Datasets:
Tasks:
Question Answering
Formats:
json
Sub-tasks:
extractive-qa
Languages:
Polish
Size:
1K - 10K
ArXiv:
Tags:
wikipedia
License:
id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
|---|---|---|---|---|---|
mrc_0 | kim był tejrezjasz? | wróżbit | Tejrezjasz (Tyrezjasz, Terezjasz) – w mitologii greckiej wróżbita. Zobaczył dwa splecione węże w czasie godów. Uderzył je kijem i został przemieniony w kobietę. Został przez bogów ukarany ślepotą za (różne wersje): * zdradzenie ludziom boskich tajemnic; * zaskoczenie Ateny nago w kąpieli - oślepienie przez boginię; * sprzeciwienie się zdaniu Hery – Hera i Zeus spierali się o to, kto jest bardziej skłonny ulegać pokusom miłości: mężczyzna czy kobieta. Wezwali na sędziego Tejrezjasza, ponieważ przez część swego życia był kobietą. Tejrezjasz był tego samego zdania co Zeus, odparł więc: „kobieta”. Hera sprawiła, że oślepł. Zeus z kolei uczynił go osobą żyjąca 7 razy dłużej niż przeciętny człowiek i przyznał mu dar przewidywania przyszłości. Podczas wojny siedmiu przeciw Tebom zdradził Tebańczykom, | 57 | 64 |
mrc_1 | czyje relikwie wykradli czesi z terenu wielkopolski? | ciało św. Wojciecha, Gaudentego oraz zwłoki Pięciu Braci Męczenników | Śląsk i ruszył dalej na północ. Także w ogarniętej zamieszkami Wielkopolsce miasta i grody padały prawie bez walki przed armią najeźdźców. Napastnicy zdobyli między innymi Poznań, Gniezno i Giecz, a według Kosmasa także Kraków, jednak ten ostatni fakt jest kwestionowany przez historyków. Brzetysław nie zamierzał przyłączać Wielkopolski do Czech, jak to uczynił z Śląskiem. W zamian postanowił jednak doszczętnie ją spustoszyć, aby raz na zawsze zniszczyć potęgę północnego sąsiada. Przede wszystkim ogołocił dzielnicę ze skarbów kościelnych, które dostały się w jego ręce. Obecny przy królu biskup praski Sewer zagrabił także cenne relikwie – ciało św. Wojciecha, Gaudentego oraz zwłoki Pięciu Braci Męczenników, które przewieziono z Gniezna do Pragi i uroczyście złożono w katedrze św. Wita na Hradczanach. Łupem Czechów stał | 645 | 713 |
mrc_2 | gdzie położona jest warszawa? | Warszawa, miasto stołeczne Warszawa (m.st. Warszawa) – stolica Polski i województwa mazowieckiego, największe miasto w kraju, położone w jego centralnej części, na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą. | Warszawa, miasto stołeczne Warszawa (m.st. Warszawa) – stolica Polski i województwa mazowieckiego, największe miasto w kraju, położone w jego centralnej części, na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą. Prawa miejskie uzyskała przed 1300. W 1569 mocą unii lubelskiej Warszawa została ustanowiona miejscem obrad sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od 1573 odbywały się tam wolne elekcje. Po 1596 do Warszawy przeniesiono dwór królewski i urzędy centralne, a w 1611 w rozbudowanym Zamku Królewskim na stałe zamieszkał król Zygmunt III Waza. Miejsce obrad sejmików generalnych województwa mazowieckiego i sejmików ziemskich ziemi warszawskiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku. Warszawa jest największym miastem w Polsce pod względem liczby ludności i powierzchni. W jej skład wchodzi 18 jednostek pomocniczych – dzielnic m.st. Warszawy. | 0 | 217 |
mrc_3 | z kim graniczy portugalia? | od północy i wschodu graniczy z Hiszpanią | Portugalia, Republika Portugalska (port. "Portugal", wym. []; oficjalna nazwa "República Portuguesa") – państwo europejskie położone w zachodniej części Europy Południowej na południowym zachodzie Półwyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuniętym na zachód państwem Europy, od północy i wschodu graniczy z Hiszpanią, a od zachodu i południa Portugalię oblewają wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w skład Portugalii wchodzą dwa archipelagi wysp położonych na Oceanie Atlantyckim – Azory i Madera. Jest członkiem Unii Europejskiej oraz NATO. == Geografia == Powierzchnia: * ląd: 91 971 km² * woda: 440 km² * całkowita: 92 391 km² Długość granic lądowych: * Hiszpania: 1214 km * całkowita: 1215 km Długość wybrzeża: * całkowita: 1793 km ** Najwyższy punkt: Montanha do Pico: 2351 m n.p.m. ** Najniższy punkt: Ocean Atlantycki | 272 | 313 |
mrc_4 | jakie miano otrzymał jan kochanowski? | konsyliarza nacji polskiej na uniwersytecie w Padwie | roku 1552 poeta przyjechał do Padwy, gdzie studiował do 1555. W międzyczasie Jan Kochanowski został mianowany na konsyliarza nacji polskiej na uniwersytecie w Padwie (przypuszczalnie od czerwca do 2 sierpnia 1554). Przyjmuje się, że powrót poety do kraju nastąpił w połowie 1555. Po kilkumiesięcznym pobycie w Królewcu, przerwanym krótkotrwałą obecnością w Radomiu w sprawach spadkowych, wyjechał w końcu lata 1556 roku do Włoch, aby przypuszczalnie podreperować zdrowie. Na wieść o śmierci matki, która nastąpiła pod koniec roku, poeta wrócił do Polski. 11 marca 1557 występował przed sądem w Radomiu jako dziedzic Sycyny i pojawiał się tam regularnie aż do marca 1558. Wiosną wyjechał po raz trzeci do Włoch. Zawarł tam przyjaźń z uczonymi: Janem Zamoyskim, Andrzejem Patrycym Nideckim, Stanisławem Fogelwederem, | 113 | 165 |
mrc_5 | z czego składa się system informatyczny? | się one z następujących elementów: * sprzęt komputerowy (ang. "hardware"), w tym urządzenia wejścia/wyjścia, ** urządzenia służące do przechowywania danych, ** urządzenia służące do zbierania danych – kamery, sensory, ** urządzenia służące do komunikacji między sprzętowymi elementami systemu, ** urządzenia służące do komunikacji między ludźmi a komputerami, ** urządzenia służące do odbierania danych ze świata | z nich korzystających. Dr Marian Kuraś uważa, że określenie system informatyczny powinno być zarezerwowane dla systemów obliczeniowych (ang. "computer system", "computing system", "computational system"). Systemy informatyczne określa się także więc jako komputerowe systemy informacyjne (ang. "computer information system"), definiowane jako "zbiór powiązanych ze sobą elementów, którego funkcją jest przetwarzanie danych z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania komputerowego". Stanowią one wówczas wydzieloną skomputeryzowaną część systemu informacyjnego. Składają się one z następujących elementów: * sprzęt komputerowy (ang. "hardware"), w tym urządzenia wejścia/wyjścia, ** urządzenia służące do przechowywania danych, ** urządzenia służące do zbierania danych – kamery, sensory, ** urządzenia służące do komunikacji między sprzętowymi elementami systemu, ** urządzenia służące do komunikacji między ludźmi a komputerami, ** urządzenia służące do odbierania danych ze świata | 569 | 981 |
mrc_6 | kim był palatyn? | w średniowieczu zarządca dworu królewskiego, początkowo zastępował monarchę przy wydawaniu sądów. | Palatyn, komes pałacowy (łac. "comes palatinus") – w średniowieczu zarządca dworu królewskiego, początkowo zastępował monarchę przy wydawaniu sądów. W Polsce funkcje palatyna spełniał wojewoda. W Rzeszy znany jako Pfalzgraf, początkowo najwyższy sądowy przedstawiciel niemieckich królów, później tytuł niemieckich panów feudalnych, m.in. książąt Lotaryngii, Nadrenii, Karyntii. Cesarz Karol IV Luksemburski wprowadził tytuł nadwornego palatyna (niem. Hofpfalzgraf) rozpowszechniony szczególnie w XVI–XVII w. Był to mianowany przez cesarza lokalny urzędnik o pewnej władzy sądowniczej, mający prawo kreowania niższej szlachty, nadawania herbów, niektórych stopni i tytułów naukowych, mianowania notariuszy i legitymizowania nieślubnych dzieci. Rozróżniano Wielkich i Małych Hofpfalzgrafów – o nieco różnych prerogatywach. Tytuły Wielkiego Hofpfalzgrafa otrzymywała jedynie szlachta, tytuł Małego Hofpfalzgrafa był osiągalny również dla zasłużonych mieszczan. W okresie od 1355 do 1806 | 51 | 148 |
mrc_7 | gdzie uchodzi ren? | Ren uchodzi poprzez Deltę Renu i Mozy do Morza Północnego na zachód od Rotterdamu w Holandii. | Ren (, , nid. "Rijn", ret. "Rein", ) – jedna z najdłuższych rzek w Europie, licząca 1233 km. Ren wypływa z Alp Szwajcarskich (gdzie ma swoje źródło), płynie przez Jezioro Bodeńskie, dalej na północ, tworząc granicę między Francją a Niemcami. Ren uchodzi poprzez Deltę Renu i Mozy do Morza Północnego na zachód od Rotterdamu w Holandii. == Etymologia nazwy == Nazwa rzeki pochodzi od praindoeuropejskiego rdzenia "reie-", oznaczającego „poruszać się, płynąć”, który jest również podstawą takich słów, jak polskie "rzeka" czy angielskie "river". Podobną etymologię ma m.in. rzeka Reno we Włoszech. === Nazwa „Ren” === Nazwa Ren ("Rijn") używana jest dla małych potoków na północy, gdzie znajdował się główny nurt Renu w czasach rzymskich. Nie niosą one jednak w dzisiejszych | 242 | 335 |
