۱۹۶۵-۱۹۴۵) بود» پیوست. از طریق این عضویت, او نه تنها با رهبران با نفوذ مجلس مشورتی همچون ناتسیر کاسمن سینگادی مدجو» جعفرالدین پرویرینگارا" بلکه با دیگر شخصیت‌های سیاسی در اندونزی نیز آشنا شد. الحبسی سپس به عنوان عضو مجلس موسسان و مسئول کمیسیون حقوق بشر اندونزی انتخاب شد. وی مانند بسیاری از رهبرانآمجلس,مشورتی» نگرش بسیار منفی به حزب کمونیست اندونزی* داشت و در تأسیش جبههاضد کمونیست؟شنرکت کنزد. (-۳.282م ,2004 ,ناقا[ن:7 با این حال» فعالیت حسین الحبسی در عرصه سیاسی زیاد به طول نينجامید. دلایل متعددی برای این امر وجود دارد» مهم‌ترین آن‌ها این بود که در ماه آگوست +4 مجلس مشورتی» به عنوان حزب مخالف ۳۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ سوکارنو غیرقانونی اعلام شد. (0.21 ,2010 ,561070167) این امر درگیری مجلس مشورتی با دولت را در پی داشت. الحبسی پس از انحلال مجلس مشورتی» تمام فعالیت‌های سیاسی را کنار گذاشت و به جای آن به تدریس علوم اسلامی پرداخت. او دریافته بود که رشد اسلام از طریق فعالیت‌های سیاسی» به سادگی امکان‌پذیر نیست به همین خاطر به فعالیت‌های آموزشی روی آورد. او به عربستان سعودی» مصر کویت. لیبی» عراق و ایران سفر کرد تا با علمای مذهبی دیدار و به جمع آوری کمکک‌های مالی از افراد و سازمان- های اسلامی برای توسعه آموزش و پرورش در مدرسه الخیریه و جامعه مسلمانان اندونزی» بپردازد. (0.254-255 ,2015 ,۳6606 6۶ نطع۳۳) کناره گیری وی از سیاست به عنوان یکی از رهبران برجسته شیعیان اندونزی نه تنها موجب الگوگرفتن سایر رهبران مذهبی از شخصیت وی و تکرار این منش شد بلکه جامعه شیعیان را برای هميشه از سیاست و سیاست‌ورزی دور کرد. حسین شهاب دیگر عالم پرجسته شیعه در اندونزی است که هنوز در قید حیات است و به فعالیت‌های فرهنگی خود ادامه می‌دهد. او در ۲۷ دسامبر سال ۱۹۶۱در پالمینگک!» در خانواده‌ای اهل تسنن در سوماترای جنوبی متولد شد. خانواده او اصالتا از عرب‌های حضرمی یمن بودند که به اندونزی مهاجرت کرده بودند. آموزش ابتدایی و متوسطه را در شهر خود به پایان رساند و مدتی را در دبیرستان دینی عالیه که مژسسه اسلامی شناخته شده‌ای در پالمبنگک است) گذراند. در طول این دوره» او رابطه نزدیکی با معلمش,» سید احمد الحبسی داشت» همچنین با سایر علمای اسلامی ازجمله در قم ارتباط برقرار کرد. همین ارتباط سرمنشا تغییر عقیده او به شیعهو آغاز مطالعات علوم اسلامی وی در حوزه علمیه قم شد. ( ,له[ن1۹ 0 ,2017) او در سال ۱۹۸۶ به زاذ گاللحود) شنک با زک و سمش برای کار به مالزی رفت. از ۱ تا ۱۹۹۴ به استادی برجسته در بنیاد مطهری زیر نظر جلال‌الدین رحمت تبدیل شد و در مواقع نبود او هدایت موسسه را برعهده می گرفت (00.244-245 ,2009 ,ناگف711). همچنین وی به عنوان مدرس چندین مسسه اسلامی سنی و شیعه» ازجمله مدینه» دانشکده مطالعات اسلامی مدینه العلم» مرکز بین المللی صوفیان» بنیاد تقوا نجار و البتول ایفای نقش کرده است. علاوه بر این» هدایت برنامه‌های مذهبی چندین ایستگاه تلویزیونی و رادیویی را برعهده دارد. حسین شهاب با توجه به موقعیت مذهبی خود در تأسیس موسسات شیعه حضوری پررنگ دارد..او یکی از موسسین مرکنز فرهنگک اسلامی زیرنظر شیخ محسن بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۳۷ حکیم اللهی است. (۲.315 ,2008 ,1.2061) علاوه بر این‌ها وی در راه اندازی بنیاد فطرت! که مرکز آموزش عرفان اسلامی در جاکارتاست با عثمان عمر شهاب؟» همکاری داشته است. حسین شهاب در سال ۴ نیز در تأسیس مجمع الحسینی" شر کت جست. این انجمن برای روشنفکرانی که در جاکارتا زندگی می‌کنند. تأسیس شده است (0.64-65 ,7:0110111,2013). دستاوردهای فکری حسین شهاب بدون شک قابل توجه هستند. او نمونه‌ای از یک مبلغ موفق است که سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی بزرگی را در توشه خود دارد. اگرچه وی در بسیاری از موسسات اسلامی فعالیت و تدریس می‌کند ولی هیچ موسسه‌ای به اندازه کافی قدرتمند نیست که بتواند او را به عنوان رهبر برجسته جامعه شیعی برای جایگزینی مرحوم حسین الحبسی» حمایت و انتخاب کند. این مسئله و عدم علاقه حسین شهاب به مسائل سیاسی باعث گردیده تا عملا شیعیان اندونزی فاقد رهبرانی سیاسی باشند که بتوانند آنان را سازماندهی و بسیج کنند. لذا همه چیز در آندونزی برای شیعیان و رهبران آن‌ها در آموزشی‌های اسلامی و فرهنگی خلاصه شده است. روشنفکران شیعه اندونزیایی دارای یکسری ویژگی‌های خاص هستند که آنان را از روشنفکران جوامع شیعی همچون ایزان متمایز می‌سازد: اولا/ زمینه‌های آموزشی آن‌ها با علما مذهبی متفاوث است. آن‌ها فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های سکولار هستند و در زمینه‌های مختلف علوم طبیعی و تجربی آموزش دیده‌اند. این روشنفکران هرگز آموزش مذهبی به صورت جامع در موسسات علوم اسلامی ندیده‌اند و اگر چیزی هم درباره شیعه می‌دانند از دو راه بوده است: ۱) آموزش‌هایی که در خارج از کشور دیده‌اند.۲) آموزش هایی که پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه از طریق موسسات تبلیغی» شرکت در محافل مذهبی» سخنرانی های مساجد و مژسسات اسلامی و خوانان کتاب‌ها و نشریات شیعی به دست آورده‌اند. ( ,2009 ,720110۶ 1 بنابراین روشنفکران شیعی از سطح پایین‌تری از معلومات اسلامی نسبت به علما برخوردارند. ثانیا روشنفکران معمولا منابع مالی خاص خود را دارند. آن‌ها در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در شاخه‌های مختلف علوم طبیعی و فنی» تدریس و سخنرانی می‌کنند و یا با مژسسات اجتماعی» فرهنگی و تجاری فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی دارند و هرگز نقش معلم مذهبی» واعظ یا راهنمای جامعه شیعه را نمی پذیرند. به همین علت» رابطه آن‌ها با جماعت شیعی به اندازه رابطه آن‌ها با علما نزدیک و گسترده نیست. ۳۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ در عوض, آن‌ها از طریق پرداخت کمکک‌های مادی به موسسات شیعی» بینش راهبردی و تفکر انتقادی» موقعیت خود را در جامعه اندونزی ارتقا بخشیده‌اند. یکی از روشنفکرانی که استثنائا به فعالیت‌های مذهبی نیز می‌پردازد و در اندونزی به عنوان یک روشنفکر پر نفوذ شیعه شناخته می‌شود جلال الدین رحمت است. جلال‌الدین رحمت برجسته ترین روشنفکر شیعی در اندونزی است. وی در اندونزی با نام «کانگک جلال»۲ شناخته می‌شود. رحمت در ۲۹ آگوست ۱۹۴۹ در بوجونگسلام" از ناحیه باندونگ در غرب جاوه متولد شد. پدرش یک مرد تحصیل کرده» رئیس روستا و عضو فعال جنبش اسلامی ماسیومی بود که او را در کود کی ترکک کرد. جلال‌الدین رحمت مطالعه درباره اسلام را تحت نظر یک معلم سنتی به نام آجنگان شدیک" شروع کرد. این مطالعات تا پایان مدرسه ابتدایی ادامه داشت. او علم نحو و صرف عربی را نیز زیر نظر این معلم آموخت. رحمت اذعان می‌کند که آموختن زبان عربی به او این امکان را داد تا به ادبیات گسترده عربی دسترسی پیدا کند و به یادگیری اندیشه دینی و دانش کامل شیعه دست یابد. همین امر باعث گردیده تا موقعیت او نسبت به دیگر روشنفکران مسلمان اندونزی که از دانشگاه‌های سکولار فارغ التحصیل شده‌اند. متمایز باشد. یا دگیری زبان هلندی در کودکی نیز به او این فرصت را داد تا با آثار فیلسوفان و متفکرانی همچون اسپینوزا و نیچه آشنا شود؛ اما آنچه مسیر زندگی او را عوض کرد کتابخانه شخصی پدرش بود که او در آنجا برای اولین بار با کتاب احیا علوم‌الدین اثر امام محمد غزالی آشنا شد. (2013 ماقصطهط 00 هله7 که ع810). جلال‌الدین رحمت عااوه بر تحصیلات دینی» تحصیلات دانشگاهی را نیز پی گرفت و در رشته:ازتباطات فارغ‌التحصیل شد. همچنین وی در سال ۰۱۹۸۰ بورس تحصیلی برای مطالعه بیشتر در رشته علوم ارتباطات در دانشگاه ایالت آیووا را به دست آورد و پس از آن در سال ۰۱۹۹۴ برای مطالعه علوم سیاسی.راهی دانشگاه ملی استرالیا شد. (۳.67 ,2013 ,ف2011011) تاریخ زندگی جلال‌الدین رحمت با فعالیت‌های تبلیغی شیعه گره‌خورده است. همین امر او را از بیشتر روشنفکران شیعه در اندونزی متمایز می‌کند. مدت‌ها قبل از تبدیل شدنش به یک شیعه معتقد» او با سازمان‌های اصلاح‌طلب سنی,» اتحاد اسلامی یرامقسی) و محمدیه» همکاری می کرد. هرادو گروه شدیدا با خرافات» بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی اه اعتقادات و شیوه‌های سنتی اسلامی در اندونزری مخالف بودند. این برنامه‌های اصلاح‌طلبانه» واکنش‌های شدیدا منفی را از طرف سنت گرایان اسلامی در اندونزی به دنبال داشت؛ اما همکاری وی با این سازمان‌ها نیز دوام نیاورد و از آن‌ها خارج شد. (2018 ,726۵۵۳) وی پس از آن به کار وعظ در بین جماعت مسلمان و نیز تدریس تصوف در مرکز آموزشی بنیاد مدینه! و کالج اسلامی مطالعات عالی " پرداخت. جلال‌الدین رحمت به همراه جمعی دیگری از روشنفکران مسلمان اندونزی (امین ریس " داوام رحیدجوی" با پیروزی انقلاب ایران مجذوب ایدئولوژی آن شدند. این آشنایی با مطالعه آثار ایدئولوگک- های انقلابی مانند علی شریعتی و شهید مطهری بیشتر شد. (2013 ,لط(۳۵۳) او کتاب‌های این دو ایدئولوگ انقلاب ایران را به زبان اندونزیایی ترجمه کرد و مدرس مباحث عدالت اجتماعی در اسلام گردید. (۳.94 ,2018 ,ا52) خود رحمت اذعان می‌کند که سال ۰۱۹۸۴ نقطه عطفی در تلاش‌های دینی» فکری و معنوی او بوده است. در سال ۱۹۸۴ او به همراه حیدر باقر* و اندنگ صفی‌الدین انصاری* در یک کنفرانس اسلامی در کلمبو" شرکت می‌کنند و طی آن» با بعضی علما شیعی آشنا می‌شوند. آنچه بیشتر او را تحت تأثیر قرار داد این بود که علمای شیعه به او تعدادی کتاب داده بودند. (0.70 ,2013 ,نا70110۶) او همچنین با علمای شیعه در ایران و دیگر نقاط جهان ارتباط برقرار کرد و برای کسب دانش درباره مذهب شیعه» یک سال (۱۹۹۳-۱۹۹۲) را در قم گذراند. در ابتدا او قصد داشت تا مقطع دکترای الهیات را در دانشگاه تهران بگذراند» اما روند ثبت نام در این دانشگاه بسیار پیچیده بود در نهایت از این تصمیم منصرف شد. وی در ایامی که در قم حضور داشت بااعلمای شیعی در ارتباط پود و در سخنرانی‌های مذهبی شرکت می کرد. (0.71 ,2011011,2013) جلال‌الداین رحمت بنیاد فطهری را.در سال ۱۹۸۸ با همکاری حیدر باقر 4 احمد تفسیر؟ آگوس افندی "" و احمد مهاجر!!.تأسیس کرد. این بنیاد یک شعار مهم و اساسی داشت و آن ۵۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ عبارت بود از: «روشنگری انديشه اسلامی». او در این موسسه به فعالیت‌های تبلیشی» آموزش و پرورش و چاپ کتاب و نشریات مشغول گردید و به طور منظم در روزهای یکشنبه سخنرانی‌هایی مذهبی در مسجد المنوره انجام می‌داد. جلال الدین رحمت در سال ۰ انجمن جماعت اهل بیت! اندونزی را با همرامی چند تن دیگر از روشنفکران شیعی تأسیس کرد. از آن زمان» او رئیس شورای مشورتی و با نفوذترین چهره در توسعه این سازمان شده است. در ابتدا رحست و دیگر روشنفکران موسس این سازمان با دیگر گروه‌های شیعی همکاری می کردند.» اما با گذشت زمان» این گروه‌ها دچار انشعاب شدند. ,فاگ1آن:27) جلال‌الدین رحمت نقش موثری در ارائه چهره‌ای صلح دوست و انسانی از اسلام در اندونزی داشته است. به نحوی که او را به عنوان فردی که تلاش کرده است سیمای حقوق بشری اسلام را به جهانیان معرفی سازد می‌شناسند. وی درخصوص اجباری نبودن دین بر چهار نوع ازادی مذهب که اسلام بر آن تاکید کرده است پافشاری من کند: آزادی انتخاب دین» آزادی پیروی از دین» آزادی پنهان کردن دین و آزادی بیان دین. (۲.14 ,2009 ,صلگ۸) آنچه در پایان باید بدان اشاره کرد این است که گذشته از جایگاه علمی و مذهبی این سه شخصیت (حسین الحبسی» حسین شهاب و جلال‌الدین رحمت) در میان شیعیان اندونزی» به جز دوره نه چندان طولانی فعالیت‌های سیاسی الحبسی در حزب ماسیومی» هیچکدام از آن‌ها وارد مسائل سیاسی نشده‌اند. آن‌ها بیشتر به دنبال مطالعه) تفحص و نوشتن آثار متعدد در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی رفته‌اند و به فعالیت‌های تبلیغی برای مذهب شیعه از ظریق تأسیس نهادها و سازمان‌های فرهنگی و مذهبی در شهرهای شیعه‌نشین اندونزی مشغول بوده‌اند. فقدان یک رهبر يا ایدئولوگک سیاسی در میان شیعیان اندوتزی» از دلایل اساسی نقش یلها یگااضمیف ساسیوالانان گپبظاختار سیاسی این کشور است. رسانه‌های جدید و فناوری دیجیتال دنیایی را که ما در آن زندگی می‌کنیم به شدت دگرگون می‌کنند. بی‌شک اقلیت‌های دینی از این ظرفیت آگاهی دارند اما پاید در نظر داشت که در ارتباط با رسانه‌های جمعی دو عامل اساسی فضای کنترل شده رسانه‌ای بوسیله دولت و تمایل شیعیان به تبلیغ مذهب تشیع و برنامه‌های فرهنگی مانع تغییر جایگاه سیاسی-اجتماعی شیعیان اندونزی شده است. به عبارتی شیعیان اندونزی از اینترنت بیش از هر چیز دیگر برای پخش اطلاعات در مورد اسلام و تبلیغ فرهنگ مذهب تشیع است استفاده می کنند و نه بسیج سیاسی و فعالیت‌های سیاسی. (2004 ,00۷۵2 :8 121۷80) در این رابطه بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۵۱ نشریات شیعه نیز جایگاه خاص خود را دارد. رشد این مکتوبات در بازار ادبیات اسلامی اندونزی با تأسیس انتشارات «ناشران شیعه» فزونی یافت. به گونه‌ای که به تدریج بیش از ۶۰ ناشر مسئول چاپ کتابهای تربیتی و مذهبی شیعه شدند که به طور کلی توسط خود شیعیان اداره می‌شود. آن‌ها از طریق رسانه‌های شنیداری نیز فعالیت‌های خوبی در زمینه تبلیغات مذهبی دارند. (0.87 ,1981 ,3101165) به عنوان مثال رادیو سیلاتوراهیم! یک ایستگاه پخش رادیویی تجاری با استفاده از فرکانس‌های و ]33 است که در شهرهایی چون جا کارتا (1)02 720 /۸3)» سمرنگ (1)02 720 /۸3)» سو کابومی (96.9 ۳۸) قرار دارد. رادیو راسیل ۲ نیز با استفاده از لوگوی «برای یک اسلام"» یک رادیو تبلیغی شیعی است. ایستگاه رادیویی دیگری که آشکارا شیعه را تبلیغ می کند «ایریب *) اندونزی است. این ایستگاه رادیویی توسط سفارت ایران در جاکارتا در بهسا پخش می‌شود و بخشی از شبکه‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی در آسیا و اقیانوسیه است. البته وزارت امور دین (کرماناگک) جمهوری اندونزی نسبت به این رادیو بارها هشدار داده و آن را به شدت کنترل می‌کند» زیرا به زعم آن‌ها هدف از این ایستگاه رادیویی ترویج تفکر شیعیان ایران و ایدئولوژی‌های پشت پرده انقلاب ایران در اندونزی است. (0.59 ,2005 ,1.27880) به غیر از رسانه‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد» تعداد زیادی انتشارات آنلاین برای شیعیان اندونزی وجود دارد که وب سایت‌های آنلاین آن‌ها غمدتا توسط موسسات شیعه در جاکارتا باندونگک» بوگوره پاسوروان و سوماترا اداره می‌شوند. این رسانه‌ها نیز بیشتر در مورد تشیع» فقه» قرآن» حدیث مطالبی را درج می کند. در این میان البته از رسانه‌های اجتماعیمانند فیس بنوکث» تویی‌تر هم برای معرفی موسسات و فعالیت‌های شیعه استفاده شده است.علاوه بر این» پیروان و حامیان شیعه» وبلاگ‌های شخصی ایجاد کرده‌اند که مطالب آن‌ها عمدتا در مورد شیعه» افکار تشیع» فعالیت شیعیان در اندونزی و در سراسر جهان و نشر مقالات و فیلم‌های خطبه‌های علمای شیعه (روحانیون) در اندونزی است. ( ,2011 ,13710159160" 1 بنابراین وقتی از رسانه و امکانات آن دز مورد اقلیت شیعه مذهب اندونزی صبحت می‌شود باید توجه داشت که آن‌ها با وجود شرایط کنترل شده موجود تنها در تلاش برای هویت بخشیدن به خود به عنوان یک شیعه مسلمان» از طریق رسانه‌های قدیمی و جدید (چاپی يا الکترونیکی) هستند. معرفی» ترویج ۵۲ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ و اثبات موجودیت و انديشه شیعیان عمدتا در شهرهای استان جاوای غربی یعنی باندونگک» جاکارتا و پکالونگان و توسط مسسات شیعه اندونزی مانند انجمن جماعت اهل بیت"» بنیاد المثهاری» اهل البیت اندونزی » سفارت ایران و بنیان گذاران شیعه دنبال می‌شود. (0.59 ,2005 ,278908.]). در ساختار سیاسی‌اجتماعی اندونزی» نمی‌توان جایگاه خاصی برای شیعیان اندونزی در نظر گرفت؛ زیرا تمام مولفه‌ها در عرصه سیاسی برای شیعیان اندونزی بیشتر محدودیت‌بخش بوده‌اند تا فرصت ساز. جدول شماره (۱): موّلفه‌ها, محدوديت‌ها یا فرصت‌های سیاسی و کیفیت آن‌ها برای فهم بهتر ضعف و ناکامی شیعیان اندونزی در تغییر جایگاه سیاسی - اجتماعی در این کشور در کنار نظریه بسیج سیاسی از رویکرد نظری ساخت فرصت سیاسی استفاده شد. بر این اساس» سعی بر آن بود یک مدل مفهومی با برقراری ارتباط بین مولفه‌های مورد نظر نظریه بسیج منابع (شامل جمعیت» سازمان» رهبری و ایدئولوژی) با مولفه‌های مورد نظر نظریه ساخت فرصت سیاسی (شامل ابعاد ساختاری- حاکمیتی» انسجام و اتحاد نخبگان» مشارکت و تعیین کنندگی در تصمیم گیری و همچنین محدوديت‌ها و فرصتها) بوجود آید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که شیعیان اندونزی نه تنها به لحاظ جمعیت اند ک هستند حتی این جمعیت اندک در شهرها و روستاهای مختل ف پراکنده است. لذا موقعیت جغرافیایی آن‌ها باعث بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۵۳ گردیده تا نتوانند اراده سیاسی خود را در قالب انتخاب یک نماینده در پارلمان» یک فرماندار ایالت» یک مقام سیاسی و... به منصه ظهور رسانند. حتی اگر این شیعیان موفق شوند در شهرهایی همچون جاکارتا که اکنون بیشتر شیعیان اندونزی در آنجا قرار دارند همدیگر را بیابند ضعف مالی و اقتصادی دومین عاملی است که مانع تح رک سیاسی و فعالیت آن‌ها می گردد. وابستگی شیعیان به کمکک‌های خارجی کشورهای اسلامی یکی از مواردی است که دولت اندونزی را نسبت به فعالیت‌های آن‌ها همواره حساس ساخته و محدودیت‌هایی را برای برگزاری برنامه‌های مختلف آن‌ها به همراه داشته است. پس تا زمانی که آنان نتوانند منابع مالی مستقل خود را داشته باشند موفقیت سیاسی چشمگیری کسب نخواهند کرد. شیعیان اندونزی حتی به لحاظ سازمانی نیز در وضعیت مناسبی قرار ندارند. اکثر سازمان‌ها و موسساتی که آنان را گرد هم آورده‌اند اولا در شهرها متمر کز شده‌اند. ثانیا ه کارهای موازی و روزمره فرهنگی-تبلیفی مشغول هستند و ثالثا حوزه سیاست را از دیانت جدا کرده‌اند! لذا نباید انتظار داشت در این سازمان‌ها بحثی درباره شیوه‌های مشار کت در قدرت و تصمیم سازی شنیده شود. به لحاظ عنصر سوم بسیج سیاسی» یعنی ایدئولوژی نیز باید گفت شیعیان اندونزی نتوانسته‌اند به اسلام همانند ایرانیان وجهی ایدئولوژیک بدهند و استعمارگران خارجی و نظامیان داخلی نیز همواره کوشیده‌اند تا آنان را از حرکت به این سمت بازدارند. لذا حتی اگر جمعیت و سازمانی هم در اندونزی گردهم آیند تا زمانی که ایدئولوژی برای به حرکت در آوردن شیعیان وجود نداشته باشد و همچون ریسمانی آنان را به همدیگر متصل نسازد اختلافات قومی» نژادی» زبانی و... آن‌ها را از همدیگر دور خواهد ساخت. درخصوص رهبری در جامعه شیعیان اندونزی نیز باید اشاره کرد اگرچه رهبران شیعیان اندونزی همچون جامعه ایران به دو بخش روحانیون و روشنفکران تقسیم می‌شوند اما هیچ شباهتی به همتایان ایرانی خود ندازند. آننان‌انه روشنفکرانی همچون بازرگان» شریعتی» جلال آل احمد و... را دارند و نه از وجود روحانیونی همچون امام خمینی (ره)» شهید مطهری» شهید بهشتی و.... بهره‌مند هستند. رهبران مذهبی آن‌ها حسین الحبسی و حسین شهاب يا در سیاست مداخله نکرده و نمی‌کنند و يا اگر هم زمانی به آن ورود کردند زود از آن دست کشیدند. روشنفکران دینی همچون جلال‌الدین رحمت نیز اگرچه به مطالعه علوم سیاسی روی آوردند اما آن را با کنش سیاسی توام نساختند و ترجیح دادند به کارهای اموزشی» فرهنگی و تبلیغی بسنده نمایند. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت اگرچه شرایط جامعه شیعی در اندونزی به نسبت گذشته بهبود پیدا کرده و این گروه امروزه توانسته است جایگاه و موقعیت اخوقیرا درل ون زگ حدی تتبیت نالل و از میزان فشارها بر تخوه یکاهند اما این وضعیت به معنای پایان خشونت‌های فرقه‌ای علیه این گروه یا پیدا کردن وزن سیاسی در جامعه ۵۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ نیست. همان گونه که توضیح داده شد همچنان در مولفه‌های ساختار فرصت سیاسی مورد نظر سیدنی تارو شیعیان اندونزی با مشکل مواجه است. رصد این مولفه‌ها در جامعه کنونی اندونزی حاکی از آن است که ساختار قدرت در اندونزی بیش از آنکه فرصت سازی سیاسی برای شیعیان داشته باشد محدودیت‌ساز بوده است و به نظر نمی‌رسد شیعیان بتوانند موقعیت خود را در آینده ارتقا بخشند. در شاخص نخست» یعنی باز یا بسته بودن سیستم سیاسی حاکم» اگرچه اندونزی به سمت یک حکمرانی مطلوب در حال حر کت می‌باشد اما همچنان جمعیت شیعیان با محدودیت‌های دسترسی به مجاری مشا رکت سیاسی مواجه هستند. محدودیت‌هایی که جمعیت اند کک شعیان» پراکندگی آن‌ها ضعف بنیه مالی و فشارهای وارده بر جامعه شیعیان اندونزی نیز آن را تشدید می‌کند. در شاخص دوم فرصت سیاسی یعنی وجود يا فقدان متحدان نخبگان؛ عدم تمایل رهبران شیعی اندونزی به فعالیت‌های سیاسی موجب می- گردد اولا سطح دسترسی به گروه‌ها یا نخبگان قدرت» رشد ننماید و پویش جمعی شیعیان حالت پراکنده پیدا کند. ثانیا سطح آگاهی سیاسی شیعیان رشد نکرده و صرفا در امور اعتقادی و دینی شناخت بیشتری به دست آوردند و ثالثا فرد یا جریانی برای پیگیری منافع شیعیان در ساختار قدرت شکل نگیرد. لذا آن‌ها امکان پیگیری بسیاری از خواسته‌های سیاسی خود را در آینده نخواهند داشت و در یک مجموعه بسته زیست خواهند کرد. بدیهی است در صورتی که سایر کشورها همچون ایران بخواهند صدای این گروه جمعیتی گردند احتمالا فشارهای داخلی بر شیعیان افزون‌تر خواهد شد. در شاخص سوم فرصت سیاسی سیدنی تارو از تمایل طبیعی دولت برای سرکوب» ظرفیت و قدرت. آن سخن به میان می آورد. دولت اندونزی با وجود آنکه ظرفیت و قدرت سرکوب شیعیان را دارد امابه دلیل محدودیت‌های حقوق بشری و فشار افکار عمومی احتمالا در آینده ترجیح می‌دهدمشایه آنچه در دهه ۱۹۶۰ درخصوص گروه‌های چپ اتفاق افتاد عمل ننماید. با اینحال پیام‌هایی که دولت ارسال می کند.حاکی از این است که هرگونه فعالیت سیاسی که بتواند ثبات و آرامش این کشور را بر هم زند و فضا زا به سوی رادیکالیسم ببرد تحمل نخواهد کرد. لذا سرکوب گروه‌های معارض به وسیله حکومت در حال و آینده می‌تواند هزینه عمل بسیج و مشار کت سیاسی را بویژه برای شیعیان افزایش دهد و در نتیجه فرصت عمل را تنگ‌ت رکند. در شاخص چهارم؛ انسجام یا عدم انسجام میان مجموعه گسترده نخبگان نیز اولا؛ به نظر نمتی‌رسد شیعیان اندونزی شانس چندانی داشته باشند و شکاف بین دو گروه علمای مذهبی و روشنفکران به آسانی پر شود. ثانیا هیچ تلاشی از سوی آن‌ها برای ایجاد یک سازمان کارامد سیاسی دیده نمی‌شود؛ بنابراین حتی ار رسانه‌های جمعی نیز فرصت سیاسی برای بسیج آن‌ها بتواند مهیا نماید بعید است که اين گروه‌ها تمایلی به استفاده از بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۵۵ این فضا از خود نشان دهند. کما اینکه تا کنون از اين فرصت بهره سیاسی نجسته و صرفا به تبلیغات دینی و وناز 0صه هل صماحصلهز نطانه؟ ۶ کاعمقص اعصنطج۸" .(2004) ب307 ق۸۲۵2 ۳065۰ 5.36۲ط10061 نه 626 1300631 1 ۵1508107 0۵ 9611067 ۷101666۰ 1۵70 ۵۶ ۳۵۷۵۵۵۵ عنصماعز عمط جز ماه نزمه آمعننه 2" .(2005) مک فد ۹هصط۸ 666۰ 20110601 ]۵ ,700۳۳۵ ,شناهه 7 ۵1 ۳6۷۵0۳ هاعنصتوصدد عطا 200 از ,1060108 - 3۵۷۵1۵0۵ ۵۶ کعخمعط) صز رهم1061" .(2000) .17 ,3/0120 صه ۸ (36۲۹1۵0 0) 25-44 ,(2)8 ,70۵ 3620۲6 1000 فطمناهت؟ فص اعد ۵یا هنطد ۳6۵ ۶و صمناحه 06۳6 ماع صعزععصملصذ وصنسنصعع م30 .(2017) ص30 ۸ :00 100116510۰ ۳01] 360075 .(2014) عاطتاعها حلجومی م۸ نمدمنامدعاصاآ ماد ۸1-1 (۵ز36۲۹ صل) نوک لهدمنع مج 1۵۶ عانهتاعصآ ۵۴ «عاصع دناد ع 100 ۶ 1۳۵۵0۳ 0۵ 067۹06065 نهزم 005 صذ کاطاهن صعفصحط وصه صعلعآ"* .(2009) .5 مصنگم۸ 90207677 ۸77 ۹۵20۸77109020771 1165/157۸ / نا /ا 8/0 کت ۷ ۷// :3105 06016۰ مصنطعناط2 بجازدعنصنا تصقحط1 ۷0۳]۵۰ عنسماعا 7۳۶ .(2007) .36 منفد‌ک۸ 40 16۷۵10۳ عنصماع1" .(2019) 36 ,73096-00605 هگ ۸ 1010۵0 خعطهه‌ط 6 ع16 ]٩ ,70۳۳۵ 656076 100069۵ صذ نع ده کصمنا 1 [صاط اه حطه هو ی اه له زگ ی 2013/01/10 /صم اه ماه دص ۳0 ۷ //: 31۳0 396270" .(2010) بش۸ ب5 ,ط737876 نصعفصط امهمم 2/0 6۶ بل مت اع قطله 126 (۳6۲۹1۵0 حل) .183-218 ,(8)32 مکع01ناک 16 ناک ]۵ 007۵۲ ,فعاننطاک صهزکع 13000 نصا وافعقاته م6 عحصه حز 07ز 2 6 اکعاومم که کصوتقتوصمه ۵ط 3 .(1973) ک .8 و867 510نط ۲ 22513160 ,1006 آمطاماو هاز نو0نس ۳۵۷۵ 1۳۵10 7۳۵ .(2007) .لوصا۳۹05 1 0011068 ۵۳۵ 1186 و۲۵۱ :15100 وماعکه ۲ .(2008) یک معتنط ۷۷ 64 وی وال۳۵ ۵۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 40 بواع[2 274 نماکه ا5ع هی 1 11 تاک .(2015) 8 .3 ۳۵606۲ 6 بط منط۳۹۵۳۳۳۵ 67 25 ,710016316 78106 ,3-82 لطه ۵ط) ۵1 10۵۳۶" .(ر2011) بح مفط ۳۳۵۵ 1-21-01 6-3 01-1- 0۳8/106۳5 و زک 010 610 کصف ۷ //:صاکط نع عاطعلنه ۸ م2013 10006520 ۶ کعهدهم‌الهط لععننامم فصه لمسحله عطا ههام1۶ .(2018) 34۰ منصنع11055 -75 ,(5)9 ,۳۵۳10 ص151 عمط ۵۶ کمنوندک هماع , لمصعاجه کاز فصه عصناعتار هناد 0ع1ع 2۳ ۶و عمط هس عکدد عسعهه نهزدع 1000" .(2013) طعن ۷۷ عاطهنط ۲۳۳۵۵ -160 0-016 5۳-130 6-۳6 ]6-2 ی کع-ه ز 565 6/30/1000 013/0 2/ک 0 /ع ‎ 0۳‏ سط ۳ // :30 ۷ 3 ,7177165 6[ع۸ ,"فصناع 1 هناگ 5 2زف562 16۶ مععام ککدد 2۵" .(2018) .10 11۵ -1366-9635125 0-2160 /ع نا / همع ۵ ۲0://۷ط ناه علطهاند ۸ ,2018 0۵ نداد ۶و ععز عطا نوزععمملصذ صذ کنصعضسعاع5 هه ععهم‌ که 0" (2016) .۸ م1086 194-5۰ ,(2) 6 151070 [۶۵ م۴ امد سل عاصعصع فص عصنلصه عنطکاهه مصه ,(1) 27 ,46007 1۳۸0 ,ق1000 هن خصعصمص جح نطتاصه ۵ط 1 .(2016) ا0ع0مع8 10۸60 ۸6036007127.071 0160/04/17 6/2 8/1 انا گدم و نو مادص 16 //:صط ,2013 زور۸ 3 باطفتتعصه1 کعنطه #عممامعنل کنهزوعمموصا" .(2013) 0۳8 1۳۸۵ - 1360-5125 0 عن[0- 2908096995 390۳ زد 3/000 600/9777 /8 ‎ 0۲‏ ک تع ها ۷ // :۲۲0 6 ۵۳۵ 0۵۶60 وصتعمت 6 عصاز عطا ۶ کلداهصه عبت" .(2013) بش۸ منصاف1 771310701 ]٩۰ 0۵۲1۵۲۶ ,ابکنط0 0000 آمنناوم کم ععهای عطا ۵۲ و معط :۳66۳۷۵0 ع۲مافنط لهندماماعوم ۵۶ جملهجهم ۵ط1 .(2008) سل ۷ بش۸ ,1۳606 :1 ماطاهانه ۸ , هاتمعاد 7 عم صز 0۳696/۵05 ععهاخعط ال ۵1 کصمناه نامز ۸ ع 0 ع31/2016/01/200816 1165/2 / 5و همم 0/006 60 // :۲۲05 وهزک۸ اکه‌عطانمگ5 لخن ۳0۳0 لمهخماعنط صهنص 1۳" .(2003) 3/۰ ,م۸ آهمازم77 طاعمطک (367۹120 ۵ ز) .25-44 ,(14)17 ,و7150 3۵100۹ ۲۳۵۲۵19٩ ۵۱ 70۳ 40 ک6عباوکز نامع جمزکعته‌کنله حصتاعحه له ۵۶ 062 156 .(2005) ب6 ,12785905 ۵11910115 ]٩ ,70۳۵ ۳70100106۲9 ماع عطا 00 صمزعناعد عصاد اههد صذ 1615005 0۳600۵۲ صز کحعقنطاه مرک هناد که جخصعلز ۵ط 1 «ر2008) 13۰ مکعتاص] 1 6513 00ص 00 ۳6۵000 عنصهادز عطا ۶و امومصا ۵ط1 «ر2011) 13۰ منساه‌کصه/2 بازماند گی شیعیان اندونزی از مشار کت در فرآیند و ساختار قدرت سیاسی ۵۷ 662 2/066 حز ,1965-66 هزععدملصذ +معتطینهاد فصه «منوم ۴" .(ر2013) .31 ,حطع/1 6 ۵۳۵ 11۵۷۵۱۵۲۹ 000107 :0600165 ۲6 0۵۵ ۸۲۳۹۶ مافعاعحهطظ 1109۵۵ هه 5۰ 31010 :17.5.۸ 50۲1 0۳۵۵ 1۵ ۵ ۲۵۲۱۳۳۳۵ 00715 1۵ 0۲ 160 000 0۳۵۵ .(1996) ها ۵1 نامع عنصعادآ عطا اه کنند‌گگ۸ ۳0۳۵۵۵۵ ۵۶ 1/0 ونند‌اگ۸ 30۳۵۵۵ ۵1 براعنص/3 عطا ۵1 +عاصع ما2 +ص02ط16 مزع 10000 1300062 مصه 1۵0" .(2015) .5 منلقصع7 ۵ م۸ بک مط76ق780 نصعصطط 1/102 40) ,۲۳۴۶۵۲ 16 ۵ 1300 1۵06۹10۰ 1۵۵6۲۱ ]٩ و70 ۸ .(0981) 0۰ .34 ,ککه‌الن3 50۵0۹ 1۳۵۳ :هعموص صذ هه نصححطفوهط صنطازی کنصقصنل لصا" .ر2017) .5 ملهزنط -11)1(,1 15107 7۵001500 ]٩ ۵1 70 صمل عنصماعز ۵ چط‌حمعنط 5 :3820076٩ ,۳۳۵۵۴۲۳/۸ و290۵ نماکه اکع امک ۵ ماک .(2018) .37 مخقد5 7] :836710 ,00۲ ]۵ 0675060065 :11006210 1 و60۳0 .(2010) .5 معاو 5 آهناناه8 :021660 صعنقمرصی کنصنعصمط فص" .(2016) بط بش۸ منلظ طلقط5 36۷۵10 71510716 136 ]٩ ]70۵ 2696076 ,اعاموعم عطا که دمناهعنانط 0 3 ,707167۲ 720۷ 706 ,امصهمانی ۵۶0۶ فصه جعاکه م1006" .(0968) بج ,صعاصه 52 -ع010۳ 0-0 67-2] 1-31 زک 1/23/1000 1968/1 /ع امه هه معا 0 30 7 // :3۳05 16 طاهلنه ۸ ,۰ صمتاهاجا موم کعصناعته هناد ۷۷۵۶۵" .(2020) 6۳5 ص20 هنطا5 [اط یتا 002 00 - کح کت هط کم 6۳5 تسه نطگ// :1۳0 ,10068 صز صعاعز هنطد او صمنه‌عتلمصنصی هه دمناه 3/9 .(2016) 2۰ مصعزه5 29-5۰ ,(2) 7 ,کع واگ 3051۳۵ 1714016 ۹۵ ما۸ ۹۲54 ۵۱ 70۳ آهازونه عطا صز ععناناه‌م وصه عسعلنه ماع :تمعن م۳0 .(2011) یک مطعزدکتام اجه 1" - 2001510 :10000 ۲۷۵/0۰ ۵ ۳0/200 ۳۳۵۵۵ .(3978) بط ما1 5۰ ۸۲30166 :۵۳6 3707 310 1661 رو هام5 هم .(1979) بط و1" :8 1۵۳ ۲600۳1 1۳۵۵۵0۳ کامزعنا۲ هام16 .(2018) عاهاک که 3600601 17.5 40 1۱ 10۳0۲ 6۵ ,کون 7۵ ,260۳60 ]٩ 8۳۵ ,هزدع 10000 ,2020 360 17 ,2020 صمناقلام0م 10006512" .(2020) ۷۵۶ «منتهامام2۵ 1۷۵۳1۵ -وز5 006ص /کع هام ص۲0 7 ع ز عحص ماه لد م0100 //: 309 باه علطهلنه ۸ ۵۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ با ع6لطداند۸ ,لوق ملد لعف بافتا دوز" .(2018) بلزوصه‌طازمد ۷٩ رد2 - هنهک سا ک که ع 10 / عم نومه دنم //: 3۳05 8-6۵ 0/1602 م6 00 / 0 0۳ حم دا دنه 7 // :۲۲0 نوم هنز هله مق02ع عم لنماعمدتع وی صعل عصعنلد‌س 21" .(2018) بش۸ مصت09ت0ع7:3 -6279- 6-120 نله سا 20/0 0ا۲۲0۹://0ط نخه علمملند ۸ ,2018 عصحل 5 با اقصطله 3 از آع- 31 معا دنو اهلد ز هل ه-صد 60 6۳ لها 60 ٩ :006ص صز انمزقه لصصه عطا عصمصه عنلطه ه هنعط" .(2004) مناقملل2 4 ,"(4 7927-799) نو فطقطنله صععتط 07اه زا که وی همتصناع۳م 131-۰ ,(11)2 ,0165 اک 1510716 ۵7 [ 70۵ 1300۳۹10 مفکان اک ,«(47)2 ,۵" 7077-ل۸ ,102068 آنطی صعزععمملصز ۶و صمناف 0اه ۵ط۲ .(2009) مناقملل2 ۳5۰ ۸37۲7 نع 0ق)) بوه 700 1 ۶۶ ناک ع۱ 7 ع1عع و 726 .(2013) مناکفمال2

اندونزی ازجمله کشورهای مسلمان جنوب شرق آسیاست که در دهه های اخیر، پیشرفت قابل توجهی در عرصه های اقتصادی و سیاسی داشته است. این پیشرفت امروزه در عرصه سیاسی به شکل فعالیت گروه های مختلف در قالب احزاب و جناح های سیاسی در فرایند تصمیم گیری ها در این کشور دیده می شود. سؤال اصلی این است که چرا شیعیان اندونزی در روند تغییر جایگاه سیاسی اجتماعی خود، ناکام بوده و نتوانسته اند نقش و جایگاه سیاسی مناسبی در این کشور پیدا کنند. در راستای پاسخ به سؤال مطرح شده، بر مبنای ادغام دو نظریه بسیج سیاسی و ساختار فرصت سیاسی می توان این فرضیه را بیان نمود که پنج مؤلفه جمعیت پراکنده همراه با ضعف بنیه اقتصادی شیعیان، رهبران متفرق و غیرسیاسی، ایدئولوژی حاکم و انسداد سیستم سیاسی، سازمان ناکارآمد و عدم دسترسی به متحدان متنفذ و عدم استفاده سیاسی از فرصت رسانه ای، نقش مهمی در بروز این وضعیت داشته است. یافته های پژوهش نیز نشان می دهد جمعیت شیعیان اندونزی پیوستگی جغرافیایی لازم، سازمان هایی با رویکرد هم افزا و بسیج کنندگی، ایدئولوژی پویا و مؤثر و رهبرانی با دغدغه های اجتماعی سیاسی نداشته و ندارد. شیعیان این کشور از فرایند مشارکت در قدرت بازمانده اند. مقاله از روش توصیفی و شیوه کتابخانه ایِ گردآوری و تحلیل داده ها بهره مند است.

498621

علت و هدف انتخاب این موضوع ایجاد نگاهی عمیق تر و دقیق تر و اثرگذارتر نسبت به این زیارت نامه هاست. تو زائر بداند چگونه و چطور از این زیارت نامه ها اثر تربیتی بگیرد و از یک نگاه سطحی بگذرد و با القائات و نکات تربیتی که در این زیارت نامه: اه خود را تاد کند. در این زمینه آثاری از جمله کتاب‌ها و مفاهیم مورد: نظر در این مقاله عبارتند از ونم ریما اه چند نمونه از زیارت نامه های حضرت زهرا (سلام:اللّه علیها) وجود دارد که شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان نمونه‌هایی از آن را بیان کرده است. یکی از آنها از سوی امام باقر ( علیه السلام) توصیه شده است که مقاله حاضر در صدد بیان و شرح و تحلیل این زیارت عظیم.و شرح است. ۱ « بسم الله الرحمن الرحیم. با ممنحند امنحنک اللّه الّذی خلقک قبل أن بخلقک فوجدک لمّا امتحخنتک صابرفّو رعمنا آنا لک أولیا و مصدفون و صابرون لکل ما أنانا به بوک صلی الله علیّه و آله و آّتی (أنانا) به وصیّه قرنا سالک بن کتا صدفناک الا ألحفنا بتصّدیقنا لهمّا لنبشر سنا بآنا قد طهرنا بولایتک السلام علیک با بنت رسول اللّه السلام علیک اسلا علیک با بت خبیب الله سل یک زا پفت خلیل اه اسلا سیک با پئتت منی له اسلا یک با پنت آمین اه اسلا علیک با پنتا خر خلق ال اسلا علنک با نیت اف انبنه اه و وله و ماگنه استلام میک زا پشت خیر البرژه اساق خلیک با سید ناد امین من الاولین و الخرین, . خانی مقدم» حسینی زاده» عربی تحلیل نکات تربیتی زیارت نامه مأئور حضرت زهرا (سلام اه علیها) . ص ۱۰۸۵ الجند السلام علیک أبتها الصدیقه الضهیده السّلام علیک أینها الرضيه المرضيه السلام علیک أبنها الفاصضله الرکيه اسلا علیک با قاطمه نت سول له و رحمه اه وبرکائه ی ال علیک و غلی روحک و بیک هد اتک میت علی بنه من ریک و أن من سرک فقّد سر رسول اللّه صلی الله علیه و آلهو من جفّاک فقّد جفّا رسول اللّه (صلی ال علیه و آله) و من آذاک فقّد آذی رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و من وصلّک فقد وصل رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و من قطّعک فقّد قطّع رسول اللّه صلّی اللّه علیّه و آله لأک بضعه منه و روحّه الّذی بین جنبیه کمّا قال صلّی اللّد علیه و آله‌أشهد اللّه و رسلّه و ملاتکتهنی راض عمّن رضیت عنه سّاخط علّی من سخطت علیه‌متبری ممن تبرت منه مور ی لت معاو تن غاتیسمیقض من ابتشت مسب سین ابیت و کقی باه شهید و ییا و جر ویبا پیامبر اکرم ( صلی اه علیه و آله) در حدیثی انسانهارا به معادن تشبیه کرده و فرمود الناس معادن کمعادن الذهب و الفضه؛ مردم معدن هایی هستند همچون مغادن طلا وانقره. چنانچه این استعدادها به شکوفایی و فعلیت نرسد زندگی انسان بیهوده و عبث خواهد بود و کسی که هدف مشخص و اعتقادات راسخی دارند هرگز بدین وضع راضی نیست بلکه همواره در مسیر کمال گام می نهد و هر لحظه خود را به زیارتنامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) علاوه بر آنکهزیبایی‌های کمال یک انسان واقعی را بر چشم خواننده مجسم می کند باعث می شود که اولا هدف های والا را در خواننده زنده کند و علاوه برایجاد انگیزه؛ راهکارهای تربیتی لازم اولیا: اولیا؛ جمع ولی از ماده ولایت به معنای عدم واسطه میان دو چیز و پی درپی بودن آنها و به معنای نزدیکی چیزی که نسبت به دیگری قرابت و نزدیکی داشته باشد؛ خواه از نظر مکان یا زمان یا نسبت به دین و یا مقام ولی گفته می‌شود. بنابراین اولیا خدا کسانی هستند که میان آنان و خدا حائل و فاصله ای نیست. حجاب‌ها از قلبشان کنار رفته و در پرتو معرفت ایمان و عمل پاک خدا را با چشم دل چنان می‌بینند که هیچ گونه شک و تردیدی به دل هایشان راه نمی یابد و به خاطر همین آشنایی با خدا که وجود بی انتها و قدرت بی پایان و کمال مطلق است. ما سوای او در نظرشان کوچک و کم ارزش ناپایدار و بی مقدار است. 7 ت: ۱۰:۵۰ » خروج: ۱۰:۵۸ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۱۵ .۰ 1181۷2812.861. سایت ۲ » ورود ساعت: ۰۱۰:۵۰ خروج: ۱۰:۵۸ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۱۵ .808019.1۳ . سایت "۲ راغب می گوید: هر دو چیزی که چیزی بین آنها نیست وچیزی بین آنها فاصله نمی‌اندازد و استعاره آورده می‌شود از آن به نزدیکی از حیث مکان و از حیث نسبت از حیث دین.... معنای اصطلاحی اولیا دوست؛ مهربان؛ یار مددکار؛ نگهبان متصرف برکسی. ۰ ابن منظور می گوید: ولی همان یاری رسان و مددکار است. کلمه و لفظ اولیا هم در رابطه با کافران و هم در رابطه با مومنان و اولیای الهی در قرآن و همچنین در احادیث و ادعیه نیزبه کار برده شده است که گاهی به معنای دوست و یاور و مددکار و گاهی به معنای سرپرست و وگاهی به هر دو معنا نیز استعمال می شود مانند آیه:« یا ایها الذین آمنوا لاتتخذو عدوی وعدوکم» ؛ ای کسانی که ایمان آورده ید دشمنان خود را دوستان خود نگیرید در آیه دیگر آمده:« لایتخذ المومنون الکافرین اولیا من دون المومنین» ؛ افراد با ایمان نباید به جای مومنان و کافران را به عنوان دوست و سرپرست خود انتخاب کنند. که در اینجا به معنای دوست و سرپرست است و در زیارت نامه خواسته حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) می خوانیم:« و زعمنا انا لک اولیا»؛ یعنی ما چنین می‌پنداریم که دوستان شما هستیم و در اینجا به معنای دوست یارو مددکار نیز «مصدق»: صدق نقیض» کذب است. « المصدق»؛ کشی که تصدیق"می کند تو را در سخن. راغب می گوید: صدق و کذب را می توان در هر چیزی که درست و شایسته باشد و حقیقت داشته باشد و از اعتقاد به دست آید نسبت به اخلاص حدسی و دروغ به کار برد. ۱ معنای اصطلاحی تصدیق کردن اقرار به راستی کردن: راشست شمردن؛ راستگوی شمردن . ۱ در واقع تصدیق کردن چیزی و يا کسی به این معناست که آن را قبول کند و به درستی آن اقرار کند به حقیقت آن را بپذیرد و به آن اعتراف کند. همچنین این تعبیر درآیات متعادی از قرآن مجید دیده می‌شود که قرآن مفاد کتب . نرم افزار فرهنگ لغت عربی جامع الجوامع . * . الحسینی, تاج العروس من جزاهرالقاموس,» ج ۰۱۳ ص۰.۲۶۶ ۱ + ورود ساعت: ۱۰:۵۴ ۰ خروج: ۱۰:۵۵ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۰ .1۷۷۷۷۷.۷۵[612220.۳077 . سایت پیشین را تصدیق می‌کند مانند:« مصدقال] لما معکم» ؛ «مصدقالا لما معهم» ؛ ۶ مصدقالمابین یدیه من "آلکتاب». بر اساس این آیات قرآن مجید. کتاب های آسمانی پیامبران گذشته همچون تورات حضرت موسی ( علیه السلام) و انجیل حضرت.عیسی (علیه:السلام) را تصدیق و تاوید کرده استه بنایراین قرآن خود‌را مصدق می امن « آلحق: الالحاق»: درک کردن» چیزی او را گرفت و آن چیز او را گرفت. ن معنای اصطلاحی: پیوستن, متصل شدن» پیوند دادن, افزودن . ملحق شدن کسی با چیزیی به کسی یا چیز دیگر به معنای پیوستن آن به چیز و یا کسی دیگر است. خداوند در قرآن در پاداش مومنان می فرماید:« ... الحقنا بهم ذریتهم... ». با این مضمون که فرزندان صالح و ایمانی موّمنان را در بهشت به آنهاپیوند میدهیم و متصل می کنیم به آنها اضافه تبری: گفته می‌شود در مورد آنچه که از بودن در کنار او و همراه بودن با آن متنفر است به معنای بیزاری و دوری جستن » تبری در لغت به معنای ذوری از چیزی گت ,که" محاورات»9 آن ناپسند است ؛ وبه معنای گسستن پیوند معنای اصطلاحی: دوری جستن اظهارتنفر کردن بیزاری جستن . و در اصطلاح دینی به بیزاری از دشمنان خداوند + ورود ساعت: ۰۸:۴۹ خروج: ۰۸:۵۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۳۵ .1600.17 ۷۷۷۷۷۰۷/61 . سایت » ورود ساعت: ۰۸:۲۷ خروج: ۰۸:۲۸ تاریخ ۲۳۹۹/۱۱/۲۲ .13171216213.201 . سایت » ورود ساعت: ۱۰:۲۱ ۰ خروج: ۱۰:۲۲ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۶ .116151112.061 13.1 . سایت » ورود ساعت: ۱۰:۳۶ ۰ خروج: ۱۰:۳۷ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۸ .۷1161160012.31۳ . سایت + ورود ساعت: ۰۸:۲۷ خروج: ۰۸:۲۸ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۲ .13113162773.201 . سایت ۳ در اسلام به تبری:« بغض فی اللّه»؛ هم نیز می‌گویند. به معنای بغض و اعلام بیزاری و دوری کردن و تنفر از دشمنان خدا و دشمنان اولیای خدا نیز می باشد که در قرآن به آن تصریح شده است. ۲ کارکرد تربیتی - فردی زیارت نامه ی خاصه ی حضرت زهرا (سلام اه علیها) زیارتنامه خاصه حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی دارای کارکردهای تربیتی نیز می باشد. که در زمینه فردی گاهی با القا چگونگی یک رهرو واقعی اثرگذاری می‌کند و گاهی با ایجاد انگیزه های معنوی زائر را تشویق به قدم گذاشتن در این وادی می کند. ۱-۲ تلقین لزوم تصدیق مقام اهل بیت به همراه دوستی با آنها « وزعمنا تک لک اولیا مصدقون»؛ در این فراز از زیارت به زار تذکر داده می‌شود که علاوه بر دوستی با اهل بیت باید نیز از تصدیق کنندگان مقام بالای آنها باشد دوستی با خدا و اهل بیت نیز از جمله صفاتی است که همواره از طرف خداوند و اهل بیت نیز مورد تاکید قرار گرفته است و مورد اهمیت واقع شده است. بنابراین کسی که می‌خواهد در دنیا و آخرت از کرامات.این بزرگواران برخوردار و بهره‌مند باشد و زیر لوای آن ها قرار گیرد قطعا باید دوستی با آنان را و هر کط#دشت آنانپاست‌برا شرلوگقهخوّد قرار دهد. آیه:« قل لا استلکم علیه» ؛ نمونه ای ازفرمان های الهی در رابطه با لزوم دوستی با احضرت زهرا (سلام الّه علیها) و ابن عباس می گوید هنگامی که آیه:« قل لا اسئلکم»» فرو فرستاده شد..پرسیدم: ای فرستاده خدا نزدیکان شما که خداوند مودت و نیکویی در رفتار با آنان را بر ما واجب قرار داده چه کسانی هستند؟ فرمود: علی و فاطمه و فرزندانی جالبتر اینجاست که دوستان آنها علاوه.بر محبت قلبی» بای محبت خود.را اعلام کنند و در رفتار و کردار خود به گوثه‌ای باشد که:این محبت و دوستی*و احترام نشان داده شو؟ و برای دیگران قابل کشاهده باشد: تا به واسظه: آن هم بزرگی این عزیزان در انظار نمایان گردد و هم سببی برای ایجاد. جلب محبت انسان های دیگر به این بزرگواران باشد. در زیارت نامه علاوه بر دوستی به لزوم تصدیق مقام ایشان نیز تأکید شده است یعنی زاثر و رهرو واقعی علاوه بر دوستی با آنها باید مقام آنها را هم تصدیق کند. چه بسا کسی که به دیگری علاقه دارد ولی به بزرگی آن شخص شناخت نداره و مقام و درجه او را نفهمیده و یا چه بسا انسان به کسی یاچیزی علاقه داشته باشند در حالی که آن چیز و پا شخص درجه و جایگاه معنوی ای نزد خدا در اینجا می‌فرماید که زائر علاوه بر اینکه دوستی خود را نیز باید اعلام کند باید مقام و عظمت درجه آنها را تصدیق کند و اعلام کند و دیگران را نیز توجیه کند از جمله تصدیق کنندگان در طول تاریخ می توان به مومن آل فرعون اشاره کرد که او همواره مقام بزرگی حضرت موسی را نیز تصدیق کرده بود و به او ایمان آورده بود ولی آن را مخفی می کرد تا بتواند در آن شرایط ظلمانی فرعون به حضرت موسی ( علیه السلام) کمک کند. در بعضی از روایات از پیامبر اسلام نقل شده صدیقان نخستین تصدیق کنندگان پیامبران بزرگ سه نفر بودند: ۱- حبیب نجار» همان مومن آل یاسین. همان کسی که به مردم می گفت: از فرستادگان خدا پیروی کنید. از کسانی پیروی کنید که پاداشی از شما نمی خواهند و خود هدایت یافتگان اند. ۳- علی‌بن بن ابیطالب که او از همه برتراست. ۰ نتیجه آنکه: لازم است به همراه دوستی و مودت اهل.بیت آنهارا و مقام شان را نیز تصدیق کرد. چرا که با تصدیق کردن نشان داده می‌شود که این دوستی ریککوتر ی "ای کی‌رانشنی کهاها از اولیای الهی و از هدایت شدگان اند. ۲-۲ تلقین لزوم دوستی با دوستان حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) و ذشمنی با دشمنان ایشان فراز:« متبری ممّن تبرت منه موال[] لمن"والیت»؛ موید این امعناست.که.با دوستان ایشان دوست و با دشمنان حضرت محمد (صلی اللّه علیه و آله) فرمودند: فاطمه پاره تن من است هر که او را بیازارد مرا آزرده است. درآیه ای از قران خداوند می فرماید:« آا تجد ق ون له وم الآخر وان من حان ال ورسول و کائا باهم او أبناهماولتک کب فی قلوبهم الویمان وأیدهم بو مه ویدخلهم جات نجری من تحتها هار خالدین فیها رضی اللّه عنهم ورضوا عنه الک حزب اللّه الا پن حزّب اللّه هم المفلحونن » ؛ قومی را نیابی که به خدااو روز بازپسین ایمان داشته باشند [ و کسانی را که با خدا و رسولش مخالفت کرده اند. هر چند پدرانشان یا پسرانشان یا برادرانشان یا عشیره آنان باشند» دوست بدارند. در دل اینهاست که [خدا] ایمان را نوشته و آنها را با روحی از جانب خود تایید کرده است و آنان را به بهشتهایی که از زیر [درختان] آن جویهایی روان است در می آورد. هميشه در آنجا ماندگارند خدا از ایشان خشنود و آنها از او خشنودند. اینانند حزب خدا. آری حزب خداست که رستگارانند. » ورود ساعت: ۱۴:۵۰ ۰ خروج: ۱۴:۵۵ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۴ 6006012.078 12.71 . سایت ۲ + ورود ساعت: ۱۲:۴۵ ۰ خروج: ۱۲:۴۶ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۵ .132[62767.1۳. سایت ۲ بنابراین طبق روایت و آیه قرآن دوستان حضرت زهرا و اهل بیت دوستان خداوند و دشمنان آنان دشمنان خداوند. بنابراین هرکس بخواهد هم در دنیا و هم در آخرت به سعادت برسد نباید دوستان ایشان را دشمن بدارد و دشمنانشان را دوست خود بدارد پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله می فرمایند:« أونّق عرّی الریمّان الحب فی آللّه و ابعض فی آللّه و أن توالی أولیا آللّه و نبرا من أعدا آللّه» . محکمترین دستگیره های ایمان دوستی برای خدا و دشمنی برای خداست. و اینکه دوستان خدا را دوست بداری و از دشمنان خدا دوری کنی. ۳-۲ لزوم اطاعت از حضرت امیرالمومنین ( علیه السلام)؛ به همراه اطاعت از پیامبر و صبر در راه ولایت « فراز صابرون کل ما انا به ابوک صلّی اللّه علیه و آله و ای (اان) به وصیّه »در این فراز از زیارت نامه به زاثر القا می شود که اولا نه تنها باید مطیع پیامبر (صلی اه علیه و آله) باشد بلکه باید رهرو و فرمانبردار وصی او حضرت امیرالمومنین ( علیه السلام) باشد تا از زاثران واقعی حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) باشد و نکته تربیتی دیگری در این چرا که قطعا مشکلاتی در این مسیر وجود دارد که الگو و نمونه و اسوه واقعی آن حضرت زهرا (سلام ال علیها) هستند که در راه ولایت امیرالمومنین ( علیه السلام) جان مبارکشان را تقدیم کردند و در امتحان ولایت به زیباترین و بهترین و عالی ترین رتبه و به بی نظیر ترین درجه دست یافته اند به گونه ای که الگو و نمونه‌ای برای همه شیعیان و حتی فرزندان بزرگوارشان میباشند امام زمان ( علیه السلام) می فرمایند الگو و اسوه من مادرم فاطمه زهراست.. . نماز زکات» حچ» روزه و ولایت. در روایتی ولایت رکن اول ذکر شده است. نتیجه آنکه: ولایتمداری از جایگاه والایی برخوردار است؛ زیرا مکتب اهل بیت (علیهم السلام ) نمایانگر اسلام ناب محمدی (صلی اللّه علیه و آله) و تنها نماینده واقعی آن است و هر کس به وادی ولایت نزدیکتر و در ولایت مداری استوارتر است از این چشمه معنوی بهره بیشتری خواهد برد محبت ورزی و اطاعت پذیری در برابر ولی خدا از برجسته ترین شاخصه ها و ویژگی های فرد ولایت‌مدار است . که به وسیله صبر می توائد این راه را به سلامتی طی برای انجام اعمال عبادی ای که در زیارتنامه به آن اشاره شد:« قنا سالک بن کنا صدفناک الا ألحقننا بتصدیقنا لهمّا لنبشر أنفسنا بآنا قد طهرنا بولایتک» در این فراز می‌فرماید: که ما امید داریم با تصدیق شما و مومن بودن به شما ما را به واسطه این تصدیق به رسول خدا و وصی اش ملحق فرمایید تا به ما مژده رسد که به واسطه دوستی شما ما را از . ابن بابویه, معانی الاخبار» چ ۱ صص ۰۳۹۹-۴۰۱ ۲ » ورود ساعت: ۱۰:۲۰ ۰ خروج: ۱۰:۳۰ ۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۵ .2[913.2110.32.17 . سایت ۲ بنابراین در این فراز به زاثر یادآور می شود گرچه در راه ولایت حضرت زهرا (سلام الله علیها) دچار سختی های شود. اما به خاطر این دوستی و یاری اهل بیت در روز قیامت بزرگترین پاداش ها از جمله ملحق شدن به پیامبر اکرم (صلی اه علیه و آله) و وصیش و پاک شدن از گناهان نصیب او خواهد شد و این خود انگیزه ای است برای صبر در راه رسول خدا (صلی ال علیه و آله) فرمودند:« حوضی أشرب منه یوم القيامه و من انّبعنی من الموژمنین, و یبعث اللّه ناقه مود لصالح فیحتلبها فیشربها و الّذین آمنوا معه یوافی بها الموقف و لها رغا»؛ در روز قیامت مرا حوضی است که من و هر کس که به من ایمان آورده است از آن سیراب می‌شویم» و از پیامبران نیز آنکه بخواهد سیراب می‌گردد. در آن روز ناقه‌ی ثمود برای صالح برانگیخته می‌شود. صالح و آنان که از قومش به او ایمان آورده‌اند از شیر آن شتر می‌نوشند» سپس صالح در کنار قبرش بر آن ناقه سوار می‌شود و به صحنه‌ی محشر می‌آید. در جای دیگر آمده است: و پس از آن شیعیان را می خوانند و آنان در مقابل اینها می ایستند و سپس فاطمه زهرا (سلام اللّه علیها) را می‌خوانند و زنان منسوب به آن حضرت که از ضریح او هستند را می‌خوانند و شیعیان او را نیز می‌خوانند و جملگی بدون حساب داخل بهشت می شوند در این حال منادی از میان عرش خدا از ناحیه:« رب العزه و خوب پدری است برای و ای محمد. که ابراصجل گرا ی بالار ۹۶ اسوجرای تو که علی بن آبی‌طالب است! و خوب دو سبط برای تو هستند سبطان تو که حسن و حسین‌اند! و خوب جنینی است برای تو جنین تو که او محسن است! و خوب أئمه و پیشوایان راشد ,۷ هسکلهذریه. تو وواقها فلریاو فلان هستند! و خوب شیعه‌ای هستند رسول خدا ( صلی اللّه علیه و آله) در حدینی خطاب به دخترشان فاطمه زهرا (سلام اللّه علیها) می‌فرماید:« يا فاطمه البسرّی فلّک عند اللّه مقام محمود تشفعین فیه لمحبیک و شیعتک فنسفعین»؛ ای فاطمه! مژده باد که در پیشگاه غداونه مقامی فایسته دارقی که در آ‌مقام سای ندوسماره و شینامت شفاغت هی‌کنی»: ۳ کار کرد تربیتی اجتماعی زیارت نامه خاصه خضرت زهرا ( سلام الله علیها) از جمله کارکردهای تربیتی اجتماعی این زیارت‌نامه به پا خاستن بر علیه ظلم حتی به قیمت از دست دادن جان روشنگری بر علیه ظلم با برنامه و اندیشه در این زیارت نامه حضرت (سلام ال علیها) با صفاتی چون صدیقی شهیده مظلومه مغبوضه - مضطهده المقهوره نیز یاد شده که این اوصاف برای زاثئر یادآور فداکاری ها جان‌نثاری ها و جانفشانی های حضرت صدیقه طاهره در دفاع از ولایت و دفاع از تمام شیعیان در طول تاریخ است. . رسولی محلاتی زندگانی حضرت فاطمه (سلام الله علیها)؛و دختران آن حضرت. ص۰۸۸ ۲ » ورود ساعت: ۱۰:۵۵ ۰ خروج: ۰۱۰:۵۷ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ .0073. 130128010 . سایت "۲ » ورود ساعت: ۱۰:۰۳ ۰ خروج: ۰۱۰:۰۴ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ .9.20171 139717307617 . سایت ۲ ایشان برای جلوگیری از انحراف خلافت از مسیر امامت که نتیجه ی آن وارد آمدن بلاها و نزول سختی ها و رنج ها بر سر شیعیان در طول تاریخ می بود با جان و روح خود تلاش کردند به گونه ای که با تمام مقام والا و مبارکشان به همراه حسنین در خانه انصار و مهاجر را زدند و سخنان و سفارشات پیامبر اکرم ( صلی الّه علیه و آله) درباره ی امیرالمومنین را یادآور می شدند و آنها را به یاری علی ( علیه السلام) دعوت می کردند و بخاطر سکوتشان آنها را در جایی ازخطبه حضرت زهرا(سلام اللّه علیها) خطاب به مسلمانانی که در برابر این ظلم سکوت پیشه کرده بودند میفرمایند:« فانی حرتم بعد البیان و اسررتم بعد الاعلان و نکصتم بعد الاقدام و اشرکتم بعد الایمان؟»؛ پس چرا بعد از بیان ایمان و اقرار به آن و مستر ب شدید و چرا پس از آن همه همکاری با اسلام یاری و کمک خود را پنهان می دارید و چرا بعد از آن پیش قدم بودن ها عقب ننشستید چرا بعد از ایمان مشرک شدید در قسمتی دیگر از خطبه حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) خطاب به کسانی که در مقابل ظلم سکوت کرده و ولی و وصی پیامبر را تنها گذاشته و به کارهای خویش مشغول شدند و بی تفاوت از کنار همه اتفاقات می‌گذشتند چنین فرمود:< و اطلع العیطان ره من مفرزه هانفا پم فالتا زلدفوته صتجییین» شیطان سر خویش رو از مخفیگاه بیرون آورد و ندای تان داد و شما را نگریست که پاسخگوی خوبی"برای دعوت او هستید و برای فریب دادن مردم بنابراین زاثر واقعی و رهرو واقعی باید بدانند که در مقابل ظلم باید به پا خاست و ساکت ننشست و تدبیر کرد وبا ظلم و بی عدالتی برای رسیدن به مدینه فاضله مبارزه کرد. در زمینه ی زیارتنامه خاصه حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) آثاری نگاشته شده ولی تفاوتی که این مقاله با سایر آن آثاردارد این است که به کارکرد‌های تربختی زکارگناه هدر جشذ فد او ای یز فاخند. که کارکرد تربیتی آن در بعد فردی شامل تلقین لزوم تصدیق اهل بیت به همراه دوستی با آنها و تلقین لزوم اطاعت از پیامبر و وسیع و صبر در راه اطاعت و تلقین لزوم تولّی و تبری به زائر را او خواهد داشت و همچنین با یادآوری پاداش های اخروی انگیزه لازم را برای انجام اعمال عبادی که در زیارت نامه به آن اشاره شده برای فرد ایجاد می‌کند و در بعد اجتماعی در بر چیده قدن, الم رو ایجاد. جاسعه: عذالق: محور اقرکتار است نچر! که .زاقر تشویق می شود: که همچین, الکو وق شود شود حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) بر علیه ظلم به پا خیزد بنابراین با تغییر نگاه خود از حالت سطحی به نگاه عمیق می تواند اثرات تربیتی از این زیارت نامه را کسب کند که هم موجب سعادت دنیا و هم آخرت او گردد. ابن بابویه» محمدبن علی. معانی الاخبار ج ۱ قم: جامعه مدرسین قم» دفتر انتشارات اسلامی» ۱۳۷۴ ه ابن منظور محمدبن مکرم, لسان العرب. ج۵ ۱و ۱۰و ۱ بیروت: دار صادر» ۷۱۱ هداق . انصاری» محمد باقر رجایی» حسین, اسرار فدک. پاپ دهم قم: دلیل ما ۱۳۹۵ هش . الحسینی» محمد مرتضی» تاج العروس من جواهرالقاموس, ج ۰۱۳ بیروت : دارالهدایه». ۱۳۸۵ ه ش. راغب اصفهانی» حسین» مفردات القر آن. ج ۰۱ دمشق: دارالعلم. ۱۴۱۶ هق. رسولی محلاتی, هاشم» زندگانی حضرت فاطمه (سلام اللّه علیها) و دختران آن حضرت. تهران: دفتر کوفی فرات: بن آبراهیم تقسیر قرات ج ا, تحقق: مخمد کاظم ی جا: وزارد: التقافد و لارشاد اسلامی, خانی مقدم, مهیار» حسینی زاده» سید عبدالرسول, عربی, محبوبه« تحلیل نکات تربیتی زبارت نامه سایت 7۷/۷۷۰۷۵[61020.2010. ورود ساعت: ۱۰:۵۴ ۰ خروج: ۰۱۰:۵۵ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۰ سایت 2[517.811.26.1۳ ۰ ورود ساعت: ۱۰:۲۰ ۰ خروج: ۱۰:۳۰ تاریخ ۰۱۳۹۹/۱۱/۲۵ سایت 2.1۷116[51018.061] ورود ساعت: ۱۰:۲۱ ۰ خروج: ۰۱۰:۲۲ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۶ سایت 1121722[0.061, ورود ساعت: ۰۱۰:۳۵ خروج: ۱۰:۴۰ ۰ تاریخ ۰۱۳۹۹/۱۱/۲۰ سایت 1317218[682770.6207170 ۰ ورود ساعت: ۰۸:۲۷ خروج: ۰۸:۲۸ تاریخ ۰۱۳۹۹/۱۱/۲۲ سایت ۰1318[68761.1۳ ورود ساعت: ۱۲:۴۵ ۰ خروج: ۱۲:۴۶ ۰ تاریخ ۰۱۳۹۹/۱۱/۲۵ سایت 13301281313.601 ورود ساعت: ۱۰:۵۵ ۰ خروج: ۰۱۰:۵۷ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ ۰ سایت 35121172136175.2010]» ورود ساعت: ۰۱۰:۰۳ خروج: ۰۱۰:۰۴ تاریخ ۰۱۳۹۹/۱۱/۲۷ . سایت 16012.1۳ ۰۷/۷۷۷۷۰۷11 ورود ساعت: ۰۸:۴۹ خروج: ۸:۵۰ تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۵

تربیت دینی در طول تاریخ همواره مورد توجه بوده است. عالمان دینی همواره در تلاش بوده اند تا بدانند یک تربیت دینی چه ویژگی هایی دارد و راهکارهای به دست آوردن آن چیست؟. زیارت نامه ها معصومین (علیهم السلام) و ادعیه ها یکی از مواردی بوده است که راهکارهای تربیتی دینی را می تواند در قالب زیارتنامه در اختیار فرد قرار دهد که یکی از این زیارتنامه ها زیارتنامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) است. هدف از تحقیق این بوده تا بدانیم در زیارت نامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) برای رهرو واقعی چه راهکارهایی داده شده است تا زائر با به کارگیری آنها رضایت خداوند و ایشان (سلام الله علیها) را به دست آورده و در دنیا و عقبی سعادتمند گردد. شیوه جمع آوری تحقیق کتابخانه ای بوده و به روش توصیفی است از جمله دستاوردهای تحقیق به دست آوردن کارکردهای تربیتی زیارتنامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) در بعد فردی و اجتماعی بوده است.

493687

فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ - صفحات ۱۴۷-۱۷۴ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و سرمایه انسانی باعث افزایش بهره‌وری عوامل تولید می‌شود و از این طریق» به‌صورت غیرمستقیم بر رشد اقتصادی اثر مثبت می گذارد. در اين تحقیق» برآنیم که از طریق استخراج نوع و نحوه تا هزینه‌های آموزشی بر رشد اقتصادی کشور به بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران بپردازيم و راهکارهای مناسبی جهت ارتفا این نقش در اقتصاد ارائه کنیم . روش انجام این تحقیق» توصیفی- تحلیلی است. به منظور بررسی رابطه تعادلی کوتاه.مدت بیّن«متغیرهای تحقیق» از روش خودهمبسته با وقفه‌های نوزیعی ,(ل۸ استفاده شده» و بر اساس نتایچ به‌دست آمده» د رکوتاه مدت. شاخص‌های سرمایه انسانی: تأتیر مقبتی بر رش ا/رزش افزود#افنصادی ها کشت ایم هدس آمده در بلند مت نی بیانگ رآن آست که متغیرهای نسبت بت نام ناخاگ ال سوه و دانشگکام ی ند یلاها خدمات و درآمد: درضد مخارج آموزش عمومی به 712 درصد هزینه‌های بهداشتی خصوصی به 0ب نرخ مشارکت نیروی کار جمعیت ۱۵ سال و بالاتر» رشد سرمایدگذاری مستقیم خارجی» کارایی دولت. کیفیت قوانین و رشد سالانه تشکیل سرمایه ناخالص, تأثیر مثبت"و معنّی‌داری بر رشل ارزش افزودهاقتصادی دارند. ضریب تصحیح خطا برای معادله ۰/۷۸-است که نشان می‌دهد که دروهتر قوره, ۸ل"دژضد شوک وارده کوتاه مدّت به سمت مقادیر پلتدست درل می‌باید. سای جآین تحقین ,زاین جوت کار داسفاده یاسگنا رن است که فساسایی غوامل موّتر بر رشد اقتصادی» می‌تواند برنامه‌ریزان اقتصادی را از دو جنبه مهم اول» لحاظ کردن متغیرهای جدید در برنامه‌ریزی‌ها و درنتیجه. تخصیص بهینه منابع و دوم کاهش خطاهای ناشی از تحلیل نادرست سهم عوامل واژگان کلیدی: ارزش افزوده اقتصادی» سرمایه انسانی» نیروی کار هزینه‌های آموزشی» روش ۱.دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصادی» گرایش اقتصاد سلامت. دانشگاه تربیت مدرس ۱۳۸ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... | رضا علیخان بیک زند سرمایه انسانی» بیش از هر چیز یک مفهوم اقتصادی است که در مفهوم محدود خود به معنای تغییر در کیفیت نیروی کار در ازا تغییر در سطح تحصیل, تجربه و مهارت بوده و به دنبال این تغییر کیفی در نهاده کار به عنوان عامل تولید به‌صورت مستقیم» در تابع تولید مدنظر قرار می‌گیرد. سرمایه انسانی در مفهوم وسیع» به دانش و موجودی آن در اقتصاد اطلاق شده که باعث ایجاد پیامدهای اجتماعی مطلوب در تولید گردیده و افزایش بهره‌وری عوامل تولید را موجب می‌شود و از این طریق نیز به صورت غیرمستقیم» بر رشد اقتصادی,» اثر مثبت و مهمی دارد. نتایج مطالعات جدیدتر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش آموزش نیز می‌تواند به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم» از طریق تغییر در بهره‌وری نیروی کار رشد اقتصادی کشورها را متأثر سازد؛ چراکه افراد دارای تحصیلات بالاتر نسبت به سایرین» قطعا به‌ازای سطح مشخصی از سرمایه و سایر نهاده‌ها بهره‌وری بیشتری دارند و این افراد مهارت‌های اجتماعی و قابلیت‌های یادگیری را به میزان قابل ملاحظه‌ای تغییر داده و بر این اساس, بهره‌وری نسل‌های آتی را به‌طور معنی‌داری, تحت تأثیر خود قرار دهد. دروافع موم سرمایه آنساتیتاظ ر یمین راکیتلاسگه که افراد جر شوده سرماگذازی می کسده به کمک ابزاری همچون آموزش» کارآموزی با فعالیت‌های مشابه که بازده آتی فرد را از طریق افزایش درآمد مادام‌العمرش بالا می‌برد. سرمایه انسانی» تلفیقی از ویژگی‌های ذاتی و ژنتیک» توانمندی‌های احراز شذه و مهارت‌ها و تجزبه‌های اس کین نون ی اد شون ازندگی است: اما از آنجایی کد تفاوت محسوبسی بین خصوصیات ۹ سل کر جوامع مهاب يط نزاذی مشاهده نمی‌شوته چنین تفاوتی در سرمایه‌های انسانی» ناشی از تفاوت در توانایی‌های اکتسابی فرد می‌باشد. به عبارت دیگر سرمایه انسانی» توانمندی‌ها پالش‌ها و ما رگا ات که عما از طریق آموزش‌های مختلف بنابراین» سرمایه انسانی در واقع» چیزی جز توانایی‌های افراد برای اداره زندگی نیست و از آنجا که این موضوع در زمینه اقتصادی مطرح می‌شود. پس به‌طور تبعی» این توانایی‌ها معطوف به تولید کالاها و خدماتی است که در زندگی کاربرد دارد امور را تسهیل کرده و به فعالیت‌ها رشد و رونق می‌بخشد و خدماتی که موجب استغنا و رفاه وی در زندگی فردی و اجتماعی‌اش می‌گردد را نیز تفاوت‌های گسترده بین سطح ظرفیت‌ها هم ناشی از وجود تفاوت در کسب توانایی‌ها است که از اخبیاق: اقتسافی: آن زا سرمالاه اساژ۹ می‌ناميم: شایان, ذکر اسات: کهمهترین, اتخقلاف بین کشورهای پیشرفته صنعتی و کشورهای کم درآمد نیز ناشی از همین عامل سرمایه انسانی است. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ 1۳۹ اما تا مدت‌ها نظریه‌های اقتصادی که سرمایه را به‌طور خاص مورد مطالعه قرار می‌دادند سرمایه- گذاری در سرمایه مادی را محور توجه خود قرار داده و به مواردی همچون ساختمان‌ها کارخانه‌ها و ماشین‌هایی که در قالب تولید کالاها و خدمات. درآمد زایی می‌کنند. می‌پرداختند؛ ولی در طی دهه‌های اخیر بسیاری از اقتصاددانان خاطرنشان ساخته‌اند که تربیت و کارآموزی به‌صورت دانش و مهارت‌هایی که افزایش دهنده ظرفیت بهره‌وری نیروی کار است نیز موجد دارایی‌هایی ماندگار پربازده و بدون از دست دادن میزان قبلی, قابل انتقال به غیری می‌شود که از انباشت آنها سرمایه انسانی شولتز (1960 ,52111[]2) در سخنرانی افتتاحیه خود در «انجمن اقتصاد آمریکا» در سال ۰۱۹۶۱ مخارج آموزشی را به عنوان یک نوع سرمایه‌گذاری تعبیر و تحلیل نمود مفهوم سرمایه انسانی وارد ادبیات اقتصادی شد در همین چارچوب نیز بکر (1964 ,1362146۲) در کتاب خود تحت عنوان «سرمایه انسانی»» نظریه تشکیل سرمایه انسانی را توسعه داد و روش تحلیل بازدهی به‌دست آمده ناشی از سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی را ارائه داد. وی مفهوم اصلی نظریه سرمایه انسانی را در افزایش ظرفیت‌های موله و بهره‌ور آفراد: می‌ذاند: و محتقد لست که این افزایش ظرفیت‌ها: یاغت آفزایش دریافتی‌های افراد می‌گردد و از طرفی» تفاوت در دریافتی‌های افزاد نیز عمدتا ناشی از تفاوت در همین همچنین اکروست اقتصاددان نروژی در مقاله‌ای که در سال :۱۹۵۹ منتشر کرد» اولین بار سرمایه انسانی را به عنوان یک متغیر مهم و تأثیرگذار روی رشد و توسعه اقتضادی کشورها وارد تحلیل‌های خود نمود. وی این فرض را که افزایش تولید ملی به نسبت افزایش سرمایه فیزیکی می‌باشد را مورد تردید قرار داد و پی برد که کیفیت عامل انسانی» در قدرت تولید هر واحد تولیدی موثر است. در واقع. حلقه گمشده اکروست برای توجیه و توضیح رشد اقتصادی کشورها همین متغیر سرمایه انسانی بود و به همین دلیل» برای توجیه بیشتر رشد اقتصادی کشورها عامل سومی به نام سرمایه انسانی را علاوه بر نیروی کار و سرمایه فیزیکی» وارد تابع تولید کرد. برای پاسخ به این پرسش مهم که اساسا مخارج آموزشی در حکم مخارج مصرفی است یا مخارج سرمایه‌ای؟ شاید صریح‌ترین جواب را تئودور شولتز در این زمینه بیان کرده باشد. وی معتقد است که اشتباه بزرگی است که اگر مخارج آموزشی را به عنوان مصرف جاری تلقی کنیم؛ چراکه آموزش» نوقی,سرمایه‌گذارتی,برای تحصیل/یروهاد ارقطا تمابلای مک له ی,ازما یه نظر می‌رسه که این اشتباه از اینجا ناشی می‌شود که آموزش در مدارس را به عنوان کالای مصرفی فرض کرده و آن را در دل هزینه‌های مربوط به جمعیت یا هزینه‌های رفاهی وارد می‌نماییم. پس درنتیجه» این نوع هزینه‌ها را به عنوان هزینه‌های تحمیلی دولت به حساب آورده که به چنین نتیجه گیری غلطی منجر می‌شود که ۹۵۰ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند این قبیل هزینه‌ها منابع پس‌اندازی را که می‌توانست به سرمایه‌گذاری برسد. کاهش می‌دهد. براساس نظر تئودور شولتز» مخارج آموزشی در حکم مخارج سرمایه‌ای است و درنتیجه. نیروی انسانی با کیفیت.بالا؛ تولید را بیش :از پس آنداز افزایش داد و زمینه را برای تولید فروت بیشتر ونم .می‌کند. همچنین در مطالعات و بررسی‌هایی که بر روی عوامل به وجود آورنده رشد اقتصادی صورت گرفته. کمتر از ۵۰ درصد رشد را به عوامل اصلی تولید (کار» سرمایه و زمین) و بقیه را به عوامل ناشناخته‌ای مانند تغییر تکنولوژی,» افزایش بهره‌وری و عامل باقیمانده نسبت داده‌اند. عامل کیفی موّثر در فرایند تولید. سرمايه انسانی است که قابل تبیین به وسيله عامل کار نیست و به نظر نمی‌رسد که منبعی غیر از آموزش داشته باشد (عمادزاده و بکتاش» ۱۳۸۱). لذا با توجه به این موضوع» اهمیت و ضرورت مطالعه درخصوص نیروی انسانی و رابطه آن با ارزش افزوده اقتصادی» مشخص می‌گردد. پا توجهيه ایتکه:ذر کشوره افزایش در سطح ذانش ,و تحصیلات افراده نقش ‏ بسیار اساسی ذر سیاست‌ها و اهداف مربوط به رشد و توسعه اقتصادی دارد و می‌توان بیان کرد که مهمترین اولویت سیاست‌گذاران و دولتمردان در هر کشوری,» ارتقا رشد و توسعه اقتصادی می‌باشد و در واقع معیار و شاقول موفقیت تصمیم‌گیری دست‌اندرکاران در هر کشوری,» اثرات مثبت و منفی می‌باشد که تصمیم‌ها بر رشد و توسعه اقتصادی کشورشان می‌گذارد. لذا از این رهگذر می‌توان نتیجه گرفت که لازمه انجام تصمیمات آگاهانه و مثمرثمرتر» آن است که مسوولان» پیش از انجام هرگونه تصمیم‌گیری با متغیرها و قواملی که رشد اقتصاگی کی رگااشت نان ههرارهی‌دهد. آشنایی داشته باشتد. طبعا این وظیفه محققان و بخصوصض:عالما اقتصادی است که به بررسی و کنکاش نوع و نحوه تأثیرگذاری متغیرها بر رشد اقتصادی کشورها بپردازند و:از طریق معرفی آنها به تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران کلان اقتصادی کشورقا سرایظ را بقگونه‌ای فراهم کنند که آنان بتوانند با چشمی باز هدف تحقیق حاضر بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه راهکارهای مقاسب جهت ارتقان این نقل دز اقتساد بوذ و سا اضلی تحقیق: این است ک اتر سرمايه انشسانی تحقیق حاضر از نوع کاربردی و نتایج به‌دست آمده از این مطالعه به جهت کاربرد آق برای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران اقتصادی, از نوع کاربردی می‌باشد و روش انجام این تحقیق, توصیفی- تحلیلی است و تخمین معادلات مدل ذکر شده به کمک نرم افزار اقتصادسنجی ۳:۷16۷/5 صورت گرفته است. به منظور توصیف يافته‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری مناسب و نیز محاسبه آزمون معنی‌داری ضریب همبستگی, نتایج به‌دست آمده از نمونه به جامعه آماری تعمیم داده می‌شود و درنهایت. جهت فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۱۵۱ تجزیه و تحلیل اطلاعات. از مدل رگرسیون چند متغیره و روش خودهمبسته با وقفه‌های توزیعی باباتانده (2005 ,82028006) در مقاله‌ای» با به‌کارگیری تکنیک هم‌انباشتگی یوهانسون و به بررسی رابطه بلندمدت بین رشد اقتصادی و آموزش در طول دوره ۱۹۷۰-۲۰۰۳ در نیجریه می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که نیروی کار آموزش دیده خوب» هم به صورت یک عامل تابع تولید و هم» از طریق بهره‌وری عامل کل به صورت معنی داری بر رشد اقتصادی این کشور اثر مثبت می‌گذارد. به عبارت دیگر محقق به این نتیجه می‌رسد که بین ثبت نام شدگان در سطوح ابتدایی و عالی و همچنین میانگین سال‌های تحصیل با تولید سرانه هر کارگر رابطه‌ای بلند مدت وجود دارد. درنهایت نویسنده مقاله» پیشنهاد می‌کند از آنجایی که ثابت می‌شود که آموزش به عنوان یکی از منابع رشد اقتصادی نیجریه به حساب می‌آید. بر اتخاذ راهکارهای افزایش سطوح سرمایه ولادیمیر تلس (2004 ,78169) در پژوهش خود. به مطالعه و بررسی نقش سرمایه انسانی و رشد اقتصادی با استفاده از داده‌های نیمه دوم قرن ۲۰ در میان کشورهای منتخب (غنی و فقیر) پرداخته و به این نتیجه رسیده که مدل لوکاس, رابطه سرمایه انسانی و رشد اقتصادی کشورهای غنی را توضیح داده و مدل قیلیپس برای توضیح رابطه سرمایه اسان ی ,وارشد اقتصادی ور گگورهای فقیر مناسب است. ون لیوون و فولدواری (2004 ,۳0۵10۷271 ,1.66176 7210) در تحقیقی» به بررسی رابطه بین سرمایه انسانی و رشد اقتضادی در در کسوس که ار 6 بشگه‌کشورهای آسیایی پرداختند. ایشان با بیان اینکه به طور کلی» دو دیدگاه لوکاس,.(1988 ,111625) و رومر (1990 ,۳1016۲) درباره نحوه تأثیرگذاری سرمایه انسانی بر رشد اقتصادیوجوه دارد. نیکبار آزمون هم انباشتگی را بین دو متغیر سطح سرمایه انسانی و سطح درآمد کل در طول قرن بیستم انجام و این نتیجه حاصل شده که در اندونزی» هند و تا نیمه اول قرن بیستم در ژاپن (یعنی تا سال ۱۹۵۰) سرمایه انسانی» سطح درآمد کل را متأثر می‌سازد (به طرفداران این دیدگاه لوکاسین گفته می‌شود). اما این دو محقق در چهارچوب دیدگاه دوم و پس از انجام آزمون هم انباشتگی بین دو متغیر سطح سرمایه انسانی و نرخ رشد درآمد کل (نرخ رشد اقتصادی)» نتیجه می‌گیرند. که در بعضی:از کشورها در طول قرن بیستم (مثل ژاپن از سال ۱۹۵۰ به بعد) بین نرخ رشد اقتصادی و سرمایه انسانی یک سازگاری وجود دارد. در واقع این آزمون» موید دیدگاه رومر در خصوص تأثیرگذاری سرمایه انسانی بر نرخ رشد اقتصادی می‌باشد (به ۱۹۲ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند دادگر ورهامی و محمدی (۱۳۹۷) در تحقیقی با عنوان "رابطه شاخص توسعه انسانی و نوآوری در ایران و کشورهای رقیب سند چشم انداز"» به بررسی وضعیت نوآوری و رفاه و برنامه ریزی برای بهبود شاخص‌های توسعه انسانی و نوآوری پرداخته‌اند. آنها شاخص توسعه انسانی را به عنوان پراکسی رفاه و سهم مخارج تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی, سهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی از تولید ناخالص داخلی و سهم صادرات تکنولوژی برتر از تولید ناخالص داخلی و نیز درجه باز بودن اقتصاد به عنوان متغیرهای معرف نوآوری» انتخاب نموده‌اند. سپس اثر متغیرهای مذکور بر رفاه در قالب یک الگوی پانل دیتا برای کشورهای منتخب بررسی نموده‌اند. کشورهای منتخب در واقع» رقبای ایزان,در ستهچشم انداز بسا سالهرهمنقس, آنها: دز انقایج,افشان می دهس که در ایران :یرای بمیود رفاه باید از کانال ارتقا نوآوری و از جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی استفاده شود. صالحی و جوادی (۱۳۹۲)» به بررسی رابطه سرمایه فکری با ارزش افزوده اقتصادی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. ایشان به بررسی رابطه سرمایه فکری (به همراه اجزای آن) با ارزش افزوده اقتصادی چهار صنعت پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران با نام‌های صنعت شیمیایی» صنعت کامپیوتر» صنعت مواد دارویی و صنعت خودرو و ساخت قطعات در بازه زمانی سال‌های ۱۳۸۶ الی ۱۳۸۹ می‌پردازند. نمونه آماری مورد بررسی با توجه به محدودیت‌های در نظر گرفته شده. ۶۳ شرکت را در بر می گیرد. به منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش» از روش تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در سطح خطای.۵ درصد استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد. بین کارآیی سرمایه ارتباطی» کارآیی سرمایه ساختاری (متغیرهای مستقل) و ارزش افزوده اقتصادی (متغیر وابسته)» رابطه معنی دار وجود دارد؛ همچنین بین ضریب ارزش افزوده فکری, کارآیی سرمایه فکری» کارآیی سرمایه انسانی (متغیرهای مستقل) و ارزش افزوده اقتصادی (متغیر وابسته)» رابطه معنی‌دار وجود ندارد و فرضیه‌های مورد نظر تأیید نمی‌شود. تقو و محمدی ا(۱۳:۸۵) :در سطالعه ابا اسگفامهاز آمارلی مربوظ بهدوزه: ۳۳۸-۱۳۸۷ ابو بررسی نحوه تأثیرگذاری شاخص‌های معرف سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران می‌پردازند. ایشان با استفاده از الگوی رشد درونزای ۸16 و با در نظر گرفتن دو متغیر رشد نرخ باسوادی بزرگسالان و رشد متوسط سال‌های تحصیل نیروی کار به عنوان دو متغیر نماینده سرمایه انسانی و به‌کارگیری سایر متغیرها در کنار دو متغیر مذکور اثر آنها را بر رشد 27178 بررسی کرده و به این نتیجه می‌رسند که اولا؛ این دو متغیر تأثیر مثبت کرمهنی کاوای بر رشق شام بلی‌کذا رند و تانب متغیرهای نمایتده سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در بلندمدت رفتاری سازگار دارند. شهره آبایی تفرشی (۱۳۸۴) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان "تأثیر متقابل سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در ایران طی دوره (۱۳۸۰- ۱۳۳۸)" به بررسی تأثیر متقابل متغیرهای فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۹۳ سرمایه انسانی و رشد اقتصادی بر یکدیگر پرداخته و به این نتیجه می‌رسد که صرفا رابطه‌ای یک طرفه (و نه دو طرفه) از سرمایه انسانی به رشد اقتصادی وجود دارد چراکه تفرشی معتقد است که سرمایه انسانی در ایران» تابع پارامترهای دیگری از جمله دانشوارداتی» سرمایه فیزیکی وارداتی و ... است. کمیجانی و معمارنژاد (۱۳۸۳) در مطالعه‌ای با عنوان "اهمیت کیفیت نیروی انسانی و 18:7 در رشد اقتصادی ایران" با استفاده از داده‌های سری زمانی ۱۳۳۸-۷۸ در قالب مدلی برای رشد اقتصادی ایران و با به کارگیری الگوهای .۸141(1 به این نتیجه رسیدند که نیروی کار سرمایه انسانی سرمایه فیزیکی و درآمدهای حاصل از صادرات نفت» تأثیر مثبت. و تورم و متغیر مجازی انقلاب اسلامی, تأیر معقی بز رشد اققصادی ایزان در ظول این سا داشتند. ریاضی نیا و دیزجی (۱۳۹۸) در مطالعه‌ای؛ به بررسی رابطه بین شاخص توسعه انسانی و نوآوری در کشورهای منتخب توسعه يافته بر اساس رویکرد بیزی پرداخته‌اند. در این مطالعه برای سنجش شاخص ,توآوری: از تقاد اختزامات و اضقاه محققان, استفاده شهه: اسکه,علاوه بر عاتل آنوآوری: متغیرهای نرخ تورم» هزینه‌های آموزشی و بهداشتی دولت نیز به‌عنوان متغیرهای کنترل به کار رفته‌اند. نمونه آماری, شامل ۲۲ کشور منتخب توسعه یافته در بازه زمانی ۱۹۹۶-۲۰۱۵ می‌باشد. تتایج تحلیل» نشان داد که نوآوری و شاخص‌های آن و همچنین تورم و هزینه‌های آموزشی و بهداشتی دولت. نقش معنی‌داری در تبیین شاخص توسعه انسانی در رویکرد بیزی دارند که منطبق بر مبانی جنبه نوآوری در این مطالعه. پرداختن به بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و راهکارهای ارتقای آن» با استفاده از مدل خودهمبسته با وقفه‌های توزیعی و استفاده همزمان از متغیرهای مستقل منتخب سرمایه انسانی و بررسی اثر این متغیرها بر ارزش افزوده اقتصادی و همچنین ارافه راهکارهای سیاستی جهت آقاه زین نگل برژه طاقتصادی می‌باشد. متغیرهای مستقل مطالعه نیز بر اساس مبانی نظری تحقیق و به دلیل مشاهده تأثیر شاخص‌های منتخب سرمایه انسانی شامل درصد مخارج آموزش عمومی به 18ت). نسبت ثبت نام ناخالص دانشگاهی درصد مخارج بهقاشتی خصوصی به 120ع: شم واردات کالاها: ختما ورد رابت در گشتاغلای به جمعیت: ۲۵ سال و بالاتره رشن صاذراته کالاها شقماگ / دکاگرجط رگا گراخ رشن سرماید گذاری مستقیم خارجی» نرخ مشارکت نیروی کار کل جمعیت ۱۵ سال و بالاتر کارآیی دولت. کیفیت قوانین, رشد سالانه تشکیل سرمایه ناخالض بر ارزتن افزوده اقتضادی:انتخاب گردیده است. متغیرهای مستقل منتخب در این مطالعه, با توجه به رویکرد کاربردی بودن تحقیق در ارائه راهکارهای سیاستی مناسب نیز تأثیر بسزایی دارد. علاوه بر جنبه نوآوری تحقیق به شرح پیش» تفاوت اصلی این تحقیق با سایر مطالعات انجام شده» ارائه جامع و کامل مهمترین متغیرهای مربوط به ۹۵۴ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند سرمایه انسانی به عنوان متغیرهای مستقل و مشاهده نیو آنها در بازه زمانی کوتاه مدت و بلند مدت روی متغیر وابسته تحقیق و مشاهده تغییر ارزش افزوده اقتصادی با استفاده از روش‌های رگرسیون مفهوم رشد و توسعه اقتصادی, تفاوت بسیار دارد. طبق تعریف شومپیتر (561000616۲,1934) "توسعه عبارت است از تغییرات مداوم و خود به خودی در کشورهای در حال توسعه که بعد از استقلال سیاسی, تعادل اقتصادی موجود در اقتصاد را از دست داده‌اند" در حالی که رشد "عبارت است از تغییرات: آرام و تدرینجی در شرایظ اقتصادی در بلندامدت: که در نتیجه اقزایش تدریجی :در نرخ پس اندازها و جمعیت ایجاد می‌شود." همچنین رشد اقتصادی را می‌توان ازدیاد سرمایه و منابع سرانه تعریف کرد؛ ازدیادی که به فزونی دانش و کاربرد آن بسیار مبتنی است. ثکامل, نظربات رشذ: اقتسافی اترسط. اقتسادخانای, از زسان, فیژیوگراگ‌ها؟ رزشه از طرق قانوی طبیعی) آتاکتون اذامه: داشته است. با نوم بد توعهاه قیزیکارات‌ها و کلاسیک‌ها بدامقوله رشن اقتصادی که در واقع» آن را بهعنوان معیازی در جهت‌اندازه گیزی شدت افزایش ثروت می‌دانستنده در شکل گیری واژه رشد اقتصادی به معنا و مفهوم امروزی نقش مهمی را ایفا کرد. کمی جلوتر به الگوهای رشد برونزا۲ می‌رسیم که از مهمترین آنها می‌توان به الگوی رشد سولو (با اضافه کردن و الگوی رشد منکیو رومر و ویل (1992 ,۲۸761 6۶ 1016۲ ,۸/]27[67) که به صورت زیر 1 و - 1) + رو 1 4 - 1) > (0)وصا - )1 (0) رصا(2-2۳ - 1) - (6 +ع +1000 و (02۳ -1) فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۹۵۵ سپس به الگوهای رشد درونزا می‌رسیم. ویژگی اصلی این الگوها فرض غیرکاهنده بودن بازدهی تولید نسبت به مجموعه عوامل تولید تجدید پذیر است. به طور کلی مدل‌های جدید رشد درونزا را می‌توان به دو دسته مدل‌های ۸76 و 16:1 طبقه بندی کرد. در مدل‌های ۸1 که به صورت ۷۳۸2 می‌باشد. عامل تکنولوژی 8 و سرمایه فیزیکی و انسانی شکل آستانداره ولو ی وید ۸ که توسظ نز۹58 معرقی هید ضورت رت آست: اهمیت تأثیر پژوهش و توسعه در نرخ‌های رشد توسط الگوهای مبتنی بر 78410 بیان می‌شوند. متون اقتصادی‌ای که اقدام به بررسی و معرفی مفهوم جدیدی به نام توسعه انسانی نموده‌اند» تاکنون تعاریف متعددی را از سرمایه انسانی ارائه کرده‌اند. در یک دسته از تعاریف. سرمایه انسانی را به صورت "ارتقا و بهبود ظرفیت تولید افراد رد مس کگگرگگان لدم ۵۳۷۷ .در دسته‌اتی دیگر از تعاریف مثل تعریف تودارو سرمایه‌های انسانی را به صورت "سرمایه‌های مولد جمع‌آوری شده در وجود انسان (شامل مهارت‌ها توانایی‌ها انديشه‌ها سلامتی و....) که ناشی از سرمایه‌گذاری در آموزش» برنامه‌های کارآموزی و مراقبت‌های پزشکی اسظ ری وگ ار ۲۷ ۱۵۷ از جنبه‌های مختلف تعاریف فوق می‌توان به این نتیجه رسید که سرمایه گذاری در امور مختلف بهمتظور آرتقا مولنه‌های سای ندجقا ور سهمی و بدگوندای خیرمبتتهيم تیز کار بشیوق متغیرهای کلان اقتصادی (از جمله رشد اقتصادی) کشورها موّثر است. لذا چنین ابعاد و ویژگی‌های مهمی. می‌باید در تعاریفی که از سرمایه و سرمایه گذاری انسانی ارائه می‌شود. قطعا لحاظ گردد. از آنجایی که آموزش و پرورش» به ارتقا سطح مهارت افراد کمک نموده و متعاقبا آنها را برای تولید بیشتر و بهتر کارآمدتر می‌سازد» پس بی تردید می‌توان آن را به عنوان مهمترین عامل در افزایش سطح سرمایه انسانی معرفی کرد؛ ولی در عین حال, باید توجه نمود که سرمایه گذاری در آموزش را نمی‌توان تنها شکل و مسیر سرمایه گذاری انسانی معرفی نمود چنانکه تئودر شولتز و گری بکر دو ۵۶ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... | رضا علیخان بیک زند تن از اقتصاددانان معاصری که تغوری سرمایه انسانی را از مراحل کلاسیک و ابتدایی خود به حالت پیشرفته و تحلیلی امروزی ارتقا داده‌اند» نشان دادند که سرمایه انسانی, نه تنها از طریق تراکم و انباشت آموزش, بلکه از راه‌های بی شمار دیگری مانند آموزش‌های قبل از مدرسه. آموزش‌های بعد از دانشگاه» برنامه‌های مخصوص آموزش بزرگسالان جامعه مهاجرت فرد و خانواده و مراقبت از تندرستی و بهداشت عمومی نیز به‌وجود می‌آیند. نمودار ۱ برای درک رابطه سرمایه انسانی با رشد اقتصادی در در اینجا این سوال را نیز به‌طور مشخص بیان می‌کنیم که با توجه به تمامی اوصاف و کارکردهایی که از سرمایه انسانی گفته شد. «حال بهتر است روی انسان سرمایه گذاری کنیم یا ماشین؟» که بهترین پاسخ, نتیجه‌ای است که ساخاروپولوس براساس تحقیق در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به‌دست آورده» می‌باشد. وی پس از مطالعات فراوان» بدین نتایج رسید: ۱ بازده هر دو نوع سزمایه (انسانی و مادی) در کشورهای در حال توسعه. بالاتر از کشورهای ۲ سرمایه انسانی برای کشورهای در خحال توسعه نوعی سرمایه گذاری برتر است اما این امر این نتیجه تجربی ساخاروپولوس, به‌دلیل سیل عظیم نیروهای انسانی ماهر و متخصصی است که در کشورهای جهان سوم تربیت شده و نهایتا جذب کشورهای پیشرفته می‌شوند. این ذخایر عظیم دانش بر اساس نظریه‌های تعمیم يافته پیرامون مرکز هميشه و به‌طور مستمر راه خود را به سوی فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۹۷ مرآکرا ستستی مس بأبنن اجه کمیهافرار معهاممروف اوقت نذا آومی نذاره که در کتسورهای منقمتی سرمایه گذاری بیشتری بر روی سرمایه انسانی انجام دهند؛ چراکه آنها به‌طور نسبی» از یک جریان سرمایه‌ای عظیم انسانی در طول زمان و بدون صرف هزینه برخوردار می‌شوند. سرمایه انسانی از طریق مطالعه آثار و نتایج کشف می‌شود. ارزش سرمایه انسانی» به‌وسیله مدرک يا کارنامه معین نمی گردد. ۰ هر چه سرمایه گذاری در سرمایه:انسانی» طی دوره‌های ابتدایی‌تر عمر صورت گیرد. نرخ سرمایه انسانی: کینیت ۹۸ کجیاش زونید را هو دید 9 سرمايه انسانی, جز اصلی ترین پیش‌نیازهای دستیابی به رشد اقتصادی است. با سرمايه انسانی» مصرف عاقلانه‌تر و استفاده بهتر از نهاده‌ها افزایش تحرک اجتماعی, افزایش ضریب اطمینان نسبت به تحقق شاخص‌های رشد. کاهش ضایعات و عوارض ناشی از استفاده نامطلوب از منابع قابلیت انعطاف پذیری و سازگاری هرچه بهتر فرایندهای تولید با تحولات اقتصادی, بهره‌مندی.از زندگی» تداوم رشد. نگهداری و حفظ هرچه بهتر محیط ۵۸ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند در این تحقیق, به منظور بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقا این نقش در اقتصاد از روش‌های رگرسیون چندمتغیره و روش خودهمبسته با وقفه‌های توزیعی (.۸141(1)» و به منظور شناسایی متغیرهای مدل» از مطالعات و تجقیقات ,خاخلی بو خاربجی آستتناده ناه ات تفیرهای آیق مقال قامل, درس مخاری آمورزتش عمومی به 1۳ نسبت ثبت نام ناخالص دانشگاهی, درصد مخارج بهداشتی خصوصی به ۳ات رشد واردات کالاها خدمات و درآمد» درصد شاغلان به جمعیت ۱۵ سال و بالاتر رشد صادرات کالاها خدمات و درآمد و وجوه ارسالی کارگران» رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی» نرخ مشارکت نیروی کار کل جمعیت ۱۵ سال و بالاتر کارآیی دولت» کیفیت قوانین رشد سالانه تشکیل سرمایه ناخالص واتولیهاناقالص سای می‌باشه که ایتدا,مانایی باانافاایی مغیرها ی راسای امین دیگی فولر میم په تیال نوا بهره‌گیری از جوم هم انناشنی, راطه بلدمدت آنها پا کمک آرموی توهاتسی (1988 ,7011831867) مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در ادامه؛ از مدل رگرسیون چندمتغیره و روش خودهمبسته با وقفه‌های توزیعی (.۸[41(1)» رابطه بین متغیرها را بررسی می‌کنیم. تخمین معادلات مدل» به کمک نرم افزار اقتصادسنجی 1۷16۷/5 صورت می گیرد. جامعه آماری این تحقیق. شامل متغیرهای سری زمانی به‌کار بگده نود ۵ ۹۴ ی نت ازشال ۱۳۵۰ تا ۱۳۹۸ با استفاده قبل از مدل‌سازی تحقیق» برای جلوگیری از انجام رگرسیون‌های کاذب در تحقیق, ابتدا مانایی متغیرها مورد بررسی قرار گرفته که برای این منظور از آزمون ريشه واحد دیکی فولر افزوده (۸101) و فیلیپس پرون (8۳3) استفاده نموده‌ايم. آزمون ريشه واحد در حالت وجود عرض از مبدا و روند. انجام شده است. نتایج جدول آ نشلن دهوده این می‌باشد که تمامی متغیرهای تحقیّ بر تولید نآخالص داخلی و درآمد و وجوه ارسالی کارگران, به‌دلیل اینکه مقادیر آماره آزمون آنها بزرگتر از مقادیر بحرانی در سطح اطمینان ۹۵ درصد بوده» فرضیه صفر مبنی بر وجود ريشه واحد را رد کرده و این متغیرها در سطح مان می‌باشد و متغیرهای لیم )اخاها دامکطو ۸ امصوا مد ارسالی کارگران در سطح ناتانا فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۵۹ درصد مخارج بهداشتی خصوصی به 0107 ۳۳۱ ۳۴۹ ۴ ۳۴۹ دور تاغل بهجمست :1۵ سال وازالاتر ۹ رد ۵۵ ۳۵۸ نرخ مشارکت نیروی کار کل + بو ۳۴۹ ۸ ۳۹ به دلیل وجود ویژگی کارآیی مجانبی جهت بررسی رابطه بلندمدت بین متغیّرها از روش هم- انباشتگی یوهانسن- یوسیلیوس استفاده گردیده است. ابتدا مرتبه بهینه مدل با استفاده از ملاک‌های تعیین وقفه مدل خودرگرسیون برداری تعیین گزدیده» سپس رابطه بلندمدت بین متغیرهای مدل تخمین زده شده و در نهایت. تعداد بردارهای هم‌انباشتگی بین مغ مغیرها سییر می‌گردد. ۴-۲. تعیین مرتبه بهینه مدل با استفاده از معیارهای تعیین وقفه با توجه به اینکه استفاده از معیار شوارتز باعث از دست دادن درجه آزادی کمتری نسبت به دیگر معیارها می‌شود: لذا در این تحقیق *زقفه رم لگهرتلیلاسی مغیا اگوارتز انتخاب گردیده است. ۶۰ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند همان‌طور که از جدول فوق پیدا اسست. وقفه بهینه در این مدل, براساس معیار شوارتز وققه یک مقداریخرانی [ آماره ۱ افرضیه: ۱ فاضیه ۵ متذاربگرانی 18 فرضیه [ فرضیه ۵ درصد آزمون ۱ مخالقّ 05 ۵ یامارهانون | مخالف سّ بر اساس نتایج تحقیق مشخص می‌باشد که برای هر دو آماره. آزمون فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها در سطح معنی داری ۹۵ درصد. رد شده و رابطه بلندمدت بین متغیرها وجود دارد. بر اساس نتایج به‌دست آمده, حداکثر ۵ رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرها فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۶۱ به معظور بررسی رابطه تعادلی کوتاه مدت بین متغیرهای تحقیق: از زوش خودهمیسته با وقفههای توزیعی استفاده شده است. با توجه به وقفه بهینه مدل و اینکه» مدل دارای بیش از یک متغیر مستقل می‌باشن, الگوی ۸7407 زوشی است که پویایی کوتاه مذت:بین متغیزها را در نظر گزفته و رابطه بلشه مفت را تیز مورق:براآ ور قرآر می‌ذدهه که نتایح:آن کر جفول.۴ گزارش شم است: جدول ۴. بر آورد الگوی کوتاه مدت .۸1۹7101 در مورد تأثیر سرمایه انسانی درضه شاغلای به جمحیت: ۱۵ سای و بالاتر ۳۸ ۳۴ نرخ مشارکت نیروی کار کل جمعیت ۱۵ سال و بالاتر ۱۳۹۷ ۵ منظور یرآورد: ضرلیب الگوی, کوتاهتمدت مد[ از ذاذه‌های سالیانرای دوره: رمائی ,13۹۸ ۰ مفتمل بر ۴۳ مفایگاماوها نغیام ادا رنی‌وع ده یبا وقه‌های توزیغی استفاده شده است. همان گونه که ار تاج جدول ۴ مفاهده می‌شود: تمامی متفیرهای تعتیق دراسطح نخظای ۵ درصد» به دلیل اینکه مقدار 8700 گزارش شده» کمتر از ۰۵,* می‌باشد» معنی دار بوده و اختلاف معنی داری از صفر دارند. بر اساس نتایج به‌دست آمده در کوتاه مدت. شاخص‌های سرمایه انسانی» تأثیر مثبتی بر رشد ارزش افزوده اقتصادی (تولیدی ناخالص داخلی) داشته است. آماره ضریت سین ما ۶ برایر با رو می‌بانته که بیان می ت1۸ ,فرصت از رت اقتصای توسط متغیرهای توضیحی مدل» قابلیت توضیح دهندگی دارد. آماره مربوط به ضریب تعیین و 4 ۶۲ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند نشان از تصریح مناسب مدل دارد. با توجه به اینکه در الگوی برآورد شده متغیر وابسته با وقفه در سمت راست معادله ظاهر شده آماره دوربین واتسون نمی‌تواند برای آزمون مشکل خودهمبستگی بین پسماندها استفاده شود. در این حالت. از آماره 13 دوربین استفاده می‌شود. طبق آماره این آزمون فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود خودهمبستگی بین پسماندها پذیرفته می‌شود. از دیگر مزیت‌های برآورد الگوی پویا این است که می‌توان به وجود رابطه بلند مدت بین متغیرها پی برد. برای این منظور برای اینکه رابطه پویا به سمت تعادل بلند مدت گرایش یابد باید مجموع ضرایب با وقفه متغیر وابسته. کمتر از یک باشد. برای انجام این آزمون» باید عدد یک از مجموع ضرایب متغیر با وقفه وابسته کم و بر انحراف معیار ضرایب مذکور تقسیم شود. در صورتی که قدر مطلق ] محاسباتی از قدر مطلق مقادیر بحرانی ارائه شده توسط بنرجی و دولادو بزرگتر باشد فرضیه صفر رد شده و وجود رابطه بلند مدت. پذیرفته می‌شود. جدول ۵. برآورد الگوی بلندمدت .۸1411 در مورد تأثیر سرمایه انسانی درصد شاغلان به جمعیت: ۱۵ سال و بالاتر ۴۴۲ ۶ نرخ مشارکت نیروی کار کل جمعیت ۱۵ سال و بالاتر ۱۳۴۳۶ ۱ نتایج تخمین اثرگذاری شاخص‌های سرمایه انسانی بر رشد ارزش افزوده اقتصادی در ایران را با استفاده از روش خودهمبسته با وقفه‌های توزیعی و ضرایب بلندمدت. نشان می‌دهد. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۶۳ براساس نتایج به‌دست آمده» مشاهده می‌شود که متغیرهای نسبت ثبت نام ناخالص متوسطه و دانشگاهی, رشد واردات کالاها خدمات و درآمد» درصد مخارج آموزش عمومی به 10۳ درصد هزینه‌های بهداشتی خصوصی به 271۳ نرخ مشارکت نیروی کار جمعیت ۱۵ سال و بالاتر» رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی» کارآیی دولت» کیفیت قوانین و رشد سالانه تشکیل سرمایه ناخالص, تأثیر مثبت و معنی داری بر رشد ارزش افزوده اقتصادی دارند. همچنین» ضریب متغیر درصد مخارج آموزش عمومی به 2107 ۰,۳۹۲ می‌باشد. بر این اساس؛ با ثبات سایر شرایط و با افزایش یک درصدی در مخارج آموزش عمومی به 8آت), رشد ارزش افزوده اقتصادی در کشور ۰,۳۹۲ درصد افزایش ضریب متغیر نسبت ثبت نام ناخالص متوسطه و دانشگاهی ۰,۴۷۴ می باشد و با ثبات سایر اقتصادی در کشور ۰,۴۷۴ درصد افزایش می‌کند. ضریب متغیر مخارج بهداشتی خصوصی به 08۳آت) ۹ می‌باشه: بر ین آساس ,با قیانت سایو شوایطه با افزانقی مکه فرصنم کر مخارج سذانتی خصوبی بارش آرزش افزروکه:اقتضادی ذر لور ۹ ۲و2 فرصت آفزایشی می‌بايه, همان‌طور که انتظار می‌رفت. افزایش نرخ مشارکت نیروی کار هم به دلیل افزایش عرضه نیروی کار به عنوان یکی از مهمترین عوامل تولیدی و هم» به علت کاهش هزینه تولید به دلیل تنزل سطح دستمزدها می‌تواند اثر مثبت معنی داری بر رشد ارزش افزوده اقتصادی کشور گذاشته. به‌طوری که بر مبنای تحلیل ضرایب بلندمدت مدل» می‌توان گفت که یک واحد افزایش در این متغیر در بلندمدت می‌تواند به میزان ۰۱,۳۴۶ رشد تولیّد ناخالص داخلی کشوز را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین رشد واردات کالاها: خلمای‌ار کر سای لیدآنیز بلهرشد اقتضادی کشور رابظه‌ای مستقیم دارد. دلیل این امر نیز مشخص است. چراکه با مروری بر وضعیت کشور درمی‌يابیم که روند سهم واردات درآمد عوامل تولیدی (مثلا به دلیل؛مهاجرت گسترده نیروی کار)» در حال افزایش می‌باشته نا می‌توای انتظاررخاقنت که چنین ستغیری گر بلقمنگ نی سخب بر رنقه اقتسافی ,کتشور داشته باشد. بدین صورت که به سبب افزایش واردات کالاها خدمات و درآمد عوامل تولید» خالص پرداختی به عوامل تولیدی خارجی افریش بافت ۶ ان‌این ظریقاه وال تولیگری وارد شده به کشور به همراه خود تکنولوژی و بهره وری موجود در کالا و خدمات وارد شده را به داخل کشور انتقال می‌دهد. همان‌طور که شواهد اقتضادی نشان داده است. می‌دانیم میزان سرمایه گذاری مورد نیاز در نیروی انسانی جهت افزایش رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته به نسبت کشورهای درحال توسعه کمتر می‌باشد. اقتصاددانان این موضوع را با مهاجرت نیروی کار توجیه می‌نمایند. از این طریق که در کشورهای توسعه یافته. مهاجرت نیروی کار با بهره وری بالا و در واقع سرمایه انسانی بالا بدون ۱۶۴ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند انجام هزینه‌های سرمایه گذاری در فاکتورهای سرمایه انسانی, باعث بهبود رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته می‌گردد؛ یعنی واردات عوامل تولید به معنای مهاجرت نیروی کار باعث انتقال تکنولوژی و بهره وری و بهبود وضعیت شاخص‌های سرمایه انسانی و درنتیجه» رشد اقتصادی می‌شود. همچنین در خصوص صادرات کشور انتظار داریم که در بلندمدت. به دلایلی مثل اتکا بیش از حد به صادرات منابع معدنی و یا به‌واسطه افزایش پرداختی‌های خارجی به کارگران» اثری منفی بر با توجه به شواهد اقتصادی, اثر درجه باز بودن اقتصاد بر رفاه در کشورهای منتخب در حال توسعه از جمله ایران» منفی می‌باشد. به دلیل وابستگی شدید این کشورها به صادرات منابع طبیعی, حجم کم صادرات محصولات صنعتی و تکنولوژی محور و همچنین وارد کننده بودن این کشورها در اکثر بخش‌های اقتصاد این نتیجه توجیه پذیر است. همچنین موضوع را می‌توان از کانال تأثیر منفی همچنین سهم بالای صادرات منابع طبیعی, فرصت گسترش تولیدات داخلی هر کشور را محدود می‌کند. این مسأله نیز بر اشتغال, تأثیر منفی داشته و اثر منفی رفاهی در پی دارد. به عبارت دیگر و بر اساس بررسی‌های صاحب نظران اقتصاد بین‌الملل, فروش نفت خام در ایران و سایر منابع طبیعی در کشورهای رقیب ایران» در واقع به معنای فروش اشتغال.به دیگر کشورها می‌باشد. فروش نفت خام ایران به چین» در آن کشور اشتغال ایجاد می‌کندا و در ایران» فرضت شغلی را از بین می‌برد. با عنایت به توضیحات فوق و با توجه به اثر مثبت واردات و اثر منفی صادرات بر رشد اقتصادی» بدیهی است که می باید نسبت تراز حساب ما به 198 آثری منقالار تواگه‌هاخالص داخلی کشور بگذارد. با توجه به وجود هم‌انباشتگی متغیرها مبنای آماری استفاده از الگوهای تصحیح خطا فراهم می‌گردد. به باور انگل و گرنجر هر رابطه بلندمذت. یک مدل تصحیح خطا (/۳03) کوتاه‌مدت دارد که دستیابی به آن» تعادل را تضمین می‌کند و برعکس: این مدل‌ها در واقع. نوعی از مدل‌های تعدیل جزئی‌اند که در آنها با وارد کردن پسماند مانا از یک رابطه بلندمدت. نیروهای موثر در کوتاه‌مدت و سرعت نزدیک شدن به مقدار تعادلی بلندمدت. اندازه گیری می‌شوند. در این مرحله, با توجه به اينکه وجود ابردار هم‌انباشتگیآبین متغیرهای مدل تأیید شده» لازم است که ابتدا معادله هم‌انباشتگی*تخمین رده شود» سپس مدل /۳:03 برای بررسی سرعت تعدیل خطای کوتاه‌مدت برآورد شود. لذا پس از به دست آوردن ضرایب بلندمدت. الگوی /۳02» به‌منظور فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۶۵ با اثبات رابطه هم انباشتگی و استفاده از آزمون بنرجی و دولادو برای تأیید کاذب نبودن آن» مکان برآورد الگوی تصحیح خطا فراهم است. برآورد الگوی تصحیح خطا برای بررسی تأثیر سرمایه نسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران» در جدول ۶ آمده است. جدول ۶ نتایج بر آورد الگوی تصحیح خطا در مورد تأّثیر سرمابه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی با نتایج جدول ۶ ضریب تعدیل حاصل از این الگو برای این حالت از مدل و برای بردار اول» ۰/۷۸- بوده و از نظر آماری هم کاملا معنی‌دار است و نشان می‌دهد که با توجه به جامعه آماری این تحقیق شامل متغیرهای:سری: زمانی بذر ذورهسال‌های: 1۳۵۰ تا ۱۳۹۸ با استقاذه از قاقه‌های ,سالاته ربهر دوره, ۷۸ درصد از عدم تعادل دوره قبل به سمت تعادل بلندمدت خود. تعدیل می‌شود. در نهایت, برای آزمون ثبات ضرایب مربوط به معادلات برازش شده» معمولا از آزمون سازگاری تقریبی ضرایب رگرسیون در طول زمان استفاده.می‌شود. روش‌های متعددی برای آزمون ثبات ضرایب تخمینی وجود دارد که در این تحقیق» از آزمون ثبات معرفی شده توسط براون و همکاران (۱۹۷۵) در مدل‌های عطفی» همبستگی اجزا اخلال در یک دوره ضفر است و آزمون ثبات» مبتنی بر خلاصه انباشته اجزا باقیمانده عطفی, /178178) و خلاصه آنباشته مربع اجزا باقیمانده عطفی, 400آ0 می‌باشد. ویژگی مهم این‌آزمون» آین‌پالست کهامی‌توان از آن ختی در شرایطی که بت به وقوع تغییرهای ساختاری, نااطمینانی داریم» استفاده کنیم. از سوی دیگر برای داده‌های سری زمانی نیز کاملا مناسب است. فرضیه صفر در این آزمون» بیان می‌کند که بردار ضرایب در هر دوره یکسان است و فرضیه دیگر حالات دیگر را بیان می‌کند. با انّتخاب این آزمون» نمودارهای پسماند تخمعی و سجذور پسماند خی رلایین دو خط ماف‌«زقاضله اظمینان ,۹۵ احرضد ازائه می‌کند. اگر نمودار ارائه شده: داگلپهاصلگامان 8اه یه شفر میتی بر عدم وجود/شکست ساختازی پذیرفتدمی‌شود و اگر نگودار از قاشله اطمینان یرون رده باشه (به:عبارتی: فاضله اظمیتان را قطع کرده باشد)» فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود شکست ساختاری» رد و وجود شکست ساختاری پذیرفته می‌شرد: (آمازم 1124وناه برای يافتن انقییرات سییتماتیک :در ضرایت: رگرسیون و آمارم ۶۶ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... | رضا علیخان بیک زند 5017۸7 0۳ 21751711 زمانی که انحراف از پایداری ضرایب رگرسیون اتفاقی و ناگهانی است. شکل ۱. آزمون 01751711 برای معادله مربوط به تأثیر سرمایه انسانی آک ‏ س ‏ ور رو او ی وی یچ ورن شکل ۲. آزمون 0178178150 برای معادله مربوط به تأثیر سرمایه انسانی فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۱۶۷ با وه بد: سکل‌های بالو از آنجابی کدموهار مسمانی خی رس مدق میله انلستای ۹۵ در صد را قطع نکرده‌اند» فرضیه صفر مبنی بر ثبات ساختاری پذیرفته و عدم وجود آن» رد و وجود از اهداف سند چشم انداز بیست ساله برخورداری از دانش پیشرفته. توانایی در تولید علم و فناوری» اتکا بر سهم برتر منابع انسانی و سرمايه اجتماعی در تولید ملی می‌باشد. از طرفی» در مطالعات اقتصادی» نشان داده شده است که عوامل ناشناخته‌ای مانند تغییر تکنولوژی, افزایش بهره وری و عامل پسماند. بیش از ۵۰ درصد رشد اقتصادی را توضیح می‌دهند (عمادزاده و بکتاش» ۱۳۸۱)؛ لذا با در نظر گرفتن اهداف اقتصادی کشور و همچنین اهمیت و ضرورت عامل سرمایه انسانی در بهبود وضعیت بهره وری و درنتیجه رشد اقتصادی, انجام پژوهشی همه جانبه با در نظر گرفتن عمده متغیرهای مربوط به سرمایه انسانی و روشن شدن نقش و تأثیر هر کدام از این متغیرها بر ارزش افروده: اقتسادی سی‌تواند سباست گذازای ویرتانه رین وراه آقخافسیاسگ‌ها وربرنانه‌های مه جز جهت بهبود وضعیت سرمایه انسانی و رشد اقتصادی کشور (که از مهمترین اهداف سند چشم انداز می‌باشد) و همچنین اولویت بندی برنامه‌ها بر اساس میزان تأثیر شاخص‌ها یاری نماید. شناسایی هر چه بیشتر عوامل موثر بر رشد اقتصادی» می‌تواند برنامه ریزان اقتصادی را از دو جنبه مهم یاری رساند؛ اول اینکه».به لحاظ کردن متغیرهای جدید در برنامه‌ریزی‌ها منجر می‌شود و از این حیث. گامی رو به جلو در تخصیص بهینه منابع به شمار می‌آید و دوم آنکه. به کاهش خطاهای ناشی از تحلیل نادرست سهم عوامل موّثر در رشد اقتصادی منجر می‌گردد و بدین ترتیب» برنامه هدف از این تحقیق, بررسی رابطه میان سرمایه انسانی و ارزش افزوده اقتصادی در ایران و شناسایی رآفکارهای مناسب جهت ارتقا این نقش گر اقتضاه یود. بر آساس اذبیات تیاق شنده تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی,» از دو ناحیه قابل تطور است: ۱. سرمایه گذاری در منابع انسانی با فرض ثبات سایر شرایط. تون تولید افراد را افزایش می‌دهد؛ که این برداشت. محور اصلی نظریه سرمایه انسانی است که بر مبنای آن» هر قدر انباشت سرمایه انسانی بیشتر باشد» انتظار می‌رود تولیدات با شتاب بیشتری رشه یابد. ۲ محوز ذیگره بزراین نکته همرکز اسشت که این سرمایه‌گذاری‌ها: افزایش تولیدات را از ناحيه انتقال فن آوری جدید و کاربرد آن محقق می‌سازد. بر مبنای این ملاحظات, هرچه سرمایه انسانی از ناحیه آموزش بیشتر باشد بسترهای لازم برای استفاده از فن آوری وارداتی نیز بیشتر خواهد شد. ۶۸ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند اگر بخواهیم اثر آموزش را بررسی نماییم» نتایج مطالعات جدید نشان می‌دهد که در تئوری‌های رشد در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در مدل‌های رشد درونزا و مدل رشد نئوکلاسیک توسعه یافته. اهمیت آموزش مورد تأکید واقع گردیده است و عنوان گردیده که کشورهایی که رشد آموزش سریع- تری دارند نرخ رشد اقتصادی و درآمد بیشتری خواهند داشت و توجه به آموزش» دارای اهمیت و ۱- تعیین صحیح و دقیق جهت‌گیری‌ها سیاست گذاری‌ها و استراتژی‌های فعالیت‌های آموزشی؛ نقش عوامل, محیطی: شخصی ,و اجممامی؛ ۴-,شنات: بررسی و تحلیل, و زارزسسدسی ارقان آموزش از قبیل: محصلان و دانشجویان» مدرسان و استادان» مدیران» برنامه‌ریزان و مشاوران» اهداف و برنامه‌ها متون و منابع علمی آموزشی» روش‌ها قالب‌ها وسایل و ابزارهای آموزشی. آموزش همچنین در رهبری تغییر در جامعه نقشی اساسی دارد. موفقیت آموزش در ایجاد» کنترل و رشبری؛ تغییراق آظرهتگی: اجقمامی» اقتسافی: علمی ی قتاوری, بسگلی ذازقی ایتک ناستاذان: مدرسان و معلمان در تمام سطوح تحصیلی» وظیفه و نقش تربیت را در ارتباط بین برنامه ریزی و از دیگر اهداف اين تحقیق, شناسایی راهکارهای مناسب در جهت افزایش ارزش افزوده نیروی انسانی» و همچنین بررسی مکانیسم اثرگذاری شاخص‌های سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی, بر اساس نتایج به‌دست آمده» تمامی هزینه‌های صرف شده روی آموزش, به انباشت سرمایه انسانی منجر گردیده که باعث ایجاد تورم و:کاهش رشند ارزش افزوده اقتصادی شده است. متأسفانه نظام‌های آموزشی کشورهای در حال توسعه همچون ایران» چندان کارآمد نبوده و برنامه‌ریزی بلندمدتی برای آموزش ندارند و پا اگر دارند» در نحوه اجرای آنها نقص‌های متعددی مشاهده می‌شود. به‌عنوان نمونه» یکی از وظایف موسسات آموزشی,» ارائه مکانیزمی است که استعدادهای بالقوه را کشف و آن را به‌صورت بالفعل درآورد و در پوشش آموزش قرار دهد. جامعه‌ای که برای استخراج نفت و تکنولوژی استخراج هزینه‌های گزافی می‌ پردازد بی‌شک می- باید برای کشف استعدادها و پرورش آنها نیز به صورت مشابهی عمل نماید؛ ولی این هزینه‌ها در آموزش, به‌مثابه آن است که فردی درس خوانده و دولت کلیه خرچ و مخارج آن را می‌دهد اما چون مکانیزمی برای جذب استعدادهایش ندار» فرد مذکور یا بیکارمانده و یا شغلی بجز تحصیلاتش به‌دست می‌آورد؛ و پا یکی از وظایف هر نظام آموزشی و پرورشی» تربیت و ایجاد آموزگاران و استادان قابل و با کفایت است. نظام آموزش و پرورش باید شرایطی را فراهم آورد تا بهترین فارغ‌التحصیلان خود را در موسسات آموزشی جذب و استخدام نماید که فرد بتواند در رشد اقتصادی موثر واقع گردد. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۶۹ بیشتر کشورهای در حال توسعه با مشکل دوگانه و متمایزی روبه رو هستند؛ آنها فاقد مهارت‌ها و تخصص‌های ضروری برای رشد بخش صنعت هستند. در حالی که مازاد نیروی کار غیرماهر دارند. وجود مازاد نیروی کار تا حد زیادی به دلیل کمبود مهارت‌های ضروری است. تمرکز سرمایه انسانی برای حل این مشکلات از طریق ایجاد مهارت‌های لازم در انسان‌ها, به مثابه منابع تولیدی و ایجاد مشاغل پردرآمد برای آنها است. نیاز برای سرمایه‌گذاری در منابع انسانی در این کشورها به مراتب بیشتر از سرمایه‌های فیزیکی است. به‌رغم واردات و یا ایجاد سرمایه‌های فیزیکی» هنوز این کشورها قادر به تسریع رشد اقتصادی خود نیستند؛ زیرا هنوز منابع انسانی در آنها توسعه نیافته باقی‌مانده اس ان کشورها مر ساله مقاویر مقایهی سومان ,ژد می‌کسد: لیرد حلیل اققدان سمازگاهای ضروری مورد نیاز قادر به استفاده کامل از این منابع نیستند. هر چند که مهارت‌های حرفه‌ای و دانش و تخصص همراه با سرمایه‌های خارجی وارد می‌شود؛ اما کافی نیستند. عدم توانایی رشد سرمایه‌های انسانی همراه با رشد منابع فیزیکی» یکی از دلایل اصلی پایین بودن ظرفیت جذب منابع سرمایه فیزیکی در کشورهای در حال توسعه است. بنابراین؛ یکی از دلایل اصلی توسعه نیافتگی این کشورها پایین بودن نرخ کارایی نیروی کار عدم تحرک منابع» محدودیت مهارت‌ها و تخصص‌ها در مشاغل و تجارت» نبود قوه ابتکار.و ارزش‌های سنتی و نهادهای سنتی اجتماعی است که انگیزه برای تغییر اقتصاذی,رلابه حفلاقّل می‌رساند. بنابراین» رشد نازل علوم و دانش, قامل مهم. بازدارنده دیگر رشد اقتگاده /ا..- وهی حلل توسعه همچون آیران, منانغ طبیعی وجود دارد» ولی روش‌های تولید مناسب. مهارت‌های ضروری, بازارهای کامل و عوامل نهادی و اقتصاه‌ی برای استفاده موّئر و عگیق ار مایم برای ایقال شرا اقتصادی و اجتمامی, محدود با توجه به بخش ۲ تحقیق که مربوط به بررسی مطالعات پیشین در حوزه پژوهش حاضر می باشد و با مشاهده و مقایسه نتایج آنها با پژوهش حاضر به"این نتیجه می‌رسیم که تأثیر سرمایه انسانی بخصوص فاکتورهای آموزشی» روی ارزش افزوده اقتصادی غیر قابل انکار و اهمیت و اولویت آن نیز همچنین با توجه به اينکه در این تحقیق, علاوه بر آموزش, در پی مشاهده تأثیر دیگر عوامل حائز اهمیت و متعدد سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی نیز بوده‌ايم لذا نقایج گسترده‌ای نیز حاصل نمودیم که ملاحظه آن برای برنامه ریزان و سیاست‌گذاران اقتصادی مفید به نظر می‌رسد. براساس نتایج به‌دست آمده در این پژوهش, مشاهده می‌شود که متغیرهای نسبت ثبت نام ناخالص متوسطه و دانشگاهی, رشد واردات کالاها خدمات و درآمد درصد مخارج آموزش عمومی به 7 درصد هزینه‌های بهداشتی خصوصی به 1(8ت) نرخ مشارکت نیروی کار جمعیت ۱۵ سال و ۷۰ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... | رضا علیخان بیک زند بالاتره رشد مخارج نظامی, رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی» کارآیی دولت. کیفیت قوانین و رشد سالانه تشکیل سرمایهاناخالص, تأثیر مقبت و معتنی دار بر رشد: ارززش افزوده اقتضادی ذازند. با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور و این نکته حائز اهمیت که با مراجعه به کتاب قانون بودجه کشور در سال ۱۳۹۸ ملاحظه می‌گردد که سهم مخارج آموزشی به 717)» حدود ۲/۴ درصد بوده, که این میزان» حتی از نصف متوسط جهانی نیز ۱ اضولا پیشرقت یک: کشور تا آنجا کهروند استفاده از روش‌های مدرن ادامه دارده هميشهمیسر خواهد بود و روش‌های مدرن فقط به معنای در اختیار داشتن ابزارهای جدید نیست؛ در حقیقت. روش‌های مدرن به دنبال افکار نوین و مدرن به وجود خواهد آمد و منشا شکل گیری این افکار نیز غالبا تحصیلات عالی است. به همین دلیل, آموزش عالی هر کشور در فراهم آوردن زمینه مناسب برای رشد اقتصادی کشور نقش محوری و اساسی دارد و از این رو» توجه به گسترش آموزش عالی دانش محور یکی از پیشنهادهای این تحقیق است. ۲ تحصیلات فقط زمانی به رشد اقتصادی بیشتر می‌انجامد که از افراد تحصیلکرده در جایی که لازم است و موجب افزایش بهره وری در توکنم. فاد استنای‌فردد؛ به غبارت دیگن سرمايه گذارتی در سرمایه انسانی به صورت افزایش تعداد افراد با تحصیلات دانشگاهی هنگامی به رشد اقتصادی بیشتر می‌انجامد که برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون اقتصاد برای استفاده از آخرین دستاوره‌های غلمی در تولید طورت گرقّهآباشد. لذا" پشنهادم‌شود با سرمایه گذاری بیشتر در نیروی انسانی و تربیت افزون‌تر نیروی انسانی, موجبات افزایش عرضه نیروی کارآفرین فراهم شود. قطعا نیروی کار متخصص و آموزش دیده می‌تواند از طریق نوآوری‌ها و به کارگیری بهینه امکانات مادی و مالی کشور موجبات رشد سریع‌تر جامعه را فراهم سازد. ۳ سرمایه‌گذاری در طرح‌های اجتماعی» یکی از نیازهای پراهمیت این کشورها است. ۴ افزایش سطح دانش و مهارت‌های مردم شرط لازم برای از بین بردن عقب‌ماندگی اقتصادی و ظرفیت‌های استفاده انشده؛اقتصادی و ایجاد انگیزه‌های لازم برای پیشرفت کشورهای در حال ۵ رشد و توسعه اقتصادی, ایجاب می‌نماید که نظام آموزشی» نیروی انسانی متخصص را برای نیازهای آتی جامعه فراهم آورد.. در کشورهای در خال توسعه که نیروی کار ماهر و کارآزموده نادر و کمیابی دارد نیروی متخصص مورد نیاز در سال‌های آتی می‌باید براساس برنامه‌ریزی» فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۷ آینده نگری و برنامه ریزی دقیق از سوی سیاست‌گذاران مملکتی بر روی آموزش می‌باید صورت پذیرد؛ چراکه سرمایه‌گذاری در آموزش باید با توجه به نیازمندی‌های نیروی انسانی در سال‌های آینده صورت پذیرد. از آنجا که بازار کار در کشور محدود است. هرگونه قصور در برنامه‌ریزی و آینده‌نگری» موجب می‌شود که در سال‌های آینده» انبوهی از فارغ‌التحصیلان بیکار در بخش‌هایی ز اقتصاد و کمیابی نیروی متخصص در بخش‌های دیگر مسائل و مشکلات عمده‌ای برای دولت افزایش درصد مخارج آموزش عمومی توسط دولت و اتخاذ الگوهای صحیح آموزشی در قالب نظام آموزشی کشور از بدو ورود افراد به مدارس و همچنین فراهم سازی زمینه‌ها و تسهیل شرایط و قدام جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری مستقیم خارجی می‌تواند از طریق بهبود یادگیری نیروی انسانی» باعث افزایش سرمایه انسانی و درنتیجه, بهبود بهره وری عوامل تولید و رشد ارزش افزوده . سرمایه گذاری در امور آموزشی و بهبود وضعیت مدارس و دانشگاه‌ها بخصوص از لحاظ افزایش کیفیت آموزشی» افزایش بازدهی بخش پژوهشی و فراهم سازی زمینه‌های مطالعات پژوهش محور از طریق افزایش ظرفیت‌های پژوهشی کشور می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش جذابیت این زمینه و بهبود وضعیت سرمایه انسانی و در نهایت» بهبود رشد اقتصادی کشور گردد. ۷۲ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند ابراهیمی یزدان و فرجادی» غلامعلی (۱۳۸۱). آموزش عالی مشوق رشد در اقتصاد‌های باز. فصلنامه آتطاری پسقرت :۳۷۵+ سومایه کذاری که خر سبرماند انسانی ست سرابط غوم اطسیتان تور ینآ (۵ا۳ ,نایم وین اقساه سای تارجمه ناسر یی رش کت چا ر انجشارات خیرانگ, آبایی تفرشی, شهره (۱۳۸۴). تأثیر متقابل سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در ایران دوره ۱۳۸۰- بالازاده» محمد حسین (۱۳۸۱). اقتصاد آموزش و پرورش. تهران: نشر طراوت. بدن لوئی (۱۳۵۶). تاریخ عقاید اقتصادی. ترجمه هوشنگ نهاوندی. تهران: انتشارات مروارید. تقوی» مهدی و محمدی, حسین (۱۳۸۵). تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه توداروه مایکل (۱۳۷۷). توسعه اقتصاد یامن ساغلامعلی فرجادی. تهران: انتقنارات جانسون» گلن (۱۳۷۸). اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه ۸ ترجمه محمد جعفر پوینده. پیش جوادی پور» سعید (۱۳۸۳). تأثیر هزینه‌های بهذاشتی بر رشند اقتصادیی گروه کشورهای منتخب. پایان دادگر یداله؛ ورهامی ویدا و محمدی, شعله (۱۳۹۷). رابطه شاخص توسعه انسانی و نوآوری در ایران و کشورهای رقیب سند چشم انداز. فصلنامه راهبرد اقتصادی, سال هفتم شماره بیست و هفتم ریاضی نیا سمیه و دیزجی» منیره (۱۳۹۸). مدل بندی بیزی تأثّیر نوآوری بر شاخص توسعه انسانی درکشورهای توسعه یافته. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی, سال چهارم» شماره دوم» پیاپی ۱۳: سعادت» رحمان (۱۳۷۹). نقش و جایگاه اسرمایه انسانی در رشد و توسعه اقتصادی. پایان نامه عماد زاده» مصطفی (۱۳۷۷). مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش. اصفهان: جهاد دانشگاهی اصفهان. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) - سال بیست و دوم - شماره اول - بهار ۱۴۰۱ ۷۳ قمادزادم,مصظقی و فرزانه تکتاش(۳ ۱۳۸ )! آقر آمووشن بر آرزش افزوذه بخش,صنعت: مجله دانقل بو قره باغیان» مرتضی (۱۳۸۳). اقتصاد رشد و توسعه. جلد اول و دوم. تهران: نشر نی. کرگل . ج. ا. (۱۳۵۴). نظریه رشد اقتصادی. ترجمه حسن خلیلی. تهران: دانشگاه صنعتی شریف. کمیجانی» اکبر و معمارنژاد عباس (۱۳۸۳). اهمیت کیفیت نیروی انسانی و ۳۵:0 در رشد اقتصادی متوسلی» محمود (۱۳۷۰). سرمایه گذاری در نیروی انسانی و توسعه اقتصادی. تهران: موسسه متوسلی» محمود و آهنچیان» محمدرضا (۱۳۸۱). اقتصاد آموزش و پرورش. تهران: انتشارات سمت. یوسفی دیندارلوه مجتبی و محمد نوفرستی (۱۳۸۴). اندازه گیری برخورداری آموزشی سرمایه انسانی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران: سال هفتم: شماره ۲۳. صالحی, محمد جواد (۱۳۸۱). اثرات سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه- عمادزاده» مصطفی و مسعود صادقی(۱۳۸۲). نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی. مجله برنامه و مکنون» رضا (۱۳۸۰). راهبرد آموزش/عالی اشتغال واتوسعه,کشور. مجموعه مقالات کنگره راهبردی توسعه علمی ایران وزارت علوم» تحقیقات و فناوری, ستاد پیشبر؛علوم ایران ۱۴۰۰. هادی زنوز بهروز؛ فرزین» محمدرضا و عرب مازار یزدی» علی (۱۳۷۶). آزمون کاربرد الگوهای رشد همبرگ. دنیل (۱۳۷۵). الگوهای رشد اقتّصادی. ترجمه مهدّی تقوی. تهران: انتشارات علمی و 001168210 کصععصقطا[. عطا حص0ظ ع0صع ۳ مهو ناج ها 60 منصمد۳۵0 1 جز 05ق ۳0 ۵۵ عع 6 6گ دم لمصمنوعج عطا که معادمعصمم عصه2 و۸0 ۷16۷ صطا70 ,6۵ .200 ما2 اعصع2 ۵۶ 3005 .(2002) .17 مف۵0ظ8 مفققالهظ (1967) .6.5 8566۳ ۳0 ص500 .(0995) صع/-ت-ملدک هه .8.3 ,روهظ م۸ م۸ نعصمع 1 مهم ممنطن‌عن لمهدم‌وع2 فص لعنمه) صعصی ۳" 0 270۷ جر 0 کناطاامع۸ ,1.206 تواکص ۷۷ ۰ و۸00۳ 5۰ وا ز 7006 هام :۵۳۵ 30 بلهانمه6 1۳۵۵ .(3964) .5 تقی6 ملظ 5 ۳0 بط0مناق 600 که کعخصمصمع عطا صذ م0 ۶۵ عجه 1۷7۳۵۳۵ .(3985) 363 مع18ظ ۷۴ بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران و ارائه ... / رضا علیخان بیک زند 81 130 ۳۲006 جر ۵01000 165601 ق1۳9۵ 156 .(1966) 31.3۰ م0۵ 63۸۰ :60 که دعصنوصط 3۵ .(2000) کعطامط عصصع 30 0ص 3.3۰ ,کنل(ط هصق هط 200 10وی عطا ,870 3۳۵086005 .(01982) .3 ,بلاغ صع6 130۷20 6۵6 06۷۵10061 مطاقم 310 .(2017) 5 صعوطامعله7 وصه ۸ مصعععله1 335-3 :(25)3 ,وعتونهک وصتصصع21 صوع م۳ +ومای هدوز توص ۵ص کرد ۹5ط0 ۷۵۵ توطصنام-ععمی قصه آعازصی حال7736 .(1995) 06۵ .2.0 ف۵صه .5 ,10165 ۰ ,1116۲5 0065 .3/0061 نع ۸ عم - 2/00 15۵ ح عانصی عم عصمعصز 40 00660۲ عطا 05 .(1999) .ی ,نع86ع3 ۵ .3 ,عااع6 :3 ,1270006 ,06 3050۳۲ 0ع2طظ عع100 مک ۳ تلعنمم) صمعصحتت که کدمنعدعصنز0 40 3۳:00 .(1991) .3 .۳ ماقنامآ 200 1۰ ص066 ,نت7 :3 12۳6266 مفاق]آ ۳ 3۳۵۵00 عادو عوو۸ مش نکعتخصم۲ ههزم م3610 حز 0۳۵ باه 3 ۷۷۵۲1۵ ,612 23067 ۷۵۳۵۵۵8 حلع 8 پو‌ناو2 و۸00۳ 0 6 ۳:00 #صه آهازمه) ص73 .(2004) 2667 ,۳۵109 6 ص۷8 کقظ ,16606 5۰ ,16076667 0۶ از نصتآ «عزدرولمس۸ دعنهک-م 3 ۸ :1890-2000 هز۸ .هام02 ۲۵۵ 200 1000205 ها 16565 .(0999) عزدوع1 ناگ ,تالع]آ .3 لا خرص۸ ,مزع 160010 ماحقناعدآ :م30 .15 عل مصهمدوا۸ «ماونط عا۵ ام صعنوماه/3 نعل زو عصحسط ۵۶ بانکه نهد وه‌ناه2 .(2002) نشصه1 ,3/6 0 دمزعدگگنل برع مامصطع ,حلص جع 65 10 .(3966) کماعط2 ۰ فص 8 ,176190 ما ماه که دما طخحطصی اقصنوتهه عطا عصسعع/2 .(3972) 6 ,وملبا0 805263230 310 ,20 7۵1٩ ,6قصقتا0 لمسعلحت0 وه خدعص 366100 نامع مدع ۵ عع۳ع۳10 بعت ام صمتاهله معطاونط هز خصعصاعع 10 ب(0995) ععصعل ,مصرقج 310 ,30 7۵۰ و6161 ۳۲006 وان 703] چا و0 قاحلا کعخرع5 عصت 72020656 و ۳۲006 مق م۸ ملعازصی صفصحط صز اصعصایع 10 .(1961) ۷7۰ 1۰ ما5 ۳۳00۳6 همه ملقژمی قاط ص اصعصیع 10 (1961) 1۰۷۷۰ مقالناا5 06 بط۳0ع قصه لقن الوم ,نمی صه13 .(3991) توصها3 لماک 60 ۳۲05096 لماژمه6 ص130 ۵۶ عمط 1656۵ .(2004) لگ نصن0ه1 ۹ مععله 1" 2006 310۵ 17206 مطمنش300 .(2002) ههه ۷۷ 3۷۰ ۵صه 1۷۰ ,150۳۵ .1 و810 صنطاعه ۷۷ علصه8 ۷۷۵۳1۵ ,22060 ۸۷۵۳۵۵۵ دل 6962۳ پن‌نا20 کصع 3

سرمایه انسانی باعث افزایش بهره وری عوامل تولید می شود و از این طریق، به صورت غیرمستقیم بر رشد اقتصادی اثر مثبت می گذارد. در این تحقیق، برآنیم که از طریق استخراج نوع و نحوه تأثیرگذاری متغیر هزینه-های آموزشی بر رشد اقتصادی کشور، به بررسی اثر سرمایه انسانی بر ارزش افزوده اقتصادی در ایران بپردازیم و راهکارهای مناسبی جهت ارتقاء این نقش در اقتصاد ارائه کنیم . روش انجام این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. به منظور بررسی رابطه تعادلی کوتاه مدت بین متغیرهای تحقیق، از روش خودهمبسته با وقفه های توزیعی ARDL استفاده شده، و بر اساس نتایج به دست آمده، در کوتاه مدت، شاخص های سرمایه انسانی، تأثیر مثبتی بر رشد ارزش افزوده اقتصادی داشته است. نتایج به دست آمده در بلند مدت نیز بیانگر آن است که متغیرهای نسبت ثبت نام ناخالص متوسطه و دانشگاهی، رشد واردات کالاها، خدمات و درآمد، درصد مخارج آموزش عمومی به GDP، درصد هزینه های بهداشتی خصوصی به GDP، نرخ مشارکت نیروی کار جمعیت 15 سال و بالاتر، رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی، کارآیی دولت، کیفیت قوانین و رشد سالانه تشکیل سرمایه ناخالص، تأثیر مثبت و معنی داری بر رشد ارزش افزوده اقتصادی دارند. ضریب تصحیح خطا برای معادله، 78/0- است که نشان می دهد که در هر دوره، 78 درصد شوک وارده کوتاه مدّت، به سمت مقادیر بلندمدت تعدیل می یابد. نتایج این تحقیق، از این جهت مورد استفاده سیاستگذاران است که شناسایی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، می تواند برنامه ریزان اقتصادی را از دو جنبه مهم، اول، لحاظ کردن متغیرهای جدید در برنامه ریزی ها و درنتیجه، تخصیص بهینه منابع و دوم، کاهش خطاهای ناشی از تحلیل نادرست سهم عوامل مؤثر در رشد اقتصادی، آگاه گرداند. شماره ی مقاله: ۶

509725

به طوّر مغال با چند درجه افزایش دما در بعضی از ایستگاه‌ها ما شاهد اضافه شدن روزهای ابتدایی فصل تابستان به انتهای دوره بهار و در نتیجه طولانی‌تر و گرمتر شدن فصل بهار هستیم. ویا بالعکس. با توجه به مطالب بیان شده*ذر بالا تغییرات ایجاد شده در هر فصل و عدم تطبیق فصول اقلیمی و تقویمی در کشور به اندازه‌ای است که در خور ایجاد تقویم گردشگری نوینی به تفکیک هر استان می‌باشد. تقویمی که بنابر نوع فعالیت مطلوب برای گردشگران بازه‌های زمانی مشخصی را در اختیار کاربر قرار دهد. توجه به این تغییرات گامی در جهت رضایت از سفر و در نتیجه پیشرفت صنعت گردشگری کشور خواهد پژوهش حاضر به منظور بررسی تغییرات و جابه جایی های احتمالی در فصول اقلیمی ایران با توجه به تغییر اقلیم انجام گرفت. اولین یافته پژوهش نشان داد که تغییرات رخ داده در کمیت و کیفیت فصول اقلیمی ایران هماهنگ با گرمایش جهانی است و این موضوع لزوم برنامه ریزی‌های جدید در زمینه با صنایع و فعالیت‌های مرتبط با اقلیم را ایجاب می‌کند. هماهنگی با اقلیم نواحی و مناطق مختلف کشور شرایط را برای صرفه‌جویی و استفاده بهینه از منابع طبیعی و انسانی فراهم می‌آورد. با توجه به یافته های تحقیق و با تطبیق دادن جداول مربوط به زمان آغاز پایان و طول فصول با جداول مربوط به شاخص های آسایش دمایی این نتایج مشخص شدکه تاریخ های بدست آمده برای آغاز و پایان فصول طبیعی با شاخص های آسایش دمایی مطابقت دارند و با مقایسه دو سری زمانی بیست ساله در دو دوره مشخص شده شاهد تغییرات اساسی در طول و شدت -کمیت و کیفیت- این فصول هستیم. اگرچه آغاز و پایان هیچکدام از فصلهای طبیعی به طور کلی با تاریخ های تقویمی آنها مطابقت ندارد اما عمده روزهای این فصل ها در فواصل تقویمی آن رخ می دهند. همچنین مششخص شد که مهمترین تغییرات کمی در فصل گرم رخ داده است. فصول انتقالی و فصل سرد در رتبه های بعدی قرار دارند. با وجود اینکه مهمترین تغییرات کمی در فصل گرم رخ داده اما تعداد ایستگاه های که دچار جابه جایی در فصل گرم خود شده اند نسبت به فصل سرد و فصول انتقالی کمتر هستند و ایستگاه های نیمه شمالی کشور نسبت به ایستگاه های جنوبی دچار جابه جایی و تغییرات بیشتری شده اند. علاوه بر این افزایش دمای رخ داده در تمامی فصل ها بصورت یکنواخت در طول دوره فصل بوده است. نتایج نشان داد که تغییرات اقلیمی باغث تغییر در کمیت و کیفیت فصول طبیعی شده است. این تغییر اگرچه در نیمه شمالی نسبت به نیمه جنوبی یا در هر ایسگاه تسیت باه ایسگاه ذیگر قلوتسفایی ذاره آما آنچه کفمهممی تمايه رخ قافی یی رات است حال که ای تغییرات رخ دادم جا دازد تا بلاسطالنه دوباز«ذر زسینه:با فعالیت سایی که بطور مستلیم با اقلیم در ارتباط باهک. بتول. (۱۳۹۲). بررسی احتمال تغییر اقلیم در استان کرمان با روش من-کندال (مطالعه موردی حجازی زاده زهرا و نادر پروین. (۱۳۸۸). بررسی تغییرات دما و بارش تهران طی نیم قرن اخیر جغرافیا و برنامه حیدری» حسن و بهلول علیجانی (۱۳۷۸). طبقه‌بندی اقلیمی ایران با استفاده از تکنیک‌های آماری چند راوند انوشیروان» خالدی شهریار» حسن‌آبادی داود. (۱۴۰۰). پیش‌بینی اثرات تغییر اقلیم بر روی اقلیم‌آسایش شهر میانه با استفاده از مدل اقلیمی(/81057) نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۱ (۲۵۱-۲۷۰:۶۳. ذوالفقاری» حسن (۱۳۸۴). بررسی فصول طبیعی در استان کرمانشاه, قصلنامه تحقیقات جغرافیایی»۱(۲۰). ۹۰- ذوالفقاری» حسن؛ جعفر معصوم پور سماکوش؛ آذر جلیلیان و امان ا..» فتح نیا (۱۳۹۲). تعیین الگوهای سینوپتیک و توده های هوای موثر بر فصول اقلیمی غرب ایران. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای طبیعی, ۱: ۷۰-۵۳. رضایی» پرویز؛ محمود روشنی و مهناز محمدی مقدم (۱۳۹۴). تعیین فصول طبیعی جنوب دریای خزر به روش آماری چند متغیره (مطالعه موردی استان گیلان)» فضای جغرافیایی» ۵۰: ۰۱۸۲-۱۶۵ عطایی» هوشمند و حسنا رحیمی پاطاق (۱۳۹۴). پهنه‌بندی دمایی آغاز و خاتمه فصول استان کردستان با استفاده از روش‌های نوین آماری. کنفرانس بین المللی در معماری, شهرسازی» مهندسی عمران» هنر» محیط علیجانی» بهلول (۱۳۷۶). تعیین فصول طبیعی ابران. پژوهش های جغرافیایی» ۳۵ :۲۱-۳۳ ۱۶ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی, سال بیست و یکم., شماره ۶۴ بهار ۱۴۰۱ کریمی. صادق (۱۳۹۷). تعیین آغاز و پایان فصول دمایی با رویکرد دقیق سازی فصول طبیعی (مطالعه موردی: نواحی مختلف استان کرمان). مخاطرات محیط طبیعی» ۱۸(۷)» ۰۱۶۸-۱۴۷ گندمکار امیر (۱۳۸۶). شناسایی فصول اقلیمی با استفاده از تحلیل خوشه‌ای (مطالعه موردی: شهر اصفهان)؛ نظری پور» حمید و رشید. سعید آبادی (۱۳۹۱). تعیین فصول اقلیمی زاهدان با روش تحلیل خوشه ای. جغرافیا 116۳۵11 01 5۳0065 .(2015) موصعن2 هس۷۷ معمقط7 هصق ,6۵ نوع ۵۳ مصعطح و1 0 6 تواناظ بنقطاعصه‌طاک حز کدمعقع5 موی قصه آمی حز ع هوک مادم فا یه حا ععی 50266 200 8 10۳ رسد ۳عاع1 0ص اصعصمصصی لدمتصضم اه صمکاسد‌مصم6 .(2008) م۸ وصنانط2 ,096 .[3عنع 10[مامسنل .احص۸ 15۵0۳ ,مصتقصمل صدع ۳0 عطا 20۶ کم نو دم صمنهلو من ۳۳۵۴ 30۳16۳۵ نز 5636055 [۵ 1509 .(2020) .3 صعصقعنقط ,1 3/0606 مک هزم 10۶166 ۰ _ 00 :قاط 4462۰ 4140:4444 :2020 بامتمهصنا) 7 خصا معخعصنن ۶۳6 0ع030[6

هدف این مطالعه بررسی تغییرات و جابه جایی های احتمالی در فصول اقلیمی ایران با توجه به تغییر اقلیم است. داده های دما، رطوبت نسبی، فشار بخار آب، باد و ابرناکی برای 36 ایستگاه، طی 40 سال از سازمان هواشناسی دریافت شد. داده ها به دو سری 20 ساله تقسیم شدند تا امکان مقایسه فراهم شود. داده های روزانه دمای هر سری زمانی با نرم افزار Spss خوشه بندی، سپس با در نظر گرفتن توالی های 7 روزه، آغاز و پایان فصول مشخص شد. زمان های تعیین شده از طریق مدل ریمن مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه فصول در دو سری زمانی حاکی از آن بود که در تمامی ایستگاه ها تغییرات در فصول اقلیمی از ناچیز تا چشم گیر رخ داده است. فصول طبیعی در ایران با فصول تقویمی تطابق ندارد و تغییرات اقلیمی بویژه تغییر دما طی دهه های اخیر باعث جابه جایی و کوتاه و بلند شدن فصل ها شده است. با وجود اینکه آغاز و پایان فصل ها به طور کلی با تاریخ های تقویمی آنها مطابقت ندارد، اما عمده روزهای این فصل ها در دوره های تقویمی آن رخ می دهند. تغییرات رخ داده تنها بر روی طول فصول تاثیر نداشته و این جابه جایی ها باعث تغییر در کیفیت فصول اقلیمی نیز شده است.

445478

9 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 0 ک ۸0۵7 2710605 [۵ ۲۳ وصز رارسا ۳۱ ۵ 1۳ 3 ۸276 و2 (2ط1۵ 17002۳1 صنمدع 13 با مداد 7 دعد5 ,۲730675799 ۸200 15107716 8706۰ (۵۲۹۶90۲ )150۳0 ماو [0 ا0ع ومع 123 5 138286۰ 500 0۳ 0ع 0۳ج که تعطننه ولمم عط «عبه اند اطلهن‌ها دز عناوم ۰[ که کرد منامام نصا عط۲ هز عوفتعصها1 0ع1۵۳۵ ۵ که ااهنه1 40 366 3276 کسع 0۳0 ۳۳۲ ا۵طا مفعز 6۵ 366۵ کرچه 2 کقط از ,110۷/66 6 ع6طا 050 کزدواهصه کلعع عنام برد 2 8 و60 1300۲ کلرولهصه 6005 آععنانی عصاوماصصه ۶ مه عطا فعصتصفه رون اصعععم 156 ص71 128 ب00ه عنطا 10 باصعصع 0۳0۷ کالفاه وهی اععصع1 عطا 0 0صه 0ع0ع1ع5 6۳۵ کعان تاکز م13 معط ۳۵۵ ص16 26و 106 0 ۷۷۵۳6 ,کعناژدععع31 "و166 106 ماع آمحصم هه آماصعصخص0ه ۵ ما 6 -6۷7 006۳1 0عتهتاکنصع 5‏ هه عحنمصصمتاععن که اع ۳0 کعلع2] کالنادع7 6 0۵ 82960 اصعصاه06 0ع0ع6ع۳ منامتع تمامعصخوصته عط 1 ب0عهع نامز عنادناهاه لمناصه مدز عطا او کالنهم۲ 156 تمعن هه عز از عطا ۲و -اباه ع6زویمعع27 عطا صز ۵5 ع0ع5 صع0 اکمطاوهنط عاصعوی عط هط 53060 0 معط کصمزکمدع نانک عاص ۷۷ وصه لها عطا بط 1۵110۵۵ مصمتعصعصنل عطا 1۵۳ ددع0 ۵۳۵ حلعنطم عصعاز عط تاعمص 6۳6 دامع "عاصعی عطا اهطا 1 ۳۵۲۵۷۵۵ نامع امقصی عطا مافق0اط۵ 10 بععقتع 132 ۵۶ عکی "وم 12 ۵۶ کالباوم7 عط1 بعکسای عط غه کنطهالود #عصتصعاعل-عمم عطا ۵۳ 0عک5ط و 500۳65 عصخادع506 ع5] ماکعاساقوم 6 صز اقطا ۵0اه نوصن اععا عامصدک اعد 0ع0صز عطا صقطا «عطونط ولاصی‌اندوند ۵۳۵ نامع لمامعصفخومه عطا هنز کاصه‌متناخدم ۳6 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 ,50 6 ۵ ۳60060 عنه لفط کللفاد ععقتع م1 عزعهط 1۵۳ عطا ۵۶ عه کز ملع 5 رانا عائه فص نله عامنصصصی ما کعص1[ ۳۳۲۰ روط 0ع 016100 وه 205ع صنقص عط عز ملعم ععصند خقط) ۵166 عمط عامجعاصیم اصعتققنه ۵ وانازطاه عطا که 0ععلوزعصم کز ععد نع 1 عط اما مصمنقتصحصصی صعصحط 5 05۲ له کز از ععصنزد عاعها وصنوحممصعل ج کز ددع1 معمامی عطا ور2001) 6 10 .02ات0 10عاصز ع0۳ اکع1 که کم حمناهعصذ حاعوسطی ۵مطاعنا مهم 5 ۰ ۵۶۲۵ 162706۲5 بآ8۳ ,1630008 عع یمق هنز خصعص منز معط 5006 جزعط] هنز 360 عم 3۵6 وعطا ۷۵11 #رامط ۵۵ معط 1۳6165 دز 8ص0ل2ع50 صز 2۳60 "م16 اقطا ععناط حهامنک عناوم ععقمعصا 6 ۲0۲۹6۶ بآ8۳ اصعسن0 عطا ۳عطعط دز عنععز خصقا دمص عط ,310۷ (2010) نصعادتط وعمعد00 ععه کلوع۵ط موی عطا هه جع هه 20000۵6 3306 0۳06۳25 ۳۳ 3۵1 علطم ۵ 66۵ کزه 2 کقط 6۳6 که کعناوجه ۶۵ 1۳0۳ 6۵ کزعولقصه ک0عع عنامصه رد ج هصتا دی احامطز 0610060 0 66 م5 متام عطظ مگ 06665 تماق همه "قاص006 5 500605 136 ع06ه0۳60 راهن و206 کعکسام عوعط) امد ۵۶ +عطاعطاتی فصعاک 06 1۵ 0 ع6ام 0 ]م1 عطا واعصنل م۸ :(2009 مطهاع۸ 00۳۶ امعم منم 20 ۲۵ [۵ 5000608 عطا عم ۵ وعتصعه عمط فلبوطاد دععسمه عطا هه عاصعل0د +10 05 لهعنانن عصنوماصحه صز اکععتصز معط 0ع مه عمط کعل :3 تحست/1 65 م6655 36 390۹8 عصتصه16 ععمنع 1 1و ععه عطا صذ کزدحلعمه عطامنلنای. هه عطا عمط ۵ 0عص 06 06 ملحمطک طعنط صنقط عط] ۶و عطه کز وصنصهع[ ععمنععه1 ناوت و 2010 عطا هنز صمناعنگن 50 از تام (2007) هصنا م00 کم ,عزدااهصه 26605 لمعنای ج وصخدم که 0۳00۶65 ۳۵ قصه خصعسه عطا خجامطاه عصتوصهکعوهت حععل فصه کاطاعزعصز مععل وصنصندع 8 نز 8سناادکه ,5ع نا 06506 16صاحه 1۳۵۵ کع ص16 ععهنع 2[ ۵1 6605 0۳0 36۷ ٩ کقطا لمع عطا اصه کعجناعزاه عطا ۵۳ کدمزعنعل ۷۵11-01360 65 ۲0۲6۲ تسه عطا خقطا عصنسعصه للم 6۷ قصه ,ددع00 ما5 565 وم تقد عطا عصمصه عجه عامازدعوم که عکنمصتم که کلمعد "ملد 1۳۵ 6 20۲ ۵0 کتماحعطز 38۳۲ گز کعاهاه (2007) هکل ,اعصناجمی۸ ۵ کاعع لته مه 8سنم10ع067 ,کلععد اعاصعونی معط مق ج ناه مدز 40 عصتصهع1 یز عصعاطام۳م صقص عطزعتی عاعها عصتفصعحصعل فصه عصنعدعلنمن 53 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 40 21۳6110 12068 ,فصعاطامم ععمطا خم نم 10۵ ععقتعصها عطا عمنطع) 40 عصناعل[0 ۲و دعع۳0م ۵ کز طلعنط۶ کزعولقهصه کوععم ما اکنطاد نامه امه ۲۵۲6۳۶ 136 عصنص۳ع۲ع0 فصه کلدمع 5۶۲ ما کعصهع1 احامطاق متاقصصمکصذ عصن همه ,25 ع) 16270675 ع09طا ۵۶ کلععط عطا ما عصنلدمععه لته ع266 نع 13 2 01 0 و زنط ۵۳۶۴ ااصه ۵۶ اوم [مععاصذط صه کز عنعحلعصه 316005 .ر2001 ۵ 30۷6۷6۲۶ ,قلولتلقههه ۵۵۵ ۵ کعط همه مان ععه معط داه ۸1 1 ,وال02 6605 بط 0علزممم امممصنادک منود عطا عا2ع 6 40 کا0ع صعزدکه عنصع20ع2 منکن ما کاصعلونی فصه دموا طاکناعط۳ 1۵۳ 40 ا۲انا 60 8۳62167 ع۷عنطه ما هط کعکو مناد کنکحلتقصد 0ععز نان همعد001 5 1 .6۷۵13160 06 م5 قمع م۳م عصناعنه عطا مصصناق‌صنناحدی ناه00صع0 از صقطا +عطاه7 عصمناصده منعط «عغزعصم ما کاصعلنند ۶۵۳ نست 0000۳ عطا 6 ک6ا060ن50 کزعرواهصه 5600 لقعناتی جز ماعامنی رقم م2012) حلعععصعط ک۸ 40 ۳۵00۳6605 عم 31606216 صف ۵۵ کاصعهه عخه که فععفزعصی 5065 عطا کقطا کامععه تحلده ام 1۲ معلنهنسنه عطا عهضسهم 0۳ صذ کعا عم وم 28605 ععصقنل که امه فلامطی کامعل؟ خقطا کععنلهط معله از خاط ملعط 166۵0 (2001) کنطم معط 10110۳5 دوعص کومعد متا مدرد عطا حنط/ 0276020۰ عنادی 060 رکصمتاقا3 006 ۵۵ عصزعتت 1۵ ,ک5 1۳۳01۳6۵۵0 و 027۸ ات۵06 کنطا 13 «واعن و5 ۵۲ 5 ع صع 0 2006 که کاصعلن5 عصنام‌عع2 فصه 7 ۵ ۰۵۳010760 ۵۵ دز از ععصند برعمععلهم لمننت که خصعصمصصهی ۵ 6۳ عمتاهمصعل مضه صمتاععو ما 65و16 عع همه هه کعنناه‌نو مدز 6 0۶ 73286 2 ع0۳006 تبقط 0618065 کلمعهص اقط 061106 کعامل5 از از زک ۳۶000 عط) کز از ,110۷66 خصعتصم صز بنانطنجع1 جعلئه ما +0۳06 صز احامصز ۳۵۵۲۵1 عسام معط ۶و معط عطا عصنصعه مدای مطی کنو ۶و 6 ۷۷۵۳۲ کز از ۳۳۵۲67۲ ما ه فوصنص حزعطا عملهص وصهه کعصع1 ۳۳۲۰ 1۵۳ وصتصصام 6 0ع6۶0821 از (0.7 ,2010) نصعادت و1۵6 عنطا 0۳ ۵02860 .امه فصه عصن عطا 02 1۵0۶6۵ موصه کمصناصن‌عنل خصعمعقگنل حمط عامصعفند هه۸ط صعنص۳ ۵۶ 16605 "و0006 هم کصمنامع 06۳ "دوعص فص اعاصعون ی 06665 کعلصد‌مع تنل 6 .0611۳ فص دمناساعصز ۳۸۵2 حز کصعلاطامجم هه کمععد عصنصههعز ععم 1 1 وع‌ولنز 65۲ عطا 06 کوهل2 ام20 چقه معط خقطا منز کالنادع۲ .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 5227 ,۰ 6 760۳8 :2016 مصت00ه۸1 ممعیع) کعنوندد کامتعصسته 1۳۵۳۵ کعوصنوه 156 ۵ کز همه کو0عع2 ۵ وصنا 0۳00 0۳ (2014 مطنهد‌ننک :2013 مطفصاهط :2012 ۳۳0۶ آانهدعع6 ۵1 دمنام ص106 عطا خقطا عمط کلمسعاهه وصنطد] هه 660 2 حاع 00 0عصنصعاعل0 06 صف مهم عکسم عصتصصعام صز 0 (2012) «ع0ن713 فصه رسط 0۵ 0 روط ۵ع 0ص جعسد کنعولتعصه کلععد ۸ 106 ۵ ۳2060 مه کلم ۲۸۵2 م1 فصه ۵۵0220265 1۵۳۷ 05 "10270675 زد ع00ه صز کل 0۳2 «مزمم ع32 کععسی عصناعنده عط) خقطا 2206 0ص [مدمزددع‌ممم طلا0ط 1۵۳ کللماد معسندوعه عطا وصنومامعه جز 0هه 6 00008 7ط فص کاعزاند ما کلمنعاقص خصع 7۵10 عطا 1000۳۵8 6 ۷۵۵1۵ ۵۲۳۵۶ ۳۳ خصعسته عطا ,داانفاد ع وم ۵۳۵ کعقطاصصع 6 رز 3۳5۳ 5000600 (2014) معحتضسطه1 فصه صهنهق30 فد معطامصه 1۳ 5ا حدم هط 0ع1 ندز کاآنوم< عطا فصه 610 امعص عم صقه صک0 8 آ ۵۵۳۹6۰ کنطا ۶و 4م0 امجم عط صز داماد ام للم ۵۶ دوعص 0۳616۳۵۵ 0606 اقطا 61060 کعطوع) مد عاصعوطی +عطانعد اقطا 1۵۵۵ معله 5000605 ۲و کصمنامع06۳ 2160 که ۷ص (2014) یه صنزه/3 محونک حقلنصزه 2 13 5 00 ,کازطهط وصنصه1 ,کعلونانااه مدع تا‌عزطاه رک0عع جزعطا عصنل دی 5065 06200216 171 ب6ق1 هنز عکسمم طنایهط هی" عطا هنز 8اه 20217260 ۳۷۵۵ 130065 + عاص 6و5 ۵ط 1 موجه عنطا صز 020102160 40 (صقعط ۲۳6 وصه ناس طانعنل بوصعنوم) کلدالمهه ۵1 کلامطاعص ع باعل 020016۵ 051 عطا که جمناهن ص0۳0 تحالمنممععه ,دللفای مهرد 0ع+علنعدم 7 ۵۳80۲ ۵5 ۳۵۲ 63 0عناعناهد ام ۶6۳6 ک م16 عطا بمکل۸ معط 1۵۶ الماد عطا ‏ قتعتحلهصه کوععد "عسو1 عطا ۵۵ موه 066 326 کعنو500 1/2 نص۳۵ع3 خفناه‌زه/3 فصه نمط1 369۵۲ بعاصخعه ۳۵۳ ب۳6۵ ۵۶ اجعاطم ۳۳۲ 8 نع کاصعلند 6ص مصنهصه نمعنصعطاعص نو کصمنامع 06 عط ۵عنونی (2016) 0 156۷ .ک0عع عع تیمها عنصعلهه صمناهند اعوجها فصه خمعععجم معط و[[نم[ه- باه 0صه عالنماه ععوددع م13 ادمص طکزم عصعاطممم هط عاصه‌صنناخدم عطا خقطا ۵۲61۰ 276 52005 2۳661 ] عطا هنز کوععد آمدمنعاممم حنعطا هط مصه 5 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 05 لمعنانن ۶و ممعلله عطا 2160 ع دز ع۷هط کعنوندی 50۷62 حاع ۸10 ۳ 10760 م عم 0عصن2 ۲۳ 5۵۷6 کعناعکز عص50 ,16270635 ععه 136 ۵۳۵ کلوالقمه ۵ 0ع508216ع 86 صف 16206 عطا حز ععط‌ند. عصمک 1306۳-61060 6 عن5000 8۳۵05 من زعندا وه ععهاع 130 1۵۳۵6۵ ۵1 ۵۵0 عطا ما عااطاصی 85 هط 5۳0 ۵۳۵۵۹۷۵ م5 کز ع۳عطا 00۳ ,عتععز عطا ۵00 1060 6 ۲۵ کول لقصه کوععطز لمعنانن حه 0۵860 عصنط2ع] بر عطا 0ع21ع از 6 200۳699 ۱۵ ,17606 .1626۲5 ۳۳۲ ع1 همعط ۶ نی عصمامع رد عطا 8 ع136 ۵0280056 ما #عصنه 0عمامصه وی کنطا ,عه 16 عطا صز مدع و5003 کنطا ز وعنو 5 کنامز عم ععلنلونا .و عمسصعع1 عهنوعصاصذ صعنص۳ ۵1 6605 و1135 .00۳69960 ۷۵۲۵ صمناه 600 صز عوصملصنط) نععنانه فصه رعومعد عم لععننه 10۳ 0صه 16265 131660216 128 ۶و عامصوی ج #موحاعصذ فده کنط1 5۵ ۷۷۵۲۵ کاصه‌ نام ع6طظ1 مصقعطد‌تکل رز کعاحقناعصز ععحطا صز کحعطعو طاعناع۳ عطا 10۶ وععقل عطا یز 6۳60 اعزو کاصعمنی عاهنوعم دز علعصع؟ فص علقم ۰ هه 18 ۵/۵۵۵ 00ع 3 ععه "عاصه‌منخاحدم 156 .2019-2020 ممعز عنصعممه ومع [م00م فصه لمامع مه ماصز ماد 0ع0 0 ۷۵۳۵ وعطا م۳عط1 ۰ 86۳5120 226 ۷6۳6 حصمطبم 0۶ له نامع طاععع صذ کاصعو 5 64 ۵۰ 136 ۵11601 ما ۷۹60 ۷۷۵۲۵ کاصعصتاعص 8 10[10 1۳6۵ 1 513002700760 ۵ کز 0027 .۵ ۵ط) اه معا اس عمط که 0ع ما عنص ص201 5 رازه 1000عصز ۶۲ عنط .(1992) صحان۸ بط #عمعندعل مطعناعم۳ صز 1651 عطا ۶و عامصناعه 0۵۳21 صه 0۳06 صف لفط 1۵۳۵۵۳ ععزمل-16 مه خ صز ۵ ,00۳7 عطا ما00 بط معاصه‌صنناوم عطا ۶ 10۷61 00060 بآ ۷6۳6 50060 عط) 10۷61 خقطام ۵۶ بمعزی حععل عمص و عمط فلنام 5 معا و168 0 ,56۲165 1107أمگ 1۳۵۳ صععلها ۷۵۳۲۵ وی عنطا صز عم وصملهع50 ع15* -0۳6 16 ۶۵۳ قاعل وصملعمد عط1 .(2017 ,12206 ۸ [0ه 2‏ ۳۵۱۵ صن0) 2000 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ ۵ 54 67 ع ا ۵1 کدمزکع5 ععسط) اعق1 وصه اک عمط هنز فععلزی ۵5 اععاساعوم 0هه 8 عا صنقع 10 6۲ ۲:6 عطا و ععصع‌ عم عطا هز معط طعقع بط 6 2۳ ص506 عع0ط) 60 عز از معطاوع) عطا کافعاساعوم فص -عمم عطا ز 5065 ع06 1۵ کعقل حلعقه 1۵۶ کدمزدکه5 مرزد 04 حلعنط ۶ جمزدیع5 جاعوه ۶و 600 ۹068 عطا ۵ 5065 0عمعندعد +عطل‌جعیع عطا فص معطها عطا روالم۳1 -106 عطا عامصنایه 10 علعها وصخملدعوی عطا عمنهصو‌وهم علنطی وصملدع مد 5 0۳۳۵1310 3637900 عطا ,رک6 5۳0 عصنملدع 50 0ععنطاه عطا 10۶ بوزازط 1۵11 ۰ 016۳-316۴ 10۳ طاونط ۵۶ حلنط۷ 82. ۳۵۶ 11 .60 ماصسه 500065 عطا ,/۳16عاصز فصه عنفصصمنععحن عطا اه کالنهم عطا ۵۵ 88260 5 1۵۰۵ حلعنط تم نت16 ععددعمد1 ۵۶ +عاععصهع5 عده عصنسل امعصادع 1۵۵1۵0 0 و۷۵05 ,کعنازدیع6 6ط] کاصعص:6 عطا که خصعصوماصصه عطا 0 +کطص10 85 ۲ 12۳8 ۷/۵5 ماع [0 020 عط1 وم علنعدم ۳۵۲۵ کاصعلن5 6 عمله1 01 136 0۳ 02960 06916060 ۳۵۶ اقطا عحنمصصمنکعن ع همطل مومع ۸ 85 فان ۵۶ (ر2015 مصعلصه۸1-7) کعنون0ی کنامن عم مصه 11166 50605 156 عله5 ]ما اصزمم-5 غ کم عنفصصصناععن 156 معاصه‌مننهم عطا 6۴ ناونط ۸ علقد امععلنآ خصزمم-ک ه عطزعت صعاذ جاععع علصم۲ ۵ معماعه ۷676 عا عتقد6 10 علنصتانه عاطو 1300 عمط ه ۶ه صمناه‌ تاذ عطا کت عجمو عطا ۵۵ 0۵960 ۷۵5 کصعاز عحنمصصمناکعنن عطا ۶م مناد منمععای ع5 1 عز هط ۵76 کعنازدکععع1< مصمناینگندعده کل0ععد اععاه ۷۷ فصه جمعصنط1۳ 5 ع36) ۲۵1 1۵ ۲۶65 2065 بقع 2تاع 122 ۵۶ عک 16206۳5 6ط ۲ 1۵۳ هدع 0025 ۵۶ ۷206 156 ب 162 ما کی کعصع1 عطا اقطام عجه کاصه ۷۷ وصه 1304 5 وهز۷ 0ممنلنان ۵۶ کنط .ملق که جروزعدعصنل- ای مه 1۵۶ هام۸ 5 1 .کعاز عطا و پوصعاعنعدم لمصعاصز عطا عصنصحعععل ما (ر16.00 صمنععی 6ع۳ از ات200 1۵00206 معط عونمم فطل بجازد نس ۷۵ وانفونند۷ 1و 5 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 1355 316005 (1987) "که ۷۷ وه صمحصنط 1 .1 سوواط 0 از لکد عجه 20006 ,(1 عحاهنضم) صمنای‌نندععلن عنطا 0۵۳۵ 0ععدظ 0 ع276 6605 137861 .ک0ععط عصنصع1 فصه کلاععد اعونها که معنرمععی 8 از 1607 56-5۳60 مه 0ع 00 6۶ ۳:0 36 ,1/0606 -16 ۵۲۵ کعلقط 0ص کع[۵ 1 طازیم ک مازعا 15۵ بکصتامتع 05 صز کاصع50 5۰ 15 ۵۳ ۵۳۵ ۵ ۵85 خصعصنصصم عصتن 36 ,16۳6۷5 3۵۳ مج 10-1 7 10۳ 13167 حصعطا 0ع نناک 0صه کع زب عاصز عطا عم +عط‌ج م۳ 1۳56 8 ع36ا 08ن270ع۳ کدمناععنن زد ۶و 0عاعزقصم عزعاصز 6ط1 معتعواهصه مزع ۳01000 کتعطاعوع) بوانک نهد ۵ نله ععوگ عطا صنقااه 10 .ماو 26300۷60 ۵۹۶ بانونند ععج؟ 156 +کدمناکعنی بعزعتصز عطا امه 6عق 106 ۵ 116۵60 ع۳0ه رعطا اقط عساعهع ۳ ۵ کصمناععان عنعاصز عطا هصنوکنه بل اد عنناگناد +عطاهع ما کاصعونا5 عطا 61060 161066 156 ما16 -116 0صه وله نز معط موعوع3 معطامصه بط فع هه عجع کععصه‌تعاای 156 ع اتاو 2 ج ناه 0ص تعطا2 ۳۵۳) ب0ععنط20 ۷۵85 78. که بصنلنهناه جعومی ۵۵ ) حلع200702 حلعتو‌ع:۲ ماع تلم نس ج فعرمامحه وی خصعععجم 1656 05 الهعنانی ۵۶ عادعز عطا عادهنادهبصز ما (عناهاتصهی فصه عجتهاتلهو .۷۵3/5 ع016ز0055 له صز هاعل عطا عولقصه ما عماعط #مطاعص ۵عحنص 156 +عندتحنهمه عطا عم اعط طلعنطب۷ حون عطا منصز خطعنعهذ جعنمعجع فصه جعمععل ۵ 0۳01065 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 566 6 5۳0 6 ۶ عاصه‌صننام 156 باح1 عط) ۵۶ معزی 6۶و۳۵ ه صنعع +عطل ق1۵36 ع) عصنصفجه ما وله ماه کصمتع آمصصی مصه نمامعصخومصه عطا ما #عمعندعه 2 ,00۳8 5۵ 10 .560765 صنقع عصفلدع0 5 حنعط 0 کنکواهصه ک0ععز لمعنانی ۶و امعائه 1 عط) و معلگه عطا عصنصعه ما 0عمنلنان ۵8 مهزدعل عقوم محعتط 4 076 1[صصه خصعصهعن فص صمناعلزی حاعل عطا او مععومم عمط 1۳۵ 1 010۳0 نا عطا از نماد صمناعلزی هاعل 15۵6 محطاصمص 1۵۵۳ 0۳۳۳۵۲66۲ عطا 610۳6 تع ددع۳ عط) 7ص 0عماعنصنصلت :۵ لفط 1651" 5 ۲۷۷0۰ ۱۵ 60 0عزدکه 0۲ج ۷6۳۵ کاصعوی عط1 عاععصعی توعد عطا 0۵ ۶٩ 50۳65 عطا 0۵ 02860 کصتمتع وهی فص آماصعصخصصنه که 1360 01 ع۳) هدع کاصعلند ۶ه 10۵1 عصدد عط) هط کصمع ۵۲۳ ۳۵۲ ۷۵3 ۷۲6۲۵ 0651050۳65 ۲6 معا عطا که وصتصصنو عطا اه ماوزا ۸ مکالنادع1 2001 1165 1۵۵ 0۶ 0ع1 کم حلعنط ۶ نامع آمصی فص لماصعصخومصه 6 ۵ ,لاه وصملع0د عصنصهع1 صز لها مه ,عاصه۷۷ ,کعنازدععع31 اومعمسو10 عطا 85 006510065 زد وصتفوحلدم تعنعاصذ هه عتنقصصمتاعصن عطا ما 0و0 ۵4 3162۲ع3۳ 0۵0ع۳ عاصه‌منناتوم عط) ,کافعا-اووم هه تم عطا 660عظ ما رز ,کط0ز5ع5 0ع ۳۵ ۷60ع5 عطا 10 کطاصمص کلهط ج هه ۷۷۵ 1۵۳ 128160 عط ۶و عاحوم غامد عطا خطهنها معط عط رامع لقاصعصخعصنه 6 .116۳۷10 مضه عحنمصصمناعصبن عطا هز 00نهد کوععم "عاصوبد عطا ۵۵ 02860 5 60 آ0ک 16 1۳۵۵ مععلها ۷۵۲۵ وه کنط صز ۵0ع مامح عماعه) وصملدع 50 ۵ ۲ 565510 0۵6 اتقم عمصفملدع 50 عطا خطاعنه) +عطو) عطا ,رامع آمصصم عطا 13 ۳ ما عن 5060 ۵ مه ام عصفلمع0د عطا 0ع0و حلص کنصت ۳۵0 ب6اعع ۷ کنصا ۲۳۶ 20ععز 122067 1856 دمن صنسکعل مامطم از ماما لفط دنه زد ع 200۳ 1002 معط 0ع مه هه مامطم عطا که 6مم1 ما کاصعلد هصماعه 6 عطنن9ع0 ما کنقم دز ۷۵۳۵۵ کاصعله 156 بلمعکند که طلعنطتم صمناععه 5 ۹0۳6 2086۳۵۵ هه کعامد ۵۵ کامعلی عطا علنط تمصع مام ام 40 200 5۵006 جنعطا عنم کاصعلوند عطا ,156۵ مامطم عط 8 10110 6 10 6۳اه عطا که ۷۳۵۲۴ پرعطا ۵۲ از مامطام عطا +200 کصمنصنصه جزعط] 7 لفصه مامطام عطا امه متفه هه ۵ 0ععاکن1 کاصعلی عطا ماقم 16۳۲ 0 ۵ کاصع50 عطا فمععاعه بولصملوحهد +عطو عط1 بکتعمعصه معط ۵عحقصصم عطا مضه اتقم سقانا ۷۵۵ عطا طکذم فمعتستاصی کنص 156 .۲6۶002565 عنعطا 6 ,وع ها ۷۵۵ دعبنع از کععصع هی عاع همع عصمک 0عاعامصهی کاصع0ن 5 7 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 4 8ع0عع521 هصملمعرد فصه دععق‌تطام عصمک از 0۳ص ج علاط هم اع0 ع طلذ معستاصی ماع کنطا 0ع معط عبهط فلدامطای کاصعون5 65 عطا فص منفحج عط) معجقام +عطوع) عطا طعنطی اجعم 0۳0۳۵0۵0 85 136 .5685 0صه صمتاقهمماصز عطا ۵عزمی بوعط1 هدام عطا 1062160 ۷۵۳ ۵ ص506 عط) معماعه حلعنط تم ععنجعره 0۳۵ نم ج ‏ از 0عط عنصت انوم 8 نز 162۳060 هط وعطا حعنطم کعتحا ۷۵۵ فصه کعکحطام عط) عصنعت کحنه0 1236136۴ 36 ماقم کنط] 15 +کدمناععنو ۲36 660 عصه هه کصط ۵۶ بوعطا 0206 2۰ 06۴ /کنط یمه ۵ ععصقطل ه هط عفن عم هه دمتکعنه‌عنا منامتع ۵ 85 13696 0691065 ,ر0تا۲0ع آقامعصخ مه عطا صز مفصقط حعطاه عطا 0۵ 6 .200069 ختاعه عصمد فعومامه +عطوع عطا مخنص وه ۶ کعنااجته 0065026 عط هز کعنمصو1۳ حنعطا ما کصناممعد 0عع[عد ۷۵۳۵ کمعناا اه ۵85 2۳0630۲ 6 مککقل عطغ صز مناهانصهنا عصهنا عطا ما 10۵ +کالنکع3 تبعیعاصذ هه 67 لام طلعنطابم کعده عط که ۳۵11 که کعننناه عاازعدم؟ عطا ماع ۵ ۵06 -ع۲01 ,06031108 که طلعاد دعناز 200 مک +ع لها 1656 ک0عع فعنهاد +عطاه عطا 06 16۲۰ عطا همست اعنامصعالنده عصناه مع0ز۷ عصنطند فصه معصنتقام 6۵0 عنعطا ۵ عسنصعدم کلععد عاصعلننی عطا اععص فلدم کعنااجته 0 .ع6 وعقله ع] ۲و کعاتسصنط 15 ۲و1 عطا م۵ کعنن اه ع9عط1 موصتمل دهد 6 ,کعناز 30 6060 که عطا عصفوماصحه م2 عصت دعقله عطا 1۵۵86 مل ۵ کاصع5۳00 ۵ ۵عماعه <و نصا عط] ۶ کاحهم ص۲۵0 عصوک 0عم‌صفماد +عطهع] 40 1۵016 ۵۵0۵۲5۵1 ه معصنصعاعل معطاجم عطا 6لععم چ هنز صمزدععی 0۵6 عل 0عصعزدعه ۴ع 2 عط1 بعاهطع0 1۵۳ 0ع0همع07م 06 ما کاصعلی عط معماعه 8700 006 اطع اع ۳ 20 که عوزد ج 0عمعندعه هه دامع ۵ ماصذ کاصعون ی 6 5000606 186 با اعصندعد معطاه عطا هه 1۵۷0۳ هز ععف عطا 0۳602760 ,0۳0۵05 ۲نعط) ملع ووسعل ۷۵۲۵ ۳1300 عطا 0ص مط‌ندع5 ۵ 5000560 6 ۸۲ .کعامصعدل معط کم ماه طع0 2 عتهط ما فده کعامعصعط عملهه فصه 6 0136۳۰ ط هه ۵۶ ۳۵۲ هز ۲۵۶ 1۳۵ هز ا5۵ کصا۳ع ۵ ,م56 عطا 1 0۵ جزعطا ۲۵ عصندعاعن ماگ۸ #رعز۷ از وصام عم بط عم طاعل عطا معاتهاد ماع 1۵ 6۲00 26۳۲ 36 ۵ 0ع ۳ معاق‌طاعل عطا 500060 +عطجع) عطا ,کاصعصناه۳ه 040 1306 ۷۲۵۲۵ ,کققله عطا ودملد 0۷۵۵ +عطها 156 مکاصعصونه جزعطا 1 600 عطا +۸ م0610 معط ۵0 متنصمص هه م0۵۳0 عطا 0۳ کعسقلا ۷۵۵ ,56 56216266 رتم۷۵۵ جنعطا اسمطق 1۵0606 عونمم عط معاقطاعل عطا 6 ۲2۵0 ۵ کامع500 عط) معماعد جعطوع عطا ,فص عطا ‏ ا بصمناهصه۳0م فصه ۰ 6۳ ) ملعه وصه وحمله 00200 عط) 0۵ ۷۵۲۵۶ .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 .58 10 .۳۵16-01308 ۷۵۶5 تعطو) عطا بط عونمم ناه جعد 15۵ ع3[6 1 ۵۰ ۶ ۲005ع ماصز کاصعلن ی عط) فعلننه حعطوع عطا ناه عنطا ۰ مه عتاعملهنه عطا #عنقعی کاصعلوندی 156 دامع قعه ۵ عزم ۵ ۵ 826 ۵ تنم 2 #عماعه +عطعوعا 156 بعاتسنط 1۵ ج 1۵۳ 0ععن ۳ 6۶ط 1 0 0۳۳۳۵۲۶ ع206ع کندم +عطاه علطم دعقل عطا کم ۳۵۲ صز صمناهننزد عطا 0۰ 6700 له +عاکه کامعصصی عنهع +عطع) عطا وزوالمسنط +حدمناعععهند 6 رز 60 ماصصهه کمعطه اناد معطامصه ۷۵5 کصنل معلن۷ وهصنعه[2 کصنله ۷1060 6060[ +عط) ۵ معکومسام کنطا ۳۵۳ مامت لمامعصخعصه (لعط ۶ ععزصم] وصه عونمم چلنقل عطا ععممطل ما 0عامهعااد +عطوع) 1656 لها 160 ۵ ۵۲ 12206۲ عطا وصنل ۵طا عنام ع10۳عطظ مطانم معنلنسد؟ ۵۲۴ کاصعون ی عطا 065005 50۳6 ۷۳۵8 با حلعق ۷ ما اناو اه ۷۵۲۵ کاصع0 ند عطا ۳۵۹ 1۵۳ همع ع6[ 1 بصنل عطا که مه عطا که معمعصه ما اعد عطا 1۵۶ 00۵۳۵ عطا 7 عصنطل ۵ «ماک۸ ۵۲6 ما عصا کاصعلنی عطا عنع ما منل عطا 02۶60 ۵۲طظ ککنه‌کنل ۵ 500060 علعه ما معوز۷ عطا مهم معط عطا ,1010065 7 ع ‏ هط) کدمناکعنن عطا 6060 هه ۵۳ کص م۳۵11 00۵ ۳۵۲۵ و52 اکناز 7 ع36 1 منم بفصه عط ال منک عط ۵عجعام +عطدع) عطا معط 0۳0060۰ -] 53016 020۳60 2 ماکعاساد00 0ص ع۳م عطا ۳۵۳۶۵ عاعل ۵عصنتعاطاه عطا ع همه 16 عطا عصنصعنجه ۵ کعنعناهاد ع۷نامنوععل ما صمنانو0ه جز ۵عوماصهه ۷۵۶ 151 626 ۵۶ خصعصماصصه عطا معاکهه ا۵ع ۵ م۳ مصصطنز کدی اعاصعون5 عطا عصنصصه ۵ عفن ۷۵5 اععاا عامسدک ملد معلصذ هه ,۳۳۵۳۳۵۳۵ کصنا۲ع [م0اصم 0ص آماصعصخصصه عطا که اکعاتمتم عطا 660 ععصعقانه عا 6۲۷۵۵۵ عع دنه خصع‌نگندوند مد ۵5 معط منک مللفاد مصنده مد مزعطا 7 ۲۵۳۵۲۵۵ ۵5 1-1651 عامصهدد خ دوعص عطا داتعم عطا صز کما0 نع ۲۷۵ 85 عطا 20001 عتباک ععلهس ما ووالفممتنوم۸ دعوم عطا هز ماع ۲۷۵ 6 ۵ 000ن200 صز ماعها وصغملدعم؛ دز اکعاساعوم فصه اکعاتعمم عطا که د5ع070 0 ۳۳6 همه عطا انم معنلنهد؟ کد۷ مطم +عطعقع ۵ ,6۲ 16863 6 07 ۲۵۳۵0۲۵۵ ۵85 بوازازطدزا۲۵ معا عاصز هه ,کطمتامتت‌عصدن عطا ۵ 5065 هل عط1 .260 آهصه الم معط 6۳۵ کاصنن‌کصد اکتعنعصز 1656 040 8ع00ععق 136 بع عم مناد منمععنی ع حلص هه 130866۵۲ 5 ,5ع نا ونصطع] کمعطامو مععصع عم اعمصسدا1 عطا ۳و کصمتعص 0-۵ ناد 59 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 40 ,1627008 ۵6۲ 107 کدمنادععهناد ,کلافاد عمط ما کعحونصط ,0۳0516 5006 عطا هم کدمناهز 06 محعلوصهاد 0صه مکصقعص ,کععقاطع067 ,1۳۵0160065 6 0۳۵60ع۲ ۵۲۵ عنفصصونادعنن عطا صز خصعصعاهاد طلعقع 10۳ 16900065 کدمزک 6 نل- و عععطا ۵۶ 0ماعنعدی عحنمصصمناکه‌حن کزکولهصد 660 عصفملمع 50 ۰ 13۳66 ع۵9طا هنز فصمنععنن خصععکنه ط از عاصع ۷۷ هه ,کل20.] ,کع‌نازویع376 ونط7 .0عهلنلی ۵5 جرمزعز نو -طانه حلعقه 10۳ هطاصن۸ 25 002 که عناه۷ 1۳۵ بر 162 حدم فص عاصز عطا عامصنایه ما (16.00 مزع 5۳55 بط مععنلناند که۷ 136 320 1-6 کدمناععو ۳۲5 «رمزعزنل- اند کعنازعومع1< عط] عصعاز عطا ۵ ع 0060050 عطا هو هم کنطا 0عاه توص طعنط 0.89 که خصعن‌طئعی 5 « 0و نک عاصه ۷ ۵۶ بونازطه‌ناه عط ندنام عاطهام‌ععد 13-0 کطماعن0 ۲ درکن نطاب ععاعها عطا هصه 0.84 ع ما 0۳۳ عصی 7-12 ۳6۲۹۵0 16 ۵۶ تسه عطا معط 12065 1۵ 0.84 که 0عتمصناکه ک۷۵8 6 061۲۵ ,زنل م۸ از کامطه عق 1۵000 معط عصنلون موم بط صمتاقاعصدج - ناه 3366 01 160 کزعدم 060006 مصفمامع50 عط ما عاطج1 صز ۵عنینوهز م۸ 6 5000608 156 اقآ 200 وقاصت ۷۷ ,کعنازدیهع21 "کامدعلوند ۵۶ کدوزعمعصنل راو 50۳ :5۸) علم5 ا+ععلنآ خصنمم-5 ۵ عصنعتد صعنذ لمع علصم۲ ۵ 5000۶0 ۸ .(عع725097 و5۳0 51 ,عع09۳عن7 ن0 ,له 70 :3 معع ۲و۸ نظ۸ معع۲و۸ ۰اه 10۷072016 عمصت ۵ مه نز ع م5 صعاز +عطونط 5 - 0 ا5 5 ع01۳ 06511011 ۲560109٩ 1/605 0۳۵ ۳۳۵۵۵۳۵6۹ 7ازد5ع0ع271 عطا هز ۷/۵۹ ع۳مع5 مقعص اکعطاونط "عاصعونی عطی خقطا مد 1 13016 اند ات2۳0 علدعمد ۵ ۷۷۵060 کاصع0ه عطا و 305۲ .(3.13) «مزعص 5-1 ۵000۳65 30۳۵ 3۵6 ۵ ۵0ععط عطا بط 1۵110۵۵ کدس عنط1 .(4.00) کاعزطاند 6 ,(3.39) 367 عطا ۶و صمناعجدومیم 260 اعل عطا ,(3.89) فعقل صز 5066 ۲۵ 25126 60 ۵۲6 ۵۷6 ۵ صه ,(3.26) 65 معط بط دعماهاعن او صمناعجمم .۵ 61 2007 .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6۵ 60 200۳ 8۳6606۲ دنه معط 0ع9 مه کاصعل0ی 156 بر3.17) 0۳0۳۵۵۵0 .(3.09) فعاعق]آ "عادعو5 ما 12160 کوم «مزعن نو ایک #معل هم اکعطاونط امعم 1656 40۵ ۲۷۲ع۳] 0ع ۶ 6لهع 50 ما تحص معط مج معصتقاصصی کاصعل عطا 1/057 200۳ #عستقاصصی کاصعون0ه 156 .ر3.95) عنم عطا خدام 20 عع100مطل ۵0عانسنا 040 1۳36۷ .(3.41) کدمزدعته‌قعنل صنامتع صز علمع2ی ما ععصقط ۶و مها حنعطا دا [166 01 400 کاصعون5 1656 .(3.40) عصفمامعرد علنطام مه ماقم ما جع جزعطا 8 عطا 06100060 رعط1 .(2.78) کععل عطا صز عناوم ملعم 200۳ 50605 156 .(2.55) 1661 افاصع00ه عطا که 10۷61 عصع5 عطا که 6۳6 کعنااجته .(249) 3۵۳۵8 ۳۵۶ کعقل عط) ۶ حدم وصفملدعمد عطا اقطا ملصنطا امد 0۵00 50605 136 .(2.93) عاصه ۷ "عاصعلونی عطا امه که کمن - ایک اکه1 154۵" 6 .(3.64) لد ما کععصقطل عجمص 0هط تعطا کصمزدعنه‌کنل منامتع صز هط #ععنهه 00605 156 .(3.55) کعاقطع۵ 60 عم ص506 156 ب(3.56) همقل 6 ۵۲ 400 عاصه‌منن هم 156 .(2.87) «ماهانلنهد؟ ۵ ۵ ما حعطعوعا ۲۳۵ 010 6 زع36 1 ع ۵ عمانا امد 000 وعط1 .(2.83) ام تفص مصمادعمد زیم .(2.63) کعقل صذ کعصمعع عصنجغام و (2.73) دععل عطا صذ ملعم علنطم ععدنعمه1 6 7 208/6۳۹5 0۳01060 که پرعص و۳ عطا انامه مه مکصذ کعنع 2 عجع ۳ 5-0 دلع62 هرز 5نع م۸ "عاصعلبگ عطا ۵۶ و۳۳0 156 2 ع سوواط 53 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ کصعاز ع] از ععمهه راعه 500 کامع0ه عطا 2 عسهنج هز حععل کز از که 5۰ 1016۳160 عط] ۶و کصم‌نام 00 اعاصه‌متتاجدم عطا علو 1۵ 2 12016 6 اقا 0ع21 نز 5 /عزعطز عطا ۶و عزتلععهه عمط عطا اه کالنهه 1۳6 13016 نز 02160 نز م۸ کتصعلنی عطا بط معنهاد واعمص معط ع50 ۷6۳6 دز کاص50006 ۳6 1و اعمص بط ف0عصمتصعص عصعط) عط) کم ععصع تم مد[ عطا 50060640 6 ,168002865 حتعطا ها 0۳6106 م1 عطا عصنفحدی 1 65 عناه2 هصنطا حاع ۵ 4ل2ع0د ۵ 1200 ما مععتمم وعطا اقطا ,(28.57) ۵۷/۹ عطا وصنط اد ,(39.29) کمععلدع رد عتاهد از م5 ,ر46.43) 530605 ۲6 ۷۵۲ عطا از الوعل ر2 علاط ت) جمناععنن بحاص عم 1656 ا۵طا 70071۵0 156 وصملدع0د ما عطنصمی ما عضو عطا 0۳۶00 معط 0 100026 0۳006 ,(53.5796) عصنل معلزی ععند ۵ +عطوع) عطا ۷20160 داعنط عصعاطاممم جنعط) ۷۵۶ کاصعوی عطا روط معممخصعصه عصعط) معطامص۸ 500065 ۲۵6 مطمنایعنو کنط ۵ کععط ۳60 حزعطا 15 مصمناععنو احنطا عطا ما ۲160 ۷۲۵۳۵ که خلعناه وصماع0د هنز عصعاطمتم 136600 تجعطا خقطا 0عاهاد .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 622 7 عطا دوع ۵۳0۳ ۵ کاصعلند عطا اعد صمناععنی عزعاصز لاسام 1۳۵ کنط] 1۵ ۲۶002965 جزعطا زا باآماد وصنملمعمد عنعطا ع۷م+مصز ۵ کعونصطا] 16۳ 0۳0۷۵ ۵ کعتونصطل) جع عطا معط معصنعل کامصعلی عط) مصمناععنو ) 306۵۲4 076 هصنمل فصه ,(17.8696)ععد +عنانعه صه ۳۵ طاعناه2ط وصنصد1 عا ,رک500عععناد "عاصع0وی عطا وصنلمعه صمناععی حاکن عطا ما ۳00056 13 5 ع13 1 26006 1۵۷6 ۵ 7۷۵۲۹۲ نکه ناد 20865 0۳0060 500605 6 -م2ع1۳ آ :(46.43) ککها 1 بروما20۳۳۵) امه 0۳۵ (3.579۵ک) ۵ ۷1۶ 7 :(42.8696) 0105 ۳۵ 1۳ 120636۲ ۵ 0۵ 010331۵165 ۳۵۷ ۵ 1۵۲۴ 6 1۵۷6 ۵ ۳۵۹۳ 7 200 :(35.7196) 6105 ]27 1۵ ۵۳۵۶ ۵۶ ۵۳۵ 10 ۳ز6طا 1۳۵۳ نها مه "م16 عطا حانم علمعل صمناععی بمع بحاص اکه1 عط1 04 ]7 :10110۷۷5 که ۵۲۵ کا ص506 عطا ازط 001060 کت معصه 156 معط 7 ع1 ۹۳60706 ۵1106016 ۵ ,(60.7196) نامز عتط اناوطه ۵۲۶ ۵ 106۵۲ 136 6 6 220 ,(46.4396) برعع0 0 ]٩ 1۵۷۵ وت ۵۷۵ ۵ ,(3.5796ک) عمتعصه 1 عامصد5 ادعلدعمعمصنز عطا که کلدادع۲ عطا ,3 علطد1 صز ۵ععزمعل که 6 6۷/66 0۳6-1651 عطا صز ععصعماگنل خصعگنمعند مد کوم عحعطا خقطا 0ع1ه ندز 4 ۷۷۵8 ععطع ماگنه صعص عطا خقطا 5505 1 ب05کم ,1.203 ,ص870 1۲۷۵ ۵۹ 136۳6 ک20ع 1321 .(295.ک/۵) 7005 ۳۵ ۳6 66۵ حاهنط جتخصه‌نانصوند 0۳6-1 136 صز 87005 ۳۵ و ععمقم مگ عم عط) صز معمدعمعگگنله خصه‌شگنموند م00 ۳۳-1 1۳36 171 05 ۲ 7۳۵ ]٩ ۲001001505 0 را۵ ۳ 3عع0ع8 1 عامصق5 عم عوصز عطا ۶و الوم عطا ,4 علطد1 رز 0ع0ز موم ک۸ 0 عطا ۵۶ ا5عا-اد0م عطا صز ععصمعکنه اصی‌نانموند هد عمعطا اقطا عم نز 53 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 5 136۳6 36205 15۵1 .(۵/2.375) دصا۲ع ۷۵ ۵طا 666۵ حاونط جلاصی‌گنمهند 005-1 136 هل 87005 ۵ ۵۶ ع 06۹0۳۵0 عطا صز مهاگن اصعنگنمهاد ۵ ۳05-1 ۲۳۵ 1۳ 6۲05 7۳۵ ]٩ ۲001001505 ۵ ر۶ا۵ ۳ 860661 8 1اه لدعم عطا وصنطدعا جز اعد عاصعلننی عطا مومع عمط صز وانلنطاه وصخلع50 اعاصه‌ مادم عطا عمط هنز 50002 18016 جر 0ع1هنوصز که اصعصقعن عطا هنکمم که منامع آماصعصخفوصه 005-1 136 ۳۵۲ کل۲۵۷۵ 5 ع[طج7 هنز اععاس عامصدک-ل دم عطا که الاک 1۳6۵ هن گنمعزد ۵۶ منام‌جع اما عمفعصه عطا از عاصعوی عطا که ع0۳ع5 160 -0 لدم 6ط] ۶و الوم 156 .0.05 ,15.118 -ک] و 5065 افعا-عمم جزعطا صقط) +عطونط 005-1 عطا نز عم ماه کاصعلی عطا خقطا منز اکعاسا عامصدد 4 012160 ناکما عامسدک-ل منم عطا اه کالم عطا ,6 13016 حذ مک م۸ 41 ۷۵8 ماع 0001 عطا هرز کاصع000د عطا ۵۶ ع0۳ع5 معط اکعاس-اووم عطا .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 64 5۳0605 ع6 ۳ ۵۶ 5076 620 005-1651 عطا اقطا عم نموه 6 1016 حز الآ 156 0610۵66 جزعطا ما وصسدصصهی اصی‌نگنموند امد ک۷۷ صنامع آمصصی عطا صز امعا1ه علطازددوم عطا عامعناکهتصز ۵ فععاهیمی کق ۷ وی امعم عط1 6 ۶ 201۷661 6ط ,550۷60 5۳007 کنطا ۵۶ عالنهم: عط م۸ 10۳0۷66۵۲۰ 05 لهعنانن0 هصوماصصه آزط صح‌وومم عطا که ممنعکن هی عطا صز کم ع و16[ 40 ,کعله1 0صه کا۷۵۵ ,کعنازددععع اعتمع0ی عط خام اه ۵۵۵ ,کلتحلقصه 1و منم نگ5060 فصه لمنعاهمه عطا عصنموزد06 هنز صصلای‌نامصه زعطا الم 1 ۳0اعط صف 0صه 66 ۵ا منز ۵۶ کز کعقل ۳۳۲ صز عط3) بط 0عماصحه 16005 7نط 7۵160 عصعاز عصرمک جمزکصعصنل- ناک کعنزعوع عم صذ خقطا عم نموه عزدلقمه ۳۵۲ 510160 06اه عط1 مواسه‌نانسح؟ عنم ک۵ 056 +کعطاه ما ۵عحقصصیم 85 از ,50003 0۳6960۳ عطا 10 مععنصم معنانصد؟ موصه ولنعاه خحمطه علع0د ما 0۳6167 30۳6 عطا ماعز اناد عطا از معنانسد؟ ۵۳۴ کصعمند عمجم عطا خهط ماک اقطا 0عااعطمصعل0 عالنوع7 156 کل عطا صز ملع0ی ۵ عاطه ۷6۲6 عا ,رد506 حه نهنانسد؟ عزمما که خمعنئه عطا ص60 06710۳06 .(2013) نصه مک طازم عصنا یز ۵۲۵ تووندی عطا ۵۶ کالنادع۲ 6 ۵ ۲1۵۳۵۵ جروزعمعصنل-طاناد کعنازدیععی 6 صز صعاز ۳۵۲۵۵ چلطونط عم 1۳6۵ ۵ 110۷۵۵عط کاصع0 500 ۵ 3/0۶00 معط عطا 7ص عونمم 26 1۵0 نو 06 6۷ ,۵۲۵۹ 6۳اه 0 همکد صعط امعم ما معط عطا 0عاصد رعطا 1۳6 مان از عطا خقطا 0۵0ن۵1ط و156 لد 1۵0 0عداعل 0۳1۵0 البا5ع7 ۵ که 0صه 5060 عطا #عمد تنل رواعهنموعصحطصن صعطا عصنوعسی صعط۷ 65 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 6اه 6 ۳۵ ,عم نز کالنهم+ عطا م۸ وااد 2 ههد ام فلدی وعطا 7[ عنط ۳۵۳ اصعصعع هسام نله حنعطا هذ الک قصه خطاعامط ۵۴ هنم عط) ع105 نز125 موصهه نصنطقط روط فععخصم وی عطا که نله عط ععلنز ۵مافععهند 67 32۷66 هقف وقاعل از فکمه اعامصعای هصناعسی خقطا ۷۵۹۶ (ر2012) عصفملهع50 منعطا ععصعطمه ۵ کعصععل[ ۳۳۲ عاهنوعمحعاصذ عطا ۵۳0 از 6 ۲ 62160 ۷۷۵۲۵ 6۳0۳5 اعاطع0 50 عطا ۷۵6 ,0096۳۷60 موم عطا م۸ 6۰ ۹062068 صز واعنجصه ۵۶ 1۵۷6 106۲ مه هط وعطا تقاعل [02 60۵1 0۳6 6 ما دمنا 5611-06 اقطا 0عاهاد کاصعونی عطا ووللمدمننو ۸۵ وع 0۶ عوتقل ععلها منم رعطا ,و۷۵ کنطا 0 بععص عم هصنمادعمه مزعطا 6 ۷۳۵۵ ,عاهای (24.م ,2012) مصقطحهاع مصه خوسعط‌ههه ۵00 کش۸ نت1 1666 2 0۲ ع5طع5 2 [۵ع1 بوعطا مععصق ص06 نع عجرم کاصع0 50 0 0 ص506 عطا حلعنطانی «مزعصعصنل- ای کعنژععع عم صذ صعاز امعم 1656 6 3۵۷6 ۵ طاقزم جزعطا ۵8 ععصق عم عصفماد‌ع0د حنعطا صز خصها تحص 06 5 016۴ 36 200 00 16 065002 عهط ملع ری خقطا ۵ عاهاد 0۰ ع1کنا 1۵ 000ع کز حوتایم۲ط 5 مارد عطا هه نجدد وعطا خقطان وصما مه هی 0۵ 3675ع23] ,136۳610۳6 ۰ع1ط1و 111۵111 راطع دز ملد عطا رکز اق۵ط1 "و5006 عطا ۵0 دمص مگصذ معسند و عتفصصمناکعن عطا اه هم 0دمع5 1۸6 ۵ بلهن0نا۵دع 0عع0زعدم کاصع0طی طلعنطان کعناناه عطا عدمصن۸ مکاصه ۷ 67 ۲۵160 ۵۲۴ کصمتکعنه‌کنل صامتع قصه ,کصمزککته‌کنل حقلم 6۳2 ,عاه0ع01 قلبا0 0۳20 0هه 5ع1ه۳ع0 ,کم ککنه‌کنل مردام 10 کصعاز +عطاه ما عصخعصصهی 40 زا2007 0۲۴ 36۲06 ۵ کنص 0000۳ عط) معط خصعلونی همع کعنانخهه -0081 136 هز 5۳0۳65 عمصلهع 50 "عامعلونی عطا هذ عمط 156 موصنههع1 صز ,3626۲۰ 16 و دععععند عطا عصزممداک عصنطا جلده 6 0۲ ۵۳۵ 1651 0 ,60۳351350 هه ادعصعع2 هه "عاصعلنی عطا صز کاصعصعممصز عطا 0 ص500 عطا رامع ج ۵ ۵۳۰ که ععصقا تحص ۵1 ۳۵۳۵ حلجع ۳8 عطا سل 85 0700660 0ص 65 [عع 6 )۲ 6دمصه حاکناع۳ عک 1۵ کعناخص ۵۵00۳ 10۳۴ 085 8 500608 8206 1۲ مواقم طقل ۷۵۵ عنعط 10۳0۷۵۵ 40 005-165۲ عطا صز عع م06 "عاصعلوندی عطا اه عالند 156 مصمتتوصم ها 2۳0102160 مط۲ کاص6وب0ه عطا ,1۵۷۵۵160 ولد (2010) 05له 56 که ماقطا .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 666 7عونط 5۹۷6 ۵ واعملناز عمط ۶6۳۵ کصمزکعته‌کنل دامع فص قلح زاجم 6 ,و16 افاصعلندد عطا از خلمعل عسنمصصوناععنن عطا که هم اععا 16۵ 1 1306 عطا ۵ ع0ل 6لمع0د ما نا نحص معط عع کصعاطامرم هام6 1051 0 ,کطوز نکن مناه‌تع صز 5066 ما بانصت 0۳000 ۲و 14 ,عع 160 مصل اصعنقکنه که 07061605 162679۲ ۳۳ 0۳00060 (1996) 17۳ بدتمجه عصفلمهه که جوع؟ عطا 85 6تا0 2۳ کتامنصه عجه کاصعوی عطا مصعطام عصت عط رکذ کقطا دننام کل 6۲۲ ۲۳6 وناطاک ۳6 اند ۵۳ مصکلنعنای که م1 عجه تنعطا ,ما15 0۳ 10۷ عز 070016 1251 عطا هه دک ما ومصنطامد عبط کاصعلنی عطا ۵ ۲۳۵ 162۳065 5006 اقطا کععقل موه عطا ۶و ععته6 صمناد‌منناند0 1 وع و00 عطا طازم عصنل صز ۷۵۳۵ فد عنطا ۶و کوصنفصط عط عامصنص0ل0 5 ععلهط ما فنعمه نز خمطا وصنی نهذ ,ر2009) ماخس 730 هه صمکمعمعجی 027000020 "قا ص506 زا 6820 وصناعنکه ددم مزع مامح رقم عدمصه ۸۵5 6 بط 0۳۵۹۵۳۵۲۵۵ ۷۲۵۲۵ کدمنایع00 16 انز عطا ۵۶ له ع15 5 1316۳۷16۷۷ 56 که عتفولفصه عامصعطا عطا روط عالنکه عحنمصدمتاععو ۵ ۳82705 ۷۷:۲۵ 60۰ ۷عنط0ه ۷/۵۳۵ فعنادعز عصمک ,کعصصط عطا ۶و صمنای‌گزدعدل ومد ۵۷ ۲۳۵۲ 10۳۵ ۷۷۵8 از ,کطمناععاو 0عاصذ عطا صذ کععصععم۳م "کع ص16 عطا ,5063665 06اه لام مصخاه‌ع50 روعمامصطع) عصنعن که لاد کعناز ناه معنععل 61 10۷ ۳ع 11 ۲6 صذ صمناکعجان 0د0ع5 156 توعد عطا عصنط اد هه هصقانم 0 5000606 6 ,وعاق نز له عط م۸ کعونصط) معط عطا 18 0 ,5000605 86صمصه. 3000ع۲ز عادعی مقصنله معلن عفد ما +عطلها عطا 5 0۳0016۶ ع] هم علزعدم مصمناععن عزعاصز وحنطا عطا جعتعصه 1۵ 0۳0165 ۹0 برعطا 616۵۵ امه کاصعونی عطا خقط ۵۵060 ۳۵5 از ,0ععج1] از عع 50 8 نع[ عع2 نع 10 ۳عز۵ 1۵۳ صز ع[م مان ج فقام ۳۳0۵۵۵0 ۷0۳۵5۰ ما عصنل+مع۸ بصمتاهنصصصمی هنز کصعاعصصمی 0۳6 کعصع1 8۳۲ 5ععله 1 ۶ 6۵۳۳06۳۲ لماز ه کز دمناقصصم۳م عاطانعنااماصذ" :ر488 .م م3991 1/016 وق ۸1۳ :2005 متصعله) کعنفندد کبامتعصس 3 تمصع صصمه متام تصت رم 6۳ وصناتدوم۳ عع12 دمم[ ۳۳۲ کعنااه‌ققنل عطا عم نعقطصصه عبط ر2005 ۲زعطا ع۷م+صصز ۵ کعحونصطع) عم امه معماعه ۵۳۵ کاصعلنی عطا ۸۵۵۵ دلکناع ۳ 86و5۳ وتقصصاک ع کصاکنع فعصمتاصعص #عط ,کلافای عصفملع رد 67 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 0 ,1685055 0۳6 86و50 ,کتعملدع 50 عناهد طانم مهصخفلدهمد معهه +عنانحدع 70ه معط ۵ عمط عتنعوم للد۷0ه جه ع۷هط فلدام عامت عمط عمصت عصنتهط 6 1۵۳ معماعه لفط عز از عطا صز ماکان عم عطا وصسعلونعدم) ۵1 6205 کنط1 .کدم5وع1 ع+مص وی فصه معطه) عطا هه کعامصکععل ام 007 ,کتاط 1 .الما عصنماده 52 هزم تحص ۵۳۵ علنهناه عنازدوم ه هط رعطا 40 ع ) اعع ۵ 0۳30066 عمط کعجنو۳ المزد عنطا وصعقص فصه لدع 5 حز ع 320006:60 (2008 ,۵0ع3 :2012 مطصانآ وق.ع) 1۹27065 3/00 [ع 10 1۵۳ ۵۲005 هسطع عطا هصا ام صطز صز #عمامصط عصنعن ۵1 کاناعدع0 ۳ 0205 "وع م16 معط صف عمامصط #عنهاد وعط1 موصنصده1 16۳ ۵۳ 16600 صق کاصع0 5۳ عطا کعلزوعط عصنصهع1 صذ حصمصمانه عنع معصنصههع1 40 وگل تسه عطا رز کعفمای که صمنعتاعصز عطا ,معلنظ۸ 0266۰ 0۲۵ ,و2105 736616 :2005 ,طاحقطل۸ :2005 ووتصهل۸ معیع) کتهامش تحصقط ط ۵ 1۳۵۳ کدمناهاعصده "وعصوعل اصعنلهد ,عم توص کالنم بمعنصعاصز عطا م۸ 200۳ کهصنتق ,ذعقل عطا صز عصنایععاصذ احعم موی عطا ماهس :6۳6 +عط3 ]1 16۷61 طلونط ج وصنتقط فصه ,کصمناععنو 20۳ عصن عخنع0د عصنافملله ,طامز کنط 6 متسه عطا زا ۶0ع۳ عنکمع اع 00 ,130065 متمصعاعصصهی ۵ 66000 عز 06600 اعاصلو0د عطا هه معانطتاعصز عطا مکعام ]1 60۲6۳۶ ۳۳ 051 صذ ععصنک اوعاصم 8۳۳ هه صز وصنصه‌ع1 عهد نع 1 1006 46518 دمارد ۵۶ کلتعو ما5 دهاز عمط مگ ۶۵۳ آلای عز صطلنه‌نسته عطا 55 6705 ۵۶ کنو ۲5۶ طحنی عصن1 صز ۵6۳6 ومد کنط ۵1 کاآنکه عط1" ,(2012) 100 ,عالفاد ععدنعصد1 عم منز ۵ #مط ۵۳۵ کصمناعععهدد 0۳0006 اقطا 41 58865160 22۷6 (2008) سصولن۸ هه ,ر2005) و مطن۸ ,(3993) #ککداه ۳۳۹ 6 0 [0 5 کااماد ععه نع م13 حز کعننخاه مقلحه هدجه فصه عنام ححاجه ۶ ععا ۳۵ ۵ منم 06 #لامطادک صمتصعانه طلست ووالهدمن و۸ مصمناصعاکه اع1 6 لمصه ,کعاقصدعقل حلکنم ماه تصحصحصم مکعدعقل ععه تیمها هز بعمامصطلع] 65 106 ععلنا رنه عنطا هم کوصنوصط 156 بعند سقلن ۷۵۵ جز ع5ع دز 40 ۳2ک3/370272 0هه ,(1996) 8هد1 ممه :۳۵ ,ر2000) نقا۸ بط فععخدم ۳ تلادع نائه اکمص کاصع۳00د ۵ ع20مع 0۳ ما اقطا ۵ع۵ ۳۷ (2008) عمط 1 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 .68 ع ۵۶ 200عنادع از عطا معط و فحعطه عنز خقطا عصمناعاعصه هه ماقم عطا ۶ ,و500 کنطا ۶ه کالنادع۲ معصنقاطاه عطا ۵ وم 6 ی از ۸ 1511 مععل دزم ک+عط3ع) ع) کعلزوممم عزولندصه کلمععد نععنانی که صمناع‌نادمه 5۰ 1637008 عطا صز لها فصه ,عاصه۷۷ ,کعنازدیعع21 "50060 ماصز 0 5عاونصطع] عطا انامه 2علز حععل ه ع22 ما +عط2) عطا کاعندعه از ,دعلزوعظ 6 0۶ اطع اعاصع0ند عطا ععدعحصز ما مامح ۲۵ مهف اقطا دعزععاد 50 6 ,6605 افتاصع000ه عطا القلج؟ ۵ کاصه معط عطا کز رمک هار5 ععیای ,686 2/300 ,کلقع۵1 ععقل عطا یز کعوصقعطل عصو5 عملههد 10جام اد و <20ع عم عط احامطازم 016زیکممطز کز کعععممم همع[ عطا هز کعوصقدی ,31678 0۳۹۵ ۳6 ععهصقل ۵ کاص2 +26 ه کز ,110۵۷6 مصطلنه‌نسته عطا 85 ع۲6 ۵ 0۳۳۶۵۵۵ کععصقا تبعط عطا کقط) عس ععلقس فلمطاک ع0/عط که 0۳0162160 ۳۷۷ع 2 06 1۵ کصعع5 از روگ تسه 6 30۲ 5۳010 12510۳5 200 210۳5 کنصنص0ج هط کصعع5 از ,عمط عطا 05 5 6۳ ۲ 6056 معزدعل سح آن‌نسته ۴و کع50۵ جلده عطا که فعحعفنعصی 6 16806۲9 6 ععصنزد ,مکل۸ 0۳096 06 امط تفس ک0ععد افعمع1[ عطا ۶و 040 2 ۵۲ ۳ 2000۳ ک نامع 06 معط مدوناقصوگص ۶و اصتامصه ادع۲ع ه ما ددع2 1۵1 13010۳5 ۵۶ 101 ه ۵۳6 156۳6 بوععمقعطل ولامدمهع عقط 5۶ ی عکسی طعناع ۳ 40 عز عکساهه طافناعم۳ 000ع 2 خقط ۳ کت00ط2 1062 عاصعلبده عطا ععصناگه هی 6۴ ۲ 106008 صز 160ص عص0ع 0 ۵ 0عع مه 06 نماد کاصع0نی کزو[۸0۵ 716005 ۸ .(2015) بش۸ مصقصطاع0 طهنصهطظ هگ م۸ یک مصعلصج ۸1-۲7 جز ص50 6۳206 م56 10۶ 1061006۳ هلاک 8۳۲ ما حلعع و م۸ هام۸ ع0نامنهوع 12 ۸ ندزطوجه تفنشک حلز صمناق 3۳۵ فقو 2مع5 [ 7۵۲۳۵۱ أ1۵۲۳۵۵۳۵۵ ۸۵۲۵ 210008 اعاص‌ونا5 ما طلمع وم م۸ اه «عزدع1 2/2165 00۹6 6 ۶۵۶ عنعوامس۸ 316005 ۸ .(2016) بش۸ مصن۸1300 4 56-6۳6 50001 ]٩ ,70۳۵ ,710071۵0۲۵ ,00۹6 1238286 عزطاد۸ 1۳۵ 6 39115 9۲۵06 ۹ ۵ ]۹ ۵1۵۹۲ ۸۶ .(2005) .۸ مفتصدل۸ :۸۳212 71و52 مطله‌رونط .(دزفعط ٩ جماقه/۵) کام مزع "عبروظ نسوک 10100007 69 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ ب8[2 60 01 از 7۳0 نشهی ,حصعطن۸ .رد مناهاععنه 30 0) ۹۲۵۵ ۶۵۵ ۲۳۵ 5۰ 7۵00۳ 007۵ :0070 1۵۶ 1060۵۸ 00۳۵ .(1992) .0 مطق1ل۸ 40 - 2196101110 ]٩ ۹۵۵۶ ,۸۲۳۵۲۹۱۹۵ :۲۵۷۶11۵0 35 .(2000) 8 .34 مفقک۸ 4 باز ۲7506۳ .(1)2002موعنل [ممل 0عد عناط0هت]) 1۳0 1 ک۲0وم۲م صشط 007 102706۳ هستصصوج۸ .(2012) ک1 مصقطنتهاع چم بش۸ ,31136۵۳8 1ظ5 جز 6100621 ۷عل تسه غصه کزدتحنهصه 316005 .(1996) .5 مط9ع 5860 723-۰ ,(30)4 00۲16۲ 7۳507 مطع ۲ مصه لقن ج اه عمط صه ,7/607 :2۷۲0۹65 ۸۶۵۵0۲6 ۵۲ 8 ک1او3۳ 0۳1۳۵1 .(2001) یک مطع9ع60ظ عستلط0 عناو ۷7 .کعاعتسو 11 نامه ]۹ 20عمماعو 0 ۳۵ مو0) عللمصقط) 4 0۷۵12000 000-0860 ۸ .(2012) 7 30 ,11۵06۲ ۵ م۸ 1 ,ات600۵ جزد۸ ۵۶ 170۷۵57 عطا صز 500065 همق ام عطا 1۵۶ عععسای 3۸۵2 عطا و5۵۳6 ۵ 1۵۳ فناطهلاروی هچ عصتصص21 +عنفلعصه 316005 .(2007) .0 .7 ,کلم 7 3۳9115 ۵۳۳۵۵2۵۲۰ 72020656 58و10 ه که کعکسی عع2 0۳1 16016 120066, 82. )2010(. 50608 06060068 ۵۶ ۵0 ۳۸۵7۰ 0213۵3 ۰ 40 121۳006 109096 ع1 او ۲۳۵ و۵ .(3993) 36۰ موککاه ۳۳۹ 4 ۹۵۵۲۱۲ ۱ ۹6۳۵۵۱۶ 1166۲۵۵1۵016 "91۲19 ۵۳ 2607 08 ۸۳۵ 1 058 ۸ :۷۵۵۵۵ اقاصوبس5 ۷۵ ۷۵۵۵ اعمط 1 (2010) بط 72 منصهاهط هرز (۳۸2) 20065 عنصعله ۸ ۶۵۶ طعناو۳2 ما حلعدوصص۸ کنتلدم۸ و 05ععد «مناع‌نصتصصم ۵۳۵1 عنصع0ه۸ .(1996) 1۰ موهد1 ۵ .0 ,ق۳6۲۳ 07 ۳۵۵۵۵6 متسه کم تاکز 26 کععزطاناک ۵۲ کعصوه[ ۳۸0 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 6 .70 40 عصنصهع1 عوقنعهفه] .(2009) کل ۳ ,ق110۳ 6۵ وا ,60076867967 ۸ :0۲0۶6۶ ]۹060 07 15و3۳ .(1987) بش۸ ,۷۷6۲5 ۵ وا ,1۲۳0۹0 ۸ :5۸.۳ 5004 ۵ 6۵۶ 270۵0 و70 .(2010) .ظ بط ,065ت72 وه 1067610006۳ مصه کزورولعم۸ 216006 .(2012) .7 منک ۵ .2 ,76008 5 ۵ 216006 12067 وصنطنق/3 نصهزدع12 ععسم0 ۳۹5۲ .(2007) .5 ,5افگ1 ,(۳) 7/002-عع1[ع0 ب2 0 ,عالنماه لهده وصنط:1 .(ر2001) بش۸ ,127۵700 .(103-115 00۰) 1۵۳9۵96 ۲۵۱9 ۵۳ ۹600۳۵ ۵6 که عناوم وسطعهع7 5201 1۵ 0۳8065 عصنصه‌ع1 #مه عصنطه ۳۳۲ 06۸10 .(2012) .1۳ مصصان] 0 ع لا ۵1 0۳06 ۵ 1676108 .(2008) 3۰ مصعنتطه1 2 سس مقطکه 2/3702 ۵ص عصنکسه ۵1۲ عاصعلونی ۶و ععی 156 نموه ص1۳ ۵۶ 16605 6 ۴٩ 36605 1226۵86 .(2014) .17 .36 مصعاحططد 1‏ مش متقلتق1/02 بح 3222861361 عنام گم ععف عطا تعععسی ۳۹5۲ فص کاصعون5 ۷اا 5 نس ۵۳ کدتحلهصه ک00عد ۸ :۷01۵۵ اقاصوند5 .(2014) 34 منقنعه صناه/1 06 ]۹ ,700۳۳۵ 0۹۵ 6۳71۸ ۳60 هز عکسای طاکناع ۳ [2ع 00 ۵ ادزاع۳ عصتط2ع1 هنز خصعصمصصم۲ ق2۳00 عط1 (1991) .7 ,1/1016 لاس۸ 216005 ۳5۳ .(2016) ۳۰ متصقصعط نز380 +2 سط بش۸ ,13002 37۳0۵۳ -1696 ,(2) 3 ,50800165 باس 0۳۵ 7۳۵۳۵۹۶ |۹٩ ,7۲۳۵ ,11۵۲۳۵۵۳۵ 6 .(2009) .7 1۳۵۵۳۵۳۵۵ +6 وبا نمهب5 .ظ حلعنعصدک .۸ طاداع۸ +110 کاصع0و50 مهزیع1 لهسع0 1 ۵۶ 216606 عوقنتع م1 طاعناع۳2 عنصعمی ۸ 8صناع1گ۸ ۳300۳5 ۵۶ و5 ۸ .(2012) بش۸ منصه‌ماهانه جزه‌5وط ۳0۳ 71 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 40 200 ۳۳۳۵16 که اعدمصت .(2012) 77 مفحعزاعه1 ۵ .۸ منصنطه۴ 7۲ 00۳۶۹۵ (۳52) 2۳۵۹ 6 ن0ع 5 ۵۲ 3۳9115 و م2021 .(2013) مصهط۳ 0 ۲2) ,کزعراه۸ 72205 ۵۹۳ 80860 6ع 5 |7۲۵۵ ۵۳۵ 710۳ له ۲7006۳۹ عاهاک مصق 0۳0 عاه ۳20 2051 ,ناه عععنل 4028005 جاونا‌تطا 05ععد ععمنعمق1 نهد هصزو 100 .(2008) .7 م۵0ع3۴ 040 50006016 3۹8 1۵۳ کلعنمق/< ۳۹۳ وصندعزد16 .(2014) ۳۰ مطنهدند5 ۳[ ,۹۴۷/65 0,1۵۲ 6۱۳۵۷۲۲1 1 0۲0۵11011 5۳0671 .(2010) .17 م5010 ۹606۱61 ۳ 1۳۵۲۲ ۵۲۲ ۹۳۵ 607 [۵۵0 5۳ 4416 136 ودنسل ات تا مسر رک رت ادها 4 دک نت کر ات ارس ات ها ره 611 8 0 1001086 0ص عکل2ط ۶و ماه عط1 .(2013) .ط منصه‌طه 5 6 +عهل ناه بو عوموه/ 1 ععسهه م۸ (3996) .ط عتا 06 لوناع3۳۳ جز 0دم1 نله .(2011) .3 بندوعلهط1 ۵۶ وی وفعتت7 40 5۵۵۱۲ ۳۲۵۲۵۲۵۵ :۹669 ععمقطتماصز کم عتفواقهه ۸ نععام 0 اجع] .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ 722 0 1.543 3.17 23 35 5 27 8 ۳ 0۳۵ کانم 1۵۵6۳۵۲ 100 112106 | 2۱1 7 ۱27.34 391 | 21.09 | ۹۵۱2969 ۹۳ سس :5 9[ 1.579 3.26 29 20 7 33 9 ۳ ۵ 68 نع 1۵۵6۳۵۲ 0۵ 06لا 1 |82 6 1863 | 547 | ۱278 3047| ۱۹۵ وروی ره که 8 1491 3.39 25 15 9 43 6 ۳ 60۳۵۵ 1۵۵000۲ 0۵ مهللا 1[ 3 0 1.3603 2.02 606 33 2 15 2 ۱۳ ۳۹۵۲ ۹06۵6 1۵ 00016 1 | 4 9 | ۱1417 2.18 00 29 9 16 4 ۳ ۵00۲ 506۵ ۵ 0۳۵/۵۲ 1[ 5 1 ۱1.177 400 7 10 16 38 7 و۵0 5060 1۵ 0010۲ 1[ 6 3 1.347 3.89 12 15 6 37 8 ۳ 0000۳00065 0/6 1۵0۲ | 7 2 ۱1.553 2:83 35 33 7 25 ۳8 906۵ 10 06/60 8۱1 |25 4 ۱1489 2.73 30 48 2 23 5 ۱۳ ۵0۷6 7و ۵6 1۵ ۱366 1[ 11 4 ۱3750 86| ۱1797 ۱1953 ۱۹۵۲ بو وروی مه 0 4[ ۱1.484 3.56 17 25 3 35 8 ۱۳ ۵۷6 0 لا 1[ 12 8 ۱19.33 234 | 12734 ۱37,80 ۱۹۵ ون بر ماه 5 1.502 3.55 25 15 2 37 9 ۱۳ ۵0۲۵۵ ۵۵۷۵ ۱۵ 0۳01۵۲ 1[ 13 41 ۱1.554 2.87 30 1 8 17 3 ۱۳ ۲۳۵ 1۵۲۵ 1۵۵000۲ 1۷۷۵0۲0۵ | 14 3 1408 2.78 25 17 8 27 1 ۳ و00 ۵۲ ره 1۵0 ۱1 15 اج 7[ 1.377 3.40 17 22 14 43 2 ۳ .0۳۳08 ۳۵۷۵ 10 130021۵10 | 16 73 49-74 .0م ,2020 5/۳/۵۲ ۸ 50719 ,۸۵.26 ,13 ۷۵۱۰ ,۴۲۵۲۵ 00۵ رومو ۲۵ عومسودما عناوم ۶ 07 ۵۱ سول 71۳۵ 2 1235 | 395 9 10 16 36 ۱۳7 ۵۵۷6 1 معا افهوی اهق 1 | 17 3 ۱781 12.50 | ۱2۵.13 4453 | 9۵ اما 6 ناه 18 | 8۳۵/۵0601 406801 5۵۷6 ۳ 6 ۸0 12 20 20 3.41 ۱1439 6 3 | 1563 | ۱93۵| ۱3۵125 28.13 |9۵ ,رفن انا 16 148 2.55 41 35 15 17 20 ۳ کعلازناه وصفادهمی 156 19 3 27.34 | 11.72 | ۱1328 15.63 | 9۵ رس 17 143 2.49 45 32 12 21 18 1 6 ۵۶ هم وصفماده‌ی 156 20 40 ع6ع7ه علطم کصمناع00 ۳10عز زد عطا عجه 101108 عط1 :۹5 5000605۲ ۲6 0۵ 0ع2۶ 0 (3 جنوصعمصمه) 2 عاطه مز 7 ص506 حصعع1 ما 0۳6167 امن 00 بچه۷ لفط ۸ (1 87 ددع50 وصتط2ع) صذ امه ۵ +عطعوع عطا خص۵ ۷ منز 06 پچ۵ (عنط ۷۷ ر2 1287 آلفاک ع لمع و5 ز ع136 جامبد کصعا طونم بععا معط عجه ۷۷۵۵۲ (3 85 3۵۴۴ 10۳0۷6 1۵ کعهصتطا معا عطا عجه ۵۲ط۶ مصمتصنصه جام 15 (4 7 ع ۳ 0 کدمناها مه منز 6ج ۷۳۵۲ ر6 .۵ 21 2010۲ .۴۲116۵ و ابر ام 2۳۳ ۰۲ ]۶ ۵ 74 ,1۸ ,10608700626 دافناق۳۳ اه 1۳۳ مه عاعلنفصی ۵ط۳ ۵ دز سدلد7 دند؟5 806 ع06 161 کاوعع از 0 لجه :۳ 1167 ب1۳۵ مطعصصنظ (رصع ۵۳۵5 گ) 1510۵0 1 آواکناع۳ ۳6 ۵1 1۳۳ ۵۶ 070169507 عاهنمععه صه کز عاهلقطا۲ داعرزی۸ -6010۳ 6طا دز مک .۳6۵ مصقطعک مطصق۳ظ صقطد‌کا رازدجعنصتآ م۸ عنصطاع ۶و لاوز (۳ه) 202808 عع ماع 122 ۰ طعناه2ط دز حلتوعوع3 ۶و منز 1 ۳۶۵76۲ ۱۵۳ ۳۵ که 561600 ۷۵۹ وصه حعصع‌حط صعطد‌گع ,تناها که ۵ع عنام نع ۳ عطا ۵۳ 1۳۳ ۵1 070169307 عاقنم ده صه کز سطج1 13۵0001 1105 6 .1720 ,191208 م8۳۵0 صقطداک ازع متا مممم۸ عنصحاد1 1و خصعصادمع1 1۳۳ درز و16۷6 8۸ 0هه ,31۸ ,2570 اه دععضام اصعمعللنه عصنط:) 066۵ عمط 4 عع نک کعناکناعصنآ [۲۵عع فصه ,کعنونن5 ما2 [ک 1۳20"

English is taught all over the world either as a foreign or second language. It is taught as a foreign language in the Iranian educational system as well. However, it has always been the issue that EFL programs have been developed without conducting a systematic needs analysis from the learners’ perspective. The present study examined the effect of employing critical needs analysis on the learners' speaking skills improvement. To this end, 128 Iranian intermediate learners from three language institutes were selected and assigned to two experimental and control groups. The learners' Necessities, Wants and Lacks through a questionnaire and semi-structured interview were investigated. The experimental group received treatment based on the results of the interview and questionnaire. The results of the inferential statistics showed that the students' highest mean score was in the Necessities sub-dimension, followed by the Lacks, and Wants sub-dimensions which revealed that the students' needs were mostly the items which were necessary for the learners' use of language. In contrast, the control group received treatment based on the pre-determined syllabus of the course. The results of an independent sample t-test indicated that in the post-test, the speaking scores of the participants in the experimental group were significantly higher than the scores in the control group.