mrc_8 | dlaczego zespół o zone się rozpadł? | członkowie O-Zone zapowiadali ich rozpad, powołując się na osobiste powody. | stycznia 2005 mimo że zespół był nadal bardzo popularny, członkowie O-Zone zapowiadali ich rozpad, powołując się na osobiste powody. Ich ostatni europejski koncert odbył się podczas festiwalu muzycznego Golden Stag w 2005 roku w Rumunii. Również w 2005 roku japońska wytwórnia muzyczna Avex Trax uzyskała prawa do dystrybucji muzyki O-Zone w Japonii i wydała album DiscO-Zone w sierpniu 2005 roku w tym kraju. Częściowo dlatego, że album został ponownie wydany dwa razy przez Avex Trax, DiscO-Zone przez ponad rok był na liście tygodnika Oricon i sprzedał się w ponad milionie egzemplarzy. === 2017: Powrót === W maju 2017 Dan, Radu i Arsenie ogłosili w mediach społecznościowych, że grupa zostanie reaktywowana. == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Single === | 57 | 132 |
mrc_9 | kiedy powstało pierwsze kfc? | 20 marca 1930 roku | KFC, dawniej Kentucky Fried Chicken, – amerykańska sieć barów szybkiej obsługi z siedzibą w Louisville w stanie Kentucky, założona 20 marca 1930 roku przez Harlanda Sandersa, który opracował także zestaw przypraw wykorzystywany do pieczonych kurczaków serwowanych w KFC. Przedsiębiorstwo wchodzi w skład koncernu PepsiCo. W logotypie firmy znajduje się portret Sandersa. == KFC w Polsce == W Polsce pierwszy bar sieci został otwarty w Szczecinie, w listopadzie 1995 roku. Obecnie funkcjonuje 210 barów Kentucky Fried Chicken (KFC), będących samodzielnymi jednostkami; funkcjonują także lokale „2 w 1”, zazwyczaj w połączeniu z Pizza Hut. W Polsce powstały również bary typu "drive-through", w których klienci mogą zamawiać i odbierać dania bez wysiadania z samochodu. Wyłącznym franczyzobiorcą Kentucky Fried Chicken (KFC) w Polsce jest | 131 | 149 |
mrc_10 | kto jest patronem rybaków? | Święty Walaryk | Święty Walaryk, również Waleryk, łac. "Valericus", fr. "Valery de Leuconay" (ur. ok. 560 w Owernii, zm. 1 kwietnia 619 lub 12 grudnia 622 w Leuconay) – pustelnik, kapłan i święty Kościoła katolickiego. Żył w VII wieku. Prowadził swoją działalność w Amiens popularyzując życie pustelnicze. Swój erem założył w ówczesnym "Leuconay" (łac. "Lauconaus") w Pikardii. Według hagiografii z XI wieku miał założyć klasztor w Saint-Valery-sur-Somme, gdzie został jego pierwszym opatem. W Normandii uważany za patrona rybaków. Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim za "Martyrologium Rzymskim" obchodzone jest 1 kwietnia, natomiast w Amiens 12 grudnia. | 0 | 14 |
mrc_11 | co jest napisane na pomniku westerplatte? | Teksty upamiętniają obronę polskiego Wybrzeża w 1939, nazwy akwenów i miejsc bitew morskich II wojny światowej, w których uczestniczyli polscy marynarze i żołnierze, ale także bitwę pod Lenino (1943), bitwę pod Studziankami (1944) i bitwę o Kołobrzeg (1945). Umieszczony jest również napis „Chwała wyzwolicielom”. | jest płaskorzeźbami oraz wykutymi napisami. Teksty upamiętniają obronę polskiego Wybrzeża w 1939, nazwy akwenów i miejsc bitew morskich II wojny światowej, w których uczestniczyli polscy marynarze i żołnierze, ale także bitwę pod Lenino (1943), bitwę pod Studziankami (1944) i bitwę o Kołobrzeg (1945). Umieszczony jest również napis „Chwała wyzwolicielom”. Na szczycie monumentu znajdują się postaci marynarza i żołnierza z rosyjskim uzbrojeniem (pepesza). Kształt bryły pomnika przypomina wyszczerbiony bagnet wbity w ziemię. Siedem zniczy u stóp pomnika odnosi się do siedmiu dni obrony Westerplatte. Wzniesienie o średnicy 20 m i wysokości 22 m zostało usypane z ziemi pozyskanej podczas poszerzania i pogłębiania sąsiedniego Kanału Portowego. Zasadniczą część kopca stanowi przedwojenny wał, usypany przez Polaków dla ochrony portu i miasta na wypadek | 44 | 357 |
mrc_12 | kto brał ślub w zemście? | Klara | jej majątek przepisany został na Klarę, która miała go przejąć w dniu ślubu. Byłaby więc bez grosza, gdyby nie umowa z Rejentem. Szczęśliwa i wzbogacona Klara jednak obiecuje zapłacić 100 000 ze swojego majątku. Rejent i Cześnik słysząc to, wreszcie się godzą. Szczęśliwe zakończenie tej komedii jest więc nieco cyniczne. == Ekranizacje == Komedia Fredry została dwukrotnie zekranizowana: * "Zemsta" z 1956 roku w reż. Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego * "Zemsta" z 2002 roku w reż. Andrzeja Wajdy == Teatr Telewizji == "Zemstę" czterokrotnie wystawiono w Teatrze Telewizji: * w 1960 roku w reż. Jerzego Kreczmara * "Zemsta" (1972) w reż. Jana Świderskiego * w 1994 roku w reż. Olgi Lipińskiej * w 2020 roku w reż. Redbada Klynstra-Komarnickiego | 153 | 158 |
mrc_13 | jaki program prowadzi jakimowicz? | "Brawo Bis" (1997) i "Kurier sensacji" (1998) | podczas pierwszej edycji Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach, Jakimowicz odcisnął dłoń na tablicy pamiątkowej znajdującej się na Promenadzie Gwiazd. Prowadził program telewizyjny TVP Polonia "Brawo Bis" (1997) i "Kurier sensacji" (1998) w Polsacie. Wystąpił również gościnnie w serialach: "Złotopolscy" (1997) jako Artur Lenart, "Na dobre i na złe" (2004–2005) jako Rafał Oleński, miłość Zosi z czasów licealnych czy "Pierwsza miłość" (2008–2009) jako Roman Korczyński, Teatrze Telewizji w spektaklu Marka Koterskiego "Nas troje" (2000) jako Adam Karington, a także w filmach fabularnych: "Nic śmiesznego" (1995), "Poranek kojota" (2001), "Job, czyli ostatnia szara komórka" (2006) i "Wyjazd integracyjny" (2011). Zajmował się także funduszami na produkcje filmowe. W 2008 zwyciężył w piątej edycji reality show TV 4 "Big Brother VIP", a jesienią tego samego | 189 | 234 |
mrc_14 | jaki jest polski kod pocztowy? | polski kod pocztowy ma format dd-ddd (d oznacza cyfrę) | Kody pocztowe w Polsce – polski kod pocztowy ma format dd-ddd (d oznacza cyfrę) i umieszcza się go z lewej strony nazwy miejscowości lub nazwy placówki. Konkretny kod pocztowy może być przypisany do konkretnej miejscowości (nie dotyczy tzw. miast wydzielonych), jej części lub do danej placówki pocztowej. Kod pocztowy wbrew powszechnej opinii nie jest przypisany do danego regionu czy gminy, aczkolwiek kilka miejscowości może mieć nadany ten sam kod pocztowy. Obecność w danej miejscowości placówki pocztowej nie decyduje o jej kodzie pocztowym. Kod pocztowy miejscowości i placówki pocztowej to dwa osobne kody pocztowe, nawet jak są takie same. Kody pocztowe miejscowości wymienione są w rozdziale 1 Spisu PNA, a kody placówek pocztowych w rozdziale 3. Kody pocztowe w przypadku tzw. | 25 | 79 |
mrc_15 | ile polaków mieszka za granicą? | Według danych szacunkowych Stowarzyszenia Wspólnota Polska poza terytorium Polski mieszka do 21 milionów Polaków i osób pochodzenia polskiego. | milionów Polaków i osób polskiego pochodzenia. Jedna trzecia z tej grupy to Polacy urodzeni i ukształtowani w Polsce, reszta to osoby polskiego pochodzenia o różnym stopniu więzi z polskością. Polonia i Polacy za granicą plasują się na szóstym miejscu w świecie pod względem liczebności w stosunku do ludności kraju ojczystego. Według danych szacunkowych Stowarzyszenia Wspólnota Polska poza terytorium Polski mieszka do 21 milionów Polaków i osób pochodzenia polskiego. Skupiska Polaków i osób polskiego pochodzenia w świecie. Państwo i liczebność (od 10 osobowych skupisk): Powyższe dane podają czasami znacznie większą liczebność Polaków niż inne statystyki, np. spisy powszechne, i nie muszą oznaczać rzeczywistej populacji, a jedynie zbliżoną (szacunkową). W niektórych państwach podczas spisów nie zbiera się danych dotyczących narodowości, w takich | 328 | 470 |
mrc_16 | komu powierzono dowództwo nad gwardią? | Kadrę dowódczą starano się zapewnić angażując oficerów armii francuskiej bez przydziałów służbowych i oficerów w stanie spoczynku. | w poszczególnych kantonach. Cała formacja podlegała Ministrowi Spraw Wewnętrznych. Gwardii Narodowej przydzielono następujące zadania: 1. Służba porządkowa na terenie macierzystego kantonu. 2. Służba poza kantonem w ramach tworzonych na potrzeby chwili jednostek. 3. Obowiązek mobilizacyjny mający na celu stworzenie w wypadku zagrożenia armii rezerwowej – armii drugiej linii. Służbie w Gwardii Narodowej podlegali teoretycznie wszyscy obywatele francuscy w wieku od 20 do 50 lat, z wyłączeniem osób odbywających służbę wojskową. Można było uzyskać zwolnienie ze służby ""z ważnych powodów publicznych"". Ponieważ ustawa nie precyzowała o jakie powody chodzi, powszechnie nadużywano tego punktu jako pretekstu do unikania służby. Kadrę dowódczą starano się zapewnić angażując oficerów armii francuskiej bez przydziałów służbowych i oficerów w stanie spoczynku. Nominacje na stopnie podoficerskie i niższe | 731 | 861 |