516826

حفظ آسایش حرارتی برای ساکنان یکی از جنبه‌های مفهوم آسایش است. تعریف ساده از آسایش» حس خوب بودن است. آسایش حرارتی» آسایش بصری» آسایش آکوستیکی و کیفیت هوا در ایجاد محیط پایدار زندگی نقش دارند. اشری ۱ در سال ۲۰۱۳ میلادی آسایش حرارتی را شرایط ذهنی تعریف می‌کند که از شرایط حرارتی محیط رضایت دارند (2013 ,۸5]1۳36). این موضوع به‌صورت ذهنی نیز ارزیابی می‌شود. بررسی آسایش حرارتی به دلایل زیر اهمیت دارد: * بهبود کیفیت هوای داخلی» کاهش نشانه‌های ساختمان بیمار و ارتقای سلامت با در نظر گرفتن موارد ذکرشده» محیط داخلی می‌بایست برای تأمین آسایش و سلامت ساکنان» طراحی و کنترل شود. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که افراد در محیط‌های راحت» بهتر کار می‌کنند. در این صورت حفظ آسایش حرارتی برای ساکنان ساختمان‌ها و سایر محیط‌های بسته از اهداف مهم برای مهندسان معماری و سیستم‌های تهویه مطبوع عوامل شخصی,» محیطی واروان‌شناختی بر آسایش حرارتی تأثیر می‌گذارند. عوامل شخصی تحت کنترل افراد هستند. این عوامل سوخت‌وساز بدن» لباس و انطباق رفتاری را در بر می گیرند. عوامل محیطی همچون دمای هوا دمای تابشی» جریان هوا و رطوبت قابل اندازه گیری هستند. اندازه گیری عوامل روان‌شناختی همچون رنگث» بافت» صوت» نور و بو دشوار است. توجه به معیارهای عددی و فیزیکی آسایش حرارتی باعث نادیده گرفتن 5 ند 00و م۲ -جن۸ وصه دامع معصناد73 ۵1 جاعن مک م۸ 1۰ ۱۳۶ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۹ | زمستان ۱۴۰۰ عوامل روان‌شناختی شده است. بر این اساس در این تحقیق سعی شده است تا تأثیر عوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی در فضاهای گرم» خنثی و سرد مقایسه شود. عوامل روان‌شناختی باعث برانگیختن احساساتی همچون هیجان» انرژی و آرامش می‌شوند. بر اساس نظریه رنگک- حرارت! اگر طول موج نور يا رنگ به انتهای سرخ طیف بصری نزدیک باشد گرم‌تر درک می‌شود. همچنین اگر طول موج نور يا رنگ به انتهای آپن تزدیکه باشند سردتر شناخته می‌شود. بر آین اساس بونگه‌های مایل به آپن وسبزه سرداو رنگ‌های مایل به سرخ و زرد» گرم در نظر گرفته می‌شوند (2018 ,بل 6۲ #رفطه8). در سه دهه اخیر روش‌های مختلف ارزیابی برای آسایش حرارتی پيشنهاد شده‌اند. مطالعات انجام‌شده توسط فنگر" اساس دو مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده" و درصد تارضا یش ترش ‌شده " خستند: این مکش‌ها انا تعاغلا حرارتی و مطالعانت ضجریی براق تعریت: آسایش استفاده می‌کیس نکسا از پهای کهوات سطل«دمای, ثابشی» ارظوبت نسبی» سرعت باد» میزان سوخت‌وساز و سطح عایق لباس برای محاسبه متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده بکار می‌رود. این مدل در تعیین شرایط آسایش و درصد رضایت يا نارضایتی ساکنان اهمیت دارد. استاندارد ۵۵ اشری از امدل متوسط نظرسنجی پیش بینی‌شده برای تعیین شرایط حرارتی داخلی استفاده کرده است. این استاندارد» رضایت حداقل ۸۰ درصد بر اساس مطالعات انجام شده» برخی از عوامل موثر بر ادراک افراد از آسایش حرارتی در این مدل‌ها مورد توجه قرار نگرفته‌اند. مدل‌های ییشنهادی؛ کلی و برای اجرا و داوری دشوار هستند. همچنین در بسیاری از مطالعات, انتایج این مدل‌ها با احساس حقیقی افراد تفاوت دارند. (2017 ,5ا۳6۶90) دز پژوهش حاضر: از طریق تکمیل پرسشنامه» احساس حقیقی افراد از آسایش حرارتی در فضاهای گرم» خنثی و سرد در فصل زمستان و بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۳۷ تابستان بررسی می‌شود. همچنین از نمودار ستونی» دایره‌ای و عنکبوتی و آزمون کرونباخ در تعریف اشری از آسایش حرارتی بر رضایت شرایط ذهنی تأکید شده است. هیجزا (۱۹۹۴) فرآیند ادراکی» وضعیت دانش و شناخت» احساس و نگرش کلی و الگوی رفتاری و پوششی را بر شرایط ذهنی موئر دانسته است. در این صورت آسایش بر اساس عوامل مختلف تغییر می‌کند و به‌طور واقعی قابل اندازه گیری نیست. هیجز آسایش حرارتی را ویژگی‌های محیطی تعریف کرده است که میزان رضایت از نیازهای حرارتی فیزیولوژیکی فنگر (۱۹۷۰) میزان سوخت‌وساز بدن مقاومت حرارتی لباس» دمای هوا متوسط دمای تابشی» سرعت باد و فشار بخار آب را متغیرهای اصلی موثر بر شرایط آسایش حرارتی دانسته است (1970 ,۳27867). این عوامل در زیر معرفی شده‌اند. عوامل مذکور را * سوخت‌وساز بدن میزان انرژی موجود در غذا است که در بدن به گرما تبدیل می- شود. تقریبا ۲۰ درصد از انرژی موجود در غذا به کار مفید و ۸۰ درصد از آن به گرما تبدیل می‌شود. این میزان گرما می‌بایست از طریق جریان گرمای محسوس یا تبخیر به محیط اطراف.دفع شود. به‌طورکلی میزان سوخت‌وساز بدن به وزن» سطح فعالیت» سطح بدن» سلامتی» جنسیت, سن» سطح لباس افراد و شرایط حرارتی محیط * لباس بر اساس ویژگی‌های عایق‌بندی» تعدیل کننده مهم برای اتلاف حرارتی بدن محسوب می‌شود. ویژگی‌های عایق‌بندی لباس ناشی از کیسه‌های هوایی کوچک و مستقل هستند که مانع از انتقال هوا می‌شوند. مقاومت حرارتی لباس با واحد کلو" ۸ | فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ مشخص می‌شود. یک کلو ۰/۱۵۵ مترمربع در درجه سانتیگراد بر وات است. سطح مناسب لباس بر اساس دمای موثر تعیین می‌شود. دمای موثر میانگین دمای هوا و متوسط دمای تابشی است. سطح مناسب لباس در تابستان از ۰/۳۵ تا ۰/۶ کلو و در زمستان از ۰/۸ تا ۱/۲ کلو در نظر گرفته می‌شود. * دمای هوا عامل اصلی در تعادل انرژی بدن» احساس حرارتی» آسایش» ناراحتی و ادراک کیفیت هوا است. دمای خشک هوا" با دماسنج استاندارد و دمای تر هوا" با دماسنج دارای مخزن مرطوب اندازه گیری می‌شود. اختلاف بین دمای خشک و تر قوا شکسیت, اتز" نامیاه می‌شواد: شکست ,زباد نشان‌دهنده وطویت: نی پایین او ۰ رطوبت نسبی نسبت بخارآب موجود در هوا به حداکثر بخارآبی است که هوا در همان دما می‌تواند نگه دارد.. رطوبت نسبی ممکن است به‌طور مستقیم اندازهگیری شود یا از دمای خشکک و تر بهآدست آید. در رطوّبّتآنسبی ۱۰۰ درصد دمای خشک * متوسط دمای تابشی» دمای یکنواخت در امحفظه است به‌گونه‌ای که تابش از بدن افراد و انتقال گرمای تابشی در محفظه غیریکنواخت برابر باشند (2013 ,۸8۲86). متوسط دمای تابشی با استفاده از دماسنج گلوله و هندسه نقطه مشخص در فضا اندازه گیری می‌شود: عمکن است تأثیر دهاق تابشی و جریاق‌تهوا بیشتر از قمای نوا در کنار عوامل ذکرشده عوامل شنیداری» روشنایی» رنگک.و کیفیت هوا و سن» جنسیت و رنگ پوست افراد نیز بر حس ,خو رد9 می گذارند (کافلمی:۱۳۹۹). پیش‌بینی آسایش حرارتی به دلیل تأثیر این عوامل بر محدوده دمایی قابل‌پذیرش آسان نیست. در چند دهه اخیر محققان واکنش حرارتی» فیزیولوژیکی و روان‌شناختی افراد در محیط‌های مختلف را بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۳۹ بررسی کرده‌اند و چند مدل برای پیش‌بینی آسایش پیشنهاد داده‌اند. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد دو مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده و درصد نارضایتی پیش ‌بینی‌شده برای پیش‌بینی آسایش حرارتی شناخته شده هستند. این دو مدل» شرایط آسایش اقلیمی و روش‌ها و اصول ارزیابی و تحلیل محیط‌های مختلف را توصیف می‌کنند. این دو مدل بر اساس میزان سوخت‌وساز بدن» مقاومت حرارتی لباس» دمای هوا متوسط دمای تابشی» دجانگ‌بانگ! رح از علل سوسط. ظرسی پیش‌ی‌شده: و سلن درسد نارضایتی پیش بینی‌شده استفاده کرده است (2010 ..ل2 61 1[0۳8208). گارسیا" (۲۰۱۰) این دو مدل و مدل‌های دیگر آسایش حرارتی همچون درصد نارضایتی محلی را بررسی کرده است (2010 ,8ل02). کارلوگیی و پلاگهانو" (۲۰۹) پانزده روش بزای ارزیابی بلندمدت آسایش حرارتی را معرفی کرده‌اند (2012 ,۳281:2000 200 0ع271)). هلو پیند* (۲۰۱۴) روش‌های مختلف برای ارزیابی آسایش حرارتی را مقایسه کرده است (2014 له اع صعصنه۳10100). نتایج این تحقیق نشان داده‌اند که در محیط‌های داخلی, مدل‌های تطبیقی نسبت به مدل؛ متوسط نظرشنجی پیش‌بینی‌شده با انعطاف‌پذیری بیشتر همراه هستند. ریچارد دیر" (۱۹۹۸) نظریه انطباق‌پذیری را پيشنهاد کرده است ( ,13۲8867 48). در این نظریه» افراد از لحاظ فیزیولوژیکی» رفتاری و روان‌شناختی با محیط حرارتی سازگار می‌شوند. یائو (۲۰۰۹) با ترکیب نظریه انطباق‌پذیری و تعادل حرارتی» مدل متوسط نظرسنجی پیش بینی‌شده را اراثه داده است (2009 ,.[2 6۲ ۷۵0). ناستاسه" (۲۰۱۶) و زائو" (۲۰۱۷) | نظرسنیجی ابجشای *حقیقی" را از طریق پرسشنامه ارزیابی کرده‌اند (2016 ,بله ]2 778512962 :2017 بله 6۲ 7020). برخی از تحقیقات ۱۳ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ اختلاف‌های بین مدل متوسط نظرسنجی پیش بینی‌شده و نظرسنجی احساس حقیقی از طریق تکمیل پرسشنامه‌ها را مشخص کرده‌اند ( 276021602 :2010 ,10۷6۵23 0صه نصزه-ل۸ 4 ..له 1ع). بر اساس مطالعه ۲۵ ساختمان مسکونی در کویت مشخص شد که در مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده» دمای خنثی کمتر تخمین زده شده است ( 200 نطزه-[۸ 0 ,82 1.0۷۹). همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته در ۲۶ خانه در بخش جنوبی چین مشخص شد که در مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده» دمای مور خنثی کمتر از نتایج پرسشنامه‌ها بر آورد شده است (2007 ,.[2 2۲ ۳1۵). مطالعات مربوط به آپارتمان‌های هند در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی نشان داد که مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده» احساس حقیقی ساکنان را بیشتر برآورد کرده است (2011 ,ا134۳282). در مطالعه دیگر در ساختمان‌های مسکونی چندطبقه در هند نیز نظرسنجی احساس حقیقی» کمتر از مدل متوسط نظرسنجی پیش‌بینی شده تعیین شد (2011 ,12072120ع 22 200 ماععه زم). مطالعات مختلف از نظرسنجی احسناس حقیقی برای بزرسی تأثیر عوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی استفاده کرده‌اند. روش‌ها و نتایج استفاده‌شده در این مطالعات در جدول ۱. مطالعات اخیر در زمینه تأثیر عوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی ( ,یله 6۳ 113(ط 3۳۵0 ۲۰۲۰۰ میلادی احساش خنکی,بیشتر در دماهای رن نور بالاتر یاگوچو گلاسی و دیگران اس تفر مات ونکت تور بر آخوا کت آسا یه گوچو گلاسی و دیگرا کی را شام توگل یر ژ تون بر ان پسن ( وله 6۲ ق6۵12 ۲۰۱۹ میلادی حرارتی. امکان کاهش دمای هوا به میزان ۱/۲۵ تکمیل پرسشنامه توسط | کاهش احساس حرارتی در دماهای رنگک نور جورجیا چینازو و دیگران را یا تکمیل پرسشنامه توسط | احساس خنکی بیشتر موقع عبور نور از شیشه‌های ( له 6۲ 20تقصنط) ۵نفر آبی و احساس گرمی بیشتر موقع عبور نور از بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۴۱ ریج کولو و دیگران ثیر آسایش بصری بر آسایش حرارتی. تأثیر ( ,یله 61 161۷6 ۲۰۱۸۱ میلادی محیط حرارتی بر ادراک بصری. بهبود آسایش انجام آزمایش بر ۱۶ و احسان حزارتی کمتر با:دیوارهای دارای ( ,یله 6۲ ۲۷۵۵8 ۲۰۱۸ میلادی مت ۳ ی 9 نفر نگ سرد. افزایش ضربان قلب با تغییر رنگک‌ها از در تحقیق حاضر با استفاده از نظرسنجی احساس حقیقی و تکمیل پرسشنامه» تأثیر عوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی؛برزسی شده است..این تحقیق برای ساختمان‌های تجاری در منطقه ۲ تهران انجام شدهه است. در این تحقیق سه فضای گرم» خنثی و سرد تعریف شده‌اند. عوامل روان‌شناختی"زنگ آو نوز» ین آشهآفضا را مشخص می‌کنند. رن بالا فضای سرد را نشان می‌دهند. اگر فضا بین‌ا این دو وضعیت قرار داشته باشد فضای پایین» فضای گرم را نشان می‌دهند. رنگک سرد و دمای رنگ نور خنثی نامیده می‌شود. عوامل روان‌شناختی دیگر همچون صوت و بو و عوامل فیزیولوژیکی» هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و نور بر احساس حرارتی است. بر اساس نظریه رنگک- حرارت» رنگ‌ها و نورها در دماهای مختلف محیط بر احساس حرارتی تاأثیر می‌گذارند. رنگک‌ها و نورهای گرم در مقایسه با رنگ‌ها و نورهای خنثی باعث احساس گرمتر و رنگک‌ها و نورهای سرد باعث احساس خنکک‌تر می‌شوند. فنگر (۱۹۷۷) نشان داد که دمای محیط با رنگ و نور سرخ ۰/۴ درجه سانتیگراد بالاتر از ۲ | فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ دمای محیط با رنگ و نور آبی احساس می‌شود (1977 ,376۲5 204 ۳2867۲). این موضوع تأثیر رنگ و نور بر صرفه‌جویی محسوس در مصرف انرژی ساختمان را نشان می- موضوعات مربوط به رنگک و نور بسیار گسترده‌اند و در این مقاله تنها به جنبه‌های موثر بر احساس حرارتی پرداخته شده است. رنگک به دلیل دریافت ترکیب طول موج‌های نور توسط چشم درک می‌شود. تجویزهای رنگ معمولا به رنگک‌های رنگین کمان محدود می‌شوند اما موضوعات ترکیبی و خلاقانه برای اهداف تجاری مناسب‌تر هستند در فضاهای داخلی از رنگ و نور به‌طور گسترده برای تأأثیر بر ادراک ابعاد فضا و تصورات» احساسات و رفتارهای ساکنان استفاده می‌شود؛ اما تأثیر حرارتی رنگک و نور به‌طور کامل مورد توجه قرار نمی گیرد.رنگ‌ها وانورها:با مفاهیم. روان‌شناختی مرتبط هستند و باعث برانگیختن احساسات.«مختلط همچون.«هیجان» انرژی و آرامش می‌شوند. لوی! رنگک‌های سرد را باعث آرامش اوازنگک‌های گرمزا با هیجان و انرژی همراه می‌داند (1984 ,/(1-69). رنگگک‌های گرم همچون سرخ انارنجی و زرد باعث بیشترین احساسات فعال می‌شوند (1994 ,۳7201۵0ع/3 ۵00 ۷21062). نگ سرخ مهیج» قوی و برانگیزاننده است. رنگک نارنجی با نشاط».پز انرژی "و برونگرا: است..رنگ زرد به امید» دانایی و رشد اشاره دارد (1996 ,1/210166). رن صورتی باعث کاهش پرخاش و احساسات فعال می- شود. این رنگ بیشتر زنانه محسوب می‌شود (2008 ,00051 200 ع276]). رنگک‌های سبز و آبی با اضطراب کمتر راحتی و انعطاف‌پذیری همراه هستند. رنگگ سبز نیروبخش, واقعی و طبیعی است. رنگک آبی به آرامش» پاکیزگی و سکون اشاره دارد (1996 ,66ل0ط3/2). واکنش به رنگ سیاه‌وسفید تقریبا معادل اصطلاح خنثی و بی‌اثر است. بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۴۳ رنگ سفید به وضعیت مثبت رنگ سیاه اشاره دارد. رنگ سفید پاکیزه» خالص» موزون» به‌طورکلی رنگگک‌های روشن همچون سفید» صورتی» سرخ» زرد» آبی» ارغوانی و سبز بات: واکش‌های, معبت. من‌شوند: ,وآکنش‌هاق مثبت شامل خوشنی» برانگیختگی؛ مثنت بودن و آرامش هستند. رنگک‌های تیره همچون سیاه» خاکستری و قهوه‌ای باعث واکنش - های منفی می‌شوند. واکنش‌های منفی شامل اضطراب» خستگی» منفی بودن و ناخوشی طی یک قرن گذشته تأثیر رنگ و نور بر ادراک حرارتی با نظریه رنگک- حرارت شناخته شده است. مو رگنسن! (۱۹۲۶) برای اولین بار این نظریه را معرفی کرد ( 2۵ ع96ع1/]08 6 ,وذاع1۳۳). همان‌طور که اشاره شد نظریه رنگک- حرارت» تغییر ادراک ذهنی دما بر اساس رنگک اشیا و تفاوت روان‌شناختی رنگک‌های گرم و سزد.را بررسی می‌کند. بر اساس این فرضیه اگر طول‌موج نورها و رنگ‌ها به سمت:انتهای سرخ طیف بصری قرار بگیرند گرم‌تر درک می‌شوند؛ اما اگر بهاسمت انتهای آبی قرار بگیرند خنک‌تر درک می- ادراک خنکی رنگگک‌های آبی و سبز و گرمی رنگ‌های سرخ و زرد از اثرات روان‌شناختی رنگک‌ها میشگ«اخلی نگ های] جیکه‌ل رای نمایی پوزشش‌های تابستانی و رنگک‌های گرم برای نمایش پوشش‌های زمستانی استفاده می‌شوند. می‌توان از این پدیده رنگی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی استفاده کرد. رنگک‌های گرم برای تنظیم ترموستات در دمای کمتر در زمستان استفاده می‌شوند. رنگک‌های خنک در تابستان اثر ۴ | فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ منبع نور اغلب بر اساس دمای رنگ انتخاب می‌شود. برای نمونه دمای رن لامپ هالوژن و فلورسنت به ترتیب ۳۴۰۰و ۴۲۰۰ کلوین است. رنگ نور تابیده شده به دمای آن بستگی دارد. دمای رنگک» دمای جسم سیاهی است که رنگ نظیر آن را تولید می‌کند. دمای رنگک فقط برای منابع نوری همچون لامپ رشته‌ای تعریف می‌شود که نور را با گرما تولید می‌کنند. دمای رنگ همبسته! برای منابع دیگر همچون لامپ فلورسنت تعریف می‌شود. دمای رنگ همبسته» دمای رنگک جسم سیاه با رنگک بسیار نزدیک به منبع نور است (کاظمی»۱۳۹۹). دمای رنگ همبسته پایین شامل طول موج‌های به سمت انتهای سرخ طیف بصری می‌شود. این موضوع با پیدایش رنگگک‌های مایل به زرد همراه است و گرم توصیف می‌شود. دمای رنگ همبسته بالا شامل «طولموج‌های به سمت انتهای آبی طیف بصری می‌شود. این موضوع با پیدایشرنگک‌های مایل به آپی همراه است و سرد توصیف می‌شود بر اساس نظریه رنگک- حزارت دماهای رنگ مختلف می‌توّانند بر احساس حرارتی و آسایش حرارتی ساکنان اثر بگلاارند؟ در اینلاطوزت از‌آن‌خلیمی‌توان برای صرفهجویی انرژی در ساختمان استفاده کرد. برای نمونه:در فصل زمستان دمای فضاهای دارای دمای رنگ همبسته پایین می‌تواند کمتر باشد. همچنیرآدر تابستان در فضاهای دارای دمای رنگک همبسته بالا ممکن است به تهویه مطبوع کمتر نیاز باشد. نمود رنگ به‌عنوان درجه ادراک رنگک اشیا تعریف می‌شود. شناسه نمود رنگک» مفهوم دو بخشی است. این شناسه» دمای رن مرجع و میزان نزدیکی طیف منبع نور به وضعیت استاندارد را مشخص می‌کند. شناسه نمود رنگ منبع نور میزان نزدیکی آن به نور طبیعی در همان دمای رنگ است (2011 ,1۳)). برای نمونه» شناسه نمود رن ۰ نشان می‌دهد بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۴۵ که طیف منبع نور با نور طبیعی در همان دمای رنگ برابر است. شناسه نمود رنگک بین صفر تا ۱:۶ تعریف می‌شود. اگر تشخیص رنگ ممکن نباشد شناسه نموه رنگ ضفر است: رنگ اشیا در تمام ملاحظات رنگی» مقایسه‌ها هماهنگی‌ها و پرداخت‌ها به طیف توزیع انرژی منبع نور بستگی دارد. دو منبع با دمای رن و سفیدی ظاهری یکسان می‌توانند طیف‌های توزیع کاملا متفاوت داشته باشند. در این صورت رنگک‌های اشیا را به‌طور مختلف نشان می‌دهند. برای نمونه دمای رنگ لامپ فلورسنت سفید گرم ۳۰۰۰ کلوین و لامپ رشته‌ای ۵۰۰ وات یکسان هستند. در این صورت دمای رنگک» طیف توزیع را تعیین نمی کند بلکه رنگک غالب را مشخص می‌کند (کاظمی»۱۳۹۹). با توجه به سیر مبانی نظری و خصوصیات و ویژگی‌های مطرح‌شده در جدول ۲ می- توان سه فضای گرم» خنثی و سرد راتعریف کرد. شکل ۱» نمونه فضای گرم از مرکز خرید میلاد نور و شکل ۲ نمونه فضای سرد از مرکز خرید تیراژه را نشان داده است. این مراکز تجاری بیشتر از رنگگک‌های زرد» قرمز و صورتی دز فضاهای گرم و از رنگک‌های آبی» سبز و فیروزه‌ای در فضاهای سرد استفاده کرده‌اند. تعداد قضاهای گرم» خنثی و سرد در جدول ۲. چارچوب پژوهشی تأثیرغوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی گرم به سمت انتهای سرخ طیف بصری تقریبا ۲۷۰۰ کلوین سرد به سمت انتهای آبی طیف بصری تقریبا ۶۲۰۰ کلوین ۱۳۶ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۴۷ بررسی ادراک آسایش حرارتی و گزینه‌های کنترل محیطی از اهداف تحقیق حاضر است. بر این اساس» این مطالعه توصیفی-تحلیلی با استفاده از نظرسنجی احساس حقیقی از طریق تکمیل پرسشنامه‌ها در ساختمان‌های تجاری منطقه ۲ تهران انجام شده است. همچنین در این مطالعه پس از مرور ادبیات» از مصاحبه با پاسخ‌دهند گان» مشاهده و تجربه شخصی نیز استفاده شده است. ابزارهای اندازه گیری معمول روانشناسی محیطی برای پرسشنامه‌ها و مقیاس‌های اشری برای سنجش احساس حرارتی استفاده شده‌اند. همچنین روش تجزیه‌وتحلیل زیاری و همکاران (۱۳۹۹) و کاظمی» م و کاظمی» ع (۱۴۰۰) در این زمینه برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران (۱) و جدول مورگان استفاده شد. در این فرمول 1 حجم نمونه» 17 حجم جمعیت: آماری (تعداد: فروشند گان ساختمان‌های تجاری منتخب - ۹۵ نفر)» 7 مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد (۱/۹۶)» 0 نسبتی از جمعیت دارای صفت معین (نسبت مردان به کل .پاسخ‌دهندگان-۰/۵)» ٩ نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (نسبت زنان به کل پاسخ‌دهند گان-۰/۵) و 4 درصد خطا (۰/۰۵) است. ۵ فروشنده از ساختمان‌های تجاری منطقه ۲.تهران با روش نمونه گیری تصادفی ساده برای تکمیل پرسشنامه‌ها انتخاب شدند. فروشندگان از مرکز خرید تیراژه و میلاد نور تهران بودند. بر اساس این روش نمونه گیری» فهرست تمام فروشندگان مشخص شد. به هر یک از آنان عددی اختصاص یافت. سپس به‌طور تصادفی ۷۵ نفر از آنان انتخاب شدند. اهداف و اهمیت تحقیق و داوطلبانه بودن تکمیل پرسشنامه به فروشند گان انتخابی توضیح داده شد. به آنان اطمینان داده شد که پاسخ‌ها محرمانه خواهد بود. همچنین از آنان خواسته شد تا پرسشنامه را بدون نام و نام خانوادگی تکمیل کنند. تعداد ۶۵ نفر از فروشندگان» پرسشنامه ۸ | فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ را به‌طور کامل تکمیل کردند. سن فروشندگان از ۲۰ تا ۴۰ سال بود. آنان به‌طور متوسط بخش اول پرسشنامه در برگیرنده تاریخ و زمان تکمیل» اطلاعات پیش‌زمینه‌ای در مورد پاسخ‌دهند گان» احساس حرارتی داخلی و گزینه‌های کنترل محیطی است. اطلاعات پیش‌زمینه‌ای در مورد جنسیت» سن و موقعیت قرارگیری پاسخ‌دهندگان هستند. شرایط حرارتی داخلی با نظرسنجی در مورد احساس گرما رطوبت و جریان هوا ارزیابی می‌شوند. بر اساس مقیاس اشری (2013 ,۸۶1۳۵6) برای احساس حرارتی از مقیاس بسیار گرم (۳+)» گرم (۲+)» تا حدی گرم (۱+)» خنثی (۰)» تا حدی خنک (۱-)» خنک (۲-) و سرد (۳-) استفاده می‌شود. برای احساس رطوبت از مقیاس بسیار مرطوب (۳+)» مرطوب (۲+)» تا حدی مرطوب (۱+)» خنثی (۰)» تا حدی خشک (۱-)» خشک (۲-) و بسیار خشک (۳-) استفاده می‌شود. برای احساس جریان هوا از مقیاس هوای ساکن (۳+)» جریان هوای خیلی ملایم (۲+)» جریان هوای ملایم (۱+)» خنثی (۰)» جریان هوّای متوسط (۱-)» کوران هوا (۲-) و کوران هوای شدید (۳-) استفاده می‌شود. گزینه‌های کنترل محیطی در برگيرنده رفتارهای شخصی و استفاده از دستگاه‌های تهویه مطبوع هستند. رفتارهای شخصی شامل اقداماتی همچون کاهش يا افزایش لباس‌ها نوشیدنی‌های خنک یا گرم بادیزن‌های دستی بخش دوم پرسشنامه شامل فهرستی از فعالیت‌های روزانه» لباس‌های انتخابی و محل- های احساس ناراحتی دز بدن است. میزان سوّخت‌وساز بلان بهفغالیت‌های عضلانی» غذا و آشامیدنی و چرخه روزانه بستگی دارد و با واحد مت" اندازه گیری می‌شود. فعالیت‌های اشخاص همچون با آرامش نشستن» راحت ایستادن و راه رفتن در سه سطح سبکث» متوسط و سنگین دسته‌بندی می‌شوند. لباس همچون عایق عمل می‌کند و تابش» جابجایی و رسانش را به تأخیر می‌اندازد. لباس بر اساس سبکک زندگی انتخاب می‌شود. ارزش عایق لباس با واحد کلو اندازه گیری می‌شود. احساس ناراحتی در محل‌های گردن» سر» قفسه سینه» لگن. بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۴۹ کمره ران راست» ساق راست» پای راست» بازوی راست» ساعد راست» دست راست» ران چپ» ساق چپ» پای چپ» بازوی چپ» ساعد چپ و دست چپ پرسش شده است. برای تعیین درصد فراوانی از نمودار ستونی» دایره‌ای و عنکبوتی استفاده شده است. این نمودارها روش گرافیکی برای نمایش اطلاعات چند متغیره در دو بعد یا بیشتر هستند. برای اعتبارسنجی تحقیق از آزمون کرونباخ آلفا استفاده شده است. این آزمون» روش آماری است که برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه بکار می‌رود. ضریب کرونباخ آلفا از رابطه زیر در این رابطه 1 تعداد پرسش‌ها» 57 واریانس هر پرسش"و 52 واریانس کل پرسش‌ها است. هرچه میزان ضریب کرونباخ آلفا بیشتر باشد همبستگی مثبت بین؛پرسش‌ها بیشتر است. اگر این ضریب از ۰/۵ کمتر باشد پایایی تحقیق غیرقابل قبول» از ۰/۵ تا ۰/۶ ضعیف» از ۰/۶ تا ۷ متوسط از ۰/۷ تا ۰/۸ خوب» از ۰/۸ تا:۰/۹ بسیار خوب و بالاتر از ۰/۹ عالی است. ارتباط بین احساس آسایش حرارتی .و عوامل روان‌شناختی رنگک و نور با محاسبه ضریب همبستگی! و مقدار احتمال " بررسی شد. ضریب همبستگی برای تعیین نوع و شدت رابطه بین دو متغیر استفاده می‌شود. نوع رابطه می‌تواند مستقیم یا معکوس باشد. این ضریب بین ۱ تا ۱- تعریف می‌شود و در صورت عدم وجود رابطه بین دو متغیر برابر صفر است. همچنین مقادیر کم احتمال نشانه قوی علیه فرضیه صفر هستند. در این صورت فرضیه صفر رد می‌شود. مقادیر زیاد احتمال نشانه ضعیف علیه فرضیه صفر هستند. در این صورت نمی‌توان فرضیه صفر را رد کرد. این محاسبات و تجزیه وتحلیل‌های دیگر داده‌ها با استفاده ۱۹۰ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۹ | زمستان ۱۴۰۰ بر اساس پاسخ‌های جمع آوری‌شده» در نمودار ستونی شکل ۳ احساس پاسخ‌دهند گان به دما رطوبت و جریان هوا در فضاهای گرم» خنثی و سرد در فصل زمستان مقایسه شده‌اند. در این مقایسه از بازه ۳- (سرد» بسیار خشکک» کوران هوای شدید) تا ۳+ (بسیار گرم» بسیار مرطوب» هوای ساکن) استفاده شده است. صفر وضعیت ایده آل را نشان می‌دهد. محدوده توصیه‌شده از ۰/۵- تا ۰/۵+ است. همچنین نمودار ستونی شکل ۴ احساس پاسخ‌دهندگان به دما رطوبت و جریان هوا در فضاهای گرم خنثی و سرد در فصل تابستان را مقایسه بر اساس پاسخ‌های جمع آوری‌شده» عدم تهویه مناسب منبع اصلی نارضایتی افراد و زمان حداکثر نارضایتی در فصل زمستان و تابستان از ساعت ۲ تا ۵ بعدازظهر است. برای کنترل عوامل احتمالی,تأثیوگذار بر پاسخ‌ها» فعالیت‌های روزانه و لباس‌های انتخابی بررسی شده‌اند. میزان سوخت‌وساز بدن و ارزش عایق لباس پاسخ‌دهندگان تقریبا ۲ مت و ۰/۷ کلو است. همچنین سعی شده است واحدهای تجاری انتخابی تقریبا دارای احساس از دمای محیط احساس از رطوبت احساس از جریان شکل ۳. مقایسه احساس دما رطوبت و جریان هوا در فضاهای گرم؛ خننی و سرد در فصل زمستان بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۵۱ شکل ۶. مقایسه احساس دما رطوبت و جریان هوا در فضاهای گرم» خننی و سرد در فصل تابستان شکل ۳ نشان می‌دهد که در فصل زمستان در فضاهای گرم افراد از وضعیت حرارتی» رطوبتی و جریان هوای داخلی بیشتر رضایت دارند. همچنین افراد در فضاهای سرد از دمای محیط. بیشتر ناراضی هستند. شکل ۴ نشان می‌دهد که.در فصل تابستان در فضاهای سرد افراد اغلب از دمای محیط رضایت دارند. در این فضاها احساس از رطوبت محیط و جریان درصد فراوانی احساس ناراحتی از دما» رطوبت و جریان هوای داخلی در بخش‌های مختلف بدن در فصل زمستان و تابستان به ترتیب در نمودار عنکبوتی شکل‌های ۵ و ۶ نشان داده شده است. مقایسه نمودار عنکبوتی شکل‌های ۵و ۶نشان می‌دهد که بیشترین احساس ناراحتی از وضعیت حرارتی» رطوبتی و جریان هوای داخلی در فصل زمستان و تابستان در قسمت سر است. پاسخ‌دهندگان بعد از سر در قفسه سینه و گردن بیشترین احساس ناراحتی ۲ ذ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۵۳ شکل *. درصد فراوانی احساس ناراختی از دما رطوبت و جریان هوای داخلی در بخش‌های مختلف ضریب کرونباخ آلفا برای پاسخ‌ها در فصل زمستان و تابستان به ترتیب برابر با ۰/۸۳۵ و ۶ است. این شاخص به ترتیب سطح بسیار خوب واعالی"برای اعتبار تحقیق را نشان بر اساس محاسبه ضریب همبستگی و مقدار احتمال در نرم‌افزار 5855» این روابط معتبر هستند و در سطح خوب قرار دارند. مقدار احتمال ۰/۰۱ است. این مقدار احتمال از نظر آماری معنی‌دار است چون از ۰/۰۵ کمتر است. ضریب همبستگی نشان می‌دهد که در فصل تابستان با سرد شدن محیط از لحاظ رنگک و نور میزان رضایت از دما» رطوبت و جریان هوای داخلی بیشتر است. همچنین در فصل زمستان با گرم شدن محیط از لحاظ رنگ و نور میزان رضایت از دما رطوبت و جریان هوای داخلی بیشتر است. ۱۹۴ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ بررسی گزینه‌های کنترل محیطی از اهدافی دیگر تحقیّق بود. نمودار دایره‌ای شکل ۷ این نمودار نشان می‌دهد که اغلب پاسخ‌دهندگان برای کنترل شرایط حرارتی از سیستم تهویه مطبوع استفاده می‌کنند. آنان نسبت به تأثیر پنجره‌ها و سایبان‌های داخلی و خارجی بی‌تفاوت هستند. این موضوع نشان می‌دهد که استفاده از سیستم‌های غیرفعال و تأثیر رفتار پایدار در واحدهای تجاری انتخابی مورد توجه نیست. شکل ۷. درصد فراوانی استفاده از گزینه‌های مختلف کنترل محیطی هدف از این تحقیق بررسی تأثیر عوّامل ران‌شناختی«رنگ و نور بر ادراک آسایش حرارتی بود. بر این اساس ادراک آسایش حرارتی در فضاهای گرم» خنثی و سرد مقایسه شد. سرخ نارنجی» زرد و صورتی از رنگک‌های غالب در فضاهای گرم و آبی» سبز و فیروزه‌ای از رنگک‌های غالب در فضاهای سرد هستند. دمای رنگ همبسته منبع نور در یافته‌های این تحقیق» نظریه رنگک-حرارت را تأیید می‌کنند. رنگ‌ها و نورها در محیط‌های مختلف بر احساس حرارتی اثر دارند. رنگک‌های گرم در مقایسه با رنگک‌های بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۵۵ خنثی باعث احساس گرمی بیشتر در افراد می‌شوند. رنگک‌های سرد اثر معکوس دارند. اندازه گیری‌های روان‌شناختی و مقباس‌های ذهنی تحقیق» این يافته‌ها را تأیید می‌کنند. رنگگک‌های گرم و سرد در فضاهای داخلی می‌توانند ادراک حرارتی بهینه نسبت به شرایط حرارتی حقیقی را القا کنند. این موضوع تأثیر مثبت بر صرفه‌جویی انرژی در محیط‌های بر اساس یافته‌های تحقیق» افراد در زمستان و تابستان در قسمت سر و سپس قفسه سینه و گردن بیشتر احساس ناراحتی دارند. آنان در قسمت دست و پا کمتر احساس ناراحتی دارند. همچنین افراد اغلب نسبت به سیستم‌های غیرفعال ساختمان همچون جذب انرژی نتایج این تحقیق با نظریه رنگک- حرارت و نتایج مطالعات برامبیلا ( 1ع 01112ط378:0 0 ..له)» گلاسی (2019 ,بله 6۳ [فه[ه6) و وانگ (2018 ب.له 2۲ ۷7208) هماهنگ هستند. پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آینده بر تأثیر عوامل روان‌شناختی بر ادراک آسایش حرارتی در بخش مسکونی تمرکز شود..این موضوع می‌تواند باعث صرفه‌جویی انرژی به نویسندگان از تمام فروشندگانی که برای پرکردن: پرسشنامه همکاری نمودند تشکر و ۱۹۵۶ فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۹ | زمستان ۱۴۰۰ تاکه‌بایاشی» هید کی. (۱۳۹۷). سنجش بهبود محیط‌های حرارتی شهری. ترجمه غلامرضا لطیفی و زیاری» کرامت اله» نظامی» ملیکا و پوراحمده احمد. (۱۳۹۸). نقش مکان‌های سوم در بعد اجتماعی مناطق شهری» نمونه موردی: کافه‌های روباز منطقه ۲ نهران. فصنامه برنامه‌ریزی کاظمی» محمد و کاظمی, عالیه. (۱۴۰۰). بررسی نشانه‌های ساختمان بیمار و عوامل مرتبط يا آن در ساختمان‌ها ی آموزشی منطقه ۶ نهران در سال ۱۳۹۸ یک گزار شکوتاه. ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجان» ۲۰ (۸)» ۹۵۲-۹۴۳ گروندزیکک» والتر و کووکک» آلیسون. (۱۳۹۹). تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان. ترجمه [۳۵عط وصه کصمننوصیم لحص0ط) 000ص .(2010) 0.1 ,م10 .۳.۳ منصزد- ۸ 40 ۶۶ ماه عط1 .(2018) بل مط۵06ا1۳/ وس بفتا16 وظ ق5880 (27)3 ۳3۷1۳0۲/۵7۲۰ 1۲تاظ 0۵ 10007 ماما «مملصز ۵ع اند هم 0 اگم لقصعطا ۶ اعومص عخامقعله صه عصنزم10ع136 .(01998) ب ,هد 7ظ 7 .(2020) ۷۷۰ ,کل12 بط ,020070 سظ رفعتا80 53320 ۷۷۰۰ رال .۸ ,قالط 108-0 6 107 ۵۶۰10065 0 ۸ .(2012) سا ممصقناهه2 مک مفععتااتف) ننط صذ کعصمخنفوصی مهم لمصعطا احعصعع عطا که صمنافحاه 0 کعاعائه معصنطصم۲ .(2018) 37 بصع علص۸ ول ,۷60۵10 مک و۵تتقصنط) 7 نکسم ل۵س00ط 1 .(2010) .0 رمصوزا< مط مقلصنط1 .3 وقص2 1028 بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگ و ...؛ کاظمی و کاظمی | ۵۷ ۳ هنز وصه کلعومی مکی معط ۵۶ 07 ۸ (2017) .0 ,3۳6590 ,97 ۷16۷5۰ع بر و3۵۲ ع 1( ناگ 000 02۵16 بکادع دمص 0007 5 10۴10666 ععنمط 0صه جملمی صش6 ب(3977) .21.0 ,طتت876 و8 ,3۳38086 7 ۶5اأ ۲۵۲۳۵۲۱۱۵۵۹ ,1۵۲۵ ,1۵6۵ 0۳۵ ,906۲۵ ]٩ ۸۳۵۷/۵۷ .(2010) .7 مقلته6 [ 7066 .(2019) .۸ ,۳۵3۵-026 س ,۷۵11300 و۳ مققاقهله5 وبا مفقق[6۵ ,185 .8312195 یگ برو ۳۵۲ 1۶۵11005 7۷۵۸۴ ۳۵ ۵۱۱ و2۵۲ ۶۵۷۴ 1۵ 7 33610 .(2007) سل مطق11 ول وقاشآ و.ل 780308 .0 20308 6 7280308 ول 1187 -4043 ,42 ,۳۷/۳0۲/۵۲۶ ۵۳۵ و انس مفصنط0 ۶و عامصنل ونصطامط ۵ 6 ۲۵۹۵۵۲۶۱ ۲۵۲]۵۲۲ ,۳3۵۲۳۵ ۷۵۲1۵0161 06060011 7۳6 .(1993) ۷۷ ,کزنه11 000 156۵ عطا ۵۶ کوصنعع 2۳0 5 ۳810000 آمعنوهام ررکم کل برقتنل8ظ و1 ,6 00لغلق11 .8 ,116708062 .8 110003318 بل ,110100306 6 0۶ دی عطا صز خصعصکدع 9 090۳۲ .(2014) .7 ,8000 ععا ۸0200076 نقنوصاآ صذ کاصعصحوصه ص امکصی لمصط 1 .(2011) 36۰ مفاص‌ع 1302 6۰ ,و۳16۳ 6۳0۵/۵ .665 ۹۳20صنط وصه کامحصی تما صعص دص 01 -28)6(:881 .۸۳ 710007 06۳206 وصه اطعنز که ماع عم عطا ۸ :ام ۵۶ کدمتاقامصدطی لفصمنامصه 6ط1 .(2008) بش مللقاهه) ,1 ,6عاحه.]1 1 لآ ۸:۲۱ ۵10۳۰ ۵۲ عصنصدعص آمزعم1[مطل عم عطا ماه حاتمعع .ر1984) 8۰ و16 ۵10۳5 ۶ طاص ۷ 200261 156 .(0926) 11.38۰ مطکناع۳ ,3.۳ بصع 2/0660 136۵1 1۳6 ۵۶ وصندمناععن ۸ .(2016) ۰ م138۵ وس 0۳0۵110۳۵۰ وبا 113813862 8 ۳۵2 1۵7 ره عتنق هدعو 0۵ 0عع05 حلص ۵۵ دمنام‌عصع5 ۸ .(2014) .37 ,10087228 .۳ من0800عن3 مظ مقلاصنط1 .3.16 176۳316100۵ 40 76۳2۵۳16 0۵6۲00۰ که «صمزوع عنامصنل نموه عطا حز 0عم 10 ۸ | فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای | سال ششم | شماره ۱۹ | زمستان ۱۴۰۰ 0272361675 360۵ 0۵ تچوب5 ۸ .(2011) بش۸ مطهنه وم هصمط ظط رتقاععه‌زم۳ 40 72027 هذ 0۳616۳065 جمام ۵۵ کعنلوند 0002206 .(3996) .36 هانگ ۵۳6۰ 0۳61076066 ۵طا 0۳ کتعقطاصصه آمنمعم5 انم کصمزهع۳ صعزع۸ +عطاه 0 .(2018) ۸ ,1082061 ول ماتق2/3060 مش ,130078610 ول 101055" 0 عانط۷ ۵۶ 1۵0۵۳۵65 «ملم معاعلعصی اصععقنل ما ع0055 :16 [ 70۳۳۵۲ 6۳۵02۹۰ 05 «مام ۵۶ عاعقلت .(01994) بش۸ مصقنطهطع/3 ,0 ,۷731062 با0 ناه 562100 ۷6ص هام عمط .(2018) ۰ مناشا و5 وقا[1 وت بقاشا وب و۸۷۵8 رو 3:۵۲ بامکصیم فصه صمناهعصع5 معط ۵۳ «مام غو ععلکه معط [۵ 136 ۵۶ عمط عامقله م60 ۸ .(2009) .3 مقشا و.ظ وقناآ ون و730 32960 و50 000 فص 6ط1 .(2017) :0 ص1۵ ۷۷ بقا٩ و2 ,78۵0 0 01ع00ع17 .(2020) .۸0 1۵۵ ,۷۷ ,6لف۳0002 بزط) 3 1۵769 3۵] 8۳6۹۰ 165۳۵0 ۶ بوازد نت .5و انس ۵7۲ 0 صسوط آمعزعاط 6 4008 اناظ علعزک وصناد‌یناکه 1 .(2021) بش۸ منصع1۵7 ,3 م1۵76 40 17 ۵600 7 00۳ع8 مطک ۸ :2019 صذ صطع1 ۵۶ 6 اعع1 4 .(2018) .(.11 مفطاقه 1266۳027 (ط) 3/۰ ماع مص که[ ی ماه 3] .65 عنوص۸ صقاکدع 31 ۳۲۲۵۲۳۵۲۵۰ ,7۳۵۲۳۵ 7۳6 ]٩ کع که 2/6 ۶و عام8 ۵طا ۵۶ ۳۵1۵۵005 .(2019) م۸ ,20۵۵0 .36 من3167۵9 کل م7183 :58 ععق0) عانعن قاتا ۶و دمناعنلهنه5 عط) رز کمق21 وحنط1 عطا -35 ,(8) 4 ,70۳۵ 107 .(2 05001 صق0ط1 هنز کعگم) جن-ص6 00 ق17۳۳ استناد به این مقاله: کاظمی» محمد.» کاظمی» عالیه. (۱۴۰۰). بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی رنگک و نور بر ادراک آسایش حرارتی - مطالعه موردی: ساختمان‌های تجاری منطقه ۲ تهران» فصلنامه برنامه‌ریزی نوسعه شهری و ...16656 هد م 126 4.0 هن عصصمک دم 1ص مناد طخ۸ کصمصصم۲ عجخاهعیی

مدل های ارزیابی آسایش حرارتی برای تعیین شرایط حرارتی قابل قبول محیط همچون محدوده دما، رطوبت و جریان هوا بکار می روند. میزان سوخت وساز بدن و پوشش افراد، عوامل مختلف محیطی همچون دما و رطوبت و عوامل روان شناختی بر ارزیابی آسایش حرارتی تأثیر می گذارند. اغلب، دشواری اندازه گیری عوامل روان شناختی باعث نادیده گرفتن آن ها می شود. بر اساس نظریه هایی همچون نظریه رنگ- حرارت این عوامل بر ادراک آسایش حرارتی اثر محسوس می گذارند. نظریه رنگ- حرارت تأثیر نور و رنگ های گرم و سرد بر ادراک ذهنی از دما را مشخص می کند. در این تحقیق تأثیر این عوامل بر ادراک افراد از دما، رطوبت و جریان هوا بررسی شده است. در این راستا از مدل نظرسنجی احساس حقیقی و از پرسشنامه استفاده شده است. 65 فروشنده از واحدهای تجاری منطقه 2 تهران به سؤالات پرسشنامه ها پاسخ داده اند. برای کنترل عوامل مؤثر دیگر و اعتبارسنجی تحقیق، از آزمون کرونباخ آلفا استفاده شده است. نتایج نشان داده اند که در فصل زمستان، میزان رضایت از وضعیت حرارتی، رطوبتی و جریان هوای داخلی در فضا های گرم بیشتر است. همچنین در فصل تابستان در فضا های سرد، ادراک آسایش حرارتی مخصوصاً از لحاظ رطوبتی و جریان هوا بهتر است. ضمناً احساس ناراحتی از شرایط حرارتی بیشتر در سر، گردن و قفسه سینه بوده است. بنابراین فضا های گرم از لحاظ نور و رنگ برای زمستان و فضا های سرد برای تابستان مناسب هستند.

412606

واژه های کلیدی: مدل شایستگی, توسعه حرفه‌ای, اعضای هیأت علمی, آموزش عالی. ۱ این مقاله برگرفته از رساله دکتری نویسنده اول می باشد. "- دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی؛گروه مدیریت آموزشی, دانشگاه آزاد اسلامی, واحد علوم تحقیقات.تهران» ایران. -اینجادبرنامه ورس کرو آمورشی عالی دانشگمطلوم تربوعی ورروان سای دانشگا دی کمن جهران ابران 7 ۹ 1 ث رس ال ۸ انش ۲ اس 2 -وانشیار دیریت آمورشی: کروممدیزیه آموزشی: دایشگاد آراد الیو حوعلوم مصقیقاتجهرای: ایزان, اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۶۸ امروزه دانشگاه ها در عرصه های متعددی از جمله ابعاد مدیریت دانشجویان و اعضای هیاس علمی در سطح ملی و بین المللی؛ با یکدیگر در رقابت هستند. آن ها نیازمند اعتبار» شهرت» تولید کارهای, پژوهشی سطح بالا و نراضی ناه داشتق, ذانشجویاق, و آخضای :هبات غلمی بو پاسخگویی بد نیازهای رو به رشد جامعه اند(۱). بر این اساس دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی توسط نیروهای قدرتمند احاطه شده اند تقاضا برای آموزش عالی روز به روز در حال افزایش بوده و به دلیل افزایش بیکاری و بحران های اقتصادی افراد تلاش می‌کنند تا با کسب تخصص و مدرک دانشگاهی برای یافتن و ایفای شغل مناسب آماده شوند. لذا آموزش عالی باید خدمات و آموزش بهتری به افراد ارائه کند تا بتواند همچنان به عنوان منبع رشد و توسعه نیروی انسانی جامعه نقش ایفا نماید. مهمترین عاملی که در جهت دستیابی به این هدف می تواند یاری رسان نظام آموزش عالی باشد نیروی انسانی فعالی در آموزش عالی و اعضای هیثت علمی آن است و وجود اساتید با شایستگی های بالا و بهسازی مداوم اعضای هیأت علمی می‌تواند نقش موئژق"ذر این موضوع,داشته باشد( )1 نتایج پژوهش های انجام شده ۳ ال ۳ بالندگی اعضای هیأت قلمی در بعد فردی» حرفه‌ای» آموزشی در "دانشگاه های ایران حد زیر متوسظ ارزیابی شده است(۳). همچنین در پژوهشی دیگر که در بین دانشگاه های دولتی«وابشته به وزارت غلوم» تحقیقات و فناوری بر اساس سه نوغ فعالیت آموزشی» پژوهشی و خدقاتیانچلم 5 ایتک نگیم .کاری اعضای هیأت علمی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. سطح بهره مندی اعضا از فرصتهای رشد و توسعه حرفه‌ای در حد پاییی و مقوسط, ارویایی فده استه میرای تعاملات: #اتباطات و سالیتهای مفارکتی هر بین اعضای هیأت علمی از سوی بیشترین درصد پاسخگویان در حد متوسط آرزیابی شده است(۴). از این رو عکس العمل دانشگاه ها به موضوع بالندگی اعضای اس علمی به؛عتوان«یکی از دارایی های اصلی دانشگاه. همواره به موضوعی قابل توجه در محافل دانشگاهی تبدیل شده است» به طوری که به مرور زمان, دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دریافتند. نیازمند برنامه هایی هستند که در مدیریت» توسعه و بهسازی این سرمایه به آنان کمک انماید. این توجه در حالی صورت می‌گیرد که رویارویی با اقتصاد جهانی در حال توسعه. ارتباطات جهانی از طریق فناوری ها و نظام های نوین» رشد هزینه های آموزش عالی ظهور قابلیت‌های جدید دانشی و پژوهشی, افزایش آموزش و سوادآموزی جهانی و ظهور فرا رقابت در عرصه های آموزش عالی» افزایش کارایی سازمانی برای دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی» گریز ناپذیر تموده است. باور بز این است که میزان و کیقیت احراز شایستگی اعضای هیأت علمی در هر یک از نقش هایی که بر عهده آنان است. نقش مهمی در کیفیت برنامه های آموزش عالی و تسهیل نت شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری یادگیری دانشجویان به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی دارد(۵). سوال اساسی در این زمینه این است که کدام اساتید و با کدام ویژگیهای مشخص می تواند در آموزش عالی عملکرد موثری از خود نشان دهد. برای پاسخگویی به این سوال شرط اساسی این است که شایستگی های مورد نیاز اساتید تدوین و جذب و توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی بر مبنای آن صورت پذیرد. با وجود اهمیت این موضوع مفهوم شایستگی در خصوص اساتید از موضوعات مغفول مطالعاتی در ایران به شمار می رود. این موضوع شاید از نگرش تلقی استاد به عنوان همه چیز دادن در ایران ناشی می شود. شاید هر زمان بحث در خصوص شایستگی صورت پذیرد اساتید خود را مدعی آن می دانند نه نیازمند آن. اما به طور کلی بر مبنای تعاریف می‌توان این گونه گفت. در صورتی که دانشگاه ها بخواهند مباحثی همچون تحول نظام دانشگاهی, بهبود عملکرد اساتید. توسعه اساتید. ارتقای کیفیت آموزش عالی و غیره را توسعه دهد باید به اجرای برنامه های الگوسازی شایستگی توجه ویژه‌ای داشته باشد تا عملکرد اساتید و کارکنان با نیازمندی های شغلی تطبیق پیدا کند. با عنایت به موارد فوق می توان استنباط نمود که اعضای هیأت علمی و تعاملات آنان با دانشجویان در قلب فعالیت های یاددهی و یادگیری دانشگاه جای می‌گیرند و شاخص های کلیدی عملکردی مرتبط با آنها از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار بوده و بسیاری از فعالیت های دانشگاه معطوف به این رکن دانشگاهی است. از طرفی صاحبنظران نیز بر این باورند که کیفیت و میزان شایستگی:اعضای هیأت علمی یکی از عوامل مهم در موفقیت دانشجویان است. لذا تداشتن مهارت و شایستگلهمای)لا۹9 از سوی‌اگاتید ملتوانن بر غملکرد اعضای هیأت در بررسی پیشینه پژوهشی در ارتباط با شایستگی های اعضای هیثت علمی می توان به پژوهش های زیر اشاره کرد. بر اساس نتایج پژوهش صادقی و همکاران(۱۳۸۸) شایستگی روان- شناختی, مدیریتی» فرهنگی- اجتماعی, عامل نهادی و حمایتی از شایستگی های اساسی مورد نیاز اساتید می‌باشد(۷). اين در خالی است که اجتهاذفی "و همکاران (۱۷۱۳۹۰)موّلفه های پژوهشی فردی سازمانی و اخلاقی در پژوهش را به عنوان شایستگی های اعضای هیئت علمی مورد بررسی قرار می دهد و نتیجه می گیرد که وضعیت موجود بهسازی هیات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی مطلوب نیست(۸). پژوهش جعفری و همکاران(۱۳۹۱)که به بررسی رابطه خودکارآمدی و شایستگی های استادان می پردازد نتیجه می‌گیرد که شایستگی های اعضای هیئت علمی رابطه مستقیم مثبت و معناداری با کیفیت تدریس اساتید دارد(٩). زاهدی و بازرگان (۱۳۹۲) در پژوهش خود به بررسی نظر اعضای هیئت علمی درباره نیازهای توسعه حرفه‌ای آنان و شیوه های برآوردن نیازها می‌پردازد(۱۰). محب زادگان و همکاران(۱۳۹۲)» نیز در پژوهش خود به تدوین الگوی مفهومی برای بالندگی اعضای هیقث علمی دز دانشگاه ها نشهر تهران, پردانخته اسق), سلیمی: حیذری.و کشاورزی (۱۳۹۴) نیز در پژوهش خود به بررسی شایستگی های اعضای هیئت علمی پرداخته است بر اساس نتایج این اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۷۰ پژوهش مهم‌ترین شایستگی اعضای هیئت علمی در یک دهه‌ی آینده» شایستگی پژوهش است و در شرایط موجود شایستگی تدریس اعضای هیئت علمی از وضعیت مطلوب‌تری برخوردار است و بین وضعیت موجود و مظلوب شایستگی های تدریس, پژوهش, مشاوره» ارائه ی خدمات و همکاری و همیاری اعضای هیئت علمی با همکاران شکاف زیادی وجود دارد(۱۲). در خصوص پژوهش های خارجی نیز وضعیت مشاهبی وجود دارد. هیأت و ویلیامز(۲۰۱۱) همکاری با اعضای هیثت علمی مشاوره» ارائه‌ی خدمات. پژوهش و تدریس را پنج شایستگی اساسی اعضای هیئت علمی می‌دانند(۵). لریندا" میشل ۲ و گرالدین (۲۰۰۶)» ادگرین؟(۲۰۰۶)» ناگبو*( ۲۰۱۲) و رنیو؟(۲۰۱۳)؛ شایستگی های فرهنگی( آگاهی فرهنگی, دانش فرهنگی, مواجهه فرهنگی, مهارت فرهنگی و تمایل فرهنگی) را برای اعضای هیئت علمی حیاتی ارزیابی می‌کنند(۱۳). استریتر بلاند و یانگ بلاد(۱۹۹۹)؛ پژوهش» تدریس» مدیریت و رهبری در کار تیمی» یادگیری مادام العمر و شبکه سازی را آز شاستگی های امضای فیخت علمی می‌فاش ۹ ۵ ساکوسا ۷-۰۹0 شاستگی ای موری نیاز اعضای هیئت علمی را در محیط دانشگاهی با نام بردن از شایستگی های فردی( هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی) و شایستگی های علمی( سواد رایانه‌ای و اطلاعاتی و پیشرفت حرفه‌ای) تبیین می‌تماید(۱۵): راگان و همکاران(۱۲ ۰ الخت رگ ای کی عضای هیعت علمی را اخراز بلوغ در تدریس می‌داند(۱۶). وی معتقد است که شایستگی تدریس( یادگیریی.فعال. مدیریت. تدریس فعال, استفاده از فناوری» حل مسائل و اختلافات بین دانشجویان در حین تدریس, اجرای قوانین و سیاست‌ها) را در بر می‌گیرد. مایرز و دایر(۲۰۰۳) کارآمدی تخصص مشاوره‌ی تحصیلی به دانشجویان را شایستگی عضو هیئت علمی می‌داند(۱۷). آنان معتقدند اگرچه مشاوره به عنوان یکی از شایستگی های مهم از نظر اساتید مطرح شده است. اما تنها عده‌ی کمی از اعضای هیئت علمی در این زمینه آموزش حرفه‌ای هرچند تحقیقات پراکنده و متعددی در حوزه شایستگی های اعضای هیثت علمی صورت گرفته است اما هیچکدام از این پژوهش ها از جامعیت لازم ابرای تبیین شایستگی های اعضای هیئت علمی برخوردار نیست و انجام پژوهشی جامع در این زمینه بسیار ضرورت دارد. بر مبنای این ضرورت و با توجه به ضعف تحقیقات صورت گرفته دراین زمینه این پژوهش قصد دارد به بررسی و طراحی مدل نش شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری شایستگی اعضای هیأت علمی تازه استخدام شده توجه نماید. در واقع این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال است که شایستگی های مورد نیاز اعضای هیأت علمی تازه استخدام شده چیست؟ و اگر این اعضای هیئت علمی بخواهند عملکرد موثری داشته باشند از چه شایستگی های باید برخوردار اول : چه مدلی را می توان برای تدوبن شایستگی های اعضای هیئت علمی پیشنهاد داد و ابعاد آن دوم : چه شایستگی های در هر کدام از ابعاد تدوین شده می توان پیشنهاد داد؟ این پژوهش بر مبنای پارادایم کیفی صورت گرفته است. برای دستیابی به نتیجه مطلوب در پژوهش به طور همزمان از روش تحلیل مضمونی, بهینه کاوی از امدلهای شایستگی بین المللی و بررسی اسناد بالا‌ستی استفاد شده است. به: وت کی شاک ۱۳۳۴ پیشنهادی با استفاده از بهینه کاوی مدلهای بین المللی و تحلیل محتوای اسناد بالادستی و نوشتار های علمی شناسایی و در مرحله جامعه مورد مطالعه این بخش را کلیه اعضای هیئت علمی نظام آموزش عالی ایران بویژه اعضای هیئت علمی تازه کار تشکیل می دهند. به منظوز شناسایی مشارکت کنندگان در این بخش با توجه به اهمیت موضوع پژوهش تلاش گردید طیفی از آگاهان کلیدی در زمینه توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی شامل: اعضای هیثت علمی در رشته های علوم تربیتی» دانش شناسی و علم اطلاعات. روانشناسی, جامعه شناسی» مدیریت یا اساتید صاحب نظر در سایر رشته ها انتخاب شوند. مشارکت کنندگان مذکور افرادی بودند که در زمینه پژوهش آرا ارزشمندی داشتند. نمونه گیری در پژوهش حاضر بر اساس دو راهبرد نمونه گیری ملاک محور و نمونه گیری شبکه ای یا گلوله برفی صورت گرفت. این نوع نمونه گیری در طی فرآیند پژوهش توسعه می یابد و نمی توان به طور کامل آن را از قبل طراحی کرد ؛ زیرا اساس گروه نمونه » مفاهیم و مسائل نظری است که طی دوره پژوهش به وجود می آید بنابراین حجم نمونه نیز در ابتدای پژوهش قابل محاسبه نیست (۱۸). در این روش نمونه گیری زمانی خاتمه می یابد که هر مقوله به اشباع نظری برسد » یعنی تا موقعی که به نظر نمی رسد داده های جدیدی در ارتباط با مقوله پدید آید ؛ گسترش مقوله به حد کافی منظور شده است و روابط بین مقولات برقرار و تامین شده اند(۱۹). تعداد نمونه در این بخش به ۲۳ نفر رسید. این مهم زمانی حاصل گردید که دیگر به یافته های مصاحبه چیزی اضافه نمی شد به عبارتی پاسخ های مطرح شده اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۷۲ کر شدند. در اصطلاح نمونه 5 از داده ها به اشباع نض سیده بودند. به منظور ت ر می ر ح نمونه گیری نظری به اسباع نظری رده بودد : رال داده ها از روش تحلیل مضمونی! و تحلیل محتوا استفاده شده است. که در چارچوب آن داده های کیفی بر مبنای بافت اجتماعی و فرهنگی کلان, تلخیص» طبقه بندی و مقوله بندی می‌شوند. تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده بر مبنای شیوه کار در راهبرد مذکور و به صورت کدگذاری بازا و 0 ۳ 2 ۵ ‌ : ۰ ۰ ع..۰ 5 کدگذاری محوری صورت گرفته است. به منظور تامین باور پذیری گونه شناسی به دست آمده از دو راهکاز بازیینی اعضا" و ممیزی همکنان* استفاده شده است (۲۰ سوال اول: چه مدلی را می توان برای تدوبن شایستگی های اعضای هیئت علمی برای پاسخگویی به سوال اول ابتدا با استفاده از روش بهینه کاوی مدلهای مختلف شایستگی های تدوین شده در سطح بین المللی شناسایی شده و سپس با بررسی موارد مشابه و غیر مشابه آن مجموعه کامل ابعاد مدل در جدل تحلیلی چیدمان گردید و از طریق مراجعه به صاحبنظران و تحلیل های منطقی مدل نهایی تدوین شایستگی های اعضای هیئت علمی نهایی شد. برای این منظور ابتدا ابعاد مطرح شن‌گلدر گولاهای توسگیگرفهگهاعضای هیقث علمی مختلفی از جمله مدلهای سیدیکوی(۲۰۰۹)» گورا(۱ ۱ یسندورج(۲*۱۰)» کارن و همکاران(۱۳ ۲۰ راگان 2 همکاران(۲۰۱۲)» مهدی نزاد. ۷۲۰۱۲ جرتال ۴ امعازان ۶۲۱۷ بوزنسکی و مال, *۲۰۱» هیأت و ویلیامزر ۲۰۱۱) و راچ و استینر( ۲۰۱۳) دیییّت(۲۰۱۰) و ماب و دایر (۲۰۰۳) بررسی و موارد مشابه آن با هم ادغام و موارد اختلافی آن طی جدولی در اختیار صاحب نظران و اطلاع رسان های پژوهش قرار گرفت و با اخذ نظرات و دید گاههای صاحب نظران و طی چندین رفت و برگشت نهایی شد. بر این اساس و با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش مدل شش بعدی شایستگی های اعضای هیئت علمی بعد اول آموزشی: که دربرگیرنده شایستگی های مرتبط با فراییند اشاعه علم و آموزش در دانشگاه ۷۳ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری بعد دوم پژوهشی: که در برگیرنده شایستگی های مرتبط با فرایند تولید علم و کارکرد پژوهشی در بعد سوم سازمانی که در برگیرنده شایستگیهای مرقبط.با فرایتد های داخلی دانشگاه: و تعاملاخ بعد چبهارم اخلاقی: که در برگیرنده شایستگی های مرتبط با هنجارهای اخلاقی و علمی دانشگاهی و بعد پنجم فردی: که در برگيرنده شایستگی های مرتبط با خصلت های بارز فردی مورد نیاز برای بعد ششم حرفه ای: که در برگيرنده شایستگی های پایه و مورد نیاز برای انجام موثر فعالیت های چه شایستگی های در هر کدام از ابعاد تدوین شده می توان پبشنهاد داد؟ اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۷۴ همانطور که در سوال اول نیز بیان شده نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد شایستگی های اعضای هیئت علمی ۴۴ عنوان و شش بعد طبقه بندی کرد. که در ادامه به تشریح آن می‌پردازيم. شناخت و موفعیت سنجی دراستفاده از روشها و فنون نون و الگوهای چند گانه آموزش: اولین شایستگی در بعد آموزشی در برگيرنده مواردی همچون توانایی شناخت ویژگیها و الزامات روش های مختلف تدریس و فناوریهای آموزشی» شناخت و بکارگیری الگوهای مختلف یاددهی و یادگیری, موقعیت سنجی برای استفاده مناسب آنها در زمان و مکان مناسب و بکارگیری درست از این روشها و فناوری ها می باشد. در این خصوص یکی از صاحبنظران بیان می کند" به روز بودن منابع اطلاعاتی هم ضرورت دارد. استاد در حوزه تخصصی خودش باید با منابع اطلاعانی روز دنیا و شیوه های جدید آموزشی و استفاده از ابزارهای مختلف آموزشی آشنا باشه. هیچوقت نباید مطالب درسی امسال با سال دیگه یکی باشه؛ میتونه یه قسمت هایی تکرار پشه اما باید حداقل ۱۵ تا ۳۰ درصد مطالب جدید اضافه بشه يا از نظر روش و سیستم ارائه متفاوت باشد" ایجاد محیط آموزشی فعال و جذاب و مشارکت دادن دانشجویان: بر اساس این شایستگی اعضای هیئت علمی باید بتواند بتواند محیط آموزشی فعالی او.لذت آبخش ایجاد نماید که در آن دانشجویان آزادانه فعالیت نمایند در بحث ها فعال باشند. و محیط آموزشی محیطی,» پویا و فعالی باشد تا از این طریق اعتماد به نفس لازم در دانشجویان رشد یابد و فرایند یاددهی و یادگیری به فرایندی شیرین و جذاب تبدیل گردد. یکی از صاحب‌نظران دز اين.ارتباط می‌گوید" گاهی وقتها اساتید ما اسلا مساله و مساله محوری براشون اهمیت نداره» اینکه چقدر دانشجو همت کنه و دنبال پاسخ به مسائل باه براشون آهسیت ندره: در صورتی که پاسخ یه مطسله زمانی خاده میشه که خود دانشجو نقبلش باشه. شاید نیاز هست یه بازنگری در تدریسمون داشته باشیم و فضا را به سمت مشارکت دانشجو برای پاسخ به مسائل ببریم و محیط نشاط آور و ترغیب کننده ایجاد کنیم". تدوین طرح درس و برنامه آموزشی: مفهوم این شایستگی عبارت است از توانمندی اساتید در تدوین برنامه درسی روزانه» هفتگی,.و ترمی..به عبارت دیگر اساتید برای اثربخش کردن آموزش باید برنامه مدون و مشخصی را برای طول دوره آموزشی تدوین و در اختیار دانشجویان قرار دهند. یکی از صاحب نظران در این ارتباط می گوید: "من فکر می کنم لازمه که استاد یک چارچوب ذهمی داشته باشه و برنامه مدونی برای کل ترم داشته باشد. و بدون از اول ترم که میاد تا پایان ترم چه چیزی رو قراره تدری سکنه چه انتظاری از دانشجویان دارد و در پایان ترم چه چیزی رو باید ارزیابی نماید ". ۳۵ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری شناخت با ابزارهای تخصصی رشته و کاربرد مناسب آنها در محیط های آموزشی: این شایستگی بویژه در رشته های فنی نمود و کاربرد دارد و بواسطه آن لازم است اساتید ابزارها و تکنیکهای تخصصی رشته خود را بشناسند و از آن در آموزش هرچه بهتر دانشجویان استفاده نمایند. در این خصوص یکی از صاحب نظران در این ارتباط می گوید" هر رشته ای در دل خود یک سری ابزارها نکنیک ها و نرم افزارهای دارد که اساتید باید از آن مطلع باشند. مثلا ما د رآزمایشگاه یک سری ابزارهای داریم که بسیاری از اساتید کا رکردن با آن را بلد نیستند. در حالی که اسانید باید به مدیریت محیط یادگیری و چالش های آموزشی: منظور از این شایستگی عبارت است از توانایی اساتید در تبدیل محیط کلاس به محیط یادگیری که در آن همه دانشجویان در جهت بهبود فرایند یاددهی و یادگیری مشارکت می نمایند. همچنین مدیریت فضای کلاس جهت جلوگیری از بروز چالش های آموزشی که موجب تحت الشعاع قرار گرفتن فرایند آموزش کلاسی می‌گردد. در این خصوص یکی از صاحبنظران بیان می‌کند" استاد باید برای کلاس خود برنامه و طرح داشته باشد و نگذارد وقت و ار ی کلاس صرق مسائل خاقیهان ‏ دیقسورات ی یموب حهنن میا ن قومیت هلامناهب:یا دو دیدگاه متفاوت است فضا را به گونه ای مدیریت نماید کلاس,دچار چالش نگردد ". مدیریت فرایند ارزیابی و ارائه بازخورد مقتضی به بادگیرندگان: هدف از این مقوله و شایستگی عبارت است از توانایی اساتید در مدیریت فرایند ارزیابی و استفاده از روشهای مختلف ارزیابی و کاربرد آن در موقعیت مناسب . بر این اساس‌لاساتگ آن‌ وگ رخف مایواکش های مختلف آرزیایی آگاهند و در طول فرایند یادگیری و بر اساس اهداف درس از روش های مناسب جهت ارزشیابی و دادن بازخورد به فراگیران بهره می گیرند. در این خصوصایکی از صاحبنظران بیان می‌کند" استاد پاید از توجه به ظاهر افراد در نمره دادن و اعمال نظر شخصی خودداری کند و تفاوتهای فردی دانشجویان را مورد توجه قرار دهد و به دانشجویان در جهت بهبود عملکرد آموزشی بازخورد مقتضی را ارائه نماید استرس دانشجویان را در خصوص فرایند ارزیابی کاهش دهد و به دانشجویان در خصوص عملکردشان تسلط بر محتوا . توانایی انتخاب و سازماندهی محتوا: منظور از این شایستگی عبارت است از تسلط استاد بر موضوعات درسی مرتبط با درس و آخرین یافته های آن حوزه همچنین توانمندی در انتخاب بهترین محتوا با توجه به ویژگیهای دانشجویان و سازماندهی مناسب این محتوا جهت دست یابی به بیشترین کارآیی آموزشی در فرایند یاددهی و یادگیری است. در این خصوص یکی از صاحبنظران بیان می کند که" یکی از ویژگیهای اساتید توانمند آنها در انتخاب محتوای مناسب برای ندریس می‌باشد استاد باید به سطحی از تحلیل برسد و دارای جامعیت علمی باشد به موضوعات روز آن جوژه سخظوای سلظ مافت با بقواتد بهتریی عماترف: را رارانهسجتو خاشته اش اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۷۶ کاربرد معنادار دانش: هدف از این شایستگی عبارت است از مهارت در ترکیب نظریه های علمی با تجربیات و شواهد عینی و عملی. استاد دانشجویان را در یادگیری درگیر می کنند و به آنان کمک می کنند که چگونه می توان این موضوعات را مطالعه کرده و مسائل مختلف را در زندگی فردی و دنیای اطراف شناسایی کنند. یکی از صاحبنظران در این خصوص بیان می‌کند که" یکی از شایستگی های که اسانید باید دار باشند و به نظرم جای خالی آن در میان بسیاری از اساتید مشهود است آوردن علم دانش و به کف جامعه می باشد به عبارت دیگر اگر علم می خواهد به درد عامه مردم بخورد باید به زبان آنها باشد و استاد باید بتواند از طریق استفاده از موضوعات تجربی علم را برای دانشجویان و عامه توانایی تحلیل مسائل و نیاز های جامعه و مسئله یابی پژوهشی: بر اساس اين شایستگی اساتید باید از نیاز ها و مشکلات جامعه آگاه باشند و تحقیقات و موضوعات پژوهش خود و دانشجویان را در جهت شناسایی درست مسائل و اولویت بندی آنها و رفع«مشکلات جامعه هدایت نمایند. در این خصوص یکی از اطلاع رسانهای پژوهش بیان می‌کند که" به نظرم یکی از شایستگی های اساتید در حوزه پژوهشی توانایی طرح موضوعات تحقیقانیی هناسب اسنت»«پژوهش ها باید بتواند دردی از دردهای جامعه رو تسکین دهند لنا شا خت هل رها از ضابیگگما نید می باشد " شناخت و جستجوی صحیح منابع علمی معتبر داخلی و خارجی: منظور از این شایستگی عبارت است از شناخت دقیق و جامع اساتید.از.منابع علمی معتبر ,داخلی«و برون مرزی در رشته تخصصی و مهارت جستجوی صحیح و سریع منابع علمی.و تخصصی .در حوزه مور مطالعه و رشته تخصصی. در این خصوص یکی از صاحب نظران می گوید" یکی از ضعف های که عموما در بین اعضای هیئت علمی ما وجوه درد سم قات سایس علمی توسط انیا رقته هاستهاسلوان هر رقنقهد ای باید از برور ترین منابع موجود د رآن رشته اگاه باشند". همچنین صاحبنظر دیگری در اين خصوص بیان می کند "نوامایی یک عضو هیات علمی يا به طو رکلی هر پژوهشگر این است که بتوان اصول جستجوی علمی را در منابع مکتوب و اینترنتی بلد باشد و اين یکی از مهارتهای مهم د راين زمینه می باشد". مدیریت فرایند نظارت پژوهشی: هدف از؛این شایستگی عبارت است از توانمندی اساتید در هدایت پژوهشی دانشجویان و تسلط آنها بر فرایند نظارت پژوهشی که بواسطه بکارگیری این فرایند دانشجویان به پژوهشگرانی مستقل تبدیل می گردند. در این خصوص یکی از اطلاع رسان ها بیان می‌نماید که " در فرایند پایان نامه نویسی بایستی استادان نسبت به دانشجویان احساس مسئولیت کنند برای کار دانشجویان وقت بگذارند به خود دانشجو و وقت وی احترام بگذارند, کار را جهت دهی نمایند اینطور ۷۷ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری نباشد که دانشجویان ساعت ها منتظر باشند تا بتوانند ۵ دقیقه استاد را ملاقات کننده سرد رگم بماند و توانمندی و جسارت در ایده پردازی و نظربه پردازی: بر اساس این شایستگی اعضای هیئت علمی باید بتوانند در زمینه رشته تخصصی خود دارای خلاقیت و نوآوری باشند راه حل های بدیع ارائه نمایند و فوائمند وجسارت نظریه پردازی, را داته باشند. در این خضوصض یکی از ضاخبتظراق بیان سی کند اکه " یکی از ضعف های عمده ای که در بین اعضای هیئت علمی ما وجود دارد ضعف در ایده پردازی و نظریه پردازی می باشد. این موضوع از دو بعد قابل بررسی است یه زمانی توالمندی این موضوع وجود ندارد یه زمانی جسارت اين موضوع وجود ندارد به هر دلیل که باشد اساتید ما نباید انتقال دهنده و تفسی رکننده نظرات دیگران باشند بلکه بنا با اقتضاعات موجود نسبت به ایده پردازی و نظریه پردازی روش شناسی و مهارت در روش های تحقیق: این شایستگی عبارت است از آشنایی اساتید با روش های مختلف تحقیق و ویژگیهای مثبت منفی هر کدام از آنها و بکارگیری آنها در موقعیت های مقتضی بر اساس الزامات طرحهای پژوهشی. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" یکی از شایستگی های اساس اسانید در حوزه پژوهشی توانمندی آنها.در صورت بندی درست طرح های پژوهشی می‌پاشد. اساتید باید تحلیل درستی از مسائل پژوهشی داشته باشند متناسب با آن روش پژوهشی مناسب را انتخاب نمایند و بر اساس الزامات.پژوهشی روش پژوهشی مناسب رو انتخاب مهارت های آماری و تحلیلی: منظور از اين شایشتگیی,غبارت است از توان پردازش؛ ارزیابی؛ نظام بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده هی دریافتاشده تولسط اساتید و اعضای هیئت علمی به عبارت دیگر بر اساس این شایستگی اعضای هیئت علمی باید توانایی درک و فهم آماری داشته باشند. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" شایستگی دیگراساتید در حوزه پژوهشی به نظرم در مرحله اول فه مآماری و تحلیلی و در مرحله دوم تحلیل آماری می باشد بویژه در حوزه رشته ها ما اساتید باید روشهای مغخطف رل رد 4مل مار غفی بشناستد وا زآ ن استفاده نماد" تولید و اشاعه دانش در قالب نگارتق مقاله کتاب و... دار حوزه تخصصی: بر اساس این شایستگی مهارتهای نوشتاری هم به صورت فارسی و هم به صورت انگیسی از شایستگی های ضروری و اساسی برای هریگ از اسائید و اعضای هیئت علمی می باشد. همچنین شناخت اصول ندوین مقالات داخلی و خارجی, تدوین کتاب از شایستگی های مورد نیاز اعضای هیئت علمی تازه کار به شمار می- رود. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند. " اصلی ترين فاکتور برای رنکینگ دانشگاه ها پژوهش هست. بطور میانگین برای ارتقا اگر پخواهیم امتیاز ۱۰۰ در نظر بگيريم. ۶۰ ۲۰ درصدش امتیاز پژوهشی هست. این نشون میده کا رکرد اصلی دانشگاه» اولویت پژوهشی است. سازمان اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۷۸ های دیگه ممکنه کارکرد آموزشی داشته باشن ول یآنچه دانشگاه و وزارت علوم رو متمایز میکنه.. مقوله پژوهش هست. حتی اسم وزارت علوم» تحفیقات و فناوری هم نشون میده که موضوع پژوهش اهمیت اصلی دارد. بنابراین استاد باید بتواند نولید علم کنه و نتایج تحقیقاتش (| در قالب کتاب یا مقاله پیشتازی در عرصه ایجاد تغییرات اجتماعی: منظور از این شایستگی عبارت است از توجه اساتید به وضعیت حاکم بر جامعه تلاش و پیشتازی در جهت ایجاد تغییرات اجتماعی مثبت در جامعه و بهبود وضعیت رفاه و زندگی اجتماعی عامه مردم جامعه. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" در عرصه سازمانی و اجتماعی اسانید فرهیخته ترین اقشار جامعه هستند و بسیاری از مردم از آنها الگو برداری می نمایند و اساتید تاثیر گذاری زیادی در محیط اطراف خود دارند و می توانند در زمینه توسعه سبک زندگی, ساده زیستی و رفتار سیاسی و اجتماعی الگوی رفتاری مناسبی برای عامه مردم باشند و تغییرات فرهنگی مناسبی در جامعه ایجاد نمایند"؟. ارائه خدمات مشاوره تخصصی درون سازمانی و برون سازمانی: هدف از این شایستگی عبارت است از توانمندی اساتید در ارائه خدمات مشاوره تخصضصی در. دو بعد درون سازمانی(مشاوره به دانشجویان» و بهبود عملکرد سازمانی) و برون سازمانی(مشاوره.به جامعه صنایع و نهادها). در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند"اسانید باید بتوانند داش تخصصی را که در ذهن خود دارند به صورت حرفه ای کاربردی نمایند. سطح اول کاربردی نمودن دانش می تواند انتقا لآن به دانشجویان و یا استفاده از آن در بهبود خود دانشگاه می باشد و در سطح کلانتر می توان به ارائه خدسات.مشاور هآ به بیرو ن از دانشگاد ها شد مدا رها صنای عگهازمانها از جمل هآی ناقدامأت است". شناخت و احترام به قوانین و دستور العمل های دانشگاهی: بر اساس این شایستگی عضو هیئت علمی قادر است قوانین و مقررات دانشگاهی را با توجه به آثار و نتایج آنها مورد توجه قرار دهد. هنگام اجرای مقررات. ضمن احترام به آنها م یکوشد مقررات را با توجه به ابعاد و عوامل پیچیده ی انسانی, عدل» انصاف و مروت و مهمتر از آن عقل سلیم در خصوص خود و دیگر ذی نفعان اجرا کند. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند*به نظرم برای اینکه اساتید عملکرد درستی در فعالیت های آموزشی, پژوهشی و دانشجویی انجام دهند نیازمند اين هستند که شناخت درست و دقیقی از قوانین» دستو رالعمل ها و مقررات دانشگاهی در هر یک ا زاين حوزه ها داشته باشند تا میتنی بر مفاد برقراری ارتباط موثر با صنعت: این شایستگی در برگیرنده توانمندی استاد در درک پیچیدگی های صنعت همچنین فعالیت سازمان متبوع خود جهت عقد قراردادهای پژوهشی / فناوری با طرف های ۷۹ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری خارج از دانشگاه و کمک به رفع مشکلات موجود در صنایع و حل مشکلات دانشگاه می باشد. در این خضوّص, یگی, دیگر ازضاحب انظران بیان می‌کند" یار وظاقه‌انگگاد ها ۵ می‌نوا ی کمن به توسعه صنایع موجود در جامعه دانست انجام اين وظیفه به طور قطع به نوانمندیها و شایستگی های علمی اعضای هیئت علمی در شناسایی مشکلات و ارائه راه حل های بدیع به صنعت از یک طرف و نرانایی ای تما ی آنها ظربرظرار ی ارتباط مور وسازنند ا سنای از قرف :گر یکی خالرد, تجاری سازی علم (بازاریابی و بازار سازی): شایستگی دیگری که در بعد سازمانی می توان به آن اشاره کرد بحث تجاری سازی علم است. بر این اساس اساتید باید بتوانند با توجه به نیاز بازاره دانش تولید شده در دانشگاه و موسسات علمی آموزشی را به محصولات قابل عرضه در بازار یا فراگردهای صنعتی تبدیل کنند. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" یکی از شایستگی های امقای منقت طسی در رس سارماتی خونایی تیدزل علمر بد هار عطلی سی باه یس ی/یشکهآسانید یابد بتوانند علم خود را از حالت تئوری خارج و به عنوان راهکارهای و محصول به بازار عرضه نمایند از دیوار بلند تئوری پردازی بکاهند و بر دیوار عم لگرایی در تولید خروجی از علم بیفزایند ". ایجاد حس ارزشمندی در دانشجویان: اولین شایستگی در بعد اخلاقی توجه به رشد همه جانبه دانشجویان در دوران تحصیل و ایجاد حس ارزشمندی در دانشجویان می‌باشد. هدایت و جهت دهی به نیازها و علایق» احترام به وقت دانشجویان, اهمیت دادن به دانشجویان وقت گذاشتن برای آنان از موضوعاتی است که در این زمینه مورد توجه می‌باشد. در همین زمینه یکی از صاحب نظران می گوید" یکی از کارهایی که ت وکلاس و بیرون ا ز کلاس انتظار می,رود اساتید ما رعایت کنن و حت یآموزشهای به آنها داده شود که به انجام آن همت کنند اين است که بتوانند دانشجو ر/ به عنوان یک کالا نگاه نکنند که اینهاآدانشجو] میتوانند در نقش یک نردبان برای بالا رفتن دیده شوند. دانشجو نردبان نیست بلکه به عنوان یک دوست ؛ یک عضو انسانی جامعه هست. باید اینجوری به دانشجو نگاه کرد" . سعه صدر و بردباری: به عنوان دومین شایستگی در بعد اخلاقی منظور از این شایستگی عبارت است از داشتن سعه صدر در برخورد با دانشجویان و همکاران درک ویژگیهای و الزامات سنی دانشجویان, توجه به تفاوت ها فردی و فرهنگی .دانشجویان و گذشت از رفتارهای اشتباه دانشجویان با هدف ایجاد تغییرات مثبت تر و پایدار تر در رفتار آنها به عنوان الگوی رفتاری. یکی از صاحب نظران می گوید" در کلاس با مهربانی و عطوفت برخورد داشته باشیم» مدیریت اخلاقی و رفتاری خاص در کلاس داشته نایم آگر مکی اد ر کلاس هست. بالاخره جران هن ال ساطفی وآخلاقی قاض خود. اد اسانید اين نکته رو در نظر بگیرند و با بردباری در مقابل اشتباهات و رفتارهای نادرست آنها برخورد اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۸ توجه به اصول و هنجارهای علمی و اکادمیک: هدف از این شایستگی عبارت است از توجه و پاییندی اساتید به هنجارهای اخلاقی و علمی مورد قبول و حاکم بر دانشگاه در ابعاد پژوهشی, آموزشی, دانشجویی و مدیریتی. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" یکی قاسککی ها ی اساس یک اسانید باید ا زآن برخوردار باشه آقنایی و پاسدی به/سول و هسجارهای علمی می باشد. بسیاری از بد اخلاقی های که در حوزه های پژوهشی ‏ وآموزشی انجام می شود ناشی از تعهد به رشد و توسعه حرفه ای دانشجویان: هدف از این شایستگی عبارت است از گرایش درونی و تعهد حرفه ای اعضای هیئت علمی به رشد و توسعه حرفه ای دانشجویان که بر اساس آن اساتید بستر سازی جهت رشد و توسعه حرفه ای دانشجویان را به عنوان یکی از وظایف و مسئولیت های اخلاقی خود دانسته و عمیقا به آن پایبند هستند. در این خصوص یکی دیگر از صاحب نظران بیان می‌کند" به نظرم /ساتید در ارتباط با دانشجویان دارای مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای هستند و لازم اسثت اساتید نگاه خود را به دانشجویان عوض کنند. اساتید باید به دانشجویان به عنوان امائت نگاه کنند. و خود را ملزم بداند که هرچه در توان دارد در جهت توسعه آنها«بکا رگیرد". عدالت ورزی و احترام به برابری فردی دانشجوبان: منظو را زاين شایستگی عبارت است از رعایت حریم اخلاقی در تعاملات. نگاه غیر جنسیتی» غیرقومیتی» و غیر مذهبی به و دخیل نکردن این ویژگیها در ارزیابی دانشجویان از جمله شایستگی های ضروری اعضای هیئت علمی تازه کار می‌باشد. همچنین یکی از صاحب نظران دیگر در همین زمینه می گوید" یک مورد دیگه د راين زمینه. عدم وجود تبعیضش د رکلاس است. به عبارت دیگر شایستگی دیگه ای که میشه مطرح کرد و موضوعی اخلافی هست این است که استاد نباید بین دانشجوها تبعیض قائّل شوده اگ راینطور شود دانشجویان دیگه رغبتی به درس رعایت احترام و تعهد به همکاران و موسسه آموزشی: بر اساس آخرین شایستگی در بعد اخلاقی اساتید خود را متعهد به رشد و توسعه حرفه ای همکاران و توسعه موسسه آموزشی مربوطه می داند. و ذر راستای رشد و توسعه خود. هیگازان و داکشکاط در ارالستا4! اهداف» سیاست ها و استاندارد‌های داشگاه تلا می تماید..ذر این مرگ اطلاغ سای ,کیان می‌کند" در دانشگاه ای ما متاسفانه یک رقابت منفی بین استادان وجود دارد که باعث سیب دیدن آموزش می‌شود جو مشارکت در بین استادان ما بسیا رکم هست شما به سختی می‌نوائید کار مشترکی بین استادان یک گروه در یک دانشکده پیدا کنید و این باعث تعجب است. حتی بسیاری مواقع اساتید کلاس درس را تبدیل به کلاس ۸ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری تسلط و کاربرد زبان انگلیسی به عنوان زبان علم: اولین شایستگی در بعد فردی عبارت است از تسلط و کاربرد صحیح زبان انگلبسی به عنوان زبان علم. بر این اساس مهارت و توانمندی اساتید در بکارگیری مهارتهای چهارگانه زیان انگلیسی در آموزش» پژوهش و تعاملات بین المللی یکی از شایستگی های ضروری در آموزش عالی می باشد. در این خصوص یکی از اطلاع رسان ها بیان می‌کند" یکی از شایستگی های بسیار ضروری که اعضای هیئت علمی باید از آن برخوردار باشند توالمندی در استفاده از مهارتهای زبان انگلیسی است. اساتید باید بتوانند از مهارتهای زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی علمی بهرمند شوند چرا که به دلیل ضعف های اسانید در بکارگیری اين زبان بین المللی بسیاری از یافنه های علمی امکان انتشار بین المللی پیدا نمی کنند". مسئولیت پذیری و پاسخگویی: عبارت است از ضمانت و تعهد اساتید در ارتباط با وظایف محول شده و دانشجویان که به گردن او و در عهده او است که بواسطه آن اساتید خود را ملزم به پاسخگویی در قبال نتایج مربوطه می دانند. در این خصوص یکی از .اطلاع رسان ها بیان می‌کند" ویژگی و شایستگی دیگری که اعضای هیئت.علمی باید از آن برخورداز باشند ,نگاه امائت گونه به دانشجویان است اسانید باید متوجه باشند که دانشجویان اماثت های دار دست.های آنها هستند و باید در قبا لآن مسئولیت پذیر باشند بخشی از رفتارهای نادرست دانشجویان در دانشگاه .و محیط های کاری بعدی به اساتید و نحوه تربیت دانشجویان بر می گردد و اسانید در مقابل جامعه و خداوند متعال باید در انتقاد پذیری: هدف از این شایستگی عبارت است ‏ از .پذیرش دیدگاههای مخالف نظر خود و پيشنهادات در خصوص ایراد های موجود و بکارگیری انتقادهای صورت گرفته در جهت بهبود مستمر فرایند و اقدامات جاری موجود. در این خصوص یکی از اطلاع رسان ها بیان می‌کند " بسیاری از اساتید و بویژه اساتید تازه کار د رکلاس درس خود را خد/ تلفی می نمایند فکر میکنند اگر نقطه ضعف نشان دهند دچار مشکل می شوند یا کار از دستشان در می رود لذت فکر می کنند هر چیزی اونها بگن درسته ه رکاری اونها انجام بدهند درسته این در حالی است که هیچ کسی و هیچ چی زکامل نیست و می نوان از طریق اخذ و به کارگیری,دیدگاه دیگران کار را بهبود بخشید". روحیه جستجوگری و بادگیری مستمر: مفهوم این شایستگی عبارت است از الزام عملی اعضای هیئت علمی به داشتن روحیه علم خواهی و جستجوی گری و توجه به مفهوم یادگیری مستمر و مادام العمر که در آن اساتید خود افرادی هستند که هميشه در حال یادگیری و پاسخگویی به سوالات ذهنی خود هستند. در این خصوص یکی از اطلاع رسان ها بیان می‌کند" یکی از شایستگی های اساسی نه تنها اساتید بلکه هر فردی که در حوزه علم و دانشگاه فعالیت می نمایند از آن برخوردار باشند داشتن اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۲ روحیه جستجوگری است اسانید باید مدام در پی پاسخ به سوالات دهنی و علمی خود باشند پیوسته مطالعه کنند, مطالب جدید یاد بگیرند و آن را به دیگران انتقال دهند تا جریان علمی و یادگیری بقرار نظم و انضباط و آراستگی: هدف از این شایستگی عبارت است از توجه ویژه اساتید به نظم در کارها و انضباط فردی, داشتن آراستگی ظاهری و باطنی» توجه به وقت شناسی,» رعایت شان استادی در پوشش و گویش. در این خصوص یکی از اطلاع رسان ها بیان می‌کند" ما در دوره ارشد استادی داشتیم که با و وجود اینکه سن و سال بسیار بالایی داشت همیشه ۱۵ دقیقه قبل از شروع کلاس در کلاس درس حاضر می شد و ما هميشه دیرتر از او سر کلاس حاضر می شدیم این رفتار تاثیر بسیار مثبتی رو من داشت و هميشه سعی میکردم مثل ایشان باشم و به نظرم این شایستگی باید در همه اشتیاق به تدریس و بادگیری: شایستگی دیگری که در بعد فردی وجود دارد اشتیاق به تدریس و یادگیری می باشد. منظور از این شایستگی عبارت است از عشق و علاقه درونی اعضای هیئت علمی به امر آموزش و موضوع تدریس و یادگیری»؛انتقال داشته های,علمی و تسهیم دانش بین خود و دانشجویان و سایر همکاران. در این خصوص یکی از اطلاع"رسان ها بیان می‌کند" به نظرم برای اینکه یک استاد بتواند موفق باشد و در دل دانشجویان جا با زکند پاید از جان .و دل در اين زمینه فعالیت نماید بسیاری از اسانید به آموزش و تدریس نگاه سرسری و از سربا زکنی دارند در حالی که من فکر اعتماد به نفس و مثبت اندبشی: براساس این شایستگی عضو هیات علمی متکی به نفس توانایی های خویش را باور دارد با نگاه مثبت به توانمندیهای خود باور دارد و نقاط ضعف و قوت خود را با نگاه مثبت ارزیابی می کنند. برای رفع نقایص تلاش بیشتری میکند و هرگز احساس کوچکی و حقارت نخواهد کرد. در این خصوص .یکی.از اطلاع رسان ها بیان می‌کند"" موضوع دیگری که اعضای هیئت علمی باید ا زآن برخوردار باشند داشتن نگاه مثبت به توانمندیهای فردی و اعنماد به خود است. این موضوع از دو جهت دارای اهمیت است اول موجب مبی شود توانمندی ارائه خود در موفعیت های مختلف ر| داشته باشند دوم اين اعنماد بهانف سآو مثبت اندیش یی تواند به دانشجویان انتقال پیدا ۸۳ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری توانمندی در تیم سازی و شبکه سازی: اولین شایستگی در بعد حرفه ای عبارت است توانایی تیم سازی و شبکه سازی منظور از این شایستگی عبارت است از توانایی اساتید در ایجاد شبکه جامع از متخصصان حوزه و رشته های مختلف که به فراخور نیاز بتواند از قابلیت های هر کدام استفاده نماید و توانایی شناخت. انتخاب» توسعه و ایجاد انگیزه در افراد برای تشکیل تیم های کاری در راستای اهداف و مقاصد کاری را داشته باشد. در این زمینه یکی از صاحب نظران می‌گوید" اساتید ما باید بتوانند قابلیت ارتباطی قوی ای برقراز کنند. با همکارانشان چه در داخل و چه در خارج دانشگاه» این ارتباطات و شبکه سازی ها کمک میکنه در انجمن‌ها در هیأت تحریریه مجلات و کمیته های علمی نقشی ایفا کنند. در خالی که اگه استاه دانش خوبی هم داشته باشه ولی نتونه ارتباط خوبی برقرار کنه, معمولا مهارت های مربی گری و تسهیل گری: هدف از این شایستگی عبارت است از توانایی و مهارت اساتید در هدایت موثر دانشجویان و تسهیل فرایند آموزشی آنها به نحوی که دانشجویان ضمن تبدیل شدن به یادگیرندگانی مستقل فرایند رشد حرفه ای را طی نمایند. در این زمینه یکی از صاحب نظران می گوید" من فکر میکنم اسانید برای اینکه پتوانند به رشد و نوسعه حرفه ای دانشجویان کمک نمایند باید بتوانند به آنها نزدیک شوند اعتماد آنها را.جلب نمایند و رشد و توسعه حرفه ای دانشجویان را تسهی ل کنند این موضوع نیازمند اين است که اسانید از جلد آموزشی سنتی خارج شوند". داشتن تفکر سیستمی: عبارت است از فرآیند شناخت مبتنی بر تحلیل) تجزیه (و ترکیب در جهت دستیابی به درک کامل و جامع یک موضوع در محیط پیرامون خویش» این نوع تفکر درصدد فهم کل سیستم و اجزا آن» روابط بین اجزا و کل و روابط بین کل با محیط فرا سیستم است. در این زمینه یکی از صاحب نظران می‌گوید"اساتید باید به موضوع تربیت دانشجویان به عنوان یک نظام کلان نگاه کنند چون در این فرایند ابعاد: و قولفه هایمتعددی دخیل هستند. جامعه, دانشگاه, خانواده» دوستان, مخیط فرهنگی خاکم از جملّه متغییر های است ک هدر این موضوغ مطرح می‌باشد. لذا اساتید. باید درک درستی از همه این متغیر ها نوع تعامل و ارتباط آنها داشته باشد و همه اين ابعاد ار در یک حل مساله و مدیریت تعارض: عبارت است از توانمندی اساتید در شناخت چالش ها و مسائل موجود در مخیطداتشگاهی آغم از کلاس, گروف دانشکده.و توانایی خل هوشمندانهمی تعارض ها و تضادهایی موجود در محیط به نحوی که به طور مقتضی از بروز مسائل و برخوردهای غیر حرفه ای در محیط کاری جلوگیری نماید. در این زمینه یکی از صاحب نظران میگوید " یادم است که در دوران لیسانس و ارشد در مقاطع مختلف موضوعات مختلفی محل مناقشه و چالش می شد. نفاوت های قرهنگی, نقاوت اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۸۴ های جسینی» قومیتی یا تفاوت در دیدگاهها در بسیاری از مواقع موجب به چالش کشیده شدن مباحث کلاس و درس می‌شد. در برخی مواقع هم برخوردهای ناشیانه اسانید به این موضوع دامن می- زد. اين در حالی است که اگر اسانید بتوانند چالش های موجود در کلاس را به خوبی مدیریت نمایند در بسیاری از مواقع ا زاين مشکلات بوجود نم ی آمد". توانایی استفاده بهینه از زمان ( مدیریت زمان): هدف از این شایستگی عبارت است از توانایی اساتید برای مدیریت موثر زمان در حوزه پژوهشی آموزشی و دانشجویی. یه عبارت دیگر اساتید باید اختیار وقت خود را داشته باشند و زمان برایش قابل کنترل باشد. در این زمینه یکی از صاحب نظران م گید" یکی از شایستگی هی بسا مه مآساتیت بویژه اتوجه ید میت یی استات ره گر ,ار ایران توجه اسانید به مدیریت مناسب زمان می باشد. به عبارت دیگر اسانید باید زمان بندی درستی برای انجام فعالیت های خود در حوزه ها ی آموزشی و پژوهشی داشته باشد". تفکر انتقادی : هدف از این شایستگی عبارت است از توجه اساتید به چرایی و چگونگی پدیده ها به تجوی که موضوعات را از آبعاد یختلن نکر نی تا خقیقا ریت و قحلیل کننده سذارک معتبری جستجو نماید راه حلهای پیشنهادی را بیازماید و بهانتیجه گیری های معتبر برسد. در این زمینه یکی از صاحب نظران می‌گوید "ی یرف مکی ماساسشار مهمی که اسانید باید داشته باأشند و جاشض ت وآیران خالی آست من لگ یی است. سید تیال سصائل مخطلف پذیرندد صرف باشند بلکه با نگاه انتفادی مسائل را بررسی و تحلیل نمایند و در جهت آگاه دادن به جامعه تلاش سواد اطلاعانی: هدف از این شایستگی عبارت است از؛قدرت شناسایی و دسترسی موثر اساتید به اطلاعات با ارزش مورد نیازه آگاهی چگونگی سازماندهی دانش و اطلاعات موجود توانمندی در کارگیری از روش خای معتلف جستجی اطلغات, تزالمتتی کر تخس وگل و تخت مقر تروق اطلاعات برای رفع آن. در این زمینه .یکی از صاحب نظران میگوید" در شرایط فعلی یکی از مسائلی که د رآموزش عالی وجود دارد وجود دانش و اطلاعات متعددی است که در سایت ها و صفحه های مختلف اینترنتی به وفور یافت که شاید در بسیاری از "موارد ارزش گذاری انها و صحت سنجی آنها موضوع مهمی است. و اسانید باید بتوانند ارزیابی و پایش درستی در خصوص این منابع علمی انجام مهارت تغییر ( کار آفرینی » ابداع » نو آوری): منظور از این شایستگی عبارت است از توانایی اساتید در ایده پردازی» کسب اندیشه‌ای خلاق و تبدیل آن به محصول و خدمات قابل استفاده و یا یک روش عملیاتی مفید. در این زمینه یکی از صاحب نظران می گوید" به نظرم اسانید باید توانایی ایجاد تغییر ۸۵ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ...| هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری موثر در فرآّیندها رویه ها و اقدامات را داشته باشند. باید بتواند در آمور روزمره زندگی تغییرات مقتضی را ایجاد نماید و پیشتا زایجاد تغییرات اجنماعی در جامعه می باشد". شنود و تعامل موثر با دانشجویان و همکاران: هدف از این شایستگی عبارت است از توانمندی اساتید در برقراری ارتباط و تعامل موثر با دانشجویان و همکاران و ایجاد حس اعتماد متقابل رفع موانع ارتباطی و تعاملی از طریق شنود موثر. در این زمینه یکی از صاحب نظران می‌گوید" یکی از مشکلاتی که بسیاری از اسانید ما دارند و ناشی از شیوه آموزشی سنتی ما و آموزش مبتنی بر سخنرانی می باشد این است که اساتید عادت دارند صرفا سخنرانی کنند و مهارت شنود موثر ندارند و بعضا برخوردهای انجام میدهند که دانشجویان جرات حرف زدن پیدا نمی کنند". اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۶ امروزه در تمامی نظام‌های آموزش عالی و دانشگاه های توسعه یافته» مفهوم توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی تحت عناوین مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مفهوم مترادف با مفاهیمی نظیر آموزش ضمن خدمت. توسعه شغلی استادان» توسعه حرفه ای تجدید دانش و مهارت. توسعه هیئت علمی, بهسازی» توسعه کارکنان, اعتلای کارکنان به کار برده می شود. توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی یک فرایند سازمان یافته و هدف مدار جهت تحقق رشد و پیشرفت شغلی است و در واقع یک نوع تغییر برنامه‌ریزی شده در یک دوره از شغل و حرفه علمی است. این فرایند بازتاب یک تلاش هوشیارانه جهت تشخیص مهارت های ضروری جهت حرفه تخصصی و کسب آنها به شیوه‌ای سریع و برنامه‌ریزی شده می باشد. مسأله‌ی اصلی در این فرایند کسب مهارت هایی است که فرد را قادر می‌سازد در پیشرفت در یک حوزه‌ی مورد علاقه. چه آموزشی باشد و چه عملیاتی, سهم داشته باشد. این فرایند نیازمند توجه به مهارت های فنی» ویژگی های شخصی و اهداف روشن و آشکار است. بدین منظور این پژوهش به دنبال دست پابی به دو هدف عمده بود. در بخش اول قصد داشت از طریق بررسی مدلهای مختلف شایستگی مدلی را برای تدوین شایستگی های اعضای هیقت علمی شناسایی نمایی6 اساموهایج بدسگلشگه آراژودهش سدل شایستگی های اعضای هیئت علمی در برگیرنده شش بعد زیر .می باشد. همانطور که:در شکل شماره زیر مشخص است شایستگی های اعضای هیئت علمی"ذرآقالب آفتابگردان شایستگی های اعضای هیشت علمی طراحی شده است که برخاسته از ذهن پژوهشگر است. مدل بیشتهاد شده دارای ابعاد پژوهشی. آموزشی, سازمانی و نهادی, اخلاقی, فردی و حرفه ای می‌باشد. نتایج بدست آمده از این بخش پژوهش با بخشی از نتایج پژوهش های سیدیکوی(۲۰۰۹)» گورا(۲۰۱۱)» بسندورج(۲۰۱۰)» کارن و همکازان(۲۰۱۳): زاگان و همکاران(۲۰۱۲): مهدی نزاد: ۲۰۱۲): ود و همکازان(۲۰۱۲) و بوزنسکی و مال» ۲۰۱۰)» هیأت و ویليامز( ۲۰۱۱) وراج و استینر( ۲۰۱۳)» دیبیت(۲۰۱۰) و مایر و ۸۷ شقاسایی متل رواقدویق قاییتگکیم مساق به سخیقا و رفن روا رگاه روبپربونتل نی اقصلنامه آمرزش و توسنمتایع,افسانی«سال قشم شمازه :۲۹ «قابستاق ۱۳۹۸۰ ۸۸ در بخش دوم هدف پژوهش عبارت بود از تدوین شایستگی های مورد نیاز اعضای هیئت علمی در هریک از ابعاد شش گانه تدوین شده. همانطور که در شکل بالا آورده شد بر این اساس در این مرحله ۴۴ شایستگی بدست آمد که براساس مشابهت بین آنها در ۶ بعد تدوین شده ارائه شد. شایستگی های بعد پژوهشی در برگیرنده مواردی همچون توانایی تحلیل مسائل و نیاز های جامعه و مسئله پابی پژوهشی, شناخت و جستجوی صحیح منابع علمی معتبر داخلی و خارجی, مدیریت فرایند نظارت پژوهشی, توانمندی و جسارت در ایده پردازی و نظریه پردازی» روش شناسی و مهارت در روش های تحقیق» مهارت های آماری و تحلیلی و تولید و اشاعه دانش در قالب نگارش مقاله. کتاب و... در حوزه تخصصی می باشد. نتایج بدست آمده از پژوهش در این بخش با بخشی از نتایج پژوهش های اجتهادی و همکاران (۱۳۹۰)» زاهدی و بازرگان (۱۳۹۲)» سلیمی» حیدری و کشاورزی(۱۳۹۴)» هیأت و ویليامز(۲۰۱۱» . ساگومار ۲۰۰۹(۱)» راگان و همکاران(۲۰۱۲» همسو می شایستگی های بعد آموزشی در برگيرنده مواردی همچون شناخت و موقعیت سنجی دراستفاده از روشها و فنون نوین و الگوهای چند گانه آموزش» ایجاد محیط آموزشی فعال و جذاب و مشارکت دادن دانشجویان» تدوین طرح درس و برنامه آموزشی» شناخت با ابزارهای تخصصی رشته و کاربرد مناسب آنها در محیط های آموزشی» مدیریت محیط یادگیری و چالش های آموزشی» مدیریت فرایند ارزیابی و ارائه بازخورد مقتضی به یادگیرندگان» تسلط بر مختوا . توانایی انتخاب و سازماندهی محتوا و کاربرد معنادار دانش می باشد. نتایج بدست آمده از پژوهش در این بخش با بخشی از نتایج پژوهش های سلیمی, حیدری و کشاورزی(۱۳۹۴)» هیأت و ويليامز(۲۰۱۱)» راگان و همکاران(۲۰۱۲)» مایرز و شایستگی های بعد نهادی و سازمانی در برگیرنده مواردی همچون پیشتازی در عرصه ایجاد تغییرات اجتماعی, ارائه خدمات مشاوره تخصصی درون سازمانی و برون سازمانی» شناخت و احترام به قوانین و دستور العمل های دانشگاهی, برقراری ارتباط موثر با صنعت و تجاری سازی علم (بازاریابی و بازار سازی) می باشد. سلیمی» حیدری و کشاورزی(۱۳۹۴)» هیأت و ویلیامز(4۲۰۱۱ راگان و شایستگی های بعد اخلاقی / رفتاری در برگیرنده شایستگی های همچون ایجاد حس ارزشمندی در دانشجویان» سعه صدر و بردباری» توجه به اصول و هنجارهای علمی و اکادمیک. تعهد به رشد و توسعه حرفه ای دانشجویان» عدالت ورزی و احترام به برابری فردی دانشجویان و رعایت احترام و تعهد به همکاران و موسسه آموزشی می باشد. نتایج بدست آمده از پژوهش در این بخش با بخشی از ۸۹ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری نتایج پژوهش های اجتهادی و همکاران(۱۳۹۰): صادقی و همکاران(۱۳۸۸)» محب زادگان و همکاران(۱۳۹۲)» سلیمانی(۱۳۹۲)» بینگ(۱۹۹۱)» و مک دانیلز(۲۰۰۶) به نقل از سلیمی, حیدری و شایستگی های بعد فردی در برگیرنده مواردی همچون تسلط و کاربرد زبان انگلیسی به عنوان زبان علم» مسئولیت پذیری و پاسخگویی, انتقاد پذیری» روحیه جستجوگری و یادگیری مستمر نظم و انضباط و آراستگی» اشتیاق به تدریس و یادگیری,» اعتماد به نفس و مثبت اندیشی می باشد. نتایج بدست آمده از این بخش با بخشی از نتایج پژوهش های اجتهادی و همکاران(۱۳۹۰)» محب زادگان و شایستگی بعد حرفه ای در برگیرنده مواردی همچون توانمندی در تیم سازی و شبکه سازی, مهارت های مربی گری و تسهیل گری» داشتن تفکر سیستمی, حل مساله و مدیریت تعارض» توانایی استفاده بهینه از زمان, تفکر انتقادی ۰ سواد اطلاعاتی» مهارت تغییر و شنود و تعامل موثر با دانشجویان و همکاران می باشد. نتایج بدست آمده از این بخش با پخشی از نتایج پژوهش آموندسن (۲۰۰۵)» سومارا" زیب" و جفریک(۲۰۱۵» جمشیدی (۱۳۸۶)» محب زادگان و همکاران(۱۳۹۲) همسو می تفاوت عمده و اساسی پژوهش حاضر با سایر پژوهش‌ها انجام شده در این حوزه علاوه بر بعد روش شناختی در این است که پژوهشی که مانند این پژوهش به,شناسایی ابعاد و شایستگی های به طور کلی می توان عنوان نمود که شایستگی های استخراج شده از نظرات مشارکت کنندگان در شایستگی آموزشی بیشترین همسویی را با سایر پژوهش ها داشته است. روی هم رفته تحقق توسعه حرفه ای عضو هیأت علمی مفهوم یا سازهای چند بعدی, منحصر به فرد و پیچیده و چند بعدی است. نظام آموزش: غالی هر چامگه ارگ رام سا مماوبه؟ لت بخود, بلیدوداری آساتیت و یروق آفسانی شایسته و توانمند باشد تا بتواند عملکرد موثری در فرایند های آموزشی و پژوهشی از خود نشان دهد. انجام موثر فرایند ها و وظایف توسط اساتید انیازمند آراسته شدن اساتید به شایستگی های والای استادی و معلمی می باشد. از این حیث توجه به شایستگی های .تدوین شده در این پژوهش و بستر سازی برای جذب» توسعه. هدایت و ارتقا اساتید مبتنی بر این شایستگی ها می‌تواند بسیار موثر و 106007 ص30 0- هد مزکی وم فصد عوصعف دننامه +عطهنتت ۲۰۱۲(۰) 5 ,۱-۳۵10 -۱۱۷ :۹۳ ,۳0200 اهنت متفه 0اه مه ۶و ععی عط +کمصنامنعنل عنصعلهد* 001 00۳۷ .(۲۰۱۲) ۸ ,۷۷۵۵6 1 ,10888 ول مطعفحاتآ .3 163۳۷06 .۸ ,۲-۸1623006 ,616 0ص ( 36563۳ ۶و لمفصس0ت عوعلام) ونصصحصم6 60066065 جله۳ موعلام) 5۳20 ۵۶ 3/66۳5 واهم3 که 6۳05 عطا عصنادع 130 .(۲۰۰۷) طاعلها ,نلونطعصه۳-7 5 ,1۳0۳0۷۵۳6۵ کا0 05 از ۶۵۳ 2/0061 ج ص2۳ فصه وانهنصتا خاطکم‌طاع8ظ بچازد۳ع3۷ت] ناطاوه 365 نهک ووعمامط و2 فص کععدعنک لمدون 0 که چاه ۳ اب10 ۶٩ 06۷6100۳6۳۲ لمدوزکی وم عطا وصنا‌عاکه دما .(۲۰۱۶) صعقاز منطقطعس0 4-31 8صتصص21 هه طلعم3 که لفصس30 از 10۳0۷6 ۵ کچ عصناکههوند هه 6۲۹5 6 10021 10۵۳ 000660065 6 ۲۱۵۲ ب(۲۰۱۱) 8 8 ,رفصتل/۷ سا مااه ۵-177 ,522306 بوحصط۸ محقکصه 07 :و 3/0 0عوروعک بنصاه‌عکم13 بطلامطاه۳ منطاعع۷-520 65 همکد عمط عصناهع 150 (۲۰۰۹) حلهع۳6 ماقلوه5 1600020 فص صععفعطاع[۵ ۸ ۶ ل2مس70 صعنص1۳ ,عسصانه‌نع۸ که جالهد۳ عطا ۶و 1261006 آفدونعع1م2۳ عطا 05 0 ,ط2206ن2۶ط5 فص حاکق82۳۷ ,فده نامع 3103 مصقنطسمط کندگماک3/0 ,نود اعازج-۸ ۵ 0۳۵6۳ از 130۳0۷66۲ له ۵1 کاصعصو۳0صم فص کدمنعصعصنل عطا 11067 .ر۲۰۱۱) -47 :(۶) ۱۷ مط280ع300 «مطاعون صز عصتصصع21 فوصه معط باعومص هنم عصم ه 0۳0106 6 ۶۵۳ 3/0061 هس5۳ ۵ 2۳۵۵8 بنامطی 3106۳ مصقنط مد بطکه‌ضه8 مفدگه۹-7 -۷٩ :(٩) ٩ ,3696876 اه ۲ روصت وهم۸ عنصعاعا هز عصنط73 که وناه0 عطا ۳ 0۶ 730 3/6008 چالهه3۳ ۲۰۱۳(۰) کقطط۸ ,صقع8222۳ قصه طاعصملدک ,۱۰-7۵66 وصنصص21 #وصه 3۶6۳ ,اصعصکمک۸ 316606 فص ک0ع10< خصعص م1610 آمدمزکک0۳۵1 ۹ شناسایی مدل و تدوین شایستگی ... / هدیه محبت. کورش فتحی واجارگاه و پریوش جعفری 3/606۲ چاانه3۳30 1۵۳ 3/0001 ٩ م26۸1 ۲۰۱۳(۰) فدمعطهد/3 مطقط۳۳۵۶ فصه ,3031050 «عداون77 صذ عصنصصح21 فصه معط مهو م۸ معط ما12 ج از ص506 100021 ۵۵ م8 بصمنزکن/2 عنصعلد۸ عطا ناج ما کعنمصعاع ۲02 ۱۳-۰ :(۷) ۲ ,0620 6اه ۷ وصه ص۵00 ص13 مکصمناهاع 0 هه کصدمنامع 26۳ 6 ۵۳061666 ات0 .(۲۰۰۹) 7[ ,عصنود۳عی .8 ,3/05۵6 مگ ,۱۳-0۳03 ۱۳۱۰ :(۲) ۱۳ ,و21 لمسعل0 ۵۶ لمصس 30 لها 6 ۵ مت ۵ ع۳ه واه ۹18 [ ۳5۹6۵ مصنصنصع26 ۱۹۹۱(۰) با .2 ,۵۵801000 0 0 ,81800 و .8 ۱4-506۲ ۸ :60020 سقن۳ع) صز حعطج که عصام مق ددع06 (۲۰۰۹) ۷٩ متقصع ۱۹-5 :6 ۵ 3۵56 ۳۵۵۵ (۲۰۱۲) 7.30 مص0اا1 8.3 بلعاد‌ونط و سا ,رطقق۵ ۱۹-8 4 70۵1 8۳۵6۳۵0۰ 106۵100601 ید۳ ع ص00 فص ماع عص هه 103305 61 ۳6۳۵1۷۵0 00 ,65[م ,کاصع 0000 هصاکز۸00 ۲۰۰۳(۰) ۳ بل ,266 مس .ظ ,۱۷-3678 او آنه‌خو۸ جعطامگ که ص30 وال۳۵ ندمت او ععصعاع م۲ که 6۰ 11538۳ وصلدتا عدناه3/00 دمنامحوط 5 بر۱) خنظ حق0 و736 ,۱۸-00۵9 6۳0 نموم عناهانام0 ۶م عم ۱۹۹۸(.8) 7 مصنطم6 فوصه بش۸ ,۱۹-5255 ,170 206112000 5۸6۳ ع6ط1 صز ,کلدتواقصه #صه وصنای عمط ,(۲۰۰۸) بآ ,۲۰-۸۳6۵ انامه وی و توسنه مایم ,انسانی مان اتف ارو ۷ لتاق ۱۷۹۸۰

در حال حاضر اعضای هیأت علمی به عنوان رکن اساسی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در نظر گرفته می شوند. همچنین تحولات آینده دانشگاهها به شایستگی ها، نوآوری ها و برنامه های توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی بستگی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل و شایستگیهای اعضای هیئت علمی و در چارچوب رویکرد کیفی و تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های دولتی می باشد، نمونه گیری در این پژوهش بر اساس منطق نمونه گیری در روشهای کیفی بصورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری ملاک محور و شبکه ای انجام شده است. تعداد اطلاع رسان های پژوهش بر مبنای اصل اشباع در تحقیقات کیفی و 23 نفر می باشد و از دانشگاه های مختلف انتخاب شده اند. اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از مصاحبه ها در چند مرحله و با استفاده از راهبرد تحلیل مضمونی صورت گرفت. برای حصول اطمینان از اعتبار نتایج از ممیزی همگنان و بازبینی اعضا استفاده شده است. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد که می توان شایستگیهای اعضای هیئت علمی را در شش بعد شایستگیهای آموزشی، پژوهشی، سازمانی، اخلاقی، فردی و حرفه ای و 44 زیر شایستگی طبقه بندی نمود.

502573

سال یازدهم - شماره‌ی چهل و یکم - زمستان ۱۶۰۰ گونه شناسی عوامل مور بر رضایتمند ی از خدمات شهری و عمرانی شهرداری ۰ ۰ ا .باه ۱ ۰ ۲ . .ته ۳ خدمات‌رسانی مردم‌محور و تأمین علایق"ومنافع اهمه گروه‌های اجتماعی از الزامات توسعه پایدار شهری است و زمانی اتفاق می‌افتد که متولیان بتوانند با خدمات با کیفیت رضایتمندی ساکنان آن شهر را جلب کنند. هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی عوامل رضایتمندی مردم قیامدشت از خدمات شهرداری منطقه ۱۵.تهران«است»کّه بشایروش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام گرفت.جامعه‌آماری را شهروندان بالای ۱۸ سال تشسکیل دادندکه حداقل ۴ سال سابقه سکونت در این شهر را داشته‌اند و حجم نمونه ۴۰۶ نفر بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای بر اساس نتایج؛ شهروندان در حل زیاد دیندار بوده و؛ازاهوّیت ملی برخوردار بودند. اعتماد "این مقاله مستخرج از طرح برون دانشگاهی با مذیریت نویسنده مسئول در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ۱- استادیار گروه علوم اجتماعی و ارتباطات, واحد تهران شرق, دانشگاه آزاد اسلامی» تهران» ایران (نویسنده ۲- استادیار گروه علوم پایه واحد تهران شرق, دانشگاه آزاد اسلامی» تهران» ایران - دانشجوی دکتری معماری» واحد بوشهر دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر ایران ۲ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری. سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ و مشارکت اجتماعی اغلب شهروندان قیامدشت درحد متوسط به دست آمد.رضایتمندی از عملکرد شهرداری در حوزه خدمات شهری, فضای سبز شهرسازی و معماری, اجتماعی و فرهنگی» روابط عمومی, کارکنان اداری» حوزه فنی و عمرانی که با ۶۵ پرسش مورد سنجش قرار گرفت. در مجموع پایین تر از متوسط به دست آمد. نمره کل رضایتمندی از عملکرد شهرداری در این حوزه‌ها از ۲۰ ,عدد ۸ را به دست آورد.دین‌داری تنها عاملی بود که تأثیر بالایی(با بتای ۰/۲۶) بر رضایتمندی از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ در محدوده شهر قیامدشست داشت و همچنین این عامل بیشترین نقش را در جداسازی گونه هااز هم داشته و بر عکس متغیر اعتماد اجتماعی کمترین نقش را در تحلیل گونه‌ها از یکدیگر داشته است. با توجه به فرایند مقایسه اجتماعی عملکرد شهرداری, توجه مستمر به کیفیت خدمات. مهمترین عاملی است که تمرکز مراکز خدمات‌رسانی در یک‌«شکان, ضمل؛ایجاد دوقطبی بالا و پایین در شهرها جمعیت مصر ف‌کننده را به آن مناطق سرازیر می‌کند و توزیع نامتعادل امکانات و خدمات مفهوم شهر پایدار زاابه چالش می‌کشاند(خحاکپور و باوان پوری» ۱۳۸۸: ۷). کاستی‌های ارائه خدمات در شهر. ضریب برخوژژداری را کاهش داده و سبب بروز نوعی بیم و عدم اطمینان می‌شود. زندگی در شرایط عدم اطمینان و محرومیت. موجب انباشتگی انتظارات و اهداف می‌شود و تلاش برای تحقق آن از راه‌های غیر قانونی و نامشروع نظم و نسق اجتماعی لازم برای زندگی جمعی را در از سوی دیگر جایگاه هر شهر شهرداری و جغرافیای انسانی بیش از هر مژلفه دیگری وابسته به ساکنان و یا آدمیان آن مکان است (دهخدا ۱۳۹۱: ۱۰۲۲). ویژگی‌های گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۳ آدمیان شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و شهر و شهرداری نیز می‌توانند ارزش‌های ساکنان خود را دگرگون سازند. شهرداری‌ها به عنوان یک سازمان ارائه‌دهنده خدمات شهری به ساکنان شهر, زمانی دارای عملکرد موف خواهند بود که بتوانند آسایش و امئیت ساکنان نخوه.را تأمین کنند. اخساس رضایت از محیظ اشهر و خدمات شهرداری, موجب ایجاد حس مشارکت در اداره امور شهر و در نتیجه افزایش کیفیت خدمات فرایند جهانی شدن» سازمان‌های خدمات‌رسان را متأثر ساخته است. تغییر سلیقه‌ها خواسته‌ها و توقعات شهروندان» سبب شده است که توسعهه شهری با خواست مردم هماهنگ شود. حدود وظایف و میزان انتظارات مردم از سازمان‌ها و نهادهایی چون شهرداری با گذر زمان رشد یافته و تغییر می‌کند:. مردم» نه تنها کارایی» تأثیرگذاری» می‌کنند بلکه آنها خواستار مسئولیت پذیری این سازمان‌هتا در قبال استفاده‌کنندگان از شهرداری یکی از نهادهای جامعه مدنی است که دز قانون اساسی در چارچوب حاکمیت در عرصه‌های اجتماعی, محلی"و شهری درآذایره ساختار توسعه‌ای و مشارکتی- کشور محسوب می‌شود و یکی از ضرورت‌های نظام اجتماعی است که الزاما با ساختارهایی که تنها از طریق مداخله مردم امکان‌پذیر استنمایان می‌گردد. در واقع سازمان شهرداری به غتوان سازماق, نام مایت ابرای اداره سور فخلی و آراه خدمات لازم با هدف مدیریت و" توسعهه کالبدی, اقتصادی, اجتماعی در محدوده شهر و اطراف آن به وجود آمده است. وظيفه شهرداری برآورده ساختن نیازهای مشترک شهروندان بوده که هرکدام از افراد به تنهایی قادر به برآورده ساختن آن‌ها نیستند (رجب‌صلاحی, ۱۳۸۱: ۱۲). شهرداری میزان موفقیت خود در خدمات‌رسانی به مردم را باید ارزشیابی کند. ارزیابی و مدیریت.» عملکرد یکی از مباحث ویر مدیریت منابع انسانی استراتژیک است و ابزار مناسبی برای ارتقای عملکرد کارکنان و سازمان به / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری. سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ حساب می‌آید. در صورتی که مدیریت عملکرد با ملزومات و پیش‌نیاز آن در سازمان طراحی و اجرا شود می‌تواند بخشی از مسائل و مشکلات سازمان را شناسایی و در جهت حل آن‌ها راه‌کارهای عملی ارائه کند(رستمی و همکاران, ۱۳۹۴). جلب رضایت شهروندان و مراجعان باعث افزایش اعتماد و وفاداری عمومی, وفاق ملی, مشارکت عمومی و اقتدار ملی می‌شود که به مثابه شاخص‌های اصلی سنجش کارآمدی و توسعهه نظام اداری و سیاسی محسوب می شوند(کاظمی» ۱۳۷۹). ایجاد حس رضایت در شهروندان و مشارکت دادن آنان در اداره شهر نیازمند برنامه‌ریزی منظم و همه‌جانبه است که مدیریت شهری را قادر می‌سازد با ارائه تصویری مطلوب از شهرداری و ایجاد تعاملی موئر شهروندان را در عرصه فعالیت‌های شهری امیدوار به طور طبیعی چنانچه شهرداری‌ها سهمی در تأمین نیاز,مردم داشته باشند حیاتی بالنده خواهند داشت و از رضایتمندی شهروندان بهره‌مند می‌شوند. شوراهای شهر و شهرداری‌ها باید به دنبال رفع مشکلات و فراهم کردن تسهیلات و خاماتی باشندکه شهروندان به امید دستیابی به آن تسهیلات به:آنان"رأی داده‌اند. میزان موفقیت شهرداری‌ها و شوراهای شهر در رسیدنآبه اهدافشان می‌تواند با کیفیت عملکرد آنان اگرچه رضایت و کیفیت خدمات دارای مشترکاتی‌اند. لیکن به طورکلی رضایتمندی مفهوم گسترده‌تری نسبت به کیفیت دارد وامشتمل برکیفیت خدمات. کیفیت محصول, قیمت و نیز عوامل موقعیتی و فرادی آست و کیفیت بر ادراکات مشتری از ابعاد خدمات متمرکز است. کیفیت به عنوان بخشی از رضایتمندی به حساب می‌آید. عملکرد خوب. بهره وری شهرداری را ارتقا می دهد و ارتقای بهره‌وری» منجر به بهبود اقتصادی و اجتماعی مردم شهر می‌شود. رشد سریع شهرنشینی در ایران سبب گردیده که شهرهای امروزی با مسائل زیادی رو به رو باشند. بدین منظور باید تشکیلاتی به صورت سازمان پافته. اصولی و منظم به اداره امور شهر بپردازد. نهاد شهرداری در اغلب گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۵ کشورهای جهان از جمله ایران اداره امور شهر را بر عهده دارد و بررسی عملکرد آن همواره مورد بحث و بررسی محققان بوده است. جایگاه شهر و شهرداری به عنوان یک مکان و سازمان متأثر از کسانی است که در آن جغرافیا زندگی و تلاش می‌کنند. وجود ارتباط موثر بین شهروندان و شهرداری» همواره یکی از عوامل مهم موفقیت در شهرداری‌ها و اعتبار شهر بوده است. اگر شهروندان اهل تدبیر» فرهنگ. کوشش. مشارکت. دیانت و هویت باشند این شهر نیز می‌تواند از این ویژگی‌ها برخوردار باشد؛ بنابرین با توجه به نقش حیاتی عملکرد سازمانی و ارتباط آن با محیط‌های اجتماعی و لزوم پژوهش بیشتر روی آن لازم است تا خدمات شهرداری مورد پژوهش قرار گیرد تا هم از انحراف مسیر خدمات‌رسانی بوسيله گروه‌های نفوذ جلوگیری شود و هم با انجام پژوهش شرایط مدیریت بهینه در شهرداری‌ها,فراهم گردد» بنابراین مسأله این است که دینداری» مشارکت پذیری و هویتمندی شهروندان قیامدشت. چه اندازه بوده و میزان رضایتمندی آنان از خدمات شهرذاری منطقه ۱۵.چیست و آیااین ویژگی‌ها بر آگبریان و پردان پناطر ید۹ ارایراین نیجه رید 4 رضایشرساکان سحاطق لش شهر تبریز از عملکرد شهرداری از متوسط پایینتر است و در مناطق دو و سه شهر این پژوهش ارزیابی میزان رضایت شهروندان از ۲۱ نوع از خدمات شهری شهر فاروج توسط معتمدی و همکاران(۱۳۹۸) حاکی از آن است که میانگین رضایت‌مندی از خدمات عمومی برابر با ۵۳/۳است که در سطح متوسط قرار دارد. نتایج یافته‌های شمس الدینی و دیگران(۱۳۹۶)نشان می‌دهد که شهروندان از عملکرد شهرداری دهدشت در بعد وظایف فنی- عمرانی «تا حدی راضی»» در بعد وظایف خدماتی «راضی» و در بعد وظایف اجتماعی فرهنگی «ناراضی» بودند. همچنین مشارکت ٩/ فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری. سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ اجتماعی» آگاهی اجتماعی, اعتماد اجتماعی و سن حدود ۲۶ درصد از تغییرات رضایت امینی و امینی(۱۳۹۵)در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که بین رضایت‌مندی, اعتماداجتماعی»احساس تعلق اجتماعی, آگاهی شهروندان و درآمد شهروندان شوشتر با میزان مشارکت آنان در حوزه امور شهری رابطه معنادار مثبت و مستقیم است. در پژوهشی دیگری که توسط رستمی و همکاران از عملکرد شهرداری در سطح نواحی شهر دورود انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که رضایتمندی شهروندان در سطح متوسط به بالاست و میزان رضایت‌مندی در بین نواحی و شاخص‌ها متفاوت مرصوصی و خزایی(۱۳۹۳)به ارزیابی نقش توزیع فضایی خدمات شهری در توسعه پایدار شهر تهران پرداختند..نتایج نشان‌دهنده توزیع فضایی نامناسب خدمات شهری در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران بوده است و اختلاف در سطح برخورداری یکی از مهمترین عوامل ناپایداری توشغه در قادرشهرتهران اتشخیص داده شده است. مطالعه آنها نشان داد که صرف وجود خلذمات در.یک"شهر, حتی اگر که بیش از نیاز واقعی باشد و یا با سرانه استاندارد برابر باشدانمی‌تواند جوابگوی نیاز همه ساکنان شهر باشد و به پایداری شهر منجر شود؛ بلکه در کنار این مسأله باید این امر مهم مورد توجه قرار گیرد که این خدمات به چه شکلی توزیّع شده‌اند و پراکندگی فضایی موسوی و همکاران(۱۳۹۲) انتیجه گرفتند که در ۳۳ معیار مورد بررسی شهرداری منطقه یک تبریز بهترین عملکرد و شهرداری منطقه سه بدترین عملکرد را داشته است. متغیرهای افزایش درآمدهای پایدار با میزان ۰۸۸۹ و سرمایه‌گذاری مشارکتی با میزان ۶ بیش‌ترین تأثیرات را در عملکرد مطلوب شهرداری داشته‌اند. بر اساس نتایج پژوهش کریمیان بستانی وهمکاران(۱۳۹۲) سطح رضایت در ۱٩ درصد شهروندان زاهدان از خدمات شهرداری متوسط و کمتر از آن بوده است. گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۷ هدایت و علمی (۱۳۹۱) این نتیجه را به دست آوردند که میزان رضایت‌مندی شهروندان از عملکرد شهرداری نقده در سطح متوسط به پایین قرار داشته است. عواملی همچون رضایت اجتماعی, اعتماد اجتماعی, مشارکت اجتماعی, پایگاه اجتماعی و اقتصادی» میزان انتظارات بر میزان رضایت‌مندی شهروندان تأثیرگذار بوده‌اند. در این میان متغیرهای اعتماد اجتماعی و رضایت اجتماعی به ترتیب بیشترین و کمترین سهم را در رفیع پور و همکاران (۱۳۸۹)نشان دادند که شهروندان قاین بیشترین رضایت را از وظایف خدمات و عمران شهری و کمترین رضایت را از عملکرد نظارتی شهرداری دارند. در پژوهش حکمت‌نیا و موسوی (۱۳۸۶) میزان رضایت شهروندان یزد از عملکرد شهرداری در سطح متوسط به پایین قرار داشته و عواملی همچون رضایت رفیعیان و شالی(۱۳۹۱) در پژوهشی باعنوان تخلیل فضایی سطح توسعه یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری, با بهره‌گیری از.مدل تحلیل سلسله مراتبی( (۸770و ۳۱ شاخص در قالب ۷ معیار اصلی مناطق کلانشهر تهران را؛از نظر درجه توسعه یافتگی, در چهار سطح خوشه‌بندی نموده و در محیط 6015 ۸۲۵ به صورت نقشه نمایش داده‌اند. نتایج نشان داد که تهران فاقد وخذت کالذّی- اجتماعی بوّدهوآناهمگونی فضایی بین مناطق شمالی و جنوبی آن به عنوان ویژگی اصلی»ساختار فضایی تهران معرفی شده است. گوتیرز و همکارانش( ۲۰۰۹)در پژوهش خود به بررسی رابطه بین کیفیت خدمات. رضایت مردم و اعتبار حکومت محلی بر اساس گزارش رضایت شهروندان از سنجش کیفیت خدمات دولت محلی پرداخته‌اند. نتایج حاکی از آن است که کیفیت خدمات و رضایت با یکدیگر ارتباط مستقیم داشته, در حالی که ارتباط میان کیفیت و اعتبار غیر مستقیم است.هم‌چنین رضایت و اعتبار ارتباط محکمی با هم دارند(صفایی پور و دیگران» ۱۳۹۴).در تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ در شهر کلگری درباره میزان رضایت ۸ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری. سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ شهروندان ازمدیریت شهری انجام شد. به این نتیجه رسیدند که ۶۸ درصد از ساکنین از نحوه ارائه خدمات شهری ابزار رضایت کرده‌اند. ۷ درصد هم اعلام نارضایتی کردند و خدمات شهری:خدمات شهری به معنای عام بسیاری از فعالیت‌های خدماتی مورد نیاز برای اداره امور شهری را در بر می‌گیرد و شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های مختلف است که ارتباط تنگاتنگی با حیات شهری دارند. خدمات شهرها بیشتر با یکدیگر پیوند جغرافیایی دارند و با توجه به تأثیر مستقیم آنها بر زندگی شهروندان؛ به خدمات از زندگی شهری هستند که شهروندان بهآتنهایی .از ,عهدهتأمین آنها برنمی‌آیند و از این رو نیاز به سازمانی دارند؛از سوی.دیگر با توجه به اینکه خدمات شهری در زمره کالاهای عمومی قرار می گیرد. لازم است ساز وکارهایی دراختیار سازمان مدیریت شهری باشد تا هزینه‌های تأمین خدمات شهری را از شهروندان بگیزد: لمات شهری هنگامی اهمیت می‌یابند که بدانیم بعضی از آنها مانند گردآوری"و دفن زباله‌ها یا تأمین خدمات ایمنی و رضایتمندی از عملکره:مشتریان افراد یا فرآیندهایی‌اند که محصول نتایج یک عملکرد را مصرف می‌کنند یا به.آنها نیاز دارند.واز آنها بهره می‌برند. چون هر عملکردی در یک سازمان دارای هدفی است؛ بنابراین دارای مشتریانی نیز است. رضایت مشتری را حالت خوشایندی که در مشتری و پس از دریافت کالا یا خدمات ایجاد می‌شود تعریف نمی کنند.رضایت امشتریی آخساسی است کهادر نتیجه آرزیایی خدمات خاصل ای شود. مبنا و اساس رضایت هر مشتری انتظارات و درک او از خدمات ارائه شده است. هر مشتری انتظاراتی دارد. چنانچه در ارائه خدمات درک وی از خدمات ارائه شده کمتر از انتظاراتش باشد» به نارضایتی وی منجر می گردد؛ بنابراین رضایت مشتریان در واقع گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۹٩ عکس‌العملی احساسی است که از فرایند ارزیابی خدمات دریافتی در برابر هزینه‌هایی که در جهت کسب آن خدمات پرداخت شده, بدست می آید. ارزیابی عملکرد به عنوان یکی از موثرترین ابزارهای شناخت توانایی‌های سازمانی و کنترل فرایندکاری» با برجسته‌ساختن تهدیدات. قوت‌ها و فرصت‌ها زمینه را برای بهبود و اصلاح روندهای موجود و تعالی فردی و سازمانی فراهم می‌سازد؛ ضمن اینکه سنجش عملکرد به منزله یک بخش منسجم از چرخه برنامه‌ریزی و کنترل و همچنین ابزاری مناسب برای آگاهی از میزان مطلوبیت عملکرد و تأثیر آن» می‌تواند به عنوان فرایند کمی‌سازی, اثربخشی و کارایی اقدامات یا فعالیت‌ها مدنظر قرار گیرد(آخوندیان و همکاران. ۱۳۹۱: ۱۷). ارزیابی عملکرد. فرایندی است که براساس آن اقداماتی به منظور بررسی و سنجش عملکرد سازمان‌ها(عمومی و خصوصی) و افراد(مدیران و کارکنان)انجام می‌شود و هدف نهایی.آن».بهبود و ارتقای عملکرد در قالب مفاهیمی چون کارایی» اثربخشی, پاسخگویی و رضایت عمومی است(رفیع‌پور و همکاران» ۸۹ ع). دینداری: دینداری به معنای التزام عملی و ذهنی به باورهای دینی است؛ به عبارت دیگر پیروی پیروان دین از آن وا از زیرمجموعه های:آن انلت(احمدی, ۱۳۸۸: ۲۰ -۱۹). در این تحقیق دینداری در چهار بعد اعتقادی, مناسکی» تجربی و پیامدی عملیاتی شده است. بعد اعتقادی دینداری آن چیزی است که انتظار می رود.پیروان یک دین بدان اعتقاد داشته باشند. بعد مناسکی دینداری به صورت مناسک مود عینی می‌پیابند(احمدی, ۸ ۳۲ در بعد تجربی دینداری؛ تجربه دینی با احساسات. تجربیات و درون فرد دیندار مرتبط است(گلاک و استازک» ۹۸:۱۹۷۰). بعد پیامدی دینداری نیز به اعمالی گفته می‌شود که از عقاید»|احساسات و اعمال مذهبی ريشه می‌گیرد و از ثمرات و نتایج ایمان اعتماد اجتماعی: اعتماد اجتماعی عبارت است از انتظار برآورده شدن نیازهای شخصی و اینکه می‌شود روی دنیا یا منابع برآورده‌کننده خارجی حساب باز کرد(پورافکاری, ۱۳۸۳: ۲۵). دراین پژوهش اعتماد اجتماعی در ابعاد اعتماد بین ۰ فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ شخصی, اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی عملیاتی شده است. اعتماد بین شخصی, اتکای فرد به اطلاعاتی است که از شخص دیگر(طرف مقابل)به دست می آورد. اعتماد تعمیم‌یافته با ایده سرمایه اجتماعی که با ارزش‌های مشترک. منافع شخصی و شکل‌دهی به پایه‌های کنش جمعی پیوند دارد» تعریف می شود(ازکیا ۱۳۸۰: ۲۸۰). اعتماد نهادی نیز بیانگر میزان اعتماد نسبت به نهادها تشکل‌ها و انجمن‌هاست(پاتنام» ۲۰۰۰: ۱۶). مشارکت اجتماعی: مشارکت اجتماعی به آن دسته از فعالیت های ارادی دلالت دارد که از طریق آنها اعضای یک جامعه در امور محله, شهر و روستا شرکت می کنند و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دادن حیات اجتماعی مشارکت دارند(موسوی, ۵ ۸۷ در این پژوهش مشارکت اجتماعی در دو بعد مشارکت در فعالیت های مختلف و عضویت در گروه ها و نهادها عملیاتی شده است. در بعد عضویت در گروه‌ها و نهادها (مشارکت ذهنی)؛ مشارکت»از*تعلق ‏ گروهین"خاصی,و داشتن سهمی در هستی آن خبر می‌دهد. در بعد مشارکت,در فعالیت های مختلف (مشارکت عینی) نیز مشارکت به فعالیت اجتماعی انجام شده را در نظر ذارد (بیرو؛ ۲۵۷:۱۳۷۰). هویت ملی:هویت ملی مجموعه‌ای از گرایش ها ونگرزش های مثبت نسبت به عوامل و عناصر و الگوهای هویت‌بخش و یکپارچه کننده در سطح یک کشور به عنوان یک واحد سیاسی است (تاجیک» ۱۳۸۴). در این پژوهش هویت ملی در سه بعد هویت تاریخی. مبانی نظری تحقیق حاضر بر پایه دیدگاههای جامعه‌شناختی سازمان و روان‌شناسی از نظر مازلو نیازهای گوناگون شامل: نیازهای فیزیکی»ایمنی» نیازهای اجتماعی و وابستگی اجتماعی, نیاز به احترام اجتماعی و در نهایت نیاز به کمال‌جویی و نشان دادن کمال توانایی انسان, می‌شود. دانشمندان پس از مازلوی بر خلاف وی شهروندان و رابطه آنها با گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۱۱ عملکرد سازمانی را مرکز مطالعات خود قرار دادند(پلیت و دبلیواستون» ۱۳۵۳ :۴۹۲). مطالعات هرزبرگ در مورد شهروندان؛ وی را به این نتیجه رساند که در میان عوامل مختلفشی که رضایت يا عدم رضایت از عملکرد سازمانی را موجب می شوند عواملی وجود دارند که در ارتباط با احساس شهروندان نسبت به عملکرد سازمان می باشد. این عوامل می‌تواند تأثیر از نظر الکسی دو توکویل رضایتمندی مردم زمانی حاصل می‌شود که توقعات افزایش نداشته باشد. انسان‌ها هنگام بهبود و رفاه خود توقع دارند که روند بهبود همچنان ادامه یابد و اگر احساس کنند که مجموعه ای خودسر يا ناکارآمد این روند را آهسته تر می‌کند ناراضی می‌شوند(کوهن, ۱۳۸۳ :۲۶۸).گور هم معتقد است شکاف ناگهانی و فزآینده میان توقعات شهروندان و بهره‌مندی آنها از ارائه خدمات موجود. قطع نظر از اينکه واقعصی یا واهی باشند. باعث بروز نارضایتی و.رضایتمندی می‌گزدد. اگر خدمات کاهش یابد و توقعات مردم افزایش یابد نارضایتی تولید می‌شود اما در شقوق دیگر یعنی افزایش هر دو و يا ثبات امکانات و یا افزایش؛امکانات و کاهشل توقطات رضایتمندی به وجود از نگاه برینتون انسان‌ها زمانی ناراضی می‌شوند که احساس کنند ترتییات سیاسی و سازمانی بی جهت فرصت پیشرفت آنها را محدود کرده است. جیمزدیویس بر این تأکید دارد که اگر بین آنچه مردم می‌خواهند و آنچه به دست می‌آورند شکاف غیر قابل تحمل ایجاد شود ناراضی خواهند شد. از نظر او نه فقر, و نله رفاه هیچکدام عامل نارضایتی نیست بلکه پیدایش بحران اقتصنادی پس از دوره‌ای از رفاه ایجاد نارضایتی می‌کند (کوهن, ۱۳۸۳ :۲۶۸و ۲۶۹). به نظر آدامز, شهروند آگاهانه یا ناخودآگاهانه بهره‌مندی‌های خود را با خدمات سازمان مقایسه می‌کند و زمانی که برابری وجود دارد رضایتمندی آیچاد می گردد(خوين؛ ۱۳۸ :۴۹)) آلیور. می‌گرید: رضایت مشتری غموما قستیابی کاسل به انتظارات است(الیور ۱۹۸۰ : ۲۳). واورا در تعریف دیگری که از رضایت به عنوان یک فرایند ارائه داده است» فرایندهای ارزیابی» شناختی و روانشناسی موئر بر رضایت ۲ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم زمستان ۱۶۰۰ مشتریان را مورد تأکید قرار می‌دهد. در این حالت رضایت مشتری طی فرایند ارائه کمپر" می گوید وقتی مردم قدرت دارند و قدرت آن‌ها در روابط اجتماعی افزایش می‌یابد احساس رضایت, امنیت و اعتماد می‌کند ولی اگر افراد قدرت نداشته باشند و یا مهم‌تر از آن قدرت خود را از دست بدهند دچار اضطراب و ترس می‌شوند و اعتمادشان از بین می‌رود(ترنر» ۲۰۰۳).انتظارات کنشگران بر حالات روحی آن‌ها پس از انجام کنش تأثیر دارد. در همه موقعيت‌ها افراد دارای انتظاراتی‌اند و اگر هم انتظاری نداشته باشند در موقعیت آن را به دست می‌آورند.احساسات وقتی به وجود می‌آید که در موقعیت مورد نظر انتظارات برآورده شوند یا سود به دست آمده کمتر یا بیشتراز انتظار فرد باشد. به عنوان یک قاعده کلی وقتی انتظارات مردم به اواقعیت نپیونددآن‌هااحساسات منفی یا ترکیبات مختلف خشم, ترس واغم.را تجربه خواهند: کرد. پرعکس وقتی انتظارات مردم به واقعیت بپیوندد احساس رضایت"آو شادی می‌کنند.و اگز ,سود به دست آمده بیش نظريه انتظار می‌کوشد چگونگی انتخاب گزینه‌تی از میان گزینه‌های گوناگون رفتاری را به وسیله افراد معین کند. پیش‌فرض نظریه انتظار آن است که میزان انگیزش آدمی به این واقعیت وابسته است که چقدر چیزی را می‌خواهد و چقدر فکر می‌کند می‌تواند آن از نظر گاروین " برای اندازه گیری رضایت مندی بای به دو عامل اساسی توجه شود؛ ابتدا به میزان انتظارات و توقعات از جمله: زمینه‌های فرهنگی, سطح آرزوها میزان درآمد. نیازهای شخصی, تجربه پیشین مشتریان, موقعیت خانوادگی و سطح تحصیلات والدین» و سپس به کیفیت خامات ارائه شده که در سنجش آن باید مشخصه‌هایی از قبیل: اطلاع رسانی سریع و دقیق» سرعت. درستی» زیبایی و تمیزی» رفتار مناسب» قانون‌مندی» سادگی و سهولت و انعطاف‌پذیری» مورد توجه قرار گیرد(رجب‌بیگی, ۱۳۷۷: ۸۰-۸۲). گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۱۳ از دید خاولند" زمینه اجتماغی ی شخسصیت بر نگرش اقراه نأثیر گذار است(کریمی: ۶ ۲۴۲).زمینه یا محیطی که فرد زندگی می‌کند عامل مهمی در شکل دادن به نگرش اوست.این ویژگی با ویژگی‌های محیط واقعی که فرد در آن قرار دارد و همچنین ویژگی‌های فرهنگی محیط اجتماعی مثل تأثیر پایگاه مذهبی و سطوح نیازهای اجتماعی در جامعه مربوط می شود. شخصیت افراد در تأثیرپذیری و نگرش آنان متفاوت است.» دیندار بودن افراد یا نبودن آنها نیز مورد نظر است(کریمی: ۱۳۹۶: ۲۴۳).بر اساس نظر کرچ و کراچفیلد و بالاکی " نحوه جامعه‌پذیری و نیاز به دین, اعتماد در اشکال مختلفشخصیت مشارکت جو یا غیر مشارکت جو و هویت و تعلق گروهی بخشی از به نظر گیدنز اعتماد و تأثیر آن بر فرآیند توسعه» زیربنا و زمینه‌ساز اصلی در جوامع مدرن است و هرجا که سطح اعتماداجتماعی بالا باششد, مشارکت و همیاری مردم در عرصه‌های اجتماعی بیشتر و آسیب اجتماعی کمتراست. گیدنز بین دو نوع اعتماد تمایز قایل می‌شود: اعتماد به افراد خاص و اعتماد به افراد یا نظام‌های انتزاعی.اعتماد انتزاصی در بر گيرنده آگاهی از مخاطره و فرّد مورد اعتماد است."بنابراین در حالی که کنشگر می‌تواند به راحتی در مورد میزان ارزشاعتماد با افرآحاص قضاوت کند. می‌تواند درباره میزان ارزش اعتماد نسبت به دیگران تعمیم یافته نیز دارای ایده‌ها و باورهایی باشد.افراد هم‌چنین می‌توانند درباره میزان ارزش اعتماد نسبت به نظام‌های انتزاعی نظیر بر اساس نظریه‌هایی که شرح آن گلاشت متغیرهای دیّداری شهروندان» هویت ملی آنان» اغتماد و مشارکت‌پذیری آنان می‌توانند به عنوان زمینه‌های تأثیرگذار بر رضایتمندی یا عدم رضایتمندی از خدمات یک سازمان استنباط شوند. در جدول زیر خلاصه ای از ابعاد و شاخص‌های این عوامل موثر بر رضایتمندی ملاحظه می‌شود. ۶ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ این تحقیق با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه محقق ساخته. به شیوه گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / پرسشگر به پاسخگو انجام گرفت.جامعهه آماری تمام شهروندان بالای ۱۸ سال شهر قیامدشت بودند که حداقل ۴ سال سابقه سکونت در این شهر را داشته‌اند و خدمات شهرداری منطقه ۱۵ را در محدوده شهر قیامدشت که به دوره زمانی قبل از سال ۱۳۹۶ قیامذشت یکی از نقاط شهری کلانشهر تهران است که در کیلومتر ۲۰ جاده خاوران واقع گردیده است. در شمال آن روستای چهل قز و ارتفاعات موسوم به توچال واقع شده و از سمت شرق به شهرستان پاکدشت متصل می‌گردد. در جنوب این شهر بزرگراه امام رضا ع) قرار دارد و روستای توت و شهرک صنعتی بماوران در رب آن واقع شاه‌اند. این شهر تا سال ۱۳۹۶ از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ تهران استفاده می‌کرد و پس از آن دارای شهرداری مستقل گردید. قیامدشت به دلیل/نزدیکی به تهران» محل سکونت مناسبی برای مهاجران جویای کار از اقصی نقاط*کشو راو همچنین.برخی از تهران‌نشینان بوده که همین مهاجرپذیری نرخ رشد جمعیت را نزدیک سه درصل نگاه داشته است. از نظر تقسیمات کشوری این شهر در بخش خاوران از توابع شهر ری قرار دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال۹۵ .مهف مهف بوده است: در جدول مورگان حجم نمونه برای جامعه آماری هفتاد و پنج هزار نفر ۳۸۲ نفر تعیین شده است.با توجه به شیوع بیماری ویروس کرونا و اطمینان از برگشت‌پذیری پرسش‌نامه‌ها حجم نمونه به ۳۲۰ فر افتزایش بیدا کرد کته "در انهایت ۴۰۶ پرسشنامه بدون نقص تکمیل و استخراج گردید.روشن نمونه گیری در این تحقیقی احتمالی و از ترکیبی خوشه‌ای» تصادفی ساده او سیستماتیک اعمال شد. شهر قیامدشت تعداد ۱۰۰ بلوک مسکونی دارد که با توجه به سطح برخورداری شهر به پنج خوشه تقسیم و از هر خوشه چند بلوک انتخاب و در هر بلوک چند خانوار و از هر خانوار بر حسب جدول تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش: خدمات شهرداری منطقه ۱۵ به مردم قیامدشت ٩ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ جدول شماره (۲):جدول حوزه‌های خدمات رسان شهرداری منطقه ۵ در شهر نظافت معابر و اقنستن المان‌ها (ایستگاه اتوبوس» تابلهای راهنمایی؛ سطل‌های اژباله ساماندهی ناوگان حمل و نقل عمومی.شامل اتوبوس, مینی پوس و تاکسی نگهداری و نظافت پارک ها و بوستان های سطح شهر ایجاد شبکه‌های آبیاری فضای سبز (ایجاد ۲۰ کیلومترشبکه.ایجاد مخزن هزار متر گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۱۷ زیباسازی فضای بوستان‌های آزادی, لاله امیرخانی» نصب آلاچیق, ایجاد روشنایی) کرس هه افشای سیر سای بررهان زگمرد سر اطرات شور نولگه‌های این سین راه اندازی گشت انضباط شهری و جلوگیری ازساخت و سازهای غیرمجاز رعایت اصول معماری و شهرسازی در ساخت و ساز در سطح شهر تکریم ارباب رجوع و رعایت ضوابط و قوانین حوزه شهرسازی و ساخت و ساز برگزاری جشن‌ها و اعیاد و مناسبت‌های ملی و مذهبی و مراسم سوگواری و برگزاری برنامه های اجتماعی (کارگاه‌های آسیب‌های اجتماعی؛ مثل پیشگیری از کمک به توسعهه زیرساخت‌های فرهنگی,تفریحی و ورزشی در مدارس (فرهنگ کتابخوانی در مرس اجزای:برنامه‌های" آموزشی در حوزه خدمات شهری, مثل اجرای برنامه‌های فرهنگی و تفریحی شامل, تورهای گردشگری عمومی, اکران برگزاری نمایشگاه‌های مختلف (جشنواره غذا لباس و جشنواره صنایع دستی) انعکاس اخبار شهر در صدا و سیما و شبکه‌های تلویزیونی کشور ۸ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ اطلاع‌رسانی در مورد ملاقات‌های عمومی و چهره به چهره شهروندان با شهرداری اطلاع‌رسانی در مورد دیدارهای شهروندان با مسئولان شهرداری و شورای اسلامی تملک اراضی واماکن شهروندان توسط شهرداری در طرح های توسعه‌ای مناسب‌سازی معابر برای عبور و مرور معلولان و جانبازان و سالمندان احداث ساختمان:ها توسط "شهرداری برای ارائه خدمات عمومی و اداری ایجاد بلوار و معاپر جدید در سطح شهر در اجرای طرح توسعهه شهری تعریض و بازگشایی معابر و خیابان‌های سطح شهر (مثل خیابان ولیعصر و بلوار با توجه به تعاریف نظری مورد بحث, شاخص‌های عملیاتی عوامل به شرح جدول مشارکت در فعالیت های مختلف. عضویت در گروه‌ها و نهادها ۵ گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۱۹ روایی او پایایی" ابزار اندازه‌گیری:در این پژوهش از روایی صوری استفاده شد؛ ستی پرستل‌های طراجی شده:در اعفبار صاوتاقه نذیرات و کارشتاسات شهرداری و سنق تن از پژوهشگران دانشگاه قرار گرفت و روایی صوری محتوای آن اخذ گردید. برای محاسبه پایایی ابزار سنجش تعداد ۳۰ پرسشنامه با حضور محقق و پرسش‌گران مورد اعتماد روی نمونه آماری اجرا و اطلاعات گردآوری شده مورد بررسی و مطالعه قرارگرفت و آزمون ضریب آلفای کرونباخ برای چهار عامل و مولفه‌های هفشت حوزه از خدمات شهرداری اعمال شد که نتایج آن در همه موارد بالای ۰/۸ به دست آمد و پایایی زنان و مردان ساکن در شهر قیامدشت به طورمساوی در نمونه مورد مطالعه حضور داشته‌اند. میانگین سن افراد ۳۸ سپا8 به کت آمد.اقلف ژگهروندان ساکن قیامدشت از نظر قومیت آذری زبان, سپس فارس,زبان‌ها:بودند. سومین گروه شهروندان با گویش لری: و چهارمین گروه: کرد زبانا ابراگوی سل ترصوا هگ احتسالا گیلکی, تر کمن لک و تات را دربر می‌گیرد ۱۱ درصد از ساکئین را به خود اختصاص داده است. میانگین سابقه سکونت شهروندان.در شهر قیامدشت ۲۵/۲۴ به دست آمد» حداقل سابقه سکونت ۷ نفر(۹/۳ درصد) شاغل در بخش دولتی» ۱۸۵۲ نفر (۴۶/۴ درصد) در بخش آزاد مشغول بوده‌اند؛ ۱ نفر (۰/۳ درصد) دانش آموز؛۴۰ نفر (۱۰ درصد) دانشجو؛ ۱۱۵ نفر (۲۸/۸ درصد) خانه دار و ۲۱ نفر (۵/۳ درصد) بیکار بوده‌اند. اغلب شهروندان دارای مدرک دیپلم بوده‌اند. می توان نتیجه گرفت که ۳۵ درصد از ساکنین شهر قیامدشت زیردیپلم و حدود ۵ درصد هم دارای مدرک دیپلم بوده اند که ۰ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم زمستان ۱۶۰۰ در مجموع ۷۰ درصد پاسخگویان حداکثر مدرک تحصیلی تا دیپلم داشته اند و فقط ۳۰ درصد تحصیلات عالی داشته‌اند. همچنین بی سوادی در این شهر حدود ۵ درصد بوده است. ۲۳۲ نفر (۶۴/۸ درصد) از شهروندان متأهل» ۱۰۰ نفر (۲۷/۹ درصد) مجرد, ۲۶ نفر شناسایی میزان رضایتمندی از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ در محدوده شهر قیامدشت برای شناسایی مجموع رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ به شهروندان قیامدشت. هفت حوزه شامل خدمات شهری, حوزه فضای سبز شهری, حوزه شهرسازی و معماری, حوزه اجتماعی و فرهنگی, حوزه روابط عمومی» حوزه خدمات کارکنان. حوزه فنی و عمرانی با ۶۵ سوال مورداسنجش قرار گرفت. میانگین مجموع نمره رضایتمندی از خدمات شهرداری ۷۲/۹۱ به دبشت,.آمده است., حداقل نمره به گویه‌ها صفر و حداکثر ۱۹۲ بوده اسّت. يافته‌ها نشان.می‌دهد که رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری متوسط به پایین بودهاست. دز مجموع پاسخگویان از حداکثر ۱۹۵ نمره رضایتمندی» به طور متوسط ۷۳ نمره به دست آوردهه‌اند؛.به عبارت دیگر از حداکثر رضایتمندی و نمره به عملکرد شهرداری که ۱۰۰ نمره بوده است. در مجموع به طور متوسط: شنهروندان نمره ۳۸ را بهرخدمات شهردارق فاذه ی از را نمره رضایت, ۲۸ تمره به دست آمده است. در مجموع در سطح رتبه‌ای در همه هفت حوزه سطح رضایتمندی پایین گزارش شده است. نمره کل" عملکراد»‌شتهرداری از *غده ۸به دست: آمله است: گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۲۱ شهروندان ساکن در شهر قیامدشت درحد زیاد به دین اعتقاد د شهروندان ساکن در شهر قیامدشت به: هویت علی درحد بالا و اعتماد اجتماعی شپرونذان ساگی در قهر فیاسناشگ:در سل فرط و نشارکت اجتاعی اطلب: شهروننان با توجه به نرمال بودن داده‌ها. ضرایب همبستگی,.نشان داد که میان میزان رضایتمندی شهروندان قیامدشت از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ با سابقه سکونت دراین شهر ارتباط معناداری وجود دارد. هرچه سابقه سکونت بیشتر شود رضایتمندی به طور نسبی از عملکرد شهرداری کاهش پیدا می‌کند؛ یعنی قدیمی ترها عملکرد شهرداری منطقه ۱۵ را در قیامدشت در مقایسه با ساکنان جدید منفی‌تر ارزیابی کرده‌اند. ۳ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم. شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ جدول شماره (۵):جدول ضریب همبستگی پیرسون میان رضایتمندی از خدمات رضایتمندی ضریب پیرسون سن سابقه سکونت | آخرین مدرک تحصیلر همچنین میزان رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری منطقهه ۱۵ با قومیت افراد رتباط معناداری دارد و نشان می‌دهد هرچه قومیت از آذری زبان بودن به سمت کرد» فارس,» عرب. لر و بلوچ زبان تغییر می‌کند رضایتمندی به طور نسبی کمتر می‌شود؛ به عبارت دیگر ترک‌ها در مورد عملکردشهرداری منطقه ۱۵ در محدوده شهر قیامدشست جدول شماره (۶):جدول ضریب همبستگی اسپیرمن رضایتمندی از خدمات شهرداری و سیران اوضاستی شهروندان ار خز رات نیرواری ان م6 0 بر اساس چهارچوب و مدل تبیین نظری تحقیق چنین فرض شاه بود که عامل دینداری» اعتماد اجتماعی شهروندان؛ نگرش به.هویت ملی‌آو مشارکت‌پذیری آنان به صورت مستقیم بر سطح رضایتمندی از خدمات شهرداری اثر دارند. مدل رگرسیونی پیش‌بینی شده نشان می‌دهد. میزان 500876 14 در مدل اول برابر ۰/۰۸۴ است و خط رگرسیون به میزان ۰/۰۸۴ توانایی تبیین پراکندگی‌های متغیر وابسته بر اساس تغییرات متغیر مستقل را دارد. در اینجا نتایج نشان می‌دهد که عوامل اجتماعی فرهنگی و سیاسی قدرت تبیین کنندگی ضعیفی در تبیین رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری منطقه بر اساس نتایج عامل دینداری تنها متغیری بود که تأثیر مستقیم زیادی(با بتای ۰/۲۶) بر رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ داشت؛ یعنی شهروندانی که از گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۲۳ دینداری بالاتری برخوردار بودند. از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ در محدوده شهر قیامدشت رضایتمندی بیشتری داشته‌اند و این عامل بر رضایتمندی آنان از خدمات شهرداری تاثیر داشته است. سایر عوامل به صورت غیر مستقیم بر رضایتمندی شهروندان از نوات .شهرداری اتأنیر داشت آختماد اجتماضی از ظریق: تأثیر یر ادسداری ق قاقر سر نگرش به هویت ملی بر سطح رضایتمندی تأثیر داست. مشارکت‌اجتماعی با واسطه دینداری و نگرش به هویت ملی» بر رضایتمندی تأثیرگذار بود. نگرش به هویت ملی نیز غیر مستقیم از طریق دینداری» بر رضایتمندی تأثیر داشته است. مدل تجربی این اشرات مدل تبیین تجربی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ ۶ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم. شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ تحلیل خوشه اروشی برای گونه‌شناسی يا تعیین بخش‌های آیک نمونه یا متغیرهای مورد مطالعه است که زیرگروه‌های همگن را شناسایی می‌کند.این ابزار دارای سه نوع متفاوت سلسله‌مراتبی» چندمیانگینی و دو مرحله‌ای است(حبیب پورگتابی و صفری شالی, ۱۳۸۸:۷۸۰).در این مقاله با روش چندمیانگینی که فاصله هر پاسخگو یا متغیر را از مرکز خوشه ذخیره می‌کند گونه‌های مختلف رضایتمندی شهروندان بر اساس نتیج نشان می‌دهد به طور متوسط مقدار میانگین متغیرها در خوشه اول بیشتر از خوشه دوم است؛ یعنی در گونه اول وضعیت متغیرهای رضایتمندی مناسب‌تر از گونه جدول تحلیل واریانس و اندازه ۳ نشان می‌دهد که متغیر دینذاری بیشترین نقش را در جداسازی گونه‌ها از هم داشته و براعکس متغیر اعتماد اجتماعی کمترین نقش را در تحلیل گونه‌ها و یا به عبارتی تمییز گونه‌ها از یکدیگر دارد. گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۲۵ از میان ۴۰۶ شهروند ساکن قیامدشت که خدمات شهرداری منطقه ۱۵ به این شهرک را درک و ارزیابی کرده‌اند ۱۷۹ نفر در گونه اول و ۲۲۴ نفر در گونه دوم قرار دارند و با توجه به سطح رضایتمندی می‌توان گفت اغلب شهروندانی که از خدمات رضایتمندی ندارند در گونه ای قرار می‌گیرند که شاخص‌ها وانشتانگرهای دینداری» هویت ملی و اعتماد و مشارکت اجتماعی آنان نیز پایین‌تش.اشت؛ بتابّرّاین با دو گونه شهروندان دین‌خوی نسبتا راضی و شهروندان کمتراآدین خوی نبتا,ناراضی از عملکرد شهرداری امروزه به سبب پیشرفت دانش و تکنولوژی» سرعت در ارتباطات و تغییر و تحولاتی که در ارزش‌ها و فرهنگ‌ها انتظارات و مطالبات سیاسی ملت‌ها ایجاد شده» بر فرآیند تحولات اذاری نیز تأثیر گذاشت هاسل گفیس)ساره ها ط استه‌ها و توقحات شهروندان» سبب شده است که تحوله از امسری درون‌زا به امری برون‌زا تبدیل شود. در واقع» پاسخگو بودن سازمان‌های دولتی و عمومی در برابر شهروندان» سبب شده است دولت‌ها به افراد جامعه از منظری جدید و به مثابه مشتریان بخش خصوصی بنگرند و تلاش کنند شهرداری‌ها به منزله نهادی عمومی به دلیل حساسیت زیاد مردم به عملکرد آنها و از سوی دیگر محدودیت منابع انسانی و مادی جامعه از این قاعده مستثنی نیستند و ارزیابی ٩ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ عملکرد آنها به کارآمدی و بهبود عملکرد و شفاف‌ساختن فعالیت‌های‌شان کمک می‌کند. هدف همه کوشش‌های مدیریت شهری در زمينه افزایش خدمات., جلب رضایت بیشتر شهروندان است و اين امر به‌ویژه برای شهرداری‌ها هدف بزرگی است و بخش عمده‌ای احساس رضایت شهروندان از محیط شهری و خدماتی که شهرداری ارائه می‌دهد. عامل مهمی برای ایجاد انگیزه در مردم براق "مشارکنت ذر توسعه شهری؟ و "بهیوه کیفیت محل سکونت خویش" است. علاوه بر این رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری موجب ترغیب آنان برای همکاری با نهادهای شهری در جهت انجام بهتر وظایف و ارائه خدمات در سطح شهر می شود. در حالی‌که نارضایتی از عملکرد نهادهای عمومی و احساس تبعیض در ارائه خدمات از سوی شهرداری در مناطق مختلف شهر موجب یأس,.ناامیدی و عذم مسئولیت‌پذیری شهروندان می‌شود. ایجاد حس رضایت در شهروندان وا مشارکت دادن نان دل اداره شهر نیازمند برنامه‌ریزی منظم و همه‌جانبه است که مدیریت شهری را قادر می‌سازد با ارائه تصویری مطلوب از شهرداری و ایجاد تعاملی موثر شهروندان را در عرصه فعالیت‌های شهری امیدوار سازد. شهرداری‌ها درکشورهای توسعه‌نیافته و به‌ویژه در دوره‌هایی که این جوامع با رکود و ضعف رونق اقتصادی مواجه بوده و مردم از فقر و تنگدستی در رنجند» از یک طرف و ماهیت وظایف و ساختار خود که از جمله نهادها واسازمان‌های عمومی خدمات رسانند. تعمولا در فهرست سیاه قرار می گیراند ,وا اعطای کر" نسبت به آنها بهه زوجود می‌آید و رضایتمندی از عملکرد آنها به شتدت کاهش پیدا می‌کند. نیامدشت نیز یکی از شهرهای اقماری منطقه ۱۵ شهرتهران بوده و بر چسب حاشیه نیز بر آن بار می‌شود.این شهر در دهه‌های گذشته در پهنه خدمات‌دهی شهرداری منطقه ۱۵ شهر تهران قرار داشت اما از سال ۱۳۹۶تشکیلات خدمات شهرداری در آن از منطقه ۱۵ تهران جدا و مستقل شد.اغلب پژوهش‌های داخلی نشان می‌دهد معمولا شهروندان از خذماث شهرداری ها ناراضی‌اند و هدف از تحقیق در شهر قیامدشت نیز این بود که میران رضایتمندی از گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۲۷ خدمات شهرداری در گذشته مورد ارزیابی قرار گیرد و غوامل مژثر با تأکید بر ویژگی‌های ساکنان آن و گونه‌های رضایت و نارضایتی تعیین گردد. نتایج این پژوهش نشان داد وفق همه پژوهش‌های گذشته. مردم قیامدشت از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ تهران به این محدوده, رضایت پایینی داشته‌اند. بنابراین هم راستا با نتایج تحقیق کریمیان بستانی و همکاران(۱۳۹۲)»اکبریان و یزدان پناه(۱۴۰۰) و شمس الدینی و دیگران که رضایتمندی مردم زاهدان تبریز و دهدشت از عملکرد شهرداری این شهرها را متوسط و کمتر از آن به دست آورده‌اند. رضایتمندی مردم قیامدشت از خدمات شهرداری متوسط به پایین بوده است.همچنین نتایج پژوهش رفیع پور و همکاران (۱۳۸۹) نشان می‌دهد که مردم قاین بیشتر از خدمات عمرانی و خدمات شهری شهرداری آن شهر رضایت داشته‌اند که این نتیجه ابا نتایج این پژوهش متفاوت است.هدایت و علمی(۱۳۹۱) ومچکمت.-نبا و و سوای(۳۸۶نشان دادند که رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری نقده و یزد در سطح متوسط به پایین قرار داشته است که این نتیجه با نتایج این تحقیق در مورد خدمات سابق شهردازی منطقه ۱۵ به محدوده شهر قیاندشت: سازگاری دارد. همالع شهج درینی و امینی نشان دادن که میان مشارکت اجتماعی, اعتماد اجتماعی و رضایتمندیی ارتباط معنادار وجود دارد که این نتایج تحلیلی این پژوهش که عامل دینداری شهروندان قیامدشت را بر سطح رضایتمندی آنان از خدمات شهرداری اثرگذار بدست آورد با نظر کرچ و کرچفیلد و بالاکی که زمین فرهنگی و پایگاه مذهبی را از عوامل موثر بر نگرش می‌دانشد(کریمی. ۶)هماهنگی دارد. بر اساس نظريه گور می‌توان گفت مردم قیامدشت درمقایسه با عملکرد شهرداری پس از سال ۱۳۹۶ از خدمات شهرداری منطقه ۱۵ پاداش نگرفتند و به همین دلیل از خدمات آن ناراضی بودند.این يافته با نظريه احساسات نیز که تأکید دارد انتظارات مردم بر حالات روحی آنان اثرگذار است. هماهنگی دارد. مردم وقتی با شرایط جدید روبه‌رو شدند‌این احساس در آنها ایجاد شد که انگار در مقایسه با گذشته, منزلت ۸ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰ نسبی بالاتری کسب کرده‌اند؛ بنابراین رضایتمندی آنان نسبت به خدمات سابق شهرداری (۱) بخشی از نارضایتی شهروندان از عملکرد شهرداری منطقه ۱۵ ناشی از مقایسه‌ای است که مردم قیامدشت میان فعالیت شهرداری فعلی با خدمات شهرداری منطقه ۱۵ در گذشته انجام می‌دهند. شورای شهر و شهرداری نباید به این مقایسه خرسند باشند زیرا روزی می‌رسد که عملکرد دوره‌های بعدی همین شهرداری مستقر با عملکرد شهرداری‌های موفق‌تر مقایسه شود؛ بنابرین باید کارایی» اثرگذاری و اقتصادی بودن و کیفیت خدماتشان را پیوسته مورد ارزیایی قرار دهند. کیفیت. عاملی حیاتی برای توسعه خدمات شهری و رویکردی مهم :در کسب رضایتمندی بهترمشتری است. (۲)در این پژوهش اعتماد اجتماعی او مشارکت اجتماعی شهروندان متوسط به دست آمد» لازم است شهرداری‌ها در برنامه‌های سالانه خود.برنامه‌ای برای ارتقای سطح مشارکت و حفظ و ارتقای اعتماد اجختمساعی و سرمایه اجتماعی در میان شهروندان را (۳)با توجه به اثر مثبت متغیر دینداری بر سطح رضایتمندی شهروندان از خدمات شهرداری و تمییز گونه‌ها توصیه می‌شود شهرداری در برنامه‌های خود توسعه معنویت و آحمدی,» یعقوب. (۱۳۸۸). وضعیت دینداری و نگرش به آینده دین در میان نسل ها؛ مطالعه موردی؛ شهر سنندج. مجله معرفت فرهنگی اجتماعی» شماره «صص ۴۴-۱۷ ازکیا مصطفی؛ غفاری» غلامرضا .(۱۳۸۰). بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۲۹ اکبریان, روح اله؟ بزذان پشا» نسرین,(۱۴۹۵),شناسایی و تنظیل غواسل هاوثر بر رضبایضندق شهروندان از عملکرد شهرداری بر اساس نظام منطقه‌بندی شهری؛ نمونه موردی: شهرداری تبریز مجله مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری سال چهارم» شماره ۱ (پیاپی ۱۴). آمیرکافی» مهدی .(۱۳۸۰). اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن. فصلنامه نمايه پژوهشی, سال ادریسی, افسانه و پالیزبان؛ سمانه ,(۱۳۸۸). خدمات شهری شهرداری و سبک زندگی شهروندان. امینی» یوسف؛ امینی»محمد.(۱۳۹۵)بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی و زمینه‌ای موثر بر میزان مشارکت شهروندان در حوزه امور شهری مرتبط با شهرداری» نشريه توسعه اجتماعی» آخوندیان» محمدجواد؛ زارعی؛ سید محملاباقر و نورانی ؛پهنه‌کلایی, سیده فاطمه ,(۱۳۹۱). ارزیابی نگرش مردم به میزان ملکرد مناطق مختلف شهردازی بارویکرد فازی, کنفرانس آزاد ارمکی» تقی .(۱۳۷۶). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات سروش . برک‌پور ناصر؛ گوهری‌پور حامدو کریّمی»مهدی. (۱۳۸۹). آرزیابی عملکرد شهرداری‌ها بر پایهه سنجش میزان رضایت مردم از خدمات شهری. مجله مدیریت شهری, شماره ۰۲۵ بیرو, آلن .(۱۳۷۰). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروتخانی, تهران: انتشارات کیهان. پهلوان‌صفایی» داوود.(۱۳۹۳). دیدگاه خحدمات.شهری تهران»؛گامی مهم در مسیر توسعهه پایدار شهری. مجله اقتصاد شهری, سال ۵ شماره ۲۰ تهران.صّص ۶۷-۶۴. پورافکاری,» نصراللّه .(۱۳۸۳). نزاع های جمعی محلی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح پلیت, کنت و استوان» الیزابت.(۱۳۵۳)عوامل موثر در خرسندی از کار کتابداری» نامه انجمن تاجیک, محمدرضا. (۱۳۸۴). انسان مدرن ومعمای هویت. فصلامه مطالعات ملی., ۰ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم زمستان ۱۶۰۰ حبیب پورگتابی»کرم؛ صفری شالی» رضا.(۱۳۸۸). راهنمای جامع کاربرد5085 در تحقیقات حسینی‌مقدم» سید علی.(۱۳۸۶). بررسی میزان رضایتمندی شهروندان ازنحوه رفتار کارکنان کلانتری‌های فرماندهی انتظامی کرج. پایان‌نامه کاشناسی ارشد. دانشگاه علوم انتظامی. حکمت‌نیا. حسن و موسوی,» میرنجف .(۱۳۸۶). سنجش میزان و عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری. مجله جغرافیا و توسعه, سال ۵ شماره 4 زاهدان: دانشگاه حیاتی» زهیر.(۱۳۸۱).بررسی رضایت شغلی کارکنان کتابخانه های دانشگاه شیراز و علوم پزشکی شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره نوزدهم» شماره اول حیدرآبادی» ابوالقاسم.(۱۳۸۹). اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی-فرهنگی موثر بر آن(مطالعه موردی: جوانان ۲۰ تا ۲۹ ساله استان مازندران). جامعه شناسی مطالعات جوانان. دور 4۱ خاکپور براتعلی و باوان پوری» علیرضا. (۱۳۸۸). بررسی.و تخلیل نابرابری در سطوح توسعه یافتگی مناطق شهر مشهد. پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی. دور ۰۱۶ شماره خاکی» غلامرضا .(۱۳۸۱). راهبرد مجازی سازی دولت: مهم‌ترین چالش پیشروی نظام اداری در برنامه چهارم توسعه. فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی دهخد. علی اکبر.(۱۳۹۱)..امثالی حکم, ج؛ ۲ ناشر: موسسه انتشارات امیرکبیر رجب بیگی» مجتبی. (۱۳۷۷). ابعاد کیفیت ذر بخش دولتی. فصلنامه مدیریت دولتی, مرکز رجب‌صلاحی, حسین .(۱۳۸۱). ساختار حکومت محلی و چالش‌های تجربی. تهران: انتشارات رستمی» محمدحسن»؛امان پور سعید؛ کرمی» مهران» و رام نژاد» سیداله مراد .(۱۳۹۴). سنجش رضایت مندی شهروندان از عملکرد شهرداری در حوزه خدمات شهری, پژوهش و برنامه گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... /۳۱ رفیع‌پور سعید؛ داداش‌پوره هاشم و رحمانی» مریم و هادوی, فرامرز .(۱۳۸۹). ارزیابی اثربخشی عملکرد شهرداری قاین از دیدگاه شهروندان. مجله مدیریت شهری, شماره ۲۶ تهران: رفیعیان, مجتبی, شالی» محمد.(۱۳۹۱). تحلیل فضایی سطح توسعه یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری, مجله برنامه‌ریزی و آمایش فضا دورهشانزدهم, شماره ۴صص ۳۹-۲۵ عباسپور» مریم .(۱۳۹۳). بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری هندیجان, پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز پژوهشکده علوم زمین. عبداللهی پورحقیقی, ابوالفضل و بزی» خدارحم ,(۱۳۹۰). تحلیل پراکنش مکانی خدمات شهری بر مبنای خواست مردم. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی, سال ۲۴ شماره ۱ اصفهان: شمسن الذینی. علی؛ سنایی مقدم» سروش؛,بلاغی» شول؛ رضایی. میثم :(۱۳۹۶) س هش میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد.شهزداری و ارزیاییعوامل.فردی» اجتماعی موثر بر آن (مطالعه موردی: شهر دهدشت) نشنریهیروّهش و برناقه‌ریوی شهری » پاییز ۱۳۹۶ شمار۳۰ صفایی پور» مسعود؛ حسینی انب الّه» ,قیصری,. نترگش ,(۱۳۹۴). سنجش رابطه میان رضایت‌مندی شهروندان از عملکرد شهرداری و شاخص‌های پایداری محیط زیست شهری؛ مطالعه موردی: شهر دزفول, فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری, دور ۶ شماره ۰۱۱ کاظمی» علی اصغر .(۱۳۷۹). مدیریت سیاسی و خطمشی دولتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ کریمی» یوسف( ۱۳۹۶). روان شناسی اجتماعی (نظریه ها مفاهیم کاربردها). تهران؛ نشر کریمیان بستانی» مریم؛ بلوچی» عثمان و جوپه. صاحبداد .(۱۳۹۲). سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری, چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی). سال ۸ شماره کوهن, آلوین استانفورد .(۱۳۸۳). تئوری های انقلاب» ترجمه علیرضا طیب, تهران: نشر قومس. گور رابرت .( ۱۳۷۹)؛ چرا انسانها شورش می کنند؟ ترجمه علی مرشدزاده. پژوهشکده ۲ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم, شماره چهل و یکم زمستان ۱۶۰۰ گیدنز, آنتونی .(۱۳۸۰). پیامدهای مدرنیته. ترجمه: محسن ثلائی. تهران: نشر مرکز. مرادنژاد رحیم بردی» آنا ؛ زارع, الهه و قاسم پور فاطمه ,(۱۳۹۶). سنجش رضایتمندی شهروندان از خدمات شهری شهرداری بابلسر. مجله برنامه‌ریزی فضایی, سال هفتم شمارهه مرصوصی, نفیسه و خزایی» کاظم.(۱۳۹۳).توزیم فضایی خدمات شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهر؛ مطالعه موردی: مادرشهر تهرانمجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه معتمدی, محمد؛ رسولی, سید حسن و نصیری,» محمد.(۱۳۹۸) .ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات شهری؛ مطالعه موردی: شهر فاروج, مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی, سال نوزدهم شماره ۰۵۵ صص ۰۱۱۶-۹۹4 معمار ثریا #عدلی پور‌صمد و خاکسازفائزه .(۱۳۹۱). شبکه های اجتماعی مجازی و بحران هویت با تأکید بر بحران هویتی ایران. مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران,دوره مورهد, گرگوری و گریفین» ریکی .(۱۳۸۵). رفتار سازمانی.اترجمه: سیدمهدی,» الوانی؛ و موسوی» محمد .(۱۳۸۵). مشارکت اجتماعی.یکی از اموژلفه‌های سرمايه اجتماعی. مجله رفاه میرفردی» اصغر و بوستانی» داریوش (۱۳۸۰). بررسی میزان و عوامل موثر بر رضایتمندی مشترکین برق خانگی شرکت توزیع نیروی برق استان فارس. شرکت توزیع نیروی برق موسوی» میرنجف, سرور رحیم, باقری کشکولی, علی(۱۳۹۲) تحلیلی بر نقش عوامل تاثیرگذار بر عملکرد شهرداری ها و سنجش میزان رضایت مندی شهروندان (مطالعه موردی: شهرداری یزد نشریه مطالعات مدیریت شهری, دوره ۵, شماره ۱۶ ز از صفحه ۱۵ تا نصیری» اسماعیل و عموزاده مهدیرجی, حسین (۱۳۹۳). بررسی رضایتمندی شهروندان از عملکرد خدماتی شهرداری با استفاده از مدل کانو. مجله جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای, سال ۰۴ شماره ۱۳» زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان» صص ۹۷-۱۰۶. گونه‌شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی ... / ۳۳ هدایت. رقیه و علمی, محمود (۱۳۹۱). بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد خدمات شهری و عوامل اجتماعی- اقتصادی مرتبط با آن در شهر نقده. مجله مطالعات جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز, دوره ۵ شماره ۱۶ صص ۴۷-۲۹ هومن, حیدرعلی(۱۳۸۱)؛ تهیه و استاندارد ساختن مقیاس رضایت شغلی, مرکز آموزش مدیریت عزاجن۸ عطا هز تفا ععزسعک همنعدع/3 ۳ .(2007) .36 .3 منع0207ظ5 40 دمنعزا۸ :ازع مزونام3 ۵1 00009 عط1(ر (((رر))جس ففه علععه 40 15صع0ععع۸01 ۵۶ 2/0061 عننصعم0 ۸" ب.(980ل) بل 8 ,01165 85 ]0 [۵ 7000 ," نز360 جمناداعناد5 اه کععصع و۲002 ,02183 ۵۶ ون عطا روعسننک صمن نهک صععنن .(2009) 109505 ۶ / فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری, سال یازدهم. شماره چهل و یکم. زمستان ۱۶۰۰

خدمات رسانی مردم محور و تأمین علایق و منافع همه گروه های اجتماعی از الزامات توسعه پایدار شهری است و زمانی اتفاق می افتد که متولیان بتوانند با خدمات با کیفیت رضایتمندی ساکنان آن شهر را جلب کنند. هدف پژوهش حاضر گونه شناسی عوامل رضایتمندی مردم قیامدشت از خدمات شهرداری منطقه 15 تهران است که با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام گرفت.جامعهآماری را شهروندان بالای 18 سال تشکیل دادندکه حداقل 4 سال سابقه سکونت در این شهر را داشته اند و حجم نمونه 406 نفر بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. بر اساس نتایج؛ شهروندان در حد زیاد دیندار بوده و از هویت ملی برخوردار بودند. اعتماد و مشارکت اجتماعی اغلب شهروندان قیامدشت درحد متوسط به دست آمد.رضایتمندی از عملکرد شهرداری در حوزه خدمات شهری، فضای سبز، شهرسازی و معماری، اجتماعی و فرهنگی، روابط عمومی، کارکنان اداری، حوزه فنی و عمرانی که با 65 پرسش مورد سنجش قرار گرفت، در مجموع پایین تر از متوسط به دست آمد. نمره کل رضایتمندی از عملکرد شهرداری در این حوزه ها از 20 ،عدد 8 را به دست آورد.دین داری تنها عاملی بود که تأثیر بالایی(با بتای 26/0) بر رضایتمندی از خدمات شهرداری منطقه 15 در محدوده شهر قیامدشت داشت و همچنین این عامل بیشترین نقش را در جداسازی گونه هااز هم داشته و بر عکس متغیر اعتماد اجتماعی کمترین نقش را در تحلیل گونه ها از یکدیگر داشته است. با توجه به فرایند مقایسه اجتماعی عملکرد شهرداری، توجه مستمر به کیفیت خدمات، مهمترین عاملی است که می تواند رضایتمندی شهروندان را تداوم بخشد.

459491

#. استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی» واحد خمین» خمین» ایران (نویسنده مسئول). استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی» واحد اراک اراک» ایران. 012-2۵60۳ نصماقه-و دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی» دانشگاه آزاد اسلامی» واحد خمین» خمین» ایران. ۴ ۲۱ فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی» دوره ۰۱۲ بهار ۱۴۰۰ ش ۴۲ در دوره اسلامی و با شروع حکومت‌های متقارن در ایران» به واسطه اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی و فرهنگی ایران» زنان هیئت حاکمه نقشی فعال در عرصه‌های سیاسی ایفا نکردند و نفوذ و آزادی آنان در حدی نبود که در منابع تاریخی بازتاب یافته باشد. ازهمین‌روی از زمان شکل‌گیری حکومت ترکان در ایران است که می‌توان به میزان مشارکت زنان هیئت حاکمه در قدرت اشاره کرد و مصادیقی ارائه داد. درمیان حکومت‌های ترک نژاد زنان سلجوقی نسبت به دیگر حکومت‌های ترکی از آزادی و نفوذ بیشتری برخوردار بودند که این امر تا حدی از سنت قبیله‌ای آنها مایه می‌گرفت. از اختیارات زنان در حکومت سلجوقی می‌توان به تعیین جانشین سلطان» داشتن دیوان و وزیر و برقراری رابطه سیاسی با خلیفه اشاره کرد. عصر صفوی به جهات گوناگون؛ شرایط جدید سیاسی» فرهنگی و اجتماعی را به وجود آورد. در سایه ثبات و آرامشی که صفویان پس از مدت‌ها در ایران به وجود آوردند اهمیت و نفوذ زنان نیز شکل جدیدی به خود گرفت. زنان صفوی نقش قابل‌توجهی در عرصه سیاسی ایفا کردند تا جایی که حرمسرای صفویه یکی از مراکز اصلی توطئه و دسیسه و یکی از عوامل تأثیرگذار و مهم در ضعف یا قدرت شاهان به شمار می‌رفت." از این منظر زنان هیئت حاکمه نقش مهمی در به قدرت رساندن فرزندان خود برای ولیم‌هدی و انتخاب جانن انشیر برای شاه داشتند. در کنار آن» زنان صاحب نفوذ گاهی:ازمشاوران عمده شاهان نیز به شمار می‌رفتند» چونان که زینب بیگم دختراشاه طهماسب و عمه شاه عبناسن؛اول» از مشاوران اصلی شاه عباس اول بودند و از نفوذ و احترام زیاذی برخوردار بودند. بر اساس آنچه بیان گردید» نوشتار حاضر می‌کوشد با تکیه به منابع عصر صفوی و برخی تحقیقات معاصر نقش زنان هیشت حاکمه در در زمینه جایگاه زن در تاریخ ایران» مقالات و کتاب‌های متعددی به رشته تحریر درآمده است با این حال» در زمینه جایگاه و نقش سیاسی زن در دوره صفویه به‌خصوص نقش سیاسی زنان هیئشت حاکمه» تحقیق مستقلی صورت نگرفته است. برخی از کتب و مقالاتی که می‌توان به‌عنوان پیشینه برای پژوهش حاضر در نظر گرفت» بدین شرح می‌باشند: ۱. «مهرآبادی»» در کتاب زن ایرانی به روایت سفرنامه نویسان اروپایی» چنان که از نامش پیداست» سیمای زن ایرانی در تاریخ را از نگاه نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲7 ۸۵ سیاحان غربی به تصویر کشیده است؛ بیشترین مسائلی که نویسنده در این کتاب مورد بررسی قرار داده عبارتند از: سیمای زن ایرانی» پوشاک زنان» حجاب زنان و آداب مراسم ازدواج و طلاق. ۲. «آزاد» در کتاب پشت پرده‌های حرمسر/ ابتدا از حیات اجتماعی زنان و نقش آنان در امور سیاسی مملکت. از حکومت مادها تا پایان حکومت قاجار سخن به میان می‌آورد سپس آاسرار حرمسرای پادشاهان و بزرگان مملکت را برملا می‌سازد. ۳. «حجازی»» درکتاب جایگاه زن در دوره صفویه به زندگی زنان عصر صفوی به‌صورت مختصر پرداخته است. وی بیشتر به قسمت‌های تاریک و تلخ نگارنده در پژوهش حاضر از منابع پیشینه‌ای فوق استفاده نکرده است بلکه تلاش دارد نقش زنان هیئت حاکمه را در مهم‌ترین موّلفه‌های سیاسی - از جمله استقرار دولت صفویه و مناسبات داخلی و خارجی - بسنجد و مهم‌ترین زنان تأثیرگذار عصر صفوی را بر اساس منابع دست اول» مورد بحث و در دوره‌های مختلف تاریخ ایران بعد از اسلام» زن‌ها هیچ‌گاه به‌صورت رسمی و مستقیم در امور سیاسی دخالت نداشته‌اند. مگر در مواردی استئنایی که زنان پادشاه یا حاکم بوده يا لیاقت و شهامت خاصی داشته‌اند. با این حال یکی از مهمترین عرصه‌های فعالیت زنان دربار صفوی و بعدها قاجار عرصه سیاسی بود. بی‌شک حرمسرا یکی از عوامل تأثیرگذار در سیاست این دو دوره به‌شمار می‌رفت. شاید بتوان دوران صفویه را دوران تحکیم سنت حکومت زنان در,تاریخ دانست؛ زیرا در این دوران بود که به‌طور برجسته‌تر ما با فعالیت زنان در عرضه سیاست روبه‌رو هستیم. این دوره که زنان را - از نظر استقلال مالی و آموزشی - به زنان برگزیده مبدل کرده بود, باغث شد تا آنها ابزار و وسائل لازم را برای شرکت در مسائل و مشکلات سیاسی و امور شهرداری به‌دست بیاورند. در ادامه این پژوهش از زمانی که شیخ صفی‌الدین» وجهه و اعتبار مذهبی در تصوف به‌ذست آورد و به مقام رهبری رسید عده‌ای از زنان این خاندان و وابستگان آنان. نقشن‌های سیاسی مهمی را به منظور قدرت‌طلبی» ارضا حس حسادت و کینه‌توزی» خیرخواهی و حل اختلافات» جابه‌جایی قدرت‌ها و تثبیت و تقویت قدرت‌ها, ایقا تمودت این نان مسلما خصوصیانت بو ویژگی‌های خاصی اذاشنتند که:قر رافرسیلان بنه ۶ با ,فسلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی: دوره #1۲ بهاز ۴۰۶ امش ۴۷ اهدافشان؛ آنان را یاری می‌نمود. خصوصیاتی که باعث شده بود از روی میل يا اجبار وارد مسائل سیاسی شوند؛ مانند داشتن استعداد و شم سیاسی» هوش و ذکاوت» حسن جمال, حیله‌گری و نفاق افکنی و ...» هرچند گاهی هم هیچ کدام از موارد مذکور علت و انگیزه مشارکت و فعالیت آنان در زمینه سیاست و بازی‌های سیاسی نبود بلکه به سبب دادخواهی و رفع تظلمی از خوده خانواده و یا ایل و عشیره خود قد علم می‌کردند و پایشان به ماجراهای سیاسی کشیده می‌شد. به جچهت آشنای بیشتر با نحوه مشارکت زنان در مسائل سیاسی» به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: اگر آغاز هضت صفویه را از زمان به قدرت رسیدن شیخ صفی‌الدین اردبیلی بدانیم» باید بپذیریم که ازدواج شیخ صفی‌الدین با دختر شیخ زاهد گیلانی با نام فاطمه خاتون گیلانی» جنبه مذهبی - سیاسی ات و پدگوهه‌ای باس ریت سوه و قدره شخ سلی‌اندین آزدیینی قدایی سنقلهز محبوبیت بسیار وی در نزد شیخ زاهد سبب شد که با وجود ناخشنودی صوفیان, رهبری طریقت پس از بخ زاس چدحنقی‌الدین, زاگذاز فنود." اگر چه این رن مستیما قغالیت سیاسی, تداقنعه است وی نقش وجودی او در زندگی شیخ صفی‌آلدین» موجب تقویت و پشتیبانی او بوده است و انتصاب وی به سمت جانشینی شیخ زاهد و ریاست طریقت زاهدیه, می‌تواند دلیلی بر این مدعا باشد." همسر شیخ صفی‌آلدین» فاطمه خاتون گیلانی» دختر شیخ زاهد گیلانی بود» که بنابر پیشنهاد پدرش به حباله نکاح وی در آمد. «شیخ فرمود: آیا دختر مرا قبول کنی» شیخ صفی قبول کرد»؟ در کتاب صال مآرای صفوی, در مورد ازدواج فاطمه خاتون گیلانی» پاسخ صفی‌آلدین اردبیلی و.دلیل انتخاب شیخ صفی توسط شخ زاهد گیلانی به جانشینی خودش (رهبر فرقه زاهدیه) این گونه آمده است: هنگامی که سخنانی بین شیخ زاهد و صفی‌الدین گذشت. بعضی از مریدان شیخ» در دل خویش» به صحبت‌های آنان شک کردند که وی متوجه این موضرع۹ #از چا یواست و گفت: «لسلام علیگ ای فرزند» سید صدرالدین موسی» مریدان از او پرسیدند به در چه کسی سلام می‌دهی. گفت به صدرالدین موسی» که از صلب شیخ صفی و بطن فرزندم فاطمه به وجود خواهد آمد. باز چون مریدان شک کردند او نشانه‌هایی را که به صورت آن طفل بود به مریدان یادآور گردید» که آن نشانه‌ها نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲7 ۸۷ درست آمد." موارد فوق موّید این است که فاطمه دختر شیخ زاهده همسر شیخ صفی‌الدین و مادر قیخ سترالیی, بوده اس آلبته این کون پیختگویی‌ها و کراماته فربازه پاذقتاهان و انساپ صفویهذر کتب تاریخی مانند صفوه ا/لصفا نوشته ابن‌بزار اردبیلی و ... فراوان است. خدیجه‌بیگم یکی دیگر از زنانی است که قبل از تشکیل دولت صفوی» وصلت با او بنا به مقاصد سیاسی انجام گرفته است و از کسانی است که نقش وجودی در سیاست داشته است. «خدیجه بیگم» خواهر اوزون حسن» شاه آق قویونلو بود. با رسیدن جنید به رهبری طریقت صفویه, نهضت صفویه وارد مرحله دیگری شد. جنید از هنگام تصدی رهبری, علایم آشکاری از تمایل به قدرت دنیوی و پادشاهی نشان داد. وق اولیق رهبر صفویه است که لقب سلطان گرفت و همین مسئله نشان‌دهنده قدرت دنیوی اوست ۲ فعالیت‌های او باعث سوظن و تحریک حکمران غرب ایران» جهانشاه قره قویونلو شد و او شدیدا از قدرت روزافزون سلطان جنید به وحشت افتاد و از وی خواست که اردبیل را ترک نمایده لذا سلطان جنید به دیار بکر رفت. اوزون حسن» حکمران آق قویونلو و دشمن جهانشاه که پایگاهش در آن زمان» دیار بکر بود به وی پناه داد" وی به‌وسیله ازدواج با خدیجه‌بیگم خواهر اوزون حسن, قدرت مادی را توأم با قدرت معنوی خویش نمود و به‌طور علنی وارد بازی‌های میدان سیاست گردید." این ازدواج از یک‌سو سبب شهرت و اعتبار بیشتر جنید گردید. به‌طوری که خبر آن تا دورترین نقاط روم و سوریه پیچید" و از سوی دیگر نیروی پشتیبانی اوزون خسن را در مقابله با دشمنان افزایش داد. زیرا او به خوبی از تعدد مریدان و فدائیان شیخ جنید در نقاط مختلف مطع بود." جنید سه سال در دربار آق قویونلو مورد محبت و مهمان‌نوازی اوزون حسن قراز گرفت و در پناه توجهات وی آزادانه به تبلیغ والتر هینتس در اين مورد می‌نویسد: «خبز ازدواج شیخ جنید با خواهر فرمانروای آق قویونلو به همه‌ها پیچیده او یاعت شد کهتیر شأق وشوکت شیاافروده شود" ۵. خنجی اصفهانی» تاریخ عال م آرای امینی» ص ۲۶۱. ۶ اسپناقچی پاشازاده انقلاب اسلام بین التخواص و العوام» ص ۲۸. ۸ با فسلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی: دوره #1۲ بهاز ۴۰۶ امش ۴۷ ... به محض اینکه خواهر اوزون حسن به اردبیل رسید شیخ حیدر بدون فوت وقت دستگاه خبری صفوی را که از اجداد خود به ارث برده بود به حرکت خدیجه‌بیگم دختر اوزون حسن و همسر شیخ حیدر پسر شیخ جنید را می‌توان از زنان با نفوذی دانست کل تواست در قورای پاقاهی شاه اسماعیل :ذر شاه تأثیر گذاره و تقاضای عفویکنی از نزدیکان خود را نماید هرچند این خواهش بیگم درگیری و ماجراهایی را درپبی داشت. بیگم در آزاد کردن و رهانیدن سلطان مراد» پسر رستم پادشاه» از شاهان سلسله آق قویونلو نقش داشته است. این بانوی صاحب نفوذ توانست شفیع برادرزاده‌اش سلطان مراد شود و از شاه اسماعیل صفوی در زمانی که شاه اسماعیل در تعقیب سلطان مراد به اصفهان وارد شد و قلعه تبرک را که سلطان مراد در آن حصاری شده بود» گشود خدیجه‌بیگم خاله پیر شاه که در این قلعه ساکن بو به محض دیدن شاه اسماعیل به او گفت: «قربانت شوم ای شهریار که از گناه سلطان مراد بگذر و او را به حال خود بگذار ... شاه نیز از ریختن خون او گذشت». علاوه بر ازدواج‌های سیاسی اجذاد خاندان صفوی که زمینه‌ساز حضور و نقش‌آفرینی برخی از زنان هیئت حاکمه در مسائل سیاسی شد بسیاری از ازدواج‌های غیرسیاسی پادشاهان صفوی نیز به چنین نتایجی منجر شد. این وضعیت به‌ویژه در ارتباط با ازدواج شاهان صفوی با زنان زیباروی قفقازی صادق است. پادشاهان صفوی که به بهانه‌های مختلف به سرزمین قفقاز و گرجستان حمله و افراد زیادی را اسیر می‌کردند. با زنان زیادی از این منطقه وصلت و آنها را وارد حرمسرا کردند. البته برخی از این زنان نیز از سوی حاکمان منطقه و به عنوان هدیه یا در لباسن:جاسوس به دربار راه می‌یافتند. در هر صورت» این زنان که تعداد آنها بسیار زیاد بوده سعی می‌کردند با استفاده از حسن زیبایی و ذکاوت خود جایگاهشان را در پیش شاه پالا ببرند. از آنجایی که شاهان بعد از شاه عباس» عمدتا در نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲ ٩۸ حرتسرااق پیش البق تاج اپرورش می‌یافعه نذا بیشتر قحتأقی آنها قرار خی گرقنند و این فأتیریتايری در دوره بعد از رسیدن فرد به پادشاهی نیز ادامه پیدا می‌کرد که در ادامه به تفصیل درباره آنها بحث بعد از استقرار دولت صفوی» نقش زنان در امور سیاسی دوره صفویه را در دو مورد می‌توان بررسی کرد: یکی تربیت ولیعهد در حرمسرا و دیگری مسئله جانشینی شاهان بی‌شک حرمسرا یکی از عوامل تأثیرگذار در سیاست عصر صفوی» به‌ویژه در دوران ضعف و سستی شاهان این حکومت به‌شمار می‌رود. از این منظر دو عنصر خواجگان و زنان درباری» بیشترین نفوذ را در این حرمسرا داشتند. درباره شاه طهماسب آمده است که وی پس از انعقاد پیمان صلح آماسیه و پایان جنگ‌های بیست ساله با عثمانی در سال ۹۶۲ ۰.ق اوقات خود را غموما در دولتخانه و حرمسرا می‌گذراند. دلبستگی مفرط شاه طهماسب به زن و زر تا آنجا بود که به مدت یازده سال از کاخ خود حتی برای شکار و یا دل‌مشئولی‌های دیگر خارج نشد.! توجه افراطگونه شاه طهماسب به زنان موجب شد که حرمسرای شاهی در اتخاذ تصمیم‌ها صاحب نقش شود و پیوسته بر اهمیت و نفوذ آتها در اداره امور کشور انتصاب‌ها و همچنین برکناری‌ها افزوده گردد. زننان زیبای گرجی و چرکسی (یکی از اقوام شمال قفقاز) که توجه شاه را بیشتر به خود جلب می‌نمودند. با داشتن فرزندان پسر که سرپرستی آنان عموما به یکی از سزان برجسته,قزلباش دادهامی‌شد؛ از قدرت شایسته برخوردار گردیدند. نفوذی که این زنان زیباروی در حرمسرای شاهی و شخص شاه داشتند, قدرت اجتماعی گرجیان نومسلمان را در دربار صفوی تقویت کرد و عاملتازه‌ای را در موازنه قدرت دودمان صفویه شاه عباس اول به‌رغم خدمات قابل‌توجه در زمینه‌های گوناگون» شاید به جهت آشنایی نزدیک با توطئه‌های نزدیکان» تصمیم به اعمال کنترل بیشتر بر شاهزادگان گرفت. همین سیاست موجب دوری شاهزادگان از عرصه عملی سیاست و نزدیکی و همراهی آنان با حرمسرا و در نتیجه عدم ۱ باربارو و دیگران» سفرنامه ونیزیان در ایران» شش سفرنامه» ص ۴۳۸ - ۴۳۷. ۶ ۲ ,فسلنامه تاریخ فرجنگ وتمدن اسلامی: دوره ۲ یهار ۴امش ۴۷ اگرچه شاه عباس کبیر خدمات گران‌بهایی به کشور خود انجام داد باز می‌توان وی را مسئول مهمترین عملی دانست که باعث انحطاط و سرانجام انقراض سلسله بنابراین چنین شاهزاده‌ای که تا زمان نشستن بر تخت پادشاهی از حرمسرا و زنان آن جدا نمی‌شده قطعا زن‌باره و بی‌لیاقت پرورش می‌یافت و مسلما بعد از پادشاهی نمی‌توانست آنگونه که باید مملکت را اداره کند. به این ترتیب بعد از شاه عباس» شاهان صفوی نیز به بازیچه‌هایی در دست زنان و خواجگان حرمسرا تبدیل شدند. چنان که شاه سلطان حسین پرورده دست غلامان و حرمسرا بود و پس از به سلطنت رسیدن» شیوه زندگی پیشین را پیگیری کرده و اداره کشور را به وزیران سپرد. آنگاه که اراده به انجام کاری می‌کرد» جز با مشورت پیشگویان و اندرزهای خرافی آنان نبود. آینده ولیعهد مملکت نه با تربیت منظم تعیین می‌گردد و نه با تعلیم جدی و نه با معاشرت و نشست و برخواست با مردان الیق و شایسته. زندگی ولیعهد. سراسر در اتاق‌های حرمسرا می‌گذرد و خارج از حدود حرمسرا حتی به وی اجازه نمی‌دهند دسیسه‌چینی‌های حرمسرا: دخالت‌های ول الط و تفوذ قوق‌العاده انیا بر شاهان پایانی سلسله صفوی» مزید بر سایر علل گشت و این سلسله را به سقوط و نابودی کشاند. یکی دیگر از مواردی که زنان دوره صفویه در آن نقش داشتند جانشینی شاهان بود. این دوره که زنان را از نظر استقلال مالی به زنان برگزیده تبدیل کرده بود. باعث شد تا آنان ابزار و وسایل لازم برای شرکت در مسائل و مشکلات سیاسی را بدست آورند. از زنان مشهور این دوره می‌توان به پریخان خانم» مهد علیا آنا خانم و ... اشاره کرد: پریخان خانم دختر شاه طهماسب اول و از زنان بانفوذ این ,دوره بود. وی از همان کودکی از قابلیت‌های ذاتی و ذهنی سرشاری برخوزدار بوداو مورد علاقه پدرش قرار گرفت» به‌طوری‌که شاه نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲3 ۱٩ آنچنان به او اطمینان داشت» که در کوچکترین امور کشوری و در تمام مسائل سیاسی و سلطنتی با او پس از مرگ شاه طهماسب حیدرمیرزا با ارائه نامه‌ای از شاه» ادعای سلطنت کرد." مخالفان وی ادعای او را نپذیرفته و آن را جعلی دانستند. این اقدامات که به قتل حیدرمیرزا انجامید همه تحت نظر و به فرماندهی پریخان خانم صورت پذیرفت. در آن روزها همه امور به ری و تصمیم وی انجام می‌گرفت. هر روز شاهزادگان و بزرگان دربار و سران قزلباش به اتفاق, روانه کاخ پریخان خانم می‌شدند و امور ضروری و مسائل مهم مملکتی را به وی ارائه می‌داشتند." بدین ترتیب تا زمان رسیدن اسماعیل میرزا به پایتخت و نشستن بر تخت شاهی, شاهدخت پریخان خانم در حکم یک بعد از اینکه اسماعیل دوم به پادشاهی رسید شروع به تصفیه اطرافیان خود کرد. وی حتی برادران و هرکسی را که احتمال می‌رفت علیه او توطئه کند» از سر راه برداشت. قزلباشان که وجود او را خطری برای خود می‌دیدند. تصمیم به قتل او گرفتند. آنها با کمک پریخان خانم خواهر اسماعیل, در معجون او زهر ریختند و او پس از یک سال درگذشت. تنها کسی که توانسته بود از زیر کشتار شاه اسماعیل جان سالم به در ببره محمد خدابنده بود که چون نابینا بود» شاه اسماعیل از جانب او احساس خطر نمی‌کرد. وی پس از مرگ اسماعیل امور کشوز را از طریق شورایی از سران قزلباش که خود برپا ساخته بود» اداره می‌کرد. هرچند هیچ یک از این سران؛ جرئت سرپیچی از فرمان‌های پریخان خانم را نداشتند و او نیز مطمثن بود که برادرش سلطان محمد شاه نیز تسلیم اراده وی خواهد شد. اما در نهایت» مهدعلیا زن محمد شاه به دلیل"دشمنی با پریخان خانم و برای اینکه او را از سر راه خود بردارد» نظر مساعد محمد شاه را نیز جلب کرد و پس از ملاقاتی با سلطان محمد شاه» نقشه قتل پریخان خانم را عملی ساختند و مهدعلیا وی را خفه کرد. مهدعلیا یکی از زنان مقتدر و با؛اراده عصر صفوی است. که می‌توان از وی به عنوان شریک سلطنت همسرش و حتی فرمانروای واقعی و بلامنازع کشور در مدت هجده ماه سلطنت محمدشاه نام برد. ۳ حسینی استرآبادی» تاریخ سلطانی, از شیخ صفی تا شاه صفی» ص ۱۰۳. 7۲ جا نامه نازخ فرمگ رفن اننلایی دورد یهار عرش ۲۳ وی از سمای آغار تو‌گذایی, سلطای سحمدگه اقروی برش ‌بیانیمیتضاهی تاقواق وی رده رود با صفات ویژه‌ای چون قدرت دوستی و جاه‌طلبی» پادشاهی را در دست گرفت و به حکمرانی پرداخت. مهدعلیا در صدور دستورها و نظارت بر اجرای آنها چنان توانایی از خود بروز داد که حتی امیران گردنکش قزلباش که تاب نمی‌آوردند زنی بر آنان فرمان راند دستورات او را به مورد اجرا می‌گذاشتند. هر روز سران و بزرگان به حضور او می‌رسیدند. دستورهای او را استماع می‌کردند و در اجرای,آزها اقطام می‌تمودند قدره و خالایت میسطلیااجسای برد قه هی را یازا طقالقه با فرمان‌های او نبود و هیچ مهمی بی‌اشاره و اجازه او انجام نمی‌شد." آنا خانم» مادر شاه عباس دوم نیز از دیگر زنان مطرح در صحنه سیاست صفوی بود که پس از مرگ قاه‌ضقی» پسر هفت سالاشی با عسوان شاه عیاسی درم (1:۵۲ -۷ق) به تس لظمته هسته, گفتدمی‌شوذ اذر آیق زمان, اختبار وافسی قولت اذر همست آناخانم,ماذر شاد و ساروتقی, وزیسر نفوذ و قدرت مادر شاه در سیاست مذهبی شاه عباس دوم نیز موئر بود. بر طبق گزارشات» رفتار دوستانه و خیرخواهانه عباس دوم با مسیحیان» یکی از خصوصیات جالب توجه وی به‌شمار می‌رفته است مادر شاه نیز پشتیبان نیرومند ارمنی‌ها بوّدو مطمثاز تحریک فرزندش به دوستی با این گروه در تاریخ صفوی و در دوران حکومت شاه عباس اول» گلچهره به عنوان سفیر از طرف دربار دولت عثمانی به همراه نامه‌ای به ایران آمد تا بتواند با ملاقات با زینب‌بیگم» عمه شاه عباس و با استفاده از نفوذ و احترام این زن در دربار ایران» عامل صلح و دوستی میان دو دولت ایران و عثمانی شود. اسکندر بیک منشی در رابطه با این سفارت و این زن می‌نویسد: عورتی گرجیه مسماه به؛گلچهزه که در زمان حضرت شاه جنت مکان از خدمت نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲3 ۳٩ منسوبان این دودمان و بعد از سئوح واقعه ناگزیر آن حضرت همراه سیمون خان به گلچهره یک زن گرجی بود که ابتدا در خدمت شاه طهماسب اول قرار داشت ولی بعد از واقعه‌ای همراه سیمون خان به گرجستان رفت و زمانی که سیمون خان اسیر رومیان شد. گلچهره را به استانبول بردنده وی به خدمت مادر سلطان محمد خان حاکم روم» معروف به والده سلطان که در دستگاه حکومت دارای قدرت فراوان بود در آمد. گلچهره با تشویق و اصرار وزیران و بزرگان روم مخصوصا درویش پاشا وزیر اعظم» به همراه یکی از چاووشان رومی, از طرف سیمون خان» در عالی قسخامل پقاسی پوده‌و سای در حست داقهنچه گست شاه عباس رید شاه هم پاستهی ید نامه واصله داد و در آن تأکید نمود که اگر مرزهای دو کشور به همان حدود زمان شاه طهماسب یر یأیده حآضر بل«مسالحه یوذمرو قر یر لین صورت باه مخاصمه آذامید خواهیم داکا در حقلشت این خائمسفیری بفداقمار می‌رفت که اووانب ماخرسلطانی لحم یی زسلظای واننه) و درویش پاشا وزیر بزرگ عثمانی برای مصالحه و جلوگیری از جنگ و خونریزی به خدمت شاه عباس اعزام گردیده بود. شاه با این خانم با کمال احترام برخورد نمود و گفت که هدفش صلح است. البته صلحی را خواهد پذیرفت که مفاد آن همان قرار داد ۹۶۲ مق بین شاه طهماسب اول و سلطان سلیمان اول باشد. او از جمله زنانی است که از وجود او برای ایجاد روابط دوستی و اتحاد بر علیه دشمنی مشترک استفاده شده است. او خواهر ظهیرالدین محمد بابر بود. بعد از شکست خوردن و کشته شدن شیبک خان ازبک» در جنگ با شاه اسماعیلاول صفوقّ این بانو یکی ازلدستان شیبک خان را برای ظهیرالدین محمد بابر فرستاد و پیغام داد: اگر شیبک خان:دست تو را از سمرقند کوتاه کرد مابه لطف واهب العطایا دست او را از دنیا کوتاه کرده» جهت تو فرستادیم. پس از خاتمه کار شیبک خان, شاه اسماعیل صفوی» خانزاده بیگم را از مرو با احترام به نزد بابر فرستاد و با استفاده از وجود این بانو روابط سیاسی خود یعنی اتحاد با بابر شاه را بر علیه ازبکان مستحکم نمود. در هنگام یاغی شدن القاص میرزا برادر شاه طهماسب علیه وی در سال ۹۵۲ ه.ق هنگامی که ۲ لوبی بلان» زن دکی شاه عباس اول» ص ۱۹۳ - ۰۱۸۵ ۳ افوشته نطنزی,» نقاوه ال#ثار فی ذک رالاخبار» ۱۷۸ - ۱۷۷ ۴ با فسلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی: دوره #1۲ بهاز ۴۰۶ امش ۴۷ القاص میرزا متوجه شد تاب پایداری در برابر نیروهای شاهی را ندارد و خطر جدی است. مادر خود جقانی یگ خانم هرا نود هام طماسی کرساد و قاهای بش نید" شاه طاسب نیز قاضای وی را پذیرفت. اما سال بعد القاص میرزا مجددا سر به شورش برداشت و پس از لشکرکشی شاه طهماسبه به عنمانی پناهنده شد و به پشتوانه نیروی کمکی عنمانی به خاک ایران حمله کرد. سرانجام در ۵۵ مسق استر شنه و یه عضور شاه آوردشد." در اینجا نیز ققاست هملطان پیکی* خواهر شاه طوماسب باعث شد که شاه از تصمیم خود مبنی بر آوردن القاص با خواری به اردوی شاه منصرف شود. دربار و حرمسراها هميشه مملو از خبرچینان مرد زن و خواجه بوده است. خصوصا در حرمسرا کم نبوده‌اند زنانی برای کسب خبر و خبررسانی» ولی در دوره حکومت سلاطین صفویه به صراحت به چگونگی عمل و روش آنان و یا معرفی آنان در این خصوص به ندرت اشاره شده است. زنان جاسوس گاهی موجبات تغییر و تحول در اساس یک حکومت و حتی گاهی موجب سرنگونی سلاطین و کشته شدن انسان‌ها می‌شدند. از وجود کنیزان بیشتر برای جاسوسی استفاده می‌شده است و طریقه اعزام این کنیزان به دربار سلاطین و یا حکام معمولا از راه هدیه آنان صورت می‌گرفته است. برای اين کار بیشتر از وجود کنیزان زیبا به‌ویژه آنهایی که ویژگی خاصی داشتند و هنر و ساز وآوازی می‌دانستند استفاده می‌شد.آن کنیزان نیز برابر آموزش و تعلیماتی که دیده بودند و طبق دستوراتی که:به آنان داده شده بود اخبار مهم را به ارپابان خود منتقل می‌کردند. از زنان معروف دوران صفویه که در اعمالی مانند جاسوسی و خبررسانی نقش مهم و سرنوشت‌سازی داشتند» «عالم شاه بیگم» والده شاه اسماعیل اول بود. چون شاه اسماعیل از گیلان خروج کرد و طارم و خلخال را تصرف کرد به جانب دارالازشاد اردبیل که مادرش در آنجا زندگی می‌کرد روان شد. چون این خبر به علی‌خان سلطان چاکرلو ترکمان» حاکم اردبیل رسید. مخفیانه و به دور از چشم صفویان به سوی مسیر حرکت شاه اسماعیل عزیمت نمود؛ لکن یکی از مدیران شاه که در لباس ترکمانان بوده این خبر را به عالم شاه بیگم رساند؛ او نیز این خبر مهم را به وسیله حسن بیگ برادر حسین بیک‌الّه به شاه ابلاغ نمود و شاه اسماعیل مسیر حرکت خود را تغییر داده و مادرش توانست با خبرگیری و انتقال به موقع اخبار مکتسبه فرزندش را از یک خطر حتمیارهایی بخشد." ۲ همان ج 0 ص ۳۱۵ - ۳۱۶ روملو احسن النواریخ, ج ۰ص ۴۰۷ نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲3 ۹۵ با توجه به اینکه مسئله جاسوسی در حرمسراها شایع بوده است گاهی چنان اتفاق می‌افتاد که زنانی که موقعیت خود را به دلایلی از دست می‌دادند و احتمال می‌رفت که اخباری را به خارج از حرمسرا منتقل نمایند مورد بی‌مهری شدید واقع می‌شدند و به همین ظن به قتل می‌رسیدند. مانند «خانی خان خانم» مادر علیقلی خان شاملو که دایه حمزه میرزا و عباس میرزا بود و به بهانه اینکه پسرش بعد از قتل مهد علیا (خیر النسا بیگم) یاغی شده بود امیرخان ترکمان» امیرالامرای آذربایجان بدون اجازه وارد حرمسرا شده و او را که زنی بی‌گناه بود» به قتل رسانید». در عصر صفوی زنانی هم بودند که علی‌رغم داشتن مقام‌های شامخ؛ لکن شبکه‌های جاسوسی دایر نموده و از طریق این شبکه پیچیده جاسوسی» نفوذ گسترده خود را به حرمسرا و دربار و حتی شخص شاه حفظ می‌نمودند و به تمامی اهداف خود نیز جامع عمل می‌پوشانیدند. زنانی همانند: مادر شاه صفی اول» پری خان خانم و مهد علیا. گاه حتی خود این زنان نیز مانند جاسوس عمل کرده‌اند. مادر شاه صفی اول که نام وی ذکر نشده است» به همراهی میرزا تقی اعتمادالدوله, تمامی نقشه‌هایی را کآمامقلی‌خان :و پسران او می‌کشیننده کف کرده #سفیانه بو اطااع شاه رسانده و نقش هو تدابیر آنان را ختفی و باطل می‌کردند. البتماین گاگوه دا متجر به قتل اعتمادالدوله و سپس «دلاله قزی» و فلفل زنی خوش طبع و مورد عنایت و توجه خاص شاه عباس اول بود. طبق تاریخ, بزرگان و سرداران به ناچار به او احترام می‌گذاشتند؛ و همچنین «فلفل» که شاه عباس او را بسیار مخترم می‌قمرده و در بزرگان وسراق یقت نیز تفه اعتبار گللوان ذاشعه استد" تال دارد. گنه ترس سرداران و بزرگان مملکت» به دلیل جاسوسی و خبرچینی و رساندن اخبار توسط این زنان به سمع شاه و اشخاص ذی‌نفوذ حرم بوده باشد. زیرا گاهی اخبار به وسیله زنانی که به حرم رفت و آمد داشتند و مورد احترام شاهان بودند منتقل می‌شد. شاردن در این مورد می‌نویسد: خبرهای حرمسرا را به وسیله مامایی که گهگاه به حرمرا لوا می‌شد + ه‌جنل انیبان هایگان که نوزادان شاه را ۲ دلاواله, سفرنامه پینر دلاواله. قسمت مربوط به ایران» ص ۳۶۹. ۶ با ,فسلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی: دوره #1۲ بهاز ۴۰۶ امش ۴۷ ۰ ۸ ۰ ۸ ۱ مد ۰ رز اج ۹ شیر می‌دهند. می‌توان شنید. این‌گونه زنان به هر جهت عامل پخش اخبار بوده‌اند و حرمسرای شاهان نیز اسرار مهم مملکتی را در درون خود داشته است» زیرا شاهان معمنولا اقامتی طولانی در حرمسرا داشته‌اند و گامه اخبار و امور مری مملکتی را با زنان خود بازگو می‌نموده‌اند. متأسفانه اذر متابع دست: اول ذوران صفویده به فعالیت زتان» از جمله شرکت آتان درجنگ‌ها و دلاوریها چندان اشاره نشده است. ولی در سفرنامه‌های مختلف این دوره» به جایگاه زنان در نقش‌های متفاوت و همچنین میادین جنگ پرداخته شده است و حتی بعضی از این سیاحان به این موارد با دقت خاص توجه نموده‌اند و در سفرنامه‌های خود دقیقا به آمادگی رزمی زنان عصر صفوی آشاره دارند که.خود گویای توانایی جنگی آناق در مواقع اضطرار و رم:بوذه است: همراه بودن زنان در جنگ‌ها در بین ترکمانان و تیموریان رایج بود و این رسم در زمان صفویان نیز انجام می‌شده است. در این زمان حتی در تصمیم‌گیری‌های میدان جنگ نیز نفوذ زنان را شاهد هستیم. زنانی که در جلسات مهم سرداران جنگ شرکت می‌کردند و همچون دیگر فرماندهان» اظهار نظر می‌نمودند. البته این امتیاز ویژه زنان دربار و خاندان شاهی بوده است." یکی از جنگ‌های مهم عصر صفوی کهزنان در آن شرکت و مداخله داشتند. جنگ چالدران بوده است. اين واقعه از جنگ‌های مهم زمان شاه؛اسماعیل اول و:از حوادث بسیار مهم تاریخ ایران و جهان به حساب می‌آید. ولی علی‌رغم شجاعت و پایمردی جنگجویان ایران» با شکست شاه اسماعیل اول و ارتش ایران» به پایان رسید. مداخله و شرکت زنان جنگجوی ایرانی در این جنگ توسط بعضی سیاحان ته تأنید رسیده است. در سپیده دم چهارشنبه دوم رجب ۲۰٩ هجری مطابق ۲۳ اوت ۱۹۱۶ م جنگ بزرگی بین سلطان سلیم و شاه اسماعیل صفوی در دشت چالدران اتفاق افتاد. اگرچه در این جنگ ایرانیان شکست خوردند ولی شهرت جنگی خود را از بسیاری از جهات جاوید کردند. مورخان عثمانی و بعضی از مورخان ایرانی به زنانی اشاره می‌کنند که با نقاب همراه شوهران خود مسلح و در لباس جنگ با ارتش عنثمانی امی‌جنگیدند؛ و در این میان اشاره به اسیر شدن بعضی از آنان و یا فرار آنان از چنگ دشمن نیز شده است. کاترینوزنی در مورد شرکت زنان در جنگ می‌نویسد: بانوان ایرانی درحالی که ملبس به لباس رزم بودند با شوهرانشان در میدان جنگ نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲3 ۷٩ حاضر می‌شدند. تا در سرنوشت و مبارزات با همسران خود همراه و شریک باشند. زنان ایرانی با همان شجاعت مردان رزم‌آور می‌جنگیدند. ابن‌سیاح قدرت جنگاوری زنان ایرانی را در میدان نبرد به مثابه زنان آمازون در روزگار باستان توصیف کرده است. در جنگ شاه اسماعیل اول با سلطان سلیم» در محل چالدران» بسیاری از زنان ایرانی در لباس مردان به میدان جنگ رفتند تا در سرنوشت خود شریک و در افتخار نبرد سهیم باشند. گروهی از این زنان کشته شدند و بسیاری نیز به اسارت درآمدند. در نبرد چالدران جسد بسیاری از زنان ایرانی پیدا شد که به فرمان سلطان سلیم با تشریفات مخصوص نظامی به خاک سپردند. این زنان به گفته بسیاری از نویسندگان ترک» با زره و کلاه‌خود دوشادوش شوهران خویش در جنگ شرکت جسته و کشته شدند و به همین سبب پس از جنگ چالدران در جهان معروف شد که شاه اسماعیل سوارانی از زنان شمشیر زن در لباس مردان به میدان جنگ فرستاد تا در سرنوشت خود شریک و در افتخار نبرد شاهزاده خانم خدیجه بیگم (مادر حیدر) که عمه سلطان یعقوب بود در اوایل سال ۱۴۸۸م. از اردبیل به شهر قم که زیارتگاه شیعیان است آمد و به حرمسرای سلطان رفت تا برای پسرش حیدر اجازه یک لشکرکشی جدید را برای جنگ با چرکس‌ها بگیرد. یعقوب که به سوگند پسر عمه خود دلخوش داشت به فرخ بسار شروانشاه که پدر.زن او بود» فرمانی نوشت که در این «جهاد» به حیدر کمک کند. به محض اینکه خواهر اوزون حسن با این خبر به اردبیل.رسید شیخ حیدر بدون فوت وقت دستگاه خبری صفوی را که از اجداد خود به آارث برده بود به خرکت انداخت» این دستگاه مجهز استقرار دولت صفوی در ایران بر اساس توأمانی مذهب تشیع و سیاست» شکلی نوین از حکومت در ایران را نمایان کرد. این امر سبب احیا محیطی برای پرورش خاندان‌هایی شد که زیربنای هیئشت حاکمه و خاندان سلطنتی را تشکیل می‌دادند. بر اساس این ظرفیت پدید آمده» زنان پادشاهان؛ مادران و دختران و حرمسرای ایشان فرصتی برای کسب قدرت و شناخت و احوال حکومت یافتند. وقایع تاریخی بوجود آمده در عصر صفویان نیز سبب پدید أمدن و قوت گرفتن نقش‌ها وظایف و ۱ باربارو و دیگران» سفرنامه ونیزیان در ایران» شش سفرنامه» ص ۰.۲۵۸ با فسلنامه تازیخ فرجنگ ,ررقشدی اسلایی: جوره: ۲ یهار ۴امش ۳۲ کار کردهای دیگری از زنان برای کسب قدرت و سیاست شد. البته زمینه» هدف نحوه و پيامد این نقش‌آفرینی در طول دوره صفویه متفاوت بود. مثلا زنانی همچون فاطمه خاتون دختر شیخ زاهد گیلانی, عالم شاه بیگم خواهر و خدیجه بیگم دختر اوزون حسن آق قویونلو با ازدواج خود با شیخ صفی‌الدین؛ شیخ جنید و شیخ حیدر زمینه را برای قدرت‌گیری و استقرار دولت صفویان فراهم کردند. تقش: جایگاه و تأثیرگنازی ان زنان بیشتر به:دلیل انصاب آها به.خاندان‌های بززگ یود که حمایت آنها نقش زیادی در کسب قدرت صفویان داشت. اما بعد از استقرار حکومت صفویه و در دوره پادشاهان بزرگ این سلسله همچون شاه اسماعیل اول؛ شاه طهماسب اول و شاه عباس اول که قدرت اصلی در دست شاه متمرکز بود» زنان معدودی به دلیل لیاقت و دیگر ویژگی‌های شخصیتی و انقساپ پفخانذان سلطنت تواتستند نی هر سیاست بای کتنه, بتتوای ال:فورانی که‌شاهان صفوی در سنین خردسالی يا نوجوانی به سلطنت می‌رسیدند یا پیش از به سلطنت رسیدن در حرمسراهای شاهی روزگار می‌گذراندند يا تعلیم و تربیت می‌دیدند, سبب شد که زنان از طریق مهمترین عامل سیاسی دوران صفوی یعنی پادشاهان به اعمال قدرت سیاسی بپردازند. این موضوع به همراه نگرش اسلامی و آموزه‌های شیعی درباره لزوم علم‌آموزی - تعلیم و تربیت اسلامی - خواه برای مردان و زنان» بستری را برای فرهیختگی زنان فراهم کرد همچنین درگیر شدن زنان در مسائل مرتبط با جنگ و درک سیاستهای کلان آن باعث شد. که نقشهایی نظیر مشاور» سفیر و جنگجو داشته باشند که این موارد نیز سبب متهور شدن آنها در مسائل مرتبط با تحولات سیاسی و تصمیم گیری برای انتخاب يا جبهه‌گیری برای عدم انتخاب یا قتل:یک شاه يا ولیمهد شد. در دوره دوم حکومت صفویان».یعنی بعد از شاه عباس اول» زمینه و پیامد حضور زنان در مسائل سیاسی تا حدودی متفاوت بود. در این دوره به دلیل سیاست شاه عباس اول و جانشینان او در حبس ولیعهد و شاهزادگان در حرمسرا تغییرات عمده‌ای در نقش و جایگاه زنان هیئت حاکمه به وجود آمد. در نتیجه این سیاست» جانشینان شاه عباس بر خلاف پیشینیان خود - که قبل از نشستن به تخت پادشاهی» سال‌ها به‌عنوان حاکم ایالات و ولایات مشق کشورداری می‌دیدند.- افرادی بودند که در محیط حرم و تحت‌تأثیر زنان حرمسرا و خواجگان پرورش یافتند. دزنتیجه» آنها از یک طرف به دلیل ناآگاهی از مسائل سیاسی و ندانستن راه و رسم کشورداری» به شاهان بی‌لیاقت همچون شاه سلطان حسین تبدیل شدند و از طرف دیگر به دلیل تربیت در محیط حرمسرا و ارتباط دائمی با زنان حرم که بعد از رسیدن به تخت سلطنت هم ادامه داشت» در کشورداری تحت‌تآأثیر اعمال و اندیشه زنان و خواجگان قرار گرفتند. زنانی که زمینه حضور و نقش‌آفرینی‌شان بیشتر از اینکه به دلیل لیاقت و نقش و جایگاه سیاسی زنان هیئت حاکمه در عصر صفوی ‏ ۲3 ۹۹ شایستگی شخصی باشد» به دلیل ضعف پادشاهان آخر این سلسله بوده است. در موارد زیادی رقابت و درگیری همین زنان در کسب قدرت و جایگاه برتر برای خود و فرزندانشان» زمینه توطئه» اختلاف و درگیری را به وجود آورده این نقش‌آفرینی با نزدیک شدن به اواخر حکومت صفویان بیشتر و گاه مخرب‌تر شد زیرا در آن زمان به دلیل تربیت ولیمهد و دیگر شاهزادگان در حرمسرا که باعث روی کار آمدن پادشاهان و حاکمان ضعیف و نالایق شد زنان با رقابت و توطئه‌چینی خود زمینه را برای تظعیف سفویان فراهم کرده و خولت صفوی, را به سمت اضسحلال کقناندند. بر اساس این یاشه‌ها می‌توان بیان کرد که بدون تردید در این عصر جایگاه زنان با استقرار دولت صفوی بهتر شده و نقش زیادی از آنان در فعالیت‌های سیاسی دیده می‌شود» تا جایی که حرمسرای صفویان در جهت اعتلا یا سقوط سیاست‌های حکومت‌های صفوی» تأثیر انکارناپذیری داشتند و وجود زنان مدبر و با سیاست به ۱ ابن‌بزار اردبیلی» صفوه/لصفا در ترجمه و احوال و اقوال و کرامات شیخ صفی‌الدین اسحق ۲ اسپناقچی پاشازاده» محمدعارف بن مخمد شرف انقلاب اسلام بین الخواص و العوام به ۳ الثاریوس» آدام» سفرنامه الثاریوس* ابران عصر صفوی از تگاه یکت آلمانی» ترجمه احمد ۶ افوشته نطنزی» محمود بن هدایت ال نقاوه #1غار فی ذک رآلاخبار» به کوشش احسان اشراقی» بابارو» جوزفا و دیگران» سفرنامه ونیزیان در ایران» شش سفرنامه» ترجمه منوچهر امیری» ٩ بروسیوس, ماریا زنان هخامنشی» ترجمه هایده مشایخ» تهران» بی نا ۰۱۳۸۷ ۷ تاورنیه» ژان باتیست. سفرنامه تاورئیه» ترجمه ابو تراب نوری» تهران» کتابخانه سنایی» ۰۱۳۳۹ ۸ حسینی استرآبادی» حسن, تاریخ سلطانی, از شیخ صفی تا شاه صفی» به کوشش احسان ٩ حسینی قمی» احمد» خلاصه التواریخ, به اهتمام احسان اشراقی» تهران» دانشگاه تهران» ۱۳۵۹. فسلنامه: تازیخ فرهنگ و تمدن اسلامی:دوره: ۲آ بهار ۱۴۰۰ش ۴۲ خنجی اصفهانی» فضل‌الّه روزبهان؛ تاریخ عال مآرای امینسی» تصحیح محمداکبر عشیق, دلاواله» پیتر» سفرنامه پیتر دلاواله» قسمت مربوط به ایران» ترجمه ترجمه سعاع‌الدین شغا روملوه حسن» /حسن التواریخ, به تصحیح چارلس نارمن سیدن» تهران» شمس» ۰۱۳۶۷ سیوری» راجر» ایران عصر صفوی,» ترجمه کامبیز عزیزی» تهران» نشر مرکز ۰۱۳۸۲ شاردن» ژان» سفرنامه شاردن» ترجمه حسین عریضی,» تهران» نگاه» ۱۳۹۲. شکری,» بدا عال مآرای صفوی,» تهران» بنیاد فرهنگ و ایران» ۱۳۵۰ فلسفی» نصرال چند مقاله تاریخی و ادبی» بی‌جا وحید» ۰۱۳۶۸ کمپفر» انگلبرت» سفرنامه کمیفر ترجمه کیکاوس جهانداری» تهران» انجمن آثار ملی» ۱۳۵۰. الکهارت» لارنس» انقراض سلسله صفویه» ترجمه اسماعیل دولت شاهی» تهران» انتشارات گمنام» جهانگذای خاقان» مقدمه اه دتا مضطر» اسلام آباد» مرکز تحقیقات فارسی ایران و لویی بلان» لوسین» زن دکی شاه عباس اول, تر جمه ولی‌اله شادان» تهران» اساطیر ۰۱۳۷۵ مستوفی» محمدحسن, زبده التواریخ»به کوشش بهروز گودرزی» تهران» موقوفات دکتر مورگان» دیوید ایران در دوره قرون وسطی» ترجمه عباس مخبر تهران» طرح نو ۱۳۷۳. واله اصفهانی» محمد یوسف, خلد برین» ابران در رو زگاه صفویان» به کوشش میرهاشم وحید قزوینی» محمدطاهر» تاریخ جهان آرای عباسی» تصحیح سید سعید میرمحمد صادق» . هینتس» والتر» تاریخ میانه ایران» ترجمه آزند» تهران» امیر کبیر» ۱۳۹۲.