mrc_17 | kiedy rozpoczęła się ii wojna światowa? | 1 września 1939 roku | II wojna światowa – największa wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku. Walki toczyły się głównie w Starym Świecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, choć miała także epizody w Arktyce i Ameryce Północnej. Oprócz państw Europy, ich kolonii i państw Azji brały w niej udział także państwa obu Ameryk. Głównymi stronami konfliktu były: * państwa Osi – Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie Włochy, Imperium Japońskie i ich sojusznicy, początkowo współpracujące także ze Związkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci – państwa koalicji antyhitlerowskiej, zapoczątkowanej przez Wielką Brytanię i Francję, do których dołączyły potem między innymi ZSRR, USA i Włochy. W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln | 91 | 111 |
mrc_18 | jaka religia dominuje w chinach? | religie chińskie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm. | Religia w Chinach – od stuleci jest zdominowana przez religie chińskie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm. Te trzy systemy religijne, często wyznawane synkretycznie ukształtowały chińską kulturę. Najważniejszą rolę dla Chińczyków, jak i pozostałych ludów Dalekiego Wschodu, odgrywał zawsze kult przodków. Na specjalnych domowych ołtarzykach i cmentarzach pali się kadzidła i składa ofiary przed niewielkimi tabliczkami, w których mieszkać ma dusza zmarłego krewnego. Chińska Republika Ludowa od swojego powstania w 1949 r. prowadziła politykę nastawioną na całkowite wykluczenie religii z życia społecznego. Lata 90. XX w. przyniosły zdecydowaną poprawę sytuacji szczególnie pod względem praktyk religijnych. Chociaż chińska Konstytucja zapewnia wolność religijną, w praktyce państwo ściśle kontroluje wszelką działalność religijną. Zarejestrowanych jest tylko pięć stowarzyszeń religijnych (buddyzm, taoizm, islam, katolicyzm i protestantyzm), | 54 | 105 |
mrc_19 | kiedy nastąpi paruzja? | według Nowego Testamentu oznacza zapowiadany przez proroków powrót Chrystusa na świat w chwale pod koniec dziejów | Paruzja, Dzień Pański, Drugie przyjście (z gr. παρουσία, obecność, przyjście, pojawienie się) – według Nowego Testamentu oznacza zapowiadany przez proroków powrót Chrystusa na świat w chwale pod koniec dziejów, jako triumfatora nad złem, wskrzesiciela umarłych i sędziego świata. Jej źródłami biblijnymi są wypowiedzi Jezusa w ewangeliach (głównie Mt 24, Mk 13 i Łk 21), komentarze św. Pawła z Tarsu i Apokalipsa św. Jana. == W Biblii == Według proroków Starego Testamentu Dzień Pański („Dzień Jahwe”), będący wyraźnym działaniem Boga, ma być dniem przerażającego „Gniewu Pańskiego”, któremu mają towarzyszyć wielkie plagi i nieszczęścia – obejmujące jednak wyłącznie grzeszników. Dla wiernych sług bożych będzie to dzień wielkiej radości (zob. Jl 1,15; 2,1-11; Am 5,16-20; 8,9-10; Sof 1,14-17; Za 14,1-6; Ml 3,19-24). Paruzja | 96 | 209 |
mrc_20 | co znajduje się w tatrzańskim parku narodowym? | cały obszar górski i otulinę na Podhalu. | Tatrach parku narodowego. Znacjonalizowano własność rodziny Uznańskich obejmującą ponad połowę polskich Tatr. W 1947 na tym terenie minister leśnictwa utworzył obszar ochronny o nazwie Tatrzański Park Narodowy, rok później w górnej części Doliny Kościeliskiej na terenach wykupionych jeszcze przed II wojną światową przez Skarb Państwa utworzono rezerwat ścisły o nazwie rezerwat przyrody Tomanowa-Smreczyny. W 1954 utworzono Tatrzański Park Narodowy (TPN), włączono w jego obszar także własność Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi (doliny Chochołowska i Lejowa). Na utworzenie parku narodowego polskie Tatry musiały czekać sześć lat dłużej niż Tatry Słowackie. Ochroną parkową objęto wówczas cały obszar górski i otulinę na Podhalu. W chwili utworzenia parku Tatry były zdewastowane, liczebność dzikich ssaków była niska, a drzewostan był w opłakanym stanie. == Obszar | 697 | 737 |
mrc_21 | z jakimi krajami polska graniczy? | Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. | Granice Polski – pod względem powierzchni (312 679 km²) Polska zajmuje 9. miejsce wśród 48 państw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. Na północy granica państwa przebiega wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego. Razem granice Polski wynoszą 3511 km. == Długość granic Polski == Długość granic: * Ogółem – 3511 km * z Czechami – 796 km * ze Słowacją – 541 km * z Ukrainą – 535 km * z Niemcami – 467 km * z Białorusią – 418 km * z Rosją – 210 km * z Litwą – 104 km * morska – 440 km (jest to długość odcinków rozgraniczających obszar morza | 106 | 244 |
mrc_22 | czym jest suma logiczna? | Alternatywa, suma logiczna, alternatywa zwykła, alternatywa nierozłączna, alternatywa łączna – zdanie logiczne o postaci "p lub q", gdzie "p", "q" są zdaniami. | Alternatywa, suma logiczna, alternatywa zwykła, alternatywa nierozłączna, alternatywa łączna – zdanie logiczne o postaci "p lub q", gdzie "p", "q" są zdaniami. W logice matematycznej alternatywę zapisuje się p\,\lor\,q. Alternatywa "p lub q" jest zdaniem prawdziwym, gdy co najmniej jedno z jej zdań składowych "p", "q" jest prawdziwe. == W logice matematycznej == Alternatywa (suma logiczna): # Działanie dwuargumentowe określone w dowolnym zbiorze zdań bądź w zbiorze funkcji zdaniowych, które zdaniom (funkcjom zdaniowym) p i q przypisuje zdanie (funkcję zdaniową) prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy prawdziwe jest przynajmniej jedno ze zdań (funkcji) p i q. # Dwuargumentowy spójnik zdaniowy, oznaczany p\,\lor\,q (łac. p\mbox{ vel }q) o znaczeniu odpowiadającemu wyżej zdefiniowanemu działaniu określonemu w zbiorze A\ni p,q. Od poprzedniej definicji | 0 | 159 |
mrc_23 | dla kogo przeznaczona jest karta charakterystyki i kiedy należy ją dostarczyć? | musi być obowiązkowo sporządzany przez producentów chemikaliów dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparatów i przekazywany każdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi być zawsze dostępna podczas ich transportu, używania i przechowywania. | i procedurach jakie należy wykonać w razie wystąpienia skażenia opisywaną substancją (mieszaniną). == Status prawny == Dokument ten w krajach Unii Europejskiej, NAFTA i wielu innych musi być obowiązkowo sporządzany przez producentów chemikaliów dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparatów i przekazywany każdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi być zawsze dostępna podczas ich transportu, używania i przechowywania. Odbiorcy takich substancji i preparatów mają obowiązek przechowywać kartę w taki sposób, aby każda osoba mająca z nimi do czynienia mogła w dowolnej chwili zapoznać się z zagrożeniami opisanymi w karcie. Zawartość i struktura kart charakterystyki jest normowana przepisami prawa, różnymi dla krajów UE i NAFTA. == Unia Europejska == W Europejskim Obszarze Gospodarczym układ karty charakterystyki i jej niezbędną zawartość definiuje Rozporządzenie | 182 | 443 |
mrc_24 | ilu posłów w sejmie ma kukiz? | uzyskali 6 mandatów poselskich | Kukiz’15 otrzymali łącznie 206 530 głosów (1,12% w skali kraju) i uzyskali 6 mandatów poselskich, które zdobyli Paweł Kukiz, Jarosław Sachajko, Paweł Szramka, Agnieszka Ścigaj, Stanisław Tyszka i Stanisław Żuk. Paweł Kukiz stanął na czele powołanej 12 listopada rady Koalicji Polskiej, a Jarosław Sachajko został jednym z wiceprzewodniczących klubu parlamentarnego, którzy przyjął nazwę Koalicja Polska – PSL-Kukiz15. Pod koniec 2019 walne zgromadzenie stowarzyszenia Kukiz’15 podjęło decyzję o powołaniu partii politycznej. Wniosek o rejestrację partii K’15 został złożony (przez Pawła Kukiza, Piotra Kubiczka i Roberta Herdzika) 27 maja 2020, a Sąd Okręgowy w Warszawie zarejestrował partię 31 lipca. W styczniu 2020 część działaczy Kukiz’15 (w tym byli posłowie Barbara Chrobak i Andrzej Kobylarz) dołączyła do Solidarnej Polski. Zarówno w pierwszych, jak | 66 | 96 |
mrc_25 | na jaki stopień wojskowy mianuje prezydent? | Na stopień podporucznika | Podporucznik (ppor.) – najniższy stopień oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficerów młodszych. Niższym stopniem jest starszy chorąży sztabowy, a wyższym porucznik. Polski oficer w stopniu podporucznika na naramiennikach nosi dwie gwiazdki. Na stopień podporucznika (jako pierwszy stopień oficerski) mianuje Prezydent RP na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Uroczyste mianowanie zawodowych oficerów WP odbywa się podczas promocji wieńczących ukończenie uczelni wojskowej. Stopień podporucznika mogą otrzymać również żołnierze rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera, posiadający nadany przydział mobilizacyjny albo którym przewiduje się nadanie takiego przydziału oraz spełniający jeden z poniższych warunków: a) odbyte przeszkolenie wojskowe przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz ćwiczenia wojskowe o łącznym wymiarze co najmniej pięciu dni, b) odbyty kurs oficerski realizowany w ramach ćwiczeń wojskowych, c) odbyta | 244 | 268 |
mrc_26 | kto rządził w polsce w 2007 roku? | Premierem został przewodniczący PO Donald Tusk. | Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku – wybory do Sejmu i Senatu zostały przeprowadzone w dniu 21 października 2007, w związku z podjęciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji "Uchwały z dnia 7 września 2007 r. w sprawie skrócenia kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej" i wydanym w jej następstwie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia. Wybory te zakończyły się zwycięstwem Platformy Obywatelskiej. W wyniku wyborów do Sejmu weszły 4 komitety wyborcze oraz poseł Mniejszości Niemieckiej, natomiast do Senatu weszli kandydaci PO i PiS oraz kandydat niezależny Włodzimierz Cimoszewicz (członek SLD). Po wyborach PO zawarła koalicję z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem został przewodniczący PO Donald Tusk. Stanowisko wicepremiera i ministra gospodarki przypadło Waldemarowi Pawlakowi (prezesowi PSL). == Termin wyborów == Zgodnie z | 699 | 746 |
mrc_27 | ile liczył pułk ułanów? | liczył 827 żołnierzy | lipcu 14 pułk ułanów miał już 6 szwadronów, w trzy w stadium organizacji. Razem liczył 827 żołnierzy uzbrojonych w 7 rkm, 17 pm, 246 kbk, 130 pistoletów, 745 granatów ręcznych i 6 granatników przeciwpancernych. Ułani jazłowieccy wzięli udział w kilkudniowych walkach o Lwów (22 – 27 lipca 1944). Po zajęciu miasta sowieci rozbroili i aresztowali tysiące żołnierzy lwowskiej AK. Wśród zatrzymanych był także ranny kpt. Draża Sotirovič, świeżo odznaczony przez dowództwo AK Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Zdołał on jednak uciec i dołączyć do tych ułanów, którzy uniknęli niewoli. Resztki pułku ukryły się w okolicach Brzozowa, skąd część ludzi z kpt. Drażą przeszła wiosną 1945 na Dolny Śląsk, a stamtąd do amerykańskiej strefy okupacyjnej. Pozostali żołnierze 14 pułku walczyli z | 80 | 100 |
mrc_28 | z jakimi krajami graniczy hiszpania? | Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugalią, na południu z należącym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberanía z Marokiem. | Hiszpania, Królestwo Hiszpanii (hiszp. "España", "Reino de España") – państwo w zachodniej części Europy Południowej, położone głównie na Półwyspie Iberyjskim, obejmujące także Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz mniejsze wysepki i tereny w północnej Afryce. Składa się z 17 regionów autonomicznych i dwóch miast autonomicznych. Stolicą i największym miastem jest Madryt, duże znaczenie ma również Barcelona i Walencja. Państwo ma powierzchnię 505 944 km², będąc czwartym co do wielkości państwem w Europie, po Rosji, Ukrainie i Francji. Ludność oscyluje na poziomie 50 mln. Dominuje w nim klimat subtropikalny. Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugalią, na południu z należącym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberanía z Marokiem. Na północnym wschodzie, przez Pireneje, kraj graniczy | 652 | 798 |
mrc_29 | w którym roku odbyły się igrzyska olimpijskie? | 1896 | Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady – wielosportowe zawody, które miały miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokonał król Grecji Jerzy. Były to pierwsze igrzyska olimpijskie od czasów starożytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wydał zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerzące się wówczas pogaństwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Paryżu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre’a de Coubertina, pomysłodawcy nowożytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono również Międzynarodowy Komitet Olimpijski, którego pierwszym przewodniczącym został Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problemów, m.in. krótkiego czasu na przygotowanie obiektów sportowych, późno wysyłanych zaproszeń (te wysyłano do poszczególnych krajów dopiero w grudniu 1895) | 28 | 32 |
mrc_30 | co robi małpa? | wykorzystywany głównie w adresach poczty elektronicznej oraz jako identyfikator ("handle") użytkownika na mikroblogach takich jak Twitter czy Instagram. | @ (małpa) – znak pisarski, wykorzystywany głównie w adresach poczty elektronicznej oraz jako identyfikator ("handle") użytkownika na mikroblogach takich jak Twitter czy Instagram. Znak pochodzi z łacińskiej ligatury zastępującej w średniowiecznych i renesansowych rękopisach handlowych słowo „ad” (do, przy) i oznaczające m.in. odbiorcę przesyłki. W języku angielskim czytany jest „at” (przyimek oznaczający „w”, „przy” albo „po [jakiejś cenie]”) i stosowany jest niekiedy w księgowości do oznaczania cen. == Zastosowania historyczne == Jeden z najdawniejszych przykładów zastosowania znaku @ to dokument z 1448 roku o nazwie „Taula de Ariza”, będący rejestrem dostaw pszenicy z Królestwa Kastylii do Królestwa Aragonii. Symbol oznacza tam dawną jednostkę masy arroba. == Zastosowania w informatyce == Używanie symbolu @ do adresowania e-maili zapoczątkował Ray Tomlinson we | 27 | 179 |
mrc_31 | kto zagrał rolę oleńki w potopie? | postać Oleńki powierzono Małgorzacie Braunek | była najbardziej rozpoznawalna dla przyszłych widzów. Konsultanci ustalili, że po dobudowaniu bastionu i podwyższeniu muru będzie można przystąpić do zdjęć w klasztorze. Nie dało się jednak zatuszować znajdującej się niedaleko budowli XIX-wiecznej wieży. Na potrzeby filmowego "Potopu" obsadzonych zostało ponad 200 ról. Michała Wołodyjowskiego zagrał Tadeusz Łomnicki, występujący już w "Panie Wołodyjowskim" w tej samej roli. Rola Zagłoby była początkowo przeznaczona dla Mieczysława Pawlikowskiego, lecz ten z powodu zawału serca nie mógł wziąć udziału w zdjęciach; w tej roli zastąpił go Kazimierz Wichniarz. Jako Kmicica Hoffman wybrał Daniela Olbrychskiego, który w "Panu Wołodyjowskim" grał rolę Azji; postać Oleńki powierzono Małgorzacie Braunek, a Janusza Radziwiłła zagrał Władysław Hańcza. === Zdjęcia === Zdjęcia do "Potopu" rozpoczęły się w 1971 roku. Rozpoczęto budowę | 709 | 753 |
mrc_32 | jakie jest najwyższe odznaczenie rzeczypospolitej polskiej? | Order Orła Białego | Order Orła Białego (OB) – najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli się na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych. Order Orła Białego noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdę Orderu, niegdyś haftowaną, nosi się na lewej piersi. == Historia == === Lata 1705–1795 === Order Orła Białego ustanowił król August II Mocny 1 listopada 1705 na zamku w Tykocinie, małym mieście na Podlasiu, położonym nad rzeką Narew, gdzie bywali królowie, magnaci i książęta polscy. Otrzymywali go w czasie I Rzeczypospolitej głównie magnaci, którzy wsparli króla | 0 | 18 |
mrc_33 | jak starożytni grecy postrzegali śmierć? | Starożytni Grecy wyobrażali sobie życie po śmierci jako mniej ciekawe niż na Ziemi. | Elizjum (także Pola Elizejskie) – w mitologii greckiej część Hadesu – podziemnego świata, przeznaczona dla dusz dobrych ludzi. Częściej jednak przedstawiana jako kraina nad Oceanem, na zachodnich krańcach świata – miejsce wiecznej szczęśliwości i wiecznej wiosny. Panował tam Kronos, syn Gai (Matki Ziemi) i Uranosa (Pana Niebios), a jednocześnie ojciec Demeter, Hestii, Hery, Hadesa, Posejdona i Zeusa. Starożytni Grecy wyobrażali sobie życie po śmierci jako mniej ciekawe niż na Ziemi. Dusza zmarłego po przepłynięciu rzeki Styks w łodzi starca Charona, stawała przed trzema sędziami. Tam dusza była sądzona, następnie szła w jedno z trzech miejsc spoczynku wiecznego; m.in. na Elizje. Sprawiedliwi kierowali się na prawo do rzeki zapomnienia – Lete. Napiwszy się z niej wody, zapominali o ziemskim życiu. Dalej | 404 | 487 |