عصر صفویه را می توان دوران تحکیم سنت حکومت زنان در تاریخ دانست، زیرا آنان ابزار و وسائل لازم برای شرکت در مسائل سیاسی و اجتماعی را به دست آوردند. سوال این است که زنان هیئت حاکمه چه نقشی در تحولات سیاسی جامعه خود ایفا کردند؟ یافته ها که به روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای فراهم شده نشان می دهد که زنان هیئت حاکمه با عناوینی همچون همسر، مادر، خواهر شاه و حاکمان، توانستند نقش موثری در عرصه های مختلف از جمله استقرار دولت صفویه و مناسبات سیاسی و خارجی ایفا نمایند. این نقش آفرینی با نزدیک شدن به اواخر حکومت صفویان موثرتر و گاه مخرب تر شد. در آن زمان به دلیل تربیت ولیعهد و دیگر شاهزادگان در حرمسرا که باعث روی کار آمدن پادشاهان ضعیف و نالایق شد، زنان قدرت و نفوذی به دست آوردند و با توطئه چینی زمینه را برای تضعیف صفویان فراهم کردند.

455155

تمامی حقوق نشر برای فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی محفوظ است. پاندمی جهانی کرونا زندگی ما و نظام‌های آموزشی ما را دچار حضوری به عنوان یک اولویت به شمار می‌رود این اولویت در تغییرات شدیدی کرده است. آموزش به دو صورت آسیب دیده شکلهای متفاوتی در برنامه درسی خود را جلوه می کند به است: مدارس تعطیل شده‌انده در برخی موارد این تعطیلی برای صورت برنامه ریزی رسمی و برنامه ریزی غیر رسمی و پنهان و کل دوره سال تحصیلی است؛ و تولید اقتصادی که منبع اصلی ضمنی در برنامه ریزی رسمی آن چیزی که در کلاس اتفاق تأمین بودجه آموزش است به‌طور جدی کاهش یافته است[۱]. از می‌افتد آموزش یاددهی و یادگیری و فرایند آموزش بین معلم و دانش آموز است و در آموزش پنهان رفتار و اخلاق و روابط معلم و دانش آموز نیز مهم تلقی می شود آموزش های حضوری اهمیت خاصی برخوردار است از جمله می توان اشاره کرد به تعامل فعال بین دانش آموز و معلم با دانش آموز و نقش فعال دانش آموز در مشارکت در بین اجتماعات و نقش پذیری در بین افراد و همچنین فعالیت هایی که عمل خلاقیت در تعامل با دانش‌آموزان در نهایت می شود با تاکید بر آموزش حضوری بسیاری از سبک ها و رویکردها تا امروز در حوزه آموزش حضوری فعالیت داشتند و روش های دیگری از جمله آموزش های مجازی به صورت عملیاتی و اقدامی انجام نشده است که با شیوع بیماری کرونا با اعلام همه گیری این بیماری از طرف گر شد و تمام کشورهای جهان درگیر این موضوع شدند آموزش مجازی بسیار مزایا و کنار اين مزایا و معایبی به همراه دارد و آنهایی که در این مسیر پژوهشی ما از اهمیت برخوردار بوده دانش‌آموزان در مدرسه بود پژوهشگر را با این چالش روبرو برخوردار نیستند چگونه در برنامه آموزشی خود با پیشرفت همراه خواهند بود تنها راهی که در این شرایط قابل اجرا بود به استرس و اضطراب جهت حضور در کلاسهای درس چه در زمان همه گیری و چه در پس از برطرف شدن این همه گیری مطرح است که دانش آموزان بتوانند بدون ترس و اضطراب و همچنین والدین دانش آموزان بدون نگرانی دانش آموز خود را به مدرسه شیوع بیماری کرونا از نیمه دوم سال ۱۳۹۸» باعث شده بود که بسیاری از والدین و دانش آموزان از حضور در اجتماع و در کلاس درس اجتناب کننده و ترس و استرس در وجود "تمام دانش‌آموزان و والدین ایجاد شده بود. که این امر باعث می شد آن دسته از افرادی که به عنوان جامعه هدف بودند» دانش آموزانی که فاقد تجهیزات آموزش مجازی بودند برای اینکه به کلاس درس بیایند؛ این استرس برطرف شود که ترس و نگرانی همراه بود با بحث و گفتگو با والاین و روش های مختلف آموزش برای آنها چاره ای اندیشید؛ برای آموزش و با پیشرفت تحصیلی » مقدار دستیابی فراگیر به هدف های آموزشی میا میزان یادگیری که معمولان در آزمون ها و امتحانات و ویژگی های عاطفی یادگیرندگان علاقه و انگیزه شان نسبت به جریان یادگیری هم نقشه علت و معلولی را بازی می‌کند و تجارب یادگیری دانش آموزان در درس های مختلف وقتی به صورت موفقیت های شکست پی در پی آن دوخته میشود و به ایجاد تصورات و باورهای در آنان نسبت به توانایی هایشان در انگیزش آنها را نسبت به تلاش برای یادگیری به موضوعات مشابه تحت تأثیر قرار می دهد چنین وضعیتی تحت تاثیر قابل توجهی بر اعتماد به نفس و احترام به نفس و سبک زندگی دانش آموزان و به ویژه سلامت روان یادگیرندگان دارد[ ۳[ استرس به عنوان یکی از عواملی که باعث کاهش انگیزه و شخص و محیطی است که در آن تنش ارزیابی شده حد امکانات فرد فراتر رفته و سلامتی او را در معرض خطر قرار می‌دهد خدایا درونی و بیرونی در فرد و تنش در سلامت روان و عملکرد تحصیلی و رضایت شخصی در فرد به وجود می آورد[۳]. عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث مشکلات و ناراحتی هایی در جنبه جسمانی و روانی برای فرد به وجود آورد استرس واکنش عوامل تنش‌زا و بروز حالت های مثبت منفی در فرد به خصوص در بسته آموزش و تعلیم و تربیت در مقطع ابتدایی باشد برای مدیریت استرس این بخش و مواجهه با این هستیم تا این چالش را کنار بگذاریم. در مطالعات و بررسی های قاره آفریقا پیش از اين‌ها در زمینه آموزش به بحران دچار بود. در آن‌جا میلیون‌ها کودک از تحصیل بازمانده‌اند و آن‌هایی که به مدرسه می‌روند تحصیل ابتدایی را بدون اين‌که باسواد شوند به در اثر کووید ۱۹ این بحران را به یک کابوس تبدیل کرده است. می‌دهد که اگر در کل سطح نظام آموزشی تعهدی نسبت به اولویت‌دادن به مهارت‌های پایه‌ای وجود داشته باشد و در هنگام خواهد توانست آموخته‌های از دست رفته را جبران کند و حتی نیرومندتر از گذشته ادامه به کار دهد. برخی ویژگی‌های بحران یادگیری زمینه را برای این فراهم می‌کند که تعطیلی مدارس در اثر کووید ٩۱ اثر شدیدی بر برون‌داد یادگیری در درازمدت تقریبا هیچ چیز تازه‌ای نمی‌آموزند. بسیاری همان ابتدا موفق به نیستند با پیشرفته‌تر شدن محتوای درسی» خود را به آن برسانند. در مورد کودکانی که طی تعطیلی مدارس چیز اندکی "می‌آموزنده تفاوت پس از تعطیلی‌ها در اثر کووید۱۹ می‌تواند شدت هم احتمال بیش‌تر والدینی دارند که می‌توانند از آن‌ها حمایت کنند و تکمیل‌کننده آموزش از راه‌دور مدرسه شوند. برنامه درسی در کمک کنند که خود را به برنامه درسی برسانند» درحالی که در نشان می‌دهد که اگر در کل سطح نظام آموزشی تعهدی نسبت به اولویت‌دادن به مهارت‌های پایه‌ای وجود داشته باشد و در خواهد توانست آموخته‌های از دست رفته را جبران کند و حتی نیرومندتر از گذشته ادامه به کار دهد. بررسی‌ها و گمانه‌زنی‌های تجربی نشان می‌دهد که فراموشی آموخته‌ها در اثر کووید ۱۹ در نتيجه توقف در یادگیری با تعطیلی مدارس و عقب‌ماندگی پیش‌رو اثر بگذارد و بر دستاوردهای فرد در زندگی اثر بگذارده یادگیری هستند. این احتمال وجود دارد که با بازگشایی مدارس بیفتند. رهبران سیاسی و آموزشی باید اطمینان کسب کنند که مهارت‌های پایه‌ای در اولویت قرار دارند و اهداف روشن و قبیل برنامه درسی» نیروی کار» امتحانات و غیره- می‌توانند بهتر و هماهنگ‌تر.به سوی آن اهداف با یکدیگر کار کنند. مشخص مدرسه اجازه می‌دهد. که خود را با چالش‌هایی که با آن روبه‌رو می‌شوند تطبیق دهند و خدمات‌شان را مطابق با آن اولویت‌ها اثرات تعطیلی مدارس در اثر کووید ٩۱ بر روی روند یادگیری تازه‌ای در تأیید این فرضیه ارائه می‌دهد که وقفه‌های ایجادشده در اثر بروز فجایع می‌تواند تأثیری مهلک بر انباشت سرمای زمانی که مداخلات دولت کمبودهای خانوار دراثر این شوک را است. و جامعه تشکیل شده از دانش آموزان مقطع ابتدایی مدرسه روستایی ایمر ملاساری از توابع گنبد کاووس تشکل داده است » ابزار گرد آوری مصاحبه و مشاهده صورت گرفته است و تحلیل محتوا بر مبنای واژگان و واحد تحلیل از واژگان اساسی استتخراج شده است.که از منابع پایگاه های علمی معتبر و با مصاحبه و گفتگو با افراد متخصص در زمینه بهداشت عمومی شورای مدرسه تصمیم بر آن شد. تا با استفاده از ابزار پیشگیری » و رعایت پروتکل های بهداشتی » حضور دانش‌آموزانی که از دسته از دانش آموزان در مدرسه داشته باشیم. و این امر با به کارگیری تجهیزاتی مانند خرید تب سنج برای گرفتن تب دانش بی از علایم این بیماری بالا بودن شدید دمای بدن ,سرفه خشک بی وقفه و درد شدید عضلانی و ضعف در بدن؛ و همچنین انتقال بیماری از طریق دهان و چشم بطور خاص و لمس وسایل اشیا » انتقال بیماری صورت گیرد. و همچنین با استفاده از مواد شوینده و محلول های ضد عفونی مورد تایید در مراحل اجرا به دلیل عادت دانش آموزان به تشکیل مراسم آغازین و تجمع یکباره در محیط مدرسه» روند رعایت بهداشت. با استفاده از تجهیزات به زمان زیادی نیاز بود؛ و این مشکل را با استفاده از تعیین زمان بندی در بازه مشخص با توجه به تعداد و پایه های اول تا ششم» که ابتدا پایه به پایه وارد محیط مدرسه شوند» و مشکل تجمع و مسئله پیشگیری و گرفتن تب و ضدعفونی دستها و و کف کفش ها » همچنین از انتقال فرد جهت اصلاح و بهبود هر چه بهتر اجرا این اقدام پژوهی » دانش آموزانی که با تاخیر در مدرسه حضور پیدا می کردند به دلیل دقیق نبودن ساعت حضور ( در پاره ای از اوقات ) و به مرور حضور پیدا کردن در مدرسه یکی از تاخیر و سیب وارد می‌شده که با نصب پوستری درب ورودی مدرسه با عنوان جهت پیشگیری از انتقال بیماری به محیط مدرسه لطفا از ایمنی خود آگاهی یابید و به دفتر مدیریت مدرس مراجعه و مراحل پیشگیری اولیه رعایت شود. و اين مورد تحلیل واقع شوند و دانش آموزان و والدین بتوانند از خدمات آموزشی در مدرسه در ابتدای کار با مشاوره و همکاری معاونت مدرسه درباره شناخت این مسئله و جوانب مختلف آن بحث و گفتگو شد و این مسئله را معاونت گفت که در بین شورا مطرح کنیم و نظرات آنها را بخواهیم برای مدرسه از این رویکرد و چالش پژوهش ای بسیار استقبال نمودند و با استفاده از دیدگاه های معلمان در استفاده از روند اجرایی و همچنین پرسش و پاسخ هایی درباره نتایج و پیامدهای این عملکرد بحث و گفتگو پرداخته شد. آنچه که در نظر داشتیم استفاده از پروتکل های بهداشتی در کاهش استرس و اضطراب دانش آموزان مدرسه سعادت در روستای مرز بود که متقابلا عوامل مختلفی گونه پیشرفت تحصیلی و انگیزه تخصیلی دانش آموزان نیز در این راستا تقویت می‌شد بررسی و بهداشتی و روند اجرای مناسب از طریق بازخورد بهداشت روستا مورد تایید واقع شده بود والدین از این روند خرسند لازم را به عمل آورده "بودند. در مدت ۳ هفته پیگیری مداوم از جانب پژوهشگر و بنده مشاهده کردم که همچنین با مصاحبه با والاین یک آرامش نسبی با توجه به همه گیری بیماری و متشنج کشور ما توانسته بودیم که حضور راضی کننده در مدرسه برای آن دسته از دانش آموزانی که از تجهیزات مجازی برخوردار نبودند در این اقدام پژوهی همچنین از نظرات همکاران والاین دانش آموزان و شورای مدرسه و شورای روستا و دهیاری نظرات و سوالاتی از جمله اینکه به نظر شما استفاده از تجهیزات و پروتکل های بهداشتی در دانش آموزان ایجاد انگیزه می کند و همچنین آیا استفاده از اين ابزار و وسایل اثری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می گذارد آیا این روند تواند در زمان آموزش زمان شیوع و همه‌گیری کرونا کرونا به کار گرفته شود و باعث برطرف سازی استرس و اضطراب والدین دانش آموزان و همچنین دانش آموزان شود آیا تست عدم اضطراب و احساس وفایی و پیشرفت در همکاران در کنار دانش‌آموزان ایجاد شده است در پاسخ به سوالات فوق که مطرح شد و بسیاری از بحث هار گنها بر با همرام ذافه: آین اتظراگ بو کنشگو ها :0 خلاصه و در نظر گرفتن تمام جوانب یک اصول و چهارچوب جهانی در مسیر آموزش بهبود بهداشت جهانی در زمان همه گیری بیماری و دوران پس از بیماری و نشان می دهد که چه رویکردها و رفتارهای را در پیش بگیریم و در مسیر برطرف سازی کمبودها و کاستی ها در زمان عدم حضور دانش آموزان در مدرسه و مشکلاتی از این قبیل چه رویکردها و رفتارهای در قسمت شواهد مربوط به تغییرات ایجاد شده در مدارس با حاصل از همین گیری بیماری در فضای عمومی بود در مدرسه با فضای ایمن روبرو بودیم آن استرس در فضای آموزشی وجود نداشت و ما تلاشمان بر آن می‌رود که این استرس در خارج از موضوع فضای مجازی و دانش آموزان که از این تجهیزات برخوردار نیستند نیاز داریم این دسته از افراد می توانند با استفاده از رعایت پروتکل های بهداشتی در مدارس بلور داشته باشند و معلمین استفاده اثر بخشی را داشته باشند همانطور که در.بحث دادیم که رضایت نسبی دارد بخش حضور دانش آقوزان .با استفاده از رضایت بخشی و پیشرفت تحصیلی و انگیزه مناسب که با استفاده از رعایت پروتکل بهداشتی این را به دانش آموزان انتقال می داد و ما توانسته بودیم که یک روند روانی مثبت در جمع مدرسه ایجاد نماید این بخش پژوهش‌های بنده در آینده نیز به صورت مداوم در حین شروع به همه گیری و راه های کاهش استرس های روحی روانی به طور خاص آن دسته از افراد که با محدودیت ها تجهیزات و مجازی بازی های شناختی عاطفی درگیر هستند بیشتر پرداخته شود و همچنین طرح که رعایت قدوبالایی بهداشتی به صورت مداوم در فرایند آموزش و پرورش در مدرسه در دوران آموزش و يا پس از کرونا نیز ۱ شرایط روحی روانی مثبت برای تمام عوامل آموزشی مدرسه و دانش آموزان والدین ایجاد خواهد کرد به این نگاه به آینده یک مدرسه و پژوهشی با کمال از سال در عرصه و بستر گسترده تر انگیزه و پیشرفت تحصیلی برای آن دسته از افرادی امکانات اوليه خواندن و نوشتن و اعداد» اولویت‌بندی انجام دهند. سطوح به آموزش از راه‌دور و حمایت والدین طی دوره دوری‌شان از برای این که دانش‌آموزان مجدد روی دور بیفتند» معلم باید سطح که توسط شهروندان اداره می‌شوند را می‌توان در کلاس درس با پازگشایی مدارس معلمین باید تمرکزشان بر روی کمک به نوشتاری و اعددی باشد و نه پیش‌بردن برنامه معمول درسی. نه‌تنها به اطلاعاتی در مورد سطح یادگیری دانش‌آموز» که به رویکردها به تطبیق‌دهی آموزش می‌تواند متنوع باشد و باید با می‌توانند تصمیم بگیرند که یک ساعت در روز را به مرور مهارت‌های اوليه خواندن و نوشتن و اعداد اختصاص دهند يا از آموزشی سریع - که برخی را می‌توان از راه دور ارائه کرد- باید بخشی از این استراتژی باشند. معلم‌ها با داشتن اهداف روشن و پشتیبانی کافی توانایی این را خواهند داشت که شیوه‌هایی را انتخاب کنند که در کلاس درس موّثر واقع خواهد شد.

در این پژوهش اشاره به آموزش حضوری از اولویت های آموزش و پرورش به شمار می رود و مزایای بسیار فراوان نیز به ارمغان می آورد ، این پژوهش توصیفی – پیمایشی و موردی و جامعه تشکیل شده از دانش آموزان مقطع ابتدایی مدرسه روستایی ایمر ملاساری از توابع گنبد کاووس تشکل داده است ، ابزار گرد آوری مصاحبه و مشاهده صورت گرفته است و تحلیل محتوا بر مبنای واژگان و واحد تحلیل از واژگان اساسی استتخراج شده است.در موقعیت خاص دوران شیوع کرونا ما از حضور سبز دانش آموزان محروم شدیم و آموزش ها از طریق برنامه شاد پیگیری شد؛ بسیاری از دانش آموزان دارای تجهیزات مناسب برای استفاده از این امکان را نداشتند و تهیه این وسایل نیاز به هزینه بالایی است نیاز بود، که از توان مدرسه خارج بود ، ما بر آن شدیم تا با اقدامی موثر با استفاده از ابزاری که در مدرسه توسط مدیریت تهیه شده بود ،فرصتی محیا کنیم،و آن دسته از دانش آموزانی که از تجهیزات برخوردار نبودند ترغیب به آموزش حضوری با رعایت جوانب بهداشتی و پیشگیری اولیه نماییم؛که پژوهش با استقبال والدین و دانش آموزان واقع شد و مساله استرس در حین آموزش و حتی پسا کرونا با رعایت نکات بهداشتی که این اقدام پژوهی نو ، مسیری برای شکوفایی آموزش که محدودیت را به فرصت تبدیل کند پرداخته شده است و در آخر پیشنهاداتی توسط پژوهشگر در این اقدام پژوهی ارایه نمودم.

386713

تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۲۵۰ دانش آموز تعیین گردید. روایی ابزار توسط اساتید راهنما و مشاور و پایایی با ضریب مورد قبول آلفای کرونباخ (۰۸۹۶) تأیید شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان مطالعه درسی روزانه دانش آموزان در حد متوسط (۳/۰۵ -1) و میزان مطالعه غیردرسی دانش آموزان در روز» کم است (۲/۵۲ -1). میزان حضور روزانه دانش آموزان در ایترنت زیاد (۴/۶۶ <3) و میزان استفاده روزانه دانش آموزان از شبکه‌های اجتماعی متوسط (۲/۹۲ -1[) است. بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معکوس (۰/۵۱۲--0) و بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیر درسی رابطه مستقیم (۰/۴۸۲ - 0) وجود داشت. همچنین» بیشتر دانش آموزان حضور اصالت /ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن این است که با افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط دانش آموزان» میزان مطالعه درسی آنها کاهش و میزان مطالعه غیردرسی آنها افزایش می‌یاید. کلیدواژه‌ها: شبکه‌های اجتماعی» مطالعه درسی» مطالعه غیردرسی» دختران نوجوان» مدارس سما. | تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی؛ فصلنامه ‏ علاط 200 5016066 ۱۶۵۲۲۳۵0۵ 0۳ ارو ۲ علمی - پژوهشی؛ دوره ۲۶ شماره ۱ پیاپی ۹۲ یار ۱۲۳۹۷ ویزووه‌مم‌ری :۸0.1 24 ب۱/۵۱ 900سبع کعاه تا ص ۶۹-۳۵ نمایه‌شده در ۱56۳, 0ا5 و ۱۵9۱۲۵ ۱ ۱۳۵۵۵۵ :35-49 ۲۵۰ :2018 وصاامگ :92 .0لا ظهور شبکه‌های اجتماعی مجازی» الگوی ارتباطات بین فردی و اجتماعی را در جوامع امروز دچار دگرگونی کرده است. تبادل اطلاعات در شبکه‌های مجازی از شیوه‌های رایج تعاملات اجتماعی و گذران اوقات فراغت است. ظهور فناوری‌های نوین و سهولت ارتباطات اجتماعی از طریق شبکه‌های مجازی» عصر جدیدی را در روابط انسانی و اجتماعی پدید آورده است. امروزه نوجوانان می‌توانند از امکانات فضای مجازی مانند اشتراک گذاری اخبار آموزش» عکس و فیلم» یادداشت‌نویسی و حضور در گروه‌های مجازی استفاده کنند. هر چند در ایران و اغلب کشورهای خاورمیانه» شبکه های اجتماعی به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور خودنمایی می کند» اما عضویت روزافزون در این شبکه‌ها نشان از تمایل شهروندان به استفاده از آنها دارد. این امر از آن رو حائز اهمیت است. که:به دلیل شرایط اجتماعی» فرهنگی و سنت‌های موجود در این جوامع» امکان شکل گیری گروه‌های واقعی به مراتب پیچیده تر و سخت تر از عضویت در شبکه‌های مجازّی آست (کاکاوند ۱۳۹۲). به جرأت می‌توان گفت که یکی از تأثیرگذارترین خدمات ارائه شدّه در آینترنت و وب که در سال‌های اخیر تحول شگرفی در نظام اجتماعی کشورهای مختلف جهان به وجود آورده» شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بوده است. این تغییرات حتی شیوه برقراری ارتباط شاگرد و استاد و روش تدریس در سطوح دانشگاهی را هم متحول کرده و قلمروهای جدیدی برای پژوهش و به‌اشتراک گذاری یافته‌ها گشوده است. امروزه حتی کودکان نیز به نوعی برای تکالیف درسی و برقراری روابط اجتماعی خود به اینترنت وابسته شده‌اند؛(همشهری جوان» ۱۳۸۸): دانش آموزان انتظار دارند که دامنه فرآیند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سوال و برقراری رابطه با معلم باشند» به خارج از محدوده‌های کلاس گسترش دهند. رائّانامه) اتاق های گفتگو و نشست‌های اینترنتی باعث شده تا ارتباط دانشجویان با استادان بیشتر شود. این اتفاق مثبتی برای آینده آموزش و تعلیم محسوب می‌شود که مرهون اینترنت» وب و شبکه‌های اجتماعی مجازی است (کشتیآرای و اکبریان» ۱۳۹۰). شبکه‌های اجتماعی از یک سو فرهنگ توده را نشر می‌دهند و از سوی دیگر منبع استفاده نخبگان جامعه برای خلق و اشاعه دانش‌اند و به عبارت دیگر حلقه اتصال محیط‌ها تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان: ... شبکه‌های مجازی در عین حال که فرصت مناسبی برای ایجاد ارتباط مثبت و تعامل علمی و فرهنگی فراهم می‌کنند» تهدیدهایی نیز برای نوجوانان به همراه دارند. «مشکل اعتیاد به شبکه های اجتماعی و يا استفاده نامطلوب از آن» آبعاد پراهمیتی خصوصا برای نوجوانان و دانش آموزان پیدا می کند؛ به‌ویژه برخی ممنوعیت‌های فضای مجازی دانش آموز را تشویق و ترغیب به استفاده از آن می‌کند» (رسولی و آزادمجد.» ۱۳۹۲). امروزه به باور بسیاری از کارشناسان» نفوذ اعتیادآور شبکه‌های اجتماعی در بین دانشآموزان یک آسیب جدی تلقی می‌شود و باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. به نظر می‌رسد نمودار سنی استفاده کنندگان از شبکه‌های اجتماعی کاهش يافته و شاهد حضور بی حد و حساب دانش آموزان هستیم (نجفی‌مهر» ۱۳۹۳). در مجموع مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر محبوبیت شبکه‌های اجتماعی آنلاین بسیار افزایش يافته است (جوکاا ۲۰۱۰) و تهدیدات سایبری در میان نوجوانان به سرعت در حال تبدیل شدن به یک پدیده جهانی است (کاسیدی» براون و جکسون"» ۲۰۱۲). از جمله.اثرات منفی این گونه شبکه‌ها بالاخص در بین نوجوانان افزایش اضطراب و استرش در آن‌هاست (فراهانی" و دیگنران» ۱ علاوه بر آن» صرف زمان طولانی برای تبادل اطلاعات در شبکه‌های مجازی می‌تواند بر سایر فعالیت‌های نوجوانان مانتد مطالعه اثرگذار باشظمچلانکه شورایگرا ری نز( اشاره می کنند.» امروزه نوجوانان نسبت به بیست سال گذشته کمتر به مطالعه می‌پردازند و وقت بیشتری را صرف با توجه به مطالب پیش گفته» پژوهش حاضر بر آن است تا اثرات مثبشت و منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی را بر وضعیت مطالعه دانش آموزان را در مدارس سما بررسی نماید. مدارس سما که از سال ۱۳۷۰ به‌منظور توسعه و گسترش فضای آموزشی؛ایران شکل گرفته‌اند» آموزش و پرورش بخشی از نوجوانان کشور را به عهده دارند. پژوهش حاضر قصد دارد تا رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی با میزان مطالعه در بین دانش آموزان دوره اول و دوم متوسطه یعنی نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ ساله مدارس سما در شهر تهران را مورد بررسی قرار دهد. با توجه به اهمیت عادت به مطالعه در بین نوجوانان» و از آنجا که شکل گیری عادت‌های مثبت و منفی در سنین نوجوانی به راحتی صورت می گیرد» بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی در میزان مطالعه 685 6 38655 .4 ۳۵۳۵۵۵ .3 0 عم 3۳0۵ :8 ((۵ز9که) .2 6 .1 نوجوانان» می‌تواند یافته‌های سودمندی برای برنامه‌ریزی‌های آینده به دست دهد. همچنین با توجه به این که وضعیت مطالعه دانش آموزان یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها و معلمان است» نتایج این پژوهش می‌تواند با روشن کردن نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی در میزان مطالعه دانشآموزان» در سیاستگذاری آموزشی این ابزار موثر واقع شود. پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به پرسش‌های زیر است: ۱ میزان مطالعه درسی و غیردرسی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما چقدر ۲ میزان استفاده دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما از اینترنت و شبکه‌های ۳ دلایل مهم عضویت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما در شبکه‌های ۴ میزان اعتقاد دانشآموزان دخترمقطع متوسطه مندارس سما به سودمندی شبکه های ۱ بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی دانش آموزان دختر ۲ بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیردرسی دانش آموزان ۳ بین اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی و میزان استفاده دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما از شبکه‌های اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه اول و دوم سما در شهر تهران در سال تحصیلی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... ۱۳۹۳۴ است که ۵ واحد آموزشی و تعداد ۷۰۱ دانشآموز را در بر می گیرد. با توجه مشخص بودن تعداد دانش آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه اول و دوم سما در شهر تهران» برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و ۲۴۹ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شد. برای گرد آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. پرسشنامه مذ کور برای جمعی از استادان و متخصصان دانشگاهی رشته‌های مرتبط با رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی ارسال شد و پیشنهادهای مطرح شده اعمال و ابهامات موجود برطرف گردید. در نهایت اعتبار صوری و محتوایی ابزار گردآوری داده‌های این تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی پایایی» میزان ضریب آلفای کرونباخ برای ۳۰ پرسشنامه در مرحله پایلوت محاسبه شد که مقدار این ضریب ۰۸۹۶ گزارش شد که پایایی مناسبی را نشان می‌دهد. آزمون‌های آمار استنباطی استفاده شده در پژوهش حاضر عبارت بودند از آزمون کلم وگروف اسمیرنوف یک نمونه‌ای برای بررسی نرمال بودن» آزمون ]و تحلیل همبستگی پیرسون. شایان ذکر است که سطخ معناداری کليه آزمون‌ها در روش‌های آمار نتایج حاصل از بخش توصیفی پژوهش گویای آن بود که در نمونه مورد بررسی اکشر دانش آموزان ۱۵ الی ۱۶ سال داشتند و عموما در رشته علوم تجربی تحصیل می‌کردند. میزان آشنایی دانش آموزان با مهارت‌های .1۳77 در حد متوسط بود و اکثرا دارای تلفن همراه هوشمند. رایانه شخصی» و متصضل به اینترنت بودند. والدین اغلب دانش آموزان عضو شبکه‌های اجتماعی نبودند و کنترلی بر حضور در اینترنت نداشتند. اغلب دانش آموزان با شبکه‌های اجتماعی داخلی آشنایی نداشتند و دانش آموزانی که آشنایی داشتند عموما عضو شبکه اجتماعی فارسی فیس‌نما بودند. میزان تشویق والدین دانش آموزان به مطالعه در حد متوسط بود. بیشتر دانش آموزان به‌منظور گذراندن اوقات فراغت مطالعه می کردند و اغلب دانش آموزان از طریق دانلود رایگان کتاب و سایر نوشته‌ها به مطالعه اینترنتی می‌پرداختند. پرسش اول: میزان مطالعه درسی و غیردرسی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس جدول ۱. آزمون مقایسه میانگین یک نمونه‌ای درباره وضعیت مطالعه درسی در نمونه مورد بررسی اکثر دانش آموزان بین ۱ تا ۳ ساعت و تعداد اند کی از دانش آموزان بین ۵ تا ۷ ساعت مطالعه درسی داشته‌اند. پرسشنامه در طیف لیکرت (خیلی زیاد» زیاد» متوسط» کم خیلی کم) طراحی شد و میزان مطالعه در این طیف پرسش شد. مقدار پیش‌فرض عدد ۳ (متوسط) بود. سطح معناداری آزمون بیشتر از 0۳۰/۰۵ محاسبه شد لذا با اطمینان ۹۵ درصد فرض معنادار نبودن اختلاف میانگین وضعیت مطالعه ادرشی دانش آموزان با عدد ۳ پذیرفته می‌شود و به‌طور کلی نتیجه می‌شود که میزان مطالعه درسی روزانه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما شهر تهران در حد متوسط است. تحلیل سوالات بعدی پرسشنامه نشان داد که بیشترین مطالعه دانش آموزان مربوظ به دروس عمومی و تخصضصی بوده است. جدول ۲. آزمون مقایسه میانگین یک نمونه‌ای درباره وضعیت مطالعه غیردرسی در نمونه مورد بررسی اکثر دانش آموزان کمتر از ۱ ساعت مطالعه غیردرسی داشتند و تعداد ندکی از دانش آموزان بین ۳تا ۵ ساعت مطالعه غیردرسی انجام می‌دادند. موضوع مطالعه غیردرسی بیشتر دانش آموزان داستان و رمان و موضوع مطالعه غیردرسی تعداد اند کی از دانش آموزان موضوعات هنری بود. در جدول ۲ سطح معناداری آزمون کمتر از 0۳۰/۰۵ محاسبه شد بنابراین با اطمینان ۹۵ درصد فرض مساوی بودن میانگین وضعیت مطالعه غیردرسی دانشآموزان با مقدار متوسط (عدد ۳) رد شد و چون مقدار محاسبه شده برای اختلاف میانگین‌ها منفی بود نتیجه می‌شود که میانگین وضعیت مطالعه غیردرسی دانش آموزان کمتر از تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... مقدار مورد انتظار (عدد ۳) است. می‌توان نتیجه گرفت که میزان مطالعه درسی روزانه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما در شهر تهران اندک است. پرسش دوم: میزان حضور و استفاده روزانه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما در شهر تهران در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی چقدر است؟ جدول ۳. آزمون مقايسه میانگین یک نمونه‌ای درباره وضعیت حضور در اینترنت انحراف | آماره سطح اختلاف ‏ فاصله اطمینان ۹۵ درصد معیار آزمون | معناداری , میانگین | کران بالاا . کران پائین طبق یافته‌ها بیشتر دانش آموزان بین ۳ تا ۵ ساعت و تعداد اندکی از دانش آموزان کمتر از ۱ ساعت از اینترنت استفاده می کردند و طبق جدول ۳ سطح معناداری آزمون کمتر از 0۳۰,۰۵ محاسبه شد لذا با اطمینان ۹۵ درصد فرض مساوی بودن میانگین حضور دانشآموزان در اینترنت با مقدار مورد انتظار (عدد ۳)» رد شد و چون مقدار محاسبه شده برای اختلاف میانگین‌ها مثبت است می‌توان نتیجه گرفت که میانگین حضور در اینترنت دانش آموزان بیشتر از به‌علاوه اکثر دانش آموزان بین.۳ تا ۵ ساعت و ,تعداد اند کی از دانش آموزان نیز بیش از ۷ساعت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می کردند. سطح معناداری آزمون بیش از 0۳۰,۰۵ محاسبه گردید بنابراین با اطمینان ۹۵ درصد فقرض مساوی بودن میانگین وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی دانش آموزان:با مقدار مورد انتظار (عدد ۳)» پذیرفته می‌شود. پس در نهایت می‌توان ادعا کرد که میزان استفاده روزانه از اینترنت در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما زیاد و میزان استفاده روزانه آنها از شبکه‌های اجتماعی متوسط است. پرسش سوم: دلایل عمده عضویت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما در جدول ۴ توزیع فراوانی و درصد دلایل عضویت در شبکه‌های اجتماعی ۱ با رگذاری يا به اشتراک گذاشتن عکس ۳/۹۹ ۸۶۱ به اشتراک گذاری و تبادل ایده‌ها افکار» اخبار و مطالبی که فکر ۸ کسب اطلاعات در مورد مسائل مورد علاقه‌ام ۳۳۶ ۱۳۶۲ ۹ شرح‌حال‌نویسی و گزارش آنچه مشغول به انجام:آن هستم ۴۸۰ 99 جدول ۴ گویای آن است که دلایل عضویت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه مدارس سما در شهر تهران در شبکه‌های اجتماعی به ترتیب اولویت عبارت‌اند از: شرح‌حال‌نویسی» گفتگو و یادداشت گذاشتن,» بار گذاری عکسن,» اطلاع از اخبار و حوادث» جستجوی افراد» جستجوی علاقه‌مندی‌ها اشتراک گذاری ایده‌ها بارگیوی نرم‌افزار»؛بازی آنلاین» و اطلاعات درسی. پرسش چهارم: میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی در دانش آموزان دختر جدول ۵. آزمون مقایسه میانگین یک نمونه‌ای درباره میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی چنانکه در جدول ۶ مشاهده می‌شود» سطح معناداری آزمون کمتر از 0۳۰,۰۵ است و بنابراین با ۹۵ درصد اطمینان فرض مساوی بودن میانگین اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... دانش آموزان با مقدار مورد انتظار (عدد ۳) رد می‌شود و چون مقدار محاسبه‌شده برای اختلاف میانگین‌ها مثبت است نتیجه می‌شود که در نمونه مورد بررسی میانگین اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی دانش آموزان بیشتر از مقدار مورد انتظار است. فرضيه اول: بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی سطح معناداری آزمون وجود همبستگی مغنادار بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه را می‌رساند. از آنجا که سطح معنی‌داری کمتر از ۳۰/۰۵ است بنابراین فرضيه اول پژوهش پذیرفته می‌شود و می‌توان استنباط کرد که بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معنادار معکوس وجود دازد یغنی با افزایش میزان استفاده از فرضيه دوم: بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیردرسی سطح معناداری آزمون همبستگی بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیردرسی کمتر از 0۳۰/۰۵ محاسبه شد بنابراین فرضيه دوم پژوهش پذیرفته می‌شود و می‌توان استنباط کرد که بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیردرسی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی میزان مطالعه فرضيه سوم: بین اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی و میزان استفاده دانش آموزان دختر مقطع متوسطه از شبکه‌های اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. سطح معناداری آزمون همبستگی بین اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی کمتر از 4۳۰/۰۵ بود بنابراین فرضيه سوم پژوهش پذیرفته می‌شود و می‌توان استنباط کرد که بین میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی ذانش آموزان افزایش می‌یاید. بنابراین با استناد به اين فرضیه می‌توان گفت که ازجمله دلایل افزایش استفاده دانش آموزان از شبکه‌های اجتماعی,» یافته‌های پژوهش نشان داد که میزان استفاده دانش آموزان از اینترنت زیاد و از شبکه‌های اجتماغی متوسط است. استفاده ذانش آموژا از یکه‌های ری توسط نجفی‌مهر (۱۳۹۳) نیز پیشتر بررسی شده بود و بر اساس یافته‌های وی» فعالیت در فضای مجازی برای پر کردن اوقات فراغت بین ۳۳ درصد از دانشآموزان رواج زیادی داشته است. بر اساس پژوهش زنجانی‌زاده (۱۳۸۳)» ۴۵ درصد از دانش آموزان از اینترنت استفاده می کنند: همچنین آذرنیا (۱۳۸۳) در بررسی کاربرد اینترنت در بین جوانان دریافت که ۶۰/4 درصد از کاربران علاقه زیادی به در پژوهش حاضر, دانش آموزان اولین دلیل استفاده از شبکه‌های اجتماعی را شرح‌حال‌نویسی عنوان کردند و کسب اطلاعات درسی در اولویت آخر بوده است. این يافته پژوهش, بسیار قابل توجه و نیازمند تأمل بیشتری است. از آنجا که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند رسانه کار آمد و سودمندی برای تبادل اطلاعات علمی و درسی باشند» عدم استفاده یا استفاده اند کک از آن بدین منظور نکنه قابل توجهی است که لازم است مورد بررسی و مداقه بیشتری تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... قرار بگیرد. بر اساس سایر يافته‌ها اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی در بین دانش آموزان زیاد است. این بخش از یافته‌ها ایجاب می‌کند که مسئولان فرهنگی کشور و نهاد آموزش و پرورش برای آشنا کردن نوجوانان با مخاطرات اعتماد بی قید و شرط به شبکه‌های اجتماعی سایر نتایج پژوهش حاضر گویای آن است که میزان مطالعه درسی روزانه دانشآموزان در حد متوسط و میزان مطالعه غیردرسی روزانه آنان کم است. مقایسه یافته‌های پژوهش حاضر با مطالعات پیشین نشانگر همخوانی یافته‌های پژوهش‌ها در این زمینه است. چنانکه لولایی (۳۹۰)) نیز نشان داد وضعیت مطالعه درسی دانش آموزان نسبتا مطلوب» وضعیت مطالعه غیردرسی دانش آموزان نامطلوب و وضعیت پژوهش در دانش آموزان نامطلوب است. به نظر می‌رسد مطالعه درسی به دلیل ضرورتی که برای پیشرفت تحصیلی و گذراندن امتحانات دارد به اجبار انجام می‌شود» حال آن که مطالعه غیردرسی در بین دانشآموزان از جایگاه بایسته خود برخوردار نیست. رداد و مسعودی (۱۳۹۲) در پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت عادات مطالعه آزاد دانش آموزان دوره متوسطه شهر مشهد و عوامل موثر بر آن» نشان دادند که مطالعه آزاد در بین فعالیت‌های مورد علاقه دانش آموزان در اوقات فراغت نیست. یافته‌های پژوهش شریفی و همکاران (۱۳۹۰) نیز نشان داد که مطالعه درسی دانش آموزان مطلوب است و دانش آموزانی که سایر یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معنادار معکوس وجود دارد یعنی با افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی میزان مطالعه درسی دانش آموزان کاهش می‌یابد. این بخش از یافته‌ها می‌تواند تأیید کننده یافته دیگری از پژوهش حاضر باشد که نشان داد کسب اطلاعات درسی به‌علاوه, یافته‌ها نشان داد که بین میزان استفاده از شیکه‌هایق اجتماعی و وضعیت مطالعه غیردرسی دانش آموزان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی میزان مطالعه غیردرسی دانش آموزان افزایش می‌پیابد. به‌نظر می‌رسد استفاده از شبکه‌های اجتماعی از اين جنبه نتبجه سودمندی برای دانش آموزان داشته است و موجب رواج فرهنگک مطالعه در بین نوجوانان خواهد شد که البته سودمندی و زیان مطالب نکته دیگری است. برخی پژوهشگران از جمله کانینگام و استانوویچ! (۱۹۹۱)» ناگی و هرمن" (۱۹۸۷) و استانوویچ و کانینگام (۱۹۹۲) نشان دادند که صرف زمان برای مطالعه» رابطه مثبت و معنی‌داری با عملکرد بهتر در مدرسه» کسب نمرات بالاتر در آزمون‌های استدلال و تفکر انتشادی,» و غنای واژگان در بین کودکان و نوجوانان دارد. سایر سودمندی‌های بالقوه استفاده صحیح و مناسب از شبکه‌های اجتماعی در برخی پژوهش‌های دیگر نیز نشان داده شده است. همچنین میزان دسترس‌پذیر بودن منابع مورد علاقه» فعالیت‌های جایگزین در اوقات فراغت» میزان حمایت و تشویق اطرافیان و دوستان و خانواده از جمله عواملی بودند که بر اساس پژوهش وی بر عادت به مطالعه دان شآموزان تأثیر می گذارند. نظری و عصاره (۱۳۸۹) در پژوهش بر روی دانش آموزان دبیرستانی نشان دادند که یکی از عوامل بازدارنده مطالعه در بین جوانان بی‌حوصلگی است. به نظر می‌رسد استفاده از شبکه‌های اجتماعی به‌دلیل جاذبه‌های بصری می‌تواند تا حدی اثر این عامل بازدارنده را کم کند: تکلیمانوت" و هیکمان؟ (۲۰۱۱) نیز در پژوهشی درباره استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان و اعضای هیشت علمی نشان دادند که شبکه‌های اجتماعی صرفل‌اثرآت هنن نگدارد وشات وار ها به کار گیری آن در فزآیند در نهایت یافته‌های پژوهش نشان داد که ین میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی رابطهه معنادار مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش میزان اعتماد به سودمندی شبکه‌های اجتماعی» میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی دانش آموزان افزایش می‌یابد. لازم به ذکر است که اعتماد به شبکه‌های اجتماعی بدون آگاهی از مخاطرات احتمالی این شبکه‌ها می‌تواند پیاسدهای زیان‌بار و جبران‌ناپذیری برای دانش آموزان به همراه داشته باشد و آگاه‌سازی دانش آموزان از اين مخاطرات در قالب آموزش سواد رسانه‌ای باید در دستورکار مدارس و سایر نهادهای ذیربط قرار گیرد. : برگزاری جلسات آگاهی‌بخش به‌منظور آشنا نمودن و اطلاع‌رسانی به والدین در مورد 170۵5 .4 30 3۵۵ 8 3128 .2 (ع 51200 ۵۶ (۵5 اع 0 1۰ تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... برگزاری کلاس‌های آموزشی در مدارس جهت آگاهی دادن به نوجوانان و جوانان در مورد مزایا و معایب فناوری‌های جدید وآموزش نحوه استفاده صحیح از آن‌ها؛ ۳ پخش آگهی‌های آموزنده از سوی وزارت فرهنگک و ارشاد اسلامی در رادیو و تلویزیون برای افزایش آگاهی خانواده‌ها دربار خطرات ناشی از اینترنت و عضویت در ۴ گذراندن اوقات بیشتری با فرزندان در فضای بیرون از خانه به‌طوریکه فرزندان از نظر عاطفی احساس خلا نکنند و جهت جبران این کمبود به فضای مجازی پناه نبرند؛ ۵ پخش برنامه‌های کوتاه آموزشی درباره مزایا و معایب اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از زبان ورزشکاران و هنرمندان محبوبی که عموما جوانان آن‌ها را الگوی خود قرار ۶ طراحی بازی‌های رایانه‌ای به گونه‌ای که دز آن انواع خطرات موجود در فضای مجازی و راهکارهایی جهت آشنایی و مقابله با آن‌ها پیش‌پینی شده باشد؛ ۷ _طراحی و تدوین بخشی در کتاب‌های درسی در ارتباط با پلشینانی دانش ی آفوزات با آذرنیا راضیه (۱۳۸۳). بررسی نحو کاربرد.ایترنت نراجوانان مشهد. پایان‌نامه کارشناسیارشد.» دانشگاه رداد ایرج و مسعودی» میترا (۱۳۹۲). بررسی وضعیت عادات مطالعه آزاد دانش آموزان دوره متوسطه شهر مشهد و عوامل موثر بر آن. تحمیمّات اطلاع‌رسانی ‏ وکتابخانه‌های عمومی» ۳(۱۹)» ۳۸۷-۴۰۷ رسولی, محمدرضا و آزادمجد.» افروشه (۱۳۹۲). اعتیاد به اینترنتو اثرات ناشی از آن در بین دانشآموزان دوره متوسطه شهر تهران (مطالعه موردی: دانش آموزان دبیرستانی منطقه ۶ شهر تهران)» علوم زنجانی‌زاده» هما (۱۳۸۳). بررسی میزان و نوع استفاده از اینترنت بر نی رن بر ارزش‌های خانواده در بین دان شآموزان دییرستانی مدارس دولتی ناحه ۲ مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد» دانشگاه فرذوسی» شریفی» لیلی» شقاقی» مهدی» شریفی» صابر (۱۳۹۰). بررسی رابطه انجام بازی‌های رایانه‌ای و میزان مطالعه دانش آموزان مقطع راهنمایی (مطالعه موردی: شهر کرج)» تحّیقات کنابداری و اطلاع‌رسانی کا کاوند. الهه (۱۳۹۲). یر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر بالا بردن سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی کشتیآرای» نرگس و اکبریان» اکرم (۱۳۹۰) عصر مجازی و چالش‌های پیش رو. اولین کنفرانس بین‌المللی شهروند مسئول. خوراسگان» دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان» ۲۸ و ۲۹ آذرماه. لولایی» محمدمهدی (۱۳۹۰). بررسی روش‌های توسعه مطالعه و پژوهش در دانشآموزان. بازیابی شده در تاریخ ۳ آبان ۱۳۹۴ از: 01020/98.001 216/0 81 02۳/۵ /65 ۰1۵03/128 /13110://۷/۷۷ منصورفر» کریم (۱۳۸۵) روش‌های پیشرفته آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری. تهران: انتشارات دانشگاه نجفی‌مهر حامد (۱۳۹۳). نفوذ شبکه‌های اجتماعی میان دانش آموزان؛ هشدار درباره شکل‌گیری هویت کاذب در شبکه‌های اجتماعی. رونام وطن امروز .شماره ۱۳۱۴ ۲۱ اردیبهشت ۳۹۳ ص. ۴ (اجتماعی). بازیابی شده در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ از: نظری» اشرف و عصاره» فریده (۱۳۹۰). دید گاه دانش آموزان دبیرستانی شهرستان شه ر کرد در مورد عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه آزاد. مطالعات"مل ی کنابداری و سازمان‌دهی اطلاعات» ۲۲ (۳)» همشهری جوان (۱۳۸۸). دقیمه‌های س رگردان؛ اغاد و ارقامی کههر سال مسئولان از میزان مطالعه ما ارائه 86 م۶ عازط7۵ خن3100 فص عصنفدم۴ .(2010) بک کل ,و7056 ۵۶ بط .5 ,8655 0۳اظ ,(2) 44 ,70۳۳۵ 506114 60011696 .ناشاک آهنوععط 0ص رع5 بط و۷ کاصعلوندگ5 "قاصع337 :0001۳ فصنگز عصلد/1* .(2012) .36 م73 ۵ کل ,8۳0۷ :۷۷ ,تفه 5۰ 006۴ ما۳۶ هه وصنوااط معط 8 2۳۵ 1۵۳ کدمناععهونگ .415-436 ,(4) 46 ,طع0۳ع8ع 1 وس 0 ۵ ۲۳۵00 م3 1 0۶ ۳1105 عموندتآ ۵ ما1۳ .(3991) ۳۰ مک مطزمصقاک ‏ 8۰ بش۸ محقاعصتصصت 0 مق 100160 [6606۲۵ ووتقلا ۷۵۵ انس کصمنامنمعع۸ تصعحلولنطک صز عسوو مد 264-4 ,(2) 83 روهام رد2 ,۳200۵ ۲٩ ام سمل معصنتااه دک ماتقی۸0 6 ۳۰ ,۷۵00 هناد الط پمک مق هط امصهطاو۸ نس منصعمفکل بیش بل منصقطهه۳ نز ۳30680006 هصنعتآ کاصعوننک صز کععنوصاآ الم770 لماصع/3 عصنصنصصط .(ر2011) 6 300021 77600716۰ آمموگ 016 ۵۲ 116080۳6۵ .(2010) 36۰ مقاوزی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان؛ ... ۷7۵20 ۵۶ طامع32 فص 862015 ب(0987) بش بط م116۵ 6۶ 8 ۷۷۰ و۷ق8ه21 0 31 :1۳ نصا وصه صمفانکندو۸ 1۵۳ کعدمنعنامص] نع 100 0ص و19-35 و071ااقناوع۸ و0اسط۷۵۵ ]٩۰ 206 7۳۵ ,(فل) فناحت .8 .3 200 ۶ 600560665 عطا ننک .(1992) 8 بش۸ فطع طتصصت0 6۶ 8 کل هاگ 2۲6۰ ۵1 کعاها م00 عتانصعم) 156 نوک عامهانآ ه حنطانم دنا :۳۵60046 0۵۵ 1316۳205 0601-1626 نک «(2011) 1۰ صفصلن گ .ظ امصمصنه‌طاعل00 1 19-۰ ,(3) 55 ,17۳6105 766 عاه م۸ 0صنط کاصعون5 ۵۲ط ۸ حسن زاده» سودابه؛ حریری» نجلا و گیلوری» عباس (۱۳۹۷). تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت مطالعه نوجوانان: مطالعه موردی دانش آموزان مقطع متوسطهه مدارس دخترانه سما در شهر تهران. تحقیهات

هدف : پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر وضعیت مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه مدارس سما در شهر تهران انجام شده است. روش: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است . جامعه آماری شامل دانش آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه سما در شهر تهران در سال تحصیلی 94-1393 بود که از بین آن ها نمونه ای به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 250 دانش آموز تعیین گردید. روایی ابزار توسط اساتید راهنما و مشاور و پایایی با ضریب مورد قبول آلفای کرونباخ ( 896 / 0 ) تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان مطالعه درسی روزانه دانش آموزان در حد متوسط (05/3 = μ ) و میزان مطالعه غیردرسی دانش آموزان در روز، کم است (52/2 = μ ). میزان حضور روزانه دانش آموزان در اینترنت زیاد (66/4 = μ ) و میزان استفاده روزانه دانش آموزان از شبکه های اجتماعی متوسط (92/2 = μ ) است. بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معکوس (512/0- = ρ ) و بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیر درسی رابطه مستقیم (482/0 = ρ ) وجود داشت. همچنین، بیشتر دانش آموزان حضور در شبکه های اجتماعی را عامل بازدارنده از مطالعه می دانستند. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن این است که با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی توسط دانش آموزان، میزان مطالعه درسی آنها کاهش و میزان مطالعه غیردرسی آنها افزایش می یابد.

435899

این فضا به‌دلیل شبکه‌ای بودن» در دسترس بودن و سرعت بالا از یک سو و از سوی دیگر با بهره‌گیری از انیمیشن‌ها و ویدئوهای تبلیغاتی؛ انتشار گسترده پیام‌ها بل گغائی, کاندیدها انتشار پیام‌های اشخاص دارای نفوذ انتقال گسترده اطلاعات سیاسی, آگاه کردن مردم از رویدادهای روز سیاسی, و مواردی از این دست نقش پر رنگی در جلب اعتماد و جذب مشارکت مردم در رویدادهای سیاسی نظیر انتخابات داشته است آ(مهدی زاده طالشّی"خالدیان "و فردوسی, ۱۳۹۶؛ عبداللهی نژاد قاسمی نزاد و صادقی, ۱۳۹۵). همچنین:تبادل معلومات علمی, اطلاع رسانی آموزشی» تحصیلی و تخصصی, فرصت ارتباطات اجتماعی و عاطفی برای کاربران» گسترش ارزش‌هانی اقرذ‌گرایانه: کاهش انسجام :در روابظ خانواد‌گی او دز نهایت از ین رققن ستگ‌ها و ارزش‌های خانوادگی نیز در تحقیقات بررسی شده» جزو کارکردهای مثبت و منفی شبککه اجتماعی و ارتباطی تلگرام بوده‌اند (رضایی صفا و ادیبی» ۱۳۹۵؛ شیری و رحمانی, ۱۳۹۴+ ۸ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ بخش دیگری از مطالعات» ناظر بر نقش پررنگ رسانه‌های اجتماعی نظیر تلگرام در تغییر ابعاد مختلف هویتی و ارزشی کاربران این رسانه‌هاست. یافته‌های این مطالعات نشان می‌دهد که استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی نظیر تلگرام» توجه افراد را به معیارهای ظاهری در گزینش همسر در میان جوانان افزایش داده و از سوی دیگر از اهمیت ارزش‌های اخلاقی کاسته است (هرسیج. محموداوغلی» عیسی نزاد و رهبرقاضی» ۱۳۹۱). افزایش سطح فردگرایی در نسل جوان» افزایش روابط با غیرهمجنس در فضای مجازی» افزایش روابط عاطقی وسافرت‌های اجقبامی: آرهای سطح آرتباطاتسیان فرهی رذر نهایت مرظه فیت خود توسط کاربران با استفاده از نوع لباس» پوشاک مصرفی» آرایش» ظاهر بدن و ابزار آلات رسانه‌ای و قرهنگی در شبکه‌های اجتماغی نظیر تلگرام و فیسبوگ» از دیگر تخولاتی است کد به‌واسطه حضور افراد در این فضا ایجاد شده است (فرامرزیانی» هاشمی و فرهنگی» ۱۳۹۵)» به‌عبارت‌دیگر گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی» امروزه تغییرات عمده‌ای در ارزش‌ها و نگرش‌ها و شیوه‌های زندگی افراد ایجاد. کرده و باعث تغییرات هویتی عمده‌ای در آنان شده بر این اساس» ابراز هویت در فضای:مجازی, تا حد زیادی به تعاملات اجتماعی افراد در آن و بازخوردهای سایر کاربران نسبت به«کنش‌های فردآدر فضای* مذکور وابسته است. در واقع. مفاهیم. خود و هویت اجتمای انریا را گنای لکد دائما دز حال تغییر و تحوّل هستند (2001 :6 2000 ,1180710 :8 121200). به. یک معنا اینترنت و فضای مجازی, امکانی را برای افراد ایجاد می‌کند» که تحت آن می‌توانند ابعادی از خود را که در فضای واقعی خفته است. در این فضا به نمایش گذارند (2001 ,727107 :6 0216)). علاوه بر موارد فوق‌الذکر» شبکه‌های ارتباطی -اجتماعی نظیر تلگرام» فیسبوک و مانند آن» فضایی برای ازاقهخود است و ععلا زیرای زهاریرانع کار کزوی /موکاته :دازده از یکسو کازبران این فضاها می‌توانند سبک‌های مختلکی #ازندکوها و قالباهای مخظلف هویتی را تجریه کنند کد شاید در عرصه زندگی واقعی نتوانند به آن سبک و سیاق عمل کنند و یا خود را در قالب آن هویت به نمایش بگذارند. در این راستا افراد به‌خصوص زنان» بازنمایی‌های متفاوتی را از خود در فضای مجازی به‌خصوص در بارگذاری عکس‌های مختلف در پروفایل خود. ارائه می‌دهند. مطالعات مرتبظ با این موضوع نشان داد که زنان عموما دو بازتمایی از خود قضای مجازی ارائه می‌دهند. بازنمود نخست, ناظر بر انکار جنسیت پرهیز از سوژگی» فرار از تحقیر ویژگی‌های بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۶۹ زنانه است و بازنمود دوم» به جلوه‌گری‌های جنسیتی و تمرکز بر جاذبه‌های جنسیتی اشاره دارد. همچنین شکستن کلیشه‌های جنسیتی, ارائه خودی فعال» مستقل, قدرتمند و منتقد از سوی زنان در فضای مجازی تا حدودی کلیشه‌های جنسیتی در خصوص زنان را به حاشیه رانده أست. به‌نوضی آین:آمگان, فضای مجازی را به غرصه‌ای,برانی آرتقای اتوانمتدای نان تبدیل: کرده است (رضایی خلیلی اردکانی و ضابطیان» ۱۳۹۴؛ کرم اللهی و امین فر ۱۳۹۶). در مجموع فضای مجازی این امکان را برای افراد به‌وجود می‌آورد که نسخه‌های مختلفی از خود را به مخاطبان با روش‌های مختلف نشان دهند. از این جهت در هویت‌های فرامدرن امروزی که تحت اين شبکه‌های آنلاین ایجاد می‌شود» چندین خود برای فرد وجود دارد. که وی در هر لحظه به تناسب موقعیت می‌تواند شمایی از آن خود را به مخاطبان بنماید ( ,727۵1627078 5 تضاویر تمایش داده شده:در پروفایل‌های ثلگرامی: یگی از روش‌های آراقه هویت: افرات چه سایر کاربران در فضای مجازی می‌باشد. پژوهش حاضر نیز با نظر بر این مقوله در صدد کشف تیپ‌های هویتی کاربران و ارائه بازنمایی‌های معنایی» ترکیبی و تعاملی تیپ‌های گوناگون انسان‌ها در عرصه‌های گوناگون زندگی اجتماعی, رفتارهای فردی و گروهی خود را در قالب نقش‌های گوناگون برای سایر افراد به نمایش می‌گذارند. بر این اساس» به تعبیر گافمن «خود» موجودی زنده است که دارای مکان استقرار خاصی نیست بلکه یک نمود نمایشی است که به‌شکلی مبهم و ناآگاهانه‌ای از یک صحنه اجرا منتج می‌شود. از این رو فرد» «خود» را به‌شیوه‌ای که برایش وگفعت داشگه اش کا نیا نار گاننی ۱۳۹۱: ۱۷ ۸ نمایش نیز به‌مثابه مجموعه فعالیت‌های مشارکت‌کننده در یک موقعیت معیّن در مقابل تعدادی مفاهده گر است:.در واگع۷ا )۹ نملواشی نشانی"از#کش‌های متقابل نمادین اسان در سحنه روانظا اجقماعی ااستد, اتسای‌ها درز سجته: ساتنت: بازیگران اتقاقر سعی, می‌کننن مناسب‌ترین تأثیر را با ایفای نقششان بر روی مخاطبان بگذارند و به این صورت تمامی انسان‌ها مشارکت آگاهانه‌ای در شکل گیری مجموعه روابط اجتماعی دارند (ریتزر» ۱۳۷۴: ۳٩ - ۹۴ به تعبیری افراد در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی نمودهای متعددی از خود يا +۰ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ هویت نیز به‌معنای نوعی وحدت شخصیت است. به‌گونه‌ای که دیگران آن را تمیز بدهند ترقوفی: 1۱۳۸۹ دز واقع سویگ: موی اس اکدضیای درونی با شغخسی را با فضای جسیی اشکال فرهنگی و روابط اجتماعی ترکیب می‌کند و به این واسطه ذهنیت افراد را شکل می‌دهد و مردم از طریق آن نسبت به رویدادها و تحولات محیط زندگی خود حساس می‌شوند. در واقع» به‌واسطه هویت است که مردم به دیگران و به خودشان می‌توانند بگویند که چه کسی هستند و به‌گونه‌ای رفتار کنند که مشابه تصوری باشد که دیگران از آنان دارند. از همین روست که جامعه‌شناسان احساس» هویت فردی را حاصل دیالکتیک میان فرد و جامعه می‌دانند. به‌عبارت‌دیگر»ه هویت در نگرش‌ها و احساسات افراد نمود پیدا می‌کند. اما بستر اصلی شکل‌گیری آن زندگی جمعی است. در واقع» هویت در فرایند اجتماعی‌شدن و جامعه‌پذیری ساخته و پرداخته می‌شود و جدا از اجتماع معنایی نداره (گل محمدی, ۱۳۸۱: ۲۲۲- ۲۲۵). به تعبیر گیدنز نیز واقعیت ذهنی در خودآگاهی و واقعیت عینی در کنش اجتماعی قرار دارد و به این ترتیب هویت» آگاهی شخص, گروه و جامعه نسبت به خود است که در کنش‌های اجتماعی به‌صورت تدریجی شکل می‌یابد: (گیدنز. ۱۳۷۸: ۸۱ - ۸۲). به‌عبارت‌دیگر»ه هویت امروزی افراد نوعی دستاورد.بازتابی است و همچون ماهیتزندگی روزمره تحت تأثیر عناصر محلی و جهانی در حال تغییر و دگرگونی است (حاجیانی. ۱۳۸۸: ۸۶). از منظری دیگر هویت در برگیرنده تمامی نقش‌ها و گرایش‌های فرد است و در.جریان فرایندهای اجتماعی شکل می‌گیرد. باقی می‌ماند» تغییر می‌کند و یااختی از میان می‌رود و از نو شکل می‌گیرد. از این روه هویت حاصل برخورد واقعیت ذهنی و عینی است که در برابر ساختار اجتماعی واکنش از خود نشان می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت که تمامی هویت‌های شکل گرفته در طول زندگی, حاصل فرایس‌های اجساغی و هو ارتباط با ساختاژزهای طقتماعی و تاریخی شاد زبرگر و لوکمان: از منظر جنکینز (۱۳۸۱) هویت» شیوه‌هایی است که به‌واسطه آنها افراد و جماعت‌ها در روابط اجتماعی خود از افراد دیگر متمایز می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر فرایند درک و شناسایی خود و فهم درک دیگران از آن. هویت یابی تلقی می‌شود (صص ۷ - ۸). به تعبیر وی هویت در اجتماع و در فرایندهای اوّلیه اجتماعی‌شدن شکل می‌گیرد. و بعد از آن افراد در همان چارچوب شکل گرفته هویت خود را در زمان‌ها و مکان‌ها و تحت‌تاثیر متغیرهای مختلف مدام تعریف و بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۷۱ بارقتریت می کسد ازحاجیاتی: ۱۳۸۸+ 00۴ با این ,تفاییر از مفاهیم ود ورهویت مظالعه حاظر به بررسی و واکاوی گونه‌های مختلف بازنمایی هویت در شبکهه اجتماعی تلگرام پرداخته است. در مجموع, هویت. نمودی نمایشی از خود است که افراد» آن را در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی به اشکال و انحا گوناگون ارائه می‌دهند. نقش‌ها و گرایش‌های فردی که در جریان فرایندهای اجتماعی شکل می‌گیرند نیز از مهم‌ترین ابعاد هویت می‌باشند. از این رو می‌توای کت که عویت ماحسل ارقباط کمشگر باساگگارهای اجقماعی و تاریخی استد یکی از روش‌های بازنمایی هویت. تصاویر هستند. همه افراد نسبت به اینکه دیگران چگونه آنان را می‌بینند حساس‌اند و با شکل‌های متنوعی تصاویر خود را مدیریت می‌کنند تا دیگران را وادار کنند که واکنش‌های مطلوب و مورد خواست آنان را نشان دهند. البته افراد به‌طور آگاهانه‌ای در صدد این موضوع نیستند. بلکه حول بدون توجه و به‌صورت غیر ارادی این مدیریت صورت می‌گیرد (گیدنزه ۱۳۸۶: ۱۳۸ - ۱۳۹). بنابراین از آنجایی که تصویرسازی» یکی از اساسی‌ترین ابزارهای,.نمایش خود در.فضای مجازی است. این مطالعه» با تعابیر و مفاهیم ارائه‌شده از خود و.هویت به بررسی و-واکاوی گونه‌های مختلف بازنمایی هویت در شبککه اجتماعی تلگرام با اتکاابه تصاویر منتشر شده از سوّی«کاربران شبکه اجتماع پژوهش حاضر با تکیه بر روش نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر کرس و ون لیوون (۲۰۰۶)» در صدد کشف تیپ‌های هویتی کاربران شبکه‌اجتماعی تلگرام برآمده است. نشانه‌شناسی اجتماعی از جمله روش‌های کیفی در پژوهش‌های اجتماعی و انسانی محسوب می‌شود. کاربرد این روش در مواردی است که مانند این مطالعه. محققان به‌دنبال استخراج الگوهایی‌هایی معیّن و مدون پیرامون منابع نشانه‌ای به‌وجود آورده معنا. در مجموعه‌ای از تصاویر باشند ( ۷۵ :8 1۳6۲99 6 :2006 ,166۷765). جامعه آماری این مطالعه نمونه‌ای در دسترس از میان دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بوده که فعالیت روزانه در شبکه اجتماعی تلگرام داشته‌اند. بر این اساس» به ۳۳ مشارکت کننده داوطلب مراجعه و از آنان خواسته شد که آخرین تصویر پروفایل ده مرد و ده زن با بیشترین مبادله پست بین خود و آنها را جهت تحلیل استخراج و در اختیار تیم تحقیق قرار دهند. همچنین نامبردگان از طریق ارسال پیام و با برقراری تماس, 7۳ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ اجازه افراد مذکور جهت استفاده پژوهشی از تصاویر مورد نظر را اخذ کردند. در نهایت ۶۴۲ تصویر به‌دست‌آمده از پروفایل کاربران تلگرام در فرایند تحلیل نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر کرس و ون لیوون (۲۰۰۶) مطابق با آنچه که در ادامه شرح آن آمده است. وارد شدند. لازم به ذکر است ارزیابی تصاویر مذکور توسط تیم سه نفره‌ای از داوران خبره با تحصیلات دکتری (دو نفر) و کارشناسی ارشد (یک نفر) در یازده جلسه مشترک انجام‌شده است. الگوی حصول توافق بین داوران مشتمل بر مرور تصاویر هر کاربر و نیز گروه‌های تعیین‌شده از کاربران» ثبت و طرح مستقل نظرات و برداشت‌ها در جمع و تبادل نظر پیرامون نقاط اشتراک و افتراق تا حصول اجماع بر سر دریافت‌های تحلیلی مجزا و همچنین تلفیق این دريافت‌ها در راستای بازنمایی گام نخست: معنای بازنمودی!: فرانقش بازنمودی به انعکاس واقعیت‌های جهان خارجی و بیان تجربه ما از جهان می‌پردازد. در واقع» معنای بازنمودی به چیستی کنش‌های اشخاص (مرد» زن» کودک. شی) در تصویر می‌پردازد. معانی بازنمایی‌شده در تصویر بیش از هر چیز با به تصویر کشیدن افراد اشیا و مکان‌ها نشان داده می‌شود. کرس و ون لیوون برای نشان‌دادن کنش‌ها و روابط مفهومی میان مردم» اشیا و مکان‌ها دو ساختار روایی و ساختار مفهومی را معرفی می‌کنند که اين دو به فرایندها تجارب» شرکت. کنندگان» موقعیت‌ها می‌پردازند ساختار روای ی این ساختار بیان کننده انجام کار يا رویدادی است که شرکت‌کنندگان تصویر را به یک دیگر متصل می‌کند. نقش شرکت‌کنندگان در تصویر فعالیت و یا انفعال کنشی آنان و در مجموع روابط میان اجزای تصویر در این ساختار مورد پرسش از سوی مخاطب قرار می‌گیرد (258 :2006 ,1.66176 ۷20 ۵۶ 16۳698). در این راستا فرایندهای روایی به دو دسته فرایندهای کنشی و واکنشی تقسیم می‌شوند. در فرایندهای کنشی عمل فیزیکی بازنمایی می‌شود و آن عمل شرکت‌کنندگان را به هم متصل آمی‌کند. کنش‌های انجام‌شده در این نوع از فرایند» می‌توانند از نوع غیرانتقالی باشند که در آن فقط یک شرکت‌کننده حضور دارد و یا می‌توانند انتقالی باشند که در آن دو یا بیش از دو شرکت‌کننده وجود دارد. ماهیت فرایندهای کنشی از نوع تبادل می‌باشد و در آن هدفی مشاهده می‌شود (2001 ,072708 :8 760111). اما در فرایندهای واکنشی به‌جای بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی. مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۷۳ کنشگر, واکنشگر و به‌جای هدف پدیده وجود دارد. برتری کنشگران در تصاویر نیز به حسب انداز» محل» تمایز پس‌زمینه. دوری و نزدیکی به دوربین» برجستگی رنگی و وضوح نشان داده می‌شود و به این صورت کنشگران اصلی و فرعی در تصویر مشخص خواهند شد. نبوخظا ر مقهومی 7 سباختارهای مفهومی کر ارتباط با تضاویز به سه کسکه اصلی تقسیم می‌شوند (کرس و ون لیوون, ۱۹۹۶). فرایندهای طبقه‌بندی شرکت‌کنندگان را با نوعی وابطه به هم مرتبط می‌کند. به‌گونه‌ای که هر کدام تحت عنوان عضو تابع و مطیع در یک طبقه مافوق هستند. در فرایندهای تحلیلی شرکت‌کنندگان در تصویر از لحاظ کل يا جزئی از رابطه, در یک تصویر به هم مرتبط هستند» در جایی یک شرکت‌کننده» نماینده کل است و از آن شرکت‌کننده به‌عنوان حامل یاد می‌شود و بقیه شرکت‌کنندگان اجزا هستند. فرایندهای نمادین نیز درباره معنای یک شرکت‌کننده در تصویر است. در تصویری که دو شرکت‌کننده وجود دارد آن شرکت کننده‌آی: که معنا را با کنش خومنشانهی‌ادهدی‌هالای ویژگی نمادین و آن کسی که گام دوم: تحلیل ترکیبی. برخی از عکس‌ها تک‌وجهی‌اند و فقط از تصویر تشکیل شده‌اند» اما برخی دیگر از ترکیب مت و تصویّر تشکیل شده‌انق. این عکس‌ها*چندوجهی‌اند. در متن تصویر: جایگاه قرار گرفتن عناصر او نک هو چب: راست: عقب و یا جلوه همگی معانی مختلفی را القا مکنه یط رک با امه وش اطلاعات: برجستگی و ارزش اطلاعات ": ارزش اطلاعات به جایگاه قرار گرفتن عناصر در تصویر بستگی دارد. چپ[ رأست - مرکز/ دبای قرارر کرش نسم حتف وذسصویر: آرزش اطلاعاتی خاص هر عنصر را نشان می‌دهد. عناصری که در سمت چپ قرار می‌گیرند. به‌مثابه عناصر از پیش موجود و شناخته شده ارائه‌شده‌اند و اغناصری که در سمت راست قرار دارند به‌عنوان سناضری نو قعاخته: می‌شوند. بالا بوکل‌وست ار واقعی) بودن مات .را نشان: می‌دهد. فنرکز بودن عناصر نیز نشان از بازنمایی هسته اطلاعات است و سایر عناصر که در حاشیه تصویر قرار می‌گیرند. تابع عنصر و شی یا فرد اصلی هستند که تصوير او در مرکز قرار گرفته است ۴ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ برجستگی: برجستگی به عناصر مختلف درجات متنوعی از اهمیت را اعطا می‌کند و این امر در تصویر از طریق پیش‌زمینه. پس‌زمینه. اندازه نسبی تصویر رنگ و درخشانی سوژه قابل بررسی است. همچنین برجستگی هر عنصر به مخاطب در تصویر این امکان را می‌دهد که بتواند در خصوص اهمیت هر عنصر قضاوتی داشته باشد (177 :2006 ,1.66۷6 ۷72 6۶ 16۳698). قاب‌بند ی در درون یک تصویر چندوجهی (تشکیل شده از افراده اشیا متن) عناصر بازنمایی‌شده می‌توانند به‌وسيله تکنیک‌های گرافیکی متعددی به هم متصل شوند و پیام واحدی را منتقل کنند.» یا برعکس این عناصر چند وجهی بازنمایی‌شده به‌گونه‌ای از هم جدا می‌شوند که احساس جدایی را به بیننده القا کنند. چند وجهی بودن تصوير در قاب‌بندی» از اهمیت زیادی برخوردار است. در یک تصویر یک عنصری,» نمی‌توان درباره قاب‌بندی صحبت کرد. در قاب‌بندی هم می‌توان همه اجزای تصوير را در ارتباط با هم در نظر گرفت و هم می‌توان برای هر کدام پیام‌های جداگانه متصور شد که این جدایی از طریق تغییر,رنگ عناصر عکس و در نهایت با فضای خالی میان عناصر در تصویر قابل شناسایی است (1996 ,7801661176 ۵۶ 16685). گام سوم: معنای تعاملی آ: در هر تصویری که دو نوع شرکت‌کننده تعاملی و بازنمودی وجود دارد. شرکت‌کنندگان تعاملی کسانی هستند که از طریق طراح عکس و بیننده با هم تعامل دارند. شرکت‌کنندگان بازنیادی ۹ ۴ را ها منمام چیزهایی هستند که :در تصویر به نمایش در می‌آیند. در این فرانقش» محقق با نمایش روابط اجتماعی سروکار دارد. در واقع» آن رابطه اجتماعی که به‌واسطه عکس بازنمود می‌شود» اهمیت زیادی در خوانش تصویر دارد. معنای تعاملی با سه موّلفه تماس» فاصله اجتماعی و زاویه دید بررسی می‌شود ( :6 167695 تماس ": از منظر کرس و ون لیوون (۲۰۰۶)» اگر افراد بازنمایی‌شده در تصویر نگاه خیره به تماشاگران داشته باشند. تصویر می‌تواند به‌سوی بیننده بروّد و وارد دنیای وی شود اما اگر افراد بازنمایی شده به بیننده نگاه نکنند و خط نگاه آنان اشیای بازنمایی‌شده در تصویر و یا سایر افراد درون تصویر باشد» تصویر در دنیای درون خود باقی می‌ماند و بیننده» باید خود وارد دنیای تصویر شود. در واقع, نگاه خیره بیانگر صورتی از خطاب مستقیم به بیننده است و می‌تواند بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی. مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۷۵ شامل حرکات فیزیکی نیز باشد. در واقع» شرکت‌کنندگان بازنمایی‌شده با نگاه خیره به تماشاگر, خواستار چیزی از او هسقد و می‌تواند القاعکسده احساسات مغتلفی باشه اما زمانی, که سخاظب: نگاه: مستقیم با یشنم واه باه وروه سار اشیا, بنگلرت. دار این سوق شرکت کننده ,خر عکس: بلومی از سخاطب می‌خوافه که به: شی‌مای که او می‌نگر: نکام کند. فاسله: /جتماعی .تما می‌تواند اتزدیکه ستوسظ و حور یاشخه. اتاب: این, تما و اقاسله شوک ت‌کننده هر عکس, با بيشنده تسویر: نقان دمنده قاسله اجشمامی ستفاوتی, اس این فاسله روابط متفاوتی را بین بیننده و شرکت‌کنندگان در تصویر نشان می‌دهد. در نمای نزدیک. نشان‌دهنده رابطه نزدیک و صمیمی بین شرکت‌کنندگان و مخاطب تصویر است. نمای متوسط که از کمر یا زانو به بالا نشان داده می‌شود نیز نشان از وجود رابطه اجتماعی بین بیننده و شرکت‌کنندگان در تصویر است و نمای دور از فرد بیگانه بودن شرکت‌کننده در تصویر را با مخاطب نشان می‌دهد (126 :2006 .,1.6011۷6 ۷7۵0 :6 16۳698). .بر اساس نگاه و زاويه دوربین نیز فواصل اجتماعی مختلفی را می‌توان» تحلیل کرد. نگاه از بالا به کسی, نشان اعمال قدرت نمادین آست: نگاه به فرد بینالدر گیگ سطح نیز ناگ ار برایگهه۹ ات زاویه دید" به تعبیر کرس و ون آلیوون (۲۰۰۶) تصاویر ذارای زاويه دید معنایی از فضای تصویر را به بیننده تحمیل کرده و او را وادار به تفکر در خصوص فضای عکس می‌کند. اما تصاویری وجود دارند که عملا بی‌طرف هستند و؛ازابیننده غافلند. و به‌همین ترتیب» معنایی را به ذهن بیننده متبادر نمی‌کنند و از این جهت. پیام ویژه برای مخاطب عکس ندارند. براساس بررسی و تحلیل یک به یک و تجمیع دریافت‌های به‌دست‌آمده از تصاویر پروفایل‌های تلگرامی کاربران مورد مطالعه» هفت تیپ اصلی هویتی در چارچوب روشی کرس و ون لیوون (۲۰۰۶) شامل سه گام معنای بازنمودی؛ معنای ترکیبی و معنای تعاملی» مورد شناسایی و بازنمایی قرار گرفتند. در جدول شماره ۱ فراوانی و درصد از کل هر کدام از تیپ‌های استخراج ۶ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ در مجموع» هفت تیپ هویتی با بررسی تصاویر پروفایل‌های کاربران شبککه اجتماعی تلگرام: استخراج شده است و با رویکرگضانا گنج اعی تضویر نورد تحلیل و بررضی براساس فرانقش بازنمودی» تصاویر اپروفایل‌های طبیعت گرا غموما بازنمودکننده بخشی از طبیعت هستند و مبتنی بر ساختار روایی» کنشگر یا کنشگران فعالی در آن دیده نمی‌شود و به‌همین ترتیب نیز کنش‌های انتقالی و یا غیر انتقالی در این‌گونه تصاویر وجود ندارد. پروفایل‌های اطییشه‌گرا: از بعه افراییت‌های, تمادیگ» با تقان‌فادن ‏ تناهایی, از قضول, مخعلف: معانی و مفاهیمی از جنس آرامش, حس تازگی و سرزندگی» لطافت و زیبایی و معناهایی از این بر اساس مقوله تحلیل ترکیبی» پروفایل‌های طبیعت‌گرا حاوی» تصاویر تک‌وجهی‌اند و شی یا فرد و یا متنی در تصاویر وجود ندارد. عناصر تصاویر طبیعت‌گرا به‌لحاظ ارزش‌های اطلاعاتی در تمامی صفحه تصویر پخش شده‌اند. اما عموما عنصری از طبیعت که در مرکز تصویر قرار دارد». هسته اطلاعات آن تصویر را به نمایش می‌گذارد. این هسته اطلاعاتی می‌تواند شامل فصول مختلف. درخت و سبزه‌زار»ه حیوان» دریا و مواردی از قبیل باشد. از این رو تمامی عناصری که در حاشیه قرار دارند» به عنصری که در مرکز تصویر به نمایش گذاشته شده به‌لحاظ معنایی وابسته‌اند. تصاویر طبیعت‌گرا عموما به‌لحاظ برجستگی, دارای رنگ‌هایی بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد .۹ ۱۷۷ درخشان هستند. در این تصاویر مخاطب بر حسب اندازه هر کدام از عناصر موجود در عکس. می‌تواند در خصوص اهمیت آن عنصر قضاوت کند. به‌لحاظ قاب‌بندی نیز تصاویر پروفایل‌های طبیعت‌گرا تک‌وجهی‌اند» پیامی واحد مبنی بر احساس آرامش و سر زندگی (رنگ‌های سبز و روشن در طبیعت در فصول بهار و تابستان) و یأس و ناامیدی (رنگ‌های زرد و تیره در فصول در بعد معنای تعاملی؛ در پروقایل‌های طبیعت‌گرا شرکت‌کنندگان بازنمودی به نمایش درآمده در عکس شامل طبیعت و عناصر مرتبط با طبیعت (فصول مختلف, درخت. گل, سبزه زار و.) است. پروفایل‌های طبیعت‌گرا در عین اینکه فاصله خود را با بیننده حفظ می‌کنند. به‌نوعی او را دعوت به تفکر در خصوص تصوير و محتوای برآمده از آن. می‌کنند. به‌لحاظ فاصله اجتماعی» عموما تصاویر طبیعت‌گرا در نمایی باز و در فاصله‌ای دور قرار دارند» اما زاويه دید مشخصی به بیننده ارائه می‌کنند و او را یه تأمل,ذر تخصوص‌«معنای عکس وا می‌دارند. تضاویر پروفایل‌های, صاطفه‌سدار: پارنمود‌کسسده عواطف رو حساشات رومانتیگ: هستعد: در این تصاویر حداقل دو کنشگر وجود دازد. احساسات رومانتیک در این‌گونه پروفایل‌ها می‌تواند یا با محوریت زن و مرد (یک زوج) باشد و یا با نشان‌دادن ابعادی از عاطفه مادری و پدری و احساس عشق نسبت به اعضای خانواده و خویشاوندان در تصاویر نمود پیدا کند. از لحاظ ساختار روایی. کنشگران در این تصاویر به یکدیگر به‌واسطه عاطفه متصل هستند و در کنار یکدیگر حضور فعالی دارند آنان یا در حال نگاه به یکدیگر هستند. یا به مخاطب می‌نگرند. در آغوش یکدیگر بودن» نمایی از دستان کنشگران در کنار یکدیگر همراه با حلقه ازدواج و سایه آنان در کنار ۸ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ یکدیگر از دیگر اشکال حضور کنشگران در تصاویر عاطفه‌مدار است. کنش‌های عاطفی شرکت‌کنندگان در اين تصاویر عموما از نوع فرایندهای انتقالی است. از این جهت که عاطفه به‌عنوان عنصر اصلی در تصویر در جریان روابط کنشگران سیال و جاری است. از لحاظ فرایندهای نمادین نیز در تصاویر عاطفه‌مدار عموما یکی از کنشگران, حامل معنای عاطفی بیشتری است و معنای احساسات عاشقانه در ارتباط با وی از تصویر حاصل می‌شود. در تحلیل فرایندهای نمادین تصاویر عاطفه‌مدار قرار گرفته بر پروفايل‌ها اشیا از اهمیت زیادی برخوردارند به‌عنوان مثال در تصاویری که عکسی از حلقه‌های ازدواج وجود دارد». کنشگری که عکس سذکور را بر پروفایل خوق قرار ذاذمم قر حال نمایش آحسای خافقانه خوق نسبت, ید به‌لحاظ ترکیبی نیز پروفایل‌های عاطفه‌مدار از این جهت که فقط تصویر هستند. تک وجهی‌اند و به تنهایی دارای معنی هستند. در اين‌گونه تصاویر معمولا افراد در مرکز تصویر قرار دارند و حامل معنای عاطفی‌اند و حواشی, تصویر کمتر دارای معنا هستند. همچنین از این جهت که محور اصلی عکس‌ها عاطفه است. به‌لحاظ ارزشاطلاعاتی» جدایی میان عناصر عکس دیده نمی‌شود. بلکه آنچه دریافت می‌شود احساس صمیمیت میان کنشگران است. در تصاویری هم که شی حامل معنای عاطفی (حلقه ازدواج» دسته. گلعروس)» وجود دارد. معنای آن به‌واسطه عناصر مرکزی تصویر (دستان کنشگران) به مخاطب منتقل می‌شود. در تصاویر عاطفه محور معمولا عنضر مرکزی. که بازنم ویک دا لیگ اف به‌واسطه: ذرخشانی رنگ و اتذازه تصویر قابل تشخیص است. به‌لحاظ قاب‌بندی نیز افراد و یا عناصر عاطفه محور در تصاویر این‌گونه پروفایل‌ها, کاملا در ارتباط با یکدیگر قراز دارند و احساس همبستگی, عشق و محبت میان کنشگران تصوير را به بیننده منتقل می‌کنند. البته هر کدام از اجزا در این تصاویر که می‌توانت افزاد و یا اشیا (دسته هلا و حلقق ساشت بهتگایی نیز مخنای خاض خود زا :دارد. کم‌رنگ نشان‌دادن برخی از اجزای تصویر (حاشیه‌های تصویر) نیز می‌توان جدایی معنایی برخی به‌لحاظ تعاملی نیز شرکت‌کنندگان در تصاویر پروفایل‌های عاطفه‌مدار»ه از نوع بازنمودی‌اند» زیرا در حال نمایش ابعادی از احساسات خود و نوعی از روابط اجتماعی به بیننده هستند. در این‌گونه تصاویر کنشگران از درون عکس به مخاطب نگاه می‌کنند. با بیننده تماس مستقیم برقرار می‌کنند و وارد دنیای وی می‌شوند.» اما اگر کنشگران حاضر در بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۷۹ تصویر به یکدیگر بنگرند و یا هر دو به‌جای دیگری نگاه کنند. مخاطب را به تفکر در خصوص عکس دعوت می‌کند و به‌نوعی بیننده را درگیر روابط خود و پا شی‌ای که به آن می‌نگرنده می‌کنند. از سوی دیگر اگر نمای کنشگران در تصویر نسبت به بیننده نزدیک باشد صاحب پروفایل سعی در نمایاندن رابطه صمیمی میان خود با بینندگان آن تصویر را دارد» اما تصاویری که نمایی دور از کنشگران تصوير را به نمایش می‌گذارد. معنایی عکس مضمون اخیر را که:تاظر بربیگانگی کنشگران :درون عکس با متقاطبان استته !الق می‌کندد که دیگزری از فاصله اجتماعی به روابط کنشگران در تصویر مربوط می‌شود. هرچه کنشگران به‌لحاظ فیزیکی به یکدیگر نزدیک تر باشد» صمیمت بیشتری را برای مخاطب تداعی می‌کنند. به‌لحاظ پرسپکتیو نیز تصاویر عاطفه مدار به‌طور کلی بازنمایی کننده معنایی عاطفی و عاشقانه است. از این رو معنای مشخصی را به مخاطب نشان می‌دهد. پروفایل‌های فردمحور ناظر بر تصاویری هستند که وجه متظاهرانه‌ای از فرد را برجسته می‌کنند.» در این نوع از تصاویر افراد در پی نمایش وجهی از خود هستند که برایشان قابل قبول است. کنشگران حاضر در این تصاویر می‌توانند» زنان» مردان» دختران» پسران و یا کودکان باشند. در پروفایل‌های فردمحور افراد به بازنمایی خود. به تنهایی» یا با شی‌ای که برای آنان + فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ دارای ارزش است می‌پردازند. برخی از صاحبان پروفایل با تصاویری از کودکان و برخی دیگر با گذاتتن تصاویز خود همراه:با یک هی در فقایی نقاص و با سمران:با متقلقان و امکاناتاشان: اقدام به بروز متظاهرانه وجوهی از خود می‌کنند. وجه دیگر مقوله نمایش خود» ابراز ناراحتی و تنهایی فرد است. دسته دیگری از کنشگران با گذاشتن تصویری از خود با احساس ناراحتی و پا متنی که نشان‌دهنده تنهایی فرد است. احساسات خود را بروز می‌دهند. به‌طور کلی کنشگران در این گونه تصاویر منفعل نیستند؛ بلکه کنش‌شان از نوع انتقالی و دارای معنایی مشخص است و از نمایش خود به بیننده» هدف مشخصی را پیگیری می‌کنند. برخی در حال عرضه وجوه مشخصی از خود هستند که از آن رضایت دارند و می‌خواهند دیگران نیز آن را ببینند» برخی نمی‌خواهند و یا به‌دلایلی نمی‌توانند» تصویر خود را نشان دهند. از سوی دیگر تمایل دارند خودشان را با نقش خود در خانواده, نشان دهند. بنایراین تصویر فرزندان خود و یا شخصی در خانواده‌شان را بر پروفایلشان قرار می‌دهند. از این روست که می‌توان گفت. هر کدام از این دو گروه به‌دنبال بروز وجهی از خود در تصاویر پروفایلشان هستند. به‌لحاظ ترکیبی» این تصاویر گاهی. تک‌وجهی‌اند و گاهی .هم به‌صورت چندوجهی هستند. زمانی که تصاویر حاوی نوشته.و يا کنشگری به تنهایی باشند»تک‌وجهی‌اند. اما زمانی که نوشته در کنار کنشگر و یا کنشگرانی در تصویر قرار داشته باشند. تصاویر چندوجهی هستند. نوشته‌های مذکور عموما گویای احوال درونی"کنشگران هستند. ارزش, هرز" کدام از اطلاعات درون عکس ب‌میزان مرکزیت اجزای آن تصوير وابسته است. اگر کنشگر در مرکز و شی یا اشیا در حاشیه باشد» اشیا به‌واسطه کنشگر حاضر در مرکز دارای معنی هستند اما اگر شی (به عنوان مثال ماشین, خانه» عینک آفتابی و امثالهم) در مرکز و فرد در حاشیه عکس باشد. کنشگر در حال معرفی خود با متعلقات‌اش هست. برجستگی عناصر مختلف نیز در این‌گونه تصاویر به بزرگی و یا کوچکی کنشگر و اشیا همراه او و یا مکانی که در آن حاضر است و در نهایت به بزرگی و کوچکی متنی که ناظر بر اهمیت فردیت شخص است» بستگی دارد. این متن می‌تواند همراه با تصویر و یا بدون تصوير فرد در پروفایل قرار بگیرد و حاوی معنایی ناظر بر احوالات درونی فرد باشد. در نهایت بر اساس قاب‌بندی, همه عناصر یک تصویر در کنار یکدیگر و در یک ارتباط منسجم, پیام واحدی ناظر بر اهمیت فردیت و نمایش وجهی از خود. که مورد قبول و پذیرش کنشگر حاضر در تصویر است» را منتقل می‌کند. همچنین پوشش و ظاهر و متعلقات کنشگران درون تصوير نیز بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۸۱ به‌لحاظ تعاملی نیز در این تصاویر زاويه دید کنشگران هم می‌تواند در تراز مشابه با چشم مخاطب و از روبه‌رو به‌سوی وی باشد و حس تشابه و تساوی میان کنشگر و مخاطب را تداعی کند و هم می‌تواند به مخاطب از زاويه روبه‌رو نگاه نکند و کنشگر در درون تصوير باقی بماند و هیچ‌گونه تماسی با بیننده پیدا نکند. عموما نگاه خیره و مستقیم به کنشگر در تصویر به مخاطب نشانی از صمیمت با بیننده عکس است. درصورتی که نگاه از زوایه بالا به بیننده عکس., نشان دمتده فاصله اجتماعی از مخاطب (اعمال قدرش) ونگاه به اشیا حاظر در تضویر از سوّی کنشگر عرضه آن شی به مخاطب تلقی می‌شود. تصاویر فردمحور از آن جهت که هدف معیّنی در القای معانی به کنشگران دارد دارای زاويه دیدی مشخص است. پروفایل‌های جمع‌نگر در اوّلین سطح معنایی بازنمودکننده تعلق گذارنده تصویر به دوستان, خویشاوندان و اطرافیان‌اش است. در سطحی:دیگر از معنا در.این‌گونه از تصاویر بازنمودی از وقایع و اتفاقات روزمره شخص در ارتباط با اطرافیان در مکان‌های مختلف به نمایش گذاشته می‌شود. این تصاویر روایت‌گر تجارب کنشگر از تعامل با دوستان و خانواده و خویشاوندان است. کنشگران در این تصویر دو نفر و یا بیشتر هستند و کنش آنان از نوع انتقالی است و همه کنشگران در ارتباط با یکدیگر در حال صدور پیام صمیمیت و جمع‌گرا بودن به بیننده هستند. در این تصاویر معمولا فردی که در مرکز تصویر قرار دارد. کنشگر اصلی است و باقی کنشگران» 7۳ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ در نگاه نخست بیننده در مرکز توجه قرار نمی گیرند.» از این رو تابع کنشگر مرکزی هستند. نوع پوشش کنشگران در این گونه تصاویر نیز می‌تواند نشان‌دهنده طبقه اجتماعی آنان باشد. به‌لحاظ ترکیبی, تصاویر جمع‌نگر هم می‌توانند در قالب متن و هم در قالب تصاویری از کنشگران مشخص باشند. متن‌های جمع‌نگر, حاوی محتوایی ناظر بر دوستی» تعامل با دوستان و اهمیت خویشاوندان و خانواده است. اما تصاویر دارای کنشگران مشخص به‌طور خاص چند وجهی‌اند؛ زیرا معمولا در آن چند کنشگر حضور دارند. به‌لحاظ ارزش اطلاعات معمولا کنشگری که در مرکز قرار دارد» هسته اطلاعات تصویر محسوب شده و اطرافیان اگر با فاصله از او قرار داشته باشند همراه با زمینه‌ای که در آن قرار دارند». همگی حاشیه محسوب می‌شوند. البته در همه تصاویر به این صورت نیست. در برخی از تصاویر» کنشگران همگی در مرکز تصويرند. به‌همین دلیل نیز همه آنان هسته تصویر شناخته شده و پشت آنان حاشیه محسوب می‌شود. معنایی که از تصاویر جمع گرا برداشت می‌شود. غموما ناظر,یر صمیمیت و شادابی و همبستگی کنشگران آذر این تصاویر: مرول موس ول لومشم ۷ در فاصله انزذیکی: نسبت ید یکدیگر ایستاده‌اند. از این جیوه او نماعی, فاسوا وی گهیت.به مخاطبان تصویر و نسبت به یکدیگر دارند. نگاه مستقیم.و رو در روی کنشگران"به مخاطب. تصوير را به دنیای درون بیننده نزدیک می‌کند. در مجموع, این تصاویر ازاویه*آدید امشخصی مبنی بر معنای بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی. مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۸۳ برخی از تصاویر با استفاده از تکنیک‌های مختلف عکاسی (شامل نورپردازی» تصاویر ضد نور و نظایر اين‌ها) و یا با استفاده از انیمه‌ها و نقاشی‌ها سعی در ایجاد تصویری خیال‌انگیز و رویایی دارند. در این تصاویر انیمه‌ها و نقاشی‌ها و یا شخصیت‌های کارتونی به‌عنوان کنشگر در تصویر خاشر سفعد. ایق آشکال و شخصب‌ها با هر ال ,اه به سخاطب‌اند. با پسته: بهد. مخاطلب هستند و یا در حال انجام کنشی هستند. در این تصاویر کنش کنشگران از نوع غیر انتقالی است؛ زیرا تنها یک کنشگر (شی فرد و یا انیمه) در تصویر حاضر است. از لحاظ فرایندهای نمادین نیز احساس و معنای رویاگونه و خیال‌پردازانه که می‌تواند برانگیزاننده احساس غم و شادی, شور و نشاط سر زندگی و ناامیدی» ترس و وحشت» تنش و اضطراب و عشق و نفرت به‌لحاظ ترکیبی برخی از این تصاویر.تک وجهی‌اند.و تنها از تصویر یک انیمه تشکیل شده‌اند» مانند سایر دسته‌بندی‌ها. ارزش اظلاعاتی تصاویرابه در مرکز قرار گرفتن آنان است. از این جهت عناصری که در حواشی "تصویر قرار می‌گیرند. در ارتباط معنایی با عنصر مرکزی تعریف و تحلیل می‌شوند و معنا می‌یابند. به‌لخاظ برجستگی تضاویر خیال برانگیزه عموما رنگ و درخشندگی ویژه‌ای دارند و از این "جهت. آتوجه. بيتنداه را*به خود جلب می‌کنند. از بعد قاب‌بندی» گاهی این دست از تصاویر با*تکنیک‌هایی با مت ترکیب می‌شوند. در این صورت. علاوه بر اینکه هر عنصر تصویر به‌خودی‌خود دارای معناست. در ارتباط با یکدیگر نیز قابلیت به‌لحاظ تعاملی در اکثر پروفایل‌های خیال‌انگیز و تخیّل‌مدار» کنشگر واقعی در تصویر حضور ندارد» اما انیمه‌ها اشیا و اشکال تخیل‌برانگیز می‌توانند وجهی از تماس و ورود به دنیای مخاطب را از طریق نگاه خیره به مخاطب توسشط انیمه و نزدیکی شی به دوربین» داشته باشند. البته کاهی برخی از تسادیر حش نکاگ یت به مطاطب ناد از این یت حالت مور انیمه‌ها می‌تواند نشان دهنده احساس کنشگران گزارنده تصویر بر پروفایل باشد و موجبات تأمل در بیننده را ایجاد کند. هدف اصلی این‌گونه از تصاویر انتقال ذهن بیننده به دنیای روژیا و خیال است. از این جهت» تصاویر خیال‌انگیز حاوی زاويه دید مشخصی هستند. ۴ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ تصویر شماره پنج: نمونه‌هایی از تصاویر پروفایل‌های خیال برانگیز - تخیّل‌مدار تصاویر پروفایل‌های واقع‌گرا بازنمایی کننده ساختاری روایی مبتنی بر وجه مشخصی از زندگی واقعی فرد (شغل, تحصیلات. فرزندان و امثالهم) است و مخاطب تصویر را بر آن می‌دارد که در خصوص نسبت کنشگر حاضر در تصویر با مکان» یا شی و یا مواردی که فرد در تصویر از آنها استفاده می‌کند و یا در کنار آنان قرار دارد» تأمل کند. کنش‌ها در تصاویر پروفایل‌های واقع‌گرا از ایخ جهت که یک کنشگر درشان _خضو رژه‌ازگر ون غبراوایتمای است. به‌لخاظ فرایندهای مفهومی, در این گونه تصاویر معمولا فرد در.خاشیه و؛در.مقابل مکان» یا شی و یا موقعیتی که نشان‌دهنده زندگی واقعی فرد است در مرکز تصویر قرار دارد و از این جهت فرد تابع عنصر مذکور است. به‌لحاظ نمادین نیز کنشگر همراه با سایر عناصر تصویر در یک ارتباط منسجم» نشان‌دهنده یک مفهوم کلی درباره وجوهی از زندگی فردی شخص است. تصاویر واقع گرا عموما از یک وجه تشکیل شده‌اند و.معمولا متنی در آن وجود ندارد. در این‌گونه تصاویر» سوزه اصلی به‌دلیل اینکه معمولا تمام صفحه تشکيل‌دهنده تصویر را شامل می‌شود. از سایر عناصر حتی از خود کنشگر برجستگی بیشتری دارد و کل این مجموعه در یک قاب در ارتباط منسجم با یکدیگر دارای معنی است و شغل, تحصیل و يا ابعاد دیگری از زندگی واقعی فرد را به نمایش می‌گذارد. از لحاظ تعاملی در این تصاویر معمولا یک یا چند کنشگر حضور دارند. معمولا کنشگران با نگاهی خیره به بیننده و در فاصله دورتری نسبت مخاطب در تصویر ایستاده‌اند و موضوع حائز اهمیت مکان» شی و يا فردی است که نشان‌دهنده بعدی از بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹۰ ۱۸۵ زندگی واقعی صاحب پروفایل است و به این صورت مخاطب را به تفکر در خصوص زندگی واقعی و کاری و يا تحصیلی فرد وا می‌دارد. این دسته از تصاویر نیز دارای زاويه دید مشخص و معنای معینی ناظر بر ابعاد مختلف زندگی واقعی فرد هستند. پروفایل‌های دارای تصاویر معنویت‌گرا بازنمایی کننده روایتی از احساسات معنوی و عناصر مذهبی است: در این تصاویر معقولاراعنم گنای گذه است: که در اولین سطح معنایی نشان‌دهنده تعلقات دینی و احساسات مذهبی صاحب پروفایل است. اما در لایه‌های عمیق‌تر نوعی خود اظهاری فرد به سایر کاربران در خصوص باورها و ارزش‌های دینی‌اش مستتر است. تک عنصر مهم این تصاویر به‌عنوان حامل همه معنا فضای معنوی و مذهبی است که تمام تصویر را می‌پوشاند و باقی عتاصر به‌عنوان عناصر فرعی در حواشی تصوير قرار می‌گیرند. اما در ارتباط با یکدیگر دارای معنای معنویت می‌شوند. در برخی از تصاویر معنویت‌گرا نیز کنشگری فعال در فضایی مذهبی قرار می‌گیرد. در این تصاویر کنشگر در حاشیه و در ارتباط با عنصر مرکزی تصویر که همان فضایی مذهبی هست. معنا می‌یابد. به‌لحاظ ترکیبی تصاویر این دسته از پروفایل‌ها می‌تواند تک وجهی و یا چند وجهی باشند. به این صورت که يا فقط از تصویر تشکیل شده‌اند و یا متشکل از ترکیب تصویر و متن هستند. اما در هر صورت ارزش اطلاعاتی و برجستگی کلیدی متعلق به فضای مذهبی و یا عبارت مذهبی در مرکز تصویر است و باقی عناصر در حاشیه این عنصر مرکزی در یک قاب‌بندی در ۶ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ وجه تعاملی عناصر موجود در تصویر مبنی بر القای احساس مذهبی و معنویت به بیننده تصویر است. هرچه تصوير از نمای بازتر و دورتری گرفته شود احساس معنویت کمتری به مخاطب القا می‌شود. در صورتی نماهای نزدیک به عناصر و فضاهای مذهبی». حس معنویت بیشتری را به مخاطب منتقل می‌کند. در این تصاویر اگر کنشگر حاضر باشد و به‌صورت مستقیم به بیننده بنگرد نوعی از احساس معنویت را به‌واسطه فضایی که در آن قرار دارد» برای رسانه‌های اجتماغی - ارتباطی مبتنی رای عیشکانات و سهولتی که در ارتباظات افراد با یکدیگر ایجاد کرده‌اند. امروزه به عرصه‌ای برای بروز ابعادی از هویت تبدیل شده است که شاید:در دتیای, واقعی‌رافاد #کمتر ,مجال پروزه آن ابغاد را بنابنیه مقخصه اضلی این قضا: چندهویتی بودن آن است. کاربران به اشکال گوناگونی در این فضا به ابراز خود و ابعادی از هویتشان که تمایل ندارند و یا نمی‌توانند در عرصه زندگی واقعی به نمایش بگذارند» می‌پردازند. از این رو پژوهش حاضر با هدف اکشف "هویت‌های گوناگون؛ و دسته‌بندی آنان در فضای مجازی با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی کرس و ون لیوون (۲۰۰۶)» به شناسایی و بازنمایی تیپ‌های هویتی در میان کاربران شبکه اجتماعی تلگرام پرداخته است. ماحصل بررسی و تحصیل انجام‌شده, مطابق آنچه در جدول شماره دو مشاهده می‌شود» صورت‌بندی هفت تیپ هویتی شامل طبیعت‌گرا عاطفه‌مدار» فردمحور» جمع‌نگر خیال‌انگیز (تخیّل‌مدار)» واقع گرا و معنویت‌گرا بوده است. این نوع از راهبردهای فرایندی جهت بازنمایی بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۸۷ هویت مبتنی بر تصاویر مختلف کاربر در درگاه پروفایل به‌عنوان یکی از عرصه‌های عرضه فرد در فظای مجازی مطلوب انگاشته فده امست. بر ایق امناسسنعیانت قرامرزیاتی: هاقمی وافزهنگی (۱۳۹۵)» طالبی و عیوضی (۱۳۹۲) و کیوایل و تیلور (۲۰۰۱» در ارتباط با نقش هویت‌بخش حوزه‌های تعاملی نوین» انطباق قابل توجهی دارند. مطالعات محققان مختلفی از قبیل تالامو و لیگوریو (۲۰۰۰)» کرم‌اللهی و امین‌فر (۱۳۹۶) و رضایی, خلیلی اردکانی و ضابطیان (۱۳۹۴) نیز تنوع صورت‌بندی هویتی در فضای مجازی را مورد تأکید قرار داده‌اند. جدول شماره ۲ - گزیده‌ای از ویژگی‌های نشانه شناختی تیپ‌های هوبتی پروفایل‌های تلگرامی ۸ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ تجزیه و تحلیل مجموعه گسترده‌ای از تصاویر پروفایلی کاربران فعال در شبکه اجتماعی مورد بررسی نشان داد که جهت گیری‌های معناشناختی معیّنی در بارگذاری تصاویر مورد نظرشان داشته‌اند که به ایشان امکان به‌اشتراک‌گذاری, ادراکی معیّن از خود را با مخاطبانشان می‌داده است. از اين رو فضای شبکه اجتماعی آن گونه که گافمن (۱۳۹۱) در نظريه خود بدان تأکید دارد. به‌مثابه صحنه نمایش برای کاربران تلقی می‌شود که در آن وجوهی از خود که به ارائه آن متمایل هستند را در معرض دید دیگران می گذارند. از منظری برساختی (برگر و لوکمان» ۱۳۷۵) تیپ‌های هویتی بازنمایی‌شده در قالب پروفایل‌های تلگرامی را می‌توان بازنمایی‌های ذهنی عاملان اجتماعی از موقعیت‌های ساختاری که آنها را ار قتایج حاصل:در ای مطالعه: پا با بی‌واسفله: بودی حعوت: بهقنامل وطقامعه یکی از وجوه افتراق تیپ‌های هویتی مورد اشاره است. تنوع فرم‌های اطلاعاتی» گستره و عمق‌بندی اطلاعات ارائه‌شده و استراتژی ناظر بر.القای ارزشمندی اطلاعات عرضه شده نیز از دیگر تمایزات بین گونه‌های مختلف بازنمایی هویتی کاربران در قالب پروفایل‌های تلگرامی بوده است. از آنجا که به‌طور معمول ‏ راهبردهای کنشگران اجتماعی در تصویر.سازی عینی ادراکات هویتیشان در ارتباطی نسبی با فرایندهای "ناظر, بزجامعه‌پذایری آنها قرار دارد (حاجیانی, ۸ جنکینز ۱۳۸۱ می‌توان ادعا کرد گرایش به بازنمایی هویتی از سوی کاربران تگرام در قالب تیپ‌های شناسایی شده» تحت تأثیر فزایندها و رویذاد‌های مختلف زندگی اجتماعی در هر دو عرصه واقعی و مجازی قرار دارد و بر حسب فرایندهای مذکور تغییر و تحوّل پیدا می‌کند و در مجموع می‌توان عنصر جذابیت را به‌عنوان مخرج مشترک دریافت‌های متنوع از تصاویر پروفایلی کاربران مطرح کرد. بر این اساس»؛راهبرد اتخاذ شده: توسط آنها در انتخاب و جانمایی عنصر کانونی و عناصر پیرامونی در تصاویر مذکور با هدف تحقق.درجات بالاتری از جذابیت بوده است که محققان را به بازشناسی انواعی از تیپ‌های هویتی رهنمون شده است. تصاویر مورد مطالعه, غنای بالایی از نشانگان معرف زندگی روزمره» شناسه‌های فردیت و مناظر ارزشی و هر چند در عمل, امکان نامحدودی در حذف و افزودن دلخواهانه تصاویر پروفایلی برقرار است. اما نکته تأمل‌برانگیر روال‌مندی نسبی سیر این افزودن و کاستن است که تا حد زیادی بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی, مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۸۹ منطبق بر چارچوبه هویتی کاربر آن گونه که خود وی در به نمایش گذاردن آن اهتمام دارد» اسگ: تسایر عرضاشنه: در پروقابل‌ها برداشگ‌هایی جوشمننانه از اعرصه‌های: اجتماعی پیرامون کنشگران مبتنی بر علایق یا دغدغه‌های ایشان است که به امید روشن ساختن مرزهایی معنادار و معنابخش میان خود و دیگری در زمانه‌ای عرضه می‌شود که هم‌رنگی و هم‌گرایی به‌عنوان پيامد توالی بی‌پایان بروز» جریان یابی و افول مدهای رفتاری» فکری و فرهنگی راه را بر هویت‌یابی‌های مستقل می‌بندند. درست بر مبنای همین تلاش برای تمایز جویی است که به دیگرانی با مختصات عمل خصایص شخصیتی و رویکردهای معرفتی مشابه نزدیکی حاصل می‌شود. از دل این قرابت‌ها نیز می‌توان گونه‌های هویتی مختلف در نهایت منطبق بر تجربه حاصل در این پژوهش, می‌توان ادعا کرد به‌کارگیری ابزار نیرومند روشی همچون نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر راه‌های بدیعی بر روی محققان جهت واکاوی تجارب زیسته و شیوه‌هایی سامان‌دهی کنش در فضای مجازی می‌گشاید. این موضوع با توجه به سرزندگی و پویایی فزاینده زیست‌جهان مجازی» سیّال‌شدگی تعاملات و الگوهای عرضه خود در این فضا و همچنینتداوم هویت یابی در آن قلمرو:اهمیتی:مضاعف خواهد یافت. از این رو انجام پژوهش‌های مغصل‌تری روی انبوه داده‌های تصویری و بصری موجود در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی می‌تواند دریافت‌های,نوآورانه‌تر و عمیق, تری را از جنبه‌های مختلف این ۰ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ 0 اجاق, سیده زهرا؛ میرازیی موسوی,» سید رسول (۱۳۹۵). «تحلیل کنش‌های ارتباطی و مدیریت تأثیر در گروه‌های تلگرام» فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین سال ۰۲ شماره ۵ صص ۷۵ - 0 برگر پیتره لوکمان, توماس (۱۳۷۵). ساخت اجتماعی واقعیت. فریبرز مجیدی» تهران: انتشارات 0 جنکینز ریچارد (۱۳۸۱). هویت اجتماعی. تورج یاراحمدی, تهران: شیرازه 0 حاجیانی, ابراهیم (۱۳۸۸). جامعه‌شناسی هویت ابرانی تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک 0 حسن پور اسلانی» محسن؛ صدیقی بهرنگ (۱۳۹۳)» «مردانگی در قاب نشانه‌شناسی اجتماعی مردانگی در عکاسی مطبوعاتی دهه‌های ۵۰ و ۶۰ خورشیدی»» مجله جامعه‌شناسی ابران» دوره 0 رضایی» روح الله؛ صفا لیلا؛ ادیبی» منصوره (۱۳۹۵). «عوامل موثر بر قصد استفاده از شبکه اجتماعی تلگرام در فعالیت‌های آموزشی در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد»» پژوهش‌های ارتباطی» سال ۰۲۳ شماره ۳ پیایی ۸۷ یط ۳۷ - ۶۴ 0 رضایی: محمد؛ خلیلی ارد‌کان سدع #ومضابطیان. بیرگه (۲ن۹ «حیات فیسبوکی ذر آیران: ساخت خود زنانه در فیسبوک»» مطالعات رسانه‌هاق نون سال ۱ شماره ۰۱صص ۱۴-۱ 0 ریتزر» جرج (۱۳۷۴). نظربه جامعه‌شناسی در دوران معاصر محسن ثلانی» تهران: انتشارات 0 رئوفی» محموذ (۱۳۸۹). #مولفه‌های, هویت. ذینی»»ذین و ارتباظات» سال ۱۷+ شماره ۱ و ۲ 0 زیویاره فرهاد؛ شاهین؛ مهدی؛ حسن خانی, جغفره رحمتی, رضا (۱۳۹۶). «نقش شبکه‌های اجتماعی در هویت تمدنی کاربران ایرانی (مطالعه موردی فیسبوک و تلگرام)». رسانه و فرهنگ. 0 شیری, طهمورث؛ رحمانی, الناز (۱۳۹۴). «تاثیر استفاده از وسایل نوین ارتباطی (لاین» تلگرام) بر وضعیت اشسجام خانواده دز سال ۱۳۹۴ (مطالعه موردی: منطقه ۱ شهر تهران)*: مطالعات توسعه 0 طالبی» ابوتراب؛ عیوضی» یاور (۱۳۹۲). «هویت‌طلبی قومی در فضای مجازی»» برنامه ریزی رفاه و بازنمایی تیپ‌های هویتی در پروفایل‌های تلگرامی. مبتنی بر رویکرد ...۹ ۱۹۱ عبداللهی نژاد» علیرضا؛ قاسمی نژاد ابوذر؛ صادقی, جواد (۱۳۹۵). «رسانه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در انتخابات رابطه استفاده از فیسبوک, تلگرام و اینستاگرام و مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات هفتم اسفند ۱۳۹۴»» مطالعات رسانه‌های نوین سال ۰۲ شماره ۵. صص ۳۳ - ۷۳ عبدی زاده» رضا؛ احمدی بلوطکی, حاجی محمد (۱۳۹۶). «مطالعه رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی واتس آپ و تلگرام با سبک زندگی دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران»» مطالعات جامعه شناسی» سال ۰۱۰ شماره ۰۳۸ صص ۴۳ - فرامرزیانی» سعید؛ هاشمی,» شهناز؛ فرهنگی, علی اکبر (۱۳۹۵). «نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه بر ارزش‌های اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان و میانسالان ساکن در شهرهای پنج استان کشور» پژوهش‌های ار تباطی. سال ۲۳ شماره ۳ پیاپی ۸۷ صص ۱۳۵-۱۱۳ فرامرزیانی سعید؛ هاشمی, شهناز؛ فرهنگی, علی اکبر (۱۳۹۵). «نقش رسانه‌های مجازی در ارزش‌های اجتماعی با تأکید بر شبکه‌های اجتماعی تلگرام و فیسبوک» توسعه اجتماعی, کرم اللهی. نعمت الله؛ امین فر صبوّرا (۱۳۹۶). «واکاوی سبک زندگی دختران بر اساس نحوه فیسبوک و تلگرام)» مطالعات اسلامی زنان و خانواده» سال ۴ شماره ۶ صص ۱۱۹ - ۱۳۵ گافمن, اروین (۱۳۹۱). نمود خود در زندگی روزمره. مسعود کیانپور» تهران: نشر مرکز گل محمدی, احمد (۱۳۸۱). جهانی‌شدن؛ فرهنگ و هوّبت. تهران نشر نی گیدنز آنتونی (۱۳۷۸). تجدد و تشخص؛ جامعه و هوبت شخصی در عصر جدید. ناصر مقایسه آمار کاربران تلگرام و پیام رسان‌های داخلی. تابناک. بازتشانی شده در ۰۲۷ مرداد» ۰۱۳۹۷ مهدی زاده طالشی, سیدمحمد؛ خالدیان؛ اقبال؛ فردوسی, مهواره (۱۳۹۶). «نقش نرم‌افزار اجتماعی تلگرام در تبلیغات دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهودی از منظر رای دهندگان»» فصلنامه هرسیج» حسین؛ محموداوغلی رضا؛ عیسی نژاد امید؛ رهبر قاضی» محمودرضا (۱۳۹۱). «بررسی تاثیرات مصرف رسانه‌ای بر هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان»» جامعه‌شناسی ۲۳ فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات / سال شانزدهم/ شماره ۵۸ / بهار ۱۳۹۹ ماه کموقصز الناد ۳#مط وصنوصععلهتا +تامنصعی لهنوی هنز .(2003) ب ,ط0ک11۳ 04 ,بطق 0۳0ص عامنصعه آهنومد ۸ توصنصمعص لمع .(2001) 8 م023۵ ۵۳ وس و601[ .5 ما76 0۰ ۸110 16006۵ ۷۵۵ 1 مکتوافص۸ آهنعز ٩ 0۵۶ ۰ ۷1۹۵۱ ]۵ 9۳۵۱۵۲ 71۳6 :1۵965 60019 .(3996) 1۰ ,1-666 ۷30 6۶ و ب ,16۳699 ,ظ13658 هنک ۵1 تمصصصتی 16 نعمعقس] م۲ .(2006) 1۰ ,12069 ۵۵ ۸۶ ی ,1۳655 6 0۳ داعم لقنمج: وصه ها ص106 نعهم‌عهطای +مکلصز عمط .(1995) سا مقصعگله1< 66 ع6 1 0۳ 1200 5611-60۳6960 وصه صمنا‌اع5 فلنطک .ر2001) 34۰ ملوق7 ه مس معاتوق0 5۶ رو ه[0:عر۲2ع ۳ ععهم‌ دای دز کعناناص۵0ز عزععاهدگک .(2001) 8.۰ مهن ۶ م۸ بمصعل 1 آه5۵۵ 156 مهم عطان عطا صز ص16 .رعصت ,2000) .8 .36 مهن ه مش ,0مصقله1 1 201091601 2۳۶۲ دا کدنا ماصز منز مصناعصه طاووتطا اهاز کم صمعصاعصی 5۰ 85001086 .ی 567120 ما00 و 100 .(2005) 1۰ 1660/6 ۹۷۵۵

رسانه های اجتماعی- ارتباطی نوین دریچه های تازه ای را بر زندگی شخصی و اجتماعی کنش گران اجتماعی گشوده اند. این رسانه ها جدای از این که موجبات ارتباط آسان کاربران را در گستره های وسیع زمان و مکانی با کمترین محدودیت فراهم می کنند، آنها را با ارزش ها، باورها و سبک های جدیدی از زندگی آشنا می سازند و امکان بروز جلوه های متنوعی از هویت شخصی را که شاید در عرصه های واقعی زندگی اجتماعی، مجال بروز نیابد، فراهم می آورند. از این رو دنیای مجازی فضای مناسبی برای بررسی و کشف هویت های کاربران آن است. در همین راستا توجه به ماهیت های نمادینی همچون تصاویر پروفایل های کاربری می تواند به مثابه ابزاری برای بازنمود هویت، باورها و ارزش های افراد تلقی شود. مطالعه حاضر با هدف کشف و بازنمایی تیپ های هویت پردازی کاربران شبکه اجتماعی- ارتباطی تلگرام، به تحلیل و سنخ شناسی تصاویر پروفایل های ایشان مبتنی بر روش نشانه شناسی اجتماعی تصویر پرداخته است. بر پایه ی یافته های حاصل که در برگیرنده تحلیل بیش از 600 تصویر بوده است، هفت تیپ هویتی شامل هویت های طبیعت گرا، عاطفه مدار، فردمحور، جمع نگر، واقعیت گرا، تخیل برانگیز، معنویت گرا صورت بندی شد. هر کدام از تیپ های مذکور هویتی، بازنمایی ویژه ای به لحاظ معنایی، ترکیبی و تعاملی دارند که به کاربران امکان انعطاف و قدرت مانور قابل توجهی در تصویرسازی خودِ مطلوب انگاشته شده شان در فضای مجازی داده است.

316635

مردان گلبالیست لیگ برتر هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست لیگ برتر انجام شده است. شیرینگ و برگه ارزیابی منشی استاندارد بود. روایی و پایایی یک از مولفه‌های آن از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده اش خودآگاهی است که هم با تعداد گل (02:/۰۱۲) و هم با يافته‌ها نشان می‌دهد این موّلفه خودآگاهی» در مقایسه با سایر 6 ع ص066 ۵ ک۵ وود عنطا گم ععممسم 156 شناختی - اجتماعی" خود ایجاد و تقویت تصور فرد از کم‌بینای حاضر در زمین که با استفاده از چشم‌یند از تشویق مربیان» تماشاچیان و هر یک از افراد حاضر در بیرون از زمین بازی منع می‌کند. این افراد در چنین دارد و می‌توان با توسعه آن شاهد تأثیر شگرفش بر  ار تباط خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست ان ۵ دونپورت و لن"» ۳۰۰۴ تل ول ؟ و همکاران» در مرور دو مطالعه که بازی تحلیلی‌ای را بررسی کرده احساسات است به نحوی که بتواند هم جریان تفکر را را بدون هدف انجام نمی‌دهد و لازمه یافتن هدف و که نشان داد ارتباط مثبتی بین این دو وجود دارد. نگرش به کار وجود دارد. انیولا و بوساری" (۲۰۰۷) در و همکاران» ۲۰۰۵؛ دونپورت و لن؛ ۳۰۰۴ تل ول و می‌داند و نشان داده‌اند که این "دو عامل گاهی در افراد نابینا و کم‌بینا در آن شرکت دارند و بهیل‌د برای توسعه هر ریک از این عوامل در پیش گیرند تا که ۲۶ ورزشکار را در قالب شش تیم (۳ بازیکن اصلی مقیاس دارای ۱۷ ماده و ۵ پاسخ با امتیازات یک تا ۵  ار تباط خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست 1 ۱ را گزارش کرد که در سطح ۰/۰۵ معنی‌دار بوده این است که شرر و همکاران (۱۹۸۲) آن را یکی از اسپرمن‌براون با طول برابر ۰/۷۶ و با روش دو نیمه پنج نمره آن مربوط به هر یک از موّلفه‌ها و نمره نمرات برای هر فرد بین ۳۳ تا ۱۶۵ است. نمره بیشتر انجام شده است و میزان پایایی درونی این آزمون در  ار تباط خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست ان خودکارآمدی با بهبود عملکرد و کم بودن آن با ضعف ارتباط معنی‌دار بین هوش هیجانی (کلی) و هر یک از همدلی و مهارت اجتماعی است که از این نظر با با توجه به نظر گلمن که خودآگاهی را درک عمیق و روشن از احساسات و هیجانات» نقاط ضعف و قوت و نیازها و اسائق‌ها تعریف می‌کند و معتقد است افراد با است..این افراد در زمان روبرو شدن با هر فردی به تأثیری بر آن‌ها خواهد داشت و پاسخ مناسب را برای به چه میزان مدیریت و رهبری را بر عهده گرفته‌اند. برای رسیدن به هدف خود دارند. زمانی که در چالشی  ار تباط خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست وا ۹۵ بیشتری به خود هیجانات و نقاط ضعف و قوت خود خود دارند؛ در نتیجه با توجه به یافته‌های کنونی که مطالعه بتوان در این دسته از ورزشکاران به عوامل یا هوش هیجانی در آن‌ها باشد که ممکن است در ابزار از آن در انتخاب افراد برای شرکت در تیم‌های گلبال و نیز مسابقات پیش رو استفاده و افرادی را انتخاب  ارتباط خود کارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست

تحقیق حاضر با هدف تعیین ارتباط خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد مردان گلبالیست لیگ برتر انجام شده است. شرکت کنندگان در این تحقیق 32 مرد ورزشکار گلبالیست (با میانگین سنی 09/26) بودند که در مسابقات لیگ برتر کشور در سال 1388 حضور داشتند. ابزار اندازه گیری تحقیق شامل: پرسشنامه های خودکارآمدی شرر، هوش هیجانی سیبریا شیرینگ و برگه ارزیابی منشی استاندارد بود. روایی و پایایی پرسشنامه ها قبلاً تعیین شده بود. به منظور اجرا، تک تک سؤالات برای هر یک از شرکت-کننده ها خوانده و نظر آن ها در پاسخنامه منعکس شد. به-منظور تجزیه و تحلیل داده ها، تعیین همبستگی بین عملکرد با خودکارآمدی، هوش هیجانی و هر یک از مؤلفه های آن از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد (05/0p<). یافته های تحقیق ارتباط معنی داری بین خودکارآمدی و هوش هیجانی با عملکرد نشان نمی دهد (05/0p<) و مؤلفه های هوش هیجانی نیز، به جز مؤلفه خودآگاهی، با عملکرد مردان گلبالیست رابطه معنی داری ندارند؛ بنابراین تنها مؤلفه ای که ارتباط معنی داری با عملکرد دارد خودآگاهی است که هم با تعداد گل (012/0p=) و هم با خطای انفرادی (040/0p=) رابطه معنی دار مثبت دارد. این یافته ها نشان می دهد این مؤلفه خودآگاهی، در مقایسه با سایر مؤلفه های هوش هیجانی اهمیت بیشتری در عملکرد این قشر از ورزشکاران نخبه دارد

402161

متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش شامل چندزبانگی سن هستند. چارچوب نظری پژوهش حاضر با توجه به داده‌های پژوهش و با توجه به نظر والی رضایی (۱۳۸۹) مبنی بر وجود دو نوع ساخت مجهول اصلی و غیرشخصی در زبان فارسی» دستور نقش و ارجاع انتخاب شد. پژوهش حاضر در٩ بخش تتطیم شدم اس اکم به ریب که کته بیشنه پژوهش, معرفی دستور نقش و ارجاع بررسی درک و تولید ساخت مجهول: در کودکان دوزبانه آذری - فارسی‌زبان و کودکان یک‌زبانه فارسی‌زبان» تجزیه و تحلیل:داده‌ها و در پایان به نتیجه‌گیری و 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ پژوهش‌های بسیاری در خارج از کشور تولید و درک جمله‌های مجهول را در کودکان» با استفاده از تصویر نمایش عروسکی و فیلم مورد آزمون قرار داده‌اند. این پژوهش‌ها سنین مختلفی را برای ظهور ساخت مجهول در گفتار کودکان گزارش کرده‌اند و دلایل مختلفی را برای یادگیری دیرهنگام جمله‌های مجهول در مقایسه با جمله‌های معلوم برشمرده‌اند؛ اما متأسفانه تعداد این‌گونه پژوهش‌ها در داخل کشور بسیار کم و انگشت‌شمار است. در این بخش, رحیمی (۱۳۹۰) در پايان‌نامه کارشناسی ارشد خود به این نتیجه رسیده است که ساختار مجهول از حدود ۳۰ تا ۳۹ ماهگی در گفتار کودکان فارسی‌زبان مشخص می‌شود. آفاقی و همکاران (۱۳۹۲) در پژوهش خود با استفاده از تصاویر سریالی» درک جمله‌های مجهول را در کودکان طبیعی ۳تا ۸ سال با کودکان:ناختنوای ۸ ساله مقاینتته کرده‌اند.و به این نتیجه رسیده‌اند که بین توانایی درک جمله‌های مجهول او سن و رتبه ادانش‌آموزان و تحصیلات پدر و مادر رابطه معناداری وجود دارد؛ اما بین توانایی درک جمله‌های مجهول و جنسیت رابطه معناداری وجود ندارد. قائّمی و همکاران (۱۳۹۲) در پژوهش خود ۱۰ کودک کاشت‌حلزون را با ۱۰ کودک طبیعی هم‌سن از نظر درک جمله‌های مجهول دوبه‌دو مقایسه کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که کودکان کم‌شنوا تخیر بسیاری در میزان درگ و تولید جمله‌های مجهول دارند. نوربخش (۱۳۸۱) در پايان‌نامه کارشناسی ارشد خود فراگیری زبان اول کودک فارسی‌زبان خود را بین سنین ۳۹ تا ۵۰ ماهگی در دو حوزهه ساخت‌واژه و نحو مورد بررسی قرار داده است. او در این پژوهش درک ساخت مجهول را در کودک خود در سن 2۶۹ ماهگی با استفاده از بازی با اسباب- بازی‌ها و پرسش و پاسخ مورد آزمون قرار داده است و به این نتیجه رسیده که در ۶۹ ماهگی کودک او قادر به درک جمله‌های مجهول ساده است؛ اما توانایی درک جمله‌های پيچيده مجهول را که در آن‌ها جای کنشگر و کنش‌پذیر تعویض‌شدنی است»» هنوز به‌دست نیاورده است. پژوهش‌های انجام‌شده در سایر زبان‌ها از روش‌های بیشتر و متنوع‌تری برای سنجش توانایی تولید و درک جمله‌های مجهول استفاده کرده‌اند؛ ازجمله استفاده از بازی عروسکی و عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی» بازی با کارت‌ها نمایش فیلم و غیره. همچنین در این پژوهش‌ها رای مقفاررتاقیی: مرو سرخ قزال اگرکات: اممل:افمان, کااهتان مان بظلاقاکه: عوائل 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تولید... 7 معنایی دخیل در یادگیری جمله‌های مجهول, در معرض جمله مجهول قرار گرفتن اختلال زبانی و غیره. هاتسون! و پاورز" (1974) در مقاله خود توانایی درک جمله‌های مجهول را در کودکان بررسی کرده‌اند. آن‌ها در این تحقیق به این نتیجه رسیده‌اند که تعویض‌پذیری تأثیر کمی روی درک جمله‌های معلوم دارد؛ اما تأّثیر آن روی درک جمله‌های مجهول بسیار زیاد است. همچنین دانش‌آموزان دبستانی موفق‌تر از پیش‌دبستانی‌ها بودند و جنسیت» تأثیری بر درک جمله‌های معلوم و مجهول نداشت. پینکر" و همکاران (1987) در مقاله خود اشاره می‌کنند که بیشتر افعال انگلیسی شکل مجهول دارند؛ اما تعدادی از افعال نیز در این زبان وجود دارند که امکان مجهول کردن آن‌ها وجود ندارد و کودکان می‌توانند به‌راحتی میان این افعالفرق بگذارند. کرین" و همکاران (1987. به نقل از 2001:16 ,1/71180) در مقاله خود نشان داده‌اند کودکان انگلیسی- زبان نه‌تنها قادر به درک جمله‌های مجهول هستند؛ بلکه می‌توانند جمله‌های مجهول را تولید کنند. تحقیق کرین نشان داد که کودکان در ۶۰ مأهگی توانایی, درک جمله‌های مجهول را دارند. دیموت" و همکاران (2010) در مقاله خود توانایی تولید و درک مجهول و تعمیم دادن ساخت مجهول به فعل‌های ناآشنا را بررسی کرده‌اند و به این نتیجه رسئیده‌اند که کودکان سه‌ساله سوتوآیی توانایی تولید و درگ جمله‌های مجهول و تعمیم فعل معلوم به فعل مجهول و فعل مجهول به فعل معلوم را دارند. هرش‌آو وکسلر* (2004) در پژوهشی با استفاده از شواهد تجربی نشان دادند که دانش نحوی مربوط به ساخت مجهول (شامل فعل‌های مجهول کنشی و روان‌شناختی) دیرتر از ساخت معلوم توسط کودکان انگلیسی‌زبان فرا گرفته می‌شود و این ربطی به نوع فعل ندارد. دابروسکا! و استریت :" (2005) در مقاله خود به مطالعه توانایی افراد در تفسیر جمله‌های مجهول پرداخته‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که درک جمله‌های مجهول به مهارت‌های فرازبانی نیز ربط دارد که امکان دارد این مهارت‌ها به‌وسيله فراگیری قواعد زبان قدوم در فرد ایجاد شود. لئونارد!" و همکاران (2006) در مقاله خود به این نتیجه رسیده‌اند که کودکان دارای اختلال زبانی» مشکلات دستوژّی فاحشی, مخصوصا در تولید و درک جمله‌های مجهول دارند. ویلسون (2011) در پايان‌نامه کارشناسی ارشد خود به این نتیجه رسیده است که هیچ ارتباطی بین درک کودکان و طبقه معنایی فعل جمله مجهول وجود ندارد. تاچر" و همکاران (2008) در مقاله خود چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند که کودکان قواعد انتزاعی نحوی مورد 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ نیاز برای ساختار مجهول را قبل از پنج‌سالگی کسب می‌کنند و ظهور اوليه ساخت مجهول در گفتار کودکان ۳ و ۶ ساله به افعال کنشی محدود نیست. دیتمار"" و همکاران (2011) نیز در مقاله خود به این نتیجه رسیده‌اند که کودکان ۲ ساله آلمانی مانند کودکان ۲ ساله انگلیسی افعال آشنای معلوم را بهتر درک می‌کنند و کودکان ساختار مجهول را بعد از ساختار معلوم می- آموزند. مسنجر "او همکاران (2012) در تحقیق خود چنین نتیجه‌گیری کردند که در مورد کودکان؛ تخیر در کسب ساخت مجهول وجود ندارد؛ بلکه ضعف آن‌ها درمورد جمله‌های مجهول مربوط به شناخت ناقص آن‌ها از طبقات معنایی فعل است. با بررسی تحقیقات انجام‌شده مشخص شد که تاکنون تحقیقی در مورد درک و تولید ساخت مجهول در کودکان دوزبانه آذری - فارسی‌زبان انجام نشده است و با توجه به وجود تعداد زیاد این افراد در ایران و نیز اهمیت توجه به متغیر دوزبانگی در برنامه‌ریزی‌های زبانی» پرداختن به تأثیرات دوزبانگی بر ساخت مجهول در زبان فارسی ضروری است. دستور نقش و ارجاع اولین‌بار ازسوی فولی *" و ون ولین" (1984 ,1980) به‌دنیای زبان‌شناسی عرضه شد و بعدها گونه‌های تکامل‌يافته آن؛ که از سوی ون ولین (1993) ون ولین و لاپولا"" (1997) و ون ولین (2005) معرفی شد» توجه زیان‌شناسان را به خود معطوف ساخت. دستور نقش و ارجاع در زمره رویکردهای نقش‌گرا قرار می‌گیرد که در آن‌ها مطالعه زبان تنها با در- نظرگرفتن نقش آن در نظام ارتباطات انسانی امکان‌پذیر است ( :1984, ۷2110 ۷۵ 82 ۳۵167 دس این انظریه: دی پوع‌انتش مگتایی معا نی یی انتت نوخ اور سای معناییای مستند که فیلمور" (1968) به‌عنوان کنشگر, کنش‌پذیر, کنش‌رو, ابزار ی تجربه‌گر معرفی کرده است و نوع دوم نقش‌های معنایی تعمیم‌يافته*" هستند که شامل دی نقش اثرگذار !"۲ و اثرپذیر!"۲ هستند و نخستین‌بار ون ولین و فولی (1980) آن‌ها را معرفی کردند (289 :3721:0,1996 ۷2۵) به گفته ون ولین و لاپولا (1997)» مجهول در دستور نقش و ارجاع دارای دو مرحله مستقل تارهای زبانی دور ٩. شماره ۵ (پیاپی 4۷)» آذر و دی ۱۳۹۷ 7 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول ۱ تغییر مونت (موضوع نحوی ترجیحی): در این مرحله, اثرپذیر در جایگاه مونت قرار می‌گیرد. درحالی‌که در جمله‌های معلوم, اثرگذار در جایگاه مونت قرار دارد. ۲ تغییر موضوع: اثرگذارحذف می‌شود يا به‌عنوان یک عنصر حاشیه‌ای ظاهر می‌شود. تاکنون انواع مختلفی برای ساخت‌های مجهول در زبان فارسی برشمرده شده‌اند"۲ که عبارت‌اند از: مجهول اصلی» مجهول غیرشخصی, مجهول واژگانی. اکثر زبان‌شناسان و دستو‌رنویسان؛ ازجمله باطنی (۱۳۶۸)» ناتل خانلری (۱۳۹۶)» وحیدیان کامیار (۱۳۷۱)» طیب (۲۰۰۱) و پاکروان (۱۳۸۱) ساختار «اسم مفعول + شدن» را به‌عنوان ساخت مجهول قبول دارند. این نوع ساخت مجهول به‌عنوان مجهول اصلی (1۳662,1985) شناخته شده است (رضایی, ۵۹ نمونه‌ای از این ساخت در مثال ۱. ب آمده است. در مثال ۱. الف اثرگذار «رستم» در جایگاه موضوع نحوی ترجیحی قرار دارد درحالی که در جمله ۱. ب» این جایگاه به اثرپذیر «سهراب» اختصاص يافته است. بنابراین» مرحله اول شکل‌گیری ساخت مجهول در دستور نقش و ارجاع در مورد این مثال اتفاق افتاده است همان- طور که سس مغال ۰۱ ب مشاهدیامی هر رای ی مشوشده است. بنابراین» تغتیر موضوع نیز در این مثال دیده می‌شود و امی‌توان گفت که مثال ۱. ب بر اساس دستور نقش و نوع دیگری از ساخت مجهول که برخی از زبان‌شناسان و دستورنویسان؛ ازجمله باطنی (۱۳۶۸)» وحیدیان کامیار (۱۳۷۱)» نوبهار (۱۳۷۲) و جباری (۱۳۸۲) آن‌را مجهول قلمداد می‌کنند و با استفاده از فعل سوم شخص جمع بدون ذکر فاعل ساخته و مجهول غیرشخصی در این مثال, اثرپذیر به‌عنوان موضوع نحوی ترجیحی ظاهر نشده و فعل با آن تطابق پیدا نکرده است. بنابراین» مرحله اول ساخت مجهول صورت نگرفته است؛ اما مرحله دوم که حذف آثزگذان, است:دن این مخال اتقاق افتاده است. با اجه به: اینگه دق مرحله اشکن‌گیری ساغی 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ مجهول از هم مستقل هستند (رضایی» ۱۳۸۹: ۲۷)» این ساخت را نیز می‌توان مجهول در نظر دستورنویسان و زبان‌شناسانی نظیر باطنی (۱۳۶۸) نوبهار (۱۳۷۲) و طیب (۲۰۰۱) ساخت در جمله ب صورت ظاهری فعل تغییر یافته است و به همین دلیل این ساخت‌ها را مجهول واژگانی می‌نامند. در این جمله. هر دو مرحله ساخت مجهول در دستور نقش و ارجاع صورت گرفته: است؛ اما عنصس:فعلی یز در این جمله‌ها تین یافته: است‌ی بتابن نظن وق‌ولین ی لاپولا (391 :1997) هر نوع تغییر در ساخت منطقی فعل که به تغییر نوع عمل منجر شود ماهیتا پدیده‌ای واژگانی است. تفاوت عمده‌ای که این ساخت با ساخت مجهول دارد در این است که مجهول‌سازی پدیده‌ای نحوی است و در حوزه نحو قرار دارد» در حالی که ساخت مجهول واژگانی در حوزه ساخت‌واژه اشتقاقی قرار دارد. بنابراین» مجهول واژگانی را بر مبنای دستور ۴ بررسی درک و تولید ساخت مجهول در کودکان دوزبانه آذری - شرکت‌کنندگان درآزمون؛ ۳۹ کودک شامل ۱۸ کودک یک‌زبانه فارسی‌زبان * تا ۷ ساله (٩ دختر و ٩ پسر) و ۱۸ کودک دوزبانه آذری - فارسی‌زبان ۵ تا ۷ ساله (٩ دختر و ٩ پسر) بودند. در این پژوهش,» به تعریف هامرز"" و بلانک *" (2000:6 به نقل از فیاضی و همکاران؛ ۱۳۹۹: ۲۳۳) «دوزبانگی حالت روان‌شناختی فردی است که به‌بیش‌از یک کد زبانی به‌عنوان وسيله ارتباط اجتماعی دسترسی دارد». به این ترتیب» متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش شامل برای انجام آزمون, ۱۹ فعل زبان فارسی مانند: «خورد» دوشید. برید» کاشت,» شکست. شست. کشت. پخت. نوشت. دوخت؛ کشید. بافت» ساخت. کند» چید دزدید» انتخاب شدند و 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ آزمون‌ها در چهار بخش طراحی شدند که سه آزمون اول برگرفته از پژوهش دیموت و همکاران (2000) است. هر کودک به‌صورت جداگانه در محیطی ساکت و آرام مورد آزمون قرار گرفت و در تمام طول آزمون از ضبط صدا استفاده شد. نسرین رمضانی و همکار پررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول تصویر جمله‌های ساخته‌شده با این فعل‌ها در ۱3 کارت کشیده شد. در آزمون اول؛ درک مجهول اصلی در کودک سنجیده شد به اين‌صورت که از ۶ تصوير مرقایی که برای این نوم سجهول طراعی شده برد اسقاده شد. قییه طرامی این تسایر وا این‌شکل بوده است که در هر تصوير دو‌تایی» یک تصوير انجام گرفتن عمل از سوی کنشگری را به نمایش می‌گذارد و تصوير دیگر بر اتمام عمل» بدون به تصویر کشیدن کنشگر, دلالت دارد. تصاویر یکی یکی به کودک نشان داده شد و جمله مجهولی مانند «سیب خورده شد» (شکل ۱) برای کودک خوانده شد و از او خواسته شد تصویر درست را نشان دهد. پاسخ‌ها به- صورت «درست» و «نادرست» یادداشت شد و به هر کودک نمره‌ای بین ۰ تا ۶ داده شد. شکل ۱: نمونه تصاویر مربوط به آزمون اول (آزمون درک مجهول اصلی) 6 230 ۳ 605100 06 00) 65۲ اک عطا کم دعسمعزم عامصد5 156 :1 عسوز ۳ برای آزمون درک مجهول غیرشخصی نیز ۶ تصویر.دوتایی که برای این نوع مجهول طراحی شده بود استفاده شد. در این آزمون نیز همانند آزمون اول تصاویر یکی‌یکی به کودک نشان داده شد و جمله مجهولی مانند «تخم‌مرغ را شکستند» برای کودک خوانده شد و از او خواسته شد تصویر درست را نشان دهد. پاسخ‌ها به‌صورت «درست» و «نادرست» یادداشت - شد. در این آزمون نیز کودکان نمره‌های بین ۰ تا ۶ گرفتند. 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دور ٩. شماره ۵ (پیاپی 4۷)» آذر و دی ۱۳۹۷ 7 شکل ۲: نمونه تصاویر مربوط به آزمون دوم (آزمون درک مجهول غیرشخصی) [ه 0-0650 او مزاع صصم) اک مدمعع5 عط) او حعسصعزم عامصدد عط1 :2 عسع ۳ ۸ فعل باقی‌مانده برای آزمون تولید استفاده شد. در این آزمون نیز از ۸ تصویر دوتایی استفاده شد. در این آزمون» تصاویر مجهول یکی یکی به کودک نشان داده شد و پرسشی به- صورت «چه اتفاقی برای کنش‌پذیر افتاده است» پرسیده شد. در این آزمون؛ اگر کودک جمله مجهول اصلی و يا غیرشخصی تولید می‌کرد. به او امتیاز داده می‌شد. نمره کودکان برای هر 1 لعتط) عطا که دعسعزم عامصدد 156 :3 عسهز ۳ آزمون چهارم که نوعی آزمون تولیدی دیگر است. به‌صورت یک بازی برگزار شد به این 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول سیزت که تصاویر دوتایی مزد اسقانه من آزمین‌های قلی به گرد نان داده می‌شده وآزمون- گیرنده برای اولین تصویر جمله مجهول اصلی تولید می‌کرد و از کودک خواسته می‌شد همین‌کار را برای تصویر بعدی انجام دهد. این کار تا اتمام ۸ تصویر اول ادامه می‌یافت. برای ۸ تصویر باقی- مانده همین‌کار انجام گرفت با این تفاوت که آزمون‌گيرنده مجهول غیرشخصی تولید می‌کرد. در تمامی مراحل, پاسخ‌های کودکان ثبت شد. این آزمون برگرفته از پژوهش منتی *" (2013) است. در این بخش» نمرات به‌دست آمده از آزمون‌های انجام‌شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت. گفتنی است که در تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه جدول‌ها و نمودارها از نرم‌افزار اس پی‌اس‌اس در این بخش, درک و تولید جمله‌های مجهول اصلی و غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه با ۱-۵ -۱. مقايسه درک جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه با کودکان دوزبانه در جدول ۱ میانگین؛ میانه؛ واریانس» و انحراف معیار: نمرات درک جمله‌های مجهول اصلی در جذول ۱: مقايسه میانگین رمیانهه وآزیانس» انحراف پمعیاق تمرات درک جمله‌های مجهول اصلی در کودکان وه امعم نامصمص حز ماه عل اد هد ععصعوی معلومص تفع عمعصص :1 عاط1 (665ع561 81۷6 عم تقد ۵۲ دوعص دم) کعمعک ک صتلانط لمعصنانط 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ دز این جول ممان‌لور گه مشاهده سی‌شود میانگی رات گونگان یلگ زیاته ی کودگنان دوزبانه ۳/۰۹ است که بسیار نزدیک به‌هم هستند. میانه عددی است که پس از مرتب کردن داده‌ها از کوچک به بزرگ و انتخاب داده‌ای که در مرکز قرار دارد به‌دست می‌آید. همان‌طور که مشاهده می- شود میانه نمرات هر دی گروه باهم برابر است. این نشان می‌دهد که نمرات دو گروه تقریبا مشابه هم هستند. انحراف معیار نشان می‌دهد به‌طور میانگین داده‌ها چه‌مقدار از مقدار متوسط فاصله دازش. هن چقشن انحراف معیان به صقن نزدیکتن باشد تقسان می‌دهند که داده‌ها پراکندگی کفتتری دارند. در جدول ۱ انحراف معیار گروه یک‌زبانه‌ها ۵۹ درصد و انحراف معیار گروه دوزبانه‌ها ۹۹ درصد است و این امر نشان می‌دهد نمرات هر دو گروه اختلاف کمی با میانگین دارند. به‌منظور بررسی اختلاف نمرات درک جملات مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف -اسمیمو) از آزمون مان -ویتنی *" استفاده شد و با توجه به میزان 7 به‌دست آمده (۰/۹۷-<2)» مشخص شد که میزان 27 از لحاظ آماری در سطح ۵ معنی‌دار نیست؛ به عبارت نخگر بان یک ناگرا لاوزدانگی و درک جملات مجهول اصلی تقاوت معناداری وجود ندارد. در شکل 4» میانگین و انحراف معیار, نمرات درک جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه باهم مقایسلا" شدفانلههمان‌طور که,مشظاهده شود میانگین نصرات درک مجهول اصلی کل کودکان یک‌زبانه ویاکیدگان اور شا با هم برایر هد ی تفاوت بسیار کمی میان آن‌ها دیده می‌شود؛ اما انحراف معیار نمرات دوزبانه‌ها بیشتر از یک‌زیانه‌هاست. شکل۳: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دیزبانه آهدعطنانط مه آممعمنامصمص صز نحل ما5 فص صععصه عمصدصص۲ :4 عسه ۳ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول ۵- ۲-۱. مقايسه درک جمله‌های مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه با کودکان دوزبانه در جدول ۲ میانگین, میانه, واریانس» انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول غیرشخصی جدول ۲: مقایسه میانگین؛ میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول غیرشخصی 0 آهاع دمم صز ماه عل اد ومد ععصعدی معومص تفع عمعصصهم۲ :2 عاط1 (5 ۹61 028316 آهد 00-00 ۵۳ تداع م) کعمعک ک مان لممع‌صنانط به‌منظور بررسی اختلاف نمرات درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون مان - ویتنی استفاده شد و با توجه به میزان 27 به‌دست آمده(۱/۹--7)» مشخص شد که میزان .7 از لحاظ آماری در سطح 0>۰/۰۵ معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگز؛ بین یک‌زبانگی و دوزبانگی و درک جملات مجهول غیرشخصی تفاوت معناداری وجود ندارد:در شکل ۵ میانگین و انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه با هم مقایسه شدهانن: همان‌طون که مشاهده می‌شوا. میانگین رات درک جهول غیرشخصی کل کردکان یک‌زبانه و کودکان دوزبانه تقریبا با هم برابر است و تفاوت بسیار کمی میان آن‌ها دیده می- شون؛ همچنین انحرافم معکاصتموانک نک انا فا مش واق مارا باه ماه 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ دور ٩. شماره ۵ (پیاپی 4۷) آذر و دی ۳۹۷ شکل۵: مقايسه میانگین و انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه آهتعسنانط هم مدع صنامصمص صز حمصقه وغل ما5 وصه صفعهه عمسعصصهم) +5 م۳ (6عع561 028316 500 00-د30 ۵۳ معط اه صصم) کصمعد ٩ مان ۳-۱-۵ مقايسه تولید جمله‌های مجهول در کودکان یک‌زبانه با کودکان دوزبانه همان‌طور که در بخش ۶ اشاره شد.» در آزمون ,سوم تولید جمله‌های مجهول اصلی و غیر-شخصی در کودکان سنجیده شد. به‌علت اینکه بیشتر پاسخ‌ها به‌صورت مجهول اصلی و تعداد بسیار کمی به‌صورت مجهول غیرشخصی بود» در این بخش تنها تولید جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زیانه و دوزبانه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در جدول ۳ میانگین» میانه. واریانس» انحراف معیار نمرات درک جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه آمده است. جدول ۳: مقايسه میانگین, میانه» واریانس, انحراف معیار نمرات تولید جمله‌های مجهول اصلی در 0 مدع مدمه رز نامز وغل ماد ومد ععصعد موم مصفععص دمص :3 عاطاه1 (۵۶۹ ۹۵۲۵ 028316 صققص ۵۳ 0ع0۳08) م5 5 صععل ان 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول 7 به‌منظور بررسی اختلاف نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان تک‌زبانه و دوزبانه: با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون مان - ویتنی استفاده شد و با توجه به میزان 7 به‌دست آمده در آزمون آماری مان - ویتنی (۰/۸-- 2 مشخص شد که میزان 27 از لحاظ آماری در سطح 0>۰/0 معنی‌دار نیست و بین یک‌زبانگی و دوزبانگی و میزان تولید جمله‌های مجهول اصلی تفاوت معناداری وجود ندارد. در شکل 1 میانگین و انحراف معیار نمرات تولید جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه با هم مقایسه شده‌اند. همان‌طور که مشاهده می‌شود. میانگین نمرات تولیه مجهول اصلی کل کودکان یک‌زبانه و کودکان دوزبانه تقریبا با هم برابر است و تفاوت بسیار کمی میان آن‌ها دیده می‌شود. همچنین؛ انحراف معیار نمرات یک‌زبانه‌ها بیشتر از دو‌زبانه‌هاست. شکل ۶: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات تولید جمله‌های مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و آمدع‌دزانط مق آهمع هد ام دمص ص جصنه تغل ما5 هه صفعص دمم :6 م۳ (5ع56166 028516 ۵10 ۵۳ ۵0100 0۳۵) 50065 ٩ صعل انا در این بخش؛ ابتدا درک جملات مجهول اصلی (آزمون اول» ؛ آن‌گاه درک جملات مجهول غیر- شخصی (آزمون دوم) و سپس تولید جملات مجهول (آزمون سوم) را مورد بررسی قرار می- 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 جستارهای زباتی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ ۱-۲-۵. مقايسه درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ۶ و ۷ ساله در این بخش درک جملات مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه و دوزيانه ۸ ٩ و ۷ ساله بررسی ۱-۱-۲-۵ مقايسه درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ۶ و ۷ ساله یک‌زبانه در جدول ۶4 میانگین» میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول اصلی در جدول ۴: مقايسه میانگین؛ میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ اه جع -7 ۵ -5 و ناه باعل اد 200 معصمعسد بعومه مصفعص دمص :4 عاطج1 (۹عع۹۵۲۵ 028316 صنقص ۵۶ معا مطم) کصوعی ٩ صلاخ مدع هام10 به منظور بررسی اختلاف نمرات درک جملات مجهول اصلی در کودکان 4 ٩ و ۷ ساله یک- زبانه؛ با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف-اسمیمی) از آزمون کروسکال - والیس*" استفاده شد و با توجه به میزان خی دو به‌دست آمده (۰/۹۶۶<)» مشخص شد که میزان خی دو از لحاظ آماری در سطح 0>۰/۰۵ معنی دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و درک جملات مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه تفاوت معناداری وجود ندارد. ۲-۱-۲-۵ مقايسه درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ۶و ۷ ساله دوزبانه در جدول ۵ میانگین» میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول اصلی در 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ جدول۵: مقایسه میانگین, میانه. واریانس, انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول اصلی در له -وعر -7 ۵ -5 حز صمناهعل فاد ومم ععصعد معلومص تفع عم تحص میگ 1306 به منظور بررسی اختلاف نمرات درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ٩ و ۷ ساله دوزبانه, با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون کروسکال - والیس استفاده نشد ی با تواجه بل میرلظ خوادی گدست آمیه (۲/۸۸خر): مشخص شد که میزان خی دو از لحاظ آماری در سطح 0>۰/۰0۵ معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و درک جملات مجهول اصلی در کودکان دو‌زبانه تفاوت معناداری وجود ندارد. در شکل ۷ میانگین نمرات کودکان 4 3 و ۷ ساله تک‌زبانه ودوزبانه با هم مقایسه شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود. اختلاف بسیار کمی میان میانگین نمرات درک مجهول اصلی کودکان ۵ ٩ و ۷ ساله تک‌زبانه و دوزبانه وجود دارد. همچنین» بیشترین انحراف معیار» مربوط به کودکان ۵ ساله دوزبانه و کمترین انحراف معیار, مربوط به کودکان ۵ و ۷ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ دور ٩. شماره ۵ (پیاپی 4۷)» آذر و دی ۱۳۹۷ 3 شکل ۷: مقايسه میانگین نمرات درک جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ٩ و ۷ ساله تک‌زبانه ودوزبانه 0 لهسع‌صنامدم ده اه مغر -7 ۵ -ک هنز هل اد فص صمعص ص۲0 :7 عحع ۳ ۲-۵ -۲. مقايسه درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان ۵ ۶ و ۷ ساله در این بخش درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه ۸۵ ٩ و ۷ ساله ۱-۲-۲-۵. مقايسه درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان ۵ ۶و ۷ ساله یک‌زبانه در جدول ٩ میانگین» میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول غیرشخصی در جدول ۶: مقایسه میانگین؛ میانه ‏ واریانس و انحراف متیّار نمرات درک جملات مجهرّل غیرشخصی در له جع -7 ۵ -5 دز منم وغل اد هم ععصعد معو0ط مصفعص عمسدصصه0 :6 عاطه1 (۶۹عع ۹۵۲۵ 028316 0-06۳50521 ۵۶ دمک دعحاعمصم) عم ٩ صععلانط مدع هام10 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول به منظور بررسی اختلاف نمرات درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان ۵ ٩و ۷ ساله یک‌زبانه با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمی) از آزمون کروسکال -والیس استفاده شد ی با توجه به میزان خی دی به‌دست آمده (۲/۱۲-): مشخص شد که میزان خی دو از لحاظ آماری در سطح ۰/۰۵> معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و تولید جملات مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زیانه تفاوت معناداری وجود ندارد. ۲-۲-۲-۵ مقايسه درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان ۵ ۶ و ۷ ساله دوزبانه دی جول ۷۹ میانکین: میانهه: واویاشی::اتحرات سیا رات درگ جملات مجپول پرشگسی در کودکان دوزبانه ۸ ٩ و ۷ ساله آمده است. جدول ۷: مقايسه میانگین» میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات درک جملات مجهول غیرشخصی در 0 -2ع7 -7 ۲۵ -5 حز 200اعل اد ومه ععمعقد عقوم مصقعه عمتمصص : 7 1016 (65ع ۹616 028316 هدمع مد ۵ رتکد ام حد0ع) دعمع5 کنمعتل ان آمع‌هنانط به منظور بررسی ,اختلاف نیرات درک جملات یجهول غیرشخصی درنکودکان ۵.٩ و ۷ ساله دوزبانه, با توجه به نرمال نبودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون کروسکال - والیس استفاده شد و با توجه به میزان خی دو به‌دست آمده, (7-4/۶() مشخص شد که میزان خی دو از لحاظ آماری در سطح ۰/۰۵> معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان دوزبانه تفاوت معناداری وجود ندارد. در شکل ۸ میانگین نمرات کودکان ۵ ٩ و ۷ سالل تک‌زبانه و دوزبانه با هم مقایسه شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود؛ اختلاف بسیار کمی میان میانگین نمرات درک مجهول غیرشخصی کودکان ۵ ٩ و ۷ ساله تک‌زبانه و دوزبانه وجود دارد. همچنین بیشترین انحراف 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  تارهای زبانی دور ٩. شماره ۵ (پیاپی 4۷)» آذر و دی ۱۳۹۷ 7 معیان مربوط به گونگان اساله کزبانه ی هتزین اتعراف یا موبرط به گزدگان #سالهه شکل ۸ مقايسه میانگین نمرات درک جملات مجهول غیرشخصی در کودکان یک‌زبانه ودوزبانه ۵ ٩ و ۷ ساله 0 لهع‌ هام0 ۵10 -60 -7 ما -ک5 ص صوناه تغل ما5 هه صقعصه عم م۲ :8 م۳ (65ع 5۵16 028316 هد 00 دمن ۵ جمنعد عم م) کعمعد ک صعتلانط آمع‌صنانط ۳-۲-۵ مقايسه تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ۶۰۵ و ۷ ساله همان‌طور که در بخش ۶ - ۳ اشاره شد» به‌غلت اینکه بیشتر پاسخ‌ها در آزمون سوم به‌صورت مجهول اصلی و تعداد بسیار کمی به‌صورت مجهول غیرشخصی بود. در این بخش تنها تولید جملات مجهول اصلی در کودکان 4 ٩ و ۷ ساله مورد بررسی قرار می‌گیرد. ۱-۳-۲-۵ مقايسه تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ۵, ۶ و ۷ ساله یک‌زبانه در جدول ۸ میانگین» میانه؛ واریانس» انحراف معیار؛ نمرات تولید جملات مجهول اصلی در 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ جدول ۸: مقايسه میانگین, میانه. واریانس» انحراف معیار نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان 0 -2۳ع7 7 ۵ -ک5 حز ماه عل 50 مه ععمععد بعوم مصقع عمعصصه :8 عاطه1 (عع5610 316 0-06502028 ۵۶ 600 ۳۵م) کعمع5 ک صحعلانط مد ع م10 به‌منظور بررسی اختلاف نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ٩ و ۷ ساله یک- زبانه» با توجه به نرمال بودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون آنو|*" استفاده شد و با توجه به میزان *به‌دست آمده در؛آزمون آماری تحلیل واریانس یک- طرفه ۱/۵۶- (۱۵و1)۲ » مشخص شد که میزان 7 از لحاظ آماری در سطح 0>۰/۰۵ معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و تولید جملات مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه ۲-۳-۲-۵. مقايسه تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ ۶ و ۷ ساله دوزبانه در جدول ۱۰ میانگین» میانه» واریانس» انحراف معیار نمرات تولید جملات مجهول اصلی در جدول ٩: مقايسه میانگین میانه؛ واریانس» انحراف معیار نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ۵ 0 جع -7 ۲۵ -5 حز وغل 0٩ همه ععصقعد ,وود وفع عمسمصمع 9۰ عاطج 1 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ به‌منظور بررسی اختلاف نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان ٩ و ۷ ساله دوزبانه با توجه به نرمال بودن توزیع (اطلاعات آزمون کولوموگروف - اسمیمو) از آزمون آنو| استفاده شد و با توجه به میزان 1 به‌دست آمده در آزمون آماری تحلیل واریانس یک‌طرفه ۰/۹۵- (۱۹و1)۲ ۰ مشخص شد که میزان ۲ از لحاظ آماری در سطح ۷>۰/۰۵ معنی‌دار نیست؛ به عبارت دیگر میان سن کودکان و تولید جملات مجهول اصلی در کودکان دوزبانه تفاوت معناداری وجود ندارد. درشکل 4 میانگین نمرات کودکان ۵ ٩ و ۷ سالله تک‌زبانه ودوزبانه با هم مقایسه شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود. اختلاف بسیار کمی میان میانگین نمرات تولید مجهول اصلی کودکان و ۷ ساله تک‌زبانه و دوزبانه وجود دارد. همچنین بیشترین انحراف » مربوط به کودکان ۵ سالله تک‌زبانه و کمترین انحراف معیار, مربوط به کودکان ۷ساله یک‌زبانه است. شکل 4: مقايسه میانگین نمرات تولید جملات مجهول اصلی در کودکان یک‌زبانه ودوزبان ۰٩ و ۷ ساله ومد آهدعمنامصمه قله فعر -7 ۵ تک تاغل اد مصقعص ع م0 :9 مسع ۳ (5عع561 02816 ۵0 ۵1 ۵0 0۳0) کعمع5 5 صععلانط آهمعصنانط در این پژوهش,» به بررسی و مقايسه توانایی میزان درک و تولید جمله‌های مجهول درکودکان دوزبانه آذری - فارسی‌زبان و کودکان یک‌زبانه فارسی‌زبان پرداخته شد. هدف این پژوهش دستیابی به چگونگی درک و تولید جمله‌های مجهول در کودکان دختر و پسر ه تا ۷ ساله دو- زبانه آذری - فارسی‌زبان و کودکان یک‌زبانه فارسی‌زبان بود. دستاوردها و یافته‌های این 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  1 نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول ۱ کودکان دوزبانه همانند کودکان یک‌زبانه فارسی‌زبان به‌راحتی قادر به درگ و تولید ساخت مجهول زبان فارسی هستند و این در حالی است که این کودکان تا رسیدن به سن مموسگ ان باق ,گوس قس |( باق قازسی,استتقادهمی کتشری میاه مجهول سای اس که در گفت‌وگوهای روزانه بسیار کم از آن استفاده می‌شود و این ساخت بیشتر در زبان نوشتار مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین ساخت مجهول زبان فارسی با ساخت مجهول در زبان ترکی کاملا متفاوت است. بنابراین؛ به نظر می‌رسد ساخت متفاوت مجهول در دو زبان تأثیری بر درک و تولید این ساخت در کودکان دوزبانه مورد بررسی نداشته است. ۲ کودکان پس از شنیدن جمله مجهول (آزمون ۶) در مقایسه با زمانی‌که از آن‌ها پرسشی در مورد کنش‌پذیر پرسیده می‌شود. جمله‌های مجهول بیشتری تولید می‌کنند. در واقع» زمانی که به کودک الگویی ارائه می‌دهیم, به‌راحتی این الگو را به موارد دیگر تعمیم می‌دهد. بنابراین؛ بهتر است گفتار کودکان در خانه, مهد کودک و .:. به‌طور طبیعی در طول روز و طی سال‌ها ۶. هر دی گروه کودکان یک‌زبانه و دوزبانه در سن.۵ سالگی قادر به درک و تولید انواع مجهول هستند و تفاوت چندانی میان آن‌ها و ٩ ساله‌ها و همچنین ۷ ساله‌ها وجود ندارد. 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ ۳ جهت آشنایی با ساخت مجهول در زبان ترکی به احمدی گیوی (۱۳۸۳: ۱۳۷) رجوع شود. لازم به توضیح است که از آنجا که هدف از برگزاری آزمون چهارم» بررسی تأثیر نوع جمله- یتولیدشده توسط آزمون‌گیرنده بر نوع جمله‌ی تولیدشده توسط کودک بوده است. و از آنجا که تقریبا همه کودکان؛ فارغ از سن, جنسیت. و دوزبانگی از جمله‌ی تولیدشده توسط آزمون‌گيرنده تأثیر پذیرفتند» بنابراین نتیجه حاصل از آزمون چهارم.به شیوه‌ای متفاوت بدون ارائه‌ی بررسی‌های آماری آفاقی» یاسر و همکاران (۱۳۹۲). «استانداردسازی درک جمله‌های مجهول در کودکان با شنوایی طبیعی ۳ تا ۸ سال و مقايسه آن با کودکان کم‌شنوای شدید ۸ ساله در مناطق مرکز * احمدی گیوی» حسن (۱۳۸۳). دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی. تهران: قطره. * باطنی, محمدرضا (۱۳۶۸) توصیف ساختمان دستوری"زبان فارسی. چ ۵ تهران: * پاکروان؛ حسین (۱۳۸۱) «نگرشی به نمود مجهول در زبان فارسی». مجله علوم انسانی و * جباری, محمدجعفر (۱۳۸۲). «تفاوت مجهول در زبان‌های فارسی و انگلیسی». زبان‌شناسی. * رحیمی, سمانه (۱۳۹۰). پیدایش ساختار مجهول در گفتار کودکان فارسی‌زبان. پايان‌نامه 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  هه نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تول 7 * رضایی, والی (۱۳۸۹) «نگاهی تازه به‌ساخت مجهول در فارسی». پژوهش‌های زبان- * قائمی» حمیده و همکاران (۱۳۹۲). «بررسی مقایسه‌ای مهارت‌های درک و کاربرد فعل مجهول در کودکان کم‌شنوای کاشت‌حلزون با کودکان طبیعی». علوم پیراپزشکی و توان- * فیاضی, علی و همکاران (۱۳۹۳). «بررسی تأأثیر دوزبانگی و جنسیت بر هوش زبانی و هوش ریاضی - منطقی با مقایسه دانش‌آموزان یک‌زبانه و دوزبانه». جستارهای زبانی. د * نوبهار, مهرانگیز (۱۳۷۲). دستو رکاربردی زبان فارسی: تهران: رهنما. * نوربخش, ماندانا (۱۳۸۱). فراگبری زبان اول (کودک فارسی‌زبان) بین سنين ۳۶ تا ۵۰ ماهگی در دو حوزه ساخت‌واژه و نحو. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. رشته زبان‌شناسی. * وحیدیان کامیار» تقی (۱۳۷۱). «آیا در زبان فارسی فعل مجهول هست؟». فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. ش ۷و ۸ صص 21-۳۹. .(2013) نعنی۸ نصعام7 17 6۶ تععله7 .5 بنصمصهوفامگ 27 بسطع/3 بش لا بنطیوک۸ ٩ 0 -2عر-8 ما -3 دز کعع 5601 عقوم اه مودصم عطا اه ناه نو حلو هاگ 6 ۳ صععلانطه 0اممعر -8 انس فرصم عصخمعط مهد ان صععلانط 1-7 80 .(7)4 36۵11101107۰ 110007 700۵/07 معط ] اماصی دز دما عمسمعط 6۰ ۳۵۲۹۱۵۱۲ 0۵ 7[ 8۳۵۳ ۲0۵۵/۵۵ .(2004) 13 مفحن6 تفمصسط۸ ٩ ها تاش بط 1 بعستاعن هاگ همع سا 2 7ه «منام م7 ۸ .(0969) 36۰ منصعاه58 ٩ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ 6 ۳88816 ۳۵۵16 عطا عمس مه .(1987) معلنمگ 36 عک فوصنلددمط .ط1 پگ مصنصح 123-۰ ۳0۰ .16 .2009 10و۸۶ عومو س7 ح فعاص ۳۸۳ 1 1020266 هز کعمد تنل ما0 .(2005) امک بل 6 بط ب۵ا 12880 داوزای 3۳ 00286 0ص 6اه روط دععصعاهه عفعدم ۳ مصمنکصعطا تم ,00۵1365109 18۲ 0سع 3-۷ .(2010) عصدطامط/1 6 کزما۵/ ۳ بل ,ات1260 238-2 .۳0 .115 ۳08711070 68 م۳ مطامدع5 که رازه66 هه ۳۳۵0000 0 متا نعستانط ۵۶ ۳۵۵۲ .(2014) نوصم72 5۰ 6۶ مقطدمط .5 ومع -مطه‌ک ۴ بش۸ مفقه‌ووه ۳ ۶و مه صص0ه داعا0تطا ععمعع نا اهاز آهعناممحطام-لهنوما هد عخعنمعهنا ۵۹۵ تفع 225-8۰ .37(.80) 8 6960 ۴۶/0/04 ع8 ماع م7 اه‌هد آممعمصنامصمه هد آهوصنانط 0 1۱8/۹1160 ۱۱ کله ۵0۲716 10۳ عقق۲ ۵ط 1 .(1968) ب ,۳0۳۵ 1-8 .۳0 ۷۷1۵۹109۰ وه اقطاصامط مت ۷۵۵۵ ماه ومعلهع) +حصقتط کطامط وصه حطعد8ظ ]۲۵۳۹۵ 0۵ 5۳۵ ,7/۵۵ .(1984) م۷٩ ۷۵۵ ۴ ۶ ۷۷ ببوع|۳۵ 12۵07 .17 عک ندععنط .3/4 :وم نصعططامگ .10 :نوصماطاحعطا بخ نصمعنعدکه ۷ .۸ دب 1 منصعقطی 6 ۵۴ 510 اجره مه صمتکصعطاع میم غطا ۵۶ وله م0 ۵۵ .(2013) عتلوانطه لمصصمم مد اصعامصز معلطعم طازه کحم عصخمعط اه صععفلنطه ها کط۳ع [۳۵۳۹1۵ 0آ] :13-18 .30 .2 32/0111107۰ یک دع نگ 20۵۵۵۵ ۵7 م0[ مادم عزعطا مه دعندکه۳ ک وان (2004). جهل ۷ عک بط بطع 18 ۵ عناصمعصگ ندععصعادهگ عاط نع عمنو وم .(1974) 20۳۵۹5 .7 6 .8 ,۲۵۹۵۵ عاا .51411319 0۸۵ رو ماما و2 ام و۵ 7 هس29 ما۲ عناعمهاهیگ حاوناع۳۵ هه صعزک۳ یز کعسعنهای ع عم که کععم 0 .(2003) 363 هه [36۳۹1۵0 10] .78-94 م۳ .35 .یدعس 7٩ م0 عم ها -243 .20 .1 ۷۵1 .(.60) 286851100672 عم ۷۷۵۵ عطا مه ععد ۳ .(1985) ۰ بصع تارهای زبانی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 4۷) آذر و دی ۱۳۹۷ 3 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵ نسرین رمضانی و همکار بررسی مقایسه‌ای میزان درک و تولید... 7 ۳۵٩ 02816 ٩ صعسغانط ههور دا . (2012) ععموک بش۸ عک ص306 .[ کل ددع۱ ٩ 04 ۵110:0790 ,70۵ عمتنصتم عناعهاصهرد ۳۵۵ ععمعلز لمعصنماحصم بوانم امد 0] 100۹۰ بش1" بع ومع ما 200 ۵7 0 706 .(0998) .۳ مخقاصقطط آعاها< ٩ 1۵۱8۵8670 ۳۵۲۹۵ ۵۲ 0۵۳ 200601 706 .(0993) 36 محقطه‌طم3 ٩ (4 انآ 8 المع ۳۵۹۵) عهمسووسا ۳۹۱ 07 و۸ 2000(۰) 3۶ مطاعطلوطا30 ٩ 3/۵۰ اک 001۵ و8 أم ۵1270 +۳۵۵ ۵۵ ع لا ۵ مه ۵7۸ 8 50 0۵ 36 عع10ع2 [۳۵۳۹1۵ 10 ] م50 ما۲ مقعطع 1 واه نآ م۸ حعنکنسع نا صز عنفعط) 3200 م6 رفن۵0 ک ما20 موس 2001 ۸ 3 ۵۳۹ ٩ عا هل کاصنه‌اعصمه مه واا ناسا (1987) با۳۳۵۹ با ماما 0 یک ,ما۳ ٩ رنه داصاانط ,(2007) 2و5 بش۸ 6 3/06۵0 .7 بصمعنمدطظ با نک بهطعقط1 ٩ نگ ععمنعمماآ ات۲ .نی عناعهاهرد 0 ععمصعفز0 نع حدم ۵ ات20 7 70۵۲ 86۰ 22فا مقلده۳ مز ععزم عفقدم که ولد ۸۵ .(2002) بل مصت و2 ٩ [۳۵۲۹1۵ 10] 35-52 .۳0 .35 وفع مو اه دععوه نک آمن هک مه مهو 611210701 8 لمع ی ۳۵۹1۵0 1۱ 51۳۸/۳۵ 00016 16 [۵ ۳۵۲۶۵۱۵۵ .(2011) ٩ منصنطقط ۴‏ ه [۳۵۳۹1۵ 10] .وم اطافقحه که اجانده نت (۳۵۳۵0 +کمتاعنعصنا صذ کتحعط 2/۵ 7 ,707۵ 0630606۰ 0۳۷ ۸ تصقل2۵ صز کصمتاعتاکصمه عتدکد ۳ .(2010) ۷۰ م۴ ٩ 106086 مماهم ز ۹5ط۷۵۳ عتحقم ععطا عیش۸ (1992) 1۰ ,تهجسقا صعنفنط۲۷ ۰ ٩ ۳آ] .39-46 م۳ .1,8 ها احه17 ۵1 واوهسا همعم۸ نما 07 واعمس0) عموومها 0 ۸۵12۵0 0۳۵۱۱۱۵۰ ۵/۵۵6۵ 0۵ ۴۵/6 ۵ ۸265 .(0993) بط مصلله۷ ۲۵۵ ٩ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵  | هی دوره ٩, شماره ۵ (پیاپی 2۷), آذر و دی ۱۳۹۷ ۵ 94-1 ۳0۰ 0۰ 200ع 36 :وگ( د0) 3/0116 ۰[ هه 80۵ کل و760 110011 عنمع۸20 ۷۵۳۵ 30۳ (ع60) ۷۵۵ بل لاف 30۵ سل ملک م1 جعاعهم م۸ ۳11611070 0030 8 000ع1 ,6ع اک ماک ب(0997) لاوما ۴ 6 00 700 8۸/۵8 +2710 20396 [0 01110 و۸ انا (2011) 3۳۰ ۷/15 .[[ن77 م۲2 21 مصزامع) 310 ۳ وانکه‌ دنا محزق18 .2 00۰ ۴۳0۵۵ دنام موعح۸ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:17 21 ۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5.2۱۲ 00/۱۵۵۵01۲۵

این پژوهش زبان شناختی درصدد آن است تا توانایی میزان درک و تولید جمله های مجهول در کودکان یک زبانۀ فارسی زبان را با این توانایی در کودکان دو زبانۀ آذری فارسی زبان مورد مقایسه و بررسی قرار دهد. دستور نقش و ارجاع به عنوان یکی از نظریه های ارتباطی- شناختی، چارچوب نظری مورد استفاده در این پژوهش است که بر پایۀ آن می توان دو نوع مجهول، شامل مجهول اصلی و مجهول غیر شخصی، را در زبان فارسی شناسایی کرد. در این پژوهش، 18 کودک یک زبانۀ فارسی زبان 5 تا 7 ساله از نظر درک و تولید جمله های مجهول اصلی و غیر شخصی با 18 کودک دوزبانۀ آذری فارسی زبان 5 تا 7 ساله مقایسه شده اند. این کودکان به طور تصادفی از مدارس شهرستان های تهران و سراب انتخاب شدند. ارزیابی میزان درک و تولید ساخت مجهول به کمک آزمون های تصویری انجام شد و داده های آزمون ها توسط نرم افزار اس. پی. اس.اس نسخۀ 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. متغیر مستقل در این پژوهش چند زبانگی و سن، و متغیر وابسته، میزان درک و تولید جمله های مجهول است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که چند زبانگی و سن تأثیر معنا داری بر روی درک و تولید جمله های مجهول اصلی و غیر شخصی ندارند.