mrc_34 | kim jest young leosia? | polska piosenkarka, raperka, autorka tekstów, realizatorka dźwięku i DJ-ka. | Young Leosia, dawniej Sara, właśc. Sara Leokadia Sudoł (ur. 13 sierpnia 1998 w Szczecinie) – polska piosenkarka, raperka, autorka tekstów, realizatorka dźwięku i DJ-ka. == Życiorys == === Edukacja === Była uczennicą IX Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Monte Cassino w Szczecinie. === Kariera muzyczna === Grała jako DJ-ka w klubach, takich jak m.in. Prozak 2.0, Miłość Kredytowa, Mewa Towarzyska czy Newonce Bar. Pierwsze piosenki nagrywała od 2015 roku jako Sara. 6 sierpnia 2020 zadebiutowała z singlem „Wyspy”, który jednak przeszedł niezauważony, podobnie jak kolejny – „Zakochałam się, ale zryłeś”, który nagrała z zespołem B24. 16 października 2020 wraz z Żabsonem, Beteo i Boruccim wydała singel „ULALA”, iTunes. Również w 2020 zaśpiewała gościnnie w utworze rapera „Loyal”, który był wysoko notowany | 93 | 168 |
mrc_35 | czym jest germanizacja? | proces przyswajania języka lub kultury niemieckiej przez jednostki i grupy społeczne funkcjonujące wcześniej w ramach innych kultur. | Germanizacja (także niemczenie) – proces przyswajania języka lub kultury niemieckiej przez jednostki i grupy społeczne funkcjonujące wcześniej w ramach innych kultur. Germanizacja może zachodzić zarówno w wyniku mniej lub bardziej wyraźnego przymusu (np. administracyjnego, edukacyjnego), jak i mieć charakter względnie dobrowolny, tzn. nie wiązać się z żadną bezpośrednią presją. Często rozumiana obecnie jako proces wynarodowienia, poprzez nakłanianie lub przymuszanie ludności rdzennej określonego terenu do przyswojenia języka niemieckiego oraz kultury niemieckiej, a także proces rozprzestrzeniania się języka, kultury i ludności poprzez asymilację lub adaptację obcojęzycznych słów do języka niemieckiego. == Germanizacja Słowian Zachodnich == === Słowianie Połabscy === Germanie rozpoczęli podbój ziem pogańskich plemion połabskich w VIII wieku naszej ery. Granica zamieszkania Słowian opierała się o utworzony w roku 805 przez | 34 | 166 |
mrc_36 | kiedy w polsce jest halloween? | Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90. XX w. | Halloween – zwyczaj związany z maskaradą, obchodzony w wielu krajach w wieczór 31 października. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie amerykańskiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością. Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90. XX w. Głównym symbolem święta jest wydrążona i podświetlona od środka dynia z wyszczerbionymi zębami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, pajęczyny itp. == Historia == Dokładna geneza Halloween nie jest znana. Może nią być rzymskie święto na cześć bóstwa owoców i nasion (Pomony) albo celtyckie święto na powitanie zimy. | 408 | 465 |
mrc_37 | do jakich grup społecznych należy rodzina? | podstawową grupę społeczną, na której opiera się społeczeństwo. | definicję rodziny, która jest jedną z częściej przytaczanych w rozmaitych opracowaniach naukowych. Określa ona rodzinę jako podstawową grupę społeczną, na której opiera się społeczeństwo. Według definicji marksistowsko-leninowskiej rodzina to pierwotna komórka społeczeństwa, jeden z podstawowych elementów jego struktury społecznej, łączący małżonków i ich potomstwo. Podejście systemowe zakłada, że rodzina jest systemem, który należy rozpatrywać całościowo. Założenie to oznacza wiele następstw, jak chociażby takie, że zmiana w jednej części systemu rodzinnego powoduje zmianę w pozostałych jego częściach. Współczesne przeobrażenia rodziny każą odchodzić od ujmowania jej w kategoriach strukturalnych na rzecz nastawienia komunikatywnego. Zgodnie z takim podejściem można rozumieć rodzinę jako „duchowe zjednoczenie szczupłego grona osób skupionych we wspólnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziwą lub | 124 | 187 |
mrc_38 | kto jest zwierzchnikiem kościoła prawosławnego? | Jej zwierzchnik nosi tytuł patriarchy moskiewskiego i całej Rusi; od 2009 r. urząd ten sprawuje Cyryl. | Rosyjski Kościół Prawosławny – autokefaliczny Kościół prawosławny działający na terytorium Rosji i większości państw byłego ZSRR (poza Gruzją), największa pod względem liczby wiernych lokalna Cerkiew prawosławna. Jej zwierzchnik nosi tytuł patriarchy moskiewskiego i całej Rusi; od 2009 r. urząd ten sprawuje Cyryl. Pierwsza chrześcijańska metropolia obrządku wschodniego na ziemiach wschodniosłowiańskich powstała wraz z chrztem Rusi Kijowskiej. Wskutek najazdu mongolskiego na Ruś Kijowską i zniszczeniem samego Kijowa w 1299 metropolita Maksym przeniósł swoją siedzibę do Włodzimierza nad Klaźmą, następnie została ona przeniesiona do Moskwy. W 1448 metropolia moskiewska jednostronnie ogłosiła niezależność od Patriarchatu Konstantynopolitańskiego. Jej autokefalia została przez Konstantynopol potwierdzona w 1589 r. wraz z nadaniem rangi patriarchatu. W połowie XVII w. w Rosyjskim Kościele Prawosławnym doszło do rozłamu wskutek odrzucenia | 213 | 315 |
mrc_39 | kto został oskarżony o kradzież lalki? | młodej kobiety | Lalka – powieść społeczno-obyczajowa Bolesława Prusa publikowana w odcinkach w latach 1887–1889 w dzienniku „Kurier Codzienny”, wydana w 1890 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. == Powstanie i publikacja == === Geneza === 9 lutego 1887 w 30 numerze warszawskiego dziennika „Gazeta Polska” ukazała się informacja o odbytym w Bernie procesie młodej kobiety, która została oskarżona o kradzież lalki. Została ona uniewinniona, ponieważ sprzedawca zeznał, że zabawka jednak była zakupiona u niego. O tym sprawozdaniu prasowym Prus napisał kilka zdań w XX arkuszu swoich "Notatek o kompozycji". Scenę o podobnej tematyce wprowadził później także do powieści (tom II, rozdział VIII). Z wypowiedzi samego pisarza wynika, iż proces ten miał decydujące znaczenie w skrystalizowaniu się pomysłu na powstanie "Lalki". Z | 352 | 366 |
mrc_40 | kiedy jan paweł ii został kardynałem? | 1967–1978 | Jan Paweł II (, , właśc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958–1964), a następnie arcybiskup metropolita krakowski (1964–1978), kardynał prezbiter (1967–1978), zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski (1969–1978), 264. papież i 6. Suweren Państwa Watykańskiego w latach 1978–2005. Święty Kościoła katolickiego. Poeta i poliglota, a także aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. 16 października 1978 został wybrany na papieża przez drugie zgromadzenie kardynałów, po śmierci Jana Pawła I, który zmarł po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyjął imiona Jan Paweł dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wybór na Stolicę Piotrową miał szczególny wpływ na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji | 246 | 255 |
mrc_41 | jakie były główne postanowienia unii lubelskiej? | * Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla Polski i wielkiego księcia Litwy w Krakowie. * Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się z 77 posłów koronnych i 50 litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich. * Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną politykę obronną i zagraniczną. * Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem kompetencji identycznym | poseł rosyjski jeszcze tego samego dnia doniósł carowi Iwanowi IV Groźnemu: "jedinienje ich w tom, czto im stojati oto wsiech okrain zaodin" (unia ta polega na tym, że wszystkie prowincje stanowić będą jedno). == Postanowienia unii lubelskiej == * Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla Polski i wielkiego księcia Litwy w Krakowie. * Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się z 77 posłów koronnych i 50 litewskich, a w skład Senatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich. * Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną politykę obronną i zagraniczną. * Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem kompetencji identycznym w | 246 | 794 |
mrc_42 | kto napisał piosenkę hallelujah? | Leonarda Cohena | Hallelujah – ballada pop-folkowa napisana przez kanadyjskiego piosenkarza i autora tekstów Leonarda Cohena, która pierwotnie została wydana na albumie "Various Positions" z 1984 roku. Istnieje sześć oficjalnie nagranych i wydanych wersji piosenki na płytach: jednej studyjnej – "Various Positions" (nagrana i wydana w 1984) i pięciu koncertowych – "Cohen Live" (nagrana w 1988, wydana w 1994), "Legendary FM Broadcasts" (nagrana w 1993, wydana w 2016), "Live in London" (nagrana w 2008, wydana w 2009), "Songs from the Road" (nagrana w 2009, wydana w 2010), "Live in Dublin" (nagrana w 2013, wydana w 2014). Piosenka w momencie wydania nie osiągnęła dużego sukcesu, lecz później zdobyła dużą popularność, czego dowodem jest około 240 jej coverów. To także najczęściej wykonywany przez innych muzyków | 91 | 106 |