473988

ی آموزشی دانشگاه علامه طباظبایی با عنوان ارائه الگوی طراحی استادیار گروه علوم تربیتی مشاوره و راهنمایی دانشگاه بجنورد ۷813021)0۱0.26.1۳ 133۳8 ۲ دانشیار گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی (نویسنده مسئول) 281211.2017) 1۳000۲002 *. دانشیار گروه تعلیم و تربیت دانشگاه تربیت مدرس 2[/2000.6010) 3052۳0206510 *. دانشیار گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی 6(721700.20770 21220111 استاد گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران 0714)2[/21700.6077 1602813 تکنولوژی و طراحی آموزشی از ابزارهای اساسی برای دستیابی به اهداف نظام‌های آموزشی و رفع مسائل آن است (فردانش» ۱۳۹۰ نوروزی و رضوی» ۱۳۹۰؛ گانیه ۶ ترجمه علی‌آبادی» ریچی و همکاران» ۱۳۹۱ ترجمه زنگنه و ولایتی). نهاد خلاق, مبتکر نیک‌اندیش» نیک منش و درنهایت انسان متعالی را از اهداف خود می داند. ازاین‌رو توجه خاص به پرورش شایستگی‌های اخلاقی برای آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. علی‌رغم تلاش‌های فراوان نظام آموزشی برای آموزش اخلاق, این آموزشها از کارایی و اثربخشی مطلوبی برخوردار نبوده است (فریده سعدی پورن کریمی و فلسفی نژاد» ۱۳۸۹). می توان.گفت به؛لحاظ کمی و کیفی آموزش اخلاق در (۱۳۸۸) معتقد است که در عرصه آموزش اخلاق با نقصان عملی و آموزشی روبه‌رو هستیم. معید فر (۱۳۸۵) بعد از؛بزرسی اخلاق کار در"*1 اداره دولتی نتیجه گرفته است که بین اخلاق کار و میزان رفتار شهروندی و پایگاه اجتماعی اقتصادی رابطه معکوس وجود دارد. بدین معنا که هرچه اخلاقی.تراغمل"می. کنیم پایگاه اجتماعی پایین تری به دست می آوریم. همچنین در مطالعه وی» رابطه سطح اخلاق با میزان تحصیلات هم معکوس بوده است. این بدان معناست که هر؛ چه افراد تحصیل کرده می شوند اخلاق گریز تر می شوند. مظالعه زاهد پاشا و همکاران (۱۳۸۲) نشان "می‌دهد که اخحلاق پزشکی در پایان‌نامه‌ها و کار آزمایی‌های ابالینی به‌خوبی آرعایت نمی‌شود و جای خالی در طول چند دهه گذشته علاقه به آموزش اخلاق به‌طور بی‌سابقه‌ای در آموزشوپروریش عمومی در سطح ذنیا «رشد ذاشته است (بین ۷ )جرا تین  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ اتفاقی افتاده است؟ پاسخ آشکار به این سوال در میزان بالای سو استفاده» بارداری در نوجوانی» گروه‌های پرخاشگر فرار از خانه» جرم و جنایت. طلاق» ترک تحصیل, بی‌نظمی در غذاخوردن و سایر مشکلات اجتماعی مشابه قرار دارد. درون مدارس نیز تعارضات بین فردی به‌طور فزاینده‌ای افزایش‌یافته است و کمبود نظم (شامل درگیرها پرخاشگری و فعالیت دسته‌های شرور) یکی از بزرگ‌ترین مشکلات پیش روی مدارس به اذعان برخی از پژوهشگران (سریع القلم» ۱۳۹۱ نراقی» ۱۳۸۵) نظام اجتماعی از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. ريشه مشکلات اجتماعی را می توان در شیوه آموزش‌وپرورش و سیاست‌ها و ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه دانست. درون نظام آموزشی با معضلات اخلاقی ازجمله اعتیاد: (علایی خرام و همکاران» ۱۳۹۰ گزارش کردند که در جامعه دانش آموزی موردمطالعه آن‌ها ۵۷/ دانش‌آموزان حداقل یک‌بار مواد مخدری از قبیل قلیان» سیگار "فشروّبات الکلی و سای مواد را امتحان کرده‌اند)» درگیری‌ها و تعارضات کلاس"و حیاط مدرسه (نورتون؟. ۱۹۹۶) مواجه هستیم. با توجه به اهمیت آموزش اخلاق» به روش مطلوبآموزش آن نیز نیاز داریم. اخلاق دارای ابعاد متعددی است که«دز آموزش آن.باید مد نظر باشند. ازآنجایی که الگویی برای طراحی آموزشی اخلاق با توجه به بررسی‌های صورت در این پژوهش وجود ندارد». ضرورت ارد که الگویی برای آموزش یکی از مهم‌ترین مسائل انسانی ارائه گردد. هدف این پژوهش ارائه الگوی طراحی آموزشی, آموزش اخلاق برای دانش آموزان است. الگوی طراحی آموزشی باید با توجه به ماهیت اخحلاقی طراحی‌شده و بتواند در شناخت. عواطف و اراده و رفتار فرد نفوذ کرده و او را در جهت زندگی اخلاقی هدایت کند. در ادامه چیستی طراحی آموزشی را بررسی می‌کنيم. چگونه به افراد برای یادگیری بهتر کمک کنیم؟ این چیزی است که طراحی آموزشی به آن می‌پردازد. طراحی آموزشی روش‌های متنوع آموزش (روش‌های متفاوت تسهیل یادگیری و رشد بشر) و زمان استفاده و عدم استفاده از این روش‌ها را توصیف می‌کند (رایگلوث!. ۰۱۹۸۳ ۰۱۹۹۹ ۲۰۰۹؛ فردانش» ۱۳۹۰؛ نوروزی و رضوی, ۱۳۹۱؛ گانیه و همکاران, ۱۳۷۶ ترجمه علی‌آبادی؛ ریز و دمپسی» ۰۱۳۹۱ ترجمه وحدانی و همکاران). نظریه یا الگوی طراحی آموزشی» نظریه‌ای یا الگویی است که برای ارائه بهترین کمک به یادگیرندگان و رشد افراد رهنمودهای روشنی ارائه می‌کند. انواع یادگیری و رشد می‌تواند شامل یادگیر ی آوازشد ,شنناختی» انگیزشی» اجتماعی» فیزیکی و اخلاقی باشد. ویژگی اصلی که تمام نظریه‌های طراحی آموزش از آن برخوردارند اول. به بسیاری از انواع نظریه‌های آشنا.شبیه آنیست» نظریه یا الگوی طراحی آموزشی به‌جای توصیف گرا بودن (تمرکز بر پیامدهای وقایع) طراحی گرا (تمرکز بر ابزارهای دستیابی به اهداف یادگیری و رشد) است. هدف نظریه پا الگوی طراحی آموزشی بهبود یادگیری هر عملکردی که قصد تدریس آن را داریم است. طراحی گرا بودن یک نظریه آن را برّای محلمان کاربردی‌تر می‌کند.آزیژا«رهنمودهای مستقیمی برای دوم. نظریه طراحی آموزشتی روش‌های آموزش (روش‌هایی برای حمایت و تسهیل یادگیری) و موقعیت‌هایی که این روش‌ها باید در آن به کار گرفته شوند یا به کار گرفته  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ نشوند را شناسایی می‌کند. در نظریه و الگوی طراحی آموزشی, روش‌ها دارای اطلاعات سوم. در تمام نظریه‌های طراحی آموزشی» روش‌های آموزش می‌توانند به اجزای خردتر روش‌ها که راهنمای بیشتری برای معلمان فراهم می‌کنند» تجزیه شوند. چهارم. روش‌ها به‌جای جزمی بودن» احتمالی هستند. به این معنا که آن‌ها به‌جای اطمینان از دستیابی به اهداف, احتمال دستیابی به اهداف را افزایش می‌دهند (رایگلوث, بنابراین» نظریه یا الگوی طراحی آموزشی طراحی گرا هستند. آن‌ها روش‌های آموزش و موقعیت‌هایی که در آن این روش‌ها پاید به کار گرفته شوند نحوه خرد شدن روش‌ها به اجزا روش‌های ساده‌تر و روش‌های احتمالی را توصیف می‌کنند. هر یک از این ویژگی‌های نظریه‌های طراحی :آموزشی؛ در ادامه .با جزئیات بیشتری توصیف الگو اشاره به یک بازنمای از واقعیت همراه با سطحی از ساختارمندی و ترتیب و توالی داری الگوها معمولا نگرش‌ها/ هی یش ژاقعیت را آرمان‌گرایانه و ساده نشان می‌دهند (باقری» ۱۳۸۹؛ ریچی, ۱۳۹۱ ترجمه زنگنه و ولایتی؛ فردانش» ۱۳۹۰). از الگوها دسته‌بندی‌های امختلفی ارائه‌شده است» اما دودسته بندی ارتباط مستقیم بیشتری با طراحی آموزشی دارد. شامل الگوی مفهومی و الگوی فرایندی: الگوی مفهومی. الگویی عمومی بوده و توصیفات کلامی؛ارائه می‌دهد که دیدگاهی خاص از واقعیت دارد. مدل مفهومی حاصل ادغام پژوهش‌های مرتبط به هم در یکدیگر است. الگوهای مفهومی ماهیتا تحلیلی هستند و معمولا وقایع به هم مرتبطی را توصیف می‌کنند که بر مبنای فرایندهای منطق قیاسی» تجزیه‌وتحلیل و استنباط از مشاهده قرار دارند. الگوهای مفهومی همانند نظریه‌ها معمولا عمومی و فارغ از بافت خاصی هستند. با اینکه الگوهای مفهومی می‌توانند کاملا کلامی باشند با این حال در بعضی مواقم تحت عنوان چارچوب مفهومی نام‌گذاری شوند. این الگوها می‌توانند تسهیل‌کننده انجام پژوهش باشند و به‌عنوان یک چارچوب ذهنی برای توسعه نظریه به کار روند (ون دن آکن, الگوهای فرایندی صریح و ساده‌تر هستند. این الگوها چگونگی انجام یک وظیفه را توصیف می‌کنند. گام‌هایی که باید در طراحی آموزشی برای انجام یک کار طی شونده سمولا بر فبتای دانشی: قرار دارتد که در ارتباط با تولید یک: فرآورده سرقق بوده است: این دانش معمولا یا مبقتی بر تجربه است: پا از نظریه مرتبط ذیگر ریشه می‌گیرد: برای تدوین الگوی طراحی آموزشی می‌توان از الگوی مفهومی و الگوی روندی استفاده کرد. درواقع الگوی طراحی آموزشی در شکل مفهومی خود چارچوبی از مفاهیم مرتبط با حوزه‌ای خاص است و در شکل فرایندی خود شامل مراحلی است که الگو به کاربران خود جهت دست‌یابی به:آموزش"و"ذرواقع فرایند تولید آموزش کمک با توجه به اهمیت اخلاق و آموزش؛آن جای تعجب:است که.هیچ الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق وجوداندارد: ازآنجایی که "این کار برای اولین بار در حال انجام است» دشواری و پیچیدگی آن" نیز دوچندان آمی‌شود. زیرا در حوزه شناختی, انگیزشی (رایگلوث» ۱۹۸۳ ۱۹۹۹ ۲۰۰۹) با رویکردهای مختلف نظام‌مند و سازنده‌گرایی الگوهای طراحی آموزشی مختلفی وجود دارد که بخشی از راه را پیموده‌اند و امکان توسعه در آن خوزه‌ها را فراهم نموده‌اند».اما در حوزه آموزش اخلاق تقریبا هیچ کاری مرتبط با ارائه الگوی طراحی آموزشی» آموزش اخلاق انجام‌نشده است. این موضوع هم بر پیچیدگی.و هم.بر اهمیت کار می‌افزاید. ارائه الگوی طراحی آموزشی شامل مراحلی است که مرحله اول آن شامل تجزیه‌وتحلیل زمینه و مسئله به‌صورت کامل به همراه توسعه یک چارچوب مفهومی است که بر مبنای مبانی نظری بنا گردیده باشد. نتیجه این مرحله شکل‌گیری اصول طراحی برای انجام فعالیت‌های طراحی آموزش اخلاق خواهد شد (ون دن آکر ۱۹۹۹؛ نیون» مکنی و ون دن آکر  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول, شماره ا بهار ۱۶۰۰ در ادامه مبانی نظری رشد اخلاقی و آموزش اخلاق را بررسی می‌کنیم» و بر اساس آن الگوی اولیه طراحی آموزشی» آموزش اخلاق را ارائه می‌کنيم. نظریه‌های متعددی برای تبیین فرایند رشد و تحول اخلاقی مطرح‌شده است» در ادامه نقاط تأکید و کاربرد دسته‌بندی‌های مختلفی از رویکردهای تربیت اخلاقی (لوید - زانینی» ۲۰۰۳ به نقل از داودی» ۱۳۸۵؛ سجادی» ۱۳۷۹؛ جهانگیرزاده و همکاران» ۱۳۸۹) وجود دارد. اما به‌طورکلی می‌توان رویکردهای آموزش اخلاق را به سه دسته فلسفی, روان‌شناختی و آموزشی تقسیم کرد. رویکردهای فلسفی شامل فضیلت گرا اصل گرا پیامدگرا معنوی رویکردهای آموزشی شامل سه دسته, پرورش؛ توانایی‌های شناختی» پرورش منش و رویکرد ترکیبی است. در ادامه هر یک از این موارد. را بررسی می‌کنیم. هر یک از این رویکردهاو نظریه‌ها :دامنه بسیار: گسترده‌ای داشته و دستاوردهای و دلالت‌های. تربیتی بسیاری دارتاصکای وه موزشه ااادق/ تأثیر دارند. ادر اینجا از نکته‌بینی‌های ریز درباره هر یک از روایکردها چشم‌پوشتی کرده و فقط نقاط تأکید اصلی آن‌ها را مدنظر قرار داده و تلاش می‌کنیم» ترکیبی فارغ از التقاط را بر مبنایی منطقی به‌منظور ارائه رویکردی جامع به آموزش اخلاق فراهم نماییم. برخی معتقدند که تلفیق رویکردهای مختلف که از دییدگاه‌های افلسفی کاملا متفاوت و گاهی متناقض برخوردار هستند امکان‌ناپذیر است. اما برخی نیز اين کار را امر کاربردی و عملی می‌دانند (گوبا ۱ فضیلت گرا ۱ یادگیری اجتماعی ۱. پرورش توانایی شناختی» فهم او ۲. اصل گرا 7 اشناختی استدلال ‏ اخلاقی (شامل» تبیین ۴ دینی ۴ روان تحلیل گری غیرمستقیم؛ تحقیقات اخلاقی و ...) ازآنجایی‌که یک رویکرد برای دستیابی"به.«هدف آموزش اخلاق ناکافی است. از طرف دیگر به معیار برای مقایسه او تطبیق رویکردها با شرایّظ" جامعه نیاز داریم. زیرا آموزش‌وپرورش اخلاقی همانند تمام انواع دیگر آموزش مرتبط با رویکردهای هستی شناحقی» انسان‌شناختی» ارزش 8 :6 معرفت ای کههت. مبتای مقایسه ذر آینجا به ترتیب هر یک از رویکردها را بررشی کردهو*«نقش آن را در انطباق با رویکرد واقع گرایی سازه‌گرایانه در الگوی طراحی آموزشی» آموزش اخلاق بررسی می‌کنيم. مباحث آموزش‌وپرورش اخاواق ژارمیتوّان؛ بژخورد: میان دو دیدگاه فلسفی دانست. یکی از دیدگاه‌ها نماینده نگرش خاصی به فضیلت و یا منش اخلاقی است (نودینگزا. ۲) و دیدگاه دیگر نماینده نگاه جهان‌شمول به عدالت و استدلال یا قوانین و اصول اخلاقی است. برخلاف اخلاق اصل‌گرا يا قانونی, اخلاق فضیلت بر حمایت اجتماعی  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ در رشد اخلاقی شخص تأکید دارد. فرد در درون جامعه‌ای قرار دارد که از فرایند خودشکوفایی او حمایت کرده و آن را تشویق می‌کند (نورتون!» ۲۰۰۳). از دیدگاه ارسطی هر فردی فضیلت‌ها را در خود با حمایت‌های ضروری از دوستان» وابستگان و جامعه در کلیت آن تحقق می‌بخشد. بنابراین» اخلاقیات منش جامعه را برای فضیلت انسان و پیشرفت بشر ضروری می داند (نورتون"» ۱۹۹۱). اگرچه از جوامع انتزاعی برای تغیین اسول و اعمال استفاده می‌شود» اخلاقیات: قانونی تقریبا به جوامع واقعی به‌غنوان مانعی. برای: شکوفایی فرد: نگاه می‌کند. شواهد زیست‌شناختی و ,روان‌شناختی نشان می‌دهد که دیدگاه قالب درباره اخلاقیات منش,» دیدگاه درستی است. افراد نمی‌توانند به‌تنهایی رشد کنند. لیکونا" (۲۰۰۶) ده فضیلت بنیادین را برای تدریس فهرست کرد (خرد. عدالت. بردباری» خودکنترلی» عشق» نگرش مثبت, سخت کوشی. کمال, قدردانی و تواضع)» او درباره نحوه:هذایت مباحث مربوط به مسائل بغرنج اخلاقی راه‌حلی ارائه داد؟ اغلب به نظر می‌رسند تفاسیر غالب از فضایل شامل عادات و الگوهای رفتاری است که باتکران,بیشتر و بیشتر رفتار,.مطلوب,.به دست می‌آید. البته رویکرد پيامدگرا بر پیامدهای مثبت: و منفی ارزشن‌هایی اخلاقی تأکید دارد. درواقع معیار این رویکرد در بررسی ارزش‌های احلاقی پیامدهای مثبت یا منفی آن است (سجادی,» ۱۳۷۹). با توجه به اینکه تنها بر اساس پيامد عمل نمی‌توان درباره ارزش اخلاقی آن داوری کرد او افزوان ابر پیامدهای رفتاز, نیت.و. انگیزه نیز باید موردتوجه رویکرد دینی به دنبال استخزراج باس س*دلال تکام توییت اخلاقی بر اساس آدین و ارائه نظریه‌هایی در باب تربیت اخلاقی است. معیار این رویکرد در بررسی امور اخلاقی خواست و اراده خداوند است (داوودی» ۱۳۸۵). برای دست‌یابی به این معیار رویکرد مطلوب اين پژوهش رویکرد انسان عامل است که بر کسب فضیلت (استقلال)» در عین پذیرش اصولی برای هدایت عمل و توجه به پیامدهای عمل و در نظر گرفتن هدایت معنوی تأکید دارد. الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق بر کسب فضایل تأکید دارد. با این حال رویکرد انسان عامل شامل شناخت» گرایش و اراده انسان است. با تلقین فضایل به انسان بیگانه است. از سوی دیگر به عوامل رویکرد اصول‌گرا اخلاق را مجموعه‌ای از اصل‌ها و قوانین می‌داند نه مجموعه‌ای از فضیلت‌ها و معتقد است که این اصول هستند که زندگی را جهت داده و هدایت می‌کند این رویکرد با توجه به یکی از مبادیعمل که همان شناخت است بر درک قوانین و اصول اخلاقی و رعایت آن‌ها تأکید؛دارد. اما عمل را محدود به آن نمی‌داند. رویکرد معرفت‌شناختی و.وجود شناختی واق ع‌گرایی "سازه‌گرایانه و ارزشی شناسی, سن تگرایی تخولی (باقری» ۸۹م ناک که بگانگای طراخی آموزشی است. سنت‌گرایی تحولی حاکی از آن اسنت*که سنت درا"مجمّوعه آانديشه اسلامی» جایگاه اساسی دارد. این سنت‌گرایی به‌صورت تکریم بی‌چونوچرای میراث گذشته موردنظر نبوده» بلکه جنبه‌ای عقلانی و قابل دفاع در ان موردتوجه است. واقع‌گرایی سازه‌گرایانه درزمینه شناخت. بر ترکیبی"از"واقع گرایی و.سازه گزایی تأکید.می‌کند. می‌توان با نگاه به معلوم (واقع گرایی) و با نگاه به عالم (سازه گرایی) از شناخت سخن گفت. بدون اینکه در ادامه نظریه‌های روان‌شناختی مرتبط با رشد و تحول اخلاقی را بررسی می‌کنیم. همان‌طور که اشاره شد هر یک از نظریه‌ها بسیار گسترده و مملو از مفاهیم پیچیده‌ای هستند که معرفی و دسته‌بندی آن‌ها بسیار دشوار است از سوی دیگر هنوز برای اغلب  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ این نظریه‌ها کاربرد مستقیمی در آموزش به دست نیامده است (برکویتز و همکاران» ۹) بااین‌حال, تعیین نقاط تأکید هر یک از نظریه‌ها برای ارائه الگوی طراحی آموزشی بسیار ضروری است» از سوی دیگر توجه به این رویکردها سبب گسترش نگاه انسان عامل با پرهیز از افتادن به دام التقاط می‌گردد. پیش از بررسی نظریه‌های پژوهش حاضر بر اساس چهار پیش‌فرض به ارائه الگوی طراحی آموزشی می‌پردازد. زمانی که از ارائه الگوی طراحی آموزشی, آموزش اخلاق بحث می‌کنیم» به‌طور ضمنی پذیرفته‌ايم که اخلاق قابل‌آموزش است. قبول این نکته که اخلاق قابل‌آموزش است نیاز به پذیرش چند پیش‌فرض دارد. پیش‌فرض‌هایی که مناقشات بسیاری درباره آن‌ها وجود دارد. اما ما در این پژوهش تلاش می‌کنيم آن‌ها را تأیید کرده یا حداقل بپذیریم و بر اساس آن‌ها الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق را وجود داشته باشد. اگرچه ممکن است توافق کاملی درباره یک روش خاص عمل وجود نداشته باشد. بااین‌وجود افراد بی‌طرفی که با این حقایق آشنا هستند بر سر موقعیت‌هایی: که نسبت به دیگر موقعیت‌ها قابل دفاع تر هستند. «درس‌های اخلاقی بهراراش‌های مت بر دنا آموزان تأثیر می‌گذارد. روش زندگی دانش آموزان به‌طور سازنده‌ای توسط دروس اخلاقی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. درواقع اخلاق می‌تواند تحت تأثیر وقایع بیرونی قرار گیرد. ۴.با طراحی نظام‌مند می‌توان تأثیر قابل پیش‌بینی و قابل‌اندازه گیری بر اخلاق گذاشت. هرچند اندازه‌گیری رفتار اخلاقی و تعیین میزان اثر آموزش بر رفتار افراد بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است. اما ازآنجایی‌که هدف از آموزش اخلاق تجلی آن در رفتار است» ناچار از پذیرش این پیش‌فرض هستیم» زیرا بدون پذیرش آن. گام نهادن درراه ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش روان تحلیل گری بر نیروهای درونی و ناهشیار تأکید دارد. تحول منش اخلاقی مبارزه‌ای دائمی بین گرایش‌ها زیستی برای انجام اعمال خودخواهانه و پرخاشگرانه و فشار اجتماعی برای رفتار جامعه‌گرا است. اریکسون بر تأکید فروید بر غرایز زیستی اعتراض کرد و شخصیت را محصول تحول اجتماعی و هیجانی فرد می داند در حالی‌که که خواسته های اجتماعی: به"بحران‌هایی دامن می‌زدند که ناگزیر از حل آن هستیم. گروهی دیگر بر همانندمتاژی تأکیددارند. روان تحلیل گری ارگانیزم‌گرا است. ولی به‌واسطه تأکید بر فرایندهای شخصیت به‌طورکلی وافرایندهای عاطفی هیجانی به‌طور خاص از سایر نظریه‌های.ارگانیزم گرا متفاوت است..روانکاوی بر تغییرات کیفی (نه کمی) تأکید دارد. همچنین بر کلیت "قرد بیش*از اجزا و عناصرش توجه دارند دستاورد این رویکرد برای الگوی طراخی آموزشی آتوجهبه هویت و شخصیت فرد و توجه دادن او به ابعاد پنهان تفکر و رفتارش است. رقتارگرایی خموما الا را محصول: تحمیل ای مارجی می‌ذانند: پز اساس اپن نگاه سرشت انسان, خنثی به‌مثابه لوح سفید و در معرض تغییر از سوی محیط است. این نظریه‌ها بیش از استدلال یا فرایندهای درونی بر عوامل بیرونی متمرکز بوده و فرد را منفعل می‌داند. رفتارگرایی رویکردی مکانیزم‌گرا است که ارگانیزم را به‌عنوان یک ماشین می‌داند که عوامل بیروتی و سحطی اق زا عذایت: می‌کند.. نذا فرد بر اسانس: این  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ نظریه منفعل بوده و فقط دریافت‌کننده محرک‌های محیطی است. تغییرات در رفتار قابل‌مشاهده بر پایه شرطی شدن هدف این نظریه است. در این نظریه اعتقاد بر این است که تمام پدیده‌های پیچیده درنهایت قابل کاهش به اجزا و روابط آن‌ها است (جهانگیرزاده و همکاران» ۱۳۸۹؛ سجادی» ۱۳۸۲؛ رهنما ۱۳۸۸). در روان‌شناسی, کاهش‌گرایی نشان می‌دهد که یک رفتار پیچیده» منظومه‌ای از رفتارهای بسیار ساده دستاورد این الگو برای طراحی آموزشی می‌تواند طراحی محیط و دقت در نظریه شناختی بر کارهای پیاژه! (۱۹۳۲) و کلبرگ" (۱۹۸۶) مبتنی است. در اين نظریه, اخلاق محصول تحول تفکر اخلاقی بر مبنای مفهوم عدالت است. گلیکان به نظریه کلبرگ انتقاد می‌کند و معتقد است نظریه کلبرگ بر اساس نمونه مذکر ایجادشده است و زنان و دختران بنیان متفاوتی.برای تصمیم‌گیری اخلاقی دارند. گلیکان مراقبت نظریه شناختی ارگانیزم‌گرا اسنت" و رش اخلاق«را؛اری درونی می‌داند بااین‌حال فرد در تعامل با محیط به آرشد دنت می‌پابد. این"*نظریه بر آن است که در فرد ظرفیت‌هایی وجود دارد که با آموزش و تعامل سازنده و تلاش درونی می‌توان آن‌ها را به فعلیت رساند و تغییرات نیز در ساختارهای شناختی فرد رخ می‌دهد (جهانگیرزاده و دستاورد رویکرد شناختی برای الگوی طراحی ,آموزشی فضیلت است که همان کسب استقلال است. دستاورد ادیگر آن.تنظیم سطح آموزش با توجه به سطح رشد ذهنی و اخلاقی یادگيرنده و فعال بودن یادگیرنده در فرایند یادگیری است. توجه به اهمیت شناخت در آموزش اخلاق دستاورد دیگر این نظریه برای الگوی طراحی نظریه‌های اجتماعی فرهنگی, رفتار اخلاقی را میراث سنت‌های اجتماعی می‌دانند که خود را از طریق پیام‌های گریزناپذیر زبانی» دیداری؛ بین فردی و دینی به انسان‌ها تحمیل می‌کنند. نظریه‌هایی اجتماعی فرهنگی بافت گرا هستند» یعنی بر رویدادهای تاریخی تأکیددارند. این نظریه علاوه بر بافت بر الگوی دیالکتیک تأکید دارد. این نظریه‌ها بر ماهیت کمی تغییرات تحولی تأکیددارند. الگوی دیالکتیک در سطح روان‌شناختی توسط ویگوتسکی گسترش یافت. استعاره اصلی دیالکتیک گرایی» تناقض پا تعارضی است. در الگری دیالکتیک, فعالیت افراد: سانظد الگری بافتی: در تعاعل پریا با رویدادهای اجتماعی است. در این الگو تعارض يا تناقض» نیروهای فردی و تغییرات تاریخی را هدایت می‌کند. فرد همانند جامعه از طریق فرایند مستمر تز آنتی‌تز و سنتز تحول می‌یابد. روان‌شناسی رشد ازلحاظ دیالکتیکی به‌عنوان بررسی تغییر فرد در یک دنیای متغیر دیده می‌شود. (جهانگیرزاده و همکاران» ۱۳۸۹؛ سجادی» ۱۳۸۲ رهنما ۳۸ رویکرد اجتماعی فرهنگی بر تعامل فرد با,محیط تأکید دارد. و بر مواجهه فرد با دستاورد این الگو توجه به بافت فرهنگی, اجتماعی و تاریخی و اقتصادی است که فرد در آن قرار دارد. این امر بر تغییر جو وامحیط در راستای رشد اخلاقی می‌تواند در نظریه‌های زیست- روان‌شناختی عموما بر تأثیرات ژنتیک و رسش (آمادگی زیستی مبتنی بر نقشه‌ای ژنتیک) تأکیددارند. کلارک و گرانستین (۲۰۰۰ به نقل از جهانگیرزاد» ۹) دریافتند که تا ۵۰/ از ,وارپانشس رفتار به‌صوّرت ژنتیکی تعیین می‌شود. آن‌ها اظهار می‌دارند که بخش عمده‌ای از رفتار (درست مثل آناتومی و فیزیولوژی هر یک از ما) موروثی است و هر موجود زنده‌ای (هوشیارانه يا ناهوشیارانه) برای افزایش فراوانی و توزیع ژن‌های خود در نسل‌های آینده تلاش می‌کند. دیدگاه ویلسون (۱۹۹۸ به نقل  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ از جهانگیرزاده» ۱۳۸۹) این است که احساس ما در مورد درست و غلط. محصول تکامل زیست‌شناختی ما در تعامل با فرهنگ و قراردادهای اجتماعی است. برخی از نظریه‌های زیست روان‌شناختی بر توانایی پردازش شناختی درونی تأکید می‌کنند. بر اساس این نظریه کودکان احساس درست و غلط و ارزش‌های اخلاقی را از خلال تحلیل گزینه‌های متفاوت به دست می‌آورد. تفکر منطقی که تمام انسان‌ها بر اساس آن سرشته شده‌اند» عامل اصلی عمل اخلاقی است. طرفداران این ایده معتقدند که تغییر دادن اوضاع و شرایط مستلزم کاربرد هوشمندانه اصول اخلاقی در موقعیت‌های مختلف است نه پیروی از توصیه‌ها. آن‌ها پيشنهاد می‌کنند که به کودکان آموزش داده شود تا در مورد ارزش‌ها و انتخاب‌های متضاد به‌صورت انتقادی به تفکر بپردازند. تعداد دیگری از محققان بر هیجان‌های درونی انسان به‌عنوان بنیان‌هایی برای تحول شناخت يا پردازش منطقی و عاطفه و مبنای زیست شناختی این دو در انسان است. نظریه یادگیری اجتماعی ابر یادگیری "هنجارها ارزش‌ها و عادات اخحلاقی ازجمله خودتنظیمی بر اساس سازوکارهای مشناهده» تقلید و پاداش تأکید دارد. در این نظریه تعامل پویای فرد با رویدادهای محیطی اهمیت زیادی دارد. تغییر فرد را با نگاهی دیالکتیکی در دنیایی متغیر. می‌بیند (جهانگیرزاده و همکاران: ۱۳۸۹؛ سجادی» ۱۳۸۳؛ رهنما ۱۳۸۸). در این الگو یادگیری همان انطباق با الگو و تغییرات قابل‌مشاهده در دستاورد این نظریه برای الگوی طراحی آموزشی توجه به افراد حاضر در محیط یادگیری و نقش الگویی آن‌ها در یادگیری یادگیرنده است. و تلاش برای تنظیم درونی هویت شخصیت. دامون (۲۰۰۰ به نقل از جهانگیرزاده» ۹ هیچ‌یک از نظریه‌های طبیعت‌گرا یادگیری شناختی» اجتماعی - فرهنگی در این پیش‌بینی کامیاب نخواهند بود که چه کسانی تحت شرایط خاص, اخلاقی عمل خواهند کرد. وی بر این باور است که به استناد آخرین تحقیقات صورت گرفته» محوریت علایق اخلاقی فرد بر توح ابرداشت: و تصور از ود او یی امویت اخلاقی - رگن است؛ که یه بهترین شکل تعهد به رفتار اخلاقی را پیش‌بینی می‌کند. هویت اخلاقی فرد متضمن تعهد وی به تعقیب اهداف اخلاقی است. بلازی (۱۹۹۳ به نقل از جهانگیرزاده» ۱۳۸۹) معتقد است هویت اخلاقی یک مشوق قوی برای عمل فراهم می‌کند؛ زیرا هویت انگیزه عمل را هماهنگ با برداشت فرد از خود ایجاد می‌کند. قضاوت اخلاقی به‌تنهایی نمی‌تواند این انگیزه را ایجاد کند. تنها زمانی که افراد خود و اهداف زندگی خود را مطابق با معیارهای اخلاقی درک کنند گرایش نیرومندی به عمل بر اساس قضاوت‌های اخلاقی در خود احساس می‌کنند. نیسان (۱۹۹۹ به نقل از جهانگیرزاده» ۱۳۸۹) به‌عنوان نظریه‌پرداز شخصیت معتقد است. اگر شخصی یک ارزش یا یک روش زندگی را برای هویت خود: اضروزی ببینده او اس اسلا میکند: بایستی بر اساس آن دستاورد این نظریه برای الگوی طراحی آموزشی توجه به عامل درونی الزام‌آور برای انجام عمل اخلاقی درواقع توجه به خوادپنداره اخلاقی فرد است. رویکردهای آموزش اخلاق شامل رویکرد.پرورش توانایی شناختی و پرورش منش و رویکرد یکپارچه است. روایکرد پزورش توانایی شناختی» فهم و استدلال اخلاقی, متأثر از رویکرد روان‌شناسی شناختی است (برکویتز و همکاران» ۲۰۰۹). رویکرد نات در مطالعه: رشد شتاختی اخلاق دریاره سن: حزامل موّتر در رشند: و چگرنگی پیدایش فهم و درک اخلاقی در کودکان به نتایجی دست يافته اند. از این نتایج به این قاعده بنیادین رسیدند که برای رسیدن به هدف تربیت اخلاقی راهی جز پرورش و رشد دادن توانایی فهم و درک کودکان درباره رفتارهای درست و نادرست وجود ندارد.  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ رویکرد شفاف‌سازی ارزش‌ها تبیین ارزش‌ها و تحقیق اخلاقی زیرمجموعه این رویکرد رویکرد پرورش منش اخلاقی برخلاف رویکرد شناختی که تنها به ذهن دانش آموز و آگاهی‌های اخلاقی او توجه داشته به پرورش منش اخلاقی دانش آموزان توجه دارد (نوچی » ۲۰۰۹). بر اساس اين رویکرد آنچه در تربیت اخلاق اهمیت دارد و موجب اخلاقی شدن زندگی دانش‌آموز و رفتارهای او می‌شود. منش اخلاقی است. منش اخلاقی نیز تنها از راه تکرار و تمرین رفتارهای اخلاقی است که منجر به پیدایش رویکرد ترکیبی معتقد است برای دستیابی به اهداف تربیت اخلاقی راهی جز استفاده از هر دو رویکرد شناختی و پروّرشن, منش"*وخود ندارد (ناورائز» ۲۰۰۹؛ لیکونا ۵۶ به همین سبب می‌کوشد هر دو نظریه را ترکیب کرده و بر اساس آن تحقیقاتی را که در جهان اسلام درباره تربیت اخلاقی مطرح‌شده می‌توان به دودسته کلی تقسیم کرد: قققات< آثار دانشمندان متقدم و تحقیقات دوره معاصر. با اندکی تسامح می‌توان گفت در آثار دانشمندان متقدم امانند خواجه‌نصیرالدین طوسی و غزالی, رویکرد حاکم بر تربیت اخلاقی بیشتر رویکرد طبیعی و طبی است؛ بدین معنا که معتقد بودند برای ایجاد فضایل و از بین برد رذایل» باید به طبیعت. و طب اقتدا کرد. اقتدا به طبیعت به این معناست که نخست باید به تربیت و تهذیب قوای نفسانی‌ای پرداخت که در انسان پیش از دیگر قوا رشندامی‌کنند.ی«اقتدا به طب بهاین معناست که نخست باید سبب رفتارهای نابهنجار اخلاقی را شناسایی و سپس با استفاده از روش‌های مختلف آن را از میان برد و پس‌ازآن سعی کرد حالت سلامت اخلاقی در فرد حفظ شود (داوودی» رویکرد انسان عامل انسان عامل (باقری» ۱۳۸۹) رویکردی خاصی به انسان؛ ارزش و شناخت مطرح کرده است که می‌تواند مبنای نظریه‌پردازی در شاخه‌های مختلف علوم تربیتی قرار گیرد. عاملیت بدین معنا است که انسان موجودی فعال است و برآیند کشمکش‌های درونی او عمل وی را می‌سازد. ازاین‌رو فرد مسئول اعمال خویش است. عملی که هم از آن اوست. هم سازنده وی و شکل‌دهنده به هویت اوست (باقری» ۰۶ عمل دارای سه مبدا معرفتی» گرایشی و ازادی است. در فرایند یک عمل, معرفت با کششی آمیخته می‌شود که می‌توان با عنوان میل از آن یاد کرد و گزینش میان این ميل‌ها اراده انسان و درنهایت عمل وی را رقم می‌زند. پس از بررسی نظریه های مرتبط با آموزش اخلاق نوبت:به چارچوبی می رسد که بتوائیم این موارد را به‌منظور ارائه الگو.در"یکدیگر.تلفیق کنیم» چارچوب مطلوب اين پژوهش برای ارائه الگوی طراحی آموزشی چارچوب سیستمی (نظام‌مند) است. سیستم مجموعه‌ای از اجزای"مجزا و متعامل است که برای رسیدن به یک هدف مشخص و مشترک با یکدیگر همکاری می‌کنند (نوروزی و رضوی» ۱۳۹۰ فردانش» ۱۳۹۰). اصول نظریه عمومی نظام‌ها امروزه تأثیر اعمیقی بر گرایش‌های عمومی اکثر پروژه‌های طراحی آموزشی گذاشته است. این "اصول به‌عنوان مبنای نظری برای اکثر الگوهای فرایندی طراحی آموزشی به کار می‌روند (ریچی» کلاین» ترسی» ۱۳۹۱ ترجمه زنگنه ولایتی؛ ریزر و دمپسی» ۱۳۹۱ ترجمه وحدانی و همکاران). درواقع هر سیستمی دارای درونداد. فرایند» برونداد و حلقه بازخورد است. بر این اساس الگوی فرایندی» طراحی آموزشی اخلاق داری رویکرد سیستمی است و الگوی طراحی آموزشی آموزش اخلاق  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ کلیت الگو شامل جمع‌آوری اطلاعات, تجزیه‌وتحلیل مخاطب, ابعاد برنامه» طراحی آموزشی و ارزشیابی و بازنگری است که با توجه به رویکرد سیستمی (نظام‌مند) ارائه شده است. اما قسمت طراحی آموزشی عناصر و مولفه های مهم آموزش اخلاق را مشخص می‌کند. از جهت دیگر نیز می‌توان به این الگو نگاه کرد و کل آن را الگوی طراحی آموزشی دانست زیرا تمام اجزای الگو به‌نوعی هم در توسعه آموزش و هم در برای دستیابی به الگو همان‌طور که تشریح شد ابتدا نظریه‌های مختلف مرور شده سپس مفاهیم و نقاط تأکید و عوامل موثر در آموزش اخلاق در هر نظریه به دست آمد. این مفاهیم بر اساس مشابهت و ارتباط در کنار یکدیگر قرارگرفته شبکه مفهومی و الگوی طراحی آموزشی (جدول ۱ و:شکل.۷)ایه دست آمد. اکنون به بررسی اجمالی  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول, شماره ا بهار ۱۶۰۰ در بخش طراحی آموزشی با سه واحد سروکار داریم. طراح آموزش ابتدا باید موضوع آموزش يا حوزه اخلاقی موردنظر را مشخص کند. حوزه‌های آموزش اخلاق شامل اخلاق بندگی,» احلاق فردی» احلاق صنفی و حرفه‌ای» احلاق خانوادگی» اخلاق اجتماعی و احلاق زیست‌محیطی است. طراح باید مشخص کند موضوعی که قصد آموزش آن را دارد در کدام حوزه قرار می‌گیرد. تعیین این موضوع به تمرکز و هدایت صحیح مباحث کمک می‌کند. در انتخاب موضوع باید بر معناداری آن برای یادگیرنده و هدایت آن در جهت معنای زندگی و هدف حیات انسان توجه داشت (نوچی, ۲۰۰۹). معلم و سایر کارکنان به‌عنوان الگو بر این نکته.تأکید دارد که وجود الگو سبب تسهیل یادگیری می‌شود. این نوع بادگیری انفعالی نیست. یادگیرنده با شناخت» گرایش و اراده خود در مقابل الگو واکنش نشان می‌دهد. ذرواقع ذر اینجا تعاملی ناهمتراز (باقری» ۱۳۸۹) میان آن‌ها دراعین حفظ: عاملیت هر دی.برقرار است. معلم و سایر کارکنان باید توجه داشته باشند که .رفتار مثبت آن‌ها در راستای موضوع آموزش می‌تواند سبب تسهیل یادگیری شود. این تعامل می‌تواند باعث رشد اجتماعی و اخلاقی دانش‌آموز گردد (هانسن ۲۰۰۱.۷). معلم و کارکنان باید با؛فرایند. یادگیری مشاهده‌ای (توجه, یادداری یا به یادسپاری» تولیدی يا بازآفرینی و انگیزشی) (هرگنهان و السون» ۶ ترجمه سیف) آشنا باشند: مباحت بسیاری (تربیّت‌معلم» تأثیر هیجانی رفتار معلم» سبک ارتباطی معلم و دانش آموز و ...) وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود (نوچی. بافت فرهنگی و اجتماعی, ارزش‌ها گروه دوستان و خانواده از عناصری هستند که تأثیر عمیقی بر رشد اخلاق و آموزش اخلاق در مدرسه دارند. اگر فرهنگ بر اخلاق و ارزش‌های اخلاقی در سخن و عمل تأکید کند و نظام و ساختارهای مختلف اجتماعی بر اساس ارزش‌های اخلاقی عمل کنند جو ایجادشده سبب گسترش دامنه عمل شده و عمل را برای یادگیرندگان تسهیل می‌کنند. قابل‌ذکر است که این موارد بر اراده و اختیار فرد عامل که رفتار او بر مبانی شناختی, گرایشی و ارادی است به میزانی که رفتار او تهی از هر یک از موارد باشد تأثیرگذار است. بدین معنا که اگر فرد خوب و بد را بشناسد گرایش مثبتی نسبت به آن داشته باشد و رفتار موردنظر را گزینش کند و اما اراده‌ای برای انجام نداشته باشد ممکن است در راستای جو منفی یا مثبت اجتماعی حرکت کند. ایجاد جو مثبت اخلاقی در مدرسه نیز بسیار حیاتی است (نوچی. ۹ ازآنجاکه بسیاری از رفتارهای ما آبر"اساس دانش ضمنی یا شهودی است (هوگارس"» ۱ بزرگ‌سالان باید.محیط‌هایی: خلق.کنند که شهود صحیح را در کودک هماهنگ کند. محیط"شامل«جوی است که:به افرهنگ امحیط اجتماعی هم در معنای گسترده و هممعنی محداود" آن "اشاره آذارد. آدز" معنای گسترده جو شامل ساختارهای محیط. نظام‌های آشکار وپنهان پاداش و تنبّیه اهداف و آرمان‌های محیط و استدلال عمومی درباره اهداف است. در معنای محدود جو درباره نحوه رفتار افراد با یکدیگر و نحوه کار کردن افراد با یکدیگر» چگونگی تصمیم‌گیری آن‌ها با یکدیگر, چه احساساتی تشویق می‌شود و چه انتظاراتی پرورش می‌یابد» است. جو مثبت به نیازهای کودک توجه می‌کند و مفهوم تعلق به گروه بزرگ‌تر را در کودک پرورش می‌دهد (ناروائز ۲۰۰۹). یکی از مسائلی :که در,روابط معلم و والدین با دانش‌آموزان اهمیت دارد» ارزش‌ها عرف و هنجارها است. عرف شامل هنجارهایی درباره پوشش,» شیوه خحطاب قرار دادن دیگران و رفتار اجتماعی است که اغلب نقطه تعارض بین فرزندان و والدین و دانش آموزان و معلمان (سمیتانا» ۲۰۰۵) است کاتالانو و همکاران! (۲۰۰۲ به  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ نقل از ناروائز ۲۰۰۹) در بررسی برنامه‌های مختلف رشد کودکان به این نتیجه رسیدند که مضمون مشترک تمام برنامه‌های موفق موردمطالعه آن‌ها برای تقویت شایستگی‌های اجتماعی و هیجانی» افزایش سلامت جسمانی, همراه کردن برنامه آموزش با آموزش مهارت‌ها به والدین» از طریق درگیر کردن والدین در طراحی و اجرای برنامه‌های واقعی در بخش تجزیه‌وتحلیل مخاطب با چهار واحد شامل ابعاد رفتاری» هویت و خودتنظیمی,» نیازها و علایق و سطح رشد اخلاقی سروکار داریم. در این الگو یادگیرنده یا مخاطب به‌عنوان فردی عامل. که:مختار بوده و بر انناس دانش, انگیزش و اراده خود دست به عمل می‌زند نگریسته می‌شود. هدف از تجزیه‌وتخلیل مخاطب درواقع احترام به عاملیت او است. در ادامهبه هرا یک از این ابعاد که" بر اساس تحلیل محتوا ابعاد عمل انحلاقی (حساسیت اخحلاقی» قضاوت اخحلاقی» انگیزش اخحلاقی» اراده و رفتار اخلاقی به هر چهار فرایند (حساشیت اخلاقی, قضاوت اخلاقی, تمرکز اخلاقی و عمل اخلاقی) برای, تکمیل"موفقیتآمیژنیاز.دارند (رست"» ۱۹۸۹). کسانی که رفتاری اخلاقی را در حوزه‌ای به کار می‌گيرند. نیاز اخلاقی را درک می‌کنند. درباره اینکه چه‌کاری باید انجام دهند تصویرسازی و استدلال می‌کنند» تمرکز خود را بر انجام عمل قرار می‌دهند و از میان مراحل تا اتمام و تکمیل کار عبور می‌کنند. هر فرایند شامل مجموعه‌ای مهارت است. مفهوم "مهارت" در اینجا معادل رفتارهای هرروزه که در آن رفتار فرد نشان‌دهنده کاری است که قصد انجام آن را دارد. طراح آموزشی باید با دقت هر یک از ابعاد را در دانش‌آموزان بررسی کرده و مهارت‌های آن‌ها را در نظر بگیرد و تلاش کند, نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان در موضوع موردنظر را پیداکرده و برنامه هویت و خودننظیمی اخلافی برکویتز و همکاران (۲۰۰۹) الگوی چندوجهی اجتماعی و منسجمی را برای شخص اخلاقی و رویکرد جامع به آموزش‌وپرورش اخلاق را با استفاده از ادبیات پژوهشی روان‌شناختی مختلف ارائه کرده‌اند. برکوویتز بیش از هر کس دیگری هویت! اخلاقی و شخصیت" را با الگوی آموزش‌وپرورش منش " یکپارچه کرده است. او خودکاری اخلاقی را که شامل هفت جز ضروری از برکوویتز با بعدی شروع کرد که مقطنود و برونداد تمام؛ابعاد دیگر و رفتار اخلاقی است. یک شخص را نمی‌توان به‌عنوان اخلاقی توصیف؛کردامگر اینکه اخلاقی رفتار کند. دوم» یک شخص اخلاقی باید منش اخلاقی داشته باشد. ابعاد مزاجی * و شخصیت شاخ * رفتان "تمایلات ادروئی شده‌اق: که ,رفتار درست: برا اتولید. می‌کند" که از عادات همراه با عمل امتفکرانه"سرچشمه می‌گیرد: بعد:اساسی سوم ارزش‌های اخلاقی است که "عقاید مملو از عاطفه درباره درستی و غلط ابودن رفتارها یا موقعیت‌های پایانی که در دیدگاه جهانی غیرقابل تغییر هستند". چهارم, استدلال اخلاقی سبب افزایش اقتدار اخلاقی» توانایی تعیین درستی و نادرستی می‌شود. پنجم» هیجان اخلاقی  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ منبع حمایت از عمل» یکپارچه کننده ارزش‌ها و استدلال که به دو صورت رخ می‌دهد. یک صورت ممکن است به‌عنوان واکنش عاطفی به دیگران توصیف شود. این هیجان‌های جامعه‌گرا شامل, همدلی !. همدردی؟ و دلسوزی" است. صورت‌های دیگر مرکب از هیجان‌های خود انتقادی* از قبیل» شرم احساس گناه و پشیمانی؛* است. ششم هویت اخلاقی است بعدی که به‌تازگی موردمطالعه قرارگرفته و به نظر می‌رسد برای نمونه! اخلاقی ضروری باشد. سرانجام» شخص اخلاقی دارای ویژگی‌های فرااخلاقی برای عملکرد اخلاقی موثر است. این عناصر شامل مواردی از قبیل خود نظم نیازها و علایق یادگیرنده در اغلب مطالعات درباره راهبردهای تدریس برای پرورش اخلاق مبتنی بر برنامه درسی عناصر زیر قابل‌پیگیری هستند: یادگیری مسئله محور کار در گروه‌ها مباحثه. ارائه اموضوعات "درسی"با تلفیق موضوعات اخلاقی, مسائل غامض اخلاقی و اززش‌ها: آطراحی آموزشی به شکل.معموّل به صورت مسئله محور انجام می‌شود. در اين اروش آنچه آموّخته می‌شود: باید در بافت و اهداف شخصی دانش‌آموز معنادار باشد و آن‌ها باید"بتوانند.محتوای یادگیری را با دانش پیشین وق پیود دهد سنظرر ارطقا همناداری ی‌تران پادگیری سطله مسجرر را با کار دانش آموزان می‌توانند میان تعداد مسئله دست به انتخاب بزنند یا این امکان را دارند که سوالات و دغدغه‌های خود را مطرح کنند (بین!» ۱۹۹۰). برخی مطالعات. راهبردهای تدریسی را پيشنهاد می‌کنند که در آن دانش‌آموزان برای تحقیق درباره موضوعی شامل جمع‌آوری اطلاعات تشویق می‌شوند. دانش‌آموزان می‌توانند دانش و علایق خود را درباره موضوع در رویکردی پژوهش محور اعمال کنند. هنگامی که دانش‌آموزان به‌طور فعال دانش, نگرش‌ها و رفتارهای خود را به‌جای دریافت منفعلانه رشد می دهند تأأثیر آن برای مدت‌زمان بیشتری باقی می‌ماند. آموزش‌وپرورش به دو طریق تحولی و تعاملی است. کودک هنگامی‌که محیط اجتماعی به نیازهای او شامل تعلق» شایستگی و خودمختاری پاسخ دهده شکوفا شده و به‌شدت برانگیخته می‌شود (دسی و رایان" ۵) درنتیجه, برای پرورش دانش‌آموزان (در هر زمینه‌ای) بزرگ‌سالان باید محیط‌ها و آموزش را بر اساس نیازهای دانش آموزان بر پایهسنطوح عمومی يا حوزه خاص رشد سطح رشد اخلاقی, تون پژوهشی اخلاق نه‌تنها. خاوی .رشاد شناختی است بلکه شامل تحقیقاتی درباره اخلاق از دیدگاه یادگیری اجتماعی» رفتارگرایی» روان‌کاوی و رویکردهای روان‌شناسی اجتماعی است (رسنت»۱۹۸۹). کاملا روشن است که تمام اين پژوهشگران درباره چیز واحدی صحبت نمی‌کنند. تعداد زیادی از این کارها واقعا هیچ می‌کنند. بنابراین اخلاق پدیده‌ای چندوجهی است. زان پیاژزه به پژوهش اخلاقی در دهه ۰ حمله مختصری کرد. توجه به اتفکر اخلاقی به شکل گسترده تا کار کلبرگ در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۹۰ شروع نشده بود. هنوز رفتارگرایی در دهه ۱۹۵۰ بر روان‌شناسی تسلط داشت. دیدگاه غالب در رشد اخلاقی در آن زمان دیدگاه جامعه‌پذیری بود. بر این اساس مسئله رشد اخلاقی می‌تواند یادگیری هنجارهای یک فرهنگ» پذیرش آن‌ها  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول, شماره ا بهار ۱۶۰۰ یا درونی سازی آن‌ها باشد و رفتار کردن به‌گونه‌ای که موجب تأیید آن‌ها شود. بنابراین» اگر هنجارهای یک فرهنگ بگوید که تولید صدا در هنگام خوردن سوپ درست است. درنتیجه خوردن سوپ با صدا رفتار اخلاقی درستی است. اگر فرهنگی دارای هنجار مخالف رابطه جنسی خارج از ازدواج باشد درنتیجه رابطه جنسی خارج از ازدواج بخش سوم تعیین ابعاد» اهداف. محتوا رسانه و پیام برنامه آموزش اخلاق طراح آموزشی در این مرحله آماده است که درباره ابعاد برنامه آموزشی خود تصمیماتی اتخاذ کند. در این بخش هشت مرحله اوجود دارد:کهابه بحث درباره آن‌ها می‌پردازيم. اجزای برنامه آموزش اخلاق شامل حساسیت .اخلاقی, انگیزش اخلاقی» قضاوت اخلاقی شخصیت اخلاقی«اشت..حال اگر برنامه آموزشی "که طرح آموزش قصد طراحی آن را دارد. تمام اجزای ژفتاز.اخلاقی, را*در«یربگیرد برنامه جامعی را طرحی کرده است» روشن است که با چشم‌پوشی از هر یک برنامه محدودتر می‌شود. در هم تنیدگی با برنامه آموزشی به این معناست که آیا آموزش اخلاق با موضوعات درسی مختلف یکپارچه می‌شود و چگونه اين کار صورت می‌گیرد. برنامه‌های آموزشی مجزا خارج از چارچوب موضوعات درسی مثل اریاضی, علوم, اجتماعی و غیر تدریس می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای یکپارچه‌سازی آموزش اخلاق با برنامه درسی تعیین توسط مژسسه دیپلم بین‌الملل. 18*۰ ارائه‌شده است. در این الگو ابتدا مضامین دانش تلفیقی ۲ (شامل شش پرسش ۱. ما که هستیم؟ ۲. جهان چگونه کار می‌کند؟ ۳. ما کجای زمان و مکان هستیم؟ ۶. چگونه خود را ابراز کنیم؟ ۵. چگونه خود را سازمان‌دهی کنیم؟ ٩. چگونه سیاره خود را به اشتراک بگذاریم؟) با توجه به موضوع درسی انتخاب می‌شود. سپس مفهوم اصلی (به‌عنوان‌مثال شناخت و استفاده درست از اجزای زمین بر زندگی آینده ما تأثیر می‌گذارد) تعریف می‌شود. مفهوم اصلی از میان مفاهیم کلید شامل ۱. غالب و صورت. ۲. کارکرد» ۳ تغییر» ۶. علیت. ۵. ارتباط 1. چشم‌اندازی ۷. مسئولیت» ۸ تأمل۱ به‌تناسب موضوع انتخاب می‌شود. سپس راه‌های ممکن برای ارزیابی درک دانش آموزان از مفهوم اصلی» شواهد نشان‌دهنده کارهای خودجوش دانش‌آموز و ابزارها و روش‌های ارزیابی نهایی مشخص می‌شود. سپس مراحل چگونه بهتر می‌آموزیم یا همان چرخه پژوهش (شامل ۱. آماده‌سازی, ۲. یافتن» ۳. دسته‌بندی کردن. ۶. فعالیت‌های تکمیلی, ۵. ایجاد ارتباط 1. به عمل درآوردن) در شش هفته انجام می‌شود. ویژگی‌های دانش‌آموز موفق (۱. دلسوز مراقب» ۲. شجاع و خطرپذیر ۳ دانا ۶. پژوهشگر, ۵. اجتماعی» 1. آزاداندیش» ۷. متعادل» ۸. اندیشه‌ورز ٩. پای بند به اصول, ۱۰. متفکر, ۱۱. باایمان")» نگرش‌هایی که باید در دانش آموزان ایجاد شود ۷ همدلی, ۸. اشتیاق, ۹. استقلال».۱۰. صداقت» ۱۱. احترام و:۱۳. بردباری۳) به همراه مفاهیم کلیدی بر روی دیوار نصب‌شده و#ذانش "آموزاندز طول آموزش و ساعاتی که در کلاس هستند به آن‌ها نگاه کرده"و سعی می‌کنند*موآرد کاربرد و مصادیق آن در درس را یافته و در فعالیت‌های خود به آن‌ها اعمل کنند۴. دوام پرنامه به نحوه تدریس موضوع بازمی گردد. برنامه‌های مقطعی در دوره‌ای محدود از سال تحصیلی ارائه می‌شود» معمولا از.این روش برای.پاسخ‌گویی به نیازی خاص استفاده می‌شود. اما برنامه‌های فراگیر در طول سال تحصیلی ادامه يافته و گسترش ۳۵۶1000 زانط نعد ۳600 معناناعم ت06 مط9فاعصصم معقصقط مصوناکنه م۵0 ,0۵۳ 1۰ ,006-6 ,۲5اه 0 ,کتعتف0 و1 ,عاطدعع0 010 ,کتعماهاافنط مکناعع 0۳ هی .2 ,۳۳۵15 ,نون اناد مطصناه 00-006 600606 مکاصعصانصصم مطمناهن م۸ .3 ؟. برای توضیحات بیشتر به وب‌سایت این موسسه به آدرس 1310://۷0۷۷۷۷.100.078 مراجعه کنید.  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ تمرکز برنامه بر روی فرد به این معنا است که دوره به دنبال پرورش ابعاد درونی فرد (از قبیل خودپنداره» نگرش» رشد اخلاقی» شخصیت., خود ارزشمندی,» اعتمادبه‌نفس» انسان کامل, خلاقیت, نگرش شاد و مثبت. پیشرفت تحصیلی, ارزش‌های فردی) است. در مقابل در برنامه‌های متمرکز بر ابعاد میان فردی بر ابعاد اجتماعی (از قبیل حل مسئله, تفکر انتقادی» حل تعارض, مهارت‌های ارتباطی موئر مدیریت هیجان‌ها) تأکید دارد. در موضوعات درون فردی دانش آموزان ساختارها و معانی شناختی و عاطفی خود را رشد می‌دهند درحالی‌که در موضوعات میان فردی دانش آموزان چگونگی روش‌های آموزشی هم می‌تواند مستقیم و هم غیرمستقیم باشد. روش‌های مستقیم به فعالیت‌ها و راهبردهای خاصی گفته می‌شود که برای استفاده در طول آموزش برنامه‌ریزی‌شده است (از قبیل» ایفای نقش؛*تمرین ساخت مهارت» شاگردی عاطفی» شاگردی برای مراقبت» آموزش‌وپرورش. دیّنی .و غیره).: روش‌های غیرمستقیم به صورت نمی‌گیرد. این مداخله‌ها می‌تواند شامل الگوبرداری» تغییر در جو کلاس درس, حمایت اجتماعی, کلاس درس صلح‌جو جامعه عادل او غیره باشد. جهت‌گیری موضوعات به این امر ارجاع می‌یابد که آیا مقصود از توجه به موضوعات توجه به مسئله‌ای خاص است (از قبیل» سواستفاده از کودکان) یا فرصتی است (از قبیل رشد دادن یک عادت يا ایجاد رفاقتی جدید) و اگر توجه به مسئله است. آیا قصد جلوگیری از مسئله وجود دارد یا حل آن. اگرچه این بافت طراحی می‌تواند بیشتر به‌صورت چندگانه دیده شود تا یک پیوستار اما پیوستار سهمی از موضوعات مسئله گرا در مقابل فرصت گرا را منعکس می‌کند (رایگلوث. ۱۹۹۹). نوشتن اهداف و تعیین مقیاس اندازه‌گیری» مرحله بعدی بخش ابعاد برنامه آموزشی است. هدف کلی از رشد اخلاقی بر اساس این الگو کسب استقلال توسط یادگیرنده آاییت, طراح آموزشی باید ابعاد شناختی» انگیزشی و عملی موضوع آموزش را تجزیه‌وتحلیل کرده و مشخص نماید. نوشتن اهداف به معنای برخورد رفتارگرایانه نیست» اما وجود هدف سبب ذاشتر مطاگ‌ارای هدایت فعالیت‌ها و تضمین‌کننده معیاری برای سنجش اثربخشی 8۰1۳ وتاب حاصل از برنامه است. هرچند اندازه‌گیری بروندادهای جین اون هبار دشواروات ۹ ما#نیلشتن معیار نیز چندان تهیه محتوا به‌گونه‌ای که شناخت. انگیزش را در بر داشته و زمینه انجام عملی و درونی سازی ارزش‌ها و رسوخ آن‌ها در شخصیت و.هویت فرد را فراهم کند. تعیین رسانه مناسب و طراحی تعاملی پیام آخرین مرحله از بخش ابعاد برنامه آموزشی است. طراحی پیام به فراگرد سنجیده:انتقال اطلاعات. از طریق رسانه‌های مختلف اطلاق می‌شود. خطمشی‌های کلی برای طراحی پیام برای تمام رسانه‌ها وجود دارد» شامل ارائه اطلاعات عمومی درباره دوره» کوتاه کردن بازنمایی و وقفه‌هایی برای مشارکت و دادن احساس کنترل آگاهانه به شاگرد (لشین» پولاک» رایگلوث. ۰۱۳۷۶ ترجمه فردانش). پیام باید با توجه به عامل بودن یادگیرنده و فعال بودن او در فرایند یادگیری طراحی شود. رسانه آموزشی بر اساس راهبرد آموزشی و راهبرد آموزشی نیز بر اساس موضوع  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ طراحی آموزشی تجویز يا پیش‌بینی روش‌های مطلوب آموزش برای نیل به تغییرات موردنظر در یادگیرندگان است (فردانش» ۱۳۹۰؛ نوروزی» رضوی» ۱۳۹۱). در این تجویز و پیش‌بینی ویژگی‌های محتوا و ویژگی‌های یادگیرندگان نیز مورد تأکید است. الگوهای طراحی آموزشی نقشه کار یا طرح از پیش تعیین‌شده فعالیت‌هایی است که طراح آموزشی در شرایط متفاوت از آن پیروی می‌کند تا به نتایج موردنظر دست یابد. الگوهای مختلف طراحی آموزشی بر اساس دیدگاه‌های مختلف درباره تعریف یادگیری» چگونگی یادگیری و اهداف مهم یادگیری شکل گرفته‌اند. هرگاه مجموعه‌ای از جمع‌بندی‌های تحقیقات آموزشی به‌صورت سازمان‌یافته و دربرگيرنده تمام عوامل مور در انواع آموزش‌ها با چارچوب. مشخصی ارائهگردد به‌طوری‌که به حل نوع یا انواع خاصی از مسائل آموزشی. کمک کند الگویی «بزای.طراحی آموزشی حاصل‌شده الگوی طراحی آموزشی پیشنهادی بر عمل اخلاقی تأکید می‌شود که دارای مبانی شناختی» گرایشی و آرادی ابطت ار ننک ها دگایری اه ابا غمل متفکرانه تأکید دارد. به ارزش‌های ثابت و اعتباری و نقش آن‌ها در عمل اخلاقی اذعان دارد. شناخت و استدلال و قضاوت اخلاقی را جهت اتخاذ تصمیمات صحیح اخلاقی ضروری می‌داند. برای هیجان‌های اخلاقیی.درونی و میان فردی در یادگیری او آموزش اخلاق نقش اساسی قائل است. بر نفوذ آموزش در ابعاد هویت فرد با در نظر گرفتن عوامل شناختی, انگیزشی و ارادی تشکیل‌دهنده هویت:تأکید "دار براعناصر فرااخلاقی موثر بر عملکرد اخلاقی همانند خودتنظیمی و پشتکار جهت دستیابی به استقلال فردی و پرهیز از الگوهای مختلف طراحی آموزشی شامل اجزای تشکیل‌دهنده آموزش» ترتیب و توالی آموزشی و ارائه و ارزشیابی (فردانش» ۱۳۹۰) هستند در الگوی حاضر اجزای آموزشی» شامل عمل» تبیین» انتقاد و انگیزش است. ترتیب آموزش نیز در کودکی از عمل آغاز می‌شود و با رشد کودک تبیین در کنار عمل قرار می‌گیرد و بعدازآن انتقاد و آنگتزشن قرار دارد. ارائه نیز متناسب با بخش‌های مختلف متفاوت خواهد بود که در ابتدا یادگیری و سپس آموزش را از دیدگاه این پژوهش بررسی می‌کنیم. یادگیری در این پژوهش به‌منزله عمل است. عمل فعالیتی مبتنی بر زیرساخت‌های شناختی. گرایشی و ارادتی است. الگوی اساسی در آموزش آدمی نیز استقلال یابی است. آموزش انسان جریانی از یک حرکت پویا است که به استواری و استقلال می‌انجامد. استقلال در مقابل وابستگی, بیانگر کاستن و بریدن از غیراست (باقری» ۱۳۸۹). یادگیری اخلاق, تمریتین» یی ق گریشی است رق آهوزوشی اخقالزق عملیی» یی ق انقادی اسا: در پژوهش حاضر از دیدگاه انسان‌شنناختی, به#آدقی به‌منزله عامل نگریسته می‌شود. یعنی موجودی که می‌تواند منشاآعمل خوّد باشد؟ به‌طوری‌که" رفتارهای او به درجات مختلف به خود وی قابل انتساب هستند و او در قبال" آن‌ها مسئول و قابل‌مژژاخذه است. بر اساس این دیدگاه در یادگییزی و آموزش اخلاق باید آروندی طی شود که فرده ارزش‌ها را از آن خود کردهاو.چون موجودی مستقل «خود. رفتارهایش را برحسب ارزش‌ها تنظیم کند. فرد سرانجام ارزش‌ها را از سر زوشن‌بینی انتخاب کرده و برحسب آن‌ها عمل می‌کند و با این عمل‌ها هویت ارزشی و اخلاقی خود را شکل می‌دهد (باقری» ۱۳۸۹). از دیدگاه معرفت‌شناختی» نیز دارای رویکرد واقع گرایی سازه‌گرایانه است. از دیدگاه واق عگرایی سازه‌گرایانه دانش ما نه‌چندان وابسته به تجربه است که بتوان آن را به کارآمدی در مسائل کنوّنی فروکاست و.نه کار آن در واقع‌نمایی» به چنان فرجامی رسیده است که بتوال آن را ثابت انگاشت و از تغییر در آن سخن نگفت. از دیدگاه ارزش شناختی» سنت‌گرایی تحولی, ارزش‌ها نه یکسره وابسته به موقعیت هستند که بتوان سنت‌های متراکم در تاریخ بشری را نادیده گرفت و نه‌چندان سخت و استوارند که هیچ تحولی در آن‌ها رخ ندهد. ارزش‌ها از سوی دارای جنبه اعتباری هستند که با نیازهای آدمی در ارتباط هستند و از سوی دیگر, جنبه‌ای حقیقی دارد که  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ آن‌ها را از اعتبار صرف و قرارداد محض متفاوت می‌سازد (باقری» ۱۳۸۹). اجزای الگوی طراحی آموزشی شامل آماده‌سازی» عمل,» تبیین» انتقاد و انگیزش است. در ادامه هر یک از اجزا و شیوه ارائه آن‌ها را بررسی می‌کنيم. آماده‌سازی, زمینه را برای جلب توجه و افزایش سطح حساسیت اخلاقی» فراخوانی یادگیری‌های گذشته و بیان اهداف و انتظارات آموزشی با توجه به سطح رشد شناختی و اخلاقی یادگيرنده به شیوه‌ای مسئله محور را فراهم می‌کند (گانیه و همکاران» ۱۳۷۶ ترجمه علی‌آبادی» فردانش» ۰۱۳۹۰ نوروزی و رضوی» ۱۳۹۰). در این مرحله توجه یادگیرنده بر هویت» خودپنداره و افکار ناخودآگاهش به‌منظور ایجاد زمینه برای بررسی انتقادی آن‌ها متمرکز می‌شود. در این مرخله.می‌توّان "از روش‌های مختلف مسئله محور (با تمرکز بر موضوعات اصیل و موثق مرتبط باازندگی دانش آموزان)» نمایش فیلم و غیره! استفاده کرد. آماده‌سازی" را از, بقد؛ طراحی" متخیط یادگیری مناسب نیز می‌توان مدنظر قرار داد. برای مثال الصاق ویژگی‌های دانش‌آموز موفق, نگرش‌ها و فضیلت‌های اساسی انسان کاملی بر روی؛ دیوارهای "کلاس ذرس. اتهیه امنابع تحقیقاتی مناسب» نوشتن شعارهای دیواری و هماهنگی بان معلمان و کادر اداری برای تأکید بر موضوع آموزش اخلاق و سایر موارد که به فراخور و صلاح‌دید معلم می‌توانند در نظر گرفته !. روش‌های دیگری برای آمادی سازی بر اساس روش 118 وجود دارد که در ادامه معرفی می‌شوند. بارش فکری, دسته‌بندی, نمکدان کاغذی, جورچین مخفی, جمله را کامل کنید. شعارهای دیواری» نقشه‌های ذهنی, جعبه معما مصاحبه دو نفر پاس دادن توپ. بازی بین گو اولویت‌بندی تصاویر» جمله‌سازی» ارسال سوال, سوّال روز نوشتن سرعتی» جورچین در سکوت. آوردن وسایلی از خانه, عبارت‌های شگفت‌انگیز» فکر کن در گروه‌های دو نفر به اشتراک بگذار» فکر کن چشمک بزن تصمیم بگیر, چرخه موضوع, تجسم و پیشگویی, نمایش‌های بصری (نقاشی, فیلم, تئاتر و ...)» ارتباط واژگان و تعاریف. برای اطلاعات بیشتر لیکو ها زاهبزای آماده‌سازی محیطظ آزاه کرد است ,یراق ااطلاغات بیشنتز به سایق عمل شامل ایجاد محیطی که کودک به‌طور عملی ارزش موردنظر را تجربه کرده یا در رفتار معلم و دیگران مشاهده کند. این بعد در دوران کودکی بر شناخت تقدم دارد تا زمانی که فرد به توانایی شناختی کافی دست یابد (باقری» ۱۳۸۹). استفاده از روش‌های تدریس فعال و مشارکتی با تأکید بر فضیلت‌های مختلف اخلاقی می‌تواند زمینه را برای عمل و تمرین فضیلت‌های اخلاقی در فعالیت‌های مختلف کلاسی از قبیل گفتگو مباحثه, داستان‌گویی» ایفای نقش و غیره فراهم نماید. از دیگر روش‌هایی که می‌توان برای آموزش عملی اخلاق استفاده کرد به این موارد می‌توان اشاره کرد: تغییر جو و محیط. نظارت بر گروه دوستان» تلفیق فضیلت‌های اخلاقی در برنامه درسی» مراقبت از حیوانات و گیاهان در کلاس و خانه؛.اجرای جامعه مراقب و جامعه عادل» روش‌های تفکر انتقادی» حل مسئله با توجه.به بتّش‌فرض‌های«انشنان.عامل,» تأکید بر فضیلت‌های درون فردی و میان فردی, استفاده از روش‌ها و فعالیت‌هایی که به سه انگیزه اصلی فرد (شایستگی, تعلق و خودمختاری) پاسخ می‌دهد. (دسی, و" رایان» ۱۹۸۵)» تشویق یادگیرندگان به شناخت هویت.» خودپنداره "و افکار ناخودآگاه خود و بازبینی آن‌ها تأکید بر ابعاد مختلف اخلاق (فردی».اجتماعی» زیست‌محیطی, ...)» استفاده از روش‌های مستقیم و روش‌های غیرمستقیم آموزش ارزش‌ها تأکید بر پیشگیری و درمان ناهنجاری رفتاری با آموزش رفتارهای صحیح و تأکید بر خودشناسی. در تمام این موارد باید از تلقین ایجاد عادت‌های بدون انديشه پراهیر شود. در این فرایند از کمک در آموزش عملی اخلاق می‌توان از فرایند تبدیل فرد مبتدی به فرد خبره و متخصص استفاده کرد. تخصص ظرفیت کامل فرد را مهار کرده و تمام نظام‌هایی که همراه یکدیگر برای دست‌یابی به هدف و بیان فضیلت لازم هستند را در عمل روان می‌سازند. متخصص و تازه‌کار در سه چیز با یکدیگر متفاوت هستند. اول, متخصص در یک حوزه مشخص نسبت به تازه‌کار دانش سازمان‌یافته‌تر و بهتری دارد. دانش  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ متخصص به چندین شکل با عملکرد او ارتباط دارد» برای مثال بیانی (چه چیزی)» روش کاری (چگونه)» شرایطی (کی و چقدر). دوم ادراک و واکنش متخصص به جهان متفاوت است» به جزئیات و فرصت‌هایی توجه می‌کند که تازه‌کار آن‌ها را نمی‌بیند. سوم» متخصص به شکل متفاوتی رفتار می‌کند. اگرچه تازه‌کارها از روش‌های هوشیارانه و پرتلاشی برای حل مسائل استفاده می‌کنند. اما مهارت‌های متخصص بسیار خودکارتر و با تلاش کمتری همراه است. متخصص به مقدار بسیار زیادی تمرین نیاز دارد که فراتر از مقدار معمول روزمره موجود در یک حوزه است؛ بنابراین» باید به‌طور کارشناسان اخلاق جهت‌گیری جامعی را در یک يا چند فرایند از فرایندهای چهارگانه نشان می‌دهند. متخصصان آدر حناسیت اخلاقی در سرعت و دقت در نظر گرفتن موقعیت اخلاقی و تعیین«نقش ی که می توانند" ایا اکنند»"بهتر عمل می‌کنند. آن‌ها نقش خود را ایفا کرده و تعصب شخصی را در تلاش برای پاسخ‌دهی اخلاقی به دیگران کنترل می‌کنند. متخصصان در قضاوت اخلاقی برای حل مسائل اخلاقی پیچیده ابزارهای زیادی دارند. آن‌ها درباره وظایف» پيامدها. مشئولیت و مرزهای اخلاقی استدلال می‌کنند. متخصصان در تمرکز اخلاقی: خود* تنظیمی اخلاقی را که منجر به اولویت‌بندی اهداف اخلاقی می‌شود را در خود پرورش می‌دهند. آن‌ها هویتی اخلاقی را پرورش می‌دهند که آن‌ها"زا به‌سوی احترام به زندگی و تعهد اعمیق سوق می‌دهد. متخصصان در عمل اخلاقی می‌دانند چگونه با حفظ "چشم بر نتیجه" می‌تواند آن‌ها را پای‌کار نگه‌داشته و امکان عبور از؛گام‌های؛ ضروری برای.انجام کار اخلاقی را به آن‌ها بدهد. آن‌ها قادر به مداخله شجاعانه و ابتکار عمل برای دیگران هستند. متخصصان در تعالی خاصی, دانش سازمان‌یافته بیشتر و بهتری درباره عمل اخلاقی, مهارت‌های ادراکی کاملا هماهنگی درباره عمل اخلاقی و تمایل بسیار عمیقی برای انجام عمل اخلاقی و پاسخ‌های کاملا خودکار و خستگی‌ناپذیر دارند. به‌طور خلاصه, آن‌ها دانش محتوایی و دانش فرایندی بیشتری دارند. هر دوی این دانش ها برای عاملیت در اخلاق تبیین بر بعد شناختی و عقل ورزی درباره اخلاق تأکید دارد. این بعد با توجه به برداشست خاصی در ارزش‌شناسی همراه است و بدین معنا که ارزش‌ها از عینیت برخوردار بوده و با نظر به واقعیت اشیا و واقعیت روابط بشری ابداع می‌شوند (باقری» ۹ در تبیین بر تعامل معلم و دانش آموزان (تعامل ناهمتراز) و تعامل دانش آموزان با یکدیگر (تعامل هم‌تراز) تأکید می‌شود. معلم با تکیه‌بر اقتدار محتوایی و حقوقی و پرهیز از اقتدار صوری و وجودی! تعاملی در راستای دستیابی دانش‌آموز به استقلال با او ارتباط متقابل برقرار می‌کند. دانش آموژزان" نیز به‌طور متقابل تلاش می‌کنند فهم یکدیگر از موضوعات اخلاقی را وارسی. کردهه و.در راستای رشد درک خود از آن‌ها استفاده کنند. تبیین همراه_پلوقلا ۴ فوادي. و گرومی‌ونادگانتگان برای کسب شناخت., انگیزش و شیوه صحیح پیاده‌سازی . آن"در عمل. است. در تمام موارد بر ارائه بازخوردهای صحیح به یادگیرنده تأکید می‌شود. درتبیین می‌توان از روش تحقیق اخلاقی استفاده کرد که یادگیرندگان درباره موضوع اخلاقی در منابع موجود دست به تحقیق می‌زند. می‌توان از روش شفاف‌سازی ارزش‌ها تبیین ارزش‌ها, استفاده از !. اقتدار معلم را می‌توان از یک حیث. به دو نوع محتوایی و صوری و از حیث دیگر به دو نوع حقوقی وجودی تقسیم نمود. اقتدار محتوایی ناظر به اعتبار و حجیت سخن و عمل معلم» به پشتوانه برخورداری‌های وی از ویژگی‌های دانشی و ارزشی است. در مقابل اقتدار صوری حاکی از اعتبار و حجیت مذکور تنها برحسب جایگاه رسمی معلمی است. در تقسیم‌بندی بعدی اقتدار حقوقی» ناظر بر موجه بودن ری کسی در مشخص کردن راه و رسم حرکت آدمی است. ری و نظری که از اعتبار عقلانی برخوردار است. در مقابل, اقتدار وجودی, حاکی از برقرار کردن نفوذ و حاکمیت وجودی نسبت به دیگری است. به‌طوری که ۲. اما با پیش‌فرض‌های انسان عامل. زیرا این روش‌ها رویکردی نسبی به ارزش‌ها دارند و اقتدار حقوقی و محتوای معلم را از او سلب می‌کنند. این روش‌ها توجه خود را بیشتر بر فرایند کسب ارزش‌ها به‌جای مختوای آن متمرکز کرده است.  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ داستان و غیره! استفاده کرد. در فرایند تبیین باید بر اصول پایه آموزش شامل مسئله محور بودن فعال سازی تجارب قبلی یادگیرندگان, نشان دادن مهارت به یادگیرندگان؛ کمک به یادگیرندگان جهت به کار گرفتن مهارت و مرتبط کردن موضوعات با زندگی فرد (مریل» ۱۳۹۱ در ریزر و دمپسی). نکته قابل‌ذکر در اینجا این است که تفکیک مراحل طراحی آموزشی در اینجا به معنای جدایی این مراحل از یکدیگر نیستند. بلکه عمل» تبیین» انتقاد و انگیزش اشکال مختلف یک عمل و آن‌هم یادگیری اخلاق هستند و بهترین روش‌های آموزش روش‌هایی هستند که تمام این موارد را درآن‌واحد مدنظر انتقاد بر بعد سازنده گرایی» يا فعال یادگیرنده*در تعامل با معلم تأکید دارد (باقری» ۵۹ انتقاد اخلاقی به معنای پذیرش نننبی‌گرایی نیست. نقد اخلاقی به معنای نقد فهم فردی و اجتماعی از ارزش‌ها بر اساس معیارهای اساسی اخلاقی و ارزش‌های بنیادین است. با رشد از کودکی به‌سوی مراحل بالاتر امکان نقد بیشتر فراهم می‌شود. در مراحل کودکی یادگیری وگ موی بیشتر تقلیدی. استتا أها. در همین دوران نیز با طرح مباحث شناختی برای کودک می‌توان بر غنای مل او افزود اما با رشد شناختی و اخلاقی امکان نقد نیز بیشتر فراهم می‌شود. برای نقد ارزش‌های اخلاقی معلم باید از دانش جامعی درباره موضوعات برخوردار باشد. نقادی به دانشاموز امکان کربنش و قضاوت اخلاقی درباره موضوع آموزش را می‌دهد. شواهدی وجود دارد که بر اساس ان کودکان در تمام مراحل رشد قادز.به ارزیای اعمال و هنجارهای اجتماعی از منظر اخلاقی هستند این بدان معنی است که معلمان می‌توانند دانش آموزان را در تفکر ۱. استفاده از حیوانات و گیاهان در کلاس, دعوت از یک کارشناس, استفاده از سی‌دی‌های آموزشی, اردو و بازدید. انجام آزمایش, تلویزیون و فیلم. مصاحبه و نظرسنجی, نامه‌نگاری» روزنامه و مجله. روش‌های بصری (نقاشی, عکس» رسم کردن)» کتاب‌ها و رمان‌های مصور و داثره‌المعارف‌ها تماس تلفنی تجربه خواندن مشارکتی کتاب, مشاهدات ساختاریافته اینترنت. اخلاقی انتقادی در تمام پایه‌های تحصیلی درگیر کنند. هدف آموزش‌وپرورش اخلاقی به تحریک پیشرفت به‌سوی سطوح بالاتر استدلال اجتماعی و اخلاقی محدود نمی‌شود. بلکه به وظایف پیچیده‌تری شامل توانایی و تمایل دانش آموزان به ارزشیابی و هماهنگی در عناصر اخلاقی و غیراخلاقی و مسائل چندوجهی اجتماعی گسترش می‌یابد. در چنین مواردی» معلمان باید مسئولیت و ظرفیت تأثیر بر دانش آموزان خود را برای شرکت در ابعاد اخلاقی فعالیت‌های فرهنگی داشته باشد. ایجاد ارتباط میان حوزه موضوعات کانونی و سوالات یا تکالیفی که به‌منظور برانگیختن تفکر انتقادی تولید شده‌اند» مستلزم درگیری معلمان در تجزیه‌وتحلیل ویژگی‌های وابسته به قلمرو انگیزش عامل هیجانی برانگیزاننده عمل, است. می‌تواند از گرایش‌های زیستی, نیازهای اجتماعی, يا نیازهای تعالی جویانه فرد سرچشمه بگیرد. طراح آموزش با در نظر داشتن انگیزش در تمام مراحل آموزش باید: تلاش کند» هیجان‌هایی (خشم, شادی, غم (دسی و رایان» ۱۹۸۵) و انگیزش (ارتباظ انتظار» رضّایت و علاقه) (کلر ۰۱۳۹۳ در ریز و دمپسی) را در نظر بگیرد. برخی دانشمندان (برکوویتز» ۱۹۹۸؛ آیزنبرگ» ۲۰۰۰) چند هیجان پایه را مشخص "کرده‌اند که نقشی اساسی در اخلاق دارند. این هیجان‌ها عبارت‌اند از: شفقت., همدلی, احساس گناه» شرم» همدردی و ... . هافمن شواهد قابل توجهی را ارائه کرده است که همدلی بایستی:یک:هیجان اصلی برای انگیزه اخلاقی به شمار آید. نگاه دقیق به هیجان‌ها نشان‌دهنده تمایز میان هیجان‌های درونی و هیجان‌های اجتماعی است. مثلا احساس گناه و شرم و درون فردی‌تر و همدلی و هیجان با ساختار دانش اخلاقی یکپارچه‌شده و بر فرایند ایجاد جو اخلاقی و اعتماد تأثیر می‌گذارد. ایجاد این اعتماد در کلاس درس به ایجاد نظم کمک کرده و در  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ رشد اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان نقش بسیار مهمی دارند. شناخت ماهیت هیجان برای رشد بلندمدت دانش آموزان و رشد مهارت‌های اخلاقی بسیار مهم است. بحث درباره مباحث بغرنج اخلاقی علایق دانش آموزان به قضاوت اخلاقی و احتمالا عمل اخلاقی را برمی‌انگیزد. طراح آموزشی باید بر شایستگی‌های هیجانی مثل مدیریت هیجان, بهبود عزت‌نفس و انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری منتهی به خود اثربخشی! را مدنظر داشته باشند. باید مضامینی درباره هیجان‌ها از قبیل اینکه» خشم, هنگامی در روابط مشاهده می‌شود که تهاجمی علیه من یا اموال من رخ دهد؛ اضطراب در اثر ادراک یک تهدید نامشخص, يا عدم اطمینان از چالش‌های یک تهدید شناخته‌شده ایجاد می‌شود. هیجان‌هایی از قبیل ترس, احساس گناه» شرم, غم حسادت. نفرت. شادی, غرور امید و عشق که به بهترین شکل»در بافتژوابط ایجادکننده آن‌ها قابل‌درک هستند را می توان به یادگیرندگان آموزش داد.(نازوائز, ۲۰۰۹). هیجان را باید به‌گونه‌ای به کودکان آموزش داد که آن‌ها بتوانند نقش هیجان‌ها. را درزندگی» روابط و قوانین شخصی خود درک کنند. نا کته هیجانی آدر ‏ حوزه: همدلی (احساس باکسی)» همدردی (احساس برای کسی)» احنتاش گناه (پذیرش مسئولیت هنگامی‌که کار بد یا غلطی انجام داده‌اید) به‌طور مستقیم بر ادراک اخلاقی تأثیر می‌گذارد و امکان پاسخ‌دهی به نیاز دیگران را فراهم می‌سازد. در کنار این نظریه‌ها درباره انگیزش نهضتی به نام روان‌شناسی مثبت نیز ایجادشده که می‌تواند برای " طراخ آموزش راهگشا باشد. روانشتاسی مثبت نهضتی در ووانشناسیواست, کهر 6 ارژّی ذهنی برای مطالعه ابعاد مثبت تجربه و رشد انسان .به‌دوراز: تعصب‌های سنتی روانشناسی بالینی بر مطالعه اختلالات متمرکز است. روانشناسان مثبت امیدوارند که توجه حرفه‌ای را مجددا از رشد مسئله محور به نیاز و تعهد نسبت به رشد سلامت بازگردانند. امید است که شناخت بهتر این بعد از زندگی انسان به ما امکان پیشگیری از آسیب‌هایی ناشی از رشد مسئله محور را بدهد. روانشناسی مثبت به سه حوزه طبقه‌بندی‌شده است: بهزیستی ذهنی !» منش مثبت؟ و نهادهای مثبت ". بهزیستی ذهنی شامل مطالعه رضایت. تمامیت* و هیجان مثبت از قبیل شاذی» لذت و تحیر* است. متشن مثبت شامل ویژگی‌های منشی و مهارت‌های بین شخصی موردنیاز برای رشد بهینه او باهدف و الگوهای آموزش‌وپرورش منش شناخته می‌شود. نهادهای مثبت بر روش‌هایی که در آن سازمان‌ها و نهادها می‌توانند از روانشناسی مثبت برای تشویق مشارکت مدنی و آزادی بیان میان اعضا استفاده کنند. نهادهای مثبت از مسئولیت فردی» رشد.ه نوع‌دوستی و اخلاق کاری حمایت می‌کند (پترسون و سلینگمن, ۲۰۰۶). طراح آموزشی باید به‌دقت عوامل انگیزشی و هیجانی را در الگوّی«"طراحیی»*آمموزشی (کلر» ۰۱۳۹۲ در ریزر و دمپسی ترجمه وحدانی اسدی و همکاران)"در نظر بگیرد تا از جذابیت و توجه آن به پس از انجام تمام مراحل اکنون نوبت به تولید می‌رسد. فرایند تولید هم‌زمان با طراخی صورت می‌گیره. پس آوردن تولید 5 آچرا در انتها به معنای الجرای آن در پایان کار نیست. بلکه به این دلیل دز این بخشن آورده شده است که طراح آموزشی به این فرایند و درواقع مباحث مربوط به توزیع, اشاعه و نهادینه‌سازی و کاربرپسند بودن و عناصر مرتبط با تولید توجه جدیدتری داشته باشد. طراح آموزش در تمام مراحل  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ برنامه طراحی آموزشی فرایند تولید اجرا ارزشیابی و بازنگری را با توجه به نتایج حاصل از عمل انجام می‌دهد. در بحث آموزش اخلاق ارزشیابی میزان یادگیری, رفتار و عمل یادگیرندگان کار بسیار دشواری است. بااین‌حال طراح آموزشی هنگام تعیین اهداف آموزش باید تلاش کند روش‌های معتبری برای اندازه‌گیری بروندادهای آن در نظر بگیرد. تا میزان دستیابی یادگیرندگان به هدف, با توجه به زمان و هزینه‌ای که صرف شده است و میزان رضایتی که یادگیرندگان از حضور در دوره داشته‌اند» معرفت‌شناسی واقع گرایی سازنده‌گرایانه و به لحاظ ارزش‌شناسی» سنت‌گرای تحولی است و به لحاظ انسان‌شناسی, انسان را موجودتی عامل می‌داند که دارای نفس» فطرت. عقل, اراده» هویت جمعی, محدوديت‌ها است. در این الگو یادگیرنده به‌عنوان عامل در تعامل با دیگران اقدام به یادگیری می‌کند یادگیری در اين پژوهش به‌منزله عمل است که مبتنی بر مبانی سه‌گانه شناخت» گرایش و اراده است و آموزش نیز تعامل در معنای کامل آن به‌منظور استقلال یابی از سوی یادگیرنده است. معلم در این رویکرد تمهیدگر, تبیین‌گر پالاینده است. و یادگيرنده نیز موجودی عامل است که با تمام ویژگی‌های خاص خود در محیط آموزش حضور دارد. با توجه به این مبانی الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق ارائه گردید. ازآنجایی که الگویی برای طراحی آموزشی آموزش اخلاق وجود ندارد» این الگو می‌تواند زمینه را برای برخورد نظام‌مند با آموزش اخلاق فراهم نماید. در این پژوهش تلاش شد. تا حد ممکن تمام عوامل موثر در رفتار اخلاقی شناسایی و بازیابی شود و بر اساس رویکرد نظام‌مند باهدف یادگیری سازنده‌گرایانه در کنار یکدیگر قرار گيرند. درواقع در این پژوهش ویژگی‌های فردی (شناختی» گرایشی,» ارادی و ...) و ویژگی‌های محیطی و اجتماعی (بافت» خانواده» گروه دوستان, معلم و ...) دخیل در رفتار اخلاقی بر اساس پیشینه پژوهش شناسایی شدند و بر این مبنا الگوی طراحی آموزشی با رویکرد واقع گرایی سازنده‌گرایانه ارائه گردید. این الگو می‌تواند در موقعيت‌ها و برای موضوعات مختلف به کار گرفته شود. درواقع برای نظام آموزشی عمومی» آموزش عالی و آموزش حرفه‌ای به کار گرفته شود. در این الگو هم بر راهبردهای آموزشی و هم غیر آموزشی تأکید شده است. این الگو به شیوه‌ای نظام‌مند به طراح آموزشی مگ می‌کند. ثا آمورشی مدون با نتایج قابل پیش‌بینی تدوین باقری» خ. (۱۳۸۹). الگوی مطلوت .آموزشنوپروزش .در«جمهوری اسلامی ایران. تهران: باقری» خ. (۱۳۹۰). هویت علم دینی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان چاپ و جهانگیرزاده» م» شیخ شعاعی»ع و راستی تبار» رح. (۱۳۸۹). رشد احلاق ی کناب راهنما پخش حسنی» م. (۱۳۹۳). بررسی سیر تحول برنامه درسی تربیت اخلاقی در ایران با تأکید بر دوره داوودی؛ م (۱۳۸۵). رویکردها و پرسش‌های بنیادین در تربیت اخلاقی» انجمن معارف  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول. شماره ۱» بهار ۱۶۰۰ رهنما ا. (۱۳۸۸). درآمدی بر تربیت اخلاقی (مبانی فلسفی - روان‌شناختی و روش‌های ریچی» ر؛ کلاین» ج؛ تریسی» م. (۱۳۹۱). دانش پایه طراحی آموزشی (نظریه» پژوهش و عمل)» ترجمه حسین زنگنه و الهه ولایتی» تهران: انتشارات آوای نور. ریزر» آر» دمپسی» جی. پی. (۱۳۹۲). روندها و مباحخث نوین در طراحی و فناوری آموزشی, ترجمه: محمدرضا وحدانی اسدی؛ حسین اسکندری و داریوش نوروزی» تهران: آوای زاهدپاشا ی؛ حسن جانی روشن,» م؛ ریاحی» ح. (۱۳۸۲). میزان رعایت اخحلاق پزشکی در پایان‌نامه‌ها و کار آزمایی‌های بالینی در دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال ۱۳۸۰ مجله سجادی» س, م. (۱۳۷۹). رویکردها و روش‌های تربیت اخلاقی و ارزشی» پژوهش‌های سریع القلم» م. (۱۳۹۱). گفتگوی«مشروخ دریاره آسبک ازندگی ایرانی» خبرگزاری مهر ۰ دریافت شده در تاریخ ۷ از ۰۳۵۲۵۷۷۹۰۲0۳ ۷۷۷۷//: 13۳10 عطاران» م (۱۳۸۲). مقایسه دو رویکرد در تربیت دینی با تال بر عنصر اخلاق, مجموعه مقالات همای شآسیمانانت ی نریضا ینید رآ م زمر ور وی : علایی خرام ر؛ کدیور» پ؛ محمدخانی» ش؛ صرامی» غ؛ علایی خرام» س. (۱۳۹۰). میزان شیوع مصرف سیگار قلیان» مشروبات الکلی و مواد مخدر و محرک در میان دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه اعتیاد پژوهی سومصرف مواده سال پنجم» شماره هجدهم. فردانش,» ه. (۱۳۹۰). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی, تهران: انتشارات» سمت. فرید ا؛ سعدی پور ؛ کریمی» ی؛ فلسفی نژاد م. (۱۳۸۹). اثربخشی روش‌های آموزش مستقیم» آموزش شناختی اخلاق,» شفاف‌سازی ارزش‌ها و تلفیقی بر قضاوت اخلاقی دانش آموزان, فصلنامه علمی و پژوهشی دانشگاه تبریز» شماره ۱۹. گانیه آر. ام.» بریگز لسلی. جی.» ویگر والتر دبلیو. (۱۳۷۶). اصول طراح یآموزشی, ترجمه معید فرد»ه س. (۱۳۸۵). اخلاق کار و عوامل موثر بر آن در کارکنان ادارات دولتی» رفاه نراقی» ح. (۱۳۸۵). جامعه‌شناسی خودمانی (چرا درمانده‌ایم؟)» چاپ شانزدهم, تهران؛ نشر نوروزی» د.» و رضوی» س»ع: (۱۳۹۰).بانی طراج یآموزشنی.تهران: انتشارات سمت. هرگنهان» بی. آرب و السون, متیو اج. (۱۳۸۶). مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری» ترجمه 0 ,41919 ,۵۲۳۹۵۶ع۵2 70۵۳۵ توسالسه‌ا اس ۳۵ 1 ]۸ .(1990) .۸ بل ,386206 م8210 ۵0 وم هلاصناه/3 ,معط مش صعطم‌عا5 مصماطعطک و۷۷ صز0ق/3 تاذ معط ,80 عم عنصهاع/3 مصعللنگا ها .۷۵۵۲ عبنازد۳ ۶۵۳ وصنافی ۳۵ .(2006) ۷0۳۰ 5۵1۳۵16۲۲۵0 0۵ 111۵۷۵۸01 1711۳1516 .(1985) 8 م8382 ۵ ول و166 5 0 .اچشوحه عناعناه م0 وصه عناعناهس 31 .(1996) .5.٩ صامعصنا گ کت قطن [ه م20 از ۸ ناصعصعس هدع فص عمامومطاعص محطتقععع۳ لهصمناه 2۵ (۵) 0[ ,(۳) 270800 3عن8 ۷۰ 10 ناه للم ۵ که هصنط13 .(ر2001) 1۰ 0 م1۵06 :6 م,ط0اعطنطاعه ۷۷7 .(826-857 .00 .6۵ 8 4) و۵۳۳۵ ۹۵ ۳:۵۳ ۰۹۲ ۳۵۵۵۵ 5۰ 00280 ۶ بچاز 7006 نمهقنط؟ 1۳۵100 و م22 (2001) 34 8 مطاحدع 1۵ 0 066۴۳ 200 صمفا م۳5 اعناگد60 .(1996) 1۰ ب وط0فص705 ۸ ۷7 .0 7030505 ۳6 ۵۶ ۲۵۶0 ۸ نعام‌مط5 هدع هه وهاصعصعاه ها کصع۳ع 0۳۵  اخلاق حرفه ای در آموزش, سال اول, شماره ا بهار ۱۶۰۰ 0۵1 05۳۳۵109 1۳36 :2 |۷۵ ,06۷۵1006۸ ,۵۳۵ 0 کرهک 5 .(1984) سا «ع 6۲ م1 040 20۷,00 ۳01076 0۳ جاع۲ ۵ 70۶ :1۵۵۲۹ 00۳06۵۲ .(2004) 1 10600۵ ۰ عم 5005 :۵۳6 310 ۷1۳65 0 6892 ۸۵۲ 0۳۵ ,و199 ۵9104[ عنصاع/2 ,صعللن ز 1 مصمناق ۵ج لفنطاط عبنادععاصا .(2006) مقلجه10 11۳۷262 ول ۳۵۵0021 .(2006) بل ,معململ۸ صعل ص۷۵ ۵ یگ ,3/606۷ ول و3116۷66 ,0۳3۵76۵6۲ کل ,ما۸ ۵عل ص۷۵ 7 13 و۷ ۵۶ عصله 6ط1 نطجد ۳ .(158- 151 .00) لمع معزععل لمدمنام8۵ ,(۳0) 300660 .37 ۵ وعصصعکل 1 7 ۵ 11۵۲۵۷6 و0۳۳ ۸ :060016 ,۳۵۲۵ و320 .(2002) .3 ,کق 1100400 1001 ک 8ع ۳ ۵ 06 بش ۳۵۵ ۸ :و00۳۳ .(2003) بلع6< ,کق0ن110040 6۰ ۴٩ 0011068 ۸ ۵0۷۵10۵۲۶ ]۵۲۵ ۵۳۵ 20۳۹ ب(31991) 0 ,110۳05 0 ۳۶627 6061 +لوصقط 0صه معط ,0قعط 1۵۳ عصناف ۵ .(1994) ۰ 36۰ 310۳0۰ 1 ۵ 5۲۵0011 ر150ا60070 ,(80) اعطاع8 36 .0 10 متفه ۵۳۵1 -31 00۰) 70000 ۵3۵ ۸۵۵۲۹6۵ 1 226000 عتاطس ]0 عسانم ,۳۵۳۵ 1۳6 توصنصهها :8 عنص3/01 مدعلانگ 15 00106 [30۵ 1۵۳ صمنم850 .(2006) فا 20 5۰ ۳۳۵6 :۷۵۳6 3700 .۳110 ۵۳16 096۶[ ,۳۵۳۵ 7۳6 .(1932) .7 ,013866 ۷ ۸ :1۵۵6۹ 0۳۵ ۳6۵۲165 0631911- هط ناه .(1983) (60۰) .ی مطاناعهزم۳۸ ۷ ۸ :۶اع11۵۵ ۵۲۵ ۳۵۵۲65 71810۵1-0639 .(1999) (80) 6 مطانااع 38۵8 ۵ عطدنللناظ :11۵۵۶۶ 030 168 0۳ع 1 63191 71115060۵01-0 .(2009) (0) بل مطانااهعزم3 ۷ 1۵0۲۰ ۵۵ 1۶۵۲6 1۱ ۸0۷۵665 :20۷۵1001۵ 10۳01 .(1986) 8 .7 با9ع36 ,70۵ 3600۳۰ کناهاک ۸ :5عاهاگ 0عانمت] عمط صذ متفه +عاعهتقطا6 .(1996) کل م8382 که 507675105 00 ععصقهاکزوم3 نعناگدی خصه‌حدم-اصعم م۸0 .(2005) ب بل مق 5061۵0 40 ,۲۵۲۱۳۵۵0۲ 0060 ب(80) 20060 سل 15 ق0۳06 لقاصعص م0010 (2006) .37 ,ط6ع۷6ع276 ۵4 یگ 1106667 کل رت6زن6 60۳3۷610 ول ,۸406۲ 060 ۷3۵0 ,0۳۵۷6۳۵6 کل ,ملظ ۵عل ۷۵۵ .ل ص1 مطعق‌ععع۳ صهزدعل لمدمناه اه 130008 .(1-8 .00) ۲۴۶60۲6 2631910 / 22۵0۳۵ ,(ف80) 3110066۵ ,3 عم وعصدعک3/0 .5

انسان دارای ابعاد وجودی متنوعی است که برای شکوفا شدن و متعالی شدن این ابعاد و استعدادها، احتیاج به تربیت دارد. در این میان پرورش فضایل اخلاقی یکی از مهم ترین و درعین حال مشکل ترین کارها است و انجام این کار از هدف های مهم و والای جوامع بشری است. آموزش اخلاق، تعامل به منظور دستیابی به عمل اخلاقی معطوف به خیر. پژوهش حاضر در راستای ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق، از روش مرور مبانی نظری، جهت ارائه الگوی مفهومی و روندی استفاده گردید. یافته پژوهش حاضر در زمینه ارائه الگو، شامل بازشناسی نظریه ها، مفاهیم و عوامل مؤثر در آموزش اخلاق و طبقه بندی آنها، ارائه نقشه مفهومی برای آنها و ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق بود. الگوی طراحی آموزشی آموزش اخلاق در توسعه (شامل جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل مخاطب، تعیین ابعاد برنامه، طراحی آموزشی، تولید، اجرا، ارزشیابی و بازنگری) دارای رویکرد نظامند و در طراحی آموزشی دارای رویکرد سازنده گرایی انتقادی (شامل آماده سازی، عمل، تبیین، انتقاد و انگیزش) است.

506164

نتایج نشان می‌دهد که بارش سالانه در منطقه روند نزولی را طی کرده است. و بیشترین افزایش دما در دمای کمینه بوده است. و اين افزایش در فصل زمستان مشهودتر است. و بیشترین افزایش دما در سناریو ۸2برای افق بر طبق آخرین گزارش‌ها انتشار گازهای گلخانه‌ای در اثر فعالیت‌های بشری عامل اصلی تغییرات اقلیمی در قرن اخیر بوده است. (۳)6ل ۲۰۰۷). طی سال‌های اخیر پس از انقلاب صنعتی روند سرعت تغییر اقلیم به دلیل مداخله بشر در اکوسیستم های طبیعی به گونه‌ای بوده است که بررسی تغییر اقلیم بر کلیه فعالیت‌ها در محافل علمی از حساسیت خاصی برخوردار شده است. در کشورهای پیشرفته» تحقیقات متعددی در زمینه بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رشد و عملکرد محصولات زراعی و همچنین تولیدات حیوانات اهلی انجام شده است و به رغم پیشرفت‌های حاصل, روز به روز در حال افزایش است (16086112۷10,1992). اقلیم یکی از عوامل بسیار موثر بر ثبات» پایداری عملکرد و سازگاری گیاهان زراعی است با تغییر سریع آن به دلیل اينکه گیاهان نسبت به سایر موجودات زنده امکان فرار از شرایط محیطی نامساعد را ندارند زیان زیادی را متحمل خواهند شد (سرمدنیا و کوچکی, ۱۳۷۳). بیشتر مناطق کره‌ی زمین با افزایش دما (به خصوص دمای کمینه) تغییرات در رژیم بارشی و افزایش غلظت 202 مواجه شده است (2006 ,|۵0 21 1270). با توجه به اینکه دو سوم ایران جز مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود و به شدت نسبت به تغییر اقلیم آسیب پذیر است بروز تغییرات اقلیمی باعث وقوع خشکسالی‌های پیاپی خواهد.شد. و بر روی اکوسیستم‌های کشاورزی و عملکرد آن تاثیرگذار خواهد بود. نتایج مطالعات مربوط به تغییراقلیم.که.در طی سال‌های اخیر در ایران انجام شده همگی موید بروز این پدیده در کشور بوده‌اند (کوچکی وکمالی ۱۳۸۹). معتبرترین ابزار جهت بررسی اثرات تغییر؛اقلیم بزاسیستم‌های,مختلف/ ابنتفاده از متغیرهای اقلیمی شبیه‌سازی شده توسط مدل‌های گردش عمومی جفت شده جوی-اقیانوسی است. بر همین اساس مدل‌های شبیه سازی/06) توسع یافته‌اند که می‌توانند پارامترهای اقلیمی"؛را در مقیاس ریز پیش بینی نمایند برونداد /067) نمی توانند مستقیما برای پیش بینی و ارزیابی پیامدهای تغییر اقلیم در مقیاس منطقه‌ای و نقطه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها نیازمند ریزگردانی با لحاظ رفتار اقلیمی مشاهداتی منطقه یا ایستگاه مورد مطالعه هستند. 1۸75_0 مدلی است که خروّجی مدل‌های 1ت)را ریز مقیاس تمایی می‌کند. و در این پژوهش برای تولید مقادیر بارش روزانه و درجه حرارت‌های کمینه و بیشینه. متوسط و بارش در ایستگاه‌های سینوپتیک شمال استان خوزستان تحت شرایط اقلیمی و آینده به کار گرفته شده*است. منطقه مورد مطالعه واقع در نیمه شمالی استان خوزستان است که از نظر موقع ریاضی در نیمه جنوبی منطقه معتدله شمالی واقع گردیده است. این منطقه با مساحتی تقریبا ۶۱۳۰۰ کیلومتر مربع درنیمه شمالی کشور در سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است. از نظر عرض جغرافیایی درنیمه جنوبی منطقه معتدله شمالی از ۳۰ درجه شمالی از خط استوا قرار دارد. از نظر طول جغرافیایی در نیم کره شرقی زمین بین طول‌های جغرافیایی ۶۷ درجه و ۶۲ دقیقه تا ۰ درجه و ۳۹ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است. در مجموع ۲ درجه و ۵۷ دقیقه طول جغرافیایی و ۲ درجه عرض جغرافیایی را در بر می‌گیرد. ایستگاه طول جغرافیایی عرض جغرافیایی ارتفاع از سطح دریا دوره آماری در این پژوهش از آمار طولانی مدت ایستگاه‌های سینوپتیک منطقه استفاده شده است. و برای هر ایستگاه دوره‌ی آماری تقریبا ۲۹ساله ۱۹۸۵-۲۰۱۶ میلادی به عنوان دوره پایه لحاظ گردیده است.» سپس به منظور کالیبره کردن و اطمینان از صحت مدل, داده‌های روزانه ایستگاه‌های صفی‌آباددزفول» ایذه» شوشتر و مسجدسلیمان که شامل دم (کمینه» بیشینه» متوسط) و بارش در دوره‌های ۱۹۸۵-۲۰۱۶ به مدل داده شد و بر اساس این داده‌ها از سناریوی 1, ۸2 مدل گردشی عمومی جو(7700401/۳) که سناریوهای منطقه‌ای می‌باشند برای دو بازه‌ی زمانی ۲۰۱۱-۲۰۳۰ و ۲۰۶۹-۲۰۹۵ ایستگاه‌های مذکور به صورت روزانه تدوین و مدل برای آن اجرا گردید. و سپس داده‌های ساختگی با فرض اینکه هیچ‌گونه تغییر اقلیمی رخ نداده است. برای سال‌های موجود تولید گردید. در گام بعدی با داده‌های مشاهده‌ای مقایسه و از طریق دلتا اختلاف هر دوره نسبت به دوره‌ی پایه برآورد شد. و برای هر پارامتر اقلیمی نمودار آن رسم شد. به منظور بررسی پدیده تغییر اقلیم» مدل‌های گردش عمومی جو یا ( 01۳۷1۵41071 [06۵۲۵)) 0060/5 15 شالوده تمامی این مدل‌ها به کمک روابط ریاضی اقدام به فرموله کردن اصول فیزیکی پیچیده حاکم بر جو می‌کنند و دارای خروجی از نوع پارامترهای اقلیمی در مقیاس بسیار بزرگ مکانی و زمانی (عموما با دقت مکانی ۵۰۰۰ کیلومترمربع) می‌باشند. اين نوع خروجی» یکی از نقاط ضعف این مدل‌هاست. چرا که در مطالعات ناحیه‌ای» خصوصا در زمینه مباحث هیدرولوژیکی و آلودگی هوا مدل‌ها نیاز به ورودی‌های با مقیاس کوچکتر از خروجی‌های )ی دارند. لذا تولید و استفاده از مدل‌های ریزمقیاس سازی,» جهت استفاده از مدل‌های بزرگ مقیاس اقلیمی امری ضروری به نظر می‌رسد. حتی اگر مدل‌های اقلیمی در آینده دارای دقت مناسب تری شوند» باز هم جهت بررسی اثرات تغییر اقلیم نیاز به ریزمقیاس سازی خروجی‌های اقلیمی در مقیاس ریزمقیاس سازی به معنای ایجاد ارتباط بین پیش‌بینی کننده‌های "جوی: بزرگ مقیاس (۳0۳60100075) و متغیرهای پیش‌بینی شونده (عموما دما و باولای یماس ای ۳۳۵۵10۸0/۵9) می‌باشد. به: طور کلی دو روش ریز مقیاس‌سازی وجود دارد: ۱* روش ریز مقیاس‌سازی آمازی*۳- روش ریز مقیاس‌سازی دینامیکی در این بین» چهار روش جزئی‌تر دینامیکی» طبقه‌بنتدی داده‌های آب‌وهوایی» تولید داده‌های آب‌وهوایی غیرقطعی و رگرسیونی وجود دارند که همگی زیر مجموعه‌ی دوادسته کلی آماری و دینامیکی هستند ( 2۶ ((1۷7]0 مزایا و معایب روش‌های آماری و دینامیکی به طور مبسوط در مقالات۵1,2004 2۶ 1۷110 :(1999 با ,۶ ]۵ 2 ۳0۷:167) عنوان شده است. اما به طور مختصر می‌توانگفت که روش‌های آماری به سبب اقتصادی بودن» سادگی و سرعت بالا در ریز مقیاس‌شازی آماری این است که.این مدل‌ها برای شبیه‌سازی وقایع حدی بارش چندآن فناسب نمی‌یاشتد, زیرا بارش داراق فرآیند پیچیده‌ای بوده از به دلیل تأثیرپذیری آن, از غوامل مختلف, شبیه‌سازی آن با دشواری همراه است. اما حتی با اين نقیصه نیز به دلیل محاسن ذکر شده» هیدرولوژیست ها تمایل به استفاده از این مدل‌ها در شبیه‌سازی وقایع حدی دارند (۵1,2004 ۵1 (ط11/). در میان مطالعات صورت گرفته پیرامون تغییر اقلیم» در ایران کمال. همکاران ۱۳۸۲؛ اقدام به مقایسه روش‌های کوچک مقیاس سازی آماری و تناسبی و تأثیر آن بر رواناب حوزه قره سو پرداختند و با بهره‌گیری از مدل گردش عمومی 7700601/3 و مدل ریزمقیاس‌سازی 57257 به این نتیجه رسیدند که روش تناسبی نسبت به روش آماری تغییرات کمتری را در رواناب شبیه سازی شده نشان می‌دهد. و دلیل آن را لحاظ کردن تنها میانگین متغیرهای اقلیمی در دوره‌های آتی و نادیده گرفتن نوسانات اقلیمی توسط روش‌های تناسبی می‌دانند. اذعانی و عراقی نژاد ۹ با استفاده از خروجی یک مدل ۳6:1 و ابزار ریزمقیاس‌سازی 5125/0 اثر تغییر اقلیم را بر منابع آبی استان مازندران بررسی نمودند و نتایج حاکی از آن است که در اثر تغییر اقلیم آینده در این منطقه از میان مدل‌های آماری ریز مقیاس‌سازی مورد استفاده در جهان می‌توان به -ک۸آ ,۷۷۳۳7 ,کل 11۸6070-5667 ,5۳572 ,۷6۶ اشاره نمود. مدل 6077 11۸6070-5077 , خروجی‌های 0 را با درون‌یابی ماهانه سناریوهای تغییر اقلیم به صورت شبکه‌های جهانی با طول و عرض جغرافیایی ۵ ور درجه مقیاس می‌کند ((710719.1995 66 ع7711116. اما بنابر تحقیق نوخندان و همکاران ۱۳۸۷ این مدل برای کل ایران قابل استفاده نمی‌باشد چرا که شبکه‌بندی با دقت ۰,۵ درجه‌ای این مدل نواحی غرب ایران را پوشش نمی‌دهد. نرم‌افزارهایی که بر مبنای مولدهای داده‌های آب‌وهوایی ساخته شده‌اند نظیر 0 76۳ات ,23 1۸5-۷6 ,21 1۷027 به طور وسیعی در پژوهش‌های هیدرولوژیکی و کشاورزی بکار می‌روند. پاید اشاره کرد که این مدل به طور مستقیم از خروجی‌های 76:1 استفاده نمی‌کنند. اما در هیچ پژوهشی از این مسئله به عنوان نقطه ضعف این مدل‌ها یاد نشده است. برای استفاده از مدل آ/761). جو به شبکه‌ای از اعناصر؛همانند شکل ۱ تقسیم بندی شده و سپس در هر یک معادله بقای انرژی: مطابق با این معادله نیروبرابر با افزایش آنرژی داخلی به علاوه کار انجام شده است. معادله بقای کیتتاور: مطابق با این معادله» نیرو براپر,پا حاصلضرب جرای شتاب است. معادله قانون گاز کامل: طبق این قانون» حاصلضرب فشار در حجم. برابر با ثابت گاز در دمای مطلق است. 773 از نوع مدل‌های گردش: عمومی جفت شده جوی-اقیانوسی :(۸060767/1) است که مخفف 2/0001 1۳01۵۵۱ ]۵۵۲۵ ۸۵۳۵۶۵۵۲-020 ۵ع1مام) (ع 7170021 بوده و در مرکز هادلی سازمان هواشناسی انگلیس طراحی و توسعه:یافته است. 77040113 (مدل اقیانوسی) که دارای یک مدل یخ-دریا نیز می‌باشد. تشکیل شده,است. هیئت بین الدول تغییر اقلیم از داده‌های مدل گردش عمومی 3 برای تهیه گزارش سوم استفاده کرده است (در گزارش دوم از برونداد مدل 77000113 استفاده شد). این مدل نیازی به تنطیمات شار سطحی (شار مصنوعی اضافی برای سطح اقیانوس) برای بهبود شبیه سازی ندارد. شبیه سازی بر مبنای تقویم سال ۳۹۰ روز و ماه‌های ۳۰ روزه انجام می‌شود. تفکیک بالای مولفه اقیانوسی» مهم‌ترین مزیت این مدل است. از جمله دیگر مزیت این مدل هماهنگی خوب بین مولفه‌های جوی و اقیانوسی آن می‌باشد. در شکل ۲ ساختار کلی مدل مشاهده می‌شود. نرم افزار ۳/۳675 از داده‌های مدل شکل۳. ساختار افقی و قائم مدل جفت شده جوی-اقیانوسی 77000743 (1۳060.2007) مشخصات مدل جوی 770060113 مانند 770060212 بوده و دارای قدرت تفکیک افقی ۲,۵ در ۳,۷۵ درجه عرض و طول جغرافیایی می‌باشد که معادل ٩۹ در ۷۳ نقطه شبکه‌ای در کل کره زمین می‌باشد. در سیستم طیفی» قدرت تفکیک آن 742 می‌باشد که معادل شبکه‌هایی با:ابعاد ۶۱۷ کیلومتر در ۲۷۸ کیلومت (در استوا) در سطح افقی می‌باشد. در عرض ۶۵ درجه ابعاد.شبکه یادشده به:۲۹۵ کیلومتر در ۲۷۸ کیلومتر تقلیل می‌یابد. تعداد لایه‌های این مدل در راستای قائم"جو ۱۹"ودراعمق خاک" لایه است»*گام زمانی مدل ۳۰ دقیقه می‌باشد. این مدل طراحواره تابشی جدیدی برای مدل سازی اثرات" گازهایی نادر دارد (ادوارد و همکاران۱۹۹7۹۰). طرحواره سطحی جدید برای خشکی, فرآیندهای انجماد و ذوب رطوبت خاک را در نظر می‌گیرد. میزان تبخیر بستگی به دما فشاربخار و غلظت دی اکسیدکرین دارد (کاکس و همکاران۱۹۹۹۰). تغییرات فوق موجب شده است تا شبیه سازی واقعی از شار گرمای سطحی در مدل 770013 صورت می‌گیرد. مشخصات مدل اقیانوسی: مدل اقیانوسی 7700407/3 دارای ‏ ۲۰ آلایهبا: قدرت تفکیک افقی ۱,۲۵ در ۱,۲۵ درجه می‌باشد. بنابراین برای هر نقطه شبکه‌ای در مدل جوی» شش نقطه در مدل اقیانوسی وجود دارد. گام زمانی مولفه اقیانوسی یک ساعت می‌باشد. به,عبارت.دیگر انتگرال در.این بخش هر یک ساعت یک بار انجام می‌شود. در شکل زیر نمایه قائم دمای اقیانوس آرام در طول جغرافیایی ۱۸۰ درجه در مدل 7700013 دیده شکل؛. میانگین دمای سالانه اقیانوس آرام در طول جغرافیایی ۱۸۰ درجه. سمت چپ: تا عمق ۲۵۰ متری و سمت جفت شدگی مدل: در ابتدا مدل جوی برای یک روز اجرا می‌شود و شارهای گرما رطوبت تکانه در حد فاصل جو-اقیانوس انباشته می‌شوند. سپس مدل اقیانوسی برای یک روز با شار معکوس انباشته اجرا می‌شود. این فرایند در طی دوره مدل سازی تکرار می‌شود. بر خلاف 7704272 در این مدل نیازی به تصحیح شار وجود ندارد. بی نیاز بودن این مدل به تصحیحات شاز در گزارش دوم 60 به عنوان یکی از مزایای آن تاکید شده 1 دنیای هگمرا با تغییر سریع در ساختارهای اقتصادی»غیز مادی سازی و شروع تکنولوژی‌های پاک می‌باشدو تاکید بر روی راه‌حل‌های جهانی برای پایداری محیط و جامعه دارد که شامل کوشش‌های مستقر برای توسعه سریع تکنولوژی غیر مادی سازی اقتصاد و ارتقا برابری است. 2 یک دنیای تفکیک شده است. موضوعات آن تقویت بخشیدن به هویت‌های فرهنگی منطقه‌ای است که با تاکید بر ارزش‌های خانواده و مبادلات محلی» رشد بالای جمعیت و توجه کلی بهاتوسعه سریع اقتصادی است. مدل 7۸5-16 یک مدل رگرسیونی چند متغیره برای تولید داده‌های آب‌وهوایی به وسیله تکنیک‌های ریزمقیاس سازی آماری است ((1992 ۷116 :۷1916(,2000 + (1۷110 که به مراتب از دیگر برنامه‌ها یه دلیل ترار محاسبات, نیاز کمتر یه داده‌های ورودی و سادگی از کارایی» دارای کاربرد بیشتری است (01,2005 24 ع6(ط(7 :01,2007 2۲ فان :1998,اه 2۸ 561۳۱۵۲۵۷) اولین نسخه این مدل در سال 04 ور شبهر پودایست مجارستان به خنوان ابزاری برای ریومفیاس ساوق: آمارق آراقه غندهذر حال خامیر این مدل به دو منظور تولید داده‌های روزانه آینده به صورت مصنوعی و داده‌سازی در بازه‌های زمانی يا در ایستگاه‌های فاقد آمار به کار می‌رود. جهت تولید داده‌های مصنوعی, مدل از داده‌های روزانه درازمدت (حداقل ۰ساله) مربوط به یک ایستگاه (دما بارش» تابش خورشیدی يا ساعات آفتابی) به صورت ورودی استفاده می‌کند. با استفاده از داده‌های ورودی اقدام به بازتولید شده و ورودی را با یکدیگر مقایسه می‌نماید. در صورت تطابق این دو دسته داده مدل قادر به تولید سری‌های زمانی مربوط به آینده می‌باشد. در عملکرد دوم یعنی تولید داده برای ایستگاه فاقد اطلاعات., مدل از داده‌های نزدیک‌ترین ایستگاه به ایستگاه مجهول استفاده کرده» این داده‌ها و خصوصیت آماری آنها را بررسی نموده و با توجه به یکسان بودن خصوصیات اقلیمی این دو ایستگاه به سبب نزدیکی به یکدیگر از داده‌های ایستگاه معلوم و خصوصیات آماری آن‌ها جهت تولید داده در متغیرهای ورودی71171 خروجی 0117011 و فرایند شبیه‌سازی 511711017070 مدل 7۸75-۷6 مدل ۸/5-1۷60] به عنوان یک مدل ریزمقیاس سازی» در عین پیچیدگی کمتر فرآیند شبیه سازی و داده‌های ورودی و خروجی, توانایی بالایی در پیش‌بینی تغییر اقلیم دارد.(2010 ,۵ ۵1 561710710۷) . ورودی مدل داده‌های دمای حداقل روزانه دمای حداکثر روزانه» بارش میانگین روزانه و ساعات آفتابی روزانه می‌باشد. این داده‌ها که از ایستگاه سینوپتیک سازمان هواشناسی کشور بدست می‌آیند. باید دارای دوره زمانی حداقل ۳۰ فرایند پیش‌بینی داده‌ها در زمان آینده توسط مدل 1۸75-176 طی چهار مرحله انجام می‌شود: ۱-آنالیز داده‌های پایه: تجزیه و تحلیل ویژگی‌های آماری مشاهداتی ب منظور تعیین ویژگی‌های آماری داده‌ها. ۲-تولید اولیه داده: تولید داده به صورت مصنوعی توسط مدل در دوره پایه (دوره شامل داده‌های مشاهداتی) ۳مقایسه آماری: تطبیق و مقایسه ویژگی‌های آماری داده‌های مشاهداتی او داده‌های مصنوعی تولید شده. ۴-تولید داده‌های روزانه در آینده: استفاده از ویژگی‌های آماری داده‌های پایه و سناریوهای انتشار گازهای گلخانه‌ای و خروجی مدل‌های گردش عمومی در تولید سری‌های زمانی روزانه منتقل شده به آینده با همان روش‌های مختلفی برای تولید سناریوهای تغییر اقلیم وجود دارد.که جز معتبرترین آن‌ها استفاده از خروجی مدل‌های /07) است. در این پژوهش برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در دوره‌های ۲۰۱۰-۲۰۳۰ و ۲۰۵۹- ۹ از میان مدل‌های معرفی شده در چهارمین ارزیابی 7۳060 در سال ۲۰۰۹ مدل گردش عمومی 3 تحت دو سناریوی خوشیینانه 31 و بدبینانه ۸2 انتخاب شد. برای محاسبه سناریوی تغییر اقلیم در هر مدل مقادیر "اختلاف" برای دما رابطه ۶-۵ و "نسبت" برای بارندگی ۶-۹ برای متوسط دراز مدت هر ماه در دوره‌های ۲۰۱۰-۲۰۳۰ و ۲۰۶1-۲۰۵۹ دوره شبیه سازی شده پایه توسط همان مدل (۲۰۱۱-۱۹۸۵) برای هر سلول از شبکه محاسبه شد. در روابط فوق 71 و :۵۸ به ترتیب بیانگر سناریوی تغییر اقلیم مربوط به دما و بارندگی برای میانگین دراز مدت ۲۹ ساله برای هر ماه (5۱۲ 51 ۱ زغر/./7721 و ۳22/۳۸۶ میانگین دما و بارش شبیه سازی شده توسط آ/760) در دوره مشابه با دوره‌های فوق (۲۰۱۱-۱۹۸۵)برای هر ماه می‌باشد. امروزه پیش بینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی برای اطلاع از میزان تغییرات و درنتیجه در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای تعدیل اثرات سو ناشی از تغییر اقلیم مورد توجه اقلیم شناسان و پژوهشگران قرار گرفته است. بر همین اساس مدل‌های شبیه‌سازی گردش عمومی جو (601)) توسه یافته‌اند که می‌توانند پارامترهای اقلیمی را در ریزمقیاس‌نمایی پیش‌بینی کنند (خلیلی اقدم و همکاران» ۱۳۹۱). مقادیر داده‌های سال پایه با داده‌های آینده تحت سناریوهای ۸2,771 در افق ۲۰۲۰و ۲۰۵۰ پس از آن که داده‌های آ/۲)7) از سایت کانادا:دریافت شد. با استفاده.از مدل 7۸۹5-16 ریزمقیاس نمایی سپس با استفاده از فرمول ۸7 و ۵۳ مقایر اختلافات نسبت به سال پایه بپرآورد شد. در ایستگاه صفی آباد» بیشترین اختلاف دیده شده در حداقل دما بود که در سناریوی ۸2 در افق ۲۰۵۰ بود. که حدود دو درجه افزایش دما را.نسبت به سال پایه داشتیم. و نکته قابل توجه افزایش بارندگی در هر دو افق تحت هر دو سناریو ۸2,71 افزایش ۸ را نسبت به.سال پایه آخواهیم داشت. و کمترین اختلاف مربوط به اختلاف دما در افق ۲۰۲۰ تحت سناریوی 71 حدود ۰,۵ افزایش "دما را شاهد هستیم. در هر دو افق دو سناریوی 81 .۸2 در سال‌های آتی در ماه ژانویه افت بارش را داریم. ولی در ماه فوریه و مارس افزایش جدول ۳. مقادیر 417 و 47 داده‌های گذشته و آینده ایستگاه صفی آباد 2 13 10 9 8 و 6 5 4 3 و 1 3 0 ۷ لالال دمن 2 1۸ نگاره ۵.نغییرات میانگین دمای ماهانه سال پایه و آتی دزفول ۲۰۵۰9۲۰۲۰ نگاره۹.تغییرات مقادیر ماهانه بارند زاین بای ی پایه: و نی درفو 1 ویر :۳ ان کی در ایستگاه ایذه نسبت به سال پایه ۱۹۸۵-۲۰۱۱ افق ۲۰۲۰ و ۲۰۵۰تحت سناریو ۸2 و 31 شاهد افزایش دما هستیم. بخصوص در افق ۰ سناریو ۸2 که بالاترین درجه افزایش را برای دمای حداکثر شاهد هستیم. و کمترین مقدار افزایش دما نیز متعلق به افق ۲۰۲۰سناریو 81 .۰,۶۹ افزایش در دمای حداقل را داریم. و در این ایستگاه شاهد افزایش در مقدار بارندگی ها در تمامی افق‌ها و دو سناریو مورد نظر هستیم. این تغییرات نسبت به سال پایه به کمک نمودار رسم و نمایش داده شده است. جدول ۳ مقادیر 7 و ۸۳ داده‌های گذشته و آینده ایستگاه ایذه 04 6 ۱۵۷ ۵6۲ 5۶۳ 6لا۸ ۷#الاز لالاز ۱۸۸۷ ۸۴۵ ۱۷۸۵ ۴۳۶۵ ۸ ۳ 2 سوت ی 6 موس ز ۷ ۳ ز شکل ۷. نغییرات بارش ماهانه سال پایه و آتی ایذه ۲۰۲۰و ۲۰۵۰- شکل ۸ نغییرات میانگین دمای ماهانه سال پایه و با توجه به جدول۳. مقادیر دمای حداقل» حداکثر؛ میانگین و بارش حاکی از افزایش در تمانی عناضر اقلیمی مربوط به مسجد سلیمان هستیم. بیشترین مقدار افزایشی مربوط به حداکثر دما برای افق ۲۰۵۹ تحت سناریوی 2با ۱,۹۰ درجه نسبت به سال پایه برای حداکثر دما می‌باشد. و در سناریوی 1قلدر افق ۲۰۲۰ حدود ۰,۵ مربوط به دمای حداقل است. و در ماه‌های ژانویه و فوریه شاهد کاهش بارندگی در افق ۲۰۲۰ و ۲۰۵۰تحت سناریو۸2 و 131 نسبت به سال پایه می‌باشیم. و همچنین در ماه مارس و در ماه‌های اکتبر» نوامبر» و دسامبر جدول ۴. مقادیر 47 و 47 داده‌های گذشته و آینده ایستگاه مسجد سلیمان ۴ 0۷ ریگ رن ور رگا ۵ ۱ اهل ارام وا وه 2 ۱۵۷ 06۲ 560 6ا۸ اناد اناد ۱/۸۷ ۸۶۵ ۱۷۸۸۵ ۶2۵ اهر شکل ۹.نغییرات میانگین دمای ماهانه سال پایه و آتی مسجد سلیمان ۲۰۲۰و ۲۰۵۰ شکل ۱۰.تغییرات بارش ماهانه در جدول ۵. ایستگاه شوشتر بیشترین افزایش دمای ثبت؟ شده مربواظ به افق ۰ تحت سناریو هم در دمای حداکثر به ثبت رسید. که نسبت به دمای پایه حدود:۲,۲ افزایش دما را.برای این ایستگاه شاهد بودیم. و کمترین اختلاف مشاهده شده مربوط به افق ۲۰۲۰ دز دمای حداقل سناریو 1 مشاهده شده است.که تقریبا در ۰,۲ جدول ۵.مقادیر 7 و 4۸ داده‌های کشت و ایند ایستگاه شوشتر 2 11 10 9 8 7 6 9 4 3 2 1 2 11 18 :9 8 7 6 5 4 3 2 1 شکل ۹. نغییرات میانگین دمای ماهانه سال پایه و آتی شوشتر ۲۰۲۰و ۲۰۵۰ شکل ۱۰. نغییرات دمای حداقل ماهانه در این تحقیق» مدل 7۸۹5-1۷67 بکار:گرفته شد.و برای ۶ ایستگاه ینوپتیک شمال استان خوزستان در مدل گردش عمومی ۳704071/3 استفاده شد. در اکثز ایستگاه ها شاهد هستیم که افزایش خاصی در دماها در فصل تابستان از سال پایه نسبت به سال‌های آتی داشتیم. تغییرات فصلی و یا ماهانه اختلاف‌ها می‌تواند ناشی از تغییرات جوی و گرمایش جهانی باشد. به طوری که در ماه‌های ژانویه و فوریه با توجه به بارش نسبتا زیاد ولی به دلیل فراگیر بودن بارش‌های خطای مدل کم و همگون بوده و در ماه‌های گرم نیز به دلیل بارش اندک و حاکم بودن شرایط پرفشار قابل توجیه است. ولی در ماه‌های مارس تا می توده‌های باران‌زا از مناطق مختلف به خصوص تحت تاثیر بادهای غربی, شرایط بارش بسیار پیچیده می‌شود به همین دلیل در این ماه‌ها میزان خطا نیز در این ماه‌ها میزان خطا نیز بالاتر بوده و میزان خطا نیز در ایستگاه‌های مختلف به‌دست آمده است. ولی ممکن است اختلاف بین ایستگاه ناشی از عدم نصب بجای ایستگاه‌ها اختلاف طول و عرض جغرافیایی ثبت شده با واقعی در روی زمین» و همچنین عوامل مرفو-اقلیمی باشد. ولی با استنباط به خروجی‌های 076 ها و نمودارها و جداول خروجی آن‌ها اینطور مشاهده می‌شود که حداقل دما و حداکثر دما همگی موید این موضوع هستند که در اکثر دوره‌های آتی پیش بینی شده توسط مدل, نشان از افزایش در دمای حداقل و حداکثر می‌باشد. و این افزایش در افق‌های ۲۰۵۰ در سناریوی ۸2 بیشترین افزایش را دارا می‌باشد. بیشترین اختلاف مشاهده شده دوره پایه با دوره‌های آتی در ماه‌های می ژوئن, جولای» اگوست. سپتامبر در دمای حداقل دیده می‌شود. در دمای حداکثر نیز بیشترین اختلاف دوره پایه با آتی در ماهای گرم سال مشاهده شده است. که اين روند نشان از این دارد که اقلیم منطقه بیشترین پایداری ها را در فصل بهار و تابستان دارد. در هر حال در صورت بروز چنین تغییراتی در دما و بارش» شدت و مدت خشکسالی‌ها افزایش خواهد یافت و افزایش خطرات وقوع سیلابی به علت ذوب برف در استان‌های حوضه آبریز سددز که موقعیت جغرافیایی آن در شمال استان و نزدیکی به ایستگاه‌های دزفول» شوشتر و اندیمشک است. میتواند همچون بهار امسال که سبب طغیان رودخانه دز و وارد شدن چندین میلیارد به بخش کشاورزی و زیربنای روستاها و شهرهای اطراف رودخانه» شاهد رفتار اقلیمی متفاوتی باشیم. افزایش تبخیر و تعرق گیاهان, پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش منابع آبی در بخش کشاورزی میتواند ناشی از احتمال تغییراتی آب و هوایی در این منطقه باشد. اذعانی, آ؛ عراقی نژاده ش؛ بررسی اثر تغییر اقلیم.بر منابع ای استان مازندران اولین همایش ملی مدیریت منابع خلیل اقدم نبی سلطانی» افشین (۱۳۸۸)." بررسی تغییز اقلیم ارومیهادر.طی ۵۰ سال گذشته", مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک , جلد ۰۱3 شماره‌قگ صصق ۰۱۶۱-۱۵۱ سرمدنیا غلام حسین؛ کوچکی,علیرضا (۱۳۷۳). "فیزیولوژی گیاهان زراعی" انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. کوچکی؛علیرضا؛ نصیری محلاتی» مهدی؛ بداغ جمالی؛ مرعشی.سید حسن (۱۳۸۹). "مطالعه اثر تغییر اقلیم بر ویژگی‌های رشد و عملکرد گندم دیم رقم سرداری با استفاده از مدل گردش عمومی". قربانی سپهر, آرش, امرایی, مهتاب, قالوجه, مریم, دانشوز, پروین. (۱۳۹۹). برزسی اثر تغییر اقلیم بر آلودگی هوای کلانشهرها .جغرافیا و روابط انسان ی 10.22034/001۳.2020.253389:1459 :[40 .330-351 ,(3)2 سومین 11۸6070-5707 نوخندان, م مطالعه تغییر اقلیم ایران در دهه‌های آینده با استفاده از مدل ۷ ]0 100661 7۳3۵ .1999 بل 57110 .8 0۷۲۲۵۵ 5 و896 8110 8 8685 .2 00 6 0 [ ۹۵۲510 6۱1۵16 ۵۳۵ ۹1000 آسای6 ۳۵ ۵۵ کعتفوام عع ]10-۹۳ 5069670 ۲۵ 1۳ 2۵۳96 01۵۱۵ ]۹ 1۵۵6۲ ع07011916ر7 ,ط واه‌طناسه6 ,ظ.7 ععازطا 1۷۵۵۲۹۳۵0: 00۱۳۵۵۲1۹0۱ ۹] ۵20۳۹۲۵119 1۵1۵۵5 0۳۵ ۶۵۲۹۵10916100615, 7 779070, 2005, ۵ 1:01100519 2۵۵6 ۳۵۵1007 1۵۷ 16ط000] 0 1۸ 5ع01 اک .1996 بش۸ 90 ناک 7.1 ,۳۵۷۵۲۵5 -689 :122 506 1/60 0.7.6 1۵۵61۰ 1۵۲96-۹6016 ۵ ۵۲ 0۳9۳۳۹۵۳ ۸ .۲3۵۳96 2111۵۴ ,۲۵910۵ ]۹ 511000 136 1۵ 000۲0۵065 .1.0 116005 و۳ و600۲ 1/07۵۰ ۲7۹۵۲ :۵۳۵۲۵۵۲ 560۵۲10 3۵۳96 11۵۲۵ 0 ,560۳72677 7 .71009 1۳ 7116 57 38 .0 کلتا 7270۳۷16 ۸۳9110 ۳0۶۲ ۳۲٩ و ۲0 نع ۵۶۵ 01۳ 0 ۲ 5۳۳۵۲ کاک80 50666 ۵1 کرام 2007:1۳3۵ ۳۵۳96 ۹۱۳۵۵ .(20070) 72060 6 ۵۹۴ ۳۵۲۵۲۲ ۸۵۹6۹۹۵۲۲ ۳۵۷۲۵ 1۵ ۹۷۵۰]۵ ۳۲ و۵۲۵۵ ۹۲ 11۵/۵۲۹010 ۳0۳685۰770۷07۰ بوا زک 30 ۲۵1۵۲1۹6 ۳3۵96 11۳۵۵ ۳۱ ,۰۲۵/۵ ,۵ 111.16۲00۷۵۲ ها 097 ۳۵۳96 1۵۸۵ ]٩ ۰10۷۹5 2۳۵۵0۸۵ .(1992) 16۲۵ 0۵ 05611219۰ 1 ۷۹6 0۲] ۷۵۵1۵۲ رانه4 آ٩ 24 ۳7 201۵۲ ما۸ ۳۵۲۵ م۸ 83۳07 ,0.70 7065 وک (ط8ال 1705-47 .0 .22.2007 ۷۵1۰ 50۳ [ع1100 ۳۷1۲۵ ,5۳0165 ۳۵۳96 ع0 ۳ ]۳۵۵۵ .(2006) 277 آمته 52 200 605.7116۶066 آمسظود7 نومرو زرط 276۳0 06 210۵10۲۷ 0۵ /۵طا6 .5۵ 20۶20 آ۵0 ۳ رومام 12 وه 05۸ 4(0) 1۵126 7۲ ۶أ۵۵۶ [1000و ۳۵۲ 2۹۵/165 [ع 1۷/۵0 ]0 56 .۳ 1010163 اک 1۵۸ 0۲0۷ 1ع5 1-4 .0 ,472010 ۷۵/۰ ۸6 شکسط 3۳ نله ,1۳۵۵۲۹ ۳۵۳9۵ ۱۱۳۵۸۵ ]۹ 0836331۵۵ 7 136 ]0 00100715011 ,۰۷ 6۹۵۲۵6 0۳۵ ۳.7 807۲0۶ لگ 820۵08 27۵۸ 527۵۲0۷ ۰ ۲113016 ,111۵165 21۷6۲8 1 960۵۲۵۵۲۹5 ۷۷۵۵1۵۲ ۹۵,۵۹6 ۷6 _کقما ۳۵ه 1 ع136 0۲ 5000۲11۵۵1 026051011 57-0 اک ۳۰3 8070۷ ۰ 300503 سل (ظ۷:1 ۷۵۰ ,50۳076 6۶ 1/004119 ,611۷1۳۵۲۱۵۲1۲۵ ,111100615 ,01۳۵065 ۲۳3۵۱96 211۵۵ ,0۲۳۵910۵ 4 ۵۳۹۵۳۷۵2 :۵20۳۹۲۵/9 ۵۲] 8۲۵۵0۲۹5 20۲01010۳ 7.2 16و۷1 سل ۷ط1: ,0120 ,01111۵1۵109 ]٩ ,70۳۳۵ ]7118۵۲۵10۵ ,۲۵1۵10۳۹۳5 [1۵۵۵ 0 نهآبه ۳ ,00۳۵و 5۰ ع96 ۲3۵۱۱ 61۵1۵ 07 ۵1907115 966۲۵۵ 5106۳316۵۵۱۵۲ و۸۵۷۳ 2.5 1:۱۵ 6 ۶ ف 1۵1۹ 20۹۲۵119 ]۵ ۵۲۵۷1۵۷ :0] 1۵۳۷۵۲ 662/5 00۳ (0999 لا0 بوسر 229-4۰ .نز ,1999 .23 060967 کوام 2۳۵۹ ۰دع 0 مره ۵۵۹۱۹۵

افزایش ناهنجاری های جوی نظیر بارش های ناگهانی، وزش طوفان های شدید، خشک سالی و افزایش دما چند سالی است که در برخی نقاط ایران به چشم می خورد. بارش برف در شهرهای جنوبی و مرکزی کشور پس از ۵۰ سال، سرمای شدید و بارش تگرگ در فصل شکوفه دهی درختان، افزایش متوسط دمای برخی شهرها در سال های اخیر را نمونه هایی از تغییرات محسوس در آب وهوای ایران دانست. مدل های گردش عمومی جو بر اساس سناریوهای انتشار گازهای گلخانه ای اقلیم آینده کره زمین را پیش بینی می کنند. ولی دقت مکانی این مدل ها بسیار کم بوده و نتایج آن ها به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم در علوم مختلف کاربرد ندارد. لذا ریزمقیاس گردانی داده های GCM ضرورت پیدا می کند. ولی دقت این مدل ها به شرایط جغرافیایی و اقلیمی هر منطقه بستگی دارد. در این پژوهش اثرات احتمالی تغییر اقلیم بر پارامترهای اقلیمی روزانه بارش، حداقل، و حداکثر دما در ایستگاه های سینوپتیک شمال خوزستان در دوره ی آماری (2014-1985) مورد بررسی قرار گرفت. پیش بینی ها را با استفاده از سناریوی A2 و B1 و مدل HadCM3 برای دوره زمانی (2030-2011) و (2050-2030) انجام شد. و برای ریز مقیاس گردانی داده هایGCM از نرم افزار LARS-WG استفاده شد. نتایج نشان می دهد که بارش سالانه در منطقه روند نزولی را طی کرده است. و بیشترین افزایش دما، در دمای کمینه بوده است. و این افزایش در فصل زمستان مشهودتر است. و بیشترین افزایش دما در سناریو A2برای افق 2050مشاهده شد.

451784

8 تاریخ دریافت مقاله: ۹۸/۱۲/۲۸ 8 تاریخ شروع بررسی: ۹۹/۱/۲۷ 8 تاریخ پذیرش مقاله: ۹۹/۷/۳۰ # دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی» واحد تنکاین» دانشگاه آزاد اسلامی» تنکابن, ایران... ات ان دم از هت دانشیار گروه علوم تربیتی» واحد تنکابن» دانشگاه آزاد اسلامی» تنکا استادیار گروه غلوم تربیتی» واحد تنکابن, دانشگاه آزاد اسلامی» تنکابن؛ ایران... .60130 ماع 20 ام مدای آنچه به عنوان تمدن و فرهنگ افتخارآمیز انسانی از آن یاد می‌شود. نتيجه به‌کار گرفتن انديشه و کسب دانش است که از سیر تکاملی تربیت عمومی حاصل شده است. تسلط انسان بر طبیعت, مهار کردن تاریکی, فاصله» سرما گرما کشف علل بیماری‌ها و یافتن راه‌های پیشگیری و مبارزه با آن‌ها ابتکار روش‌های گوناگون برای اسستفاده از منابع طبیعی و ... همگی نتایجی هستند که به تدریج و با سیر تکاملی خاصی از راه تربیت و انتقال نسل به نسل میراث فرهنگی جامعه حاصل آمده‌اند (معیری, ۵۰ بنا به این ضرورت که جهان امروز جهان پرسشسگری و طرح مسئله است. تعلیم‌وتربیت و در رأس آن مدارس باید به ابزار پاسسخ‌گویی که همانا «پژوهش و خردورزی»! است» مجهز باشند و دانش‌آموزان خود را در این مسیر هدایت کنند (حسین‌پور و زین‌آبادی» ۱۳۹۸). روند توسعه ذهن دانش‌آموزان در چارچوب «فرهنگ پژوهشی»" فرصتی را برای تعریف موثرترین شیوه‌های افزایش دائمی اطلاعات و توانایی‌های درک آنان, حل تضاد در جامعه و سطح آمادگی معلمان آینده برای فعالیت‌های حرفه‌ای تعیین می‌کند (فیزیمبایوا" آشیربایوا اورالکنولی و سابیت ۲۰۱۶). دانش‌آموزان برای رویارویی با چالش‌های ناشی از علام‌قطعیت و جهان در حال تغییر باید شایستگی‌ها و توانایی‌های لازم برای زندگی و کارکردن در یک محیط پیچیده زا به دست آورند. لذا با توجه به نقش پژوهش در توسعه علمی - فرهنگی و به دنبال آن در توسعه همه‌جانبه و فراگیر» ضروری است برای تعمیق انديشه و گسترش همه‌جانبه فرهنگ علمی و تحقبقاتی.دز کشور شرایط و تمهیداتی فراهم شود تا حس تفکر علمی و نوآوری در کودکان وانوّجوانان بازور و تقویت شود؛ به نحوی که زمینه مطلوب «فکرکردن»" مهارتی است که می‌توان آن را به طور مستقیم,آموزش داد. البته هر فرد تفکر را درک می‌کند. اما چیزی که فرد را در زندگی موفق می‌کند. توانایی تفکر موثر است (آنس» سنبرسی و یاووز ۸ توسعهه ایده‌های نو و خلق چیزهای بکر کهابه ویژگی‌های فطری انسان بر می‌گردد» یکی از شیوه‌های بسیار کارآمد و با اهمیتی است که بشر برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های خود و ادامه زندگی به کار برده است. بشر در طول تاریخ زندگی خویش هرگز از تفکر و اندیشه غافل نبوده و با نیروی قوی تعقل, به اندیشیدن پرداخته و تصمیم گرفته و با عمل‌کردن توانسته است» به حل مسائل و مشکلات بپردازد و به رشد و تعالی نائل آید (قراباغی» امیرتیموری و مقامی» ۱۳۹۰). «تفکر علمی»" و ژرف‌اندیشانه دانش‌آموزان را قادر خواهد کرد که از روش علمی تبعیت و از منابع» تجهیزات و فناوری‌ها استفاده کنند و از همه اصطلاحات و مفاهیم علمی» متفکرانه بهره ببرند(محمدی, محمدجعفری» مرزوقی» شفیعی و خوشبخت, ۱۳۹۷). «یادگیری مبتنی بر تحقیق» به عنوان یک نوآوری مهم یادگیری و آموزش (دوچی, برگمنز, کانت و باین»» ۲۰۱۱) می‌تواند توانایی‌های پژوهشی یادگیرندگان» و «تفکر انتشادی»* و «تفکر خلاق»" آنان را ارتقا دهد. برای ترویج این نوع از پادگیری شناسایی اپماد ومولقه‌های توسعه تفگر پژوهشی داتش آموزان درنظام آموزش‌عموعی ایران باید دانش‌آموزان را به عنوان گیرندگان اطلاعات در نظر بگیریم و دانش‌آموز بیاموزد که قضاوت‌های انتقادی انجام دهد به‌طوری که برخی ادعاها را بررسی کند (سریکون, بونترم» نتانومسک و تانگ* ۵۸). هنگامی که دانش‌آموزان فرصت پژوهش و حل مشکلات با یکدیگر و با حمایت بزرگ‌سالان را دارند. و نه صرفا ارائه پاسخ‌های فوری به سوالاتشان» تفکر و یادگیری آن‌ها عمیق‌تر غنی‌تر و پیچیده‌تر «تفکر پژوهشی»" نوع خاصی از فرهنگ تفکر است که در جریان فعالیت شناختی هدفمند تشکیل می‌شود و شامل مهارت‌هایی است که به آزمایش و تولید در روند کسب دانش می‌انجامد. برای بهبود کارایی روند توسعه تفکر پژوهشی لازم است ویژگی‌های روان‌شناختی» از جمله ویژگی‌های سن تفکر دانش‌آموزان؛ سطح مهارت دانش‌آموزان و سازمان‌دهی فرایند آموزشی خاص با توجه به سن دانش‌آموزان در نظر گرفته شوند(ریناتونا7, ۲۰۱۷). رشد تفکر پژوهشی دانش‌آموزان از طریق نظام وظایف یادگیری اتفاق می‌افتد که در آن» دانش‌آموزان خود را در مسائل غوطه‌ور می‌سازند. دانش و روش‌های جدید را کشف می‌کنند و به صوزت انعکاش‌دهنده, عمل جدیدی را شکل می‌دهند آموزش موثر باید دانش‌آموزان را به عنوان پژوهشگرانی تربیت کند که به بررسی» تجزیه‌وتحلیل و تفسیر اطلاعات بپردازند و سپس بکوشند دانش را تغییر دهند. به عبارت دیگر, دانش‌آموز در فرایند یادگیری باید به تولید دانش بپردازد و همچنین هنگام مواجهه باامشکلات قادر به تفسیر و تحلیل مشکل باشد و با استفاده از ابزارهای مناسب سعی‌کند بلاتشکل فائق آید (شفیعی‌سروستانی» جهانی بنابراین» از آنجا که آموزش‌وپرورش زیر بنای رشد همه‌جانبه جامعه است. و از طرف دیگر, هدف اصلی آموزش رشد فکری یادگیرندگان است» آموزش‌وپرورش مسئول و ملرّم است به پرورش افرادی که دارای انديشه پرسشگری و پژوهیدن باشند.و در حل مسائل و گشودن گره‌ها و معضلات با نگاهی علمی برخورد کنند. در واقع رسالت جدید نظام‌های آموزشی متناسب با ویژگی‌های عصر فعلی, قادر ساختن دانش‌آموزان به گشت و گذار جدی» جهت‌دار و هدفمند در منابع بی‌حد و حصر اطلاعاتی است که مهم‌ترین پیش نیاز آن را باید مجهولات و پرسش‌های آنان و فراهم‌آوردن شرایط مناسب برای پداست. مایست. سیمن و دی‌جنگ"! ( ۲۰۱۵) در پژوهشی با بررسی ۳۲ مقاله از «پایگاه اطلاعاتی ابسکو»*" و تجزیه‌وتحلیل مقالات, یادگیری مبتنی بر تحقیق را دلیل اصلی موفقیت در برنامه‌های علمی. پژوهش‌های بین‌المللی و پروژه‌ها معرفی کردند. این یادگیری با به‌کارگیری پنج مرحله جهت‌گیری, مفهوم‌سازی,» تحقیق, نتیجه‌گیری و بحث صورت می‌گیرد که هر مرحله زیر شاخه‌های خاص خود را دارد و در این چرخه دانش‌آموزان می‌توانند نتیجه‌های مبتنی بر تحقیق خود را به دیگران ارائه دهند. 1 شناسایی ابعاد ودژفه‌های توسعه تفگ پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران مرک ر هنسی و وارویج" (۲۰۱۹) با ارائ مدلی نتیجه گرفتند: گفت‌وگو, تفکر با هم و استفاده از فناوری دیجیتال در کلاس, با هدف بهبود کیفیت ارتباط ابزارهایی روان‌شناختی و فرهنگی برای یادگیری و حل مشکل هستند. یادگیری مزبور از طریق فرایندهای مشارکت در ایده‌ها توجه به ایده‌های فرد» رسیدن به توافق گروهی قبل از پیشرفت گروه» تفکر با یکدیگر, تقویت استدلال با ارائه دلیل برای دیدگاه‌های خود. و یا ارائ یک نمونه مثبت از نظرات دیگران صورت می‌پذیرد. کاتالین و کاتای" (۲۰۱۸)» با پژوهشی در نظام آموزشی رومانی» تفکر الگوریتمی را مطالعه کردند و نتیجه گرفتند: به‌کارگیری فناوری اطلاعات توسط دانش‌آموزان آنان را قادر می‌سازد. به کمک این ابزار و منابع اطلاعات و امکانات برخط (آنلاین)» اهمیت حل مسئله را در فرایند یادگیری درک کنند و وظایف خود را انجام دهند. نتایج گروه آزمایش نشان داد این تفکر محاسباتی, مهارت‌های سطح رودریگز پرز نونز» بانز و کاریو"" (۲۰۱۹) در پژوهشی نتیجه گرفتند که کسب مهارت‌های پژوهشی توسط دانش‌آموزان» با تفکر خحلاق, پیشرفت غلمی و انستجام گروهی آن‌ها ارتباط دارد و این امر مستلزم سیاست‌گذاری نظام آموزشی برای ایجاد زیرساخت‌های فنی و آموزشی در محیط‌های دموکراتیک حسین پورطولازدهی,» زین‌آبادی» عبذالهی و عباسیان(۱۳۹۶)» در یک پژوهش پدیدارنگارانه مدرسه را یک جامعه یادگیرنده حرفه‌ای پژوهش‌محور با پنج بعد ارزش‌ها و باورهای مشترک, معلم یادگیرنده حرفه‌ای» گفت‌وگوها و همکاری‌های حرفه‌ای؛ یادگیری جمعی, و ارتباطات و تعاملات تبیین کردند. همچنین برخی از استلزامات ایجاد جامعه یادگیرنده حرفه‌ای پژوهش‌محور در مدرسه را باورداشتن به نقش پژوهش و اهمیت آن در فرایند آموزش و یادگیری» اسستفاده از روش‌های فعال تدریس, مانند حل‌مسئله تمرکز بر یادگیری جمعی و ترغیب دانش‌آموزان به امستفاده از ظرفیت پژوهش‌سراها و حیاتی, عصاره» ذکریایی» حبدری و حیذری (۱۳۹۶) در پژوهشی نتیجه گرفتند: خانواده به عنوان مرکز اصلی انديشه و تفکر و پرسشگری کودکان نتوانسته است کارکرد و نقش اصلی خود را ایفا کند. ایجادی, سیف‌نراقی و نادری(۱۳۹۷) عنوان کردند: طراحان برنامه درسی باید از میان عناصر چهارگانه برنامه درسی توجه بیشتری به پرورش تفکر حل مسئله و روح جست‌وجوگری و علاقه به حسین‌پور و زین‌آبادی(۱۳۹۸) در تدوین الگوی اولي مدرسه پژوهش‌محور چهار بعد «مدیر پژوهش‌محور» (با موژلفه‌های ترویج پژوهشگری, تسهیل پژوهشگری و رهبری توزیعی)» «معلم پژوهش‌محور» (با مولفه‌های باورپژوهشی, دانش و مهارت‌های حرفه‌ای, و ارتباطات و تعاملات حرفه‌ای)» «فرهنگ و ساختار پژوهش‌محور» (با مولفه‌های فرهنگ پژوهش‌محور ساختار حمایتی و شناسایی اپماد ومولقه‌های توسعه تفگر پژوهشی داتش آموزان درنظام آموزش‌عموعی ایران توانمندساز, قوانین حمایت‌کننده و منابع) و «آموزش و یادگیری پژوهش‌محور» (با موژلفه‌های مدیریت همچنان که از مطالعات بالا برداشت می‌شود» یافته‌های اندکی در ارتباط با توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش عمومی وجود دارد. در زمان آغاز این پژوهش نیز یک مدل مفهومی که به کشف و تبیین فرایند توسعه تفکر پژوهشی بپردازد. موجود نبود و مطالعات موجود در داخل و خارج از کشور صرفا به شناسایی برخی از عوامل موثر بر توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان بسنده کرده‌اند. بنابراین با توجه به این شکاف مطالعاتی در مطالعات حوزه علوم تربیتی در کشور و نقش انکارناپذیر تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در موفقیت‌های تحصیلی, شغلی و اجتماعی» و ضرورت و اهمیت تفکر و پژوهش در «سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش»» هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مژلفه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش عمومی ایران در نظر گرفته شد. در این راستا پرسش‌های ۱. ابعاد و ملفه‌های توسعه‌دهنده تفکرپژوهشی ذانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی کدام‌اند؟ ۲. چه الگوی مفهومی (نظری) را برای توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی پژوهش حاضر در زمره پژوهش‌های کیفی است که در آن» با استفاده از رویکرد نظریه داده‌بنیاد به روش نظام‌مند(سیستماتیک» ابعاد و مولفه‌های توسعه تفکرپژوهشی دانش‌آموزان بررسی و ارائه شد. نظريه داده‌بنیاد نوعی روش پژوهش کیفی است که به گونه استقرایی یک سلسله رویه‌های نظام‌مند را به کار می‌گیرد تا نظریه‌ای درباره پدیده مورد مطالعه ایتجاد کند (استراس و کوربین, ۲۰۰۸/۱۳۹۳). جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصان و صاحب‌نظران تعلیم‌وتربیت در سال تحصیلی ۹۸- ۷ به شرح جدول ۱ است. در این پژوهش, برای انتخاب مشارکت‌کنندگان» از نمونه‌گیری نظری به شیوه هدفمند با نمونهگیری از موارد شناخته‌شده استفاده شد. هدف پژوهشگر انتخاب مواردی بود که با توجه به هدف پژوهش سرشار از داده باشند و پژوهشگر را در شناسایی ابعاد و مژلفه‌های توسعه تفکرپژوهشی دانش‌آموزان یاری دهند. این کار تا جایی ادامه یافت که طبقه‌بندی مربوط به داده‌ها اشباع و نظريه مورد نظر با تمام جزئیات و با دقت تشریح شد. به منظورگردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده شد. مصاحبه فردی با استادان منتخب تا زمان اشباع داده‌ها که مصاحبه با ۱۳ نفر بود» ادامه یافت. تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده نیز در مراحل سه‌گانه کدگذاری (کدگذاری باز, کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی)» نظریه داده‌بنیاد برای شناسامی آبعاد و حوّلغه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران شناسایی ابعاد و مژلفه‌های توسعه تفکرپژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی صورت گرفت. برای بررسی «روایی داده‌ها» از روش بازبینی به وسيله مشارکت‌کنندگان استفاده شد که بدین منظور تحلیل‌های انجام شده از متن مصاحبه‌ها در اختیار مصاحبه‌شوندگان قرار داده شد و آن‌ها درباره درستی نتایج به دست آمده اظهار نظر کردند. برای تعیین «پایایی داده‌ها» نیز از روش مرور به وسيله خبرگان غیرشرکت‌کننده در پژوهش استفاده شد که در این راستا برای کسب نتایج همسان در پژوهش, استادان حوزه علوم‌تربیتی که سابقه تدریس در دانشگاه‌ها را داشتند و خارج از اجرای فرایند پژوهش بودند» کدها و مضامین به دست امده را بررسی کردند و به توافق همه‌جانبه رسیدند. پس از دریافت نظرات استادیار فلسفه تعلیم‌وتربیت دانشگاه فرهنگیان گیلان» پردیس بنت الهدی ۷سال دکترای روان‌شناسی‌عمومی رئیس گروه تحقیق و پژوهش آموزش‌وپرورش مازندران ۶سال استادیار برنامه‌ریزی درسی دانشگاه فرهنگیان گیلان پردیس امام علی(ع) ۴سال دکترای برنامه‌ریزی درسی رئیس گروه گروه‌های آموزشی آموزش‌وپرورش مازندران ۵سال شناسامی ایعاد و حولقه‌های توسعه تفگ پژوهشی داتش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران در پاسخ به سوال اول پژوهش که درباره شناسایی ابعاد و مژلفه‌های توسعهه تفکر پژوهشی در نظام آموزش‌عمومی بود. مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته‌ای انجام گرفت. مصاحبه‌های ضبط شده, پس از پیاده‌ساوی با استفاده از زوفی‌های قحلیلی پیشهاد شده به«وسیله استراس و فرریین (۷8۰۸/۱۳۹۳) بد صورت سطر به سطر بررسی» مفهوم‌پردازی» مقوله‌بندی شدند. سپس بر اساس مشابهت. ارتباط مفهومی و ویژگی‌های مشترک بین کدهای بازن مفاهیم و مقولات(طبقه مفاهیم) مشخص شدند. با توجه به اینکه کدهای باز فراوانی به دست آمدند پس از هر مرحله» طبقه‌بندی و بررسی دوباره داده‌ها مفاهیم تکراری را حذف و مفاهیم مشابه را در هم ادغام کردیم. این کار تا چندین مرتبه برای رسیدن به اشباع منطقی داده‌ها انجام شد. جدول ۲ بخش‌هایی از مصاحبه‌ها را به عنوان نمونه نشان می‌دهد. مصاحبه شماره و به نظرم برنامه درسی‌ای که در دور ابتدایی تدوین می‌شود. باید حتما رویکرد تفکر پژوهشی را در خود ذاشته باشد. یعتی ما ذ راهنافمان:در محتویلاییر | ند هلا زیبایی, در فضاه در مکان وقتاصر مختلف ی که وجود دارد» این مسئله باید خودش را نشان بدهد. به همین صورت در دوره‌های تحصیلی بالاتر نیز اتفاقات تازه‌ای از مصاحبه شماره [] معلم ما باید روش‌ها و زویه‌هایی را که انتخاب می‌کند مبتنی بر تفکر پژوهشی باشد. دانش‌آموز را هدایت کند در واقع به سمت پژوهش, تفکرپژوهانه. خلاقانه فک رکردن» مسئله محوربودن, معلمان ما باید این آمادگی ذهنی را پیدا کنند که محور در آموزش‌ها ی کنونی ‏ وآموزش‌های امروزه آموزش‌های فعال است, نه ضرف اینکه معلم داناتی محض و دانش‌آموزانباری باشد که اطوظات را درانش ذخیره کنیم. مصاحبه شماره و برای اینکه ما بتوانیم معلم را تربیت نماییم برای توسعه تفکرپژوهش ی نیاز داریم او را در شرایطی تربیت کرده باشیم و اگر هم نزبیت نکردیخ» حداقل ,در شزایط حاضربتوانیم او را پشتیبانی کنیم, حمایتش کنیم, با کدام الگ وآن‌ها را می‌خواهیم پشتیبانی کنیم؟ آیا واقعا با آموزش‌های ضمن خدمت ی که امروز داریم به آن‌ها ا 12 در حال حاضر در ساخار غیومصطت آموزشروپرورش همحتوایی توسط یک کرو از افراد بای به دانش‌آموز القا بشود و دانش‌آموز هم باید در همان غالب و ساختار و سرفصل مصوب ارائه بدهد تا بتواند قبول شود و به اصطلاح درس را بگذراند. این باعث می‌شود ما دانشآموز را در واقع یک ماشین حافظه‌محور داشته باشیم.. ما می‌ترانيم جامعه‌ای داشته بانیم که د رآن نفک ر قاد در مقابلن گفتمان فرش وم جامید پرسشگر باشد و جامعه باید بتواند اين را تربیت بکند. به همین خاطر رسانه‌ها می‌توانند در ساخت برنامه‌هاشان این تفک رانتقادی را که یکی از مولفه‌های اساسی تفکرپژوهشی است تقویت کنند. سیاستگذاران و اثرگذاران جامعه می‌توانند تفکرکردن و پرسیدن را ارج بنهند؛ هما نگونه که می‌توانند جلوی پرسشگری را بگيرند. مصاحبه شماره[] آموزش‌وپرورش راهکارهای مختلفی را برای مداخله در خانواده‌ها دارد.انجمن اولیا و مربیان به عنوان متولی اين امر با طرح و برنامه‌هایی که ارائه می‌دهد. باید اين‌ها را دریابد. برای مثال» یکسری نشریاتی را هر با ر ادها قزر می‌وسط کا هب این مرها را ترا اج کی رجا اه مود ود چاه رسیم شناسامی آبعاد و حوّلغه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران کدهای باز محوری و انتخابی پدیده توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان انعطاف‌پذیری و هماهنگی آموزش‌وپرورش در برابر تغییرات بنیادی و وسیع جهان انسجام فعالیت‌های پژوهشی در مدارس و کارکرد پژوهشی در جامعه شناسایی یماد ومولقه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان درتظام آموزش ممیمی ایران ‏ [ استقرار نظام ضمن‌خدمت درون مدرسه‌ای بر مبنای انتقال تجربیات اصلاح نظام سوق دادن دوره‌های بالندگی معلمان به سمت رویکرد تفکر پژوهشی ضمن‌خدمت پرورش معلمان دارای ذهن و تفکر فلسفی (جامعیت. تعمق و انعطاف پذیری) تنزل مطالب متناسب با شرایط رشده یادگیری و توان ذهنی. ایجاد درک عمیق از درس به جای یادگیری حفظشده بریده‌بریده شناسامی آبعاد و حوّلغه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران تقویت مهارت خواندن و نوشتن به عنوان پیش‌نیاز تفکر پژوهشی استفاده از محتوای کتاب تفکر و پژوهش به عنوان مصداق تفکر پژوهشی استفاده از رویکردهای نوین برنامه درسی (برنامه تلفیقی و پوچ) اعمال قدرت استدلال, قضاوت و حل مسئله از طریق کتاب‌های درسی متناسب پا مراحل رشد شناسایی ابعاد وموانه‌های توسعه تفر پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ابران ‏ 1 در پاسخ به سوال دوم پژوهش که: چه الگوی مفهومی (نظری) پیشنهادی را برای توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان می‌توان ارائه کرد؟ بر اساس یافته‌های حاصل از مصاحبه‌ها در مراحل کدگذاری بازه محوری و انتخابی» ابعاد و مولفه‌های شناسایی شده الگوی مفهومی (نظری) پیشنهادی توسعه تفکرپژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش عمومی مطابق نمودار ۱ ارائه شد. الگوی مفهومی (نظری) پیشنهادی توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان در نظام آموزش عمومی 1 شناسایی ابعاد ودژفه‌های توسعه تفگ پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مژلفه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی ایران انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از مصاحبه با ۱۳ نفر از متخصصان حوزه تعلیم‌وتربیت. عوامل اصلی توسعه تفکر پژوهشی در قالب کدگذاری انتخابی پنج عامل» با مژلفه‌ها و زیرموژلفه‌های آن‌ها به این شرح تبیین شدند: ا. اولویت پژوهش در سیاست‌گذاری کلان؛ ۲ قابلیت‌های محیطی؛ ۳ توانمندسازی و کارآمدی تیروی‌انسانی؛ ۴ نظام عامل اصلی اول که به اولویت پژوهش در سیاست‌گذاری کلان اشاره می‌کند» در واقع بر این نکته تأکید دارد که با توجه به اهمیت تأثیر تفکرپژوهشی دانش آموزان بر پیشرفت فردی و توسعه اجتماعی, سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در سطح کلان باید باآنگرشی"فشبت مسئله پژوهش را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند و در راستای ترویج فرهنگ پژوهش در جامعه گام در حیطه اداره امور عمومی توسط دولت‌هاست» زیرا مبدا جامعه‌پذیری و تحرک افراد جامعه به سنوی دیگراسیاسات‌ها به؛ششمار می‌رود. از آنجا که طراحی نقشه جامع علمی کشور مبتنی بر چشم انداز بیست ساله کشور و با رویکرد آینده‌نگر صورت گرفته است» ناگزیر از طراحی سناریوهای علم و فناوری برای تبیین هر چه بهتر شنرایط محتمل در آینده هستیم (نیازآذری» در این ارتباط به عنوان نمونه مشارکت‌کننده شماره ۳ می‌گوید: «مدیران و سیاست‌گذارانی که دز حوزه آموزش‌وپرورش فعال هستند باید در واقع بسن فرسست را آیساد کود: سالا با قرایش سورد بروسسی قراو ی ای آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌هایی که وجود دارند. باید این سمت و سو را آن‌ها هم ایجاد کنند. یعنی در اهداف» محتوا روش‌ها ارزشیابی» فضا و مکان» و عناصر مختلفی که در نظام آموزشی وجود دارد» تفکر پژوهشی باید خودش رو نهادینه کنیم» نیاز داریم افراد با ثباتی داشته باشیم؛ افراد متخصص با نگاه بلندمدت و چشم‌انداز. ثبات رویه باعث می‌شود بین بخش‌های مختلفی که شناسایی اپماد ومولقه‌های توسعه تفگر پژوهشی داتش آموزان درنظام آموزش‌عموعی ایران عامل اصلی دوم قابلیت‌های محیطی است که نشان می‌دهد. عوامل محیطی می‌توانشد نقش موئری در توسعه تفکرپژوهشی دانش آموزان ایفا کنند. یعنی هر قدر دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی جامعه عملکرد بهتری داشته باشند» خانواده‌ها از فرهنگ غنی‌تری برخودار باشند» به آن‌ها آموزش‌های لازم داده شده باشد. و از امکانات محیطی و انسانی که در هر منطقه وجود دارد, مناسب‌تر استفاده شود تفکر پژوهشی دانش‌آموزان توسعه بیشتری می‌یابد. مشارکت مدرسه» خانواده و اجتماع» با بهره‌گیری از قابلیت‌های آن‌ها و با تمرکز بر افزایش یادگیری دانش‌آموزان» می‌تواند باعث بهبود برنامه ریزی» اجرا و ارزشیابی» و پیشرفت و موفقیت همه دانش‌آموزان در این ارتباط به عنوان نمووطا رگه‌کلو: شماره ۵ می‌گزید: «اگر رویکرد و نگرش به سوی پووّهش باشسد, محیط خانوّاده و محیط اجتماعی نقش بسیار مهمی دارند و کمک حال جدی و اثرگذاری می‌توانند باشند. از سوی دیگر هم قابلیت‌های محیطی که در هر منطقه وجود دارنده می‌توانند به ما موضوع و الهام بدهند و برای موضوعات پژوهشی ذهن ما را باز کنند و هم عوامل انسانی دور و بر ما می‌توانند کمک کنند. اگر واقعا نگرش آدم‌های اجتماع به سمت پژوهش, عقلانی و مبتنی بر تفکر باشد. قطعا اثرگذار خواهد مشارکت‌کننده شماره ۱۱ نیز می‌گوید: «یک بخش مهم چه بپذیریم و چه نپذیریم خانواده‌ها هستند. بنابرایسن انجمن؛اولیا به عنوان متولی آموزش باید اين‌ها را با طرح و برنامه‌های مناساب و استفاده از آستادان مرتبط با موضوع در بعد دیگر» توسعه تفکر پژوهشی نیازمند نیروی‌انسانی توانمند و کارآمد است. این کار باید از طریق جذب افراد مناسب و آموزش‌های لازم قبل و حین خدمت صورت گیرد و بتواند در نیروی‌انسانی که مهم‌ترین آن‌ها معلسان هستند» تغییر نگرش ایجاد کند. معلمان آینده, اگر دائما در حوزه مسئولیت خود دستاوردهای علمی را در فعالیت‌های عملی خود قرار دهند و به نوآوری و تجزیه‌وتحلیل گرایش داشته باشند. می‌توانند با استفاده از امکانات و ابزارهای موجود موجب توسعه فرهنگ پژوهش شوند (میزیمبایوا 1 شناسایی ابعاد ودژفه‌های توسعه تفگ پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران در این ارتباط به عنوان نمونه مشارکت‌کننده شماره ۱۰ می‌گوید: « بنیان برنامه‌های آموزشی‌مان که من فکر می‌کنم» هم در اسناد فرادستی هست. هم در سند تحول و هم در برنامه‌های خود دانشگاه فرهنگیان» پرورش معلم فکور و پژوهش‌محور است که آن هم بر اساس برنامه‌های چیده شده و واحدهای درسی در نظر گرفته شده می‌کوشد معلمان را به این سمت سوق بدهد که پژوهش‌محور باشند؛ البته هنوز جای کار زیادی دارد. دانشگاه‌هایی که در واقع در رشته‌های علوم تربیتی فعالیت می‌کننشد. آن‌ها هم اثر گذارند و جزو مشارکت‌کننده شماره ۷ نیز می‌گوید: «(دوره‌های بالندگی که برای معلمان در نظر گرفته می‌شوند. قاعدتا باید پروند به همین سمتی که رویکرد تفکر عامل اصلی دیگر نظام آموزشی مسئله‌محور است که در آن دانش‌آموز باید با محتوا و محیطی درگیر شود که برای او سوال به وجود آورد و آموزش‌های لازم را برای حل کردن علمی مسائل در طول دوران تحصیل کسب کند. لازمه ایجاد چنین فضایی» تشریک مساعی بین همه عوامل:در فعالیت‌های یک نظام در این ارتباط به عنوان نمونه مشارکت‌کننده شماره ۵ می‌گوید: «اعتقاد من در آموزش عمومی به ویژه دوره ابتدایی این است که تفکر پژوهشی به سمت گردآوری اطلاعات پیش برود که یکی از ارکان پژوقش هست؛ نه اینکه برای ما پروپوزال, بیان مسئله و فرضیه,بنویسند. چون آن‌قدر قوی نشده‌اند که آموزش‌وپرورش و نظام تدریس ما نظام پژوهش‌محور است که کتاب‌های درسی و معلمان ما تغییر کنند و شیوه کار به نحوی باشد که دانش‌آموز ناچار قسمتی از مسائل تحصیلی خود را با فکر کردن انجام دهد.» لازم ساختاری و اعتبارات مالی» با تقویت فضای کارگاه آزمایشگاه پژوهش‌سراهای دانش آموزی و تأمین مالی برای تشویق و توسعه فعالیت‌های شناسایی اپماد ومولقه‌های توسعه تفگر پژوهشی داتش آموزان درنظام آموزش‌عموعی ایران پژوهشی و برگزاری جشوواره‌های مناسب و کارشناسی‌شده در سطح داخلی و خارجی فراهم اید. شکی نیست که فضا و تجهیزات آموزشی مناسب در کیفیت تدریس معلم بسیار موئر است. کثرت شاگردان, نداشتن میز و نیمکت. کیفیت نامطلوب تخته و گچ, نبود نور کافی, کلاس‌های سرد و تاریک با پنجره‌های مشرف به خیابان» غیربهداشتی بودن کلاس و نداشتن زمین بازی» کتابخانه, نمازخانه, آزمایشگاه و صدها امکان دیگر می‌توانند فرایند تدریس در این رابطه مشارکت کننده شماره ۸ می‌گوید: «طراحی کردن مدرسه کاری است که ما باید خیلی بیشتر به آن فکر کنیم. جاهایی که می‌خواهند موفق باشند. باید طراحی خوبی داشته باشند. امروزه می‌توان از فضاهایی که در مدارس وجود دارند به‌طور مناسبی برای فعالیت‌های دانش آموزان ولی جشنزاره‌ای که راتعا نیگردا :226 بانن کف یواست که دانش آموز رااسایت ند مرینه خوبی برایشآذر نظر بگیسرد. جوایز درخوری برایش آماده کند او را واقعا ترغیب کند. وادر او انگیزه بنه اوجود آورد؛ هم برای آزمایشگاه‌ها و دسترسی دانش‌آموزان به اینترنت و ابزارهای هوشمنده به شرط آنکه بستر استفاده از آن برای دانش‌آموزان فراهم باشد. متناسب با دوره همان‌طور که ملاحظه شتد. مطالعات پداست و همکارانش (۲۰۱۵) با بعد «نظام آموزشی مسئله‌محور»» مرکر و همکارانش (۲۰۱۷) با ابعاد «توسعه ساختاری و مالی و نظام آموزشی مسئله‌محور کاتالین و کاتای (۲۰۱۸) با بعد «نظام آموزشی مسئله‌محور»» رودریگز و همکارانش (۲۰۱۹) با بعد «اولویت پژوهش در سیاست‌گذاری کلان»» حسین‌پور و همکارانش (۱۳۹۶) با ابعاد «توانمندسازی و کارآمدی نیروی انسانی و نظام آموزشی مسئله‌محور)» حیاتی و همکارانش (۱۳۹۶) با بعد «قابلیت‌های محیطی»» ایجادی و همکارانش (۱۳۹۷) با بعد «نظام آموزشی مسئله‌محور» و حسین‌پور و زین‌آبادی (۱۳۹۸) با ابعاد «توسعه ساختاری و مالی و نظام آموزشی مسئله‌محور»» به طور 1 شناسایی ابعاد ودژفه‌های توسعه تفگ پژوهشی دانش آموزان درنظام آموزش‌عمومی ایران از آنچه بیان شد می‌توان نتیجه گرفت: با توجه به رسالت آموزش‌وپرورش که تربیت انسان‌هایی فکور پژوهنده و خلاق است. و نیز با توجه به تأکید اسناد بالادستی و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش بر این موضوع, شناسایی در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در سطح کلان و خرد نظام آموزشی» تحقق این امر را تسهیل کند و موجب پیشرفت نظام آموزشی و به دنبال آن توسعه اولا خود نظام خطمشی‌گذاری و همه دست‌اندرکاران» به ویژه مدیران تصمیم‌گیرنده» طرح‌ها و برنامه‌هایشان را بر مبنای فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی انجام دهند تا بتوانند فرهنگ پژوهش را در سیاست‌گذاری‌های انیا نظام آموزش‌وپروزش نیز باید ترتیت نیو انسانی و آموزش آن‌ها و تدوین عناصر برنام درسی (هدف. محتوا» روشو ارزشیابی) را با تأمین منابع و امکانات لازم بر مبنای رویکرد پژوهش‌مدارانه و با هدف توسعه تفکرپژوهشی دانش آموزان بر عهده بگیرد و از طریق ارتباط موثر و مستمر با رسانه‌ها خانواده‌ها و سایرانظام‌های اجتماعی, نگرش‌ها را به این سمت هدایت کند. از جمله محدودیت‌های پژوهش حاضر با توجه به ماهیت در استخراج ابعاد و مژلفه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان بود. با وجود این تلاش شد. تحلیل داده‌هایحاصل از دیدگاه‌های افراد صاحب‌نظر, فارغ از تفکرات شخصتی و جهت‌گیری‌های خاصّ انجام شود. امید است در 8 استراس» آنسام و کوربین» جولیت. (۱۳۹۳). اصول روش تحقی قکیفی: نظريه مبنایی» رویه‌ها و شیوه‌ها (ترجمه بیوک محمدی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. (اثر اصلی در سال ۲۰۱۵ چاپ شده است). 8 ایجادی, زهرا» سیف نراقی» مریم و نادری» عزت اله. (۱۳۹۷). طراحی برنامه درسی پژوهش محور در علوم تجربی پایه ششم دوره 8 جویس» بروس» ویل» مارشا و کالهون امیلی. (۱۳۹۴). الگوهای تدریس ۲۰۱۵ (ترجمه محمدرضا بهرنگی). تهران: کمال تربیت. (اثر 8 حسین‌پور طولازدهی شهره» زین‌آبادی» حسن‌رضا. عبدالهی» بیژن و عباسیان» حسین. (۱۳۹۶). مدرسه به عنوان جامعه یادگیرنده پژوهش محور (یک پژوهش پدیدار نگارانه). نوآوری‌ها یآموزشی؛ ۶۳(۱۶) ۲۴-۷ 8 حسین‌پور» شهره و زین‌آبادی» حسن‌رضا. (۱۳۹۸). مدرسه پژوهش محور: تدوین و آزمون یک الگوی علی به روش ترکیب اکتشافی,. 8 حیاتی, علی. عصاره» علیرضا» ذکریایی» منیژه» حیدری» رقیه و حیدری, علی. (۱۳۹۶). شناسایی موانع خانوادگی موثر بر پرسشگری 8 شعبانی» حسن. (۱۳۸۶). مهارت‌ها یآموزشی و پرورشی: روش‌ها و فنون تدریس (اپ بیست و یکم). تهران: انتشارات سمت. شفیعی سروستانی» مریم جهانی» جعفر و موسوی‌پور سید روحاله. (۱۳۹۷). رابطه سبک‌های یادگیری و روحیه پژوهشگری دانش آموزان دوره متوسطه دوم. مطالعات آموزش و یادگیری, ۱(۱۰) ۲۴۴۳۲۳۰ 8 قراباغی» ن.» امیرتیموری» محمدحسن و مقامی» حمیدرضا:(۱۳۹۰). بزرششی رابطه بین خلاقیت با خودکارآمدی رایانه‌ای در دانشجویان کارشناسی رشته تکنولوژی آموزشی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی ذانشگاه علامه طباطبایی. ابتکار و خلاقیت در #امحمدی, مهدی» محمدجعفری» خاطره» مرزوقی» زحمت‌اله» شفیعی, مریم و خوشبخت. فریبا. (۱۳۹۷). مطالعه تجربی تأثیر آموزش تفکر ژرف اندیشانه بر یادگیری پژوهش محور دانش آموزان؛دز درس علوم ابتدایی. روش‌ها و مدل‌های روان شناخمی, ٩ (۰)۲۳ قامعیری» محمد طاهر. (۱۳۹۰). مسائ لآموزش‌وپرورش (چاپ بیست و دوم). تهران: 8 انیازآذری, کیومرث. اسماعیلی شاد» بهرنگ و ربیعی؛ مجید. (۱۳۹۵): سیاستگذاری وفرایند خط مشی عمومی در نظا مآموزشی (چاپ +ومنط‌د فص وصنصسدع عنهمصصنم کصمنا‌طصصم) (2011) 36۰ ما8۵ ۵ مت با00رگ با رقط10۵ق86 ۴ وزط10 8 116۹6065 065066۵۰ ص06 مس و و کعاق مهم 705 ۵ معدم 65 ج برومعقلعم معط دمم عن 2۵ ص00 0ص ووانس؟ بام‌مطی ده خلجمعوم ۳و2 کقع10 تلهم 308 .(2006) 8 یک ,امک ۸ سا بل بطاعاقم۲ 8 0 1۵605 و9691 :000600 ۱۵ ۲۵۹۵0۳ 0۲ 17005006 روشک ,رعلک) هنهک بج غ 60۳۵۵ .۳ بم 0 بکمنطاعصاهم ۳ 3/3136 ۶ کعلونمناش عطا 00066 منطعصو‌نهام8 عط1 .(2018) بش و۵003 ۸ یگ م0۵06 لا ,81066 ,(6)7 :1656076 506000۵ ]0 ام سول امکمن] مکعابواگ وصفاصنط 1 16 وصح کم نامگ همم کعاهونوصه) 1031-07 ,22 ,و20 6و۳ صوتکصهطاع رصم که مک وصفماصنط عنصطاخهاد.(2018) 72۰ منقامگ ۸ 17۰ بصناهای)ز 8 :0قل ع لا حز برعمامصطع آهاژونل وه عطاعوم وحن مععماقن0 .(2019) 2۰ ,۸/۵۳60 ۸ ,مگ وزککه 1160 .3 8/66 ,136860 2600۵ ۵۲ امس 1۸0۵0۵۱ شوه کم عصنا فاصم ج که کصوناه‌نامرصه امصمنخاهاه عصمک 1 ع لا 10۳ 05۵005 ازع ق3002 .(2016) 1۰ ارگ 2 .0 رد016 .لا ماع برد ناش مش بق2(/6 83/2300 51۷1۳۵۱۵۲۸۵۱۵ ]۵ 0۳۵ ,11۵۲۵۸0۵ بعساا لومعم عطا کم ارو ص۳۵ عط صنطازی معلاماد "و5 کو وامربام م5630 و۲۵ ۵۳ ودملونط آمعنازی 0۲ هام20 .(2019) .۸ مصکاصعطداک ۸ مگ م80 0۲ن0اگ .0 ,00006960 8 او 310605 وصج کمنزازطاخ خدعس ۶و دمع ۵۲ - نامگ کعنام 3/6 ,م2 :2019 کاهط کممکحع | ۵6۵ 0۳۳۵۵ .(2015) 8۰ ,1500100 ۵ .. و1 بط ,1۵0 بش۸ 5 ,86968 ۵7/٩ 1 ,7088 06 بش سا مبطقهننگ ,36 بکاص6ق/1 .36 ,عاف2 8 47-61 ,14 ,۳۵۷1۵۷۳ ۳۵۹۵010 5006000/۵1 بعلن بجشوه عطا وصه کصمخنص65 13 توص ت10 ۵ععدط روص ام کمعقط8 0 ده( او کدمنام‌ععصی جع0ط منطاعدو‌نهام 156 .(2018) . مفصق22ع۷ ۵ ی م۵ع۱ سا مفتتمونظ ی ,0اصز2 8 5۵۵۵ ۵۵ عقات ,و1200 مان +علصعع ما عصنامه کاصعلوی موی عفانم هرز کعصهماه عنص00 30 دادن جلمدعوم اکعمی موه کم کصمنملاسم؟ آمنومعملهم فص لفزوماما‌ر2 .(2017) با یک ,830۵10۷/0۵ 1405-41 ,237 ,65ع5016/1 [۵ 86/0۷10 03۵ آمزممک-و ۳۳00 مذکع تم اصعصم ما00 والفا دعوم وه عنممی وصنمماع:00 .(2019) 36۰ خسف گ مظ بل ,8۵308 ی 36862 .له و8662 م م2عناق م5 8 4 ,(19)1 ,6006۵0 ۱۵۵6۵ 51/0 سای ت16 ۵مکدط-رجش ود آهدوزکده گم ماه اضق صعصه صه حاوتط) با6 ناه نود ده اعامه 5۳ او مات .(2018) 3۳۰ کل و1 ۸ 1 کلفکصمسقطا0٩ ,1 مصعاسظ یک بخوصفانک 8 488-5 ,(39)3 ,5061665 5000 ]0 ۵ ول 0۶650۳ کناعاعاصتقطا حلجمکمد وصه معصفاصنط عنجعی 4 13 1 عم براسع6ا 0 مود نطاک۸ بقع 7اه 3/29 .3 ماه اوآ :2 0۳1802 ما5 ,۰00006960 14 لصنط 7 .4 48 6 8 ننک ,1/3605 بافق360 .15 22 8۶ 0686۳0 ,1066 .5 ۸۷۵۳/1 84 1100695 ,3/16۳6 .17 6 عم 01 رگا ,کصقع 30 7.300 60 2 832005 ,370062 ,3662 ,30۵62 19 فاصنا 0۳626 .9 56100 8 صاعاوم۳ .20 8 6 3761132005۵6 و396 ,ماگ .10 (مز امد بدامص ممطقاممصل تونهه‌نتا عم منسقاع؟ اه مومس آمدمتامم 5 دز امفنصی 000 ,ات3 تمهت ه خرممرز بدوطقاعد1 ,م8 دمطقاصدل) نونصه‌ متا عم مناد بر( ۳) سومدعقز مت ه مدا ,بدوطقا م1 بدا‌صد8 مادص نوانهه مت فقعم عنصقاع برد ۳) نقطفلمداگ م7 8 ۲ ۵۳۵۹۶۳۶ 200 کدونعصعصنل عطا ندز ۵ عدم رون عنطا او ععممسم 15۵ -2ع600 006۵1 ص1۳۵ ۲۵ صز کاصعاهه که اصعصه وا عل عصفماحصنط) امعم عطا 0 ع136 0 02960 0ص ع 0 هاناهسو ۵۶ 00ط61 ددع۳۹ 156 بصع 1و5 00 7 ع6ط) ۶و داوم آهناعنهاه 6ط1 .200۳۵ کرک ه طانمس جوعطا -۲ 156 .1397-98 2#ع ند ۵طا ها کامعصه آهدمنای‌فه عطا او عاعفعصی ع) عصنعد ماع وصنامصد آنغه‌کومسم او معط معماهی کدیس عامصسدد لدم واناآزطدناه+ وصد وانلاناد؟ صنعاطاه 10۵ .اوه آهصونای‌مفه 13 انس فعغحمخده 6 روط ۳۵۹۵8 وصه کاصه‌من‌نسدم عطا روط عصنموف + اه کلمطاعص ۵ مقاقل عطا -ع110 136 و121۵ ۲06 26ص ۵ 0۳000 10 0560 ۷۵۳۵ کامه موجه وصناد م0 0-02 85 3116۳ ,۳1۲۶ ۶60۰ ۵5 (6 5016000 300 لعنجه مص006) کعع وم عصنلی معاد 0 و5ع00 0060 74 ,1216۷16/5 01 کعوم 0060 ومعصافم 126 وصخطوناطاونط 0صد 85 ۹61000 عط) نز ,1560 1060۰ زقدی ۵۳۵ (کاصعصممصرصهم) ععلی لهنجه 16 ,38 ر‌فاوم 3000 0 ۳۶633 که ولمم 6ط معط وقعفطمععاف صنق 5 ,ص5۳6 ,065 1303۵0 01 و‌صعن‌ناگه وصد اصع ۳ مصصه ,کعفازانطدصی دمص -6100ع1 ۵00۵1 200 50۵ فوصه عاعوی اعصونی اه فصو -صا ام -ع1 0۲ 0001 (1ه 60۳ )) نمی و0۳0 عط وصد معصنداوه ۶۵ 161 6002100 [00۵عع ص1۳ ۴6 صاز وصفماصنطا لمع "عاصعل هی عصام‌مام پم تفع 0 ممطفاقطی .۰3 وسم ونفدمعجم) دم تمصع هس سوم صمحصا سکب هم ومد رجم ای 1۰

روش پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد با رویکرد نظام مند (سیستماتیک)، و جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان حوزه تعلیم و تربیت در سال تحصیلی 98-1397 بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری به شیوه هدفمند با به کارگیری معیار اشباع نظری داده ها، و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 13 نفر از متخصصان تعلیم و تربیت استفاده شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش بهره گرفتیم. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از فرایند سه مرحله ای کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) استفاده کردیم. ابتدا پس از جمع آوری و تلخیص 126 کد باز اولیه حاصل از متن مصاحبه ها، 74 کد باز و 16 کد محوری (مؤلفه ها) در نظر گرفته شد. سپس در مرحله کدگذاری انتخابی، پنج مقوله اصلی شامل: اولویت پژوهش در سیاست گذاری کلان، قابلیت های محیطی، توانمندسازی و کارآمدی نیروی انسانی، نظام آموزشی مسئله محور و توسعه ساختاری و مالی تبیین شدند و الگوی مفهومی (نظری) پیشنهادی توسعه تفکر پژوهشی دانش آموزان در نظام آموزش عمومی ایران ارائه شد

523481

نمودهای جرم انگاری عدالت محور کانت در نظام حقوق کیفری ایران دکتر وحید زارعی شریف استادیار گروه حقوق ,دانشگاه ازاد واحد لاهیجان» گیلان, ایران. فرشته محمد حسینی دانشجوی دکتری تخصصی حقوق جزا وجرم شناسی,واحد لاهیجان؛ برپایی نظام کیفری در چارچوب دستگاه فلسفی کانت,در نظریه:عدالت اگر امکان پذیر باشد بی طرفی ارزش محوری آن خواهد بود. اما در اینکه چگونه می توان با ابتنا بر آرمان بی طرفی و بدون داشتن هیچ گونه پیش داوری خاصی درباره انسان و جامعه و.در یک حجاب بی خبری» جرایم و مجازاتها را منصافه تعیین و توجیه کرد و انتزاع,راابه سط,عملی رساند احلیل و,توجیه ژوشن و امید بخشی وجود ندارد. فراگیر شدن بحران هایی نظیر جمعیت سرسام آور زندانیان عدم سلامت نظام کیفری سنتی, عدم دسترسی کافی و برابر همه به آن اعتراض ها به ساختار و عملکرد مأموران نظام عدالت کیفری پلیس, دادسرا دادگاه زندان و نهادهای مراقبت پپس از خروج از جهت نقض حقوق بشر ناتوانی منطق مدرنیته در مدیریت سیاست جنایی در اغلب کشورها را آشکار کرد و کاهش مشروعیت حکومت ها در ادامه» زنگ خطری بود برای چازه جویی سیاستگذاران "پیرامون معضلات حقوق جزا در گستره های ملی منطقه ای و جهانی. از ممیان ایسن بحران ها و ایرادها عدم حمایت شایسته از بزه دیدگان و گروه های آسیب پذیر و اساسا محدودیت توانایی نظام سنتی حقوق جزا برای پاسخگویی به نیازها و ضرورتهای ناشی از وقوع جرم؛ مهمترین نظریه عدالت» به واسطه استناد وسیع به علوم مختلف اجتماعی؛ مخاطب های بسیاری را به خود جلب کرد. این نظریه خوانندگان وسیعی از زشته های مختلف از روانشناسی گرفته تا اقتصاد و مباحث اخلاقی پیدا کرد. طبقه‌بندی ]۳ [: فقه - حقوق - جزا و جرم شناسی - حقوق بین الملل - حقوق خصوصی. نظریه عدالت آن گونه که در رالز متقدم" نمود دارد؛ از جهاتی رنگ کانتی دارد. البته, درباره تأثیر پذیری رالز از کانت نباید اغراق کرد و چنین تصور نمود که نظریه عدالت وی بازخوانی و تفسیر جدیدی از نظریه عدالت کانت است. زیرا از برخی جهات تفاوتی جدی میان اين دو نظریه وجود دارد» که از حوزه بحث ما خارج است. این دو نظریه هم به لحاظ نتیجه گیری و محتوای اصول عدالت و هم به جهت روش از هم متمایزند. هرچند از برخی جهات کانت برای رالز مبدا الهام بوده است و رالز می‌کوشد که تقریر خود از نظریه عدالت را با اصطلاحات کانت و بعضی جنبه‌های رویکرد او در آمیزد. یکی از محورهای اصلی آثار رالز در فاصله میان انتشار برجسته کردن کانتی نظریه عدالت و آشکار کردن وجوه تمایز خود با نظریه عدالت کانت است؛ به گونه‌ای که نقدهای وارده بر کانت بر تفسیر کانتی وی از نظریه "عدالت به مثابه انصاف" آستییی وارد نیاورد. به هر تقدیر وی در موارد مکرر در کتاب"نظریه عدالت"به «اصول عدالت ما با «توافق مطلق» شباهت دارد به دلیل اینکه کات به وانتطه اسر عظلی درضدد ورگ آصل ,واقاعدم رفتاری بود که بر فرد به حسب سرشت او به عنوان یک موجود عاقل آزاد و برابر قابل تطبیق باشد. برای اثبات اعتبار چنین قاعده و اصلی از نظر کانت] به پیش فرض گرفتن و وجود تمایل یا هدف خاصی برای رالز تصحیح می‌کند که اصول عدالت را می‌توان بر تفسیری کانتی از استقلال فردی (۸۴۵۵۲۷) مبتنی ساخت. وی ضمن آشاره به اصل اول عدالت خویش؛ یعنی آزادی برابر افراد و مقدم بودن است بر دیگر اصول -مدعی می‌شود که این اصل از نذ «درباره این نکته مناسب است توجه کنیم که تفسیر کانتی از مفهوم عدالت وجود دارد که از این اصل (آزادی برابر) قابل تفریع و استنباط است. این تفسیر مبتنی برتصور و تلقی خاص کانت از رالز در برخی مواضع» کل نظریه عدالت خویش را قابل برای تفسیری کانتی می‌شمارد. ((152 :1010 نظر به اهمیت این بحث از جهت آنکه تأکید فراوانی از طرف رالز متقدم بر رنگ کانتی داشتن نظریه عدالت وی وجود دارد و از سوی دیگر یکی از چرخش‌های اساسی رالز متأخر فاصله گرفتن از کانت و تفسیر کانتی از نظریه عدالت است. مناسب است پیش از برشمردن وجوه اشتراک و نکته‌های برجسته تاثیر و نسبت کانت بر نظریه عدالت را مرور کنیم, زیرا بدون آن» فهم بخش از نظریه عدالت رالز مبهم باقی می‌ماند. پیش از ظهور کانت فلسفه به دو جریان اصلی خردگرایی و تجربه گرایی تقسیم شده بود. اختلاف میان این دو رویکرد عمدتا بر سر برداشتهای متضاد نسبت به واقعیت و شناخت بشر بود. عقل گرایانی مثل دکارت جهان را از طریق گزاره های ثابت ذهنی جستجو میکردند و تجربه گرایانی مثل هیوم تجربه را منشا علم و دانش بشر می دانستند. خطای این دو رویکرد فلسفی در یکجانبه نگری آنها بود. به این معنا که اين دو جریان فکری به جای توجه به عوامل مختلف و متعدد مور در شناخت بشر هر کدام تنها به یک عامل بسنده میکردند عقل گراها تأثیر تجربه را نفی می کردند و خردگراها نیز تنها قائل به قدرت اندیشه و منطق بودند تنها کانت توانست با بررسی و مطالعه پیش فرض های هر دوی این رویکردها و آمیختن آنها با یکدیگر شالوده جدیدی از تفکر در اندازد. وی با رد تمسک به یکی از سرچشمه های عقل یا تجربه بر این نکته تأکید کرد که شناخت انسان و درک پیچیدگی های روح وی تنها با به ۷۰-۰ افکار و آثار کانت در سیاست و صلح به ویژه طرح صلح پایدار از سرچشمه های معرفت شناسی و فلسفه اخلاق او ناشی می شود. رویکرد وی به فلسفه سیاسی که بیش از همه آثارش در طرح صلح پایدار وی متجلی شده از رویکرد معرفت شناختی وی به فرد و جهان پیرامون او آغاز شده و با مبنا قرار دادن فسلفه اخلاق به ارائه پیش شرط هایی برای دولت ها در توقف جنگ و خشونت پرداخته و سپس به ارائه مبنایی برای صلح پایدار مبادرت کرده است: رساله مشهور ضلح پایدار او در زاه‌گاهش وادر آواخر 17۹۵ ستشر شد: این .رساله در میان آثار کائت: آهعیت محصضربه:فرد دارد زیرا برای توده وسیع مردم و به زبان عامیانه نگارش شد و کانت در نگارش آن تحت تأثیر انقلاب کبیر فرانسه و مداخله نظامی رهبر پروس علیه حکومت انقلابی فرانسه و سرانجام کناره گیری کشورش به دلیل ناتوانانی در شکست فرانسه بود گانی ۱۳۹۱ (۴۷ ما نیز در ابتدا به مطالعه پیش شرط های تعلیق جنگ و سپس مبانی نهادینه رساله صلح پایدار از سه مقاله اصلی تشکیل شده که بعد از شم پیش شرط اولیه آورده شده است. این پیش شرطها یا تمهیدات که به حقایق مسلم اخلاقی اختصاص یافته است و بدون رعایت آنها بحث و گفتگو درباره صلح مقدور نیست و حاصلی نیز ندارد عبارت اول) هیچ گونه عهدنامه نباید متضمن ماده ای باشد که بتوان آن را به طور ضمنی ذستاویزی برای جنگ در آینده قلمداه کرد.ذر این دوم) هیچ کشوری نباید از راه ورائت خرید و فروش یا معامله پایاپای تحت مالکیت کشور دیگری در آید و استقلال و خاکمیت سوم) ارتشهای ثابت و نیروهای مسلح تحت پرچم باید به تدریج برچیده شوند. به عبارت دیگر رقابتهای نظامی و تسلیحاتی ممنوع ارزیابی کننده تصمیمات خود میباشند و چون وضع طبیعی توأّم با بی قانونی و بی عدالتی است و منجر به تعارض منافع میگردد؛ سرانجامی جز جنگ نخواهد داشت. لذا دولت ها باید به"اتحادیه بین المللی بپیوندند تا صلح و امنیت و ثبات مستقر گردد. بدین ترتیب کانت ابتدا صلح را در خانه و سپس در فراسوی مرزها دنبال می کند رکن سوم ایجاد صلح پایدار» مبتنی بر حقوق شهروندان است. حق شهروند جهانی براساس یک وظیفه اخلاقی از لحاظ مهان نوازی جهانی به وجود می آید. به منظور از حق مهمان نوازی جهانی به هیچ وجه پایان بخشیدن به ملل کنونی نیست. بلکه منظور آزادی عبور و مرور اشخاص و عنداللزوم انتقال اموال آنها در محدوده کشورهای تحت پیمان است. طبق این اصل برای شخص خارجی مهاجر این حق به رسمیت شناخته میشود که او به نحو دوستانه مهمان تلقی شود بدون این که از حقوق داخلی مختص شهروندان به عقیده کانت چنین فرایندی منشا طبیعی دارد. زیرا از اين طریق مردم جهان در مناطق زیادی پراکنده میشوند و به سرزمینهای حاصلخیز و خوش آب و هوا می رسند و با توسعه مبادلات تجاری صلح بیش از پیش میان آنها حاکم می شود. روابط صلح آمیز باعث نزدیکی بیشتر انسانها به یکدیگر میشود و به علاوه, روح تجارت نمی تواند با جنگ ملازمه داشته باشد و چنان چه به دلیل بروز جنگ برخی به مناطق نامساعد رانده شوند؛ این امر نیز باعث انعقاد معاقذات صلح میان آنها می گردذ و سرانجام: به به,عقیده کانت؛ برخلاف حقوی داخلی که اقمال, زور برای اجرای قانون مجاز است؛ در نظام بین المللی نظم فقط هنگامی ایجاد میشود که دولتها داوطلبانه از جنگ علیه یکدیگر دست بکشند. وی با تکیه بر اصل ضرورت صلح در روابط بین المللی, نظام حقوق بین ال . رلظرری, طراحی: سنکند: که سبلم: برای بسن تأمین: و تضمین شود. وی دلایلی اقامه می کند که نشان دهد اگر در داخل کشور حقوق فردی و مشارکت سیاسی مردم در حکومت تضمین شود؛ دستیایی به صلح در جامعه بین المللی امکانپذیر می گردد. استد رای ایوگ است. که اگز نردم ابرخوه خکومت کتشت شهروندان دو طرف منازعه خود میکوشند جنگی روی ندهد؛ زیرا در چنین حکومتی مردم که بلاتردید در معرض وحشت و فاجعه کشتار و بی خانمانی قرار خواهند گرفت؛ تصمیم میگیرند که بر به نظر کانت دلیل دیگر این که صلح در بین کشورهای لیبرال دموکرات پایدارتر است. آن است که در اين رژیمها شهروندان اصول جنگی که متکی بر دلایل و توجیهات لیبرالی نباشد شری است که هراشنای عاقلی بانیا زان اجخباب کس کات نقارات پرشروی راجع به آموزش جهان میهنی دارد. جان کلام وی این است که ما باید ارزشهای انسانی و فضیلت های عمومی خویش را پرورش دهیم تا سرانجام این سجایای اخلاقی بر غریزه ستیزه جویی غالب آیند. وی به درستی معتقد بود آموزش صلح با این هدف که ترس از جنگ را القا کند؛ کافی نیست زیرا چنین رویکردی نهایتا حاکم را از جنگ منصرف نمی کند. آموزش و تربیت جهانی باید مشتمل بر اصولی باشد که بر قانون اساسی جهان میهنی یعنی برارزش و منزلت حقوق بشر به طور کلی نه از این حیث که ناشی از قانون اساسی ما است تأکید کند از این رو شهروندان نظام لیبرال دموکرات ترغیب خی آشوند. که آفراه سایر ملت ها را تیژ به ظور سای شاسته احترام بدانند و با آنها به عنوان) غایت فی نفسه نه ابزاری برای آخرین دلیل صلح خواه و مسالمت جو بودن دولتهای لیبرال این است که نظام های لیبرال از تجارت آزاد حمایت و آن را تشویق و ملق یسرد و آین ارتباط و ههیستگی, پات نیک قندن انسانهای با ملیتهای گوناگون با یکدیگر و در نهایت ایجاد یک حقوق عمومی و زمینه ساز اتحادیه بین المللی مورد نظر کانت خواهد بود. حمایت و توسعه تجارت آزاد نیز مستلزم وجود صلح است و نیز بدین سان کانت کوشید با نزدیک کردن احتیاط در سیاست با صداقت در اخلاق, صلح را در دراز مدت مستقر .کند زیرا فقط گرایشهای اصیل اخلاقی می تواند به اتحاد و بی رنگی واقعی میان مردم منجر شود. اخلاق حقیقی نظرات شناخته شده ماکیاولی را بی اعتبار میسازد ماکیاولی در سیاست توصیه میکرد اول) انجام؛ بده» بعد توجیه کن. «اگر کارنامساعد و ناموفقی انجام دادی آن را:انکار کن: ایجاد اختلاف کن تا حکومت کنی. کانت برخلاف مأکیاول ۹۱ روابط خصوصی باید شرافت و درستی عمل حفظ شود و از آن جا که هیچ حقوق خصوصی نمیتواند رابطه میان ملل را تنظیم کنده صلح میان دولتها نمی تواند پایدار باشد؛ مگر بر حقوق عمومی محکم و ستبری بنیان گردد. پس در هر صورت,.«صلح» مستلزم اصلاحات اخلاقی خود ملل است و در درجه اوّل به ویژه نیازمند اصلاح اخلاق زمامداران و حکمرانان صاحب نفوذ است.و آن نیز محقق نمی شود مگر در اعتماد و وحدت واقعی میان ملل و گرنه اعمال هر روش دیگر سفسطه ای بیش نخواهد بود. کلام آخر کانت آن که صلح پایدار» جز از طریق اصلاح افراد تحقق پیدا نخواهد کرد شناختی خود از تابودی انسانها دز اقر جنگ جلوگیری کند و ابر رساله کوچک ولی پر ارج «جرایم ومجازات‌ها» برگی است به تعبیری خونین از تاریخ اجتماعی اروپای قرن هجدهم. (بکاریا. ۵: ۸) این کتاب کوچک که می‌توان آن را کتاب مادر در عرصه حقوق کیفری مدرن دانست در سال ۱۷۶۴ توسط سزار بکاریای کیفری سده هجدهم اروپا وارد کرد و پيشنهادات چندی را برای بهبود وضعیت کیفری و توجه به کرامت انسانی مطرح ساخت. از جمله مواردی که انتقاد بکاریا را برانگیخت عبارتند از: اعمال تبغیض» اممال شدید قوانین و عدم. انعطاف در مقابل اقرادی که بایستی سیگ یه آتها انعطاف نشان داده می‌شد. عدم اجرای صحیح عذالت: عدم اجرای قانون یا نبودن آن::اطاله: اجرای قائون» گماردن اقراه تالایق زا آتاشاسی بر مستر کارهای اقظایی با اجزان کیفرها (صفاری» ۵۷: ۱۳۸۸) وی پيشنهادات خود را نیز در چند زمینه ارایه کرد که عبارتند از: اصلاح قوانین» شکل و آیین رسیدگی» نحوه محاکمه و رفتار با متهم» چگونگی اجرای حکم و اصلاح مجرم. اصول اندیشه‌های بکاریا را می‌توان در سه دسته قرار طبقه بندی کرد: ۱- ضروری بودن مجازات. که به موجب آن صرف قانونی بودن مجازات کافی نیست بلکه بایستی ضرورتهای اجتماعی آن نیز مورد و ترارگیر ۱۳ حننمت و قاطعیت مجازات. که:بر اسان آن نه شدت مجازات, بلکه اطمینان جامعه از اجرای آن باید مد نظر باشد و ۳- فایده اجتماعی مجازات. که در واقع نتیجه دو اصل دیگر است. می‌توان از شیوه‌ای جدید مدد جست و آن توجه به چیزی است که خودسرانه و بسیار اسزامدارنه بود» عمدتا به صورت مرگ یا مجازات‌های بدنی شدید آنمود پیدا می‌کرد. علاوه بر اين» محاکمه منصفانه به گونه‌ای که تضمینی برای پیشگیری از محکومیت اشتباه محسوب شود در نظام عدالت کیفری آن زمان محلی از اعراب نداشت و ختی قوانینی که:به ظاهر تعیین کننده أعمال مجرمانه از غیر آن بودند خود مبهم و بسیار کشدار بودند. از سوی دیگر, اختیارات گسترده قضات و پادشاهان: بویژه در ارتباط با استفاده از عفو وآزادی مشروط. که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت. به مجرمین امید آزادی و رهایی از زندان و به بی‌گناهان بیم: از محکوسیت: نازوا او اجزای. مجازانت ناماذلانه: با می‌ذا: در این شرایط بکاریا انديشه خود را در دو قسمت بیان کرد. به غایت اغیر سنطفی و از اتجام رسالک کنترل جوم نیز اناتوان استه طرح کلی بکاریا که در پی شفافیت در عرصه قانونگذاری و دادرسی منصفانه در عرصه آیین دادرسی, بود خود از دو قسمت تشکیل می‌شود: قطعیت مجازات. از یک سو و نظام مند بودن مجازات. از سوی دیگر. از این روه وی پیشنهاد می‌کند که مجازات‌های مشخص و معین باید برای هر جرم وجود داشته باشد. این مجازات‌ها خود باید بر اساس ملاکهای مشخص توسط قانونگذار به تصویب رسیده این باه جوم ارتکای ,ماس بشید (یگاربای 1۳۱ 0۳۶ یه محض ارتکاب جرم, مجازات بایستی به سرعت بر مرتکب آن تحمیل شود. زیرا هر چه کیفر سریع تر و بلافاصله بعد از ارتکاب جرم اعمال شود عادلانه تر و مفیدتر خواهد بود. (همان ۹۵) در نظام کلاسیک به معنای محدود خود که در تفکر بکاریا قابل مشاهده است. جایی برای پرداختن به رافت از طریق عفو کاهش مجازات به خاطر کیفیات مخفف يا خروج زود هنگام از زندان در فرایند تحمیل مجازات وجود ندارد» زیرا وقتی گریز از کیفر محال باشد ملایم‌ترین رنج‌ها نیز روح بشر را متوحش می‌کند در حالی که امید. اين رفته رفته تصور جانگاه ترین رنجها را از ذهن دور می‌کند. (همان, 4۹ همه افزاد: بای برای: اغمال خود» از جمله جرای‌والاگا 6 هدف بکاریا از مجازاتی که در ضمن یک فرایند منصفانه تعیین هزینه‌ها و منافع تصمیم است که به تصمیم ارتکاب یا عدم ارتکاب زمانی محقق می‌شود که افراد از انجام عملی خودداریی" کنند به این دلیل که از آن چیزی که احتمالا در نتیجه اعمالشان ایجاد خواهد است که رنج حاصل از مجازات بیش از سودی باشد, که از اجرم حاصل می‌شود و برای این رنج بیشتر باید اثر قطعی کیفر و ناکامی از تحصیل سود حاصل از جرم در نظر گرفته شود. (بکاریا. ۷۸ ۸ کیفر باید طوری انتخاب و اعمال شود که موجب عدم سرایت بدی به دیگران گردد. تنبیه بزهکار باید کسانی را که وسوسه تقلید از او را در سر دارند به تامل مفید و سودمند وادارد. (بولک. تاثیرات انديشه بکاریا بلافاصله در دو حوزه نمایان شد. نخست. در حوزه عمومی و در میان عوام که این خود موجب گردید تا بلافاصله برگردانهای متعددی از رساله جرایم و مجازات‌ها به زبان‌های مختلف صورت گیرد و از این رهگذر در اذهان تمام جهان راه پیدا کند. دوم بارزترین نمونه آن قانون مجازات عمومی توسکان در ایتالیا است که درگ بو رگم پی ر آموپوله آن راد ۳۰ نوافیر 1۹۸۶ به جرا گام یش به میزان کمتری از اين انديشه‌ها الهام گرفتند, اما همزمان شکنجه در آلمان حذف و در اتریش ,مجازاتسالب آزادی بدین ترتیب» مجازات باید در حد ضرورت و نباید شدیدتر از آن چیزی باشد که برای کاهش جرم از طریق بازدارندگی ضروری است. کیفرهایی که از مرز ضرورت حفظ گنجینه سعادت عمومی بیرون رود به طبع ستمگرانه است و هرچه امنیت مردم مقدس تر و از اعطا کند کیفر عادلانه‌تر است. (بکاریا ۴۱: ۱۳۶۸) از همین رهگذر بکاربا! انتلاشه مجازاگ‌های اثابقا, ضابطه مثل: و امتناست :یا جرم ارتکابی را مطرح می‌کند. در نظر بکاریا هدف از مجازات پیشگیری ات نه انتقام و این مساله یک چرخش ۱۸۰ درجه در هدف مجازات‌ها نسیت به گذشته است زیرا تا آن زمان اعمال مجازات تنها نگاه به گذشته داشت و هدف جبران خسارت وارده به فرد را دنبال انديشه بکاریا خود الهام گرفته از تفکرات عصر روشنگری اروپا و بویژه قرارداد اجتماعی بود که در طی آن افراق برای کسب: امد بخشی از آزادی‌های خود صرف‌نظر می‌کنند و آن را به جامعه واگذار می‌کنند. با استفاده "از همین دیدگاه است که بکاریا مجازات را بیشتر از حد ضرورت نمی‌پذیرد و بیان می‌دارد که فزونی بیهوده کیفرهای رنج آور هرگز آدمیان را بهتر نگردانده است. (بکاریا ۸۰: ۸ )ور آیخ بو اساس همین ,دیدگاه بکاریا به‌معازات بر می‌تازد زیرا نمی‌تواند بپذیرد که افراد در طی یک قرارداد حق حیات را از خود سلب کرده باشند و در مورد حق انسان‌ها برای گردن زدن» هم به نوع هم به شدت آن تردید می‌کند. (همان» ۸۱) به علاوه که این مجازات را وحشیانه و از نظر کیفر شناسی فاقد اثر بازدارندگی می‌دانست.! به عقیده وی» آنچه به مجازات خصیصه مفید بودن می‌داد نه شدت که حتمیت آن بود. پیشنهاد حذف مجازات مرگ از سوی بکاریا وی را به عنوان یک نوآور در عرصه مجازات می‌نمایاند زیرا تا آن زمان کلیه نویسندگان - از سنت توماس تا ولتر و حتی دیدرو و ژان ژاک روسو- از کیفر مرگ دفاع می‌کردند. (پرادل» ۹۸: ۸ به عقیده وی» مجازات‌ها باید مفید بوده و برای همه شهروندان یکسان باشد و به علاوه با نوع جرم ارتکابی نیز متناسب جرمی بنتام در عرصه حقوق کیفری با اصل حسابگری جزایی معروف است که بر اساس آن مجرمین را متفکرینی حسابگر جلوه می‌دهد که قبل از ارتکاب جرم» حساب سود و زیان خود را به بازدارنده و نه اخلاقی مجازات با این تفاوت که بنتام به نسبت بکاریا به رغم اینکه بنتام دیدگاه بکاریای ایتالیایی را از نظر عقلی و خود از جهات چندی متفاوت است. در یک دیدگاه فلسفی بنتام بر حقوق بشر در توجیه مجازات ندارد با این حال وی نیز همچون بکاریا صراحت قوانین و دادرسی منصفانه را در حقوق: کیفری به رسمیت می‌شناسد اما بر یک پایه صرفا سود محور. همچتین وی در بخک تناسب مجازات با جرم نیز آز آدایدگاه بکاریا اپیردطا می‌زکند. بنتام» همچون بکاریا بر این عقیده است که مجازات به خاطر پيامد‌های, محدود. کننده آن. ابتد باید. توجیه.شوه. اما بر او بکاریا وی بر این عقیده است که توجیه مجازات بایستی بر پایه رسالت بازپرورانه آن توجیه شود و نه بازدارندگی آن. ( ,۲۵۷۵۳۵۳0 3 :47 ,ل ,0180۵0 200 ۸) بنتام در مورد. ویژگی‌های مجازات می‌گوید مجازات باید باعث تنبیه مجرم و عبرت آموزی وی و دیگزان نود یخبی ,ور دل مجومرو دنگزان رعب و رحنگ رواد ها تا باعث پیشگیری از جرم گردد. در دیدگاه بنتام» مجازات باید مشابه جرم بوده و حالت الگو و جنبه رعب انگیز داشته باشد. (صفاری, ۶۸: ۱۳۸۸) کیفر برای ایجاد این نقش بازدارندگی باید با رنج و زیان همراه باشد که این رنج خود رنج ظاهری و رنج باطنی را بنتام برای رسیدن به فایده در مجازات دو موسسه را پیشنهاد می کنذ, تسین آی زنقای گزذ بارسراسر نگل اسست؛ کد,طراحجی آن+ به گونه‌ای است که زندانیان بی وقفه از محل برج کنترل تحت مراقبت و نظارت نگهبانان باشند. زندانیان در این حالت بایستی به طور منظم و دائم به کار تولیدی در داخل زندان بپردازند تا از این طریق عادت کار عقلانی را کسب نمایند و به جای بازگشت به جرم پس از آزادی» آن عادت را در خود حفظ کنند. (کاواندینو و دیگنان, ۴۱۴-۴۵ ۱۳۸۵) نهاد دیگری که بنتام پیشنهاد می‌کند از مورد اول دهشسا کتر است: زیر دیوارهای ساختمان بایستی به رنگ سیاه و با نشانه‌هایی که ملاقات کنندگان را تحت تاثیر قرار دهد» آراسته گرده و ازندائیان نیز دز شرایط اسفتاکی زندگی کنند. (پزادل: ۶۳ عرصه عمل همچون ساختارهای ارایه شده توسط بنتام به موفقیت دست نیافتند. از سوی دیگر دیدگاه‌های بنتام گرچه در اجرا به شذنده اسا میگاه ,تتراشیکن یه ظور کامل دینگاد سزامتارانهرا کم رنگ کنند. نظام عدالت کیفری در سده نوزدهم عمدتا بر اساس همان چیزی است که هم بکاریا و هم بنتام در پی آن بودند. اما در این بین انعطاق پذیری نظام عدالت کیفری و اختیارات قضات نیز مورد توجه و پذیرش قرار گرفت. به عنوان نمونه, قانون مجازات اختیارات قضایی در تعیین مجازات و حق قانونی برای بخشودگی را مورد پذیرش قرار دهد. (1993 ,018030 200 ۱۸ ,۴2۷۵۵100) این وغص آط سم زیر چه رشدت تس تاثیر تفکرات بنتاما(پراذله یکی از وجوه بارز تفاوت میان بنتام و بکاریا در شیوه‌های اجرای مجازات بود. در طرح مجازات بکاریا زندان به عنوان کیفر جایگاه چندان محکمی نداشت.به نظر او از این نهاد تنها باید به عتوان ابزاری برای نگهداری مظنون قبل از محاکمه استفاده شود با این حال بکاریا مجازات‌های محدود کننده آزادی را در شکل تبعید می‌پذیرد و آن را در مورد کسانی قابل اعمال می‌داند که جرمی هولناک مرتکب شده باشند و به طور یقین مجرم واقعی‌اند. (بکاریا برخلاف بکاریا بنتام زندان را به شکل «سراسر بین»". به عنوان یک شیوه مناسب و مفید برای برخورد با بزهکاران می‌پذیرد. گرچه زندان پانوپتیکون که نماد زندان مطلوب در دیدگاه بنقام محسوب می‌شود هیچگاه به مرحله اجرا در نیامد, اما زندان به سرعت به عنوان یکی از اشکال مجازات در قوانین کیفری وارد شد. (1993 :48 ,018020 30۵0 ,۴2۷301۳۵) به این صورت یه که در پایان سده هجدهم و آغاز سده نوزدهم «جشن ماتم زای تنبیه به رغم چند نمایش بزرگ رو به خاموشی نهاد» (فوکوه ۱۳۸۵: ۱۷) و به واقع «تاکید مجازات از جسم بزهکار برداشته شد و به روح او اندکی بیش از یک قرن از «انقلاب کیفری» بکاریا گذشته بود که نظامی و استاد ارس روانپزشکی ار دانشگاد پاوتی او اگتاد درس پزشکی قانونی در دانشگاه تورن بود (نوربها ۵۰: ۱۳۸۶) موقعیت‌های شغلی دکتر لمبروزو زمینه‌ای را برای وی فراهم آورد تا به بررسی فیزیک بدنی بزهکاران پرداخته و نظریه معروف,خود را بز اساس یافته‌های مطالعات خود ارایه نماید. اساس نظریه لومیروزو که بزهکار انسانی است: که: ذز مزاحل ابتدایی تکامل مائظه آسک یی بای اقستقنی: ایق :مکتب پوخاسته از تفکرات اقسنفی اگوسنت: کنه فیلسوف فرانسوی و تحت تاثیر آن دسته از یافته‌های جدید علوم طبیعی بود که در خصوص زوایای مختلف زندگی نباتی انسان توسط کسانی مثل لامارک فرانسوی و داروین انگلیسی مطرح شده بود. وی و پیروانش در قبال مجازات. ما را به نقطه آغاز اندیشه‌های آنها می‌رساند که همان جبرگرایی در ارتکاب جرم است. با توجه به این رویکرد. از آنجایی که بزهکار مجبور به ارتکاب جرم است و این رفتار را همچون سایر رفتارهای اجتماعی تحت تاثیر جبرهای اجتماعی و زیستی انجام می‌دهد. سخن گفتن از مسوولیت اخلاقی مجرم بی معنی است. با این حال جامعه نمی‌تواند نسبت به بزهکاری بی تفاوت باشد و از این رو به واکنش علیه وی متوسل می‌شود. این واکنش بر مبنای مسوولیت اجتماعی بزهکار و به منظور تامين دفاع معتقدند که در نظریه جبرگرایی» افراد انسانی از جمله بزهکاران بر اساس ازاده آزاد خود عمل نمی‌کنند» بلکه آنها توسط قدرتهای ماورایی کنترل شده و مجبور به انجام عمل می‌شوند. فری برداشت اعضای مکتب تحققی از جبرگرایی را بدین صورت توضیح می‌دهد که احساس ما از اینکه آزاد هستیم خیالی واهی بیش نیست. این تیال ناشی, آز آن اسست که‌ها ید مات قصد که به تضمیم گیرق می‌انجامد توجه نمی‌کنیم. (همان» ۳٩) بنابراین در حالی که بکاریا تقد به ازاده: آزاه به ضورت کلی بود و بنقام ازاده: آزاد زا بهصورت محدود می‌پذیرفت. مکتب تحققی مسوولیت را به طور کلی رد عقاید اثبات گرایان در زمینه مجازات‌ها خود را به شکلی متفاوت از کلاسیک‌ها نشان می‌دهد. بدین صورت» سزاگرایی به عنوان توجیه مجازات رد می‌شود. زیرا برخوردهای کیفری نه بر حسب بزه ارتکابی» بلکه با توجه به شخصیت مجرم و حالت خطرناکی که از خود بروز می‌دهد سازمان می‌یابد. یعنی این بزهکار است که باید مخاطب عدالت کیفری قرار گیرد. حالت خطرناک بزهکار باید معیار تعیین تدابیر کیفری باشد و توجه به گذشته نیز تنها به جهت تعیین همچنین نسبت به بازدارندگی نیز به دیده تردید می‌نگرند. زیرا دلایل تجربی به صورت علمی نشان می‌دهند که مجازات نمی‌تواند آنان به.عنوان ابزاری جهت کاهش و پیشگیری از جرم مورد توجه ان سازی و اصلاح و درمان هر دو رویکردهای ناظر به پیشگیری از جرم در آینده محسوب می‌شوند. ناتوان سازی با ایجاد محدودیت در راه بزهکار بالقوه صورت می‌گیرد. به گونه‌ای که بزهکار را ناتوان از ارتکاب جرم سازد. اگرچه اين کار کرد کیفر از نظر فلسفی کمترین پشتوانه را دارد ولی با توجه به توجیه عامیانه آن در نزد عموم و اخیرا قانونگذاران استفاده نسبتا شایعی یافته پیشگیری از ارتکاب جرم در آینده امیدوار به اصلاح شخصیت بزهکاران است. همین آرمان اصلاح و درمان است که مجازات‌های فردی و توجه به شخصیت بزهکار و نه شدت جرم را در دستور کار حقوق کیفری قرار داد. (مهرا ۷۱-۷۸: 0۱۳۸۶) بدین ترتیب مدل بازپرورانه بر مبنای نیازهای مجرمین بنا شده است و به متخصصان بالینی اختیارات گسترده‌ای در این جهت اعطا می‌کند. (مهرا ۱۰۵: رسالت بازپروری بزهکار باعث شد تا ابزارها و وسایل به کار رفته در این فرایند با توجه به جرایم ارتکابی و بزهکاران متفاوت شود زیرا گاه نرمش» بهتر موفق می‌شود تا شدت عمل و سختگیری. (بولک, ۳ ۱۳۸۴) به منظور رسیدن به این دو هدف., جرمشناسی باید قادر باشد پیش بینی کند که احتمال ارتکاب جرم توسط کدامیک از شده و برای پیشگیری از ارتکاب جرایم بعدی آنها مورد اصلاح و درمان قرار گیرند» حتی در صورت ضرورت جهت بازداشتن آنها از ارتکاب جرم در زمان بازپروری می‌توان به حبس متوسل شد. پوزیتویسم در شکل خالص آن دو انديشه مهم که از دید مکتب می‌کند. این دو اندیشه مهم غبارتند از محاکمه غادلانه: و تناسب مجازات با جرم. محاکمه منصفانه در تشخیص و درمان بزهکار امری نأمتاسب است زیر کارشناسانی که در این زمینه فعالیت و اظهار تنظر می‌کنند نباید مقید به پیروی از خطوط قانون شوند همانگونه که برای پزشکی که آقدام به ادرمان بیمار می‌کنده»: صحبت از دادرلای منضفانه امری: غیر معقول. است. به: علاوه» سخن گفتن آ تناس مجازات با جرم نیز اشتباه است زیرا دلیلی وجود ندارد که نیاز مجرم به درمان و اصلاح لزوما بر اساس شدت جرم باشد. در اعوض, به جای اینکه مجازات متناسب با جرم باشد. اصلاح و درمان بایستی مققاست: باز اشخسبيت: بوّفکاز باشخه ,بر خمیق: انتاسی ااست که پوزیتویسم در مواردی «مدل شخصی شده اصلاح و درمان» نیز نام زمان تعیین ضمانت اجراها بایستی پیش بینی کرد که بزهکار چه اندازه نیاز به نگه داری دارد تا برنامه‌های اصلاحی در وی اثر کند. بر همین اساس تصمیم در مورذ آزادی بزهکار نیز به دستی کارشگاشان بالینی است که می‌تواند زودتر یا دیرتر باشد. ( 200 ۴2۷۵۳۵۱۳0 3 ز49 ,ط016۵) از ذکر این نکته نباید غافل بود که بازپروری تنها آورده مکتب تحققی نبود, بلکه در این مکتب طرد و خنئی سازی بی چون و چرای بزهکاران مادرزاد و به عادت نیز پذیرفته شده بود. (بولک, ۴۵: ۱۳۸۴) اما از آنجایی که در پی بررسی آورده غالب مکاتب بودیم» به بررسی اصلاح و درمان به عنوان آرمان این فرد گرایی مکتب تحققی موجب شد تا پنج دسته بزهکار در تفکرات این مکتب از یکدیگر تفکیک شود. این دسته بندی‌ها عبارتند از؛ مجرمان مادرزاد دیوانه. به عادت. هیجانی و اتفاقی. به منظور رسیدن به هدف دفاع اجتماعی مکتب تحققی برای هر یک از بزهکاران واکنش‌های " خاصی را در نظر می‌گیرد که به بهترین نحو ممکن با شخصیت بزهکار منطبق شود. بزهکاران هیجانی و اتفاقی کمترین خطر را در این دسته بندی دارند. از این رو مستحق خفیف ترین واکنش‌ها هستند که شامل جبران خسارت برای دسته دوم و زان یرای دسته ادق استظ: مجرمی دیزانه ور ردبزانه نقانه‌های تست دیدگاه فری مستحق طرد و در دیدگاه لومبروزو مستحق مرگ هستند که این استحقاق با تکرار جرم حاصل می‌شود و سرانجام مکتب تحققی با رویکرد اصلاح و درمان خود در طول سده بیستم تا دهه ۱۹۶۰ در اوج خود بود و پس از آن با توجه به دستاوردهای ضعیف آیلآدر مقابله با بزهکاری با انتقادات فراوانی روبرو شد و این مقدمه‌ای برای ظهور رویکردهای جدید شد که نظام اصلاح و درمان مدل عدالت محور برای نخستین بار در آمریکا و به عنوان انتقادی به مدل بازپروری شخصی شده مکتب تحققی ظهور کرد. کمیته مات (فوستاق آمریکایی؟ در سال ۱1۹۷۵۰ گزارنی را تخت قتواق مکتوب در مورد مدل عدالت بود. نویسندگان در این گزارش ادعا کردند که مدل بازپروری از نظر تئوری اشتباه» از نظر اجرایی تبعیض آمیز و با بسپاری از مفاهیم غدالت ناسازگار است. اشتباه بودن تئوری این مکتب از آنجا ناشی می‌شد که مدل بازپروری شخصی شده معتقد بود که جرم ناشی از یک عامل درونی است و حال آنکه واقعیت این بود که علل ساختاری جرم ناشی از نظام اجتماعی بود. از نظر اجرایی تبعیض آمیز بود زیرا اختیارات فراوانی که مکتب تحققی در اختیار کارشناسان می‌گذاشت در عمل موجب می‌شد که بزهکاران از بسیاری از حقوق اجتماعی خود محروم شوند. و در آخر اینکه مدل اصلاح و درمان با اصول عدالت منطبق نبود زیرا فقدان دادرسی عادلانه و تناسب مجازات با جرم در این مدل ناقض حقوق شهروندی و برخورد متناسب با جرم بود. ( ,01830 3۳0 ۴3۵۷3۵10۵ 3 :50) افزون بر اين» چنین به نظر می‌رسد که عقیده مکتب تحققی مبنی بر غیر عقلانی و غیر مسوول بودن بزهکاران ناقض مدل عدالت محور نمونه آرمانی از نحوه عملکرد نظام عدالت کیفری است که بر مبنای حاکمیت قانون بنا شده است. در این مدل حقوق متهم اساسا پذیرفته شده و به آن اولویت داده می‌شود. متهم بیگناه فرض می‌شود و حق متهم برای دادرسی عادلانه نیز پذیرفته شمه است شایه بای ال ,عذالت مخور را درایت ماه لاه کرد: بهتر است یک مجرم آزاد شود تا یک بیگناه به اشتباه محکوم طراحان مدل عدالت محور با پذیرش دو دیدگاه کلی در مورد مجازات. خود را به دیدگاه بکاریا و پیروانش نزدیک می‌سازند: اولین رویکرد عبارتست از دادرسی منصفانه که به طور کلی مشتمل است بر کاهش اختیارات دست اندرکاران نظام عدالت کیفری در فرایند رسیدگی و تعیین مجازات و دومین رویکرد تناسب مجازات با جرم است که در مدل عدالت از این اصل اخیر تحت غتوان یردان اصلاح و درمان لومبروزو و پیروانش رد می‌شود وبا سختگیری نسبت به بزهکاران» کارکرد و هدف بازپروری مجازات کنار گذاشته می‌شود و عدالت یا شایستگی و استحقاق بزهکار برای تحمل مجازات با جرم خود را به مواضع بکاریا نزدیک می‌سازد. اما از جهاتی دیگر از دیدگاه بکاریا و بنتام فاصله می‌گیرد زیرا این مدل به قدرت بازدارندگی کیفر به صورت کامل خوشبین نیست و در مورد آن تردید دارد. رویگردانی از هر دو دیدگاه کلی نسبت به مجازات موجب شده است تا در این مدل عمدتا تاکید بز «سزا» "و «سزادهی» باشد. مدل عدالت تنها این مورد را به عنوان هدف مجازات می‌پذیرد و به آن دلخوش است. به موجب این نظریه مجازاتی که بزهکار تحمل می‌کند باید با شدت جرم ارتکابی متناسب باشد و از اين رو هر چه جرم شدیدتر باشد مجازات نیز شدیدتر خواهد بود. در واقع می‌توان گفت که این دیدگاه بازگشتی به سزآمداری: پس از شکست سیاست بازپروری استد (تهرا: ۹ات مدل عدالت محور نه تنها در آمریکا تاثیرات زیادی بر جای گذاشت و لغو بسیاری از مجازات‌های نامعین با اهداف اصلاحی را موجب شد. بلکه در بریتانیا نیز اثرات جدی بر جای گذان گونه‌ای که در سال ۱۹۸۳ حبس نامعین برای بزهکاران جوان" از بین رفت و جای خود را به حبسهای معین " داد. مدل دیگری که پس از مدل عدالت محور خود را عرضه کرد و در بدو پیدایش, چالش جدی با آن ایجاد کرد. مدل حاکمیت قانون است. مدل سزاگرای عدالت محور موجب برخورد شدید کیفری که پیامد آن افزایش جمعیت کیفری زندان‌ها بود. از این رو لازم بود چاره‌ای برای حل مشکل تورم جمعیت زندان‌ها اندیشیده شود. در این چارچوب مدل حاکمیت قانون با مبنای سیاسی په به عرصه گذاشت. گرچه این رویکرد جدید ممکن است از مبانی آکادمیک محکمی که بتواند آن را همانند مدل‌های قبلی تبیین و توجیه کند برخوردار نباشد. اما در عوض یک رویکرد سیاسی مردمی تلقی می‌شود که عصاره آن را می‌توان در این جمله خلاصه کرد: برخورد ادلی پحاگییخآقانون در انديشه سزاگرایی و تناسب با چرم با مدل عدالت مجور:و مدل, کلاسیک بکاریایی هماهنگ است. اما بیشتر از این دو مدل به ضمانت اجراهای معین اهمیت می‌دهد. اقدامات بازپرورانه در این مدل قابل پذیرش نیستند زیرا بسیار ملایم هستند. مدل حاکمیت قانون؛ بویژه در دیدگاه خود مبنی بر دادرسی عادلانه از مدل عدالت محور ناشی می‌شود. از این رو هر مانعی که باعث شود بزهکاران به آنچه شایسته آن هستند نرسند و يا در راه آن مدل حاکمیت قانون در انگلستان به طور مشخص بین سالهای هر ۱۹۹۴ همراه با دولت سحافظه: کار یه نخست وریری قاتم مارگارت تاچر ظهور کرد هرچند که در همین دوره در سایر هم در انگلستان و هم در آمریکا گرایش رو به افزایشی نسبت به تناسب مجازات با جرم همراه با افزایش شدت مجازات و به تبع آن افزایش جمعیت زندان وجود داشته است. (1987 :72 ,۲۳۵۶0۴) این امر در مورد جرایم کودکان و نوجوانان نیز به صراحت مصداق داشته و تمایل رو به افزایشی جهت استفاده از مجازات‌های خشن برای کودکان و نوجوانان در سالهای اخیر وجود داشته است. (هیات نخستین ماههای به قدرت رسیدنش در سال ۱۹۹۷ لایحه قانونی را تنظیم کرد که عنوان آن «دیگر تساهل کافی است» حکایت از ذر انگلستان ذاشت. این جهت گیری رو به سوی اصلاحخات سزاگرای قانون» حاکی از از بازگشت به کیفر داشت. (مهرا ۷۵-۹۸: ۵۱۳۸۶) ناشی از مدل حاکمیت قانون مبنی بر سخت گیری نسبت به وجود داشته است. این تضاد باعث پذیرش ترکیبی از هر دو رویکرد شده است به گونه‌ای که نظام عدالت کیفری را واداشته تا هم از الزامات مدل حاکمیت قانون پیروی کند و هم نسبت به سایر مدل‌ها و الزامات عملی بی‌توجه نباشد. حتی در مواردی می‌توان چرخش از یک دیدگاه به دیدگاه‌های دیگر را در فرایند تصویب یک قانون دید. انديشه اصلی دولت در پیش نویس قانون عدالت کیفری ۱۹۹۱ به وضوح برگرفته از عدالت استحقاقی بود. اما آنچه در عمل از این قانون دیده شد نشان می‌دهد که چگونه طرفداران مدل حاکمیت قانون از دستاوردهای مدل عدالت استفاده کردند و تاثیر کاملا متفاوتی از آنچه که مد نظر طرفداران ابتدایی آن بود. کسب کردند. در ابتدا باید این نکته را بیان کرد که منظور از ویژگیهایی که قصذ برزسی آتها:را ذاریم» تنها آن:ذسته: از مختصات ماذیاژل وب مسئولیت مدنی هستند که : بر محور فلسفه عدالت قابل ترسیم میباشند. با این حساب رابطه منطقی این ماده با سایر قواعد مندرج در قانون مدنی» مبنایی که برای ایجاد مسئولیت مدنی اتخاذ شده و نیز انواع و شرایط ضررهایی که با استناد به:اين ماده قابل جبران هستند از دستور کار بررسی ما خارج میشوند به عبارت دیگر هدف این است که یک گام به قبل از صورت بندی این ماده بازگردیم و فلسفه ای را که در قالب کلمات بیان شده کشف و تجزیه و تحلیل کنیم برای شروع بررسی هیچ چیز گویاتر از متن قانون نیست. این ماده مقرر می دارد هر کس بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا مال یا آزادی یا حیثیت يا شهرت تجاری یا به هر حق دیگری که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول نکوهش ضرر رساندن به دیگران قدمت تاریخی دارد و فلاسفه بسیاری بر گذاشته اهر این ماده: نیز اقاعده ای اظرحشده که نسبت به تمام مصادیق خود بصورت برابر قابل اعمال است؛ یعنی هر کس به دیگری زیان برساند باید خسارت ناشی از آن ضرر را جبران کند. لحن ماده در عمومیت و عدم انعطاف پذیری در اعمال خود بر مصادیق گوناگون, شباهت فراوانی با نظریات مبتنی بر عدالت صوری دارد عدالت صوری به معنای برابری است و در مقابل مفهوم عدالت ماهوی قرار میگیرد در عدالت صوری یک قاعده صرف نظر از درستی یا نادرستی آن باید بدون تبعیض بر همه موضوعات و اشخاصی که در دامته آن قرار می گیرند حکومت کند. تعریف مشهور ارسطو در باب معنای عدالت بدین صورت که آن را رفتار برابر با برابرها و رفتار نابرابر با نابرابرها میپندارد بر مبنای همین تلقی از عدالت صوری شکل گرفته زیرا هیچ معیاری برای ارزیابی معنای برابری بدست نمیدهد بر عکس در عدالت ,ماهوی» محتوای قاعده نیز در کانون توجه قرار می گیرد و برابری در اجرای آن کافی به نظر نمی رسد؛ بلکه سزاواری نیز شرطی از شروط اجرای عدالت است. از منظر طرفداران عدالت صوری جوهر . عدالت برابری است و اگر قانونی درباره همگان بصورت برابر اجرا شود از اجرای عادلانه برخوردار است اما بی گمان چنین عدالتی صوری است و نقص اساسی آن در این است که هیچ کیفیتی در آن راه ندارد و صورتی خشک و بی از سوی دیگر با مطالعه متن ماده به نظر میرسد که دامته اجرای آن تنهابه روابط خصوصی فاعل زیان و زیان دیده محدود میشود. درامتق ایسّاده هیچ نشانه ای از توجه به اشخاص ثالث یا همگامی با برنامه.ای خارج از حیطه مسئولیت فاعل زیان در برابر زیان دیده مشاهده, نمی شود. به علاوه ماده اول قانون مسئولیت مدنی به وضوح گذشته گراست و از خساراتی می گوید که در گذشته بوقوع پیوسته و وقوع آن به رابطه ای دینی بین فاعل زیان و زیان دیده منجر شده است.. این دو یعنی محدودیت دامنه به روابط خصوصی فاعل زیان و زیان دیده و نیز گذشته گرا بودن در جبران خسارت از اوین‌گهای #است: کذ این ماذه زا ذر قلمرو عذالت اصلاحی وارد: ی اس برایری کهسابقا یه دلیل نقل,و اقققالاتآناروا از کارایی شخصی به دارایی دیگری وارد شده است فعل زیان بار میانگین عادلانه برابری سابق را از بین میبرد و این وظیفه قاضی است تا با تمسک به عدالت اصلاحی به جبران خسارت زیان دیده و ترمیم بی انضباطی پدید آمده بپردازد وجود عناصر عدالت صوری و عدالت اصلاحی در این ماده به یک ویژگی کلی دیگر منجر می شود که خود یکی از مکاتب رایج حقوقی است و با عنوان صورت گرایی شناخته میشود. تعریف صورت گرایی به عنوان یکی از مقولات مهم در تاریخ حقوق, حقوق و از همه مهمتر فلسفه حقوق, بسیار مشکل است زیرا این مفهوم در هر کدام از زمینه های پیش گفته به طرق مختلف تعریف شده و مورد استفاده قرار می گیرد؛ لکن در برآیندی کلی اصطلاح صورت گرایی از یک سو مفاهیمی همچون: تنگ نظری و محدودیت تاه /مقارست هر برایر تعییر مخافظه کاری و تسایل چه سقسطه و توصیفات غیرواقعی و از سوی دیگر صفات مثبتی نظیر منطقی, متعادل و با حسن نیت بودن را به ذهن متبادر می کند. در حالی که مقوله متضاد آن یعنی واقع گرایی با ویژگی های مثبت و منفی نظیر بدبینی به ذات انسان گرایش به دستکاری در ,قانون گرایش به مقاومت در برابر قانون» پیشروی و ترقی انسان دوستی بلوغ اندیشه فراخی دیدگاه و تمایل به سیاست شناخته می شود. ۴ از منظر صورت گرایان حقوق خصوصی رشته ای »مستقل صوری غیر ابزاری» فردگرا و غیر سیاسی است که ساختار داخلی منطقی و نظام مند داره این دیدگاه مجموعا بدین معناست که قاضی در حل و فصل هر دعوا تنها به منابع رسمی حقوق و روشهای استنباط و استدلال حقوقی نیازدارد و در مسیر کشف حکم باید از طریق استدلال منطقی یک قاعده پا اصل حقوقی را به عنوان کبرای قیاس در نظر گرفته موضوع متنازع فیه را در مقام صغرای قیاس گذاشته و بدون التفات به هیچ چیزی خارج از قواعد و مقرراتی که مجموعا, مجاز,به آنچه گفته شد مختصری بود از دیدگاه‌های عمده مکاتب کیفری در مورد توجیه مجازات و اینکه از چه روی بایست به یک سری ضمانت اجراهای کیفری متوسل شد. گرچه در به لحاظ نظری» مرز میان این دیدگاه‌ها مشخص و قابل ترسیم است؟*اقا دز ال نمی‌توان چنین وضوحی را مشاهده کرد. گرچه تفکرات کیفری گفته شده تأثیر بسیار قراوانی بر نظام‌های اقدالت گیفری داشتهایگ ماه چرانت: می‌ترانی فد که ممورنک از آنن, دگاها ی ای محبوبیت و مشهوریت خود نیز نتوانسته اند به طور کامل بر سایر ایشا قلبه کسرو شود را نها سره غالب بر اتظام رالات کیفری نشان دهند. از این روست که در عمل تلفیقی از تمام اهداف مورد نظر در تفکرات مختلف کیفری را می‌توان در دوران مختلف کیفری مشاهده کرد و به واقع هیچ نظام کیفری در عمل به صورت کامل با یکی از دیدگاه‌های مربوط به توجیه مجازات منطبق نیست از دیگر سو گفتمانهای عدالت کیفری در سیر تحول جهانی نظام های سیاست جنایی» توجه خود را از جنبه های تنبیهی و اصلاحی به سوی جنبه ترمیمی ضمانت اجراهای جزایی منعطف کرده اند و از رهگذر ترمیم خسارتهای بزه دیده و درگیر کردن بزهکار در فرایند ترمیمی» در پی آنند که مجرم را با پیامدهای وخیم جرمش آشنا کنند و بدین وسیله موجبات بازیکپارچگی او با هنجارهای اجتماعی را فراهم سازند. بدین سان علاوه بر جبران خسارت بزه دیده» تنبیه و اصلاح و درمان نیز ممکن می گردد. همپای مزایا خوانش و گفتمان اروپایی عدالت ترمیمی با چالشهای نظری و کاربردی فراوانی مواجه است که ادامه چیرگی این نظریه عدالت کیفری بر منطق نظامهای معاصر سیاست جنایی را با تردید مواجه کرده است؛ کاستی هایی از فرایندهای کیفری رسمی استفاده از بزه دیدگان برای خارج کردن بزهکاران از گردونه نظام کیفررسانی زندان محور و پرهزینه از جهت صرف وقت و هزینه مشاوره برای جرایم کم .اهمیت. فقدان بازدارندگی برنامه های ترمیمی در جرایم .خطیر ورود به حریم خصوصی مجرمان و بی توجهی به مسائل اصلی بزهکاری و پرداختن به جرایم خفیف و کمتر خطرزا. سیاست جنایی قرآن کریم اما عاری از ایرادهای وارد به مدل غربی عدالت ترمیمی است؛ چه اولا به اذعان بسیاری از پیش کسوت های عدالت ترمیمی اروپایی یکی از مبانی طرح حمایت از بزه دیدگان - که عدالت ترمیمی منادی آن است - مبنای ایدئولوژیک و فلسفی آن است و گفتمان غربی این مبنا را آیینهای سازش در تعالیم الهی ملل شرقی برگرفته است. لد اين‌گامر کهرنظام های حقوقی مبتنی بز مذهب صاذق استه» زیرا حمایت از مظلوم و دفاع از بزه دیده موجب خشنودی پروردگار می شود جلوه های عدالت ترمیمی در مجازاتهای فقهی قواعد فقهی و تأسیس های فقه جزایی. ظرفیت قرار گرفتن در جایگاه محور منابعی را خواهد داشت که مدل اسلامی ایرانی عدالت ترمیمی از صفاری» علی. (۱۳۸۴). کیفرشناسی و توجیه کیفر در علوم جنایی فوکو میشل. (۱۳۸۵). مراقبت و تنبیه: تولد زندان. ترجمه‌ی نیکو کاوادینو و دیگنان. (۱۳۸۵). توجیه یا دلیل آوری برای کیفر. ترجمه علی صفاری, مجله تحقیقات حقوقی, ۳۳ (بهار و تابستان). مهرا نسرین. (۱۳۸۷). نظام عدالت کیفری در انگلستان و ولز؛ سیاستها و رویه ها. فصلنامه تخصصی مه و حقوق. ۱۶ (بهار). مهرا نسرین. (2۱۳۸۶). نظام عدالت کیفری اطفال و نوجوانان در انگلستان و ولز. مجله تحقیقات حقوقی. ۴۶ (پاییز و زمستان). مهرا, نسرین. (0۱۳۸۶). کیفر او چگونگی تعیین آن در فرایئظ و. نجفی ابرند آبادی. علی حسین (زیر نظر) تازه‌های علوم نوربها رضا. (8۱۳۸۴). کیفر مرگ؛ بود یا نبود. مجله تحقیقات نوربها رضا. (۱۳۸۶). زمینه جرم شناسی. چاپ سوم تهران: گنج ,0 ,620120 200 بش۸ ,ات0 004 1عز9طظ 00 30000۳ ۸ دز 655 بواژه‌تندتا م0 2طعتسه بروالا ب(0991) بامو 3 رمملاد ۸7 ع6ع511 از[ 0۲۱۱۱۱۳۵ ۱۳۵۳۹۶ 1۳ 0۱۱۱۱۵۱1221100 وا مج مها و ,10۳۱۷۵۲۹ ۸230 0هزاا‌ها رها ۵۶ 0603۳۳۵۳ نس ۳ 23۲6 0۲۰۱۷۵۳۵ 7 - 2717 :1557 ما0 ,8۲36 20زا ها ,۳۱۳۳۱۵۱۵8 200 ۱۵۳۷ ۱۳۳۱۳۵۱ ۱۵ 50061 ۲۳۵ ۲۱۵۶۶۵ ۱۵۳۱۵۳۳۵۵ ۳۵۲۶۳۳۵ ۵۳۱۱۵۶۵۵۳۱۲۵۱ ۵۲۹۶ ۵۲ 1۳3۵۲۵۷/۵۲ 1۳6 ۷۷۱۲۱۵ 5۷516 060۵۱ ه زاط 6513 ۵ عاطاعکوم وا ۲ ۱۶ 6 0۱۶۳۳۵۳۲۶ 300 ۲۱۳۳۵۹5 ۲۵۳0 ۳۵۷۷ 8 ۷۱06۰ |۳۳۲۵ از 0۵ اس بازاد اب رعااعاز ۵۶ 1۳۵۵۲۷ 1۳۵ ۷۷۱۳۵۳ 300 ۵۳۲۵۱۳۷ 0۴ |2ع0ز 1۳۵ ۵۵ 1551108 ۵۷ 1800۲3066 01 ازع ۵ ۱۵ ۵0عا )عراز 200 0616۲1۳۵۵ 0 11۲1631100 از 2۱63۲ ۵ وا 1۳۵۲۵ ۸۳۸۱۵00 ,5006 200 ۱۳۵۳۹ 3001 کععزلبزه۲م اهاع 506 20 ۲۵۷۱۳۵ ۳ ۱۵۵۱۳ 0۲ ۱30 1۳۵ ,0۳۲1:06۲۹ ۵۶ ۱31100ام 06 513886۲108 1۳۵ کق عبا5 کعقا0 ۵۶ ۵۳۵۷۵۱۵۲۵ 1۳۵ ۲۵۵۵۰ 6 16 ۳601105٩ 1۳۵۶6 ااد 1۵ ککعععه ا2ا60 300 3060216 0۴ ها 1۳۵ ,5۷5160 |06۳۵ 1۳۵0111002 1۳۵ 6 ,|ام 1۳6 ,5۷5160 ععنااز 1۳۵۰۲۱۲۱۳۵۱ ۵۶ ۵۵۲۹ 1۳۵ ۵۶ 06۲۲۵۲۳۵۲۲۵ 200 51۳۳۲۵ ۳ ۷۱۵۱۵110۳ 1۳۵ 1۵ 06 ۱۳۶۳۲10۵۶ ع۵۲ 0051-۲610256 300 ,۵۳۷ ۵۲:00 1۳۵ ۵۶ ۵۲۲6۵ 5 ۲مابا 0۳۵۶ |۵ 0۱۳۱۳ ۵۴ ۲۳۱3۵۵8۵۲۵۳۲ 1۳۵ ۱۳ ۳۵۵۵۲۵۷ ۵۲ ۱۵۵۲ 1۳۵ ۵۶ بازازط۱۳2 1۳۵ ۲۵۷۵۱۵۵ ۱ معاطعا۲ ۲۱۳۳۵۵ ۲ 313۲۳ ۵0 ۷۷۵۶ 80۷6۲۳۲۵۳۶ ۲٩ ۱۵811۵0۷ 1۳۵ ۵ 0606256 1۳6 200 ,۵۳۲۲6۹ ۳۵۹۲ ۱۵ 0۵۱۷0 ادطواع 300 ۲۵۵10۵۱ را3۵10/2 ۲۳۵ ۱۵ 0۲۵۵۱۵۶ ۱۵۳۷ ۲۱۳۱۵۵۱ 1۵۲ ۹۵۱۵۵۶ ۸۵۵ ۲۵ ۳۵۵۲۹ ام 40 ۷۱۲۱۶ 1۳۵ ۶۵۲ ۹۵۵۵۲۲ ۵۳۵۵۵۲ ۵۲ اعدا ۲۳۵ ,۵۲۵۵۱۵۳۳۹ 300 کعقاین 1۳۵۶۵ ۸۳۳۵۵۵ :5۳0065 0 ۱3۷ ۲۱۳۳۱۳۵۱ 1۳30111002 1۳6 ۵۳ بازانماد 1۳6 ۵۳ ۱۱۳۵1۵0۵ 1۳۵ ۱۷اهعاعدط 300 رکم‌با۲۵ع ۷۱۳۵۲۵۵۱۵ ۲۳۱۵۶۲ 1۳6 ,۲۱۳۳۵ ۴٩ 060۲۲۵۲۵ 1۳6 ۷ 0ععسق کعاازفیع 300 ۵۵05 1۳۵ ۲۵ ۲۶۵۵۵۵ ۲۵ ۷ 311۳301600 ۲ا ,5060665 |۶۵۵۵ ۷۵۲0۶ ۲۵ ۲۵۲۵۲۵۳۲۵ ۵۷۵۲۶۷۵ 1۳۲۵۷۵ رعزاعاز ۵۶ 1۳۵۵۳۷ 0۷ ۲۲۵۲۱ ,1300۷1۳65 ۵1۳۳۵۲۵۳۲ 1۲۵۵ ۲۵06۲5 ۶٩ ۲۵۳86 ۱۵6 ۵ 1۵۵۵ 1۳۵۵۲۷ 1۳5 .6 06اه 4 ۳۲۱۷۵16 - ها ۱۱۳۵۲۵1100۵۱ - 6۲۱۳۱۳۵۱۵۵۷ 300 ۴۲۱۳۳۱۳۵۱ - ها - 06066 ما۲ ال :1 ا۴(

برپایی نظام کیفری در چارچوب دستگاه فلسفی کانت در نظریه عدالت اگر امکان پذیر باشد، بی طرفی ارزش محوری آن خواهد بود. اما در اینکه چگونه می توان با ابتنا بر آرمان بی طرفی و بدون داشتن هیچ گونه پیش داوری خاصی درباره انسان و جامعه و در یک حجاب بی خبری، جرایم و مجازاتها را  منصافه تعیین و توجیه کرد و انتزاع را به سط عمل رساند، احلیل و توجیه روشن و امید بخشی وجود ندارد. فراگیر شدن بحران هایی نظیر جمعیت سرسام آور زندانیان عدم سلامت نظام کیفری سنتی، عدم دسترسی کافی و برابر همه به آن اعتراض ها به ساختار و عملکرد مأموران نظام عدالت کیفرى پلیس، دادسرا دادگاه زندان و نهادهای مراقبت پس از خروج از جهت نقض حقوق بشر، ناتوانی منطق مدرنیته در مدیریت سیاست جنایی در اغلب کشورها را آشکار کرد و کاهش مشروعیت حکومت ها در ادامه، زنگ خطری بود برای چاره جویی سیاستگذاران پیرامون معضلات حقوق جزا در گستره های ملی منطقه ای و جهانی. از میان ای ن بحران ها و ایرادها عدم حمایت شایسته از بزه دیدگان و گروه های آسیب پذیر و اساساً محدودیت توانایی نظام سنتی حقوق جزا برای پاسخگویی ب ه نیازها و ضرورتهای ناشی از وقوع جرم، مهم ترین «نظریه عدالت» به واسطه استناد وسیع به علوم مختلف اجتماعی، مخاطب های بسیاری را به خود جلب کرد. این نظریه خوانندگان وسیعی از رشته های مختلف، از روانشناسی گرفته تا اقتصاد و مباحث اخلاقی پیدا کرد.  

446270

روش: این تحقیق از نظر نوع» کاربردی و به روش توصیفی-تحلیلی اطلاعات لازم با استفاده از مطالحات کتابخانه‌ای و از طریق فیش‌برداری و رجوع به منابع معتبر حقوقی داخلی و بین‌المللی تبیین شد. یافته‌ها: مهم‌ترین ابزار اینترپل» صدور اعلان نقره‌ای خاص استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه سازمان یافته بین‌المللی از جمله مواد مخدر بوده است. هم‌چنین با توجه به پیش‌بینی استرداد دارایی‌ها در کنوانسیون‌های بین‌المللی به ویژه ماده ۵ کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با مواد مخدر و هم‌چنین اسناد مرتبط با آن از جمله کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با فساد می‌توان از دو ساز و کار در چارچوب این اسناد موسوم بهساز و کار رسمی و سازوکارهای غیررسمی مانند استار» گرکو و..که خارج از چارچوب این کنوانسیون‌ها می‌باشد؛ بهره گرفته شده است: هم‌چنین از آنجا که اصل سرعت در استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه مرتبط با مواد مخدری» لازم و ضروری است نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در آن عضویت نذاشته است به نحو مطلوب تری می‌تواند منافع ملی را در بازگرداندن نتیجه گیری مهم‌ترین چالش‌ها و خلاها در عملکرد پلیس ایران نسبت به استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه مرتبط با مواد مخدر عدم تقویت نظام همکاری‌های بین‌المللی انتظامی.در زمینه استرداد دارایی‌ها و وجود همکاری‌های موردی» عدم وجود اهداف سازمان مدار در زمینه استرداد دارایی‌های مزبور و عدم اتکا به سازوکارهای غیررسمی استرداد واژه‌های کلیدی: استرداد دارایی» ناجا اینترپل» جرایم مواد مخدر اعلان نقره‌ای. ۱ دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی» دانشکده حقوق» الهیات و علوم سیاسی » واحد علوم و تحقیقات, دانشگاه آزاد ۲ استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی» دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی» واحد علوم و تحقیقات» دانشگاه آزاد اسلامی» ۳ استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی» دانشکده حقوق و علوم سیاسی» واحد علوم و تحقیقات» دانشگاه آزاد اسلامی» تهران» ۴ استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی» دانشکده حقوق» واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی» تهران» ایران.  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۹۵ استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر که شامل مراحل ردیابی» مسدود کردن, مصادره» توقیف و با زگرداندن عواید ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر میگردد یک فرآیند عموما پیچیده و مدت‌دار بوده که چندین دولت را درگیر خود نموده و اغلب با موانع عمده فنی» حقوقی و سیاسی مواجه می گردد. استرداد دارایی‌ها پس از آنکه به عنوان هدف ۱۶.۴ اعلامیه اهداف توسعه پایدار پا همان اعلامیه توسعه هزاره قرار گرفته» به عنوان یکی از ابزارهای تحقق توسعه پایدار در کشورها در نظر گرفته شد و بر همین اساس نیز می‌توان این چنین استدلال نمود که واحدهای انتظامی و قضایی که در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر نه تنها در کشورهای مبدا بلکه در کشورهای محل انتقال و مقصد فعالیت می‌نمایند» در صورتی که در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر کوشش نکنند» در واقع به نقض اهداف توسعه پایدار مساغدت نموده‌اند. هم‌چنین استرداد دارایی‌ها متعاقبا در برنامه اقدام آدیسن آبابا"دز مورد تأمین مالی برای توسعه" مورداشاره قرار گرفت (کنگره سازمان ملل در زمینه پیشگیری از جرم و رفتار با کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با مواد مخدر مهم‌ترین سند بین‌المللی در این راستا بوده است که در مواد مختلف آن از جمله بر استرذاد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر و نقشی که سازمان‌های پلیسی داخلی می‌توانند در این خصوص ایفا بنمایند؛ تأأکید می‌نماید. در بند ص ماده یک این کنوانسیون» عواید تعریف شده است که «کلیه وجوه و اموالی است که به نحوی مستقیم و یا غیرمستقیم از ارتکاب یکی از جرایم ...- مندرج در اي نکنوانسیون - حاصل شده باشد». در شق یک بند ب ماده ۵ ۱- برنامه اقدام آدیس آبابا در مورد تامین مالی برای توسعه را می توان ابزار اجرایی نمودن برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ دانست که در سومین اجلاس تامین مالی برای توسعه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ در آدیس آبابا به تصویب رسید. 1 1۵۳ ۳30۵0008 05 2دعع۸ دمنوخ۸ حطدط۸ کنو۸۵ 1۳5۵ 2 5 ۹۶ 1۳۵۵۳۲ ۳6۵ مه عصن ۵۶ ص2۳6 عط ۵۳ ککع 0 کصمنهآذ ۵0عخصت 3  ٩ / فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی؛ سال بیست و دوم شماره چهارم, زمستان ۱۳۹۹ کنوانسیون» به دارایی‌ها و عواید ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر توجه شده است و انتقال عواید و دارایی‌های ناشی از این جرایم را نیز جرم انگاری نموده است. ماده پنج کنوانسیون فوق را مهم‌ترین ماده ناظر بر استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با «هریک از اعضا هم‌چنین کلیه اقدامات لازم را برای قادر ساختن مراجع صالحه خود به تشخیص و رویایی» انسداد و یا توقیف عواید» اموال» تجهیزات و یا سایر اقلام مذ کور در بند یک این ماده به منظور ضبط نهایی آن معمول خواهد داشت»» بنابراین» سازمان‌های پلیسی به عنوان یکی از اصلی‌ترین بازیگران در این حوزه» بایستی به فعالیت در حوزه استرداد دارایی‌ها ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر بر مبنای این ماده پرداخته ضمن اینکه تکلیف دیگری نیز که برعهده این سازمان‌هاست این می‌باشد که با توجه به جرم انگاری انتقال عواید و دارایی‌های مجرمانه ناشی از جرایم مرتبط با مواد در همین راستا غلاوه بر صدویزاعاگاوقتره‌ای کالد رگفش های بعدی مورد آشاره قرار می گیرند» ساز و کاری موسوم به 01۹11[]757) توسط دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر ملل متحد به منظور «تقویت تحقیقات کیفری و همکارهای عدالت کیفری در طول مسیرهای قاچاق مواد مخدر» از سال ۲۰۱۶ میلادی آغاز شد و از طریق آن تلاش شده است تا ظرفیت‌های ضابطین قضایی و مقامات قضایی در زمینه‌های مرتبط با جرایم مرتبط با مواد مخدر از جمله در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مزبور افزایش پیدا نماید: این برنامه با حمایت اذاره مبارزه با مواد مخدر ایالات‌متحده» ذولت پرتغال.و اتحادیه اروپایی انجام شده است و تاکنون نیز به ویژه در برگزاری دوره‌های آموزشی در این خصوص عمل نموده است. ( کلوز»۲۰۱۹: ۲۳۱). البشه پیش‌بینی مقررات بین‌المللی در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر صرفا خاص  دستور و همکاران | بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۷٩ کنوانسیون جهانی فوق نبوده بلکه در سطح منطقه‌ای نیز پیش‌بینی شده‌اند از جمله اینکه در سال ۲۰۱۴ پارلمان اروپایی و شورای اروپا دستورالعمل شماره 2014/42/817 را تصویب نمودند که حداقل قواعد در راستای مسدود نمودن» مدیریت و مصادره دارایی‌های مجرمانه را مقرر نموده است. در این راستا دولت‌های عضو ملزم شدند تا این مقررات را تا ۴ اکتبر ۲۰۱۶ میلادی به قوانین داخلی خود وارد نمایند. این دستورالعمل شامل موارد ذیل می گردد: ۱- مقررات ناظر بر مصادره‌های مبتنی بر غیر محکومیت‌های جزایی؛ ۲- مقررات ناظر بر مصادره‌های بسط يافته برای یک فهرست خاص از جرایم کیفری؛ ۳- مقررات ناظر بر مصادره‌های شخص ثالث؛ ۴- شفافیت سازی در ارتباط با مسدود کردن دارایی‌ها با توجه به مصادره بعدی آن‌ها؛ ۵- اقدامات حفاظتی قوی و تضمین این امر که حقوق طرفین که به واسطه رسیدگی‌های قضایی ناظر بر ضبط يا مصادره دارایی‌های مجرمانه تخت تأثیر قرار گرفته‌اند» حفظ می‌شود؛ ۵- مقررات ناظر بر مدیریت دارایی‌های مسدود و مصادره شده؛ ۶- مقرراتی که هر یک از دولت‌های عضو را ملزم می‌نماید تا اطلاعات و آمار جامعی در ارتباط با مسدود اهمیت و ضرورت تحقیق آن است که کشوراما به عنوان یک کشور در حال توسعه تقریبا در تمامی موارد به عنوان کشور قربانی جرایم فساد در معرض انتقال دارایی‌های مجرمانه ناشی از این جرایم قرار گرفته است و با توجه به اینکه انتقال این دارایی‌ها ضربه بزرگی به اقتصاد کشورمان نیز در طول سالیان گذشته وارد نموده است» بنابراین ضرورت پیدا می‌نماید که سازوکارهای بین‌المللی و هم‌چنین داخلی در زمینه با ز گرداندن و استرداد این دارایی‌ها به کشور مورد بررسی قرار گیرد تا نقاط ضعف و قوت آن کنکاش گردد و در این مسیر اینترپل نقش مهمی را ایفا نموده و می‌نماید. در صورت عدم پرداختن به این موضوع و عدم توسعه مباحث مربوطه» مشکلات مر تبط با انتقال دارایی‌های مجرمانه ناشی از جرایم مرتبط با فساد استمرار خواهد یافت.  ۸ / فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی؛ سال بیست و دوم شماره چهارم, زمستان ۱۳۹۹ اهداف تحقیق حاضر در چند زمینه‌ی توسعه ادبیات موجود ناظر بر استرداد دارایی‌های ناشی جرایم مرتبط با فساد» شناسایی چالش‌ها و خلاها در این حوزه و ارائه پیشنهادهای قانونی به قانون گذار در جهت رفع ایرادات قانونی می‌باشد. اولین پيشنهادها به منظور استرداد اجباری دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر در دهه ۸۰ میلادی مطرح شد. برخی از نویسندگان» ایده جرم( 5701121100 6 و «0006ن 8300 را در نظام حقوق بین‌الملسل مطرح نمودند (ایووری ۲۰۱۴۱ ۳۷۰). این جرم به عنوان فعل يا ترک فعل خسارت آور که با اهداف خصوسی از سوی حاکمان سقاغات سترل با افرادتخصوصی ارتگاب می بای (سینگت سوال اصلی تحقیق حاضر آن است که چه سازوکارهای حقوقی بین‌المللی و داخلی در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر وجود دارد؟ انیا نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از چه ذستاوردهایی دز نظام حقوق بین‌الملل برای استرداد موثرتر دارایی‌های ناشی از جرایم فوق می‌تواند بهره گیرد؟ سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر: استرداد دارایی‌ها در نظام حقوقی ایران به مانند نظام حقوقی بین‌المللی از نهادهای حقوقی مشابه مانند ضبط, مصادره و توقیف متمایز شمرده شده است و نمود اصلی آن را نیز می‌توان در ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ مشاهده نمود که استرداد در کنار نهادهای ضبط و معدوم شدن آمده است. اگرچه در قوانین ایران» تفاوت‌های میان این نهادها با یکدیگر مشخص نشده است اما این بدان معنا نیست که این مفاهیم با یکدیگر تفاوت ندارند به‌عبارت‌دیگر استرداد به عنوان نوعی تضمین مدنی و نه مجازات مطرح بوده و هدف از آن تنبیه مجرمان نمی‌باشد  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۹۹ ضمن اینکه بین اموالی مشمول استرداد قرار می گیرند با فعل مجرمانه - که در اینجا جرایم مرتبط با مواد مخدر مورد نظر می‌باشد - رابطه سببیت حاکم می‌باشد (حسینی و در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران فاقد یک سیاست جنایی واحد و حتی قانون گذاری خاص در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر بوده و مواد ۲۱۴ و ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به عنوان منبع اصلی استرداد دارایی‌ها به صورت کلی شناخته می‌شوند اگرچه سوابق فقهی و قانون مدنی نیز در ارتباط با آن وجود دارد برای نمونه می‌توان به ماده ۳۸۷ قانون مدنی و مواد ۳۹۰ تا ۳۹۳ همان قانون اشاره نمود. البته در لایحه همکاری‌های قضایی بین‌المللی که با همکاری اداره کل بین‌المللی و معاونت حقوقی قوه قضاییه تدوین شده است به موضوع استرداد دارایی‌ها از جمله استرداد دارایی های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر از منظر ساز و کارهای بین‌المللی استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر: از آنجا که استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر یکی از پدیده‌های نابهنجار در محیط بین‌المللی بوده که موجب ایجاد جریان نامشروع انتقال سرمایه از کشورهای درحال‌توسعه به کشورهای توسعه‌یافته می گردد» بنابراین می‌توان وجود سازوکارها و مقررات ناظر بر استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر را اقدامی به نفع کشورهای در خال توسعه دانست تا توسعه‌یافته به این دلیل که عموما و در اکثریت قریب به اتفاق موارد» انتقال سرمایه‌های نامشروع از کشورهای توسعه يافته به کشورهای در حال توسعه صورت نمی‌پذیرد. یکی از گروه‌های مرتبط با استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مختلف سازمان یافته بین‌المللی از جمله جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه افغانستان و آسیای غربی» کمیته بین سازمانی استرداد دارایی‌ها در آسیای غربی و مرکزی موسوم به ۸13737-۷70۸ بوده که از کشورهای ایران» افغانستان» قزاقستان» قرقیزستان» پاکستان و ترکمنستان تشکیل شده است.  ۰ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی» سال بیست و دوم شماره چهارم؛ زمستان ۱۳۹۹ شبکه‌های منطقه‌ای بین سازمانی استرداد اموال» معاضدت قضایی ! در خصوص با زگرداندن دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر را تسهیل نموده و مکانیسم‌های ردیابی» انسداد حساب‌ها» ضبط و مصادره‌ی اموال را تقویت و تسریع می‌نماید و از انتقال و جابجایی سریع آن‌ها به کشورهای مقصد پیشگیری خواهد کرد. همچنین شبکه‌های منطقه‌ای از بسترهای اولیه با زگرداندن عواید ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر است و تجارب موفق کشورهای مختلف در شناسایی و ردیابی دارایی‌های مشک وک و نیز مصادره‌ی اموال ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر و عودت آن به کشورهای مبدا نشان می‌دهد این شبکه می‌تواند ظرفیت و فرصت مناسبی برای پیگیری اموال سرقت شده از کشور و عودت آن ایجاد نماید. ایجاد این کا رگروه پس از سومین جلسه کمیته موسوم به کمیته تدوین کشورهای فوق‌الذ کر در ۵-۴ ژوئیه ۸ میلادی در عشق آباد ترکمنستان مور کوفیه. هم‌چنین پیش از این نشست.» (۲۰۱۸)» قرقیزستان (۲۰۱۹)» ازبکطنان](۲۰۱۹) بروگگزا رنه بود (وزارت داد گستری جمهوری اسلامی ایران؛ ۱:۱۳۹۸): البته هدف عسده تشکیل این گروه» مبارزه با پول‌شویی و جرایم مرتبط با آن بوده است و صرفا به جرایم مرتبط با مواد مخدر محدود نم ی گردد (کنگره سازمان ملل در زمینه پیشگیری از جرم و رفتار با در تحقیقات فارسی مطالعاتی در خصوص استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه به چشم می خورد با این حال این تحقیقات عموما یا ناظر بر کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با فساد (مریدا) یا کنوانسیون پالرمو بوده‌اند و ارتباطی با جرایم مرتبط با مواد مخدر ندارند. در ادامه به چند نمونه از آن اشاره می گردد: 65 ۶۴ 1۳۵۵6۵۲ ۵طا ومد عصس که د0ص 3۳۵ عط ۵۳ ککعع 0۳ کصمنهآز ۵عنستا 2  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۰۱ پاکجو (۱۳۸۹) در پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «تعهدات دولت‌های عضو کنوانسیون مبارزه با فساد: استرداد دارایی‌های نامشروع» به موضوع استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه با تا کید با جرایم مرتبط با فساد اداری می‌پردازد. همان گونه که از عنوان این اثر علمی مشخص است, تأکید استرداد دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه در این پایان‌نامه بر روی جرایم مرتبط با فساد اداری بوده و بنابراین با یافته‌ها و نتایج تحقیق حاضر که در ارتباط با جرایم مرتبط با مواد مخدر ارتباطی پیدا نمی کنند. مظفری (۱۳۹۵) در پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «قواعد و اصول ناظر بر استرداد دارایی‌های ناشی از فساد از منظر حقوق و فقه اسلامی با رویکردی بر قوانین بین‌المللی» به موضوع پرداخته اما این تحقیق نیز دقیقا از همان نقطه‌ضعف منبع قبلی رنج می‌برد و بنابراین نمی تواند در تحقیقات مربوط به استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد حسینی (۱۳۹۶) در پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «دعوای مدنی استرداد دارایی‌های نامشروع به منظور مبارزه با فساد اقتصادی: مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و انگلیس و ارائه الگوی بهینه» به موضوع استرداد دارایی‌های ناشی از فغالیت مجرمانه از منظر حقوق خصوصی پرداخته با این حال این تحقیق نیز به کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با فساد و هم‌چنین قوانین داخلی در حوزه فساد اقتصادی پرداخته است. تفاوت این تحقیق با مقاله جاضر در آن است: که اولا در حوزه مبارازه با نساد:بوده درحالی که مقاله حاضر در ارتباط جرایم مرتبط با مواد مخدر می‌باشد. ثانیا مقاله فوق‌الذ کر در ارتباط با حقوق خصوصی بوده در حالی که مقاله حاضر در ارتباط با موضوعات انتظامی و بین‌المللی روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی -تحلیلی بوده و در این راستا از منابع مختلف کتابخانه‌ای موجود اعم از کتب» مقالات و وبگاه‌های معتبر استفاده شده است. بدیهی است که از آنجا که یکی از اهداف اصلی تحقبق حاضر شناسایی سازوکارهای  ۲ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی؛ سال بیست و دوم شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۹ بین‌المللی انتظامی استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر بوده است» فرضیه تحقیق حاضر آن است که سازمان پلیس جمهوری اسلامی ایران نیز بایستی با استفاده از ساز و کارهای جدید در حوزه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر به دلیل ساده‌تر و سریع تر بودن آن» به استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط مواد مخدر ورود پیدا نماید چرا که سازوکارهای سنتی در طول سال‌های گذشته, عملا منافع پخدآنی ,را فر زمینه آسترقاه دارآیی‌هاغاید کشو ی نتموذه است: ایغ تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است و در این مسیر از یافته‌های تحقیقات نوین در عرصه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر به ویژه تحقیقات دسته اول مربوط به نهادهای مسئول مانند دفتر مبارزه با جرم و مواد اینترپل و استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر (با تا کید بر به طور سنتی» سازمان بین‌الملل اینترپل دارای هشت نوع اعلان یعنی اعلان قرمز اعلان آبی» اعلان سبز اعلان سیاه» اعلان نارنجی» اغلان شورای امنیت سازمان ملل متحد و اعلان ارغوانی می‌باشد (ایجد۲۰۱۳۸۲: ۲۳۵). شیوه دور اعلان‌ها نیز بدین‌صورت می‌باشد که دبیرخانه عمومی سازمان بین‌المللی اینترپل» درخواست‌هایی را از پلیس‌های اینترپل داخلی يا واحدهای مجاز بین‌المللی دریافت می‌نماید. تمامی اعلان‌ها پس از اینکه فرآیند نظارت بر مطابقت اعلان‌ها با قوانین خاص پیش‌بینی شده در مورد هر یک از آن‌ها انجام گرفت» در وبگاه امن اینترپل منتشر می‌شود. به درخواست سازمان‌های پلیسی داخلی يا واحدهای مجاز بین‌المللی» اطلاعات مربوط به اعلان‌ها می‌تواند در ویگاه عمومی اینترپل نیز منتشر گردد. به طور کلی» شرایط عمومی در صدور اعلان‌ها  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۰۳ وجود دارد از جمله اینکه درخواست صدور اعلان‌ها نبایستی با سند تأسیس اینترپل در تعارض باشد و هم‌چنین صدور اعلان‌ها نبایستی بر مبنای ویژگی‌ها و مولفه‌های مذهبی» نژادی» قومیتی و جنسیتی خاصی صورت گرفته باشد که در این دو صورت» سازمان اینترپل در سال ۲۰۱۹ میلادی» حدود ۲۱۰۸۵ اعلان صادر نموده که از این میزان» بیشترین آن‌ها به اعلان قرمز اختصاص داده شده است (۱۳۳۷۷) و به ترتیب در مراحل بعدی» اعلان آبی (۳۳۶۷)» اعلان زرد (۳۱۶۵)» اعلان سبز (۷۶۱)» اعلان سیاه (۲۵۵)» اعلان ارغوانی (٩۸)» اعلان نارنجی (۵۶) و نهایتا اعلان شورای امنیت ملل متحد (۱۵) صادر شده‌اند. سازمان اینترپل علاوه بر اعلان‌های مزبور دارای یک سامانه مبادلات امن جهانی ۲۴ ساعته و هفت روز در هفتهامی‌باشد که بانکک‌های اطلاعاتی از جمله در ارتباط با دارایی‌های ناشی از فعالیت‌های مجرمانه مرتبط جرایم مرتبط با مواد مخدر در اختیار قرار می‌دهد. نهایتا سازمان اینترپل ذراهمکاری با سازو کار استرداد دارایی‌های بانک جهانی موسوم به استار» یک سازو کار مشت رک استرداد دارایی موسوم به شبکه جهانی نقطه نماس ناظ بر السطاداد هار2 اکدازی نموده است که بر آن» دفاتر تماس داخلی در سطح سازمان‌های پلیسی دولت‌های عضو تشکیل شده است و ۱۳۱ سازمان پلیسی داخلی نیز تاکنون نقاط تماس خود را تعیین نموده‌اند (صندوق بین‌المللی پول۲۰۱۸۳: ۱۵). این شبکه تاکنون بیش از ۱۸ کارگاه در آسیا آفریقا و آمریکای لاتین از سال ۲۰۱۲ میلادی برگزار نموده و در زمینه ارتقای توانمندی‌های پلیسی در ارتباط با استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم سازمان‌یافته بین‌المللی از جمله جرایم مرتبط با مواد مخدر کوشیده است. پس از ذکر این کلیات» اکنون نوبت به ذکر ابزار اصلی اینترپل برای استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر  ۶ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی, سال بیست و دوم شماره چهارم, زمستان ۱۳۹۹ می‌رسد. اعلان نقره‌ای يا سیلور نوتیس " سازمان بین‌المللی اینترپل» مهم‌ترین ابزار این سازمان برای استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر می‌باشد که نه صدور این اعلان به اجلاس هشتاد و چهارم سازمان بین‌المللی اینترپل در کیگالی رواندا که از ۲ تا ۵ نوامبر ۲۰۱۵ برگزار گردید» با زگشت پیدا می‌نماید. در قطعنامه شماره یک این اجلاس تأکید شده است: «یکی از موثرترین ابزارها برای مبارزه با جرم از جمله تروریسم» جرم سایبری» فساد و جرم سازمان‌یافته» ردیابی» محدود کردن» توقیف. با زگرداندن و مصادره عواید مجرمانه به منظور محروم نمودن مجرمان از عوایدی است که از فعالیت‌های نامشروع تحصیل شده است» هم‌چنین در بخش دیگری از این قطعنامه تا کید شده است که سازمان اینترپل تصمیم می گیرد تا :۱. یک اعلان جدید اینترپل کهبه ردیابی و استرداد دارای‌هام مکولمای اختصاص پیدا کرده است» ایجاد نماید؛ ۲. نام اعلان جدید را اعلان نقره‌ای قرار دهد؛ ۳ پیش‌نویس مقررات قانونی که خاص این اعلان جدید می‌باشد آن گونه که در ضمیمه شماره یکک گزارش شماره نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مر تبط با مواد مخدر: از آنجا که جرایم مرتبط با مواد مخدر به عنوان جرایم سازمان‌یافته بین‌المللی شناخته می‌شوند که ارتکاب آن‌ها می‌تواند سایر جرایم از جمله جرم پول شویی و جرایم قاچاق انسان و مهاجرین را به همراه داشته باشد. بنابراین» شناسایی» مصادره و استرداد دارایی‌های ناشی از این جرایم» می‌تواند نقش موثری هم در پیشگیری از ارتکاب خود این جرایم و هم در ارتکاب جرایم بعدی ایفا نماید. این امر هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی مطرح می‌باشد(شریف شاهی و دیگران» ۱۳۹۵: ۲۸۰-۲۷۷). نقش پلیس در زمینه استرداد  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۰۵ دارایی‌های ناشی از جرایم مواد مخدر که در ماده ۴۵ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر اعم از مالکیت» کشت و حمل آمده است ؛ در قوانین ایران به صراحت تبیین نشده است با این حال می‌توان برخی مواد قانونی را دلالت بر این موضوع دانست. برای نمونه بر طبق الحاقیه ماده ۳۵ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و روان‌گردان «هرکس افراد کمتر از ۱۸ سال تمام هجری شمسی و افراد محجور عقلی را به هر نحو وادار به مصرف و یا ارتکاب هر یک از جرایم موضوع این قانون کند و یا به اجبار مواد مذکور را به شخصی تزریق کنده به یک و نیم برابر حداکثر مجازات قانونی همان جرم و در مورد حبس ابد به اعدام و مصادره اموال ناشی از ارتکاب این جرایم محکوم می‌شود.» از آنجا که مصادره از منظر حقوق جزای بین‌المللی یکی از مراحل اصلی و عمده استرداد است بنابراین در این زمینه می‌توان با حضور پلیس به عنوان ضابط قضایی عمل نمود. نقش نیروی انتظامی در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مواد مخدر به صورت ضمنی در تبضره‌های ماده ۴۴ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر به رسمیت شناخته شده است بهطوریکه نیروی انتظامی می‌تواند در قالب موافقت‌نامه‌های دو يا چندجانبه انتظامی و اطلاعاتی با سایر دولت‌ها به شناسایی و ردیابی دارایی های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر پرداخته و در اقدام بعدی چالش‌های انتظامی استرداد دارایی‌ها در جرایم مرتبط با مواد مخدر پس از اینکه ساز و کارهای داخلی و بین المللی انتظامی در زمینه استرداد دارایی ها در جرایم مرتبط با مواد مخدر مورد تصریح قرار گرفت » در این بخش به چالش های انتظامی استرداد دارایی ها در ارتباط با این جرایم در دو بخش داخلی و بین المللی  ۹ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی سال بیست و دوم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۹ چالش‌های انتظامی داخلی استرداد دارایی‌ها در جرایم مرتبط با مواد مخدری سزاده بودن سیاست جنایی ابران در مبارزه با جرایم مرتبط با مواد مخدر و مشکلات اجرای احکام قضایی مربوط به استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم فوقال ذک رتوسط پلیس: یکی از اصلی‌ترین موانع استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدری در سیاست جنایی ایران» سزاده و سرکوب گرایانه بودن این سیاست برد بهاتحوی کدنف اصلی این سیاست جنایی نه‌مبارژه با دارایی‌های نامشروعی است که از جرایم مرتبط با مواد مخدر ناشی می‌شوند بلکه مبارزه با مجرمین و سرکوب آن‌ها تلقی می‌شود. این امر نه تنها هزینه‌های مالی زیادی را بر روی نهادهای انتظامی و امنیتی برای مبارزه با جرایم مرتبط با مواد مخدر به دلیل مقرون به صرفه نبودن اقدامات مبارزه‌ای تحمیل نموده چرا که سالیانه» تعداد زیادی از مأموران انتظامی در مسیر مبارزه با این جرایم به «شهادت» می‌رسند بلکه به این علت که مبارزه با اموال در سطح اول اقدامات مبارزه‌ای نیز قرار نذارد؛ در بلندمدت دستگاه‌های انتظامی و امنیتی در مبارزه با این جرایم نمی‌توانند بر مبنای تحلیل اقتصادی جرم و مجازات به یک رویکرد هزینه- سود متوسل شوند و پيامد این امر آن است که ارتکاب جرایم مرتبط با مواد مخدر افزایش پیدا می‌نمایند. از سوی دیگر به علت اینکه شناسایی» مصادره و استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر می‌تواند زمینه‌ساز پیشگیری از سایر جرایم مرتبط مانند پول‌شویی» قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین را موجب شود. بنابراین می‌توان در بلندمدت شاهد آن بود که در صورت سزادهی بودن سیاست جنایی ایران» ارتکاب این جرایم مرتبط نیز افزایش می‌یابند. جرم انگاری افراطی مواد مخدری و پیچیده شدن شناسایی دارایی‌ها برای نهادهای اننظامی: قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران عرصه کنترل قاچاق مواد مخدر نمی‌توانند به‌روشنی بیان کنند که اتخاذ کدام قانون و سیاست می‌تواند موثرترین نتایج زا برای «ستپایی به اعدات سورد نظر هد تیال داشه پاش علت این افر شرداین ات که در مقابل اتخاذ هر روش از سوی مدیران و برنامه ریزان این عرصه» قاچاقچیان مواد  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۰۷ مخدر نیز عکس‌العمل متناسب با آن سیاست را اتخاذ نموده به طوری که برنامه‌ریزی صورت گرفته» غیر اثربخش می گردد. از سوی دیگر نیز اتخاذ هر قانون و سیاستی و در نظر گرفتن برنامه خاص برای کنترل ورود غیرقانونی مواد مخدر به کشور به‌صورت تنگاتنگی با سایر سياست‌ها و برنامه‌هایی که می‌توانست به صورت بالقوه به جای برنامه مذکور و يا به صورت هم‌زمان با آن اتخاذ گردد تحت تأثیر قرار می گیرد. با توجه به بودجه کشور و اختصاص مبالغ محدود در هر سال برای اجرای این برنامه‌ها مجریان امر توانایی انجام تمامی روش‌های موجود را نداشته و می‌بایست با در نظر گرفتن ضریب اثر هرکدام از روش‌های موجود اقدام به انتخاب سبد مناسبی از سیاست‌های به علاوه» سیاست جنایی ایران در قبال قاچاق مواد مخدر سیاستی بسیار شدید و عمدتا سرکوب گرایانه است. آثار و نشانه‌های این آنظاست. جنایی سر کوب گرایانه را می‌توان در تعیین مجازات اعدام برای دسته بزرگی از جرایم آمواد مخدر تعیین حبس ابد و حبس‌های بلندمدت., مجازات بدنی شلاق و جزای نقدی در مقیاس وسیع‌تر مشاهده نمود (سن ۲۰۱۲۸۲: ۳۶۳). ضعف در-نگرش کلان:دز برنامه‌های بلندمدت نظام در گذشته در خصوص مواد مخدر و شناخت واقع گرایانه از فرآیند قاچاق و اعتیاد به ویژه در زمینه مواد روان گردان» از دغدغه‌های اصلی موجود در کشور می‌باشد. توجه به این دغدغه‌ها باعث شده که موضوع مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر در مهم‌ترین برنامه کلان کشوری یعنی برنامه چهارم توسعه اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی کشور لحاظ گردیده و مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در بخش پنجم برنامه مذکور به این مهم پرداخته و آن را تصویب نموده است. بررسی تاریخی مواد مخدر و روان‌گردان در کشور ایران نشان می‌دهد که در بدو امر» علت گرایش مردم به آن‌ها پزشکی و درمانی بوده و به مرور زمان مصرف تفننی و غیرپزشکی آن‌ها رواج يیافته است. از نقطه نظر  ۸ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی» سال بیست و دوم شماره چهارم؛ زمستان ۱۳۹۹ طبقه‌بندی مواد مخدر مبنا و معیار ممنوعیت» سه کنوانسیون اصلی سازمان ملل متحد یعنی کنوانسیون ۱۹۶۱ کنوانسیون ۱۹۷۱ داروهای روان‌گردان و کنوانسیون ۱۹۸۸ مبارزه با مواد مخدر و داروهای روان گردان می‌باشند و تقریبا انواع مواد مخدر در این معاهدات مشمول ممنوعیت قانونی شده‌اند. با این حال» نگاه قانون گذار ایرانی ببشتر معطوف به آثار زیان‌بار مواد مخدر و حجم آن‌ها در جرم انگاری می‌باشد. چالش‌های انتظامی بین المللی استرداد دارایی‌ها در زمینه جرایم مرتبط با مواد پس از اینکه چالش های انتظامی داخلی در زمینه استرداد دارایی های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر » مورد تشریح قرار گرفت» اینک به چالش های انتظامی بین المللی در این حوزه پرداخته می شود. در ادامه به مهم ترین این چالش ها که مواردی از جمله عدم وجود یک نهاد نظام مند و واحد بین المللی انتظامی قاعده گذار در زمینه استرداد دارایی های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر شامل می شوند» پرداخته می شود. عدم وجود یک نهاد نظام‌مند و واحد بین المللی انتظامی قاعده گذار در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط مواد مخدر: اگرچه سازمان ایترپل به عنوان یک سازمان بین‌المللی در زمینه همّاهنگی آعملکرد سازمان‌های پلیس داخلی در موضوعات مبتلابه فعالیت می‌نماید اما این سازمان بین‌المللی نتوانسته است به عنوان یک نهاد نظام‌مند و واحد بین‌المللی انتظامی قاعده گذار در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم به طور عام و جرایم مرتبط با مواد مخدر به طور خاص فعالیت نماید. این امر به ویژه از آن جهت قابل توجه است که دستورالعمل‌های سازمان اینتریل به (والکر ۲۰۱۴:۵۶۱). راهبردهای ضد جرایم مرتبط با مواد مخدر معمولا بایستی این موضوع را در نظر داشته باشند که آیا بایستی نهادهای جداگانه و مستقلی را برای برخورد و رسیدگی به مصادیق مختلف جرایم مرتبط با مواد مخدر به وجود آورند یا  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۰۹ اینکه نهادهای موجود را در راستای هدف مزبور تغییر یا اصلاح کنند يا اینکه ترکیبی از دو راهبرد پیش گفته باشند. برای پاسخ به اینکه چه راهبردی در این زمینه بایستی بکار گرفته شود می‌بایستی عوامل مختلف حقوقی» سیاستی» منابع و سایر عوامل مورد معایب اصلی تشکیل نهادهای مستقل را می‌توان هزینه‌های بالاتر اداری» انزوا» موانع و رقابت‌هایی که بین این نهاد مستقل و سایر نهادهایی که بایستی در مبارزه با جرایم مرتبط با مواد مخدر با آن‌ها همکاری شود از جمله نهادهای قضایی و انتظامی و تقلیل جایگاه نهادهای موجود مسئول مبارزه با جرایم مرتبط با مواد مخدر به ویژه نهادهای چالش عدم وجود معاضدت انتظامی بین‌المللی در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر: قواعد مختلفی در ارتباط با معاضدت انتظامی بین‌المللی در زمینه مبارزه با جرایم مختلف در حقوق بین‌الملل معاهدات شکل گرفته است هم در سطح جهانی و هم در سطح منطقه‌ای. در ابتدا به مقررات کنوانسیون‌های منطقه‌ای و سپس به کنوانسیون مریدا پرداخته می‌شود. ماده ٩ کنوانسیون 01۳01 مقرر می‌نماید: «هر دولت عضو می‌بایستی تا حداکثر امکان بر مبنای قوانین داخلی خود و معاهدات و ترتییات مر تبطه معاضدت سریع و موثر حقوقی را در راستای تحقیقات و رسیدگی‌های کیفری که از سوی یک‌طرف در ارتباط با جرایمی که در این کنوانسیون مقرر شده‌اند و برای رسیدگی غیر کیفری که در محدوده این کنوانسیون از سوی یک‌طرف علیه یک شخص حقوقی اقامه شده‌اند؛ برپا نماید.» ماده ۲۶ کنوانسیون شورای اروپا نیز در زمینه معاضدت قضایی بین المللی مقرر می‌نماید: (۱- دولت‌های عضو کنوانسیون می‌بایستی وسیع ترین معاضدت قضایی را از طریق پردازش درخواست‌هایی که مقاماتی که دارای اختیار تحقیق یا تعقیب جرایمی هستند که بر مبنای کنوانسیون مقرر شده اند؛ بر مبنای قوانین داخلی شان به عمل آورند ... ۲- معاضدت متقابل حقوقی بر مبنای بند یک این ماده  ۰ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی, سال بیست و دوم شماره چهارم, زمستان ۱۳۹۹ می‌تواند در صورتی رد شود که طرف درخواست شونده اعتقاد داشته باشد که انطباق با آن درخواست, منافع بنیادینش» حاکمیت سرزمینی» امنیت داخلی يا نظم عمومی‌اش را زیر سوال می‌برد. ۳. دولت‌های عضو نمی‌بایستی به رازداری بانکی به عنوان مبنایی برای رد ه رگونه همکاری تحت فصل حاضر استناد نمایند.»(حسین ۲۰۱۲: ۱۹۳). چالش‌هایی در زمینه معاضدت انتظامی بین‌المللی برای مبارزه با جرایم مرتبط با مواد مخدر وجود دارد از جمله اصل عدم مجرمیت متقابل» مصونیت» رازداری بانکی یا دلایل شکلی دیگر که معمولا دولت‌ها از انعقاد موافقت‌نامه‌های معاضدت قضایی بین‌المللی در این زمینه‌ها امتناع می‌ورزند. به‌علاوه موانع حقوقی, چالش‌های عملی در سطوح نهادی و عملیاتی مانع از در دسترس قرار گرفتن به موقع و موثر معاضدت قضایی بین‌المللی در این مورد از جمله به دلیل منابع و تجربه ناکافی» اطلاعات محدود کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با مواد مخدر به عنوان اصلی‌ترین سند بین‌المللی در حوزه مبارزه با مواد مخدر در ماده ۵ خود تعهد به استرداد دازایی‌های ناشی از جرایم مر تبط با مواد مخدر را بر عهده دولت‌های عضو از جمله سازمان‌های پلیسی‌شان قرار می‌دهد. البته تکلیف سازمان‌های پلیسی داخلی بر طبق این کنوانسیون در زمینه دارایی‌ها و عواید ناشی از فعالیت‌های آمجرمانه مرتبط با موّاد مخدر» صرفا مّحدود به این ماده نبوده بلکه با توجه به جرم انگاری انتقال عواید و دازایی‌هنای ناشی از جرایم مزبور در این کنوانسیون» سازمان های پلیسی داخلی متعهد به پیشگیری و مبارزه با این جرایم نیز می‌باشند. سازمان‌های پلیسی در سرتاسر جهان به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل در زمینه استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مواد مخدر و به طور کلی جرایم سازمان‌یافته فراملی مطرح می‌باشند. در این راستا سازمان اینترپل به عنوان مهم‌ترین سازمان  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۱۱ بین‌المللی در راستای همکاری بین‌المللی به منظور استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم سازمان يافته بین المللی از جمله جرایم مرتبط با مواد مخدر مطرح بوده است. صدور اعلان‌های نقره‌ای که هم چنان ابزار و سازوکارهای اجرایی آن در این سازمان پیاده نشده است» مهم‌ترین سازوکار عینی این سازمان برای استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر می‌باشد. به طور کلی» استرداد دارایی‌ها از منظر فنی به چهار مرحله ردیابی و جمع آوری شواهد» عودت دارایی‌ها مسدود کردن دارایی‌ها و مصادره دارایی‌ها تقسیم می‌شود. در هر یک از این چهار مرحله» سازمان‌های پلیسی نقش ایفا می‌نمایند. البته برخی از ابعاد مربوط به استرداد دارایی‌ها خارج از چارچوب و وظایف سازمان‌های پلیسی بوده و در اختیار نهادهای قضایی و قانون گذاری قرار دارد برای نمونه می‌توان به تعریف دارایی اشاره نمود. در زمینه همکاری‌های انتظامی و قضایی ناظر بر استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدره استرداد دارایی‌ها به دو دسته استرداد مستقیم و استرداد غیرمستفیم تقسیم می‌شود. استرداد مستقیم مبتنی بر طرح زیان دیده از جرم به صورت مستقیم در محاکم خارجی است. این نوع استرداد دارایی‌ها تنها در صورتی انجام می‌پذیرد که قانون مقر دادگاه به دادگاه یا مقام صلاحیت دار اجازه دهد تا صلاحیت مرجع قضایی خارجی را در مورد دعوای مصادره و استرداد به رسمیت بشناسد: بدین صورت که چنانچه تبعه دولت درخواست کننده استرداد دارایی‌ها در مواردی هم چون مسئولیت مدنی» نقض قرارداد و دارا شدن به ناحق متضرر شده و به منظور جبران خسارت» تقاضای اعاده به وضع سابق را از دولت خارجی که مال در قلمروی آن است يا از تبعه آن بنماید با پذیرش درخواست وی توسط دولت خارجی و اعاده مال به زیان دیده که مقیم دولت درخواست کننده نیز است» هدف از استرداد دارایی‌ها به دولت اخیر محقق می‌شود. ۱- به نظر می‌رسد که بایستی اینترپل ناجا به شبکه‌های غیررسمی استرداد دارایی‌های ناشی از جرایم مواد مخدر هم چون استار بانک جهانی» کمدن و.. پیوسته تا  ۲ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی؛ سال بیست و دوم شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۹ فرآیند استرداد دارایی‌ها در این زمینه تسریع شود. البته طبیعی است که در این خصوص بایستی قوانین و دستورالعمل‌هایی تدوین شده تا سازوکار همکاری اینترپل ناجا با این شبکه‌های غیررسمی به صورت نظام‌مند درآید قانون جامع ناظر بر همکاری‌های بین‌المللی انتظامی امروزه در زمره قوانین جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و تنها قانون موجود» قانون استرداد مجرمین ۹ است که آن هم ناظر بر استرداد مجرمین است نه استرداد دارایی‌ها که در پایان از اساتید گرانقدر راهنما و مشاور که بنده را در تدوین و اعتلای این مقاله راهنمایی گرانقدر نموده‌اند» صمیمانه تشکر و قدرانی می‌نمایم. هم‌چنین از داوران این مقاله و دست‌اندر کاران مجله که با نظرات گرانقدر خود بر مقاله اینجانب» سنگگک‌های مستحکمی بر بنای اين اثر پژوهشی قراز دادند» صمیمانه سپاسگزاری می‌نمایم. پاکجی افشین. ( ۱۳۸۹). تعهدات دولت:های :عضو کنوانسیون مبارزه با فساد: استرداد دارایی های نامشروع پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل)» دانشگاه پیام حسینی» سیده ام البنین؛ عیسایی تفرشی » محمد .(۱۳۹۷). بازتعریف مفهوم استرداد دارایی های نامشروع در نظام خقوقی انگلستان و ایران» فصلنامه پژوهش های تطبیقی:۴ شریف شاهی» محمد؛ دهشیری» آمنه؛ نوروزی» قدرت ال.( ۱۳۹۵).استرداد اموال تاراج شده در حقوق بین الملل مبارزه با فساد. فصلنامه راهبرد»۳ ( ۷۸): ۲۷۵-۲۹۸. قابل  دستور و همکاران / بررسی تطبیقی ساز و کارهای انتظامی استرداد دارایی‌های .../ ۱۱۳ ۴ _شهبازی» مهدی. (۱۳۹۵). بررسی کنوانسیون پالرمو و نقش آن در ماموریت های اینترپل. (پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل)» دانشگاه آزاد واحد تهران م رکز. ۵ مظفری » مجتبی. ( ۱۳۹۵ ).قواعد و اصول ناظر بر استرداد دارایی های ناشی از فساد از منظر حقوق و فقه اسلامی با رویکردی بر قوانین بین المللی.( پایان نامه کارشناسی ۵7 73169006 156 (1998 ).لقدمامصهعاصا خزم10 عل عنصعفی ۸ .6 ۸۳6۳۵ عط1. (1910). 6 ,660786 , ۸180 قصه کعصهل وگ 870۵ .7 4 بواعنه5 صشعنع ۸ ۷ 1۵۷ لقد0اه 136 که لق ص70 ۳ علنتی ۸ 1006006 ومع امدع۸ .(2011) .له ۵۲ ول ,58۳5 .8 عط هبعک 0000۵۲6 .(2.)2016 , فعامونط بل ب ,عهه 000 .10 . ص۳3 ما طونم بن30 1 ۳۳۵۵ 00۳۳0 .(2012) ۹ مصنه‌ک 1 .12 85 مه 1068 عد0 م۸ 0۵ 00۳۲ع امعصدکع کی ۸ 86 و12 م6200 1 20606 جز 2۳۵۵6۳۷ که صمنا 8۳۲۵  ۶ فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی؛ سال بیست و دوم شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۹ 6۰ م00 عگ تسیک هقا ۷ +فنصطاک طاعنط توص صصم0 ۷۳۵ 060 ,و عز0ه2 عطا 0ص هزع۸ جز ععمهاکزدک۸ لمعع.ا [2/00۵ 20ه 7 222 ۳۲۲۲ 1 16 عاا ال الا 1۵۵ د و ده کهصتطا0 فصه ادع ص۳0 لمممتمصاصا عط1 «ر2007). با ما هصن5 195165 138ع 33۵۳ +کام‌عع۸ باس .(0.)2014 , هنک ۰ 0 مععلله ۸۷ 6 مه عصنت که 2۳6۷۵0۵ عطا ۵0 ککععدم0 کصمناه< معکنمتا عط 0۵۳ 5ع16م 200 عزعهظ (2019 ) ر 010065 ۶و 1۳2601

زمینه و هدف: زمینه تحقیق حاضر در حوزه ساز و کارهای حقوقی -انتظامی بین المللی و داخلی ناظر بر استرداد دارایی های ناشی از جرایم مرتبط با مواد مخدر می باشد. این پژوهش به هدف توسعه شناسایی ساز و کارهای جدید ناظر بر استرداد دارایی های ناشی از فعالیت های مجرمانه مرتبط با مواد مخدر با رویکرد حقوقی-انتظامی تهیه شده است. روش: این تحقیق از نظر نوع، کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی اطلاعات لازم با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و از طریق فیش برداری و رجوع به منابع معتبر حقوقی داخلی و بین المللی تبیین شده است. یافته ها : یافته ها نشانگر این موضوع است که مهم ترین ابزار اینترپل ، صدور اعلان نقره ای خاص استرداد دارایی های ناشی از فعالیت های مجرمانه سازمان یافته بین المللی از جمله مواد مخدر می باشد همچنین از آنجا که اصل سرعت استرداد دارایی های ناشی از فعالیت های مجرمانه مرتبط با مواد مخدری، لازم و ضروری است. بنابراین ساز و کارهای غیررسمی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در آن عضویت ندارد به نحو مطلوب تری می تواند منافع ملی را در بازگرداندن دارایی های جرایم مرتبط با مواد مخدر تامین نماید. نتیجه: تحقیق حاضر مهم ترین چالش ها و خلاءها در عملکرد پلیس ایران نسبت به استرداد دارایی های ناشی از فعالیت های مجرمانه مرتبط با مواد مخدر، عدم تقویت نظام همکاری های بین المللی انتظامی در زمینه استرداد دارایی ها و عدم اتکا به ساز و کارهای غیررسمی استرداد دارایی ها به منظور تسریع در این روند می باشد.

459392

41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۳۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ بهبود ابعاد توسعه» منجمله توسعه انسانی» از مهم‌ترین اهداف دولتمردان در همه جوامع بشری است. در گزارش توسعه انسانی که به صورت سالانه به عنوان شاخصی برای سنجش میزان توسعه یافتگی کشورهای جهان از طرف برنامه عمران ملل متحد (1781071) منتشر می‌شود» «برخورداری از آموزش» یک نماگر اصلی در شاخص مرکب توسعه انسانی است (گزارش توسعه انسانی» ۰ تلاش برای نیل به سطوح بالای آموزش» دانش و آگاهی در مردم یک جامعه» از یک سو موجب بهبود رفاه خود افراد می‌شود و از سوی دیگر بر متغیرهای اقتصادی چون رشد اثر مثبت می گذارد (محمودی و یگانلی» ۱۳۹۵). این در حالی است که تقاضا برای سرمایه گذاری در آموزش همچون هر فعالیت دیگری یک جنبه مادی ایا اقتصادی نیز دارد. یعنی آموزش همان گونه که بر متغیرهای اقتصادی تأنیر مثبت دارد» خود نیز معلول عوامل اقتصادی است. این «عامل اقتصادی» در سطح خانوار» د رآمد والداین, است که در صورت عدم دخالت دولت و فقدان سیاست‌های کار آمد فقرزدایی» می‌تواند مانعی جدی دراجهت برخورداری فرزندان از آموزش مناسب و دستیابی آنها به سطوح بالای آموزشی باشد. محققان عموما بر ارتباط ساده بین درآمد خانواده و خروجی‌های توسعه‌ای کودکک اتفاق نظر دارند (اگرچه این اجماع در مورد اندازه این ارتباط وجود ندارد) (دانکن» بروکسگان» و کلبانوف" ۱۹۹۴؛ شی؟» ۲۰۰۰؛ یونگک» لینور» و بروکسگان4. ۲۰۰۲؛ دانکن» کالیل» زیول*گست» و کسلین, ۲۰۱۷؛ گو و همکاران"» ۲۰۱۸؛ دانکن» مگنوسان» مورنان» و واتروبا-دراول ۲۰۱۹). آنچه باعث جدال و اختلاف بین آنان 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳۱ می‌شود تمایز «همبستگی»! از «علیت»!۲ است. به این معنا که مشخص نیست تا چه حد در آمد به خودی خود عامل تفاوت‌هاست. آیا در آمد والدین به تنهایی توانایی کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ آیا وجود شکاف‌های تحصیلی بین فرزندان از خانواده‌های کم درآمد و پر درآمد صرفا به دلیل خود در آمد اتفاق می‌افتد. یا منشا چنین شکاف‌هایی را باید در متغیرهایی جست و جو کرد که با درآمد همیسته هستند؟ تلاش برای قائّل شدن تمایز میان همبستگی و علیت» از جهت ارزیابی و پیش‌بینی تأثیر سیاست‌های ضدفقر بر آموزش فرزندان یک جامعه بسیار ضروری است (شی» ۲۰۰۰). بنابراین هدف اصلی ما در مطالعه حاضر این است که اثر متغیر درآمد والدین را بر متغیر سطح تحصیلات در فرزندان بررسی کنیم و ببینیم شکاف‌های درآمدی چقدر می‌توانند در حضور سایر متغیرهای جمعیتی ؟ (وضعیت سواد مادر اشتغال مادر» سن مادر ساختار خانواده» بعد خانوار» جنسیت فرزند» و ترتیب تولد فرزند)» شکاف‌های موجود در عملکرد تحصیلی فرزندان خانواده در دو سوی طیف در آمدی را توضیح بدهد. بر اساس آنچه گفته شد.» مقاله پیش رو اقشتمل بر هفت بخش اصلی است. پس از مقدمه» در بخش دوم مروری بر مبانی نظری پژوهش خواهیم داشت. در بخش سوم روش‌شناسی مطالعه خود را بیان می کنیم و به توصیف داده‌های استفاده شده می‌پردازیم. در بخش چهارم دو الگوی پژوهش را به صورت مجزا تصریح می‌کنیم و متغیرها را در آنان تعریف خواهیم کرد. بخش پنجم به بیان یافته‌های تجربی تحقیق اختصاص خواهد یافت. در بخش ششم الگوهای خود را بر آورد می‌کنیم و به تحلیل نتایج خواهیم پرداخت. در بخش هشتم جمع بندی می‌کنیم و در خلال آن پيشنهادات سیاستی پژوهش را بر مبنای نتایج حاصل شده» جهت ترمیم شکاف‌های تحصیلی ارائه خواهیم نمود. 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۳۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ دشوار است اگر بخواهیم اثرات مجموعه دقیقی از عوامل مرتبط با فرد» خانواده» و جامعه را بر عملکرد تحصیلی فرزندان در مدارس و دانشگاه‌ها برآورد کنیم. تا پیش از دهه ۷۰ میلادی اقتصاددانان در خصوص توسعه یابی فرزندان» به صورت جسته و گریخته به نقش درآمد و نابرابری‌های درآمدی پرداختند و در این مطالعات از مرحله نظری فراتر نرفتند. پس از آن نحوه برخورد با این مسئله تغییر یافت و درآمد خانواده به عنوان متغیر توضیحی وارد الگوهای برآورد نتایج کود کان! شد. این الگوها قریب به اتفاق شامل متغیرهای توضیحی مشترکی همچون ساختار خانواده» اندازه خانواده» تحصیلات والدین» عرضه نیروی کار والدین» و خصوصیات فردی فرزند هستند. اثرگذاری عامل در آمد خانواده بر عملکرد تخصیلی فرزندان ريشه در چند مسئله اساسی دارد: ۱. در چهارچوب نظریه سرمایه انسانی» فرض بر آن است که افزاد آگاهانه در آموزش سرمایه گذاری می‌کنند تا سطح توانایی‌های خود را ارتقا و پر میزان درآمدهای مادام‌العمر خود بیافزایند. یکی از محدودیت‌های مهم افراد برای سرمایه گذاری در آموزش» دسترسی به منابع مالی برای تأمین هزینه‌های آموزشی است. در واقع» امکانات سرمایه گذاری در آموزش یکسان توزیع نشده آسیت و فرزندان از خانواده‌های محروم دسترسی کمتری به منابع مالی برای ادامه تحصیل دارند (بکر و رین » ۹۷۴ زاندگی در تنگای اقتصادی یعنی درآمد پایین» وضعیت اشتغال ناپایدار یا فقدان د رآمد» خانواده را مجبور می کند تا از مصرف کالاها و خدمات بکاهد. مزیت بارز زندگی در خانواده‌های پرد رآمد این است که منابع مالی بیشتری برای خرید اقلام آموزشی همچون کتاب» رایانه» خدمات با کیفیت مراقبت از کودک." اردوهای تابستانی» مدارس خصوصی, معلم‌های خصوصی و غیره فراهم است. این استدلال در خصوص تأمین هزینه‌های تغذیه فرزندان 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳۳ نیز کاربرد دارد. محرومیت‌های اقتصادی باعث ایجاد تغییر در سبد تغذیه خانوار و جایگزینی اقلام پروتئینی گران‌قیمت با مواد روغنی و نشاسته‌ای ارزان قیمت می‌شود. مصرف این اقلام غذایی» به خودی خود موجب رشد نامناسب مغز و ایجاد اخلال در فرآیند یادگیری و خلاقیت در کودکان خواهد شد (کشاورز» ۱۳۹۰). بنابراین افزایش نابرابری‌های درآمدی موجب افزایش شکاف بین منابعی می‌شود که والدین می‌توانند آنها را به صورت‌های مختلف در فرزندان خود سرمایه گذاری کنند. شواهد در بسیاری از کشورها نشان داده است که درصد قابل توجهی از دانش آموزان با عملکرد آموزشی ضعیف, متعلق به خانواده‌های کم در آمد هستند و این مسئله با افزایش شکاف‌های در آمدی تشدید می‌شود (مینارد و مورنان!» ۱۹۷۹؛ دانکن» زیول-گست و کالیل آ» ۲۰۱۰؛ ریردانآ» ۲۰۱۱؛ دهل و لانچر؟ ۲۰۱۲؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۹). ۲. خانواده‌های کم در آمد با هزینه‌های از دست رفته نیروی کار فرزندان دست و پنجه نرم می کنند» زیرا فرزندانی که مشغول به تحصیل‌اند» از حضور در بازار نیروی کار باز می‌مانند. بنابراین هزینه اشتغال به تحصیل (حتی تحصیل رایگان) بای فقرا بشیاژ بیشترااز اغنیا است. این فرزندان کسب درآمد در زمان حال را به کسب درآمد در آینده ترجیح می‌دهند و بی توجه به منافع مادی و ۳ ريشه دیگر این مسئله» افزایش تفکیک مسکونی و تفکیک مدارس " بر اساس در آمد است. اگر فرض کنیم که فرزندان یک خانواده عموما در مدرسه‌های نزدیک به محل سکونتشان ثبت‌نام می‌کنند» جای تعجب ندارد که تفکیک مدارس در نتیجه تفکیک مسکونی اتفاق می‌افتد. با توجه به ساختار اجتماعی محله‌های محروم < نقل مکان بالای مردم» دوری از مر کز شهر و... و همچنین شیوع بالای معضلات رفتاری همچون جرم و جنایت» خشونت» آزارهای جنسی» مصرف مواد مخدر و الکل در ملا عام» و تخریب اموال عمومی در این محله‌ها (سامسون و گرووز ۹۸۹ 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۳۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ می‌توان چنین نتیجه گرفت که پدیده تفکیک مسکونی منجر به افت کیفیت آموزش در محله‌های محروم و بازماندگی تحصیلی افراد ساکن در این محله‌ها خواهد شد. از این روست که در مطالعات گسترده‌ای که در آنها الگوهایی را برای تخمین نتایج کودکان طراحی کرده‌اند» عامل درآمد به عنوان متغیر توضیحی آمده است. این الگوها اغلب نشان داده‌اند که در آمد خانوار از لحاظ آماری دارای تأثیرات معنادار و اساسا مهمی در کامیابی آپنده فرزندان محسوب می‌شود و این تأثیرات عموما پس از کنترل خصوصیات خانوادگی! همچون سطح تحصیلات والدین يا شان اجتماعی آنان برقرار مانده است (دانکن و همکاران» ۱۹۹۴؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۱؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۷؛ گو و همکاران آ ۲۰۱۸؛ مهربانی» ۱۳۹۴؛ و...). جنسیت فرزندان یکی از عوامل مهم در میزان و نخوه سرمایه گذاری والدین در فرزندان است؛ از این رو یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده سطح تحصیلات آنها نیز به شمار می آید. سن "در کتاب معروف خود «توسعه به مثابه آزادی»؟» اهمیتمسئله تورش جنسیتی در تخصیص منابع خانوار را مطرح می‌کند. او معتقد است از آنجا که معلوم نیست در آمد هر فرددر خانوار به چه صورت صرف سایر افراد خانوار می‌شود» تحلیل‌های مبتنی بر جسئيک فرزنّرا نمی‌توان بر اساس تفاوت در آمدها انجام داد. او محرومیت دختران را» خصوصا در کشورهای آسیایی و افریقای شمالی» نسبت به پسران بیشتر می‌داند و معتقد است که رجوع به آمارهایی چون نرخ مرگ بیشتر» نرخ بیماری بیشتر» آمار بالاتر سو تغذیه» شیوع بیشتر عدم بهداشت, سطخ پایین‌تر تحصیلات» و ازدواج زودهنگام در دختران» می‌تواند تصاویر بی‌واسطه تری را نسبت به تحلیل‌های در آمدی از فقر و نابراپری ارائه دهد. بنابر چنین استدلالی» افراد متعلق به یک خانواده مشخص ممکن است بر اساس عاملی چون «جنسیت» از درجات مختلف محرومیت رنج ببرند (توسعه به مثابه آزادی» ۵۹ پاره‌ای از مطالعات تجربی 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳۰ نیز نشان داده‌اند که اندازه رابطه موجود بین شأن اقتصادی/ اجتماعی خانواده‌ها و وضعیت تحصیل فرزندان می‌تواند بسته به جنسیت آنان متفاوت باشد (بیوکمن نیگوست!» ۲۰۱۳؛ گو و همکاران؛ تأثیر ساختار خانواده" از گذشته الهام بخش پژوهش‌ها بوده است. امروزه نیز با توجه به روند رو به رشد نرخ طلاق» ازدواج‌های مجدد» و شیوع خانوارهای تک والدی» بر این مسئله تمرکز بیشتری صورت می گیرد. مطالعات پرشماری نشان می‌دهند که ساختار خانواده» نتایج تحصیلی فرزندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مطالعات عمدتا بر تفاوت میان خانوارهای دو والدی" و خانوارهای تک والدی* متم رکز شده‌اند. طبق تعریف, فرد تک والد به کسی گفته می‌شود که با یک یا تعداد بیشتری فرزند زندگی می‌کند و همسر يا شریکک زنده دز زندگی ندارد. تک والدی گری می‌تواند در نتیجه طلاق» جدایی*» ترکک"» فوت» وضع حمل توسط زن مجرد» یا فرزندپذیری تک نفره اتفاق بیفتد (چاپمن4» ۲۰۱۴). مطالعات انجام گرفته دز ادبیات این حوزه غمدتا نان می‌دهند که تجربه زندگی در خانواده‌های تک والدی معمولا با پیامدهای نامطلوّب (منجمله پیامدهای تحصیلی) برای فرزندان همراه است؛ هرچند مقالاتی نیز به اثرات کوچک يا بی‌معنای ساختار خانواده اشاره کرده‌اند (دانکن» کالیل» تله و زیول گستس؛» ۲۰۱۱؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۷). برخی مطالعات» اثرگذاری ساختار خانواده را از منظر الگوهای مخارج در خانواده بررسی کرده‌اند و تفاوت‌های قابل توجه اقتصادی بین خانواده‌های تک والدی و دو والدی را شا تفاوت در نتایج رشد فرزندان می‌دانند؛ بدین معنی که خانواده‌های دو والدی متأهل» بیش از سایر خانواده‌ها 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۳۶ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ برای فرزند خود هزینه می‌کنند (مکک لاناهان و ساندفورا ۱۹۹۴؛ زیول گست» کالیل» و دلیرا ۴ گینتر و پولاک آ» ۲۰۰۴). با این وجود» تفسیر نتایج مطالعات مهم دیگری بر پایه فرضیه‌های محکم نشان داده است که اثرات نامطلوب ساختار خانواده» حتی پس از کنترل شرایط اقتصادی خانواده‌ها همچنان ادامه دارد (ارمیش و فرانسسکانی؟» ۱) بنابراین تجربه زندگی در خانواده‌های تک والدی اثرات نامطلوب بسیاری دارد که گاه از گذرگاه مسائل اقتصادی» گاه از گذرگاه عواقب گسترده روانی» و گاه از هر دو سو سرنوشت فرزندان را تهدید می‌کند. شدت این اثرات بسته به سن فرزند» سطح درک و مهارت‌های مقابله‌ای وی» نوع روابط خانوادگی قبل از حذف والد و حمایت والدین» خانواده» و اطرافیان وی بعد از حذف والد متغیر است. فرزندآوری خارج از قالب ازدواج* و سن پایین مادران اغلب به عنوان عاملی برای عملکرد ضعیف فرزندان در بازار نیروی کار سطوح پایین‌تر تحصیلی» و سلامتی ضعیف آنان ذکر می‌شود. در ارتباط با مسئله تأثیر سن مادر به هنگام تولد بر اوضعیت: تحصیلی فرزندان» برخی محققان ادعا کرده‌اند که فرزندان این مادران با شانس کمتری سظوح.بالای تحصیلی,راتتجربه می کنند (انگریست و لاوی ‏ ۶ فرانسسکانی "» ۲۰۰۷؛ هافمن4» ۲۰۰۸؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۸). هرچند این مسئله در میان محققان محل اختلاف است» چنان که برخلاف مواردی که پیش‌تر ذکر کردیم» برخی مطالعات به اثرات ناچیز و یا حتی مثبت فرزند آوری زودهنگام اشاره کرده‌اند (جرونیموس و کورنمن؟» ۱۹۹۳؛ جرونیموس» کورنمن» و هیلمایر "۱» ۱۹۹۴).برخی ذیگر نتایج شواهد تجربی را جهت ارزیابی این 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳۷ مسئله ناکافی دانسته‌اند (فیشمن و مین !» ۸) در واقع «سن پایین مادران به هنگام تولد اولین فرزند»» احتمالا بیش از آنکه به عنوان عاملی موثر در شکاف‌های تحصیلی فرزندان به حساب بیاید» نماینده وجود برخی ویژگی‌های مشت رک - همچون تحصیلات پایین» فقدان شخصیتی تکامل یافت عدم اشتغال» و تجربه زودهنگام اعمال جنسی (خصوصا در جوامع غربی)- در میان این مادران است. پس از جنگ جهانی دوم» «اشتغال مادران»" در بازار کار به طور پیوسته در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه افزایش پیدا کرد (راسل» مک گینیتی» فهی» و کنی ؟ ۲۰۱۸). در پی افزایش فعالیت حضور زنان در امور اقتصادی و اجتماعی جوامع» نهاد خانواده نیز دستخوش تغییر قرار گرفت و نقش والدین متحول شد. پدران در مقایسه با گذشته نقش بیشتری در امور تربیتی فرزندان و خانه داری ایفا می‌کنند و مادران نیز سهم بیشتری دز فعالیت‌های اقتصادی و معیشتی خانواده دارند. یکی از مسائلی که در پی افزایش اشتغال زنان همواره موزد سوال قرار گرفته است» رابطه اشتغال مادران با وضعیت فرزندان در خانواده است. مقّاللات زیادی در حوزه‌های علوم تربیتی» روانشناختی» و جامعه شناختی تمرکز خود را بر این مسئله معطوف کرده‌اند. صرف‌نظر از منافع اقتصادی این مسئله که پیشتر ذکر کردیم» اشتغال مادران از یک سواموجب محرومیت فرزند از مادر خویش می‌شود و از سوی دیگر با تقویت عواملی چون اعتماد به نفس» عزت نفس» حس شایستگی» استقلال فکری» و استقلال مالی» الگویی از مادران موق ولایق را ارائه می‌دهاد کهممکن است در تربیت و بالندگی فرزند اثر مثبت داشته باشد. در میان متقدمین» پژوهش‌های لوئیس هافمن" نقش مهمی را در ادبیات این حوزه ابا می‌کند. او معتقد بودآکه اشتعّال مادران (به تنهایی) تأثیر کوچکی بر رشد کودکک دارد و اين تأثیر بسته به جنسیت فرزند متفاوت است (هافمن» ۱۹۶۳). پس از او محققان دریافتند که در مسئله اشتغال مادران پیچیدگی‌های زیادی وجود دارد. انگیزه مادران برای ورود به بازار نیروی کار منزلت اجتماعی-اقتصادی آنها» خصوصیات شخصیتی» سابقه قومی-نژادی» وضعیت تأهل» 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۳۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ وضعیت اشتغال (پاره وقت در مقابل تمام وقت» منظم در مقابل پراکنده)» مدت اشتغالا تعداد ساعات دور از خانه» نوع حرفه» سن فرزندان» جنس فرزندان» تعداد فرزندان» خرید خدمات نگهداری از فرزند» و طرز برخورد همسران» متغیرهایی هستند که می‌بایست در خصوص رابطه اشتغال مادر با رشد فرزندان وارد تحلیل‌ها بشوند. از اين رو بسیاری از محققان بر این باورند که اشتغال مادران نمی تواند اثر مشخص و یکسانی بر فرزندان داشته باشد. با این وجود در حالی که اغلب مطالعات تجربی بر اثرات منفی و مخرب اشتغال مادران بر عملکرد تحصیلی فرزندان تأکید داشته‌اند (هیل و دانکن آ» ۱۹۸۷؛ هیل» والدفوگل» بروکسگان» و هان"» ۶۲۰۰۵ برنال» ۲۰۰۸؛ مهربانی» ۴) این تأثیر در سطح خانوارهای کم درآمد عموما مطلوب بر آورد شده است (واندل یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر تحصیل فرزندان «بعد خانواده)* است. در مباحث مربوط به اقتصاد خانواده» همواره کشمکشی میان کمیت و کیفیت فرزندان برقرار بوده است (بکرآ» ۱۹۶۰؛ بکر و لوئیس*» ۱۹۷۳). محققان عموما به.رابظه‌اي.منفی ین آندازه خانواده و کیفیت فرزند؟ اشاره دارند (شن :۱ ۲۰۱۷؛ آرجیز و اورت!! ۲۰۱۹؛ سان۲ ۲۰۱۹؛ فنگ ۲۰۲۰۰۱۳). این گزاره بدین معنی است که اگر ما تحصیل فرزندان را نماینده‌ای از کیفیت فرزند بدانیم» با افزایش تعداد فرزندان در خانواده متوسط عملکرد تحصیلی آنها افت پیدا می‌کند و کیفیت فدای کمیت می‌شود. در واقع آنچه که در 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳۹ ادبیات این حوزه بیش از مسئله اندازه خانواده و تعداد فرزندان مهم قلمداد می‌شود» ترتیب تولد! فرزندان و جایگاه هر فرزند در خانواده است. فرزندانی که دیرتر در خانواده متولد می‌شوند به مراتب عملکرد ضعیف‌تری نسبت به فرزندان بزرگک‌تر خانواده دارند (بلکک» دورو و سالونز "» ۲۰۰۵٩ گری- بوبو» پریتوه و پیکارد" ۲۰۰۶ لاکاوو؟ ۲۰۰۱؛ بوس و کیل, ۲۰۰۶؛ آیزرگ ۲۰۰۴؛ گرنز و لیلارد"» ۶ کانلی و گلابر ۲۰۰۵ آرجیس» ریس» اورت» و ویتونچارت؟» ۲۰۰۶). هرچند که در پیشینه نظری این حوزه مطالعاتی نیز به اثرات کوچکه» بی معنی» (11) شکل» و يا حتی در مواردی مثبت ترتیب فرزندان بر عملکرد آنها اشاره داشته‌اند (کسلر "!» ۱۹۹۱؛ هاسر و سوئل !! ۱۹۸۳؛ هانوشک ۱۲ یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر تحصیل "فززندان»تحصیلات والدین است. روی آوردن به برنامه‌های والدین محور (با هدف بهبود نتایج فروّئان) نوعی سیاست گذاری بلند مدت است که ضمانت اجرای آن مستلزم اطمینان از, تأثیرّات میان نسلی آن اشت. آیا کسب تحصیلات والدین در جوانی و پیش از تشکیل خانواده» می‌تواند به عنوآن یک مسیر انتقال اث رگذار» عملکرد فرزندان را در نسل بعد بهبود ببخشد و نابرابری‌های میان نسلی را کاهش دهد؟ الگوهایی که در مطالعات پیشین بررسی شده است» همبستگی‌های بی شماری را از تحصیلات عالی والدین منعکس می‌کندوالدین تحطیل کرو اعموماافررنط آوزی را به تأخیر می‌اندازند» با احتمال بیشتری در آمدهای بالاتر دارند» و درابرنامه کاری خود منعطف‌ترند. از طرفی شرکای 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۴۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ زندگی آنان تحصیل کرده‌تر هستند و دخالت بیشتری در امر فرزندپروری دارند (کارنیرو» میگیر» و پریا» ۲۰۱۳؛ کالیل» رایان» و کوری" ۲۰۱۲؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۷). والدین تحصیل کرده‌تر رفتارهای انگیزشی بیشتری را در مسئله آموزش فرزندان خود نشان می‌دهند و از فرزندان نیز انتظار بیشتری دارند. سطوح بالاتر تحصیلات والدین نظام ارزش‌ها و اعتقادات آنان را به نحو مطلوبی شکل می‌دهد و توانایی آنان را در اموری چون نحوه مدیریت فضای خانه و همین‌طور نحوه تعامل با فرزندان» تقویت می‌کند (داویس-کینآ» ۲۰۰۵). بنابراین اگرچه مطالعاتی چند» از اثرات کم یا بی‌معنای تحصیلات والدین حکایت دارند غالب مطالعات بر اثرات مثبت تحصیلات والدین نسبت به همتایان کمتر تحصیل کرده خود بر مهارت‌های شناختی» معضلات رفتاری» و تحصیل فرزندان‌شان اتفاق نظر دارند و تقابل نظر نگران کننده‌ای در طول زمان بین محققان دیده نمی‌شود (اونس و گزوت وک" ۲۰۱۷؛ دانکن و همکاران» ۲۰۱۷؛ گو و همکاران» ۲۰۱۸). عمده مطالعاتی که بر ارتباط میان در آمذ خائوا و تحصیّلات فرزندان متمرکز شده‌اند» از داده‌های طولی * بهره گرفته‌اند. به طور کلی داده طولی به نوعی از داده اطلاق می‌شود که به مرور زمان از طریق پرسش و نظارت بر گروه مشخصی از پاسخ دهندگان جمع آوری می‌شود و می‌توان از آنها در ردیابی روندها و تحلیل تغییرات در طول زمان بهره گرفت. به دلیل فقدان چنین داده‌هایی در نخامعه:ایران: ما الگوری خود.ر؟ یکت با با استفاده ازاددهای رد انوا در سال :۱۳۹۸ نهضورت داده‌های مقطعی, و بار دیگر با استفاده از میانگین‌های درون گروهی (درون استانی) پنج سال متوالی ۱۳۹۴-۳۸ در قالب داده‌های شبه تابلویی بر آورد کرده‌ايم تا بتوانیم در حد توان محدودیت‌های تحمیل شده بر مطالعه خود را برطرف سازیم. به طور کلی در شرایطی که فقط داده‌های مقطعی 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... زد تکراری مستقل در دسترس باشند روش‌های شبه تابلویی ! به عنوان جایگزینی برای داده‌های تابلویی جهت برآورد الگوهای اثرات ثابت به شمار می‌روند (دیتون آ» ۱۹۸۵). داده‌های مقطعی متوالی از تر کیب داده‌های مقطعی در بازه زمانی مشخص به دست می‌آیند. لذا در این داده‌ها نیز همانند داده‌های تابلویی ساختاری از سری زمانی مقاطع مشاهده می‌شود. با این تفاوت که در داده‌های تابلویی واحدهای مقطعی در طی زمان یکسان هستند اما در داده‌های شبه تابلویی» واحدهای مقطعی در طی زمان یکسان نیستند. در نتیجه برخلاف داده‌های تابلویی امکان بررسی وضعیت خانوار يا افراد یکسان در طی زمان وجود ندارد. در چنین شرایطی می‌توان گروه‌هایی از افراد را تحت عناوینی چون «هم دسته»" یا «سلول»*۴ دنبال کرد. در این روش» گروه‌های پایدار از افراد" به جای افراد در طول زمان مشاهده می‌شوند و میانگین‌های درون گروهی جایگزین متغیرهای فردی خواهند شد. فرآیند آمارگیری در ایران توسط مرکز آمار ایران به.صورت همه ساله انجام می گیرد و در آن خانوارهایی به صورت تصادفی انتخاب شله و اطلاعات آنها ثبت می‌شود. داده‌های اولیه به صورت پایگاه‌های داده‌ای* در نرم افزار ۵26095 در دسترس عموم قرار؛ گرفته است که با توجه به نوع جم عآوری داده‌ها (طبقه‌بندی داده‌ها بر اساسن کد خانوار و همچنین کد نسبت اعضای خانوار با سرپرست خانوار) محقق می‌بایست به فراخور نیاز خود آنها را با استفاده از نرم افزارهای آماری تنظیم و پالایش کند. ما در این خصوص از آخرین نسخه نرم افزار 57۸7۸ جهت آماده سازی و مادر الگوی اول این پژوهش, از ریز داده‌های طرح هزینه-د رآمد خانوار در سال ۱۳۹۸ استفاده کرده‌ايم. حجم کل نمونه منتشره توسط مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸ مشتمل بر اطلاعات اقتصادی-اجتماعی ۱۳۲۵۴۱ نفر است. از این تعداد پس از حذف نمونه‌های ناقص و اعمال 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۴۳۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ محدودیت سنی (۲۲ سال) برای فرزندان خانوار» داده‌های ۱۳۵۸ نفر جهت مطالعه و آزمون در اختیار ما قرار گرفت (به دلیل محدودیت‌های داده‌ای, ما ناگز یریم تنها اطلاعات افرادی را وارد نمونه خود کنیم که نقش آنها تحت عنوان فرزند در خانواده تعریف شده است). ما نیز با هدف استفاده از نمونه‌های حتی‌الامکان بزرگک جهت نیل به نتایج واقعی‌تر از نمونه گیری مجدد خودداری نمودیم و داده‌های کل ۱۲۵۸ نفر را در تخمین خود وارد کردیم. در این مجموعه داده‌ها اطلاعات خرد خانوارهای نمونه نظیر در آمد» مخارج» سن» جنس» وضعیت تحصیلی, اشتغال و وضعیت تاهل افراد در الگوی دوم نیز میانگین اطلاعات خرد تمام افراد نمونه را به تفکیک هر استان و در طول پنج سال محاسبه نمودیم. حجم کل نمونه منتشره توسط مرکز آمار ایران در طول پنج سال متوالی (از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۳۹۸)» مشتمل بر اطلاعات اقتصادی-اجتماعی ۶۷۵۹۲۸ نفر است که پس از اعمال محدودیت سنی برای فرزندان خانوار» داده‌های ۶۶۱۸ فرد بیست و دو ساله جهت میانگین گیری و تولید داده‌های شبه؛تابلویی :در اختیار ما قرار گرفت: در پایان این بخش لازم است تا مختصرا توضیحاتی را در خصوص سن افراد نمونه و علت عدم درج وضعیت سواد پدر در الگوی رگرسیون ارائه نماییم.در ادبیات تجربی این حوزه» محققان تأثیر سطح در آمد خانواده را بر سطح تحصیلات به اتمام رسیده یا تعداد سال‌های تحصیلی به اتمام رسیده فرزندان در یک سن مشخص) اعمک با نی هر بازه ۸ نع ۷ستالگی». آژمون کرده‌اند. بر ین آساس در مطالعه حاضر نیز تأثیر مجموع درآمد والدین بر سطخ تحصیلات فرزندان در سن ۲۲ سالگی آزمون شده است. بنابراین اطلاعات آفرزندانی که در سال نمونه گیری کمتر از ۱ سال تمام و بیشتر از ۲۳ سال تمام داشته‌اند» مورد بررسی و آزمون قرار نگرفته است. در خصوص وضعیت سواد والدین» در برخی مقالات تنها وضعیت سواد مادران و در برخی دیگر تنها سطح تحصیلات یک والد (والد تحصیل کرده‌تر) مد نظر قرار گرفته است. علاوه بر این تجزیه و تحلیل داده‌های سالانه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که حدود ۹تا ۲ درصد افراد نمونه در هر سال» در خانواده‌های تک سرپرست (مادر سرپرست) زندگی می‌کنند و پدر به دلیل مرگ يا طلاق با خانواده زندگی نمی کند. 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۲ از آنجا که داده‌های مقطعی در یک مقطع مشخص از زمان اندازه گیری می‌شوند و ماهیت این داده‌ها به گونه‌ای است که دسترسی به اطلاعات فردی هر فرد پس از مرگ يا جدایی از خانواده وجود ندارد» استفاده از متغیر وضعیت سواد پدر در الگو نتیجه تخمین را با تورش جدی مواجه می‌کند. علت این است که در صورت استفاده از داده وضعیت سواد پدران» اطلاعات مربوط به خانواده‌های مادر سرپرست به صورت داده‌های گمشده! وارد تخمین نمی‌شوند» لذا بخش بسیار مهمی از داده‌های نمونه (حدود ۱۰ درصد) از دست می‌روند و تخمین بر اساس نمونه‌ای غیرنماینده ۲ صورت می گیرد. تحلیل نهایی در چنین شرایطی به دلیل حذف قاعده‌مند" داده‌ها احتمالا اریب خواهد بود. دسترسی محققان به داده‌های طولی این مشکل را برطرف خواهد کرد. بنا بر آنچه گفته شد داده‌های مورد استفاده درامطالعه تخاضر در دو سطح بررسی می‌شود. بخش اول داده‌ها به صورت خرد و در سطح خانوار» و بخش: دوم داده‌ها به صورت میانگین و در سطح استان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. متغیر وابسته این الگو سطح تحصیلات محقق شده (به اتمام رسیده) هر فرد است و به عنوان شاخصی از سرمایه انسانی به کار گرفته شده است. متغیرهای وابسته خود مشتمل بر ۸ دسته مجزا هستند. متغیر د زآمد والدین که مجموع درآمد پدر و مادر هر فرد و شاخصی از وضعیت اقتصادی خانواده است. لازم به ذکر است که در الگوی شبه تابلویی» جهت جلوگیری از تأثیر تورم سالانه بر نتایج نهایی» داده‌های درآمدی مربوط به هر سال مطابق با شاخص قیمتی مصرف کننده" در سال ۱۳۹۸ تبدیل به درآمدهای حقیقی شده‌اند. هفت متغیر توضیحی دیگر نیز که عمدتا نشان دهنده خصوصیات خانوادگی افراد هستند وارد الگو شده‌اند که مختصرا بدین شرح‌اند: ۱- وضعیت سواد مادر؛ ۲- تعداد فرزندان خانوار؛ ۳- سن مادر در بدو تولد فرزند؛ ۴- ساختار خانواده؛ ۵- جنسیت فرزند؛ ۶- وضعیت اشتغال مادر؛ ۷- ترتیب تولد فرزند. 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۴۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ ما با استفاده از نرم افزار 16.0 57۸7۸/818 و اجرای آزمون‌های مورد نیاز» روش حداقل مربعات معمولی ! را جهت برآورد با داده‌های مقطعی و روش حداقل مربعات تعمیم یافته" را جهت بر آورد الگوی اول این مطالعه به صورت زیر تصریح شده است: ((۸] 7] + و8۸1 +0704 + د801 + 0502 + در این الگو 50170۸71017 متغیر وابسته و نشان دهنده سطح تحصیلات افراد نمونه در سن ۲سالگی آنهاست. مقادیر این متغیر بازه‌ای بین صفر تا هشت دارد که در آن عدد صفر نشان دهنده پایین ترین سطح سواد (بی سواد) و عدد هشت گویای بالاترین سطح سواد (د کترای تخصصی است). ما مجموعه ویژه‌ای از متغیرهای کنترل" را که نماینده خصوصیات فرد و خانوار هستند» وارد الگوی خود کرده‌ایم. در الگوی بالا 13/002/1 مجموع درآمد والدین» 51811310 تعداد فرزندان خانواده» 5 سن مادر در بدو تولد فرزند» :7 وضعیت سواد مادر (بی سواد-۱)» 1:2 ساختار خانواده (تتک والدی-۱)» :30 وضعیت اشتغال مادر (غیرشاغل۱۶)» 124 ترتیب تولد (فرزند اول-۱)» و 105 جنسیت فرد (مونث-۱) را نشان می‌دهد. 7 نیز جز اخلال است. در این الگو در آمد والدین» سن مادر در زمان تولد فرزند» و تعداد فرزندان"متغیرهای کمی الگو هستند و وضعیت سواد مادر (با سواد/ بی‌سواد)» جنسیت (پسر/ دختر)» ساختار خانواده (دو والدی/ تک والدی)» اشتغال مادر (شاغل/ غیرشاغل)» و ترتیب تولد (فرزند اول بودن/ فرزند اول نبودن) متغیرهای کیفی این پژوهش هستند ما الگوی رگرسیونی دوم این مطالعه را به صورت زیر تصریح نموده‌ایم: 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... 2 (۲) 3 + 57810/600 دم +ی/12607 106 00 + فاعگگکه ۷۵۵ مدمه حی ۵006۸771077 چم +00 + ی ]۳/۹707 ۵07 +ی 0۸/6 م6 ج ی 147 ٩0 جی 14۲ ۵۸ + ی 1۸6۳ الگوی بالا بر اساس میانگین هم دسته برای هر سال تنظیم شده است که در آن » نشان دهنده استان‌های مختلف کشوره 7 زمان» و 5اع116ه 11:۵۵ ۵10۲1 اثرات ثابت هم دسته است. ع0 ناهمگنی مشاهده نشده افراد (مانند توانایی‌ها و انگیزه‌های فردی) و »۷ جز خطاست که دارای میانگین صفر و واریانس مشخص در هر دوره است. :8 نیز پارامترهایی هستند که می‌بایست برآورد شوند. در این الگو (10170871010) متغیر وابسته و میانگین سطوح تحصیلی افراد نمونه در سن ۲۲ سالگی آنها است. (1.060)100178 میانگینی از مجموع درآمد والدین در خانوارهای نمونه یک هم دسته مشخص است که مطابق با شاخص قیمتی مصرف کننده در سال ۹۸» تبدیل به درآمدهای حقیقی شده است. (5181110) نشان دهنده میانگین تعدادافرزندان در خانوارهای نمونه هر هم دسته است. (11805) میانگین سن مادران را در خانوارهای نمونه در هر هم دسته نشان می‌دهد. متغیر بعدی ۳ است که متوسط وضعیت اشتغال مادران در هر هم دسته راانشان می‌دهد. این عدد بازه‌ای بین صفر و یک دارد که در آن صفر به معنای شاغل بودن تمام مادران در خانوارهای نمونه و یک به معنای شاغل نبودن تمام مادران در خانوارهایانمونه است. متغیر بعدی 711/17 است که گویای متوسط وضعیت سواد مادران است. مقدار این متغیر عددی بین صفر و یک است که در آن صفر به معنای با سواد بودن تمام مادران در خانوارهای نمونه و یک به معنای بی سواد بودن تمام مادران در خانوارهای نمونه است. متغیر 01:01 متوسط ترکیب جنسیتی افراد نمونه در هر هم دسته رانشان می‌دهد. این متغیر بازه‌ای بین صفر و یک دار که در آن عدد یک به معنای مرد بودن همه افراد نمونه و یک به معنای زن بودن همه افراد نمونه است. متغیر آخر .۳1510111 است که متوسط وضعیت ترتیب تولد افراد نمونه را نشان می‌دهد و بازه‌ای بین صفر و یک دارد؛ به صورتی که عدد صفر به معنای فرزند اول نبودن همه افراد نمونه و عدد یک به معنای فرزند اول بودن همه افراد نمونه است. 0 نشان دهنده هم دسته یا گروه مورد نظر است که هم دسته‌ها در اگوی ما به صوزرت ۱ استان مجزا تعریف شده است. 7 نیز نشان دهنده دوره زمانی مورد نظر است که در الگوی ما به صورت دوره‌های سالانه در نظر گرفته شده است و هر دوره گویای یک سال مشخص است. 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۴۶ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ برای تخمین الگو به روش حداقل مربعات معمولی لازم است ابتدا اعتبار این روش را با استفاده از امکاناتی که در نرم افزارهای مختلف فراهم است» بسنجیم. زیرا نتایج به دست آمده از تخمین زن حداقل مربعات معمولی» تنها بر پایه صحت فروضی که بر آنها نهاده شده‌اند معتبر خواهند بود. فرض اول به میانگین جملات خطا اختصاص دارد. اگر یک جمله ثابت در رگرسیون داشته باشیم» هدف صفر بودن مقدار میانگین خطاها به راحتی حاصل می‌شود و بنابراین این فرض در یکی دیگر از مفروضات معادله رگرسیون» ثابت بودن واریانس جملات پسماند است» که به عنوان فرض همسانی وارپانس شناخته می‌شود. در صورتی که جملات پسماند» واریانس ثابتی نداشته باشند گفته می‌شود واریانس ناهمسانی وجود دارد. ما جهت سنجش این فرض» از آزمون بروش پاگان گادفری! بهره گرفته‌ايم. در این آزمون فرض 110مبنی بر فقدان ناهمسانی واریانس رد شد؛ بنابراین الگو دچار واریانس ناهمسانی است..ما برای گذر از؛ این امسئله» از روش تصحیح وایت؟ ستفاده می‌کنیم. در این روش انحراف معیار ضرایب» با لحاظ نمودن مشکل ناهمسانی واریانس محاسبه می‌شود و به تبع آن» آماره‌های ۲ و سطح معناداری جدید برای ضرایب مدل گزارش می‌شود. مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 /57۸7۸.8 فرض مهم دیگر» عدم خود همبستگی سریالی بین جملات پسماند است. اگر الگو دچار خود همبستگی باشد می‌تواند تمام آزمون‌های آماری را از درجه اعتبار دور کند. اما علی رغم داده‌های سری زمانی که در آنها اغلب فرض عدم خود همیستگی سریالی بین جملات پسماند نقض می‌شود» 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۷ این مسئله به ندرت در داده‌های مقطعی قابل مشاهده است؛ لذا انجام این آزمون در خصوص داده‌های این مطالعه ضرورتی ندارد و می‌توانیم از آن صرف نظر کنیم. فرض مهم بعدی استقلال جملات خطا و متغیرهای توضیحی از یکدیگر است. به عبارت دیگر اگر یک يا تعداد بیشتری از متغیرهای توضیحی به طور همزمان با جمله اخلال رگرسیون همبسته باشند» بر آورد گر 01.8 دیگر کارا نخواهد بود. اما از آنجایی که متغیرهای توضیحی (برآوردگرها پا همان متغیرهای مستقل) معمولا به صورت غیرتصادفی تولید می‌شوند» فرض کلاسیک چهارم در بیشتر مواقع رد نمی‌شود. به همین دلیل در منابع مختلف چندان به روش کشف و رفع آن نپرداخته‌اند. فرض پنجم معادلات رگرسیون» برخورداری جملات خطا از توزیع نرمال است. از آزمون‌هایی که نرمال بودن جملات پسماند را مورد آزمون قرار می‌دهند می‌توان از آزمون جا رکک-برا! و آزمون شاپیرو ۲ نام برد. اگر مقادیر محاسباتی آماره آزمون از مقدار بحرانی جدول کای‌دو بزرگک‌تر نباشد نرمال بودن توزیع جملات پسماند ردانمی‌شوه. اما زمانی که اندازهانمونه به میزان کافی بزرگ باشد و سایر فروض کلاسیکک نیز برقرار باشند» انحراف از فرض ترمال بودن معمولا بی اهمیت و پیامدهای فرض ششم» عدم وجود خطای تصریح 8۳۳۰۱۷ بهترین شاخص برای تشخیص خطای تصریح الگوه کشف این موضوع است که الگوی مورد نظر دارای مشخصه‌های آماری نامطلوب باشد. در این رابطه می‌توان از آزمون‌هایی نظیر آزمون باقی مانده‌ها»؟ آزمون دوربین-واتسون»؟ و آزمون ریست رمزی* بهره گرفت. ما در مطالعه خود آزمون ریست رمزی را برگزيده‌ايم. جدول زیر نشان می‌دهد که مقدار 0:۵۷ آزمون برابر ۰/۳۸۳۸ است که سطح ۰/۰۵ را رد کرده است. بنابراین فرض صفر آزمون مبنی بر عدم خطای تصریح رد نمی‌شود و الگوی ما به درستی تصریح شده است. 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۴۳۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ الگوی ارات ثابت :دز برابر اگوی ارات تضادفی ۱:۲ ۸۲ مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 57۸7۸.8/8 پیش از تخمین باید الگوی مناسب برای تخمین مشخص شود. از این رو برای انتخاب بین روش‌های رگرسیونی تلفیقی! و ترکیبی"» از آزمون اف- لیمر" استفاده می‌کنیم. این آزمون مشخص می کند که آیا ضریب تعیین رگرسیون با اثرات ثابت به طور معناداری بزرگک‌تر از ضریب تعیین مدل رگرسیونی تلفیقی است یا خیر! پس از تأیید روش ترکیبی» به کمک آزمون هاسمن؟ از میان دو روش متفاوت اثرات ثابت* و اثرات تصادفی؟» روش مناسب را جهت تخمین انتخاب می کنیم. جهت تشخیص و رفع ناهمسانی واریانس از آزمون والد تعدیل شده" بهره می‌گیریم و نهایتا الگوی خود را تخمین می‌زنيم. لازم به ذکر است از آنجایی که دوره زمانی در نظر گرفته شده (۵ سال) کوتاه است» آزمون‌های مربوط به مانایی؛ هم انباشتگی» و همبستگی سریالی در این همان‌طور که گفتیم در برآورد الگوی داده‌های تابلویی» با دو حالت کلی روبرو هستیم. حالت اول بدین صورت است که عرض از مبدا برای کلیه مقاطع یکسان است که در این صورت با الگوی رگرسیون تلفیقی مواجه هستیم. در حالت دوم عرض از مبدا برای تمام مقاطع متفاوت است که به این حالت با الگوی رگرسیون ترکیبی سرو کار خواهیم داشت. ما برای شناسایی دو حالت فوق به آزمونی تحت عنوان اف-لیمر رجوع می‌کنیم. در صورتی که مقدار 7۲ محاسبه شده از ۳ جدول با 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۹ درجات آزادی مشخص شده بزرگک‌تر باشد فرضیه 110 مبنی بر همگنی مقاطع و عرض از مبداهای یکسان رد می‌شود و لذا می‌بایست عرض از مبداهای مختلفی را در برآورد لحاظ نمود» در نتیجه ما می‌توانیم از روش ترکیبی جهت برآورد استفاده کنیم. ولی در صورتی که فرضیه 110 رد نشود» به معنی یکسان بودن شیب‌ها برای مقاطع مختلف بوده و قابلیت ترکیب شدن داده‌ها و استفاده از الگوی داده‌های تلفیقی مورد تأیید آماری قرار می‌گیرد. بر اساس نتایج حاصل شده از آزمون» در همه گروه‌های مورد مطالعه (تمامی استان ها) فرضیه 110 مبنی بر برابری عرض از مبداها در سطح اطمینان ۹ درصد رد شده است و می‌بایست عرض از مبداهای مختلفی را در تخمین لحاظ نمود. لذا روش انتخاب داده‌ها و الگو مق آماره آزمون | درجه آزادی. | اختمال داده‌های تلفیقی در برابر داده‌های ترکیبی ۳۶ (۳۰/۱۱۷) | ۰/۰۱ مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزاز 16 57۸7۸.3/7 رایج‌ترین آزمون برای تعیین نوع الگوی داده‌های تابلویی آزمون هاسمن است. این آزمون بر پایه وجود يا عدم وجود ارتباط بین خطای رگرسیون برآورد شده و متغیرهای مستقل الگو شکل گرفته‌است. به عبارت دیگره اگر براساس آزمون اف- لیمر» روش داده‌های تر کیبی انتخاب گردید» این پرسش مطرح است که آیا تفاوت در عرض از مبدا واحدهای مقطعی به طور ثابت عمل می‌کند یا اینکه عملکردهای تصادفی می‌توانند این اختلاف بین واحدها را به طور واضح‌تری بیان نماید و این دو روش به ترتیب روش‌های اثرات ثابت و اثرات تصادفی نامیده می‌شود. در این آزمون از آماره کای‌دو با )1 درجه آزادی استفاده می‌شود. اگر مقدار آماره کای دو محاسباتی از مقدار بحرانی کای دو جدول با درجه آزادی»1 بزرگک‌تر باشد و یا به عبارتی دیگر مقدار 2:0 آزمون فرضیه فوق کمتر از آلفا باشد» فرضیه 140 رد می‌شود. یعنی الگوی اثرات ثابت بر الگوی تصادفی ارجح است؛ اما در غیراین‌صورت الگوی اثرات تصادفی بر الگوی اثرات ثابت» برتری خواهدداشت. مطابق با نتایج به دست آمده در آزمون هاسمن» فرضیه 110 مبنی بر سا زگاری بر آوردهای اثر تصادفی 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۵۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ در سطح اطمینان ۹٩ درصد در همه استان‌های مورد مطالعه رد می‌شود؛ لذا روش اثرات ثابت را الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی ۳۱۳۲ نف مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 /57۸7۸.۸ حال که بر اساس نتایج دو آزمون اف-لیمر و هاسمن روش اثرات ثابت را برای تخمین الگوی خود برگزیده‌ایم» لازم است برای بررسی ناهمسانی واریانس از آزمون والد تعدیل شده بهره‌بگيريم. نتایج حاصل از آزمون والد تعدیل شده نشان می‌دهد که احتمال آماره این آزمون برای الگوی پژوهش کمتر از ۵ درصد است. بنابراین فرض 110 مبنی بر همسانی واریانس رد می‌شود و الگو دچار وارپانس ناهمسانی است. در چنین شرایطی» ما ناگزیریم روش حداقل مربعات تعمیم يافته! را جهت برآورد مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 57۸7۸.۸/7 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... جدول ۶ نتایج برآورد الگو به شیوه حداقل مربعات معمولی با اعمال تصحیح وایت مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 57۸7۸.3/7 مطابق انتظار مجموع درآمد والدین رابطه مثبت و معنی داری در سطح اطمینان ۹۹ درصد با سطح تحصیلات فرزندان دارد. تأثیر این متغیر با ضریب (۰/۱۸) ثبت شده است. متغیر اندازه خانوار» رابطه منفی و معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد با سطح تحصیلات فرزندان خانوار دارد و شدت اثر آن با ضریب (۰/۱۴) به دست آمده است. متغیر بعدی به سن مادر در بدو تولد فرزند اختصاص دارد و همان گونه که مشخص است ارتباط مثبت و معناداری را با سطح تحصیلات فرزندان نشان می‌دهد. این ارتباط در سطح اطمینان ۹۹ درصد است و به میزان (۰/۵۵) تأثیر دارد. متغیر چهارم که به وضعیت 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  1۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ سواد مادر اختصاص دارد به صورت منفی و معناداری با سطح تحصیلات فرزندان در ارتباط است. این ارتباط در سطح اطمینان ۹۹ درصد است. توجه به این نکته ضروری است که متغیر وضعیت سواد مادر یک متغیر مجازی است که در آن وضعیت با سواد با عدد (۰) و وضعیت بی سواد با عدد (۱) در الگوی ما تعریف شده است. بنابراین بهتر آن است که بگوییم بی سوادی مادر به صورت منفی و معناداری بر عملکرد تحصیلی فرزندان اثر می گذارد و تأثیر این متغیر (۰/۳۴) است. متغیر ساختار خانواده (دو والدی/تک والدی)» ارتباط معناداری را با عملکرد آموزشی فرزندان خانواده نشان نمی‌دهد. متغیر مجازی اشتغال مادر (شاغل /غیر شاغل) در سطح اطمینان ۰ درصد ارتباط مثبت و معناداری با عملکرد آموزشی هر فرد دارد و ضریب آن (۰/۰۷) گزارش شده است. این نتیجه نشان می‌دهد که شاغل نبودن مادران اثر مثبتی بر نتیجه فرزندان دارد. متغیر مجازی ترتیب تولد (فرزند اول بودن/فرزند اول نبودن) ارتباط معناداری را با اعملکرد:تحصیلی فرزندان نشان نمی‌دهد. آخرین متغیر» متغیر مجازی جنسیت فرزند (پسر/دختر) است و در سطح اطمینان ۹۹ درصد» ارتباط مثبت و معناداری با سطح تحصیلات افراد دارد. شدات اثر این متغیر (۰/۱۳) است. از آنجا که متغیرهای توضیحی این الگو در واحدهای متفاوتی اندازه گیری می‌شوند» لازم ست تا جهت مقایسه شدت تأثیر ضرایب با.یکدایگر به ضرایب استانداردشده" الگو رجوع کنیم. همگام و سازگار با ادبیات پیشین» وضعیت سواد مادر و درآمد والدین به ترتیب قدرتمندترین پیش‌بینی کننده‌های عملکرد تحصیلی فرزندان به شمار می‌روند.علاوه بر این افزایش بعد خانوار با احتمال کسب سطوح پایین تر تحصیلات برای هر فرد همراه خواهد بود. این در حالی است که شاغل نبودن مادر و همین طور بالاتر بودن سن مادر در بدو تولد فرزند با احتمال کسب سطوح بالاتر تحصیل برای فرزندان همراه است و دو والدی بودن ساختار خانواده تأثیر معناداری را بر 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۳ 1-۲. تخمین الگوی حداقل مربعات تعمیم یافته (داده‌های مقطعی متوالی) جدول ۷. نتایج برآورد الگو به شیوه حداقل مربعات تعمیم یافته مأخذ: یافته‌های پژوهش بر اساس خروجی نرم افزار 16 57۸7۸.8/8 نتایج حاصل از تخمین به روش حداقل مربعات تعمیم یافته نشان می‌دهند که در همه استان‌های کشور طی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ متوسط درآمد خانوارهای نمونه هر استان در سطح اطمینان ۹*درصد. رابطه مثبت و معناداری با متوسط تحصیلات فرزندان ۲۲ ساله دارد. مطابق انتظار» متوسط وضعیت سواد مادران نیز در سطح اطمینان ۹۹ درصد اثر معناداری را بر میانگین سطح تحصیلات فرزندان نشان داده است؛ با کویدایت که باسواد بودن مادران اثر مثبت و معنادار و بی سواد بودن مادر اثر منفی و معنادار را ثبت کرده است. همچنین متوسط تعداد فرزندان خانوار (بعد خانواده) در سطح اطمینان ۹۹ درصد اثر منفی و معناداری بر میانگین سطح تحصیلات فرزندان دارد. برخلاف انتظار» دو متغیر سن مادر و وضعیت اشتغال مادر ارتباط معناداری را با سطح 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۵۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ بنابراین درآمد بیشتر والدین» با سواد بودن مادر» و تعداد کمتر فرزندان» در همه استان‌های کشور موجب بهبود متوسط عملکرد تحصیلی فرزندان شده است. در این تخمین آماره خی دو با عدد ۵۸۵/۱۰ به همراه احتمال صفر نشان دهنده معناداری کل الگوست. هدف این مطالعه» بررسی تاأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی فرزندان با تأ کید بر نقش عوامل جمعیتی است. یافته‌های پژوهش در خصوص مقایسه عملکرد تحصیلی افراد نمونه در دو سوی طیف درآمدی حکایت از آن دارد که شکاف تحصیلی در امتداد شکاف درآمدی به وضوح مشاهده می‌شود. به عبارت دیگر همگام با فقر درآمدی والدین» فرزندان نیز به دلایل مختلف از سطوح آموزشی پایین‌تری بهره می‌برند و نوعی از فقر فکری (کسب سطوح پایین‌تر تحصیلات) به واسطه فقر درآمدی به نسل فرزندان منتقل می‌شود. مطالعه و بررسی داده‌های مقطعی مربوط به سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که بیش از ۰ درصد کم درآمدترین افراد نمونه وارد دوره دبیرستان (متوسطه دوم) نشده‌اند و بیش از ۸۰ درصد آنان به دانشگاه‌ها راه نیافته‌اند. بررسی داده‌های مقطعی متوالی نیز نشان می‌دهد که افراد متعلق به گروه‌های پردرآمد در ابتدای دوره زمانی مورد نظر این پژوهش (سال ۱۳۹۴) به طور متوسط حدود ۱/۸۲ واحد بیش از افراد متعلق به گروه‌های کم در آمد از تحصیل بهره می‌برند که این عدد در میان دوره (سال ۱۳۹۶) به رقمی بالای ۲ واحد افزایش می‌یابد و در پایان دوره زمانی (سال ۱۳۹۸) مجددا به رقمی نزدیک به ۱/۸۱ واحد باز می گردد. مجموعه این یافته‌ها نشان از آن دارد که علی رغم بزقراری حمایت‌های اجتماعی! دولت همچون تحصیل رایگان در مدارس» برنامه‌های مالیات بر درآمد» و پرداخت‌های نقدی (مانند پارانه)» شکاف‌های نتایج تخمین در هر دو الگوی اقتصاد سنجی پژوهش نشان می‌دهند که متغیرهای وضعیت سواد مادر» درآمد والدین» و بعد خانواده در بالاترین سطح معناداری با سطح تحصیلات فرزندان قراردارند. در تخمین اول» دامنه تأثیرگذاری خصوصیات خانوار بر سطح تحصیلات فرزندان جمعا 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۰.۰ بیش از ۵۰ درصد است و این یافته فرضیه تأثیر بیشتر عوامل پیشینه‌ای خانوار نسبت به عامل در آمد را رد نمی کند. لذا به نظر می‌رسد که توجه بیشتر نهادهای تصمیم گيرنده به نهاد خانواده»خاصه نقش مادر» در حوزه‌های مختلف اعم از آموزش» آگاهی بخشی, و اشتغال به خودی خود اثر مطلوبی بر تحصیلات فرزندان داشته باشد و تا حد بالایی از تأثیر منفی فقر در آمدی والدین بر تحصیل فرزندان جلوگیری کند. مضاف بر این پيشنهاد می‌شود تا در جهت کاهش تأثیر منفی بعد خانواده بر تحصیل فرزندان» برنامه‌های تنظیم خانواده به صورتی گسترده در رسانه‌ها مراکز آموزشی» و خانه‌های بهداشت جهت آموزش و آگاهی بخشی به زوجین مد نظر قرار بگیرد و تدابیر جدی‌تری در خصوص آسان‌سازی دسترسی زوجین به اقلام پیشگیری از بارداری اتخاذ شود. بنابراین تا کید مطالعه حاضر بر منابع مالی خانواده نباید این ذهنیت را در خاطر مخاطبان ایجاد کند که اتخاذ سیاست‌های حمایت اقتصادی ارجح بر سیاست‌های والدین محور و ارائه آموزش‌های اولیه به آنان است. علیرغم اینکه در هر دو الگوی پژوهش سطح:د رآمد والدین اثر افثبتومعناداری را بر عملکرد تحصیلی فرزندان نشان می‌دهد» اتخاذ سیاست‌های بازتوزیعی درآمد يا پرداخت‌های نقدی دولت بدون قرار پیش شرطه چندان مطلوب و اثرگذار به نظر نمی‌رسد؛ زیرا ما از ترجیحات و نحوه تخصیص درآمد در خانواده‌های مختلف بی‌اطلاعیم و به نظر نمی‌رسد چنین پرداخت‌هایی اثرات پایدار» مطلوب» و معناداری را در زمینه تحصیل فرزندان به بار آورد. کما اينکه نتایج پژوهش‌های مرتبط با اقتصاد ایران نیز نشان می‌دهد که تغییرات قیمت‌های نسبی پس از اعطای پارانه‌های نقدی باعث کاهش سهم هزینه‌های آموزش خانوار و بنابراین کاهش رفاه آتی در خانوارهای شهری و روستایی شده است (آقایاری هیر و همکاران, ۱۳۹۷). علاوه؛بر این؛اعطای یارانه‌های نقدی ممکن است موجب تغییر الگوی رفتاری و کاهش تمایل افراد به اشتغال» خصوصا در گروه‌های کم درآمد» بشود (جلالیان و پاشازاده» ۱۳۹۳). افزایش تمایل خانواده‌های کم جمعیت و جوان به گسترش بعد خانواده در پی دریافت مبالغ یارانه‌ای» دیگر نتیجه‌ای است که به خودی خود با سیاست تشویق زوجین به فرزند آوری کمتر در مغایرت است. بنابراین بهتر آن است که چتر حمایتی دولت در قالب طیفی از حمایت‌های اجتماعی» نظارت‌های مداوم» و با قرار پیش شرط (برای مثال الزام ثبت نام کودکان در 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۵۶ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ افلاطونی» عباس (۱۳۹۳). نج ز یه و تحلی لآماری با ۷10۷۶ت1آدر تحقیقات حسابداری و مدیریت مالی. آقایاری هیر» مسلم؛ صادقی» حسین؛ عصاری» عباس و بهرام سحابی (۱۳۹۷). "تأثیر پارانه نقدی بر الگوی مخارج خانوارهای شهری و روستایی در ایران ". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و جلالیان, حمید و اصغر پاشازاده (۱۳۹۳). "اثرات اقتصادی و اجتماعی پرداخت نقدی پارانه بر جامعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان آزادلو شهرستان گرمی)". مطالعات برنامه ریزی سکون تگاه‌های سوری, علی (۱۳۹۲). اقتصادسنجی (مقدمانی) همراه با کاربرد 1۷16۷۹8 و .5401012. تهران: کشاورز غلامرضا (۱۳۹۹). روزنامه دنیای اقتصاد شماره آروزنامه: ۵۰۱۰» شماره خبر: ۰۳۲۷۰۰۹۰ محمودی» وحید و ندا یگانلی (۱۳۹۵). "نگاه آمارتیا سن به مقوله آموزش و سنجش آن با رویکردهای متعارف ". مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی» شماره ۳۰۶ صص ۰۱۹۶-۲۰۹ مهربانی» وحید (۱۳۹۶). "تحلیلی اقتصادی از اثر بعد خانواده بر عملکرد تحصیلی فرزندان ". فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و نوسعه پایدار). سال هفدهم» شماره اول صص ۰۱۶۳-۱۸۷ 0۵1 2010۳:۰ 361 ولنط۲ وه (ممطا5 جعاگه دوزکز ناگ +عصمله ۳300۵ .(2004) .۸ جمونه علوصنک فصه وصضسده‌طوانض) 1660 کم ماج ۵ط۲ .(0996) وش ۷۰ فص 3 همه و۷۵۲۶ 778 .5001 صذ ۳655ع 2۳۵ وه مزا موز 0ممطو اند ده 82۳61000 بواونظ وصه 0۳06۴ طامزظ** .(2006) اسقط ۷۷ .8 هد یک ۸۵۵ .0 8۵68 سا فاوس۸ ۷7 :3۵۵000 ۵۳ ععز5 ولنسد۲ ۵۶ الط ۵ط .(2019) ۸۳۵۵ یک هه ما فووج۸ .(85)1 ,6010165 عنحا ده ۳۲320097٩ ۵ سمل ی‌نام2 ولنط-عده ک مصنطک ۳۵۵ ۳1۵606 40 86210۵1 از م6 +علصع6 عطا مهد ععماصه10120 وانسه ۳۲ .(2019) معنصداه/2 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۷ ناما 0ص اجاتاصه 0 6/66۵ ۵00" .(1974) عنوما ووعسی 3۰ فص .5 وععی ملظ ,6000100 70۵۲ 0۳۵ 0106۳0۰ 1700۳1096۰ نوانسوط ۳۵ ۰۲ 50068 تصححفانط) ۶و 85 له 3306۳5 003007 عععل[م صز اصعصا ص۲۵ .(1960) .65 معملم8 ,۸50020 عن09ط۳0 صفخعص۸ عطا که م3 اححصص۸ 5006-600 عطا ۶و 5انط حه ععع۲ وانط۲ وصه عمط امص2/ ۶ ۳۶۳۵۵۲ ۲۵۵ .(2008) 8۰ اهظ ۳:11 1۳۵ 2/0۳67 06 3/0۳6 1۵۵ .(2005) کعصواد5 14۰ هه 2 036 یگ 81306 [ 70۳۳۵۲ 0۵۲۱۵۲ 7۳۵ تطمناق ۳۵ کصمحغوانط) حه 0۳06۶ طاحنظط فصه منک ولنسد۳ 5 6۷/0۷ ۸00066۰ ولنطک ده 1006 0۶ ۳1۲0 ۵ط 1 .(1999) .2 8100 زظ 270 526 وانسد۳ و اما 15۵ :2/3 0۳00 طانطظ" .(2009) عم م13 اصد .۸ 800 367-۰ .00 ,(22)2 « 60/10/65 0۳۲2010000 آم حالص صصنهاخ۸ آمصمناه ۳۵ 0۳۵ 0۳06۴ 6 لصه 8۷0605 عصمت1 مصمناف30 ۹/۵" .(2013) بل کم مفعصسع۲ 6 ۳۳۵۳۵۵۲ ۳۵ ]٩ ,700۵ قاصع ۸0016 فص صعحفلنط) که عم 126۸10 ۰ ۸۵ :۳۵۳۵ ۸۵۲۳6۵ ۳۵۳۴٩ ر 870 آمنممک 7۳۵ .(2014) .۸ صعفصطقعط) 5 اطع فوصه خصعصاده صا صمناه 0 آهادم م۳ .(2006) عطنهای ۶ 0ص .2 فلوم 0۳06۳ طاحنظ فده ع2ز5 منطفطانک ۵۶ عدمصا ۵ط) کم کعامصناعط عافنط عنصعلی ۸ 37-7 .00 ,(41)4 ۹650۳۲65 ۳7۵/1 0۳۲ اه سل ۳۵۳۵۵۵۷۹ صز صمناهسه ۲۷ مسمصعع ۳۵ :۸0 0لنط۴ 0۵ 13606 برلنسد۳ کم دمص ۵ط .(2012) «عصطما با فص .ی لطه0 ,(102)5 ,16۷16۷ ۳60110176 ۸۵۲1601 6۳6000۰ جع ] عصمعصآ عمط عطا 1۳۵۳۵ ۳1۵666 10606 اولنسد۳ فص د0ا۳۵۵ ص2۳ کم ععدعداگد ۳5۵ .(2005) .2 صععک-عزه0 6 عطا 0صه کدمناها0 306 آماصع2 و علمط و عط1 اصعصعنط۸ فلنط ]70۳۳۵ ,افدمناع0 600-5 گم فعتوک کعسن7 دوخ 0اه اآمصو ۶" ,(1985) م۸ صماعع2 و انطا6 مهم عسصنساک وانسد ۳ .(2004) ململاو2 بخ عمط فص مطاهنی 14۰ 2000۵ 40 1360۳۵05 ۳۵۵0۵6 .(1994) مصم‌طعلط 24 هد .7 صصع-عام3۵۵ م6 ص20 مه دح غلنط0 ,2 .310 ,65 ۷۵1۰ ,74ع00116/ع0ع2 6۸10 اصعص م2610 فممطفلنطا) واحه‌ط 5و انط۲ وصه فعصصمعصا خصععم3 هرز نموه عمتعم .(2017) بلق اه .3 یعس ص200 -001:10.1007/513524 ,1603-26 .00 ,2017 , 5 370۰ ,۷۵154 وراه و0 ع2 ۰ عصناه م5 1و۸ 200 206۳7 000 اند -راحم۳ .(2010) انم م۸ افص 6.36۰ 701-60651 و6۰3 20۵0 306-5 .00 م81 370۰ 26۷61001160 610 مطالده77 وصد ما معط ماصعصصنما۸ 160۳۷۵0 ۰۳۵۵۵۳۵ .(2011) علا70 .> وصد .۸ نام 1۳.36 701-60651 6۰3 ص20 67 دهع 310۳۵ 1۳۵۳ 10666 00۵06 ناصمصصصنها۸ اس و۸ فص #ممطولنط) واحهط 07 000۵۵6 136 نعصا م3 فص ,عع 216 مععصعاعزو م3 35110۰ کن] عطا هه 1 ۵6۰ 376۷ ,۳۵۵۵09 عهد5 آمععط .ونانطاه/1 مد واه 1016۳000 0۶ 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  ۵۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۰۹۷ بهار ۱۴۰۰ 0 عو۸ [۵00۵/ ۹ .(2018) نالف .م۸ فص 3۰ 3052109-3۸0۵ ت13 ک1 106 و63 2۵0 3۳۵۵10۵1 کنصسلانط) ده ععزگ وصناانک ۶و معط ۵ط۲ .(2020) وصصاند< هط 0 ]0 6۷0۷ ۳6077۲7 فزده 1300 1۳۵۳ عع دز اصعصصنما۸ [ه 3۳۵0210 5 عم 01 مهد عی۸ لاس۹2 .(2018) 30 .5 فصه تاک صمصطعنط ۸ .3/016۹ 1600286 هم معحغلنطاع) 1۵۶ کع ص00 ال ۸ .(2007) 36 خصمعع ص۳۳ صنطوطانگ مصه 0۳067 طاحنظ* .(2006) 0سن2 .7 فصد بش۸ 200 بط مطامظ-وسدی6 .۳۳088 هه صمنم00 که روک عطا هنز کاصعصعد که و۲0 7۰ 7۳۳ 6 :205160 کعهد2 39 .5514 370۰ 7عو2 دمتعکه‌کا ۵ 06۳ 0005 وصه 16 اه صمنای ۸10 156 .(1975) ععطی اوطانی اصد مممل30 .5 دی 65 اوازو 6 نت هط ص60 ,۵۳۵ 310 معلع و0 عکن] 3206870۵۶ رتم۳ 0۳ ۵۵۸3 ۷٩ ۹/۵0۵ .(1993) صمصص۶م1 .5 فص .۸ عوصفخصمی 70۳۵1 ۸۲۱۵۲1۲۵۲ :2/0365 1660286 انم کاصدگصآ ۵1 کمععاصد 530 17621 عطا 3:0۵ (ا 0۲ ۹۵ 0۳06۲ 8۳ ]٩ 260 71۳۵ .(2006) 0660 با 200 .7 عصعی 6 31/31670231 ۵۹8 1۵6۶" .(1994) مزا 36۰ فص .5 صعصسص م1 م۸ کصخصوعی ع صز کد0 و02 نکنام ۳۵۵۵ 906066 3060100660 فلنطاع ماگ۸ واعده ۸۵ 585-9 .00 3 .370 ,20 ۷۵۰ 6۷10۰ 2606100160۴ 000 000اسم20 ععاهاک معانصتا ۵۵0۳65 .(2018) مسا ما 200 :6 وصهزن3 و3 شا و6 شآ 13 7000 و 1 م5 0۵ 66۲ ماع ۸ و3۸۵ ما مادام 002005 آهاص6 2 فص عصمعصآ ولنسج۳۴ 110۳ صذ ۳۳۵ 10۷01176161۰ 3260۵ 300 صمناها 6 آماصمجد2 ۶ عمط ع 2/00 156 تفصنطع 70۵1 .نها موصه ادها نا 6665 1۳00-016 ۲۵۵ .(0992) ۰ لاس11 ۳۵ رصع صنداک۸ لمصمتی ۳۵ وصه +0۳06 طاحنطظ .(1985) 50611 ۷۷۰ فصه 8 #معه 11 :0 18506 .001-23 ,(22)1 70۳۵1۰ 60 عبط ماع م۸ ۰ عمنطدنانگ 01076۲40 ۹/0 .(2005) ۲3۵0 :۷۷ وصه .7 صصی-عام 50 3 ۷۷2۵1041061 سل 131 ب 6 3/0136 عمط 156 .(1963) 3۰3۶6 ۹ص ما حصحصام13 ۰ 30۵00۵1 کصمغلنطع هه صمنژعه‌مصهم0 نهد ۳ .(2001) 36۰ 13000 ,369686 30006 فصه آهنفمک5 1۵۶ عاطتاعص 1۳۵۳۵۵ کعنعک معمو2 ۷۷۵۵۵۵ 15۳ [۵ ۳۵۵0 7306 #صه دمناق ۳۵ آهاصه 2۳ 01 ۳۶۲ .(2018) نوی ۳.0۰ فص 6۰ معط ۳3101۵۵۲ 16۰ کاافاک وصنودم۸ 215۸ که انوم "کاصعونا5 ۵ کع90ع 1 5 سلطا هه عسطانساه بولنسد۳ 2001 مخصموععص ۳۳ م30 چگ دنس .(2001) 3۰ صطو3 .00249-270 ,14 ۷۵۰ رک6 6011017 ۵۲2010011 ,70۳۵ ۰ کاصعصع عناق 40 650۳65 نصعحلانط6 جر کاصعصاع 1 جانسد۳* .(2004) عسنمت0 .1 فص .۸ نام :37 ,170/09 .کم ناگ 27006 اقط کم معط وصخصعند ۳ 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0  مطالعه تأثیر شکاف‌های در آمدی خانوار بر شکاف‌های تحصیلی ... ۹ 10661006۵1 56 0ص صمناق 0 3/9 +کعنصنایع 1 عصنع ۵ .(2012) باه اه آنام 00.1361-3 ,49 ۷۵۰ ونزطاصه ومع ۰ صحلولنطا 6‏ ۷/۵ 6ص ح اصعنفدی 0 عساعنساگ ات۳ +اصعصع منحا۸ وصه معهنگ جانهه۳ ,60و0۳ طاسنظ* .(1991) .2 «عاووم1 413-۰ .00 ,(9)4 6070768 07ط۵0 1 ۳۲٩ ۵ 30 دم ص166 عهد 1۸۷ 6 ۶ عامعلاتظ ۵ط1* .(1979) فسعطنط عصقص3 .7 فصد .۸ جعطع8 و13 [ 700۳۳۵1 7۵ ۳۵۵۵۵۲۰ مه ۵۶ الوم :عممعص 20 آممطعگ ۵ کج 13606 41 ۳876010 علهدنک ج ۷/۵ دتآ هس۳0 .(1994) سغعفهد5 .ی فصه .5 صعطعصقت2 5۰ 7006۳ 17307270 :38۸ ,عع لوصف ۰ عماع 77 هط ۷۷ ,قا1 0 م,طنق3 الن6 مصعطاقطاع هصنعها ٩ م302۵ ,5301000 :عل عسطع ,2700600۴8 [651021 ۸/100 مط۵0 1060۳ فلنط" ,(2012) خصنطص0< ملسعصمع] فصد مصد‌ماج1 4 -2012 3206۳ ۷۷۵۵ خاصععمصصا عمط ها 20۵۳۵ 30 هه ب ۳0 :6 هه عسه تساک اوانصت ۹ص .(1989) ععووعی صمسر5 ۷۷۰ فصه سیگ 3۰ 80۲ ,4 7۵1۰ .نرو 500010 ۲٩ ,7۳۳۵ ۸۳۵۳/۲۵ 1560۳۰ مهم نصدع م5 0-آهنمک5 وصن1 55 60 ه دا ۵1 جازدنصتآ 156۵ :و8 0مطعناط20 رجععهدم 29) 774-802 .00 ,210.4 (2018) 00۳۹ وصد فصه صدصمصعگ وعطدج فص ۳۳۵۵6۵ جنصصنی< فصد صعلع3 1امععسط 65 1۵826 معط ماع صز عحعلوانط0 ۶و امه عطا هه خمعصووامستط آمهصه ۹ 0۰ که 130676100601 بو حقس۸ مصعک +0عقنمم‌عدتا .2018 «عطصعامعک 73 +6 2 ,60110771165 200116 ]٩ ,70۳۵ 3/207۳ بمم0 31 اعاصنو 2 ۵6۵5 .(2000) تصطمق جعطاک 6 :3۵۵05 5و 0انطع ۵5 26زگ وانصد۳ ک۵ ماقط ۲۵۵ ر2017) مه دک .37-65 .00 ,(12)1 و6038 ۳۳۵0۵۳60۰ مصنطا6 هنز ی‌ناو2 [م ص۲0 و۳۳۵0 عطا 1۳۵۵ -1.0۳8 کاعاگ۸ 000 1لنط۲ صز عمنک ولنصه۲ 130 :310۳6 کذ عم" .(2019) «مهنوساک سک ۷0۵۳6 370۷ ,3۳655 ازع نت000 1990۰ 16007۳ 0610011۵11۳ :770 .(3990) 17302 ۵16۲۳۵1 ۲۲۵۵۲ 200 امه که کاعالط .(1992) ممصمصقط بل فصه .0 ما۷ 41 131۱ ۷ابا3 16502 ۵۳ 0430+ 11:56 آ۵ 96۲0.۱۲ 1۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵0

یکی از معضلات جوامع بشری محروم ماندن افراد، خاصه کودکان، از اکسیر شفابخش آموزش است. در ایران نیز، آمارها در خصوص مقایسه عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان در دو سوی طیف درآمدی حکایت از آن دارد که شکاف تحصیلی در امتداد شکاف درآمدی به وضوح مشاهده می شود. به عبارت دیگر همگام با فقر درآمدی والدین، فرزندان نیز به دلایل مختلف از سطوح آموزشی پایین تری بهره می برند و نوعی از فقر فکری (سطح پایین تر تحصیلات) به واسطه فقر درآمدی از نسل والدین به نسل فرزندان منتقل می شود. ما در این مطالعه با استفاده از داده های خرد هزینه درآمد خانوار به بررسی این سؤال مهم می پردازیم که منشاء این شکاف های تحصیلی کجاست و ما چگونه می توانیم بر آنها غلبه نماییم. تخمین های پژوهش حاضر یک مرتبه با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی در قالب داده های مقطعی و بار دیگر با استفاده از تکنیک حداقل مربعات تعمیم یافته در قالب داده های شبه تابلویی برآورد شده است. نتایج حاصل از هر دو تخمین نشان می دهند که همگام با ادبیات پیشین این حوزه، وضعیت سواد مادر و درآمد والدین به ترتیب قدرتمند ترین عوامل پیش بینی کننده سطح تحصیلات فرزندان در سنین بزرگسالی آنها به شمار می روند و متغیر بعد خانواده نیز دارای تأثیرات معناداری بر سطح تحصیلات در فرزندان است. مقایسه ضرایب دو تخمین همچنین نشان می دهد که در حالی که ضرایب دو متغیر سن مادر و اشتغال مادر در نتایج تخمین بر اساس داده های مقطعی معنادار است، این ضرایب در تخمین پژوهش بر اساس داده های شبه تابلویی از لحاظ آماری بی معناست.

407939

ال هشتم؛ شماره ۱ (۲۹ پیاپی): تابستان ۱۳۹۸ ص ۸۵-۹۴ نقش بازاریایی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ویروسی در مشتریان لیلا صدرنیا محسن باقریان فرح آبادی "* سیدصلاح الدین نقشبندی؟ ۱ کارشناس ارشد مدیریت ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. ۲ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. ۷1۵1 300 10۷۴ 0۳۵۵ اه اعد و۲1 صز عصنا ماسح هنفعص آجنهمد او غامد 1۳۵" زو دح طاطعطاع 312 00 هلدک.ک ون 3 مط ده ۳ صعسعو 53 صععطا30 ,هناد هام۲ نماد مطعصع3۳ دعوم وصه معدمعنک مصصناق ۳۵۵ نمعنووط2 او اصعص م16 مکاصعص 3/0 500۳1 ۵1 1۰36.56 796۳5 0هم۸ عنص ماک ص3۳ طج ۵0 0ص ععدمن5 مخصعصععحص/2 ۵1 <مع ]3۳0 اصهاکزدع۸ .2 ۸:۵0 عنصدادآ ,0صه۳2ظ دلجمعم وصد ععدعنگ ماصعصعع 3/02 و «محعم3۳ اصهادزدک۸ .3 هدف از اجرای این تحقیق بررسی نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ویروسی در مشتریان برندهای منتخب پوشاک ورزشی است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی» و از نظر ماهیت از نوع همبستگی است که به روش میدانی انجام شد. جامعه‌آماری تحقیق» کلیه‌ی مشتریان نمایندگی‌های۴ برند ورزشی عضو صفحه‌ی اینستاگرام آن برند بوده‌اند. حجم نمونه ۳۸۴ نفر برآورد شد که به روش نمونه برداری احتمالی چند مرحله‌ای ۵ در نظر گرفته شد. نتایج نشان داده عشق به برند بر بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و بازاریابی ویروسی اثر داشته و (۰/۰۱ گ ۳ ۹/۲۰ - ]) تواناییي پیش‌بینی بازاریابی ویروسی را دارد. براساس نتایج ضریب "بتا؛ابه ازای" یک انحراف استاندارد افزایش در عوامل عشق به برند بازاریابی ویروسی (۰/۴۳) افزایش می‌یابد همچنین عشق به برند (۰/۰۱ > ۳ ۴/۴۷ - ]) توانایی پیش‌بینی بازاریابی رسانه‌های اجتماعی را دارد. ازطرفی ضریب بتا به ازای یک انحراف استاندارد افزایش در عوامل عشق به برند» بازاریابی رسانه‌های اجتماعی (۰/۲۲) افزایش می‌پیابد. لذا می‌توان افراد علاقه‌مند به برند را به سوی شبکه‌های اجتماعی و فعالیت ویروسی آنها تشویق نمود. بر همین اساس برندهای ورزشی می‌توانند با افزایش میزان مشارکت با مشتریان خود زمینه‌های رفتار ویروسی را تقویت نمایند چرا که ایجاد محتواهای چالشی» پست‌های نظرسنجی عواملی عشق به برند بازاریابی رسانه‌های اجتماعی, بازاریابی ویروسی» فعالیت ویروسی. 5002 ۵۶ ۲۵1۵ 1۳۵ 10001۲ ۵ دز وروی عنط کم صنه 156 [۵ز 200 10۷6 ۳۵۵۵ ۵۶ مرنطکصوناهام۳ صز وصناعما فص 1602 0 00056 ۶و کصحعع صز ۵عناممه کز لومعم کنط1 0۳۵۵06 1 ۲۳6 ۶۵۶ رود عطا ۵۶ نود امنعنهاد عط1 عصی 6 .۳۵۵0 اقطا ۵۲ عهدم اعد عط ۵۶ 65 6 ۸1 عع ۵0 نصهزد 156 .کمک روط عط ۵۵ ۵ا 1560 ۷۵۲۵ کاآناو۲ 156 .0.05> 8 که 0ع06۳زقطم ۵5 5ع2واهصه للم 10۳ 6 صق 3۳۵۵ 86 1 16۳651۵0 عجق مطام عاممعم ,150۳10۲6 نز معط وه ک6ا ومع و5 ما 0عع 2 م00 0 21 8 0 6۳12 و3 0ع کم تانق ۳-0  ۸۶ پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» سال هشتم» شماره ۱ تابستان ۱۳۹۸ در دنیای امروز برندها بعنوان یکی از انواع مالکیت‌های فکری, نقش موئری در توسعه و کسب درآمد بیشتر برای واحدهای مفاهیم مهمی چون تعهد. اعتماد و یا وفاداری به برند است و می‌تواند نتایج مثبت زیادی برای شرکت‌ها و مدیران به همراه داشته باشد. در تحقیقات بازاریابی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. عشق به برند به‌عنوان یکی از جدیدترین مفاهیم در حوزه برند اعتماد و نگرش مثبت احساس اندوه با آن به عنوان در حقیقت امروزه» سرمایه اصلی بسیاری از کسب و کارها برند با این‌حال» اخیرا به این نتیجه رسیده‌اند که ارزش واقعی یک شرکت» جایی بیرون از آن یعنی در اذهان خریداران بالقوه قرار درگیری با تبلیغات اینترنتی و نقش آن در خرید محصولات در درجه نخست براساس نیاز و کاربرد و اهمیت محصول برای افراد است و بعد از آن با ایجاد نگرش و تهیه محتوای خوب و کالاخای ورزشی» ویژگی مشتریان و ادراک مشتریان از خرید و مناسبی را برای انتشار اطلاعات, عقاید و ایده‌های جدید با سرعتی هرچه بیشتر در بین افراد شبکه ایجاد نموده‌است. با بستری عظیم‌تر و غنی‌تر از ارتباط و ساختار شبکه‌ای شده‌است. اطلاعات ایفا می‌کنند. آنها ثابت کرده‌اند که در موارد بسیار جامعه تمرکز اخیر در استخراج اطلاعات ارزشمند از این مقدار فناوری اطلاعات و ارتباطات و هم‌سویی بین این فناوری با برای توسعه برندها هستند محیطی که با ارتباط گسترده و تعامل با مصرف‌کنندگان و هزینه ناچیز برای معرفی کالا بسیار جدید. شرکت يا تغییرات ایجادشده در محصول آشنا شوند» از ویژگی‌های دیگر برند بهره ببرند یا حتی از طریق پروفایل‌های خود به تبلیغ محصول و برند مد نظر بپردازند(اپولازا هارتمن و بازاریابی ویروسی نام دارد که می‌تواند نقش موّئری در ارتقا این امکان را فراهم می‌آورد تا با سرعت و هزینه‌ی پایین» اطلاعات بازاریانی؛را میان عده‌ی زیادی از افراد در محیط وب پخش کرد. افراد اغلب برای دست‌یابی به اطلاعات منابع و ارایه‌ی یک دلیل یا انگیزه‌ی قوی به افراد است تا آنها را تشویق به ارسال پیام و یا تبلیغ مورد نظر به دوستان و برندهای ورزشی انجام شده است. در واقع مسئله اصلی تحقیق این است که در یابد چگونه افرادی که عشق به برندخاصی را اشتیاق خود را به سایرین از طریق بازاریابی ویروسی به صورت رایگان انتقال دهند و تعداد افرادی که جذب برند مورد نظر می‌شوند از این طریق می‌تواند افزایش یابد. از طرفی دیگر افراد عضو در شبکه‌های اجتماعی که در صفحات خود مشتاقانه برند  محسن باقریان فرح‌آبادی و همکاران: نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ... محبوب خود را پیروی می‌کنند شناسایی می‌شود و بر روی در راستای همین مسئله این سوال مطرح می‌شود که نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و این تحقیق از نظر هدف کاربردی» و از نظرماهیت از نوع تحقیقات همبستگی است و اطلاعات اولیه آن به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری شده است. بدین منظور از مشترک» آداب و رسوم » تعهدات به جامعه, مشارکت اجتماعی» مدیریت ادراک» کاربرد برند وفاداری به برند اعتماد به برند) است. مقیاس اندازه‌گیری این پرسشنامه از نوع ۵ ارزشی لیکرت( از سطح کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) می‌باشد. در این تحقیق پرسشنامه به ۲۱ گویه و ۵ موّلفه(جامعه برندی» شبکه اجتماعی, مشارکت اجتماعی مدیریت ادراک» کاربرد برند) تعدیل داده شد و شامل ۴۳ گویه و ٩ موّلفه( رفتارهای مبتنی بر اشتیاق, اندازه‌گیری این پرسشنامه از نوع ۷ ارزشی لیکرت( از سطح کاملا پرسشنامه به ۱۹گویه و ۳ مولفه ( رفتارهای مبتنی بر اشتیاق, پیوند عاطفی مثبت» اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند) تعدیل داده شد و به مقیاس اندازه‌گیری ۶ ارزشی تبدیل یافت. و شامل ۱۹گویه و ۴ موّلفه(شدت بازاریابی دهان به دهان» ارزیابی مثبت بازاریابی دهان به دهان, ارزیابی منفی بازاریابی دهان به دهان» محتوای بازاریابی دهان به دهان) است. در تحقیق حاضر پرسشنامه به ۱۶ گویه و ۳ موّلفه(شدت بازاریابی دهان به دهان» ارزیابی مثبت بازاریابی دهان به دهان» محتوای بازاریابی دهان به تعدیل داده شد و به مقیاس اندازه‌گیری ۶ ارزشی تبدیل شد.  ۸۸ پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» سال هشتم» شماره ۱ تابستان ۱۳۹۸ ورزشی آدیداس» نایک ریباک و پوما بوده که عضو صفحه‌ی نمونه از جدول مورگان ! استفاده شد. که تعداد آن ۳۸۴ نفر برآورد شد که تعداد ۴۰۰ پرسشنامه در نمونه‌ای متشکل از احتمالی چند مرحله‌ای ۲ می‌باشد که در ساعات مختلف آغاز به تأیید قرار گرفت به منظور تعیین پایایی این پرسش‌نامه‌ها از روش پایایی آلفای کرونباخ ۲ استفاده شد. نتایج محاسبه ضرایب در این قسمت تعداد ۳۸۷ پرسشنامه به مشتریان برندهای آدیداس» نایک» ریباک و پوما که عضو شبکه‌ی اجتماعی اینستاگرام آن برند بودند در نمایندگی‌های خود در ۱۵فروشگاه پخش شد که نمودار و اثر غیر مستقیم آن ۲۳/. و اثر کلی آن ۲٩۸۹ بر بازاریابی ویروسی و اثر مستقیم و کلی بازاریابی رسانه‌های اجتماعی ۴۴/. بر پازاریابی ویروسی است. در واقع عشق به برند بر بازاریابی رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۵ > 7 ۲/۴۹ حا اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > 0 ۸/۱۷ ) توانایی پیش‌پینی بازاریابی رسانه‌های اجتماعی را دارد. براساس نتایج ضریب بتا به براشتیاق اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند میزان بازاریابی همچنین نتایج نشان داد پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۵ < 0۳ ۰/۰۱- جامعه‌پذیری (۰/۰۱ > ۳ ۳/۳۸ -]) برنامه‌ریزی (۰/۰۱ > ۳ ۳ ا). مشارکت اجتماعی(۰/۰۱ > 0 ۳/۰۹ ۳) و کاربرد برند (۰/۰۱ > ۳ ۶/۰۴ خ]) توانایی پیش‌بینی بازاریابی ویروسی را دارند. براساس نتایج ضریب بتا به ازای افزایش یک انحراف  محسن باقریان فرح‌آبادی و همکاران: نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ... ۸۹ همچنین نتایج نشان داد مدیریت ادراک (۰/۰۵ < ۳ ۱/۸۱--]) توانایی پیش‌بینی بازاریابی ویروسی را ندارند از سوی دیگر در جدول ۴ نشان داده شده است که تحلیل رگرسیون رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۵ > ۳ ۲/۴۹ -]) پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۱ > ۳ ۲/۶۳ خ) اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ ک "۳ ۸/۱۷ خا) توانایی پیش‌بینی بازاریابی ویروسی را دارد. براساس نتایج ضریب بتا به ازای یک واحد انحراف مثبت و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند» میزان بازاریابی براساس جدول۵ بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ ک ۰۳ ۶ پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۵ > ۰۳ ۲-۰/۱۲) و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۰ ۶۰/۲۳ ۲) با مولفه رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۱۳ 4۳ پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۵ > ۰۳ ۰/۱۲ ۲) و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۰۳ ۲۰/۲۳ ۲) با موّلفه شبکه اجتماعی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و همچنین بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ > ۰/۱۴۰۳ 4۲ اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۰۳ ۶۰/۲۵ ۲) با مولفه مشارکت اجتماعی رابطه مثبت و (۰/۰۱ > ۰/۱۳۰۳- ۲ اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۶۰/۲۳۸8 ۳) با مولفه کاربرد برند رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق» پیوند عاطفی مثبت و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند با موّلفه مدیریت آدراک رابطه معنی‌داری وجود ندارد (۰/۰۵ < ۳). همچنین بین پیوند عاطفی مثبت با موّلفه‌های مشارکت اجتماعی و کاربرد برند جدول ۲.ضرایب رگرسیون خطی موّلفه‌های عشق به برند بر بازاریابی رسانه‌های اجتماعی جدول ۳. ضرایب رگرسیون خطی موّلفه‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی بر بازاریابی ویروسی جدول ۴. ضرایب رگرسیون خطی موّلفه‌های عشق به برند بر بازاریابی ویروسی اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند | ۰/۲۲ ۳ ۳۸ ۸/۷ [ر پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» سال هشتم» شماره ۱ تابستان ۱۳۹۸ جدول ۵. ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین موّلفه‌های عشق به برند با مولفه‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی ار ای ار شبکه | مشارکت ۱ مدیریت ۱ کاربرد اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند ۳۳ ۳۳ ۳۵ ۴ ۳۳ جدول ۶ .ضریب همبستگی پیرسون رابطه بازاریابی رسانه‌های اجتماعی با موّلفه‌های بازاریابی ویروسی شناخت بازاریابی دهان به دهان ۳۳ ۳۶ ۳ معا ۳۶ ارزیابی مثبت دهان به دهان ۳ ۰ ۸ 1۷ ۱۴ جدول ۷. ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین موّلفه‌های عشق به برند با موّلفه‌های بازاریابی ویروسی : ۶ آدهان به ان | ذهان به ذهان ‏ بازاریابی | ویروسی اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند ۳۶ ۱۳ ۳۳ ۳ براساس جدول۶ بین شناخت بازاریابی دهان به دهان (۰/۰۱ ۳ ک ۲۰/۳۳ ارزیابی مثبت دهان به دهان (۰/۰۵ > ۰۳ ۰/۱۲- ۲) و محتوای بازاریابی (۰/۰۱ ک ۰۳ ۰/۲۴ ۲) و و رفتار ویروسی دهان (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۲۶- ۲ محتوای بازاریابی (۰/۰۵ > ۰۳ ۵ و رفتار ویروسی (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۲۴- ۲) با مولفه شبکه اجتماعی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و همچنین بین شناخت بازاریابی دهان به دهان (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۲۱ ۲» محتوای ۰ ۲) با موّلفه مشارکت اجتماعی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ ک ۰۳ + و رفتار ویروسی (۰/*۱ گ ۰۳ ۷۳۰/۳۰ با مولفه مدیریت ادراک رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ > ۳. ۰/۳۶ ۲ محتوای بازاریابی (۰/۰۱ > ۰8 ۶۰/۲۶ ۲) و رفتار ویروسی (۰/۰۱ > ۰۳ ۶۰/۳۷ ۲) با موّلفه کاربرد برند رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. بین ارزیابی اجتماعی» مدیریت ادراک . کاربرد برند رابطه معنی‌داری وجود ندارد (۰/۰۵ < ۳). همچنین بین محتوای بازاریابی با موّلفه مدیریت ادراک نیز رابطه معنی دار وجود ندارد (۰/۰۵ < ۳). براساس جدول ۷ بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ ۳ > ۰/۲۷- ۲)» پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۱ > ۰۳ ۶۰/۱۸ ۲) و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ ک ۰۳ ۲-۰/۳۶) با مولفه شناخت بازاریابی دهان به دهان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۵ گ ۰۳ ۰ )» پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۱۷ ۲) و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۰۳ ۰/۱۳- ۲) با موّلفه ارزیابی مثبت دهان به دهان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و همچنین بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق (۰/۰۱ ک ۰۳ ۸ پیوند عاطفی مثبت (۰/۰۱ > ۰8 ۰/۱۴- ۲) و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۳ , ۰/۲۳- ۳) با موّلفد  محسن باقریان فرح‌آبادی و همکاران: نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ... بین اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند (۰/۰۱ > ۰8 ۰/۳۴- ۲) با موّلفه رفتار ویروسی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. بین رفتارهای مبتنی بر اشتیاق» پیوند عاطفی مثبت با موّلفه مدل زیر الگو را در حالت معناداری نشان می‌دهد. این چنان چه دیده می‌شود همه‌ی ضرایب مذکور خارج از دامشه ۶ می‌باشد. با توجه به این که تمامی ضرایب به دست مودی *(۲۰۱۲) معتقد است مردم در شبکه‌های اجتماعی خود از که احساسات را تحریک کنند و در نتیجه مردم» رو در رو یا در مردم از اطلاعات اشباع هستند و از این رو بیشتر به دنبال جامعه برندی و رسانه‌های اجتماعی مفهومی است که به آن و همکاران» ۲۰۱۲). برند برای هر شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است و ایجاد و حفظ جایگاه مناسب آن در ذهن  ۹۲۳ پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» سال هشتم» شماره ۱ تابستان ۱۳۹۸ تجاری را می‌خرند نه یک کالارا. به گفته‌ی" استیون کینگ" نام ونشان چیزی است که مشتری می‌خرد و کالا چیزی است که در کارخانه تولید می‌شود. کالا به وسیله رقبا قابل تقلید ۵). دستیابی به مزیت رقابتی در دنیای امروز تنها با تکیه نتایج نشان داد ۵۵/۳ درصد از مشتریان را زنان و ۴۴/۷ درصد را مردان تشکیل میدهند و ۹۰/۸ درصد افراد در طول از آن است که عشق به برند بر دو عامل بازاریابی ویروسی و باتوجه به نتایج حاصل از پژوهش نشان داده شد که موّلفه‌ی پیوند عاطفی مثبت در متغیر عشق به برند قادر به پیش بینی نمی‌باشد این در حالیست که تفاوت معنی‌داری بین و اندوه ناشی از احتمال جدایی از برند و عشق به برند وجود دارد. نتایج این بخش از پژوهش با بخشی از یافته‌های باترا باترا و همکاران در بیان عوامل مرتبه بالای موثر بر شیفتگی به برند به ۷ عامل : یکپارچگی خود-برند» رفتارهای مبتنی بر کلی مثبت اعتماد و اطمینان و اندوه ناشی از احتمال جدایی اشاره کردند. یکی از عوامل غیر همسو بودن پژوهش حاضر با پژوهش باترا وهمکاران را می‌توان بررسی تک برندی و عشق به برند تنها برای یک برند خاص را در نظر گرفت» این در حالی‌است که پژوهش حاضر متعلق به یک برند خاص نبوده و مجموعه‌ای از برند هارا در بر دارد. یکی دیگر از عوامل تفاوت در نتایج را می‌توان به عدم آگاهی پاسخ‌دهندگان به مفهوم پیش‌بینی بازاریابی رسانه‌های اجتماعی را دارد و این نتایج با بازاریابی ویروسی را دارد و در نهایت عشق به برند توانایی مفاهیم وابسته به آن انجام شده که از آن جمله می‌توان تحقیق پارک (۲۰۰۵) را نام برد. مطالعات کارول و آهوویا (۲۰۰۶) و فورنیر (۱۹۹۸) نیز نشان داد که بین عشق به برند و تبلیغات فورنیر (۱۹۹۸) عشق را یکی از مهمترین عناصر در ارتباط باگوزی (۲۰۰۹) کارول و آهوویا (۲۰۰۶) و آلبرت» مرونکا و والت‌فلورانس (۲۰۰۷) به طور مشخص مفهوم عشق به برند را (۱۹۸۸) معرفی شدهپیوند مصرف‌کننده شی* و تعهد به برند و نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که برای اطمینان از اجتماعی را تقویت یا حمایت کنند تا جامعه را ساخته و حمایت کنند. در واقع با تشویق شیوه‌های تعاملی برای ترویج تعامل به ایجاد مشارکت جامعه کمک کنند. درکل نشان داد که با ترکیب برند از طریق بازاریابی دهان به دهان می‌شود این بخش از تحقیقات با نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر که بیان در نهایت می‌توان بیان کرد که عشق به برند بر دو عامل  محسن باقریان فرح‌آبادی و همکاران: نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ... ۳ بعنوان نقش میانجی اثر می‌گذارد پس می‌توان پیشنهاد کرد که (مانند تاسیس شعبات بیشتر بالابردن کیفیت و ...) استفاده از به‌عنوان یک عامل میانجی در رابطه علّی دو متغیر عشق به برند و بازاریابی ویروسی تاثیر مشخصی داشت بر همین اساس چرا که داشتن و ایجاد محتواهای چالشی یا محتواهای پرسش و پاسخی و هم‌چنین پست هایی که به صورت نظرسنجی بوده و یا حتی تولید محتواهایی که کیفیت رفتار ویروسی را بالا ,6اچق3 ۵۵ط ۷۷ ۵۶ ول 0 وکنص3/3070 ,3 ,130350" - نماید. از طرفی نمی‌توانیم نفی کننده پیشران اصلی یعنی عشق به برند باشیم در واقع آنچه که منجر به رفتارهای ویروسی می‌گردد و يا منجر به مشارکت بیشتر در شبکه‌های اجتماعی می‌شود عامل عشق به برند می‌باشدد لذا به برندها توصیه می‌شود بر روی پیوند عاطفی مثبت فعالیت کرده و زمینه‌های مشتریان داشته باشند که این امر از طریق رسانه‌های اجتماعی و ارتباط آن با مشتریان می‌تواند افزایش یابد. از اعضای فعال صفحات اجتماعی برای نشان دادن تجارب موفق خود و نوع اینستاگرام برند تماس خود را دائما از طریق پست‌ها و 0 05 نع ۳ ز/16 10.10 /ع ۲ زمل کل //:صاخط 6 .(2006) 0 بش۸ ,۸۳۵۷۵ هم بش۸ .8 ,لا08۵۳۵ -  ۹۴ پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» سال هشتم» شماره ۱ تابستان ۱۳۹۸ ۲۵12005 عناطانام اصمعزا ام اصز 00 اع رصن کاذ 0هه 2 .0 .3 ,30370 سظ .3 مفطالطق11 ,3 ,1270006 -

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی نقش بازاریابی رسانه های اجتماعی در رابطه علّی عشق به برند و بازاریابی ویروسی در مشتریان برندهای منتخب پوشاک ورزشی است. این تحقیق ازنظرهدف کاربردی، و از نظر ماهیت از نوع همبستگی است که به روش میدانی انجام شد.جامعه آماری تحقیق، کلیه ی مشتریان نمایندگی های4 برند ورزشی عضو صفحه ی اینستاگرام آن برند بوده اند. حجم نمونه 384 نفربرآوردشدکه به روش نمونه برداری احتمالی چند مرحله ای انتخاب گردید.دربخش آماراستنباطی از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف،ضریب همبستگی پیرسون وآزمون مدلسازی معادلات ساختاری به منظورآزمون فرضیات استفاده شد.سطح معنی داری برای تمامی تجزیه وتحلیل ها 05/0P< در نظر گرفته شد.نتایج نشان داد،عشق به برند بربازاریابی رسانه های اجتماعی و بازاریابی ویروسی اثر داشته و (p ≤0/01 ،9/20 = t) توانایی پیش بینی بازاریابی ویروسی را دارد. براساس نتایج ضریب بتا، به ازای یک انحراف استاندارد افزایش در عوامل عشق به برند،بازاریابی ویروسی (0/43) افزایش می یابد همچنین عشق به برند (P ≤0/01 ، 4/47 = t) توانایی پیش بینی بازاریابی رسانه های اجتماعی را دارد. ازطرفی ضریب بتا، به ازای یک انحراف استاندارد افزایش در عوامل عشق به برند،بازاریابیرسانه های اجتماعی(0/22) افزایش می یابد. لذا می توان افراد علاقه مند به برندرا به سوی شبکه های اجتماعی و فعالیت ویروسی آنها تشویق نمود.بر همین اساس برندهای ورزشی می توانند باافزایش میزان مشارکت با مشتریان خود زمینه های رفتارویروسی راتقویت نمایند چرا که ایجاد محتواهای چالشی، پست های نظرسنجی عواملی هستند که می توانندرفتارویروسی را تقویت نمایند.

508069

واژگان کلیدی: چند رسانه ای» اصل مجاورتبار شناختیآموزش اول ابتدایی؛آموزش حروف آ تمامی حقوق نشر برای فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی محفوظ است. محیط های یادگیری مبتنی بر چندرسانه‌ای را تسریع و تسهیل کند و از طرفی با روشهای سرگرم آموزی (که به تازگی در دنیا انسان از پیدایش تا کنون می‌باشد که با زندگی روزمره آنها پیوند خورده و حتی سبک‌های زندگی جدیدی را ایجاد کرده است. در عرصه‌ی آموزش و یاددهی - یادگیری نیز چنین می‌باشد و تغییرات بنیادی در آن ایجاد کرده به طوری که زیست بوم‌های یادگیری الکترونیکی را به وجود آورده است. در بعد کیفی هم نیز بسیار مورد توجه همگان بوده و در جامعه‌ی ما هم از غنای آموزشی را از این نوع بدانیم. به ویژه در نسلی که به قول مارک اینترنت برای آنها حکم اکسیژن را دارد خوشبختانه در حوزه‌ی آموزش حروف الفبا تا حدی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی کارهایی صورت گرفته است. از طرفی در این فرایند چندان به بعد اثربخش بر اساس علوم یادگیری و شناختی توجه چندانی نشده از سویی دیگر آموزش کودکان خردسال و دانش آموزان نسبت به افراد بالغ به دلیل تفاوت در میزان و نحوهی تمرکز کردن, اطلاعات را برای مدت کوتاهی حفظ می‌کند و گذر اطلاعات از این خزانهی حسی به حافظه بلندمدت برای دانش آموزان اول خلا وجود یک رسانه و دستیار اموزشی تعاملی و مبتنی بر بازخورد که معلم به ویژه معلمان پایه‌ی ابتدایی در آموزش حقایق به دانش آموزان پایه‌ی اول ابتدایی کمک کند در نظام آموزشی احساس می‌شود. این درحالی است که معلم ناچار است وقت کلاس را به دانش آموزان عادی که در اولویت می‌باشند. اختصاص دهد و حجم مطالب درسی را متناسب با سطح همچنین با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی دانش آموزان چندان ملاحظه‌ای دیده می‌شود. بنابراین؛ این نظریه که همهی افراد به دانش آموزان نیازمند تمرین بیشتر» برخی دیگر نیز نیازمند زمان بیشتر برای تسلط بر یادگیری هستند و همچنین گروهی. از دانش آموزان یک کلاس از رشد بالاتری از لحاظ فکری برخوردارند که معمولا در چنین مواردی» معلمان از طریق و از سویی دیگر همزمان با پیشرفت تکنولوژی, لزوم استفاده از فرصتهای موجود در کمک به بهبود زندگی افراد استثنایی هر روز از قبل اهمیت بیشتری پیدا کرده است. فناوری اطلاعات و ویژه, باید یک عنصر تلفیقی از برنامه تربیتی باشد که به طور کودکان را برای آموزش مطالب و مفاهیم درسی افزایش داده محوری‌ترین نکته قابل بحث در مورد این مسئله این است که ایجاد کرده است. به عبارت دیگر چند رسانهای آموزان با بهره گیری از حواس بیشتر و درگیر ساده می‌تواند در فعالیت‌های همچنین در حل مشکلات دانش آموزان به معلمان نیز کمک کرده‌اند و میزان تأثیری که روی مخاطب می‌گذارند اخیرا مورد «چندرسانه‌ای عبارت می‌باشد از بهره گیری از رایانه برای تبادل مطالب از طریق مجموعه‌ای از متنها صداها تصویرهای ثابت و متحرک و پویا نمایی» که به وجود رابط‌ها. و ابزارهایی به کاربر یا يادگیرنده یا دانش آموز اجازه ناوبری» تعامل و ارتباط را رسانه‌ای می‌باشند که با توجه به ماهیت چند حسی‌شان می‌تواند به راحتی با انواع سبک‌های یادگیری سازگار گردند و با بصری توسط مغز انسان را به نحوی توضیح می‌دهد. از آن‌جا که زمان ظهور این نظریه مصادف با دوران اوج هنر مدرن بوده است» از همان ابتدا نیز به حوزه طراحی وارد شده و تاکنون جایگاهمهمی در هنر داشته. مفهوم گشتالت به زبان ساده یعنی ذهن انسان برای درک پدیده‌ها که درواقع این پدیده‌ها را به صورت یک کل دریافت می‌کند. به بیان دیگر با استناد به اصول گشتالت» ذهن در نگاه نخست به جای درک جز به جز یکم ییون رسد مد ان است که .یک کلیشی را از آن ارائه: کند. یکی از اصولی که در نظریه گشتالت مورد بررسی قرار گرته است همان اصل مجاورت می‌باشد در اصل مجاورت اجزایی که به هم نزدیک‌تر می‌باشند به عنوان یک مجموعه واحد مشاهده می‌شوند. این نزدیکی يا مجاورت می‌تواند به معنی نزدیک بودن لبه‌های عناصر به یکدیگر مماس شدن و یا روی هم افتادن مجاورت ‏ زمائی و مکانیست؛ که اشکان همپوقاتی دافته بافنند. در اصل مجاورت مکانی این مسئله مطرح می‌گردد که یادگیری فراگیران از کلمات و تصاویر هنگامی بهتر خواهد بود که آنها در مجاورت یکدیگر بر روی صفحه نمایش رایانه ظاهر گردند. این اصل بدین معنا می‌باشد که ارائه همزمان گفتار و تصاویر منجر به یادگیری بهتر خواهد شد که آقای مایر برای اثبات خود دو منطق نظری و عملی را مطرح کرده است که درمنطق نظری به این مطلب آشاره شنده کد:ذر آزائه همزمان فرصمه: کافی, برای  بازنمای ذهنی گفتار و تصاویر و انطباق آنها با هم در حافظه فعال برای ایجاد یادگیری معنا دار وجود خواهد داشت و به می‌باشد [4۸ یعنی اینکه دو محرک باید از نظر زمانی نزدیک به‌هم ارائه گردند تا پیوندی بین آنها به‌وجود آید. در این اصل دو ارئه متوالی که به تفکیک گفتار و تصاویر معتقد می‌باشند با نظریه‌ی انتقال اطلاعات موافق است و به ذخیره اطلاعات در حافظه هم نیز معتقد است اما ارائه همزمان با تلفیق کلمات و تصاویر موافق بوده و با نظریه شناختی یادگیری همخوانی دارد و یادگیری معنی دار را مد نظر خود قرار می‌دهد طرفداران ارائه همزمان معتقدند که ظرفیت حافظه فعال محدود می‌باشد و ارائد متوالی با عث از بین رفتن بازنمایی‌های ذهنی می‌گردد اما در فعال صورت گرفته و یادگیری معنی دار صورت میگیرید. با صورت گرفته است اما بیشتر از بعد تأثیر آنها برایادگیزی و متغیرهای وابستهای» نظیر انگیزش بوده است» اما هیچ .یک از پایه اول ابتدایی نپرداخته‌اند» در ادامه چند نمونه از پژوهش های صورت گرفته شده در این زمینه آورده شده است [۱۰] موک" و همکاران نشان داده‌اند که رایانه ها فرصتهای مناسبی یادگیری» آن‌ها را قادر می‌سازند[۱۴] پژوهشی با عنوان " تأثیر آموزان کم بینا " با استفاده از روش پژوهشی شبه آزمایشی انجام دادند. که در این پژوهش نشان دادند که آموزش چند آموزان کم بینای سال سوم مقطع راهنمایی موثر بوده است. آموزان کم بینای پایه سوم راهنمایی " با استفاده از طرح نیمه آزمایشی بر روی دانش آموز کم بینا صورت گرفت. در این هدف از اجرای این پژوهش تأثیر رعایت اصل مجاورت در پایه اول ابتدایی می‌باشد. و هدف از اجرشای اين پژوهش تأثیر بارشناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی می باشد . سوال اصلی که در این پژوهش مطرح می گردد ایت است که آیا پارشناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی اثر گذار می باشد؟ همچنین در این پژوهش فرض می گردد که تأثیر رعایت اصل پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون است. در این پژوهش به بررسی اثر چند رسانه‌ای با رعایت اصل مجاورت و تأثیر آن بر بار شناختی دانش آموز در آموزش حروف الفبا را بررسی کنیم جامعه‌ی آماری این تحقیق بوده است در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ با تعداد کل ۱۵۷۹ و جامعه آماری شامل نمونه‌ی به صورت تصادفی در دسترس می ۳۹۷ فامل دو کلاس ۲۸ نفره: بوده که ظی مدت: چهار جلسه ی دو ساعته در چهار روز متوالی مورد آزمایش قرار داده شده است..به این صورت که در یکی از این کلاس‌ها با روش سنتی کار شد؛ شیوه‌ای که در آن با استفاده از گچ» تخته و کتاب و..... به کار برده می‌شود و در کلاس دیگر از آموزش چند رسانه‌ای با رعایت اصل مجاورت (استفاده از فیلم ها و انیمیشن های آموزشی و استفاده از پروژکتور در کلاس) استفاده شد. در انتها از دو کلاس آزمونی شفاهی گرفته شد و به دانش آموزان از ۱ تا ۲۰ بسته به نحوه پاسخ دهی دانش آموز به سوّال به نمره‌ای داده شد. سپس نمره‌های حاصله از این امتحان توسط دانش آموزان در اینجا مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته شده است پایایی آن نیز توسط آزمون آلفای کرونباخ ۰/۸۷ در صد به دست آمده و به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آمار و آزمون لون و آزمون کوواریانس با رعایت مفروضه از طریق جامعه‌ی نمونه‌ی ما شامل دو کلاس ۲۸ نفره بود که همه در مقط اول دبستان مشغول به تحصیل هستند و به دو گروه ۸۸ (آموزش به شیوهی سنتی) و 1 (آموزش چند رسانه‌ای با رعایت بر اساس جدول شماره‌ی یک مشاهده می‌شود که در طی این چند جلسه‌ای که بر گذار شد در هر سه گروه آزمایشی مورد مطالعه گروه ۸ که از آموزش سنتی استفاده شده ضعیفترین عملکرد را داشته و گروه 3 که برای آموزش حروف الفبا از تکنولوژی چند رسانهای با رعایت اصل مجاورت در بین هر سه که بر این اساس ابتدا پیش فرض‌های پژوهش و سپس تحلیل مذکور انجام می‌شود. اولین پیش فرض مربوط به نرمال بودن در صورتی که مقدار معناداری از ۰/۰۵ بیشتر گردد در این حالت توزیع مشاهده شده با توزیع نظری یکسان خواهد بود و بین این دو تفاوتی مشاهده نخواهد شد و توزیع به توزیع نرمال نزدیک‌تر می‌باشد. پس بر طبق این عبارت نتایج جدول بالا به دلیل عدم معناداری در هر دو حالت در پیش از آزمون و پس از آزمون می‌تواند تأییدی بر نرمال بودن داده‌های کسب شده است. در ادامه نتایج آزمون لون آمده است که این آزمون برای بررسی پیش فرض دوم در بهره گیری از تحلیل کو واریانس مبتنی بر مورد نظر و ریز مقیاس‌های آن را نشان می‌دهد. که در همه‌ی این ریز مقیاس و در همه‌ی مراحل اندازه گیری اعم از پیش آزمون و پس آزمون در هر سه گروه سطوح معنادار بیشتر از ۵ می‌باشد. بدین رو پیش فرض دوم برای بهره گیری از جدول ۴: نتایج کوواریانس برای بررسی تأثیر رعایت اصل مجاورت در بر اساس تعاملات میان متغییر های پژوهشی در مراحله پیش آزمون و پس آزمون در هر دو گروه ۸ و 13 در جدول شمارهی ۴ می‌توان بیان نمود که در تمامی موارد پیش فرض همگونی شیب 5 برای بهره گیری از روش تحلیل کو واریانس بر الفبا) و همچنین همپراش (نتایج نمرات در پیش آزمون) و ارزشیابی در آموزش حروف الفبا در گروه 8 تفاوت معناداری در مرحله پس آزمون نیز وجود دارد. به بیانی بکارگیری تکنولوژی چند رسانهای با رعایت اصل مجاورت باعث بهبود وضعیت بار شناختی دانش آموزان و کسب نمرات بالاتر گشته است و از طرفی دیگر بکارگیری شیوهی سنتی منجر به افت بار شناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی شده و نمرات گروه ۸ این دانش آموزان در قبل از آزمایش نسبت به بعد از آزمایش میانگین آنچه در این پژوهش صورت گرفته شده با تجزیه تحلیل داده در نرم افزار 5855 و اجرای آزمون‌های کو واریانس» لون و مشخص گردیده شده که بین بکار گیری نرم افزار چند رسانه‌ای با رعایت اصل مجاورت در آموزش حروف الفبا بر افزایش بار شناختی دانش آموزان ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش رعایت اصل مجاورت در پایه اول ابتدایی تاثیر مثبتی دارد یعنی بکار گیری چند رسانه ای آموزش با رعایت اصل مجاورت منجر به بهبود یادگیری حروف الفبا در کودکان پایه ابتدایی می گردد. که این نتیجه با نتایج حاصل از پژوهش های غمین تحت عنوان تأثیر چندرسانهای بر میزان یادگیری و یادداری درس لوحه نویسی فارسی» و همچنین نتایج حاصل از پژوهش صورت گرفته شده توسط زنگنه تحت عنوان طراحی و توسعه ی یک چندرسانه ای برای آموزش حروف الفبا به دانش آموزان پایه ی اول ابتدایی هم خوانی دارد. دنیای کودکان سرشار از شادی» تازگی ها شادابی و شگفتی همچنین رشد هوشی و جسمی کودک است. بازی» پل دوستی کودکان و فرصت کسب مهارت های ذهنی و عاطفی آنهاست: در فرهنگ دینی ما بازی متن اساسی زندگی کودکان است و والدین علاوه بر ایجاد فرصت هایی برای بازی کودکان» باید خود نیز با کودکان همبازی شوند و از طریق بازی در محیط هایی سرشار از نشاط و سر زندگی» به دنیای تجربی کودک کمک کنند. چون بچه ها هميشه به بازی علاقه مند هستند به همین دلیل می توان در سنین دبستان» آموزش و یادگیری کودکان را توام با بازی ایجاد کرد تا از این طریق .هم حس کنجکاوی آنها را برانگیخت و هم آموزش های لازم را به آنها داد .و اینگونه شاهد موفقیت های چشمگیر کوکان خواهیم بود. البته قبل از ورود به مدرسه در کودکستان ها و پیش دبستان, بسیاری از مطالب آموزشی را به کمک بازی های متنوع به کودکان می آموزنده و بهتر است به دنباله کار کودکستان ها آموزش لازم از طریق بازی و فعالیت های اجتماعی دیگردر دبستان ها دنبال شود تا کودک به وسیله بازی» علاوه بر ارضای حس کنجکاوی با بازی های علمی عملی» شادابی و طراوت تمام روش هایی که برای آموزش حروف الفبای فارسی کودکان گفته شد با تمرين و تکرار زیاد موثر خواهد بود. بخصوص اگر آموزش حروف الفبا با فعالیت های عملی همراه باشد یادگیری عمیق تر خواهد داشت. فقط نباید فراموش کنید که زمانی این آموزش ها نتیجه مطلوب خواهد داشت که با شوق و علاقه و معتقدند روش های ترکیبی نتایج بهتری خواهد داشت و ما میتوانیم با آگاهی و دریافت از اين اطلاعات از این شیوه ها و هدف از اجرای اين پژوهش تأثیر رعایت اصل مجاورت در پایه اول ابتدایی می‌باشد. و هدف از اجرشای اين پژوهش تأثیر بارشناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی می باشد . سوال اصلی که در اين پژوهش مطرح می گردد این است که آیا پارشناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی اثر گذار می باشد؟ همچنین در این پژوهش فرض می گردد که تأثیر رعایت اصل مطابق باانتایج این پژوهش و با توجه به این که چند آموزش و یادگیری انفرادی دارند در راستای آموزش فراگیر در آموزش ویژه از نقش و اهمیت به سزایی را دارا می‌باشند. با بهره گیری همزمان از کلمات و تصاویر در چندرسانه‌ای» علاوه بر کمک شایان و قابل توجهی نمود. امروزه بهره گیری از فنأوری های نوین در نظام آموزشی باید به صورت یک جریان نظام مند هستند, تا تملمی,دانشی آموزان اعم از دانش آموزان بتوانند به یادگیری حروف الفبا بپردازند و بار شناختی خود را افزایش دهند. قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی کارهایی صورت گرفته است. از طرفی در این فرایند چندان به بعد معماری شناختی و طراحی آموزشی در قالب چندرسانه‌ای های اثربخش بر اساس علوم یادگیری و آموزش را ایجاد کنند.» «در یک پروژه چند رسانه‌ای از متن می‌گردد.» و با توجه به جذابیتی که این محیطها دارند یادگیری را ببرای دانش آموزان جذاب‌تر کرده و دانش آموزان با شوق و در این پژوهش دو شیوه‌ی آموزش سنتی» و بکارگیری چند رسانه‌ای با رعایت اصل مجاورت مورد بررسی قرار گرفته شده که طبق بررسی‌های صورت گرفته شده و تجزیه و تحلیل‌های الفبا بر بار شناختی دانش آموز تثیر چندانی ندارد در صورتی که در آموزش حروف الفبا از چند رسانه بدون رعایت اصل مجاورت استفاده شود منجر به افزایش بار شناختی دانش آموز در آموزش حروف الفبا می‌شود اما ایدهآل ترین حالت برای زمانی است که در آموزش حروف الفبا از چند رسانه‌ها با رعایت اصل مجاورت استفاده شود که بیشترین اثر را بر بار شناختی دانش آموز می گذار و در واقع این نوع آموزش ایده آل ترین نوع آموزش با توجه به نتایج به دست آمده است. پس با توجه به پژوهش حاضر و مزایای آموزش چند رسانه‌ای با رعایت اصل مجاورت لازم است پیشنهاد می گردد که مدارس به گونه‌ای تجهیز شوند که از این شیوهی نوین و سود مند آموزشی در آموزش حروف الفبا و دریگر موارد درسی بتوان استفاده کرد تا های این پژوهش می توان به کم بودن امکانات و تجهزات منظور آموزش چند رسانه ایی حروف الفبا به دانش آموزان پایه

آموزش کودکان خردسال و دانش آموزان نسبت به افراد بالغ به دلیل تفاوت در میزان و نحوهی تمرکز کردن، کمی دشوارتر می باشد بکار گیری چند رسانه ای در آموزش حروف الفبا به دلیل محیط جذابی که برای کودکان دارد منجر به بهبود کیفیت آموزشی حروف الفبا می گردد. هدف از اجرای پژوهش حاضر تأثیر رعایت اصل مجاورت در چندرسانه ای آموزشی حروف الفبا بر بارشناختی دانش آموزان پایه اول ابتدایی روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه ی دانش آموزان پایه اول دبستان پسرانه ی استان بوشهر بوده است در سال تحصیلی 1400-1401 با تعداد کل 1579 و جامعه آماری نمونه ی ما شامل دو کلاس 28 نفره بوده است تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کو واریانس انجام شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بکارگیری نرم افزار چند رسانه ای با رعایت اصل مجاورت در آموزش حروف الفبا بر افزایش بار شناختی دانش آموزان تأثیر معناداری دارد.

491882

جامعه آماری تحقیق ۵۰ محله در قالب ۳ منطقه قبل از آغاز انقلاب علمی قرن هفدهم» در مسیر علمی در فرایند حل مسئله بوده و مورد نیاز است. از جمله غیره اشاره کرد. در این پژوهش برای وزن دهنی به بطوری که ۲[ یک ثابت مثبت است و به منظور تامین 0 < < 1 که ۳ از توزیع احتمال :3 بر بود. در مرحله بعد با استفاده از روش زیر انجام و برای رثا از مجموعه ز8 به ازای هر مشخصه خواهیم انتخابی برای هر کدام از شاخص ها تعریف می‌شود و هر گزینه رتبه‌بندی می شوند. در مرحله بعدی وزن و اهمیت هر شاخص نسبت به هم سنجیده می شود. در پایان وزن و اولویت نهایی گزینه‌ها از تلفیق اوزان فوق  ۱۸۲ مجله آمایش جغرافیایی فضا / سال دهم | شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ / صفحات: ۱۷۹-۱۹۲ به صورت کلی از نظر آدواردز این روش نیازمند طی این که که احتمال وقوع خطر زلزله چقدر است از نکات اساسی در شهر می‌باشد. تا بتوان متاسب با آن برای آمده از آنها در این ماتریس بتوان احتمال وقوع خطر جهان بالای ۷۵ درصد از مرگ و میرها در زلزله ناشی از زلزله را هم به آن اضافه کنیم بیش از ۹۰ درصد مرگ و از تعداد افراد کشته شده با تعداد ساکنین موجود در شده در هر گروه از درجات آسیب می‌باشد.» با استفاده از این روش می‌توان نسبت مرگ آوری هر یک از آسیب‌رسان به کار رفته است و امروزه این توصیف از فیزیکی از آی می‌باشد ( 21 ۷7196۳۲ :16 :2006 مطانصرگ 8 :2004 ,.ه)؛ زیرا در مطالعه آن به خصیصه‌ای از و در همین راستا بیرکمن نیز گرایش روشنی را در کرده‌اند که نمونه‌ای از آنها عبارت است از: ۱) از نظر به وسیله جامعه به صورت عمومی ایجاد شده است. به 3 :2003 ,له 61 0-200۵). ۲) شرایط تعیین شده به و محیطی» که تأثیرپذیری یک جامعه را نسبت به تأثیر دارد و یک مفهموم انتزاعی است. که تعریف آن دشوار و در برخی از موارد اندازه‌گیری آن غیر ممکن است. عموما خطرپذیری, دو معنا را به دنبال دارد: ۱) آینده: نباشد و یا در مورد وقوع آن شک نداشته باشیم ,مر تأثیر منفی آن بر زمان‌بندی فعالیت‌ها و هزینه مسالی و صدمات جانی آن بر جوامع است. در صورتی که خطر که از نظر اپنزا خطر پذیری» احتمال به وجود آمدن خطر معرفی نموده است. در نتیجه به طور کلی خطر یزد در بخش مرکزی فلات ایران و در ۳۱ درجه و ۳ دقیقه تا ۲۲ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی و ۳ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۵۷ درجه و ۳۰ دقیقه طول متر در اطراف کویر زرین تا ۴۰۵۵ متر در شیر کوه متر است (جعفری, ۱۳۶۲ : ۲۷). از کل پهنه یزد. ۳ درصد کویر ۶/۳ درصد اراضی پست و شوره زار ۳ درصد تپه‌های شنی و شنزارها و بقیه را کوه‌ها  ۸۴ مجله آمایش جغرافیایی فضا / سال دهم / شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ | صفحات: ۱۷۹-۱۹۲ تجزیه و تحلیل داده‌ها خدمات رشانی و امداد پائین می‌آید. بار جمعیتی در مواقع زلزله می‌باشد و در نتیجه با - بر اساس جدول (۱) مشخص می‌گردد: منطقه دو با جدول ۱: رابطه میان تراکم جمعیت و میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهر یزد ناشی از زلزله ساختار سنی جمعیت است. در سه گروه جدول ۲: رابطه میان ساختار سنی جمیعت و میزان آسیب پذیری لرزه‌ای در شهر یزد - در گروه آسیب‌پذیری با درجه کم و به عبارتی در گروه سنی کمتر از ۱۴ سال, منطقه سه با ۲۹ - در گروه آسیب‌پذیری با درجه زیاد و به عبارتی در گروه سنی بیشتر از ۶۵ سال, منطقه سه با ۲ جدول ۳: رابطه میان کیفیت سازه و میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهر یزد - در گروه آسیبیذ بری با درجه زیاد منطقه دو با ۵ جدول ۴: رابطه میان ضریب اشغال ساختمانی و میزان آسیب‌پذ بری لرزه‌ای در شهر یزد - بر اساس جدول (۴) منطقه دو با ضریب اشغال حدود ۶۷ درصد بیشترین و منطقه یک با حدود ۶۴ ۸۶ مجله آمایش جغرافیایی فضا / سال دهم / شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ / صفحات: ۱۷۹-۱۹۲ ماخذ: 345 :2002 ,50606 2100 00010)؛ احدنژاد و همکاران» ۲۰۰۲: ۱۶ و مطالعه نویسندگان. مدل آنتروپی: بر اساس توضیحات مدل مورد نظر در نتایج مدل مورد نظر به شرح زیر می‌باشد. جدول ۶: میزان [1. 4 و [۷ شاخص‌های مورد مطالعه بر اساس مدل آنتروپی ۷7 2 | 27 | خخص | ۱۷۷ ۵ | 27 | شاخص | ۱7 | ۵7 ۱ 27 | کدشاخض 4 | 0.041 ۱ 0.959 1 0 . 0.001 ۱ 0.999 41 5 | 0.143 ۱ 0.857 1 6 | 0.053 ۱ 0.947 82 0 0:000 ۱ 1.000 42 2 | ۱0.111 0.889 ۳ 1 | 0.005 | 0.995 83 0 0.000 ۱ 1.000 43 1 | 0.012 ۱ 0.988 3 2 | 0.022 ۱ 0.978 84 0 0.000 ۱ 1.000 44 6 | ۱۵.147 0.853 4 45 | 0.047 ۱ 0.953 85 0 0.002 ۱ 0.998 45 7 | 0.066 ۱ 0.934 3 0 ۱ 0.002 ۱ 0.998 86 0 0.000 ۱ 1.000 46 2 | 0.015 ۱ 0.985 6 0 | 0.001 ۱ 0.999 87 6 0:054 | 0.946 47 5 | 0.049 ۱ 0.951 7 0 | 0.001 ۱ 0.999 88 2 0.985 48 7 | 0.161 ۱ 0.839 8 23 | 0.024 0.976۱ 89 5 0.043 0.9571۱ 49 1 | 0.200 ۱ 0.800 9 01 | 0.011 ۱ 0.989 90 7 . 0.068 ۱ 0.932 50 48 | 0.631 ۱ 0.369 10 1 | 0.008 ۱ 0.992 91 2 ۰ 0.016 | 0.984 51 1 | 0.008 ۱ 0.992 11 3 | ۵.025 ۱ 0.975 92 0 0.002 ۱ 0.998 0 | 0.003 ۱ 0.997 1 01 | 0.005 | 0.995 93 0 0.000 ۱ 1.000 53 4 | 0.034 ۱ 0.966 13 2 | 0.015 ۱ 0.985 94 4 . 0.037 | 0.963 54 0 | 0.003 ۱ 0.997 14 2 | 0.016 ۱ 0.984 95 1 0.006 | 0.994 ٩ 5 | ۱0.141 0.859 15 23 | 0.029 ۱ 0.971 96 0 . 0.001 ۱ 0.999 56 6 | ۱۵.245 0.755 16 0 ۱ ۵.0۵0 1.000 97 9 . 0.085 | 0.915 357 6 | ۱۵.145 0.855 17 01 | 0.013 0.987۱ 98 0 0.000 ۱ 1.000 58 0 | 0.002 ۱ 0.998 18 0 ۱ 0.002 ۱ 0.998 99 0 0.000 ۱ 1.000 59 1 | 0.289 ۱ 0.711 19 20 0.990 ۱ 0.010 | 1 60 1.000 ۱ 0.000 0 100 0.997۱ 0.003 | 0 21 0.987 ۱ 0.013 | 1 61 1.000 ۱ 0.000 0 101 0.918 ۱ 0.082 | 9 22 0.966 ۱ 0.034 | 4 62 1.000 ۱ 0.000 0 102 0.784 ۱ 0.216 | 3 3 0.998 ۱ 0.002 | 0 63 0.995 | 0.005 1 103 0.997 ۱ 0.003 | 00 24 0.843 ۱ 0.157 | 7 64 0.700 ۱ 0.300 2 104 1.000 ۵.0۵۵ ۱0 25 0.851 ۱ 0.149 | 6 65 1.000 ۱ 0.000 0 105 0.971 0.029 ۲۱ 3 26 0.963 ۱0.037 | 4 66 0.963 | 0.037 4 106 0.967۱ 0.033 | 4 27 0.994 ۱ 0.006 | 1 67 0.838 | 0.162 7 1017 0.980 ۱ 0.020 | 2 که در رابطه (۷) ۸ مطلوبیت گزینه زام و ۱۷۸ وزن نرمال شده هدف ۴ و زنه ارزش گزینه ام می‌باشد. در 1 :/] 2 بر پژوهش حاضر برقرار می‌باشد. و بر جدول ۷: رتبه‌بندی مناطق شهر یزد بر اساس مدل 871۸717-11۳0 یزد در برابر خطر زلزله می‌باشد و همچنین منطقه یک در معادله (۸) اگر هیچ خسارتی به منطقه مورد نظر داشته باشد شش(۶) در نظر گرفته می‌شود و متغییر ]: میزان و توزیع و پراکندگی خسارت را در منطقه بیان بصورت ۶ ریشتر در نظر گرفته شده است و همچنین جدول قبل آورده شد. میزان 0 به عنوان حداکثر در مدل احتمال خطر برای منطقه ۱ با میزان ۰/۵۷۸ در  1۸۸ مجله آمایش جغرافیایی فضا / سال دهم / شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ | صفحات: ۱۹۲- نظر گرفته شده و منطقه ۳ با میزان ۰/۳۳۰ به عنوان متغییر 2 با معیار عددی ۴/۷۱۵ در نظر گرفته شده [((1-1/4) 3/15 + ۱44) ۱/3 .3/2 . 3۸81] 0 < مک بر اساس مدل لا با ریشتر ۴ در نظر گرقته شده جمعیت حاضر و غایب در نظر گرفته شده است. 12 وقوع زلزله که بسته به زمان وقوع زلزله و نوع کاربری این مورد می‌تواند بسته به نوع سازه متغیر باشد که مقادیر استاندارد آن در جدول ۸ آورده شده است. ۸/44 درصد مرگ و میر افراد گرفتار شده در زیر آوار که این مورد به نوع سازه ساختمان ارتباط دارد و مقادیر آن است. ۸15: درصد مرگ ومیر بعد از ریزش می‌باشد که به طور مستقیم به مدیریت بحران بعد از زلزله ارتباط آن خیلی کم و اگر امدادرسانی و آواربرداری به کندی جدول ۸: مقادبر استاندارد و متوسط هر یک از اجزای بکار رفته در معاله تلفات انسانس(درصد) چوب و خشت ۸ ۶ ۳۰ ۳۰ ۳۵ ۱۵ ۶۰ جدول 4 میزان تلفات انسانی بر حسب نوع و به تفکیک مصالح ساختمانی مصالح چوب. مصالح بتن و مصالح چوب. مصالح بسن و دا مصالح چوب. مصالح بتن و نگ و ام فلز نگ و م ام بس و نگ و ده رن فلز بر اساس جدول (۸) و محاسبات صورت گرفته به مراتب کمترین میزان تلفات انسانی را در شهر یزد - منطقه یک شهر یزد بیشترین میزان را از نظر تلفات - منطقه سه شهر یزد یه علت دار بودن بیشترین برای کل مناطق ۶ ریشتر در نظر گرفته شده است و شکل ۳ پهنه‌بندی میزان آسیب پذیری و ماتریس احتمال خطر در شهر یزد گونه‌ای که از حرکت همزمان و متقابل توسعه پایدار و درجه زیان و سیب حاصل از یک پدیده بالقوه سیب بود. و به لحاظ سنی گروه سنی بیشتر از ۶۵ سال و در و منطقه ۱ با حدود ۶ درصد بیشترین میزان را دارا منطقه, منطقه دو شهری یزد خواهد بود و در نهایت همچنین منطقه یک و سه شهری به ترتیب با میزان زلزله پاشته بهه سورتی که ایمتی آشهز دز پرایر تخطرانت:  1۹۰ مجله آمایش جغرافیایی فضا | سال دهم / شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ / صفحات: ۱۷۹-۱۹۲ - بهبود و باسازی سازه‌های ضعیف شهر بویژه در بافت  1۹۲ مجله آمایش جغرافیایی فضا / سال دهم | شماره مسلسل سی و پنجم/ بهار ۹۹ / صفحات: ۱۷۹-۱۹۲

زلزله در جهان به عنوان یکی از مخرب ترین و تهدیدآمیزترین عامل انهدام حیات انسانی- محیطی مطرح می باشد. آسیب های ناشی از آن در ابعاد مختلف (فیزیکی، اجتماعی و غیره) متوجه جوامع شهری می باشد؛ لذا آمادگی و برنامه ریزی دقیق برای تعیین درجات آسیب و کنترل درجه بحران، مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه شناخت ابعاد اجتماعی و فیزیکی موضوع، نقش مؤثری در آسیب ناشی از زلزله دارد. این پژوهش با بهره گیری از 117 متغیر و استفاده از تکنیک های SMART-Entropy، PDF، KS  و همچنین نرم افزارهای GIS، Excel و SPSS به پهنه بندی و ارزیابی زلزله پرداخته است. براساس نتایج منطقه دو شهری یزد با میزان SMART-Entropy، 578/0 درصد به عنوان آسیب پذیرترین منطقه در برابر خطر زلزله می باشد. در مدل احتمال خطر، میزان PDF منطقه یک برابر 39 درصد بوده که کمترین میزان را شامل می شود؛ همچنین منطقه سه شهر یزد یه علت دارا بودن بیشترین میزان ساختمان های با مصالح بتن و فلز، میزان KS آن به مراتب کمترین تلفات انسانی را در هنگام وقوع زلزله نشان می دهد.

326593

هر فرد از طریق تحلیل شرایط و تدقیق بر آن می‌تواند اوضاع فردی خویش را دریافته و به ارزیابی آن بپردازد. عواطف مثبت فرد از شرایط خود اگر چه عنصر ذهنی است اما ريشه در شرایط عینی دارد. از آنجا که بزوز عواطف مثبت یا منفی در اعضای جامعه در جهتی خاص می‌تواند بسیاری از کنش‌های اجتماعی و انگیزه‌های افراد نسبت به یکدیگر را متأثر نماید هیچ جامعه یا حکومتی نمی‌تواند خود را بی‌نیاز از بررسی شرایط زندگی اعضا خود ببیند. بدیهی است تداوم نارضایتی اکثریت اعضای جامعه يا تعداد قابل توجهی از آن‌ها برای هر نظم اجتماعی خطر آفرین است چرا که تداوم و گسترش آن باعث کم‌رنگ شدن تعهد افراد به نظام ارزشی و اعتماد آنان نسبت به سایر اعضای جامعه گردیده و می‌توان گفت رضایت از زندگی شاخصی برای تعیین توسعه‌یافتگی جوامع نیز می‌باشد. تحقیقات متعدد بیانگر آن است که کشورها با سطوح متعدد توسعه‌یافتگی از لحاظ رضایت از بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ---‏ ۵۵ زندگی نیز سطوح متعددی دارند. عموما کشورهای توسعه یافته‌تر سطوح بالاتری از رضایت از زندگی را نسبت به کشورهای کمتر توسعه یافته تجربه می‌کنند. موسسه گالوپ (۱۹۷۶) در تحقیقات خود در کشورهای مختلف همبستگی شدیدی بین توسعه اقتصادی اجتماعی و رضایت از زندگی گزارش کرده استزاینگلبارت, ۱۳۷۳). همان طوز که توسعهعاسل ایجاد رضایت از زندگی است برعکس آن نیز صادق است. قدم گذاشتن در راه توسعه دارای پیش‌نیازهایی است. از جمله این پیش نیازها اعتماد متقابل, رضایت از شرایط فردی و اجتماعی و نیز قبول نظم اجتماعی است. اهمیت این موارد زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم فرد یا افراد جامعه چقدر آماده مشارکت در این مسیر بوده و یا مشروعیت روندی را که به کارگرفته شده پذیرفته و آماده باشند انرژی خود را در آن جهت به خدمت گیرند. همه‌ی این مسائل منوط به تلقی مثبت وی از شرایط اجتماعی و فردی و نیز اعتقاد درونی به این اهداف می‌باشد. آمار موجود وضغیت: نگران کننده‌ای اند ماد #ضایت» زندگی در کشور گزارش می‌کند. نتایج پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌ها نشان مي‌دهد که ۵۶ درصد: از جوانان خود را فاقد شادابی و نشاطی که یک جوان باید داشته باشد.می‌دانند ( وضعیت؛ونگرش جوانان» ۱۳۸۱: ۶۰). با توجه به تأثیرات و پیامدهای منفی که که پدیده نارضایتی از زندگی می‌تواند بر جامعه تحمیل نماید شناخت وضعیت جامعه از نظر این شاخص و همچنین شناخت عوامل مرتبط و موئر بر آن ضروری و لازم به نظر می‌رسد تا بدین وسیله زمینه‌های ارتقای رضایت از زندگی شهروندان اما سوّالاتی که این مقاله در پی پاسخ به آن‌ها است شامل این موارد است: ۱ میزان رضایت از زندگی در جامعه ایران چقدر است؟ ۲ چه عواملی بر افزایش و یا کاهش میزان رضایت از زندگی تأثیر دارند؟ ۳ سهم هر یک از عوامل در تبیین میزان رضایت از زندگی چقدر است و کدام عامل یکی از تئوری‌های تبیین کننده رضایت از زندگی» تشوری عدالت توزیعی است که برجسته‌ترین نظریه پرداز آن جورج هومنز! است. تئوری عدالت توزیعی هومنز از درون قضیه پرخاش- تأیید" استخراج شده است. طبق گفته هومنز «وقتی که عمل یک شخص پاداش مورد انتظار را دریافت نکن و با تعبیهی که سورد انتظارش تست را دریافت دازد خشمگیی و نازالحنق می‌شود و بیشتر احتمال دارد که رفتاری پرخاشگرانه انجام دهد و نتایج چنین رفتاری برایش ارزشمندتر خواهد بود (والیس وولف. ۱۹۸۶: ۱۵۹). هومنز اضافه می‌کند که «پاداش هر کس از یک عمل و یا یک مبادله باید متناسب با میزان سرمایه‌گذاری و مشارکت وی باشد زیرا هر کس خود را بر حسب پاداش‌هایی که دریافت می‌دارد با دیگران مقایسه می‌کند و این توقع را دارد که سهم و پاداش هر کس با میزان سرمایه‌گذاری وی مطابقت داشته باشد» (همان: ۱۶۰). نقش عدالت توزیعی در روابط اجتماعی بدان معناست که فرد در روابط متقابل با دیگری انتظار دارد پاداش‌های هر فرد در جهت هزینه‌های وی باشد یا به عبارت دیگر هر چه هزینه بیشتر باشد پاداش نیز بیشتر است و همچنین منافع خالص هر فرد متناسب با سرمایه‌گذاری وی باشد و يا هر چه سرمایه‌گذاری بیشتر باشد سود نیز بیشتر خواهد بود (هومنز ۱۹۶۱؛ شاو وقتی نسبت مطلوب بین پاداش و هزینه و سرمایه و سود از تبادل اجتماعی به دست نیاید نقش عدالت توزیعی نقض می‌شود. بدیهی است در چنین حالتی می‌توان پیامدهایی در رفتار و پا خالت‌های قره شرکت‌کسده و وگادلی هار داشت. هار 9 گشایج احتمالی نقض این قانون را بدین صورت بیان می‌دارد: « هر چه نقش عدالت توزیعی در واقع (در مبادله دوجانیه و به طور عینی) کم‌رنگ شود احتمال بروز رفتار احساسی و ناراحتی که آن را خشونت می‌خوانیم بیشتر است (به نقل از شاو و کاستانزو ۱۹۸۵: ۰۷۷ کانون اصلی تثوری هومنز در باب عدالت توزیعی که اتفاقا مورد توجه پیتر بلا! نیز می‌باشد این انکته است که افراد به‌هنگام مضارکت در سیاخله اجقاسی سود و باداش غود را یر حسب میزان سرمایه‌گذاری و هزینه‌ای که داشته‌اند با دیگران مقایسه می‌کنند. چنان‌چه احساس کنند پاد‌اش و سود آن‌ها با هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها انطباق ندارد دچار ناراحتی» نارضایتی و خشم خواهند شد. مولم و دو تن از همکارانش با استفاده از تشوری عدالت توزیعی و نظریه آمزسون" به تبیین آرزیابی از صنالت ان رآطر تذازم مباداطفا پرداختند. آن‌ها مستقدتن # کنشگران به طریقی عمل می‌کنند که نتایجی را که از آن برآورد مثبت دارند افزایش و نتایج با برآورد منفی را کاهش دهند. کنش‌گر در مبادلات اجتماعی هميشه به دنبال کسب سود مورد نظر و برآوره از واقعی و منصفانه بودن مبادله است» (مجله ۸87 ۱۹۹۴. شماره ۵۹: ۹4 به بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ----‏ ۵۷ اعتقاد مرکووسکی ! عدم تحقق این خواست باعث بروز بی‌عدالتی می‌گردد. زمانی که پاداش‌های واقعی کنشگر از معیار عدالت منحرف شود درک بی‌عدالتی افزایش می‌یابد (همان: ۱۰۱). ارزیابی منفی از مبادله و پا غیرمنصفانه دانستن آن عاملی است جدی برای مختل شدن روابط دوجانبه که عموما حداقل با نارضایتی یک طرف همراه است. از نظر این تئوری‌پردازان» ارزیابی از غیرمتصفانه بودن روابظ گام نخستین در مبادله است. در گام‌ها و فرایندهای دیگر کنشگر در پی جبران خواهد بود. فرایند جبران به دو شیوه قابل تحقق است: ۱- مخالفت و مقاومتی انفعالی و یا خودداری از ارائه پاداش به طرف مبادله ۲- تلافی جویانه فعال, تنبیه طرف مبادله از طریق حذف بعضی پاداش‌ها. این دو عکس‌العمل قابل مشاهده هم در سطح روابط دوجانیه در گروه‌های کوچک و هم قابل تعمیم به روابط قدرت می‌باشد. ساختار قدرت می‌تواند از دو طریق واکنش‌های رفتاری را متأثر کند. به طور مستقیم از طریق تأثیرگذاری بر کنشگران برای مقاومت و تلافی و به طور غیرمستقیم از ظریق تأثیر بر درک از بی‌عدالتی که آن نیز به نویه تلقی از نامنصفانه بودن میزان سود.و پاداش فرد را به نوعی احساس محرومیت سوق خواهد داد که از جانب تئوری احساس,محرومیت نسبی " نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. تئوری دیگری که به نظر می‌رسد قابلیت تبیین رضایت از زندگی زاندازد تفوری تیاز می‌باشد. فرهنگ علوم اجتماعی واژه نیاز را این گونه تعریف کرده است: « نیاز عبارت است از احساس فقدان یا حرمانی که به یک موجود زنده به جهت این که در جریان تحقق اهدافش خود را فاقد آن چیز می‌بیند. دست می‌دهد»(آلن بیرگل۱۳۷: ۲۴۲ تاکنون نیازهای بشری را به طرق متفاوت دسته‌بندی کرده‌اند که در این بین طبقه‌بندی آبراهام مازلو؟ معروفترین طبقه‌بندی است. مازلو نیازها را به چهار دسته کلی تقسیم می‌کند: ۱- نیازهای فیزیکی ۴ بیشتر دانشمندان آن رآ"یازهای اولیه می‌نامند اعتقاد دارزند که ۲- نیاز به امنیت: مازلو معتقد است با ارضا نیازهای فیزیکی نیاز به امنیت و اطمینان بروز می‌کند. این نیاز جنبه یادگیری دارد و با امتیت فیزیکی و روانشناختی ارتباط دارد. ۳ نیاز به تعلق و محبت: متعاقب نیازهای اولیه و امنیت» نیاز به تعلق داشتن" و علاقه بروز می‌نماید. این نیاز به عواطف و رضامندی از رابطه با دیگران بر می‌گردد. ۱۰ ی ی 7 ۰ 1 2 ۸ ۱ ۳ ۰ و ۴- نیاز به خویشتن‌پیابی: در آخرین مرتبه. نیاز به خویشتن یابی بروز می‌نماید و در واقع مازلو معتقد است اساسی‌ترین نیاز انسان نیازهای فیزیولوژیک هستند که از طریق آموزش کسب نمی‌شوند و سایر نیازها از طریق یادگیری و در فرایند جامعه‌پذیری کسب می‌شوند طبق اکثر نظریات گوناگون در مورد نیازها ارضا نیاز باعث آرامش,» سکون و رضایت خاطر افراد می‌گردد و بر عکس عدم ارضا نیاز به هر دلیل باعث بروز پرخاشگری,» نارضایتی و فشارهای روانی می‌شود. به عنوان مثال برکویتز می‌نویسد: «امیال نیروی روانی هستند که برای ارضا نیازهایی که فشار بیشتری بر فرد می‌آورند آزاد شده‌اند. موقعی که امیال در اوضاع متناسب با نیاز یا تیازهای فرذی با شک کض ,ای هی خوظ فره آن‌چنان ناراحت و نگرآان می‌شود که از میان برذاشتن باتتلل نمی 94 رفگظسار مت یبا علل آن فی‌نقسه به هدف مبدل می‌شود (پالمر اشترن و گایل۱۳۶۷.۰: ۱۵۷) مازلو خود نیز درباره پیامدهای مثئبت ارضا نیاز بیان می‌دارد که مقولات روانی بسیاری در نتیجه ارضا نیاز بروز می‌نماید از قبیل ۱- اخساس ایمنی, آراخش دز اننیت ۷۲ دامه6 ن ست ۳سا تعلی و آسایش خاطر ۴- حتی بعضی از تئوری‌پردازان انقلاب نیز بروز حرکت‌های اعتراضی را به عدم ارضا نیاز و یا احساس عدم ارضا نیاز در قیاس با دیگران (احساس محرومیت) و ناکامی ربط می‌دهند؛ « ناکامی به دلیل محرومیت از یک يا چند نیاز روانی است و صرف‌نظر از منبع آن این ناکامی به پیدایش فرضیه ناکامی- تعرزض منجر می‌شود: هر قدر منبع ناکامی/درافرد یا مجموعه‌ای از افراد شامل یک ملت وسیع‌تر باشد احتمال بیشتری دارد که چنین افرادیآتعرض نشان دهند ( اما از بین همه نیازها به نظر می‌رسد نیازهای اولیه و فیزیولوژیک اهمیت بیشتری دارند تا جایی که اینگلهارت در کتاب « تحولات فرهنگی در جوامع صنعتی پیشرفته» بیان می‌دارد: « نیازهای مادی ارضا نشده بر نیازهای ذهنی و زیباشناختی و اجتماعی تقدم دارند؛ به طور کلی بارها در تاریخ به اثبات رسیده که مردم گرسنه برای به دست آوردن غذا از هیچ اقدامی فروگذار نبوده‌اند (اینگلهارت. ۱۳۷۳: ۷۵). اینگلهارت امنیت را نیز مهم قلمداد کرده و از میان ابعاد بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) --- . ٩۵ گوناگون امنیت. اهمیت بیشتری به امنیت اقتصادی می‌دهد؛ «امنیت اقتصادی احساس عمومی رضایت از زندگی را در جامعه افزایش داده و به تدریج باعث پدید آمدن یک هنجار علاوه بر نیازهای اولیه و نیاز به امنیت که شرح آن رفت بعضی افراد مانند لین بر یکی دیگر از نیازهای بشری یعنی نیاز به خویشتن‌یابی تأکید بیشتری می‌کنند. نیاز به خویشتن‌یایی تیازی, است که سر در تغامل با دیگران در ی اثبات آن استه.یکی از زمیده‌هانی که قرد انگان ارضا این نیاز را دارد موّثر و سودمند بودن در عرصه اجتماع و سیاست می‌باشد. چنان‌چه فرد احساس کند که در عرصه اجتماعی نمی‌تواند عنصری فعال باشد و یا زمینه لازم برای این که او بتواند در جامعه نقشی فعال و اساسی داشته باشد وجود ندارد زمینه ساز نارضایتی» بیگانگی, انزوا و ناراحتی است. یکی از عرصه‌هایی که این احساس در فرد تقویت می‌گرده در عرصه سیاست و در رابطه با نظام سیاسی شکل می‌گیرد. یکی از موضوعات قابل توجه احساس بی‌قدرتی يا عدم سودمندی فرد است. لین بحث نسبتا گسترده‌ای را در این باب انجام داده و می‌نویسد: «احساس‌های تسلط و کنترل داشتن روی خویشتن و محیط در جهت حسی از سودمند بودن سیاسی تعمیم می‌یابد. یک حس سودمند بودن سیاسی مردم را به جهتی سوق می‌دهد که نسبت به روند سیاسی خود هوشیارتر شوند. در نظرات خود مطلع‌تر و وفادارتر باشند و در روند سیاسی فعال‌تر گردند. شخص با احساس کمی از موّثر بودن سیاسی, احتمالا در دنیای بسته و مملو از مشکلات درونی زندگی می‌کند (پالمر اشترن و گایل, ۱۳۶۷: ۱۵۹) لین معتقد است که طبقات قرادست درلشرایط مظب‌ترتی ق#ار دارند.و آخساس:سودمندترتی را تجربه می‌کنند و طبقات پایین‌تر جامعه خود را با آنان مقایسه کرده و بدین ترتیب شرایط خود را تانساعن تلقی می‌نماه و مها رش سار افل واریا یا قات وش را با قدوت طبقات بالاتر مقایسه کنند و بدین ترتیب احساسات خود را در مورد حقارت اجتماعی تقویت کنند. به طور معمول قدرت و توانایی در حال زوال و فقدان سودمند بودن شغلی و یا خانوادگی با تقلیل لین معتقد است که فرد يا افراد‌ی که به چنین نگرشی از خود برسند آین:شرایط را به دولت و شرایط سیاسی ارجاغ داده و قدرث و توانایی ذولت را مورذ تشکیک قرار می‌دهند. او معتقد است «پیش‌بینی یک حس ضعیف موئر بودن روی دولت تا اندازه‌ای این نظر محافظه‌کارانه را که دولت قادر به انجام عمل مور نیست را توضیح می‌دهد» (همان). اگر چه لین فقط به بحث رابطه بین شهروند و دولت توجه دارد اما می‌توان آن را در عرصه‌های دیگر اجتماعی نیز مطالعه کرد. ضمن این که عدم ارضا این نیازها حتی در عرصه سیاسی قابل تعمیم و تسری به سایر بخش‌های زندگی است و این نکته‌ای است که تشوری سرایت! بر آن تأکید می‌کند. مطابق این تغوری رضایت يا نارضایتی از بخشی از زندگی به سایر بخش‌های زندگی تسری و تعمیم یافته و آن بخش را نیز متأثر می‌نماید. تئوری امید نیز می‌تواند در راستای تبیین متغیر رضایت از زندگی راهگ‌شا باشد. تشوری امید اولین بار توسط استوتلند ارائه گردید. او از ترکیب انتظار رسیدن به هدف و عوامل موّثر بر آن چند قضیه استخراج نمود. وی در یکی از این قضایا می‌نویسد: « هرچه احتمال دسترسی به هدف بیشتر باشد تأثیر مثبت آن بر فرد بیشتر خواهد بود (شاو و کاستانزو ۱۹۸۵: ۱۷۱). او در ادامه منظورش تأثیرات مثبت را این گونه بیان می‌کند: «تأثیرات مثبتی که در این قضیه به آن اشاره شده شامل چیزهایی چون لذت. رضامندی, خوشی و شور و نشاط می‌شود» (همان)بنابراین طبق این قضیه ارزیابی از احتمال دستیابی به هدف باعث احساس رضایت ذهنی خواهد شد. استوتلند معکوس این قضیه را در قضیه دیگری به این شکل بیان می‌کند: «هر چه یک فر برای رسیدنبه هدن امتطال کهظری/ههگولی اههیت آن هدف برای وی مهم‌تر باشد اضطراب و نگرانی آن فرد بیشتر خواهد بود؛(همان). استوتلند بر این باور است که امید تنها از طریق تجارب فردی و از طریق تکرار نمونه‌های مشابه به‌دست نمی‌آید بلکه تعامل و ارتباط با دیگران در بروز روحیه یس و پا امید در زمینه‌های متعدد اجتماعی عامل تعیین کننده‌ای می‌باشد. بنابراین طبق این تئوری. امید يا ناامیدی می‌تواند رضامندی فرد از شرایط فردی و اجتماعی را مشروط نماید. بر اساس این تئوری رضامندی تابعی از احتمال دستیابی به هذف است و بالعکین نارضایتی تابعی اپفت از احتهال عدم:دگیتیایی به اهداف یا اهذافی که از اما در ادبیات مربوط به رضایت از زندگی» متغیر اعتماد نیز جز اعوامل تأثیرگذار بر این متغیر نام برده شده است. اینگلهارت معتقد است « رضایت از زندگی رضایت سیاسی, اعتماد به یکدیگر» میزان بحث سیاسی و حمایت از نظم اجتماعی موجود همه همراه هم هستند. آن‌ها نشانگان نگرش‌های مثبت را نسبت به جهتانی که شخص در آن زندگی می‌کند تشکیل می‌ذهت؟ راینگلمارت ۴۴:۱۳۷۳) ورسلی متفه است جلف ,متقیر اناد از زتناگی اجتصاعی به معنای محصور کردن امنیت برای فرد خواهد بود چرا که در این شرایط فرد به به هم‌نوعان خود نیز جاسته‌یا این ,دید نخواهدنگریست که‌باید با آن‌ها دوسی :داشحه باه بل هداما باید مراقب آنان باشد که باعث صدمه زدن و آسیب رساندن و یا فریب وی نگردند. در محیط دوستانه و سرشار از اعتماد متقابل احساس محبت بیشتری وجود دارد و این باعث خشنودی و بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ---‏ ۶۱ شادکامی و آرامش برای اعضای جامعه خواهد بود. اما در شرایط بی‌اعتمادی, نوعی جنگ تمام غیار اجتماغی آست که فرق هر لحظه آحساین خطر می‌کند (ورسلی, ۱۹۸۶: ۴۵۹) اس کیلوا» برانک" و لیو در تحقیقی که در سال ۱۹۸۵ انجام دادند با طراحی فرضیاتی در پی تبیین رضایتمندی اجتماعی بودند. آنها با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی " دریافتند که اعتماد اجتماعی از عواملی است که رضامندی کلی از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد نایبی (۱۳۷۵) در تحقیقی با عنوان سنجش میزان احساس خوشبختی سرپرستان خانوارهای تهرانی به بررسی رضایت از زندگی پرداخته است. وی در این تحقیق رابطه مستقیم بین متغیرهای رتبه شغلی» درآمد» اعتماد با متغیر رضایت از زندگی گزارش کرده است ضمن اینکه نتایج تحقیق وی نشان داد که بین متغیر بیگانگی فرد و رضایت از زندگی رابطه معکوس برقرار است. منوچهر محسنی(۱۳۷۹) نیز در تحقیق ملی خود که .در سال ۱۳۷۴ با جامعه آماری کل کشور انجام داد رابطه مستقیم بین متغیرهای سطح سواد و درآمد با متغیر رضایت از زندگی را سلمان صفدری (۱۳۷۴) در پایان نامه خود تحت عنوان رضایت اجتماعی و عوامل مور بر آن به رابطه متغیرهای متعدد مربوط به حوزه‌های روانشناسی» روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی با متغیر رضایت اجتماغی پرداخه است اور این بان نامه متغیرهایی مانند احساس محرومیت نسبی, امید. اعتماد اجتماعی فردگرایی» احساس تعلق و حمایت اجتماعی, نیاز اسقماه سیاسی» احسانر مک ناهد گر و ای زا مارد فررفه راز حاده و رانظه این متغیرها با متغیر رضایت از زندگی را بررسی و اثبات کرده است. جامعه آماری صفدری, افراد بالای ۱۸ سال مناطق ۱ ۶ و ۱۶ شهر تهراق,بوده است! هزار جریبی و صفری (۱۳۸۸) در مقاله‌ای تحت عنوان« رضایت از زندگی و جایگاه احساس امنیت در آن» به تأثیر متغیرهایی مانند امید به آینده جامعه, احساس عدالت, احساس محروسیت«دنگاری, آرضای تباقها وب بر رای از زتنگی ببرکانجتهاننه سجتهان کار یی سای که در سطح شهر تهران و با حجم نمونه ۶۰۰ نفر انجام پذیرفته است به این نتیجه رسیده‌اند که میزان رضایت فردی رو به رشد و میزان رضایت اجتماعی رو به افول است. همچنین آنها به این نتیجه رسیده‌اند در بین متغیرهای بررسی شده متغیر احساس امنیت بیشترین سهم را در رونالد اینگلهارت (۱۳۷۳) تحقیقات گسترده‌ای در مورد متغیر رضایت از زندگی در کشورهای مختلف انجام داده است. او معتقد است رضایت از زندگی و خوشبختی با سطوح بالای توسعه اقتصادی متناسب است. او بر این باور است باید انتظار داشته باشیم ملل مرفه سطوح بالاتر رضایت از زندگی را نسبت به ملل فقیر نشان دهند. وی همبستگی بین تولید سرانه ملی و رضایت از زندگی را ۶۷/» گزارش کرده است. او همچنین با مقایسه رضایت از زندگی در ۱۶ کشور جهان رابطه مستقیم بین دینداری و رضایت از زندگی را اثبات کرده است. کریزبرگ (۱۹۷۳) نیز بین متغیرهای محرومیت مطلق وجود موقعیت‌ها با منزلت اجتماعی متفاوت و انتظارات بالا با متغیر رضایت از زندگی ارتباط برقرار کرده است (به نقل از صفدری, لکلند" معتقد است احساس تبعیض و احساس نابرابری اجتماعی رابطه معکوس با متغیر روبینسون (۱۹۷۶) رابطه معکوس بیگانگی و بی اعتمادی با متغیر رضایت از زندگی را به اثباث رسانده, ضمن آنکه معتقن لت ب. یگ ی ند یگبایگاه اجتساعی اقتصادی همبستگی مثبتی برقرار است (به نقل از هزارجریبی و صفری شالی ۱۳۸۸). ۱ به نظر می‌رسد بین میزان احساس عدالت توزیعی و میزان رضایت از زندگی ۲ _به نظر می‌رسد احساس بی‌قدرتی باعث کاهش رضایت از زندگی می‌شود. ۳ به نظر می‌رسد بین میزان امید:به آینده جامعه با.میزان رضایت از زندگی رابطه ۴ به نظر می‌رسد بین میزان اعتماد اجتماعی و میزان رضایت از زندگی رابطه 1 محققان این نتایج را از مقایسه نتایج تحقیق خود با پیمایش‌های ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در سال‌های بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ۰ ۶۳ ۵ به نظر می‌رسد بین پایگاه اقتصادی اجتماعی و میزان رضایت از زندگی رابطه رضایت از زندگی: رضامندی از زندگی را می‌توان حالت و شرایطی دانست که بر اساس ارضا نیاز آرزوها و امیال روی داده و فرد از روی موفقیت. تمایل و تأیید آزادانه از شرایط فردی و پیرامونی به لحاظ ذهنی خشنود گردیده و آن را خوشایند ارزیابی می‌نماید (شوستر و سیمون» ۱۹۸۲: ۱۲۶۵). اینگلهارت معتقد است «احساس رضایت از بازتاب توازن میان آرزوهای شخصی و وضعیت عینی به وجود می‌آید» (اینگلهارت» ۱۳۷۳: ۲۴۱). بنابر تعاریف فوق می‌توان رضایت را به معنای پذیرش و موافقت از یک موضوع اعم از در این تحقیق رضایت از زندگی با گویه هایی همچون ارزیابی فرد از زندگی در دوران حاضر ارزیابی از میزان انگیزه افراد برای زنگکی وربا و موادت ظ برزنا کی سنجیده شده است: احساس عدالت توزبعی: شاو و کاستانزو در کتاب تئوری‌های روان شناسی اجتماعی عدالت توزیعی را این گونه توصیف کرده‌اند: «یک فرد در روابط متقابل با دیگران انتظار دارد پاداش های هر فرد در جهت هزینه‌های وی باشد. پاداش یا متافع خالص هر فرد متناسب با سرمایه گذاری وی باشد و هر چه سرمایه‌گذاری بیشتر سود بیشتر» (شاو و کاستانزوه ۱۹۸۵: ۷۷) به نظرآدامز (۱۹۶۵) عدالت عبارتست از تعادل میان آن‌چه فرد به عنوان ورودی با خود به سازمان می‌آورد و حقوق و مزایا و هر پاداش مادی دیگری که وی از سازمان دریافت می‌کند. افراد به همراه خود تحصیلات».تجربه, میل و اراده به کار و زمان در دسترس خود را به عنوان ورودی! به سازمان می‌آورند و مواردی نظیر حقوق, پیشرفت و ارتقای شغلی» جوایز ویژه» شهرت سازمانی و بازخوردهای مختلف را به عنوان خروجی " دریافت می‌کنند. نظریه دیگری درباره عدالت توزیعی از سوی لونتال ارائه شده است. به نظر وی مردم در ارزیایی عدالت توزیعی به سه اصل «میزان سهم در کار»» «برابری» و «نیاز» توجه می‌کنند (لی ۲۰۰۰: ۲۳). این متغیر با گویه هایی مانند ارزیابی از عادلانه بودن توزیع ثروت در جامعه و ارزیابی از تناسب سطح زندگی هر فرد در جامعه متناسب با سطح تحصیلات و توانایی‌ها سنجیده شده است. احساس بی‌قدرتی: حالتی از بیگانگی سیاسی است که در آن فرد احساس می‌کند توانایی تأثیرگذاری بر جریان امور را ندارد. احساسی است که در اثر خیلی از عوامل از جمله مشاهده عملکردهای نظام سیاسی» مشاهده فرایند سیاسی و نتایج آن» ویژگی‌های شخصی با در این تحقیق احساس بی‌قدرتی با گویه‌هایی مانند ارزیابی افراد از از اموری مانند توجه حکومت به خواست مردم در اداره امور سیاسی» پیچیدگی سیاست و نقش مردم در آن» و شیوه‌های تأثیرگذاری مردم بر سیاست‌های کشور سنجیده سنجیده شده است. امید به آینده جامعه: امید عبارتست از تمایلی که با انتظار وقوع مثبت همراه است و یا به عبارت دیگر ارزیابی مثبت از آن‌چه را که فرد متمایل است و می‌خواهد که به وقوع بپیوندد رکوستار و نقاوم ۹/۸۵ منظون ما ذر این مقاله از وازه اسید به آینده جامعهچگونگی آرزیایی فرد (مثبت یا منفی) نسبت به آینده جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند است. در این تحقیق متغیر امید به آینده جامعه با گویه‌هایی مثل امید به پیشرفت کشور در آینده امید به امنیت بیشتر در آینده» امید به بهبود وضعیت نسل‌های آینده نسبت به نسل فعلی سنجیده شده است. اعتماد اختمافی: اگر بخواه یل م9 ولا اغتماده تعریف ساذه‌ای از اعتماد اجتماعی ارائه دهیم مدای م۹ ال حسن خن ییاد و گروه‌های جانده تعریف کرد که این امر موجب گسترش و تسهیل روابط اجتماعی فرد با سایر افراد جامعه می‌شود. در حوزه روانشناسی و روانشناسی اجتماعی» اعتماد به عنوان ویژگی‌های فردی مطرح می‌شود و بر احساسات. عواطف و ارزش‌های فردی تأکید. می‌کند. در بررسی اعتماد. نظریه‌های شخصیت و متغیرهای فردی مورد توجه قرار می‌گیرد. بر اساس این دیدگاه اعتماد با مفاهیمی همچون همکاری, صداقت. امید و دگرخواهی ارتباط نزدیکی دارد. در مباحث روانشناسی اجتماعی و مناسبات فرد با جامعه, اعتماد در سطح افراد نسبت به افراد دیگر یا پدیده‌های بیرونی سنجیده می‌شود (محسنی تبریزی» ۱۳۸۰: ۲). در حوزه جامعه شناسی اعتماد به عنوان ویژگی روابط اجتماعی يا ویژگی نظام اجتماعی مفهوم سازی می‌شود. در این دیدگاه اعتماد بیشتر به عنوان یک ویژگی جمعی مورد توجه قرار می‌گیرد (اوجاقلو ۱۳۸۴: ۹۵). پاتنام که از نظریه‌پردازان سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود معتقد است اعتماد از عناصر ضروری برای تقویت همکاری بوده و حاصل پیش‌بینی پذیری رفتار دیگران است که در یک جامعه کوچک از طریق آشنایی نزدیک با دیگران حاصل می‌شود اما در جوامع بزرگ‌تر و پیچیده‌تر یک اعتماد غیر شخصی‌تر يا شکل غیر مستقیمی از اعتماد ضرورت می‌پابد (پاتنام» ۰ پاتنام در بحث از اعتماد با توجه به شعاع اعتماد به دو نوع اعتماد شخصی و اعتماد غمومی ا(اجتباقی آشسارووآرقره توق هوم را هر آقببات سومایه|اجقساغی بمضا ایام بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ----‏ ۶۵ تعمیم‌یافته نیز نامیده می‌شود. سودمندتر برای جامعه می‌داند. به نظر وی این اعتماد « شعاع اعتماد را از فهرست کسانی که شخصا می‌شناسیم فراتر می‌برد و همکاری گسترده‌تر در سطح با توجه به این توضیحات در این تحقیق اعتماد اجتماعی از سه بعد مورد بررسی قرار گرفته و تعریف عملیاتی شده است. این سه بعد عبارتند از: اعتماد به عموم مردم اعتماد به اصناف و پایگاه اقتصادی اجتماعی: پایگاه اجتماعی - اقتصادی محدوده‌ای از هنجارهای خاصی در نک گروه اجقماعی اس که تدیرای همه بلکه‌فقظ براق سده‌ای,ا ز اعضای گروه تحیین کننده و مقیاس گذارنده رفتار باشد (رفیع‌پور ۱۳۷۸: ۴۱۸). طبق اکثر ادبیات موجود در این مورد» پایگاه از موّلفه‌هایی مانند شغل, تحصیلات وادرآمد تشکیل شده است. نوع تحقیق توصیفی- تبیینی می باشد به این ترتیب که پس از توصیف متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق به آزمون فرضیات با استفاده از تکنیک های مختلف آماری خواهیم پرداخت. روش مورد استفاده در این پژوهش,» پیمایش می باشد. در این روش بعد از شناسایی متغیرهای تحقیق و عملیاتی کردن آنها سّالات مربوط به هر متغیر در قالب پرسشنامه طراحی می شوند. در مرحله بعد با طراحی سیستم نمونه گیری متناسب» فرآیند جمع‌آوری اطلاعات آغاز می‌شود در مرحله بعدی اطلاعات بدست آمده کدگذاری و در برنامه آماری 5۳55 ورود اطلاعات می شوند. در مرحله نهایی نیز با توجه به آمار توصیفی و تحلیلی» داده‌های خروجی را توصیف و تفسیر می‌کنیم. جامعه آماری این تحقیق, مجمتوع افنوان 1۵ تا ۶۵قبلله خانوارهای معصولی شهری و روستایی ساکن در ۳۰ استان کشور در آبان‌ماه ۱۳۸۴ است. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای! استفاده شده است. بدین صورت که ابتدا استان‌ها از حیث متغیرهای تأثیرگذار و کلیدی مانند جمعیت. قومیت. مشارکت سیاسی, سطح توسعه اقتصادی اجتماعی و مشابهت ارزشی(استخراج شده از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان) خوشه بندی شده و سپس از هر کدام از خوشه‌ها یک استان انتخاب گردید. تعداد نمونه با ۰/۲۵- 0 و خطای نسبی ۰/۰۵ حدود ۴۶۱۰ نفر برآورد گردیده که در نهایت جمع‌آوری اطلاعات از ۵۰۰۰ نفر صورت گرفته که پس از ابطال پرسشنامه‌های مخدوش حجم نمونه پایانی تعداد ۴۸۷۹ نفر است. پرسشنامه اولیه تحقیق با کمک منابع موجود درباره ابزارهای سنجش و پرسشنامه‌های تهیه شده در ایران» پرسشنامه‌های خارجی, دايره المعارف‌های موجود درباره مقیاس‌های سنجش مفاهیم علوم اجتماعی و مرور ابزارهای سنجش شماری از پیمایش‌های دوره‌ای مشهور در جهان (نظیر یوروبارومتر) تهیه گردید. این پرسشنامه که دارای حجم زیادی بود اولین بار با حجم نمونه ۵۰ نفر در شهر تهران به صورت آزمایشی اجرا شد. پس از این مرحله به کمک نتایج حاصل از آزمون مقدماتی و نظر گروهی از متخصصان تعدادی از گویه‌های پرسشنامه حذف گردیدند. بعد از اظهار نظر گروهی از متخصصان در مورد این پرسشنامه برای بار دوم مطالعه آزمایشی صورت گرفت. در این مرحله نیز تعدادی از گویه‌ها حدف و در نهایت همچنین اگر ضریب آلفای کرونباخ را به عنوان معیاری برای پایایی و همبستگی درونی گویه‌ها در نظر بگیریم ضراب آننا ان مکی دردیکا چگ یرای شاخص‌های تحقیق بر اساس نتایج حاصله از مجموع۴۸۷۹ نفر تعداد ۲۴۲۳۶ نفر معادل ۴۹/۹ درصد مرد و بررسی رضایت از زندگی و عوامل موثر بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ۰ ۶۷ ۳ نفر معادل ۵۰/۱ درصد زن بوده‌اند. حداقل سن پاسخگویان ۱۵ و حداکثر ۶۵ سال و میانگین ستی ۳۲/۴ سال بوده است.بیشتترین فراوانی سطح سوادفه تحصیلات فیپلم با ۲۶/۸ درصد بوده است. ۶۲/۸ درصد از پاسخگویان متأهل و ۳۹/۲ درصد مجرد بوده‌اند. طبق اطلاعات موجود در جدول شماره ۲. درصد قابل توجهی از پاسخگویان یعنی ۵۶/4 درصد رضایت از زندگی کمی دارند. این در حالی است که فقط ۱۸/۴ درصد رضایت زیادی اززندگی دارند. ۲۴/۸ درصد نیز رضایت متوسطی از زندگی دارند. میانگین رضایت از زندگی در بین پاسخگویان بر روی طیف صفر تا صد ۳۹/۹ است که به طرز معناداری از حالت متوسط جدول ۲. توزیع پاسخگویان بر حسب میزان رضایت از زندگی اکثریت پاسخگویان (۸۰/۱ درصد) معتقدند منابع جامعه به عدالت توزیع نمی‌شود در حالی که فقط ۳/۳ درصد نظر عکس دارند و معتقدند عدالت توزیعی در جامعه به میزان زیادی وجود دارد. ۱۶/۶ درصد نیز نظر بینابین دارند. میانگین شاخص احساس عدالت توزیعی بر روی طیف * تا ۱۰۰ ۲۴/۳ است که به طرز معناداری از حالت متوسط پایین‌تر است. ۸ درصد از پاسخگویان احساس بی‌قدرتی زیادی دارند به عبارتی این پاسخگویان معتقدند توانایی تأثیرگذاری بر امور را ندارند در حالی که ۱۵/۸ درصد نظر عکس دارند و معتقدند به میزان زیادی توان تأثیرگذاری بر آمور را دارند. اکثر پاسخگویان یعنی ۶۰/۴ درصد نظر بینابین دارند. میانگین این شاخص بر روی طیف »۰ تا ۱۰۰ عدد ۵۱/۹ است که نشان از جمع سه متغیر اعتماد عمومی, اعتماد به نهادها و اعتماد به اقشار و گروه‌ها شاخص اعتماد اجتماعی ساخته شده است. منظور از اعتماد عمومی (تعمیم‌یافته)» اعتماد به اشخاص دیگر آست که: احتماله فرد با آن‌ها. رابطو تزدیک یاذی تدارف: میانگین این متغیر ذر بین متغیرهای تشکیل دهنده اعتماد اجتماعی دازای پایین ترین میانگین (۳۰/۷) است. متغیر اعتماد به نهادها دارای میانگین ۴۵/۷ و میانگین اعتماد به اقشار و گزوه‌ها ۴۸/۴ است. ۳ درصد از پاسخگویان دارای اغتماد اجتماعی کم هستند در حالیکه فقط ۱/۶ درصد اعتماد اجتماعی زیادی دارند*اغتماد اجّتماعی ۴۵/۱ درضد از پاسخگویات در حد متوسط قرار دارد. میانگین شاخص اعتماد اجتماعی,بز رویاطیف نامه ۱۶قدد ۳۹/۱ است که به طرز ۴ درصد از پاسخگویان امید کمی به آینده جامعه دارند. این در حالی است که ۲۴ درصد نیز امیدشان به آینده جامعه زیاد است. ۳۲/۵ درصد امید به آینده متوسطی دارند. میانگین این متغیر بر روی طیف ۰ تا ۱۰۰ عدد ۴۲/۶ است. ۹ درصد از پاسخگویان از لحاظ پایگاه اقتصادی اجتماعی در رده پایین جامعه قرار دارند. ۲۲/۴ درصد دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی متوسط و ۱۷/۶ درصد نیز دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی بالا هستند. میانگین این متغیر بر روی طیف ۰ تا ۱۰۰ عدد ۴۱/۲ است. یافته‌های توصیفی مربوط به متغیرهای مستقل در جدول شماره ۳ خلاصه شده است. بررسی رضایت از زندگی و عوامل موّئر بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ---- در این قسمت به ارائه یافته‌های مربوط به آزمون فرضیات خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است به دلیل اینکه سطح سنجش تمام متغیرهای تحقیق فاصله‌ای می‌باشد. نمونه آماری تقر زیاد و توزیع متغیرها نیز نرمال است برای آزمون تمام فرضیات از ضریب همبستگی پیرسون ۱) رابطه بین احساس عدالت توزیعی و رضایت از زندگی: همان طور که در جدول شماره ۴ نیز ملاحظه می‌شود ضریب همبستگی پیرسون برابر با ۰/۱۸۹ است که نشان می‌دهد بین دو متغیر همبستگی مستقیم و نسبتا ضعیف برقرار است که البته با توجه به سطح مسناذاری بقاست آسته مق آبی خمیگگی باقیول ٩ کوصا هط رسای :۹8 رن معنادار بوده و بنابراین قابل تعمیم به جامعه آماری (جامعه ایران) می‌باشد. بنابراین فرضیه تحقیق مبنی بر وجود رابطه مستقیم بین متغیر احساس عدالت توزیعی و متغیر رضایت از زندگی اثبات می‌شود. بنابراین می‌توان گفت احساس عدالت توزیعی باعث افزایش رضایت از زندگی خواهد شد. ضریب تعیین برآبر با 2/۳۶ است که‌نشان می‌دضه حدوه ۴ فرص از تغییرات متغیر رضایت از زندگی توسط متغیر احساس عدالت توزیعی تبیین می‌شود. جدول ۴. بررسی رابطه بین میزان احساس عدالت توزیعی و میزان رضایت از زندگی ۲ رابطه بین احساس بی‌قدرتی و رضایت از زندگی: ضریب همبستگی پیرسون برابر با ۵- است که نشان می‌دهد بین دو متغیر همبستگی معکوس و متوسط متمایل به ضعیف برقرار است. با توجه به سطح معناداری به دست‌آمده (۰/۰۰۰) همبستگی موجود بین دو متغیر در نمونه آماری با قبول .یک درصد خطا و اطمینان ٩۹ درصد قابل تعمیم به جامعه آماری گفت هر چه احساس بی‌قدرتی بیشتر باشد و فرد احساس, کند»توان تأثیرگذاری بر امور را ندارد میزان رضایت از زندگی وی تیز کاهش هد ام هرز یمین برابر با ۰/۰۵۵ است که تشان می‌دهد حدود ۶ درصد از تغییرات متغیر رضایت از زندگی توسط متغیر احساس بی‌قدرتی جدول ۵. بررسی رابطه پین میزان احساس بی‌قدرتی و میزان رضایت از زندگی بررسی رضایت از زندگی و عوامل موثر بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) .۷۱ ۳ رابطه بین اعتماد اجتماعی و رضایت از زندگی: همان طور که در جدول شماره ۶ نیز ملاحظه می‌شود ضریب همبستگی پیرسون برابر با ۰/۲۹۵ است که نشان از رابطه مستقیم و متوسط بین دو متغیر اعتماد اجتماعی و رضایت از زندگی دارد. معناداری برابر با ۰/۰۰۰ است که نشان می‌دهد همبستگی موجود بین دو متغیر در نمونه آماری معنادار بوده و بنابراین با قبول ۱ درصد خطا و اطمینان ۹۹ درصد قابل تعمیم به جامعه آماری می‌باشد. با این نتایج می‌توان گفت هر چه اعتماد اجتماعی در جامعه زیادتر باشد رضایت از زندگی نیز بالاتر خواهد رفت. ضریب تعیین برابر با ۰.۰۸۷ است که نشان می‌دهد حدود ٩ درصد از تغییرات متغیر جدول ۶. بررسی رابطه بین میزان اعتماد اجتماعی و میزان رضایت از زندگی ۴) رابطه بین امید به آینده جامعه و میزان رضایت از زندگی: رابطه دو متغیر امید به آینده جامعه و رضایت از زندگی با اطمینان ٩۹ درضد و قبول ۱ درصد خطا و با میزان همبستگی ۰/۳۰۵ و معناداری ۰.۰۰۰ تأیید می‌شبوّ. ئ‌انتایج نشان می‌دهد با افزایش امید فرد به آینده جامعه, رضایت از زندگی نیز افزایش می‌یابد. ضریب تعیین برابر با ۰۰۹۳ است که نشان می‌دهد حدود ٩ درصد از تغییرات متغیر رضایت از زندگی توسط متغیر امید به آینده جدول ۷. بررسی رابطه بین میزان امید به آینده جامعه و میزان رضایت از زندگی ضریب همبستگی بین دو متغیر پایگاه اقتصادی اجتماعی و رضایت از زندگی برابر با ۰/۰۱۷ است که نشان از یک همبستگی بسیار ضعیف و ناچیز بین دو متغیر دارد. با توجه به سطح معناداری به دست آمده (۱۳۳۸) می‌توان گفت همبستگی ناچیز مشاهده شده در نمونه قابل تعمیم به جامعه آماری نیست بنابراین فرضیه تحقیق مبنی بر رابطه بین دو متغیر رد می‌شود. جدول ۸. بررسی رابطه بین پایگاه اجتماعی و میزان رضایت از زندگی به منظور بررسی رابطه مجموع متغیرهای مستقل با رضایت از زندگی و تعیین این که متغیرهای مستقل در مجموع تا چه اندازه قادر به تبیین رضایت از زندگی هستند و کدام یک از آن‌ها پیش‌بینی کننده‌ی قوی‌تری است از تحلیل رگرسیون استفاده می‌کنیم که نتایج آن در جدول 4٩. بررسی همبستگی چندگانه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته(میزان رضایت از زندگی) حدود ۱۶ درصد از تغییرات متغیر رضایت از زندگی توسط مجموع متغیرهای مستقل تبییرز ضریب همبستگی چندگانه و ضریب تعیین معنادار بوده و قابل تعمیم به جامعه آماری می‌باشد. بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ----‏ ۷۳ جدول فوق ضرایب رگرسیون برای متغیرهای مستقل را نشان می‌دهد. با توجه به ضرایب بتای به دست آمده متغیر امید به آینده جامعه با مقدار بتای ۰/۱۹۲ پیش‌بینی کننده قوی‌تری نسبت به سایر متغیرهای مستقل برای متغیر رضایت از زندگی است. این نتیجه نشان می‌دهد به ازای ۱ واحد انحراف استاندارد تغییر در متغیر امید به آینده جامعه» ۰/۱۹۲ واحد انحراف استاندارد تغییر در همان جهت در متغیر رضایت از زندگی ایجاد می‌شود. بعد از متغیر امید به آینده به ترتیب متغیرهای اعتماد اجتماعی با مقدار بتای ۱۶۶/» متغیر احساس بی‌قدرتی با مقدار بتای ۰/۱۵۶ متغیر پایگاه اقتصاذی اجتماعی با مقدآر بتای ۰/۸۹ و متغیر احساس عدالت توزیعی با مقدار بتای ۰.۰۶۲ قرار دارند. جهت تمام رابطه‌ها به جز متغیر احساس بی‌قدرتی مثبت می‌باشد. ضریب استاندارد رگرسیون برای متغیر احساس بی‌قدرتی منفی است کل نضای می‌دمی به آزای یگ واعد: انحرافت استانداله تقییر در ستغیر احساس بی‌ق رای :1۱۵+ واحد انحراف استاندارد تغییر در جهت عکس در متغیر رضایت از زندگی حاصل می‌شود. تمامی ضرایب استاندارد رگرسیون به دست آمده معنی‌دار بوده و بنابراین قابل تعمیم به جامعه آماری هدف این تحقیق شناخت میزان رضایت از زندگی .در بین شهروندان ایرانی و تبیین عوامسل موئر بر آن بود. نتایج تحقیق نشان داد که درصد قابل توجهی از پاسخگویان یعنی ٩/۵۶ درصد از ناگی رضایت ندارند: این :در خالی ایفت. که ۱۸/۳۹6۵ دراست رضایت زیادی از زندگی دارند: ۸ درصد نیز رضایت متوسطی از زندگی دارند. میانگین رضایت از زندگی در بین پاسخگویان نیز ۳۹/۹ بود که به طرز معناداری از حالت متوسط پایین‌تر است. مقایسه این نتایچ با داده‌های پیمایش ملیارزش‌ها و نگرش‌های ایرالان در سال ۱۳۷۹ و۱۳۱ نشان می‌دهد وضعیت شاخص رضایت از زندگی در جامعه رو به افول است. در سال ۱۳۷۹به طور متوسط ۲۳ درصد از پاسخگویان به اندازه زیاد از امکانات رفاهی وضع سلامتی» زندگی خانوادگی و شغلشان .راضی بوقتاا رزشي‌ها و اتگرش‌های: ایرانیاق,۱۳۷۹: *۶(-۵۷ هر پیمایشی آززش‌ها و نگرش‌ها در سال ۱۳۸۱ نیز ۴۹/۷ درصد از افراد خود را در حد زیاد خوشبخت می‌دانستند و 7۷ درست تی ز 8 حدودی نخود: را خوقیشت می دانستنت همجنیی یه طور میانگین, ۶۶ درست از پاسخگویان نسبت به وضعیت خانوادگی» وضعیت سلامتی وضعیت مالی» وضعیت مسکن و وضعیت مخل سکونت رضایت زیاه داشتند(ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» ۱۳۸۲: ۷۸). خانواده | وضع سلامتی ‏ وضع مالی | وضع مسکن | محل سکونت | شهر محل زندگی منبع: (موج دوم پیمایش ملی ارزش‌ها و تگرش‌های ایرانیان: ۱۳۸۲: ضص ۷۵-۷۸) بنابراین» این کاهش رضایت در فاصله خدود ۳ سال بسیار چشمگیر است و لازم است که این مسئله بررسی بیشتر شده و عوامل تأثیرگذار بر این وضعیت به طور دقیق شناسایی شوند. همان‌طور که پیش از این گفته شد رضامندی از زندگی نقش زیادی در حیات فردی و اجتماعی دارد. رضایت از زندگی و یا عدم آن قابل تسری به سایر بخش‌های زندگی فردی و اجتماعی است. بنابراین عدم رضایت از زندگی شهروندان می‌تواند تبعات منفی برای جامعه و دولت حتی در بخش سیاسی داشته باشد,زیرا در اضورت عدم رضایت از زندگی شخص ممکن است مسئول این عدم رضایت را دولت دانسته و در نتیجه این امر باعث کاهش مقبولیت سیاسی و عواقب ناشی از آن خواهد شد. بنابراین پذیرش این مطلب باید باعث شود که مسئولین اداره کشور یکجانبه و بدون بررسی به اداره جامعه نپردازند بلکه نتایجی را که از تحقیقات علمی حاصل می‌شود را سرلوحه کار قرار داده و با اتکا به آن بتواند رضایت شهروندان را جلب و در نتیجه اداره امور را تسهیل نمایند. همان طور که نتایج این تحقیق نشان داد متغیر امید به آینده جامعه در بین متغیرهای تحقیق حاضر, بیشترین درصد از تغییرات رضایت از زندگی را تبیین می‌کند. بنابراین متغیر امید به آینده متغیری کلیدی برای ایجاد رضایت از زندگی در بین شهروندان محسوب می‌شود. پراکندن امید به زندگی فردی و اجتماعی برای فرّذ شادکامی» سرور و نتشاط را در برخواهد داش و بر عکس لا آامیدی باست رک هط ابر نکم وبیگانگی غراسه قشده بسایراین افخاخ اقداماتی که امید شهروندان با آیهاه راوشتر میاکته لفیهاو ضروری است نکته قابل توجه در رابطه مردم با دولت اما این است که به واقعی بودن عناصر تبلیشی که مبین آینده روشن باشد توجه شود چرا که در صورتی که پی‌درپی وعده و امید موقت داده شود و این وعده‌ها تحقق پیدا نکند این امر باعث بروز تعارض برای افراد و نهایتا بی‌اعتمادی آن‌ها نسبت به دولت خواهد شد که طبق نتایج تحقیق این خود باعث کاهش رضایت شهروندان خواهد شد. همان طور که پیش از این نیز گفته شد متغیر اعتماد اجتماعی دومین متغیر تأثیر گذار بر متغیر رضایت از زندگی شهروندان بود. یکی از متغیرهای تشکیل‌دهنده اعتماد اجتماعی, اعتماد بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ----‏ ۷۵ به دیگران (اعتماد تعمیم‌یافته) و اعتماد به اقشار و گروه‌ها بود که طبق نتایج تحقیق میانگین این متغیرها از متوسط پایین‌تر بود. برخورداری از روابط گرم با دیگران می‌تواند رضامندی افراد را در جهتی مثبت هدایت کند. بنابراین نحوه ادغام فرد در جامعه چنان‌چه با عواطف مثبت و روابط گرم همراه باشد می‌تواند آرامش و احساس امنیت برای فرد و انسجام را برای جامعه به ارمغان آورد. این امر می‌تواند از طریق نهادهایی مانند خانواده در فرایند جامعه‌پذیری منتقل, تحکیم و گسترش یابد. ناگفته پیداست نقش محیطهای آموزشی در ترویج این الگوها بسیار اساسی می‌باشد. وجه دیگر اعتماد اجتماعی, اعتماد به نهادهای جامعه بود که به نوعی اعتماد سیاسی محسوب می‌شود. طبق نتایج, این نوع اعتماد نیز در وضع آن‌چنان مطلوبی در جامعه ما قرار ندارد و میانگین از حالت متوسط پایین‌تر است. بدیهی است اعتماد به نهادها نیز از طریق شفافیت در روابط با مردم توسط مسئولین و کارگزاران نهادها و پرهیز از یکجانبه‌گرایی و همچنین اجتناب از دادن وعده‌های پی‌درپی بدون عمل به وعده‌ها حاصل می‌شود. اعتماد به نهادها زمینه‌ساز رضایت سیاسی.به طور خاص و رضایت از زندگی به طور عام می‌شود. متغیر تأثیرگذار دیگر بر متغیر رضایت:از زندگی. احساس بی‌قدرتی است. می‌توان گفت همه متغیرهای تحقیق حاضر به صورت زنجیری به هم وصل هستند.و تغییر در یک متغیر, تغییراتی را در سایر متغیرها ایجاد می‌کند. احساس بی‌قدرتی و احساس عدم تأثیرگذاری فرد در اداره مور جامعه زمانی حاصل می‌شود که فرد در کنش‌ها و تجارب قبلی که از مبادله با دولت کسب کرده است به این نتیجه‌گیری برسد؛ که انظرات و اعمال وی تأثیری در اداره امور نداشته و بنابراین فرد ناامید می‌شود. احساس ناامیّدی خود باعث می‌شود فرد دست از مشارکت در امور کشیده و حالتی از انزوا در فرد به وجود آید. همه این عوامل باعث ایجاد نارضایتی سیاسی و در نتیجه نارضایتی از زندگی و همه عواقب ناشی از آن خواهد شد. بنابراین رابطه دولت با مردم باید به گونه‌ای تنظیم شود که افراد به شکل واقعی دولتمردان را نماینده خود در آذاره امور جامعه تلقی کرده و این الخسایر] #واضاد بو رد اند که نظرات: اعمال و صفارکت آن‌ها برای پیشبرد بهتر امور جامعه موّثر و لازم است. متغیر دیگر تأثیرگذار بر متغیر رضایت از زندگی, احساس عدالت توزیعی است. ارزیایی منفی افراد از نابرابر بودن توزیع امکانات و منابع اقتصادی, سیاسی, اجتماعی و ... زمینه‌ساز بروز شرایطی همچون احساس بی‌عدالتی توزیعی و احساس محرومیت نسبی می‌شود که هر یک از این عوامل از عناصر مهم بروز نارضایتی می‌باشند. نکته مهمی که مسئولین اداره جامعه باید به آن توجه کافی داشته باشند ممانعت از رشد بی‌رویه فاصله طبقاتی و در مقابل ایجاد شرایطی است که همه مردم امکان تحرک اجتماعی داشته باشند. افزایش فاصله طبقاتی باعث رشد نارضایتی سیاسی و زمینه‌ساز حرکت‌های جمعی می‌شود که برای نظم جامعه خطرات زیادی داردعدم سیم سادلقه فرست‌ها باسگ می‌شود فروت و سای جامعه در دس اقلیتی کس ی باشد. و اکعریت چاه محروم بمانند. چمان‌چه:در بش آراقه یافته‌ها مساسدد شند آگر چه پایگاه اقتصادی اجتماعی خود به تنهایی عاملی تأثیرگذار بر متغیر رضایت از زندگی نبود اما در تعامل با سایر متغیرها متغیری تأثیرگذار محسوب می‌شود. بنابراین فراهم کردن امکان تحرک اجتماعی و ارتقا پایگاه اقتصادی اجتماعی افراد در کنار سایر عوامل می‌تواند باعث رضایت بررسی رضایت از زندگی و عوامل مور بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی) ‎ ---‏ ۷۷ - ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان: موج اول(۱۳۷۹)» دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد - ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان: موج دوم(۱۳۸۲)» دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد - اوجاقلو سجاد و محمدجواد زاهدی(۱۳۸۴) بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان, مجله جامعه شناسی ایران؛ دوره ۶ شماره ۴ - اینگلهارت» رونالد (۱۳۷۳) تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی» مریم وتر تهران» - بیرو» آلن (۱۳۷۰) فرهنگ علوم اجتماعی, باقر ساروخانی» تهران, انتشارات کیهان - پاتنام» وومرتت ( ۳۳۸ دموکراسی,و«سنت‌های مدنی) تزجمه,محمدتقی دلفروز تهران» دفتر - پالمر مونتی» اشترن لارن» گلایل» چارلز (۱۳۶۷) نگرش جدید به علم سیاست. ترجمه - سیدمیرزایی» سید محمد. قهرمان, آرش (۱۳۸۸) بررسی پیش‌بینی کننده‌های اجتماعی رضایت از زندگی ذر تین دانشجویان (نمونه مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد) مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. بهار - صفدری» سلمان (۱۳۷۴) رضایت اجتماعی و عوامل مرّثر بر آن پایان‌نامه کارشناسی ارشد. - مازلو, آبراهام (۱۳۶۷) انگیزش و شخصیت. ترجمه احمد رضوانی» انتشارات آستان قدس - محسنی, منوچهر(۱۳۷۹) بررسی آگاهی‌ها نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی فرهنگی در ایران - محسنی تبریزی» علیرضا (۱۳۸۰)» بررسی مفهوم اعتماد با رویکرد روان شناختی اجتماعی, - نایبی» هوشنگ (۱۳۷۵) سنجش میزان احساس خوشبختی سرپرستان خانوارهای تهرانی» پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جامعه‌شناسی» مرکز پژوهش‌های بنیادی وزارت ارشاد - وضعیت و نگرش جوانان ایران (۱۳۸۰) تهران» سازمان ملی جوانان» دفتر مطالعات و - هزارجریبی» جعفر» صفری شالی (۱۳۸۸) بررسی رضایت از زندگی و جایگاه احساس امنیت ,0 0۶ دوز 106 صمنا‌هعناد علنا ۶و کنعوامص۸* ,(1,1)1965 ,فصقل۸0 - 7 ,ط20عن1طانام الط 3۳۵66 , عنگصی هنود ۵۶ برعمامن۵هه* ,(1973) بآ 16۲906۲8۶ - ۸ +کاص0د5 ماه عاصذ هدمصه عکنا خن صمنا‌هاعند5* ,(2000) 0 مفصقاغاه] - 40 ععناعاز مدمه منصهو۵. ۵۶ دی لمعطمصت ۸ ,(2000) 138-3808 بعع - عم عنصقص ,هصق ,وعنو5 کم فصعافروک * ,(1995) 3120010 ۶ 360,۱۷ مق3/1600402 - 521665 کمند‌گ 50065 660 130ط۲* ,(1994) ۲ و۷۷56 ,اکن مقلوصنا ,6ص1/01- 7 لزع منود دهع م۸ که لمصسوز رک معمعطنه آهنوعدز معناعاز 200 00۵۲ و 6 ,75۸ 1080۳ ما رو ماهن۵ه5 ۶و کعنو۵ط ۲" ,(1985) 3 ,8 ,00513070 ,3 و503 - ,1 ۷۷۵۶۲۵۲۵ شتآ و با تقد مان 20 جعاوطع ۷۷ * ,(1982) +عاعتها5 منک - -0۳606 م5۸ت7] ,60۳ مزع منود وه ومصهعاصی؟ ,(1986) ۸ ,۷۷۵۱۶ مب ,ععقلله ۷۷ - 40 0006 صنحاع062 ,37006 وعمامنعوی 360060" .(1968) معاعم ,وعل۷۷۵۵ -

پژوهش حاضر به بررسی میزان رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن در جامعه ایران پرداخته و تلاش کرده است که میزان رضایت از زندگی را در بین شهروندان ایرانی تعیین و سپس به بررسی ارتباط متغیرهای احساس عدالت توزیعی، احساس بی قدرتی، اعتماد اجتماعی، امید به آینده جامعه و پایگاه اقتصادی اجتماعی به عنوان متغیرهای مستقل با متغیر رضایت از زندگی به عنوان متغیر وابسته بپردازد. روش استفاده شده در این پژوهش، روش پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد 15 تا 65 ساله خانوارهای معمولی شهری و روستایی ساکن در 30 استان کشور در آبان ماه 1384 است و با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای، 4879 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه می باشد که جهت تعیین اعتبار آن بعد از انجام چندین مرحله پایلوت و پالایش پرسشنامه، در نهایت از نظر تیم متخصصان برای تدوین پرسشنامه نهایی استفاده شد. جهت تعیین پایایی نیز از شیوه هماهنگی درونی گویه ها به روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میانگین رضایت از زندگی شهروندان ایرانی در سال 1384 به طرز معناداری از حالت متوسط پایین تر بوده است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیر امید به آینده اجتماعی بیشترین قابلیت را برای تبیین متغیر رضایت از زندگی در بین متغیرهای پژوهش داشته است. بعد از آن به ترتیب متغیرهای اعتماد اجتماعی، احساس بی قدرتی، پایگاه اقتصادی اجتماعی و احساس عدالت توزیعی قرار دارد.