mrc_43 | dlaczego kościół mariacki? | potoczna, tradycyjna nazwa kościoła miejskiego o wezwaniu maryjnym, najczęściej Wniebowzięcia, Narodzenia lub Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. | Kościół Mariacki (niem. "Marienkirche") – potoczna, tradycyjna nazwa kościoła miejskiego o wezwaniu maryjnym, najczęściej Wniebowzięcia, Narodzenia lub Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. == W Polsce == == W Niemczech == * Kościół Mariacki we Frankfurcie nad Odrą * Kościół Mariacki w Dortmundzie * Kościół Mariacki w Lubece * Kościół Mariacki w Rostocku * Kościół Marii Panny w Dreźnie | 42 | 200 |
mrc_44 | jak nazywamy odmianę czasowników? | Koniugacja | Koniugacja (z łac.) – odmiana czasownika przez osoby, czasy, tryby, strony, liczby, aspekty i inne kategorie gramatyczne. Formy czasownikowe, które nie posiadają określonych podanych kategorii, zwane są bezokolicznikiem. Wszystkie formy danego czasownika nazywają się leksemami, natomiast forma podstawowa, od której wyprowadzamy wszystkie pozostałe, to lemma. Tabela pokazująca wszystkie warianty czasownika nazywa się "tabelą koniugacji" albo "paradygmatem czasownika". Zdecydowana większość czasowników odmienia się regularnie, poprzez dodawanie nowych końcówek do wybranych form według ściśle określonych reguł. Jeżeli czasownik nie pasuje do żadnej reguły lub cechuje się nietypową odmianą, określa się go mianem czasownika nieregularnego. W języku najczęściej nie istnieje tylko jeden, uniwersalny sposób odmiany wszystkich czasowników. Zamiast tego występuje kilka równoległych grup zwanych "wzorami koniugacji" lub "grupami koniugacji", a ich wybór zależy | 0 | 10 |
mrc_45 | na czym polega skontrum? | kontrola zbiorów bibliotecznych lub archiwalnych, przeprowadzana w oparciu o istniejący inwentarz lub inną pomoc ewidencyjną, mająca na celu ustalenie stanu faktycznego zbiorów i ujawnienie braków | Skontrum – kontrola zbiorów bibliotecznych lub archiwalnych, przeprowadzana w oparciu o istniejący inwentarz lub inną pomoc ewidencyjną, mająca na celu ustalenie stanu faktycznego zbiorów i ujawnienie braków (porównuje się zapis w inwentarzu z księgozbiorem/zasobem archiwalnym na półkach). W bibliotekach, w zależności od wielkości biblioteki można wyróżnić skontrum całościowe (w mniejszych bibliotekach) lub ciągłe (gdy wielkość zbiorów nie pozwala na jednorazowe ich sprawdzenie). Przeprowadza się je również podczas zalania biblioteki czy innej klęski, w celu ustalenia braków i ubytków. Skontrum przeprowadza się dodatkowo, gdy następuje zmiana bibliotekarza odpowiedzialnego za zbiory. | 11 | 207 |
mrc_46 | jaki kształt ma latawiec? | zasadniczy romboidalny kształt | latawce stały się popularne w XVII stuleciu, a ich zasadniczy romboidalny kształt nie zmienił się do dziś. Niegdyś wysmarowane siarką, zmieszaną z woskiem i prochem, po podpaleniu liny uwięziowej używane były przez białych misjonarzy jako wiadomość od zagniewanego Boga i stały się skutecznym środkiem krzewienia chrześcijaństwa wśród barbarzyńców. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów latawce nazywano „szybami” (od. szybować) lub szaszorami i miały one zwykle kształt orła. Latawce były (i są) wykorzystywane do rozmaitych celów, a także stały się obiektem licznych eksperymentów. Oto kilka ciekawszych dat z przebogatej historii latawców: * w 1749 r. po raz pierwszy wykorzystano latawiec do celów meteorologicznych; Thomas Melville i Alexander Wilson zmierzyli temperaturę na wysokości 900 m za pomocą termometru umieszczonego właśnie na latawcu; * w | 51 | 81 |
mrc_47 | która rasa jest znana z wyścigowych predyspozycji? | pozostałe konie arabskie najbardziej cenione są na dystansach długich i bardzo długich | choć zdarzają się inne. Dawniej używany do pokazów, spacerów i jako koń dla dam. Wbrew pozorom jest to koń o wielkiej dzielności i wytrzymałości (jak wszystkie konie arabskie). Jest jednak drobniejszy od "kuhailana", niższy i słabszy. "Saklavi" bywa najczęściej modelem do zdjęć koni arabskich. * "Munighi" – koń o skośnej łopatce, długich kończynach, dłuższej i węższej głowie o prostym profilu. Maść zwykle kasztanowata. Typ bardzo wytrzymały, szybki na krótkich dystansach (pozostałe konie arabskie najbardziej cenione są na dystansach długich i bardzo długich). Istnieje też kilka innych typów, znanych lepiej w Arabii, np.: "Hadban", "Hamdan" i "O’Bajan". == Legenda == Według pierwszej legendy konie rasy arabskiej pochodzą od pięciu klaczy Mahometa o imionach: "Saklavi", "Kuhailan", "O’Bajan", "Hadban" i "Hamdani", które wrócily | 477 | 563 |
mrc_48 | z jakimi krajami graniczy ukraina? | Graniczy od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od północnego wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską. | Ukraina (, "Ukrajina") – państwo unitarne, położone w Europie Wschodniej. Graniczy od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od północnego wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską. Stolicą Ukrainy jest Kijów. Ukraina jest członkiem założycielskim ONZ, członkiem Światowej Organizacji Handlu, Rady Europy, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Pogłębionej i Całościowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA) oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, tj. OBWE, GUAM i Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego. Ukraina jest państwem suwerennym od 1991 roku; w 2009 przystąpiła do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 jest krajem stowarzyszonym z Unią Europejską, a od 1 stycznia 2016 jest członkiem strefy wolnego handlu z Unią Europejską. Według raportu | 74 | 274 |
mrc_49 | jak nazywa się niemiecki hrabia? | Graf | też margrabim/markizem). == Państwa niemieckojęzyczne == Niemieckim odpowiednikiem hrabiego jest Graf. Tytuł ten wywodzi się ze starołacińskiego "graffio", czyli bizantyjskiego "grapheus" lub "suggrapheus" (tj. osoba uprawniona do zwołania zjazdu). Hrabia niemiecki był pierwotnie urzędnikiem królewskim nad obwodem kraju, zwanym dlatego hrabstwem. Później nazwa ta przywiązała się do ziemi (tj. do tego obwodu) i ten, kto ją posiadał przez nadanie lub dziedzictwo, używał tytułu hrabiego i władzy udzielnej w hrabstwach. Na początku XIX wieku zniesiono w Niemczech udzielne hrabstwa, pozostały jednak tytuły hrabiów jako rodowe godności. Gdy w Niemczech w 1919 r. zniesiono tytuły arystokratyczne, stały się one częścią nazwiska rodowego i tak zamiast „Freiherr Werner von Braun” stosuje się „Werner Freiherr von Braun” (Werner baron von Braun) czy też zamiast | 97 | 101 |
mrc_50 | ile procent ma spirytus? | 95% | Spirytus rektyfikowany – destylat lub wodny roztwór alkoholu etylowego zawierający 95% (objętościowo) alkoholu. Ponieważ alkohol etylowy tworzy z wodą mieszaninę azeotropową, maksymalne stężenie, które można uzyskać w wyniku rektyfikacji spirytusu surowego, wynosi 95,6%. Do jego produkcji w Polsce wykorzystuje się ziemniaki, zboża i m.in. odpadki z buraków cukrowych pozostałych przy produkcji cukru. == Etymologia nazwy == Słowo spirytus pochodzi od łac. "spiritus vini" – duch (zapach) wina. == Spirytus rektyfikowany w Polsce i na świecie == W Polsce spirytus rektyfikowany używany jest do przygotowania domowych nalewek (wódki, likiery) i wypieków. Obrót tym produktem jest legalny w większości państw zachodnich. W niektórych krajach jego sprzedaż w ogólnodostępnych placówkach handlowych jest zabroniona (można go stosować tylko do celów medycznych). | 83 | 86 |
mrc_51 | jakiej narodowości był stalin? | pochodzenia gruzińskiego | Józef Stalin, właściwie Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili (, wym. ; Ioseb Besarionis Dze Dżughaszwili, gruz. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი; ps. Stalin, Koba, Iwanow, Wasiljew, Czyżykow, Besoszwili; ur. w Gori, zm. 5 marca 1953 w Kuncewie) – radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzińskiego, odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi. Był jednym z organizatorów zbrojnego przewrotu bolszewickiego, który przeszedł do historii jako „rewolucja październikowa”. Do 1922 był członkiem Rady Komisarzy Ludowych, pełnił w niej m.in. funkcję komisarza do spraw narodowościowych. W latach 1919–1953 był członkiem Biura Politycznego KC RKP(b), następnie WKP(b) i KPZR. Formalnie pełnił obieralne, kadencyjne funkcje sekretarza generalnego KPZR i jej poprzedniczek oraz premiera ZSRR, faktycznie był dożywotnim dyktatorem posiadającym nieograniczoną władzę. Epoka jego rządów w ZSRR jest | 323 | 347 |