469062

حکایت‌های عرفانی؛ یقظه؛ انتباه؛ منازل سل و ک؛ تذک رت الاولیا ای دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی» دانشگاه اصفهان. اصفهان» ایران» 1۳211.601ع 8 ,م2829 ۴ استاد زبان و ادبیات فارسی. ادانشنگا ه اصفهان اصفهان ایران (نویسنده مسئول)» 010ع.810211 6 611270 2.1۳028 ۴ دانشیار زبان و ادبیات فارسی, دانشگاه اصفهان, اصفهان» ایران 6(/21000.60 10221120 5 6۵6 عط) اه عصصعا عطا عله معاس‌طاصعنل علعنسد ددممعش 0060 حه کز قنط1 صقعطهگق که واندهنصتاآ ,2021 ۵ اطاعصوم۲ عتمداه قصه ۵۶۶ عنط) فدملصجمل ۵ حعطاه انوم طعنطی ب(/4.0/ 0-210 8 / ددص نا /ع و حدمصصصم نمی //:0اخط) عحصععن] صصناهطان۸ او هزم عم ازع ۵۳ ۳۵7 توصه از ععصقط امصصی وعطا اس با خنلعی وعط) که عصمل هه کعطاه از  ۲ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشنم, دور جدید» سال سیزدهم, شماره ۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ یکی از موضوعات محوری در حوزه عرفان اسلامی, مسئله تعالی انسان و کمال اوست. این مبحث در قالب حرکت از غفلت به‌سمت آگاهی و مراتب متعالی آن مطرح شده است. حرکت در این تعبیر به معنای خروج از قوه به فعل است که به‌صورت تدریجی يا دفعی انجام می‌گیرد. به موجب اشارات عارفان, زمانی که نور علم و معرفت در دل انسان مستعد راه می‌یابد چنین انسانی باید حرکت را در مسیر کمال آغاز کند و سیر الی اه را به نهایت خود برساند تا به مقصود و مطلوب خویش برسد. پس حرکت به‌سوی کمال آغاز نمی‌شود. مگر آنکه انسان در زندگی جاری خود تحول یابد و مسیر خود را که تاکنون او را به دنیا و مافیها سرگرم می‌کرد» تغییر دهد و راه تازه‌ای در پیش گیرد. بدین سبب جز با یقظه و انتباه ورود به مسیر کمال و پیمودن مراحل آن ممکن تست این ادق اصطلاح در مفهوم عرفانی خود به معنای «بیدارشدن»» «آگاه‌شدن» و «بیرون‌آمدن از غفلت» است (باخرزی» ۱۳۵۸: ۵۱). منظور از بیداری بنابر اشارات عارفان بیداری باطن است که در مقابل بیداری ظاهر قرار دارد. فاعل این بیداری به تعبیر مستملی بخاری» حق است و مختص به انسان مستعدی است که غفلت سر او را غایب کرده است و پیام‌های تنبیهی در قالب زواجر درونی و بیرونی او را متنبّه می‌کند. این زواجر انسان مستعد تحول را در مرتبه عوام از آفت گناه و معصیت و در مرتبه خواص از آفت غفلت بیدار می‌کند؛ به‌گونه‌ای که از ساحت پیشین توبه می‌کند و به ساحت بالاتری روی می‌آوّرّد (مستملی آبخاری, ۱۳۹۳ ج ۶: ۱۷1۰-۱۷۵۹ پیام تنبیهی زواجر در صورتی مکرر می‌شود که غفلت قلب انسان مستعد بر اثر ریاضت و مجاهده کاسته شده باشد (المگی. ۸۶۱۷ ج ۱: ۱۹۳). بازتاب این مبحث را می‌تواندر, حکایت‌های تذک رهالاولیا.مشاهده کرد. سالک در آغاز سلوک از ساحت گناه و غفلت توبه می‌کند. به ساحت طریقت روی می‌آورد و با اورود به ساحت طریقت نیز این بیداری‌ها پیوسته تکرار می‌شود. مجموع این حکایات تبیین‌کننده اساحت‌های"نیدازی در تذکرهالاولیا است که می‌توان آنها را در پنج ساحت کلی طبقه‌بندی کرد: ساحت کفر به ایمان؛ گناه و معصیت به طاعت؛ غفلت به آگاهی؛ بنابراین با توجه به جایگاه انتباه در حوز عرفان اسلامی به نظر می‌رسد. تحقیق و مطالعه آن بیش از سایر مباحث ضرورت داشته باشد. در این میان کتاب تذکرهالاولیا به‌دلیل اهمیتی که در بیان حالات و سخنان صوفیان بزرگ دارد. بهترین منبع در زمینه تبیین آماهیّت بیدازی واستمرار آن در قالب حکایات عرفانی است. اين پژوهش به روش کتابخانه‌ای» درپی تبیین ساحت‌های مختلف بیداری در منازل سلوک. استمرار و ارتباط این ساحت‌ها با مراتب و درجات عرفانی اهل طریقت است که با بهره‌گیری از آرا و نظریات اهل معرفت در قالب طرحی منسجم نشان داده می‌شود. هدف این پژوهش, بیان این مطلب است که چگونه بیداری‌های مکرر عارف درباره بیداری و تحول روحی اهل طریقت پژوهش‌هایی انجام شده است. نویسندگان این پژوهش‌ها نسبت‌به مسئله بیداری دو رویکرد در پیش گرفته‌اند: دسته اول» پژوهش‌هایی است که منحصرا به این موضوع پرداخته‌اند؛ مانند مقاله «بررسی عوامل بقظه و انتباه از نظر خواجه عبداله انصاری و جایگاه آن در شرح حال عارفان در تذکر ه الاولیا» (روضاتیان و یبلویی خمسلویی, ۱۳۹۶). پژوهشگران با بهره‌گیری از رویکرد تحلیلی خواجه عبدالله  ساحت‌های بیذاری در حکایت‌های عرفانی نذک ولا ولیا7 سید علی‌اصغر میریاقری‌فرد. و همکاران۳۰7 انصاری به بررسی علل تحول روحی عارفان تذکرهالاولیا پرداخته‌اند. سوسن بیگ‌مرادی در پایان‌نامه‌ای با عنوان تحلیل ریخت‌شناسانه و روان‌شناسانه داستان‌های تحول روحی عارفان و شاعران ایرانی تا پایان قرن هتم (۱۳۹۰) در بررسی و تحلیل حکایت‌های تحول روحی, از نظریه‌های ولادیمیر پراپ» اریکسون و لکان بهره برده است. رویکرد تحلیلی تیمور مالمیر در مقاله «تحول افسانه‌ای عارفان» (۱۳۸۷) با تکیه بر نظریه «جابه‌جایی اسطوره» است. براساس این نظریه اسطوره‌ها متناسب با نقش و کاربردی که در جامعه دارد» در جریان زمان دستخوش دگرگونی می‌شود. در الگوهای اساطیری» آفرینش با کشته‌شدن یک غول که همان صفت نخستین انسان یعنی گناه و غفلت است» صورت گرفته است تا شکل انسانی او خلق شود. در تلقی صوفیان نیز مرگ نمونه نخستین انسان موجب دگرگونی زندگی و سلوک می‌شود (مالیس ۷ ۱۷۵-۷۳ مقاله‌ای از اين نگارنده با نام «بررسی فرایند شکل‌گیری تحول روحی عارفان مسلمان» (کریمی, ۱۳۹۷) به انجام رسیده است. این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد تحلیلی نویسندگان متون عرفانی به تبیین مبحث تحول روحی و فرایند شکل‌گیری آن در عرفان اسلامی پرداخته است. بررسی و تحلیل این مطلب این نکته را تبیین و اثبات کرد که تحول در سلوک و طریقت مبتنی بر عوامل و عناصر مشابهی است که فرایند منسجمی را شکل می‌بخشد. عوامل و عناصر یادشده» هم در مرحله ورود سالک به طریقت اثرگذار است و هم نقشی اساسی در همه مراحل سلوک دارد. محمدتقی حسن‌زاده توکلی در کتاب سخنی اروسخحن)#با"توجه به نظریه‌های اسطوره‌شناختی» روانشناختی و نظریات ساختاری مدرن روایت‌های حول شخصیاتآراادزانذک رو لاوّلاّی عطار بررسی کرده است. در این اثر الگوی روایت تحول شخصیت در تذدکرهالاولیا آتبیین و درباره سازه‌های مشترک در روایت‌های تحول» پیوند نمادهای اسطوره‌شناختی و روایت‌های تحول, تشابه نسبی روایت‌های تحول با نظریه‌های ساختارگرایی مدرن و روایت تحول شخصیت از دیدگاه نمادشناسی.روان‌شناختی بخث و بررزاسی شده است. دسته دوم منابعی است که در ضمن شرح احوال و زندگی یک عارف» تحول روحی او را نقد و تحلیل کرده است. از آن جمله است: کتاب فضیل عیاض از رهزنی تا رهرویی اثر فریدالدین رادمهر؛ کتاب شهید عشق الهی رابعه عدویه اثر عبدالرحمن بدوی (بدوی, ۱۳۹۷: ۳۷-۱۸) و مقاله «سنایی شوزریده‌ای در غزنه» (فتوحی و محمدخانی؛ ۵ ۲-۳ در این منابع درباره نقطه آغاز بیداری» عوامل و زمینه‌های پیدایش آن» کیفیت شکل‌گیری تحول و اعتبار حکایات سخن به میان آمده است. در این پژوهشن‌ها ساحت‌های بیداری در حکایت‌های تحول روحی عارفان به‌عنوان جریانی مستمر که نشان‌دهنده اهمیت موضوع نزد نویسندگان متون عرفانی است. مغفول مانده است. ازاین‌رو رویکرد تحلیلی این پژوهش» ترسیم الگویی از ساحت‌های بیداری در مقامات و منازل مختلف سلوک با بهره‌گیری از آرا و نظریات عارفان قرن دوم تا هفتم هجری و انطباق آن با حکایت‌های نذک رقالاولیا عطار است؛ به‌گونه‌ای که بتوان براساس آن روابط ساحت‌های کفر ایمان و عرفان را در حکایت‌های این اثر  4 نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشنم, دور جدید» سال سیزدهم, شماره ۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ منظور از ساحت‌های بیداری دگرگونی‌های روحی انسان مستعد تحول است که بر اثر آگاهی در سطوح مختلف سلوک به وجود می‌آید. ثمره این آگاهی هجرت از منزل پیشین است. در جریان این دگرگونی سالک از صفات خود به صفات حق دگرگون می‌شود. در این سیر هرچه سالک به‌سوی حق پیشتر می‌رود. از دایره عوام خارج می‌شود و به دایره خواص راه می‌یابد تا اینکه به مرکز دایره برسد که توحید است. به تعبیری می‌توان گفت ساحت‌های بیداری» جریان سیّالی از دگرگونی‌های روحی است که بر اثر آگاهی و شناخت در منازل و مراحل مختلف سلوک ایجاد و نوبه‌نو تکرار می‌شود تا سالک را به رشد و کمال برساند. به موجب اشارات عارفان» سیر سالک تا رسیدن به معبود در چهار منزل خلاصه می‌شود: اسلام ایمان» معرفت و توحید. اين سطوح گاهی با تعابیری همچون بیگانگی» آشنایی» دوستی و دوست مطرح می‌شود: (نه هرکه از کفر برست. او به حق پیوست که وی از خود برست. او که از کفر برست. به آشنایی رسید و او که از خود برست» به دوستی رسید و از آشنایی تا دوستی هزار منزل است و از دوستی تا به دوست.» هزار وادی» (میبدی, ۱۳۸۸ ج ۱: ۵6). سالک در هر مرحله با فراخواندن حق» از خود و صفات خود رها می‌شود. در گام نخست از «شرک» گام دوم از «گناه و معصیت»» گام سوم از «اشتغال به لذت‌های مباح»» گام چهارم از «اشتغال به ذکر) و گام پنجم از «خود» بازخوانده می‌شود که مره آن فنای در معبود است. سالک در ابتدای سلوک با: تحول وارد مرحله ذکر می‌شود. در میانه راه سلوک با اعراض از امور مباح به ذکر قلبی دایم می‌رسد. آدز"منازل ابعد" از اذکار خویش اعراض می‌کند و درنهایت از خودی خود (ذاکر) نیز فانی می‌شود تا به مد کور برمند: بنایزهاشارات متوّل عرفانی حقیقت ذکر آن است که ذاکر از ذکرش به مشاهد؛ مذکور غایب شود یوکس کومناهد: کار بیا#شاهده او از خود غایب: شود. این مستله سبب تنوع و تعدد حکایت‌های تحول روحی در تنذکرهالاولیا شده است. نقطه شروع بیداری در این حکايت‌ها از ساحت‌های مختلفی صورت می‌گیرد. بدین معنی که برخی از ساحت کفر بیدار می‌شوند؛ مانند معروف کرخی و برخی از ساحت گناه و معصیت؛ همچون فضیّل عیاض» بشر حافی و حبیب عجمی. تداوم این بیداری در ساحیگ کر ساجیت دشمنی و بیگانگی است: «اول آنچه مانع باشد از معرفت خدای و معرفت پیغامبران» و آن کفر است. پس هیچ کبیره فوق کفر نیست..چه خجاب میان آبندههو خدای, جهل است و وسیلت نزدیک‌گرداننده بدو علم است و معرفت و قرب او به قدر معرفت او باشد و بعد او به قدر جهل او» (غزالی, ۱۳۸۹ ج ۶: ۳۳ بیداری از این ساحت موجب ورود به ساحت ایمان است که مقام آشنایی و دوستی است. این ساحت در مقام دوستی گسترده‌ترین ساحتی است که عموم انسان‌ها را از عاصی, مطیع نبی و غیر نبی در بر می‌گیرد (مستملی در تذک رالاولیا حکایت‌های بسیاری درباره بیداری غیرمسلمانان ذکر شده است که درصد بسیار کمی از این حکایات به تحول روحی کافران و بت‌پرستان و درصد بسیاری درباره تحول روحی ادیان الهی است. نمونه تحول روحی از ساحت کفر و بت‌پرستی» داستان کافری است که در ضمن احوال عبداش مبارک آمده است: «نقل است که یک بار به غزو رفته بود و با کافری جنگ می‌کرد. وقت نماز درآمد. از کافر مهلت خواست و نماز کرد. چون وقت نماز کافر درآمد کافر نیز مهلت خواست. چون روی به بت آورد. عبدالل گفت: این ساعت بر وی  ساحت‌های بیذاری در حکایت‌های عرقانی نذک روا ولیا[ سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد. و همکاران/ ۵ ظفر یافتم. با تیغی کشیده به سر او رفت تا او را بکشد. آوازی شنید که: یا عبدالل! أوفوا بالعّهد. "ان العهد کان مسئولا". عبدالله بگریست. کافر سر برآورد. عبدالله را دید با تیغی کشیده» گریان. گفت: تو را چه افتاد؟ عبدالله حال بازگفت که از برای تو با ما عتابی چنین رفت. کافر نعره‌ای بزد و گفت: ناجوانمردی بود در چنین خدایی طاغی و عاصی گشتن که با دوست از برای دشمن عتاب کند. مسلمان شد و عزیزی گشت در راه دین» (عطار اما حکایت‌های تحول روحی ادیان الهی به‌صورت‌های مختلفی بیان شده است که بخشی از این حکایت‌ها در شرح احوال بزرگان تصوف و چگونگی ورود آنها به طریقت صوفیان است. همچون معروف کرخی: «مادر و پدرش ترسا بودند. چون بر معلم فرستادندش, استاد گفت: "بگو ثالث ثلائه *". گفت:آنه. بل هو ال الواحد". هرچند می‌گفت: "بگو که خدای سه است"» او می‌گفت: "یکی ". هرچند استاد می‌زدش» سودی نداشت. یک بار سخت بزدش. معروف بگریخت و او را بازنمی‌یافتند. مادر و پدر گفتند: "کاشکی بازآمدی و به هر دین که او خواستی» ما موافقت کردیمی". وی برفت و به دست علی بن موسی الرضا مسلمان شد» (همان: ۳۲۶. بخشی دیگر مختص به غیر عارفانی است که حکایت تحول آنها در ضمن احوال مشایخ بیان شده است؛ مانند حکایت جهودی که در همسایگی مالک دینار قرار داشت و پیوسته او را آزار می‌داد. جهود از صبر و تحمل مالک در این رنج متحیر شد و مالک در پاسخ او گفت: «از احقتعالی فرمان چنین است که و الکاظمین الغّیظ و العافین عن الناس». جهود با این سخن درخال مسلمان شد (همان: ۵۲): ملموس‌ترین ساحت بیداری در حکایت‌هایل نذکترهالاولیا تتقاثّت کناه و معصیت به طاعت است که با نقطه آغازین سلوک ارتباط دارد. منظور از گناه و معصیت در این اساحت» مخالفت امر حق است که آشکال گوناگونی دارد؛ ازجمله گناهان کبیره» اصرار بر صغیره» توجه.به مال, جاه و مقام. این فعل انسان حاصل انقیاد در برابر نفس و شیطان است. محوریت این مرتبه از بیداری بر اعراض از دنیا و خلق دنیا استوار است. به تعبیر نویسندگان متون عرفانی هرکه به دنیا تعلق پیدا کرد. از خلق, نفس و شیطان در امان نمی‌ماند. با خلق به خصومت. با نفس به شهوت و با شیطان به هم‌نشینی می‌افتد و چون از دنیا اعراض کند. از خلق و نفس و شیطان محفوظ می‌ماند. این گفته با استناد به حدیث پیغمبر (ض) اشنا کس قر تا مسا دیا رأس خطیئه. دوستی دنیا اضصل همه گناهان و ترک آن سرچشمهه طاعت‌هاست (مستملی بخاری؛ ۱۳۹۳ ج ۶: ۱۷۶۳). گسترهه این ساحت از بیداری» بقظه. انتباه» طلب, اراده و توبه است. سالک در ابتدای کار به گناه و معصیت مشغول است؛ اما با حصول یقظه پرده‌های جهل و غفلت کنار می‌رود؛ معرفت او به حق کامل‌تر می‌شود و به تناسب یقظه‌ای که حاصل شده است. از تعظیم حق و آثار آن برخوردار می‌شود. سالک بیدار در این مقام توبه می‌کند. از راهی که در پیش گرفته بود» برمی‌گردد و به خدای متعال روی می‌آورد. تفسیر این مطلب در متون عرفانی آن است که بنده در آغاز کار به پیروی از شهوات به عادت, انس و الفت دارد و رهاشدن از آن دشوار است؛ اما زمانی که عقل در وجود انسان قوّت می‌گیرد» نخستین عمل او شکستن شهوت» گذاشتن عادت و هدایت طبع به‌سوی طاعت و عبادت است که در نظر نویسندگان متون همان توبه است. آزاین‌رو بیداری‌های سالک در این ساحت با اعراض از معاصی ظاهری است که همگی در اثر توجه به دنیا و خلق دنیا به وجود  ٩ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشنم, دور جدید» سال سیزدهم, شماره ۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ می‌آید. این نوع از معصیت حجاب میان بنده و حق است و مرید در صورتی می‌تواند سلوک خویش را آغاز کند که این حجاب‌ها را برطرف کند. در حکایت‌های تحول روحی عارفان و همچنین غیرعرفا اشکال گوناگونی از معصیت دیده می‌شود که عبارت است از: راهزنی» رباخواری و شراب خواری. از نظر اهل تصوف این گناهان کبایر اهل خدمت در راه شریعت است که باید از آن توبه کرد (مییدی, ۱۳۸۸ ج ۵۷۹:۱). ازجمله گناهان مطرح در این حکایات «راهزنی» است که غزالی درباره آن آورده است: «مرتبه سوم مال‌هاست؛ چه آن معیشت خلق است. پس روا نباشد که مردمان بر گرفتن آن مسلط باشند. چنانکه خواهند تا به حدی که به استیلا و دزدی و جز آن بگیرند» (غزالی» ۱۳۸۹ ج ۶: ۳۳. این معصیت در ابتدای حال فضیل عیاض وارد شده است: «اول حال او چنان بود که در میان بیابان مرو و باورد خیمه زده بود و پلاسی پوشیده و کلاهی پشمین بر سر و تسبیح در گردن افکنده و یاران بسیار داشت. همه دزد و راهزن. هر مال که پیش او بردندی» او قسمت کردی که مهتر ایشان بود. آنچه خواستی» نصیب خود برداشتی» (عطار نیشابوری, ۱۳۹۰: ۸۹ گسترده‌ترین ساحت بیداری در حکایت‌های نذکرهالاولیا ساحت غفلت به آگاهی است. علت اين گستردگی تعدد غفلت‌هایی است که همگی بر اثر توجه به نفس در مقامات و منازل مختلف به وجود می‌آید. بنابر اشارات متون عرفانی توجه نفس به غیر حق در این نقطه از شلوک.ضخبت شیطان را به همراه می‌آورد و غیر حق در این ساحت عبارت است از: خصایل نکوهیده‌ای همچون شره طعام» شراب» سخن, دوستی مال, جاه» حسده کبر ریا و غیره که سبب می‌شود نفس از خدمت و قلب از مشاهدت بازماند (مستملی بخاری» ۱۳۹۳ ج ۶: ۱1۸۹-۱۹۸۵). ازاین‌رو سالک در این مقام می‌کوشد با مجاهده و ریاضت. معاصی را به طاعات و قربات تبدیل کند: «چون از راه مشغله بیرون برخاست., آنگه راه‌رفتن "گنرد و اول راه:آن ود که#ققبات راه پیشین بریدن گیرد و عقبات راه» صفت‌های نکوهیده است در دل و آن بیخ کارهاست که از آن بایید بگریخت تا مادت مشغله از باطن قطع اوفتد و دل خالی شود (غزالی» ۱۳۸۳ ج ۲: ۳۵). ثمره بیداری از این ساحت رسیدن به مقام ذکر قلبی است که با کنارگذاشتن تعلقات و خواسته‌های خودی در مقامات و منازل مختلف حاصل می‌شود. هر اندازه سالک در تطهیر قلب خود کوشاتر باشته سب حق, ذر وجود او شذت بیشتری می‌یاند. بتابر اشارات: متون» گستره این ساحت: از بیدارق منازل سوم و چهارم سلوک است که سالک در آن به ریاضت و.مجاهده می‌پردازد. آغاز این ساحت منزل سوم یعنی تزکيه نفس و انتهای آن. پایان منزل چهارم یعنی اطمینان است که مرز مجاهده و مشاهده به شمار می‌آید. در این سیر سالک مستعد تحول گام‌به‌گام از غفلت‌های خود در دوران سلوک اعراض می‌کند. پاس‌نداشتن شبهات» دل‌بستگی به مباحات و تعلق قلب به اغیار ازجمله این غفلت‌هاست که سبب می‌شود سالک از حق غایب شود. حکایت‌های بسیاری درباره این ساحت از بیداری در نذکرهالاولیا وجود دارد که نشان می‌دهد سالک در مقام مجاهده به‌سبب توجه دل به غیر حق متنبّه می‌شود و توبه می‌کند و غیر حق در این حکايت‌ها عبارت است از: زن» فرزند خانه مال, حب طعام, شراب و غیره که به نمونه‌هایی از آنها اشاره می‌شود. از موارد غفلت در مقام ور حکایت ابوعلی دقّاق است که گفت: در بیابانی پانزده شبانه‌روز گم شدم تا با لشکری برخورد کردم که شربتی آب به من دادند. سی سال است که زیان آن شربت آب در دل من مانده است (رک. عطار نیشابوری, ۱۳۹۰ 16۱). از نظر اهل تصوف مال سلطان و عاملان و لشکریان او غالبا حرام است و اگر  ساحت‌های بیذاری در حکایت‌های عرفانی نذک ولا ولیاز سید علی‌اسنغر میرباقری‌فرد .و همکاران7 ۷ حلال هم باشد. یقینا از حرام خالی نیست (رک. غزالی, ۱۳۸۳ ج ۱: ۳۷۷). بنابر اشارات متون عرفانی سالک در معامله و مجاهده باید اساس کار را بر تقوی و ورع بگذارد؛ چنانچه در این مسیر پاس احکام شریعت را نداشته باشد, یا دقیقه‌ای را فروگذارد او را ادب می‌کنند تا متنبّه شود. از موارد غفلت در مقام زهد حکایت ابراهیم ادهم است که وقتی شخصی به او گفت: بخیل. گفت: من ولایت بلخ را رها کرده‌ام. بخیل باشم؟! تا اینکه روزی ابراهیم ادهم وارد دکان مزینی شد تا موی او راست کند. در مقابل کیسه‌ای زر به او داد. در همان هنگام سائلی از راه رسید و از مزین چیزی درخواست کرد. مزین همان کيسه زر را به او داد. ابراهیم ادهم به این عمل مزیّن اعتراض کرد. مزیّن در پاسخ او گفت: ای بخیل! العنی غنی القّلب لا غنی المال... (عطار نیشابوری» ۱۳۹۰: ۱۱۷). بنابر اشارات متون عرفانی غنا به معنای عدم ملک و فقر به معنای وجود ملک است. چون بنده از غیر حق اعراض کرد» به حق می‌رسد و کسی که حق را دارد. غنی است. از نمونه‌های غفلت در مقام صبر احوال مالک دینار است که پس از چهل سال آرزوی خرما در نفس او پدید آمد. خرمایی خرید و به مسجد رفت. کودکی او را دید. فریاد زد که جهودی به مسجد آمده است و خرما می‌خورد. پدر کودک با شنیدن صدای او قصد کرد جهود را تنبیه کند. زمانی که دریافت او مالک دینار است» در مقام عذرخواهی برآمد و گفت: در محله ما فقط جهودان در روز چیزی می‌خورند. مالک به پدر کودک گفت: تو آسوده باشن که این ازبان غیب است. پس گفت: («الهیخرما انانخورده, جهودم نام نهادی. اگر بخورم» نامم به کفر برآوری. به عزت تو که هرگز خرما نخورم) (همان: 04-0۳). به موجب اشنارات عارفان آفت اقبال به مراد» رجوع از از دیگر مراتب غفلت در حکایات تذکرهالاولیا انس گرفتن به.احوال ظاهری همچون طاعت‌ها و احوال باطنی همچون محبت» خوف» رجا زهده صبر شکر و... است. که باعث می‌شود سالک از حق غایب شود. در این ساحت سالک به‌علت توجه به خود توفیق حق را فراموش می‌کند و عمل خویش را می‌بیند (مستملی بخاری, ۳۹۳ ج ۳ ۱۳۷۹-۱۲۷۵). بنابر اشارات نویسندگان متون عرفانی دامنه مکر نفس گوناگون است. چنانچه سالک توفیق ادای حقوق و انجام واجبات را یافت. نفس نیرنگی دیگر به کار می‌برد و او را دچار غرور و خودپسندی می‌کند و ادای حقوق و انجام واجبات را در چشم و دل:او بزرگ می‌کند: تا خدا را فراموش کند (محاسبی, ۱۶۲۰ ق: ۱۰۸). سالک در این مرحله از سلوک تصور می‌کند در مقام حضور است درحالی که به سبب آفت پنداشت در غیبت به سر می‌برد. جلابی هجویری به نقل از ابوبکر واسطی آورده است که غفلت ذاکر در ذکر از غفلت ناسی بیشتر است. در ابتدای سلوک سالک به یاد مذکور است؛ اما گاهی از ذکر او غافل می‌شود و در انتهای سلوک مذکور را یاد می‌کند؛ ولی به‌سبب توجه به نفس خود از مذکور غافل می‌شود. به عبارت دیگر فراموش‌کننده ذکر در فراموشی و غیبت خود پنداشت حضور ندارد؛ اما ذاکر در ذکر و غیبت از مذکور پنداشت حضور دارد. بنابر اشارات متون عرفانی» هلاکت طالبان حق در پنداشت آنان است, هرچه بتذاشت بیش معنی کمتر است و آنجا که معنی کمتر پنداشت بیشتر است و پنداشت از غرور و غرور از فساد فکر است (هجویری, ۱۳۹۰: ۲۳۹-۲۳۵). درحقیقت ذاکر در این بخش از سلوک باید در مقام حضور باشد نه در مقام غیبت» مشاهد باشد نه غایب. چنانچه سالک به نفس خود حاضر باشد و از حق غایب» این ذکر نیست» غیبت است و غیبت از غفلت می‌آید (همان:  ۸ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشنم, دور جدید» سال سیزدهم, شماره ۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ ۵ در شرح احوال بایزید بسطامی آورده‌اند: «شخصی را در مسجدی دید که نماز می‌خواند. گفت: اگر می‌پنداری که نماز تو سبب وصول تو به حق است. به گمراهی رفته‌ای که عمل تو پندار توست. اگر فريضه نماز را ادا نکنی» کافر باشی و اگر ذره‌ای به چشم اعتماد به عمل خویش بنگری,» مشرک باشی» (عطار نیشابوری» ۱۳۹۰: ازاین‌رو موارد غیبت سالک در این بخش از سلوک عبارت است از: طاعات, عبادات, مقامات, احوال» نعیم اخروی» کرامات و... که همگی در شمار صفات بنده است. فرودآمدن» ایمن‌شدن. آرام‌گرفتن, اعتمادکردن و موقوف‌شدن بدین صفات برای مقرّب درگاه حق سیئه است و عامل غیبت او از محول‌الاحوال می‌شود. سرّی سقطی در تبیین عبارت «حسنات‌الابرار» سیئات‌المقربین» آورده است که حسنه از آن سبب سیئه می‌شود که طالب راه حق بدان فرود می‌آید و با فرودآمدن به آن کار طلب ختم می‌شود (همان: ۳۳۹-۳۳۸). از موارد غفلت سالک توجه به طاعات خویش است که در مراحل انتهایی ارادت» غیر حق به شمار می‌رود و آرام گرفتن با غیر در محبت. کذب و دعوی و پنداشت است (هجویری» ۱۳۹۰: ۵0۱). سالک در غیبت مذکور برای فرونشاندن درد فراق به ذکر نیاز دارد؛ اما اگر خاطر و فکر او به ذکر مشغول شود مانع از مشاهدت او می‌ گردد. در این صورت ذاکر نمی‌تواند مذکور را ببیند (مستملی:بخاری»,۱۳۹۳ ج ۳ ۱۳۶۱-۱۳۶۰). عین‌القضات همدانی معتقد است تنها منتهیان تصوف از این اصطلاتقات آگاهی.دارند.»«این نويتتلاه در رساله دفاعیات خویش در ضمن احوال ابوبکر شبلی به مطلب ذکرشده چنین اشاره می‌کند: «واسطی وارد نیشابور شد. به یاران ابوعثمان گفت: پیرتان شما را به چه چیز فرمان می‌دهد؟ گفتند: به وتجوب طاغت و توجه به قصور در آن. واسطی گفت: او شما را به بی‌دینی محض امر می‌کند. آیا او شما.را به غایب‌شدن*از طاعت.به,دیدن خالق و مجری آن امر نمی‌کند؟» در شرح احوال بایزید بسطامی آورده‌اند پس از سال‌ها مجاهده و ریاضت زنّاری از طاعت بر میان خویش می‌بیند: «دوازده سال آهنگر نفس: خود بودم و در کوره ریاضت می‌نهادم و به آتش مجاهده می‌تافتم... تا از خود آیینه‌ای ساختم. پس پنج سال آینه خود بودم و به انواع طاعت و عبادت آن آینه را می‌زدودم. پس یک سال نظر اعتبار کردم بر میان خود از غرور و عشوه و اعتماد بر طاعت و عمل خود پسندیدن زناری دیدم» (عطار نیشابوری. ۰ ۱1۵). طاعات در انتهای ارادت برای عارف؛در حکم زنارق ی باید از آن بترسد (مستملی بخاری, ۸۳۹۳ در شرح حال محمد ترمذی آورده‌اند یک بار بیمار شد و از گفتن اوراد بازماند. با خود گفت: در زمان سلامتی خیرات بسیاری از من پدید آمد؛ اما در این حال همه از من گسسته شد. با گفتن این سخن هاتفی آواز داد: «کاری که تو کنی» نه چنان بود که ما کنیم. کار تو جز سهو و غفلت نبود و کار ما جز صدق نبود» (عطار آرامگرفتن به مقامات و احوال باطنی مانع از قرب غارف به حق است. ابوالقاسم قشیری درباب خوف به نقل از بوعثمان حیری آورده است که عیب خایف, مایل‌بودن و آرام‌گرفتن به خوف خویش است (قشیری, ۱۳۹۹: ۲۰۶).  ساحت‌های بیذاری در حکایت‌های عرفانی دک ر لا ولیاز سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد. و همکاران/ ٩ این نویسنده همچنین درباب رضا به نقل از ابوبکر واسطی آورده است: «مباش تا رضا کار فرماید که محجوب گردی از لت رژیت او از حقیقت آنچه مطالعت کنی» (همان: ۳۰۲). هجویری به نقل از ابوالعباس احمد بن محمد الشقّانی آورده است: «هرچه هست از مقامات و کرامات جمله محل حجاب و بلااند و آدمی عاشق حجاب خود شده. نیستی اندر دیدار بهتر از آرام با حجاب» (هجویری» ۱۳۹۰: ۲۵۵). به گفته محمد غزالی میان بنده و حقی حجاب نیست مگر مشغول‌شدن به غیر او که آشکال آن عبارت است از: مشغول‌شدن به دوستی نفس خود و مشغول‌شدن به دشمنی نفس خود: «پس چنانکه نگریستن در غیر معشوق برای دوستی او در حضور معشوق شرک باشد در عشق و نقصان بود در آن» پس همچنین نگریستن در غیر او برای دشمنی او شرک و نقص باشد» در احوال شقیق بلخی حکایتی نقل کرده‌اند که اين عارف بر اثر شنیدن سخن بایزید بسطامی از پنداشت خویش در مقامات برتر سلوک توبه می‌کند. روزی شاگرد شقیق بلخی عزم حج کرد. شقیق از او خواست که در مسیر خویش به زیارت بایزید برود. چون مرید به خدمت بایزید رسیده شیخ از مرید احوال شقیق را جویا شد. مرید به او گفت که شقیق بر حکم توگّل نشسته است و می‌گوید: «اگر آسمان و زمین رویین شوند و آهنین که نه از آسمان بارد و نه از زمین روید و خلق عالم همه عیال من باشند. از توکّل خود برنگردم». شیخ با شنیدن این سخن شقیق را مشرک خواند. شقیق پس از آنکه شخنرا از؛مرید شنید به نادرستی سخن خویش آگاه شد. شقیق از مرید سوال کرد که از بایزید نپرسیدیی*که" خوه چگونه,است؟ انزید"این پرسش را به بایزید رسانید. او در جواب گفت: بایزید ذرّه‌ای از خود خبر ندارد. چه رسد به اینکه احوال خویش را توصیف کندا شقیق با شنیدن این سخن از عیب پنداشست خویش توبه کرد و جان:داد (عطار نیشابوری» *۱۳۹: ۱۷۵-۱۷۶). به موجب اشارات عارفان کرامات یکی از اشکال" نغمت اشت.و نعمت بنده را از رب دور می‌کند. مستملی بخاری به نقل از یکی از بزرگان تصوف درباره آفت کرامات در مراحل انتهایی سلوک آورده است که بّت در عالم بسیار است. کافر به بت که تعلق پیدا کرد در زمزه بیگانگان قرار می‌گیرد؛ اما بت عارف کرامات اوست. اگر عارف با کرامات بیارامد» محجوب می‌شود و معزول و چنانچه از کرامات تبرّا کند» مقرّب می‌شود و موصول (مستملی بخاری, ۱۳۹۳ ج ۳ 4۸۱). غفلت بایزید بسطامی "در "ساحت غیبت به حضور توجه به کرامات است. اين عارف در غلبات شوق به غیر دوست آزام می‌گیرد و غیر دوست دیدن کرامات است: «نقل است که از بایزید پرسیدند که پیر تو که بود؟ گفت: پیرزنی. یک روز در غلبات شوق و توحید بودم» چنانکه مویی را گنج نبود. به صحرا رفتم» بی‌خود. پیرزنی با انبانی آرد برسید. مرا گفت: این انبان مرا برگیر. شیری را اشارت کردم» بيامد. انبان بر پشت او نهادم و پیرزن را گفتم: اگر به شهر روی» گویی که را دیدم؟ گفت: ظالمی رعنا را دیدم. پس گفتم: هان چه گویی؟ پیرزن گفت: هان! این شیر مکلّف است یا نه؟ گفتم: نه! گفت: تو آن را که خدای, عروجل" تکلیف نکرده است. تکلیف کردی. ظلم نباشد؟ و با این همه می‌خواهی که اهل شهر بدانند که او تو را مطیع است و تو صاحب کراماتی. این نه رعنایی بود؟ گفتم: بلی. توبه کردم و از اعلی به اسفل آمدم. این سخن پیر من  ۰ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشتم» دوره جدید سال سیزدهم» شماره ۰۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ از دیگر غفلت‌های مطرح در ساحت غیبت به حضور توجه به بهشت است. بنابر اشارات متون عرفانی خدمت‌کردن به طمع و خوف نشان خودپرستی است نه حق‌پرستی (مستملی بخاری, ۱۳۹۳ ج ۲: (14). خواجه عبدالشه انصاری به نقل از احمد خضرویه در این باره آورده است: «الّه پرستیدن از بیم دوزخ, داوری نفس داشتن است با وی و خویشتن کوشیدن است و پرستیدن او امید بهشت را خود را پرستیدن است و نفس را نگرستن» (انصاری, ۱۳۹۲: 4۹). از ابویزید بسطامی نیز نقل کرده‌اند که گفت: عقبی محل غیبت است و آرام با آن جتاینت: و و بنابر اشارات متون عرفانی بهشت نزد اهل محبت ارزشی ندارد؛ زیرا اهل محبت به‌سبب توجه به بهشت و دوستی آن از حق بازمی‌مانند. به گفته جلابی هجویری» بهشت مخلوق است و فرودآمدن به آن سبب بازماندن از خالق است و اهل محبت به دوستی آن از حق محجوب می‌شوند؛ زیرا دوست‌داشتن مخلوق دویی اقتضا می‌کند و در توحید دویی راه ندارد (همان: ۱۹۶-۱۹۳). مستملی بخاری در این باره آورده است: «هرکس که منت حق را ببیند» این نگریستن او را چنان مشغول می‌کند که از توجه به بهشت بازمی‌ماند و خدمت‌کردن بر او چنان خوش می‌گردد که اگر بار هر دو کون بر او فرود آید از آن خبری ندارد» (مستملی بخاری» ۱۳۹۳ ج ۲: 14۱). از نظر اهل معرفت» اخلاص آن است که افعال سالک همگی برای حق باشد نه برای حظ نفس. در اقوال حسن بصری آمده است که گفت: «زهد من اندر دنیا رغبت است به*اجزژات وّات"عین رغبت بود. خنک آن که نصیب خود را از میانه برگیرد تا صبرش مر حق را بود» جل جلاله, خاص؛انه ورا از توف دوزخ و زهدش مر حق را بوده عم نواله» مطلق؛ نه رسیدن به بهشت و این علامت مک اخلاسا/اشت»(گهجربری؛ ۱۳۰۰:۱۳۹۰ در شرح حال رابعه عدویه آورده‌اند: «رزوزی بیماز شد. سب بیماری پرسیدند. گفت: نظرت الی الجّنه قادبّنی ربی -دز سحرگاه دل ما به بهشت میلی‌گود. اد یه بایطا کاب کرد‌گلیین بیمازی از آن است» (عطاز نیشابوری» از دیگر ساحت‌های بیداری در خکایت‌های تذک ره7الاولیای ساحت حضور به فناست. در ساحت غیبت به حضور سالک با اعراض از صفات و افعال خویش به مقام حضور می‌رسد؛ اما در این ساحت باید از خودی خود نیز اعراض کند تا به مقام فنا برسد. به تعبیری می‌توان گفت.در مقام ,فنا عارف باید از هرچه غیر اوست. پاک شود؛ اگرچه غیر در این مقام توجه به توبه و استغفار خویش باشد. عبارت‌کردن و خبردادن عارف از خود در حال مشاهده» شرک است. به گفته احمد غزالی زمانی گوهر فقر برای عارف حاصل می‌شود که حاضرکرده حق باشد نه حاضرکرده خود (غزالی» ۱۳۷۰: 13). مستملی بخاری معتقد است که حیرت مشاهده عارف را از وصف کردن غایب می‌کند (مستملی بخاری, ج ۲ ۷۹۵). عطار نیشابوری نیز به نقل از ابوبکر شبلی فاضل‌ترین ذکر را ذکری می‌داند که ذاکر در مشاهده مذکور خود را فراموش کند (رک. عطار نیشابوری» ۱۳۹۰: 1۳۳). عطار نیشابوری در شرح حال بایزید بسطامی آورده است: «نقل است که شیخ گفت: اوّل بار که به حج رفتم خانه‌ای دیدم. دوم بار که به خانه رفتم» خداوند خانه را دیدم. سیّوم بار» نه خانه دیدم و نه خداوند خانه» (همان: 4 جلابی هجویری در تبیین این حکایت آورده است که بایزید بسطامی در این مقام به‌سبب توجه به خویشتن مورد عتاب قرار گرفته است که از آن توبه کرده و از توبه خویش نیز به‌سبب دیدن هستی خود توبه کرده است:  ساحت‌های بیداری در حکایت‌های عرفانی نذک رال ولیا/ سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد و همکاران/ ۱۱ «گفت: یک بار به مکه شدم. خانه مفرد دیدم. گفتم: حج مقبول نیست که من سنگ‌ها از این جنس بسیار دیده‌ام. بار دیگر برفتم» خانه دیدم و خداوند خانه دیدم. گفتم که هنوز حقیقت توحید نیست. بار سدیگر برفتم» همه خداوند خانه دیدم و خانه نه. به سرّم فروخواندند: یا بایزید! اگر خود را ندیدیی و همه عالم را بدیدیی» شرک نبودی. چون همه عالم نبینی و خود را بینی» شرک باشد. آنگاه توبه کردم و از توبه نیز توبه کردم و از دیدن یکی از نکات درخور تأمل دربار ساحت‌های بیداری در حکایت‌های تحول روحی عارفان, پیوند این ساحت‌ها با یکدیگر است. یعنی اگر سالک ساحت ایمان (مقام گناه و معصیت) را طی نکرده باشد نمی‌تواند وارد ساحت عرفان شود و لازمه ورود به مقامات برتر عرفان گذر از مقامات پیشین است. غزالی لازمه رسیدن به طهارت سر را طهارت دل و شرط طهارت دل را طهارت جوارح می‌داند (غزالی» ۱۳۸۹ ج ۱: ۲۸۶). عین‌القضات همدانی نیز بیناشدن به مقامات سه‌گانه کفر را لازمه یکدیگر می‌داند: «(درنگر تا به کفر اول بینا گردی. پس راه رو! تا ایمان عموم به دست آوری. پس جان کن! تا به کفر ثانی بینا گردی. پس طلب کن به جد! تا ایمان خصوص را بیابی. پس از این اگر دولتی باشی به کفر ثالث در نهاد خودآبینا شوق) (عین‌القضات همدانی, ۱۳۹۵ ج ۷۹:۱) این پیوند در حکایت‌های تحول روحی عارفان به‌ضورت‌های مختلفی بازتاب یافته است. یکی از اشکال آن بیداری‌های متعددی است که در شرح احوال یک عارف ذکر شده است.معصیت ابوبکر شبلی در ابتدای احوال اشتغال به حکومت و فرمانروایی است که بیداری او موجب شد به طریقت صوفیان وارد شود؛ اما معصیت او در مراتب بالاتر یعنی ساحت غیبت به حضور باقی‌ماندن به حال ذکر ات "که به موجب اشارات عارفان کفر اهل حقیقت است (عطار نیشابوری» ۱۳۹۰: 1۱3). غفلت این عارف مشغول‌شدن به ذکر است که صفت ذاکر است و باید او ات اعراض شود. از دیگر نمونه‌ها بیداری‌های مکرر ابراهیم ادهم در ساحت‌های مختلف است. معصیت اين عارف در ابتدای احوال اشتغال به دنیّا.و.خلق دنیاست و در, مراتب بالاتر یعنی ساحت غفلت به آگاهی, فراموشی یاد حق در مقامات مختلفی همچون محبت. توّل و... است که حجاب عارف در مقام دوستی است (همان: ۱۰۹). از دیگر اشکال اين پیوند مجموع حکایت‌های تحول روحی"عارفان در سطوح مختلف است که تبیین‌کننده جریان بیداری از پایین‌ترین ساحت تا بالاترین آن است. ابتدای این جریان در ساحت کفر با حکایت‌هایی همچون معروف کرخی است که بنابر اشارات عارفان در مقام عداوت و بیگانگی است و ادامه آن در ساحت گناه و معصیت با حکایت‌هایی مانند بشر حافی است که به‌سبب اشتغال به شراب‌خواری در مقام مخالفت امر حق است و حکایت‌هایی همچون شقیق بلخی است که به‌علت مشغول‌شدن به تجارت و بازرگانی در مقام غفلت است (همان: ۲۳۳-۲۳۲). ادامه جریان بیداری در سطوح مختلف عرفان است. حکایت‌های این سطح از بیداری نسبت‌به ساحت‌های دیگر تعدد و تنوع بیشتری دارد. حکایت‌هایی مانند ابراهیم ادهم که در مسیر بادیه توجه به غیر حق می‌کند و مورد غتاب قرار می‌گیرد (همان: ۱۱۸). ابوالحسن مزین طی‌کردن بادیه را بدون زاد و توشه به تدبیر خود می‌داند: «ابوالحسن مزیّن گفت: به بادیه فروشدم بی‌زاد و راحله. چون به کنار حوض رسیدم» بنشستم و با خود گفتم: بادیه بریدم بی‌زاد و راحله. یکی بانگ بر من زد که: ای حجام! لا تحت نفسّک بالاباطیل!». نگاه  ۲ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشتم» دوره جدید سال سیزدهم» شماره ۳ (پیاپی 0۱) پاییر ۱4*۰ کردم. کتّانی را دیدم. توبه کردم و به خدای عروجل بازگشتم» (همان: ۵10). بایزید بسطامی به‌سبب توجه به خویشتن در مقام مشاهده مورد عتاب قرار می‌گیرد و توبه می‌کند: «گفت: شبی دل خویش می‌طلبیدم» نیافتم. سحرگاه ندایی شنیدم که: ای بایزید! به‌جز از ما چیزی دگر می طلبی؟ تو را با دل چه کار است» (همان: ۱۹۰). در مقام فنا توجه به غیر گناه است؛ اگرچه این توجه. توجه به توب خود از غیر باشد. روزبهان بقلی شیرازی در تبیین حقیقت استغفار عارفان چنین می‌آورد: «استغفارشان از بودن وجودشان با بودن حق است و از کوتاهی‌شان در معرفت از رسیدن به حقایق صفات معروفشان و از دعوی انانیت در سکر در مقام صحوشان» بررسی حکایت‌های تحول روحی عارفان در تذک رالاولیا نشان داد که از مجموع ۷٩ عارف به تحولات روحی ۰ مورد در ساحت‌های مختلف اشاره شده است. بسامد آماری این حکايت‌ها در ۸۰ عارف یادشده نیز متغیر است. بدین معنی که ساحت‌های بیداری در شرح احوال برخی از عارفان تعدد بیشتری دارد؛ این امر به‌سبب تبیین سیر تحول روحی این دسته از عارفان از ابتدا تا انتهای ارادت است که به‌صورت منظم در شرح حال آنها وارد شده است. با توجه به این مطلب تعداد حکایّت‌های این«کتاب ۱۲۶ مورد است که به تحول روحی عارفان مختلف در ساحت‌های کفر به ایمان, کناهبه طاعت»«غفلت: به آگاهی) آغیبت به حضور و حضور به فنا اشاره حضور به‌فنا | غیبت به حضوا ؛ غفلت به آگاهی ‏ پگناه به طاغت . کفر به ایمان شکل شماره ۱: پررسی بسامد حکایت‌های تحول روحی عارفان در ساحت‌های مختلف همانگونه که در نمودار بالا دیده می‌شود. پربسامدترین حکایت‌های تحول روحی به ساحت غفلت به آگاهی اختصاص دارد که بیان‌کنند لغزش‌های مکرر سالک در ابتدای سلوک است. کم‌بسامدترین حکایت‌های تحول روحی عارفان در ساحت کفر به ایمان و حضور به فناست. به موجب اشارات عارفان حرکت سالک در سلوک از ایمان ظاهری به ایمان حقیقی و به عبارتی از وادی آشنایی به وادی دوست است. آزاین‌رو تحول روحی در ساحت کفر یا وادی بیگانگی غالبا در شرح حال غیر عارفان ذکر شده است. کم‌بسامدبودن ساحت حضور به فنا نیز به‌سبب فرودآمدن و آرام‌گرفتن اهل طریقت به مقامات و احوال خویش است.  ساحت‌های بیداری در حکایت‌های عرفانی تذک ر 05 ولیا/ سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد و همکاران/ ۱۳ بیداری» یقظه» انتباه و تحول روحی از موضوعات مهم عرفانی است که برای شناخت جایگاه مراحل و منازل سلوک سخت ضروری است. در این مقاله برای نخستین‌بار تبیین می‌شود که تحول روحی و بیداری و انتباه مختص به نقطه آغازین سلوک نیست؛ بلکه در همه مراتب و درجات سلوک» در سیر استکمالی سالک وجود دارد. سیر تدریجی این تحول مطابق با آموزه‌ها و تعالیم عرفانی در مراحل مشخص و منظمی صورت می‌گیرد. به موجب اشارات اهل معرفت هریک از مراحل یادشده مشخصه خاصی دارد که هم‌زمان با انتقال به سطوح بالاتر پیچیده‌تر می‌شود. این موضوع سالک را آرام‌آرام به‌سوی سکر و حیرت و به‌سمت فنا و بقا سوق می‌دهد. ساحت اول ساحت دوم ساحت سوم ساحت چهارم ساحت پنجم کفر به ایمان گناه به طاعت غفلت به آگاهی غیبت به حضور حضور به فنا اعراض از اعراض از اعراض از توجه به اعراض از توجه به اغراض ان شرک و بت‌پرستی ۲ مخالفت امر حق نفس (امور مباح) صفت و فعل خویش خود ازاین‌رو یکی از دستاوردهای این پژوهش گردآوری» دسته‌بندی و تفصیل جزئیات مبحث بیداری و ساحت‌های آن در متون عرفانی است که براساس آلمی یوالشکایت‌های تحول روحی عارفان را در مراتب و منازل مختلف سلوک تبیین و تفسیر کرد. حاصل اين ووهشل نشان می‌دهد که انسان مستعد تحول به‌سبب توجه به اسباب دنیوی و اخروی» در مراحل و.منازل مختلف ایمان گرفتار نقصان در ایمان است که توبه حقیقی در هر مرتبه و مقام سبب زیادشدن ایمان او می‌شود. توجه انسان مستعد در دوران پیش از سلوک» اقبال به دنیا و خلق دنیاست که ثمره این توجه ارتکاب گناهان کبیره».اصرار بر گناهان صغیره او اشتغال به امور مباحی است که انسان را از ذکر حق دور می‌کند. اما توجه انسان مستعد"3ر زمان,شلوگ مراقبت از نفس و خواهش نفسانی است که در مراحل مختلف سلوک به صورت‌های متفاوتی بروز می‌کند. سالک در بدایت حال با یقظه و انتباه از هوای نفس خود اعراض می‌کند و در طریقت "وارد می‌شود. در ابتدای ارادت با امجاهده و ریاضت از دل‌بستگی‌ها و خواهش‌های نفسانی خویش خالی می‌شود و در اثر آن احوال دل او از صفات نکوهیده خالی می‌شود و صفات پسندیده در آن جای می‌گیرد؛ اما در منازل و مقامات بعد یغنی مراحل مشاهده, از دیدن این احوال پسندیده که در حکم توجه به صفت و فعل خویش است نیز روی می‌گرداند. این سیر و سلوک عرفانی با ترک وجود بشری انجام می‌پذیرد که مانع رسیدن به گوهر فنای فی الّه و بقای باللّه است. این مسئله سبب تنوع حکایت‌های تحول روحی در متون عرفانی شده است که در این میان کتاب تذک را ولیا نمونه بارزی از تبیین مبحث تحول روحی در سطوح مختلف سلوک است. نتیجه‌ای که از بررسی ساحت‌های بیداری در حکایت‌های تذک رهالاولیا حاصل شده این است که پرداخت این دسته از حکایت‌ها ضرورت حرکت سالک را با استفاده از مبحث انتباه و بیداری به مقامات و درجات برتر نشان می‌دهد و این مطلب که بیداری و تغیّر احوال به‌عنوان جوهره سلوک از ابتدای طریقت تا مراثبی که سالک می‌تواند بدانها دست یابد» در سیر استکمالی انسان تأثیرگذار است.  ۶ نشریه علمی متن‌شناسی ادب فارسی» سال پنجاه و هشتم» دوره جدید» سال سیزدهم» شماره ۰۳ (پیاپی ۵۱) پاییز ۱۶۰۰ ۱. سه ساحت اخیر را می‌توان ساحت‌های تبدّل صفات» اعراض از صفات (خود) و اعراض از هستی (خود) نیز نامید. ۲ برخی از نویسندگان متون عرفانی اهل کتاب را به تأویلات مختلف کافر می‌پندارند. آنان با استناد به آیات و احادیث قرآن کریم بر این باورند که اگر اهل کتاب به همه پیغمبران ایمان نیاورند. کافر به شمار می‌روند؛ زیرا همذ پیامبران یکدیگر را تصدیق می‌کنند؛ پس انکار پیامبری به معنای انکار انبیای دیگر است (مستملی بخاری, ۱۳۹۳ ج ۵۵:۱ ۳ مطابق با یه ۱۷۱ سوره نسا اعتقاد به تثلیت" شرک است: «یا أهل الکتاب لا تغلو فی دینگم و لا تفولوا علی ال الا الحق الما لیم عیسی ابن مریم سول اه و کلمنّه نها الی مریم و روخ مند قامنو) باه و رسّله و لا تفولوا که انوا خیرا لک نما اه الا واحد سبحائّه آن کون له ولد لد ما فی السّموات و ما فی الارض و کفی بالله وکیلا؛. ای اهل کتاب, در دین خود اندازه نگه دارید و درباره خدا جز به راستی سخن نگویید. در حق مسیح عیسی بن مریم جز اين نشاید گفت که او رسول خداست و کلمه الهی و روحی از عالم الوهیّت است که به مریم فرستاده است. پس به خدا و همذ فرستادگانش ایمان آرید و به تثلیث قایل نشوید. از این گفتار شرک بازایستید؛ بهتر است که جز خدای یکتا. خدایی نیست. خدا منزه‌تر است از آنکه او را فرزندی باشد. هرچه در آسمان و زمین است» همه ملک اوست و خدا تنها به ۶. بنابر اشارات متون عرفانی این ساحت از بیداری را می‌توان ساحت گناه و معصیت به تقوا و ورع نیز نامید. به گفته محمد غزالی نخستین مرتبه ورع احتراز از حرام ظاهر است (غزالی؟ ۱۳۸۹ ج ۱: ۵۷). ۲ انصاری» خواجه عبداله (۱۳۹۲). طتّاتالصوفیه. تصحیح محمداشرور:مولائی» تهران: توس. ۳ باخرزی, ابوالمفاخر یحبی (۱۳۵۸). آورادلاحباب .و فصوظنلاداب» به کوشش ایرج افشار تهران: فرهنگ ایران ۶ بدوی, عبدالرحمن (۱۳۹۷).شهید عشق الهی رابعه غدویه, ترجمه محمد تحریرچی,» تهران: مولی. ۵ بیگمرادی» سوسن (۱۳۹۰). تحلیل ریخت‌شناسانه او روان‌شناسانه داستان‌های تحول روحی عارفان و شاعران ایرانی تا پایان قرن هتم پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رفشنجان: دانشگاه ولی عصر (ع). ٩ حسن‌زاده توکلی» محمدتفی (۱۳۹۷). شخنی"از بی‌سخنی: بررنقتی روایت تحول شحصیت در تذک ر۶الاولیا ۷ رادمهر فریدالدین (۱۳۸۳). فضیل عیاض از رهزنی تا رهروی» تهران: مرکز. 4 اس (۱۳۸۸) ترجمه عرایس الییان فی حقایق القرآن. ترجمه علی بابایی» جلد اول تهران: ۰ روضاتیان, سیده مریم؛ یبلویی خمسلویی» جواد (۱۳۹۶). «بررسی عوامل یقظه و انتباه از نظر خواجه عبدالله انصاری و جایگاه آن در شرح حال عارفان در تذکر 5 الاولیا» پژوهش‌های ادبی عرفانی (گوهر گویا» سال نهم» شماره 4۱ ۱ عطار نیشابوری» فریدالدین (۱۳۹۰). نذکرهالاولیا» تصحیح محمد استعلامی» تهران: زوار.  ساحت‌های بیداری در حکایت‌های عرفانی تذک ر 05 ولیا/ سید علیاصغر میرباقری‌فرد و همکاران/ ۱۵ ۲ عین‌القضات همدانی» عبدال بن محمد (۱۳۷۸). شکویالغریب (ترجمه دو رساله شکوی الغریب و سس م(۱۳۹۵۱) نامه‌های عین‌القضات همدانی» به اهتمام علینقی منزوی و ۶ غزالی» ابوحامد محمد (۱۳۸۹). نرجمه احیا علوم‌لدین» تصحیح حسین خدیوجم» دور ۶ جلدی, تهران: علمی سس (۱۳۸۳). کیمیای سعادت» به تصحیح حسین خدیوجم» تهران: علمی و فرهنگی. ۹ غزالی, احمد (۱۳۷۰). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی, به اهتمام احمد مجاهد» تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ۷ فتوحی, محمود؛ محمدخانی, علی‌اصغر (۱۳۸۵). شوریده‌ای در غزنه (انديشه‌ها و آثار حکیم سنایی)» تهران: ۸ قشیری» عبدالکریم بن هوازن (۱۳۹۹). ترجمه الرساله الفشیریه» ترجمه ابوعلی حسن بن احمد عثمانی» تصحیح سیده مریم روضاتیان و سید علی‌اصغر میرباقری فرد» تهران: سخن. ۹ کریمی آسیه (۱۳۹۷). «بررسی فرایند شکل‌گیری تحول روحی عارفان مسلمان» دانشکده ادبیات و زبان‌های ۰ مالمیر» تیمور (۱۳۸۷). «تحول افسانه‌ای عارفان» نشریه,دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز سال ۵۱ ۱ محاسبی, حارث (۱۶۲۰) الرعایه لحقوقی ال محقق: عبدالرحمن عبدالحمید البر» مصر: دارالیقین. ۲ مستملی بخاری» ابوابراهیم اسماعیل"بن محمد (۱۳۹۳). شرحالتغرف لمذهب التصوف» به تصحیح محمد ۳ مکی ابوطالب (۱۶۱۷). قوت القلوب فی معامله؛المحبوب, مصحّح: باسل عیون السود, جلد اول» بیروت: دار ۶ میبدی,» رشیدالدین (۱۳۸۸). تفسیر عرفانی قرأن کریم معروف به تفسیر خواجه عبدالّه انصاری» به کوشش سید ۳۵ هجویری» علی بن عثمان (۱۳۹۰). کشف‌المحجوب. مقدمه و تصحیح محمود عابدی, تهران: سروش.

در تذکر ه الاولیاء حکایت ها و داستان هایی درباره تغیّر احوال و توبه دیده می شود که نشان می دهد عارف در اثر بیداری از گناه و معصیت توبه می کند و به طاعت روی می آورد. این مسئله در مراحل مختلف سلوک نیز دیده می شود. عارف در منازل مختلف سلوک در اثر بیداری از طاعات، مقامات، احوال و حتی از هستی خود نیز توبه می کند. این امر موجب شکل گیری گونه وسیعی از ساحت های بیداری در این اثر برجسته عرفانی شده است؛ ازسوی دیگر براساس آرا و نظریات اهل معرفت، تحقق ساحت های بیداری در هر منزل، به منزل پیشین بستگی دارد؛ ازاین رو مسئله بیداری و چگونگی تحقق آن در پژوهش های عرفانی اهمیت بسیاری می یابد. این مقاله با روش کتابخانه ای و اسنادی و با بهره گیری از نظریات عارفان قرن دوم تا هفتم هجری ماهیت بیداری، مراتب و استمرار آن را در کتاب تذکر ه الاولیاء تبیین می کند. درنهایت، این یافته تازه در پژوهش های عرفانی به دست می آید که بیداری و انتباه در حکایت های تذکر ه الاولیاء محدود به آغاز سلوک عرفانی نیست و در همه مراحل و منازل سلوک دیده می شود؛ همچنین ساحت های مختلفی است که هر ساحت، ویژگی ها و آثار متفاوتی در سیر و سلوک دارد و بدون شناخت این ساحت ها، تحلیل و تبیین جایگاه منازل سلوک ممکن نیست.

506459

خاصه که خود حمزه تصریح کرده که این منبع به صورت کتاب بوده و شناخت آن. در موضوعات مهمی من جمله مسأله شفاهی یا کتبی بودن سنت تاریخ نگاری ایران پیش از برای تبیین اجمالی این فقره» از چند منبع مهم نمونه می آوریم» تا قیاس آن با مطلبسی که در تمام منابع فارسی و عربی که بررسی کرده ایم» وجود روایات التقاطی در رابطه با اخبار ایران باستان به چشم می خورد(درباره روایات التقاطی نک: عبدی و دریایی ۱۴۰۰) لکن ما صرفا آن روایاتی را گه به ادعای نویسندگانشان از ایرانیان و علسای زردشتی(مجوس) نقل کرده اند به صورت اجمالی و نقل به مضمون می آوریم. روایت طبری درباره کیومرث به نقل از ایرانیان(فرس) این است که کیومرث همان آدم بود و پسری به نام میشی داشت که با خواهر خودش میشانه ازدواج کرد و از ایشان سیامک و سیامی زاده شد و از این دو نیز افرواک...الخ. (۱۹۸۷: ۱۵۳/۱ مقدسی در ذکر منبعش می گوید «زعم الاعاجم فی کتابها...» و آنچه نقل می کند این است که کیومرث از نخستین فرزندان آدم بود. و در نقلی دیگر می گوید «بعضی از ایشان می پندارند که میشی همان آدم و پسر کیومرث بود که از خون او رویید» (۱۸۹۹ :۰۱۳۸/۳ ۱۳۹). مسعودی درالتنبیه و الاشراف کیومرث را با آدم ابولبشر یکی گرفته(۱۹۳۸: ۸۱) و در مروج الذهب علاوه بر این روایتی دیگر نیز آورده مبنی بر این که در حد فاصل زمان آدم تا نوح مردم به زبان سریانی سخن می گفتند و پادشاه نداشتند. کیومرث بزرگ ایشان بود که مردم به جهت رفع دشمنی و تعدی و نیز اصلاح امور از او خواستند تا شاه شود و اولین کسی بود که پادشاه شد و ۸ جستارهای تاریخی, سال ۱۲ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۴۰۰ تاجگذاری کرد. (۱۹۱۷: ۱۰۷-۱۰۶) و روایت فردوسی نیز از مقوله همان روایات غیر زردشتی است که اگرچه میان او با شخصیتهای سامی مشل آدم یافث و... نسبتی برقرار تکرده افا از زاین شاه مغرفی کرده و نه تسین انسان ق روایت مشی و مشاه نیز غایب است(۱۳۸۶: ۱ /۵). در هیچ کدام از منابع به گاو نخستین و دیگر موضوعات مرتبط با روایت پیدایش جهان از نظر زردشتیان و ایرانیان باستان اشاره ای نشده. دیگر این که از امتیازات مهم کتاب حمزه» روش او در نوشتن تاریخ است که در نقل یا نقد مطالب گذشتگان, به ذکر دقیق مشخصات مرجعی که از آن نقشل قول می کند می پردازد. برای نمونه در فصل نخست از باب اول کتاب» وقتی از «بومعشر منجم» نقل قول می کند بعد از هر بند مرتبا نام او را ذکر می کند يا با عبارت «قال» به او شاره می کند تا خواننده بداند همچنان از قول اوست و نه نویسنده(همان: ۱۳-۰ و یا در آغاز فصل دوم می گوید «فی (عاده ذکر بعض ما مضی فی الفصل الاّول من التاریخ مع شرح له أتی به موسی بن عیسی الکسروی فی کتابه...» و برای این که قول خودش از قول کسروی متمایز باشد. در آغاز نقل قول از کسروی می گوید «قال....»(همان: ۱۶) و زمانی که می خواهد از نقل قول کسروی فارغ شده و به قول خویش بازگردد می گوید «فهذه جمله ما سرّده الکسروی» (همان: ۲۱). مثال دیگر از فصل دوم از باب دوم در تعیین سالهای پادشاهی دقلطیانس و أخسطس می گوید «و ذکر ابومعشر فی کتاب الالوف سنی ملکین من ملوک....الخ» (همان: مورد دیگر نیز باز به یکی از امتیازات کتاب حمزه باز می گردد یعنی انسجام مطالب و دقت در انتخاب منابع و آوردن نقل قول های دقیق است که به کمک آن می توان ثقات علوم مختلفه از جمله نجوم و تاریخ را از طریق کتاب او باز شناخت و بی نیاز از توضیح است که کتاب حمزه از این جهت. در مطالعات مربوط به تاریخ علومی از قبیل نجوم» تاریخ نگاری و ادبیات در شمار منابع ضروری قرار گیرد. ایضا مورد وثوق بودن کتاب حمزه را نیز از توجه و استناداث اکابر و مشاهیری از قبیل بیرونی(۱۸۷۸: ۱۰۵)» مقدمه قدیم شاهنامه(فردوسی ۱۳۸۴: برگ ۳ پشت) و شاید ابومنصور معمری و همکارانش در تدوین شاهنامه منثور" یافت» همچنین استنادات صاحب کتاب مجمل التواریخ و قصص. خاصه این که در کتاب مجمل که می توان آن را جمع بندی و مروری اجمالی بر منابع تاریخی معتبر تا قرن ششم دانست» در جای جای کتاب کرارا به مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۱۹ حمزه و تاریخ او اشاره شده و بخش هایی از کتابش را به ترجمه و نقل مستقیم مطالب کتاب حمزه اختصاص داده به گونه ای که از اين دو کتاب برای تصحیح و تفسیر آن کتاب دیگر استفاده شده و می شود. برای نمونه. بهره گیری از متن مجمل در تصحیح یا ترجمه کتاب حمزه بنگرید به مقدمه شعار و میتوخ در (اصفهانی» ۱۳۴۶: ط یه یو) و در بهره گیری از کتاب حمزه برای تصحیح کتاب مجمل بنگرید به مقدمه بهار در (مجمل التواریخ بنا به آنچه توضیح داده شد مأخذشناسی حمزه اصفهانی در نوشتن کتاب تاریخش, اهمیت خودش را معلوم داشته و اقدام در جهت شناسایی این کتاب بی نام از دید مادر مطالعات مربوط به تاریخ ادبیات(در معنای وسیع آن)» تاریخ زردشت و زردشتیان, تاریخ ایران پیش از اسلام و وضعیت تاریخ نگاری در قرون نخستین اسلامی و اطلاع از کیفیت و تعره مراجبه با مسائل تاریشیباعتقادی رردقتیاه و ایراتیاق: پالسقاق توسط سر وغان اساامی: هنوز با گذشت بیش از یک سده از مقاله میتوخ(۱۹۴۲) در احوال و آثار حمزه اصفهانی, نخست باید به آن رجوع کرد و عمده پژوهش های بعدی نیز با ارجاعات مکرر به آن نوشته شده. با این حال» به مآخذ حمزه به صورت موردی و گه گاه پرداخته که کمکی در پرسش ما نمی کد( نک: مقدمه میتوخ در اصفهانی ۱۳۴۶ صفحات: یا تا یط). سایر مطالعاتی که در باره حمزه یا کتاب تاریخش انجام شده» چه آنهایی که به صورت اختصاصی به این موضوع پرداخته اند و چه به صورت ضمنی» عمدتا به کتاب مورد نظر ما اشاره ای نکرده اند. به عنوان مثال روزنتال(۶61۵1م ۳۸۵۵) در بحث نجوم از ابومعشر به عنوان یکی از مآخذ حمزه یاد کرده(1968: 111)» کریستین سن نیز صرفا منابعی را که در سه فصل اول در ترجمه های خداینامه بوده در سه دسته تقسیم بندی کرده اما به موضوع مورد نظر ما نپرداخته(۱۳۶۸: 4۹). سالاری بخشی از مقاله اش را به مأخذشناسی حمزه اختصاص داده اما به ذکر منابعی که هویت آنها معلوم بوده بسنده کرده و مورد مد نظر مارا مسکوت باقی گذاشته(۱۳۷۷). در چند مورد مطالعاتی نیز به این کتاب اشاره کرده اند. احمدوند جملات حمزه در باره اين منبع را نقل قول کره و برای معرفی اوستا به عنوان ۰ «جستارهای ناریخی, سال ۱۲ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۴۰۰ یکی از منابع حمزه به آن استناد کرده اما در باره هویت خود این منبع اظهار نظری نکرده(۱۳۸۹). آنتبلا(10ه۸ 0۵۳ 1۵]) در ذیل مآخحذ حمزه در کتاب خود از این منبع یاد کرده و در باره آن صرفا می گوید «داستانی است که ادعا شده از اوستا روایت شده» و به مکتوب بودن این منبع نیز اشاره نکرده(۲۰۱۸: ۱۱۹). طبق بررسی های ما در منابعی که احتمال می دادیم به این موضوع پرداخته شده باشد., تنها رابین(14010) اظهار نظر کرده و طبق حدس او «روایتی خلاصه و مغلوط از چند فصل کتاب بشلهش » است(۲۰۰۸: ۴۰). در ادامه این موضوع را به صورت اختصاصی پی خواهیم گرفت و هدف ما برداشتن قدمی در پیشبرد این موضوع در مسیر کشف نام این کتاب است. عین عبارتی که حمزه درباره این کتاب به کار برده این است: «قرات فی کتاب نقل من کتابهم المسمی بالابستا...الخ»(همان: ۵۰). چنانچه ملاحظه می شود هیچ اشاره‌ای ولو مختصر که در کشف و حدس نام کتاب به کار آید وجود ندارد الا مطالبی که از این کتاب نقل شده» ایضا ادغایی آن که.مطالیش را از آوستا نقل کرده: بنابراین» روش ما مطالعه تطبیقی محتوای مطلب نقل قول شده با منابع پهلوی است. به اين منظور به عنوان موید و مکمل بحث برای تقویت نتیجه گیری نهایی» منبعی که با متن حمزه بیشترین تطبیق را داشته باشد را نیز با مهمترین منابع فارسی و عربی نوشته شده در شش قرن نخست-اعم از متون تاریخی یا با لحاظ کردن پژوهش تفضلی(۱۳۸۹) و چرتی(۱۳۹۵) و حدسی که رابین زده است» آنچه از منابع پهلوی از جهت اشتمال مطالب. می تواند موضوع بررسی ما در رابطه با مطالب نقل قول شده توسط حمزه اصفهانی قرار گیرد عبارت است از دینکرد. بندهش, گزیده های زادسپرم» روایت پهلوی و مینوی خرد. و بیرون از اشاره رابین» طبت مطالعه ای که ما در محتوای این منابع انجام داده ایم» کتاب بندهش علاوه بر کلیات. جزئیات در خور توجه مشترکی با کتاب مشارالیه داشت که در ادامه به بررسی تطبیقی این دو خواهیم پرداخت مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۲۱ ضمن این که برای توضیح علت کنار گذاشتن گزینه های دیگر تشابهات و اختلافات چهار منبع دیگر را نیز نشان خواهیم داد. اما پیش از پرداختن به این برابر خوانی» ارائه معرفی اگرچه که از نظر حجم بعد از دینکرد به عنوان دومین متن مفصل پهلوی شناخته می شود اما نه فقط در قیاس با منابع پهلوی, بلکه در قیاس با اوستای موجود حتی, باید گفت بندهش که در معنی آفرینش آغازین يا بنیادین است(بنگرید به: تفضلی ۱۳۸۹: ۱ فرنیسغ دادگی ۱۳۹۷: ۵ تاوادیا ۳۵۳۵ ۱٩) مفصل ترین روایت پیدایش جهان از آغاز, خلقت عالم مینوی» خلقت مادی, خلقت زمین و آنچه در آن است. خلقت گیاهان و حیوانات و انسان و پیدایش اولین زوج بشر(مشی و مشیانه) تا سرگذشت زندگی آنها و گسترش نسل بشر و تشعب اقوام است. اما علاوه بر اين» تا انجام جهان مطلب را دنبال کرده و مطالب متعددی را نیز به صورت ضمنی در بخش بندی انواع گیاهان» جانوران اقوام گاهشماری ایرانی» مسائل نجومی, برخی احکام زردشتی و تبارشناسی شخصیتهای برجسته ملی و مذهبی از این حجم از اطلاعات موجود در کتاب» در مطالعه نگرش زردشتیان قرون اولیه اسلامی-و احتمال" دوران ساسانی- به جهان و تبیینشان از جنبه های مختلف حیات اجتماعی, بندهش را جزو منابع دست اول و مهم قرار می دهد. همچنین مقایسه آن با اوستا برای مخاطب شناسی تاریخی اوستا از نظر نحوه قرائت و تفسیر مطالب آن در عهود قدیم درباره تاریخ تألیف و هویت نویسنده اين کتاب تردید و بحث است مخصوصا این که در یکدست بودن مطالب کتاب اتفاق نظر وجود نداشته و امثال بهار و تفضلی معتقدند بخش هایی مثلا پیشگفتار نخستین آن» در قرون بعد به مطالب کتاب علاوه شده اما آنچه مورد پذیرش قریب به اتفاق دانشمندان این حوزه است نام فرنبغ دادگی به عنوان نویسنده یا بازنویس شاکله اصلی متن است که در قرن سوم هجری(نهم میلادی) می زیسته و معاصر یکی دیگر از نویسندگان متون پهلوی یعنی زادسپرم نویسنده کتاب گزیده های زادسپرم بوده است. (نک: تفضلی ۱۳۸۹: ۱۴۱ فرنیغ دادگی ۱۷ ۶-۵ تاوادیا ۲۵۳۵: ۳٩). ۲ جستارهای ناريخي, سال ۱۲ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ ۷ برابر خوانی مطلب منقول در کتاب حمزه با منابع دیگر از آنجایی که در متون کهن» نقل قول مستقیم به روش امروزی آن غالبا مورد توقع اهل علم هم نبوده» به جهت جبران فقدان عبارات و جمله بلدی های مرجعی که از آن نقل قول شده مطالب منقول در کتاب حمزه را بر اساس موضوعات و نکت موجود در آن بخشش کرده و با مطالب موجود در بندهش و دیگر منابعی که در این معنی همخوانی داشته باشند. مقایسه می کنیم. نقل قول ها از کتاب حمزه» بر اساس متن عربی(اصفهانی ۱۹۶۱) است که ترجمه فارسی آنها در بخش یادداشت های آخر مقاله آمده است و کتاب بندهش بجز موارد استثنا که لازم بوده به اصل متن یا ترجمه های دیگر ارجاع داده شود. ارجاع دارد به ترجمه ۱. حمزه: (قرأت فی کتاب نقل من کتابهم المسمی بالابستا»"(همان: ۵۰) بندهش: «هان! زندآگاهی نخست درباره آفرینش آغازین هرمزد و...»(همان: ۳۳) ود نو 17 (دستنویس ت د ۲: ۲). حرف نوشت: (/(2۵-19 تلفظ: «ط3ع 220-3 از دید ما زندآگاهی را خواه به عنوان صفت یا اسم مرکب بگیریم و خواه اضافه تخصیصی, معنی آن تفسیر یا گزارش آگاهی است که با توجه به توضیحات بهار دور از حقیقت نیست که آگاهی صفت جانشین موصوف برای اوستا باشد: زند از وازه اوستائی (220 به معنای شناخت» آمده است که در ادبیات پهلوی به معنای شرح و تفسیر است و نیز متنهای گزارده پهلوی از اوستا را زند می خوانند و گاه زند معنائی برابر اوستا دارد. بدین روی» زند آگاهی یعنی آگاهی بر دانش دینی اوستا و تفاسیر آن. اما در این احتمال هم که این کتاب زند اگاهی خوانده شده باشد» تردید است و به کار گرفتن این اصطلاح در آغاز سخن می تواند اشاره به منبع اصلی مطالب ۲ حمزه: «ان له عز وجل قدر من عمر الدنیا من مبتدا المخلوقین الی یوم الفصل و زوال بندهش: «چون از آغاز آفرینش که آفریدگان را آفرید تا به فرجام که اهریمن از کار بیفتد. به اندازه دوازده هزار سال است. که کرانه مند(متناهی) است» (همان: ۳۶) مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۲۳ پایان دنیای فانی و آغاز زندگی ابدی در سنت اسلامی عموما با اصطلاح «قیاست» شناخته شده است ولی تعابیر دیگری نیز برای آن آمده من جمله «یوم الفصل» (قرآن کریم: تقریبی آن در متون زردشتی پهلوی فرشگرد(825814) (در اوستا: ((هاه8253.6) است که بازسازی جهان کامل و بی نقص و خالی از آمیختگی خیر و شر رخ می دهد. (نک: اوستا ۹ و بهار ۱۳۸۱: ۴۱). لازم به توضیح است منظور حمزه, اشاره به پایان جهان است اما با اصطلاح اسلامی از آن یاد کرده کما این که به جای «هرمزد» از «اله) نام برده. ۳ حمزه: «فمکث العالم فی العلو من غیر آفه و لا عاهه ثلائه آلاف سنه"»(همان) بندهش: «سه هزار سال آفریدگان به مینوئی ایستادند, که بی اندیشه» بی حرکت و ناملموس بودند.»(همان: ۳۴)» همچنین «گوید به دین که سه هزار سال هستی مینوی بود که آفرینش بی اندیشه و بی جنبش و نابسودنی بود»(همان: ۱۵۵) ۴ حمزه: «ثم اهبط الی السفل فبقی عاریا من الاّفه و العاهه مده ثلائه آلاف سنه!»(همان) بندهش: آفرینش مادی به تفصیل در صفحات ۳۹ تا ۵۰(فصل دوم سوم چهارم) آمده و با توجه به فصل پنجم یعنی صفحه ۵۰ به بعد سه هزار ساله بودن دوران آفرینش مادی قابل استنباط است. همچنین «سه هزار سال کیومرث را با گاو هستی بی پتیاره(بی مهاجم و بدی) بود»(همان: ۱۵۵). علاوه بر پندهش, اين موضوع در اين منابع پهلوی نیز آمده: گزیده های زادسپرم(۱۳۶۶: 4۳۵ روایت پهلوی«سه هزارسال <آفرینش را> به حرکت در ۵ حمزه: (بعد سته آلاف سنه من عدم شوب الشر ")(همان) بندهش: (با به سر رسیدن سه هزار سال "...»(همان: ۵(۱). «شوب الشر) تعبیر عربی است که احتمالا در اشاره به دوران آمیختگی(0::2180ع) از آن استفاده کرده. توضیحات مرتبط با ۶ «ثم اعترض آهرمن فیه فظهرت الآفات و التنازع و امتزج لشر بالخیر بعد سته الاف سنه من عدم شوب الشر. ثم ابتدا الشوب من مبتدا الالف السابع الامتزاجی *»(همان) بندهش: روایت هجوم اهریمن و نزاع میان نیروهای هرمزدی و اهریمنی در فصل های پنجم تا نهم به تفصیل آمده(همان: ۱۰۳-۵۱). همچنین((بعد از سه هزار سال مینوی و سه ۴ «جستارهای ناريخي, سال ۱۲ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ هزار سال مادی) که روی هم شش هزار سال بود» چون هزاره خدائی به ترازو آمد» اهریمن در گزیده های زادسپرم مشابه روایت بندهش است.(زادسپرم ۱۳۶۶: ۳۷). در فروردین پشت به یورش اهریمن بر ضد آفرینش نیک اشاره شده(بند۷۷. نک پوردواود ۱۳۷۷: 7۲ در روایت پهلوی گفته بعد از سه هزار سال اهریمن یورش برد و فقط به مرگ در جهان بینی زردشتی» عمر جهان از نظر اختلاط آفریده های هرمزد با اهریمن یا به تعبیر دیگر؛ آمیختگی خیر و شر به سه دوره بندهشن(پیدایش جهان تا پیش از حمله اهریمن)» گمیزشن(آمیختگی) و وزارشن(پایان نبرد به نفع هرمزد و آفریدگانش و پاکسازی جهان از اهرمین) تقسیم می شود. (نک: بویس ۱۳۹۵: :۵۱-۵). دوران آمیختگی دوراتی است که اهریمن به جهان مخلوق هرمزد می تازد که در نتیجه» عالم روشنی یا هرمزدی با عالم تاریکی يا اهریمنی آمیخته شده و آفریدگان دو نیرو درگیر نزاع می شوند. بر طبق این باور» حیات انسان تا زمان اکنون در زمان آمیختگی و دوران نزاع بوده است. ۷ حمزه: «فکان اول ما خلق ال من حیوان الدنیا رجلا و ثورا اختراعا من غیر امشاج من بندهش: ترتیب مخلوقات جهان مادی چه در مرحله مینوی و چه مادی در فصول بندهشن این گونه است: نخست آسمان, دوم آب. سوم زمین» چهارم گیاه» پنجم حیوان؛ ششم انسان.(همان: ۴۱-۳۹). لازم به توضیح است که در بندهش و سایر متون پهلوی.؛ نخستین انسان, کیومرث و نخستین حیوان, گاو است. (همان: ۵۲ ۶۶-۶۵). این ترتیب در بندهش: در دستنویس مورد استفاده ما به دو شکل نوشته شده که غلی رغم تفاوت حرف نوشت آنها, تلفظشان واحد است و بر اساس سیستم نیبرگ ( و بر اساس مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۲۵ با فرض این که حمزه» بر اساس متن پهلوی» مطالب خودش را نقل کرده(جلوتر در این باره توضیح داده ایم)» تشخیص این که آن چه او تلفظ می کرده يا برایش تلفظ می کرده اند؛ با روش مکنزی همخوانی بیشتری دارد نا نییرگه از این جمله امیسر نیست» زیرا کیومرث از اعلام مشهور در تواریخ قرون ماضیه است که با چند ضبط آمده و این ضبطی که حمزه آورده نیز از جمله آنها است. بر این اساس معتقدیم به دلیل شهرت کیومرث. معادل رایج آن را در برابر ضبط پهلوی آورده و در این فقره تابع تلفظ پهلوی نبوده. (در رابطه با ضبط «کهومرث» از کیومرث در تواریخ عربی نک: بلعمی ۱۳۸۰: 0۷۶ مجمل ۱۳۸۹: بندهش: ار ان را «گاو یکتا افریده»(۴۰)» عریان«گاو»(۱۰۲) و وست «0۷-گاو»(۱۸۹۷: ۶) انکلساریا «02۷ 010-0۲۵2104٩ 16)- گاو یکتا آفریده»(۱۹۵۶: ۵) ترجمه کرده اند. اما در ۵ حرف نوشت: 7۷/89۷1 تلفظ آن بر اساس سیستم نیبرگ: ‏ 83۷ 4 ذ. تلفظ آن بر اساس سیستم مکنزی: 21-024 1 830۷. دو نکته لازم به توضیح است. نخست اين که واژه گاو با همزوارش(5۳411:08 1400872۵/۵۷۵) نوشته شده. (نک: مدخل 7 در فرهنگ مکنزی ۱۹۷۱). دیگر این که اگرچه روش مکنزی در تلفظ واژگان, عمدتا جایگزین روش نیبرگ شده و مورد اتفاق علمای این حوزه است و ما نیز در خوانش رسائل پهلوی اساسا پیرو روش مکنزی هستیم» اما در اين فقره» چنانچه ملاحظه می شود» روش نیبرگ است که با ضبط اعلام در کتاب حمزه همخوانی دارد و ازین جهت. اعلام را بر اساس روش نیبرگ حرف نویسی و آوانویسی کرده ایم. قریب به یقین مأخذ حمزه در ضبط نام این گاو-بی واسطه يا باواسطه- از طریتی مشاهده متن پهلوی بوده و نه ترجمه يا استماع آن. و این نکته فوق العاده مهم و درخور ۰ حمزه: (و معنی کهومرث حی ناطق میت""و لقبه کل شاه ای ملک الطین!؟افصار هذا ۶ جستارهای تاریخی, سال ۱۲ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۴۰۰ ممکن است اين بخش, اضافات حمزه باشد برای توضیح بیشتر درباره کیومرث, کما این که در منابع متعددی یافت می شود. برای نمونه نک: (بلعمی ۱۳۸۰: ۷۵ (مجمل التواریخ ۱۳۸۹: 4۲۱ (ابن بلخی ۱۳۸۵: ٩) (مسعودی ۱۹۳۸: ۷۵) ۱ حمزه: «و کان مده بقائه فی الدنیا ثلائین سنه !»(همان) بندهش: «(کیومرث) پس از من پتیاره» سی سال زیست»(همان: ۵۳). همچنین «ازآنجا که بر سپهر کیومرث پیدا بود» در تازش اهریمن, بر اثر نبرد اختران و اباختران» سی سال زیست»(همان: ۶۶) همچنین است در (زادسپرم ۶ ۴۰) و (روایت پهلوی ۱۳۶۷: این موضوع در دیگر منابع فارسی و عربی بدین صورت آمده: هزار سال عمر کرد(این بلخی ۱۳۸۵: 4) و (تاریخ سیستان ۱۳۶۶: ۳» «در باره عمر او اختلاف کرده اند و آن را هزار سال و کمتر نیز گفته اند» (مسعودی ۱۹۱۷: ۱۱۰) (« گویندهفتصد سال» (بلعمی ۰ ۸۶ ابن واضح یعقوبی گفته هفتاد سال(۲۰۱۰: ۲۰۰/۱)» در این منابع عدد سی سال آمده: (فردوسی» ۱۳۸۶: ۲۱/۱ (ثعالیی ۱۹۰۰: ۳)» (مقدسی ۱۸۹۹: ۱۳۸/۳) و مسعودی در ۲۳ حمزه: «فلما خرجت من صلبه نطفه و غاضت فی الارض ؟)(همان) بندهش: (به هنگام درگذشتن» تخمه اش به زمین رفت»(همان) (زادسپرم ۱۳۶۶: ۴۹- بندهش: «چهل سال (آن تخمه) در زمین بود»(همان: 4۸۱ (زادسپرم ۱۳۶۶: ۵۰-۴۹)» بندهش: (با بسر رسیدن چهل سال ریباس تنی یک ستون» پانزده برگه مهلی و مهلیانه(مشی و مشیانه) از زمین رستند»(همان) ایضا (روایت پهلوی ۱۳۶۷: ۵۶). در بلعمی به نقل از گروهی از عجم گفته «گیاه بودند. خدا دریشان روح عطا کرد» (۱۳۸۰: ۷۵)» در دادستان دینی به این صورت آمده «کیومرث هنگام مرگ تخمه می دهد و در حفاظت فرشتگان از آن مشی و مشیانه می رویند و حالت انسانی می گیرند. راه می افتند و به مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۲۷ ۵ حمزه: «ثم استحالا من جنس النبات الی جنس الانسان*)(همان) بندهش: «سپس» هر دو از گیاه پیکری به مردم پیکری گشتند»(همان: ۸۱) در روایت پهلوی آمده «بعد از نه ماه به پیکر آدمی بگشتند» (۱۳۶۷: ۵۶) علاوه بر بلدهش, همه منابعی که به مشی و مشیانه اشاره کرده اند نر و ماده بودن و بندهش: «هم بالاا و هم دیسه پودند... آن گونه هم بالا بودند که پیدا نبود کدام نر و کدام بندهش: در بندهش ایرانی ات د ۲ سه املا از این دو نام وجود دارد: با لس‌رید شین حرف نوشت به ترتیب: 58 31 تلفظ به ترتیب: 40۵33 حرف نوشت به ترتیب: 45۷ 308 تلفظ به ترتیب: ]40۵8 ۹ حمزه: «ثم تزوج مشه بمشیانه بعد خمسین سنه و ولد لهما*"»(همان) بندهش: ((به دلیل گناهی که مشی و مشیانه مرتکب شدند) چهل سال کامه هم آمیزی شان نبود و اگرشان نیز هم آمیزی بود» آنگاه فرزندی شان نبود. با بسر رسیدن پنجاه سال» به در دینکرد هفتم به فرزندآوری ایشان از طریق خویدوده"" اشاره شده (۱۳۸۹: ۱۹۹) ایضا فرزندی آوری ایشان در طبری نیز به این صورت ذکر شده است: ۸ جستارهای تاریخی, سال ۱۲ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۳۰۰ مشی و میشان فرزندان جیومرت بودند. و ازدواج کردند و از آنها سیامک و سیامی زاده شد و از آنها افرواک و دیس و براست و اجرب/اجوب و اوراش پسران آن دو و افری و دذی و بری و اوراشی دختران آنها. از هفت اقلیم» اقلیم بابل و خشکی و دریاهایی که قابل دسترس است. همگی از افرواک سیامک و سیامی اند و مردمان آن شش اقلیم دیگر که به آنها دسترسی نیست از نسل دیگر فرزندان سیامک و سیامی. طبری- ایرانیانی که جیومرت را آدم ابولبشر می دانستند (۱۹۸۷: ۱۵۳/۱). ۰ حمزه: «فکان من لدن ان ولد لهما الی آن ملک اوشهنج فیشداد الدنیا ثلاث و تسعون بلدهش: ((مشی و مشیانه) نود و سه سال و شش ماه با هم زن و شوی بودند تا آن که جمع بندی آنچه آمد را در قالب جدول زیر می توان مشاهده کرد. توضیح علایم: < روایت مطابقت دارد 7 روایت متفاوت است. ۳ روایت تقریبا برابر است» - روایت نقل قول حمزه پندهش گزیده ها ۱ روایت پهلوی دینکرد دادستان دینی مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۲۹ بعد از چند قرن فاصله و با توجه به فرض مفقود شدن منابع متعددی از دوران گذشته که از وجود آنها حتی در حد نام آگاهی نداریم» اظهار نظر قطعی و پاسخ واضح و بلاشک به پرسش این پژوهش, به دور از روش علمی و منطقی است. اما در تقویت نظر رابین می توان گفت ارتباط معنا داری میان کتاب مشارالیه و بندهش وجود دارد و این را از مقايسه مطالب منقول حمزه از آن با محتوای کتب فارسی و عربی و پهلوی موجود می توان فهمید بویژه تطاّق تام گاو «ایوداد» در فقره ٩ و عدد «نود و سه سال و شش ماه در فقره ۲۰ که در هر دو یکی است اما خلاف نظر رابین» به قطع نمی توانیم بگوییم همین کتابی که امروزه به نام بندهش در اختیار ماست عینا همان کتابی بوده که حمزه از آن استفاده کرده. ناگفته نماند این عدم قطعیت مجالی برای این نمی تواند باشد که هر یک از منابع پهلوی موجود بجز بندهش می تواند آن کتاب باشد زیرا در قیاسی که انجام گرفت. میان خود منابع پهلوی بویژه برخی فصول گزیده های زادسپرم و بندهش که بیشترین اتفاق موضوع-و نه اتفاق مضمون - را دارند اختلافاتی وجود دارد که می توان گفت. اگرچه سندی وجود ندارد که با تکیه بر آن و فارغ از تحلیل» بتوان هویت مأخذ حمزه را مشخص ۰ «جستارهای ناریخی, سال ۱۲ شماره ۲. پاییز و زمستان ۱۴۰۰ کرد اما مطالب موجود در سایر منابع» مستندا بیانگر این هستند که هیچکدام از آنها به دلیل اختلاف پر بسامد و عدیده در مضامین» نمی توانند ماخذ حمزه بوده باشند. اما نتیجه گیری ما بر اساس بررسی هایی که انجام دادیم و فقدان اسناد و شواهد کافی, احتمالا از این سه فرض خارج نیست: این مأأخذ بی نام حمزه يا خود بندهش بوده؛ یا یکی از این دی مأخذ دیگری بوده و یا هردو کتاب از مأخذ مشترکی بهره برده اند. فایده این نتیجه گیری این است که مطالعه بندهش را در پیشبرد مطالعات پژوهشگران در روش شناسی و مأخذشناسی مورخان قرون اولیه اسلامی, مشخصا حمزه اصفهانی از مسائل تاریخی» زبانی» فرهنگی و مذهبی ایران باستان و شریعت و جامعه زردشتی ناگزیر بلکه ضروری می دارد چنانچه توجه به این متن پهلوی را بیش از پیش در موضع توجه قرار می اما نتیجه دیگر که از این پژوهش حاصل می شود راجعیت دارد به بخش دیگری از نظر رابین که می گوید روایتی خلاصه و مغلوط؛ که باید افزود خلاصه بودن آن نیاز به پژوهش نداشته و کیفیت نقل مطلب در کتاب حمزه» خود گواه و موید آن است اما ناهمخوانی ای میان مطالب بندهش و مطالبی که حمزه بنا بر اقتضای کارش به صورت کلی آورد» مشاهده نمی شود و نظر رابین در باره مغلوط بودن این روایت نسبت به بندهش, از دید ماادعایی ۱. درباره اختلاف در نام این کتاب نک به مقدمه جعفر شعار و میتوخ در (اصفهانی» حمزه ۱۳۴۶: و یه یوک (محفوظ ۱۹۶۳: ۸۶-۸۵ (سالاری شادی ۱۳۷۷: ۲۳-۲۲)» (بیرونی ۱۸۷۸: ۱۰۵). ۲ محققان معاصر علی الاغلب از این فهرست به عنوان ترجمه های «خدای نامه» یاد می کنند که ۳ و این فصل ذکر مطالبی از خدای نامه است که ابن مقفع و ابن جهم نقل نکرده‌اند. ۴ (این مطالب را) در کتابی خواندم که از یکی از کتابهای ایشان(زردشتیان) به نام اوستا نقل شده. ۶. قزوینی مدعی است که عمده مطالب مقدمه قدیم شاهنامه از جمله بخشی که از کتاب حمزه در آن یاد شده در واقع متعلق به مقدمه شاهنامه متثور ابومنصوری است(ج ۲: ۵۲) مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ۲۳۱ 1۳۵0۵ عط) ۶و اقا 10 ۵ ۵۶ معسصنه عاوسهصز هه فعدححمصصهی واطعنط ۵ 7 ٩ خداوند عمر آفرینش را از آغاز تا پایان ۱۲هزار سال مقدر کرد ۰ جهان سه هزار سال بی عیب و آفت در عالم بالا(جهان مینوی) بود. ۱ سپس به پایین(هستی مادی) آمد و سه هزار سال همچنان بی آفت و عیب بود ۲ با گذشت شش هزار سال از عمر آفرینش به دور از آمیختگی ۳ سه هزار سال دوم که می شود شش هزار سال. ۴ با ظهور اهریمن در جهان در هزاره هفتم» دوران آمیختگی و آفت ها و نزاع میان خوبی و بدی ۵ نخستین مخلوقاتی که خدا از حیوانات آفرید مردی و گاوی بود که بدون آمیزش نر و ماده به ۷ ول(نام) گاو ایوداد بود. در متن مصحح گوتوالد و سایر چاپها ضبط آن به این شکل است: ابوذاد. ۲ بعد از درگذشت.» نطفه او در زمین فرو شد ۴ از آن نطفه بعد چهل سال دوگیاه مانند ریباس رویید ۵ سپس از جنس گیاه به جنس انسان تبدیل یافتند ۷۲ جستارهای تاریخی, سال ۱۲ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ ۹ پس از پنجاه سال از ازدواج(آمیزش) مشه و مشیانه فرزندان زاده شدند ۰ خویدوده یعنی ازدواج با محارم. بنگرید به مقاله نگارنده(2013 ,66هره0) ۱ از زمان فرزند آوری مشه و مشیانه تا پادشاهی هوشنگ پیشداد ۳٩ سال و ۶ ماه طول کشید. ابن بلخی (۱۳۸۵) فارسنامه تصحیح گای لیسترانج و رینولد الن نیکلسون.» تهران: اساطیر. احمدوند. فاطمه. (۱۳۸۹). حمزه اصفهانی و تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا نامه تاریخ پژوهان, اصفهانی, حمزه. (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمه جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. . (۱4۹۶۱). سنی ملوک الارض و الانبیا. بیروت: دار المکتبه الحیاه. . (۱۳۸۰). تاریخ» محمد تقی بهار ملک الشعرا. تهران: زوار. بویس» مری. (۱۳۹۵). زردشتیان(باورها و آداب دینی آن‌ها). ترجمه عسکر بهرامی. تهران: ققنوس. بهار مهرداد. (۱۳۴۵). واژه‌نامه بندهش. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. پورداود» ابراهیم. (۱۳۷۷). پشت ها ترجمه و تفسیر. تهران: اساطیر. تاریخ سیستان. (۱۳۶۶). تصحیح ملک الشعرا بهار تهران: کلاله خاور. تاوادیا ج. (۲۵۳۵). زبان و ادبیات پهلوی» ترجمه س نجم آبادی. انتشارات دانشگاه تهران. تفضلی, احمد. (۱۳۸۹). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن. چرتی» کارلو.ج. (۱۳۹۵). ادبیات پهلوی. ترجمه پانتها ثریا طهران, فرزان روز. دادستان دینی. (۱۳۹۷). ترجمه مهشید میرفخرایی» تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات دستنویس ت د ۲ پندهش ایرانی. (۲۵۳۷). روایات امید اشاوهیشتان و جز آن. بخش نخست. به کوشش دکتر ماهیار نوابی» دکتر کیخسرو جاماسپ آسا دکتر محمود طاووس. شیراز: موسسه مأخذ حمزه اصفهانی در روایت زردشتیان از آفرینش (سید محمد عبدی و تورج دریایی) ‏ ۲۳۳ دینکرد هفتم. (۱۳۸۹) ترجمه و آوانویسی محمدتقی راشدمحصل, تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و روایت پهلوی. (۱۳۶۷). متنی به زبان فارسی میانه(پهلوی ساسانی) ترجمه مهشید میرفخرایی, زادسپرم. (۱۳۶۶). گزیده‌های زادسپرم» ترجمه و آوانویسی محمدتقی راشدمحصل, تهران: سالاری شادی» علی. (۱۳۷۷). حمزه اصفهانی و سنی ملوک الارض و الانییا کتاب ماه تاریخ و طبری» ابی جعفر محمد بن جریر (۱۹۸۷) تاریخ الرسل و الملوک, تحقیق محمد ابولفضل ابراهیم طوسی, محمد بن حسن (بی تا) التبیان فی تفسیر القرآن ج۸ دار |حیا التراث العربی» بیروت. عبدی» سید محمد و دریایی» تورج. (۱۴۰۰). بررسی زمینه های ورود روایات التقّاطی ایرائی-سامی به تاریخ ملی ایرانیان» دو فصلنامه تاریخ ادبیات. دور ۱۴ شماره۲(پیاپی ۸۵/۲)» پاییز و زمستان. فردوسی, ابوالقاسم. (۱۳۸۶) شاهنامه, به کوشسش جلال خالقی مطلق, ۸ج» تهران: مرکز ۰( شاهنامه چاپ عکسی از روی نسخه خطی کتابخانه بریتانیا به شماره 3 مشهور به شاهنامه لندن ایرج افشار محمود امیدسالار, تهران, طلایه. فرنبغ دادگی. (۱۳۹۹). بندهش. آوانوشت. ترجمه, یادداشت ها بر پایه نسخه شماره ۱ تهمورس قرآن الکریم. (۱۴۲۵). مدینه المنوره» مجمّع الملک فهد لطباعه المصحف الشریف. قزوینی» محمد. (۱۳۶۳). بیست متمّاله. به کوشش عباس اقبال و ابراهیم پورداود. (ج ۲). تهران: دنیای کریستین سن» آرتور امانوئل. (۱۳۶۸). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی» تهران: دنیای مجمل التواریخ و قصص. (۱۳۸۹). تصحیح ملک الشعرا بهار. تهران: اساطیر. محفوظ حسین علی. (۱۹۶۳). حمزه بن الحسن الاصفهانی: سیرته و آثاره و آراه فی اللغه و التاریخ و البلدان, سومر المجلد التاسع عشر, الجز ۱و ۲: صص ۸۵-۶۳ ۴ «جستارهای تاریخی, سال ۱۲ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ مسعودی (۱۹۳۸) التنبیه‌والاشراف» تصحیح عبدالله اسماعیل الصّاوی» قاهره: مکتبه التاریخیه. یعقوبی, احمد بن ابی یعقوب (۲۰۱۰) عبدالامیر مهنا بیروت: شرکه الاعلمی للمطبوعات. 3۳066 بش۸ ,۳ نع ل2ماما مناهطاع2گ 8۳۵۵0 بح ,06 منص‌طان۸ ۷۵۵ ۹۷۵16۵۳ 161 مععزماقنط 1 6 ۳7 صمنامغی ها عل 6 ما نطق] داز حقطط۵ 3 ,(1899) ۸1-0۵81 بطاونطقو 8 م0۳ ۵۳ صقتصم‌ مطنعهلن۸-وص7 .(1956) کعححصط1 عمعصسو‌حطظ مقسعکه امه :70۳08888 عطا عصمصه جمزک صم هه و۳۳۵ مععقهنس ۹ (2013) زدس10 ععقسد0 91-00 .00 ,6 ۷۵1۰ ,5001165 46 صهز ۳۳ ۶و م10 بصع عنصعاعا ۵ صعنصه‌عمگ عاه] [3 .7 8 ب1069ع1 ومع 1300 صناع 1 ۶ باون ۸ :(1968) امطاصدمط عصم۲ 65و50 ,وا ۶و عاممظ صعند۳ ۸0016 عط1: عمسقم م3۵ ,(2018) [ لاس۸ - مق 5۰ از نت 010۵ :020۳0 موصعدمناعنل نحعاطه2 ععنمدمه ۸ .(1971) 1۰٩ 080 معزهصعاق/2 :5 ,6 آنه‌اخبا6۵ 06 8۵۷61 71ظ 3/0 عل جعزطاهط 6 ,حول کعسنهتم کما ,(1917) نمع2/2 ۵ 5800165 1682160 ,"بوماقنط صعنصه‌کش5 16۳ کسام کانصمطدا-اه مس" ,ر(2008) 0۷ع7 مصطا۴ ,6865 کعل دزم کعل عمزماعز11 ,وه صصقجا ۸ صطاز عانله/1-ل ۸0 سمعصق۸1 جاو‌طاش ,ب(1900) تطاناق هط 1 ,28060 6 80۵ 6ع 160 مصگل ۵۶ صمنهع0)) صطعتطقهوظ عط1 .(1897) ۷/1۵0۵ ۳۵۵۳۵ ۱۷۵۲ ۰ از نت 010۵ :000 ۳۵11۰ اج نححلطم۳ :5 ۷۵۱۵ باقع عط 1 ۶و هام۵۵ 5360

در فصل آخر از باب یکم کتاب تاریخ حمزه اصفهانی با عنوان «سنی ملوک الارض و الانبیاء» یا «کتاب الامم»، روایت زردشتیان از خلقت جهان را از کتابی ناشناخته که به نام آن اشاره نکرده نقل کرده. هدف این مقاله تلاش در جهت یافتن یا نزدیک شدن به هویت آن کتاب است که از طریق مقایسه محتوایی نقل قول حمزه با کتب پهلوی موجود، به این نتیجه رسیده ایم که هیچکدام از آثار موجود نمی تواند کتاب مورد نظر باشد الا بندهش که احتمالا بیرون از این سه فرض نیست: کتاب مورد نظر، یا همین نسخه موجود از بندهش بوده، یا دو کتاب جداگانه بوده اند که یکی مأخذ دیگری بوده، و یا عمده مطالبشان را از یک مأخذ مشترک نقل کرده اند. بنابر این مطالعه بندهش، می تواند در مأخذ شناسی حمزه اصفهانی، نماینده آن کتاب بی نام باشد.

460486

شایستگی ۳۱۸ + مسعود فقیهی. محمدئور رحمانی: نادرقلی قورچیان و کلئوم نامی رابطه‌ای در برگیرنده توانایی ایجاد, حفظ و به‌کارگیری شبکه‌هایی با شرکت همه طرف‌های ذینفع است. شایستگی ادراکی به ایی اطلاق می‌شود که در رفتار کارآفرین مرتبط با تفر شهودی, رفتار نوآورانه؛ ارزیابی ریسک و ضرورت داشتن دیدگاهی متفاوت از بازار بازتاب می‌یابند. شایستگی سازماندهی به کارکردهای مدیریتی همچون برنامه‌ریزی,» سازماندهی» رهبری ایجاد انگیزه» تخصیص وظایف و کنترل ارتباط دارد. شایستگی راهبردی به تعیین» ارزیابی و پیاده‌سازی راهبردهای شرکت مربوط می‌شود. شایستگی نعهد توانایی‌هایی هستند که کارآفرین را به سختکوشی و مواجهه با دشواری‌های حفظ کسب و کار وا می‌دارند. کارلسون و موبرگ! (۲۰۱۳) شایستگی‌های کارآفرینان را چنین بر می‌شمارند: خوشایندی موفقیت. فشار برای چیره‌شدن بر مانند ابتکار عمل, اقدام به هنگام د وا وا ای هد «مهارت‌های فنی» (بائوم و همکاران, ۲۰۰۱)» «داشتن یرو برای هدایت کسب و کار تازه تا مرحله ثمربخشی» (چاندلر و اضر او رک پپذيري! (ای زکپوثروی وکومیستر و سالازاره فرش کی مرا مریی فآ مرا مر اوه جایستگن هی جرآفر ان آموزشی اقدام کردند و در هایگ 7 یاقا اجرایم کارآفراینوه علمی» حرفه‌ای و فردی زا به عنوان نشانگرهای ازسنگی کازآفرینان آموزشی تبیین و دسته‌بندی کردند. کریمیان» صالحی ارائه مدل ارتقا شایستگی‌های کارآفرینی در هنرستان‌ها . . + ۹ و خدایی (۱۳۹۹) پژوهشی با هدف ارائه الگوی مناسب برای شکل‌گیری و توسعه روحیه کارآفرینی در بین دانش‌آموزان مدارس فنی و خرفه‌ای؛ با رویکرد کیقی و روش نظریه برخاسته از داده‌ها انجام دادند. نتایج نشان داد مقوله اصلی که به ایجاد کارافرینی منجر می‌شود» گرایش فرد به نوآوری است که ایجاد فعالیت کارآفرینانه را مطلوب می‌سازد. چنانچه فرد تحت تأثیر شرایط واسطه‌ای نظیر فص فرطست + اتجربه گنای و هس راید (نساانی اجقمناغی ی اقتصادی)» و شرایط محیطی «وضعیت بازار) و «حمایت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی»» گرایش به نوآوری را امکان‌پذیر بیابد؛ راهبردهای «قصد ایجاد کار نوآورانه» «گروه گرایی)» «ّأمین سرمایه» و «عم لگرایی) را در پیش می‌گیرد که در نتیجه آن‌ها یک فعالیت کارآفرینی شکل می‌گیرد. عزیزپوریان, اسلام پناه یانی (۱۳۹۸) در پژوهش خود به شناسایی و اولویت‌بندی کی ر هثرستان‌های فنی و خرفه ای آموزش کارآفریشی را دد هنت پا ۹ سم واه بر کیت وتان با صنعت و مهارت‌های تجاری و مدیریتی محتراآتوسعه مهارت‌های کارآفرینی در فراگیران» قضای تجهبزات او 2 آموزش هباشون دس ردان خبعلاسی (۱۳۹۷) در پژوهشی به‌منظور شنانایی ویژگی‌های فردی موثر»ز رفتار کارآفرینان آموزشیع مستقر در شهر تهران؛ غواملی همچون داشتن انگیه و دخه‌و یی ور در (چووه آموزش, داشتن هندف و اسان خلاقیّت و نوآوری. رسکبذی الا تحمل و ی ب ه لور ویژگی‌ها و نگرش‌های شخصی؛ مهارت مدیریت و رهبری و تصمیم‌گیری, مهارت بازاریابی. مهارت مدیریت مالی و جذب سرمایه مهارت برقراری ارتباط با دیگران. مهارت گروه‌سازی و جذب افراد توانمند. توانایی مسأله‌شناسی و حل مسأله مهارت برنامه‌ریزی و طراحی آموزشی» مهارت تصمیم‌گیری و آینده‌نگری و توانایی درک پیچیدگی محیطی و تفر سیستمی به عنوان مهارت‌ها و توانایی‌های مورد نیاز کارآفرینان آموزشی؛ و آگاهی و شناخت اهداف آموزشی, مخاطب‌شناسی ۳ ه مسعود فقیهی, محمدنور رحمانی» نادرقلی قورچیان و کلثوم نامی و نیازسنجی» داشتن دانش و اطلاعات و شناخت مربوط به حوزه آموزش و سابقه و تجربه در آموزش و دانش روز به غنوان شایستگی‌های دانشی و شناختی کارآفرینان آموزشی بیان کردند. سراجی (۱۳۹۷) نیز در پژوهشی به شناسایی راه‌های ترویج و توسعه صلاحیت‌های کارآفرینی در دانشجویان اقدام کرد. در نهایت وی شیوه‌های توسعه صلاحیت‌های کارآفرینی را فرهنگی و فوق برنامه, آموزشی» پژوهشی و مدیریتی عدوان کرده است. همچنین اسلامیه (۱۳۹۷) شایستگی‌های کارآفرینان را موققیت‌طلبی» ریسک‌پذیری» خلاقیّت» کترل درونی و نیاز به استقلال دانسته است. حسنی؛ ابوالقاسمی و مشبکی اصفهانی (۱۳۹۷) در پژوهش خود ابعاد مور بر کارآفرینی زا بعد ساختاری شامل سه مولفه چشم‌انداز کارآفرینانه» ساختار حمایتی و نظام پژوهشی؛ بعد فرایندی شامل دو از و فرایند تجاری‌سازی؛ بعد رفتاری شامل دو مولّفه قابلیت ارتباطی, نوآوری و بعد توسعه‌ای شامل اخلاقی و پایدار برنامه‌ریزی آو مدیری ۳ 3 » سواد مالی و اقتصادی, بسیج دیگران ابتکار عمل, مقابله با عدم اطهیتان. کگار یا دیگافی یادگیری از طریقی تجربه) و تگرش‌ها ( خوذآگاهی و خودکارآمدی؛ انگیزه و اطّتقامت) است. لی لی شیم و لی؟(۲:۱۶)» و هگن ود ابا خی اف رک تج ) شنابایی ی ویزگی‌هام_ ارم کارآفرین واه چارچوب شایستگی‌ها کارآفرینی برای کمک به قحقیقات آینده را بررسی کادند. در نهایت پنج بعد اصلی شایستگی‌های کاوآفوین ردا دای سا پدیریتی» مهارت‌های ارتباطی: فردی و تعهد معرفی کرددانی ال ال اه مور وپیگل "(۲۰۱۶) نیز مهارت‌های ارتباطی» تیمی. زره آموزشی را به عنوان شایستگی‌های کارآفرینی بیان کرده است. النورم و هیل" (۲۰۱۵) در پژوهش خود؛ توانایی مشاهده و استفاده از فرصت‌ها» مهارت ارائه مدل ارتقا شایستگی‌های کارآفرینی در هنرستان‌ها : + ۲۳۱ مدیریت افراد» ریسک‌پذیری و پایداری را به عنوان شایستگی‌های کلیدی کارآفرینان موفق معرفی کردند. همچنین گریس و آی هوما! (۲۰۱۳) شایستگی‌های فنی» مهارت کار با فناوری‌های مرتبط؛ مهارت‌های ارتباطی و رابطه میان فردی را به عنوان شایستگی‌های پیشرفت فناوری, تغییرات سریع در دنیای کار و زندگی» وجود چالش‌های نوظهور و گوناگون در اقتصاد و جامعه سبب می شود که آموزش نوآوری» کارآفرینی» فناوری و تولید به غنوان یک ضرورت نه یک انتخاب در نظر گرفته شود. پس از ابلاغ سیاست‌های اه مقاومتی, حمایت از کار و سرمايه ایرانی و نقشه جامع علم و فناوری کشور نقش آموزش و طزفی یکی و زیرنظام‌های شد تحول وا برتامه درسی مکی ایزاق انمت و پرورش فنی و حرفه‌ای موثرترین ابزار برای توائمندسازی شهروندان برای دستیابی به توسعه پایدار ملی, افزایش اتغالد میرم کبفوت وت رزفارکی وگاهش رقد ی بیکاویوومتیویج فرهنگ مصلح, آزادی و دموکراسی اسلف. تکاخی ترا بان دیظدگاه. اهداف آموزش ##*پرورش فنی و جرقهای رانیه حتوان مهازت‌های دی ای یات ان پگرش و ارزش‌های دیگر بنه گیرندگان این آموزش‌ها مشخم مک لوق و ی و طی سالیان آنخیر وزارنخ آموزش و پرورش به موازات ار جامعه و بازار کار درصدد توسعه هنرستان‌های فنی و خرفه‌ایآو کارذانش فر مناظق مختلف کشور بوذه آست تا پا تأسیس و راهاتدازی رشته‌غای مورد نیاز, نیروهای انسانی دارای تجربه» تخصص و ماهر تربیت کرده و جوابگوی نیازهای پازار کار در سالیان آتی یاشد. در این مراکز تلاش بر آن است که ضمن ارائه مباحث نظری» و۸ مسعود فقیهی. محمدنور رحمانی: نادرفلی قورچیان و کلثوم نامیا واحدهای درسی عملی و کارگاهی, کارورزی و کارآموزی نیز گنجانده شود؛ تا به عرضه مهارت اقدام کند. در این راستا نقش مدیران و هنرآموزان هنرستان‌ها بسیار تأثیرگذار بوده که می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب و دقیق باعث افرایش پیشرفت شوند. با توجه به مطالب گفته مطالعه مبانی نظری و بررسی پيشینهه مطالعاتی متعدد داخلی و خارجی در زمینه شایستگی‌های کارآفریتی» نشان.می‌د در بیش ترهژوهش‌هلابه نحوی از عوامل مشترکی استفاده ده است. یر این اشاس مولفه‌ها یآ شلستتگی‌های کنازآفرینی فظابق ارائه مدل ارتقا شایستگی‌های کارآفرینی در هنرستان‌ها 1 + ۳۳ پژوهش حاضر از لحاظ هدف. در دسته تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش» توصیفی از نوع پیمایشی است که هدف آن ارائه مدلی برای ارتقا شایستگی‌های کارآفرینی در هنرستان‌ها بود. جامعه آماری این پژوهش, کليه مدیران (۴۵انقر) و هنرآموزان (۷۲۰ نفر) هنرستان‌های استان هرمزگان در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۹4 بودند (۸7-۸۶۵). حجم نمونه آماری بر اساس فرمول «کوکران» و به شیوه تصادفی طبقه‌ای محاسبه شد. در روش نمونه‌گیری طبقه‌ای» افراد جامعه با توجه به صفات درون گروهی خود به طبقات مختلفی تقسیم می‌شوند و افراد نمونه به تناسب از بین تمامی ظبقات انتخاب می‌شوند (حافظ‌نيا, ۱۳۹۶) که در این پژوهش بر اسناس دو گروه کولموگروف اسمیرنف» ضریب کجی و اش دا پل ای کرونباخ میانگین واریانس استخراج شده (:۸۷7)» جذر :۸۷ آومون غامایها کت افی ی تأیب ای از اظرزیی ۴ ٩ مسعود فقیهی, محمدنور رحمانی» نادرقلی قورچیان و کلثوم نامی فعالیت‌های فرهنگی و فوقرما وهاچاد ال | ,ومطا/ ۸ ۳ سطح معناداری زر درخه آزاوی ۱ کاي اشکونر و مسج 0 با توجه به داده‌های جدو ل ۳ ۳ هار9 1 ۴ آسی و سطح معنشاداری آزمون بارتلت نیز براپر پا ۰/۰۹۱ (کوچک‌تر از ۰/۰۵) است که نشان می‌دهد داده‌ها برای اجرای تحلیل عاملی در سطح مناسبی هستند و با توجه به جدول زیر نتایج حاصل از تحلیل عاملی بر روی پاسخ‌های ۷ نفر از نمونه مورذ مطالعه» پس از ۲۱ بار چرخش, تعداد ۱۵ مولّفه به عنوان مولفه‌های شایستگی‌های کارآفرینی هثرستان‌ها شناسایی شده‌اند که میزان اثرات کلی این مولّفه‌ها و شاخص‌های آث برابر با ۷۰/۰۲۲ درصل بوده است. با توجه به ادبیات تحت مطالعه. نامگذاری مولفه‌های استخراج شده و میزان اثر (درصد واریانس) آن‌ها به شرح جدول ۵ انجام ۱۴ نهادهای حمالّقی سا ها ه : ۵ ۱ و ۴۲-۴۳-۱۷ 8 «ققالیت‌های یی ی ,۶ ۳ لا هد 7 و وم مژلفه‌ها شماره شاحص (متغی اوغاای . «ریلی یی انوا ید را : ولو هرا سا ا ,9 #ضااجا سب :۷ ۳ مسعود فقیهی. محمدئور رحمانی. نادرقلی قورچیان و کلئوم نامی ۱۳ مسعود فقیهی. محمدنور رحمانی: نادرفلی قورچیان و کلثوم نامیا در حالت معناداری تحلیل عاملی تأییدی برای اینکه رابطه بین هر سوال و متغیر موردنظر معنادار باشد ضریب مسیر ذر خالت معنادار (آرژزش ۲) باید بیش‌تر از ۱7۹۶ باشند. بر استاس نتایج به‌دست آمده از تحلیل غاملی تأییدی در حالت معنادار, ارزش ] برای تمامی سزال‌ها بیشتر از مقدار ۶ به‌دست آمده است. در نتیجه رابطه بین سوال‌ها و متغیرهای موردنظره معنادار بوده و نشان‌دهنده این مطلب است که سال‌ها تبیین‌کننده مناسبی برای متغیرهای در خالت برآورد استاندارد بارهای عاملی نشان داده می‌شود. هر چه بارهای عاملی بزرگ‌تر و به عدد یک نزدیک‌تر باشد به معنای این است که متغیر مشاهده شده (سزال) بهتر می‌تواند متغیر پنهان را تبیین کند. بار عاملی بین ۰/۳ و ۰/۶ قابل قبول و اگر بیش‌تر از ۰/۶ ۳۷۲ ۸ مسعود فقیهی, محمدئور رحمانی, نادرقلی قورچیان و کلشوم نامی باشد. خیلی مطلوب است. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی تأییدی مدل نهایی در حالت استاندارد متغیرهای مشاهده شده در حد مطلزب متغیرهای پنهان را تبیین می‌کنند. همان‌طور که در جدول ۶ و نمودارهای ۱و ۲ نشان داده شده است. بار عاملی تمام مولّفه‌ها و شاخص‌های آن ها تیشفر از ۸7۳ و در حد قابل قبولی قرار دارد. مقادیر آماره به‌دست آمده نیز در تمام مسیرها بزرگ‌تر از ۱/۹۶ است. بنابراین, می‌توان گفت ارتباط معناداری بین هر مولّفه با شاخص‌های مرتبط به آن وجود دارد. پس از بررسی و تأیید الگوی اندازه‌گیری» برای آزمون فرضیه‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری در قالب تحلیل مسیر استفاده شد. یکی از اهداف اصلی در استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری, شناخت میزان همخوانی بین داده‌های تیکویی برازش تغدیل یافتو مس وا غرم ای ومضالی) رح عالی برازش قطبیقی (۴77) > ما )9/۹ هم | اس هر الق ريشه میانگین مریعات باقی‌مانده اس غاندارد شله ی ی ای همان‌طور که در جدول ۷ نشان داده شده است. مقدار مجذور کای با درجه آزادی ۲۱۰۵ حل برای این مدل 0۱ *< و سطح معناداری آن ۰ برآورد شده که در سطح ۰/۹۵ معنادار است. نسبت مجذور کای به درجه آزادی مربوطه برابر با ۴/۶۴ به دست آمد که این مقدار با سطح قابل قبول کم‌تر از ۵, منطبق است و برازش قابل قبول مدل را نشان می‌دهد. شاخص ريشه میانگین مربعات خطای برآورد (۸ت1۸/181) برای مدل‌های خوب ۰/۰۵ است. در صورتی که بین ۰/۰۵ تا ۰/۰۸ باشد برازش قابل قبول» اگر بین ۰/۰۸ تا ۰/۱ باشد: برازش متوسط است و مدلی که در آن این شاخص از ۰/۱ بیش‌تر باشده» برازش ضعیفی دارد. این شاخص در مدل ارائه شده برابر با ۰/۰۷۶ محاسبه شده است که نشان می‌دهد مدل از برازش قابل قبولی بهره‌مند است. شاخص ریشه میانگین مربعات باقی‌مانده استاندارد شده (877/7) بزای این مدل ۰/۲۵ مخاسبه شده آست که مقذار گوچک‌تر از ۰/۰۵ تشنان از تسین نسسبتا فی‌بایسی بیقر ان ۹۹ ق هن ۹ تشه (۸031) بیش‌تر از ٩ باشند که در مذدل تحقیق | دات آلت‌ها ره کیبور با مطابق با استانداردهای قابل قبول است هار کرک که مدل تحقیق از یافته‌های به‌دست آمده از رای و سا راچهت ارتقا شایستگی‌های کارآفرینی در هترستان‌های اب خاهزگان انجامید. مطابق نتایج» در مولّفه «شناسایی و بهره‌گیری از فرصت‌ها» (۰/۶۸-*14) که در مطالعات کریمیان و همکاران (۱۳۹۹) و النورم و هیل (۲۰۱۵) نیز به آن اشاره شده است» بیش‌ترین بار عاملی با وزن ۰/۸۷۰ به «ارائه فعالانه خدمات ارزشمند به مشتریان» اختصاض داشت که شاخص فوق نشان‌دهنده آن است که هثرستان‌ها می‌بایست ذر جهت تشویق هنرآموزان خود به سمت فعالیت‌های استارتاپی بیشتر ۳۴ ۸ مسعود فقیهی, محمدنور رحمانی, نادرقلی قورچیان و کلشوم نامی فعالیت کنند و با شناسایی فرصت‌ها چیزی را تولید کنند که مورد نیاز جامعه است و آن زا به بهره‌برداری برسانند. در مولّفه انگرش کارآفرینانه» (۰/۶۰-*14) که در مطالعات کریمیان و همکاران (۱۳۹۹) و غینا.و گاستومز (۲۰۱۷) نیز به آن اشاره شده است» بیشترین باز عاملی با وزن ۰/۷۱۹ به «پذیرفتن کارآفرینی به عنوان یک فرهنگ متعالی» اختصاص داشت. مطابق با دیدگاه سیمونز! داشتن نگرش‌های خاص, به فعالیت بیش‌تر در زمینه کارآفرینی منجر خواهد شد و می‌توان به صرف داشتن این نگرش‌های خاص از کارآفرینان انتظار بروز اعمال کارآفرینانه را داشت و با توجه به اين‌که مداخلات آموزشی تأثیر مستقیم بر افزایش جنبه‌های خاص نگرش کارآفرینانه دارد (مخسنی» موسوی و جمالی, ۱۳۹۲) می‌توان ظهور نگرش عنوان «روحیه خلاقیتی» (۰/۹۰-ت8) ۵ و همکاران (۱۳۹۹)» حسلی و یدش را که اساسا ارت پارگ۷ ی هزین تعامسل پا عقاید؛ ۲). در مولّفه چهارم «قدرت ریسکا در مطالعات اسلامیه (۱۳۹۷)» سایه‌وند و همکاران (۱۳۹۷) و النورم و هیل (۲۰۱۵) نیز به آن اشاره شده است» بیشترین وزن عاملی به شاخص «علاقعنرابه انجا بکارهاي شجت و دشواره با وزن ,۵ » اختصاص داشت. می‌توان یادآور شد که هسته که رفتار کارآفر انریا سک ولمطایل به ریسک یک عامل محکم برای تفاوت‌ماق فردی اضر کط مر کیره کارآفرین و ایجاد کسب و او لب بط شاه است (ک هجو مهار نج جادی» 6۳). پنجمین مولفه که ازا۵ شاخص استخراج شده است مرققیت ظلیی در موقعیت‌های رقابتی» (۰/۸۴-*14) نام گرفته است و در مطالعات اسلامیه (۱۳۹۷) و غینا و گاستومی (۲۹۱۷) نیز به آن اشنازه شده اس که بیشترین وزن عغاملی به شاخص «حل مشکلات از طریتی مشورت و همکاری با دیگران» اختصاص دارد و با استناد یه دیدگاه نظری گرول و آتسن (۲۰۰۶) می‌توان گفت که افراد با انگیزه توفیق طلبی بالا گرایش بیشتری به حل چالش‌های پیش روی خود داشته, افرادی میتکر و در جستجوی راهکارهای بهتر برای بهبود عملکرد خود هستند و نیز تعیین هدف‌ها تلاش برای تحقق آن‌ها و نمایش عملکرد بالا در وظایف چالشی» از ویژگی‌های آن‌ها است. در مولّفه ششم که «متعهد و دارای پشتکاره (۰/۸۲-*11) نام گرفته است و در مطالعات سایه‌وند و همکاران (۱۳۹۷)» غینا و گاستومو (۲۰۱۷) و النورم و هیل (۲۰۱۵) نیز به آن اشاره شده است که بیش‌ترین وزن عاملی به شاخص «تحمل سختی‌ها و مشکلات در راه رسیدن به اهداف تعیین شده۸ با وزن ۰/۸۳۶ اختضاص دارد. اساسا تعهد و پشتکار: از ویژگی‌هنای اساسی یار 9 ماد است و وجود اور ی ی ی وه و بای بای رشته‌ها و مشاغل موجوّاد در مدرسه« با وزن ۶ اختصاص دارد و در پژقافش عزیزپوریان و همکاران (۱۳۹۸) نیز به آن ائعازر رل دار مین منابع مالی» (۰/۸۲-ت8) بیش‌ترین وزن: عاملی به شام تخصیص سر اند آموزشی "بح ستان‌ها توسط آموزش و پرورش» با وزن ۰/۷۱ اختصاص دارد و در مطالعصات کریمیان و همکاران (۱۳۹۹)» عزیزپوریان و همکاران (۱۳۹۸)» سایه‌وند و همکاران (۱۳۹۷)» حسلی و همکاران (۱۳۹۷) و مدرن» (۰/۸۲-) بیش‌توی وزن یر اش « تأمین امکانایت و هیزات مورد نیاز سراجی (۱۳۹۷) نیز به آن اشاره شده است. هر دو مولّفه قوق» نیازمند مدیریتی کارا و اثربخش است. یعنی فردیی که بتواند از پس تهیه امکانات و تجهینزات آموزشی مناسب با پوذجه‌ای مناسب برآید. در مولّفه «راهبرد آینده‌نگرانه»:(117-۰۸۷) بیش‌تنرین وزن عاملی به شاخض دنو یه مسعود فقیهی. محمدئور رحمانی: نادرقلی قورچیان و کلئوم نامی «هدفگذاری‌های غلمی و منطقی به منظور ارتقا, جایگاه علمی و پژوهشی مدرسه» با وزن ۸ اختصاص دارد و در پژوهش سایه‌وند و همکاران (۱۳۹۷) نیز به آن اشاره شده است. در این مولّفه, از مدیر هنرستان انتظار می‌رود تا فعالیت‌های پژوهشی را ارجح دانسته و در جهت ایجاد و تقویت روحيه پژوهشگری در محیط هنرستان اقدامات مناسب را انجام دهد. مطابق نتایج» در مولّفه «توسعه دانش» (۰/۶۳حت) که دز مبطالعنات سنابفوزتد و اهمگباران (۳)) اسلامیه (۱۳۹۷) و اسچلزینگر و همکاران (۲۰۱۶) نیز به آن اشاره شده است. بیشترین وزن عاملی به شاخص «استفاده از دانش و تجربه خود در فهم» ایجاد و اجرای آیده‌های جدید و وظایف شغلی/ با وزن ۰۸۴۱ اختصاص دارد: توسعه دانش مغصولا ذر اجتماعاتی اتفاق می‌افتد که افراد در فعالیت‌های مختلفی را با یکدیگر انجام می‌دهند. یکی از اهداف اصلی توسعه ۳7 داده‌های در دسترس در زمیله شده است. بیشترین وزن عاملی به شا سل سپ مهارت مورد نیاز در زمینه‌های عمل است. مهارت. توانایی انجام فعالیت يا کار به آنحوی مناسب به دلیل داشتن تجربه در آن حوزه خاص است. سارت از طویتر چانزرد ماکرود دنر ور محمول واقی کسب و توسعه می‌یابد. در مولّفه «عوافل آموزشی» (48<۰/۷۴ه در مطالعات عزیزپوویان و همکاران (۳) سایه‌وند و همکاران (۱۳۹۷)» ر ۱ پن قزر 8 ای (۱۳۹۷) و غینا و گاستومو (۲۰۱۷) نیز به آن اشاره شده متا بیان خامل) ب هگا موی فظراخی خوره‌فای آمووش کارآفرینی ویژه کارکنان وله و هنرجویان» با وزن ۰/۷۹۲ اختصاص دارد که اجرای این آمر نیازمند برنامه‌ریزی و نیازسنجی است. مطابق نتایج, در مولّفه «نهادهای حمایتی» (۰/۶۸-*16) بیشترین وزن عاملی به شاخص «حمایت از ایده‌ها و طرح‌های نوآورانه هنرآموزان و هثرجویان» با وزن ۰/۸۰۵ اختصاص دارد که در مطالعه کریمیان و همکاران (۱۳۹۹) نیز به آن اشاره شده است و در مولّفه «فعالیت‌های فرهنگی و فوق‌پرنامه» (۷۴/:<؟4) بیشنفرین ون غاملی به شاخص «استفاده از فرصت‌های مختلف جهت آگاهی بخشی به هنرجویان مانند برگزاری جشنواره‌ها؛ تورهای صنعتی: مناسبت‌ها و... » با وزن ۰/۷۸۴ اختصاص دارد که در مطالعات کریمیان و همکاران (۱۳۹۹)» حسنی و همکاران (۱۳۹۷)» سراجی (۱۳۹۷)» اسچلرینگر و.همکاران (۲۰۱۶) و لی و همکاران (۲۰۱۶) نیز به آن‌ها اشاره شده است. اساسا فرهنگ کارآفرینی» مجموعه ارزش‌ها نگرش‌ها هنجارها و رفتارهایی است که هویّت افراد کارآفرین را تشکیل می‌دهد (محمدکاظمی» حسینی‌نیا و رمضان زرندی» ۱۳۹۲). توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی نیازمشد توجه به ارزش‌آفرینی» مطالعه و بررسی تجربیات سایر کشورها, توجه به اشتغال دانش‌بنیان و عواملی از این دست است و ترویج فرهنگ کارآفرینی شذه بین :داش آموزان کارآفرین بل دا ویر با مر او خی خافق ایده‌هاتی نو و خلّاقانه هنرآموزان و دانش‌آموزان‌آرا مورد استقبال و حمایت قرار دهند و فعالیت‌های کارآفرینائه آفوزان را که شا فته از قدر رب یی آذها است. در رویدادهای استارتاپی شقرکت دهند. 1 لت نیازمند اولوبت درادن امین منالق حریسعای فعایت‌های پژومشی سر فرظ وان زاگ ام توجه جدی قرار گیرد و در عین حال» تجربیات افراد موفقی هر رای عج) در یه کارآفرینی در کلاس درس تطریم رد شیوه تفر راظرر حمل نها امیش هیرآموزان وه. اسلامیه. فاطمه (۱۳۹۷). نقش‌آفرینی نظام دانشگاهی در توسعه مهارت‌های کارآفرینی. ششمین همایش ملّی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی؛ مدیریت ‏ وکارآفرینی ایران. ۸ ۸ مسعود فقیهی, محمدئور رحمانی, نادرقلی قورچیان و کلشوم نامی اشرافی» سکینه و نجفی هزارجریبی» حبیب‌اله (۱۳۹۹). واکاوی شایستگی‌های کارآفرینان باقری, افسانه. تقوی مریم آبادی, فاطمه و آراستی» زهرا (۱۳۹۴). شناسایی شایستگی‌های کارآفرینانه با تأکید بر معلولان جسمی - حرکتی. توسعه کارآفرینی, ۳(۸): ۴۷۳-۴۹۲ حافظ نیا محمدرضا (۱۳۹۶). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت: حسنی, زهره.» ابوالقاسمی؛ محمود و مشبکی اضفهانی» اصغر (۱۳۹۷). ارائه الگوی کارآفرینی دانشگاهی برای دانشگاه فنی و حرفه‌ای. پژوهش در نظام‌ها ی آموزشی, ویژه نامه بهار سایه‌وند زهرا. شمس مورکانی, غلامرضا و اعلامی, فرنوش (۱۳۹۷). شناسایی ویژگی‌های فردی موثر بر رفتار کارآفرینان آمواز تهران. اندیشه‌های نوین تربیمی» کریمیان, زهرا.» صالحی: » کیوان و خدایی» ابراهیم ی ارائه نظریه اف ناد رای ینت قرایند شکل گی ری ووخیه کارلار را 5 بو دانیف آمبوزان مداونی قی و حرفه‌ای, فحسنی» اخادل.» مزسوی» سیدحیپین و جيالي: مجمد (۱۳۵۲*نقشر اکن آشوزشن کنارافریینی دود نگرش کارآفرینانه و باور و ار ,عمهو م5 یشاب ی‌پژوهش و برنامه‌ریزی در محمدکاظمی» رضا» حسینی‌نیا غلامحسین و رمضان زرندی» سعید (۱۳۹۲). تأثیر نگرش کارآفرینانه بر عملکرد مدیران ورزشی (مورد مطالعه: فدراسیون کشتی جمهوری اسلامی یوتسی‌فر» سیدمحمد و مشرف جوادی, محمدحسین (۱۳۹۳). تأثیر ویژگی‌های شخصیتی کازآفرینان بر بهره‌وری نیروی انسانی در بیمارستان شهید صدوقی یزد. فصلنامه امدیریت 10۵/7 .جانهه نت هش آهده‌ناهصناا 3 ج ها و۳۵ مهن 0 0۵1606۶ ۵((۱) [۵۱/۵ 51۳۵۳۵۱۱[ ۲1۵/5 ۲0۶۶ ۸ .(2007) ۲۰ .3 ,لاس۸ 0 00 اناطانامدت] هام2 04 هام۸ ۸ زاگ ۶ ججععهیرگ آهز مه وراد 500۵100۵15 ب(2020) بش۸ ب1 باط ۲1۵2۵0 اهزدا< مهد یگ باله‌ ما۸ ,۸31151۵110 اهصوناه۳۵ رز جعرام رجا 200 ۵7 اموممل. کندا ۲0 :8 0۵ 101106006 1۲۸6۵۵ .(2018) .1 باهش 200 3/۰ ب۵۵م8 یگ .۸ بلف۸ و3408 ها صمناه150 معطاس 00 | عمصفوووط هد ده کدمصناعاع۸ ,10060170(1 7600/060۷ 0۳ 50060 71۵170۵ ۸ 6 هه ۹ 0 ۳۵۵0۲۵۹5۱0۰ ,16۵120 200 1۳۰ ,11۵160۵0 .1/7 2 اد ۵ 010 1۳ , .۸.1 ,۸770051379 10608 .(2015) ص ات 0 ب۸0 ۱5 18815 ۸ بهاعه3 473-42 :(8)3 ,۵1001671 ۹06 ۳0| [01/۳5 17 7 0 ,5 کل بوازازط م1 0 ,(1۵/7۵170 ,(۱1310 ,0165 (/010 زان ی ۷ ۵ه ج ۷ 6 .(1994) 8 .7 ,38830 1703۳۹۷ ب1)2۵1109 ۹6۲ دنل ۳۸1 عسا 2/0 از 1703۷ 8707۰ ۵۲/۸۸۳۵ ۵ وو6/ 31۳۵ ۲ 1عم هدوز کدنا اند ۸ (2001) 0 ک بطانهگ وه .۸ 1006۵ .7 ,13809 « 200065 رده امک امه عم نکمم نرووون .ظ بلاط 51-72۰ :2 ,2۳0۱/7 ۵11۵ 150010800106 1۳1۳1 ,حزژ وک ازع زر رن را درگ داعتمع۵5 1 مر نطک 0ات ب(20[3) 1۰ هام29 یه ۸6۰ ,زا3/0۵ بش۸ بقنفقه/3 سا مهنفعه۲ 0 001730616106 ۵0 دقع 2 کاغلساه] 1۸6 .(0992) بخ بصفصغل مه .3 6 امه 223-26 :(7)3 ,۷۵۷/۳۵۰ مک 381 07 مه ولمم گام ۳6 ۷0 ۵1 ۸ :۳۳۵۵۵00/25 .(2005) .ظ ب5 فاگ فص ۷۰ .0 بعز2 بش ۸ ,00۵ ۳ 5065 00061600 معطاه اصه ناما .ر2015) .۳ بانع11 هه 1 بححصعاط .314-330 :(25)3 ,(3گ17) جده ره ۵11 رگ 00 رت دوع ور اک 6 21100ع0010 رناکن هد تاه 0065 .(2012) 0۰ 0۵9 هه 6۰ مصمطا 0 ,ناسا ۲۳۰ ه مسعود فقیهی. محمدنور رحمانی: نادرفلی قورچیان و کلثوم نامی 7 /0۵/. .۵1۳601100597 کسام هد داافاد آهاسعم هه عدام‌ماعل جز عامت 100110۵1 361660 ورنطاعدوتاها 156 .(2020) 11۰ ب۳۵6۵ هه بش۸ ب۳6۵ [1710070/00/ .۲۵00113165 6۲ ع62 1 او مناد اقا نکم مات آهنممگ مه ددع۲0 اههد معا نامهم .(2017) بخ بمصهماکت0 هه بش۸ بقصنطا0 100001081 اقآ (/532) ادغ ددع۱0 فص ککعصنعظ ۲و اممطاعگ5 اه کاصعلن5 ,۲66 1168606 ککه 882 00601 81 ۵7 ۳۳۵۵۵25 .(118) عسخفهد۵ظ 0 عطدزااه‌کسامه ۷6۵۵۵ منطافدونها۴ .(2013) با بفصوط] هه 5 ب۵ع۵ 60 5۰ ۷۵۵۴ اه ماع ۵۶ اافاد امعم ماهعل ناک ماه 77065 ۱۱ 12100 16860 16 0 (0 1 7 .(2017) ۸ .36 ,نله ۵ ۳۳۰۷۱۵۵ .(2018) ۸ بنصهاهاها ات رگ ‌ ,۸۵۵۵96 7 بلصه118۶۹ ۵ 168) .1212-1234 ,7ع11م مد وج 5 ا یمه 1 یمه 30۵1061 106 1۵ خاک 8اه زر لگ ۳ 6لواا 16 (2018) ۳۰ بادآ 660 0۱ 511۸0765 ۸70 ۵7 106( 7 001 01:9 6 دا[ ماگ [هزم6ا۵ ژ0 ) 7۳۵7۰ 1 67۱6:۳8۱۳ 0۳رع15((/۳[ موه اهاز درم راز 7 71610۶5 1۵ 7۸ .7 ,8۵10۷ هه بش۸ باعا85 ۷۵۵ ,8 ب6اا ماگ ۷ ب1۸۵00[60۷6 .۸ ب0لناز 1۷200۷16-1 6 م۸ :000 1500016 1۵ 1 01 دم ااطانادم0 (2018) 71 6065۰ رود مس وان اک وم 1 7 5زدواهم۸ عطا که صمنامه‌اه صمناه مودصم هه وا چا ماه 6 فلسوطاد : ,(۵0:۸6010 درزرا؛" 0 س: ( مهو آ0 م۸ 1 16 1130161812110216 1 100۳۵ ۵ط1 .(2005) 10 بجقتقاهگ هه .10 بعامعصام م1 با ,صلعنو17 "قاو‌طاعد هه کم واه 0 0 ۸ نامیاه ۳ص کعنمصا رصم ۵ عصنصنهامجه معط موی ۸ .(2020) بخ ,غنقلمطگ فص ک منطعاهگ 7 بصهنصخعگز -اهنسطع16 ها کاصعندی عطا مدمه صصناقه۳] سای ماه ۶و م00 ,150106017001 ۵9 کا 0و7 300 ۵7 آمو ول 00 .(11۷3) کاممطع5 آهصونام1۵ دمزازازطاه هام ماه مهم ها مها «(2013) بگا مو 6 310 هد 1 بصمککاه 5۵16 ازع 5011-0111۵ ادزم ماه صه او عصناکها ماوت نوتمه عمط :(11)1 ,((10 120۵0 10002606001 ۵7 [01۵/ 7100۵/0۵۰ 7۳6 هناهد 0۳6-0051 3 ۵ ۳۵/۵۲۵۵ ۸71 اک ۵ ۲۵۱۵۵/۵۵۶ ,5۵۵۵۵ .(2012) 34۰ بفقافهطع0 :اه عاطدانه۸ .(ععسحط۲0 او اصعصاه 1 باصع 1102 او آممطاعگ بوناهاععنل 501_ دزد 703/1/1 1/1 /سه اهاز / دمک ز/ه له دنص دمم دمک // قاط 5 :1080116۲ 200 20271 عصنصسدع]آ .(2014) 1 اصناهکد ۷۷ 200 ۷۰ اما ۸6 1 بقصهشه] ها اعد ماه عاامصنهاهنه 0۳ 2006 ععصعاص مهم اما هم :05/ ۲1۱۵۳۵۵/۵۹ /15/۳6۲۵۲۵۸۲۹۵ .(2016) ب1 ,66 800 کل بطنطاگ بل مها ببل1 ب6ع] 800 5۳۵11 0۶ 0115و 1 20024) بصقطا۲ 200 1۰ باه ,7 ,11۵90 6 .(1987) .ل بمعهناهد5 7 ۳ اد ما۵ 185 ب10عآ1ق1/10 012۳۵0165 آه00 005 6 او ۹ 3 5 5 40 1016111110211010 936-54 310۰ امهزه نا ۸ عتاساو0 ۱ رس ۵ تاه ۳ -12۸77-5314 370۰ ۲0۵۵۱ , آفو و درم/ 126 مدز رد ۱۱۱3010 هون جرز دعر مزع اج :اط 1۳1۳۵0۳۵۵0 ۵1 05 : ۳ باده0 110 ,لهزاا13 .26 ,کلنص1/0 7 200 ,۸1۵06 رالنفا وان ان۸ و1۵ عج۸ (2017) ۳۰ بناته ناه .۲ بنمهاع 1/0 6 ۸ :0۵106160165 130136030001 .(2010) پل ,1016 200 .5 ,1/1110610016 ,15۳۵۳۵۵۳۹۵ ۵ 1000۵ 1 رمزان ۳/0 هوارهم ماه 00 فص ۲۵0۳ 1 756 .(2013) .5 بنوهه 7 سم مه بط بعنصنصنهکم11 مگ مخصه ف لو ما2 :0 ۲86) 1/1085 500۳5 ۵1 ععصمعد ۳ عطا ده عفناا۸ اهسصص اه زو :(6)1 ,001 م306۵ جرا ره در 0 ۵7 10۵ .(1100 ۵00 عصنااه 1 معنص1۳ دراط 001۳601065 ۵۲ عامت 166 .(2013) 34 منافصعل مه .1۳ .5 ماهک3/0 بش۸ 2/0 5۵11-01110 هدهع دز اعزاعط فص عفانااد آهسومه ماه اکاص50 ها منامام 161) .63-80 :69 ,26۵/0 0۳و وووواط 4 موم آه آمومسولد ۳۲ مسعود فقیهی, محمدنور رحمانی نادرقلی قورچیان و کلثوم نامی ۳ کخعمعموااخط) هه دعزعفاها5 .(2018) بل صعتاعسطا) ,ما0 هه .1 هضولاه بضوا0 :(6)1 بفوع۳۳۲ و م وگ هرمع مکاق 10 م3 ناهاگ عبط ها ص0۳۵ ۸۳/6/6 60608۵0 هه کعنمم امه مرنطا 0 (2019) بش۸ بلفهاو۲ رد5 0060۳ 2008 ماه کعمل 110۳ .(2013) .3 ,۵۵۵6-11 هه .0 بعفظ 210 106 ها 1016011005 مهم دناد مدوم ععصع نها صمنامناه ۵1۳65 عمعزااعاها آهدمتامسط 16۸ .(2007) بل ۴ بانط هه 5 یک بط 62-7 :(20)4 ,15۳/0901۵۸70 0۱۱۵ کج 38 [/ ۵ 0 ,37007۵۸ 0 ع۱16 ۵۷۱۵۱۵8 ۱ ۳۵/۵ 0200۰ 3 1218 .(2008) .14 ,1364۵ ۳ 106116200 .(2018) ی 1 امین یش ۵:۹ 7 ,53761200 -63 :(14)4 ,۸0۵/0 واه 0 20۵/7 :910سا 1 ۵ 88۶60 6 800 کسام ع501600 مراب یی آاه نا لیب 001061665 .115-7 :(16)1 ی بند ۴ ۹ - و .۳۵011616015 0[ ا ‏ س اج اند 9 0 3۳۵ .(2018) .1۳ بازه‌ه8 .37-56 :(20)78 ,50۵100 و مهو ۰ ۰/۵10 7۳۵100 5۰ 11331۷65 سس و ها سنیو سل هقی او مک عممعصا 2 .131360۳61650 4 11105 0 ۳۵۲۳6017055 6030165 .(20190) .5 ۷۰ بصانگ 274-2787 :(8)2 ,8 ما 04 10 م2گ ‏ آه [مو و2 086 عا 1۵ 0 بو منوا ,0 عام 6 .(2008) بش۸ با۹ا5010 29-5 :(5)17 ,۵۵/6 ۱06 ۰7 مس ی سس 07 هی 5 100 هه ۸ :00۳0 عنم0عن1 ومد نامع دع6ط مها 1۸6 .(2020) ۵۰ بفزماگ 1-9 :(12)1186 ,070/9 گنک 65 هام۲ ۵۲ 005 ۵0 کاکواههش ع م۲0 0 200 وفط 50۳ ۶و ععصفاوصها غط1 (2019) ۷.0 بطاقتا 70۱۱۳۵۱۲ ,7(16۵/10(۵ .ک6ک5ع اک3 ۵۲3/0060 کصص ۲ دامع مص 2/1 ,۴۵00۷۵ بل ,11۵۵1۵00 بل بانط باه .۷ ک6ع110 بسک ,فاد 1/۵1۵ 10 مععج۲ آهسد مات ما۵۵ .(2013) ۸ بصع هگ 2/1 ,101011۵ :168606 501668 608۸۵۳ بقاافاگ هد ععلها مگ آهس مت ۵۳۲ ددع5 عطا ۵۳ 10061 تم قد‌طاود م00 شخ (2009) ۷۷۰ ,۷۵ 1۵۵ :(6)6 ,15600100068 00۱۵ کخ6 881 ۵۳ 7۳۵۳3/005 ۵۹م ۲ هاگ آهزس هم مات 7 3306۲6 عممعاعمهمه ۵ ک۵ 10 اسهم ما (2002) بل بدا 04 که 13870 0/1 رگ 0۶۰ ((010/0معحا که هاگ 2100] 1 کععفصفه زگ عدام ما00 کازه بجازاهدم0م 0۲ ماه عط .(2014) 17۰ 34۰ ,18۵0 غاد هه 3/۰ .5 بان ۷ آهازم1105 نطعمود5 ناگ ها اجازتاس همم عمسامکم صفط ۵0 کتنهم ماه ام .(36۹1810 0 1671) .5)4(:55-62 ,/((10008606 760/17 ۵۳ [۵ 70:0 ۵70 0 ۸۵۵۵ ,3 310۰ ,16 ۷۵۱۰ وال15 ۵0 کاطاع 10 30 14 هس66 غ تاه عستامحصمم ۲۵۳ اعومه و 3۵۵۵ ما ۵۹ جود کنطا ام عکموسی 15۵ (06016 720) 506015 200 (10م0ع145/0) داه‌مروفومم اند غاد امعع ۶و هام00 ۵۶ هنحل 02 2019-2020 عطا دا آ#میز وا لقع و11۵ دز کاممطد آخدمناه۵ ۶و 0 رط 01۵۵ امد مرم مامرمه 267 دنیوگ موم ده #عکقط اقطا 086520 7( ۵12160 ۵۹5 0005110102156 1 1۵11۵0 06 116 .006511000۵1۲6 1206 5 عطا عصناه‌اهای روط معسادی کو ۵۵ متا کاالعه ۸۲/۳ عطا عمناهله‌ایه 4 ۵۲ اصمنه‌تااهمه مطمنه۹گ وه 0 ود فمصنماطه کمی۹ هناد ها مهم عتموه ب(1۴-8) 2010-510 0 لوا موادم خا ها یادها هدماد کطعد‌طصوع اد ۵ اعک ۵۵ کندرواحصه مها تایه او اههد +ما جواهمامه [۵ا۵ا 10۴ 20۵ 00۳۳0۹5 5 لاو 0 ع1و) 1۵0 فاایوهی ۵عصنماناه 156 فاحل عطا 0 06اه ۵۵ ومد اتموم 70۳093 حد واه 81 امد کاگصوصص0ه ان او ای 006 186 0۶ 151 ان مد فروره گنلاق 66 رواد جموزادز مها اعووحه ها هز ,13۵60 ۸0۵8 13800۵3 ی 1107ع0 0 06 500060 (7طظ۲ 1۰ بکهطاط۸ 32002۳ رجات همم عنصماهآ ,اعد کقطاطا۸ تقعوهد3 باصهک 1/1022 0 200 5016006 ,۷13۵2660 آهدواه0 52 اه ص366 هام۳ .3 81۵11600 2 نع 1۳۵۵۰ بط 1 وانه متا همم نماد ص13 کعوطاط ۸ 320۵۳۴ باص ۱12020 ۵20021 ۵۳ امصعصا 102 بنمککداو0۳ اصعاکنک۸ 4 11880080۵1100 شتا بکه‌طاطاکر 320027 وان نت۲ وهمش عنصههادا باعصه 13

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای ارتقاء شایستگی های کارآفرینی در هنرستان های استان هرمزگان انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مدیران (145 نفر) و هنرآموزان (720 نفر) هنرستان های استان هرمزگان در سال تحصیلی 99-1398 بود (865N=) که بر اساس فرمول «کوکران»، تعداد 267 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی ﻫﻤﮕﺮای پرسشنامه از طریق محاسبه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وارﯾﺎﻧﺲ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه و روایی واﮔﺮای آن از طریق محاسبه جذر AVE به تأیید رسید و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر با 84/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آلفای کرونباخ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وارﯾﺎﻧﺲ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه (AVE)، ماتریس جذر AVE، کولموگروف اسمیرنف، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج به دست آمده به شناسایی 15 مؤلفه منجر شد که میزان اثرات کلی مؤلفه ها و شاخص های آن برابر با 022/70 درصد بود و مقادیر به دست آمده در شاخص های برازش مدل نیز، حاکی از برازش مناسب مدل بود.

512708

در این پژوهش, برای فهم طرحواره شناختیبازماندگان از رویکرد کیفی بااتأکید بر روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شد. داده‌های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه, مشاهده و معیار اشباع‌داده دربین بازماندگان بیماری سشرطانآشهر ارومیه گردآوری شده است. با ۱۰ زن و ٩ مرد مراجعه‌کننده به بیمارستان امید که بهبود يافته برد لحار دادهدا ج رکش لیا تحلیل شد. از تحلیل و کدگذاری مصاحبه‌ها, ۷ مضمون اصلی استخراج شد که غبارت است از: اجّماعی‌شد در گذاری آشفته» زیستن در کشاکش خطا و کمال جانیداری» راهبردهای هیجانی, ادراک قضا-قدری» متابعت و ادراک شناختی جدید. یافته‌ها نشان می‌دهد تجربه زیستن با سرطان» منشا گسست از طرح‌واره ذهنی پیشین بوده است و ساماندهی تجربه زيسته بازماندگان نشان می‌دهد بقا در بیماری؛ مستلزم عامل‌بودن برای پذیرش تجربه‌های شناختی جدید واژه‌های کلیدی: طرحواره شناختی,» بازماندگی» تجربه زیسته. پدیدارشناسی تفسیری,» عادت‌واره. عباس‌زاده م.؛ گلابی, ف.؛ علیزاده‌اقدم» م.؛ آقایاری‌هیر» ت. و قاسمی» م. (۱۴۰۱). «طراحی الگوی شناختی بازماندگان بیماری سرطان با رویکرد پدیدارشناسی: مطالعه موردی بیماران در شهر ارومیه». پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» ۳۶ (۱) ۱۳۶-۱۰۹ 3 96 73 ۹9 ۶٩ 7۷۵۲۷ 2022 6 / 2645-7539 02-0 /65 0۳8/11۲635 کم هی // نکم ا) ععصعنگ /6-110/40 3-31 6 عط معلوهی علعناسه کععععه 0060 صه کز کنط 1 ۱۱۴ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ سرطان و بازماندگی از آن را نمی‌توان تنها عارضه‌ای با آن و درنهایت. توقف تهدید یا بدخیمی جسمی توصیف کرد؛ سکنی دازد. ادزکنار آثاز بدنی شدید. پرسش از معنای زندگی و هستی» بخش مهم و مستمر از حالت‌هایی است که خویشتن از اواسط دهه 4980 روند زوبه رشدی را نشان می‌دهد اکنون بسیاری از افراده سرطان را به‌عنوان یک بیماری مزمن همراه با انطباق با یک واقعیت جدید از آنچه در زندگی آنها عادی است.» تجربه می‌کنند (240 :2013 بل اع ص16 13). تأملی بر مفهوم بازماندگی, نشان می‌دهد که در تعریف این مفهوم اتفاق‌نظر وجود ندارد؛ با این حال» بازمانده کسی است که درطول بیماری و پس از غلبه بر آن. زنده‌مانده و به فعالیت تجربه مستقیم و منحصر به فردی از ابتلا بهاسرطان داشته‌اند؛ درنتیجه. فرد از لحظه تشخیص این بیماری تا پایان عمر کسانی که بیماری آنان به‌تازگی تشخیص داده شده است: ۱- درمان‌های فعال خود را پشت‌سر گذاشته‌اند و در وضعیت آنها می‌شوند. با تمرکز بر گروه آخر پدیده بازماندگی از سرطان؛ بقا و زندگی پس از سرطان تعریف شده است که در تجربه در زندگی است که با نوع متفاوتی از بودن» یعنی زندگی بر حاضر ناپدید شده است؛ اما امکان بازگشت آن وجود دارد. حتی فراتر از این محدوده نوعی منبع تربیتی» رشد و یادگیری است؛ اما جنبه‌های منفی بیماری اغلب اثر مثبت بالقوه آن را که اما رشد درکن از دافش, بد رد استه: بتهان, می‌ک, بیماری» ما را مجبور می‌کند که نه‌تنها به دنیا نگاه کنیم با آن کنار پياییم. با محیط مذاکره و در محدودیت‌های جدید به سرطان ادامه می‌یابد؛ اما تداوم حیات بازمانده را که با گسست از زندگی و شیوه‌های آشنا همراه بوده نمی‌توان تنها گذار از افراد در بیماری‌های مزمن» بیماری خود را نه یک امر اتفاقی و بیولوژیک که امری اجتماعی (شناختی) ناشی از شیوه و تعریف سلامتی و بیماری و برخورد با انسان جای خود را به فلسفه کل‌نگری يا جامع‌نگری! داده است. در این فلسفه, نگاه به‌عنوان محیط زندگی او توجه شده است (امامی و پزشکی. بیماری را درپی‌داشته است؛ بنابراین این بازاندیشی از آن رو حائز اهمیت است که بیماری را پدیده‌ای با ابعاد اجتماعی - شناختی بازمی‌شناسد که در ارتباط فرد و جامعه شکل گرفته موضوع بیماری در یک نقطه و برش زمانی برجسته قرارداده و باتوجه به تقسیم کار قدیمی که بیماری را در انحصار پزشکی قرار داده است. توجه به موضوع‌هایی از این دست در حوزه روشن‌شدن ادراک مبهم آنان می‌شود. در این راستا پرسش از به کاتون: تسف وازد: گرده که: درنمایته: کمک‌کسنه: بد. تولید دانش اجتماعی در این زمینه است. با ارائه الگوی شناختی بهبودی از سرطان» از تقلیل بیماری و بهبودی آن به ظهور و درهم‌تنیدگی بدن و معنا در گذار از بیماری به بهبودی است. مجدد خویشتن و جهان می‌داند. با وجود این مطالعات اندکی محققان را به خود جلب کرده است ( :2013 ب.له 6۳ 11011۳۵0 مبتلا به سرطان معطوف بوده است. این در حالی است که با ما.به الگوهایی نیاز داریم که نه‌تنها چگونگی گذار از سلامتی به بیماری "که آچگونگی گذار از بیماری به بهبودی را نیز از سرطان, در کشورهای درحال توسعه اغلب یک سوم کسانی لارنسون» 2004 به نقل از آباد و همکاران, ۱۳۹۳: ۴۶۰). بیشترین بار بروز سرطان و مرگ‌ومیرهای ناشی از آن در آینده نیز در کشورهای درحال توسعه خواهد بود و این بخشی از یک غیرواگیر و مزمن که زمانی به جوامع صنعتی محدود بود. در ۱۱۶ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ (وزارت بهداشت. درمان و آموزش پزشکی, ۱۳۹۶: ۳۳ و ۸۱) که در بازه زمانی کمتر از یک دهه, افزایش بیش از دو برابری را شاج می‌دهد. همچنین, این استان با قرارگرفتن در رتبه اول و دوم در ۳ سرطان (سرطان مثانه. ریه و سیستم عصبی) از ۱۰ سرطان شایع در ایران» در فهرست استان‌های پرخطر قرار دارد بازماندگانی که در مرحله تشخیص يا درمان قرار داشته‌اند و فعال خود را پشت‌سرگذاشته و حداقل ۵ سال از بهبودی شده است: ۱- آیا گذار از بیماری سرطان به بهبودی و سرطان چیست؟ و چه مضامینی این پدیده را توضیح می‌دهد؟ سرطان» توجه روزافزونی را به خود جلب کرده است. اگرچه مطالعات موجود در دو دسته کمّی و کیفی انجام‌شده» توجه به مطالعه کیفی بیماران مبتلا به سرطان, اقبال روبه رشدی را داشته است و حجم چشمگیری از بدنه پيشينه موجود را دارد. نویسندگان با تمایز بین بیماری و ناخوشی بر لزوم توجه به مراقبت‌هایی تأکید کرده‌اند که توجه خاصی به ارتباط جسم و هویت. سلامتی و تمامیت انسان را در بافت کلی‌تری درنظر می‌گیرد. می‌تواند در درمان ناخوشی که ناشی از ایجاد رخنه موقعیت ساختاری (از ایجاد بیماری تا داغ ننگ) مربوط به در این مطالعه بیماری را از مواجهه‌ای تنها فردی به موقعیت اتفاقی‌نبوده و بخشی از گسست وسیع‌تر در شیوه زندگی فرد مداوم را از تجربه‌های ۲۳ بیمار در زندگی با سرطان بررسی بآ ام 200 عد 37 ۲ طواه د16ز 3 1 نشان داد» تجربه‌های افراد مبتلا به سرطان پستان در چهار مواجهه با پیامدهای درمان, مواجهه با سیستم درمان و مراقبت مرور بر منابع خارجی مرتبط نشان داد که می‌توان آنها"را در دو دسته کلی قرار داد: دسته اول, منابعی که در آن تجربه‌های با ترس از عود در دوران بهبودی, بیماران را قادر می‌کند. که بازماندگان سرطان, فعالانه زندگی خود و معنای سرطان را جهان و سوژه‌های دیگر و مداخله در این روابط است. تجربه زيسته زنان بهبودیافته از سرطان سینه نشان می‌دهد که برایشان دشوار می‌شود. از این مطالعه» مضامین اثر تشخیص و مدیریت درمان بر بقا روابط و سیستم حمایتی» معنا و سرطان پخاکی از آن است که سرطان اثر مثبتی بر رشد معنوق کرده است و تغییر با شناخت اسطوره‌ها و اطلاعات غلط را عاملی معرفی می‌کند که برای فعالانه‌تر عمل کردن در موقعیت هافمن و همکاران (2013)" از مرور و تحلیل پيشینه یک دریافت حمایت از محیط است که در تلاش برای بقا دربرابر ۱۱۸ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ است و اين مفهوم فرصت تأمل درباره موقعیت اجتماعی و کنش فردی موثر بر سلامت را فراهم می‌کند که ازنظر تاریخی درمیدان بهداشت و درمان» تعامل مبتنی بر قدرت و سرزنش بین بیمار و کاذر ذرمان جریان ذارذ که باغت سکوت و انقعال بیمار می‌شود؛ اما این تعامل‌ها گاه ازسوی بیمار و خانواده‌اش مرور منابع تجربی حاکی از آن است. تنها پاره‌ای از سرطان را مطرح کرده‌اند و خروجی این مطالعات به‌دلیل غلبه ابداع شد در اعمال نیت‌مند انسان, حصول و تثبیت دانش که هوسرل (1991) از آنها با عنوان سنخ‌بندی۸ و جفت‌شدن ۹٩ 8). هوسرل بر بعد دوگانه منفعل و فعال عادت‌واره تأکید و ازسوی دیگر اعمال تأملی انتقادی که به اولی ضربه می‌زند؛ برای مثال» ممکن است کسی بخواهد باور خود را تغییر دهد جسمانی و اصول اولیه عمل و دانش به چگونگی است که شیوه‌های جدید عمل و درک را میسر می‌کند. این رسوبی از مکانیکی نیست. بلکه نوعی درک یا دانش مجسم و عملی است که خود را به‌عنوان اقدامی شایسته و هدفمند ان می‌دهد و با معنایی که در جهان ایجاد می‌کند به جهان یک اصل ضمنی و عملی, در طرحواره بدن است ( ,(6[و۳09 واقعیت انسان می‌دانند (35 :2019 ,فل‌نام5 8۶ «60لز0) ۰ هسیی و موقت انسان دارد. این فضا فضای هستی و بودن دازاین خود و کلیت جهانی که به روی دازاین گشوده‌شده و دازاین به آن پرتاب شده است. درجهان‌بودن روان آدمی, نه‌تنها با که دلبستگی‌های سوژه را توجیه و روابط و اختلال‌های روانی این فضا حقیقت سوژه را آشکار می‌کند ( :2015 ,۸16۴5 عادت کرده‌ايم و با آگاهی از مرگ و محدودیت می‌توانیم و تجربه حالات روحی ما مربوط است. به این دلیل است که ما احساس می‌کنیم» جهان برای ما گشوده می‌شود و ما خود که ازقبل برای ما اهمیت داشته است و ازنظر احساسی بر ما ضمن سودمندی و جلب توجه مفسران, انتقادهایی به آن شده از جبر و سکون" با ظرفیتی از مهارت‌هایی که ازپیش انباشته شده است. حمل و تنها زمانی تغییر می‌کند که موقعیت کند که در گذشته کار می‌کردند. روند سازگاری و مهارت‌یابی مجدد. دشوار و همراه با اختلال است (4-5 :2012 ,22700ذ]). استد ام بولاد لین است که به‌اختمال, تحت تأثیر تجربه تعیین کننده یا قطعی آن می‌شود؛ مانند عامل تفسیر یا ساختار اجتماعی که اين عاملان در آن فعالیت می‌کنند» کدام باید ۱۳۰ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ بر قارذ: پدیه‌شناسی نیو پلدلیل آضرکر بر تجریه فوروی بو نیز متفاوت است. تمرکز هوسرل بر تجربه ذهنی جدا از جسم است و اینکه چطور ادراک با عادت‌های احساسی ما شکل بازاندیشی و دوباره شکل‌دادن به خود و عادت‌ها* از راه فهم بدیهی پزشکی از بیماری و استفاده از هسته تجربی بیماری را وضعیتی می‌داند که در آن بودن در جهان فرد با زندگی که درشرف ظاهرشدن به خود است ( :200210 ,561100 (113 :2018 وله اع 1/2002 نصز 2002 مط0ع5). در این مطالعه اجتماعی و مواقعییت بازماندگان در ابتلا به سرطان مورد توجه است که بیشتر مورد تاکید بودیه است و هم معنا و چگونگی گذار از بیماری به بهبودی در تجربه زيسته اول شخص ناشی‌شده که باعث بهبودی نسبی شده است. در اين مطالعه» باتوجه به. اینکه هدف و سوال مطالعه حاضر در راستای کاوش معنا و ماهیت تجربه مذکور است» از روش تجربه‌های افراد و با اکتشاف رابطه و درگیری آنها با یک ۸ تحقیقاتی است که سه سطح هرمنوتیک را شامل می‌شود و مشارکت‌کننده» محقق و خواننده سه وجه این مثلث را کزوترامص۸ لجع زع 1 عم عم ناهام رم ماد ٩ شرکت‌کنندگان را به ارائ تجربه‌های غنی» دست اول و با که به شرح ذیل است: آیا گذار از بیماری به بازماندگی و بهبودی, با تغبیر افکار و عادت‌های شما نیز همراه بوده است؟ عادت‌های قبل و بعد از ابتلا به سرطان, توضیح می‌دادند. پس از اخحذ معرفی‌نامه انجام‌دادن پژوهش از دانشگاه تبریز و ارائ آن به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و مراکز درمانی "مرتبط به تیم درمانگر (پرستار» پزشک و ..) توضیح داده شد تا بازماندگانی را معرفی کنند که بهبودی نسبی یافتند. با توضیح اطمینان داده شد که مصاحبه تنها با هدف شناخت تجربهه مراکز درمانی مذکور ابتدا ضبط و بلافاصله پس از آن دستنویس شد. با پایان هرمصاحبه که حداقل یک ساعت طول رد اطلاعات کسب‌شده و رسیدن به مفاهیم همسان با تجربه به بیمارستان امید و برخی مراکز درمانی همیوپاتی در شهر ارومیه است. باتوجه به معیارهای ورود به مطالعه. در انتخاب ورود به مطالعه شامل داشتن تجربه بهبودی کلی یا نسبی از سرطان, سپری‌شدن دست کم پنج سال از بهبودی و سن بالای بیست سال بوده است. انفعال در درمان (وضعیتی که بیمار در آن تنها درمان‌های رایج را گذرانده و نقش فعالی نداشته است) و تمایل‌نداشتن به ادامه شرکت در مطالعه از معیارهای اشباع داده‌ها ادامه یافت؛ به این معنا که ادامه مصاحبه ۱۳۲ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران, سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ اطمینان از صحت و استحکام تحقیق از معیارهای لینکلن و کد جنسیت سن تحصیلات وضعیت تأهل وضعیت اشتغال نوع سرطان ۲ زن ۳۵ لیسافین متأهل شاغل بخش دولتی سرطان رحم ۴ زن ۳۰ فوق‌لیسانس متأمل شاغل بخش دولتی سرطان کبد ۷ زا ۷۳ باق مجرد دراثر فوتآهمسر قانه‌دار توموی سقرزق ۳ زا ۵۷ سواد خواندن نوشتن متأهل خانه‌دار سرطان حنجره یافته‌ها بازماندگان پیش از ابتلا به سرطان چیست؟ همچنین» تجربه از ابتلا به سرطان و تغییرات احتمالی آن طی فرآیند بهبودی زیستن با سرطان و گذار از آن به بهبودی چه اثری بر بازمانده مطالعه شدند که ٩ نفر از آنها زن و ٩ نفر مرد بودند. بازه سنی مشارکت‌کنندگان بین ۳۰ تا ۸۲ سال و تحصیلات آنها از بی‌سواد تا مقطع دکترا متغیر است. در این مطالعه از تحلیل داده‌ها تعداد ۷ کد تبیینی و ۲۳ کد تفسیری استخراج شد که درادامه» هریک از کدهای تبیینی این پژوهش و کد تبیینی ۱: گام‌های اوليه جامعه پذیری در گذاری آشفته در اين مطالعه, ابتدا از بازماندگان پرسیده شد: آیا فرآیند گذار از بیماری به سلامتی, با تغییراتی در عادت‌ها و افکار شما از تمایل‌ها و ادراک شناختی آنان پیش از ابتلا به سرطان در بنابراین برای فهم چگونگی گذار از بیماری به بهبودی در عواطف و عادت‌های آنان در مراحل زندگی پیش از ابتلا به وجود دارد که اولین عواطف و ادراک‌های بازماندگان را در ۱۳۴ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ زندگی‌شان شکل داده است. دو کد تفسیری شامل کار سخت در دوران کودکی و تجربه خشونت و ستم در دوران کودکی. دوران کودکی نشان می‌دهد که جبرها و اوضاع سخت زندگی باعث شروع پیش از موعد کار و به دوش‌گرفتن مسئولیت برای کودک شده است. آثار این وضعیت با حذف مرحله کد ۱۰ مرد. ۶۲ ساله متأهل و کارگر ساختمان میک( کد ۸ زن» ۵۴ ساله سواد ابتدایی» متأهل و خانه‌دار می‌گوید: «پدر و مادرم فوت‌کرده‌بودن. از ۵ سالگی با برادر ناتنی‌ام دربیاد ... . بعد از ازدواج هم بار زندگی روی دوش من کد تفسیری ۲: تجربه خشونت و ستم در دوران کودکی داشته‌اند» ذهن آنها را از ابتدا به افکاز و حالت‌های ناخوشایند خشونت و لمس و تجربه آن با ذهن و بدن, شناخت آنان را کد ۱۹ زن ۳۲ ساله دیپلم, متأهل و خانه‌دار می‌گوید: «پدر و مادرم سرم داد می‌زدن» تو سرم می‌زدن. عصبانی خودکشی زدم. از ۱۲ سالگی سوزش معده داشتم که بعد کد ۱۰ مرد. ۶۲ ساله متأهل و کارگر ساختمان می‌گوید: سطل از پله‌ها براش آب بالا می‌کشيدم. دستمزدم را درست اظهارنظرهای بازماندگان حاکی از تأمل آنان بر ريشه و منشأ درد و رنج خود به‌عنوان راهی برای کنترل فعالان بیماری و تداوم بقای خود بوده است. آنها درجریان این مکاشفه و مقابله با سرطان» عادت‌ها و افکاری را آشکار کردند که به زندگی اجتماغعی, منشا رنج و آسیب آنان بوده است. از اين پارادوکس تمایل به انکار و افشای خطا و احساس گناه و تعذیب خود برشمرده شد که از دسته‌بندی آنها در ایک خوشه, کد تبیینی: زیستن در کشاکش خطا و کمال به دست بی‌تفاوتی به آن را تجربه کرده‌اند که یکی از ریشه‌های عمیقی به کردار درست داشتند؛ اما به تجربه دریافته بودند که «زن دوم شوهرم» با زرنگی و حقه, کاری کرد که شوهرم من و بچه‌هام را ول کرد. هر روز از غصه جون می‌دادم. دخترم می‌گفت: تو هم زرنگ باش. مثل این فیلم بازی کن؛ «آنچه که هميشه جلوی چشمم و توی ذهنم‌بوده و خیلی آزارم می‌داد این بوده که چیزی که ما با ضابطه و زحمت هم به دست نیاوردیم» بقیه با پول و دروغ و رابطه به‌دست‌آوردن. من نه می‌تونم این شرایط را عوض کنم و گروه دیگری از بازماندگان وضعیت خود را با حالتی از نوسان بین تمایل به کردار درست و همنوایی با بی‌اخلاقی فزآینده در جامعه توصیف می‌کنند. زیستن در فضایی که در آن به‌طور بهتره. هر روز دعوا می‌کردم و به همه چی‌اش گیر می‌دادم؛ اما بعد عذاب وجدان می‌گرفتم و می‌گفتم: آه این زن یه کد ۱۰ مرد ۶۲ ساله دیپلم» متأهل و کارگر می گوید: افشا و انکار خطا و تظاهر به اخلاق, بخشی از جامعه‌پذیری افراد در وضعیت متناقضی است که طی آن اخلاقیات بیش از استفاده می‌شود که اين فرآیند. بیشتر با تنش‌های مستمر و نمی‌پذیره و روی خطای دیگری حساس میشه و به روش نشان می‌دهد. تعصب در اندیشه و رفتار به‌ویژه در روابط نزدیک. عامل مهمی در سلب آرامش آنها تجربه هیجان‌ها و عواطف منفی مستمر در زد کیشنان بوده است. سه کد تفسیری باعث شده است که آنان بار مالی و روانی چشمگیری را تحمل کنند؛ زیرا سلامت آنان را به خطر انداخته است. طوری که به مشکل مالی شدید برخوردیم و فشار زیادی ۱۳۶ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ باور خودبازمانده پیش از ابتلا به سرطان نیز بوده است. اين ویژگی‌های مثبت و منفی افراد و رویدادها واقع‌بینی و تعامل بأزمانده با دیگرات برا دشوار می‌کند زیرا منشا اتششن‌های: مکور همراه با عوارض جسمی, روانی و اجتماعی بوده است؛ برای مثال, کد ۲, زن, ۴۵ ساله» لیسانس و متأهل می‌گوید: اگه با فکر و سليقه من جورنبودن, شدیدا نازاحت می‌شدم و از اونها دوری می‌کردم. این باعث نفرت و دعوای «من کنترلی روی افکارم نداشتم. اگه کسی از رفتارم گله باورها نقش موئثری در ادراک افراد از امور و ریسک‌ها و نحوه تقدیر و شانس مربوط می‌شود. پنج کد تفسیری استناد به کد: تشبیرای ۱۷۱ ق 1۷ استعاد .یه شا 7 خواسه ادا دامن به خدا و شانس نسبت‌دادن امور یکی از شایع‌ترین تفسیرهای زندگی و توضیح چرایی رخدادهاست که بیماری نیز از این امر مستثنی نیست. آنها زندگی خود را در احاطه بدشانسی خودروی نامطمئن رفت‌وآمد می‌کند و جد و جهد را بیهوده می‌داند. بداین ترتیب» خود را بيمه ابوالفضل می‌داند یا دربرابر ظلم و ستم. خود و مسائلش با دیگران را به خدا می‌سپارد و به امی انتقام الهی» آرام می‌گیرد. به‌ظاهر این باور ريشه در فقر بازمانده دارد و به‌احتمال, طبقات فقیر» بیشتر از اغنیا غیرضروری به نظر آید. این دست از تمایل‌ها جایگزینی برای حضور باورهای قضا و قدری را برجسته می‌کند. بیماری نیز تکرار همین بخت بد است و گریزی از این سرنوشت شوم وجود ندارد. بازمانده زبان به شکوه از خدا و چرخ گردون باز می‌کند. امید و آرزو برای بهبودی نیز از جنس همین برای مثال, کد ۱۲ زن, ۵۷ ساله, سواد خواندن و نوشتن. درمان ميشه؛ اما می‌گفتم: ای بابا مگه‌ميشه از مرگ فرار کرد. کلی هم هزینشه. ترجیح می‌دادم پولم را خرج نکنم. چرا من؟ کم کشیده بودم؟ این را هم اضافه کردی؟ این از کد ۱۰ مرد ۶۲ ساله, دیپلم متأهل و کارگر ساختمان «سقف خونه من از چوبه. ماشینم هم شانسکی کارمی کنه. «اگر حقمان را هم خوردند. بخوردند. خدا که نمی‌ذاره از احساس درماندگی داشتند. امور را خارج از کنترل خود تلقی می‌کردند و با انفعال و عقب‌نشینی سریع واکنش ‏ نشان «من آدم خیلی سالمی بودم. اومدم اختیار کار را دادم" به پسرم. عوضش پسرم مال و منالم را بالا کشید. چکار می‌شه خیلی ناراحت بودم. اول فشارم بالا رفت. بعد هم برام «شوهرم با همه سر جنگ و دعوا داشت. آبرویم را برده بود. جلوش کوتاه اومدم که بیشتر از این آبرویمان نرود. منتقل‌شده و حاکی از آن است که چگونه ناکامی و شکست با مقايسه بخت و اقبال بد خود و دیگران. واکنش نشان کد ۰۱۹ زن ۳۲ ساله دیپلم و متأهل می‌ گوید: «دوروبر ما پر از آدم‌های بدبخت بیچاره است. تا میگی من دردم. اینه«میگن مگه بقیه چیشون از تو کمتره؟ تو برو ازجمله انتظار تسلیم و گسترش آستان تحمل با صبر و مقابله با موقعیت‌های تعریف و تسلیم خود را هم درسر داشته باشند» اطرافیان آنان را به مدارا و تسلیم ترغیب می‌کنند. کد 4» زن, ۳۴ ساله دیپلم» متأهل و خانه‌دار می‌گوید: «من نمی‌تونستم با شوهرم بسازم. از اول کلی عذابم داده خودت تنها می‌مونی. باز مرد. معتاد هم باشه. مرده. زندگی کد ۲ زن, ۴۵ ساله, لیسانس, متأهل و شاغل می‌گوید: ۱۳۸ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ می‌کنه دیگه؟! تسلیم شدم و کارتم را بهش دادم. گفتم بعدا انگار این پول مال من نبوده. نميشه دیگه راجع بهش حرف زد. برای خودم هم عادی شد؛ اما هميشه در درونم بازماندگان به‌ویژه زنان معانی را به نوع پاسخ‌های عاطفی و ندارد و در بازتولید آن» قدرت و هنجارهای فرهنگی نقش خشم, با انگ مواجهه می‌شود. تحت‌تأثیر این واکنش عاطفی - این باور و الگوی تربیتی که در همسویی با آنتظارها از کد ۰۱۹ زن, ۳۲ ساله دیپلم و متأهل می‌ گوید: «قبل از مریضی‌ام» فکر می‌کردم باید دردها و خشمم از بقیه را بریزم تو خودم که برام حرف درنیارن و آبروم آرامش ندارند؛ زیرا خود را در دام خشمی فروخورده در درون می‌یافتند؛ انباشت مستمر رنج و خشمی که انتظار می رود در درون پنهان و حبس گردد.» از کنترل خارج شده و گاه کد 4» زن, ۳۴ ساله دیپلم و متأهل می گوید: «آدم را میذارن لای منگنه. میگن داد نزن. خیلی پیش می‌آمد که از عصبانیت نفسم بند می‌آمد. یه وقت‌هایی هم احساس غم و درد. یکی از حالت‌های آشنایی است. که تجربه‌کرده و به آن انس گرفته بودند. موقعیت عینی» عادت‌ها و باورهای,ناخودآگاه بازمانده» او را برای تغییر و فراتررفتن از وضعهات مود حیران و ناتوان می‌کند و درد و رنج» یار فقیرانه یا تحمیل بی‌قدرتی در زندگی» با تکریم رنج و تقبیح شادی به‌طور موازی پیش می‌رود. رنج» گریه و اندوه نشانه ایمان و آنسان‌ساز است. کسی که غم ندارد, انگ بیعاری می‌خورد. مقابله و مطالبه به‌ویژه برای زنان شایسته نیست و رنج و مرارت باید بااعظمت درک و یاد و در درون به این رنجی تفسیر می‌شود که افراد از درون به آن انس گرفته‌اند. این هیجان‌های آموخته و مأنوس در مواجهه با سرطان نیز کد 4» زن. ۳۴ ساله دیپلم» متأهل و خانه‌دار می‌گوید: (ونیا رای اون پر از قم وتاب است: اسان برای هر رنجی که می‌کشه» ثوابی برایش ثبت می‌شه. قهقه مال آدم آدم‌های شاد به دیده تحقیر نگاه می‌کردیم. مادر و خاله‌هایم را برای هم می‌شمردند. منم به اونا رفتم. مثل اونا دربرابر مشکلات کارم گریه و خودزئیه. تحصیل کرده هم که باشم دوره‌های زندگی» هم در حوزه عمومی و هم در زنداگی و زیرفشار بوده‌اند. داشتن تحصیلات و استقال مالی نی مانع انتظارهای اقتدا رگرایانه از زنان نشده است؛ برای مثال, کد 2۱۴ «شوهرم میگفت: وقتی من میگم اين درسته» این کار را بکن» قبول کن» تموم‌شه, بره بحث نکن. کلا آدم ازورگویی کد ۰۱۸ زن, ۳۸ ساله, فوق‌لیسانس و مجرد می گوید: داشتند که می‌گفت: اگه دخترت را نزنی» باید بعدا خودت را بزنی. اگه از آنها اطاعت نمی‌کردیم» انگار اینها در تربیت می‌کند. مانعی بوده است که زن نتواند جایگاه واقعی خود را خودش, حرف اول و آخر را در زندگی با همسرانشان که باید جلوی زنت وایسی. شوهرم اجازه نمی‌داد من حتی افراطی و .بی‌چون و چرا را نوعی قاعده محکم خانوادگی کد ۲ زن, ۴۵ ساله, لیسانس, متأهل و کارمند می‌گوید: من کار کردم مال‌ومنال را یکجا به برادرم داد. مجبور شدم سرطان و روباوویی, با مرکه پارناننگان .را واداز کرد بو قا برای شناخت و کنترل موقعیت جدید. بسیاری از عادت‌ها و رفتارهای پیشاتأملی خود را مورد چون و چرا و سوال قرار ۱۳۰ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ دهند و درباره آنها بازاندیشی کنند. به‌گونه‌ای که می‌توان از این سیر درونی سوال از خود. بازبینی و تغییر سیستم شناختی مألوف. با عنوان یک فرآیند و گذار شناختی و به بیان بهتر فرموله‌کردن این معانی» چهار کد تفسیری شامل نه گفتن و بیماری و تقویت معنویت و فهم و تعدیل قواعد بازی به دست آمد که از تلفیق این کدها کد تبیینی ادراک شناختی بازماندگان, این وضعیت بیرونی و درونی که با متابعت تناسب دارد, انرژی زیادی از آنها گرفته و باعث ساییلدگی جسم و روح آنها شده است؛ اما سرطان, باعث شک‌کردن به لس شده است. بقا در اولویت بازمانده قرار گرفته است که برای را درحد وسطی از استقلال و وابستگی قرار"می‌دهد. تا کمتر آسیب ببیند. دیگران همچنان تا حدودی برای او مهم‌اند؛ اما این به‌معنای متابعت از آنان و یا هماهنگی کامل با آنان نیست. کسب استقلال نسبی و رقایی از وابستگی به: ذیگران ای رسیدن به حدودی از استقلال با موانع شناختی و ساختاری جرئت‌مندی و صراحت نیاز دارد که تا پیش از این از آن منع «به ما یاد دادند هرچی گفتند بگیم: چشم. یاد ندادند که از برای, مفال» کد 08 ون ۳۸ ساله لساشی, ساهل او عادت نداشتم» نه بگم؛ چون هیچ‌کس انتظار نه شنیدن از آدم را نداره. این جنگه» درون من را بهم ريخته بود. مریض دستیابی به آگاهی از احوال, هیجان‌های شخصی و توان کنترل آن عادتی ات که به سادگی درونی نمی‌شود. تأمل بر تجربه مهمی از تلاش‌های بازمانده به‌جای رنج و تعذیب خود و صرف مواجهه توام با منطق و خونسردی بیشتر شده است. کد ۱۰ مرد» ۶۲ ساله دیپلم» متأهل و کارگر ساختمان نمی‌کنم. اگر نظرشان را منطقی نبینم» خودم را متعهد به با خودم گفتم: باید یک مقدار خونسرد و بی‌تفاوت بشم که مسئله‌دار و تعدیل آن شد. مهم‌ترین قاعده» تسلط بر افراد و براساس این قاعده مشارکت‌داشته که اقدام به تعدیل آن کرده «من قبلا به نظر و مشکلات اطرافیانم توجه افراطی داشتم. سعی می‌کردم همه را راضی کنم. الان هم کمک می‌کنم؛ اما «هم سکوت و هم خشم هر دو آفت سلامتیه. من به مرور فهمیدم که نميشه به امید انصاف دیگران نشست. با خشم هم نباید واکنش نشون داد. مریضی باعث شد یکباره از تأمل بر احوالات بازماند» حاکی از آن است که.یک گذار شناختی در فهم و ادراک آنها از بیماری نیز صورت گرفته ناگوار که ظالمانه: گریبانشان را گرفته درک و سس ال وا پدیده‌ای تفسیر کرده‌اند که حاوی پیامی است و سپس درصدد دریافت و کشف معنای این پیام برآمدند. تفسیر بازمانده از بیماری در هر دو نمونه» در بافت و بستر مذهبی صورت ظلم‌کرده. با چندبیمار که خوب شده‌بودن, حرف زدم تا از کد ۶ مرد ۶۸ ساله با مدرک دکتری, متأهل و مدرس «خدا هروقت بخواهد دنیا را وامی گذارد؛ اما زندگی نعمت الهی است. خودم را از نعمت الهی محروم نمی‌کنم. بیماری را خدا برای من نخواسته. هرچه بر سر انسان آمده» در این مطالعه, هفت کد تبیینی با تغییرات شناختی در پدیده ادراک. مرحله قبل و بعد از سرطان را آشکار می‌کند. اس کاسا ۹ اک رات شناختی» سیستم توضیحی و نظم کنشی بازمانده را دربرابر پدیده‌ها و همچنین ابتلا به سرطان نشان ناگسستنی با این سیستم شناختی قرارداشته و درعین حال آن می‌کند تا بفهمیم ادراک و تمایل‌ها چگونه در بیماری و رویدادهای مهم تماس با افراد و نیز جزئیات زندگی روزمره» مستقیم بر عملکرد بدنی» از راه ایجاد اختلال شناختی و ۱۳۲ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ تصمیم‌های ناصحیح نیز بر سلامتی جسمی و روحی آنها اثر گزینه‌ای جز زیستن با آشفتگی یا تعدیل باورها و عادت‌های پیشین خود با آموختن مجدد ندارد. این مطالعه» دراصل تجربه بازماندگانی را نشان می‌دهد که برای بقای خود اقدام به تأمل بر عادت‌ها و افکار خود و جایگزینی آن با اندوخته‌های است. به عبارت دیگر, انتقال از تهدید سرطان به بقا و استمرار گذار شناختی است که با عامل‌بودن و تغییر عادت‌ها و مذکور الگوی شناختی حاصل از فرآیند گذار از بیماری به پديده بازماندگی, مفاهیم اصلی این مطالعه را با پیشینه نظری جامعه. تنها به الگوهایی نیاز ندارد که بیماری را توضیح می‌دهد و دراصل به الگوهایی نیاز دارد که گذار از بیماری به بهبودی را نشان می‌دهد و بسیار ارزشمند است. بهبودی از سرطان در تجربه زیسته بازمانده شکل گرفته و دسترسی به آن نیز با مطالعه تجربه‌های این گروه ممکن است. در پژوهش بازماندگی از سرطان توجه و به همراه آن دو پرسش اساسی نیز مطرح شده است. پرسش اول: آیا بازماندگی و گذار از همراه است؟ در این صورت. الگوی شناختی پیش از تجربه سرطان چیست؟ در پاسخ به این سواله شش محور اصلی به ذخائر شناختی اولی» در الگو ارائه شد: ی دوم: آموخته‌ها و الگوی شناختی در تجربه زیستن با سرطان" و ادراک شناختی جدید به دست آمد که بیانگر نوعی الگویق اولیه که بیشتر تلقینی و ناخودآگاه بود. تأملی و بازاندیشانه سال‌های دور به دست آمده است؛ بنابراین برای درک اين زندگی و اعمال اجتماعی حاصل از ترکیب تاریخی گذشته و حال را درک کرد. موقعیت عینی سختی که الگوی شناختی بازمانده در آن تکوین‌یافته. نگاه او به خود و پدیده‌ها را شکل داده است. این موقعیت سخت علاوه‌بر اینکه به‌طور مستقیم بر سلامتی اثر می‌گذارد» با اینکه بافت و بستر تکوین الگوی با زندگی‌نامه افراد و به‌طور خاص با عادت‌های به‌دست‌آمده با ازسوی عاملان تأکید دارند؛ بنابراین توجه چندانی به بافت و بستر آن نمی‌کنند؛ اما هایدگر» فضا و زمان را بستر عادت‌ها فرد ناشی می‌شود (434 :2004 ,(۵ع). خانواده با به کارگیری نسل‌های بعد نقش فعالی دارند (بوردیو ۱۳۹۳: ۵۴). این یافته تا حدودی با نتایج مطالعه خالق‌پناه (۱۳۹۵) همسویی دارد که با کاوش در جایگاه بیماری در تاریخ زندگی فرد بیمار نشان قبل از بیماری مستعد ابتلا به آن شده است؛ اما مطالعه خالقی موقعیت بازماندگان است و به همین دلیل با پيشينه تجربی می‌دهند, نها درحال حاضر يا به طبقات پایین تعلق دارند و یا طبقه متوسطی هستند که از طبقه پایین به طبقه متوسط گروه به‌لحاظ ذهنی نیز به طبقه پایین تعلق بیشتری دارند. در زندگی بازماندگان در این طبقه و نیز طبقهه جنسی» تعبیر ۱۳۴ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران, سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ و جسمی دارد. به این معنا که فقر و محرومیت. هم به‌طور مستقیم بر سلامت افراد اثر می‌گذارد و هم به‌طور غیرمستقیم و با الگوی شناختی همبسته با فقر بر سلامتی اثر دارد. اين نشان می‌دهد فقر طبقاتی» توزیع سلامت را تعیین کرده است و مردم را درمعرض خطر بیماری قرار می‌دهد؛ اما یافته‌های منطق در رفتار نه گفتن و تعدیل متابعت» فهم و تعدیل قواعد به این معناست که بدن سالم و بدن بیمار حامل الگوهای در ادراک و عمل فرد بیمار کمک می‌کند. براساس چارچوب عادت‌واره به بعد منفعل آن ضربه می‌زند و درنتیجه, به تغییر به نقش تعاملی اعمال بدنی و ادراک در ساخت عادت‌واره و گنجاندن یک اصل ضمنی و عملی در طرحواره بدن تلقی می کند؛ اما جنبه بدنی این فرآیند برای مرلوپونتی اولویت دارد. هایدگر (1985) آگاهی از مرگ و محدودیت را عاملی می‌داند که کمک می‌کند تا موقتی‌بودن خود و عادت‌هایمان را درک کنیم. برای بوردیو نیز» تغییر عادت‌واره همراه با تجربه اولیه شکل کیرد و یا به عبارت‌دیگر, عادت‌واره بر خود الگوی شناختی ثانوی از الگوی اولیه متمایز است؛ اما بوردیو تغییر عادت‌واره را بیشتر ناشی از مواجهه با میدان‌های ناآشنا می‌داند و به اثر بحران‌های بیولوژیکی مان سرطان در تغییر به‌عنوان یک چالش شناختی مثبت معرفی و اغلب آنها به‌ویژه سرطان توجه کرده‌اند و به همین دلیل است که در مطالعه (2018) و هافمن و همکاران (2013) همسوست که به تلاش برای دستیابی به سلامت و بهبود با تغییر ادراک. شناخته‌ها و نجایگاه‌های عینی و نیز الگوهای شناختی, بر سلامتی افراد اثر می گذارد. بر این اساس» پيشنهاد می‌شود ساسیگ گذ انا بو محققان به راهکارهای رفع فقر و تبعیض با تمرکز بر شناخت و بازسازی الگوی شناختی افراد و همچنین به تعدیل و موقعیت عینی و ذهنی مور بر سلامتی و بیماری» متراکم‌ترین پیشگیر ان در هرسه سطح (سشگیری از بیماری افراد سالم پیشگیری از بیماری افراد درمعرض خطر ابتلا به بیماری دراثر جامعه و سبک زندگی سالم با تخصیص منابع و بودجه برای سلامتی, مقرون به صرفه‌تر از صرف هزینه برای درمان است. آباه م. گنجی» ر.؛ شریفیان» ا.؛ نیکدل, ر.؛ جعفرزاده حصاری» سرطان از بیماری» درمان و مشا رنج» یک مطالعهه کیفی, تحقیقات ع وام لاجتماعی موثر بر سلامت. ۳ (۱)» ۷۳-۶۶ عباس‌زاده م. (۱۳۹۱). «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات .83 ,6۲ 3/0666 وبا ب6ل1(0 و8 (160108 ول بقتاق ۸ ۵ ۵۶ عع 0 گنموزد 06۳9002 156 .(2005) .8 ,001300 8 ع ز۳۵ ۶و ععصع مه عطا هه هط تعصمط ۱۳۶ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران» سال یازدهم. شماره پیاپی (۳۶)» شماره اول, بهار ۱۴۰۱ رو 5001 ,ص6۷ ع اوه 50۷6۳6 که اجعاهی عط) صز 6۳ هصنوا هنز عحی طالعط ۵ کععععه دز 0وصه (7ع00عع بآ .1 ,3306-3080130 6 ۷۷ 8 160 .۸ 34 110160۵0 6 حز ۲30667 ۵۶ ۳065 وصنعن 156 .(2006) 8۰ ,1۳3۵05 3065 01 کصاهه ع ندعم ع6ط1 .(2004) 0۰ ب000ه 12 (07)) .۸ بل +8870 ۵ و8 ب8 ,80ف213 وکل.10 ,1/1367 (ع 6010 60ج ام وم قبط مسحصلظ .(2011) .0 مصق1/0 0 ۷16۷۹ .(2011) .5 بععنله ۷ ۵۶ ,۳۰ بصع افه11 +(4) 25 ,32۵۵۳ ]٩ روواه م5 ۳۲٩ ۵۱ س70 ۳۵۶۵ظ ۵ نوعع‌صالذ ۵1 عصنونه لقنود عط1 .(1981) .17 مصفاهانه ۷۷

با توجه به تجربه گسست ها و چالش های شناختی متعدّد در زیستن با بیماری مزمنی مانند سرطان پیش بینی می شود این بیماری توان زیادی در ایجاد تغییرات شناختی و تکوین طرح واره ذهنی جدید در بین بازماندگان بیماری سرطان داشته باشد. در مطالعات اجتماعی-شناختیِ دهه های اخیر، به سرطان به عنوان یک چالش شناختی توجه شده است که به طور مؤثری، امکان عامل بودن و چانه زنی برای تغییر را فراهم کرده است. در این پژوهش، برای فهم طرح واره شناختی بازماندگان از رویکرد کیفی با تأکید بر روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شد. داده های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه، مشاهده و معیار اشباع داده در بین بازماندگان بیماری سرطان شهر ارومیه گردآوری شده است. با 10 زن و 9 مرد مراجعه کننده به بیمارستان امید که بهبود یافته بودند، مصاحبه و داده ها به روش کلایزی تحلیل شد. از تحلیل و کدگذاری مصاحبه ها، 7 مضمون اصلی استخراج شد که عبارت است از: اجتماعی شدن در گذاری آشفته، زیستن در کشاکش خطا و کمال، جانبداری، راهبردهای هیجانی، ادراک قضا-قدری، متابعت و ادراک شناختی جدید. یافته ها نشان می دهد تجربه زیستن با سرطان، منشأ گسست از طرح واره ذهنی پیشین بوده است و ساماندهی تجربه زیسته بازماندگان نشان می دهد بقا در بیماری، مستلزم عامل بودن برای پذیرش تجربه های شناختی جدید است.

474012

از جهت‌های مختلفی می‌توان روش‌شناسی بیان تاریخ از دیدگاه قرآن را بررسی کرد. برای اين کار دو سبک متفاوت متصور است» اول» روش‌هایی را از بیرون قرآن از علم تاریخ» ادبیات و... در نظر گرفته و با توجه به آن‌ها به قرآن توجه شود که اين کتاب مقدس به کدام یک از آن روش‌ها پرداخته است. مثلا در علم ادبیات برای قالب داستان سه مدل ذکر شده و قرآن به هر سه مدل توجه کرده است» استفاده از داستان بلند» متوسط و کوتاه. داستان بلند مانند جریان حضرات موسی(ع)» یوسف(ع) و سلیمان(ع)» داستان متوسط مثل حضرات آدم(ع)» نوح(ع) و داود(ع) و داستان‌های کوتاه مانند تاریخ پیامبران الهی سبک دوم این است که وقتی به خود قرآن رجوع شود. مشاهده می‌گردد که قرآن روش‌های مخصوصی برای بیان تاریخ دارد که با بقیه مکاتب و کسانی که تاریخ و سرگذشت پیشینیان را بازگو یا به رشته تحریر درآورده‌اند». متفاوت و در بسیاری از مواقع متضاد و مخالف است. این تفاوت‌ها سرچشمه در تضاد اهداف و انگیزه‌ها دارد. قرآنی که تاریخ:را برای عبرت و هدایت انسان‌ها و جوامع بیان کرده» قطعا و یقینا روش‌های الا گقاف‌هایی که برایگ ر پگو لت نوشته شده‌اند: تفاوتی از جمله ویژگی‌های سبک قرآنی این است که روش‌ها را از دل قرآن استنباط و استخراج کرده و دقت می‌شود که اولا چرا قرآن از این روش‌ها استفاده کرده و این روش‌ها دارای چه ویژگی‌هایی هستند و ثانیا هدف قرآن در استفاده از این روش‌ها چه بوده است. در اين پژوهش از سبک دوم الهام گرفته و با استفاده از خود متن وحی» روش‌ها از دل قرآن در حد سبک دوم که آن را می‌توان سبک قرآنی بیان تاریخ دانست» خود دارای دو شکل است. روش‌های محتوایی و روش‌های شکلی (جمعی از نویسندگان» ۰۱۳۹۲ ج۱). در این پژوهش تلاش شده است که در ادامه سه روش مهم و اساسی قرآن در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان مورد بررسی قرار خواهد روش اول: محوریت‌بخشی به پیامبران و حجت‌های الهی و گزینش قطعات مهم سرگذشت آنان در پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ روش سوم: پرداختن به خدمات پیامبران و بی‌توجهی به اقدامات حاکمان و طواغیت. در این پژوهش چیدمان روش‌ها به ترتیب اولویت و اهمیت آنها بوده و روش‌های مهم‌تر و کلیدی قرآن بر دیگر روش‌ها مقّم شده‌اند. همچنین در حد توان» روش قرآن با بعضی کتب تاریخی به طور اجمالی و گذرا مورد بررسی قرار گرفته است» تا در خلال این مقایسه» روش قرآن در بیان تاریخ پیامبران پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که قرآن از چه روش‌هایی برای بیان تاریخ پیامبران و هدف این پژوهش بررسی روشی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و با توجه به اينکه قرآن کریم بهترین بیان و شیواترین کلام را دارد» ضروری است برای روش بیان تاریخ- بویژه در امر آموزش- به آن رجوع شده و از روش‌های متعالی قرآن در تعلیم و در پژوهش‌های مشابه که به دنبال بررسی مباحث روشی از قرآن بوده‌اند» بیشتر» روش‌ها را از سایر علوم گرفته و به قرآن عرضه می‌کردند» در حالی که نوآوزی پژوهش جاضر این است که روش‌ها را از دل مقاله و کتاب مستقلی در زمینه پژوهش حاضر یافت نشد.» اما مفسّرین در خلال مباحث تفسیری اشاراتی به مبالحث روکنی ‏ ذاشگهاسگک ی زان برعقاب اما فرم تس رن ائز غلامه طیاطیایی» نقسیر جاويد اثر آیت الله سبحائی وتقسی رتسنیم نوشته آیت‌الله جوادی آملی اشاره کزد. روش در لغت به معنی رفتار (داعی الاسلام, ۱۳۶۴ ج۳. ص ۳۰۰)» طرز طریقه شیوه اسلوب, سبک (دهخدا ۰۱۳۷۳ ج۸» ص۹۰۵ ۱۰)» شیوه» طرز (انوری» ۰۱۳۸۲ ج۴» ص۳۷۳۷) و کلمه نهج معادل روش در زبان عربی است که به معنی «الطریق الواضح» راه روشن (ابن فارس» ۱۴۰۴قه» ج ۵» ص۶۱ «طریق نهج» واسع» واضح» راه روشن» ذکر شده است (جوهری» بی‌تا ص۱۰۷۱). در اين ۳ روش‌های مفهومی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن ۱-۳ محوریت پیامبران و گزینش قطعات مهم سرگذشت آنان در بیان تاریخ روش قرآن در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان به صورتی است که در بیشتر مواقع شخصیت پیامبر رسول و حجت خداوند محور بیان نقل تاریخی در قرآن قرار می‌گیرد. تفاوتی نمی‌کند که قالب بیان تاریخ در این موارد چگونه باشد» داستان يا هر قالب دیگر در اکثر قالب‌های بیان تاریخ این حجت‌های الهی هستند که اقدامات؛ گفتگوها احتجاجات» انذارها تبشیرها و خدمات آنان محور بیان قرار «ر رسلا قد فصصنامم علیک من قبل و رسلا نم صصهم علیک و کلم آلله موسی تکلیما» (نسای ۱۶۴)» «و به پیامبرانی [وحی کردیم] که سرگذشت آنان را پیش از اين برای تو گفتیم و پیامبرانی [را برانگيخته‌ايم] که سرگذشتشان را برای تو حکایت نکرده‌ایم؛ و خدا با موسی به صورتی ویژه و در آیه فوق اشاره شده است که قصص و داستان‌های رسول‌های ماقبل از پیامبر اعظم(ص) را برای ایشان توضیح داده‌اند» یحنی محوریت #للاتا رگا رسولا 9 مر الهی بوده است: روش کلام الهی محوریت بخشی به سرگذشت يا همان تاریخ مربوط به پیامبران است. در این زمینه آیت‌الله سبحانی بر این عقیده است که اسلویت قرآن درتضاد با تاریخ‌نگارن است» زیرا وقایع‌نویسان محور سخن خود را ملکوت و پادشاهان قرار داده‌اند» اما قرآن کریم محور را به زندگی پیامبران و چگونگی مواجهه آنان با اقوام و ملت‌ها قرار داده و اگر به زندگی طواغیت توجه می‌کند. به علت درگیری آنان با حجت‌های الهی است» یعنی بالاصاله به زندگی طواغیت نمی‌پردازد و به خاطر گویا و روشن شدن کلام و سبک زندگی اولیای الهی» آنان را مطرح می‌کند (سبحانی» بی‌تا ج۱» ص۷). نمونه‌های زیادی می‌توان از آیات و سوره‌ها را بیان کرد که پیامبران در جریان بیان تاریخ محور قرار گرفته‌اند. یکی از آنان در سوره آل‌عمران است که در داستان حضرت عیسی(ع)» قرآن کریم ایشان را محور سخن خود قرار می‌دهد و از ولادت حضرت شروع می‌کند (آل‌عمران» ۴۷) که چگونه به صورت اعجاز به دنیا آمد و با مردم در گهواره سخن گفت و بعد از آن به گفتگوی تاریخی حضرت عیسی(ع) با «و وسولا لی یی (سرائبل ی فد جلنکم بایه من ریک آنی أخلی لکم من آلطین کهیته آلظیر قاشع یه یکون طیر یذ آللّه و راکمه ور الّص و خی الموتی یادن آللّه و ام بما تأکلون و ما پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ تذّخرون فی بیوتکم» (آل‌عمران» ۴۹)» «و به رسالت و پیامبری به سوی بنی‌اسرائیل می‌فرستد که [به آنان گوید]: من از سوی پروردگارتان برای شما نشانه‌ای [بر صدق رسالتم] آورده‌ام؛ من از گل برای شما چیزی به شکل پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم که به اراده و مشیّت خدا پرنده‌ای [زنده و قادر به پرواز] می‌شود؛ و کور مادرزاد و مبتلای به پیسی را بهبود می‌بخشم؛ و مردگان را به اذن خدا زنده می‌کنم؛ و شما را از آنچه می‌خورید و آنچه در خانه‌هایتان ذخیره می‌کنید» خبر می‌دهم». در ادامه به تشکیل گروه حواریون توسط ایشان اشاره می‌کند (آل‌عمران؛ ۵۲). کتاب وحی در تمام این جریان‌ها» قبول و عدم قبول مردم را در براپر حضرت عیسی(ع) بیان می‌کند. این‌گونه نیست که هر یک از این ماجراها را به صورت جداگانه و منفصل يا از زبان مردم و یا جامعه بنی‌اسرائیل بازگو کند» بلکه با به دنیا آمدن حضرت عیسی(ع) شروع می‌کند و به صورت پیوسته افعال حضرت را منظم به تصویر می‌کشد.» در کنار این کار بازخوردهای منفی و مثبت مردم و خواص را نسبت به اعمال رسول توضیح می‌دهد و محور بودن حجت الهی در این آیات کاملا مشهود است. قبل از قرآن کریم» محور سرگذشت گذشتگان در کتب.تاریخی» خطابه‌ها سلاطین» حاکمان و پادشاهان بودند. آنان به دلیل قدرتی که داشتند افرادی را اجیر ی کردند تا اقدامات و فتوحات آنان را بنویسند که در اغلب مواقع با تملق» بزرگ‌نمایی و دروغ همراه بود و به اجبار این نوشته‌ها را خطبا نقل می‌کردند و با مرور زمان بین مردم گسترش پیدا می‌کرد. حتی این روال بعد از قرآن تا الاآن هم شایع است» مثلا بسطامی در کتاب فتوحات فریدونیه. به شرح جنگ‌های فریدون خان چرکس امیر الامرای شاه‌عباس اول (بسطامی» ۱۳۸۰ ص۲۱) و امینی» ابراهیم بن میر جلال‌الذین در کتاب فتوحات شاهی؛ تاریخ صفوی از آغاز تا نهصد و بیست قمری را که بیشتر در مورد پیدایش و جنگ‌های پادشاهان صفوی می‌باشد پرداخته است (امینی» ۱۳۸۳). بلاذری» احمد بن یحیی در کتاب فتوحالبلدان به فتح سرزمین‌ها و کشورهای مختلف توسط سلاطین پرداخته (بلاذری» ۱۹۸۸م» ص۳۱) و دینوری» ابوحنیفه احمد بن داوود در کتاب الا خبار الطوال. سراسر این تواریخ با محوریت حاکمان و در خدمت سلاطین بوده است این نوع پرداختن به تاریخ بعد از قرآن» توسط بعضی از تاریخ‌نویسان اقتباس شد و شاید بتوان گفت اصل و پایه تاریخ‌نگاری اسلامی را تاریخ‌نویسان از قرآن اقتباس کرده‌اند (آئینه وند» ۰۱۳۸۳ ص ۲۲). اما قطعا اولین کسی که از اين روش در کلام خود بهره گرفت. بعد از رسول خدا(ص)» امیرالمژمنین(ع) بود. در نهج‌البلاغه و دیگر کتب می‌توان مشاهده کرد که حضرت زمانی که می‌خواهد یک جریان و واقعه تاریخی را نقل کند و به آن بپردازد» در بیشتر آن‌ها محور سخن خود را حجت‌های الهی قرار می‌دهد. این کلمات حضرت قبل از سیره‌نویسان اسلامی بوده که از اين روش استفاده کرده‌اند (قمی,۱۴۰۴ق» ج۱» ص۱۰۲؛ بحرانی» ۱۳۷۴ ج۱» ص ۶۲۵؛ سید رضی» ۰۱۳۷۹ ص ۳۰؛ جعفریان؛ کتب تاریخ‌نویسان و سیره‌نویسان مسلمان را با توجه به این روش به دو نوع می‌توان تقسیم کرد: اول» کتبی مثل «السیره النبویه» تألیف عبدالملک بن هشام معافری مصری که به سیره ابن هشام مشهور است» اين کتاب در اصل سیره ابن اسحاق بوده که ابن هشام آن را تهذیب و تلخیص کرده است (معافری مصری» ۱۴۳۰ق» ص۳۲) و «السیره الحلبیه» نوشته ابوالفرج حلبی شافعی (حلبی شافعی»؛ ۷ ق. ص ۵۲) و «المغازی» اثر محمد بن عمر واقدی (واقدی» ۱۴۰۹ق» ص۴۳) و «مقتل الحسین علیه‌السلام» نوشته لوط بن یحیی بن مخنف مشهور به ابو مخنف (مخنف» ۰۱۳۸۰ ص۴۰) ازجمله کتبی هستند که در بیشتر نوشته خود پیامبر(ص) و حجت‌های الهی را محور حوادث قرار داده‌اند و دوم کتبی مثل «تاریخ یعقوبی» تألیف احمد بن ابی یعقوّب (ابن"ابی یعقوب» ۱۳۷۱)» «تاریخ الرسل و الملوک» معروف به تاریخ طبری به قلم محمداپن جریر طبری از جمله کتبی هستند که در کنار این روش» روش محور قرار دادن سلاطین و حکومت‌ها را هم در کتب خود داشته‌اند (طبری» ۰۱۳۶۲ این روش قرآن در بیان تاریخ» یک ویژگی خاص دارد مبنی بر اینکه همه‌ی جزئیات زندگی و وقایع پیش آمده برای حجت‌های الهی را به تمامه ذکر نمی‌کند. بلکه در بیشتر مواقع قطعات مهم و تأثیرگذار را گزینش می‌کند. در جریان آدم و جانشینی اودر روی زمین و وقایع بعد از آن در سوره بقره آیات ۳۰ تا ۹ هیچ کلامی در مورد جزئیات محیطی که واقعه در آن اتفاق افتاده بیان نمی‌شود» حتی در مورد اسما تعلیمی هم که صحبت می‌کند. به اجمال از آن رد می‌شود (بقره ۳۳-۳۱). علت اين‌که به جزئیات و حتی چیستی اسما نمی‌پردازد» شاید این باشد که هدف بیان این قسمت از تاریخ موضوع جانشینی آدم بر کره خاکی بوده باشد و بیان نکات دیگر در اصل حاشیه محسوب می‌شود. بنابراین» بیان تمام وضعیت‌ها» رویدادها و مسائل باید متناسب با این هدف باشد (بستانی» ۰۱۳۸۶ ج۱» ص۲۹) و ذکر چیستی اسما و گزارش از جزئیات محیطی وغیره خارج از هدف داستان است. سبک و سیاق قرآن به این صورت است که در هر قصه تنها به بیان بخش‌هایی می‌پردازد که با پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ هدفش هماهنگ باشد و بعد آن را به عنوان سنّت الهی (فلسفه تاریخ) بازگو می‌کند. مثلا نام حضرت موسی(ع) بیش از صدبار در قرآن ذکر شده و قصّه ایشان در بیست و هشت سوره به طور مفصل آمده؛ اما قسمت‌هایی که به تاریخ و قصّه محض بازمی‌گردد. مثل ثبت تاریخ ولادت و وفات ایشان» مدت شیرخوارگی او تاریخ هجرت موسی از مصر به مدین و بازگشت از مدین به مصر کلامی در قرآن نیامده» لکن از واقعه مهم وحی الهی به مادر موسی(ع)» آرامش قلب مادر و مژده بازگشت فرزند به او را قرآن بیان کرده است (جوادی آملی, ۵ ج ۰۱ ص۴۸). ره یل عذف ناضی که از بان آتازیخ داشعههمه‌ی نقاطح زننگی پیاسبران راذگ نکرده پلکه به قسمت‌های مهم و هدایت‌گر آنان بسنده کرده است. تاریخ تولد و چگونگی تولد هیچ یک از پیامبران حتی پیامبر خاتم(ص) هم در قرآن ذکر نشده» در مقابل» ولادت حضرت عیسی(ع) به دلیل اعجاز آن و تأثیر بسیار زیادی که در هدایت‌گری مردم و امت‌ها دارد بیان می‌شود. از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت که گزینش خاص قرآن با دقت کافی صورت گرفته او برترین نمونه‌های اين گزینش را می‌توان در قصه‌های حصضرت یوسف(ع)» حضرت مریم(س) و حضرت سلیمان(ع) ملاحظه کرد (شریفانی» ۰۱۳۸۲ دو دلیل اساسی که قرآن کریم از اين روش بایع و نو برای انتقال پیام‌های خود استفاده کرد اين است که اولا قرآن به دلیل اهدافی که دارد؛ تاریخ و سرگذشت پیشینیان را بازگو می‌کند و باید روش بیان تاریخ هم با هدف قرآن تناسب لازم را داشته باشد تا مقصود وحیالهی از بیان سرگذشت پیشینیان محقق شود. قرآن چون کتاب نقل تاریخ نیست» همه‌ی قسمت‌های داستان را نقل نمی‌کند و به تناسب هدف خود که همان هدایت است» بخش‌هایی از خوادذث زا گلچین می‌کند (جوادی آملی» ۱۳۹۵ دومین دلیل قرآن برای استفاده از این روش» مقابله با تحریف‌ها و حذف‌هایی است که در کتب تاریخی و کتب مقدس مسیحیان و بهودیان رخ داده است. خداوند متعال, داستانی را که برای رسولش- درباره مریم و زکریا - بیان کرد (آل عمران» ۴۴)» از خبرهای غیبی معرفی کرده و همچنین» تاریخ زندگی حضرت یوسف(ع) را به آن نحو که بیان داشته» از خبرهای غیبی دانسته و سرّ اینکه ذکر تاریخ حضرت را از اخبار غیبی دانسته این است که عالمان ادیان گذشته دست به تحریف و تغییر آن زده‌اند (مطهری, بنابراین» سر استفاده قرآن از روش نو و جدید این است که اولا روش بیان باید با اهداف بیان سازگار باشد و ثانیا بیان گزیده‌گویی قرآن به دلیل بیان نقاط اختلاف و تحریف شده عالمان گذشته است و به همین دلایل قرآن با روش ابتکاری به بیان تاریخ پیامبران و حاکمان پرداخت. دومین روش قرآن کریم در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان» بیان مواجهه پیامبران با مخاطبان است. این زوشی در بسیازی از آیات مورد: استفادهاقرآن قرار گرفهه است:(شاپزری: ۶۱۳۸۴ سی1۵۳ آسقی: ۵ ج۷» ص۳۰). اين روش بیان برای نشان دادن انتخاب‌ها چگونگی مواجهه, سوالات و ابهامات مخاطبان پیامبران و دیگر مسائل مرتبط با دعوت رسولان است. با توجه به آیات شریفه قرآن» مخاطبان دسته اول» حاکمان, پادشاهان» رژسای اقوام و قبیله‌ها و به تعبیری خواص جامعه است. در سوره اعراف بعد از بیان مواجهه پیامبران بامردم و اقوام» به چگونگیمواجهه حضرت موسی(ع) با پادشاه زمانه خویش و بزرگان آنان می‌پردازد: «مّ با من بعدهم موسی بآیاتتا لی یعون و ملذیه فلموا بها فانطر کیت کان عابه ألفسدین وقال موی يا فرعون سول من وب العالمین» (آعراف» ۱۰۴-۳) «سپس بعد از پیامبران گذشته» موسی(ع) را با آیاتخود به سوی فرعون» اشراف و سران قومش فرستادیم؛ ولی آنان به آن آیات ستم ورزیدند. پس» با تأمل بنگر که سرانجام مفسدین و تبهکاران چگونه بود؟ و موسی(ع) گفت: ای فرعون! یقینا من فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیانم». خداوند حضرت موسی(ع) :را برای ابلاغ پیام رسالت به سوی فرعون» اشراف و بزرگان قومش فرستاد و قبل از بیان وقایع» تصریح می‌کند که حجت‌ها و معجزات را قبول نمی‌کنند» از این قسمت به بعد قرآن دقیقا عباراتی که بین طرفین رد و بدل شده را ذکر می‌کند. حضرت موسی(ع): ای فرعون من فرستاده پروردگار عالمین هستم» بنی‌اسرائیل را با من روانه کن» فرعون در جواب از حضرت موسای کلیم درخواست معجزه می‌کند (آعراف» ۱۰۶-۱۰۵). حضرت موسی(ع) در جواب» دو معجزه تبدیل عصا وید بیضا را به فرعون نشان می‌دهد. ادامه آیات به صورت مفصّل و با بیان کامل؛ گفتگوهای میان حضرت موسی(ع) و فرعون و مواقعی هم گفت‌وگوهای بزرگان و صاحب نفوذها را بیان می‌کند (قرشی» ۷ ج۳ ص۴۷۹؛ فیض کاشانی» ۱۴۱۸ق» ج۱» ص۳۹۰ ابن کثیر دمشقی» ۱۴۱۹ق» ج۰۳ در این روش بیان تاریخ گفتگوها با جزئیات و به صورت نسبتا کامل نشان داده می‌شود که این خود پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ اهمیت رویارویی پیامبران و حاکمان را نشان می‌دهد که قرآن به صورت مفصّل و در بیشتر مواقع با بیان جزئیات به آن پرداخته است. برخلاف زندگی خود پادشاهان و بزرگان و اقداماتی که انجام داده‌اند که خداوند یا اصلا به آن اهمیت نمی‌دهد و ارزشی برای آن قانل نیست يا به صورت بسیار کلی و گذرا و در ضمن خدمات و اقدامات پیامبران آن را تشریح کرده و از اين روش برای بیان تاریخ استفاده می‌کند (آعراف» ۱۰۷-۱۱۹؛ سرا ۱۰۱؛ شعرا ۲۳؛ قصص» ۳۸؛ عنکبوت» ۳۹). در روش مواجهه پیامبران با مخاطبان در دسته اول (حاکمان و بزرگان اقوام)» تأکید قرآن در مورد پذیرش و یا عدم پذیرش پیامبران؛ اتمام حجت» نشان دادن آزادی در انتخاب برای بزرگان و حاکمان و از همه مهم‌تر نقش آنان در پذیرش و عدم پذیرش حجت‌های الهی از طرف مردم عادی است. دسته دوم» مواجهه پیامبران با امت‌ها و اقوام مختلف است. در سوره اعراف آیات ۵۹ تا ۸۷» قرآن کریم مواجهه پیامبرانی چون نوح(ع)» صالح(ع)» لوط(ع) و شعیب(ع) را با امّت‌های خویش ذکر خداوند متعال در روش بیان مواجهه پیامبران با مخاطبان به سه صورت اين مواجهه را به تصویر می‌کشد.» صورت اول: مثل جریان حضرت لوط(ع) فقط قسمت آغازین مواجهه را بیان می‌کند. صورت دوم: قسمت پایانی مواجهه را به تصویر می‌کشد. مثل حضرت نوح(ع). صورت سوم: تمام مواجهه را به صورت کلی به تصویر می‌کشد. مانند: حضرت صالح(ع) و قوم صورت اول: قرآن مواجهه حضرت لوط(ع) با امّتش را بیان می‌کند. اولین مطلبی را که حضرت به قوم خود در مقام توبیخ و سرزنش تذکر می‌دهد.این اسّت که عمل فحشایی که شما انجام می‌دهید. قبل از شما سابقه نداشته است (سبزواری نجفی» ۱۴۱۹ق» ص۱۶۵؛ طیب» ۰۱۳۷۸ ج ۵ ص۳۷۳؛ «و لوطا ذ قالّ لقومه ا تأنون الفاحشه ما سبقکم بها من أحد من العالّمین» (اعراف» ۸۰؛ نمل؛ ۴ عنکبوت»۲۸)» «و لوط را [به یاد آورید] هنگامی که به قومش گفت: آیا آن کار بسیار زشت و قبیح را که هیچ‌کس از جهانیان در آن بر شما پیشی نگرفته است» مرتکب می‌شوید؟!». از این‌که حضرت(ع) در مقام توبیخ و هم‌چنین استدلال برای قوم خویش برای نشان دادن زشتی و ناپسند بودن فحشا است» معلوم می‌شود در مراحل اولیه مواجهه رسول با مخاطبین خویش است که با گفتگو و توبیخ همراه است» نه عذاب و کیفر کار زشت آنان؛ به همین دلیل در مرحله اول به گفتگو صورت دوم: به تصویر کشیدن یکی از آخرین مواجهه‌های حضرت نوح(ع) با امّت خویش. خداوند «و آتل علیهم نب توح (ذ قالّ لقومه ا قم ن کان بر لیم مقامی و تذکیری به آیات له ی اللّه کل معا کم و سرکاکم م لا یک نکم علیکع عمه ضوا ری ور لا عظرون» (یونس» ۷۱؛ اعراف» ۵۹-۶۴)» «و سرگذشت [پرفایده و عبرت‌آموز] نوح را برای آنان بگو آنگاه که به قوم خود گفت: ای قوم من! اگر اقامت طولانی من میان شما و پند و اندرزم به وسیله آیات خدا بر شما گران و دشوار است [از هیچ کاری بر صد من کوتاهی نکنید] من بر خدا توکل کردم» پس شما عزم و تصمیم خود و قدرت معبودانتان را [که گمان می‌کنید شما را یاری می‌دهند] روی هم بگذارید تا تلاشتان [بر ضد من] بر شما مبهم و پوشیده نباشد؛ آنگاه به زندگی من خاتمه دهید و مرا [چشم به هم زدنی] مهلت حضرت نوح(ع) وقتی مشاهده کرد که ادلّه و توصیه‌های او بزای قوش دشوار است آنان را خطاب کرده و می‌گوید: با هر وسیله‌ای که می‌توانید به زندگی من خاتمه بدهید (فیض کاشانی» ۱۴۱۵ق» ج ۰۲ ص۱۱ شبر ۱۴۱۴ق» ص۲۳ ۲؛ طبرسی» ۰۱۳۷۷ ج ۲» ص۱۳۱). از این درخواست حضرت نوح(ع) استفاده می‌شود که این درخواست حضرت زمانی مطرح شده که مدت طولانی آنان را به سمت دين دعوت کرده و آنان نپذیرفتند و این تکرار و محاجه‌های حضرت نوح(ع) باعث شده که قومش خسته بشوند و طاقت شنیدن پند و اندرز رسول الهی را دیگر نداشته باشند» همین مسئله در اول آیه از گفتگوی حضرت نوح(ع) با امتش به وضوح بیان شده و نشان می‌دهد ایشان در مرحله اتمام حجت برای قومش صورت سوم: بیان کامل مواجهه حضرت صالح(ع) با قوم ثمود است؛ اما مواجهه را به صورت کلی «و الی تمود خاهم صالیحا قالّ یا قوم أعبذوا له ما کم من له یه قد جاتکم بینه من رم هه ناف له کم آیه ذروها تأکل فی أض له و لا تمشوها بشو فیحذکم عذابّ ألیم) (آعراف, ۷۳)» «و به سوی قوم مود برادرشان صالح را فرستادیم» گفت: ای قوم من! خدا را بپرستید که شما را جز او معبودی نیست» برای شما دلیلی روشن از جانب پروردگارتان آمده است» اين ماده شتر [از سوی] خدا پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ برای شما نشانه‌ای [بر صدق رسالت من] است» پس» او را واگذارید تا در زمین خدا بخورد و آزار و گزندی به او نرسانید که عذابی دردناک شما را خواهد گرفت». مواجهه رسول را با دعوت به پرستش خداوند شروع کرده و بعد از آن به ناقه‌ای که به صورت معجزه به وجود آمده» اشاره می‌نماید. بعد» توصیه‌های حضرت را نسبت به ناقه ذکر می‌کند. در ادامه به گفتگوی سران قوم با مستضعفینی که ایمان آورده‌اند» می‌پردازد و پی کردن ناقه توسط سران و بزرگان قوم و عذابی که حضرت صالح(ع) به آنان وعده داده را ذکر می‌کند (آأعراف» ۷۴-۷۹؛ مجلسی» ۱۴۰۳ق» ج ۱۱ ص ۳۱۰ قمی مشهدی» ۱۳۶۸ ج ۶ ص ۱۵۲). ۳-۳. توجه به خدمات پیامبران و بی‌توجهی به اقدامات حاکمان سومین روشی که قرآن کریم در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان از آن استفاده شایانی می‌کند؛ توجه» اهمیت دادن و تمرکز بر خدمات و اقدامات پیامبران است» در مقابل عدم توجه به اقدامات حاکمان, در کنار توجه ویژه به ظلم‌ها و ستم‌هایی که به حجت‌های الهی و امّت‌ها,روا داشته‌اند. در مواقعی بعضی از اقدامات حاکمان و سلاطین ذکر شده» اما در حاشیه و با مذمّت از آن یاد شده و محور و اصل کلام قرآن در آیات متعددی خدمات و اقدامات حجت‌های الهی بیان"شده است. مهم‌ترین اقدام پیامبران معجزات و ادلّه‌ای بوده که برای امّت‌ها ارائه داده‌اند. قرآن کرییم این اقدام پیامبران را در جای‌جای تاریخ خود ذکر کرده» «برجسته‌سازی معجزره‌های پیامبران» یکی از نشانه‌های بارز این روش قرآن است «ّ أدخل یاک فی جیبک تحرج بضا من غیر شو فی تشم آیات الی فرعون و قومه له کائوا قوما فاسقین» (نمل» ۱۲)» «و دستت را ذر گریبانت کن تا بدون اج عیبی: سفید و درخشان بیرون آید» [با ان دو معجزه که در ضمن] نه معجزه است به سوی فرعون و قومش [برو] که قطعا آنان گروهی در جریان گاو بنی‌اسرائیل و زنده کردن مرده که از آیه ۶۷ تا آیه ۳ سوره بقره ادامه دارد» این اقدام پیامبر الهی و واکنش‌های قوم او به تفصیل بیان می‌شود. پردازش فوق‌العاده قرآن برای این موضوع صورت می‌گیرد. حتی برخلاف بسیاری از موضوعات دیگر که به صورت کلی بیان می‌شود در اینجا به صورت کاملا جزنی شرح داده می‌شود. تا آنجا که تمام سژالات و جواب‌های بین مردم و حضرت مورد دیگر بیان تقابل و جدال ساحران فرعون و حضرت موسی(ع) است که به علت اهمیت آن؛ قرآن اول شروع به زمینه‌چینی می‌کند و از آیه ۱۰۳ شروع می‌کند تا آیه ۱۲۶ سوره اعراف را به این اقدام و معجزه اختصاص می‌دهد. این پردازش و پرداختن به اقدامات و معجزات» مخصوص یکی از پیامبران نبوده است» حضرت داود(ع)» عیسی(ع) و دیگر پیامبران الهی در آیات متعدد قرآن نمونه‌های این روش در مواردی هم قرآن کریم اقدام رهبران صالح را هم اولا ذکر کرده و ثانیا با پرورش آن از اين اقدام صحبت می‌کند. جریان ساخت سدّی بزرگ برای مردمانی ستم دیده توسط ذوالقرنین» برای جلوگیری از هجوم یأجوج و مأجوج را ذکر می‌کند و از مصالح آن» آهن و مس هم یاد کرده و چگونگی ساخت اين سدّ عظیم را هم بیان می‌کند (طبری» ۲ ج ۱۶ ص۲۰؛ مغنیه ۱۴۲۴ق» ج ۵» ص۱۶۰ «آنونی زر لحدید حّی (ذا ساوی بین لصدقین قالّ وا خی (ذا جعلّه نار قال نوی قرغ له قطرا» (کهف» ۹۶)» «برای من قطعه‌های [بزرگ] آهن بیاورید [و در شکاف این دو کوه بریزید» پس آوردند و ریختند] تا زمانی که میان آن دو کوه را هم‌سطحو برابر کرد» گفت: [در کوره‌ها] بدمید تا وقتی که آن [قطعه‌های آهن] را چون آتش شرخ کرد. گفت: برایم مس گداخته شده بیاورید تا روی آن در کنار این پردازش اقدامات» خدمات و معجزات پیامبران در مواردی هم با اشاره از اقدامات آنان گذشته است که این به خاطر اهداف و اغراضی است که قرآن کریم دارد. بعضی از آن اقدامات و معجزات را با تقصیل و بعضی را با احمال ذکر می‌کند (مهدوی» ۰۱۳۸۱ ص ۲۲-۲۶). در مقابل» در هیچ کجای قرآن دیده نمی‌شود که اقدام و عملی از طواغیت و فرعون‌ها را ذکر کند که جنبه مثبتی داشته باشد. مثلا در هیچ کجای قرآن جایی برای اهرام ثلاث یا قصرها و ساختمان‌های آنان؛ جاده‌ها وسایل» البسه و... که در تاریخ‌نگاری و باستان‌شناسی امروزه به آن اهمیت ویژه‌ای می‌دهند» جایی قرار نداده است. قسمت اعظم باستان‌شناسی و تاریخ‌نگاری امروز و حتی گذشته به اقدامات. اعمال و کارهایی اختصاص پیدا کرده که سلاطین و حاکمان هر زمان انجام داده‌اند. در قرآن بعضی اقدامات حاکمان ذکر شده است. اما برای تعریف و تمجید يا خارق‌العاده بودن آن کار نبوده است» بلکه قبل يا بعد از ذکر اقدام حاکم» پرده از چرایی و نیت شوم آن حاکم برمی‌دارد. مثلا وقتی حضرت موسی(ع) با معجزات روشن به سوی فرعون و بزرگان آنان رفت» آنان حضرت را متهم به سحر و جادو کردند؛ در همین زمان فرعون به اشراف و بزرگان گفت: من خدایی به غیر از خودم برای پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول, شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ شما سراغ ندارم. در اين موقع است که قرآن کریم یکی از اقدامات حکومت فرعون را ذکر می‌کند که چگونه او به هامان دستور می‌دهد به وسیله گل و آتش» آجرهای محکمی بسازد تا با آن آجرها برجی بلند بسازد تا شاید از خدای حضرت موسی(ع) خبری بگیرد! «و قال عون با ها الم ما علمت کم من (لم غیری ید یی با هامان علّی آلطین اجعل لی صرحا لعلّی أمل زلی له موسی ور بنّی له من الکاذیین» (قضص: 1)۴۸. «فرعون گفت: آق جمعیت اشراف! من خدایی جز خودم برای شما سراغ ندارم. (امّا برای تحقیق بیشتر) ای هامان» برایم آتشی بر گل بیفروز (و آجرهای محکم بساز)» و برای من برج بلندی ترتیب ده تا از خدای موسی خبر ذکر و توضیح این اقدام فرعون در قرآن به خاطر نشان دادن روش‌های مکر و حیله‌های حاکمان ستمگر در مقابل پیامبران و صالحان است. قرآن همین اقدام فرعون در مقابل حضرت موسی(ع) را « قال عون با ماما ان ی صرسالعلّی اب لباب اباب السماوات فطع لی (ل موسی و ی له کابا و کذیک ری لفرعون سوه ععله و صد عن لبیل او" ما کید عون زلا ی تباپ» (غافر» ۳۶-۳۷)» «فرعون گفت: ای هامان برای من بنای مرتفعی بساز شاید به وسایلی دست یابم (وسایلی که به وسیله آن به) آسمان‌ها (رفته) تا ازخدای موسی آگاه شوم؛ هرچند گمان می‌کنم او دروغ‌گو باشدا. این‌چنین اعمال بد فرعون در نظرش آراسته جلوه کرد و از راه حق بازداشته شد؛ و توطئه روش دیگر در پرداختن به اقدامات حاکمان و سلاطین ظالم از منظر قرآن» ذکر اقدام حاکمان است» اما به صورت تفصیل توضیح و شرح نمی‌دهد» مثل جریان حضرت موسی(ع) با نمرود و هامان؛ بلکه به صورت اجمال, عمل نمرود را ذکر می‌کند و بعد سرانجام نیک حضرت ابراهیم(ع) را به رخ «قالّوا حرف و روا آلهتکم ن نم فاعلین قلّا یا نار کونی بردا و سّلاما علی (راهیع» (آنبیاه ۶۸-4۹) «گفتند: او را بسوزانید و خدایان خود را یاری کنید؛ اگر کاری از شما ساخته است! (سرانجام او را به آتش افکندند؛ ولی ما) گفتیم: «ای آتش! بر ابراهیم سرد و سالم باش!». ذیل این آیات شریفه بیشترین توجه روایات معصومین(ع) به اقدامات خداوند» چرایی و چگونگی برخورد حضرت ابراهیم(ع) با اين واقعه و دعاهایی که خوانده است بوده (ابن‌بابویه» ۱۳۸۵ ج ۱ ص۶ راوندی» ۱۴۰۹ق» ص۱۰۵)» یعنی دقیقا حجت‌های الهی در راستای تبیین بیشتر اهداف زمانی هم که بعضی بزرگان شیعه به این قسمت‌های تاریخ می‌پرداختند» همان روش قرآن کریم و اهل‌بیت(ع) را پی می‌گرفتند. علامه مجلسی در بحار الانوار برای توضیح و تشریح اتفاقات و اقدامات حضرت موسی(ع) و فرعون به همین روش عمل می‌کند و علت اقدام فرعون را که همان تلبیس و ایهام برای عوام است» ذکر می‌کند و اهمیتی به موارد حاشیه‌ای زمان و مکان و... نمی‌دهد و همین روش را در جریان حضرت ابراهیم(ع) لحاظ می‌کند (مجلسی» ۱۴۰۳ق» ج۱۲ ص۲۳؛ ج۰۱۳ ص۱۰۱). در مقابل» تاریخ‌نگاران و باستان‌شناسان در داستان بیشتر به اسم و نسب» مکان و زمان زندگی و امور حاشیه‌ای واقعه توجه کرده‌اند» در جاهایی هم که به اصل واقعه پرداخته‌اند» با اجمال و گذرا از آن عبور در این پژوهش به سه روش اساسی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان از دیدگاه قرآن کریم اشاره شد. روش اول: محوریت پیامبران در بیان تاریخ است که در بیشتر مواقع شخصیت حجت الهی محور بیان تاریخ در قرآن قرار می‌گرفت. تفاوتی نمی‌کند که قالب بیان تازیخ در این موارد چگونه باشد در این قالب‌ها این حجت‌های الهی بودند که محور بیان قرآن قرار می‌گرفتند. روش دوم: بیان مواجهه پیامبران با مخاطبین بود. این روش بیان برای نشان دادن انتخاب‌ها چگونگی مواجهه» سوالات و ابهامات مخاطبان پیامبران و دیگر مسائل مرتبط با دعوت رسولان است. مخاطبان پیامبران به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند» دسته اول خواص جامعه و دسته دوم عوام روش سوم: توجه به اقدامات و خدمات پیامبران و نپرداختن به اقدامات حاکمان بود. مهم‌ترین اقدام پیامبران معجزات و ادلّه‌ای بود که برای امّت‌ها ارائه داده‌اند. اما هیچ کجای قرآن یادی از اقدامات ۱ رک: ابن الاثیر» الکامل فی التاریخ» ۰۱۳۸۵ ج ۰۱ ص۹۴. تاریخ یعقوبی به زندگی حضرت ابراهیم پرداخته است. اما توجه بسیار کمی به اين واقعه مهم کرده است. در مقابل» توجه ویژه‌ای به تاریخ اهل هند و ایران (ساسانیان)» چین و مصر دارد (احمد بن ابی یعقوب بن جعفر بن وهب» تاریخ الیعقوبی» ج ۱» ص۲۴-۲۸)؛ همین روش را مروج الذهب و معادن الجوهر داشته است (مسعودی» ابی الحسن علی بن الحسین» مروج الذهب و معادن الجوهر ج ۰۱ ص۴۵). پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول» شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ عمرانی حاکمان ظالم نشده اگر هم اشاره‌ای شده است» نیّت شوم آنان و غلت آن» که همان اغوای مردم و دور کردن آنان از مسیر توحید و انبیا بوده را قرآن کریم ذکر کرده است. در مجموع می‌توان گفت که تفاوت در انگیزه‌ها و اهداف قرآن کریم در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان, باعث ایجاد تفاوت و بلکه تضاد در روش نقل وقایع تاریخی شده است. در قرآن از سه روش محوریت پیامبران و گزینش قطعات مهم زندگی» بیان مواجهه پیامبران با مخاطبان و توجه به خدمات نهج‌البلاغه. سید رضی؛ ترجمه محمد دشتی. قم: انتشارات امیرالمژمنین» ۰۱۳۷۹ ابن اثیر (۱۳۸۵). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار الصادر ج۱. ابن فارس» احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی, ج۵. ابن کثیر دمشقی» اسماعیل بن عمرو (۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر). بیروت: دار الکتب العلميه منشورات ابن بابویه» محمد بن علی (۱۳۸۵). علل الشرائع. قم: کتاب‌فروشی داوری» چ۰۱ ابی یعقوب, احمد (۱۳۷۱). تاریخ یعقوبی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی» چاپ ششم. امینی» ابراهیم بن میرجلال الدین (۱۳۸۳). فتوحات شاهی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. انوری» حسن (۱۳۸۲). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن» چاپ دوم ج۴. آصفی, محمدمهدی (۱۳۸۵). در آینه وحی. قم: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی» ج۷. آنینه وند» صادق (۱۳۸۳). تاریخ اسلام. قم: دفتر نشرمعارف» چاپ سوم. . بحرانی» سید هاشم (۱۳۷۴). البرهان فی تفسیر القرآن. قم: موسسه بعثه ج۱. . بستانی» محمود (۱۳۹۲). پژوهشی در جلوه‌های هنری داستان‌های قرآن. ترجمه موسی دانش. مشهد: بنیاد پژوهش‌های بسطامی» محمد طاهر بن حسن (۱۳۸۶). فتوحات فریدونیه. تهران: نشر نقطه. بلاذری» احمد بن یحیی (۹۸۸(ق). فتوح البلدان. بیروت: دار و مکتبه الهلال. جعفریان» رسول (۱۳۹۲). سیره رسول خدا. قم: انتشارات دلیل ما چاپ دهم. جمعی از نویسندگان (۱۳۹۲). کلیات تبلیغ تربیت‌گرا با تکیه بر آیات و روایات. تهران: پژوهشکده باقرالعلوم(ع)» ج ۰۱ جوادی آملی» عبدالله (۱۳۹۵). تفسیر تسنیم. قم: نشر اسرا چاپ دوازدهم» ج ۱: جوهری» ابی نصر اسماعیل بن حماد (بی‌تا). الصحاح. بیروت: دارالعلم للملایین. حلبی شافعی» ابوالفرج (۱۴۲۷ق). السیره الحلبیه. بیروت: دارالکتب العلمیه» چاپ دوم. داعی الاسلام» سید محمد (۱۳۶۴). فرهنگ نظام: بی‌جا:آنشر حیدری» چاپ دوم ج ۳. . دهخدا علی‌اکبر (۱۳۷۳). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران» ج۳. دینوی» احمد بن داود (۱۳۷۱). اخبار الطوال. تهران: نشر نی» چاپ چهارم. راوندی» قطب‌الدین سعید بن هبه‌الله (۱۴۰۹ق). قصص الانبیا علیهم‌السلام. مشهد: مرکز پژوهش‌های اسلامی. سبحانی» جعفر (بی‌تا). منشور جاوید. قم: موسسه امام صادق(ع)» ج۰۱ سبزواری نجفی» محمد بن حبیب‌الله (۱۴۱۹ق). رشاد الآذهان لی تفسیر القرآن. بیروت: دار التعارف للمطبوعات. شاپوری» سعید (۱۳۸۴). جلوه‌ی دراماتیک قرآن کریم. تهران: سوره مهر. شبر» سید عبدالله (۱۴۱۴ق). تفسیر القرآن الکریم. قم: دارالهجره» چاپ سوم. طبرسی, فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسری چاپ سوم ج۴. پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره اول» شماره چهارم پاییز ۱۴۰۰ ۹ طبرسی» فضل بن حسن (۱۳۷۷). تفسیر جوامع الجامع. تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛ مدیریت حوزه علمیه قم» ج۲. ۰ طبری» ابوجعفر محمد بن جریر (۱۳۶۲). تاریخ الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات اساطیر» چاپ ۱ طبری» ابوجعفر محمد بن جریر (۱۴۱۲ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه چ۰۱۶۰۹ ۲ طوسی» محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیا التراث العربی» ج۴. ۳ طیب» سید عبدالحسین (۱۳۷۸). الطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام» چاپ دوم. ۴ معافری مصری» عبدالملک بن هشام (۱۴۳۰ق). السیره النبویه. بیروت: دارالمعرفه. ۵ فروردین» عزیزه (۱۳۸۳). زیباشناسی هنری در داستان‌های قرآن. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما. ۶ فیض کاشانی» ملامحسن (۱۴۱۵ق). تفسیر الصافی. تهران: انتشارات صدر چاپ دوم ج ۲. ۷ فیض کاشانی» ملامحسن (۱۴۱۸ق). الأصفی فی تفسیر القرآن. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی» ج۱. ۸ قرشی» سید علی اکبر (۱۳۷۷). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعشت. چاپ سوم ج ۳. ۹ قمی مشهدی, محمد بن محمدرضا (۱۳۶۸). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی, ۰ قمی» علی بن ابراهیم (۱۴۰۴ق). تفسیر قمی. قم: داز؛الکتاب. چاپ سوم ج ۰۱ ۱ مخنف» لوط بن یحیی بن (۱۳۸۰). مقتل الحسین علیه السلام. قم: موسنه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. ۲ مجلسی» محمدباقر (۱۴۰۳ق). بحار الانوار. بیروت: دار |حیا التراث العربی» چاپ دوم» ج ۰۱۳-۱۲ ۳ مسعودی» ابی الحسن علی بن الحسین (۱۴۰۹ق). مروج الذهب و معادن الجوهر. قم: موسسه الهجره» چاپ دوم ج۱. ۴ مشرح, محمد ناجی (۱۳۹۳). جلوه‌های هنری در قصه‌های قرآنی. ترجمه راضیه کارگر. قم: مدرسه اسلامی هنر. ۵ مطهری» مرتضی (۱۳۶۸). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا ج۲. ۶ مغنیه. محمدجواد (۱۴۲۴ق). التفسیر الکاشف. قم: دارالکتاب الاسلامی» ج ۰۵ ۷ مهدوی» سید سعید (۱۳۸۱). قصه و نکات تربیتی آن در قرآن. قم: موسسه بوستان کتاب. ۸ واقدی» محمد بن عمر (۱۴۰۹ق). المغازی. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات» چاپ سوم. نورافشان» سید جلال (۱۴۰۰). روش‌شناسی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن. پژوهش د رآموزش معارف و تربیت اسلامی, ۴(۱)» ص ۰۱۳۰-۱۱۳

هدف پژوهش حاضر، روش شناسی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن است. خداوند از روش های محتوایی و شکلی فراوانی برای بیان اهداف و اغراض خود در قرآن استفاده کرده که در تحقیق پیش رو روش های محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، با نگاه به روش های مفهومی خود قرآن، نه روش های أخذ شده از دانش های دیگر و با روش توصیفی- تحلیلی آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که روش های محتوایی به کار رفته در قرآن برای بیان سرگذشت پیشینیان به ویژه پیامبران و حاکمان، با دیگر علوم به خصوص تاریخ بسیار متفاوت است. ریشه های این تفاوت و تضاد در روش ها را می توان در تضاد در اهداف و اغراض قرآن با کتاب های دیگر دنبال کرد. دو هدف قرآن از نقل تاریخ عبرت گیری و هدایت است اما در مقابل، هدف عمده تاریخ نگاران، سرگرمی و رضایت حاکمان بوده است. در این رهگذر خداوند در قرآن به تناسب اهداف خود حداقل سه روشِ محوریت بخشی به پیامبران و گزینش قطعات مهم سرگذشت حجّت های الهی در بیان تاریخ، بیان مواجهه پیامبران با مخاطبان و پرداختن به خدمات پیامبران و نپرداختن به اقدامات حاکمان، را به عنوان اصلی ترین روش های مفهومی قرآن در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان به کار برده است.

497320

نطد۷ ولی‌الله نقی‌پورفر/ دانشیار دانشگاه قم عنم 0 093 00.0 02 محمدتقی نوروزی فرانی/ استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی: 1333010200000 «نهادینه‌سازی» یعنی تعمیق و تثبیت باورها ارزش‌ها و رفتارهنای مطلوب و مقبول کارگزاران اصلی اداره جامتهه در سطوح متفاوت مدیریتی کلان (ات پولتی) و خکوساهان‌ها و یادها برای تحقق و اجزایی کردن, «نهادینه‌سازی» الگوهای متفاوتی مطرح‌شده است که غالبا برگرفته از مبانی و پیش‌فرض‌های غربی است. با توجه به تأثیر مبانی و پیش‌فرض‌ها در نظریه‌ها و الگوها یکی از وظایف اصلی پژوهشگران فعال در حوزه علوم انسانی - اسلامی» طراحی الگوهای متناشب با مبانی و پیش‌فرض‌های اسلامی است. اولین و مهم‌ترین گام قبل از طراحی الگو شناسایی مفهوم و ماهیت یک گزاره است, تا ابتدا چیستی و تعریف مفهوم منظور مشخص شود سپس به چگونگی آن پرداخته شود. ازاین‌رو» هدف اصلی این تحقیق بررسی ماهیت و مفهوم نهادینه‌سازی از منظر قرآن» با تکیه بر مبانی و پیش‌فرض‌های اسلامی است. در این تحقیق از روش «ندبر در قرآن» (نقلی وحیانی) استفاده شده است. یافته‌های این تحقیق نشانگر آن است که «نهادینه‌سازی از منظر قرآن فرایندی است پیوستار گونه که می‌تواند مثبت (رو به اعتلا) یا منفی (رو به انحطاط) باشد. چمت اعتلای آن برای کسانی است که درصدد تثبیت ایمان» و چهت انحطاط آن برای کسانی است که درصدد 1۹1303 ۱۵ ۳2270000۹0036 17 ۷۵1.7. 370.2, ۳۳۵11 ۵: ۷۷3۸6۲ 2018-9 7۲ اس‌ام دمم یه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ در مواجهه با علوم انسانی رایچ؛ سه دیدگاه مشاهده می‌شود: گروهی این علوم را سراسر کفر و بی‌حاصل می‌دانند (دیدگاه انقلابی)؛ برخی معتقد به تعامل با تمدن و فرهنگ و تفکر علوم انسانی غرب هستند (دیدگاه اصلاحی و ترمیمی)؛ و بعضی هم به مهندسی نوین علوم انسانی می‌اندیشند. رویکرد دوم» که نگاه رایج این سال‌ها بوده است امتیازها و ایرادهایی را در علوم انسانی غرب می‌بیند و تلاش می‌کند با تغییرات روبنایی» از مزایای آنها استفاده کند و از آسیب‌های آنها به دور باشد. این رویکرد عملا به‌نوعی اما در رویکرد سوم نقش علوم انسانی رایج بیشتر در موضوع‌سازی و ایجاد مسئله جدید و شناخت وضعیت موجود است. در این دیدگاه در کنار نقادی علوم انسانی رایچ» مبانی و پایه‌ها بر اساس منابع اسلامی پی‌ریزی می‌شوند و با منابع دینی و مبانی اسلامی» قواعد جدید علوم انسانی استنتاج می‌شوند؛ سپس بر اساس آنها نظریه‌پردازی شده» و سرانجام نظام‌سازی می‌شوند (کبی» ۱۳۸۹ ص ۱۴) در اين پژوهش» سعی بر آن است که از رویکرد سوم استفاده شود؛ چنانکه این رویکرد مورد تأید و استفاده علامه جواد ی آملی در بیان علت اصلی ویژگی و درخشش تفسیر امین بیان می‌دارد: علامه طباطبائی از مسائلی که در عالم اتفاق می‌افتاد در خدمت قرآن بهره برد. علامه حادئه‌های تاریخی را ورق زد؛ مشروطه را تشریح و خواسته‌های مشروطه را شناسایی کرد؛ جنگ جهانی اول و دوم را شناسایی کرد و پس از فیش‌برداری از سوال‌های آن» وارد تفسیر شد. آن سوّال‌ها را به خدمت قرآن عرضه کرد و پاسخ گرفت که المیزان شد (جوادی‌آملی» با توجه به اینکه نهادینه‌سازی یک «برساخته پیچیده» مشتمل" بر مبانی» فرایند. نتایج» و پیش‌فرض‌هاست و یک مفهوم یا واژه بسیط نیست که با واژگان قرآنی مقایسه شود برای اجرایی کردن رویکرد سوم دو گام اساسی قبل از طراحی الگو ضروری است: در گام نخست باید ماهیت و مفهوم «نهادینه‌سازی» در ادبیات رایج به خوبی روشن شود تا بتوان با تصویری واقعی» آن را به منابع اسلامی عرضه نمود. ازاین‌رو» در این نوشتار برای مشخص کردن چیستی مسئله و مفهوم «نهادینه‌سازی»» سابقه تاریخی و ریشه‌های اصلی آن در ادبیات رایج بررسی شده است. گام بعدی شناسایی و مشخص ساختن مفاهیم مترادف و یا نزدیک به این مفهوم در قرآن کریم است که به مراتب مشکل‌تر از گام قبلی است؛ زیرا مقایسه این برساخته (نهادینه‌سازی) با واژگان قرآنی بدون داشتن پشتوانه و مطالعه عمیق کاری سخت و گاهی غیر ممکن به نظر می‌رسد. برای رسیدن به این هدفه در انتخاب روش و گام‌های مفهوم‌پابی در قرآن» دقت بالایی صورت گرفت که به‌صورت خلاصه در روش به آن اشاره می‌شود. از واژه‌های «نهاد» و «نهادینه‌سازی» با توجه به دیدگاه‌های متفاوت» تعاریف متعددی ارائه شده و این به سبب وجود دیدگاه‌های متفاوت نسبت به دور نهادی است. ازاین‌رو باید به این نکته توجه داشته باشیم که در بررسی نهادینه‌سازی, توجه به الگوهای متفاوت و در نظر گرفتن آنها امری ضروری است. با مراجعه به ااییات مرتبط با این موضوع» بین گروه‌ها و تاریخ وجوه مشابهی وجود دار ولی در خصوص جزئیات» اختلاف‌های زیادی را مشاهده می‌کنيم. نظریه «نهادی در سازمان» با پشت سر گذاشتن دوره رشد سریع در راه ابداع و خلاقیت» وارد مرحله توسعه آگاهانه شده و تلاش‌های زیادی با هدف خودارزیابی و محکم کردن جایگاه این نظریه انجام شده است. نظریه‌پردازان مشهوری مانند دی‌مجیو (۱۹۸۸) و نکر (۱۹۸۷) فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را در جهت گسترش انواع و گستره بحث‌های نهادی سوق داده‌اند. آنها می‌کوشند مجموعه‌ای از داده‌ها و آزمون‌های جدید را بررسی کنند. ریچارد اسکات در مقاله خود با عنوان «دوره رشد کامل نظریه نمادی» ( 0۶ ۸۵0169۲6۵ 106 7 00۵1ت1500) با توجه به مطالعات این نظریه‌پردازان» نظريه «نهادی» را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و با همین هدف» تحقیقات تجربی در اين زمینه را درباره انواع بحث‌هایی که به‌تازگی درباره رابطه عوامل نهادی با ساختار سازمانی و عملکرد انجام شده بررسی کرده داده است ( اسکات» ۱۹۸۷ ص۴۹۳ و ۲۰۰۹ ص ۵ سگکات ذرسقاله خوذ بیان می‌دارت ما اذ نایک مکل ای جامع و مانع استه ولی می‌توانيم اذعا کنیم که تلاش ما راهی است برای ارائه الگوهای گوناگون به اندیشمندان این رشته علمی. ایشان به‌صورت گذرا چهار الگوی جامعه‌شناسی ارائه می‌دهد که ارائه کننله‌های این الوا هرکدام مدعی هستند که همواره نهاد را در یکی از نخستین و موّئرترین الگوهای نظريه «نهادی» در سازمان‌ها مربوط است به اثر مشهور فیلیپ سلرینک(56123016 0نلن0) و دانشجویان وی که در این الگو از آثار می‌کلز (۸/0615) و بارنارد (827۳0274) استفاده شده است. ایشان ساختار سازمان را به‌عنوان یک محمل سازگاریذیر موضوع توجه قرار داده‌اند که این محمل در واکنش به ویژگی‌ها خصوصیت‌ها و تعهدات نیروهای شرکت‌کننده در سازمان و همچنین با توجه به عوامل اثرگذار و محدودکننده موجود در محیط خارجی,» شکل می‌گیرد. منظور از «نهادینه‌سازی» چیزی جز یک فرایند سازگاری با محیط نیست. به عبارت مهم‌تر نهادینه‌سازی یعنی: «تلفیق ارزش‌ها در سطحی بالاتر از الزامات یا شرایط و نوع کاری که در حال انجام شدن است» (سلزینک» ۱۹۵۷ص ۱۷) سلریک دو نوع سازمان را از همدیگر متمایز کرد: سازمانی که بیشتر به‌صورت ابزار فنی» نوعی وسیله یا ابزار یک‌بارمصرف است و در مقابل سازمانی که نهادینه می‌شود دارای ارزش می‌گردد و به شکل یک جامعه طبیعصی درمی‌آید که هدف نهایی آن بقای زندگی و ادامه حیات است (اسکات» ۱۹۸۷ ص ۴۹۴). ج 7 اس‌ام وژ دمم یی سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ به عقیده سلرییک» سازمان‌ها ابزارهای فنی هستند و به‌گونه‌ای طرح‌ریزی می‌شوند که برای تأمین هدف به‌عنوان وسیله از آنها استفاده می‌شود. آنها بر مبنای مفروضات مهندسی ارزیابی و قضاوت می‌شوند و قابل‌مصرف هستند. در مقابل, نهاد اگرچه به‌عنوان یک گروه یا نوعی فلیت در نظر گرفته شود می‌تواند تا حدی دارای ویژگی‌های مهندسی باشد؛ اما درنهایت» دارای تبلوری طبیعی است و محصول رابطه متقابل با محیط خود است. به‌عبارت‌دیگر نمایی از آرمان‌گرایی گروه است که به‌راحتی نمی‌توان آن را به مصرف رساند (سلزینک» ۸۹۵۷ ص ۲۲-۲۱ در الگوی سلزینک» بر اهمیت تاریخ تأکید می‌شود؛ یعنی «تاریخ طبیعی» سیر تکامل یک موجود زنده است که باگذشت زمان» همواره خود را با شرایط در حال تغییر وفق می‌دهد او بر یک دیدگاه کل‌نگر و محتوایی تأکید می‌کند. طبق اظهار نظر پرو (پروه ۱۹۸۶ص ۱۵۸-۱۵۷) برای تجزیه و تحلیل نها باید کل سازمان را تجزیه و تحلیل کرد. با در نظر گرفتن ویژگی «اندام‌وار » سازمان» اگر بخواهیم عدالت رعایت شود باید به سازمان در قالب یک کل توجه کنیم. روشن است که فرایندهای خاص به‌صورت تفصیلی تجزیه و تحلیل می‌شوند؛ ولی زمانی این مجموعه فرایندها دارای معنا می‌شوند که همگی یکجا و به‌صورت کامل مطمح‌نظر قرار گيرند. سلرییک با پذیرفتن ریسک مربوط به ساده کردن موضوع (به‌جای ارائه یک دیدگاه پیچیده) از این دیدگاه بر «نهادینه‌سازی» تأکید می‌کند؛ زیر نهادینسازی راهی است برای تلفیق ارزشن‌ها ارئه ارزش‌های ذاتی يا درونی به یک ساختار يا فرایند (ساختار یا فرایندی که پیش از نهادینه شدن تنها به‌صورت یک ابزار پا وسیله است) با تلفیق ارزش‌ها فرایند «هادینه‌سازی» تقوبت و تثبیت می‌شود؛ یعنی با گذشت زمان ساختار خود را تقویت می‌نماید و تداوم پیدا می‌کند (اسکات» ۱۹۸۷ص ۴۹۴). سلزینک به‌صورتی کاملا صریح و آشکار هط لسامی‌دانده چیزی که در طول زمان, رای سازمان رخ می‌دهد (سلزینگه ۱۹۵۷ ض ۱۶) او م4 له در سازمان‌های گوناگون: دانته با گستره نهادینه‌سازی متفاوت است. (برای مثال» سازمان‌هایی که دارای هدف‌های خاص بودند و از نظر عملیات, به‌صورت فنی و تخصصی عمل می‌کردند. در مقایسه با آنهایی که دارای چنین ویژگی‌هایی نبودند. کمتر «نهادینه» می‌شدند.) او در نخستین اثر خود آثری که بیشتر حالت توصیفی در تشخیص داشت» بر ماهیت ساختارهای تحمیلی بر سازمان‌ها ب‌صورت کاملا بزنامه‌ریزی نشدمپو بکول کقشود بر فرآین‌نهادینه‌سازی تأکید کرد. (سازیتک» ۱۹۵۷) برعکس, در آخرین اثر خود. که بیشتر حالت هنجاری داشت و از باربارد (بارنارد» ۱۹۳۸) پی‌روی می‌کرد به مفهوم « تصویب يا تقویم» توجه کرد و بر دیدگاه‌های اثربخشی توجه کرد که توانسته بودند ارزش‌هایی مانند «رسالت» یا «مأموریت» سازمان را که باید نهادینه شوند» تعریف و از آنها دفاع کرد. (سلزینک» ۱۹۵۷). فرایند نهادینه‌سازی از این دیدگاه مورد توجه قرار گرفت که پیوسته دست‌خوش طرحریزی آگاهانه و مداخله‌گری‌های مستمر می‌شد. می‌توان نتیجه گرفت: دیدگاهی را که سلزینک ارائه کرد بیشتر جنبه تعریف و توصیف دارد. او ورود این فرایند را تعریف و تشریح کرد ولی نتوانست به‌صورتی آشکار علت وجودی آن را بیان کند. شیوه‌ای که او درباره نهادینه‌سازی بدان توجه کرد به‌گونه‌ای است که ما را از ارزش‌هایی آگاه می‌سازد که با هم تلفیق شهه‌اند و دربار شیوه‌ای که این رویدادها رخ می‌دهند چیزی نمی‌گوید (اسکات» ۰۱۹۸۷ ص ۴۹۵). دومین و سومین الگوی نظری بیشتر مدیون آثار پینر برگر (ع13678 8۳616۲) است. تخصص برگر در زمينه جامعه‌شناسی بود. این کار بیشتر بر پا اصول فلسفی قرار دارد که پدیده‌شناسان و آرمان گرایان آلمانی مانند دییشی و هاسول, ( /(13111800 61 0)) ارائه کردند و بر دیدگاه‌ها یآلفرد نوت (510012 ۸1160 مبتنی است. کامل‌ترین و اثرگذارترین دیدگاه برگر در خصوص نهادینه‌سازی را باید در اثری مشاهده نمود که با نویسنده دیگری به نام کمن (11610027]) منتشر کرد و رش اضلی هر ایق اثر چنیق استه مآهیت و مشا نظم اجتماعی چیست؟ (اشکاته ۸۹۸ص ۴۹۵ بخت اسلی این است کدنظم احصاغی بر پایه یک واضیت بشترک اختماجی قرار فارد و آرق رقم به نوی ود چیزی جز ساخته دست بشر نیست که در سایه روابط متقابل اجتماعی به وجود می‌آید. در این دیدگاه» به این واقیت توجه می‌شود که مرد یا زن» به‌عنوان یک موجود زنده در الگوی فطری با محدوديت‌ها یا عوامل محدودکننده بسیار کمی روبه‌رو می‌شوند؛ ولی همین محدوديت‌ها پا عوامل محدودکننده در قالب نظم اجتماعی به وجود می‌آید. برگر و سر چم ن تال کروند کدان نظمردستار رد ,متسر آنسناق است هو خرباق مسر بروتگرایسی ما تمطایی مستمر با خارج به دست می‌آید (برگر و لاکمن » ۹۹۱ ص ۷۰-۶۹). به عبارت دیگر نظم اجتماعی در صورت نتیجه فعالیت انسان به دست می‌آید. این نظم زمانی به وجود می‌آید که افراد دست به اقدام بزنند این اقدام را تفسیر کنند و تفسیر خود را از رویدادها با دیگزان:در مان بگذارند.انن تفسیرها یا بیان خاص دیدگاه‌ها تلاشی است که آفراذ ذر راه طبقه‌بندی: رفتار و قرار داد یلزنا دگگر وه‌ها بوانسایلمی دهند؛ گروه‌هایی کدموجب می‌شوند از عمل متقابل» به روشی مشابه واکنش نشان دهند. «نهادینه‌سازی» یعنی: تکرار این عمل‌ها در طول زمان» و دادن معانی یکسان به وسيله فرد انجام دهنده و يا افرلد دیگر. نهادینه‌سازی زمانی مطرح می‌شود که انواع ایشاگران نقش و مخریان عمل, عملیاتی مشایه, همانند و متقابل انجگام مرهند گر و لاکمن همانتد سلزینک بر ضرورت تفسیرهای متقابل در خصوص عمل؛ در یک دور تاریخی مشترک به وجود می‌آید. این تفسیرها نمی‌توانند به‌صورت آنی به وجود آیند. هر نهادی دارای یک تاریخ است که خود محصول آن تاریخ است. بدون درک فرایند تاریخی» که نهاد به وجود آورده است» نمی‌توان آن را درک کرد (برگر و لاکمن » ۸۱۹۹۱ ص ۷۱ خما ی گوند کد یز کرو لا کمزر توظیح قانت تهادرتسازی مسقلوم کل راز سه,موخله باه تم رای اس «برون گرایی» (7167۳2117200ع)» «عینیت گرایی» (00[6617۷2100) و «درون گرایی» (101672117200» ما و همکاران دست به عمل می‌زنيم (برون‌گرایی ولی هردوی ما این عملیات را به‌عنوان یک واقعیت خارجی و جدا از خود تفسیر می‌کنیم (عینیت‌گرایی). گذشته از اين» ما این دنیای عینی را تبدیل به درون‌گرایی می‌نماییم؛ یشی درصدد برمی‌آییم ساختار ذهنی از نوع آگاهی را مشخص سازیم (نهادینه شدن) (ودنو ۰۱۹۸۴ ص۳۹ هر لحظه به یک ویژگی خاص از دنیای اجتماعی مربوط می‌شود جامعه محصول با دستاورد اسان است. جامته یک واقیت عینی است. انسان یک محصول اجتماعی است. دیدگاه آنها درمجموع» یک معنا را به وجود می‌آورد: انسان می‌تواند دنیایی را به وجود آورد و سپس او می‌تواند آن را به‌عنوان چیزی غیر از دستاورد یا محصول انسان» تجربه کند (برگر و لاکمن» ۹۹۱ ص 4۸۶ ۶و( اس‌ام دمم یی سال هفتم, شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ این دیدگاه بسیار عمومی منشا آثار دانشمتدانی مانند ز/کر, مایر و روان قرار گرفت. آنان این دیدگاه را رای تیزید و قطیل مکل‌های سازمانی ارات کرفند فرمول‌هایی کذ یرک ول کمن رنه قافقد قریف‌های قابل سا اخدهای بودند که این نظریه‌پردازان به‌عنوان مبنای آثار خود از ها استفاده کردند. به همین دلیل, ز/کر بیان کرد که زهادینه‌سازی از یک‌سو یک فرایند و از سوی دیگر» یک متغیر شخصی است (اسکات» ۱۹۸۷ص ۴۹۶). از دیدگاه ایشان» نهادینه‌سازی فرایندی است که از یک سو افراد را (در حال عمل به چیزی که از دیدگاه اجتماعی به‌عنوان یک واقعیت تعریف شده است) متحول می‌سازد. و از سوی دیگر در هر نقطه از این مرحله» معنای این عمل به‌گونه‌ای تعریف می‌شود که بخشی از واقعیت اجتماعی را تشکیل می‌دهد. بنابراین» باید اقداماتی را که در فرایند نهادینه‌سازی انجام می‌شود به‌عنوان اقدامات «عینی» و «برون‌گرا يا دارای منبع خارجی» به تصویر درآورد (زاکر» ۰۱۹۷۷ ص ۷۲۸ مایر (0/6767) و رون (01۷820) در مقاله مشهور خود. با عنوان «سازمان‌های نهادینه‌شده: ساختار رسمی به عنوان آداب و رسوم» درباره سازمان‌های نهادینه‌شده از دیدگاه برگر و لاکمن حمایت کردند و آن را تأیید نمودند. مقررات نهادینه‌شده عبارتند از: طبقه‌بندی‌های تعبیه‌شده در جامعه, ناشی از تغییرهای حاصل از روابط متقابل (برگر و لاگمن + ۹۹۱ص 0۷۱ تهادینه‌سازی مستلزم فرایندهایی است که در آن فرایندهای اجتماعی در قالب تهدات پا آنچه در واقع انجام می‌شود. به صورت عمل و انديشه اجتماعی و مبتنی بر بستر نظام صورت می‌گیرد (مایر و روشان » ۷ ص ۳۴۱). به نظر می‌رسد ویژگی مشترک همه تعریف‌ها این است: نهادینه‌سازی به‌عنوان یک «فرایندی اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرد که در آن افراد یک تعریف مشترک از واقعیت اجتماعی را می‌پذیرند؛ مفهومی که اعتبار آن مستقل از دیدگاه‌ها و عملیات شخصی فرد است»». ولی فرض بر این است که می‌توان «امور را بدان‌گونه که هستند» و یا مور را بدان‌گونه که باید انجام شوند» تعریف کرد (اسکات۱۹۸۷ص ۴۹۶). این تعریف‌ها جنبه کلی‌گویی دارد و به ساختار واقعیت اجتماعی مربوط می‌شود و ازاین‌رو» چنین فرض می‌شود که نظم اجتماعی دارای نوعی ثبات است. این تعریف‌ها نمی‌تواند به پیدایش یک نسازمان رسمی خاص بینجامد؛ ولی برگر و همکارانش در اثر بعدی خوده کوشیدند وجوه متمایز و مشخص مجموعه‌ای از باورهای اجتماعی مربوط به پیدایش وین گرایی اجتماعی» را مشخص نماید. در اثری که چندان مورد استقبال قرار نگرفت (اسکات» ۰۱۹۸۷ ص ۴۹۶). کر تیز همین ضدا رامعکس رد وپراین دیدگاه نأکید نموه که سارفان نارای کل تهادیشده است: بنابراین» او بر «شکل نهادينه‌شده سازمان» تأکید زیای کرد (زاکر» ۱۹۸۳ ص ۱) با توجه به آثار ز/کر تأکید بر نهادینه‌سازی به‌عنوان یک فرایند همچنان مطرح است. در روش ایشان» یک الگوی منحصربه‌فرد يا رفتار شخصی يا سازمان مطمح‌نظر قرار می‌گرفت و نوع روحيه افراد مورد تأیید بود. در دیدگاه سوم از نظریه نهادی بر این موضوع تأکید می‌شود که سیستم‌های اعتقادات نهادینه‌شده» به‌صورت طبقه متمایزی از عناصر درمی‌آیند که می‌توان بر اساس آنها ساختار سازمانی را توضیح داد. گذشته این بحث به دیدگاه مایر و رون (۱۹۷۷) برمی‌گردد. از منظر آنها نه تنها می‌توان شکل سازمانی را به پیچیدگی‌های «شبکه‌های بخردان» و فرایندهای مبادله منتسب کرد بلکه می‌توان آنها را به دیدگاه «افسانه‌های بخردان» یا سیستم‌های اعتقادی مشترک هم مرتبط دانست. در این دیدگاه به‌جای تأکید بر ویژگی‌های سیستم اعتقادات عمومی برگونه‌ای از منابع یا مجموعه‌ای از احکام پا دستورات بی‌طرفانه و منطقی تأکید می‌شود که می‌توان بدوسیله نها هدف‌های گوناگون اجتماعی را شناسایی کرد و برای تأمین آنها از روش‌های مناسبی که مشروعیت می‌یابد استفاده نمود (مسایر و روئان» ۰۱۹۷۷ ص ۳۴۳). در این دیدگاه» منابعی را نهادینه می‌نامند که وجود و اثربخشی آنها در معیار و شاخصی قرار دار کهورای اختیارات سازمان یا قرذ ما ر کت کننده قزار می گیرند. در این فرمول جدید بر نقشی تأکید می‌شود که ارکان فرهنگی (نمادها, سیستم‌های شناختی, باورها و اعتقادات هنجاری) و منبع پا منشا این عناصر را تشکیل می‌دهد. عناصر يا ارکان نهادینه‌شده عوامل محیطی بر اس عوامل فنی تعریف می‌شوند. با گذشت زمان» این تعریف روشن‌تر می‌گردد و مفاهیم اعلام می‌شود. بر همین مبنااسکات و ماير محیط فنی» را اين‌گونه تعریف کردند: «آنچه در درون آن کالا یا خدمتی در بازار تولید می‌شود و دادوستد می‌شود به‌گونه‌ای که سازمان‌ها به سبب اعمال کنترل اثربخش و کارایی در فرایند انجام کارها به انجام صحیح آنها پاداش می‌دهند» (می‌یر و اسکات. ۱۹۸۳ ص ۱۴۰). در این دیدگا» سازمان‌ها مجموعه‌ای از اعتقادات یا باورهای نهادینه‌شده را می‌پذيرند» البته نه بدان سبب که آنها به‌ضورت. «واقعیت» و یا یک فرض مسالم درآمده‌اند بلکه بدان سبب که سازمان با چنین اقدامی به پاداش نیکو دست می‌یابند (از طریق افزایش مشروعیت» منابع و افزایش توان بقا و ادامه حیات) (مایر و روئان؛ ۱۹۷۷ در این دیدگاه مفهوم «نهادینه‌سازی» با یک فرایند مشخص و يا متمایز مرتبط نمی‌شود. بدین‌روی» تحلیلگران درصدد برآمدند در خصوص انواع فرایندهایی که موجب می‌شود سازمان ساختار خود را به شیوه‌ای تغییر دهد که با یک الگوی نهادینه‌شده سازگار گرد دیدگاه‌های جدیدی ارائه دهند. بهترین تحلیل و طبقه‌بندی به وسیله دیماجیو (1]013/12881) و ول (۳0۷/61) ارائه شد. آنان توانستند بین فرایندهای الزامی یا هنجاری و اختیاری» که منجر به سازگاری می‌شود فرق قایل شوند. ولی هیچ یک از این طبقه‌ها با تعریف پیشین در خصوص «نهادینهسازی» مبتنی بر فرایند سازگار نیست؛ یعنی هیچ یک از این دیدگاه‌ها بر فرایند سازش‌کاری تأکید نمی‌کنند (اسکات » ۹۸۷ ص ۴۹۸). در این دیدگاه» اگرچه به فرایند توجه کمتری کرده‌انده ولی به ماهیت سیستم‌های اعتقادی توجه بیشتری نموده‌اند. مایر و رون در دیدگاهی که به‌صورت رسمی اعلام کردند. درباره اثرات عمومی ساختار معقول و نهادینه‌شده نظریه‌هایی ارائه دادند و از این زاویه به موضوع نگاه کردند که گویا فقط همین ساختار وجود دارد. ولی با توجه به تصور يا دیدگاهی که درباره «افسانه‌های معقول و بخردان» داشتند در این راه از نمونه‌های متعدد و گوناگونی استفاده کردند (عقیده مردم» سیستم‌های آموزشی» قوانین» دادگاه‌ها رشته‌های تخصصی, ایدئولوژی‌ها ساختارهای قانون‌گذاری» پاداش‌ها و جوایز سازمان‌های صادرکننده گواهی‌نامه» جواز اعطای رتبه‌های اعتباری ۸ اس‌ام دمم ی یه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ (نهادینه‌شده) موجود در جوامع نون توجه کردند. پس از ظاهر شدن چنین نگرش و دیدگاهی, پژوهشگران به‌جای توجه به یک عامل در محیط به چندین عامل موّثر در «نهادینه‌سازی» توجه کردند. (می‌یر و اسکات» ۱۹۸۳). نکته قابل‌توجه دیگر در اين دیدگاه» آن است که در این دیدگا» به این واقعیت توجه می‌شود که در جوامع نوین و دارای کارایی بالا شکل و منبع باورهای اجتماعی و سایر سیستم‌های نمادین نیز - به خودی‌خود - کارا شده‌اند. در این دیدگاه عرف و سنت به قوانین و مقررات ختم می‌شوند. حکومت‌های ملی, حرفه‌ای‌ها و سیستم‌های کارا جایگزین شوراهای سال‌خوردگان و سایر نهادهای سنتی می‌شوند. بدین‌سان در چنین الگویی از نظریه نهادی, به نقش سایر بازیگران مانند جوامع حرفه‌ای و حکومتی (که به زندگی سازمانی شکل می‌دهند) توجه می‌شود. در این دیدگاه» با تأکید به جنبه‌های نمادین عوامل محیطی و سایر منابع» نظريه نهادی توانسته است در سایه احیای فرهنگ» دوباره مطرح شود و در اين زمینه نقش مهمی بر عهده گیرد (اسکات» ۰۱۹۸۷ ص ۴۹۹). چهارمین دیدگاه درباره نهاد شامل دیدگاهی می‌شود که قبلا به ّ اشاره شد؛ یعنی ناهمگونی سیستم‌های اجتماعی و رابطه آنها با دیدگاه سنتی مبتنی بر نهاد اجتماعی که دز جامعه‌شناسی عمومی قابل‌مشاهده است. از دیدگاه عرف و سنت» تعریف آن چنین است: مقصود از نهاد اجتماعی یک سیستم نسبتا بادوام از باورهای اجتماعی و شیوه‌های عمل سازمان‌یافته در جامعه است که در زمینه‌های گوناگون در درون سیستم اجتماعی (مذهب» کار خانواده و سیاست) انجام می‌شود. در بیشتر این تعریف‌های سنتی نهد اجتماعی از این زاویه مطمح‌نظر قرار می‌گیرد که از یک‌سو سیستم‌های نمادین (هنجاری و شناختی) و از سوی دیگر سیستم‌های رفتاری هستند و بر مستله «نداوم و ثبات» به‌عنوان یکی از ویژگی‌های تعیینکننده تأکید می‌شود (اسکات»۰۱۹۸۷۰ ص ۴۹۹). برای مثال» هیور (۲118065) در بحث بسیار مشهور و اثرگذار خود» اینچنین می‌گوید: معمولا واه «نهاد» در خصوص ویژگی‌هایی از زندگی اجتماعی به‌کاربرده می‌شود که دوام آن بیش از نسل‌های بیولوژیک است و یا می‌توان در برابر تغییرات اجتماعی (که انتظار می‌رود به هستی آنها پایان دهد) مقاومت کند و به حیات خود ادامه دهد... انسان‌ها دوست دارند مسیر برایشان مشخص شود. تردیدی نیست که سایر حیوانات هم تمایل سشنامی خارنده ولی تنها اشنان است که تسناد زیای از شیوه‌های رفتاری را بهاشسل‌های بعد منتقل می‌کند؛ و فقط انسان است که برای این نوع رفتار خود دلیل‌هایی ارائه می‌دهد و به آنها ارج می‌نشد و برای قدمت آنها ارزش قایل می‌شود (هیوز» ۰۱۹۳۹ ص ۲۸۴-۱۸۳ بحث هرتزلر (76۲12167]) درباره نهادهای اجتماعی نیز اثرهای مهمی بر جای گذاشت. او هنگام بیان این مطلب» بر مضمون و درون‌مایه این دیدگاه تأکید کرد که نهادهای جامعه دارای درجه بالایی از ثبات و وظیفه هستند و به‌عنوان ابزارهای مهمی از آنها استفاده می‌شود که می‌توانند تداوم اجتماعی را تضمین کنند. او بر اهمیت جنبه‌های خارجی ماهیت الگوهای نهادینه‌شده, که دارای نقشه قدیمی و سرنوشت‌ساز هستند» تأکید زیادی کرد (هرتزلر» ۰۱۹۶۱ ص ۰۸۴ موضوع مهم اين واقعیت است که آنها سازمان‌یافته‌اند؛ یعنی پایگاه محکمی دارند. نظام‌مند هستند دارای اساسنامه‌انت تأیی‌د شده‌اند و اعمال می‌شوند و ازاین‌رو» در تمام شرایط مربوط به نوع عمل يا فعالیت‌های جاری, قابل پیش‌بینی و اثربخش هستند. فریداند و /لفورد (۸107 200 ۳۳16412۵) بیان کردند که این دیدگاه در خصوص ساختار اجتماعی که تقربا به دست فراموشی سپرده شده است» می‌تواند یک بار دیگر موضوع بحث قرار گیرد و الگوهای جدیدی ارائه دهد. آنها در آغاز بحث خود» بیان داشتند که چنین دیدگاهی از جامعه دربرگیرنده حوزه‌های انديشه متفاوت در جامعه, شامل سیستم‌های اعتقادی متفاوت می‌شود. ازاین‌رو آنها انواع روابط اجتماعی را سودمند و درست دانستند. گذشته از اين» آنها بر این نکته تأکید کردند که باید در بحث نهادها به جنبه محتوایی هم اندیشید. حوزه‌های انديشه فاوت کر برابز تواذها :هر رابطه با نظام‌های اعتقافی گونآگون مطرح لسته: برای مغفال:دیشگاه ماذی مق سرمایه‌داری, بر انباشت ثروت و فعالیت انسانی و تبدیل آن به یک‌قلم کال مبتشی است. در خصوص حکومت با استفاده از سلننله‌مراتب: سازمانی و قانونی:می کوقتنمربرای قالیت‌هایانساتی انظم قایل فوند.ور آنها را توجیه ند در این دیدگاه» خانواده یک جامعه است و موضوع انگیزه مربوط به فعالیت انسانی مطرح می‌شود که فرد نسبت به اعضا و رفاه آنها وفاداری بدون قید و شرط دارد (اشکات» ۱۹۸۷ ص *۵۰). فریلاند واافورد در نخستین بحث‌هایی خود فرزض مربوط به انستجام نهادها و یکپارچگی هنجاری يا لزامی را (همان فرضی که بیشتر در رابطه با الگوهای کارکردی نا میتی بر عمل مطرح می‌شود) مستقتا کردند. آنها بر این باور بودند که بین اجزای نهادها هیچ‌گونه هماهنگی وجود ندارد. گذشته از این؛ در این باره که در یک جامسه برای انجام چنین فعالیت‌هایی چه اعتقاداتی باید وجود داشته باشد نیز توافق نظر وجود ندارد. هر نوع فعالیتی دارای چندین معناست و هر یک از آنها با توجه به تعریفی که از نهاد خود دارند و با توجه به نوع تقاضا معنا می‌شود." برخی از مهم‌ترین برخوردها بین گروه‌ها سازمان‌ها و طبقات» درباره نوع رابط‌ای است که بینآنهادها وجود دارد. بر همین اساس» منطق قالیت‌های هر نهاد دارای نظم می‌شود و خطمشی افرادی را که در این طبقات قرار می‌گیرنده مشخص می‌سازد. آیا بازار و یا دولت باید مزر مربوط یداتامین ,نکن ورپهناشت را قتوین تماید؟ آیا کنترل یسم آموزشنی باید در منت خانزام کلیسا ویا دولت باشد؟ آیا مقررات مربوط به تولید مجدد باید به‌وسيله دولت خانواده یا کلیسا تحلیل شود؟ (اسکات» ۱۹۸۷ ص ۵۰۰ برای بحث در خصوص این دیدگاه» باید به محتوا توجه بیشتری کرد تا بتوان بدان وسیله» رفتارها و اعتقادات محکم و موجود در حوزه‌های گوناگون یک نهاد را بررسی نمود و برای کامل کردن فعالیت‌های کنونی, که در سطح سازمانی تجزیه و تحلیل می‌شوند. باید اقدام به تجزیه و تحلیل در سطح اجتماعی کرد. اسکات در جمع‌بندی خود از این چهار الگوه می‌گوید: با توجه به چهار الگوی بحث درباره نظریه «نهاد» باید این موضوع روشن شده باشد که با وجود درون‌مایه‌ها یا مضمون‌های اصلی؛ که همواره مطمح‌نظر تحلیلگران قرار ۰ اساام ود ی یه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ می‌گیرد, در زمان کنونی گونه‌های متعددی از نظریه‌های نهادی در خصوص سازمان‌ها وجود دارد. هنگامی‌ که یک تفر اطلام می‌کند نهادی را سیم و تقطیل م ی کنقه پزسشن جمذی بای این کته مظرح شود با اش ففاده از کنام الگو؟ (اسکات» ۹۸۷ ص ۵۰۱) در جدول ذیل خلاصه‌ای از الگوهای چهارگانه نظريه «نهادی» ارائه شده است: تلفیق ارزش‌ها | فیلیپ سلزینگ ۱ انسان می‌تواند دنیایی را به وجود آوره سپس آن را به‌عنوان چیزی غیر از دستاورد یا محصول انسان, تجربه خلق واقعیت ۱ پیتربرگر | افراد یک تعریف مشترک از واقعیت اجتماعی را می‌پذیرند مفهومی که اعتبار آن مستقل از دیدگاه‌ها و عملیات یک طبقه از عناصر | مایروروئان ۲ سازمان‌ها مجموعه‌ای از اعتقادات يا باورهای نهادینه‌شده را می‌پذیرند البته نه بدان سبب که آنها بهصورت «واقمیت» و یا یک قرض مسلم درآمد‌انده بلکه بدان سیب که سازمان با چنین اقدامی به پاداش نیکو دست یک حوزه متمایز اجتماعی هیوز مقصود از هنهاد اجتماعی» یک سیستم نسبا بادوام از باورهای اجتماعی و شیوه‌های عمل سازمان‌یافته در جامعه است که در زمینه‌های گوناگون در درون سیستم اجتماعی (مذهب, کار خانواده و سیاست) انجام نکن کانونی در تمام چهار الگوی بیان‌شده» که می‌تواند نقطه اشتراک همه آنها باشد عبارت است از: معتا و مفموم «نهادینه‌سازی» که تقریبا برایند همه آنها عبارت است از ایجاده تداوم» ماندگاری و تثبیت» حال چه خلق ارزش با واقعیت باشد و پا طبقه‌ای از عناصر و يا یک حوزه» اجتماعی متمایز. آنچه به‌عنوان مسئله اصلی این بخش می‌توان از آن نام بردعبارت است از: تبیین معنا و مفهوم «نهادینه‌سازی» به عبارت دیگر یکی از مسائل ملی" کتبایدهر مات اسلامی به دنبال پاسی‌گویی به آن واژگان و يا مفاهیم متناسب با مفهوم نهادینه‌سازی در قرآن چیست؟ بعد از مشخص شدن ماهیت و مفهوم «نهادینه‌سازی» در ادبیات رایج» بررسی ماهیت و مفهوم آن در ادبیات قرّنی مرحله بعدی از این تحقیق است. برای رسیدن به این هدف چند گام اساسی برداشته شد که در ذیل, به آنها اشاره می‌شود: استفاده از کلیدواژه یکی از متداول‌ترین روش‌ها در مطالعات قرآنی است؛ چنان که پایه و اساس بعضی از روش‌های تحقیق بر همین مبنا قرار داده شده است؛ مانند «روش تحقیق موضوعی در قرآن» که مبنای اصلی آن استفاده از کلیدواژه‌هاست (لسانی‌فشارکی ۱۳۹۳). در این تحقیق شروع کار بر مبنای همین روش قرار داده شده است. در این تحقیق, برای مفهوم‌شناسی و معادل‌شناسی موّلفه‌های اصلی «نهادینه‌سازی» در ادبیات دینی و قرآنی» با توجه به اینکه در ادییات قرآنی» واژه‌ای مترادف با مفهوم «نهادینهسازی» یافت نشد با انجام مصاحبه‌ها و جمع‌آوری نظر خبرگان و مراجعه مداوم به متون» واژه‌های مترادف و هم‌معنا با «نهادینه‌سازی» و گام‌های اصلی آن جمع‌آوری گردید که بعد از عرضه به استادان راهنما و مشاور ۲۰ واژه (ابدا استقامت» انتشار» بصیرت انذاره تأکیده نهادینه‌سازی و گام‌های آن شناسایی شد. با مشورت استادان ۱۰ واژه از آن در قالب پرسش‌نامه (۱) برای پیدا کردن رتبه نزدیکی هرکدام از واژگان به مفهوم «نهادینه‌سازی» انتخاب شد. و مجموع ۲۰ واژه با هم به منظور پیدا کردن جایگاه نسبی هر واژه در فرایند و یا گام‌های آن در پرسش‌نامه (۲) در نظر گرفته شد. ازاین‌رو؛ آزمون خبرگی در قالب دو پرسش‌نامه طراحی گردید تا واژه‌های نزدیک به مفهوم «نهادینه‌سازی» و گام‌های اصلی آن مشخص شود. با توجه به تخصصی بودن پرسش‌نامه, در انتخاب خبرگان با وسواس و دقت فراوان» سعی شد آنان دارای -خبرگان علاوه بر تخصص حوزوی» در یکی از رشته‌هاتی مرتبط دارای تخصص بالایی باشند. ازاین‌رو ۳۵ تن از پاسخ‌گویان در رشته تخصصی خود دارای مدرک دکترا و یک تن دارای مدرک فوق‌لیسانس بود. -سعی شد از میان خبرگان افرادی انتخاب شوند که مطالعات قرآنی بیشتری دارند؛ مئلا دو تن از خبرگان - دو نفر از خبرگان در میان حوزویان مشهور به اجتهاد هستند (أیهالّه رجبی و أیهّاله فیاضی) که از این - تعدادی از خبرگان محترم در مصاحبه و يا در پرسش‌نامه» پیشنهادهایی ارائه دادند که کمک‌های شایانی به محقق کرد. - محقق تمام پرسش‌نامه‌ها را به‌صورت حضوری به خبرگان تحویل می‌داد. مزیت این اقدام آن بود که با مشاهده حضوری در بیشتر اوقات» توضیحات ارائه شده به خبرگان عامل ایجاد انگیزه می‌شد و به انتخاب خبرگان بعدی (روش گلوله برفی) به‌صورت هدفمند کمک شایانی می‌کرد. تعداد ۴۰ پرسش‌نامه بین خبرگان توزیع شد که از این تعداد ۳۶ پرسش‌نامه برگشت داده شد. علاوه بر پرسش‌نامه با تعدادی از خبرگان با توجه به تخصص آنها مصاحبه نیز انجام شد. در جدول ۲ و نمودار ۱ فراوانی خبرگان از حیث تخصص نشان داده شده است. مدیریت علوم قرآنی و تفسیر علوم تربیتی فلسفه و کلام جامعه‌شناسی روان‌شناسی 7 اس‌ام ددم مه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ نتایج حاصل از پرسش‌نامه ۱ نشانگر آن است که واژه «تثبیت» از نظر خبرگان» بیشترین قرابت را با مفهوم «نهادینه‌سازی» دارد. همچنان که در جدول ۳ مشاهده می‌شود» شش واژه انتخابی از یک تا شش رتبه‌بندی شدند ی رتبه ۱ رتبه ۲ رتبه ۳ رتبه ۴ رتبه ۵ رتبه ۶ جمعح در ادامه» چنان که در جدول ۴ قابل مشاهده است. امتیازبندی با اعمال ضرایب ارزش‌گذاری شده انجام گردیده که حاصل جمع امتیازات هرکدام از واژگان قابل‌مشاهده است. برای مثال» واژه تثبیت در مجموع ۱۸۰ امتیاز کسب کرد. امتیاز ۶ امتیاز ۵ امتیاز ۴ امتیاز,۳ امتیاز ۲ امتیاز ۱ جمع کليدواژه اصلی یعنی «تثبیت»و تمام ۱۹ کلیدواژه دیگر۱ و همچنین دیگر کلیدواژه‌های که توسط خبرگان در پایان این مرحله؛ کلیدواژه «تثبیت» به‌صورت جداگانه ذر دو کتاب تفسیر نمونه و فرهنگ قرآّن در «کتابخانه الکترونیک نور» بررسی شد. چنانکه در شکل‌های۱۰ و۳۰ ملاحظه می‌شود. تعداد کدهای استخراج شده از فرهنگ رن ۴۰ کد و کدهای استخراج شده از تفسی رنمونه ۲۲ نمونه است. 2018-9 ۷۷1۸6۲ یم اله۳۳ ,310.2 .۷۷01.7 17 ۳27009036 ۱۵ 11300 ۱. سوالی در اینجا ممکن است مطرح شود این است که چرا ۱۹ کلیدواژه دیگر نیز در قرآن بررسی گردید؟ به عبارت دیگر اگر کلیدواژه «شیت» به‌عنوان کلیدواژه اصلی انتخاب شده» علت بررسی ٩۱ کلیدواژه دیگر چیست؟ درجواب, باید به دو نکته توجه کرد: اول. از ابتدا فرایندی بودن نهادینه‌سازی مورد تأکید خبرگان قرار گرفته بود» ازاین‌رو» کلیدواژه‌های ۱۹ گانه دیگر به‌عنوان مرحله‌ای از فرایند نهادینه‌سازی و یا گام‌های مربوط به هر مرحله قابل استفاده هستند. دوم. کلیدواژه منتخب «نثبیت» به‌صورت جداگانه در دو کتاب فرهنگ قرآن و تفسیر نمونه بررسی شد. آزاین‌رو, دامنه بررسی واژه «تثبیت» بسیار گسترده‌تر از ٩اواژه دیگر است؛ چنان که ۶۲ کد از واژه «تثبیت» استخراج شده است. ۴ اساام ۵ دم یه سال هفتم. شماره دوم پیاپی ۱۷ پایز و زمستان ۱۳۹۷ بت موقوعی ا جستجوی بیشرقته ا بدیدآورتدگان . فهرست کنتابخاته ها 8 بصیرت عامل تقویت و تثبیت ایفات. صفحات (1) اصلاح | حذف مراد از اتهام تعمت بر ال یعقوت | صفحات (1) ا اضلاع ‏ حذف تمام ۶۲ کد استخراج شده از دو کتاب فرهنک قرآن وتفسیرنمونه به انضمام کدهای استخراج شده از ۱۹ کليدواژه دیگر کدذر پرستل‌نامه موجوذننه همچئین کنها و کلینواژه‌های استخراج‌شنه از مسباعبه‌ها و پیشتماذهای خبرگنان با استفاده از نرم‌افزار «اطلسی تی آی» بر روی متن قرآن شریف بارگذاری شد که مجموع آنها به ۱۷۹ کد رسید؛ چنانکه در کل ۳ نان داده شده است. کذهای مذکور با زنگ‌های آبی (ستخرج از مصاحبه و پیشتهاد خبرگان محترم)» صورتی (کدهای استخراج‌شده از فرهنک قرن وتفسیرنمرنه) و قهوه‌ای (کدهای پیشنهادی آیهاله فیاضی) مشخص شد تا در ادامه بررسی» بر روی کل قرآن کریم» به‌واسطه پشتوانه خبرگی مورد توجه باشد. تمام این کدها برایند نظر خبرگان و رجوع به دو کتاب مزبور است. ازاین‌رو» دارای پشتوانه‌ای قوی است. می‌توان ادعا کرد که چارچوب اصلی کار نیز بر روی همین ۱۷۹ کدبسته شده و تلاش محقق بر این بوده است که در طول مطالعه قرآن «قرایند: مراقبت در تقوي که شرط هدایت یاقتن 7۱ ۵ ..فرایند:تشویق به حرکت در راه خدف«توجه دادن ر ۱ ۵8 کد ۷ استاد غلامرضا عزیزی کیا (تفسیر و علوم قرآنی) شکل ۳ نمایی از کدهای اولیه و ویژگی‌های آنها در نرم‌افزار «اطلس تی آی» ۶ اساام ۵ دم یه سال هفتم. شماره دوم پیاپی ۱۷ پایز و زمستان ۱۳۹۷ در این مرحله برای انقان کار و همچنین بنا بر توصيه استادان محترم» شروع به مطالعه کل قرآن شد هرچند بنا بر روش تحقیق موضوعی در قرآن» تا همین مرحله محقق می‌توانست به جمع‌بندی و ارائه الگو بپردازه اما با مطالسه انجام شده پیش‌بینی می‌شد که چه‌بسا بسیاری از برداشت‌ها و سیاق‌ها مغفول واقع شود که این امر از پیشنهادهای خبرگان محترم کاملا مشمهود بود. ازاین‌رو: محقق با استعانت از خداوند تبارک‌وتعالی: شروع به مطالعسه کل قرآن از اول تا نتها نمود که حاصل اين مطالعه, استخراج بیش از ۶۹۷ کد شد که در شکل ۴ نشان داده‌شده است. [ویژگی هاي محتوا] [اصول حاکم] 0 قرآن کناب ابلاغ براي همگان ی زتشانه تهادیته شدن ایمان] 0۵۰ 16 تشانه تثبیت کامل ایمانتسلیم کامل ولایت ار [مراحل:آگاهی بخشی‌سبین] ‏ 8 توجه دادن به اینکه بخشی از مجارات گمراه شوند 3 [مراحلتقبیت] [بیوستار و سطوح تهادینه سازی/ 0 14 آمکان تزلزل ایمان بعد از یت 42 ۸ ۱ [مواتع نهادیته سازي الی] ‏ 0 3 موانع ایماناحسد 0 ۳ #۱ شکل ۴ نمایی از کدهای مستخرج از مطالعه کل قرآن در نرم‌افزار «اطلس تی آی» ویژگی این بخش از مطالعات در این است که علاوه بر دو کتاب تفسیرنمونه و فرهنگ قرآن به تفسیر لمیزان نیز مراجعه شده است که با عنوان «یادداشت‌ها» بر روی رمزها و «کوتیشن‌ها» (کوتیشن(10121008)) نقل قولی است که رمز و یا برداشتی به آن نسبت داده شده است و می‌تواند شامل یک يا چند آیه و یا اسنادی از تفسیر المیزان» تسیر نمونه, یا فرهنگ قرآن باشد. (نقل‌قول‌ها) در متن نرم‌افزار مشخص شدند که در شکل ۵ قابل جمتلوتل عن آلخّعر و لمیر فل فیی‌نا هگیم و عناع و از آتجایی, که مردم به قریحه حیواتیت که دارند همواره متمایل به لذائذ شهوت. خستند. و این تمایل اغمال شهواتی را بیشتر ذر پیت آتان شایع می‌سازد تا حق و حقیقت را و قمرا مردم به آرتکاب آنها عادت نموده ترکش برایشان دشوار می‌شود. خر چند که ترک آن مقتضای سعادت آتساتی باشد. بدین جهت خدای سیحان حبارزه یا اینگونه عادتها را تدریجا در بین صودم آغاز کرد. و با رقق یکی از این عادات زشت و شایع در دین مردم می‌گساری بود. که شارع اسلام به تدریج تحریم آن وا شروع کرد. و این مطلب با تدبر شکل۸: نمایی از چگونگی استفاده از تفاسیر برای روی کدها و کتیشن‌ها برای تبیین مفهوم «نهادینه‌سازی» از منظر قرآن و ارائه تعریفی مشخص از آن» می‌توان از نتایج حاصل از پرسش‌نامه «آزمون خبرگی» به‌عنوان شروع کار استفاده کرد؛ بدین معنا که «نهادینه‌سازی» دارای برخی موّلفه‌های اصلی است؛ کهمی‌توان از کنار هم قرار دادن آنها به اتمرفی فص رسید؛ عبارت‌اند از جمله آهاست: فرایندی بودن نهادینه‌سازی: نتایج حاصل از پرسش‌نامه دوم آزمون خبره‌ای (مراحل اصلی و گام‌های هر مرحله از نهادینه‌سازی از منظر قرآن) نشانگر این مطلب است که تمام خبرگان بر فرایندی بودن نهادینه‌سازی تأکید دارند پس تا بدینجا می‌توان گفت: نهادینه‌سازی از منظر قرآن» «فرایندی است برای تثبیت» با پایه قرار دادن این دو موله اصلی و رجوع به رمزهای استخراج شده از متن قرآن می‌توان موّلفه‌های دیگر تعریف را استخراج کرد که در نتيجه حاصل از بررسی آیات درباره ماهیت نهادینه‌سازی» بیانگر این مطلب مهم است که نهادینه‌سازی از منظر قرآنی به صورت یک در پیوستار قابل تبیین است. در این پیوستار» همواره برای نهادینه‌سازی ارزش‌ها باید به نقطه مقابل آن» یعنی چگونگی عملکرد رقبا و دشمنان برای نهادینه‌سازی ضد ارزش‌ها توجه شود. به عبارت دیگر, نمی‌توان بدون توجه به عملکرد جبهه مقابل, فرایند تثبیت ارزش‌ها را طی نمود. ازاین‌رو» می‌توان نهادینه‌سازی را در 0۸ اس‌ام ددم رم ی یه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ قالب یک پیوستار در نظر گرفت که یک سمت پیوستار عبارت است از: نهادینه شدن ارزش‌های المی که در قالب نهادینه شدن ایمان» قابل تصور است و یک سمت دیگر این پیوستار می‌تواند نهادینه شدن ارزش‌های شیطانی باشد که در قالب نهادینه شدن «کفر» قابل تصور است. این پیوستار دارای ویژگی‌های برجسته‌ای است که در نمودار ۲ قابل مشاهده است. که در ادامه به آنها اشاره می‌شود: یکی از موضوعاتی که می‌توان به‌عنوان منطق حاکم بر قرآن از آن نام برده عبارت است از: بیان تقابل‌ها و تضادها در کنار همدیگر؛ مثل تقابل حق و باطل» و يا موّمن و کافر, و یا پاداش‌ها و کیفرها که این منطق درس‌های فراوانی با خود به همراه دارد. حال با توجه به هدف این تحقیق» می‌توان از این موضوعات برای بیان یک فرایند و تحلیل نهادینه‌سازی استفاده کرد. ازاین‌رو می‌توان گفت: همچنان که در نمودار ۳ قابل مشاهده است» نهادینه‌سازی از منظر قرآن می‌تواند دارای بعد منفی و مثبت باشد که در کنار همدیگر قابل تشریح هستند که یک سر آن حرکت در جهت نهادینه شدن ایمان و مستحکم شدن نهاد ایمان است» و سر دیگر آن در جهت نهادینه شدن کفر و محکم‌تر شدن نهاد کفر است. ویژگی منحصر به فرد این نگاه آن است که همه کارگزاران نهادینه‌سازی و افرادی که در فرایید یادیته‌ساریی قرار می گیرنده همواره مکلف به انخاب و رصد جایگاه شود دز پیوستار هنت و سوّال جدین که باید به آن جواب بدهند اين است که آیا ما در جهت نهادینه شدن ارزش‌های اسلامی گام برمی‌داریم یا در چمت نهادینه‌سازی ارزش‌های شیطانی؟ حال با عنایت به این مطلب می‌توان در دست‌یابی به هدف این تحقیق از آنها کمک گرقت, به عبات دیگر اگز سا بفراهناف و اسقلزامانت و تایح تمااینه‌سازی مثفی آگاهی فاشته پاشیم ویا بنه راه‌هایی که شیاطین برای نهادینه‌سازی از آن استفاده می‌کند آشنایی داشته باشیم» بهتر می‌توانیم برای تحقق با بررسی و مطالط قرآن کریم؛ قریب ۳۵ تقل‌قول با ویژگی بیان تقایل کون حق و باطل, مومن و کافر» و یا پاداش‌ها و کیفرها در کنار همدیگر احصا شد که به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود. برای مثال» آیات دوم تا هفتم سوره مبارکه بقره ابتدا از ایمان و اثرات نهادینه شدن آن سخن به مان می‌آورد و در ادامه از کفر و آثار نهادینه شدن آن سخن می‌گوید. زین نون پیب و یقیمون الصلاه و مما ررفناهم ینففون و آلدین یومنون بما رل یک و ما آنزل من قبلک و بلاخرت هم یوقنون أولتک علی هدی من رهم و ولیک هم منکن آلزین کفروا سوا علیهم | آنذرتهم ام لم تنرهم لا ومون خق له علی فلوم و علی سمههم وعلی آبصارهم غشاوه وله عذاب عظیم». (پرهیزگاران) کسانی هستند که به غیب [-آنچه از حس پوشیده و پنهان است] ایمان می‌آورنده و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمت‌ها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند. و آنان که به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پیش از تو (بر پیامبران پیشین) نازل گردیده یمان می‌آورند و به رستاخیز یقین دارند. آنان بر طریق هدایت پروردگارشان‌اند؛ و آنان رستگارند.کسانی که کافر شدند برای آنان تفاوتی نمی‌کند که آنان را (از عذاب الهی) بترسانی يا نترسانی؛ ایمان نخواهند آورد. خدا بر دل‌ها و گوش‌های آنان مهر نهاده و بر چشم‌هایشان پرده‌ای افکنده شدهه و عذاب بزرگی در انتظار آنهاست. و یا در آیه ۷ سوره مبارکه نسا در این مقایسه» جایگاه افراد موّمن و کافر در جبهه الهی و طاغوتی مشخص می‌شود: «الزین منوا اون فی سبیل نله و آلدین کفروا یقاتلون فی سپیل الطّاغوت قاتا یاه لشیطان (ن کید آلشیّطان کان" کسانی که ایمان‌دارند در راه خدا پیکار می‌کنند و آنها که کافرند در ره طاغوت [< بت و افراد طغیانگر]. پس شما با یاران شیطان پیکار کنید (و از آنها نهراسیدا)؛ زیر نقشه شیطان (همانند قدرتش) ضعیف است. در پیوستار نهادینه‌سازی از منظر قرآن» بعد مثبت آن را می‌توان در سه مرتبه «دیانت» (مسلمین» موّمنین و محسنین) در نظر گرفت که سیر صعودی دارد. آخرین مرتبه نهادینه شدن ارزش‌ها در معصومان است که مخصوص بندگان خاص خداوند است. این مرتبه از تثبیت ارزش‌ها عنایتی است از جانب خداوند نسبت به بندگان خاص خود «و لو لا آن ثبتناک لقد کدت ترکن الیهم شینا قلیلا» (الاسرا: ۷۴) برخی مفسران معتقدند: مقصود از «تثبیت» عصمت افاضه شده از جانب خداوند است (طباطبائی» ۱۳۹۰ ج ۰۱۳ ص ۱۷۳ کازگزاران نهادینسازی همچنان که.ذر نمودار ۳ مشود استته:ذرسه مرب اول سی می‌کند با تقییت الزاسات مربوط به آن مرحله, مقدمات ارتقای سطح دیانت به‌مراتب بالاتر را فراهم سازند و همچنین سعی می‌نمایند مخاطبان غیرمسلمان را به درجات بالاتر هدایت نمایند تا وارد سیر صعودی شده مراتب را تا رسیدن به قرب الهی ادامه دهند. در مقابل نیز سیر سقوطی پیوستار قرار دارد که شیاطین انس و جن (کارگزاران نهادینه‌سازی کفر) در تلاش هستند با رنه در مراتب آیمان مخاظبان, آنها را به:درجات پایین‌تر برده و بسوی اتخطاط و کفر و نابودی یکشاننده که این افراد همچنان که در نمودار ۳ مشهود است» در دو گروه «ضالین» و «مغضوب علیهم» قابل تقسیم هستند. ۹0 اساام وودم سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۰۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ یکی از ویژگی‌های پیوستار نهادینه‌سازی از منظر قرآن» امکان تثبیت و نگه‌داری آن در طولانی مدت است. از منظر قرآن» امکان حفظ و تثبیت ارزش‌ها تا آخر عمر وجود دارد. در قرآن به این نکته اشاره شده است که پیوسته به یاد بغلا پوفن و نختاترسی عامل مانتن ذر اسلام تا هنگام مرگ است: «یا ها آلذین آمنوا انا ال حق تقاته و لا تموتن لا و نتم مسلمون» (آل‌عمران: ۱۰۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید آن‌گونه که حق تقوا و پرهیزگاری است» از خدا بپرهیزید! و از دنیا نروید مگر اینکه مسلمان باشید! باید گوهر ایمان را تا پایان عمر حفظ کنید. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که در پیوستار نهادینه‌سازی از منظر قرآن قابل تبیین است» امکان تزلزل بعد از تثبیت است که آیات ذیل به آن اشاره دارد: (۱۴ نقل قول) هوبنا لا رخ قوبنا بعد ذ هدیا وهب نا من لک رحمه نک آئت اوهاب (آل‌عمران: 4 (راسخان در علم» می‌گویند:) پروردگارا دل‌هایمان را بعد از آنکه ما را هدایت کردی, (از راه حق) متحرف مگردان! و از سوی هیا آیها لین منوا ن تطیعوا قریقا من آلذین ونوا آلکتاب یردوکم بعد یمانکم کافرین (آل‌عمران: 0۰۰)؛ ای کسانی که ایمان آورد‌اید اگر از گروهی از اهل کتاب (که کارشان نفاق‌افکنی و شعله‌ور ساختن آتش کینه و عداوت است) اطاست چنانکه در پیوستار نهادینه‌سازی بیان شد» سمت مثبت پیوستار حرکت به سمت نهادینه شدن ایمان است» و سمت منفی آن خرکت به سمت نهادینه شدن کفر. ایا رورشناتال ممنش) و خاستگاه اصلی ایمان و کفر یکی از نکات کلیدی و مهم است که قرآن کریم در آیات ذیل ريشه ایمان را تبعیت از حق» و ريشه کفر را تبعیت از باطل بیان می‌دارد» که این دو در تضاد کامل هستند و قابل‌جمع نیستند: «ذبک بان آلزین نوباص و آن نی بالق من رم کذیک پظرب له لاس اه (محمدت ۴ ین به خاطر آن است که کافران از باطل پی‌روی کردند و موّمنان از حقی که از سوی پروردگارشان بود تبعیّت نمودند این‌گونه خداوند برای مردم و اذل موسی یه ام موی ود تمون نی رطول ال کم قرط آرخ لد کم وال یی ارم به یاد آورید هنگامی را که موسی به قومش گفت: ای قوم من؛ چرا مرا آزار می‌دهید با اینکه می‌دانید من فرستاده خدا به‌سوی شما هستم؟! هنگامی که آنها از حق منحرف شدند خداوند قلوبشان را منحرف ساخت؛ و خدا فاسقان را هدایت با در کنار هم قرار دادن مباحث مطرح شده در این مقاله» می‌توان «نهادینه‌سازی» را از منظر قرآن اين‌گونه تعریف کرد: «نهادینه‌سازی از منظر قرآن» فرایندی است پیوستارگونه که می‌تواند مثبت (رو به اعتلا) یا منفی (رو به انحطاط) باشد. جهت اعتلای آن برای کسانی است که درصدد تثبیت ایمان» و جهت انحطاط آن برای کسانی است یکی از نتایج این تحقیق تفاوت مفهوم «نهادینه‌سازی» در نگاه قرآن و یافته‌های علمی است. در ادبیات غرب» مفهوم «نهادینه‌سازی» اشاره به فرایندی دارد که کارگزاران از آن برای تثبیت و تعمیق ارزش‌های منظور خودشان اقدام می‌کنند. اما از نگاه قرآن» فرایند «نهادینه‌سازی» در یک پیوستار مشاهده می‌شود و دارای بعد مثبت و منفی است. به‌عبارت‌دیگر از منظر قرآن» کارگزاران نهادینه‌سازی باید همواره به این نکته اساسی توجه داشته باشند که در کدام سمت پیوستار حرکت می‌کنند. در پیوستار آت‌هادینه‌سازی از منظر قرآن؛ بعد مثبت آن را می‌توان در سه مرتبه دیانت (مسلمین» موّمنین و محسنین) در نظر گزفت که سیر صمودی درد و کارگزاران نهادیندسازی - همچنان که مطلوب اسلامی) مقدمات ارتقای سطح دیانت به مراتب بالاتر زا فراهم کنند و همچنین سعی می‌کنند مخاطبان غیرمسلمان را به درجات بالاتر هدایت کنند تا وارد سیر صعودی شده» و مراتب را تا رسیدن به قرب الهی ادامه دهند. در مقابل نیز سیر سقوطی پیوستار قرار دارد که شیاطین انس و جن (کارگزاران نهادینه‌سازی کفر) در تلاش هستند با رخنه در مراتب ایمان مخاطبان, آنها را به درجات پایین‌تر برده به‌سوی انحطاط و کفر و نابودی بکشانند. 7 لاسام ددم یه سال هفتم؛ شماره دوم؛ پیاپی ۱۷ پاییز و زسستان ۱۳۹۷ جوادی آملی, عبدالله, ۱۳۹۵ سی و ششمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی» چهاردهمین همایش اساتید تفسیر حوزه قم» دارالقرآن طباطبایی محمدحسین؛۱۳۹۰ المیزان فی تفسی رالقرآن» بیروت» موّسسه الاعلمی للمطبوعات. کعبی» عباس؛ ۰۱۳۸۹ گفت‌وگو با تاه کعبی در مبانی فلسفی علوم انسانی؛ گفت‌وگوها. قم» دبیرخانه همایش میانی فلسفی علوم لسانی‌فشارکی محمدعلی و همکاران» ۱۳۹۲۳ روش تحقیق موضوعی درقرآ نکریم؛ قم بوستان کتاب. 5۰ ۲7500۳ 1۵۳۵۳۵ ناه م۳۵ عمط اه کص0تص۳ 156 .1938 .1 مب ,38370200 6 رز 1۳۵۵6 ۸ نونادم ۶و صمناتساعصم) آهنفمک 156 1991 بصصفصعلعنا 1 6 با .8 ,6۲ع 36 لصه ۸110 .کزداهصه مزع م1 منو5 ج +کصمنانطتاعصز هزوک م۸ .1961 0۰ .7 ,116066 6اق2 3۰ .8 .60 ولاع م50 او ک6ام0ص2 عط) او عصن00 ص۸ 15 مکصوتاحطتعدآ 1939 . 8۰ ,69 ق1710 0 3/3 که عتتطا‌نساک [۳۳۵۹۵ +کص ماه منصدع 0۳ 0مسنلفممتاهتاعصا (1977) ۵۵مط 8۵۰ 6 ۷۷۰ .7 ,1/665 6۰ .انم متام وصه آهنن +کاوعص موجه قدمناه منصهع0۳ .1983 م5 8۰ ۷۷۰ ۷۷۰۵ .ل 2/6765 06 5066 ند عنصنصلو۸ و6 1 که و ععصعوم[۸۵0 156 1987 8 ۷۷۰ ما50 -215 ,و10 سا 17 .60 ,0620230 ۵1 156065 15 15۵6/۰ لفدمناس‌تاعصا گم ععدع و۸01 عط2009(1) 0۳82230 ۵۳9۵1 که رعماآمن۵و5 ۵ صز رفن5 ه بکام۵: کععتع عط وصه 1۷7۸ .1949 .8 ,مل‌نصراع5 10160۳6120 مزع و1[ م50 ق دونااعتصنصموه۸ صز دندمآ .1957 .2 مل‌نصراع5 2/01 ,کداق10 3/2, 36867 بآ 266۳ ۵۶ ۵۳ عطا تعتولقصه امسعات 1984 ۴ ,1۸۷۵۵0 ۸۳۵۵ ,۳6۳95166 مسا یز صوناهمناهدوتانطخاکص] ۵۶ عامط عط1 1977 ی با ,علن72 ,2 ,0۳83017۵005 ۶٩ برعمامنم5 عطا صز دوعوم مکصونانتاعصذ که واه منص2ع 0۳ 1983 بک بآ ,2

«نهادینه سازی» یعنی تعمیق و تثبیت باورها، ارزش ها و رفتارهای مطلوب و مقبول کارگزاران اصلی اداره جامعه، در سطوح متفاوت مدیریتیِ کلان (مدیریت دولتی) و خرد (سازمان ها و نهادها). برای تحقق و اجرایی کردن، «نهادینه سازی» الگو های متفاوتی مطرح شده است که غالباً برگرفته از مبانی و پیش فرض های غربی است. با توجه به تأثیر مبانی و پیش فرض ها در نظریه ها و الگوها، یکی از وظایف اصلی پژوهشگران فعال در حوزه علوم انسانی - اسلامی، طراحی الگوهای متناسب با مبانی و پیش فرض های اسلامی است. اولین و مهم ترین گام قبل از طراحی الگو شناسایی مفهوم و ماهیت یک گزاره است، تا ابتدا اول باید چیستی و تعریف مفهوم منظور مشخص شود، سپس به چگونگی آن پرداخته شود. از این رو، هدف اصلی این تحقیق بررسی «ماهیت و مفهوم نهادینه سازی از منظر قرآن» با تکیه بر مبانی و پیش فرض های اسلامی است. در این تحقیق از روش «تدبر در قرآن» (نقلی وحیانی) استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشانگر آن است که «نهادینه سازی از منظر قرآن فرایندی است پیوستار گونه که می تواند مثبت (رو به اعتلا) یا منفی (رو به انحطاط) باشد. جهت اعتلای آن برای کسانی است که درصدد تثبیت ایمان، و جهت انحطاط آن برای کسانی است که درصدد تثبیت کفر هستند».

386239

۳۹۵ 0۳۵ ۷(و۹9۹ ۳۹۹ عو و۱۵۵ طاعژاو۲۳ ۶٩ موز 1۳۵ 1707091167 ,(5[0 ۲733067 ۸00 1510006 ,806 170۳096 مداکناو ۲ 32600۵ 12 7 طز 8صنص2ع1 ۶۵۳ کالفاه لهنامصععم عطا ۶و عصه دز جمنعصعطعحصصیمی 08و3۵ 6 ع6ل۵ ۵ 66۵ ۵ کصعع5 ع6۳ا مصعاکری مدمتاق تاه صعنصه حذ وصه ععهه‌تاهصه1 کنطا 200655 ۵ ص26 هه 1۵ بوصم هصنفه عسنطد هز کدمزکز 1 ۸7 ومفاسنط1- عمط 0عاع 1 ععنلان ۵ که 56۳ حلعتهع۳ عنطا ,0۳0160 ۵85 طحلعنطات 1عومص معط ع 0۳ص وصنطه ه که (1969 متعاکنهاک روط فعصنم) ۰ 20001 ع ۶و وانانطاه جمزحصعطاع مدمه عص تفه ملد عمصقطهه ۵ امه ۳3۵07 ۵۳۵ عا اکآ همکصه 70 ۳۵۳۵ کاصعفندد عاهنومص صاصذ 50 مفصه عنطا ۵0 1۵" 5 مه عصتاعنعدی حلعهه (لمامعصخوصصه عصه فصه آمحصی عصم) کمتامع ۳۵ ۵ 0عمعنعکه 06 870085 00۵ عطا مصهزدعل کلمطاعصحل من ج ۵۵ 008 معاصه‌ماتانه0 ع نی و عطا 10 بععقطام عناهتخاههی عط هنز اکعاساووم هه اکعاعم صز ۵عحقصصم و 11اه 15۵ 0۵ 11610۵۵ ۳۵۳۵ منامتع آماصعصخعصده ۳۵۵۹ کاصعفی صععاگز معههاد 085 3060 ۳ع که مدع عحصصم نعطا ۵5 عهصناع5 معط 03۸ عصادعصامصز و 085 156 .رعاجعا 2206 6۳۵ وی کنطا صز کهصنفهه 0عاصعصعامصذ 0754 8 ۲اه 02۳000 ۵۳ ماه اصی‌کنصوند هط 03۸ اقا 0علد۳۳ وفندد عطا آمزع 060280 عص50 0۳0065 وروی 156 موصنام+ فمعلهع گم جمزعصعط ۳ صصم 65 عاطاژوکوم 506 کادعع هناد 200 ,کاصعنی وصه عطق ,8۳۲ 1۵۳ کصمناه نامز 8 ,۳20178 72060ع ناه عسماسنط-ع هنود 0 ع تنل :0۳5م(ع  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۵ برووو۵ ۲۵ عومسو ما عزاوم۶ 07 ام سول 7۳۵ 112 6 ۵۲ط) کعناوعز ۶ 56۲ ۵ 1366 کمعطل2) ره وصنطد1 ععمعصه] حادناع۳۸ 7 ,1067610۳6 عون کز عطق ۳۲3 حه ۵1 ۵16 156 83۰ ما 5000 موه ۳۵2۷ 1۵۳ هصنطه) نعطا صز ک00ط۲ع نامه اعمص عطا امه فلحاماد لو 1363۲ ۵۲ط] ۵۷ ه هز معط 0۵ ما 0ععد ک 1 ,عامصهه هه که :1623005 5 6 3/0760 .86 2ع 13 حاکناوم۳ یز معصعاعصصیم فص ععمعلخلصی حنعط ولنتاط م8667 865 2اع 123 0666۰ 6 060ص معط ما10 اقطا دمعاد عطا حاوتا م0 1620 1051 ما 41060 ععه کالفاه وصه کالفاک سام۶ عصتوصامسک 0ع که 6۷65 هه خطهنها ند عملنا ,ععداع 132 عناوم دا مکالنفاد عم هه ۳۲206 که کللفاد «مزقط ۲۵ 16376۳5 0۳۷ 60 0و۳ 0ص عاطاخصصم ععه کاآمای ععهدع 1 سام؟ ,کعع2 نع 130 تعطا0 86 3۶6۲1 ۵ که 08و72 کعع 00 (2007) ۲۳006۶ مطعناوم۳ هصنصهع1 165 0۵ امعلگه عبتاندمم ه کقط متفه 1کعاهاد عط ,۵ص عطاس ۳ بصمنانکندو 2 01 305۲ 6 کز 08نو۳20 وچاسعل0) بصمتاهته سم 0ص وتقصصصتع وحقلا ۷0۵ 5 اکه0 6 10 +کاصع0ونن5 هدع 13 0ع 10۳۵ ۵۳ ومع ۶۵۳ الفاک ععممع م1 نومه عصنا ص .تفای عنصعلوهه اصعاوصطن اکعمص عطا که زا2000 ۵عنعنه عهط ص۳۵ ,کته16 7 136۷ 13۵1 56086 2 3 ,1687065 ع21 ام عصنفج۳ 10۳ کلممعاهه 00مع مکنطا 13 ۵ .72008 1۵۳ 2865 ععدم. کهستاحصل‌کد؟ فصه صمنککتاقنل 1۵۳ ما 8000 0۳696۵۲ عل ۳۵۳ 5ع0ن۲201 11112756 مضه عکعاه ماصز من عنم کع0نو2 ملهتعمعع ب 1 گم باه 506/6۲6 کز وصه عاعع ام کز هتفه او عکومم ۵ ,10۳۵6۲ 40 0علنماع۵ مفصقط معطاه عطا ۵۳۵ رنه عتعصعاصز عطا ما مهم ۷/۳ 85 نز 0ععل از عجه کعصهع1 ,کعععقل طاعناعم۳ معنصعتا ۵۶ زقس 13 6 ۷7۳۵۵ .0000965 6 زک امه وه عتعصعاصذ 5۵0 1۵۳ هام۵۵ وصوه ۵۶ چاعند 1۵ کز 3067 عطا وصند؟ عاعما عم عطا ,060060 660 عمط کلدمع عسیی ۶1 ما کلعنعاه 65۲ عطا عنه کعو0نو2 0ع0دع مواعل علعخهاهه عاهم و ص0ه 38 1056 1۲و ع۵0 عه کعو و3۵2 ع یومع م۳ ۵۳ کوصنفه 0ع0هجی مصنه کنطا کصنه‌آصجه (2009) صعصصم۸ ککقل تمه صز کتعطوع بط ۵ععت 06 فلی کقط) کل2 1316 65[ ۳۵۲ 1026 ۵۶ 1۵۵ ج هه ,ککع 00 0ععهاد خ که 08و۲2 ۶۳3060 که از 06065 (2008) [لن73 +عت ۵1 #م عم امک ه صز عصنفج ععمصقص ما کاصع0نی (018) "فا0ر5 ۵صه عجعل ۵عانسنا ونکت حاعناعم۳ ۲و تمصع[ 10۶ 60 کعام۸۵۵" ۶و ع5 متام معط 3 ۷۳6۵ دز وسنو۲2 0ع0دنع ه عاهاد (1982) +عنصع) ۸ جع[ جر 100[م0م 06 اعتست ععمتع 1 اهطا کصععص نی ععمع 1 0علزمصصیمی ۵1 ۳20160ع 1۵۳ از عملها فقس 6و۳ جاهله‌تاسدم هه ضوع[ که زد عا 0 0عاصطم عنه حلعنط ۷ ۷0۳۵۹ عطا صز دعن[ 6۶ ۵۳ مطانه ۶و وصنصه‌عد 060 ع از ح ککعم۳م ج صهطا 0۳۴ مد کز هنتف معط 0مما عوهت 0۵ صق از 5۵ ,0286 دز ۷/۵۳۵۶ 3696 ۵۶ جوزکع 06 60 معسامی عطا ۳۳۵ معصنعااه عنم کوصنص‌ع ع 0۳0699 فنطا صز کللماه ۶و واعنه۷ ععی ۳206 عطا قاطا ,6 از تولطاونط ع6 .عن00عل 5ع1[م یز «0زک 6 صصدم عمصحعطاسگ وصه جع ۵ تعاصام6۳ 1367 7 60و۳۵ وصه #عاناطنطصم عنه اقطا کللفزد ععمنع 1 ۵۶ ععمط ۵1 ع0۳ دز 08ن20ع7 معط صن2 ۵ 5ماتاعصز وصه 6۳5 1۵۳ آهنامهکدعه ۷67 کز از مطاعناع ۳ حز کتعصوع1 6 1626۲5 ,۳:52 بککع 0 جوز ک 6 00۳ صز ع[م عتناه عملها ۵ کعصوع1 جنمطا 0 160/16086 ۵۶ 5 روص اعع ما کاجع) ۶م ک0صا کنامنج۷ 3620 ما 0عا منم عمان[ دز عسن0م3 *" کاداوزاطاونط (2005 ,فحعطنط حز #عنن که ,1996) 27۳0۵1 0۷۵۰ عنط ط1۵ 00651000 کز ۵۲ط۷۷ "اطهتها ام2 تطهتی کز از نعکه‌ععنه صمنا دز 6 0 4606005 ولطاونط جع ج ۶و عصفومعطاحصصی فصه عصنفده اقطا عز صهمتاهامو 7 0ععز کز اهطا غود کعع ند عطا ممعطاعحصصی لماک کلم توص کحطا وصه 13067 1 6۲5 ۳:6 عطا ,کللفاد +عطاه عممصوز ۵۳ عتاه وس ۵ صمتاصعاصز مه ۷/۳ کنط 10 .۳625055 تحصقص 1۵۳ کصی‌کنصوند للفاه وصنوجم عط +علنعصی فد خصعسته 12006۳5 داکزاع م۳ ۵۴ جع اس 21عنع ه هط حنقل (1988) یله 6۲ ,۷۷۵۵۵ ,1680606 عی آلنا5 بط وواحه‌انسنزک +وصملده ی حنعطا صز حاعناع ۳ عکند امن خطاونص جعاصم 3۳۳ زا کع‌عهعطز بولده امد 6و2 ععاهاد (2003) صمعتصم11 که فصه تفا هسصنفوم جزعط عطا اععلکد صف طلعنط۳ ,ملصنط ما کی 6۳02165 0ص +ع0ععل عنم کعمع معله 0۳ ,اناد 0 لمدمتامصه عطا ۵ عع عاکص لح 6و0 ه عاعنه مص0تاهصاعقصز که اصعص م0010 از ۳6206 ع6[م060 ص۳۵ 1۵۳ کعا ه ع0ن20م3 ماه ۷۵۲۳۵1 که ۷۵۱ که 10۳۵1 6 ,۷۵۲۹ 16۷ ه ط60 هصتطاصه 56 صف 08و۲2 ۵۷۵۲/مط ,فها۵۵ط 08ن12 [63ل ع6[م0عم ,50 .5601665 مومع عتصصی که کفصکتم 6 تفص ۵۶ ,560166 6 .0۵ 50 200 کطمتاتساعصط ,که م1 که غاد کعن ه 006 عنعط صذ عسن۳20 حازیم [ا5 ۳۲6006 ه طلعناه کز 08و۳2 اقطا عز الفاد عصنفهه عصنامه 1۵۳ م۳۵ 000ع5 0 2 کز ۵۳۲۲ 6 000ع خقطا صنعله (ر2002) 2 وصمدعط فصه کلحعط‌نط هط 0 ۵۳۲۲ ۳۲۵۵ عطا عهصنودم اقا ۵10۷۵۵ کز از ,1506106 08 1۵۳ [ع100 65 آ86 ۳ [ع0مط ۵ که 0عق 06 صف اما ۷6۵ فصه ,وم الماک 8 000۶۲ 0 07696۲ ماقق0 20001 0ص 1۵ ۵3ج مکله کز و320 .عص۳ که دععمتم ع 130۵ 861 ۳۵7 ۳2067 عطا حعنط ۷ ناه صه کز هصنو2 ولاف ان 5 .عسایگ ع0) ۳ه [آماه آهتاصع‌دوع صه کز نوم ععصنزد لهس عنه کلم 26 عصن0د1  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۳۵ برووهو۵ ۲۵ عومسو ما عزاوم۶ 07 ام سول 7۳۵ 114 6 200 2006 06 1626۲5 عط) مععلقم صممععقل صز کاجع ۶و دونکصع ع م۲0 8 7 ما8۵ 06 صف از ,و20 ۵ بعهد عم عطا طاوتامتطا اداعزکمز ۶و ۵۳۳065 506 2۳6 136۳6 010086 صقان ۵۵ 200 تقصصصع ,عع ها 132 7 100001۳6 عملنز هصنفده علنطم جه عادخصععصیم لامک کعل اقطا وصنودم1 ,665 66ص همملقسد مصمتاقصصوگصز لهنسج؟ ,کم‌علوز صنقصت ,۳۵1۵۲6۵65 ,کع ق۷۵۲2 5۰ ۹0056006۲ صز مملع۷عل للم جع عطا مصتفماعهد طامعل یز 0هه کز 08ن۲20 معطت ععتادم ماصز خطعم۳ ععه کللماد ۶و عوعتاه ج حاع ۸10 55 8 که 08ن0م0ع0 دوه (1990) و60 فصه 1100۵۳ 6510 0۳۳0۲ 5 عع زگ 1328286 ۵ ععدم عط 0۳ کام رک کعتهاعصدی 2067 عطا داع 10 6 لامج اک 136۳6 مصوزکصعطاعصصم هصنفجم عطا صز کعتاحه‌اگنه خصع‌نکنه وصند؟ عد ع) اکندعه وصه دکع۳0م 06و۳2 ع) عععه ۵۵1۵ اقا دعزععاه ی وصه کممطاعص عصمک 0 200 62۳5 ۳۲6۵1 هنز ععص قاط هستصنمع 066 کقط وصنفده حاو0 ۸1 جاع3ه 6 باآمه‌ اکن ۶ [ع10۷ عطا عافد نم صنه عط 3 0عع 0و0 عنه کع و12 ۵ 08ن۲20 0ع۳20ع بوالم‌قنع0ه از ۵0ص لاد کعصهع1 مصمعصصی عنطا هز ع0جع ۵ 0 10276۲5 00۳ عنم کز عکی عنطا صز مزک 00۳636 بعنککز 16906 000 ۵ ۲۳ عاعها ج 6و0و2 +عفنعصم تفس تنعطا ععسند کذ عصنودعطداع مهم خحامطاا اما 7 6 2 0۵ 65 2 روگ 6 اطامتم ۳وزقص 2 665 کز بوک مصععصم 0عتنصنا 67:۲6 ۵1 276 ۳20085 0ع0هع مه کمععقل عزعط صز حاکناو۳ صز 08نو20 01 ادعا 5 ,0۳۳0۲61361510 06و۳2 صز تنلنطاه "ععصعع[ ععمقعطصه ما +0۳06 1 5331687 00067 051 136 ع5و0نل هه دعزععنهد معط ۵ عوتبج عمط 06 مداد ۵ عنامصهاطاممم للناد عنم کعصع1 10۳ کع 1200 0ع0هی مومصنطوم معط 8 2060 8 صنودع عتصصم حز گنه ع۷هط کاصعلندد احصق/3 ومعطاحصصی 26۵1 ۳30ع 0صه تصقانا ۷0۵ ۵۶ له هل 00 توق کصعاطامتم عصمک تکاجعا 1 وه اما عطا وصماعفوس ما خلنه‌ققنل از وصا حعائه عاصعلوندک عع 100 مصول 0 ان حعاگه وعطا 6۷6۵ مازعا عطا مه علناعل هصومصد 0صتا امصصی 6۶ کاصه02۳0020 16 وحلوند عنطا کو ععی عطا 0 ام عمط صز 0عصع عم حمتاهص دمص عصوک ۳ع6 زا ما۳۵ ۵ ۵۶ اعاصم عطا عطصنک. هدع ککعنع ما 0عصوع1 امط ع۷هط هو 0۳0655 صز 206 0۳ ۷۷۵۲۵ وعطا +0 اجعا عطا ما معاداه عع عم مصل ولد ۵۳۳۳۵0 هسنفوم عطا +عتعصه امد فلدم وعط وواصنوهکد00) نفد عط 55 3105 ط6 ع۲صصم هصنو2 عص تا عصه صذ 0007 ۵۳۵ 0۳ کصمتاععو 40 ۷۷۵6 ۳۵۲ که 72008 ۵1۲ 55ع0۳0 006 انز ,ت36 ۳۳۲60 10 عنم 0 ه که حصع عنط ۵عطاض‌ععل ر2001) عع1۸0 .ععصقا دمص عصنصنمع کز 2006 علخ 3 کعاععنساد ۳206۳ عطا عنطا صذ حعنط تم ,66و۳2 صه اعا 06660 منطعد 11 40 16۳۲ عطا ‏ ام 261 از ما ۵06 عطا ک0هع[ عاعهساد عنطا عصنصدع۳ اعع ۵ اجعا عنط) #عللم (1976) 6000۵ 0اه عمصت 606 هه حز 0ع ابص عص0ع0 ,(0۳۸) 07000560 کتع :7۲ عطا ,2006 صمندعته‌عنل عطا ۵۳۵ معط ۳208 هصنط2) 1۵۳ زعع 502 ۵ که ,(1969) 0و مصحصح1۳ ک عاشنها5 بط 0ع100ع0ع0 عق ع 3 1 صز زک طع عم "ک ص16 عمط ۰۳-۸ بعاهاد (1984) .له ۶ دم 6 -6ع6ا0 00 20۳83۸ ما7 عطا علنطی ماه وناز ۶و 65 0۵ 7[ع6ط) عکت صق 16236۳5 اقطا معلز عطا صصصد 0ع025 صمزکصعطاحصصم که 1600۷۷۵ کز 117۸ ,کع06ز6۹ظ .(0.311) "#مطانه عط ۶و عهد دعس عطا معط هی ۵ 6 16۴ ۲۵ 211600 027 1۵ ۳20675 دعاد ن0ه اه برععاد0د ع نیم66 ۵ 0 .عوصماصنطا وصه اما منوج جنعط 2۵۶ همع حععل 2 5۵۲ ,۷/۵۳۵5 6۲ 01 ص عصتوجم۲ 0۶ زا کعصهع1 عط۲ م0 ع نوتم ما کز معطموع) عطا او ع[م عطا ,کدوعع0۳0 کنطا ۵ علطاه 06 ۵ 0عاع0نم ع7ه کعصع‌ع1 للمزد وصنلد< عطا ما ععدوطی۳ 1 85 065005۶ 136 2086۲ ۵ علطه 06 فوصت ومع تحص مادعا عط وصفا ۱1306 عو 0 و۷۵۵2 ۵1 له[ که نک دماج عصو5 عجه عمط الاک جع عطا ۲۵ 86 م۳۵ اقطا اما عطا ۵ صمتاممصوتصن همم عصناعع که موه ۵صه ,60۳۳۳0۳6510 هصنفجه: و ععصقا دمص عمط عوفدم عوفدم ۳۵ کعصوع1 ۵ 1 .65500 عم عصنفم +علصنط خعطا عصعلطامم عطا ۵۳۵۶ ۵ آهلز کز نط 08ن۳20 1۵۳ ۲عع 502 هط ج ما ومع عصععد ععطا ,عکتا 0656 0۳۵06 ۵ 16206۲5 وعانبصز شوه مصه ,عستوه ۳ دعاهانننه1 معسنصوع1 عطا ۳065 مصز عصن1 10 ب0مککقل حاکناع۳ بچصه حذ 0ع0عع که وصنوه صز ع مادم واه نت۷ عسن۲2 عسنطج) ۵۶ بععاد0د ۵ که 0ع1 هداد 06 ی 0۳73۸ ,0عع کنطا عا 20۲ 10086 موز 0وصموعاهط حنعط) عامامصهناد ومه عتناعه 06 کعصوع1 کماعط 05 ع ۳۵۷0۷۳ ععلنا کعزوعادج0د نفد کم ععند عطا عنم از ,۳۳6۲ بارعا 5 66609 اقطا 51605 تفص ععطا کقط 10۳3۸ عصنزدکعتی فص هصنوه 0610۳6 و 1 .08ن۳20 +عاکه 0ص ,علنط تم ,610۳6 تاعفد وصنفج او کععمتم عط هنز ۵ععدهمه 65 لله کاز صز تاه 0۳۳110 ج که #ععت معله 5 و هطلکت کز نله وصنو2< یز ۵ععنامد 06 10حامداد اقطا «ماح؟ عطاه 1۳۵ ,16 ,۳6-2008 هصنام بط عساع منم ععقطم 0 ه صز عصنفود کصهزععل اهطا 5000605 اکزععه ۵ #عمعزععل عز 0۳7۸ کعاهاد ر1984) عصنل۷۷ .عصنفه: 0051 فصه 0 :ک 0۳000 هصنروگ۵ه ۷ وصه مهصنوکتاعداز مواقم عصنوهم۳ 1۵۳ عکو متام 2 ناد علنط تا منم ععلهص ما کاصعلندی کععد‌سمهه 30۳3۸ بصمتعتاعصمی ما عصنصی  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۵ برووو۵ ۲۵ عومسو دما عزاوم ۶ 07 ام سول 7۳۵ 116 7 حدم ,ما5 کاصع0ن5 مازعا ۵ ۵۶ کاصعصع56 عصنلومه: ماگ۸ موصنفد عنم ۶عط 1 برع ۵۳ط۵ت۶ خبا ناه کممنوع۳م اعد ععلقس هه ,داتعم کامزع۳م 1686 ,۳630185 0610۳6 کامعلند 165م از متاعنو عم عز لفط رصعاک اکتا هز م5 ماع 1620 ,۲۵0138 علطم از 0عودومکعجم عنه ههنگنعز هه 8و2 که عهماد 26۳ 1 2۳0 17 ۳20086۰ 0051 عملنا مکع وم ق کز صمتعحاعصی ما وصنصی فصه عهصتع11ع۲ 5 ۳۵۹27 ۵ 11108 عطا وووعاهی 0ع5 م00 عطا ع م۵0۵۳ ۵ 0۳۳۳۵16 ۳20086 "فک عصعع1 ۳۳۲۰ عاهنوعمعاصنذ اعد 287۸ 5ع30 نز 8 103679۲ ب38۳ عطا منز 0۳3۸ که دمعاد عطا م0 10 :02 5800605 ۳۳۰ عهنوعص از 50 عهستا 5616 راهم ک۵ پوون خصعسته 166 1 ت15 ععهناعس2.آ داکن(ع۳ 7302022 هدع کاصعفندی عطا همه 1۳۵۵ 8 و5۳0 عط ۶و م۳۵ عطا گم 0۵۵6 بط اطهنها ۷۵۳۵ کامعلند عطا 0۵1 7 13066 ودزم0اع7ع1 ,۵۵۵ عسام معط «عه 2 علزط اناوت صععخعس۸ 5۳0605 16 ۳۵۰ وه 10۳ عصنفوع 0ع0 نع ج مه 2 عمط عنا۸ معصنصعاعن] ۳6۲6 کا 50060 156 باکناوم۳ وصنصدع[ ۵۶ مدمه 0620 ج اوه 0هط 7 ع32۷6 ۲ع) 165۲ امعص هام عطا 0۳ معط [ععل عاهنوعمصعاصذ صز وصعاه ۵ 5 136 .1061 ع2 نو عص اه ۵ مععمطل ماه 6۳۵ اوعطا رمک +صععلها 6 ,10۷61 عا نع از هز یاهع آمحصم ج هه نامع لمامعصخصصه هه غامد داوناع۳ ۵۶ 506016 6 0ع110مگ و۲۹6 عطا غه نا عنصتصفج 156 0 00 اک عطا صز (رعکسام) عناوم هه ۸۳68 ۶و دععل عا2نو 2 از 05 3 خطاعوته) ۷۵۹5 (اکنای ۳ ,علحع 5 عط۲ ما وصن ۸0۳ .2016 عصخم؛ که جعادع مد ۷65۵ مضه (3/002 66۳۷ مصمتککع5 حاعه کعاتسنصت 90 ,کاعع 3 1600[ هاعل و عساع موم عطا صز ۵عسنلنای ۵۳۵ کاصعمصاعصط هص م1110 15۵ و عصنصصنع ۷7 عط) اه #مععت کز ا۵ع کنط 1 :16۶۲ جرمزفص6 ۲00 هصنفود۳ 85 آه [ع10۷[ نعطا وکتمعلز ۵ تمصع[ ۶و کصاوع 005 16۳ ع 00 1۵9600 ۳ 10۷61 عصده عطا هز کصتامتع 005 عصنمنصععمصمط 1۵۳ فصه صمتکصعطاعصصم ۳ 165 مدع 0090۳6 صععنط2/0 ۳۶۵ 0ع0ع1عد کم اکعا عط1 12008 0 ۷6۳6 0051-1650 200 1251 -ع0۳) کادع] 113656 :2051-165 200 2۳۵-151 041 1۵۳ ون دعنعد ۷۷۵۵ 8004 0070 بعاند تسو‌مطنا 00۳۵ 1۳۵۳۵ 4 ۵ 1016۳۵60 کاکعا 156۶4 .5 ععهاد "ونا ماع عک5 0۵ ععع5" فص "ع نما عمط ۳ ع 20 0عفدع که جمتعصعطتصصمه عصنلم اعاصلداد عطا خب200 عاعل عطا 40 وا5ع)] 10696 01 ۳۵60 ۰ وا ماگ5 000 6۳۹6 وه 3 ما عم +معجی" 40 ۲ان0نه۷ مادعا عطا کدی ع10۳ع6ط بکاوعا کععزم لاله ۵۲ عصعاز 40 1 بصنازطهنا۲۵ عطا ووفنده عنطا ۵ ۷۷61 که که ۷6۳۵ اما ۵۶ زا1۵12 ۰ ۷/۵ 0۳۵-1651 107 200 009-1651 0۶ 0.804 ۳۵۶۵ مطاصاه کطمه‌طاصمن 6 2۳۸ ۶و دوعص امصص جعاکد نمی لمامعصخوصصه که کاصع0نی 6 ۵ وصنالن 6۲ مطم کاصه‌صتحعم عطا هه مالس ۷۵85 عهصنامسد5 65 4 اتا0 2 1۵۳ 0ع/6عا0 ۷۵5 کصعمبی ۳۵6 .561060 ۷۷6۲6 ,1016/6۸/60 06 ۷6۲۵6 50007 کنطا ص وععت کلعاهسد هممنا نساعدز 156 +کلهع 213 عا 1۳0۳ 5 ععهاد ۳۵۲1۵0۰ 6۳۵۵۲ ۵۹5 006 5۲ 156 هام00 عصنفد فعدع 0 1۵۳۲۳ لهخعاهه 0د0ع5 عط فصه (08) ۵000۸ 00۳۵ که کعنود 0 م0۶ عفد عطا 0۳۵ 5 عهماد "ونا نما 50 000 5۶6 ۷۵۹5 12008 و «ع6اعق 5۵۵0 عطا و خصععصم عطا مط ت۲۵ عطا وصتح ای ۲۵ ۳۵0۳ 6 ,5000608 50 ,156 ملاعصنقاطه ۵5 عاماکط1 ععمتعهفا جم‌کهه 730 8 صوعن 2/0 عصنکت 90 که 0660 هه فقط بصع مصمط 0 از عم عزککه ار ملصد ۵۳۵ ,106 7 احهققنل 1ط طانم اکع 1 جمزعصعطعمصصم) 6 ,کا0ه0لتا وم 25 که عصتاعنعصی نامع طلعمع ,کصتمتع آهامعص وه هه آمحصمی 1 0۶ ۳۵۵ که[ ۵ط) هنز 0۳6-69160 ۵۲۵ کصنامنع (مقصی عطا وصه لمامعصخفصه :5 ۲و۳ عطا و عده حز ۵0عمعنعکه ۵۳۵ عاصم‌متتخوم 156 موصتم5 صز صطع 8 وصنفجه 0عاعننل عطا زرط خطاهنها نامع آمامعصفخعصه عطا و ص0۳ ع00 [۵ 0۵۷۵۵۵۳ ع8 بط خطاهتها مامت آمصدی عط عصتاصدع ۳0 معطاه عط) هه که 6 ب6اع۷۵ ۵ عع6 کدمزدع5 17 1۵۶ رعوصتهاعصدم هه مصنتتعصصنه) رهعادد 5 636۲ ۵۷6۳ وه حاعوه کعاتسنص 35 10۳ کعصن 14 حدم ۵۶ اصعصا 6 8۰ ۳3060 ۵ که 5 ععهاد بانازطازعصع5 وصه ععصعک ۶ +عاصق تفای چ ۵۵ 0006  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۳۵ برووو۵ ۲۵ عومسو ما عزاوم ۶ 07 ام سول 7۳۵ 118 ۳۵۵038 ۶ ماع لد متاص ۷ص ما ۵ع مه 606 کاصعفند نامع آمجاهی 156 0 1۵۳ ۷:۵۵ ۷۵۲۵ ۷۵۲۵ بع0ع عصتاماعصدم فصه عصنلاع محصصه طعنط 1و 6۲0۵ 1۳7۸ ۵ 0ع5 6۳00 ۷6۳۵ تمصع نموه عطا ,کق ۷/۳6 1220085 ,8۳00 لهامعصخصته ۲و +عطله عطا م۸ :110 که معصنغاصه عز حلعنط 8صن20ع7 6 ,وعقل عاهنوععاص صز کتعط‌ع۳8 عطا ۶و ع0۳ بوط ۵عکت ۵۹ بروعاهی 12۳3۸ 0 م۶٩ تعامطقل صنقای اکظ اقطا کز عحونصط 283۸ عطنکت ۵۶ 0۳0۲065 6 ۳۵0 کاصعون5 عط 1 .(بونلزطزکدعک فص ععصعک) مععمطل ۷۵5 5 عههاد که 8 1030 ۲زعطا ما عصسی اقطا ک2علز ۶و اکن ۵ صصماعسند۳ ما دهع عط1 اما عطا اه علان 6 00۷ ۷۳۵۲۵ برعطا ونصما 0۳ علخن عطا خماو‌طه معط 0ص 50۷ وعط) معط 1005 105[ ۵ ۳۳۳0۷۵۲۵ هه عصتطاهی ما ۵ 2 ۵۹5 طعنطم ۵۵۳۵ عطا 0۵ ک‌ع0ز 6[ط ۷۷ .16086 ما #مم "عاصودد عاو تمه ۵ 0عماعط ععماد قنط 1 بعهدشند ۰۶۳۵۳۵ ماع عطا صز ۳۵0 7عط) خهط خماو اه کدمنانوعمم عوهص کاصعفدد لعف عط وصنمل ع 10 .کاصعاصم ۵۶ عاطها رکاتقل ,عنم عه حلعناد ,کعتل عاطاهاند اه له 1560 کاصژوم 5000138 0عنصعع0 عطق 15۵ اجه عطا کم دمنا0ه5 ج ۵۱0 کاصعلناک وصعاد ۳ 0عصسگطم کاص5006 م0۵ تعاه ]65 61 ص36 ما وصنفو 6۳6 کاصعوندد عطا ۸56۵ 6 5۳00608 بکصمتن1عجم هد علهص فص صمنانامعم +«مضم معط 1660 ۵ 136۳ ۳۵06 ۶۵۲ معصتهاصه توعطا معط دز جع عطا خقطم صنعاهه ما 0عع 0 عا 40ص 7620 ع32 تعطا خقطم معصتطاصی کاصعفندد مومسم عدمتانو عم تبعط معله عا ما تحانصزد اععاساعوم عطا 6۲6۵0 عتصنصاه ععطل‌وعم۳ عطا خصعصاده عطا ممعخ۸ 5۵۵ نز کاصعمن5 للم ما کعطل‌وعع۳ عطا ۵۴ عده بط اکعا-صم صز 10110۵۵ 0۳06065 6 0051-656 0هه -عمم عطا طامظ ‏ بکمتامنع 0001 فصه لماصعصخوصه عطا 85 6۲ عتتاکق6 ۵ کصتامع 00 علا صز کاصع0جی عطا ما 0ععاعتصتصفوه جنا7ع ۵اه مه عطا که کامصعونی 66 موی عطا ام ععقطم اعد عطا 10 62 1۵۳ کعاتستصد 4 اناه‌ اه 10۶ ۳۸ که دمناهاصعصه ام معاکد 060 از ۸6۳6 200 0ع0۳0عع0-۳ن200 ۵۲۵ 12۸ حععل 6۲6 اکعاسای0م ۵۶ کالنوع۳ 36 ۷36۵ 1۳0 .86 ره کلام اعد -وعنصد عطا 0عاممله «منام‌عتاوع ۷ص کنط1 6 00 (037۸) 16 هنم اعد عم مدز عطا جه وه مخعا‌عزهد ۵۳۵ کصنامع 0 ۵۶ «مزکدع عحصصیمی عهصنفهعی عاطعضی کمع0دع0ع0 عطا ۵۳۵ فعحقعصصم 6 ۵۶ 6۵05 بلط 0ع2لآهعه ۷۵۲۵ عاقل معصنقاطاه عطا مصمناعی کنطا 13 6 860۲ ۵ (16 ,580855) 16 نز۷۳۹ کععمعن5 آهنضمک +10 عهدماد2 لمناعناها5 عنطي صز هل عطا ع 2 لقصه ۵ 0عفت ۵8 1۵1۵ اععاس عامصد5 عنم 156 +کالنادع۲ 65 106 گز ۵۷۷ ۵ ۵۵0 ۵۶5 1۲ مععقطم 020006 1۵۳ حلتد 168 6 6۲طعط عصتصهجه 10 اصی‌گنمهند ۵۳۵ اکعاساوم هه اکعا-ص ۳ 0666۵ الاد ناهد ۷/۵85 اکعاساعوم 00 ۳6-65۲ ۶و معط عطا 66۵ ععصع نان عله۷ آمعنان عطا انم کدی 6 0 مد #عصنقاطاه عنله عطا ماصف‌گنموند 13۵ 0۳۵ کز از م50 0صه 612. دز [ع10۷ 0.05 ۶۵۳ (0عانها 2) هند وعصنقاطاه 0۳ ۵ عز ۵۲۵ رکز ۵1ط1 .۷۵60 کو ۷ کزوع وم بط لاله عط ,6۳610۳6 :0.05 عطا 0 اععا1ه مد عاعی #مطاعص لمدمناصه ۷صم عطا رمک ععص نله ععصی‌ننموند 0 گز 111۹02000 6طظ1 دنا عنصنصفه کاز که وصه ع10۳ع هام00  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۳۵ برووهو۵ ۲۵ عومسو دما عزاوم۶ 07 ام سول 7۳۵ 120 وز ۶ل 24 ۶۲ (13.24-) ۵۶ ع2 ۲ ۵۳ 2 عاطها هز 5660 عط هصق از ک۸ 6 ا۵ط) صنعل ماه 5000۳5 1-1651 ۵ ,156۳610۳6 .16۷61 05. عطا که اصف‌گنمهند 5 ولزوع 3001 01 ۵0۳ کت ,ق5006 ما۵ 0ع10ع3 چللفنهه حمناتاکدز 6۳۵ لهادعا ۳06 صذ اک 205-1 0ص 65۲ 3۳۵-1 ۵1 کالنوم .2 ع روط 85 73000ع ۵۶ 0۵ ۵ که 0873۸ عصنامعصعامصن ۵ صمنهاع 1 ۸ ع۲ 50 عتطاصی ۵ 60 ع منز 6۳6 عاصه‌منناجدم صععاگتا معصنط3 ]1 8۰ 872060 مه دمزکد 0۳ هصنوهم۳ اععصع1 ۲۳۲ عطا کععصه از ۰ ۷۷6۲۵ عاصزوم خصقاوصصز عصو5 7عز تم عاصز عطا که لاد عطا ۵۳ 802860 5 532168 1071۸ ۳۵6۲ کاصعلونی عطا معماعه مع ددع3 عطا ۵۵ط ۸۷ 40 0۶ جوزکدع عم هتفه۲ جنعطا وصنمصصز 1۵۶ امد ۵۳ عبناعکنه 361060 از ععتاه06 عنا له ک۷۷۵ از مهد معط که اههد موصند 1 6 صیق 1۳7۸ اقط 0ع0 ام 06 مهف از ,عطق ما۶ عطا ۵۳ معط 1 0۳۵۳۵6۳۹0۵ عصنوهم۲ علملها ما دننام عناعناه هه که 0ععلنعوم ۵ 5000606 عطا م2۳7۸ ۶و دمناهامعصعاصصز عطا جعاگ۸ ,دعصنو۳2 0ع۳30ع 5060 0صه ادعصعع عطا مصنلاصه که دنه 066۲ عاجعا عطا 1130651200 26۴ 136 361060 مس صذ رکنط1 باجع عطا 2۳6۵ ۲0۳۵0 کاب۳ع) ع) 960 0ن1 هط وعطا ععصند 07ع۵ ۵ 1۲ باکعاسادوم ۵۶ کطمنایعو0 040 1۳6۳۲ صهز ماه 2087۸ مهم ناد عطا ههسه 6۳ 1عع1۵ عطا 57 ۷۵60 هه 0عمممناد عز عصنوص عنط1 عاجع عطا که 110062008 85 0 30۳7۸ عطنعت ۶٩ خمعلاه عطا 0مادعناکه تاذ تلود امعم 15۵ 6 ۵۶ کالناد+ 106 عصنوهم معلدع که جمنعصعطع مهم کنو "عاصه‌صاتاه0 ع6عنل اصی‌کنموند ۵ م5 اععاساعوم عطا 1۵۳ اععام کعامصدد 01ع0 دز جز کاصه‌صتتاوم که و72 0عهع که «مزعصعطاعحصصیمی عصنفد عطا 06/66 5و توص عطا 3 عصنا صز عجه کعصتوص عطا بوک +کصنامنع تمطصی فصه لماصعصضفوصنه 1۵۵ ۶۷۳۵ (2012) 00۵۵ ۸ فوصه (2008) لماک ,(2006) #علنط بط کعنفونده عط 0۶ لاه جمزکصع 0۳ص 12008 عاصویدی 6م تم هقف 33۸ ۶ هن عطا اقطا منا۲ع [هادعخصعصنه صز کاصه‌م‌نتخهم عطا ۶و ععمقص ماه 156 موصنفه فعودع و 0۳۷۳۲6۳۹0 7۵:06 ما 233۸ که ددعص انم عطا که ناه نز ۷۵8 085 عطا بط عومجم معله کز 083۸ که دععصاح2م۵1ط 156 موصنفده فعودع 65اه عستو عم انم «رمتامصتطاصمی یز 10۳3۸۵ عطی 0عع (3994) 6لمعه1 0۶ 0 ,عصاوکضعل که دلعک کعتازناه مصنفهعجاعوم وصه کصمناععی هصتاهعصعع که اعد 85 ۲ معسغلنط ۶و صوزعصع میم وصنفده: عطا ده خمعگله معط 0ع21ع نز 6۳ صز 6۵۳ عمط خصعگنصهند ج کم عحعطا مد 0علع۷ع کالنوم۴ .کصع1ط00 ,(2011) ۳0۵ م087۸ که دوعص ناعننه عطا من وصملهط ,عللفای عصنمد ب0 6065 08و۳2 00/6 صف 3۸۵ مط ع 0 9عل ما چوک ه فععخصم 40 ,006900206 ,30165 10ع8 مطمناه 0036۳ 0 مععلها ۷۵۲۵ هل 166 65 وله 20 07۸ عطا عمط 0عهناصن خلبادع3 عط1 بادعا خمعصع مناج 8 حز امه معط دعکو موز مکله خبط «رمزکصع اعتصصی "ص506 6 ۵ 2۳7۸ ۵۶ کا0اع۵ عطا فعصناصلص ندیه عطا ۶و معصتوص 15۵ کاز ‏ زم عدمله 1017۸ عصتاصعصعاصصز معک۸. بصمنکصعطاعحصصیم کنو "عاصه‌صاتاه0 1 0۳6۶۶ عسنص2ع1 صز کعوصقل 1۵۵۵ کعطل نع عطا مخصصناعت ص22 3۳0 208 2000 نع ۶ لاه جرمتعصعط مه عصنف "مود عطا ها وصه 162006 عبناعا۶ه 6 ما 1۵۵ ۳۵۶ سقاا ۷۵۵ 8صتط3۳۵-2 ,عصقاکطز ۳۵۳ بکاعا 80۷60 ۵ ۵۵۹1008 ۵ وه‌ککع 6 کعصعاز هلدااق۵ برع ۵086 انز 6 060۹۵10 ۵۳ کعسف‌زم اعد معطانه معطهها عطا مدع عطا هس10  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۳۵ برووو۵ ۲۵ عومسو دما عناوم ۶ 07 ام موز 7۳۵ 122 85 ع106 1620 65 0ماعط ما کعسکعع وطنکت ۵۳۵ کج اه وصنصه‌عص عطا کاصع0نی قاتا ۷۵۲۵ 251660 هط کامعلندد عطا ۵۵ط ۷ عصعاز هلا ۷۵۵ 0 عطا 0۶ 66236 65100 ۵۳06 حزعط) ماجعا جع نع ه مها عوهت 1۵ 160060 ,0۳60008 ,5۳605 ۶0 انم 1۳3۸ ۵۶ «متاماصعصه اصصز عطا وواعصناد 16 ۵ ع06عا1ه معله ۵۹۶ هصت۲۵160 فصه ,کصدمنانوع ۳ عصز من /عصز ت00 «8صن20ع1 معط ععدعهه فصه واتانطاه عمط مصصامه عصنفه مود عطا 10۳0۷۵ 85 07 000565 08ن۳20 56۲ کاصع0ه کماعط 087۸ کعننناعه هصنصو1 6 ۳۵۳6۳6۲۰ 0هه للم تاکه‌نعت امه فص واه عجمصت ۲۵0 ,کط0 0۳60 50006 هنز فاعم 0۷ص فصتعامه 1۳ یوم عمط وعطا خعطی ۵ تاکز ع وصسل وللمنعمیه م2۳3۸ ۶و دمص عطا مطع:ع۳ کنطا 10 داکناع۳ جه ۵۳۳۳۳6۳6۵۵ ۵ +۳06 صز اقطا کاصعلندی عطا خطاهنها معههاک 8ص 0۳0 ۵ 6ع[عع5021 ع[50 501 276 ۷۵۳۵ علهصند ۷6 عصناماعصدی مصه عصنمحهصصناک مادعا 030۵ ۳زعط] عکد معله 0لحامک توعط ,ومعاعطط بصمتکصعطع 0۳ص ععنطه +( ,ق1۳۵2 +6 00۵۲) ما عطا که اصعاصم عطا 0و۳ ما 10086 مصل کز 0۳00565 ۳20008 50108 .ک056 ام عصنفو نع که 0ع/۳ع5 ک م0۳00 ,۲1606 0 ,70ظ) ۵۲۵۵۲۵6۹200 0۳0۷6 ۵ دعزععادی عط ۵۶ عد0 06 ما 0ععناع 0 500605 16 بععهاد عنطا 1 .عصنفوم عز عصنا‌نوم۲م معکه 2۳3۸ ۶ عهماد اعد ع16 /46 ۵ ۵۳ ۵ ۶و ماع عده عفد معکد سم وعطا ممتاقصصو‌کصز ۵ع1۶ عطا آتاها 76062160 کم ععطع0وع5 کنط1 بععهای اعد عطا هز کصمنا نم ع0عن0 67 2 0 560005 عم عطا وعصنفمه عم عنص کاصعوند 6 1366 101108 عطا کععصو0وع #عنفناه عطا ص۵۳ 0عع2ط فصه کعاصه‌صاتاته0م -1 0623 مه انوم "اوه هنز کمع 0ص عصتو نا امه 0 ع06 هقف 0۳-۸ ۵۲ 0عسعکه 6 صف از معط 0عننناه عط ۵۳ 0عع05ط ۲و جمزک 6 اع۳صصم عصنفدم ۰ عاصد‌مننا دم عمط ۵ صماامک عتناعگکه صه که فلا کاصعونطی عطا م2۳7۸ که ماع عمط عطا ماگ۸ ,کعصنم۲ 0ع0 ۳ 0 نکن 5۳6 وه لممصعع عطا عصنفصت که دناد 66۳ کاجم عطا 0صها5 000۳ و عدمتاععو «مزکدعطاعصصی 6۶عصه معط #عصلعط سط حز فنط7 جع عطا 1۳۵۵ 66 کاما عطا ۵0عدعنه‌عنل هط معط ععصند سع0 فص 1۳ .اه انعم 005-۲ عطا ۶و عصنو قوس 0ععدصز معط صز هصتالنفه 2۳73۸ ۵۶ اناد عطا هل 6 0۵۳۵ 832860 .66اه ۵۶ کاصنه‌کصدن وط مه عز توص کنط1 ,عادما 5 1336286 ,عتاونصطام 0۳3۸ ادص عمط ۶ ,کع ق۳۶00 اکاصع0 5 ۳۵ ۵ وصز رز که لاد ,و200 اه عاعمعد خصعاقنن عاصعلوندد عط ۵00 صف و کنط1 .تحلتعد» بوتهلبا ۵۵ 0ص ۳۵1۵۳6065 ,016۳665 متا هصحصماصن عخکن 5 محعلز کا 6 که ع 3 عمط هف +علع) عط ,عحونصطع) عنطا هستروارمه علطم ععتهع0 0 36۷ 62۶6 کع اج ۶۵۶ اصعنوشته عم 6 صف از روگ نحص ع0ه بط عص0 80665 ع6 3 ایام ناج 0۳6 صنه‌آصجه ما 3660 101 5 ]۳۳ 10۳ کطمناقناصطن مزع معدوعم عصمود عونمم تفه 15۵ ۰[ که کعنون5 6 1۵۳ کعتوع 27 عامازوعوم عصو5 0عا هناد 0صه ,کاصع0نط5 0صه ۵06۲۹ ۳۳۰ رقققل مز 1۳۸ 8 ص160 صطط بط مکوصتوصت عطا ما عصنوجمی۸ 0 مه کصع ح متکصع اعتصصم عصنفده نع ۳ع ۳00ص ما کاصعوند5 جع اعزدعه 6۳ منز کاصعمنی ماه 03۸ عستاصعصع امن وعصصک 10 هنود 5 ع06 «مزدعته‌کنل 0صه کعکولعصد عاعل عطا و النهه عطا از عصن 10 -ع0۳ ۵۲ 56065 معط 2090 0عو لدم 6 هقف نامع عنطه صمنکصعطاعصصم 6 00060 عطا خقطا 10۵ ۲۵8 کز ,ادا ۵۵ ۳۳۵۵ بافعاساو0م 0صه اکعا عا 0۵ عع مدع گنه ه کز عتعطا اقطا ۵ع ماد عمط عطا مفس۸ 10۳0۷۵۰ ,8 ,0۳600008 ,5060 سامگ طانم 383۸ که تمصع اصطن 15۸ 2 عا ۳0۷۵ ما عناعلکه کت هس۵1 مکطمتانو عم عصز تمعن ۵۳ 0۳0۵8 2 عهصنصسهع1 صز حصعطئ ۵ععدعمه وه واتاناه جمتعصعطاع مه عصنو2 "عاص0د عا ادها ععهاد وصنا‌ناع ۳ عط) سل همه 3۳3۸ ۶و اهاط 16۵ 67 08 اهاعصه0 هه نهک ماع حاکناع ۳ صه فوصعط عم ما اهطا کاصعونی 6 1۵۰ وعلع6 5021 ع[50 آ20 ۵06 معا عطا عصاد۵ ۳ ۵۳۵ علهمند ۵ 1012086 فسامعکاه معط عفن معله تفه ارعطا ,معط بدمتعمعطاعصصم 65 ۳2036 معط که 56۳۷۵۵ ۳۳00۵5 جع عطا ۳و اصعاصی عطا 0۳000 6650 0۳0۷6 ۵ کعزععادجد عطا ۵۳ عده 06 ما 0ععناع عنم علطم ۲6 ۵۵۹۲0۳ ۲۵ کاصعلوند5 عطغ ف۵عماعط معله 2۳7۸ ۶و دمناهصعصاصصز عطا ,کعلزوعط 01 20066 69760 5001 کاصعلی عطا ,ععصعنوعی عنطا ( ق1۳80 بععمعوع5 0ع11جا35 بر المته 660 حلعنط مر 00 معط 0 ع0ه جعطا خقطا مصمنا‌نوع۳م ۵ع0معن01 افاع0ن50 عطا عع2عمصز صف عتونصطل 2۳3۸ که صمتاقاصعصاصطن 15۵ .3 6 ول 65060 5ع0ن720 0ع0هع هنز صمنکصعطاصصی عصنوه که اصعصع مناج 005-1 200 اکعا-ص رم ۲و 560۳6 مقعص "موی عطا 860۵۵ 5660 06 6۵0 اقا  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۲۲۵۲۵ 0۳۵ برووهو۵ ۲۵ عومسو دما عزاو م۶ 07 ام موز 7۳۵ 124 6 آ0ع کاصع0ن5 عطا ععتهع0 ک0066قط 1 معاصنزوم لوع اعد 062560 علطم 665 117۸ 01 اهاط عطا منوت جآ اععاساعوم عطا 610۶6 اصعصاد 6 65 6۴ لا عع 60 اکصن از وللعصنا ۵ص ناه عصنفده حز ماع عاصز کاصعمندی 6 4 کعتاونسطع) لمممتاتسعصذ آنشعععنه عطا ۶و عده دز متونصلم 23۸ .4 8 ع8 نط3] 10۳ کصوعص عبناعلنه معط که دموا عطا بط مت 06 هقف ۵ عناکه‌زع 00 عط صف کاصع0نی عطا ,عحونصطا) کنطا نع بط بدمزکمعطاعحصصم لعطا عتمطاد هه عسماصنط آمعتای حنعطا ععت ۵ عاطاه 06 للم بمط1 بجع ع 1620 6 ۳20 ما کاصعلن5 منعطا 14هام ۵ تعطجع) عطا رم ۵عع 06 ی عحونصطع) کنط 1 0و صق 136 00۳ ,۳2060 2006 هه 06 له امد نم عاصعودی عط عکتهع مادعا اوه 65ممط صتامتع ع ها عمتصه16 طاعتمسل 03۸ عصاصصامصت .5 85 طز م9020 هصنطا عم صه امط عز نامع 2 ح ۷۷۵۳۵۵۵ فاعم وم البه‌تاگنه 66 ۳11 1۳ .دز ام تنل عمط کاصعمن5 عطا عکنهعط ک60م 3220 1۳ .0۳0655 2 0۳۵ 06 صق کعاز اه 3696 معتاوتصطاع 3۳1۸ هز احاظ بوعوز عطا عنستد ۲۵ ۵ ع21ع0 1۵ ک2علز معط للم عحقطک وصه کهعلمز عمط دعنه‌کنل هی کاصعلونص5 عطا ععتهع0 17 ص506 0۳0106 قصه عم ع تاه نصاصصام 0۳6 6 صق 1۲ اک 8۶000 0005 که ۵11 که اند و عاجاد رکطمنادععع؟ ,ق1062 ,کا0عع0) عولط عصناه 0ععنل عطا نم مه عط1 «(2012) 1۰ ص000 ۸ () .1800675 طاکناع3۳ 1۵۶ کعانطع ۷۷ | ق3۹06 ۳1 .(2009) بش۸ ,۸۳۵2 -41 ,(15)1 7660109 6۶ و120۳ 96و10 صعلص) اعناع 2 /ععصد0ه 7 ۵ ۹۳0۳۳۵۵۶ 11۳۵۳۵۷۵ ۸۱ 0۲1665 رط و ت70 .ر2001) 0 .1۳ ,ط۳0ظ5 40 ۴ اع 180 جمزکدع مهم عصنفدعط همست .(ر2011) یک مقص۳۳11۵ 4 25 15و۳۳ 0۳ [۵ 700 502168 (0۳۵۸) ۸ مصملستط71-وصنمدم ۸ 7 .8236 عصنزککه‌ناع عناکنتاعصنامطل‌ردم ۸ نوصنلدم۸ .(3976) یک کل 60۵00۳۵ 126-5 ,(6)2 ماک001ع0 5 و3200 ۲۳۵٩ ۳۵۵1۰70۳۳۵ طط ط مودک ۰( 2006) و1۵۳۳ 1۵9۵96 ۳8115۳ ٩ 0۳۵۲۵۶۵ 136 .(2007) .7 ,1136۲ نک 10817001۳۰ 109096 1۵ 1۱ 120۳۳۳۵ 0۳۵ و7200 .(2001) 1۰ ,11086 184-4 ,(62)2 ,70۳۵ تم طاعناعم۳ صز کع20 م۳ 02000 .(2008) بط .0 ,الن17 9 .763008 01 ۷0 عامصند 15۵ .(0990) ۵۰ .2 هام6 2 .۸ ۷۷۰ ,110063 :1-000 109096۰ 6۳۵۱9 6 1 کا0ا5 و۲۵0 و700۳ .(3996) .6 مال۵ا70< 0 1۵۵۲۲9۰۰ و۲۵۵۱ ۵ و۲۵۵۲ ۳۳۵۳ .(2005) سا بل ,1002308 5۰ و ا 7063 ععو اص0 :۳6 ما3 بصع ععمنعمق] آهدم‌نوع 1 64 1 رو0 172۳0001 .(2002) ۷۷۰۸ معط 6 وی بل ,14100۵708 7 0۳ ناه وصفاصنطا وصنفهد فعامعحنل که معاکه عط1 .(2006) .0 موعلنط 5 دح ۰2۳8 عمنطعه16 :(0984) .0 .ظ ,عمط ع بت .۳ ,قاط ,۳ .5 ,10۵88 86 0۶ 60655 نع 0۶۲ ع6ط1 .(1969) .0 ۷۷۰ ,711300 6 و .8 متعگگنها5 تاکز 08و۳2 ع0دعا ما ععطل 20002 ۲06 عزعهط 0ص کانه 468-۰ (4)4,طا 00۲2۲ 36:0۲ 360019 ع0 نع وحنطا ماصز ۵0عومعاه 8 دز زانط 20۳ 2۵6/04 169900 ده ۸ .(3994) 36۰ .5 کلمعصد 1" 40 1۲۵۵0 610557001 1۵9096 ۳۵۵6 1 و2200 .(0984) ۳۰ ,رفن۷11 ۶و جوک 0۳0 1980(.۸) .ی .7 مصنل10 6 م۸ بل مالقطلنظ م۸ 1 ,۸۷۵۵۵ آهدمناه 60 ععسطا صز صعحغلنطل حلزم ععصق 06710 85 200 115160۳8  8 501۱۵۲ :8 50719 ۱۷۵.22 ,11 ۷۵۷۰ ۳۲۵۲۵ 0۵ برووو۵ ۲۵ عومسو ما عزاو م۶ 07 ام موز 7۳۵ 126 00 ۷/۵۲ 20001 ۳600055 عصملهم ۶اعکسامرر 0۵ ۵۷67 مر 20 :عط1 1 ۵0۶ 0015 که 50736 ۳۵6۵ ما0 آ ,و۳۵۵ 1۵۶ ۷۷۳/۵ بکع ص50 ,10007 90 1۵ ۷۵1۵۵ طراظ ۷۷۵۳ :۵۵۲۳۵6 2۵0۳ و50 ۳۵ 1 کع5 1۵ 16 07 ۳۵۲۵۶۴ ۵۷۵۲۹ 6 ]٩ ۹۵۳۱۵ 0۲6۵101 1۵ 0016 1۷۵۶ 0۵ 060 #عاعاد علط 8 0295386 ۳6 هتم ککعناع با30 0نل ,عسنو۳2 نماد 70 36106 عطه1 .2 7 136 ع6 هس جامنز 0نل 3ط ۷ ۶اجام 3 06 ۵ ههنمع 0۳69610 65 عزم عطا هه کعاصعا کنامز عم ۵ هستلوجم۸ 6۹۰ ملگ 7 ۴ع1ه عهددعدم عطا 0۶ اصعاصم عطا او علصنطا جامر 400 ۷/۳۵۳ +حعط 1 .4 6 از ۵طا ۳۵۲ ه صز هصناکه از 5۵ ۵۹8 ماک عطا او اصعاصی عط1 ص50 4 ۷الله0ع50 فصه عبسا عصی ۳ص۳عط) ۶و عصمو5 حعنطم جز کعععع عصمک عملهص 6 6۰ ع09ل 506 رصم اه اعع ۵ ون امعم 1 صعطم ماد عطا اه وه ۵6 06 ع0255286 ۵۳ 1316۳6۲6 300 ۷/۵85 قطان ۶لععس مر عاعه جامرر 130 :16۳ .5 5۰ 06ا0 28 136۳6665 اصه ۳266 ما امط با تمعن 1 37۵۰ :506 0 اکناز 77010 ۳۵۲ ۵۶ کع0ز 0۵01 اکمص عطا ع وغل جامر صق +عطاع 6.1 01 05۲ عط م6660 صق 1 ماک چ 1۳6۵۵0 ۵عط ۷ بصف آ ,کع ۷ ص506 06۰ ۵16۳ 1۵ ۳عطا ۳۵۵ صق 1[ ومه فصن چص صز حمعلمز 7 ۳2006 26060 لفط 020 احصه انامه ۵۵06۶ منز 10 :16۳ 7۰ 41 ۷۵6 از ۷6۵ ,عاصحعه ۳۵۳ ب0عدع هط کذ و1۳ ۷ ,م۶ +اصع 5 6 لصه صقطعن 172 دک/2 فصه 610ات که منطکطدمنه1[م۲ که 50۳۲ خقطام جععل 5۰ 66 020 اهطا ۳۵۵۵ ما هط [ ۷6۵ هه هی ۵۶ 7 6 ۳۵۳۵20 060160 حلعنط ۵ اععم چصه وس مر 30 م1 .8 ۵ 80 ۱۵ ۹0[ ]آ 8 دنو دا 06 ۵۵۳ 1۵۳ معععقی 596 ۵ 6۹۵۶۰ ص506 ۵ 3276 1۵ 6 561060 کصمتانوع۳م عصماهص ۳ط کعصن ۵ هط عجمص صمنمعد ۰ 1062 36 61ع عص 0ع0لعط حعنطت ه وصتص اچص صذ ما5 او عسطزم ع کاکع از حتقص 116۳ 1۳۲۲ هز 3۸ صه 05[مط سحل‌طاو۸ نطذلاه طازط132 حسحوس23 عقط عطک . عصناک) فصه ههنشد) ععمتعمها1 روسنطد1 عهمتعصها 0عکعاعه 1" 5۰ له ماه هه آمصوتهد صز عنام فص کعلعناه 0ع نتم 24 8 ت20 ع28 نع 13 عناق اه «مععع۶م۳م اصماکزدعه کز 730 8363002 5۵۶۵ جافتاهط هذ 0ط2 ه علامط عطک بطصوط حاعطهد 3/2 ونکنک نت۲ وهم۸ عنصه‌اک1 0ص کلقمساوز خصعمعکنل جز کمصدم 50۷ معط عناطانام کقط عک معستطهم) 6و2 13

Reading comprehension is one of the essential skills for learning in every language and in Iranian educational system, there seems a need to make some revisions in teaching reading comprehension. In an attempt to address this problem, this research set out to utilize Directed Reading –Thinking Activity (coined by Stauffer, 1969) as a teaching comprehension model which was expected to enhance students’ reading comprehension ability of graded readings. To do this end, 50 intermediate students from Zabansara Institute were randomly assigned to two groups (one control and one experimental) each consisting of 25 participants.  Drawing on a mixed-methods design, the two groups were compared in pre-test and post-test in the quantitative phase. In the qualitative stage, fifteen students from experimental group were interviewed on the effect of implementing DRTA based setting on their comprehension of graded readings (The implemented readings in this study were narrative texts). The findings of the study revealed that DRTA had significant effect on participants' reading comprehension of graded reading. The study provides some pedagogical implications for EFL teachers and students, and suggests some possible avenues for further studies as well.

463215

تمام مساعدت فرانسیس برنتانو (3671۵0 ۳۳2300[8) برای فلسفه طرح مجدد مفهوم حیث التفاتی است (دامت. ۱۳۹۴: ۷۷): «هر پدیده ذهنی ویژگی‌ای دارد که مدرسان قرون وسطی آن را وجود التفاتی [و ذهنی] یک آبژه می‌نامیدند. و نیز از طریق آنچه می‌توانیم آن را هرچند نه به‌صورتی کاملا خالی از ابهام؛ حاکی از محتوایی یا معطوف به متعلقی يا عینیت‌بخشی درونی [درون ذات]" بنامیم». مشخص می‌شود» (برنتانو به نقل از دأمت. ۱۳۹۴: ۷۹ به‌علاوه» نظريه حیث التفاتی برنتانو دارای دو آموزه مهم است: ۱. معیار پدیده‌های ذهنی؛ ۲. نظريه بازنمایی حیث التفاتی. شاگردان برنتانو و از جمله هوسرل» به هر دو ایراد نخست دقیقا مربوط به عبارت/«وجود التغاتی» اپت. آنچه از این ترکیب فهمیده می‌شود. آن است که وجود التفاتی امری ذهنی است؛ خواه موجود به وجود خارجی باشد. یا اساسا وجود عینی و بالفعل نداشته باشد؛ چراکه از اصطلاح «وجود درونی» (167191666) چنین برداشت می‌شود که امری یا معدوم (0ع0671۶160) یا موجود در وجود چپزی است. این موضوع به برخی بدفهمی‌ها و تفسیرهایی منجر شد که مورد قبول برنتانو نبود؛ زیرا نزد برنتانو حوزه دلالت تنها به اشیا بالفعل و عینی خارجی محدود است. مطابق قرائت دامت. برنتانو.در ۱۹۰۵ این مسئله را به نحوی مطرح می‌کند که وجود التفاتی تنها به وجودهای عینی, خارجی و بالفعل تعلق دارد. مطابق این قرائت «بسیار تناقض‌آمیز است گفته شود فرزاد قول ازدواج به سارا می‌دهد و با ازدواج با سارا از نظر برنتانوه حیث التفاتی نسبت وثیق پا بازنمایی دارد. هوسرل در پژوهش‌ها این اصل برنتانویی را مطرح می‌کند که «پدیده‌های ذهنی یا تصورند یا مبتنی بر تصور. هیچ تصدیقی» هیچ تمایلی, هیچ امید يا ترسی آدر بین] نیست. مگر تصوری داشته باشد. مشخصهه تصوری به معنای محتوا یا ابژه تصوری نیست. بلکه کنش تصوری است.» (212 :89 2/۷ ,2001 ,ل1108967). به نظر برنتانو ویژگی التفاتی‌بودن ناشی از ویژگی بازنمودی يا تصوری ذهن است. «بازنمایی‌ها نوعی پدیدارهای ذهنی محسوب می‌شوند ...؛ بدین معنا که تمام کنش‌های ذهنی که خود در زمره بازنمایی نیستند» متضمن بازنمایی‌اند و بازنمایی است که به کنش‌های ذهنی ویژگی التفاتی می‌دهد» (دامت. ۴ ۷۸ در واقع» هریک از این حالات ذهنی شیوه‌هایی هستند که جهان. خود و احساس به چیزی را به نحوی از انحا بازنمایی می‌کنند؛ این مشخصه بازنمایی آگاهانه با این اوصاف, هوسرل به نظريه حیث التفاتی برنتانو که «وقتی خود شی بالفعل را داریم» خود همین شی و نه هیچ بازنمایی ذهنی از آن متعلق کنش ذهنی است» (دامت ۴ ۸ و 3143 :1978 ,اه90ه511) ایراد داشت. در واقع» آنچه از نظريه برنتانو قابل استنباط است این است که ابژه بخشی از آگاهی ماست (32 :1978 ,1911690۵1 و آنچه درباره حیث التفاتی به‌عنوان کنش ذهنی در نظر داریم» باید در نسبت با شی باشد. تنها به خود شی ارجاع دارد و نباید آن را در نسبت محتوا ملحوظ داریم. این تلقی ريشه در تفکر تجربه‌باوری برنتانو و نیای تجربه‌باوری او داشت؛ چراکه علم ما از انطباعات و ارتساماتی شکل می‌گیرد و آن‌ها در کنش‌های ذهنی رخ می‌دهد؛ بنابراین, نیازی به فرض محتوای ذهنی نیست؛ پس. «فکر در درون" قلمرو خود طبیعت عمل می‌کند نه در درون گونه‌ای در جوف سوبژکتیو [ذهن]» (کاب‌استیونس» ۱۳۹۸: ۱۰۶). ایراد به فقدان محتوای التفاتی در نظريه حیث التفاتی..در واقع ایراد به ایده دو بخشی‌بودن حیث التفاتی برنتانو و تناقضی است که این دیدگاه با تفسیر «ابژه برون‌ذهنی» و «بازنمایی درون‌ذهنی» حیث التفاتی پیدا می‌کند. از همین‌جا هوسرل نظريه متعارف بازنمایی ادراک را نقد و تفسیر خودش را مطرح می‌کند. اگر حیث التفاتی امری ذهنی و در نسبت با ابر برون‌ذهنی باشد. آن‌گاه حیث التفاتی تنها یک رابطه علی اسست والازم اس نظریه ای نوا راهان الخقا ییازفا فیایهه شی ای التغاتی تاموجود توضیح دهد (150 :1989 ,طان5۳ :8 1/1010۳6). علاوه بر اینکه نظريه بازنمایی ادراک با مشکل تسلسل در بازنمایی‌ها مواجه است؛ یعنی اگر ایژه در کنش ذهنی به‌واسطه بازنمایی‌اش ادراک شود. به .همان بازنمایی اشاره می‌کنیم و می‌گوییم آن بازنمایی چگونه ادراک می‌شود. اگر با همان بازنمایی اول بازنمایی می‌شود. به بازنمایی دوم نیاز داریم و به همین ترتیب. تا بی‌نهایت نیازمند بازنمایی‌های بعدی خواهیم بود؛ و این امر مشکل این نظریه وقتی نمایان می‌شود که بپرسیم چگونه می‌توانیم دربارگی چیزهایی که وجود بالفعل ندارند اما ما به آن‌ها التفات داریم را حل کنیم؟ پاسخ دامت به این سوّال این است که نمی‌توانیم جوابی بدهیم؛ مگر اینکه بپذیریم «متعلق عمل ذهنی در هر موردی در آگاهی فاعل شناسا قرار دارد» (دامت. ۱۳۹۴: ۸۷)؛ از همین‌رو هوسرل با ارجاع به کلام ناتورپ کاملا می‌پذیرد که: وجود صدا برای او آگاهی‌ام از صدا است (220 :314 ,2/۷ ,2001 ,171089671) و «اگر کسی می‌تواند آگاهی خود را در هر چیزی به جز محتوا به دست آورد» من نمی‌توانم از او پیروی کنم» (1014؛ بنابراین» هوسرل ضمن پذیرفتن محتوای التفاتی برای کنش التفاتی, آن را در نسبت با اب التفاتی قرار می‌دهد. او برای ذهن» هم به کنش ذهنی قائل بود و هم به محتوای ذهنی؛ و این تفکیک را یکی از اساسی‌ترین جنبه‌های نظريه حیث التفاتی خود می‌دانست. قبلا به دو قرائت نظريه حیث التفاتی اشاره کردیم: قرائت ربطی و قرائت قیدی. نظربه حیث التفاتی هوسرل, قرائت خاص قیدی است مبنی بر اینکه حیث التفاتی خاصه ذاتی و پدیدارشناسانه کنش ذهنی است و ابژه از طریق کنش آگاهانه به ذهن استعلا می‌یابد و محتوای التفاتی رااشکل می دمن بویت مین متتوای التفایی است که حیث التقاتی را دارآی: خصيصه ذاتی می کندیجها وه ایند می‌بخشد. مزیت: قرائت قیدی» آن است که قرائتی.پدیداریو واخد از تمام کنش‌ها ارائه؛می‌کند که مدعی است کنش, امری درونی است و باید از:منظر اول‌شخض (۷1۵ 06۲80 ۳1۳81) ملاحظه شود. به‌علاوه, هم اب موجود بالفعل و هم ناموجود التفاتی .را تبیین می‌کند؛ اما نظریه‌های ربطی هرچند رابطه التفاتی با شی موجود را تبیین می‌کنند. ولی همان ساختار واحد را برخلاف نظر برنتانوه هوسرل چنین معتقد بود: «من هیچ چیز واضح‌تر از تمایز آشکار بین محتوا و کنش محتواهای ادراکی به معتای قصدهای تفسیری "که با مشخصه‌های تمام حالات همخوانی دارد» پیدا نمی‌کنم.» (70104) او ادامه می‌دهد: «همه تفاوت‌های قابل پیش‌بینی» به این معناست که اين"تفاوت از نقطه‌نظر محتواست» (7014. به نظر هوسرل تفاوت در تجربه‌های التفاتی» ناشی از ابژه‌هایی است که از طریق خاصه‌های درونی تجربه‌های مورد نظر به وجود می‌آیند؛ بنابراین» «ساختار اساسی حیث التفاتی از سه مولفه تشکیل می‌شود: کنش التفاتی» محتوای التفاتی و ابو التفاتی» ( :813 ,1010 8) در واقع؛ این سه بخش به این موارد می‌پردازد: نخست. از نظر فرآیند فیزیکی به تحلیل جنبه‌های درونی کنش التفاتی؛ دوم. تحقیق درباره معنای تجربه و یا محتوای التفاتی؛ و سوم درباره آنچه حیث التفاتی در مورد آن است. یعنی ابره التفاتی (زهاوی, ۲ ۷۵ و 36 :1978 91169۵۵1 در نظريه حیث التفاتی هوسرل, ابزه التفاتی اساسا درون‌ذهنی نیست. محتوا (معنای تجربه) و کنش التفاتی سوژه یا عمل آگاهی, امری هوسرل تحلیل نظام‌مند این سه مولفه را در مرکز نظريه احیث التفاتی در پژوهش‌های منطفی قرار داد. در این ساختار سه‌گانه» جنبه درون‌ذهنی حیث التفاتی عبارت است از: کنش التفاتی و محتوای التفاتی؛ و جنبه برون‌ذهنی همان ابره التفاتی است (127 :512 ,2/۷ ,2001 ,71089671). شایان ذکر است این سه جز التفاتی» سه جز واقعی مستقل از هم در هر فرآیند زمانی نیستند. بلکه سه لحظهه 506۳۸ ذهنی هستند که به‌لحاظ پدیدارشناسانه اعتبار می‌شوند. در این میان محتوای التفاتی نقش برجسته‌ای در تفسیر و تحلیل ساختار حیث التفاتی دارد و هسته مرکزی نظريه مطابق نظر هوسرل محتوای نا وه نف اسیلی‌اننفات‌مندی است. ذرباره آلتفات‌مندی دو مسئله مفم‌وظ رات هنخست: ایک ایلواک نها و مشخصه التفاتی ما به جهان واقعی ارتباط دارد و به آن«وابسته است؟ دوم؛اینکه آیا صورت ابژه‌های ذهنی که نزد ما بازنمایی شده‌اند دقیقا ویژگی بازنمایی‌های خود ابژه‌ها هستند؟ ( :8 1/67010۲6 0 :1989 ,طانط5). همان‌طور که اسمیت و مک‌اینتایر متذکر شده‌اند» مسئله نخست نشان می‌دهد که کنش التفاتی» مستقل از وجود ابژه اسّت؛ این جنبه حیث التفاتی را «وجود مستقل حیث التفاتی» (6ع0606ع715167106-104ع) می‌نامند و در ارتباط با مسئله ابژه‌های ناموجود (معدوم) و یکسانی حالات التفاتی نسبت به حالات.ذهنی است. حتی سوبازنمایی‌ها از یک‌سو و بازنمایی حالات ذهنی واقعیات از سوی دیگر چنین است. به باور هوسرل «وجود مستقل حیث التفاتی بدین معناست که حیث التفاتی ویژگی پدیدارشناسانه حالات ذهنی است؛ یعنی ویژگی آن‌ها موجب سرشت درونی چنین تجربه‌هایی می‌شود. مستقل از اینکه آن‌ها چطور به‌طور خارجی مرتبط با جهان فراذهنی هستند» (151-152 :1010). مسئله دوم بیان‌کننده آن است که حالات ذهنی متمایز از ویژگی‌های مرتبط به ابزه واقعی است. وضعیتی که این موضوع را نشان ادیپ می‌خواست مردی که در راه دلفی بود» کشته شود؛ هرچند آن شخص, پدرش باشد. او مایل به ازدواج با ملکه بود» گرچه تمایلی به ازدواج با مادرش نداشت؛ ... چطور می‌توانیم حیث التفاتی این کنش‌ها را توصیف کنیم؟ اودیپ برای مثال» به نظر می‌رسد آغرق] توجه به ملکه جاسیکا بود؛ اما چنین علاقه‌ای به جاسیکا به‌عنوان مادرش نبود؛ اما ملکه جاسیکا و مادر اودیپ درست یک شخص بودند. بدین ترتیب. آیا او تمایلی به مادرش داشت يا نه؟ پاسخ به نظر می‌رسد که به حالت ذهنی اودیپ بستگی دارد. اودیپ وقتی که او را به‌عنوان ملکه در نظر داشت. وقتی که تصور يا بازنمودی از او داشت» متمایل به جاسیکا بود نه وقتی که او را به‌عنوان مادرش تصور می‌کرد یا بازنمودی از او به‌عنوان مادرش داشت؛ بنابراین» اودیپ به‌سادگی متمایل به جاسیکا نبود: او جاسیکا را به شیوه خاصی در نظر گرفته بود [...]. اگر اودیپ با ملکه ازدواج می‌کرد و ملکه مادرش بود پس با مادرش ازدواج کرده بود (010]). همان‌طو رکه ملاحظه می‌شود» «حیث التفاتی کنش وابسته به آنچه ابژه کنش بازنمایی کند نیست. بلکه مفهومی مشخص از ابژه بازنمود شده است» (0104)؛ اسمیت و مک‌اینتایر این خاصه را «مفهوم وابسته» (060000-060600666)) حیث التفاتی نامیده‌اند. این مفهوم می‌تواند اين نظریه موسرلی را بحوی تایید. کند که یک ابژه می‌تواند دو با چند مفهوم و معنای وابسته داشته باشد و التفات‌مندی کنش ذهنی مبتنی بر محتواست و تجربه باید بر همین مبنا تفسیر و تبیین شود. به‌علاوه» اسمیت و مک‌اینتایر در این خصوص متذکر دو دیدگاه شده‌اند: ۱. دیدگاه ابژه‌محور التفاتی؛ ۲. دیدگاه محتوامحور التفاتی. نظريه ابژه‌محور اصرار دارد که مشخصه التفاتی خودش اساسا به‌طور ساختاری, ربطی است و آن چیزی که یک کنش را در مشخصه پدیدارشناسانه‌اش التفاتی می‌کند. ابژه‌ای است که کنش بازنمایی می‌کند یا معطوف به آن است (150 :1014)؛ اما دیدگاه محتوامحور می‌گوید: «هز کتشن التغاتی دازای مختوایی:است که بهطور مشخص مستقل از اینکه چطور مرتبط با جهان خارج است وجود دارند» (36 :1978 ,۳9116902 :8 1010)؛ بدین ترتیب» این مشخصه کنش التفاتی امکان جنبه:پدیداری را به وجود می‌آورد که عبارت است از سرشت درونی (درون‌ذات) و انحصاری حالات ذهنی که آن را «مشخصه پدیدارشناسانه حیث التفاتی» می‌نامیم. این مشخصه کنش التفاتی همان منظر اول‌شخص یا همان «منظر قائم به تلقی مدرک» (16عزداناه 0679060021 06)) است؛ از همین‌رو برای هوسرل دلالت حیث التفاتی متوقف به ارجاع ابژه نیست. به نظر هوسرل: اگر تجربه‌ای داریم» پس واقعیت این است که تجربه از طریق خود ذات رابطه «التفاتی» با یک ابژه حاصل می‌شود.» و آهمواره] ابژه «به‌طور التفاتی» بازنمایی می‌شود تجربه‌ای ممکن است همراه با التفات خود در آگاهی بازنمایی شود؛ گرچه ابژه ممکن است به‌هیچ‌وجه وجود نداشته باشد و شاید فاقد وجود باشد [..]. اونگه من ایدقاضای ویر زا جاره ین مامت که من دارای یگ رتور هستم که تصور- خدای- ژوپیتر در آگاهی من تحقق یافته است ( ,[7708967 هوسرل معتقد بود خدای ژوپیتر طبیعتا بر اساس تحلیل توصیفی شکل نگرفته است و اساسا برآمده از تجربه نیست؛ اما این امر مانع از آن نیست که تصور-خدای-ژوپیتر وجود التفاتی؛ نوع خاصی از تجربه يا حالت خاصی از سوبژکتیویته نباشد (1014)؛ بنابراین» مختوای آلنفاتی, آن خوه خی تفاس آست که بر آساس: آن, بازیمایی+ ند بو آنیایی آنده التفاتی. بلکه بر اساس محتوای التفاتی و مطابق با نظریه معنای تجربه (نوئما) درک و نظريه معانی ایده‌آلیته از نتایج این نگرش حیث التفاتی است. از نظر هوسرل معنا از آادراک مهم‌تر است. معنا در کتش‌های فهم: آورده می‌شود؛ به همان میزان که ابژه‌های فیزیکی در کنش‌های ادراک آورده می‌شوند (82 :1977 ,نجاق3/0 8۶ ,2001 ,1789671 216-7 :825 ,1/11). این کنش‌های فهم است که موجبات تفشیر را فراهم می‌آورد. در واقع» حیات علمی و اجتماعی ما مرهون تکرارپذیری, ارتباط‌پذیری و فهم بین‌الاذهانی است (194 :1/8701 ,2001 ,[11896۲). به موجب این نظریه» هوسرل در یک تقسیم‌بندی اولیه تمام ابژه‌ها را به ابژه‌های واقعی و ابژه‌های ایده‌آل تقسیم می‌کند. از نظر وی ابژه‌های واقعی زمان‌مند و ابژه ایده‌آل غیرزمانی و دارای وحدت ايده‌آليته معنا هستند به‌عنوان انواع, و فقط به‌عنوان انواع؛ معنا باید وحدت داشته باشد. و به‌عنوان یک واحد ایده‌آل معنا به‌طور طبیعی کنش‌های لحظه‌ای مربوط به معنا هستند؛ یعنی قصدهای ممنای: سا ید آکش‌های مختلف معا سربوظ می‌هونت ع: خرست: بان وه قرمزی به نوعی در [آن] ورقه‌های کاغذی هست که در اینجا قرار دارد و همه آن‌ها نوع بر اساس این فقره مهم باید دو موضوع را در نظريه ایده‌آلیتهه معنا از هم تفکیک کنیم: ۱. وحدت ایده‌آل معنا ۲. وجودشناسی معنا. اینکه معنا دارای وحدت ایده‌آل است. بدین معنی است که معانی ایده‌آل هستند و ایده‌آلیته آن‌ها چیزی جز وحدت در کثرت نیست» (78 :1970 ,3/0020 :8 1010). ایده‌آليته هوسرل با نظريه «وحدت ترکیبی کثرات» (۳۵/1014 0۶ انمن 5زفه5(015) در تحلیلات استعلایی مفاهیم نفد عفل محض قابل مقایسه است (8815-27 :1998 ,ا1)۵0). از نظر کانت فهم از نتایج پیوندزدن و متصل‌کردن کثراتی است که با اطلاق مفاهیم همچنان نیازمند وحدت و یکپارچگی اس و این وبحلات در حکم, تجربها عینی؛ مینیت: و کلیتا پیذا می‌کنده برای مثال: در عبارت «اين سنگ سنگین است»» مفهوم «سنگ» و مفهوم «سنگین‌بودن» هیچ اتحادی صورت نگرفته است. مگر در جمله فوق که در آن مقولات پیشین در صورت هر حکم عینی تجربی مندرج است (3103 :1014). وحدت ترکییین کثرات چیزی نیست. مگر تفکر که غبارت است از پیوندزدن و یکپارچه‌سازی: کثرآت و نتيجه آن؛ یکپارچگی فهم آست (875 :100) و متضمن وحدت کثرات است (8107 :10۵4) و این عمل, همان عمل «ت رکیب» (5(0106919) است. از نظر هوسرل عمل ترکیب برخلاف «انتزاع» دلیل فهم اما از نظر وجودشناختی, معنا یک*نوع"محوت"می‌شود. این معانی یا مربوط به اسم‌اند یا مربوط به جمله؛ اگر مربوط به اسم باشند. بازنمود ابژه‌اند که در آن صورت. تصورند؛ اگر مربوط به جمله باشند. وضع امور (5تنهاگه ۵۶ 12165ی) خاصی را بازنمایی می‌کنند که در آن صورت؟ مزبوطا به#حکم و تصدیق«هستند.#از این منظر معنا دارای شاأن مثالی و ایده‌ال است. همان‌طور که هوسرل در فقره پادشده به آن اشاره دارد: سفیدی به نوعی در این ورقه کاغذ هست و همه آن‌ها نوع یکسان سفیدی را دارند. از نظر هوسرل این ورقه کاغذ یک مصداق یا نمونه پا لحظه‌ای از معنای ایده‌آل سفیدی را دارد. به همین منوال» هوسرل می‌گوید هر جمله اظهارشده مصداقی از جمله فی‌نفسه و کلی است. در آن صورچ دول یک رخمل ابا کزلاه) وضعیت‌وامیاوضاع آمور خاص و ممکنی از وضعیت با وقنم موز کلی است: آینگ در مثلث متساوی‌الاقین خاصن: راطه دو ضلع مقابل وتر در رابطه «۱۶+۹-۲۵» صادق است. مصداقی از رابطه کلی 202-2 است؛ از همین‌رو. هوسرل ین دو دسته کتش فرق می‌گذارد: کنش‌های انضمامی‌دانستن و کنش‌های معناداری ایده‌آل. اینکه هریک از ما هنگامی که به طرف مقابل می‌گوییم: «حالت چطوره؟»» هرچند معنابخشی انضمامی آن در هر موقعیت و مکان و زمانی» هربار جدید و متفاوت است. اما معنای مشترکی در آن وجود دارد که همواره بفظور یکسان باقی می‌ماند؛ بنابراین» صدق جملاتی مانتد «برج میلاه ذر تهرآن است» و «۲+۵-۷»» فارغ از اینکه هوا بارانی باشد یا برفی, ابری باشد یا آفتابی» من گفته باشم یا فیثاغورث, مستقل و همواره صادق است. به همین دلیل, خصيصه نوعی این معاتی با جقبه واقمی جهان,ارتباظی نذارند و ها آینکه آن‌ها فر عبارات افنزیگی: کلمانت و جملات تجسم می‌یابند. اما با معانی به نحوی یکی می‌شوند که کلی‌ترین حالت را جنبه دیگر این نگرش, نظريه واسطگی ارجاع است؛ اینکه «معانی واسطه‌های ارجاع (۳۵16۲۵۲۵ 01 16۵8) هستند. نه ابژه‌های ارجاع» ( :8 353 :812 ,1/1 ,2001 ,1785671 8 :1977 ,0/10۵ آنچه از نظريه التفاتی هوسرل قابل استنباط است. این است که مولفه‌های درون‌ذات حیث التفاتی» یعنی کنش التفاتی از طریق محتوای التفاتی به ابژه متوجه می‌شود. در حالی که مطابق دیدگاه ابژه‌محور حیث التفاتی کتش» مستقیما به ابژه معطوف می‌شود؛ به عبارت روشن‌تر معانی ایده‌آل «به‌عنوان واسطه‌ای برای ارجاع به ایژه‌ها رویدادها اشخاص, مکان‌ها و فرآیندها عمل می‌کنند. وقتی آن‌ها در یک کنش تأملی به ابژه تبدیل می‌شوند: آن‌ها از کارکرک معانی دست می‌کشند؛ بنابراین» معانی بماهو معانی نمی‌توانند ابژه باشند و هنگامی‌که به‌صورت ایژه‌ها در می‌آیند» دیگر از معنا دست می‌شویند و از طریق برخی معانی دیگر به آن‌ها ازجاع می‌یابند» ( ,1/0۳20 8 :1977 اینکه معانی ایده‌آل واسطهه ارجاع هستند یعنی معانی «محتوای» کنش‌ها و البته معنای کنش تجربه التفاتی ,زا فراهم. می‌آورند. اگر معانی هوسرلی را مانند معنای فرگه‌ای هستومندهای «[1609100۵ز» بدانیم» در آن صورت کنش التفاتی از طریق مجتوای کنش,به ابو التقاتشده: دراو لب از وای المّقاتی معطوف می‌شود ز از طریق آن به ابژه التفاتی جهت می‌یابد (80 :1010). به‌زعم هوسرل این موضوع معمای این‌همانی را به نحوی حل می‌کند؛ چراکه وقتی عبارت «پیروز نبرد ینا» و «مغلوب نبرد واترلو» را می‌فهمیم و این دو را یکی نمی‌دانیم» با اینکه به یک ابژه ارجاع می‌یابند. به این دلیل است که هریک دارای معنای متفاوتی هستند (1/812:278 ,2001 ,[1708967). سرانجام» اگر یک کلمه با جبلله مغثاها طلغ آستاداری آن مربوط به داشتن تصور ذهنی برای آن‌ها یا کارکرد آن‌ها در کنش‌های اجتماعی و نقش کارکردی در رفتار و حتی شرط صدق و تحقق‌پذیری آن‌ها نیست. بلکه برای هوسرل, معناداری بیان‌ها ريشه در معانی آنها دارد. «یک چکش, چکش است و همچنان یک چکش خواهد ماند؛ حختی اگر کسی از آن به‌عنوان یک چکش استفاده نکند» (81 :1977 ,2/0022 بنابراین» معنای «چکش‌بودن» با ارجاع به «چکش» به دست نيامده است. بلکه از معنای ایده‌آل که تجربه‌های التفاتی در آن شکل گرفته‌اند. این معنا را روشن می‌کند. همین امر در مورد سایر دغدغه‌های پدیدارشناسی نیز صادق است: نظريه پدیدارشناختی معنا نه به معنای مستقیم» بلکه به معنای «561186» آن به‌عنوان پدیدارشناسی نه به ابژه‌ها بلکه به معانی مربوط می‌شود (0104:81]). از نظر هوسرل آنچه «بیان» را بیان می‌کند». کنش‌های وابسته به آن است ( ,77095671 2/۷,819:209-0 ,2001). هوسرل خاطر نشان می‌کند که معنا تنها به خاطر کنش‌های ذهنی است که به بیان مفهوم می‌بخشد و به آن تعلق می‌ گیرد (-191 :89-11 ,1/1 ,1010 7 او در فقره‌ای مهم می‌گوید: «کنش تجربه‌ای خاص, مربوط به بیان است ... . از راه بیان می‌درخشد و به آق معنا می‌بخشد و از این‌رو آن‌ها را به ابژه‌ها ربط می‌دهد» ( ,1010 8 :8518 ,آ). هوسرل بین بیان يا عبارت و اصوات و جملات بی‌معنا فرق می‌گذارد. آنچه بیان را معنادار می‌کند. در ارتباط با سه جز است:*ذلالت. ابژه و کنش ذهنی؛ به‌عبارت دیگر, بیان چیزی را نشان می‌دهد و معنای چیزی است. به چیزی ارجاع دارد. و کنش نسبت با چیزی يا نحو یا شیوه کنش به چیزی است. «هر بیان نه‌تنها چیزی می‌گوید. بلکه از چیزی می‌گوید: نه‌تنها معنایی دارد. بلکه به ابژه ارجاع می‌پابد» (197 :312 ,1010 چنین معنایی از نظر هوسرل توسط نام به آبژه‌ای که «هم‌بسته عینی» آن است: به آن دلالت می‌کند؛ خواه ابژه منفرد باشد خواه وضع آمور. در واقع. برای هوسرل ابژه در ای موسغی شامل اشیاغ روابط: پکاصه‌ها #یلاضاع آمور زچه وافسی.چه قیانی, یا ایدال) می‌شود (199 :814 ,1010). در ضمن, آبزه شی نیست. بلکه در نظر هوسرل ابژه تنها در نسبت التفاتی با سوژه ابژه.است؛ بدین علت که معناداشتن یک بیان برای هوسرل, نه در ارجاع به ایژه, بلکه به دلالت‌مندی آن است؛ چراکه هوسرل مدعی است: «یک بیان صرفا به این دلیل به ابژه ارجاع دارد. که ذارای دلالت است» (197 :812 ,101۵). در اینجا مجدا شاهد نظريه قیدی: آرچاع: ولالت هستیم که مظابق آن این کش ذهنی است که لزوما ایجاد دلالت می‌کند و ضرورتا به یک ابژه التفاتی ارجاع دارد و بدین‌ترتیب» «کنش دلالت راه مقرر به ابره التفاتی است» (1010). در چشم هوسرل رابطه بین بیان کنش و دلالت بدین قرار است که کنش ذهنی اساسا با بیان مرتبط است؛ و چون بیان همواره در ارتباط با چیزی است. پس بیان به ابژه ارجاع دارد؛ اما چون هر کنش ذهنی از طریق محتوا به ابژه التفات می‌کند. هر بیانی دارای یک دلالت است. در واقع» محتوای کنش ذهنی چیزی نیست مگر همان دلالت آن بیان (198 :104ط1). بنایراین:هوسرل با این افظريه آرجامی مسا که هستای یک بیان همان چیزی آست که به چیزی غیر از خود ارجاع داده شود» (12-13 :1964 ,۸[9105) و به‌طور خاص «معنای یک بیان همان چیزی است که بیان به آن ارجاع دارد» (1014)» مخالف بود. اگر نظريه ارجاعی معنای فرگه را مبنای نظريه ارجاع قرار دهیم باید به چند انگاره این نظریه توجه کنیم: نخست و مهم‌تر از همه اینکه بیان هرچند فاقد مدلول (8:ع864) باشد. می‌تواند معنا (510) داشته باشد؛ بنابراین» هر معنای معینی می‌تواند حداقل یک مدلول مطابق خود داشته باشد؛ دوم» مدلول یک جمله. ارزش صدق آن است؛ سوم, مدلول یک نام خاص, ابژه‌ای است که حامل آن نام است؛ چهارم» انديشه‌ها هستومندهای تک و منفردند و مفهوم یک عبارت مرکب به مفهوم اجزای سازنده آن وابسته است؛ پنجم معنای زبانی اساسا پديده جمله‌وار (1۵1ع561) هستند ( :1990 ,[[86 0). نظريه هوسرل با اغلب این انگاره‌ها تعارض کرت هرچند ما در این مقاله بر آن نیستیم به این تعارضات بپردازیم» لیکن "برززسی این"نکته مهم است که آیا نظريه دلالت و ارجاع هوسرل, نظریه‌ای هماهنگ با نظريه حیث التفاتی "و نظريه ايده‌آليته معناست؟ آنچه معلوم است آن است که درالظريه ارجاع و دلالت هوّسرل دو انگاره چالش‌برانگیز وجود دارد که اگر به‌راستی معتبر باشند. نشان می‌دهد نظریه ارجاع و دلالت با نظريه حیث التفاتی و نظريه ایده‌آليتهه معنای وی هماهنگ است: نخست این انگاره که هر بیانی به ابژه‌ای ارجاع دارد؛ دوم اینکه ذلالت یک بیان و ابژه آن هرگز منطبق نمی‌شوند. نظريه حیث التفاتی هوسرل از نقد نظريه حیث التفاتی برنتانو و از این موضوع شروع شد که چگونه می‌تواثیّمنظریهحیت تفای بریتانو زا پاراین موم اساسی وی که هر کنش ذهنی باید متعلقی داشته باشد تطبیق دهیم. شایان ذکر است از آنجایی که هوسرل شاگرد برنتانو بود. خود را ملزم*به, تعلیین متعق!معرفت» یعنی محتوای التفاتی می‌دانست (دامت. ۱۳۹۲: ۸۶» مسئله‌ای که فولسدال آن را «مسئله شآان اوبژه‌های التفاتی» می‌نامید (33 :1978 [۳011690۵). به‌لحاظ تاریخی گذشته از تأثیری که هوسرل از بالستانو (8012۵00 86۲2۲۵) و «ایده‌های عینی» و مفهوم «ایده‌های فی‌نفسه» او گرفته بود»ه کسی که تأثیر مشخصی بر آرا هوسرل داشت. فرگه بود. فرگه مفهوم «0ط510» یا «مدلول» و «معنا» را برای تحلیل اعمال ذهنی به کار می‌گرفت؛ مانند کنش ذهنی باورداشتن و امیدداشتن و غیره (35 :1014). به‌علاوه» بنا به گزارش دامت. در همان دوران؛ یعنی حوالی ۰۱۸۹۰ فرگه بین دلالت (180116200ه) و مدلول (918011160» 86086) فرقی قائل نبود و «محتوا» را برای هر دوی این اصطلاحات یکسان به کار می‌گرفت. او معتقد بود اگر جمله‌ای دارای لفظ تهی باشد. آن لفظ تهی فاقد محتواست و اگر بخشی از جمله فاقد محتوا باشد کل جمله فاقد محتوا خواهد بود؛ اما فرگه که خود را مقید به آموزه‌های برنتانو نمی‌دانست. از ۱۸۹۱ به این‌سو ارجاع (۲۵۶۵۲6۵) را از مدلول جدا کرد و معتقد بود اگر جمله‌ای دارای لفظ تهی باشد. با اینکه فاقد ارجاع است. لیکن دارای مدلول است و می‌توانیم به آن بیندیشیم, ولی دربار صدق و کذب آن نمی‌توانیم مشابه با این نظر فرگه» هوسرل در رساله منتشرنشده‌ای با عنوان «اشیا التفاتی» به التفات, عینیت‌بخش یک رابطه نیست. بلکه یکی از ویژگی‌های محتوای عینی کنش ذهنی است. این ویژگی همان چیزی است که ما به آن «بازنمایی یک شی» يا «ارجاع بدا یکت شی» می‌ناسیم: مستوای رکش پگ بان‌بلاسنایییکسان انگاشته شود که با معانی بیان می‌شود و با گفتارهای زبانی کاملا توازی دارد (به نقل از همان: ۸۸). هوسرل معتقد بود همه «عبارات معنادار ارجاع عینیت‌بخش دارند و یا حداقل چنین به نظر می‌رسد که دارای ارجاع. عینیت‌بخش هستند» (همان: ۹۴)؛ بنابراین» «ارجاع همواره به معنای اصطلاحی واژه» یک شی بالفعل نیست» (همان)» همراهی هوسرل با نظر برنتانو هم‌راستا با نتایج نظريه ايده‌آليته معنا بود. اینکه معناداری ایده‌آليته هوسرل مستلزم این مدعاست که ترکیبی مان نها ظود»اکاملا دلالت‌منند. و معتادار است, در واقع. هر بیانی نه‌تنها چیزی را ادا می‌کند. بلکه دارای دلالت است و به ابزه خاصی در مقابل, منتقدان استذلال‌هایی علیه: نظريه ایده‌آلیته.مطرح کرده‌اند؛ مانند این کنش, ذهنی: متشکل از کیش‌های‌#التغاتی "نت وا برلشاس تصور هوسرل از چنین کنش‌هایی؛ ابژه به‌ضرورتالتفات شاده با مورد ارجاع قرار می‌گیرند. اینکه هر عبارتی دارای یک ابژه است» بدین معناست که هر مورد از بیان به ابژه ارجاع دارد یا اینکه هر کنش معنایی به معنی ابژه‌ای است و کاملا واضح است که ابژه باید به معنای پوشش‌دادن هر چیز معنادار یا قابل ارجاع باشد (88 :1977 ,[۸1۷۲1). به‌علاوه» اگر «لاین یک] امر پیشینی است که وقتی حکم می‌کنم» درباره چیزی حکم می‌کنم؛ اگر آرزو می‌کنم» چیزی را آرزو می‌کنم؛ اگر می‌پرسم» در مورد چیزی می‌پرسم و مانند این‌ها. به‌طور خلاصه هر بیانی به‌عنوان امر پیشینی دارای یک ابژه است؛ در نتیجه, مطلقا هوسرل هیچ مشکلی با جنبه نظریه ارجاعی معنا ندارد؛ این دقیقا از مفهوم بیان و برداشت او از کنش‌های ذهنی پیروی می‌کند» (101۵). حتی باید توجه کرد که شارحان هوسرل, مانند موهانتی در نظريه «معنا»ی ادموند هوسرل؛ به این موضوع توجه نکردند که تغییر در ابه التغاتی باعت تغییر در دلالت «همان بیان» می‌شود (79-80 :1964 ,ص010 و کنش دلالت از کنش معنا یا التفات از یک ابژه تفکیک نمی‌شود (50 :1010). موهانتی تصدیق می‌کند که توصیف کنش‌های معنایی بدون توسل به معناداری مدلول ناممکن است (11 :70104؛ و سرانجام» در مورد عباراتی که از لحاظ مصداقی در معنای مختلفی به کار می‌روند (یعنی عبارات «نمایی» [[ه1000702] مثل معنای اسب»)» هوسرل چطور می‌تواند مدعی شود در معناداری فارغ از ارجاع به ابژه است؟ (89 :1977 ,[[۸۲۷6) بدین ترتیب» هوسرل هیچ توجیهی برای رد اما انگاره دوم» تفکیک دلالت و ابژه,مبتنی بر,معنای آن است. بیان‌هایی وجود دارند که دارای دلالت‌های متفاوت. اما اب ایکسان‌اند (1/7,812 :2001 ,[1770896۲). مثال مشهور هوسرل عبارت «پیروز نبرد ینا» و «مغلوب نبرد واترلو»:است. استدلال هوسرل برای تفکیک این دلالت‌ها مبتنی بر دلالت معنایی آن‌ها هت در حالی که اتول (۸۷۵11) اگر عبارات «۳.:1» و «۳2» به.یک ابژه ارجاع داشته باشند و در عین حال, دارای دلالت‌های مختلفی باشند پس دلالت .«۳:1» (یا «۳:2») باید از ابژه «۳.1» (یا «۳:2») متمایز شود. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که هوسرل این دلالت‌ها را چگونه از هم تفکیک می‌کند؟ ادعای من اين است که او قادر به انجام این کار نیست. مگر با تجدید نظر در آبژه‌های.التفاتی؛ یعنی ابژه‌های خاص مربوط به عبازات .در این خصوص. گر 51 را از 52 ها با تفکیک 01 از! 02 ام ذهیم» بهانظر می‌رس یج توجیهین برای تشخیص 51 از 01 يا 52 از 02 نداریم * (90 :1977 ,۸۲۷۵[1). به‌علاود اتول استدلال می‌کنگادر مالیا«پیژوز نبرک بل و «مغلوب نیرد واترلو» باید توجه داشته باشیم که هریک از ما صرفا به دلیل داشتن دانش کافی درباره تاریخ فرانسه. قادر به ارائه این گزارش هستیم. فرض کنید کسی عملا چیزی درباره تاریخ فرانسه نمی‌داند او بدون شک معنای این دو عبارت را می‌فهمد؛ اما نمی‌داند آن‌ها به چه چیزی دلالت می‌کنند. بدیهی است شخص قادر نیست آنچه را که از آن آگاه است (ظاهر معانی) و از آنچه ارجاع به آن معطوف است, تشخیص دهد. به‌طور خلاصه. معرفت و درک صحیح یک عبارت به فرد اجازه می‌دهد دلالت را از ابژه متمایز کند. اما هوسرل معتقد است: که ضرفا دز فهم یک: عبارت»: شخص به یک آبژه توجه می‌کند. در واقع: ارجاع‌دادن به یک ابژه» تقریبا تعریف درک یک عبارت است (90-91 :1010). هدف اصلی پدیدارشناسی هوسرل شرایط امکان معرفت محض بود. او در پژوهش‌های منطفی معتقد بود معرفت» دوگانه ابژکتیویته دانستن و ايده‌آليته سوبژکتیویته را پیش‌فرض می‌گیرد. بدین‌جهت او موفق شد ایده‌آلیته سوبژکتیویته را با طرح نظريه درونی حیث التفاتی به ايده‌آليته معنا پیوند بزند؛ اما وقتی معرفت به ابژه‌های جهان واقع مربوط می‌شود. در دلالت آن‌ها تعارضی آشکار دیده می‌شود؛ بدین‌قرار که شناخت چنین ابژه‌هایی توسط معانی ایده‌آل که شرط سوبژکتيويته آن‌هاست» شرط ابژکتیویته را برآورده نمی‌کند؛ زیرا بدیهی است وقتی شخص به معانی عبارات مورد نظر هوسرل ارجاع می‌کند. باید بتواند بین یکسان‌بودن یا متفاوت‌بودن دلالت‌ها تمایز قائل شود. اما اثبات شد شخصی که تاریخ فرانسه نمی‌داند. اگر بخواهد تنها براساس معنای عبارات به آن‌ها توجه کند. به‌طور منطقی انمی‌داند که این عبارات.با اینکه دلالت‌های متفاوت دارند. اما مدولول یکسانی دازند و این نشان می‌دهد نظريه دلالت"معنایی عینیت ندارد. با این حال» این نکته خالی ازافایده نیست که بگوییم نظريه حیث التفاتی امکان جهش به پدیدارشناسی استعلایی رافراهم کرد؛ زیرابا اینکه هوسرل در پژوهش‌های منطفی با ایده‌آليته معنا نتوانست شرط عینیت را از معانی درونی برآورده کند درعوض» هوسرل مسیر سوبژکتیویته را چنان بسط داد که واقعیت هم در چارچوب آن قرار می‌گرفت. چنین سوبژکتيويته تمام‌عیاری با کشف آگاهی محض که منشا نهایی آگاهی است. حتی آگاهی از جهان واقع را هم در خود داشت. به علاوه» نظريه ايده‌آليته معنای فوسرل, بنومی زیشه‌های, نظروهای فههر یتسار مرح کرد؛ زیر معتای ایندآل: امکان تمام کنش‌های معنابخشی رافراهم*آورد و نشان داد؛کنش‌های معنابخشی نه‌تنها ۲ قرائت دیگری از حیث التفاتی قرائتی است که در ایده‌های( (۱۹۸۲) قرائت «پدیداری حیث التفاتی» خوانده می‌شود که «به «پدیدار» تجربه ابژه در آگاهی متمرکز است و به شباهت نظريه حیث التفاتی هوسرل و چیزی شبیه نظریه «پدیدارهای» کانت نظر دارد» (اسمیت. ۱۳۹۴: ۳۲۹). هوسرل هر دو قرائت را می‌پذیرد و بر ترکیب و تلفیق آن‌ها اصرار دارد (همان). ۳ معادل 11۵۵». برای این واژه چند معادل پیشنهاد شده است؛ از جمله «درون‌بود» «درون‌ذات» و «حلولی». در الهیات. ذاتی‌بودن و نفوذ مطلق و همه‌جانبه نفس يا روح در چیزی, «خلود مطلق» خوانده می‌شود. در همین معنا حلول مطلق در رابطه با حضور خدا در جهان تلقی می‌شود. در متون فلسفی «حلول» عبارت است از «صفات دایمی شی که در باطن و درون شی دیگر پنهان باشد» (صلیبا ۱۳۶۶: ۵۲۷) و همچنین «بودن شی به نحوی که وجود آن حال فی‌نفسه وجودش در محل باشد» (سجادی, ۰۱۳۴۱ ۲۳۵/۱). در پدیدارشناسی هوسرل 1102160» در مقابل استعلا و استعلایی 4۵۵1 1۳8866»» به معنای «درونی» و «درون‌ذات» نزدیک‌تر است و دلالت به حالت وجودی دارد که در درون چیزی نفوذ کرده است و در آن حضور دارد. در کاربرد هوسرل 11۵6۲ «دلالت به وجود جز حقیقتا درونی کنش ذهنی می‌کند و بر این اساس احساس درونی کنش است؛ برخلاف ابژه که برای کنش» استعلا تلقی می‌شود (107 :2008 ,1(۳/۹0۵)؛ پنابراین» این واژه به معنای ذاتی‌شدن یا ذاتی‌بودن چیزی در حدود شناسایی سوژه است و در آن نفوذ دارد؛ از این‌رو» داخلی یا درونی است؛ به همین علت. شاید معنای درونی یا درون‌ذات. مناسب‌تر باشد؛ همان‌طور که اسپینوزا از خدا یا جوهر به علت داخلی یا درونی اشیا تعبیر کرده است (اسپینوزا ۱۳۹۵: ۱۸). ۴ از تراژدیافسانه‌های تبای نوشته من کل یی نامهنفییگ نانی پا ۴۲۹ پیش از میلاد. ۵ در اینجا لازم است به این نکته توجه کنیم که هوسرل «5107» را هم‌زمان مترادف «مفهوم» و «معنا» می‌داند که تقریبا اصطلاح «8100» فرگه با عبارات «8100» و «136400::08» یا «مدلول» هوسرل برابر است. و اصطلاح «130400108» فرگه تقریبا به اصطلاح «008081۵4» یا «ابژه»ی هوسرل نزدیک است. با این حال, برخلاف فرگه. هوسرل «86460::۵8» یک جمله درست را «صدق» نمی‌داند» بلکه «صدق فی‌نفسه» می‌داند. هرچند برخی از مفسران معتقدند هوسرل در پژوهش‌های منطقی هنوز تمایز روشنی بین مفهوم «5100» و «304001008» ترسیم نکرده است؛ اما تقریبا معنا را محدود در الفاظ و عبارات زبان‌شناختی می‌کند: ذرحالی کذ منرلو) رازگظ ر کیرندفگام امتاط پلیشاحملی :و اذراکی می‌ذاند:(زهاوی: اسپینوزا باروخ (۱۳۹۵)» /خلاتی» ترجمه محسن جهانگیری, چ۷. تهران» نشر دانشگاهی, اسمیت یوت ورتراف (۳۹۴ 0+ فوسزال توجیقامجمتاقل شاکرس ترا وسخکلیت: دامت. مایکل (4۱۳۹۴ خاستگاه فلسفه تحلیلی» ترجمه عبدالله نیک‌سیرت» تهران» حکمت. صلیبا جمیل (۱۳۶۶)» فرهنگ فلسفی» ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی» تهران» حکمت. کاب‌استیونس» ریچارد (۱۳۹۸)» «آغاز پدیدارشناسی: هوسرل و اسلاف او» آشنایی با پدیدارشناسی, صقلان 3/30 ,وامروک انم 1٩ 3۳۵۶100600 136 م(1967) 2 ,3۳۵۷۵۳05 211 3۳۵066 ,۵۳۵ 316۷ ,10۳9096 ]٩ 2۳1050 ,(1964) ۷/۵ مصمعن۸ 01 6001195 ,0660 فصه 20 نونک ده آجو ۳۳ ,ر1977) ۰ صطمل ,ااع م۸ ۰ ,۵۳4 3707 هه 10000 ,ا7عع 7 ,(1990) 020 ,ا1عظط 0 06015 آهد نصا 0۳ آجهد ۳۳ وصه مصعاص ۳ ,(1978) صصنعه1 ,۳۵116۹۵2 ۶ و1076 820۰ ,5616166 009711006 03۵ ]778867 ,771160۵119 هط منام 066 ,۳71210500 5 178071 ]٩ 31000 ,7510۳6۵ ,(2008) .37 صطمت ,00ص 10 ,1 .37 بل بق8ص0۵ ,73۷68900005 091601 ,(2001) ملظ ما۲عد 1۳ 5 له 0512160 ,6080 ۳۳6 ]۵ 6و0 7۳6 ,3998 اعسقفصصئ ماصفک1 17006 80و ص00 ,ععلو 02 ۷۷۵۵۵۶۰ ۷۷۰ صعللن۸ 0هه معچته لباه8 6 ,1.0005 ,1760009 ]٩ 1۳60 ۳7۵907۲1۹5 30۳۵ ,(1964) .7 .37 وتقاصقط2/0 :۵ ,316136713005 6۳و 5 ,رکد نامع ناه 13 امعنومل ]0 ۵۵ ,0 ]۵۲ رام 050 ام ۲۳۵۵ 1 بره‌عکه م۸ 7۳۵۵۳۵۲ ,(3983) صطام3 معاجدع5 5۰ ۷۵910۷ رقنطم۳۸1۵001 مکعزد/وط 3/00 ,(2009) ۷۵۵ 67اع8 مصعع2 1 3۵1229620 507۵۲ 1۳۵ 0 نز 0 ,ر2005) +3016 ,حعصدجه ۸ یکلا 2/066/08۰ بظ صقنلز/۷ فص واصقط30 باه ی حل هناهد هه اصا

این مقاله تلاش می کند ضمن ارائه نگرش محتوامحور از نظریه حیثِ التفاتی و طرح نظریه ایده آلیته معنا، نظریه دلالت و ارجاع هوسرل را بررسی و از این طریق نسبت وجود و آگاهی را ذیل مقوله «عینیت»، در پژوهش های منطقی واکاوی کند؛ چراکه نسبت وجود و آگاهی را باید در نقطه تلاقی نظریه حیث التفاتی و عینیت جست. این نقطه تلاقی در مناط صدق عینیتِ معنا قابل طرح است که به عنوان نتیجه فیصله بخش نظریه دلالت و ارجاع هوسرل عمل می کند؛ به همین دلیل، این نوشته پس از ارائه نقد هوسرل از نظریه علِّی حیث التفاتی برنتانو، نوعی خوانش قیدی از نظریه حیث التفاتی مطرح می کند که نظریه خاص حیث التفاتی هوسرل در پژوهش های منطقی است. مطابق این نظریه، همواره سوژه از منظر خود به اُبژه التفات می کند و این همان منظر قایم به تلقی سوژه خوانده می شود که مشخصه ذاتی و حقیقی حیث التفاتی است. سپس نشان خواهیم داد که نظریه ایده آلیته معنا، از نتایج ساختار سه گانه حیث التفاتی هوسرل و نگرش محتوامحور حیث التفاتی است. برخلاف ادعای این نظریه که خصیصه حقیقی و ذاتی حیث التفاتی جنبه پدیدارشناسانه آن است، نظریه ارجاع و دلالت متناظر با آن، نمی تواند شرط عینیت معنا را برآورده کند؛ بنابراین، نظریه حیث التفاتی مبتنی بر نگرش محتوامحورِ نابسنده است.