mrc_52 | gdzie było kręcone ranczo? | Zdjęcia do filmu i serialu kręcone były w kilku miejscowościach, głównie jednak we wsi Jeruzal. | Wilkowyje – fikcyjna miejscowość w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w której rozgrywa się akcja serialu "Ranczo" (2006–2016) oraz filmu "Ranczo Wilkowyje" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowość leży nad rzeką Wilczanką. Zdjęcia do filmu i serialu kręcone były w kilku miejscowościach, głównie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczególnie w wakacje, miejscowość ta przeżywa najazd turystów. Władze planowały przeprowadzić rewitalizację rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z ławkami oraz latarniami nie komponowały się z zamysłem twórców serialu, którzy woleli zachować na ekranie charakter miejscowości nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek został wyremontowany, nawet zostało to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poniższa lista podaje faktyczną lokalizację budynków i miejsc, w których kręcono serial | 261 | 356 |
mrc_53 | co jest umami? | umami to smak glutaminianu, aminokwasu, który jest jednym z elementów budulcowych białka. | – jeden z pięciu podstawowych smaków odczuwanych przez człowieka. Istnieją osobne receptory kwasu glutaminowego, który jest źródłem smaku umami. Technicznie, umami to smak glutaminianu, aminokwasu, który jest jednym z elementów budulcowych białka. == Historia == Umami został po raz pierwszy zidentyfikowany przez japońskiego naukowca, Kikunae Ikedę. W 1908 roku podczas delektowania się miską bulionu z wodorostów o nazwie "konbu-dashi" zauważył, że pikantny smak różni się od czterech podstawowych smaków: słodkiego, kwaśnego, gorzkiego i słonego. Ten dodatkowy smak nazwał „umami”, co w języku japońskim dosłownie oznacza „esencję pyszności”, opisywaną często jako smak mięsisty, pikantny smak, pogłębiający smaczność. Zaintrygowany zaczął analizować kompozycję "kombu-dashi" i w końcu odkrył, że "konbu" ma charakterystyczny smak dzięki kwasowi glutaminowemu, rodzajowi aminokwasu. Opracował metodę produkcji przyprawy, której | 158 | 247 |
mrc_54 | czym zasłynął narcyz? | niezwykłej urody. | Narcyz (gr. Nárkissos, łac. Narcissus) – w mitologii greckiej młodzieniec niezwykłej urody. Jak pisze Owidiusz w "Metamorfozach", Narcyz pochodził od nimfy Liriope i bóstwa rzecznego Kefisosa. Wyróżniał się wielką urodą. Po narodzinach dziecka rodzice udali się do wieszczka Tejrezjasza z prośbą o wywróżenie chłopcu przyszłości. Tejrezjasz przepowiedział, że chłopiec będzie żył, dopóki nie ujrzy swego odbicia. Stwierdził, że dziecko dożyje starości, jeśli nie będzie siebie oglądało. Gdy Narcyz dorósł, stał się bardzo urodziwym mężczyzną. Czas spędzał w górach lub lasach, znały go więc wszystkie nimfy. Wszystkie żywiły do niego gorące uczucia. Kochało go też wiele dziewcząt. Narcyz jednak nie był zainteresowany związkami miłosnymi. Kochał tylko polowanie, obojętny na wzbudzaną przez siebie miłość. Smutny los spotkał nimfę Echo. Jak inne boginki, | 74 | 91 |
mrc_55 | czym różniła się i wojna światowa od wcześniejszych? | cywile ponieśli straty równe, a często nawet wyższe niż wojskowi, a w wielu wypadkach różnica między walczącymi i niewalczącymi ulegała zatarciu. | 100 milionów ludzi. Co więcej, w odróżnieniu od wszelkich poprzednich wojen, cywile ponieśli straty równe, a często nawet wyższe niż wojskowi, a w wielu wypadkach różnica między walczącymi i niewalczącymi ulegała zatarciu. == Następne wojny światowe == Od czasu zrzucenia bomb atomowych na Hiroszmę i Nagasaki pod koniec II wojny światowej na świecie zaczęła narastać obawa przed możliwością wybuchu III wojny światowej pomiędzy supermocarstwami dysponującymi bronią jądrową. Wojna taka mogłaby doprowadzić do zniszczenia życia na ziemi lub do upadku ludzkiej cywilizacji. W 1947 roku Albert Einstein powiedział: "„Nie wiem jaką bronią będzie się walczyć w czasie III wojny światowej, ale IV wojna światowa będzie wojną na kamienie i maczugi”". Po roku 1945 niektórzy politycy i historycy próbowali nadać nazwę „wojny | 77 | 222 |
mrc_56 | gdzie zaczyna się rzeka? | Początek rzeki może mieć formę źródła lub obszaru źródliskowego, choć nierzadko zdarza się, że rzeka powstaje z połączenia kilku mniejszych potoków lub wypływa z jeziora, lodowca lub bagna. | (bental), * środowisko wody płynącej w przestworach podłoża (hyporeal). Wszystkie te strefy pozostają w ścisłych związkach. Z biegiem rzeki zmienia się charakterystyka koryta rzecznego, prędkość prądu. Zmienia się również struktura biocenozy. Powstaje poziomy podział cieku wzdłuż jego biegu. == Budowa rzeki == Początek rzeki może mieć formę źródła lub obszaru źródliskowego, choć nierzadko zdarza się, że rzeka powstaje z połączenia kilku mniejszych potoków lub wypływa z jeziora, lodowca lub bagna. Zasilana jest wodami z opadów atmosferycznych, a także przez wody podziemne. Rzeka stała uchodzi do innej rzeki, jeziora, morza lub wysycha przed ujściem do morza. Bardzo wyjątkową, godną odnotowania rzeką jest Onyx – morze jest jej źródłem, a nie celem. Rzeki uchodzące do zbiornika wodnego nazywa się rzekami głównymi, pozostałe | 312 | 501 |
mrc_57 | ile polskich zolnierzy zginelo w iraku? | 2008 w Iraku zginęło 28 Polaków (22 żołnierzy, 1 funkcjonariusz BOR-u, 3 pracowników firm wojskowych (2 z Blackwater i 1 z Aegis) i 2 dziennikarzy TVP) | wojskowego w Iraku do roku 2016, kiedy w ramach międzynarodowej koalicji do walki z Państwem Islamskim zostały wysłane dwa kontyngenty: PKW OIR Irak i PKW OIR Kuwejt. == Struktura organizacyjna == Czas trwania, dowódcy, jednostka wystawiająca oraz liczebność poszczególnych zmian: == Żołnierze == == Straty == W latach 2003–2008 w Iraku zginęło 28 Polaków (22 żołnierzy, 1 funkcjonariusz BOR-u, 3 pracowników firm wojskowych (2 z Blackwater i 1 z Aegis) i 2 dziennikarzy TVP), rannych zostało ok. 150 – dokładne dane nie są znane opinii publicznej. Lista polskich żołnierzy poległych w Iraku: == Odznaczenia za udział w kontyngencie == == Kontyngent w kulturze masowej == Wydarzenia z wiosny 2004 – w tym i obrona ratusza w Karbali i udział w | 324 | 475 |
mrc_58 | ile jest części książek harrego pottera? | Wszystkie siedem części | Wszystkie siedem części spotkało się z olbrzymim uznaniem na całym świecie i odniosło sukces. Za sprawą 500 milionów egzemplarzy, "Harry Potter" jest najlepiej sprzedającą się serią książek w historii. Powieści wywołały jednak sporo sporów i kontrowersji, w tym religijnych i politycznych. Autorka uparcie strzegła tajemnic serii, podając jedynie lakoniczne informacje dotyczące kolejnych tomów serii. Także wydawcy na całym świecie zabraniali rozpowszechniania książek przed premierą, zobowiązując recenzentów i swoich pracowników do zachowania fabuły książki w tajemnicy. Sukces cyklu przyczynił się do powstania marki wartej 15 miliardów dolarów. Przede wszystkim, najważniejszą jej częścią jest seria ośmiu ekranizacji filmowych wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych przez Warner Bros. i zaprezentowanych między rokiem 2001 a 2011. Za sprawą 7,7 miliarda dolarów była to | 0 | 23 |
mrc_59 | co przedstawiają płaskorzeźby umieszczone na drzwiach gnieźnieńskich? | scen z życia świętego | rękopis z żywotami świętych, przechowywany w bibliotece kapitulnej, który pochodził z południowoniemieckich skryptoriów. Sam zamysł przedstawienia scen z życia świętego jest oryginalnym dla Gniezna, gdyż drzwi wejściowe do katedry rezerwowano zwykle dla wyobrażeń biblijnych, obrazujących historię Stworzenia i Odkupienia. == Wygląd, materiał i charakterystyka == Drzwi Gnieźnieńskie składają się z dwóch skrzydeł nierównej wielkości. Prawe ma 323 cm wysokości i 83 cm szerokości, natomiast lewe – 328 cm wysokości i 84 cm szerokości. Grubość skrzydeł waha się między 1,5 a 2,5 cm. Oba skrzydła zostały odlane ze stopu, w którego skład wchodzi miedź, cyna i niewielkie ilości ołowiu. Stosunek tych składników nie jest identyczny w obu skrzydłach, ani nawet w poszczególnych partiach. Prawe skrzydło ma większą domieszkę cyny (12,2%), co | 147 | 168 |
mrc_60 | jakie pasma górskie należą do karpat? | Najwyższym pasmem Karpat są Tatry, w szczególności ich słowacka część, w której położone są Gerlach (2655 m n.p.m.), Łomnica (2632 m n.p.m.), Lodowy Szczyt (2628 m n.p.m.) i Durny Szczyt (2623 m n.p.m.). Kolejne pasma przekraczające wysokość 2500 m n.p.m. znajdują się na terenie Rumunii, najwyższe z nich są Góry Fogaraskie (Moldoveanu – 2544 m n.p.m.). | zaliczania do tego łańcucha obszaru Gór Wschodnioserbskich. == Najwyższe szczyty == Najwyższym pasmem Karpat są Tatry, w szczególności ich słowacka część, w której położone są Gerlach (2655 m n.p.m.), Łomnica (2632 m n.p.m.), Lodowy Szczyt (2628 m n.p.m.) i Durny Szczyt (2623 m n.p.m.). Kolejne pasma przekraczające wysokość 2500 m n.p.m. znajdują się na terenie Rumunii, najwyższe z nich są Góry Fogaraskie (Moldoveanu – 2544 m n.p.m.). == Geologia == Na początku trzeciorzędu w miejscu dzisiejszych Karpat Zachodnich znajdował się rozległy głęboki zbiornik wodny, zwany geosynkliną karpacką. Ponad powierzchnię wody wyrastał granitowy masyw Tatr, tworzący dużą wyspę. Niewielkie wyspy stanowiły również, zbudowane z wapieni wieku jurajskiego, najwyższe części Pienińskiego Pasa Skałkowego. Przez miliony lat gromadziły się w nim przynoszone przez | 84 | 438 |