396199

 6 1۱۱ 3051166 ۱۵۲۵۱ ۶٩ ۷2۱06 1۳۶ ۵۳ /روبا5 30 کاپلستون» فردریک چارلز تاریخ فلسفه از هابز تا هیوم, ترجمه امیر جلال الدین اعلم» چاپ پنجم. هیوم» دیوید, کاونّس در مبانی اخلاتی» ترجمه مرتضی مردیها چاپ اول» تهران: انتشارات مینوی خرد» 6 1301 15 ,713609 2010601 عست ]٩ 5۳ 1۳6 کل مصعککطدمغلهه11 56600 ,1۳۵۳۵6 ما صمنصه‌مصم موف طاصد0 محماچه 1 عصناعن و73 هه 110۳0۵ 4 771002۲6 1۵ ۸1۱۵۱ 3019 :6س0۸ 7۳ ۵س ۲7٩ 7۳0۹ ۸ م2200 1۳۵۵6۰ ۰ ,1.03000 ,کاع 6[ ناگ 10701 11110 360300 ]٩ 1610۵ ۱۵1 حرط ۰ ,707015 ]٩ 2۳۱۵0۱65 3۵ و600۳ وشووط مش م3000 ,1۳۵6 ۵ ,7۳۵۵96 5 76 ۱۵ ونله 70 ]۹۲ 3۵۳۵۵۵ 786 معا۲۵ 1220 110۳05 6 عنصه 1 کصط86 عطا نو ماع 1 03011ع 3 موس 20010 ,36 هنفحهاه مخفنصطا5 ۰ ,370710 1 ,201050 10۳۵1 10107 ۶ ۳7۵ معصناعد و73 ملد 1" 16 ۵طا 2086۳ ۵ اصصااه ۲۳05 از لمعل ۵ حصنه ۲۵ معاعتاحه عنطا 1۵ ,0604 عنطا 1۵ 206۰ ۳7۵۵ ۲ 7۳0۶6 ۸ عمط عنط صذ و0000 عط خهطا 067 ع) هط کصنه‌اصنم مصه کعزمهع دمص کعمننای عط مفصقط عده عطا 0۵ 6 0 ع1نط ورواناه م0 ۵1 رازه۳ ۶و نهیم عطا دز اکع از ۵1 1۵6۳ که ,(۷۳۳65 کعهگناند) ع0ز [۵مص 0۶ 16۷61 صنعاعی ج کعحعلعل عط مفصقط حعطاه ۵1۲-1 ۵1 لفط ۵ط ۵۳ وصاعط ماه عصی وصنصصنوط عطا 1۳۵۳۵۵ مععناهناز 6 صز ده طلعنط صنطک۳ع 0۵ عاد نم غه صمناعاممم که عجتامص عطا و فصه ۵ 211600۲ ۷۷6 ,علعنانهه عنطا صا بعحاسز عفد 066۵ 5۵6 عصهن ۵۶ عهددکه0 67 علنط هز 0هه ,2006 7۵ ۲٩ 1۳60052 م۸ صذ ,۳6 تمط عا هک دمصع0 0 ۷۷31۳ ,1/0705 ۵۴ ۵۲160165 ۵ ۲0062۲9 و8 م۸ ۵۵۶ [10۳۵ ۲۵۳۳۶ 16۷۹5 ۵ 3696 اقطا 530 ما کامصصعااد مکصمناه هط 86هر ۷2 عااناهصصرم ع0۳ قصه خصععطای عمط کز عصه طعنط خضسعل امد ۶۷ ووالم۲1 65 7] نم ما13 حاعصان۸ چام معمانطم که اصعونی ۸ 2/۰ * 0361ع0 دم وکملنطام مقزتط2 1 که نز700 ورمکیع]2۳ عاحن م۸ ۷

در این مقاله برآنیم به کوشش هیوم برای پاسخ به مساله ای بپردازیم که در کتاب رساله در باب طبیعت انسان شاهد آنیم؛ هیوم در این کتاب از سویی، با انتقاد شدید از نظریات مدافع «خودمدارانگاری» در اخلاق، بر آن است که «دیگردوستی» شرط تحقق اخلاق است و وجود اخلاق را امکان پذیر می سازد، و از دیگر سو، اظهار می دارد که پاره ای فضائل اخلاقی (فضائل صناعی) هم چون عدالت، از همان آغاز پیدایش شان از سر خوددوستی و به انگیزه ی حفظ مالکیت شخصی پدید آمده و فقط به مرور زمان است که نام فضیلت به خود گرفته اند. در مقالة پیش رو می خواهیم نشان دهیم که هیوم چگونه در رساله در باب طبیعت انسان و هم در کتاب اخلاقی دیگرش، یعنی کاوش در مبانی اخلاق، با دو روایت متفاوت، می کوشد نشان دهد که این دو رأی با یک دیگر قابل جمع اند. در نهایت، بیان خواهیم نمود که کدام یک از این دو روایت منسجم تر و با اصول و مبانی اخلاق وی سازگارتر است

428612

# این مقاله برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده اول است. ۱ دانشجوی کارشناسی‌ارشد روانشناسی تربیتی» گروه علوم‌تربیتی» دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» ۲ دانشیار گروه علوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» تبریز ایران ۳ دانشیار گروه علوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» تبریز ایران  ۱۷۰ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ 50065 صز دما زطانطصاآ درمز تحطع5 مصد کصعا 2۳ [2 و8030 7 60100۵1 ۵۶ 01۲0655 عطا عامنا۵ ۵ ۵۹ وی عنطا کم صنه 1۳56 «اونط علهصم؟ هو صمنانطانطصز نم موز تقاط فصه عصعاطامم موز معط ص۳۵ 0۵ عصنهندی 51- 0۳616۹ 8 ۳۵ برونید هام ع هتفهن ه ۷۵5 چوک کنط1 .کاصعلوبی [ممطو 1 لاله 060 1ص رنه عطا ۵1 صمتاعان موم آه‌ناعنهاد 156 بصامتع آمجصم ک طا۵ صهندعل0 -2017 627 عنصع20عه عط صز ما1 ۲ سکن 5 عطا صز کاصعلندی امک طونط ج2عر 85 0۳0016۶ 063310۳۵1 13 عاممعم 30 که عامصد5 ج ووخصحصصی عنطا 3۳0۵ .2018 ۵۳0۵۲۳۲۵1 ۵ ما ف۵عمعندعد نماد وصه عصنامحدک معاعوجم ۵۳ عمط اعد 40 027606 ۵۶ 3۳0۳۵ +عطا۸ ۳56 مقاقل عطا عنام 10 +کصتاصتع رکل) (مصصی فصه (کل) 04 همه فصه مکمذ/می6 عحنمصده‌تاکعی کصعاامم لدمز هط اکتع ]1 66 م۹8 0610۳۵۵ ۷۵5 کلحلقهه هاه13 ۵603 ۳۵۲۵ ۹۵2۵۳۵ 1360۲۲۷ 07 ۵۳۵۳۵ آمدمتامصه عصنطه) خقطا ۵ع مک کالدیم 156 مکزدتواهصه آمناعناهاد ۶و صمازطنطصز نهممزتقطعط فص کعصعاطامم دمن قطط ۵۳ ععگله خصی‌گکندهند ج کقط 36210۵1 ۳۵۵0665 060 08 تمد منامصه عصنط ماع 1۵ .(0>0.05) کاصعلند ۵ 8صنو07عع23 ,1۳567610۳6 .کاصمونی ص صمنتطنطصط نذ من قط6ط کع و تحص هه کصعاط0۳0 ع[ اقا دمص هه کوقام وصنتصنده و مصعص آمدمتامصه منک اصعکصمم عط) که کاآنهه عطا ما5 صز من طانطصن دمن معط فصه کصعاطاممم نم قط0 حصذ ۳۵0۵1 ,ق2۵16 ل من معط مصمنطنطصت . من معط +5 م6  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... 1۷۱ دانش آموزان قشر عمده‌ای از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند به طوری که در کشورهای در حال توسعه سهم این قشر به ۵۰ درصد جمعیت نیز می‌رسد. بنابراین سلامت روانی آن‌ها اهمیّت ویژه‌ای دارد. یکی از زمینه‌هایی که در ارتباط با سلامت آن‌ها مهم به نظر می‌رسد وجود مشکلات رفتاری! بین آن‌ها است که بر عملکرد تحصیلی فرد. مراقبت از خود روابط اجتماعی, سازگاری فردی تأثیر منفی بگذارد (امیرطهماسب» باقری و ابوالعمالی» ۱۳۹۷). پس از چندین دهه پژوهش در زمینه روان شناسی مرضی و بر خلاف باور ابتدایی نشان داده شد که کودکان و نوجوانان نیز در معرض ابتلای مشکلات رفتاری قرار دارند و در مجموع بین ۱۴ تا ۲۴ درصد از کودکان و نوجوانان با انواع مشکلات و اختلال‌های رفتاری و مقتکلانت: رفتاری .یکی از چالش‌های بزرگ والنیی و عراقیت‌کنندگان کوذکان است "که ممکن آست سلامت حال و آینده این کودکان را تهدید کند و تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و برای خانواده مشکلاتی به وجود خواهد آورد» رشد سالم را مختل کرده و کیفیت مراقبت از این کودکان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.(کاراج. مک لنان» بلنگر و نیکسون» ۲۰۱۷). مشکلاث رقتاری علائمی بیمارگون از)ااآرگارما یجان مس گاید دو شکل مختلف رخ امی‌دهند؟ مشکلات رفتاری درونی‌سازی و برونی‌سازی. مشکلات رفتاری برونی‌سازی با بی‌اعتنایی مقابله‌ای, تکانشگری» رفتار اخلال‌گرانه» پرخاشگری و بیش‌فعالی مشخص می‌شوند» در حالی که مشکلات رفتاری درونی‌سازی شامل علائم انزواطلبی؛ افسردگی و اضطراب هستند (فاس» پلات و پارسونز» ۲۰۱۷). بروز مشکلات رفتاری در طول سال‌های اولیه زندگی تأثیر: نامطلوبی بر فرآیند رشد طبیعی کودک دارد؛ خصوصا مشکلات رفتاری برونی‌سازی در کودکان (مانند بیش‌فعالی و پرخاشگری) که می‌تواند منجر به مشکلات روان‌شناختی مزمن و عملکرد تحصیلی ضعیف شود (میدوهاس» کوآنگ و فلوری۸ ۲۰۱۴). مطالعات اپیدمیولوژیک» میزان شیوع مشکلات رفتاری را در کودکان سنین مدرسه بالا و در حدود ۱۱ تا ۲۵ درصد گزارش کرده‌اند که میزان شیوع این اختلالات در پسران بیشتر از دختران است و نرخ شیوع مشکلات رفتاری چون اختلال سلوک ۵/۴ درصد و بیش‌فعالی ۱۲/۹ درصد اعلام شده است که نرخ بالایی است (مسعودنیا وپوررحیمیان» ۱۳۹۵)؛ بنابراین مشکلات رفتاری در کودکان می‌تواند آشفتگی‌های روانی- اجتماعی برای آن‌ها ایجاد کرده و زندگی فردی و اجتماعی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.  ۱۷۲ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ از سوبی نقص در کنترل بازداری رفتاری! و ارتباط عصبی افراد دارای مشکلات رفتاری نیز در چند پژوهشی گزارش شده است (کمبرلاین» منزیس» همپاژه» ساکلینج» فنبرگ» دلکامپو"» ۲۰۰۸). بازداری رفتاری اشاره به توانایی توقف یا فرونشانی یک فعالیت نامناسب برای ایجاد یک رفتار متناسب با موقعیت در حال تغییر دارد (لوپز-کندا هولوگوین» کاداویرا کورال و دوالو؟, ۲۰۱۴). بازداری رفتاری» فرآیندی عصب- شناختی است که به کودکان کمک می‌کند تا درنگیده‌تر رفتار کنند. بارکلی؟ بر اين باور است که بازداری رفتاری باعث می‌شود پاسخدهی به یک رویداد با تأخیر انجام شده و فرصتی را ایجاد می‌کند تا فرایند خودکنترلی (خودنظم‌جویی) عمل کرده و اعمال خودفرمان شکل بگیرند (بارکلی» ۱۹۹۷). بازداری رفتاری ضعیف با نقص در کنترل پاسخ‌های بالقوه و به خصوص رفتارهای اجباری در ارتباط است (بنون» گلزایوس» گرافت و بویز ۲۰۰۲). از سوی دیگر برخی مطالعات هم گویای ارتباط بین بازداری و حافظه کاری هستند (وایت و دایموند/ ۲۰۱۴). گزارش بست و میلر" (۲۰۱۰) دال بر این است که بسیاری از تکالیف مورد استفاده برای ارزیابی بازداری» مستلزم به کارگیری حافظه کاری است و ترکیب این دو فرآیند در یک تکلیف به افزایش دشواری قابل تّلاحظه درخ تکلیف منجر می‌شود. مطالعه ردایک, کالوه گای و انگل۸ ۲۰۱۱) نیز نشان از ابّخ«دازد که آشرکت‌کنندگا بااظرفیت پایین حافظه کاری نسبت به شرکت‌کنندگان با توان حافظه فعال قوی‌تر در تکالیف مربوط به بازداری رفتاری از جمله تکلیف برو/ نرو ضعیف‌تر عمل می‌کنند. بنابراین#ا#لهبود 3تون حافظه کازّی فاد باعییبود توان بازداری در آفراد امروزه یکی از روش‌های مورد استفاده برای بهبود مشکلات رفتاری کودکان و همچنین شکل‌گیری خودکنترلی در آن‌ها تکنیک‌های رایانه‌ای آموزش حافظه" کازی هیجانی* است (سونگابرک» برانتیس؛ هولامن وکروتس"» ۲۰۱۴؛ صمیمی» رامش» افزون کاظمی‌رضایی» ۱۳۹۶). حافظه کاری هیجانی به توانایی شناسایی» درک و تنظیم هیجانات اطلاق شده و به عملکرد حافظه کوتاه‌مدت در رمزگردانی» حفظ دستکاری و بازیابی اطلاعات عاطفی آشاره دازد (مامرل, ۳۶۱۴): آموزش حافظه کاری هیجانی به به عنوان نوعی مجزا از مداخله‌های حافظه کاری شناخته می‌شود» اما از موّلفه‌های شناختی آن نیز بهره- مند است. در واقع حافظه کاری هیجانی علاوه بر تمرکز بر موّلفه‌های شناختی بر چگونگی پردازش اطلاعات عاطفی نیز تأکید دارده ماثّد اینکه" چگونه حالت‌های خلقی و هیجانی در کاهش يا افزایش  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... ۱۷۳ حافظه کاری تأثیر می‌گذارد. در این تکلیف به جای استفاده از محرک‌های صرفا شناختی از محرک‌های هیجاقی سزتیط. با اقتلال استقاده می‌شرت (ضوارتره گراهان: همان ویس و داگلش ار مار سمیجل: ولوکار و دیماری" (۲۸).شان داذند اقرادی: کدااز ظرفیت بالاتری, در محاقظه. کارین برگورهارنده توانایی بیشتری در سرکوب حالت‌های هیجانی چهره و اتخاذ یک نگرش غیرهیجانی هنگام قرار گرفتن دربرآیر سمرگ‌های فیجاتی کارند. بنآبراین افطل کار ,ذارای ساکاری باب ارو را کیت آافر بافت هیجانی می‌توان به آموزشی با قابلیت بالا امیدوار بود و تحقیقات در این زمینه به تأثیرپذیری آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات روانی و رفتاری تأکید دارند (کردتمینی» ۱۳۹۴؛ کراس- یوتس» الزینگا اثی» پارت» ندتفلدت" و همکاران, ۳۰۱۴). ویژگی اصلی آموزش حافظه کاری هیجانی این هس کل پا آمززش منام, ی تکلف ,در فرانتدهای, حافظه کذمربوط پذرمشنگلات رختاری و هیجانی است در شخص پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای به دست می‌آید و میزان مشکلاتش کاهش یابد (جرمن» لونسو گوتلیب؟. ۲۰۱۱ روگهان و هادوین* (۲۰۱۱) در پژوهشی نشان دادند که آموزش حافظه کاری هیجانی با استفاده از محرک‌های عاطفی در کودکان و نوجوانانی که دچار مشکلات اجتماعی و رفتاری می‌باشند؛ باعث می‌گردد که توانایی تنظیم شناختی و مشکلات رفتاری در این افراد بهبود یابد. آموزش حافظه کاری» نیازمند کنترل توجه زیاد است و باعث می‌شود که فرد فرصت کافی برای تمرین تمرکز داشته باشد در نتیجه با فعالیت مکرر و تحریک سیستم توجه, تغییر ظرفیت شناختی تسهیل شده و در طی جلسات آموزشی قدرت توجه و بازداری/زفتاری آدانش‌آموزان افزایش یابد (سهلبرگ و ماتیرم ۱۹۸۷). همچنین کردتمینی» صمیمی و رامش (۱۳۹۴)«نتایج از کاهش"معناذار نمات آزمودنی‌ها در مرحله پس- آزمون نسبت به مرحله پیش‌آزمون» در سه موّلفه خطای ارائه» خطای حذف و زمان واکنش پاسخ آزمون برنامه‌های آموزشی حافیظه کریارهیجانی به چورهمستقیم بهبود عملکره حافظه را در پی: داشته و باعث بهبود عملکرد مربوط به نواحی مغزی مربوط به مشکلات ناشی از این نواحی می‌شود و هم به طور غیرمستقیم در کاهش مشکلات مربوط به سلامت روان» بازداری رفتاری و مشکلات رفتاری تاثیر مثبت بر جا گذاشته است (روگهان و هادوین» ۲۰۱۱). در واقع حافظه آمفهوم پیچیده» مبهم و گسترده ای است که بر تمام رفتارهای فردی و اجتماعی افراد تاثیر می‌گذارد و هیچ رفتاری بدون تاثیر گرفتن از آن قابل تصور نیست (ریپو" و بدلی» ۲۰۰۶). روش آموزش حافظه کاری هیجانی رابطه‌ی شناخت و هیجان را به بهترین وجه نشان داده و باعث بهبود توانایی کنترل شناختی و هیجانی در افراد می‌شود و می‌تواند به  ۱۷۴ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ عنوان یک درمان مکمل در اتواع اختلالات شناختی و هیجانی و بهبود توانایی‌های شناختی و عاطفی در افراد به کار برده شود. با توجه به نقش قابل ملاحظه ناتوانی در بازداری در بروز مشکلات رفتاری و همچنین وجود رابطه بین بازداری و حافظه کاری می‌توان با به کارگیری برنامه‌های آموزش حافظه کاری به بهبود توان بازداری و در نهایت کاهش مشکلات رفتاری در دانش‌آموزان کمک کرد. همچنین با توجه به اینکه پژوهش‌های کمی در زمینه اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش‌آموزان انجام گرفته است؛ لذا بر این اساس» هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در دانش‌آموزان بود. با توجه به این ۱- آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارد. ۲- آموزش حافظه کاری هیجانی بر بازداری رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش نیّمه‌آزمایشی و از نوع پیش آزمون- جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره‌ی اول متوسطه ناحیه ۵ شهر تبریز بودند» که در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۹۷ مشغول تحصیل بودند. از این جامعه» نمونه‌ای به حجم ۳۰ نفر دارای مشکلات رفتاری بر اساس نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و کنترل (1۵ نغو) جایگزین شدنه به؛این صورت که ابت آزبین مدارس ناخیه ۵ تعداد دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شده و از بین دانش‌آموزان این مدارس» آن‌هایی که مشکلات رفتاری داشته» انتخاب و در دو گروه آزمایش جایگزین شدند. پرسشنامه اختلال رفتاری راتر۲ (۱۹۶۴) که برای کودکان ۷ تا ۱۳ ساله طراحی شده است دارای ۳۰ سوّال بوده که ۲۴ گویه آن مستقیما: ال پرسشنامه راتر گرفته شده است. این پرسشنامه دارای ۳۰ گویه  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... 1۷۵ است و حواسپرتی» اضطراب» ترس» پرخاشگری و بیش جنبشی را می‌سنجد. هر سوّال دارای سه گزینه است. روش نمره‌گذاری به این صورت است که اگر عبارتی در مورد فرد صدق می‌کند و بیانگر رفتار کودک است دور عدد (۲) در مقابل شماره مربوط به آن ماده خط کشیده شود. اگر عبارت فقط تا حدی درباره رفتار کودک معرف می‌باشد دور عدد (۱) و اگر ماده مذکور اصلا درباره رفتار کودک صادق نیست دور عدد (۰) خط کشیده شود. راتر (۱۹۶۴) پایایی بازآزمایی و پایایی درونی پرسشنامه را در یک مطالعه پیش‌آزمون و پس‌آزمون با فاصله دو ماه ۰/۷۴ گزارش نمود. همچنین در پژوهشی پایایی بازآزمایی این آزمون کل نسخه: اصضلی ,و آولیه آن :خر سال ۱۹۷۴ توسط فافین؟ ظراحی گردینه آسته بت ور رسیم برای اندازه‌گیری بازداری رفتاری استفاده می‌شود و شامل دو دسته محرک است. آزمودنی‌ها باید به دسته‌ای از محرک‌ها پاسخ دهند (برو) و از پاسخدهی به دسته دیگر خودداری (نرو). از آنجایی که تعداد مخرک‌های برو معمولا بیشتر از مکی #سلد با کی ۶ اج زان پاسخ در افرد بیشتر است (وربروگن و لوگان ‏ ۳۰۰۸). عدم بازداری مناسب يا خطای رتکاب به معنای انجام پاسخ حرکتی در محرک برو به شکل هندسی مثلث به مدت ۵۰۰ میلی ثانیه در یک لپ‌تاپ لنوو » ارائه می‌شود و آزمودنی هنگام ارائه محرک غیرهدف است. از این آزمون» سه نمره جداگانه به دست می‌آید: درصد خطای ارتکاب» خطای حذف و زمان واکنش. در این آزمون آزمودنی پس از روّیت مثلث که در این آزمون محرک برو بود باید هر چه سریعتر با فشار دکمه فاصله صفحه کلید به آن پاسخ می‌داد. در ابتدا چند کوشش به صورت تمرینی ارائه شد تا آزمودنی نسبت به آزمون و جایابی کلید پاسخ کاملا آشنا شود و سپس ۱۰۰ کوشش اصلی ارائه شد که ۷۰ مورد آن‌ها محرک برو بود تا بتوانند پاسخ نیرومندی را ایجاد کند. کلیه پاسخ‌ها و زمان واکشن آزموگی‌ها ثبت دیور پزوشنی متا ر ان الزمون ۰/۸۷ گزارش شده برای آموزش حافظه کاری هیجانی از نرم‌افزار آموزش حافظه کاری هیجانی ساخته شده مبتنی پروتکل توضیف شده توسط قوایرر ز سمگازان (۳۳۱۳) اسفاده شد. این ترم‌افزاز قامل یک تکلیف رایانهاتی رو به عقب هیجانی است که در آن به طور همزمان یک چهره برای ۵۰۰ میلی ثانیه بر یک ماتریس چهار در  ۱۷۶ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ چهار بر صفحه مانیتور و یک کلمه برای ۵۰۰ میلی ثانیه در هدفون ارائه می‌شود. هر جفت تصویر- کلمد با یک فاصله ۲۵۰ میلی ثانیه که در طی آن آزمودنی‌ها با فشار دادن دکمه به یک یا هر دو محرک به طور همزمان پاسخ می‌دهد دنبال می‌شود. ۶۰ درصد از کلمات (مانند تجاوز و مرگ) و چهره‌ها (مانند ترس» غم و خشم) به طور هیجانی منفی هست و مابقی از لحاظ عاطفی خنثی (به عنوان مثال کمد و صندلی) هستند و ارائه کوشش‌ها به صورت تصادفی در طی جلسات تنظیم می‌شود. اگر آزمودنی به محرک هدف فضایی- دیداری پاسخ اشتباه می‌دهد و یا پاسخی نمی‌دهد شکلکی با چهره ناراحت و به رنگ قرمز ارائه می‌شود و در صورت پاسخ صحیح شکلکی با چهره خندان و به رنگ سبز نشان داده می- شود. نرم‌افزار به طور پیش‌فرض با یک مرحله به عقب آغاز می‌شود. به منظور اینکه آزمودنی‌ها در بالاترین سطح عملکرد خود در تکلیف باشند آستانه پایین ۲۰ و آستانه بالا ۶۰ قرار داده می‌شود؛ یعنی درصورتی که پاسخ‌های صحیح بالای ۶۰ درصد باشد یک مرحله اضافه می‌شود و درصورتی که پاسخ- های صحیح کمتر از ۲۰ درصد قرار گیرد یک مرحله کاسته می‌شود (صمیمی و همکاران, ۱۳۹۶). پیشنهاد سازنده تمرین به مدت ۲۰ روز متوالی بین ۱۵-۳۰ دقیقه است. تاکنون اثربخشی برنامه نرم- افزاری آموزشی حافظه فعال هیجانی :بر هبود توانایی مهارگزیی شناختی و عاطفی نوجوانان مبتلا به استرس پس از سانحه, بازداری رفتاری مبقّلایان به اختلال وسواس "فکری- عملی, کنترل شناختی افراد با اضطراب صفت بالا بهبود کنشن‌های اجرایی نوجوانان مبقّلا به اختلال "تنیدگی پس‌ضربه‌ای» بهبود نشانگان اختلال نارسایی توجه: پمبود: معا ولا رگ اسگهدااهای مغز در پژوهش‌های بسیاری بررسی شده است (کردتمینی و همکاران؛ ۱۳۹۴؛ صمیمی و همکاران» ۱۳۹۶؛ حسنی» نادی و سجادیان؛ پس از انتخاب دانش‌آموزان و جلب رضایت آن‌ها برای انجام پژوهش؛ دانش‌آموزانی که دارای مشکلات رفتاری بودند به وسیله‌ی فرم مشکلات رفتاری راتر شناسایی شدند. همچنین برای آزمودنی‌ها درباره اهداف پژوهش,» نحوه کار زمان و مکان. آموزشی توضیح داده شد و پیش‌آزمون به عمل آمد. جلسات آموزشی برای گروه آزمایش به مدت ۲۰ جلسه و روزانه اجرا شد و برای گروه کنترل هیچ گونه آموزشی ارائه نشد. پس از اتمام دوره‌های آموزشی از آزمودنی‌های هر دو گروه» پس‌آزمون به عمل آمد. نحوه‌ی اجرای نرم‌افزار آموزش حافظه کاری هیجانی به این صورت بود که در جلسه‌ی اول نحوه کار با نرم افزار و آشنایی با کلیدهای مورد استفاده در آن به آزمودنی‌ها آموزش داده شد و از جلسه‌ی دوم شروع به کار با نرم‌افزار کردند که البته نرم‌افزار به صورت مرحله‌ای و از چهار بک شروع می‌شد و به یک بک می‌رسید که هر کدام امتیاز جدا گانه‌ای داشتند. آشنایی و کار با تصاویر و صداهای استفاده شده هم در طول  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... جلسات آموزش داده شد و تمرکز بر روی تصاویر و صداها به طور همزمان و نحوه تکرار و تشخیص بک‌ها هم توضیح داده شد. در نهایت از همکاری معلمان و دانش آموزان تشکر به عمل آمد. همچنین و در پایان داده‌های جمع آوری شده با آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شاخص‌های توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک گروه و نوع آزمون در جدول ۱ نشان داده شده است. جدول ۱: شاخص‌های توصیفی نمرات متغیرهای پژوهش در دو گروه 8۳00 ۳۵ 1۵ ۷۵۳28165 5۲0۳65 برو 5 ۵۶ ع که ما10 نتایج جدول ۱ نشان می‌دهد که میانگین نمرات مشکلات رفتاری فرم والدین و معلم در آزمودنی‌ها و در پیش‌آزمون گروه آزمایش به ترتیب ۱۰/۷۳ و ۱۱/۶۰ و در گروه کنترل به ترتیب به ۱۰/۸۰ و ۴۳ است. همچنین موّلفه‌های آزمون برو/ برو (خطای ارائهه خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست) در پیش‌آزمون گروه آزمایش به ترتیب ۳/۲۰ ۴/۳۳ و ۱۱۶/۰۱ و در گروه کنترل نیز ۳/۱۳ ۴/۳۳  ۱۷۸ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ و ۱۱۵/۹۳ است. به طوری که نمرات پیش‌آزمون در متغیرهای مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در گروه آزمایش و کنترل تفاوت چنداتی با یکدیگر ندارند. همچنین میانگین نمرات مشکلات رفتاری قرم والدین و معلم در آزمودنی‌ها و در پس‌آزمون گروه آزمایش به ترتیب ۹/۰۶ و ۹/۳۶ و در گروه کنترل به ترتیب به ۱۰/۲۰ و ۱۰/۵۳ است. همچنین موّلفه‌های آزمون برو/ برو (خطای ارائه, خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست) در پس آزمون گروه آزمایش به ترتیب ۲/۶۰ ۳/۶۰ و ۱۱۴/۰۱ و در گروه کنترل نیز ۰ ۴/۶ و ۱۱۶/۶۶ است. همان‌طور که در جدول ۱ مشاهده می‌شود آموزش حافظه کاری هیجانی باعث کاهش میانگین نمرات در متغیرهای مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در گروه آزمایش شده است. در حالی که تفاوت چندانی در گروه کنترل وجود ندارد. پیش از آنکه فرضیه‌های پژوهشی را مورد بررسی قرار گیرد. لازم است که پیش‌فرض‌های تحلیل گزازبانسی از جتله قرتال بودن دانسا هعگنی, واران‌ها ز قییط رکزسیزن برزدبی قنود. نتایع این جدول ۲: آزمون معنی‌دار کالموگروف- اسمیرنوف برای بررسی طبیعی بودن توزیع نمرات متغیرها پیش آزمون آزمان واکشن پافیخ ارت 30 1133 87 077 038 نتایج جدول ۲ نشان داد که مقدار سطح معناداری در آزمون فوق الذکر برای کلیه متغیرها از ۰/۰۵  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... 1۷۹ متغیرها آزمون لوین ‏ درجه آزادی اول درجه آزادی دوم سطح معناداری بر اساس آزمون لوین و عدم‌معناداری برای متغیرهای مشکلات رفتاری و بازداری» شرط برابری واریانس‌های بین گروهی نیز رعایت شده است و گروه‌ها دارای تجانسمی‌باشند. همچنین مقدار ۲[ تعامل متغیر مستقل و همپراش در متغیرهای مشکلات رفتاری فرم والدین و معلم» خطای ارائه, خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست به ترتیب ۲/۷۹ ۲/۵۲ ۲/۶۰ ۲/۶۱ و ۲/۹۱ است که معنادار نیست و می‌توان گفت که همبستگی متغیر همپراش و مستقل رعایت شده است. فرضیه اول: آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری دانش‌آموزان تأثیر دارد. با توجه به این که پیش‌فرض‌های استفاده از تحلیل کواریانس محقق شده» لذا برای بررسی فرضیه اول پژوهش از تحلیل کواریانس استفاده شد که نتایج در جدول ۴ نشان داده شده است. جدول : نتایج تحلیل کواریانس یک متغیری روی نمرات پیش‌آزمون- پس‌آزمون متغیر مشکلات رفتاری 0۳015 61210۳۵1 ۵2016 1کعاسا5 00 - کعمک اععا-6 0۳ 0۵ کاکاقصه ععممه ام عا امه ع 0 اه کالنوه منبع تغییرات مجموع مجذورات رجه آزادی میانگین مجذورات نسبت 7 سطح معناداری مجذوراتا دک 1۵۵۵8۶ ۹0۵۳۵ آها10 ۹1 65 ۸۷۵۲۵8 ۳۳۵0 58 ۳12  ۱۸۰ نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ بر اساس داده‌ها به دست آمده از جدول ۴» پس از تعدیل نمرات پیش‌آزمون» اثر معنی‌داری در عامل بین آزمودنی‌های گروه وجود دارد (۴/۷۶ ۲۷(۳ و ۳)۱ ۳>۰/۰۳ و ۰/۱۵ مجذور آتا). به طوری که نمرات نشان می‌دهد میانگین گروه آزمایش که در معرض آموزش قرار گرفته‌انده به طور چشمگیری کاهش داشته است. از اين رو می‌توان نتیجه گرفت که آموزش حافظه کاری هیجانی بر متغیر مشکلات رفتاری تأثیر دارد. در واقع آموزش حافظه کاری هیجانی» ۱۵ درصد بر مشکلات رفتاری دانش‌آموزان فرضیه دوم: آموزش حافظه کاری هیجانی بر بازداری رفتاری دانش آموزان تأثیر دارد. با توجه به این که پیش‌فرض‌های استفاده از تحلیل کواریانس محقق شده, لذا برای بررسی فرضید دوم پژوهش از تحلیل کواریانس استفاده شد که نتایج در جدول ۵ نشان داده شده است. همچنین ترکیب خطی میزان پس‌آزمون‌های متغیرهای خطای ارائه» خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست پس از تعدیل تفاوت‌های متغیر همپراش از متغیر مستقل (حافظه‌ی کاری هیجانی) تأثیر جدول ۵: تحلیل چندمتغیری نمرات پیش آزمون» پس‌آزمون موّلفه‌های برو/ برو 1 ۲00 80 31۵ 80 ,50065 0۳6-651 0۳ کادراهمه عاها 1/101۷ منبع تغییرات مجموع درجه میانگین ۰ نسبت ۳ سطح مجذور تا مندرجات جدول ۵ نشان داد که آموزش حافظه کاری هیجانی بر بازداری رفتاری وموّلفه‌های خطای ارائه» خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست تأثیر دارد و لذا فرضیه دوم پژوهش تأیید می‌گردد. این پژوهش با هدف اثربخشی حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش‌آموزان انجام شد. یافته اول پژوهش نشان داد که میانگین گروه آزمایش که در معرض آموزش حافظه کاری  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... ۱۸۱ هیجانی قرار گرفته‌اند. به طور چشمگیری کاهش داشته است. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که آموزش حافظه کاری هیجانی بر متغیر مشکلات رفتاری تأثیر دارد. این يافته با نتایج پژوهش‌های شوایزر و همکاران (۲۰۱۳) روگهان و هادوین (۲۰۱۱) و صمیمی و همکاران (۱۳۹۶) مبنی بر اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کنترل عاطفی و مشکلات رفتاری در افراد دچار مشکلات اجتماعی و هیجانی مطابقت دارد. همچنین در پژوهشی حسنی و همکاران (۱۳۹۸) نشان دادند که آموزش حافظه کاری هیجانی بر اختلات خلقی و اضطرابی هم تأثیر مثبت دارد. در تبیین این یافته باید اشاره کرد که آموزش حافظه کاری هیجانی اولا موجب توانایی بیشتر در به کارگیری راهبردهای اولیه می‌گردد که با افزایش ریی سیستم عصبی در ارتباط است و دوم این که منجر به توسعه‌ی مهارت‌های جدید و در نهایت سازمان‌دهی مجدد عملکرد حافظه می‌گردد (روگهان و هادوین» ۲۰۱۱). از نقطه نظر عصب‌شناسی تحقیقات بیانگر این هستند که نقص در کنترل شناختی و حافظه ی کاری با اختلال در شبکه‌هایی که میانجی‌گر کنترل هیجانی هستند در ارتباط است. در واقع با توجه به اين که حافظه کاری دستکاری و ذخیره‌ی موقت اطلاعات را بر عهده دارد و برای طیف وسیعی از فعالیت‌های شناختی لازم است» بر این اساس حافظه کاری هسته بسیاری از عملکردهای پیچیده شناختی است و اختلال در عملکرد شناختی,؛ افت کاریی و ناتوانی در انجام دادن فعالیت‌های روزانه را موجب می‌شود که این امر در بروز مشکلاتی از جمله مشکلات رفتاری تأثیرگذار است (نجاتی و ایزدی‌نجف آبادی ۱۳۹۱) به نظر می‌رسد کسانی که حافظه کاری قزی‌تری دارند برای مقابز گوس بط ام رند. زاين اقراذ در تکالیف مربوط به حل مسئله استدلال و تنظیم تجارب هیجانی موفق تر عمل.می‌کنند. در واقع حافظه کاری هیجانی باعث سرکوب افکار مزاحم و عملکرد شخصی در تکلیف های مربوط به ظرفیت حافظه ی کاری وابسته به کنترل تداخل فعال و کنترل شناختی وجود دارد (فریدمن و مایک! ۲۰۰۴). آموزش حافظه کاری هیجانی باعث می‌شود که اولاافراد از ظرفیت‌های درونی که همراه با سیستم- های عصبی هستند. بیشتر استفاده کنند و ثانیا باعث به وجود آمدن مهارت‌های جدید می‌شود که منجر به سازماندهی مجدد عملکردی می‌گردند. به طوری که تقویت حافظه کاری با استفاده از محرک‌های هیجانی می‌تواند منجر به بهبود مهارگری هیجانی و عاطفی در کودکان شده و میزان مشکلات رفتاری یافته دیگر پژوهش نشان داد که آموزش حافظه کاری هیجانی بر بازداری رفتاری و موّلفه‌های خطای ارائه خطای حذف و زمان واکنش پاسخ درست تأثیر دارد. این یافته با نتایج پژوهش‌های پژوهش‌های مبنی بر اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر بهبود بازداری رفتاری (شوایزر و همکاران» ۲۰۱۳ (کرد تمینی و همکاران» ۱۳۹۴) و (بومیه و لانگ/, ۲۰۱۶) و اثربخشی این آموزش بر  رد نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ بهبود توانایی کنش های اجرایی همسو است. در تبیین این یافته می‌توان گفت که آموزش حافظه کاری هیجانی با تأثیر بر هیپوکامپ و لوب پیشانی باعث بهبود ظرفیت آن و بهبود بازداری رفتاری و کاهش تفکرات مزاحم می‌شود (شوایزر و همکاران» ۲۰۱۳). به دلیل زیربنای مشترک بین حافظه کاری و توانایی بازداری (بومیه و لانگ» ۲۰۱۶) می‌توان ادعا کرد که آموزش حافظه کاری هیجانی همزمان با تأثیر بر حافظه کاری افراد باعث بهبود بازداری در آن‌ها می‌شود. درصد بهبود و کاهش نمره‌های بازداری نمونه‌های پژوهش تاییدی بر تأثیر آموزش حاقظه کاری هیجانی بر بهبود بازداری افراد می‌باشد. چون تکالیف آموزش حافظه کاری هیجانی شامل مجموعه‌ای از تمرین‌های مکرر است و طوری طراحی شده است که به مهار زیاد توجه نیاز دارد؛ بنابراین باعث می‌شود که فرد فرصت کافی برای تمرین تمرکز داشته باشد که با فعالیت مکرر و تحریک سیستم توجه» باعث تسهیل تغییر ظرفیت شناختی می‌شود و طی جلسات آموزش قدرت توجه و بازداری آزمودنی افزایش پیدا می‌کند (سهلبرگ و ماتیرا ۱۹۸۷). بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت که آموزش حافظه کاری هیجانی به افزایش ظرفیت حافظه کاری و بهبود بازداری در دانش‌آموزان دارای مشکلات رفتاری می‌شود که اين یافته انعطاف‌پذیری نواحی مغزی مرتبط با حافظه و بازداری را نشان می‌دهد. به طوری که رابطه مثبت بین ظرفیت حافظه کاری و بهبود عملکرد در تکالیف مربوط به بازداری می‌باشد؛ بنابراین بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که آموزش حافظه کاری هیجانی بر بهبود بازداری رفتاری در دانش‌آموزان تأثیر مثبت دارد و می‌تواند به عنوان به یک روش مفید در این زمینه عمل کند (مازکوویچ» بوسوسکی و کناف۲۰۰۷). همچنین در زمینه تکالیف حافظه کاری,» بر نقش نورون‌های قشر پیش پیشانی خلفی جانبی در رمزگذاری و هدایت اطلاعاتی که موقتا فعال نگهداشته می‌شوند تأکید ذارند. بنابراین می‌توان چنین استدلال نمود که با تمرین تکالیف حافظه کاری می‌توان علاوه بر حافظه کاری به بهبود بازداری رفتاری نیز کمک کرد؛ چرا که این دو توانایی دارای ساختارهای مغزی مشترکی می‌باشند و لذا آموزش حافظه کاری با توجه به یافته‌های این پژوهش و سایر پژوهش‌های انجام گرفته می‌توان ادعا نمود که آموزش حافظه کاری هیجانی یکی از شیوه‌های مناشب و کازآمد مداخله‌ایی درشداخلات روان‌شناسی و در افراد سالم و دانش آموزان است. از مزیت‌های این پژوهش, استفاده از ابزارهای عملکردی است و استفاده از این ابزارها در سوگیری پاسخ در آزمودنی‌ها جلوگیری می‌کند و بر خلاف آزمون‌های خودگزارش دهی این ابزارها توانایی عملکردی را نیز می‌سنجند. بنابراین پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های دارای حمایت مالی نرم- افزارهای پیچیده‌تر و دقیق‌تر جهت تدوین برنامه‌های نرم‌افزاری خریداری و با استفاده از متخصصین مجرب در برنامه‌نویسی مجددا تدوین و طراحی گردد. این پژوهش در حجم نمونه کوچک آن هم دانش-  اثر بخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری... ۱۸۳ آموزان دختر شهر تبریز انجام شد» ضروری است که چنین پژوهشی در نمونه‌های بزرگتر و در دیگر مقاطع تحصیلی و بر روی پسران نیز صورت گیرد. همچنین پیشنهاد می‌شود معلمان و متخصصان تعلیم و تربیت و سایر متخصصان که در ارتباط مستقیم با دانش‌آموزان دارای مشکلات رفتاری و بازداری هستند ضمن آشنایی با راهبردهای ارائه شده در این پژوهش» از این راهبردها برای بهبود عملکرد حافظه امیرطهماسب گلناز؛ باقری» فریبرز و ابوالعمالی» خدیجه (۱۳۹۷). اثربخشی روش فرزندپروری مثبت بر مشکلات عاطفی-رفتاری کودکان با اختلال پادگیری در دوره ابتدایی. مجله علوم رونشناختی, حسنی» مژگان؛ نادی» محمدعلی؛ و سجادیان» ایلناز (۱۳۹۸). اثر بخشی آموزش مداخله شناختی- هیجانی-اجتماعی حافظه فعال بر بهبود تنظیم اشناختی هیجان دانش‌آموزان دختر پایه پنجم صمیمی؛ زبیر؛ رامش سمید؛ افزون؟ ۳۹۳۳۴ کاگاهی هی سید ۱۳۹۱۳ آنربخشی آموزش حافضد کاری هیجانی بر بهبود حافظه نوچولا یاو به اختلوا رایس از سانحد. مجله رواتشناسی کردتمینی» مسلم (۱۳۹۴). تثی رآموزش خافظه کاری هیجان ی "در توانایی مهار شناخنی- عاطفی و نظم جویی هیجان افراد دارای اضطراب صفتبالا. پایان‌نامه کارشناسی|رشد. دانشکده روانشناسی و علوم کردتمینی» مسلم؛ صمیمی» زبیر و رامش» سمیه (۱۳۹۴). اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی در بازداری رفتاری مبتلایان به اختلال وسواس فکری - عملی. مجله عصب روانشناسی» ۳(۱)» ۲۲-۹ مسعودنیا ابراهیم و پوررحیمیان» الهه (۱۳۹۵). بررسی رابطه بین بازی های رایانه‌ای و بروز اختلالات رفتاری در میان دانشآموزان پسر دیستانی. مجله جامعه شناس یکاربردی, ۳(۲۷)» ۰۱۳۴-۱۱۷ نجاتی» وحید و ایزدی‌نجف آبادی» سارا (۱۳۹۱). اختلال روانی کلامی و حافظه کاری بستگان درجه یک کودکان مبتلا: ب اوتیسم؟ مجله: علمی دانشگاه! علوم پزشکی گرگان. مجله دانشگاه اعلوم 6 0۶ ۳11000760655 .(2018) کل مفلققصاوط۸ 6 ,۳۰ ,828106۲ ی رطع فقصطها ۸ گنل [ممط5 وعصنخم که کعنالیه‌ناکنا درمز دهع اعد ۵5 فمطاعص عصناهتدم 6 .(2002) 11 .8 ,80 ۵ ول 8 وال00 ول 60088811762 وگ 588030  رد نشریه علمی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۳ - شماره ۴۹ -بهار ۱۳۹۹ 6 200 ,60اه معصنهاکناک مصمنزطانطصز نم قط0ط .(ر0997) بش بط ,علاحهظط 6 0۵ 067906006 امعصم10ععل0 ۸ .(2010) 17 .0 ,تعلل280 6 مسظ .ل ماوعظ :5 نز کاطع 130 ععتاصز ۶۵۳ هستاصام۸ .(2016) .7 بش۸ ,وق 6 ول 5801063 ۵1 .5216869 2005 آباع۲ عاد ۳ ناعل فصه (مصصی عجتنصهی که عصمنا‌طصم [۵اع عطا ماصز کاطاعنعصا .(2009) .۸ .36 ,ع۳0۷ع۵11ظ۵ +2 بل 037813 .0 .0 وقت6 قطن 85 مم(2017) 316 ,21020 2 .۸ .5 ,ت86 6130ظط .10 .7 متقصصع337 م۸ مطقتقش ع معط وحقصفخم صز عفن (ممط‌وعجم صز عصعلطممم من هط عنامتصکنل 1۵۳ 172-۰ ,(26)3 «101ع(25 ۸001686 004 ۸۵0 ۲۲۵۳٩ ۵ 30 هناهد 5 063۵0۳ ۵1 00۵10061 156 .(2017) .5 ,قط38380 6۶ سل 81۵ سبط وطانا۳۵ 0۷ ا ۸ 70۵ فصقعاهمت جز صعحللنط 0ع1طهعتو-صمد فص 0علممعنله عصمصه 40 جمازطنطص عدمصه کصمتماعط 156 .(2004) بش ,عله 2/0 6۶ .۳ 27 ,۳۳1600۵ [ 70۳۳۵1 کلوتو م۸ 6اه 1-۷ 1260 ۸ تکطمتا ۳ ام 600 1316716 6 0۶ 011۵0076655 عط۲ عصنصنصم۳ .(2019) .1 مصعنفهزدک ۸ 36 منفهصنل۸ 36.۰ مفخصه‌ک11۵ ۵۶ ط0ا60 از عصنصندت ‏ ومع عصف0ا و اعنم نهد ما مصع-ع خنصعم 580065 5001 تبقاع 016 10۵6 ععع طاک ۶و صمناعلو مامح عتخنصهیمی .[36۳51 10] 39-66 ,(12)47 ,۳۷۵/۵0 ۳0۵10۵۹۵ ]٩ ۵ 70 168۵0 عم وال50" .(2011) .11 .1 ,ناه .36 .5 ,16۷628 ,بل ,700718329 همه مدمه وصته ادص تصعص کعناله‌ گنل انس مهن مععه عحه اند 0هه -۲۵910۷6 ۵۲ و۲۵۱ ۵۵۲ ,0۵۵۵ ]٩ 2160 7۳6 .(2015) .36 مفصنص۵ 10۳۵۲ 7 06 ۳-93 ۷16۳3 06016 ]۹ ۳۵9,۵0 6۵۵۲۱ 0۵ 1101 موه ۲7۷۵۳۹ ۳۵۳۵0۷۹ ,کععع500 لقدم0ا۵ ۳۵ مصد رعمامط رد2 که هه ,عنفعط 1" نامه ۵1 دععده ناعا1ه عط1 .(2016) یک مطافعصق3 6۶ ,7 منصنصد5 ,36 مفصن 1۳0۳۵۵ ۲و دمازطانطصز نما مدع که کدعص م تحص عطا ۵۳ هصنتصندصه مصعص هنماد 0] 9-22 ,(1)3 ,نزو اما ردم0ع7 .+علدمعنل عتعلاصصی عنککه‌کط اه طکزم ع1م060 ,8 ,50171001763 وب 3116011610 وس و8876 ولا .31 م06 .3 .ظ 3171083 وش و12[]آ-16۳۵896 اجاننا 0۳26 عانعن «مخعاصه لمعحمل مصه هلعلع م۸ .(2014) 6۰ ,لطقصط5 6 وانلهم2و عم عصتا 00۳۵6 صز عاعها بو مصعص ماو آمدمتامصه حه هنال ,66۰ 7۵۲ 1 ۳۳۵۳۵۵۲۶ الط مصنهی آه دمص طکنم عاصعناهم .(2014) .5 ,صلله10 +2 ,3 ق0073 .8 02086178 سظ .5 لتاق 1101 ون ر1]6067-030603 8 (۷۵۳۹۵ ۷66 200) آمصاصم وم نطنطصن ۵۵ عفت آمطامعله ۵۶ 130۵61 ۵160011 ۵0 ]۸/0/۵0 36۰ ه ت0ممطاتناه ههمر فصه ععمع‌ امد

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش آموزان دختر دوره ی اول متوسطه انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره ی اول متوسطه ناحیه 5 شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این جامعه، نمونه ای به حجم 30 نفر دارای مشکلات رفتاری بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر فرم اولیاء و معلمان، بازداری رفتاری برو/ نرو و نرم افزار حافظه کاری هیجانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش آموزان تأثیر معناداری دارد (05/0>P). در واقع آموزش حافظه کاری هیجانی باعث کاهش مشکلات رفتاری و بهبود بازداری رفتاری در دانش آموزان می شود. بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر، آموزش حافظه کاری هیجانی نقش مهمی در مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در دانش آموزان دارد

505575

رهیافت این پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی اشتت و شامل مطالعه اسناد و مدارک» مرور ادییات نظری» انجام مطالعات ایران می‌باشد و در آن از روش نظریه زمینه‌ای و قابلیت‌های نرم‌افزار با مدیران دوازده شرکت دانش‌بنیان تولیدی نوع ایک» مصاحبه عمیق, نیمه‌ساختار یافته و نیمه منظم انجام شده است که از یک جامعه آماری دارای ۳۵۲ شرکت عضو به‌صورت نمونه‌گیری هدف‌مند یا معیار محور انتخاب شده‌اند. کدهای اساسی» نظری و هسته‌ای این مصاحبه‌ها در از آنجا که تمامی مطالعات پژوهشی مبتنی بر یک چارچوب نظری» مدل مفهومی یا نقشه ذهنی است که متغیرهای تحقیق و روابط علّی میان آن‌ها را تبیین می‌کند» پژوهش حاضر با بهره‌گیری از یک لنز نظری پراگماتیستی و رویکرد کثرت‌گرایی نشان می‌دهد که میان سازه رقابت به‌عنوان پیشایندهای بازارگرایی و نیز با عملکرد کسب و کار این پژوهش در تلاش است تا به منظور سازگاری شرکت‌های دانش‌بنیان ایران با جوهره پویا و غیرایستای عصر پرچالش فرارقایتی کنونی» برای ایران شناسایی کند. بر اساس یافته‌های پژوهش, سازه بازارگرایی در ۱. دانشجوی دکترا گروه مدیریت بازرگانی» دانشکده مدیریت و حسابداری» دانشگاه آزاد اسلامی» قزوین» ایران ۲ دانشیار گروه مدیریت بازرگانی» دانشکده مدیریت و حسابداری» دانشگاه آزاد اسلامی» تهران شمال» ایران ۳ استادیار گروه مدیریت بازرگانی؛ دانشکده مدیریت و حسابداری» دانشگاه آزاد اسلامی» قزوین؛ ایران امروزه محیط کسب و کار و اولویت‌های مشتریان» پویاتر و پیچیده‌تر از قبل شده است. راز ماندگاری کسب و کارها در یک فضای متغیر و سیال» ارتقای عملکرد خود در هدف‌های اصلی بنگاه‌ها چه در محدوده ملی و چه در عملکرد آنها ناشی می‌شود و همه اینها در نهایت به خلق ارزش برای مشتری ختم می‌شود که هدف غایی کسب و تبدیل کرده است که در آن» کسب و کارها در یک بیش تکاملی» ناگزیر از توسل به بازارگرایی به مثابه یک فلسفه و یک راهبرد برای نیل به برتری رقابتی هستند. بازارگرایی با نقش قابل توجهی در ارتقای عملکرد کسب و کارها ایفا به همین دلیل از سال ۱۹۹۰ به بعد بازارگرایی در ادبیات مدیریت و بازاریابی» نگاه‌ها را به خود معطوف کرده است. بازارگرایی به ویژه در دو دهه اخیر در تولید و خدمات یا صنعت دارد. کولی و جاورسکی» ۰۱۹۹۰ دو تن از صاحب نظران این تئوری نیز اعلام می‌دارند که دنیای امروز به‌دلیل محصول سبب شده است تا نیازهای مشتریان و توقعات آنها در طول زمان به سرعت تغییر کند. بنابراین ارائه محصولات و خدمات برتر نیاز به بررسی و پایش مداوم تغییرات بازار و کسب و کار شرکت‌های دانش‌بنیان ایران ارائه دهد و الگوی بومی و رویکرد خاص بازارگرایی را برای این نوع شرکت‌ها معانی و تعابیری که از بازارگرایی در فکر و ضمیر بسیاری از مدیران و کارشناسان بازاریابی وجود دارد یا در برخی از مقالات به آن پرداخته می‌شود در یک پیوستار وسیع بالندگی این مفهوم است که نگاه به آن از دریچه انگاره‌های کاستی‌هایی در بازایابی بود که توجه برخی از محققین را به وابسته شوند و این امر باعث شده است که به موازات ۳ درستی باوری که بازاریابی را به‌مثابه نقطه نهایی گذار کردن نیاز مشتریان نیست و توسل به آن» عملا در بسیاری عملیاتی کردن مفهوم بازاریابی فراهم کرد و سبب شد تا به کار قابلیت اجرایی یابد. بسیاری از صاحب نظران بر این باور هستند که بازاریابی به معنی فلسفه کسب و کار و بازارگرایی به معنی اجرای فلسفه کسب و کار یا تحقق بخشی بازاریابی است و پیوند میان کسب و کار بازاریابی و بازارگرایی را نمودار۱ - پیوند میان کسب و کار بازاریابی و بازارگرایی - معنا دراین مبحث برادراک مفهوم بازارگرایی تا کید و در ادبیات مربوط به آن. این پرسش مطرح می‌شود که - الگو در این مبحث بر علل و آثار بازارگرایی تأکید ۳ ؛نارور و اسلیش ۱۹۹۰ ؛ کیرکا و همکاران» ۲۰۰۵). و دز ادبیات مربوط به آن» این پرسش مطرح می‌شود - سنجش, در این مبحث بر ارائه مقیاس و ابزار برداشت و اندیشیدن و یک راهبرد» به‌عنوان طرح کلی از یک رویکرد برای نیل به هدف تعریف می‌شود. اگر هدف یک سازمان ارتقا و بهبود عملکرد باشد اولا به لحاظ نوع ادراک. تفکر و برداشت از موضوع به‌مثابه یک فلسفه فهم می‌گردد و دوما بازارگرایی به‌مثابه شیوه و طرح کلی یک رویکرد برای صحیح یک سازمان در اقیانوس بازارها تلقی نمود و آن را و تعهد فراگیر یک سازمان به مجموعه‌ای از باورها و ارزش‌ها از طریق تمرکز بر سازه‌هایی محوری است که به طور پیوسته. در هاله‌ای از ابهام قرار داشت اما مطالعات دقیق پیرامون آن نخستین بار از آمریکا آغاز شد و در ابتدای دهه ۰ مفهوم‌سازی جامع و شفاف آن با تلاش دو گروه از جاورسکی انجام شد که به موازات هم ولی جدا از یکدیگر, دو رویکرد از مفهوم فعلی بازارگرایی را ارائه کردند. نارور و رقیب گرایی و هماهنگی میان کارکردی و کولی و جاورسکی در اواخر دهه ۰۹۰ رویکرد جدیدی برسازی شد که مبتنی بر آن» هر یک از این دیدگاه‌ها مطلق و منحصر به‌فرد نبوده بلکه می‌توانند مکمل هم باشند و در واقع» هر رویکرد بر تصاعدی رشد یافته» به‌گونه‌ای که از سال ۱۹۹۰ تا کنون؛ بیش از ۱۰۰ مقاله در مورد بازارگرایی به رشته تحریر درآمده مفهوم «بازارگرایی» پس از سال ۱۹۹۰ به مفهومی رایج و به مفهوم بازاریابی به آن استناد می‌شد و به‌طور گسترده مورد بدیعی محسوب می‌شود و بررسی آن از زوایایی بس محدود جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک یا چند صفت مشترک باشند (حافظ نیا ۱۳۸۲). محیط یا نوع یک واقع در استان تهران است که تعداد ۳۵۲ شرکت را ۲ شرکت را تحت پوشش قرار داده است آنها را به چهار دسته نوپای یک» نوپای دو تولیدی نوع یک و تولیدی نوع دو در پژوهش حاضر از نوع نمونه‌گیری هدفمند پا معیار محور و از دوازده نمونه برای انجام مصاحبه استفاده شده است. مورد بررسی پستگی دارد. در این شیوه» محقق کیفی با افرادی تماس برقرار می‌کند که در زمینه موضوع مورد بررسی یا جنبه‌هایی از آن دارای اطلاعات و شناخت نسبتا کافی این روش‌ها را می‌توان در سه دسته مشاهده» مصاحبه و می‌کند و بر این اساس» در جریان پژوهش از مدیران نیمه ساختار یافته انجام شد. مصاحبه‌ها با کسب اجازه از مصاحبه‌شنوندگان ضبط شد و بر روی کاغذ پیاده شد. چرا مرور چند باره گفتگو و خواندن و بازخوانی مکرر نیاز داشت. مصاحبه‌ها معمولا بین ۵ تا ۷۵ دقیقه به طول می‌انجامید و دارای پرسش محوری زير بود و باقی پرسش‌ها بر اساس شرکت گسترده در اموری است که هر کدام به نحوی محقق را در کسب اطلاعات دست اول درباره موضوع مورد پژوهش یاری می‌دهند و عموما به هر نوع تحقیقی اطلاق می‌شود که یافته‌های آن از طریق فرایندهای آماری و با مقاصد با انبوهی از داده‌های میدانی - متنی گردآوری شده رو به رو می‌شوند که درک و فهم دقیق اطلاعات» آنها را با مشکل برون‌رفت از این تنگنا استفاده از روش نظریه زمینه‌ای و در در پژوهش حاضر از روش نظریه زمینه‌ای برای انجام کار سال ۱۹۶۷ توسط بارنی گلاسر و آنسلم اشتراس ابداع شده - تفسیری ایجاد و بسط يافته است و ساخت نظریه مبتنی بر داده‌ها به معنای آن است که اکثر فرضیه‌ها و مفاهیم نه تنها از داده‌ها استخراج می‌شوند بلکه در جریان تحقیق هم اولین گام در روند کدگذاری و تجزیه و تحلیل مصاحبه‌ها دومین گام یافتن ارتباطی بین این مقوله‌ها است و سومین از انتزاع است. به این معنا که در کل سه نوع کد استخراج معنی‌دار و به شکل نمادین ویزگی یک موضوع يا پدیده را برجسته می‌کند و در برگیرنده ذات آن بوده و مبین بخشی از گپ وگفت و مصاحبه يا یادداشت است. در پژوهش کیفی» تحلیلی است که از طریق آن مفاهیم شناسایی شده و ویژگی‌ها و ابعاد آنها در داده‌ها کشف می‌شود. پس از که به این فرایند» کدگذاری محوری می‌گویند و در مرحله هسته‌ای شناسایی شد و با استفاده از قابلیت‌های نرم افزار 0 ۸0۸ دسته بندی گردید و برای هر سازه یا ابعاد سازه» طی جداول و نمودارهایی مورد بررسی و تحلیل قرار یادگیری‌گرایی تشکیل شده است که در جداول (۱) تا (۵) جدول ۱ - کدهای استخراج شده از مصاحبه‌ها (سازه بازارگرایی) مفاهیم کد بندی باز (مقوله‌ها) کدبندی محوری | کد بندی گزینشی تسیل تقاط میات ارقویت ار نقاط ضعف و قوت رقبا رقیب‌گرایی بهینه گزینی از الگوهای موفق خارجی بهینه گزینی محصولات رقبا آگاهی کارکتان نسبت به مسئولّیتآخود آگاهی کارکنان به شایستگی‌ها و مسئولیت‌های خود مفاهیم کد بندی باز (مقوله‌ها) کدبندی محوری ‏ | کد بندی گزینشی مفاهیم کد بندی باز (مقوله‌ها) کدبندی محوری | کد بندی گزینشی اقتصادهای تک واقتصاد دانش‌بنیان پیشرو بودن در خلق نوآوری‌های تکنولوژیک جدول ۲ - کدهای استخراج شده از مصاحبه‌ها (سازه آشفتگی بازار مفاهیم کد بندی باز (مقوله‌ها) کد بندی محوری کد بندی گزینشی جدول ۲ - کدهای استخراج شده از مصاحبه‌ها (سازه آشفتگی تکنولوژیکی) مفاهیم کد بندی باز (مقوله‌ها) کد بندی محوری کد بندی گزینشی وظیفه مدیریت در یک محیط پویای تکنولوژیک تغییرات سریع در تکنولوژی جدول ۴ - کدهای استخراج شده از مصاحبه‌ها (سازه شدت رقابت) جدول ۵ - کدهای استخراج شده از مصاحبه‌ها (سازه عملکرد کسب و کار) یک مدل يا نظریه به طرح یا بازآفرینی چیستی» چرایی و یا چگونگی یک موضوع یک مفهوم؛ یک پدیده» یک سازه یا یک متغیر می‌پردازد و تلاش این پژوهش نیل به یک مدل فراپندهاي درد نکنولوز ي اي جدید آيدد هاي ویر محصول جدیذ کیفی می‌توان مدل مفهومی تحقیق را به شرح زیر در نمودارهای (۳) و (۴) در دو سطح و با نشان دادن کدهای گزینشی» محوری و باز ارائه نمود که این مدل مفهومی نمودار ۲ - مدل نظری برآمده از پژوهش کیفی استخراج شده از نرم افزار (کدهای باز, محوری و گزینشی) نمودار ۴ - مدل نظری برآمده از پژوهش کیفی استخراج شده را در اولویت قرار می‌دهد. دی و وبستر (۱۹۸۸)» اعلام ۲ رقیب‌گرایی- به فرایند درک نقاط قوت و ضعف رقبای کردند که رقیب‌گرایی به معنی توانایی و عزم یک شرکت متفاوت در پاسخ به شرایط بازار می‌باشد و ممکن است سازمان و جامعه از طریق خلق پیوسته ارزش برتر برای از نظر کمی و کیفی» جهت» شدت و گونه‌های تغییر استراتژیک به بازار که فراتر از مشتریان و رقبای جاری مقررات و شیوه زندگی است که می‌تواند برای تجدید نظر شود. در همین ارتباط؛ به باور دورسان و کیلیک (۲۰۱۷) اسلیتر (۱۹۹۶)» کسب و کار بازارگرا باید ابزاژ خوبی بای است که از تولید به اشتراک‌گذاری و استفاده از دانش می‌شود تا ارزش برتر را برای مشتریان خلق کند. بسیاری لی هولی و ... معتقدند که یکی از سازه‌های بازارگرایی؛ حفظ آن باشد. نارور و اسلیتر (۱۹۹۵)» اعلام می‌کنند که بازارگرایی زمانی عملکرد کسب و کار را ارتقا می‌دهد که یادگیری مداوم کسب و کار در رابطه با ایجاد ارزش برتر برای مشتریان ضرورتا باعث می‌شود که کسب و کار آیاد نظری پژوهش است و منظور از آن» نرخ تغییر و دگرش کار قوی‌تر می‌شود» چون یک کسب و کار در راستای ۰ عملکرد کسب و کار - عملکرد یک کسب و کار دارای ۱. عملکرد بازار- این بعد از عملکرد کسب و کار حاشیه سود و سود کل نسبت به بزرگ‌ترین رقیب» مورد در این پژوهش نیز از همین رویکرد استفاده شده است. در پژوهش حاضر به منظور نیل به باورپذیری تلاش شده است که گردآوری و تحلیل داده‌ها با استفاده از زاویه‌بندی نفر از مشارکت‌کنندگان در تحقیق کیفی ارائه شد و از آنان درخواست شد تا نظرات خود را درباره میزان صحت و مطابقت نتایج با تجربیات بیان شده خود را بیان کنند. علاوه بر این در مراحل مختلف پژوهش با افرادی که درگیر گردآوری و تحلیل داده‌ها را بیان می‌کند و این مفهوم به بیان نموده است و تمام جزییات مراحل گردآوری و تحلیل در قالب مقولات و شواهد مربوط به هر مقوله مستندسازی شده است تا در صورت لزوم قابل پیگیری و بازبینی توسط می‌شود و اشازه به این دارد که یافته‌های پژوهش تا چه میزان در دیگر موقعيت‌ها و گروه‌ها قابل استفاده است واين انتقال پذیری به درجه‌ای گفته می‌شود که در آن نتایچ یک مطالعه کیفی می‌تواند به یک محیط متفاوت دیگر نیز منتقل شده و برای یک جمعیت متفاوت به‌کار رود. در پژوهش تأییدپذیری ناظر بر میزانی است که در آن نتیجه مورد بررسی قابل تأیید است و اینکه نتایج» ريشه در داده‌ها دارند و است که داده‌ها تفاسیر و نتایج پژوهش ريشه در گزارشات تعصب» پیش‌داوری و دانش قبلی در تحلیل داده‌ها و نیز تعریفی واحد از بازارگرایی و تمرکز بر معرفی ساختاری یکسان از آن وجود دارد» این پژوهش بر این باور است که وجود مفهوم بازارگرایی است و نگاه به آن از دریچه انگاره‌های پژوهش با نگاه اقتضایی به مفهوم بازارگرایی» بر این اعتقاد است که هرسازمانی براساس شرایط و اقتضائات ‏ یگ ) خدمات تولیدی و...» می‌تواند و باید برداشت خاص خود را از بازارگرایی داشته باشد و بر اساس همین باور الگوی بومی ساتختار خود زا بر اساس آنها شکل داده و بازتخریف کسد. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از روش محمدپور احمد. (۱۳۹۲). «ضد روش»» جامعه شناسان» جلد ۱ و۲. -اع6 23 6 و 620 از فعمل ۷/5۵۲ .(1998) .5 6 183 370 10 ۵1۰ 6 1/2286 عصنا 3/1 0۶ آهد0 1 3 1010۷ ۸ 060۵0 امعاجم/3 ۶و اصعحص سس عه0 2/1 ۲ طاتحصد عطا هه صمناس اه دک وصناع 3/1 هدنام 6۵1 ۵۳ کعنص مدمه افص ۵طا ۶و ما50 ععز هد ,50 ۵1۰٩ 3/1206 ۵۶ م10 امد کز از هط وصه دز مزع 10010 8 مت .(1982) .5 ۰ مصامعهناآ 6 .6 بت مق 0 77 ع6 لا 7 ه ۵12-2 2 نصوناماهصنده ۹/۲ ,(2005) ۵ 10۵0۲ هه کاص016 اجه هاز ۶و امعم ده 200 0۰ 6 عفنقدمه امد 5 اما نو ماصوز ماقم وصه 1۵۵ ۰ .310 19 .]۵ همه[ امعصع 3/1 نع اه 5

هدف پژوهش حاضر، کشف سازه ها و ابعاد بازارگرایی به منظور طراحی و معرفی الگوی بومی و رویکرد خاص بازارگرایی برای شرکت های دانش بنیان ایران است. رهیافت این پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی است و شامل مطالعه اسناد و مدارک، مرور ادبیات نظری، انجام مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان و صاحبان شرکت های دانش بنیان ایران می باشد و در آن از روش نظریه زمینه ای و قابلیت های نرم افزار MAXQDA 2020 برای پیشبرد امر تحقیق بهره گرفته شده است. با مدیران دوازده شرکت دانش بنیان تولیدی نوع یک، مصاحبه عمیق، نیمه ساختار یافته و نیمه منظم انجام شده است که از یک جامعه آماری دارای 352 شرکت عضو، به صورت نمونه گیری هدف مند یا معیار محور انتخاب شده اند. کدهای اساسی، نظری و هسته ای این مصاحبه ها، در فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی استخراج شده اند. از آنجا که تمامی مطالعات پژوهشی مبتنی بر یک چارچوب نظری، مدل مفهومی یا نقشه ذهنی است که متغیرهای تحقیق و روابط علّی میان آن ها را تبیین می کند، پژوهش حاضر با بهره گیری از یک لنز نظری پراگماتیستی و رویکرد کثرت گرایی نشان می دهد که میان سازه بازارگرایی و سازه های آشفتگی بازار، آشفتگی تکنولوژیکی و شدت رقابت به عنوان پیشایندهای بازارگرایی و نیز با عملکرد کسب و کار به مثابه پسایند بازارگرایی پیوند همکنشی وجود دارد. این پژوهش در تلاش است تا به منظور سازگاری شرکت های دانش بنیان ایران با جوهره پویا و غیرایستای عصر پرچالش فرارقابتی کنونی، برای نخستین بار الگویی از بازارگرایی را برای شرکت های دانش بنیان ایران شناسایی کند. بر اساس یافته های پژوهش، سازه بازارگرایی در مدل بومی شرکت های دانش بنیان ایران دارای ابعاد مشتری گرایی، رقیب گرایی، هماهنگی میان کارکردی، نوآوری گرایی، آینده گرایی و یادگیری گرایی است.

502271

اثبات دعوای کیفری» شبهه اثباتی» تحقیق قضایی فقه جزایی, قاعده درا ۸ لآ پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳ تابستان ۱۴۰۱ قاعده فقهی درا بیانگر ضرورت برداشتن مجازات در صورت وجود شبهه است. یکی از مصادیق شبهه دارثه به شبهاتی برمی‌گردد که در فرایند رسیدگی به دعوای کیفری در راستای احراز بزهکاری مطرح می‌شود و در اصطلاح از آن با عنوان «شبهه اثبات» (ابوزهره» بی‌تا: ۱۹۷) یا «شبهه عدم ثبوت» (عوده» بی‌تا ج ۱: ۹) تعبیر می‌شود و ناظر بر شبهه‌ای است که در حقیقت ماهیتا در عداد شبهات موضوعی بوده که محل عروض آن نزد مرجع قضایی رسیدگی‌کننده است. در تبیین این شبهه گفته شده است که ناظر بر رکن جرم یا معاذیر نزد مرتکب نیست, بلکه به شیوه‌های اثباتی که نزد قضات مطرح است برمی گردد. به این معنا که همان‌طورکه برای حکم به مجازات لازم است در مقام ثبوت» جرم با هم ارکان آن از سوی شخص دارای مسئولیت.کیفری واقع.شود. می‌بایست در عالم اثبات این امور با دلایل قاطع نزد قاضی اخراز شوند و شبهه‌ای در عرصه؛اثبات دعوا وجود نداشته شبهات. اثباتی ممکن است آرظمان ]لها به حرماقالافتا دهفشوای کیفرقی وجوه داشته باشند یا در اثنای رسیدگی مطرح.شوند (موسوی"سبزواری» ۶۱۳ اق» ج۲۷: ۲۲۷)» این شبهات ممکن است برخاسته از ادعای متهمآباشند یا رأسا به ذهن دادرس متبادر شوند. موضوع این دسته از شبهات ممکن است به ارکان تشکیل‌دهنده جرم برگرده. مانند آنکه دادرس در علم مرتکب به مسکر بودن مایعی که نوشیده تردید کند یا در مورد اینکه مال ربوده‌شده به اندازه نصاب لازم برای ثبوت حد سرقت بوده است. شبهه داشته باشد. متعلق شبهه ممکن است به مسئولیت کیفری,متهم*عائد, شود مثل آنکه در بلوغ یا سلامت عقل او دچار شک شویم. این امکان نیز وجود دارد که شبهه دادرس به وجود یکی از مسقطات مجازات مربوط باشد» نظیر آنکه در تحقق توبه مرتکب تردید حاصل شود.! ۱. «در مورد محارب و زانی و سارق در صورت حدوث شبهه توبه آنها استصحاب عدم حدوث توبه جاری حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا 8 ۴۵۹ زمانی که دادرس در مرحله اثبات دعوای کیفری با چنین شبهاتی روبه‌رو می‌شود؛ این بحث قابل طرح است که آیا اقتضای قاعده درا آن است که به مجرد عروض شبهه در جرم موجب حد. بدون آنکه تحقیقی به‌عمل آید. باید حسب مورد حکم به تبرئه یا سقوط مجازات داد یا چنین حکمی هنگامی متعین خواهد شد که به‌رغم تکمیل تحقیقات همچنان شبهه باقی بماند؟ به تعبیر دقیق‌تر» آیا همین که شبهه مطرح شده حق مکتسبی برای متهم در رهایی از حد مسجل می‌شود.» به‌نحوی که دادرس را از تکمیل تحقیقات به‌منظور بررسی در خصوص آن منع کند يا انجام تحقیق به تشخیص وی واگذار شده یا اساسا مکلف به رسیدگی در خصوص شبهات عارض است و زمانی می‌تواند مجازات را بردارد نمی‌شود و به مقتضای عموم قاعده در الحد ساقط می‌شود. مگر.اين که عدم .توبه آنها محرز شود» (موسوی بجنوردی, ۶۰۱ اق, ج۱: ۱۸۱-۱۸۲). «حتمال التوبه قبل الاقرار اقد یکفی,عندئذ لسقوط الحد من باب در الحد ۱ گفتنی است مقاله حاضر ناظر بر تحقیق در شبهات مطرح در آتخدود است.آدر خصوص جنایات اعم از آنکه موجب دیه یا قصاص باشند. تا جایی که تتبع شده کسی به برذاشته شدن مجازات به مجرد شبهه قائل نشده, بلکه حتی کسانی که در حدود به‌طور مطلق بر ممنوعیت تحقیق نظر داده‌اند. در این جرایم به اتفاق بر لزوم تحقیق فتوا داده‌اند (موسوی اردبیلی» ۶۲۷ اق, ج۱: ۹۳؛ استادی» ۱۳۸۳: 41). دلهانقلی نیز موضع مزبور را تأیید می‌کنند. در معتبره سکونی از حضرت امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند پیامبر اسلام (ص) در دعوای قتل متهم را شش روز بازداشت می‌نمودند. و درصورتی که اولیای دم بینه می‌آوردند [اتهام] ثابت و در غیر این صورت متهم را آزاد می‌فرمود (عاملی» ۶۰۹ (ق» ج۳۹: *۱۹) درادغائم‌الاسلام نیز از تحقصرت امیرالمومنین(ع) نیز جواز حبس متهم به قتل تا زمان کشف حقیقت روایت شده است (تمیمی مغربی» ۱۳۸۵ ج۲: ۵۳۹). در سیر قضایی معصومین(ع) نیز تحقیق به‌منظور کشف جنایات علیه تمامیت جسمانی امنقول است (تمیمی مغر ضرورت رسیدگی را در این موارد مدلل می‌شازد. در"خصوص دیه نیز چون«ذر شمار دعاوی مالی است که با یک شاهد و سوگند اثبات می‌شود فقها حتی حبس متهم را تا احراز عدالت گواهان و یا تا زمانی‌که شاکی شاهد دوم را پیاورد تجویز نموده‌اند (طوسی» ۰۱۳۸۷ ج۸: ۲۵۵) و اگر احتی قول کسانی را که حبس را جایز نمی‌دانند بپذیریم» اصل جواز ادامه تحقیق و رسیدگی در این موارد مورد مخالفت قرار نگرفته است (ابن‌زهره حلبی» 46 در مورد تعزیرات. چنانچه شمول قاعده بر آنها بر مبنای تعمیم عنوان حد به تعزیر باشد. می‌توان همان حکم تحقیق در حدود را در آنها نیز جاری دانست. ۰ لق پژوهش‌های فقهی دوره ۰۱۸ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که برای نخستین بار به شکل قاعده‌مند موضوع سقوط مجازات به‌واسطه شبهه را مطمح‌نظر قرار داده است» در این زمینه به‌گونه‌ای ابهام‌انگیز تنظیم شده که می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را در مرحله اجرا به‌دنبال داشته باشد. در نوشتار حاضر تلاش شده در ابتدا مبانی فقهی ناظر بر مسئله کاویده شود و در ادامه با تحلیل مواد قانونی و دکترین حقوقی شکل گرفته تفسیری ارائه شود که به‌نحو بهشری ۲. موقعیت تحقیق قضایی در برخورد با شبهات اثباتی از منظر فقهی اندیشمندان و صاحب‌نظران فقهی در مورد ممنوعیت» جواز یا وجوب تحقیق در صورت برخورد با شبهات در دعاوی حدی اتفاق نظر ندارند؛ برخی معتقدند دادرس مکلف به رسیدگی است و تنها در صورت بقای شبهه به‌رغم تحقیقات امکان برداشتن مجازات وجود دارد (محقق داماده ۱۳۸۳: ۵۳). کلام برخی نیز قشعر بر عدم وجوب و تکلیف مبنی بر تحقیق در صورت شبهه است. بدون آنکه اصریحا جواز یا ممنوعیّنت آن ژامتصرض شوند (تبریزی» بی‌تا: ۶۲۳۰ اسماعیل‌پور قمشه‌ای» ۱۳۷۹ ج ۲۶۵:۱). در امقابل عده‌ای در مطلق حدود معتقدند آساسا کارایی قأغده ذرا به این آییشکیادادری ره رم نیگال ساقط کرده و نذا حق تحقیق و رسیدگی را ندارد (موسوی اردبیلی» ۶۲۷ ۱ق»ج۱.)۹۳,:۱ در این میان نیز بعضی قائل به تفصیل میان حدود واجد جنبه حق‌اللّه و حق‌الناس شده‌اند و تنها در دستهه نخست تحقیق را ممنوع می‌دانند (مکارم شیرازی» ۶۱۸ اق» ج۱۳۸:۱ و ۳۹ صانعی» ۱۳۸۸ ج۱: ۹0). ۱. مرحوم آیت‌اله موسوی اردبیلی در منبع مورد ارجاع بیان داشته‌اند: «المراد من شبهه القاضی» ان کان هو الشک و عدم العلم بحیث یکون معنی الحدیث [الدر] حینز: لا تقضون بالخق و أنتم شاکون فی تحقق موضوعه فهذا مر بدیهی لا یحتاج الی تذکره و تنبیه. و ان کان بمعنی آن الحدود ترفع بمجرد آدنی شک یتعرض للقاضی و هو فی صدد تحقیقه للموضوع بحیث لا یجوز له المضی فی التحقیق و الفحص حتی یثبت عنده وقوع أصل الجرم» و فی الحقیقه یکون معناه النهی عن التحقیق من لدن القاضی و جمعه القرائن و الشواهد. فهو مر یشهد له قول النبی صلی ال علیه و آله و سلم فی الروایه الماضیه عن الترمذی: «ادرئوا الحدود عن المسلمین ما استطعتم» فان کان له مخرج فخلوا سبیله؛ فان الامام أن یخطی فی العفو خیر من آن بخطی فی العقوبه». حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا 8 ۴۶۱ شایان ذکر است اغلب فقها اساسا به‌طور مستقیم متعرض حکم تکلیفی تحقیقات قضایی در حدود نشده‌اند. و نه‌تنها اجماع بلکه شهرت فتوایی نیز در این خصوص وجود ندارد. ازاین‌رو لازم است ضمن بررسی ادله موافقان ممنوعیت تحقیق, روایات وارده را ارزیابی کنیم. نخست اینکه اقتضای امر به برداشتن مجازات به‌واسطهه شبهه مقتضی ممنوعیت تحقیق و تفحص است (صانعی» ۱۳۸۸ ج ۱: ۹۵). در پاسخ می‌توان گفت بر فرض پذیرش نصوص متضمن قاعده درا باید گفت دلالت آن بیش از این نیست که با وجود شبهه مجازات باید ساقط شود. ولی نه‌تنها ظهور بلکه اشعاری بر این مطلب ندارد که دادرس از تحقیق در خصوص شبهه و برطرف کردن آن ممنوع است» چه با,انتغای موضوع شبهه» حکم نیز برداشته می‌شود. افزون‌بر اینکه چون بنابر نظرابسیاری از فقها قاعده علاوه‌بر شبهات موضوعی, شبهات حکمی را هرچند بر مفتی و حاکم عارض شوند نیز در برمی گیرد. ازاین‌رو الشزام به چنین استدلالی به این معنا خواهد بود که دیگر بشیاری از احکام کنگزری‌اثابت نخواهد شد زیرا حسب اين استدلال نباید بررسی کرد تا بتوان به حکم دست یافت. چه در این فرض باید قاعده درا را حاکم بر اصل وجوب فحص در شبهات حکمیه بدانیم؛ نتیجه‌ای که احدی به آن پایند نیست. در روایت شیخ صدوق از قضاوت‌های حضرت امیرالممنین(ع) نیز آمده است: «|ذا کان فی الحد لعل أو عسی, فالحد معطل» (عاملی, ۶۰۹ اق» ج۲۸: 2۷)؛ که براساس این روایت گفته شده (شبهه را در قاعده درا نباید به گونه‌ای تفسیر کنیم که منجتر به تعطیلی حدود شود» (استادی» ۱۳۸۳: ۸۹). ممکن است.گفته شود مفاد روایت اخیر ناظر بر تخیر و اهمال در اجرای حد است. لکن اطلاق تعبیر روایت چنین حصری را نمی‌پذیرد» بلکه از عبارات برخی اخبار دیگر برداشت می‌شود معطل ماندن حد شامل مواردی نیز می‌شود که با تردیدافکنی‌های بلاوجه ۱ در صحیحه ابوعبیده که از حکم زن مسلمانی که با وجود شوهر با دیگری ازدواج می‌کند و ادعای جهل دارد, سوال ۲ 8 پژوهش‌های فقهی. دوره ۰۱۸ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۱ دومین دلیل موافقان, برخی اخبار منقول از مصادر اهل سنت است. مانند این روایت مندرج در سئن ترمذی که از نبی مکرم اسلام (ص) نقل شده است که فرمودند: «ادرئوا الحدود عن المسلمین ما استطعتم, فان کان له مخرج فخلوا سبیله» که مورد استناد فقها قرار گرفته است (موسوی اردبیلی» ۶۲۷ اق» ج ۱: ۳٩)» این خبر نیز به‌سبب آنکه از نظر سندی اعتبار ندارد» حجیتی ندارد. افزون‌بر آنکه در ادامه به روایات متعددی اشاره شده است که سومین دلیلی که ممکن است در تأیید این موضع مورد استدلال واقع شود روایاتی است که متضمن سیر معصومین(ع) در منصرف کردن متهمان از اقرار به جرم است که نشان از بنای شارع مقدس بر بزه‌پوشی» تخفیف و تسامح در این زمینه دارد (اسماعیل پور قمشه‌ای, ۱۳۷۹ ج۱: ۱.۲۶۶ در این زمینه باید گفت اولا؛اين دلیل اخص از مدعاست و جرایم واجد جنبه حق‌الناس را شامل نمی‌شود. زیرا در.اين موارد دادرس حق ندارد مانع اثبات جرم شود (شیخ طوسی, ۱۳۸۷ جچ۸: ۲۶۹ و *۱۵) ۲ ثانیا حتی چه‌بسا بتوان گفت می‌شود و حضرت با تأکید بر قابل پذیرش نبوّدن چنین ادعاهای موهم:شبهه‌ای می‌فرمایند: «لو أن المراه |ذا فجرت.» قالت: لم در او جهلت أن الذی فعلت حرام؛ و لم یقم علیها الحد |ذا لتعطلت الخدود» (عاملی» ۶۰۹ اق» ج۲۸: ۰۱۳۹ ۱. ممکن است گفته شود تحقیق مصداق تجسس دراموز مستورق می‌پاشد که حرام است؛ در پاسخ باید گفت اولا حرمت تجسس کلیت ندارد. بهحصوص در مورد جرایم واجد جنبه حق‌الناس که عدم تحقیق می‌تواند به تضییع حقوق سایرین منجر شود؛ ثائیا در جرایم حقوق‌اله نیز نمی‌توان هر تجسسی را ممنوع دانست» گاه مصالح دیگر موجب تجویز تجسس می‌شوند. چه اينکه در روایت معتبری ابن ابی یعفور از حضرت امام صادق(ع) در مورد جواز ازدواج موقت با زنی که پاکدامنی او محل تردید است سوال می‌کند و حضرت تحقیق در این زمینه را تجویز می‌کنند و می‌فرمایند: «یتعرض لها فان أجابته الی الفجور فلا یفعل» (عاملی» ۶۰۹ اق. ج ۲۱ ۲۷)» مشابه همین حکم در روایت مفضل از امام صادق(ع) نیز تکرار شده است (مجلسی»۶۱۰ اق» ج۱۰۰: ۳۰۶)» در مورد تحقیق از سوی مرجع قضایی حتی در جرایم واجد جنبه حق‌اللّه نیز نمی‌توان به‌طور مطلق حکم بر ممنوعیت تحقیق کرد که روایات موید این استظهار در متن اشاره شده‌اند. و حتی در فرض پذیرش این ممنوعیت قابل تسری نسبت به همه دعاوی کیفری نیست. ۲ در روایتی آین‌تتیل در مورد فردی که با کنیز برادرش زنا می‌کند. از حضرت امام صادق(ع) می‌پرسد که توبه وی چگونه است و حسب نقل حضرت فرمودند: «یأتیه و بخبره و یسأله آن یجعله فی حل و لا یعود» (عاملی, 4۹ ج۲۸: ۱۶۹). موضوع این روایت درحالی که ناظر بر جرم زنا بود» ولی چون جنبه حق‌الناسی داشته. برخلاف منافیات عفت فاقد جنبه حی‌الناس» توصیه به تستر نشده است. حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتی شمول قاعده درا [8] ۴۶۳ حکم مزبور ناظر بر تمامی جرایم واجد جنبه حق‌الله نیز نشود. در تبیین وجه اخیر باید گفت تدقیق در روایاتی که معصومین(ع) تلاش کرده‌اند جرم ثابت نشود. نشان می‌دهد که ناظر بر جرایم منافی عفت موجب اعدام یا رجمی بوده‌اند که متهمان شخصا برای تطهیر خویش نزد معصوم(ع) می‌آمدند و اقرار می‌کردند که کلام معصوم بر مذمت اقرار ایشان و رجحان توبه دلالت داشته است (عاملی, ۱۶۰۹ق» ج۲۸: 7۲۳ ۵۰۹۷۷ ۵۰۵ ۵۰۶ ۵۱۰۲ ۵۵). در این زمینه وجوه مختلفی به ذهن متبادر می‌شود که احتمال هر کدام می‌تواند استدلال قائلان را با تردید روبه‌رو سازد. از یک سو جرم منافی عفت به‌سبب حساسیت آن از حیث ارتباط با آبروی مردم و نیز ضرورت حفظ قبح آن و پیشگیری از اشاعه فحشا که مورد تأکید نصوص شرعی نیز است» خصوصیت دارد؛ چه در یکی از همین روایات آمده است: «ما أقبح بالرجل منکم» آن یأتی بعض هذه الفواحش, فیفضح نفسه.علی رشوس الملا» (عاملی» ۶۰۹ اق» ج۳۹:۲۸)» ازاین‌رو تتبع در اخبار وارده در هیچ‌کدام ازاحدود واجد.جنبه حق‌اله دیگر که صدق فحشا نمی کنند» چنین برخوردی از معصومین(ع)مشاهده نمی‌شود: از سوی دیگر چه‌بسا نفشس جرم منافی عفت موجب مجازات سالب حیات به‌سبب داشتن مجازات خصوصیت داشته باشد, چه حتی مثلا در مورد رجم» که:اتفاقا غالب اخبازمورد بحث ناظر بر دعاوی زنای محصهه‌اند» در روایات از آن با عنوان (للل اه آلاک» تشر شده است (عاملی» ۱۶۰۹ق» ۸ 0۱ و بعید نیست این حکم در سایر حدود منافی عفت با کیفر غیر سالب حیات جاری نشود.» چه آنها با دلایل ضعیف‌تری اثبات میی‌شوند و انکناز بعد از اقرار در آنها تأمل بعدی از این حیث است که ذزروایات شوره.استشهاد در این خصوص هیچ موردی مشاهده نشده که معصوم در جایی که جرم منافی عفت در معرض اثبات با بینه باشد» چنین برخوردی کرده باشد (عاملی» ۶۰۹ اق» ج۲۸: ۹ و ۱)۱۵۸ و مصادیق مورد ۱. در حدیثی آمده است خليفه دوم در مورد شخصی که گواهان بر مفعول بودن او در لواط گواهی داده بودند. از ۴ 8 پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳ تابستان ۱۴۰۱ بحث ناظر بر کسانی است که اصولا با انگیزه تطهیر شخصا اقرار می‌کردند و لذا معصوم تلاش می‌کرد اقاریر به نصاب نرسد و آنها را متوجه سازد که توبه بالاتر از هر طهارتی است که درخواست آن را دارند. و حتی در اثنای اقاریر به متهم گفته می‌شد در صورت عدم مراجعه او را احضار نخواهند کرد!؛ شاید وجه اين برخورد نیز از حیث اختیاری باشد که برای معصوم(ع) در موارد اقرار به بزه باشد؛ چه در روایتی آمده است: «اما الرجل الذی اعترف باللواط فانه لم یقم علیه البینه و نما تطوع بالاقرار من نفسه, و |ذا کان لامام الذی من ال آأن یعاقب عن اش کان له أن یمن عن ال ما سمعت قول ال «هذا عطاژنا فامنن و أمسک بغیر حساب» (عاملی» ۶۰۹ اق» ج۲۸: ۶۱) و زمانی که در اخبار معصوم حق عفو مجرم را حتی در حالت اثبات جرم دارد؛ به طریق اولی می‌تواند پیش از اثبات او را از اقرار نتيجه استقرای در روایات وارده حکایت از ضعف نظريه ممنوعیت تحقیق دارد. توجه به این مطلب اهمیت زیادی دارد که حتی.روایاتی که اتفاقا ناظر بر حدود واجد جنبه حق‌الله هستند نیز اگر نه وجوب. قدر,متیقن جواز تحقیق رااقتضا می‌کنند. ۲ ۳. دلایل نظريه وجوب و دست کم جواز تحقیق پس از ارزیابی دلایل قائلان به ممنوعیت تحقیق در صورت وجود شبهه» در این قسمت به بررسی دلایلی می‌پردازیم که مقتضی وجوب و دست‌کم جواز تحقیق هستند. در روایاتی که بحث از ادعاهای متهمان یا وجود شبهات قضایی مطرح است. فرصت خضرت امیرالمومنین امام غلی(ع) نظرخواهوا ار کار ایتان می‌فرهایند: ما لفلی غلی‌السلام:ما تری فی اغذا اقطلپ الفحل الذی نکح فلم یجده, فقال علی (علیه‌السلام) ری فیه آن تضرب عنقه ...» (عاملی» ۱۶۰۹ق» جچ۲۸: ۱۵۸). همان‌طورکه در روایت مشاهده می‌شود. حسب آن حضرت نه‌تنها نسبت به متهم حکم به حد دادند که حتی فرمودند فاعل را نیز بیابند؛ این خود قرینه بر آن است تستر و بنای بر تخفیف حتی در حدود منافی عفت عمومیتی ندارد. ۱ فا آقر الرجل علی نفسه, فذاک الی الامام ان شا عفا و ان شا قطع» (عاملی» ۶۰۹ ۱ق» ج۳۸: ۶۱؛ نیز ررک: حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتی شمول قاعده درا اقامه دلیل به‌منظور رفع شبهه بسته نشده است.! به‌طور نمونه در صحيحه محمد بن مسلم از حضرت امام محمدباقر(ع) در مورد امکان اجرای حد در خصوص مردی سوال می‌شود که متعاقب دعوت ایشان اسلام آورده» لکن پیش از آگاهی تفصیلی از احکام شرع از روی جهل مرتکب شرب خمر زنا و رباخواری می‌شود. حضرت بر عدم اجرای حد بر او تصریح فرموده» با وجود این حکم را مقید به آن می‌دانند که ۱۱لا آأن تقوم علیه بینه آنه قد کان أقر بتحریمها» مشابه همین حدیث را ابوعبیده حذا در مورد جرایم زنا سرقت و شرب خمر از امام باقر(ع) نقل فرموده است (عاملی, ۶۰۹ اق, ج۲۸: ۳۲-۳۳). در خبر صحیح دیگری حلبی مشابه همین مطلب را از حضرت امام صادق(ع) نقل می‌کنند که می‌فرمایند: «لم أقم علیه الحد |ذا کان جاهاده !لا آن تقوم علیه البینه نه قرا السوره التی فیها الزنا و الخمر و أّکل الربا» (عاملی» ۱۶۰۹ق» ج۲۸: ۳۲). از روایات اخیر استفاده می‌شود مجرد شبهه موجب نمی‌شود متهم.برای هميشه. هرچند با اقامه بعدی دلیل,» از مجازات رهایی یابد؛ ازاین‌رو انديشه مختومه کردن پرونده به مجرد عروض شبهه به‌نحوی که در ارتکاز ذهنی برخی مراجع قضایی ما وجود,دارد. به‌نحوی که"حتی با اقامه دلیل در آینده که شبهه را رفع کند نتوان حکم محکومیت داد. با مدلول این روایات در تعارض است. ممکن است با توجه به عدم جواز نقض حکم صادرشده به‌واسطه بینه متأخر از آن بیان شود که نمی‌توان روایات مزبور را ناظر بر چنین فرضی دانست. در پاسخ باید گفت تتبع در اخبار وارده نشان‌دهنده این مطلب, است که برخلاف شیوه مرسوم در نظام قضایی کنونی که در صورت شبهه حکم به برائت متهم صادر می‌شود. در شرع در این موارد صدور حکم برائت موضوعیت ندارد. و مستفاد از روایات آن.است که در دعاوی کیفری مشمول قاعدهه درا چنانچه قاضی با شبهه روبه‌رو باشد متهم ژاارها می‌کند. بدون آنکه حکمی صادر شود. تحقیق انجام‌گرفته نشان می‌دهد در روایات در هیچ موردی از موارد متضمن شبهه و حتی ۱ آقاضیا عراقی عبارت قابل توجهی در این زمینه دارند که «توهم آن المستفاد من در الشبهه هو سقاط ال حق خصومته فلیس لاحد الخصومه فیه, مدفوع بأن مجرد درا الشبهه لا یقتضی الاسقاط» (عراقی» بی‌تا: ۱۵۲). ۶ لآ پژوهش‌های فقهی, دور ۰۱۸ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۱ فقد دلیل بزهکاری نشانی از صدور حکم برائت از سوی معصوم(ع) یافت نمی‌شود تا در صورت اقامه دلیل بعدی رافع شبهه مانعی در محکوم کردن متهم به‌وجود آید." در برخی روایات نیز آمده است که در مورد زنی که تصور می‌رفته مرتکب زنا شده باشد و وی مدعی بکارتش شده بود. مجرد چنین شبهه‌ای موجب سقوط حد نشاه و معصوم(ع) دستور تحقیق می‌دهند تا زنان متهمه را معاینه کرده و بعد از آنکه ادعای او را تأیید کردند, مجازات برداشته شد (عاملی» ۶۰۹ اق» ج۲۷: ۳۵۶ و ج۲۸: ۱۲۶). از دیگر روایات می‌توان به موثقه ابن بکیر اشاره کرد که از حضرت امام صادق(ع) نقل می‌کنند که فرمودند در دوره خلافت ابوبکر شخصی شراب خورده بود. وی را نزد ابوبکر آورده و ضمن اقرار ادعا می‌کند منزلش میان کسانی است که شراب خورده و آن را حلال می‌دانند. چنانچه می‌دانست حرام است از آن نمی‌خورد. موضوع را نزد حضرت امیرالمژمنین(ع) می‌برند و ایشان,فرمودندکسی را, همراه"اوابفرستید تا در مجالس مهاجرین و انصار ببرد تا چنانچه کسی ید تخریم را بر او خوانده گواهی دهد. پس از آنکه این کار را انجام دادند هیچ‌کس سامت گاایکه آيه تحریم را رای او خوانده باشد. پس حضرت(ع) ایشان را رها کرده و فرمودند اگر پس از این شراب بنوشی, حد رابر تو جاری می‌کنیم (کلینی» ۶۲۹ اق» ج۱۶: ۱۳۶-۱۲۵). شیخ کلینی این حدیث را با سند دیگری از ابوبصیر نقل می‌کند (کلینی» ۶۲۹ اق. اج ۱۶: ۲۱۵)» برخی سند اخیر را به‌سبب وجود ابن ابی حمزه بطائنی ضعیف دانسته‌اند (موسوی اردبیلی» ۶۲۷ اق» ج۱: ۱۵۰)؛ لیکن با توجه به آنکه روایات ابن آبی حمزه بطائنی در دور استقامت وی قابل اعتماد است. ۱. گفتنی است حتی برخی معاصران معتقدند در صورت وجود ادله آثبات بزه و مسئولیت کیفری در حدود» صدور حکم محکومیت که ناظر بر دعاوی خصوصی است معنا نمی‌یابد. بنابر گفته ایشان: «لم یقم دلیل فی اجرا الحد علی اعتبار الحکم و القضا بل المقدار الثابت هو آن پثبت الارتکاب عند الحاکم» فعلیه مع ثبوته عنده |جرا الحد و لا یعتبر |نشا الحکم اولا؛ و الثابت اعتبار الحکم و القضا فی موارد الدعاوی و فصل الخصومات» (تبریزی, بی‌تا: ۵۹۳). در همین زمینه عده‌ای دیگر نیز اساسا برای صدور حکم در حدود موضوعیتی قائل نیستند و بیان داشته‌اند «أن صدور الحکم فی مورد الحدود» من قبیل لزوم ما لا یلزم فلا آثر له..» (سبحانی» ۶۱۸ اق» ج۲: 88۰). حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا 8] ۴۶۷ به‌ویژه اينکه در روایت حاضر, راوی از وی شخصی مانند عمرو بن عثمان است که به قرینه اینکه راوی از او احمد بن ابی‌عبدالله است» منظور عمرو بن عثمان ثقفی خزاز است که توئیق شده و در حق وی چنین توصیف کرده‌اند: «کان عمرو بن عثمان نقی الحدیت. صحیح الحکایات» (نجاشی, ۱۶۰۷ق: ۲۸۷؛ حلی» ۱۳۸۱: ۱۲۱)» ازاین‌رو روایت از نظری سندی قابل استناد است و در دلالت آن بر نظريه دست‌کم جواز تحقیق نمی‌توان خدشه‌ای روایت دیگر ناظر بر جرم ارتداد به‌عنوان یکی از حدود واجد جنبه حق‌الّه است. فضیل بن پسار از حضرت امام صادق(ع) نقل می‌کند که فرمودند: شخصی نزد حضرت امیرالموژمنین(ع) آمده و گواهی می‌دهد دو مرد از مسلمان‌هایی را که در کوفه زندگی می‌کردند. درحالی که مقابل بت نماز می‌خوانند دیده است. حضرت امیرالمژمنین(ع) می‌فرمایند شاید درست متوجه نشده و این امر بر تو مشتبه شده باشد. سپس فردی را برای تحقیق در مورد آن دو می‌فرستد وامشاهده می‌کند آن دق برابت نماز می‌خوانند. آنها را دستگیر و خدمت امام می‌آوزند. پس از آنکه آن دو از توصیّه امام مبتی بر توبه و بازگشست سر باز زدند ایشان آنها را مجازات فرموه (عاملی» ۱۶۰۹ق؛ ج۲۸: ۳۳۹). در روایت مزبور به‌رغم اینکه ارتداد جنبه حق‌الّه دارد, و نها یک شاهد وجود داشت و حتی امام احتمال در معرض شبهه بودن گواهی او را مورد اشاره و فرمودند که چه‌بسا درست آن را تحمل نکرده باشده لکن به صرف چنین شبهه‌ای و با وجود دلیل ناکافی بسنده نکرده و تحقیتی را در تأیید این رهیافت می‌توان به خبر دیگری که از.پیامبر اکرم (ص) نقل شده نیز استدلال کرد که شخصی را که به سرقت شتر متهم شده بود, حبس فرمودند و پس از آنکه بی‌گناهی او ثابت شد رهایش فرمودند (مجلسی, ۶۱۰اق» ج۸۷: ۹۷؛ موسوی اردبیلی, ۷ اق. ج۱: ۹۹). از اين روایت نیز استفاده می‌شود اگر بنا بود زمانی که اتهام ثابت نشده و شبهه وجود دارد بلافاصله تبرئه شود حبس متهم تا زمان احراز حقیفت از سوی نبی مکرم اسلام وجهی ندارد و لذا خود موید بطلان عقیده‌ای است که در حدود صرف شبهه ۸ لآ پژوهش‌های فقهی, دوره ۰۱۸ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۱ را نه‌تنها مسقط مجازات و بلکه مانع از تحقیق و ادامه رسیدگی می‌داند. صحيحه محمد بن قیس نیز خبر دیگری است که در این خصوص قابل استفاده است. در این روایت از امام محمدباقر(ع) در مورد مردی سخن به میان آمده که کنیز همسرش را در شرایطی باردار کرده که مدعی آن است همسرش او را به وی بخشیده است» در روایت حکم به رجم متهم شده است. مگر بینه بر تحقق هبه اقامه کند (عاملی» ۱۶۰۹ق» ج۲۸: ۱ و ج ۳۰ 1۱۸). حسب این روایت با وجود ادعای متهم مبنی بر هبه. مجازات ساقط صریح برخی روایات حکایت از آن دارد با وجود عدم احراز بزهکاری متهم پرونده بسته نشده و امکان تحقیق به رسمیت شناخته شده است. در این زمینه نیز می‌توان صحيیحهه محمد بن قیس را در نظر گرفت که حسب آن اگر شخص بدون تعیین مصداق جرم موجب حد اقرار مجمل نماید. به‌رغم اینکه فقها چنین موردی را از مصادیق قطعی شبهه‌دار می‌دانند"» لکن در روایت مزبور که ,موزد.عمل اغلب"فقهای.امامیه نیز قرار گرفته است. متهم به‌عنوان شبهه بلافاصلهرها نمی‌شود» بلکه مورداضرب قرار می‌گیرد تا زمانی‌که با ایراد ضرب مخالفت کند (عاملی, ۶*۹اق» نج۲۸: ۳۵). ازایین‌زو می‌توان گفت مستنبط از دلایل فقهی آن است شبهه دراجایی که"مقتضی مجازات*است. موجب بسته شدن پرونده نمی‌شود و زمانی مسقط حد خواهد بوذ که تخقیقا قضایی /شبهه را زایل نکرده باشد. ۳ موقعیت تحقیق قضایی در برخورد با شبهات اثباتی از منظر حقوقی قانون مجازات اسلامی مسرب ۱۳۹۲ که برا راز کال هدارا به‌صورت کلی مطمح‌نظر قرار داده» در مواد متعددی متعرض احکام و ضوابط ناظر بر آن شده است. ۱. برخی معاصران در پاسخ به تشکیک در شبهه بودن چنین مصداقی بیان داشته‌اند: «المنع من کون المقام من مصادیق الشبهه؛ و فیه: اه لا یعلم وجهه بل کونها من مواردها غیر خفی علی أحد» (موسوی اردبیلی» ۶۲۷ اق» حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتیي مشمول قاعده درا 8 ۴۶۹ تحلیل موضع قانونگذار مجازات اسلامی در گرو بررسی دقیق مواد مرتبط با قاعده درا در این قانون است که در این زمینه نکاتی را باید مرحله به مرحله بررسی کرد. اول. مقنن در ماد ۱۲۰ صرف شبهه را موجب سقوط مجازات ندانسته, بلکه آن را مقید به این شرط کرده که «دلیلی بر نفی آن یافت نشود»؛ اقتضای این قید آن است اگر با وجود تحقیق همچنان شبهه مرتفع نشود. باید به سقوط مجازات نظر داد. با وجود این تبصره ۱ ماده ۲۱۸ کمی موضوع را پیچیده می‌سازد» طبق این مقرره «در جرایم محاربه و افساد فی‌الارض و جرایم منافی عفت با عنف. اکرا» ربایش يا اغفال» صرف ادعا مسقط حد نیست و دادگاه موظف به بررسی و تحقیق است». مفهوم مخالف این ماده آن است در سایر حدود تکلیفی به بررسی و تحقیق نیست» لکن می‌توان گفشت حسب ظهور منطوق ماده ۱۲۰ که سقوط مجازات را در گروپیدا نشدن دلیل"نافی شبهه دانسته است. باید بگوییم تبصره ماده ۲۱۸ مفهوم مخالف ندارد و صرفا به‌قنظور تأکید بر ضرورت تحقیق در دوم. ماده ۱۲۱ امکان دفاع از تفسیر ارائه‌شده در بند قبلی را دشوار ساخته » زیرا در این ماده در مورد سایر حدود بیان شده است: («به صرف وجود شبهه یا تردید و بدون نیاز به تحصیل دلیل» حسب مورد جرم یا شرط مذکور ثابت نمی‌شود». تعبیر «بدون نیاز به تحصیل دلیل» در حقیقت مبین تکلیف مرجع قضایی در خصوص چگونگی برخورد با شرط موضوع ماده ۱۲۰ مبنی بر «یافت نشدن دلیل نافی شبهه» در سایر حدود است که در حقیقت مقنن تکلیف تحقیق را از مرجع قضایی برداشته است. حال دو گونه می‌توان این ضابطه را تفسیر کرد؛ نخست بگوییم قانونگذار در دعاوی حدی متضمن شبهه. اصل را بر اختیاری بودن تحقیق گذاشته و در استثنائات آن را الزامی گرده است. ایراذ این برداشت آن است که از حکمت مقنن به دور است. بدون ارائه ضابطه و چارچوب روشن, انجام یا عدم انجام تحقیق را به شیوه‌ای سلیقه‌مدار به اختیار قضات واگذار کرده تا بدین‌وسیله موجصب تبعیض بلاوجه میان متهمان شود. بنابراین برداشت دوم مناسب‌تر به‌نظر می‌رسد و با سیاق ۰ اقلا پژوهش‌های فقهی دوره ۰۱۸ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۱ نگارش ماده که در ممنوعیت از تحقیق ظهور دارد., سازگارتر است که بگوییم چون مقنن صرف وجود شبهه را موجد حق رهایی از مجازات برای متهم دانسته است. ازاین‌رو «عدم نیاز به تحصیل دلیل» را باید به معنای ممنوعیت از تحقیق در جرایم موجب حد به‌جز استثنائات مطرح‌شده دانست؛ بر همین اساس برخی مجرد شبهه ابتدایی را بدون آنکه تکلیفی به تحقیق باشد موجب سقوط مجازات دانسته‌اند (الهام و برهانی» ۱۳۹۵ ج۱: ۹ آقابابایی بنی» ۱۳۹۶: ۹۹؛ زراعت» ۱۳۹۳ ج ۲: ۱.)۵۱۳ تفسیری که حقوقدانان از مقررات قانون مجازات اسلامی مبنی بر اصل ممنوعیت تحقیق جز در برخی از جرایم موجب حد بیان داشته‌اند. از جهاتی باید مورد تأمل قرار نخستین ملاحظه آن است که نگاهی.با منطق حقوقی"در تعارض است» چراکه طبیعی است در هر پرونده‌ای در ابتدا دادرس نسبت به بزهکاری متهم. تردید و شبهه داشته باشد و اساسا فلسفهه تحقیقات کیفری به هعین دلیل است که اتهمالت روا از ناروا تفکیک شده و در نهایت با رفع شبهات يا اتهام ثابت شده و متهم محکوم خواهد شد و یا در غیر این صورت باید او را همچنان در شمول اصل برائت دانست. حال اگر قرار بر این باشد به صرف شبهه اولیه متهم تبرثه شود» هیچ حدی هرگز ثابت نمی‌شود. زیرا با صدور حکم برائت چنانچه بعدا دلیلی هم اقامه شود که نشان از بزهکاری متهم داشته باشد. نمی‌توان به آن ترتیب اثر داد و در عمل حدود تعطیل خواهد شد. از همین رو برخی فقها تصریح کرده‌اند: «ان ارید مجرد احتمال الخلاف, یلزم در الخدوذغالباو لا یبقی !لا القلیل» و هو ۱. در تقویت موضع مطرح در دکترین استدلال شده است: «لزوم تحقیق به لغو قاعده در می‌انجامد زیرا وقتی جرم بعد از تحقیق ثابت نشد. دلیلی بر مجازات وجود ندارد و نیازی هم به قاعده در نیست» (آقابابایی بنی» ۵۶ ۹4 قربان‌نیاه ۱۳۹۳: ۸۰). استدلال مزبور با توجه به آنکه قاعده درا مانع اجرای اصول محرزه و فروضی که اقتضای مجازات متهم را دارند می‌شود وجاهتی ندارد؛ چراکه اگر قاعده درا را نمی‌داشتیم» اصول سببی مثل اصل عدم اکراه و استصحاب محلی برای اجرای اصل مسببی برائت باقی نمی‌گذاشتند. لذا قاعده ثمرات متعددی دارد. به‌نحوی که لزوم تحقیق مستلزم لغو شدن آن نشود حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتی مشمول قاعده درا 8] ۴۷۱ خلاف ما یهدفه الشارع من تشریع الحدود ألذی یعبر عنه بقوله: "حد یقام فی الارض أآزکی فیها من مطر أربعین لیله و آیامها"» (سبحانی» ۶۱۸ اق» ج۲: ۸۳۳). دومین نکته شایان تأمل آن است اگر مقصود مقنن چنین مطلبی می‌بود» دیگر ضرورتی نداشت در ماده ۲۶۱ به شکل خاص در مورد جرایم منافی عفت بدون عنف و اکراه بر ممنوعیت تحقیقات حکم دهد زیرا فرض موردنظر قانونگذار در این ماده جایی است که نه دلیل بر بی‌گناهی متهم وجود دارد که در این صورت بحث از تحقیق با وجود احراز بی‌گناهی سالبه به انتفای موضوع است. و نه دلیل قانونی بر بزهکاری او وجود دارد که بتوان گفت بزهکاری متهم محرز است و لذا باید بنابر قاعده ممنوعیت تعطیل حدود حکم صادر شود؛ ازاین‌رو مصداق مزبور جایی است که اصل بزهکاری محل تردید و شبهه است که مقنن حکم به ممنوعیت تحقیق دادهاست. :که در این شرایط اگر معنای ماد ۱۲۱ ممنوعیت تحقیق در مطلق حدود. به جزه‌ستننیات آن ماده ابود. دیگر ماد ۲۶۱ متضمن آکنون باید دید تسیر تکلومرد رگ ری حقوفی بیهشگ هزاجا ظاهر غبارات قانون, با وجود چنین ملاحظاتی و به‌خصوص به‌رغم مغایرتی که با مقتضای روایات و ادله فقهی ۳ . ارزیابی نظريه ممنوعیت تحقیق براساس مقررات قانون مجازات اسلامی گره‌گشایی از چالش مطرح نیازمند بررسی پيشينه تصویب مقرره است. در لایحه پیشنهادی به مجلس شنورای اسلامی تشنانی ان قاعدم درا دیمکلیات نبود. لکن در قسمت حدود در این زمینه مواد ۲۱۳-۳ و ۲۱۳-۶ پیشن‌بینی شده,بود. که ماده آنخست متضمن تعابیری نزدیک به ماده ۲۱۸ کنونی و تبصره ۱ آن بود؛ و ماده۳ لایحه متضمن تغابیر ماده ۱۲۰ فعلی است» با این قید که تنها به جرایم موجب حد محدود شده بود و مقرر می‌داشت: «هرگاه به هر جهتی وقوع جرم موجب حد و یا یکی از شرایط آن مورد شبهه و تردید قرار گیرد و حجت معتبر بر نفی آن شبهه نباشد موجب حد ثابت نخواهد شد». در لایحهه مزبور که مدونان آن مبانی فقهی موضوع را مورد توجه داشتند» حتی در خود ماده ۲۱۳-۳ که ناظر بر ۲ ل پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳ تابستان ۱۴۰۱ شبهات نشأت گرفته از ادعای متهم بود. عدم ثبوت حد مقید به این شده بود که خلاف ادعای متهم به یکی از راه‌های معتبر ثابت نشده باشد. در مرحله بعد که لایحه در کمیسیون قضایی و حقوقی تصویب می‌شود. تصمیم گرفته می‌شود ماده ۲۱۳-۶ را به حدود محدود نکرده و لذا با حذف چنین تقییدی آن را در قالب ماده ۱۲۰ به کتاب کلیات منتقل می‌کنند» لکن از آنجا که اعضای کمیسیون می‌خواهند برای آنکه بعدا در مقام اجرا ابهامی به‌وجود نیاید. با لحاظ حکم ماده ۲۱۳-۳ و تبصره ذیل آن» ماده ۱۲۱ را نیز در کتاب کلیات می‌آورند» که مطابق آن «در جرایم موجب حد به استثنای محاربه, افساد فی‌الارض» سرقت و قذف. به صرف وجود شبهه یا تردید و بدون نیاز به تحصیل دلیل حسب مورد جرم یا شرط مزبور ثابت نخواهد شد». تدقیق در خاستگاه فقهی ماده اخیر نشان از آن دارد که قانونگذان خواسته بگوید جزایم موجب حد متضمن شبهه‌ای که با یکی از راه‌های معتبر نفی,نشده باشد دو ذسته اند:در,.برخی.موارد بدون آنکه به بینه و سوگند نیاز باشد حد ثابت نخواهد شد؛ اما در دسته دوم"نمی‌توان بدون نیاز به بینه و سوگند بر عدم ثبوت حد حکم. کرد» که بر این اساس منظور از عبارت «بدون نیاز به تحصیل دلیل» در ماده ۱۲۱ «دلیل جهت پذیرش شبهه» و نه «دلیل بر بزهکاری» به‌گونه‌ای که در آثار حقوقی از این عبارت برداشت شده است. چرایی چنین تبیینی از ماده در گرو توجه بهشتن استفایی است که در تدوین مواد مربوط به قاعده درا مورد توجه تدوین‌کنندگان قانون که در یکی از مراکز فقهی قوه قضاییه فعال بوده‌اند قرار گرفته است در بخشی از این استفتا: سوال"شسده بود: «آیا در جرایمی مانند محاربه, افساد فی‌الارض جرایم منافی عفت با عنف واکراه و ربایش و اغفال» سرقت و قذف, ادعای عدم علم و قصد و یا وجود.یکی از موانع مسئولیت کیفری» بدون نیاز به بینه و سوگند پذیرفته می‌شود؟» (مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه ۱۳۹۶ ج۱: ۵۸-۹). در صورت مقایسه مفاد استفتا و تعابیر مواد ۲۱۸ و ماده ۱۲۱ به‌خوبی روشن می‌شود در تنظیم مواد قانونی بر این استفتا نظر بوده و در ماده ۱۲۱ نیز همان حدود مورد سوّال در استفتا عینا در اینجا تکرار شده است بدون آنکه «جرم منافی عفت با عنذف و حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا ۲ ۴۷۳ اکراه و ربایش و اغفال» بیاید که دلیل آن هم اين بوده که مقنن عین این تعبیر را در تبصره ماده ۲۱۸ آورده بود» ازاین‌رو چه‌بسا به‌زعم خود دیگر نیازی به ذکر آن در اینجا نیست! درحالی که همین اشکال بر مقنن وارد می‌شود که پس چرا محاربه و افساد فی‌الارض را تکرار کردید؟ که چه‌بسا ناشی از رویکرد شدید مقنن در جرایم علیه امنیت است که تأکید مجدد بر ضرورت تحقیق در این موارد را لازم دیده است! از طرفی چرا در مواد ۱۲۱ و تبصره ماده ۲۱۸ فقط به حدود مذکور در یک پرسش بسنده کند! بدون آنکه توجه شود مثلا محاربه و افساد فی‌الارض چه خصوصیتی داشته که حد بغفی نداشته است؟ و اصلا توزیع این جرایم آن هم به شکل ناقص در دو ماده چه توجیهی داشته است» امری که می‌توان ابهامات زیادی را دز تسیر به‌دنبال بیاوزده:دزحالی که می‌توانست هر دو زاادر یک ۱ یکی از اشکالات قانونگذاری که ناشی ازانبود کارشناسی مطلوب در این اعرصه است به عدم ابتکار و دقت در انشای قانون برمی گردد که مثلا در«هعین مورّدوکه باوجود تبصره #مادهغ۳۲ که قانون.جرم منافی عفت با اغفال, ربایش و اکراه را مصداق عنف دانسته است. دیگر جز,تعبد مقنن بر تکرارمتن یک استفتا چه ضرورتی متصور است که در تبصره ۱ ماد ۲۱۸ از عبازت.«جرم منافی عفت با#عنف و اکراه او ربایش و اغفال» استفاده شود به‌گونه‌ای که حتی ترتیب کلمات را رعایت کرده تا جاییع" که#اندک تغییر ویرایشی مبنی بر جایگزینی واو عاطفه میان کلمات با ویرگول را نیز اعمال نکند! استفتای مورد بحث دو فراز دیگر داشت» در یکی از بندها سوال شده بود: (چنانچه متهم به ارتکاب جرایم حدی, از حکم یا موضوع آگاهی نداشته و یا بدون اراده و قصد و یا بر اثر ضرورت. اضطرار و مانند آن مزتکب جرم حدی گردیده است. درصورتی که احتمالاصدق گفتار وی وجود داشته باشد. آیا می‌توان ادعای مزبوز را بدون بینه و سوگند از او"پذیرفت؟» مدونان لایحه متعلق ادعا در این فراز با عبارت «عدم علم و قصد و یا وجود یکی از موانع مسئولیت کیفری» که موجزتر است جایگزین کردند و فراز نخست ماد ۲۱۸ را تشکیل داد. سوّال ادیگری که در این استفتا آمده بود چنین بود: «در فرض فوق چنانچه ادعا کند که اقرار به جرم ناشی از تهدید. ارعاب و شکنجه بوده حکم مسئله چیست؟»» مفاد این بند نیز در بخش دوم ماده ۲۱۸ مطرح شد. که دقت در آن نشان می‌دهد همین تعبیر ارعاب و تهدید و شکنجه در استفتا به‌عنوان عوارض ناظر بر اقرار عینا در ماده ۲۱۸ قانون تکرار شده است. درحالی که معلوم نیست در اینجا هم چرا به‌جای «ارعاب» از «ترساندن» استفاده نشده و اصلا با وجود واژه «تهدید» ضرورت خاصی در آوردن کلمه «ارعاب» نبوده ۴ 8 پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳۲ تابستان ۱۴۰۱ در هر صورت در پاسخ به استفتای مورد بحث آیت‌الّه مکارم شیرازی پاسخ داده بودند: «هر گاه با دلیل معتبر ثابت شود که متهم اطلاعی نداشته و یا مکره بوده» حد درباره او جاری نمی‌شود». آیت‌اللّه علوی گرگانی نیز پاسخ داده بودند: «در بسیاری از موارد متهمین کسانی هستند که نمی‌شود در مورد آنها قبول کرد که علم و آگاهی نداشته‌اند. ولی علی‌فرض امکان قبول قولشان احتیاط آن است که یمین هم ضمیمه شود ولی مثل اضطرار و ضرورت باید ادعای این موارد را متهم بنماید». تدقیق در پاسخ‌ها نسبت به جرایم حدی مورد بحث دلالت بر آن دارند که نمی‌توان به مجرد شبهه حکم به سقوط حد داد و حسب مورد بینه یا سوگند برای پذیرش شبهه نیاز است! با قطع‌نظر از آنکه موضع مزبور» به‌خصوص دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی اساسا به معنای جاری ندانستن قاعده درا در این موارد است که چنین رویکردی با آنچه مورد تسالم فقهی است همخوانی/ندارد. لکن در هر صورت این سابقه می‌تواند در ارائه تفسیری مقرون به واقع‌تر. از ماده ۱بریمینای کشف اراده قانونگذار کسک کند که منظور از تعابیر مورد بحث این نبوده که در جرایم موجب حد. به‌جز موارد مستثنا دادگاه از تحقیق برای رفع شبهه ممنوع است و باید به مجرداشبهه ابتدایی حکم به سقوط مجازات دهد. بلکه مقصود آن است کنه؛در این موارد"همتان شبهه‌ای که پس از انجام تحقیقات همچنان وجود داشته است. برای سقوط مجازات کفایت می‌کند و نیاز نیست متهم بر درستی آن سوگند یاد کند يا از او بینه خواسته شود. با این وصف دیگر از لغو بودن حکم ماده ۲۶۱ نیز جلوگیری می‌شود. چه در موارد جرایم منافی عفت بدون عنف و اکراه مقنن براساس استنباطی که از سیاست تستر شرع مقدس در این موارد داشته» تحقیق را ممنوع کرده ۱ گفتنی است هرچند مستفاد از سیره منقول از امد معصومین(ع) مبنی بر پنهان ماندن جرایم اخلاقی با ماهیت جنسی و مذاق شرع مقدس در کراهت افشای فحشا و سخت‌گیری در دلایل اثبات می‌توان فلسفه چنین رویکردی را متوجه شد؛ اما این نکته نباید از نظر دور بماند که قانونگذار این محدودیت تحقیق را صرفا در جرایم متضمن روابط غیراخلاقی به شکل فیزیکی پذیرفته که اولا حسب ماده ۱۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری منصرف از مواردی است که جرم در مرئی و منظر عام واقع شده یا دارای شاکی يا به عنف بوده یا سازمان‌یافته باشد. ثائیا چنانچه تسامح مزبور به اشاعه فساد در حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا ۲8 ۴۷۵ با وجود آنچه گفته شد. چنین تقنینی که همسو با فتاوای مطرح در پاسخ به استفتای پیش گفته بوده و مقتضی ضرورت اخذ سوگند يا اقامد بینه از سوی متهم بر درستی شبهه در حدود استثنا شده است» در حقیقت جز نتيجه از کار انداختن قاعده درا را در عرصه حدود. که مجرای اصلی آن است» نمی‌دهد. چه اینکه گزاف نیست گفته شود استثنائات مصداق تخصیص اکثر هستند. آن وقت این سوال مهم‌تر به ذهن متبادر می‌شود که چگونه قانونگذار در حدود قائل به تحدید شدید قلمرو قاعده درا شده است» ولی برای مشال با توجه به نص ماده ۰ در جرایم تعزیری گشاده‌دستی کرده و اعمال قاعده را با چنین قیودی حتی در تعزیرات واجد جنبه حق‌الناس یا خشونت‌آمیز یا جرایم تعزیری دارای آثار گسترده در اخلال نظم عمومی چنین محدودیت‌هایی قائل نشده است؟ چه تفاوتی بین سرقت حدی با تعزیری است که در مورد نخست که اساسا تسالم فقهی بر اجرای قاعده در آن است» حاضر به پذیرش نشده ولی در موره دوم که اتفاقا شمول قاعده درا نسبت به آن محل اختلاف فقهی است. بدون هیچ قیدی شتمول قاعده را پذیرفته است! در این میان تسامح نسبت به متهمان به توهین و افترا در مقایسه با متهمان به قذف چه توجیهی دارد؟ به‌نظر می‌رسد به‌منظور غلبه بر تبعات غیرقابل قبول چنین ضابطه‌ای که از تفسیر غایی مواد تصويب‌شده استفاده می‌شود. می‌توان چنین راهکاری را به‌رغم تصدیق وجود برخی اشکالات در آن, ارائه کرد که بگوییم هرچند در ابتدای تدوین قانون نظر بر فتاوای فقهایی جامعه بینجامد. می‌بایست ممنن از جهات ثانویه نگاه خود را تعدیل کرده و دست مراجع قضایی را در اين زمینه بازتر کند. در این زمینه برخی فقهای معاصر فرموده‌اند: «اگر در جامعه‌ای مفسده زنا فراگیر شود به‌طوری‌که با تربیت و نصایح از باب تزاحم اهم و مهم است و اختصاض؛به همان شرایط دارد» (شبیری" زنجانی» ۱۳۸۰: ۷۹۹). آیت‌الله نوری همدانی اخلاقی جلوی شیوع زنا گرفته نشود. به‌عنوان ثانوی نظارت بر زنا مانع ندارد. | نیز در پاسخ به استفتایی تحقبق و پیگیری قضایی در پرونده‌های روابط نامشروع و خلاف عفت را در جایی که عدم اقدام پم فتنه در اجتماغ را به‌دنبال داشته باشد جایز دانسته‌اند (موسسه آموزشی و پژوهشی قضا ۱۳۹۰ استفتای شماره ۰ آیت‌اله مکارم شیرازی نیز در بحث از جایی که زن بدون شوهری باردار شده و در مظان اتهام زنا قرار می‌گیرد با چنین رویکردی تحقیق را لازم دانسته و بیان داشته‌اند: «|ذا خیف من تکرر ذلک فی المجتمع شیوع الفساد و المحرمات» مکن الحکم بوجوب الاستفسار (ذا کان سببا لقطع الماده الفساد و تقلیلها؛ (مکارم شیرازی» ۶۱۸ اق» ج۱: ۱۹۲). ۶ 8 پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳ تابستان ۱۴۰۱ بوده که برای سقوط مجازات در جرایم مستثنا شده است» سوگند یا اقامه بینه از سوی متهم را برای اجرای قاعده درا نیاز دانسته‌اند» لکن بعدا قانونگذار از این مبنا فاصله گرفته و برداشتش از حکم «عدم نیاز به تحصیل دلیل بر بی‌گناهی» به «عدم نیاز به تحصیل دلیل بر گناهکاری» متهم تغییر یافته است» که نتيجه آن پذیرش شمول قاعده درا در این استثنائات خواهد شد. به این ترتیب که بگوییم مفهوم ماده ۱۳۱ را با لحاظ منطوق تبصره ماده ۲۱۸ که ملاک واحدی دارند. اين‌گونه جمع بزئیم که مقنن در حقیقت نخواسته بگوید محکوم کردن متهمان به این جرایم حدی استثناشده نیازمند اقامه دلیل بر بی‌گناهی ایشان است و مجرد شبهه مانع از سقوط حد نیست. بلکه در مقام تأکید بر ضرورت تحقیق در این جرایم است که اگر شبهه در نهایت باقی بماند و دلیلی بر اثبات جرم یا شرایط مسئولیت کیفری یافت نشود» همچنان مکلف به اعمال قاعده درا است. البته به‌منظور احتراز از مغایرت با مبانی فقهی» براساس همان سابقه تقنینی».این استظهار را.به معنای نفی ضرورت تحقیق در سایر حدود تلقی نکنیم, چه اقتضای«قاعده همان طو ز کهمفاد.ماده ۱۲۰ هم مشعر به آن است» سقوط حد در مرحله‌ای است که دلیل معتبری بر نف شبهه یافت نشود که در نهایت باید با وجود شبهه به نفع متهم ری داد»ازاین‌رو فقط مقنن آبه‌سبب صبغه حق‌الناسی يا آثار زیانبار شدیدتر در این موارد صرفا در تقام تأکید بیشتر بوّده است» تأکیداتی که در پیشینه اندیشمندان فقهی در خصوص حکم تکلیفی تحقیق مرجع قضایی نسبت به شبهاتی که در فرایند اثبات جرم عارض می‌شوند» موضع واحدی ندارند. برخی معاصران بر این اعتقادند همین که شبهه مطرح شد. باید حکمابه سقوّط مجازات به اسشتناد قاعده درا صادر شود» دلایل, اقام‌شده توسط ایشان خبارت‌اند از اینکه اولا اقتضای امر به سقوط حله ممتوعغیت تحقیق است. درحالی‌که دلالت قاعده برداشتن حد در صورت وجود شبهه است و اگر با تحقیق شبهه رفع شود دیگر موضوعی برای امتثال امر نیست؛ ثائیا اخبار مشعر بر لزوم یافتن راهی برای خلاصی متهمان نیز مورد استناد این نظریه قرار گرفته, که به‌سبب ضعف حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتی مشمول قاعده درا 1 ۴۷۷ سندی قابل تمسک نیستند. به‌ویژه مفاد آنها با روایات متعددی که از نظر سندی قابل استنادند. در تعارض است؛ ثالثا به سیره قضایی ائمه معصومین(ع) مبنی بر برخورد تسامحی با متهمان به جرایم حدی و ضرورت تستر استناد شده است که در پاسخ می‌توان گفت دلیل مزبور اخص از مدعاست و جرایم واجد جنبه حق‌الناس را شامل نمی‌شود؛ افزون‌بر آن روایات متضمن چنین سیره‌ای ناظر بر دعاوی‌ای بوده که متهم رأسا جهست پاکیزه شدن نفس از آلودگی معصیت نزد معصوم آمده و نسبت به جرایم منافی عفشت موجب کیفر سالب حیات اقرار می‌کرده است. که احتمال خصوصیت داشتن هر کدام از ویژگی‌های ناظر بر این قضایا وجود دارد به‌نحوی که تعمیم آن را با اشکال روبه‌رو کند. از یک سو ماهیت خلاف عفت بودن این جرایم و ارتباط وثیق آن با آبروی افراد و ضرورت پیشگیری از زوال قبح اجتماعی آنهاهاز سوی دیگر شدت مجازات جرایم مزبور به‌نحوی که از نظر شرعی محدودیت‌های اثباتیاژیادی نسبت به آنها اعمال شده است؛ و در نهایت انصراف چنین دعاوی به.حالاتی که متهم ازأسا؛اقرار می‌کرده که قرینه بر ندامت آنهاست و از نظر شرعی حاکم شرع ااختیار عفو مقر را درآتختی درافّض اثبات جرم دارد. با قطع‌نظر از ناتمام بودن ادله قائلان به ممنوعیت تحقیق باید گفت اقتضای اخبار وارده لزوم تحقیق و برداشته شدن حد پس از آن است که دلیلی بر بزهکاری متهم و رفع شبهه یافت نشود. احادیث متعددی وجود دارد که در خصوص تحقیق و تحصیل دلیل در موارد شبهه جهل حکمی متهمان به حدود الهی مانند زنا و شرب خمر يا درباره شبهه موضوعی نسبت به جرایمی مانند؛ ازتدا "و سزق ت آهستند که ابهغماضعفاسندّی برخی از آنها در مجموع می‌توانند این موضع را تأیید کنند که با وجود عدم احراز بزهکاری متهم و وجود شبهه اثباتی» پرونده بسته نشده و امکان تحقیق به رسمیت شناخته شده است. از نظر حقوقی نیز صاحب‌نظران اغلب براساس ظاهر عبارات ماده ۱۲۱ و تبصره ۱ ماد ۸ ق.م.ا. معتقدند به‌جز در برخی جرایم حدی منصوص که رسیدگی در خصوص دعوای متضمن شبهه لازم است» در سایر موارد باید به استناد همان شبهه بدون آنکه امکان تحقیق باشد مجازات از متهم برداشته شود. با وجود این بررسی پيشینه مواد مورد بحث و ۸ لآ پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۳ تابستان ۱۴۰۱ الهام مدونان از برخی استفتائات فقهی نشان می‌دهد مقنن تحقیق در همه جرایم حدی را لازم دانسته و حتی اقتضای خاستگاه این مقررات آن است که در مورد حدود استثناشده منصوص, سقوط مجازات مستلزم اخذ سوگند و اقامه بینه است. که می‌توان با توجه به ادامه فرایند تصویب لایحه و نیز اقتضای عموم قاعده درا و ضرورت تفسیر به نفع متهم از لزوم تحصیل سوگند و بینه برای تبرئه متهم چشم‌پوشی کرد و همین که به‌رغم انجام حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتی مشمول قاعده درا [8] ۴۷۹ ۱ آبن‌زهره حلبی» سید عزالدین حمزه (۱۶۱۷ق). غنیه الشزروع» چ اول» قم: موسسه امام ۲ أبوزهره محمد (بی‌تا). الجریمه و العقوبه فی الفقه الاسلامی: العویه. قاهره: دارالفکر ۳ استادی» رضا (۱۳۸۳). «قلمرو قاعده درا ۲» فقه اهل‌بیت(ع» ش ۳۷ ص ۷۱-۹۶ ۶ آقابابایی بنی» اسماعیل (۱۳۹۶). «کاربرد قاعده در در جرایم غیرحدی» فصلنامه کاوشی ۵. الهام» غلامحسین؛ برهانی» محسن (۱۳۹۵) درأمدی بر حقوق جزای عصومی: جرم و ٩ تبریزی» میرزا جواد (بی‌تا). اسس القفضا و الشهاده, چ اول, قم: دفتر معظم‌له. ۷ تمیمی مغربی» نعمان (۱۳۸۵ق). دعائم‌لاسلام» چ دوم اقم:اموسسه آل‌البیت(ع). ۸ حلی» حسن بن یوسف (۱۳۸۱ق)#«زجالالغلامه الخلی»چ "دوم نجف اشرف: منشورات ٩ زراعت» عباس (۱۳۹۳). حقوق جزای عمومی: مجازات‌ها و اقدامات تأأمینی و تربیشی» چ ۰ سبحانی» جعفر (۱۶۱۸ق)*نظامالقضا و الشهاده فی الشریعه الا سلامیه الغرا. چ اول» قم: ۱ شبیری زنجانی» سید موسی (۱۳۸۰):کتاب نکاح: تقریرات خارج ففه. چ اول» قم: ۲ صانعی» یوسف (۱۳۸۸). استفتائات قضایی» چ سوم» قم: پرتو خورشید. ۳ طوسی, محمدبن حسن (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الامامیه. چ سوم تهران: المکتبه عاملی محمد بن حسن (۱1:۰۹ق) تفصیل وسائل الشیعه, چ اوله قم: موسسه . عراقی» آقاضیا (بی تا). کتاب القضام چ اول» قم: چاپخانه مهر. . عوده» عبدالقادر (بی‌تا) التشریع الجنائی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی» بیروت. . قربان نیا ناصر (۱۳۹۳). ملاحظاتی درباره قانون مجازات اسلامی ۹۲: نقد و بررسی فقهی حفوفی» چ اول, تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. . کلینی» ابوجعفر محمد بن یعقوب (۱۶۲۹ق). الکافی, چ اول» قم: دارالحدیث. . مجلسی» محمدباقر (۱۶۱۰ق). بحار الاأنوار چ اول» بیروت: موسسه الطبع و النشر. محقق داماد سید مصطفی (۱۳۸۳). قواعد فقه:ابخش جزایی» چ دوازدهم» تهران: مرکز مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه (۱۳۹۶). شرح جامع ‏ وکاربردی قانون مجازات مکارم شیرازی» ناصر (۶۱۸ اق). آنوازالقفاهه :کناب الخدود و التعزیرات» چ اول» قم: . موسوی اردبیلی» سید عبدالکریم (/۱۶۲۷ق). قفه الحدود و النعزیرات. چ دوم قم: موسوی بجنوردی» سید محمد (۶۰۱ (ق). قواعد فقهیه. چ سوم» تهران: موسسه عروج. .موسوی سبزواری» سید عبدالاعلی (۱۶۱۳ق). مهذ بآلاحکام» چ چهارم» قم: المنار. : موسسه: آموزشی ی پژزوخشی قضا (1۳۹۸) .کنجیدآستقتانات قصایی, انسیا . نجاشی, ابوالعباس احمد (۶۰۷ اق). رجال النجاشی, قم: دفتر انتشارات اسلامی» بی‌چا. . هاشمی شاهرودی,» سید محمود (۱۶۲۳ق). قرائات فقهيه معاصره. چ اول, قم: موسسه حکم تکلیفی تحقیق قضایی در خصوص شبهات اثباتي مشمول قاعده درا 18 ۴۸۱ سل [۸ ۵۶ عانناق 15 :009 بوناک-01 ۷۷۵۶01 .(3989) صمک3۵ 1۳08 ففصسصقط30 ,نانص۸ 1۰ 1 ,11086 2008 ۳طع3 009 معتعو-اه ۸0۳6 .(رعه0 ماه) هن7 حطاه۸ منطهدح۸ .2 -ا۵ آط 1/0007071۵ 01-15107001 0-7106 اححاعه ۸۱-7 .(ع28316 ماج) +علمونند وه۸ مطعلم۸ .3 (زطه۸ صل) ۳۵000۰ ما3 ۸-۸ طاعاها-ل۸ 1027 ناحصزعط بعز 01-۷۵۵0 م0 -ا۵ ۸1-۳0۳ 7 بهو*-1ه ۵ ۸-70 .(عاه2 ماج) فمسصقط3/0 مقحطق7 ۸ 4 لقع 11000 صز غامد 0و0 0۶ ما۸" .(2017) آنممصعا منعد‌طادمهطي۸ .5 7001001 ]۰ وسعهع7۳ (2011) معطفقن ۵۶ عاتاعدآ عمط فصه تمدونه 50 6۰ 6۵۲۵۱۵۲ ۵ 71۳0060 .(2016) 30696۵ مفصقط 0۳ بصنععمطاصقامطی مصحطاط .7 40 ,۳۵۵۵05 لمآ 302۵0 :16820 ,له 01۳ 000 01۳۵ :10 امسنهاس <ل) .ص۳۵0 ۳۳۹۲ بتسقادا زحطونط احاسی *2 لد 35۵ نحطه‌عه‌ععد 3۵ ص۷0 مکو ۲0۵1 65 ۸1-770۴ نک طاع۸-اه کدزد< باوزنط .(1962) مق 165 صمکق1 بنالنک .9 :00 ,01-2 6۳۳۵۲ .(1997) مسق صنا-له یز نوک منطقلم17 وحطا7 0.105 6 (2015) ق7000 عطا که عناوم حل همعط ععدعلن م‌کس 7 [۵ 1.7000 00 ۳۵۵۵, ۵60003 [۳۵ 131006 0۵, ۵۵6 900۳0۷۵۵ 1 2013, 0 (۳6۲۹3۵ حز) ۳۵0۰ ۳۳۹۲ قاط 222 :00 معطاودظ صنطه۳طاظ بط ,21-7730 100 :00 ,۵ .(2008) اوق دطز فمصسصقط30 و7 جاطا۸ ,صقان .2 6 ]۵ 6ع6ا 7۳6 ب.(2004) خکقاد2/0 0نووه5 ب,وقهصق0 طاععطاعو2 3.1/0۳ ,6 وطنطعناط2 کمعمصعنک عنصطاعا نصقحط1 ددع5 فصو +عع و عم مرا[ -[۵ ۷۵ مسا -ا۸ طمانگ تطامامو-ا۸ ۸۵۳ .(1998) #عقق3 مفقه‌نطک صعحفعله/5.3 طانله7-زط۸ درز نل۸ +عصمناعزاط2 (ممیل‌ک حاصنص ی 16-له جنص۸ 1۳۵۳ :ص۷0 ,1021۳04 6200) -[0 ۷۷۸ ۸۱-0 طونم .(2006) صس6ا1م۵ط۸ مودک بنانطعلوس۸ زبهع/6.3 ,016 کط11200ط20 عنصهایآ نم ماهزنط .(1987) فعصسط۸ که‌طاطشسلد ۵ط۸ ,نطاکه‌زه7.721 766۰ ۳۲٩ ۳168 7۳6 .(1981) ففصسصقط0/< فنویدک منومدزوط نمک0 8.2/1 (۳6۳۹13 ل) +0000 وحنط 1 ,عان کهآ زام0 :۳۵0طع 1 ابل۸ ۵۲1۵ 00 ]٩ 700۳۵1 ,2 عاظ 080 عطا ۶و صاه ۵ط ۳۲ .(2004) معط بنوهاد9.0 (36۲5120 صذ) .00.94-71 ,37 310۰ ,(۳۵۲ 0071 06 06066 ) اره‌ظ-اه ۲ 8 پژوهش‌های فقهی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۲ تابستان ۱۴۰۱ -[۸ 3087 :00 م 5۳۵۵۵0 -ا0 ۷۷۸ 01-0626 0805 .(2816 010) 7220۰ م382۵ مف02ط13 .20 ۸۳200 ۳ل) 0ات0 اععزط ,(تعط صمص 06 عععم) خلنطهاک-۸ حاهونفود5 -[ه [۸ ۵۶ ع6ان0 135 :009 01-7107 36020 .(3966) صهق9 30 منططهق/1-ه نصنصح 1 .21 -۵ 01-50710 8 5۳۵۳۵۵۵ -۵1 ۷۷۸ 01-0620 76207 .(1998) حعگ هل طماوقطک منصقططانک .22 ) .ص3۵0 0دمعع5 ,عانناعهآ باتاط2 ونفد5 فص :0 مه‌تموعله مور ماع :16۵ ,01-706 جوم م ۸-7059 .ر3967) صععقتا 8 0مصسصط3 ,زف .23 صل) .ط۳.۵000 1حنط7 بتاتاط۲ داعزند‌گدز عله معطاهسلد ووطم-ن1 دنا طاعز 2/0۳۵2 47 ع۳6) 0 70165 8000 107۳:096 .(2001) 3/0۶۵ مودک منصه‌زصه7 خنه‌ 24.5 .۳0100۳ ۳۳۹۲ ,عان اعد ( 3962۳ مقلجو۳ نف ص۷0 بعع عم م7 ۰۲ 10۷۵ ,2011305 ونطو0ط1 2000 ص009 بک00ععبو 0001 .(2009) کمع ٩ منعصفد5 .25 ۶ 014666 :09 ماه طمه 10۳ .(3993) حلهعلده و۸ فنوودک 26.5 :2013 0006 |26۳۵ 1510006 ۳۵ ۵۳۱ 0031060008 (2014) +عققا< مقکند 27.002 ۵ مه 2205نص2ع0۳ وصنطعناط2 نصححط1 موکننای 01 عم ما3 ۹۵ آموما (۳671۵0 صن) 00ات۳0 ۳۵۲۹۲ ق150۳ وصه عسصلس عنصفاع 1۵۶ عانهناعص] ددع۸ 404 لاس56 ۵۳۵ 2/۹3/۵۳۹۶ :۵ 60۳۹۵ 60۵۳۵۲ (2014) عذطاه۸ مهد 28.70

قاعده درأ که مقتضی برداشته شدن مجازات در صورت عروض شبهه است، از مهم ترین قواعد کیفری است که در قانون مجازات اسلامی 1392 به طور جامع تری مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. در خصوص اعمال قاعده در خصوص شبهاتی که در مرحله اثبات دعوای حد نزد دادرس مطرح می شود، این مسئله مهم مطرح است که آیا سقوط مجازات در همان زمانی که شبهه عارض می شود، باید مورد حکم قرار گیرد و مرجع قضایی از انجام تحقیقات جهت کشف واقعیت ممنوع است، یا آنکه اثرگذاری قاعده مستلزم بقای شبهه به رغم تکمیل تحقیقات است، ازاین رو دادرس مکلف به تحقیق است؛ یا اساساً تصمیم در این زمینه به اختیار او تفویض شده است. بررسی تحلیلی توصیفی در این نوشتار حکایت از آن دارد اندیشمندان فقهی در این زمینه اتفاق نظر ندارند، لکن اقتضای اخبار وارده اشتراط سقوط حد به انجام تحقیقات است. عبارات مواد قانون در این زمینه به شکل دقیقی تنظیم نشده اند، به نحوی که موهم ممنوعیت تحقیق هستند، مگر در برخی موارد استثنایی که برداشته شدن حد منوط به اتمام رسیدگی شده است. تدقیق در پیشینه تصویب مقررات قانون نشان از نادرستی چنین استنباطی دارد که با مبانی فقهی در تعارض است.

486019

تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان هدف اصلی فقیه در اصول فهم مراد شارع است مراد شارع را از ادله اربعه و یا هر دلیل دیگری که دلیلیت آن ثابت شده باشد بدست می آورند اعظم ادله ای که به ما رسیده در قالب لفظ به ما رسیده است که غالب آنها خود. کلام شارع است و از آن به عنوان دلیل شرعی لفظی یاد میکنند با توجه به اینکه متکلم..حکیم و به ظرایف زبانی کاملا آشناست و از زبان » حکیمانه استفاده می‌کند و فقیه هم در صدد کشف مفاهیمی فراتر از مفاهیم یقینی است( که عرف آن را از کلام میفهمد(نض) و اهمیت مفاهیم فهم شده از کلام شارع بسیار مهم و دقیق است و امری ساده و زود گذر نیست و به زندگی. دنیوی و اخروی و رابطه ی.عبد و مولاا مربوط می‌شود این ضرورت ایجاب می‌کند که فقیه با زبان و فرایند انتقال ذهن از لفظ به معنا بیشتر آشنا شود که مهمترین و اساسی ترین مسئله ای که در اینجا باید فقیه به آن بپردازد وضع است که همان عامل انتقال ذهن از لفظ به معنا است پاسخ به این سوال که عامل انتقال ذهن از لفظ به معنا چیست اتخاذ یک مبنا است مبنا تاثیر بسیار زیادی بر روی دیگر نظریاتی دارد که بعد از آن و بر مبنای آن ارائه می‌شود این یکی از دلایل متفاوت بودن نظریات صاحب نظران در باب یک مسئله واحد است در اين نوشتار سعی شده است که مبنای شهید صدر در باب وضع بیان وتاثیر آن بر دیگر نظرات اصولی ایشان بررسی شود. تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان دیگر سوالاتی که در اين نوشتار به آن ها پاسخ گفته شده است عبارتند از: الف. چگونه اقتران اکید بین لفظ ومعنا در ذهن ایجاد میشود؟ ب. اعتبار و قرار داد مردم بر یک لفظ چه نقشی در تعریف شهید از وضع دارد؟ ز. استعمال لفظ در معنای غیر ما وضعاله در تعریف شهید چگونه توجیه می‌شود؟ ک. معنای حرفی در کدام قسم اقسام وضع قرار دارد؟ سوالی که شهید صدر در بحث وضع و حقیقت وضع به آن پرداخته است این است که عامل و منشا علاقه و رابطه ی بین لفظ و معنا و کیفیت بوجود آمدن این رابطه چیست؟ توضیح اینکه انتقال ذهن از لفظ به معنا ناشی می‌شود از رابطه و علقه ای که بین صورت ذهنی لفظ و معنا آن در ذهن ما است اين رابطه بدیهی است و باید به اين سوال پاسخ داد که عامل این رابطه چیست؟ ایشان بر این باورند که منشا این انتقال تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان برمیگردد به قانون کلی ذهن انسان بدین نحو که هر گاه تصور و صورت ذهنی دو چیز در ذهن انسان به صورت مکرر در کنار یکدیگر قرار بگیرند بین آنها علقه ای رخ میدهد که تصور یکی سبب انتقال ذهن به تصور دیگری می‌شودالبته گاهی اوقات مقارنت دو تصور در ذهن بدون تکرار منجر به رابطه ی شدیدی می‌شود که با تصور یکی ذهن به دیگری منتقل می‌شود واین ناشی از مقارنت این دو تصور در ظرف موثر است مثلا شخصی یک بار در طول عمر خود به انگلیس سفر کرده است و در آن سفر کوتاه خود در سه نوبت تمام اموال او به سرقت برده می‌شود و این شخص هر گاه تصور اين کشور در ذهن او حاضر می‌شود این تصور را هم به همراه دارد که مردمان آنجا دزدند. حال سوال اینجا مطرح می‌شود که چگونه این اقتران اکید در ذهن ایجاد میشود؟ جواب این سوال این است که ابتدا بین لفظ و معنا درخارج از ذهن انسان مقارنتی شکل اپ می‌گیرد بعد از آن این مقارنت ب«ذهن منتقل می‌شنرّد این#سقارنت ذهنی اگر در ظرف موثر رخ داده باشد در ذهن مقارنتی اکید بین این دو تصور شکل می‌گیرد اما اگر در 2 ظرف موفر نباشد بعد از مقارنت | گنه اک استعمال تبدیل یه اقتران کید ۹ در ذهن می‌شود چهار شاهد این مدعا این ات که.زمانی که شخصی فرزند خود را نام گذاری میکند تا مدتی اطرافیان برای استعمال این نام و فهم مراد کسی که از این نام استفاده می‌کند دچار مشکل هستند و نیاز به" تامل و دقت"بیشتری دارند اما بعد از مدتی این انتقال ذهنی به سرعت شکل میگیرد باید توجه داشت که برخی کلمات به صورت تلقائیه( خود به خود-همان وضع تعیّنی ) و بدون عنایت و اعتبار با معنای خاص خود اقتران پیدا میکنند مثل کلمه" آه "که توسط کسی تلفظ شده است که دردی را احساس کرده است .در حالی که برای ابراز درد قبل از اين هیچ لفظی شناخته نشده بود و اين کلمه قبل از آن به عنوان دال برای این معنا در نظر گرفته نشده بود درباره ی کلماتی از قبیل آه شاید بتوان گفت که انسان قبل از اين که زبانی را یاد بگیرد این نوع اقترانات در ذهن او وجود دارد و بین زبان های دیگر مشترک است ۵ چون بطور طبیعی این نوع تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان لغات برای انتقال این نوع مفاهیم از انسان صادر می‌شود .برخی از الفاظ هم در یک فرایند آگاهانه و با اراده مقارن هم می‌شوند(وضع تعیینی )و این مقارنت تکرار می‌شود تا منجر به یک اقتران اکید شود .بهترین مثالی که میتوان برای آن آورد نام گذاری اشخاص است .به این صورت که شما نام فرزند خود را علی میگذارید تا بین این نام و فرزند علاقه لغویه ایجاد شود(یعنی نام او علی بشود و مردم او را با این نام بشناسند) این دو فرایند را با عنوان وضع می‌شناسند یعنی فرایندی که طی آن فرایند تصور لفظ با معنای خود مقترن می‌شود به نحوی که هر گاه یکی از آن دو نزد ذهن حاضر شود ذهن به دیگری منتقل می‌شود نقش اساسی در این فرایند را خود ذهن و همان قانون ذهن ایفا میکند و نام گذاری انسان در فرایند وضع صرفا زمینه سازی و وسیله است و اگر منظور از وضع همان عامل انتقال ذهن از تصور لفظ به معناست پس باید گفت وضع پاید توجه شود که دو مبنای مشهور در وضع داریم اول مسلک اعتبار و دوم مسلک تعهد که مبنای سوم را شهید صدر.به عنوان نوع"دوم از.:مسلک اعتبار می‌گویند با این تعبیر که مسلک اعتبار صحیح است اما به این معنا که اعتباری که ما از آن سخن می- گوییم( در احتمال دوم )صرفا طریقی است که واضع از آن برای ایجاد قرن مخصوص بین لفظ و معنا استفاده می‌کند علاوه بر این آنچه که از مبنای شهید نتیجه گیری می‌شود این است که وضع ( عامل انتقال ذهن ازالفظ به معنا ) صرفا رابطه ی خاص بین صورت ذهنی لفظ و معنا است غایت در آن تاثیری ندارد بر خلاف کلام برخی از علما مبنی بر دخیل بودن مقصود متکلم در وضع البته برخی بر این باورند که علت انتقال ذهن از لفظ به معنا خود وضع واضع است که باید به سوال پاسخ گفت آیا می‌تواند یک امر اعتباری علت امری حقیقی مثل انتقال ذهن از لفظ به معنا شود؟ و دیگر اینکه اگر علت انتقال این است پس چرا کسی که از این وضع آگاهی ندارد همانند غیر افراد زبان به این تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان معنا منقل نمی‌شوند؟ ویا حتی کسی که اهل همان زبان است هایی است که در اين مجمل نمی‌گنجده آن ه قلت و قلت» اما معنی لفظ را فراموش کرده است؟ یکی از مباحثی که در اصول در بحث الفاظ به آن میپردازند این است که آیا دلالت تابع اراده است یا خیر به بیان دیگر آیا دلالت وضعیه یعنی دلالتی که ناشی از وضع است دلالت تصوریه است يا دلالت تصدیقیه با توجه به مبنای شهید صدر و همانطور که قبلا اشاره شد در انتقال ذهن از لفظ به معنا هیچ اعاملی به جز اقتران اکید بین لفظ و معنا در ذهن تاثیری ندارد در نتیجه باید گفت دلالت تابع اراده نیست بلکه صرف شنیدن لفظ خواه از منبع دارای اراده باشد و یا از منبع بدون آراده منجر به انتقال ذهن از لفظ به معنا می‌شود که این همان دلالت وضعیه است لذا دلالت وضعیه همان دلالت تصوریه است ویا به تعبیر دیگر دلالت تابع اراده نیست دلیل این امر این است که عامل انتقال ذهن از لفظ به معنا قرن اکید بین صورت لفظ و معنا؛است یعنی صرف حاضر شدن صورت ذهنی لفظ در ذهن معنای آن هم؛در ذهن حاضرآمی‌شود و این امر بدون اراده هم محقق می‌شود حال آنکه برخی بر این باورند که وضع برای تفهیم و تفاهم صورت می‌گیرد و شاید بتوان گفت نزاع لفظی است و اگر لفظی از منبع صوتی که اراده ندارد صادر شود از آنجایی که اراده ندارد پس دلالت وضعیه رخ نداده است بلکه صرفا تداعی معانی است علاوه بر این سوال دیگری که وجود دارد این است که آیا میتوان در معنی تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان موضوع له لفظ اراده » اخذ شده باشد و در آن صورت دلالت تابع اراده باشد که باز این مطلب بنا بر نظر و مبنای شهید صدر ممتنع است. با توجه به مبنای شهید صدر نقش واضع در فرایند وضع صرفا زمینه سازی می‌باشد و این زمینه سازی در شرایط امروز توسط خود انسان صورت میگیرد( یعنی وضع الفاظ جدید )ما درباره‌ی اینکه قبل از اینکه زبان در بین مردم باشد و انسان از زبان استفاده کند چه کسی زبان را در اختیار مردم قرار داد و الفاظ را وضع کرد که هم احتمال دارد خداوند واضع باشد و هم احتمال دایو انساظواضی باشد و این نظر خود شهید صدر استخدام لفظ به قصد اخطار و احضار معنی آن در ذهن سامع را استعمال می‌گویند به این صورت که شخص لفظی"را ایجاد. می‌کند: تا ذهن. شنونده برای انتقال به معنای موضوع له لفظ آماده شود زیرا زمانی که شخصی لفظی را می‌شنود تصور آن در ذهن او حاضر می‌شود و به دلیل وجود قرن اکیدی که بین این لفظ و معنای آن است ذهن سامع به طور غیر ارادی به معنای آن منتقل می‌شود با این وجود لفظ را مستعمل و معنا را مستعمل فیه می‌گویند واراده مستعمل بر اخطار معنی در ذهن سامع از طریق لفظ را اراده استعمالیه می گویند در استعمال دو حالت وجود دارد یکی اینکه ما لفظ را برای انتقال ذهن مخاطب به معنای موضوع له لفظ استعمال کنیم ودیگر اینکه ما لفظ را برای انتقال ذهن مخاطب به معنای غیر ماوضع له استعمال کنیم که تناسبی با معنای اصلی داشته باشد( البته فرض دیگری هم دارد که استعمال لفظ در معنای غیر ماوضع له است تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان که قیی آقاسپی, با فا موضرع له لذارد که ایق, استسال فلظ. است: و پر به افقال ذهن نمی‌شود ) هر دو این استعمال صحیح است بدین معنا که در صورت استعمال هن مخاطب یا سای مراد منگلم متقل می‌شود و بالوجداق می یابیم کد ذر خارج استعمال هم می‌شود با این وجود باید اصولی » مبنای خود را در بحث وضع با این واقعیت خارجی هم تطبیق دهد زیرا شخص در بحث وضع ادعا میکند که وضع عامل انتقال ذهن از لفظ به معنا است در حالی که ما مواردی مشاهده کرده ایم که ذهن مخاطب به معنایی منتقل شده است که بین آن معنا و لفظ وضعی صورت نگرفته است. مرحوم شهید صدر برای توجیه و تطبیق این نوع موارد از استعمال می‌فرمایند: ما برای انتقال ذهن به یک معنایی و صحت استعمال لفظ در معنایی به دو رکن نیاز داریم اول صلاحیت انتقال ذهن و دوم اینکه:دلالت لفظ بر آن معنا فعلیت داشته باشد. یه با توجه به مبنای شهید صدر انتقال ذهن از یک تصوری به تصوری دیگر با این شرط 3 امکان و صلاحیت دارد که بی اين"ذو تصور اقتران"اکید آوّجود داشته باشد که اين :۳ شرایط در معنای مجازی یک لفظ هم وجود دارد به اين.نحو که لفظ با معنای موضوع له افتران اکید دارد و معنای مرضوع للجا نله مجازی افتران اکید دارد (پا توجه به اینکه بین این دو معنا تناسب و شباهت وجود دارد) این صلاحیت و صحت استعمال لفظ در معنای غیر ما وضع له است اما دربازه ی اینکه آیا هميشه میتوان لفظ را در معنای مجازی استعمال کرد و یا شرایطی دارد. این امطلب برمیگردد به فعلیت دلالت لفظ بر معنا که این شرط هم با استفاده از قرینه مناسب محقق می‌شود. با توجه به آنچه که درباره ی استعمال مجازی گفته شد این مطلب قابل طرح است که گاهی اوقات معنای مجازی به معنای حقیقی تبدیل می‌شود به این نحو که لفظ به قدری در معنای مجازی استعمال می‌شود که بر اساس قانون ذهن بشری بین آن معنا و لفظ اقتران اکید شکل می‌گیرد که تبدیل می‌شود به معنی موضوع له به وضع تعینی و از آن زمان به بعد دیگر نیازی به قرینه در استعمال این معنا نداریم. تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان سوالی که در این شرایط به وجود می‌آید این است که چگونه میتوان معنای حقیقی را از سا مجازی تفکیگ کرد و قناخمت: آين بت با سنوآن عاات: سقیقت: و سجاز عطرم می‌شود با توجه به تعریف وضع در نظر شهید صدر و ویژگی معنای مجازی و استعمال آن که بایستی لفظ را در معنای مجازی همراه با قرینه استعمال کرد تا ذهن مخاطب به معنای مجازی آن انتقال یابد میتوان چنین نتیجه گیری کرد که آن معنایی که در مواجهه با لفظ بدون قرینه سریع تر از معانی دیگر به ذهن خطور می‌کند آن معنای حقیقی است و معنای دیگری که صحت استعمال دارد اما مشروط به استفاده از قرینه است را معنای مجازی بگوییم این راه در تشخیص معنای حقیقی را تبادر می نامند راه های دیگری برای تشخیص معنای حقیقی و تفکیک آن از معنای متجازی ارائه شده است که شهید با توجه به مبنای شهید صدر در باب وضع هیچ اشکالی ندارد که یک لفظ دو معنای موضوع له داشته باشد(اشتراک )و یا"دو لفظ معنای موضوع له واحد داشته باشند(ترادف )به این نحو که در ذهن امکان دارد که یک تصور با دو تصور دیگر اقتران اکید داشته باشد که این موضوع هم امکان ترادف را توجیه میکند هم امکان اشتراک را - درباره ی صحت استعمال باید گفت منظور ما قابلیت انتقال ذهن از شنیدن لفظ به تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان یکی دیگر از مباحثی که اصولی بعد از آنی که مبنای خود را در وضع تعیین کرد باید به بررسی آن بپردازد تعریف وضع در اقسام متفاوت الفاظ است که اقسام متفاوت وضع رادر پی دارد به این نحو که چون وضع (با توجه به مبنای شهید ) یک فرایند ناظر به رابطه ی دو تصور در ذهن است و منجر به قرن اکید بین این دو تصور می‌شود بایدلفظ و معنای موضوع له قبل از وضع تصور شوند با این توضیح وضع به اعتبار اینکه معنای اولیه با معنایی که در نهایت لفظ بر آن وضع شده است چه رابطه ای دارد به چهار قسم ب. معنای متصور اولیه همان معنای موضوع له.باشد و جرئی و خاص باشد :وضع ج. معنای متصور اولیه اعم از معنای موضوع له باشد:وضع عام » موضوع له خاص مبنای شهید صدر درباره ی امکان و وقوع این اقسام هیچ تاثیر خاص و جدای از محال است و قسم سوم امکان ذاتی دارد که درباره ی اینکه آیا واقع شده است یا نه به این نحو بحث می‌شود که معانی حرفی آیا مصادیق این قسمند یا خیر که در ادامه به آن تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان یکی از سوالاتی که در باب اقسام وضع پیش می آید این است که حروف که از اقسام الفاظ هستند در کدام یک از اقسام وضع جای می‌گیرند اهمیت اين سوال آنجایی مشخص می‌شود که اگر ما قائل به امتناع یکی از این اقسام شویم و حروف معانی حرفی جز همان دسته باشند نقصی است بر نظریه ما در باب وضع نظر شهید صدر در باب معنای حرفی وضع عام موضوع له خاص است و معنای خاص هم به معنی غیر قابل صدق بر کثیرین نیست بلکه بدین معنی است که توسط طرفین تشخص پیدا کرده است نه به لحاظ انطباق بر خارج در باب معنای حرفی شهید سه نظر معروف در معنای الف. معنای حرفی همانند علامات اعراب است که ایشان این نظر را رد می‌کنند اما می- فرمایند بر مبنای مشهور این نظر را میتوان توجیه کرد هر چند امکان دارد بگویند خحلاف ب. نظر مرحوم آخوند :ایشان در جواب به اشکال اول به امرحوم آخوند توسط مرحوم محقق اصفهانی تصریح می‌فرمایند که:معنی حرفی آبه غیر از لحاظ آلی حالت دیگری فرض ندارد به این معنا که نمی‌توان گفت موضوع له اسم و حرف یکی است و ایشان ج. نظر سوم(بین معنای حرفی و اسمی فرق جوهری وجود دارد و متباینند:) شهید این نظر را قبول دارند اما با توضیح خود و تفصیل خود. بحثی که مرحوم شهید صدر در اینجا ارائه می‌دهند بنایی است تا مبنایی. البته اختلاف بین علما در معنای حرفی محصور است بین قسم سوم و دوم که مرحوم شهید صدر تال بد النگان قسم چهارم هم خست پا لاف برعی از غلما و مبتاتی ایشا فر پاب تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان اگر لفظی از منبع صوتی که اراده ندارد صادر شود از آنجایی که اراده ندارد پس دلالت وضعیه رخ نداده است بلکه صرفا تداعی معانی است علاوه بر این سوال دیگری که وجود دارد این است که آیا میتوان در معنی موضوع له لفظ اراده » اخذ شده باشد و در آن صورت دلالت تابع اراده باشد که باز این مطلب بنا بر نظر و مبنای شهید صدر ممتنع است. با توجه به آنچه که درباره ی استعمال مجازی گفته شد این مطلب قابل طرح است که گاهی اوقات معنای مجازی به معنای حقیقی تبدیل می‌شود به این نحو که لفظ به قدری در معنای مجازی استعمال می‌شود که بر اساس قانون ذهن بشری بین آن معنا و لفظ اقتران اکید شکل می‌گیرد که تبدیل می‌شود به معنی موضوع له به وضع تعینی و از آن زمان به بعد دیگر نیازی به قرینه دز استعمال؛این معنا نداریم. تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان اصول الفقه. مظفر محمد رضا ) طبع انتشارات اسلامی ( -قم چاپ: پنجم. ۱:۳۰ ف الحلقه الثالثه اسئله وأجوبه (مطر ) القسم / ۱ السیّد علی مطر الهاشمی / چاپ /۱ نشر دروس فی علم الأصول» (موسوعه الشهید الصدر ج 1) الامام محمّد باقر الصدر / چاپ شرح الحلقه الثالثه (طالب» ط (ج/ ۱الشیخ ناجی طالب العاملی / دار الهدان الميامین مباحث الأصول (الحاثری )القسم ۱.ج:/ ۱ الاماممحمّد باقر الصدر تقریر السیّد کاظم المنطق » مرحوم مظفر » انتشارات دارالتفسیر (اسماعیلیان) چاپ سوم

این پژوهش به دنبال تاثیرات مبنای شهید صدر در بحث تعریف وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان است این نوشتار در ساحت علم اصول فقه است و بر روی نظرات شهید صدر تمرکز کرده است منابعی که برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است کتب اصولی شهید صدر و آثار دیگر علما که از لحاظ موضوع با بحث ما تناسب داشته اند. نظر شهید صدر در تعریف وضع نسبت به دیگر نظرات در این باب جدید و متفاوت از دیگر نظرات است فایده مهمی که این مبنا دارد این است که ما می توانیم با این مبنا تحلیلی روشن تر و جواب بهتر به سوالات ابتدایی مباحث الفاظ در اصول بدهیم اما با کمی دقت می یابیم که این نظر تاثیر بسیار زیادی در سیر مباحث اصول ندارد هر چند بخشی از مباحث اصول واضح تر شده است. شایسته است در کنار مباحثی این چنینی به بررسی نظر دیگر علما و مقایسه آن با نظر شهید صدر پرداخت از جمله در بحث تعریف وضع و دلالت تصوری و تصدیقی ومعنای مجازی و معنای حرفی چه اینکه قسمت دیگر مباحث شهید در آثار ایشان به نقد نظرات علمای دیگر بر مبنای خود ایشان می باشد. این نوشتار برای طلاب حوزه های علمیه و دالنش آموختگان علم اصول مفید و قابل استفاده می-باشد)بر فرض مفید بودن( و برای شناخت بیشتر با نظرات شهید صدر در مباحثی اصولی میتوان از آن استفاده کرد.

477738

او با پرداختن به مضامینی چون زن شرقی و فلسطینی و همچنین مفاهیم گسترده وطن و پایداری در مقابل ظلم و اشغال بر فرهنگ اصیل اسلامی و مذهبی و در عین حال شرقی تاکید دارد. در آثار او چیستی انسان عربی و فلسطینی و نیز شناخت و تعریف زن به عنوان مهم‌ترین جلوه‌های هویت شناخته می‌شوند. زن شرقی و فلسطینی چهره‌های مختلف مثبت و منفی دارد که به همان میزان هویت خود را نشان می‌دهد و نیز هنگامی که به وطن و پایداری می‌پردازد جز در خدمت هویت ملی گام برنداشته است. در این جستار چگونگی جلوه‌های هویتی یاد شده مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی تهیه و تدوین گردیده است و در عین حال با روش کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد و مدارک معتبر تلاش می‌نماید داده‌های مورد نظر را تنظیم نماید. با نقد و بررسی آثار سحر خلیفه یافته‌ها بیانگر آنست که به‌رغم تحصیل در ممالک غربی هرگز از تمدن و فرهنگ ۱. دانشیار زبان و ادبیات فارسی مجتمع آموزش عالی سراوان» سراوان» ایران. (نویسنده مسئول) 1۴.ع52۳8۷2:.2 0 16021020 110.11 ۲ استادیار زبان و ادبیات فارسی مجتمع آموزش عالی سراوان سراوان» ایران. 017ع.1ن2ع 0 2020000۳۷۵301 ۳ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی» گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی» دانشگاه شیراز» شیراز ایران. علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ فرهنگ مجموعه‌ای از اعتقادات و عادات فردی اجتماعی‌است که بیانگر هویت افراد است. انتظار می- رود مسلمان واقعی علی‌رغم تحول جغرافیایی» دچار استحاله فرهنگی نشود. فرهنگ را ادوارد تایلور (۱۸۳۲-۱۹۱۷م)» مجموعه پیچیده‌ای از دانش‌ها باورها هنرها قوانین؛ اخلاقیات. عادات و هرچه که فرد به عنوان عضوی از جامعه خویش فرامی‌گیرد تعریف می‌کند. هویت نیز «مجموعه ویژگی‌های فردی و خصوصیات رفتاری است که با استفاده از آن فرد در یک گروه اجتماعی خاص شناخته می‌شود و از دیگر گروه‌ها متمایز می‌گردد. هویت ملی و قومی را می‌توان از انواع هویت جمعی دانست و به معنی احساس همبستگی و تضامن با اجتماع بزرگ‌تر ملی و وطنی است و آگاهی از آن و احساس وفاداری به آن و فداکاری در راه آن معنی می‌شود. هویت ملی و قومی در میان تصور ما از هم نوعان ما شکل می- گیرد (اشرف, ۱۳۷۲: ۱۱). فرهنگ در جوامع مختلف متفاوت است و عموما فرهنگ غالب بر فرهنگ ضعیف غلبه می‌نماید. انتظار می‌رود غنای فرهنگی اسلام به اندازه باشد که در برخورد فرهنگ‌ها با توجه به تعمیق فرهنگی مسلمانان دچار نوسان و اعوجاج نشوند.. تکامل فرهنگی افراد سبب می‌گردد. در هر مرحله دارای هویتی بوده و بین هویتهای مراحل مختلف ارتباط وجود داشته است.. اما این هويت‌ها هميشه از نوع آزمایشی بوده‌اند زیرا هر یک در مرحله شدن بودند ولی حالا زمان بودن رسیده است (اکبرزاد» ۱۳۷۶: ۵۷). منظور نویسنده آنست؟ سیر مراحل آتکامل فرهنگی در مراحل رشد موقت و گذرا است» لیکن با عنایت به آموزه‌های اسلامی و تجارب مختلف اکنون به مرحله تثبیت فرهنگی باید یکی از جنبه‌های پایداری در برابر ظلم و ستم مستبدان پایبندی به میهن و داشتن حس وطن پرستی در میان اقوام گوناگون است؛ و در اين میان؛ فلسطینی‌ها نیز از این قاعده مستثنی نبوده‌اند و التزام و تعهدی که در قبال میهن و خاک وطن از خود نشان می‌دهند در میان مردم» روشنفکران و شاعران این سرزمین به وضوح دیده می‌شود. بسیاری از شاعران پایداری فلسطین رنج شکنجه, تبعید و زندان را به سبب وفاداری‌شان به وطن به جان خریدند و با پیوستن به جمع» آماده‌ی فداکاری در راه وطن شدند (کنفانی» ۶ م ۱۲۵). در این میان نویسنده شهیری مانند سحر خلیفه فلسطینی با چنین دغدغه‌ای پیوند عمیق دارد و فلسطینی بودن او بزرگترین نماد هستی و فرهنگی اوست. سحر خلیفه فریاد می‌زند تا فرهنگ ملی- اسلامی خود را که برگرفته از تاریخ و ملیت اوست به همگان گوشزد کند. او از تاریخ کهن سرزمین خود و هم نژادان خود در مصر و سوریه و بغداد جدا نیست و این شاخصه را به شدت به هویت تجلی پن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۹۵ سرزمینش همبسته است. در اين پژوهش برآنیم تا به جلوه‌های فرهنگ ملی-اسلامی در آثار سحر خلیفه نگاهی داشته باشیم و ضمن تعیین این مصداق به بازشناسی جاوه‌های آن در نظر او بپردازیم. پرسش از هویت فرهنگی افراد و ملت‌ها یکی از دغدغه‌های فکری بشر در طول تاریخ به شمار می‌رود. متفکران مسلمان و عرب نیز در قالب‌های گوناگون و از زوایای متفاوت با این پرسش مواجه بوده و پاسخ‌های متفاوتی به آن داده‌اند. این که هویت شرقی و عربی چیست و از چه ارکانی تشکیل شده و چه عواملی سبب شکل‌گیری و نشو و نمای شاخصه‌های هویت در میان متفکران عرب بوده و پاسخ سحر خلیفه به عنوان یکی از این روشنفکران به اين موضوع چه بوده است؟ پرسش‌ها و دغدغه‌هایی است که این نوشتار در صدد تبیین آن است تا از این طریق بستری برای عبور موفقیت آمیز از شاخصه‌های فرهنگ سحر خلیفه از نویسندگان معروف فلسطین و جهان عرب است. درباره او و آثارش» پژوهش‌های چندی در داخل و خارج کشور انجام شده‌است. از میان آنها مقاله بسام ابوبشیر با عنوان «جمالیات المکان فی‌روایه باب الساحه» (۲۰۰۷) است. که بررشی کارکردهای مکان در رمان پرداخته و به اين نتیجه رسیده که در رمان» مکان با حادثه و زمان پیوند خورده و ویژگیها ابعاد و زیبایی‌های مکان» گویای تمام دسیسه‌ها و ستم‌های اسرائیل بر مردم فلسطین است.(اپوبشیر» ۲۰۰۷۰: ۲۸۰-۲۸۱). کبری روشنفکر, مقاله‌ای با نام «الثوره النسویه فی مذکرات امزاه غیر واقعیه»" ذر سومین همایش بین المللی دانشگاه اسلامی مالزی با عنوان الاتجاهات الحدائيه في الدرسات اللغویه و الادبیه نوشته است. یافته‌های تحقیق» گویای موضع سحر خلیفه نسبت به مسئله زن و جامعه است. وی» رمان را با طرح مشکلات فردی زن (ظلم پدر» برادر» و همسر بر زن) آغاز می‌کند و با نشان دادن ازدیاد مشکلات اجتماعی زنان فلسطینی» در سایه اشغال به پایان می‌برد؛ به اعتقاد.پژوهشگر راه رهایی زن از سلطه پدرسالاری» آزادی وطن از تجاوز دشمن است. صلاح الدین عبدی مقاله‌ای با عنوان «جلوه‌های پایداری در برخی آثار سحر خلیفه» (۱۳۹۸) نگاشته و به استخراج مضامین پایداری در دوگانه سحر خلیفه» مانند آزادی» توجه به فرهنگ بومی» دعوت به حضور زن در قیام و غیره پرداخته و به این نتیجه رسیده که زن و وطن, جانمایه روایت‌های سحر خلیفه را تشکیل داده و وطن پرستی» آزادی» ایجاد امید» توجه به فرهنگ بومی و دعوت به بیداری زن» از مهم‌ترین مضامین پایداری در روایتهای سحر خلیفه است. محمد صالح شریف عسکری,» مقاله «مفهوم الوطن و تجلیات الوطنیه و الوحده عند سحر خلیفه من خلال ثنائیتها: الصبار و عباد الشمس»(۱۳۹۰) نوشته و به بررسی نمودهای وطن و وحدت در دوگانه 5 علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ سحر خلیفه پرداخته و به اين نتیجه رسیده که تمام اقشار مردم فلسطین برای حفظ وطن در مقابل رژیم درباره سحر خلیفه چند پایان نامه نیز نوشته شده که عبارت‌اند از: پایان نامه فریده جان محمدی (۱۳۷۸) در دانشگاه تهران» با عنوان ترجمه و تحلیل شخصیت‌های رمان الصبار نوشته سحر خلیفه و عنوان پایان نامه گویای ترجمه بودن اثر است. مونا توسلی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پایان نامه‌ای با عنوان نقد و بررسی آثار سحر خلیفه (دو اثر شاخص وی باب الساحه و «مذکرات امراه غیر واقعیه» نوشته است. در کشورهای عربی نیز درباره سحر خلیفه, دو پایان نامه نوشته شده است که یکی با عنوان «صوره المراه فی روایات سحر خلیفه» به نگارندگی علی وائل قالح الصمادی در دانشگاه آل البیت اردن که در ساال ۲۰۱۰ م در کتابی با عنوان در دار دروب عمان منتشر شد. و دیگری با عنوان «صوره المراه فی روایات سحر خلیفه» توسط غدیر رضوان طوالح در دانشگاه بیرزیت فلسطین انجام یافته است. این سه اثر ذکر شده» به بحث درباره بعد زنانگی آثار سحر خلیفه به هر روی پیشینه مساله فرهنگ و هویت به آغاز تاریخ انسان باز می‌گردد. از دیرباز» انسان‌ها به دنبال تعریف و شناسایی خویش» قبیله» قوم و ملیت و نیز کشف تمایزات خود از دیگران بوده‌اند. افراد و گروه- های اجتماعی می‌کوشیدند برای شناسایی خوّد و تبیین تمایزاتشان با دیگران» نشان دهندکه به چه جامعه‌ای و چه ارزش‌هایی تعلق دارند. آنان با قرار گرفتن در درون چارچوب‌های سیاسی و اجتماعی مختلف» پاسخ‌های متفاوتی را دریافت می‌کردند. اما در رابطه با موضوع هویت شرقی عربی در شعر سحر خلیفه تاکنون هیچ تحقیق مستقلی انجام نشده است. با بررسی مقالات و پایان‌نامه‌های فوق‌الذکر متوجه می‌شویم که زوایای آثار محدود به محوری.خاص است. مثلا از منظر جایگاه زن يا وطن يا ...به آثار این نویسنده نگریسته شده است. در اين مقاله از زوایای مختلف که بیانگر که نشاندهنده هویت و تمدن اسلامی و ملی جامعه‌ی عرب است و تنوع نگرش به آثار سحر خلیفه را در پی دارد. در این پژوهش برای یل به اهداف مورد نظر از روش توصیفی و تحلیلی از نوع کتابخانه‌بی استفاده شده است. کلید واژه‌هایی که ما را برای رسیدن به مقصود که همان هویت شرقی -عربی در آثار سحر خلیفه است. دست‌آویز بودند مفاهیمی مانند وطن» زن مسلمان عرب» پایداری در مقابل ظلم و تجاوز را پوشش می‌دهد. این مولفه‌ها مهم‌ترین جلوه‌های هویت شرقی و عربی سحر خلیفه را تشکیل می‌دهد. تجلی پن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۹۷۷ سحر خلیفه, نویسنده مشهور فلسطینی» در سال ۱۹۴۱ در نابلس چشم به جهان گشود. او که نوشتن را پس از شکست ژوئن ۱۹۶۷ آغاز کرد از سال ۱۹۷۴ تا به امروز ۱۰ رمان منتشر کرده و بیشتر نوشته- هایش به زبان‌های فرانسه آلمانی» هلندی, ایتالیایی» اسپانیولی» مالزیایی و انگلیسی ترجمه شده‌اند. سحر خلیفه مدرک کارشناسی ادبیات انگلیسی خود را از دانشگاه بیرزیت در کرانه اردن دریافت کرد و سپس به دانشگاه کارولینای شمالی رفته و در آنجا موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد ادبیات انگلیسی شد (جیوسی» ۱۹۹۷ م: ۲۲۹). در نهایت مقطع دکترا را در دانشگاه آیوا و در رشته پژوهش‌های زنان گذراند. سحر عدنان خلیفه اکنون مدیر مرکز رسیدگی به امور زنان و خانواده نابلس‌است. لم نعد جواری لکم (۱۸۷۴)» الصبار (۱۹۷۶)» عباد الشمس (۱۸۸۰)» مذکرات امراه غیر واقعیه (۱۹۸۶)» باب الساحه (۱۹۹۰)» المیراث (۱۹۹۷)» صوره و ایقونه و عهد القدیم (۲۰۰۲)» ربیع حار (۲۰۰۴)» اصل و فصل (۲۰۰۹)» حبی الاول (۲۰۱۰)» رمان‌هایی هستند که تاکنون از او منتشر شده است. او برای رمان "صوره و ایقونه و عهد القدیم"(۲۰۰۲) موفق به کسب جایزه "نجیب محفوظ" شد و در سال ۲۰۰۶ میلادی جایزه ویژه خوانندگان فرانسوی را با ۷۰ درصد آرا به خود اختصاص داد. جایزه "آلبرتو مورافیا" برای ترجمه ایتالیایی آثار او و جایزه: سروانتس" برای ترجمه اسپانیولی این رمان‌ها از سایر جوایزی هستند که او به دست آورده‌است. جایزه سیمون دوبوآر هم که در حقیقت آرزوی هر نویسنده‌ای است به وی تعلق يافت ولی به دلایل ملی از دریافت آن امتناع کرد. سحر خلیفه به عنوان یک شخصیت و هنرمند مسلمان» شرقی و بویژه فلسطینی ویژگی‌هایی از باب پرداختن به مسئله فرهنگ دینی دارد که به مطالعه آثار وی تا حد زیادی می‌توان به این دغدغه‌ها پی برد. اندیشه‌های سحر خلیفه پیرامون هویت شرقی- عربی در چارچوب عناصر پیشرفت و تجدد. دین» آزادی» فرهنگ اسلامی» زبان عربی» ملیت فلسطینی» دفاع از سرزمین قابل نقد و بررسی است. در رمان هایش دو جریان وجود دارند؛ یک جریان روایت زن است و نبردی که زنان با جامعه سنتی و فرهنگ پدرسالارانه انجام می‌دهند که در الم نعد جواری نکم و "مذاکرات امراه غیر واقعيه" دیده می‌شوند. و جریان دوم مساله فلسطین و اشغال آن است که در روایات "الصبار"» "المیراث" "عبادالشمس" و در " باب الساحه" به خوبی به تصویر کشیده شده‌است. منظور سحر خلیفه از آزادی» مفهوم بنیادین آن یعنی ش علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ استقلال فلسطین است و رمان‌ها یش بر آزادی فردی و حمعی استوار هستند. تعریف آزادی در باور او آزادی مطلق فردی نیست بلکه به آزادی فردی در کنار آزادی جمعی تاکید می‌کند. قالب داستان‌های او عنصر پایداری است و از این طریق به بیان اندیشه‌های خود و جاودانه کردن سلحشوری و قهرمانی‌های سحر خلیفه در رمان‌هایش به صورت پیوسته و متصل با وجوه مختلف فرهنگی و حتی وجوه متمایز آن ارتباط دارد:و از این نظر شاید بتوان این دیدگاه او را که آشتایی با رویکرد ژنانگی او که اسناس تمدن‌سازی شرقی است به راحتی پذیرفت؛ چراکه به نظر او فرض این نگرش اين است که یک "بازتاب اصلی" وجود دارد که پی بردن به آن و تعهد و تقید به آن و وطن فلسطینی» می‌تواند اساس اين تفکر باشد. بررسی شرایط حاکم بر زندگی زنان در این دورمان» زاده جو فرهنگی "و تبعات ناشی از اشغال است. دو عامل یاد شده» نقشی مهم در تحول شخصیتهای زن:داشته؛ تحولی که میزان آن از شخصیتی به شخصیت دیگر در نوسان است. بنابراین میزان تحول شخصیت‌ها از دیگر اهداف این پژوهش است؛ بدین ترتیب که شخصیت‌های مورد بررسی بر اساس چگونگی تعامل با وضع موجود و میزان تحول پذیری- خواه یکی از مظاهر تمدن شرقی و مورد علاقه سحر خلیفه زن متمدن شرقی است. سحر خلیفه چنین شخصیتی را به خوبی در رمان‌هایش الگوپذیری نموده است به نحوی که بخش اعظم رمان‌هایش را همین دغدغه به خود اختصاص داده است. به نظرمی‌رسد این پرداخت حداکثری به آن دلیل است که او خودش سخن گفته است ودر اين آثار شخصا چنین زنانی را نمایندگی می‌کند (حمود» ۱۹۹۴م: ۱۹۰). سحر خلیفه به دنبال کشف ابعاد هویتی چنین زنی است تا بتواند به عنوان یک الگوی کامل او را معرفی نماید. برای او بسیار اهمیت دارد تا بداند که هویت زنی مسلمان شرقی چگونه است؟ زن واقعی کیست؟ چگونه می‌تواند نقش فعالی در مقابل حوادث اطراف داشته باشد؟ چگونه ابراز وجود کند و به آگاهی کامل دست یابد؟ و چگونه میان آرزوها و همچنین موفقیتش ارتباط برقرار نماید؟ و در این میان مردان چه نقش و جایگاهی برای آزادی زن ایفا می‌کنند؟ تجلی بن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۹۹ این‌ها دغدغه‌هایی هستند که بخش‌های زیادی از رمان‌هایش را به خود اختصاص داده است؛ همچنان که مباحثی مانند مسائل زنان؛ آزادی» عشق, ازدواج؛ کار و وابستگی آنان در این چیستی و هویت نقش آفرین هستند (حمود ۱۹۹۴ م: ۱۹۰). سحر خلیفه همواره در پی آن است تا فشارهای اجتماعی بر زنان تحمیل نشود و جامعه خشن فلسطین این چیستی را از زنان سلب نکند. زن متمدن شرقی که سحر خلیفه او را نمایندگی می‌کند همچنین دچار بحران‌هایی است که از کودکی با او همراه است و در نوجوانی و بزرگسالی نیز او را رها نمی‌سازد که در رأس همه اين بحران‌ها بحران هویت قرار دارد که جامعه این بحران هویت را همواره تشدید می‌سازد و از سویی این زنان با تقلید صرف و دامن زدن به این هرج و مرج بر پیچیدگی مسئله می‌افزایند که سحر خلیفه در رمان "خاطرات یک زن غیر واقعی" به آن پرداخته است (حمود» ۱۹۹۴ م: ۱۹۲). چنین زن بحران زده‌ای از خود بیگانه است و نوعی غربت زدگی او را فرا گرفته است. همسری تاجر دارد که ازدواج با او را نیز همچون معامله‌ای مي‌داند کم‌به دنبال پارزیابی جوانب سود و زیان آن است؛ همانگونه که می‌گوید: "می‌دانستم که اوقات سختی دارم و حصارهای تنگی مرا احاطه کرده است اما همچنان می‌توانم پنجره‌ای در سرم باز کنم و به جهانی پر بگشایم که پر است از شادی و سرور و رقص و آواز و در مقابلت چهره‌های خندان و عواطف پاک قرار دارد و شخصیت‌های داستان به افرادی واقعی و زنده مبدل می‌شوند که می‌توان با آن‌ها همزاد پنداری کرد ..." (خلیفه. ۱۹۸۶م: ۱۳۱). هویت آسیب دیده زنی که با تلخی‌ها زندگی زندگی می‌کند و از شادی و خوشحالی محروم است و جز با چهره‌های در هم فرو رفته روبرو نیست و چاره‌ای ندارد که در عالم خیال و رژیا به دنبال زیبایی و آرامش باشد و گاهی چهره‌های قهرمان اما خیالی می‌سازد و با آن‌ها به خوشی می‌پردازد و او به آنها بسیار نزدیک‌تر از افراد واقعی اطراف اوست. (حمود» ۱۹۹۴ م: ۱۹۱). همچنین به مشکلات اين زن مسائل دیگری چون اشغال و خشونت ناشی از از آن نیز اضافه می‌شود و او به شخصیتی تبدیل می‌شود سحر خلیفه با بیان چنین وضعی شاید در پی آن است که از این فرهنگ زنان متمدن روزگار خود انتقادی نیز داشته باشد که با تقلید از روزگار نورسیده هویت کهن خویش را فدای تقلید از دنیای ناشناخته و مرموز جدید کرده است و با این از بین بردن حجاب خود قدم در راه پر خطری قرار داده است و با تقلید از فکر دیگران در پی تغییر خود است و به آنان نیز دست نمی‌یابد (حمود؛ ۱۹۹۴م: ۱۹۳). علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ سحر خلیفه در رمان «لم نعد جواری لکم» با معرفی شخصیت «سهی» به عنوان مظهری از مظاهر زن عرب تازه به دوران رسیده پرده برمی دارد که تلاس می‌کند مانند زنان غربی آزاد و رها زندگی کند؛ اما تلاش او بی فایده است و دچار بحران فرهنگی می‌شود. زیرا فکر می‌کند که هرگونه زندگی عادی یک زن در نهایت او را خواهد کشت و از اینکه از دست یک زندگی عادی و روتین بگریزد از ازدواج طفره می‌رود» گویا این تازگی به خروج از چارچوب اجتماعی مرسوم نیازمند است. سعی برای رسیدن به این مقصود می‌گوید «بندگی زندگی متفاوت را به جای بندگی مردان انتخاب می‌کنم زیرا اینگونه زیستن به آزادی می‌انجامد اما بندگی برای مردان جز ذلت نیست» (سحر خلیفه, ۱۹۸۸ م: ۲۳). در رمان (عباد الشمس) نیز نویسنده تمام تلاشش کرده که چشم زنان به مشکلاتشان و کاستی هاشون باز کند و تا جایی که می‌تواند آنها را آگاه کند. وروشن کند که تنها تغییر از خود شما نشأت می‌گیرد. وتنها ازین راه امکان پذیر است. در این رمان تغییر رویکرد زنان از منفعل به تأثیر گذار قابل مشاهده است. شخصیت‌های اصلی داستان سه زن هستند که بارزترین آنها (رفیف) دختری روشنفکر وتحصیلکرده که در مجله (البلد) کرانه باختری به عنوان روزنامه نگار کار می‌کند. دومین شخصیت مهم این رمان (سعدیه) است که شوهرش در مبارزه با صهیونیست‌ها شهید می‌شود و مجبور می‌شود که آستین بالا بزند وهزینه زندگی خودش وفرزندانش,را تأمین کند..یکی دیگر از شخصیت‌های بارز این داستان (خضره) است زنی روسپی که در تمام مقاطع زندگی خود مورد ظلم و ستم مردان قرار می‌گیرد. بزرگ‌ترین نماد فرهنگ عربی در رمان‌های سحر خلیفه وطن و ملیت اوست. مقصود از هویت ملی و وطنی این است که در یک حالت سیاسی و همواره با انتخاب آگاهانه افراد به صورت گروهی و دسته جمعی با هم در یک جامعه زندگی کنند و از یک استقلال کامل برخوردار باشند (محیسن, بی تا: ۲). سحر خلیفه به عنوان یکی از نویسندگان شهیر عرب آیینه‌ای تمام نما از یک نویسنده عرب شرقی و مسلمان است. به این معنی که رمان‌های او انعکاس دهنده تمام ویوگی‌هایی: استت: که‌اقر سبک زندگیی شرقی وعربی می‌توان یافت و یا به عبارت دیگر او به مضامین پرداخته است که دغدغه‌های فکری» ذهنی و اعتقادی او را تشکیل می‌داده است و به این ترتیب او چیستی و هویت مورد نظر خود را با مرکزیت قرار تجلی بن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۱۰ دادن دغدغه‌های وطن بازگو می‌نماید و جز آنچه بر فلسطین می‌رود او را غم دیگری نیست (مناصره» در حقیقت مفهوم وطن به عنوان دایره مرکزی تمدن شرقی عربی رمان‌های سحر خلیفه رموز مختلف جلوه‌های فرهنگی را در شعر او پیوند زده‌است. او همچنان که به هنر اهمیت می‌دهد. به وطن تعهد دارد و قضیه میهنی را از یاد نمی‌برد و از آنجا که جلوه‌های زنانگی نیز در آثار او پررنگ است این تلفیق‌ها به آثار او رنگ وبویی گسترده می‌دهد و سحر خلیفه با روایت‌هایی که از وقایع تلخ اما حقیقی پرده بر می- دارد توانسته است فصل تازه‌ای در ادبیات عربی و فلسطین پدید آورد. سحر خلیفه با نفوذ به عمق زندگی مردم جامعه خود دغدغه وطن و اتحاد را فریاد می زند. او بزرگترین رمز و نماد اتحاد میان آحاد افراد را حفظ هویت ملی می‌داند تا بتوان در سایه آن به این هدف یافت و تا جایی که وطن نزد او از یک چارچوب مکانی صرف بسیار فراتر می‌رود (معتصم» ۱۹۹۱ م: ۵). فرهنگ ملی برخاسته از یاد و مفهوم وطن در آثار و افکار سحر خلیفه ابعاد گسترده‌ای دارد و شامل زمین و انسان فلسطینی می‌شود که با آن‌ها زیسته و هم و غم آن‌ها را .در سینه دارد و همچنین در یک حس نوستالژی همراه با غم دوران کودکی خود را بهتصویر می‌کشد که.وطن رنگ و بوی آرامش بیشتری سحر خلیفه با نگاهی ساده به دور از هرگونه پیچیدگی فرهنگ ملی خود را ارج می‌نهد و در نوشته‌های او این تصویر پردازی یک مضمون اصلی و عمده را تشکیل می‌دهد. او گاهی بر وطن می‌گرید و این وطن نزد او همان سرزمین مکانی است که فلسطین نام دارد و شخصیت‌های داستان او آنجا که صحبت از دفاع از سرزمین اوست غم وطن را در سر دارند (خلیفه» ۹ م: ۱۶ او همچنین به شکل‌های دیگر از جمله با.ایجاد.گفتگو و بحث.میان شخصیت‌های داستان خود با محوریت وطن» این دغدغه خود را به مخاطب انتقال می‌دهد (خلیفه» ۹ مه ۴) و به دنبال ایجاد اتحاد و یکپارچگی میان طبقات مختلف جامعه اعم از فرهنگی و غیر فرهنگی و ... ملت را به سوی وحدت در براپر دشمن غاصبشان سوق می‌دهد. اگر چه در درون خود خالی از اختلافات هم نیستد. به نظر نویسنده باید بر وحدت و اتحاد تاکید ورزید زیرا تنها راه برون رفت از تمامی مشکلاتی است که اشغالگران پدید آوردند. البته در کنار این اتحاد» امید به آینده» زدودن ناامیدی و اندوه و سرخوردگی, سپس احیا میهن دوستی پژمرده شده و فداکاری برای میهن همگی به نظر نویسنده از عوامل مهم و تاثیرگذار برای آزادسازی میهن فلسطین است (شریف عسگری» ۱۳۹۰ ش: ۴). ۱ علم و تمدن در اسلام | سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ در رمان‌های این نویسنده عرب» عشق به فلسطین» به زیبایی به تصویر کشیده شده‌است. با دیدی ملی گرایانه» تجربه‌هایی را که خود در آن زیسته با تجربه ملت در هم می‌آمیزد و آثار ارزشمندی را خلق می- کند. در رمان‌های سحر خلیفه در حقیقت این خواننده است که ایده‌های اصلی را شکل می‌دهد و عامل اصلی برای نوشتن وی محسوب می‌شود. از ویژگی‌های مهم او این است که سخنانش را آشکار و ساده به کار می‌برد نه پیچیده و پر استعاره. در نوشته‌های او از رمز و اسطوره که فضای ادبیات معاصر را پر کرده خبری نیست. گاه گریزی به تمدن و میراث کهن عربی می‌زند مانند زرقا یمانه» ابوزید هلالی, داستان‌های هزار و یک شب و ... که اين هم بیانگر توجه و اهمیت وی به میراث و تمدن کهن عربی سحر خلیفه میان هویت ملی و هویت انسانی و بشری آنچنان رابطه عمیقی ایجاد می‌کند که گاهی به سختی می‌توان مرز این اتحاد را از هم بازشناخت. او در داستان‌هایش وضعیت شخصیت‌هایی داستانی- اش را چنان به تصویر می‌کشد که بیان کند سرنوشت آن‌ها و مصیبت‌هایی که گرفتار آن هستند در نتیجه سرنوشت وطن آنان است که دامن به اشغال آلوده دارد و در کودک فلسطینی و زندگی سراسر غم او در نتیجه همین اشغال فلسطین به بار آمد (خلیفه. ۱۹۹۰ م: ۱۴۸). واین چیستی که نوع انسان فلسطینی را سحر خلیفه هویت ملی خویش را با هویت انسان شرقی به نحو دیگری نیز پیوند می‌زند آنجا که غم ایام گذشته و بویژه ایام کودکی بر انسان شرقی چیره می‌گردد و گاه او را با حس نوستالژی به گذشته مشتاق و دلتنگ می‌سازد و گاه اشتیاق او را به وطن خویش افزون می‌دارد. وطن در رمان‌های سحر خلیفه بیشتر «(جیفارا لم یمت يا شیخ» مازال معي في هذا القلب وفلسطین في القلب یا نیرودا في بژیز العین في لب الحیاه»(خلیفه» ۱۹۹۹: ۷۱). جیفارا نمرده است يا شیخ پیوسته با من ودر قلب من است. نرودا فلسطین در قلب من» در مردمک چشم من و در درون زندگی من است. و در جایی دیگر از زبان باسل می‌گوید: «بعد شرف البلد والأرض لا قيمه لأي شرف» (خلیفه» ۱۹۹۹: ۸). بعد از وطن و سرزمین» چیز دیگری عزیز و شریف نیست. تجلی بن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۱۳ غربت و اغتراب به معنی عزلت گزیدن و کناره‌گیری از مردم آمده است (ابن منظور ۱۴۱۴ق: ۷۱۱). در نگاهی دیگر غربت زدگی به معنای احساس غم غربتی است که بر شخص مستولی می‌شود.» به گونه‌ای که دنیا به زندانی تبدیل می‌گردد که فرد را با قید و بندهایش اسیر می‌کند و به او احساس غریب بودن بین هم وطنان و خانواده‌اش دست می‌دهد (عبدالنور» ۱۹۸۴: ۸۶) شاید بتوان گفت اولین احساس غربت از لحظه ولادت شروع می‌شود. هنگامی که نوزاد از مادر خود متولد می‌شود را حس می‌کند. فیلسوفان از اولین افرادی بودند که بعد از عصر رنسانس و انقلاب صنعتی و خرابی‌های به بار آورده شده توسط جنگ‌های جهانی به بحث غربت زدگی‌های فردی و اجتماعی پرداختند (جعفر» ۱۹۹۹: ۶). در ادبیات نیز و به ویژه در نوع متعهد آن داشتن تعهدات فکری و اعتقادی باعث ایجاد حس غربت در ادبا و نویسندگان می‌شود که سحر خلیفه از این قاعده مستثنی نیست. آنچه سحر خلیفه بیان می‌کند برای برانگیختن غیرت مردم است تا به روزگار گذشته خویش بازگردد (خلیفه» ۱۹۹۹ م: ۴۲). این احساس همچنان در وجود او هست و هر اندازهزمان به عقب رود خود را در مظاهر و جلوه‌های متفاوتی نشان می‌دهد. بر خلاف تنهایی و دل بریدن که در پیچیدن با خواست غربت چنین نیست (جزائری» ۴ م ۶ این غربت به صورت عالی در شعر مولانا جلوه‌گری می‌نماید: بشنو این نی چون شکایت می‌کند از جدایی‌ها حکایت می‌کند کز نیستان تا مرا ببریده‌اند در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند سینه خواهم شرحه شرحه از فراق تا بگویم شرح درد اشتیاق هر کسی کو دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش...(مولوی» ۱۳۹۷: ۳۶). محققان از زوایای مختلف به غربت نگریسته‌اند (فیومی» ۱۹۸۸ م» ۷۳) که هم دارای مفاهیم متفاوت و هم معانی متنوع شده‌است. مفهوم جدایی در میان همه این معانی در اندیشه معاصر بر مبنای غربت غربت با همین معنا از جدایی میان انسان با محیط حکایت می‌کند و این گسیختگی و دل بریدگی آثاری در وجود آدمی بر جای می‌گذارد چون کمبود و از شکل افتادگی و یا به عبارتی در افتادن از مسیر حیات طبیعی آدمی» و همه اين‌ها در درون او موجب پارادوکس می‌شوند که راه گریزی برای آن نیست تک تک عوامل بر شدت آن می‌افزایند (هلال خالد» ۱۹۸۸ م: ۷۷). غربت در طول تاریخ میان انسان و حقیقت ۱ علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ او میان نویسنده و زبان او میان فرد و جامعه. یک واقعیتی بوده و همه به دلیل آنکه او نتوانسته خواسته‌های دیگری را برآورده کند و یا میان آن دو آشتی دهد. از زبان باسل این چنین بیرون آمدن از زندان و ازگشت به وطن را توصیف می‌کند: «حین خرجت من السجن لثمت تراب الأرض و عبدت الشمس و طارت السياره فأنساب قلبي و لفح هنگامی که از زندان بیرون آمدم» خاک را بوسه زدم وخورشید سرزمینم را عبادت نمودم. ماشین به سرعت حرکت کرد وقلبم گویی به پرواز درومد» هوا صورتم را نوازش کرد پس عاشق شدم واشکم جاری سحر خلیفه در لابلای پرداختن به تمدن ملی و وطنی از ابزارهای گوناگون استفاده می‌کند تا جایی که سحر خلیفه با توجه به فرهنگ بومی و دستاوردهای فولکلوریک و مردمی سعی در توجیه باورهای خود از علل محبوبیت خلیفه در عرصه رمان‌نویسی» مواج بودن حس عاطفی در ادبیات داستانی مقاومت است. او که در روزگار خفقان زندگی می‌کند زبان و رمان‌نویسی را وسیله عینیت بخشیدن به انديشه‌ها و تولیدات فکری خود قرار می‌دهد و خواننده را به اندیشیدن پیرامون فرهنگ خود وا می‌دارد تا گامی به سوی زندگی متعال بردارد (خلیفه» ۱۹۹۰: ۷۴). رمان‌های وی تعصب او به فرهنگ ملی خودش را به خواننده القا می‌کنند و آزادی» میهن دوستی و شهادت‌طلبی در راه آرمان و وطن» بیشترین کاربرد را در این ادبیات او دارند که مهم‌ترین مظاهر هویتی او را شکل می‌دهد. ادبیات پایداری «نوعی از ادبیات متعهد و ملتزم است که از طرف مردم و پیشروان فکری جامعه در برابر آنچه که حیات مادی و معنوی آن‌ها را تهدید می‌کند» به وجود می‌آید و هدفش جلوگیری از انحراف در ادبیات» شکوفایی و تکامل تدریجی آن است» (بصیری» ۱۳۸۸ ش: ۲۶). بازتاب عناصر ادبیات پایداری در زنان شاعر با توجه به ظرافت طبع و لطافت احساس آنها بیشتر مد نظر قرار می‌گیرد. این هویت, احساسی است که تعلق خلیفه را به وطن او یعنی فلسطین, جامعه يا نهاد و مجموعه او را نشان می‌دهد. پایداری در برابر اشغال نیز از جمله وجوه این هویت را تشکیل می‌دهد (خلیفه ۱۹۹۹ م: ۲۴). فرهنگ دارای بعدی سلبی یعنی جداکننده» تمایز دهنده و شناساننده خود از تجلی بن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۱۰۵ دیگری نیز هست. اين دیگری در قالب‌های گوناگون غیر بیگانه. رقیب» مخالف و دشمن متبلور می- شود و در مقابل اين فرهنگ قرار می‌گیرد و سحر خلیفه در برابر او می‌ایستد و با رمان‌هایش از رموز سحر خلیفه پرداختن به مسئله پایداری در برابر ظلم و اشغال فلسطین را به عنوان فرصتی می‌پندارد تا بتواند به اهداف خود در راه اتحاد مردم کشورش دست یابد. به نظر او اگر چه ممکن است اشغال مشکلات زیادی را بر مردمش تحمیل کرده باشد اما سبب می‌شود تا هویت فلسطینی مردم کشورش با این مقاومت و پایداری تقویت شود و نابودی ظلم در سراشیبی قرار بگیرد (خلیفه, ۲۰۰۸ م: ۵۹). سحر خلیفه پایداری و استقامت مردم فلسطین را در تشییع جنازه شهدا به تصویر می‌کشد: «طلعت مظاهره, هزت البلد هزا. آلاف الناس طفحت في الشوارع و نخیل و أعلام و شباب ملئمین علی أکتاف یهتفوا» (خلیفه» ۱۹۹۹: ۸۸) تظاهرات به پا شد» شهر یک صدا به پا برخواست» هزاران نفر در خیابان سرازیر شدند ونخل وعلم همراه داشتند وحوانان با نقاب به چهره شعار دادند. مهم‌ترین نماد مقاومت. دعوت مبارزه است آنجایی که شیخ قسام در مسجد جامع قیام نموده» می‌گوید: بشتابید وجهاد کنید ودر پی من راه افتید «هذا هو الوقت اللثوره؛ هلموا للجهاد اتبعوني» (خلیفه» با توجه به ادبیات موضوع و نیز بررسی آثار سحر خلیفه می‌توان به نتایج زیر دست یافت: ۱. فرهنگ عربی و شرقی از نظر سحر خلیفه همان است که انسان عربی و فلسطینی را از مبارزه با ظلم ۲ سحر خلیفه زن» سرزمین» مردم متحد و استقلال و پیشرفت را از مهم‌ترین شاخصه‌های تمدنی ۳ سحر خلیفه از بیان فرهنگ ملی و عربی و پرداختن به جوانب مختلف آن به دنبال رسیدن به یک هدف بزرگ است و آن اتحاد میان همه مردم فلسطین است. ۴ سحر خلیفه با الهام از زندگی شخصی خود به بیان هویت زن شرقی می‌پردازد بی آنکه همه 2 علم و تمدن در اسلام / سال سوم (دوره جدید)/ شماره نهم / پاییز ۱۴۰۰ ۵. فرهنگ شرقی تا زمانی در نظر سحر خلیفه مورد تأیید است که به تمدن اسلامی و فرهنگ اخلاق مدار و سنتی شرقی عربی لطمه نزد تا جایی که آزادی بی‌حد و حصر برای زنان و بی بندوباری آنان را ابن منظور ابوالفضل جمال الدین بن مکرم بن علی (۱۴۱۴ ق). لسان العرب» ط ۳ بیروت. دار صادر. ابوبشیر» بسام (۲۰۰۷). «جمالی‌ات المکان فی روایه باب الساحه لسحر خلیفه»» محله الجامعه الاسلامیه (سلسله الدراسات الانسانیه)» المجلد الخامس عشر. العدد الثانی؛ غرّه, جامعه الأقصی. ابوبشیر» بسام علی (۲۰۰۷ م). «جمالی‌ات المکان فی روایه الساحه لسحر خلیفه»» مجله الجامعه اشرف» احمد (۱۳۷۲). «هویت ایرانی»» گفت وگی ش ۳ صص ۰۲۶-۷ بصیری» محمدصادق (۱۳۸۸). سیر تکاملی شعز مقاومت.» کرمان, انتشارات دانشگاه شهید باهنر, الجزائری» محمد (۱۹۷۴ م). ویکون النجاوز دراسات نقديه معاصره فی الشعر الحدیث. وزاره الاعلام» جعفر» محمد راضی (۱۹۹۹ م). الاغتراب فی الشعر العراق یالمعاصر (مرحله الرواد)» دمشق, اتحاد الحیوسی» سلمی الخصرا (۱۹۹۷). موسوعه الادب الفلسطینی المعاصس 3 ۲ (النثر)» بیروت. حمود ماجده (۱۹۹۴م). المراه فی روایات سحر خلیمه. مجله المعرفه س ۳۳ ش ۳۷۳. خلیفه» سحر (۲۰۰۶ م). عباد الشمس» چاپ دوم» بیروت دار الاآداب. خلیفه» سحر (۱۹۸۶ م). مذکرات امراه غیر واقعیه بیروت. دار الآداب. خلیفه, سحر (۱۹۸۸م). لم نعد جواری کم بیروت دار الآداب. الشقیرات. احمد عوده الله (۱۹۸۱۷ م) الاغتراب فی شعر بدر شاک رالسیاب» عمان, دار عمار. فیومی» محمد ابراهیم (۱۹۸۸م). این باجه ‏ وفلسفه الغتراب» بیروت» دار الجیل. تجلی بن مایه‌های فرهنگ اسلامی-شرقی در رمان‌های سحر خلیفه ۱۷ کنفانی» غسان (۱۹۸۶ م). الأدب الفلسطینی المقاوم تحت الحتلال ۱۹۴۸- ۱۹۶۷ ۱۹۸۶ م» ط ۰۲ مولوی» جلاالدین (۹۷ ۱۳) موی معنوی» ویراستار نیکلسون» تهران» نشر قطره. معتصم» محمد (۱۹۹۱ م). الخطاب الروانی و القضایا الکبری (النزعه الانسانيه فی آعمال سحر مناصره» حسین (۲۰۱۱ م). تناقضات الذات والاآخر فی روایات سحر خلیمه, جامعه ملک سعود قسم هلال خالد, عبدالکریم (۱۹۸۸ م). الغتراب فی الفن دراسه فی الکفر الجمالی العربی المعاصر

سحر عدنان خلیفه نویسنده مشهور و مسلمان فلسطینی به عنوان یکی از پرچمداران نویسندگی عرب و فلسطین است. او با پرداختن به مضامینی چون زن شرقی و فلسطینی و همچنین مفاهیم گسترده وطن و پایداری در مقابل ظلم و اشغال بر فرهنگ اصیل اسلامی و مذهبی و در عین حال شرقی تاکید دارد. در آثار او چیستی انسان عربی و فلسطینی و نیز شناخت و تعریف زن به عنوان مهم ترین جلوه های هویت شناخته می شوند. زن شرقی و فلسطینی چهره های مختلف مثبت و منفی دارد که به همان میزان هویت خود را نشان می دهد و نیز هنگامی که به وطن و پایداری می پردازد جز در خدمت هویت ملی گام برنداشته است. در این جستار چگونگی جلوه های هویتی یاد شده مورد بررسی قرار می گیرد. این مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی تهیه و تدوین گردیده است و در عین حال با روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک معتبر تلاش می نماید داده های مورد نظر را تنظیم نماید. با نقد و بررسی آثار سحر خلیفه یافته ها بیانگر آنست که به رغم تحصیل در ممالک غربی هرگز از تمدن و فرهنگ اسلامی و شرقی خود دوری نگزیده است.

438268

یکی از موضوعات مهم در تبارشناسی ایلات» بررسی جایگاه و سیر تطور تاریخی این ایلات تأثیرگذار در تحولات غرب ایران و در منطقه ایلام است. هدف از این پژوهش که با تکیه بر روش توصیفی --تحلیلی تدوین شده است. پاسبخ به این پرسش‌هاست که بیات‌ها چگونه در ایلام ساکن شدند؟ و در مناسبات منطقه‌ای» چه نقشن,سیاسشی و اجتماعی‌ای ایفا کردند؟ با نگاهی جزئینگر و با رویکردی تحلیلی - تطبیقی؟یافته‌ها حاکی؛از آن است که در قرن پنجم هجری که ایران توسط ساجوقیان فتح شد. شاخه‌ای از ترکمانان اوغوّز با نام بیات. در قسمت‌های غرب استان ایلام امروزی سکونت اختار کرند. بیّات‌ها بعد از نتقوطاتابکان خوزستان, در تقابل با اتابکان لرستان موفق به تشکیل بیگ‌نشسینی وچ کر امخلاژد سکونتگاهی خود گردیدند؛ اما بعد از چندی توسط اتابکان لرستان ساقطا شدند و بعد از سقوّط قلمرو سکونتگاهی آنها به ولایت بیات معروف شد. در دوره صفویه ایل بیات در تقابل و کشاکش‌های مرزی و نظامی ایران و عثمانی نقش عمده‌ای ایفا کردند اما به مرور به علت آسیب‌های جدی بر ساختار ایلی ۱. دانشجوی دکترای تاریخ. دانشگاه اصفهان, ابران (نويسنده مسئول) 1ن2 8 0 نک اهاه‌اهناد ۲ دکترای تاریخ, استادیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ. دانشگاه جیرفت. ایران .اندع 0 دفیه دامن با تسلط ساجوقیان بر ایران در نیمه اول قرن پنجم/ یازدهم میلادی» بسیاری از ایلات ترکمان (با نام دیگر اوغوز) که از اتباع سلجوقیان بودند به تبعیت از آنها به ایران سرازیر شدند و در مناطق مختلف فلات ایران, آناطولی شام؛ عراق و ... سکنی گزیدند. در خصوص اسامی و مناطق سکونتگاهی طوایف ترکمان (اوغوز) ساکن در ایران عصر ساجوقی اطلاع چندانی در دست نیست و در منابع عصر سلجوقی تنها از چند طایفه نام برده شده است؛ اما از بررسی دقیق منابع می‌توان اسامی و برخی نقاط سکونتگاهی آنها را مشخص کرد؛ از جمله از سکونت ترکمانان ایوا در نواحی کوهستانی غرب ایران در اطراف راه ارتباطی بین همدان و بغداد (یعنی جایی که امروزه شامل تمام استان کرمانشاه و قسمتهایی از عراق عرب. همدان. کردستان و ایلام میشود)» ترکمانان سالور (سلغر) در ایالت فارس, ترکمانان افشار؛ در خوزستان و کوه گیلویه و ترکمانان بیات بیشتر در جنوب شرقی,عراق عرب و غرب استان ایلام اسروزی اطلاعاتی وجود دارد. ایلام همواره به دلایلی چون شرایط مناسب اقلیمی,» موقعیت استراتژیک جغرافیایی» قراز گرفتن,در مسیر تاریخی جاده بغداد به شرق مناطق اسلامی, نزدیکی به بغداد مرکز خلافت عباسی, شرایط جغرافیایی خاص به واسطه نزدیکی دشت و کوهستان بهیکدیگر, وجود ولایات مهمی چون ماسبذان و مهرجانقذق و ... اهمیت بسیار زیادی در تاریخ ایران اسلامی داشته؛ به طوری که بخشی از رخدادهای مهم سیاسی - اجتماعی ایران اشلامی دز این گستره جغرافیایی بحادث شده اسط. به علت ویژگیل‌های خاضی که ذکر شد این منطقه, مطلوب بسیاری از ایلات برای سکونت بوده است. اگرچه در قرون بعدی "هر یک از این طوایف در دیگر مناطق ایران نیز سکونت اختیار کردند. از همان بدو تشکیل حکومت ساجوقیان. عواملی چون وجود ایلات ترکمان گریز از مرکز مسئله اتابکی و شیوه اقتصادی اقطاع‌داری باعث تضعیف قدرت ساجوقیان می‌شد. به مرور و با کنار رفتن پادشاهان قدرتمندی چون طغرل» الب ارسلان ملکشاه و وزرای کاردانی چون نظام‌الملک و البته وجود اختلاف میان خلفای عباسی و سلاطین سلجوقی تکاپوی امرا و ایلات برای رسیدن به قدرت بیشتر می‌گردید. به تدریج با و لام دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ س اتبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت پیات در | اتابکان لر بزرگ. اتابکان لر کوچک. اتابکان فارس, اتابکان یزد» اتابکان مراغه. اتابکان موصل, ملوک شبانکاره و بیگ‌نشین‌های ترکمان کوچکی چون آل پرسق (رنگه: رحمی , 4۱۳۹۷ ال قسمله توسسظ ترکمانان,اقشار (ریک: ابوالقاسمی؛ در دست چاپ)» آل پرچم توسط ترکمانان ایوا (ررک. همو, ۱۳۹۹)» آل بیات توسط بیات‌ها و ... تشکیل شدند. در این میان بیات‌ها که در محدودهای میان خوزستان!» عراق عرب و ایلام امسروزی (ماسبذان باستان) و در اطراف شهرهای لحف. بندنجین, باکسايا بادریا رود طیب و ... ساکن شده بودند به مانند دیگر ایلات ترکمان در تکاپوی قدرت برآمدند. آنها در نتيجه سقوط ساجوقیان عراق عجم؛ سپس در خلا سقوط اتابکان خوزستان (حک: -۹۵۳ 0۱ هق./ ۱۱۵۸-۱۱۹۵م.) که حاکم مناطق خوزستان, لرستان» ایلام امروزی و قسمت‌هایی از عراق عرب بودنداو در ,تقابل با؛اتابکان لرستان و ترکمانان ایوه» محدوده کوچکی را به زیر سلطهه"خود دراوردند و پا تسلط بر مناطق مذکور در دهه‌های اخیر پژوهش‌های مختلفی همچون (تاریخ غزها» ائر فاروق سومر (۱۳۹۰) و «جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافشت شرقی» اثر لسترنج (۱۳۷۷)» مدخل بیات در دانشنامه جهان اسلام (پورصفر قصابی‌نژاد ۱۳۸۳) و دایره‌المعارف بزرگ اسلامی (موسوی» ۱۳۸۳ ج ۱۳: ۲۲۹-۲۳۳) اشاراتی در زمینه پژوهش حاضر داشته‌اند؛ اما بیشتر تمرکز این پژوهش‌ها بر کلیت قبایل قزلباش و ترکمان و جغرافیای پراکندگی آنهاست و کمتر به صورت تخصصی در مورد موقعیت و تبارشناسی ایل بیات صحبت کرده‌اند؛ همچنین در مقالاتی که در مورد تاريیخچهه سکونت ایالات ترک در ایران نوشته شده» همچون مقاله «(خاندان برسقی و تحولات عصر سلجوقی»» اثر محسن رحمتی (۱۳۹۷) و مقاله (آل پرچم از آغاز تا فرجام» اثر علی ابوالقاسمی (۱۳۹۹)» بخش مربوط ۱. وجود دو روستا با نام‌های بیاتیون ارشد و بیاتیون آصف در جنوب دزفول (امروزه با نام شهر دز آب يا امام‌شسهر)؛ همچنین اشارات مشیرالدوله مبنی بر پراکندگی بیات‌ها در حوالی شوشتر و دزفول یادگاری از همان دوران تاریخی است. دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ به ولایت و ایل بیات مغفول مانده؛ بنابراین پژوهش حاضر با توجه به منابع مقاله حاضر با توجه به اهمیت موضوع با روش توصیفی - تحلیلی» در صدد - سیر تطور قدرت ایلی طايفهه بیات چگونه بوده است؟ - ایل بیات در مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای چگونه هویت خود را حفظ بیاث‌ها شاغخه‌ای از ترک‌ه ایا 5 لنند که تأثیر بسپاری در به تشکیل یکی از بزرگترین؛دولت‌های اسلامی شیدند از ترک‌های اوغوز و شاخه قینیق (11310) بودند. از دیگرشاخه‌های اوغوز که موفق به تشکیل حکومت در ایران شدند می‌توان به افذارها ایواها سالورها و بیات‌ها اشاره کرد. بنا بر افسانه‌های ترکی و آنچه مولفان تاریخ همچون کاشغری و خواجه رشیدالدین گفته‌اند. ريشه اوغوزها به اوغوزخان نوه حضرت نوح و فرزندش یافشث جد اعلای ترکان می‌رزسد (همدانبی» ۳ج ۱ کاشغری,» ۱۳۷۵: 0۱). اوغوزخان فردی موژمان و موحد بود و خذاوند شش فرزند به نام‌های عطا نمود؛ سپس هریک از آن شش فرزند نیز صاحب چهار پسر شدند؛ بدین گونه از بیست و چهار فرزند و نوه اوغوزخان» بیست و چهار شاخه ترک‌های اوغوز شکل گرفت (همدانی, ۱۳۷۳ ج ۱ ۸-۳)). بیات فرزند دوم گون‌خان بود. (همان, ج ۱: ۵۸). بیات‌ها در تاریخ ایران اسلامی نقش سیاسی و فرهنگی پررنگی داشته‌اند؛ به طوری که یکی از مقام‌های موسیقی ایران بیات نام دارد. شخصیت‌های فرهنگی‌ای چون «فضولی» شاعر مشهور شیعی عصر صفویه و و لام دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ و |تبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت پیات در [] «دده قورقود» شخصیت اسطورهای ترکمان‌ها نیز منسوب به این قبیله بودند. از جنبه‌های سیاسی نیز بیات‌ها یکی از تأثیرگذارترین طوایف ترکمان بوده‌اند. آنها در فتح آناطولی مشارکت داشتند و یکی از گروههای مهم ایلی در شمال سوریه و جنوب آناطولی بودند؛ به طوری که به نظر می‌رسد سلسله‌ها و طوایف آل ذوالقدر آل اینال, آل کوپک, آل قوط بیگی و آل بوزجه (بوزچلو) از بیات‌ها باشند (سومص ۳۹۰ ۸ علاوه براین. بیات‌ها با پیوستن به جرگه قزلباش‌ها از جمله طوایف اصلی مشارکت‌کننده در تشکیل و تداوم حکومت ملی ایران توسط صفویه بودند. بیات‌ها در عصر صفویه در ولایات لرستان» عراقی عرب» همدان, خراسان و فارس سکونت داشتند و قابل توجه است که نقش مهمی در تشکیل طايفه قاجار ایفا کردند و یکی از سه تیره اصلی تشکیل‌دهنده ایل قاجار بودند (همان: ۳۳۱. آنها همچنین یکی از تیرههای اتحاديه ایلی قشقایی هلستندوادر خرااسان و در میان ترکمن‌ها نیز آذربایجان؛ ترکیه» روسیه؛ ازبکسهتا ترکم نات *اففانستان؛ عراق» سوریه و ... بحث بر سر ريشه و معنای کلمه بیات کمی مناقشه‌برانگیز است. در دیوان لغات ترک چنین آمده.است: «بیات در زبان ترک‌های ارغو به معنی خدای گمنام تاریخ قزلباشان نیز بیات (بایتات):را به معنای بادولت و پرنعمت معنی کرده‌اند (همدانی» ۳۳ 0۱ ناشناس, 1۱ )در شارت قانم مقام نیز «بای» به معنی بزرگی» شکوه» مال و نعمت انبوه و (آت»» دگرگون‌گشته آد دانسته شده است: «.. و چون در وفور نعمت و علوّ همت بر همگنان تقدم یافت و نام نیکو بفضل وجود برآورد او را بای‌آت گفتند که آت به معنی اسم است و اکنون آد گویند و بای بزرگی و شکوه و مال و نعمت انبوه است» (قائم مقام فراهانی» بیتا: ۳۳۵). دیوان لغاتالترک نیز واژه بای را توانگر و غنی ترجمه کرده است (کاشغری» ۱۳۷۵: ۲۹۵). امروزه نیز در زبان ترکی, بای به فرد متمول و ثروتمند گفته می‌شود؛ البته وجود قبیله‌ای به نام «بایاوت» در میان دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ مغول‌ها برخی از مورخین و زبان‌شناسان را بر آن داشته است که (اوت» را یک پسوند جمع مغولی بدانند که در زبان ترکی قدیم به کار گرفته شده است و بدین گونه بایاوت به معنی توانگران و ثروتمندان است (موسوی,» ۱۳۸۳: ج ۳ ۳۱ بایااوت‌ها یکی از متحدین اصلی چنگیزخان بودند که از همان آغاز به او پیوستند و در لشگرکشی به ایران شرکت داشتند (همدانی, ۱۳/۲ج : ۹). گروههایی از آنها نیز پیشتر به ترکان یمک (از طوایف قپچاق) پیوسته بودند و ترکان‌خاتون دختر قذرشاق قیچاقی و همسر سلطان محمد خوارزمشاه آز این قبیلنه بواه (نسوی, ۱۱۳۸۵ ۳۸و ۳۲ جوزخاتی, ۳۳۹۱:۱۳۹۸ مارگوارنت نیز قبیله بیاووت یمک را شاخه‌ای از قبيلهه مغولی بایاوت دانسته است (نسوی» مستوفی قصبات بیات. بادرایا و باکسایا را ازتوابسع پیات ذکر کرده و اطلاعات ذیل را در خصوص بیات بیان می‌کند: «بیات قصبه‌ایست و بادرایا و باکسایا دو قصبه دیگرست و با چنه موضع از توابع بیات اسست و در محصول و آب و هوا مانند دیگر ولایات عراق عرب اسّت و در بیات آب روان نیز تلخ است؛ اما آب کاریزش که بر یک فرسنگی .بات است خوش طعم بوّد) (۳۹:۱۳۹۲). «آب بیات از جبال کردستان برمی‌خیزد و به ولایت بیات می‌رسد. مجموع باغستان و زراعت و نخلات ان ولایت را سقی کرده فضل آبش در صحرا افتد» (همان: ۲۲۸). مستتوفی همچنین بته هنگام اشاره بشه بندنیجین, آن را در مقابل بیات ذکر کرده است: در دفاتترآدیورانی ان را لحف می‌نویسند و در تلفظ بندییان می‌خوانند شهرکی کوچک است و به آب و هوا و محصولات مقابل با استناد به شش نام‌جاه و کلیدواژه بیات. بادرایا باکسایا بندنجین. آب تلخ روان و کوه‌های کردستان که در گزارش مستوفی یافت می‌شود. می‌توان محدوده قلمرو ولایت بیات را بازیافت: نخستین کلیدواژه بادرایا است. بادرایا امروزه با نام شهر بدره در نزدیکی مرزهای ایران و در کشور و لام دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ تبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت بیات در .... 0 عراق امروزی قرار دارد. کلیدواژه دوم باکسایا است! که امروزه با نام عربی بکسیه و نام فارسی باغسایی در فاصله تقریبا بیست و پنج کیلومتری روستای چنگوله کنوینی (در جنوب شهرستان مهران) در کنار رود چنگوله و در حد فاصل شهر بدره و علی غربی در کشور عراق واقع شده و اکنون جزیی از استان واصل عراق است (بصیرت‌منش و مرادی‌مقدم, ۱۳۹۸: ٩). کلیدواژه سوم و چهارم, آب تلخ رودخانه و کوه‌های کردستان است. در حال حاضر نیز رودی با نام طیب وجود دارد (مشیرالدوله. ۳۸ ۸) که از کوه‌های پشتکوه (در زمان مستوفی کردستان) سرچشمه می‌گیرد و آبش نیز تلخ است و از کنار روستای بیات می‌گذرد. کلیدواژه پنجم» بندنیجین می‌باشد که امروزه به صورت مندلی نام شهری در عراق و در نزدیکی‌های مرز ایران است. کلیدواژه اخر بیات است. امروزه روستایی به نام بیات در غربی‌ترین نقطه شهرستان دهلران استان ایلام قرار دارد که می‌باسنت همان قصبه بیات اشاره‌شده در متون تاریخی باشد. برای اثبات.ان دلا یل وخود/دارد: اول انکه لسترنج (/۱۳۹۷۷: ۰ و سومر (۳۲۷:۱۳۹۰) قصبه بیتات را دز تخوالشی رود طیب دانسته‌اند؛ دوم آنکگه نام این روستا و نام منطقه‌ای, که روستا درآ ن آقرار دارد کماکان بیات است؛ سومم آنکه روستای پیات 5رکشازرودی قثرار گرفته که آبش نیز به گفعه مستوفی تلخ است و از کوممای ,هک وه [کردستان) سرچشمه می‌گیرد؛ چهارم آنکه آثار و تیه‌های باستانی در اطراف آن وجود دارد که نشانگر قدیمی بودن ان است. در ایرع خصوص, اشارات تاریخی شاهزاده محمودمیرزا در سفرنامه خود به سال ۱۲۶۵هق/ ۹م به وجود تپه‌های باستانی در اطرف قریه بیات و وجود بقعه‌ای بسیار بززگ در آنجا که وی آن را آرامگاه یکی از بزرگان نامیده که توسط سلاظین شاخته شده است (قاجان, ۱۳۹۰: ۱۸۰)» استدلال ما را مستحکم‌تر می‌نماید. با این اوصاف و بر اساس تفاسیر محدوده بیگ‌نشین بیات را می‌توان این گونه تببین نمود که ولایت بیات از نزدیکی بندنیجین (مندلی امروزی) در استان دیالی در کشور عراق شروع می‌شده و ۱. باکسایا در دوران خسرو انوشیروان بخشی از شهرستان تازهتأسیس رومیه در سواد عراق بود (طبری, ۱۳۸۴: ۰۱۹۸ کتاب مسالک و الممالک نیز باکسایا را یکی از پنج طسوج (ناحیه) استان بازیجان خسرو از منطقه سواد معرفی می کند (ابن خردادبه. ۱۳۷۱: ۲۷). یعقوبی نیز از بادریا و باکسایا به عنوان دو طسوج ( ناحیه) نام برده است (۱۳۴۷: ۱۰۰). در کتاب معجمالبلدان نیز درباره باکسایا چنین آمده است: «شهری است نزدیک بندنیجین و بادرایا ... و در سمت شرقی منطقه دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ تا نواحی شرقی استان‌های دیالی» واسط و میسان (شهرستان‌های بلدروز و بدره) در کشور عراق امروزی و نیمه غربی استان ایلام امسروزی و بخش‌هایی در اینجا لازم به اشاره است که ولایت بیات را با منطقه بیات‌نشین در شمال لرستان و جنوب همدان که در زمان صفویه شکل گرفت. نباید با یکدیگر خلط کرد. بعد از شکل‌گیری صفویه در ایران به همت عشایر و قبایل ترکمان معروف به قزلباش, گروهی از بیات‌ها که جمعیت آنها ده هزار چادر بود. در محال کراژ یکره وود در بجموب مساق فاحوالی برز جرد ساکع ن گنه شدند (ترکمان, ۱۳۵۰ ج ۱ و ۶1۵). بیات‌های همدان اگرچه جز ایلات پرجمعیت قزلباش در عصر صفویه بودند؛ اما هیچگاه نتوانستند جز ایلات درجه اول حکوست صفوی قرار بگیرند (سوس ۱۳۷۱: ۱۳۰). شاه عباس آنها را نیز به مانند دیگر قبایل قزلباش به مناطق مختلفی از جمله آذربایجان, فارس» خوزستان و ... کوچاند و پراکنده ساخت. به نظر,می‌رسد مهمترین وظيفه بیات‌ها تا قبل از شاه عباس, بیشتتر مقابله و جلوگیری از قدرتگیری حکام دوره بیستم یکم؛ شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار وتابستان ۱۳۹۹ ور یلام وره بیستم ب ار و9 بهار و تابستان چ تبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت پیات در [! از چگونگی تشکیل بیگ‌نشین و در خصوص موسس آن اطلاع چندانی در دست نیست. تنها از خبر انتصاب امیرسنقر بیاتی (مقتول: ۵۱۳ ۰.ق/ ۱۱۱۹م) به نیابت حکومت بصره از جانب امیر آق سنقر بخاری, اقطاعدار این ولایت. می‌توان به سابقه طولانی حضور بیات‌ها در ایران و عراق عرب پی برد (ابن ائیر ۱۳۹۸ ج ۳۸۹:۱۰؛ ابن خلدون» ۱۳۹۳ ج ۶: ۳٩). این خبر نشان از آن دارد که در قرن پنجم و ششم هجری بیات‌ها در عراف ساکن بوده‌اند که فردی از آنها به حکومت در شهر مهم بصره رسیده است؛ اگرچه ارتباطی میان این فرد و بیگ‌نشین بیات‌ها نمی‌توان یافت. آنچه مسلم است امرای ایل بیات در محدودهه نت‌شان که مابین لرستان» خوزستان و عراق عرب و در اطراف شهرهای لحف, بندنجین, باکسایا بادریا و رود طیب قرار داشت» در خلأ لرستان و قسمت‌هایی از عراق,عنرّب بوذند به تقابل.با دو نیروی دیگر منطقه» یعنی اتابکان لرستان و ترکمانانایوّه برخاستند که آنها نیز همزمان با ترکمانان بیات درصدد قدرت‌یابی برامده و وند. بر اسپاس آفیهارات مورخین» بیگ بیات» همواره و از همان ابتدای شکل‌گیری اتابکان لرستان در زمان شجاع‌الدین خورشید (حک: -۲۱٩ ۵۸۲ هق./ ۱۱۸۹-۱۲۲۸۶م.) از قلمرو خود تهاجماتی را به لرستان صورت می‌داد و باعث خرابی و آشفتگی احوال رعایا و آن سرزمین می‌شد. شجاع‌الدین خورشنید به منظور تقابل و جلوگیری از حملات بیگ بیات» فرزندش بدر و بزادرزاده‌اش سیف‌الدین رستم را بلذان سو گسیل کرد و شکست سنگینی بر بیات‌هاروااد نمگوهازدر/ نراقت ملک بیات بیگ ترک بود و بر ولایت لرستان ترکتازی کردی. بدر و سیف‌الدین سر با لشکر به جنگ بیات رفتند و بعد از محاربات او را مقهور گردانیدند» (مستوفی, ۱۳۸۷: ۵۵۳؛ نطنزی» ۱۳۸۳: ۵۰؛ بدالیسی» ۷ موسوی بجنوردی» یج 8 ۳ )یط نظر می‌رسد این درگیری‌ها بعد از سال ۰ هجری اتفاق افتاده باشد؛ زیرا به گفته مستوفی و معینی» «شجاع‌الدین خورشید بعد از تأیید حکومتش توسط خلیفه و بازگشت به قدرت سی سال حکومت کرد» (معینی نطنزی,» ۱۳۸۳: ۵۰؛ موسوی بجنوردی» ۹ج ۹ ۱ با توجه به اینکه شجاع‌الدین در سال ۱ هجری فوت کرده است و با دقت به اینکه مستوفی و معینی نبردهای دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ میان اتابکان لرستان با ملک بیات را بعد از تأیید شجاع‌الدین از سوی خلیفه دانسته‌اند» پس این کشمکش‌ها باید بین سال‌های ۵۹۰-۹۲۱ هق./ -۱۱۹۶ به نظر می‌رسد علیرغم این شکست. بیگ‌نشین بیات تا اواخر قرن هفتم ق. به حیات خود ادامه داده و به احتمال بسپار زیاه قمر آن قرزمان آمده باشد؛ زیرا اتابکان لرستان در زمان اتابک فلک‌الدین حسن بسیار قدرتمند شدند؛ به طوری که «دشمنان را خوار و مقهور کردند و بر ملک بیات و الیشتر و نهاوند تاخت‌ها بردند» (مستوفی» ۱۳۸۷: ۰۵۵۸ معینی نطنزی,» ۱۳۸۳: 4 موسوی بجنوردی» ۰۱۳۹7 ج ۹4: ۲۱۷)؛ بناپراین تا زمان فلک‌الدین اتابک. بیگ‌نشین بیات وجود داشته است و احتمالا بعد از این حملات تحت تصرف اتابگان لرستان فرآمده باشد؛ زیرا مکنستیفل (۱۳۸۷: ۵۵۸)» اتایگان لرستان در فاصله تشکیل بیگ‌نشین"تیات تا سقوظ آنها مهمترین اتفاقی که در این منطقه افتاده و در کتب مورخین ثبت.شده است مربتوط به زمان حمله هولاکو به بغداد در سال 1۵0-1۵1 هرق./ ۱۳۵۷-۱۲۵۸م. است. این منطقه به هنگام تصرف بغداد توسط هولاکی محل گذز بخشی از نیروهای مغول به فرماندهی کیتوبوغا نویان و ایلگانویان به عراق عرب بوده است (جوینی» ۰۱۳۸۷ ج۳: ۷ همدانی, ۱۳۷۳ ج ۱۰۰۸:۱). در تاریخ جهانگشا نیز اشاره شده که قبل از حمله, وی از طرف هولاکو مأمور برانداختن و حذف مالیات‌های اضافی چون باج در بلاد شوشتر و بیات گزدیده است: (هولاکو مرا به جانب بغداد بفرستاد بر قرار شغل ترکان در تماست آن ولایات برقرار بود رفع آن شیوه کردم و باج‌ها که از زمان قدیم در بلاد تستر و بیات بود برانداختم» (جوینی» با سقوط بیگ‌نشین بیات» به مناطق سکونتگاهی و حکومتی بیات‌ها ولایت بیات اطلاق می‌شد و تا قرن دوازدهم در متون تاریخی و جغرافیایی کاربرد داشت؛ اگرچه به مرور از وسعت این ولایت کم شد؛ به طوری که در متون و لام دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ قبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولا یت بیات در .... 0 تاریخی عهد صفویه و قاجار بیشتر با نام قلعه بیات شناخته شده است؛ طوری که در حال حاضر ولایت بیات به یک دشت کوچک در بخش موسیان شهرستان دهلران محدود گردیده است؛ از اين رو خواجه رشیدالدین و مستوفی که کنب خود را در قرن هشتم به رشته تحریر درآوردند تنها از ولایت بیات یاد می‌کنند؛ با این تفاوت که مستوفی بیات را جز عراق عرب می‌داند؛ اما خواجه رشیدالدین فضل‌اله همدانی آن را جز خوزستان ذکر می‌کند. خواجه رشیدالدین فضل‌اله همدانی (۱۳۵۸: ۱۱۵) در نام‌های که در خصوص وجوهات دیوانی خوزستان است خطاب به فرزندش امیر شهاب‌الدین حاکم تستر و اهواز در کنار ذکر دسفول» تستر اهواز حویزه» دورق! » دستاباده منگره۲. دوبندار ۴ مشکوک؛ و سهما از ولایت بیات نیز به عنوان یکی از ولایتهای خوزستان نام برده است. وی در ذیل جدولی» وجوهات دیوان نی بیات رااين وی در مکتوب سی و سوم که به خواجه سراج‌الدین دسفولی نوشته نیز چنین آورده است «ولایت بیات را به زژسا و صدور آنجا به وجهی معین به ضمان دهند و محصول آن را به وجه تغار و مرسوم امرای چهارصده و هربطان (اربطان) مقاصه کند. مشروط برآنکه نار و مرسوم در وقت حاصل و اوان حصاد طلبند تا موجب خرابی ولایت نگردد» (همان: ۱۱۵). خواجه رشیدالدین در ادامه نوشته است: «قريه کوخات که در بیات واقع است و به ملکیت ما درآمده به حال زراعت و عمارت آورده نوعی کند که رعایای آنجا در ظل ۲ نام منطقه‌ای در شمالی‌ترین نقطه شهرستان اندیمشک که سرحد استان لرستان و خوزستان می‌باشد. ۳ دوبندار اکنون در ده کیلومتری جنوب غرب اندیمشک واقع است و شهرک امام‌رضا نامیده می‌شود. روستای بیاتیان ۴ در جای دیگر کتاب به صورت صحرای مشکوک و دوبندار آمده است. با توجه به اینکه دوبندار در جنوب غرب اندیمشک واقع است صحرای مشکوک نیز میبایست در غرب اندیمشک امروزی باشد. دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ رأّفت و کنذف رحمت ما خوشحال گردند» (همان: ۱3۰). مستوفی (۱۳۹۲: ۳۹ و ۲۲۸) نیز قصبات بیات. بادرایا و باکسایا را از توابع بیات دانسته است که از لحاظ آب و هوا و محصولات مانند عراق عرب هستند و برای آبیاری باغات و مزارع و نخیلاتش از آبی که از کوه‌های کردستان! جاری است استفاده می‌کنند. به گفته خواجه رشیدالدین فضل‌الّه در باغات بادرایا و باکسایا قسب نوعی خرمابه عمل می‌آمده و به سوی خواجه ارسال می‌شده است (همدانی: مستوفی (۱۳۹۲: ۳۹)در قسمتی از کتابسش ین ترپسا که ات جاری بیات تلخ است؛ اما آب قنات که در یک فرسنگی بیات قرار داشته گوارا بوده است». وی همچنین از وجود معدن نفت مابین بیات و بندنیجین نیز نام برده است (همان: ۲۰۷). دیگر آنکه در زمان سلطان اویس جلایری (حک: -۷۷۹ ۷ م.ق./ ۱۳۵۹1-۱۳۷۶م) تاج‌الدین علی اراهدار» که مردی صاحب وجود و شجاع بوده به کاروانسالاری.و بتزرگ قوافل کاروان‌هایی که به بغداد. عراق عرب. بیات» خوزستان و لرستان غازم بوده‌اند. متضوب شده اش (نخجوانی» در متون صفویه نام این ولایت بر حوزه محدودی اطلاق شده که مشهورترین ناحيه آن قلعه بیات. بر سر راه شوشتر و عراق عرب بوده است. به گفته مورخین در سال ۹۶۸ هّق./ ۱۵۶۱م. ابرآهیم‌خان ذوآلقدذرو حسین‌جان سلطان روملو مناطق دزفول و ولایت قلعه بیات را مورد تاخت و تاز قرار دادند ۱ ۵ ) همچنین اشاره شده که القاسمی‌رزا بعد از شکست از برادرش شاه طهماسب در سال ۹۵۵ هجری از طریقی دزفول و قلعه بیات به بغداد بازگشته است (عبدی‌بیگ شیرازی» ۱۳۹۹: ۱۰۱ روملی ۱۳۶۹: 4۳۵ قاضی قمی ۰۱۳۸۳ ج ۲: ۳۳۵). در نام‌های نیز که اللّه‌وردی‌خان سپهسالار قشون صفوی در خصوص فتوحاتش در عراق عرب به شاه عباس نوشته به فتح قلعه بیات نیز اشاره ۱. کردستان در زمان مستوفی به استان کرمانشاه اطلاق می‌شد. و لام دوره بیستم یکم شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 1 تبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت پیات در ۳0| کرده است؛ همچنین در زمان شاه عباس, از بیات‌ها به عنوان حاکمان دزفول و شوشتر نام برده شده است؛ از جمله محمد سلطان» برادرش علی سلطان و فرزندش طهماسب‌قلی سلطان را می‌توان نام برد. آنها در نبردهای با عثمانی نیز رشادت‌های بسیای از خود نشان دادند و چند تن از فرماندهان عثمانی را دستگیر کردند (یزدی,» ۱۳۹۹: ۲۶۵ ۳۵۷و ۳۹۷ ترکمان. ۰۱۳۵۰ ج ۳ ۱۰۸۷). از توقف نادرشاه در قلعه بیات به هنگام عزیمت از عراق عرب به خوزستان نیز گزاش شده است (استرآبادی» ۱۳۹۰: ۲۲۳). در عهد قاجار نیز شاهزاده محمودمیرزا در سفرنامه خود به سال ۵ ی. از قریه بیات نام برده است (قاجار ۱۳۹۰: ۱۸۰). مشیرالدوله تبریزی (۱۳۶۸: ۱۰۲) نیز در شرح مأموریتش برای تشخیصض و تعیین مرزهای ایران و عثمانی در سال‌های ۱۲۹۵-۱۲۷۱ هق. قريه بیات را از آبادی‌های طايفه بیات دانسته است که در ولایت پشتکوه قرار داشته‌اند؛ همچنین از پراکندگی بیات‌ها در توابع شوشتر و دزفول خبر داده ولایت بیات نام منطقه‌ای بود که بعد از مهاجرت شاخه‌ای از ترکمانان سلجوقی به نام ایل بیات به محدودهای در مبان عرافی عرب, خوزستان و عرافق عجم اطلاق گردید. این منطقه از شرق تا حوالی دامنه‌های پشتکوه از شمال تا بندنجین, از جنوب تا حوالی دزفول امتداد داشست و از غرب به بیابان‌های واسط و بغداد منتهی می‌شد. منطقه بیات که آمروزه بختش غربی استان ایلام و قسمت‌هایی از خوزستان و عراق عرب را شامل می‌شود. در قرون نخستین اسلامی جزئی از ایالت ماستبذان بشود. این منطقه بخاطر نزدیکی به بغداد. موقعیت استراتژیک آن نزدیکی به کوه و دشت و قرار گرفتن بر سر راه ارتباطی میان عراق و ایران مرکزی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. این پژوهش نشان داد که ولایت بیات نام خود را از ایلی ترکمان به نام بیات اخذ کرده است که در زمان سلجوقیان در این منطقه ساکن شده بودند. آنها در بحبوحه سقوط ساجوقیان عراق موفق به تشکیل بیگ‌نشینی در محدوده اراضی سکونتگاهی خود شدند؛ اما بعد از چندی این بیگ‌نشین توسط اتابکان لرستان ساقط شد و به تصرف آنها درامد؛ همچنین مشخص شد که نام دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ (3 ۰ علی ابوانقاسمی - مهدی وزینی افضل | 7 ولایت بیات تا سده‌های بعد نیز وجود داشته است. امروزه نیز بخش کوچکی -ابن ائیر عزالدین علی؛ (۱۳۹۸) الکامل فی التاریخ» ترجمه عباس خلیلی, ابوالقاسم حالت و علی هاشمی حاثری,» ج ۱۰ تهران: مژسسه مطبوعات -ابن خردادبه, عبیدالله بن عبدالل؛ (۱۳۷۱)» المسالک و الممالکی ترجمه سعید -ابن خلدون, عبدالرحمن بن محمد؛ (۱۳۹۳) العبر» ترجمه عبدالمحمد آیتی. - ابوالقاسمی» علی؛ (۱۳۹۹) «آل پرچم از آغاز تا فرجام» تاريخنامه خوارزمی» سلجوقی» تأیید شده برای اپ در مجلله پژهش‌های تاریخی دانشگاه - بدلیسی, شرفخان بن شمس‌الدین؛ (۱۳۷۷)» شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان. - بصیرت‌منش, حمیده مراد مرادی‌مقدم؛ (۱۳۹۸)» «اختتلاف ایران و عثمانی بر سر شهر باغسائی»» تحقیقات تارتباجی او "مطالعات آرشیوی گنجینه اسناد» - پورصفر قصابی‌نژاد» علی؛ (۱۳۸۳)» دانشنامه جهان اسلام مدخل بیات» ج - ترکمان, اسکندرمنشی؛ (۱۳۵۰)» تاریخ عالم‌آرای عباسی» ج ۱ و ۳ تهران: - جوزجانی» منهاج‌الدین سراج؛ (۱۳۲۸)» طبقات ناصری» تصحیح و تعلیی - جوینی,» علاالدین عطاملک بن محمد؛ (۱۳۸۷)» تاریخ جهانگشاهی جوینی. دوره بیستم یکم» شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 17 تبارشناسی هویت ایلی و چالش‌های ولایت پیات در ۱۳0 - سومر, فاروق, (۱۳۷۱)» نقشش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی, تجمه احسان اشراقی و محمدتقی امامی» تهران: نشر گسترده. طایفه‌ای و حماسه‌ها ترجمه وهاب ولی» تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و - طبری» ابوجعفر محمد بن,جریر؛ (۱۳۸۶)» تاریخ.الرسل و الملوک» ترجمه -قاجار, محمود میرزا؛ (۱۳۹۰)» عهد حسام, به کوشش ایرج افشار تهران: -قاشم مقام فراهانی, ابوالقاسم بن عیسی؛ رها متشابت قائم مقام فراهانی» - کاشغری,» محمود بن حسین؛ (۱۳۷۵)» دیوان لغات‌الترک. ترجمه و تنظیم و ترتیب الفبایی محمد دبیر سیاقی» تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات دوره بیستم یکم. شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 3 ۰ علی ابوانقاسمی - مهدی وزینی افضل | ری و تحقیقات سرحدیه» به اهتمام محمد مشیری,» تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - موسوی بجنوردی؛ (۱۳۹۹)» تاریخ جامع ایران ج 4 تهران: مرکز دایره -ناشناس؛ (۱۳۹۱) تاریخ قرلباشان» به اهتمام میرهاشم محدث. تهران: بهنام. - نخجوانی. محملد بن هندوشاه؛ (۱۳۹۵)» دستورالکاتب ف تعیین المراتب» - نطنزی, معین‌الدین؛ (۱۳۸۳) منتخب التوارینخ معینی» به اهتمام پروین (مکاتبات رشیدی)» به کوشش محمد تقسی دانش پژوه» تهران: دانشگاه تهران. لق به تصحیح و تحشيه محمدروشن و مصطفی موسوی, تهران: البرز. -یزدی, ملا جلالالدیق منجم؛ (۱) زوزنامه ملاجلال» به کوشش سیف‌اله - یعقوبی,» احمد ابن واضتح؛ (۱۳۶۷) البلدان ترجمه محمدابراهیم آیتی, و لام دوره بیستم یکم» شماره ۶۶ و ۶۷؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹

یکی از موضوعات مهم در تبارشناسی ایلات، بررسی جایگاه و سیر تطور تاریخی این ایلات تأثیرگذار در تحولات غرب ایران و در منطقه ایلام است. هدف از این پژوهش که با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی تدوین شده است، پاسخ به این پرسش هاست که بیات ها چگونه در ایلام ساکن شدند؟ و در مناسبات منطقه ای، چه نقش سیاسی و اجتماعی ای ایفا کردند؟ با نگاهی جزئی نگر و با رویکردی تحلیلی - تطبیقی، یافته ها حاکی از آن است که در قرن پنجم هجری که ایران توسط سلجوقیان فتح شد، شاخه ای از ترکمانان اوغوز با نام بیات، در قسمت های غرب استان ایلام امروزی سکونت اختیار کردند. بیات ها بعد از سقوط اتابکان خوزستان، در تقابل با اتابکان لرستان موفق به تشکیل بیگ نشینی کوچک در محدوده سکونتگاهی خود گردیدند؛ اما بعد از چندی توسط اتابکان لرستان ساقط شدند و بعد از سقوط، قلمرو سکونتگاهی آنها به ولایت بیات معروف شد. در دوره صفویه، ایل بیات در تقابل و کشاکش های مرزی و نظامی ایران و عثمانی نقش عمده ای ایفا کردند اما به مرور به علت آسیب های جدی بر ساختار ایلی این طایفه، به حاشیه رانده شدند.