mrc_61 | czyim patronem jest św dawid? | patron Walii | Święty Dawid, wal. Dewi Sant, cs. Swiatitiel Dawid, jepiskop Uelskij (ur. w St David’s w Walii, wal.Tyddet, zm. 1 marca ok. 589 w Pembroke) - chrześcijański święty, biskup walijski, patron Walii, członek najstarszego ruchu monastycznego Kościoła Zachodniego (monastycyzm celtycki/iroszkocki), założyciel monasteru w Menevii (obecnie diecezja Menevia) i klasztoru w Pembroke. == Życiorys == Dawid żył w VI wieku. Zgodnie z legendą był synem wodza Santy z Cardigan i Nony. Urodził się w St David’s, w ówczesnej Menevii. Na temat jego życia zachowało się bardzo niewiele informacji. Zmarł w 589 lub 601 roku. Najwcześniejszy żywot św. Dawida spisał około 1090 roku Rhygyvarch, biskup St David’s. Dawid (w Walii znany pod imieniem Dewi) początkowo był mnichem. Założył monaster w Menevii (obecnie St | 182 | 194 |
mrc_62 | gdzie odbędą się zimowe igrzyska olimpijskie w 2022 roku? | w Pekinie | XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie – odbyły się w Pekinie w dniach 4–20 lutego 2022 roku. Kalendarz i procedura aplikacji na stanowisko organizatora została ogłoszona przez MKOl w październiku 2012 roku, ustalono termin zgłaszania wniosków do 14 listopada 2013. Komitet Wykonawczy MKOl dokonał oficjalnie przeglądu ofert wszystkich miast kandydujących, w lipcu 2014 r. Gospodarz igrzysk został wybrany na 128. sesji MKOl 31 lipca 2015 roku w Kuala Lumpur. Po przyznaniu Pekinowi prawa do organizacji igrzysk, stolica Chin została pierwszym miastem-organizatorem zarówno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich (letnie odbyły się w Pekinie w 2008 roku). == Kalendarz organizacyjny == 3 października 2012 r. MKOl ogłosił w liście do narodowych komitetów olimpijskich kalendarz w sprawie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. * 2012 ** | 46 | 55 |
mrc_63 | jakie zadania spełnia mechanizm rozrządu? | zapewniający sterowanie elementami, które mają na celu doprowadzenie ładunku do cylindra silnika tłokowego oraz usunięcie z niego wypracowanych gazów (spalin). | Układ rozrządu silnika tłokowego – zestaw elementów zapewniający sterowanie elementami, które mają na celu doprowadzenie ładunku do cylindra silnika tłokowego oraz usunięcie z niego wypracowanych gazów (spalin). Rozrząd może być: * zaworowy – sterowanie zaworami ssącymi i wydechowymi - momentem i czasem otwarcia. * tulejowy, gdzie tuleja przesuwno-obrotowa otwiera i zamyka zawory ssące i wydechowe. * tłokowy (szczelinowy) – tłok otwiera i zamyka okna (szczeliny) do kanałów: ssących, przelotowych i wydechowych. * sterowany przepustnicą obrotową, która otwiera i zamyka okna dolotowe dla ładunku (mieszanki). * rozrząd mieszany (tłokowo-zaworowy) – np. ładunek do silnika odbywa się oknami (szczelinami) w DMP, a spaliny są usuwane przez układ zaworów w głowicy (większość silników wodzikowych, niektóre silniki rotacyjne) Dwa pierwsze są stosowane w silniku | 52 | 211 |
mrc_64 | czym wyznaczamy kierunek południka magnetycznego? | Igła magnetyczna kompasu trzymanego poziomo (w płaszczyźnie poziomej w danym punkcie Ziemi) | Południk magnetyczny – południk przechodzący przez bieguny magnetyczne. Igła magnetyczna kompasu trzymanego poziomo (w płaszczyźnie poziomej w danym punkcie Ziemi) ustawia się w położeniu równoległym do południka magnetycznego w tym punkcie. | 72 | 163 |
mrc_65 | jak nazywa się sanah? | Sanah (zapis stylizowany: sanah), właśc. Zuzanna Irena Grabowska | Sanah (zapis stylizowany: sanah), właśc. Zuzanna Irena Grabowska) – polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekstów i kompozytorka, wykonująca muzykę z pogranicza indie pop i art pop, a także pop cyfrowy. Pseudonim „sanah” powstał po skróceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki – Susannah. == Życiorys == === Dzieciństwo, edukacja i rodzina === Ma sześcioro rodzeństwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowała weterynarię na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieciństwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Naukę w szkole muzycznej rozpoczęła w wieku sześciu lat; w czwartym roku życia zaczęła naukę gry na skrzypcach, a w piątej klasie szkoły podstawowej na fortepianie. W latach 2004–2013 uczęszczała do Zespołu Państwowych Ogólnokształcących Szkół Muzycznych im. Grażyny | 0 | 64 |
mrc_66 | ilu zawodników gra w jednej drużynie podczas meczu piłki nożnej? | Pełny skład drużyny liczy 11 zawodników, w tym bramkarz. | od 410 do . Przy rozpoczęciu zawodów ciśnienie powietrza we wnętrzu piłki musi wynosić od 0,6 do 1,1 atmosfery. Pełny skład drużyny liczy 11 zawodników, w tym bramkarz. Drużyna może również wyznaczyć maksymalnie do 7 zawodników rezerwowych (w rozgrywkach międzynarodowych rangi mistrzowskiej do 12). Personalia wszystkich zawodników muszą być wpisane do sprawozdania sędziowskiego, które musi być dostarczone do sędziego przed rozpoczęciem zawodów. W trakcie spotkania drużyna może dokonywać wymian zawodników, których liczba zależy od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony zazwyczaj nie może znaleźć się ponownie na placu gry. Zawodnicy jednej drużyny (poza bramkarzem) noszą w trakcie zawodów taki sam ubiór, który odróżnia ich od zawodników drużyny przeciwnej. Obowiązkowy ubiór zawodnika składa się z koszulki, spodenek, getrów piłkarskich oraz butów. Każdy | 112 | 168 |
mrc_67 | ile meczów zagrał messi? | Lionel Messi wystąpił po raz 100. dla narodowej drużyny | 2:2 z Paragwajem, gdzie strzelił jedyną bramkę w turnieju. W drugim meczu Argentyna pokonała 1:0 mistrzów z 2011, reprezentację Urugwaju. Rozgrywając trzeci mecz fazy grupowej, Lionel Messi wystąpił po raz 100. dla narodowej drużyny, mając na koncie 46 goli, tym samym zostając Argentyńczykiem, który rozegrał 100 meczów dla reprezentacji swojego kraju. W ćwierćfinale Argentyna zwyciężyła po doliczonym czasie gry w rzutach karnych (5:4) z Kolumbią. W półfinale, w którym Argentyna pokonała 6:1 reprezentację Paragwaju, Messi okazał się świetnym rozgrywającym, notując trzy asysty i zbierając owacje od kibiców. Finał został rozegrany przeciwko Chile. Argentyna przystępowała do meczu jako faworyt, jednakże po zakończeniu meczu bezbramkowym remisem, Argentyńczycy polegli w konkursie rzutów karnych 1:4. Messi został jedynym ze swojego zespołu, który wykorzystał "jedenastkę". | 177 | 232 |
mrc_68 | jaki obraz powstaje w mikroskopie optycznym? | powiększonego obrazu badanego przedmiotu | Mikroskop optyczny – rodzaj mikroskopu, w którym do generowania powiększonego obrazu badanego przedmiotu jest wykorzystywane światło przechodzące przez specjalny układ optyczny składający się zazwyczaj z zestawu od kilku do kilkunastu soczewek optycznych. Współcześnie mikroskopy optyczne są stosowane do obserwacji małych obiektów w wielu naukach. W biologii są stosowane np. do obserwacji drobnoustrojów i budowy tkanek i komórek (mikrobiologia, histologia, cytologia). W chemii i fizyce są stosowane np. w krystalografii lub metalografii, w geologii – do obserwacji budowy skał (zob. np. mineralogia). == Elementy historii == Za twórcę pierwszego mikroskopu są uważani Zacharias Janssen i jego ojciec Hans. Na przełomie XVI i XVII wieku skonstruowali urządzenie złożone z trzech teleskopowo połączonych rur z dwiema soczewkami na końcach – okularem i obiektywem. | 64 | 104 |
mrc_69 | jaki jest amerykański hymn? | "The Star-Spangled Banner" | The Star-Spangled Banner (z ang. „Gwieździsty Sztandar”) – hymn państwowy Stanów Zjednoczonych. Tekst do melodii Johna Stafforda Smitha z 1780 roku napisał Francis Scott Key. Oficjalnym hymnem w XIX wieku był hymn brytyjski God Save the Queen, lecz z tekstem "My Country, ’Tis of Thee". Pieśń "The Star-Spangled Banner" jako oficjalny hymn państwowy została zatwierdzona przez Kongres Stanów Zjednoczonych 3 marca 1931 roku. Powstała prawie sto dwadzieścia lat wcześniej, w 1814 roku, w czasie bombardowania przez Anglików Fortu McHenry w Baltimore, w końcowym okresie wojny brytyjsko-amerykańskiej (Anglicy użyli między innymi rakiet). Mediator strony amerykańskiej, prawnik Francis Scott Key, został zatrzymany podczas próby negocjacji na okręcie angielskim HMS Minden, skąd ostatecznie obserwował ostrzał Baltimore. Na skrawku papieru zapisał fragment tekstu: "Oh, | 293 | 319 |
mrc_70 | co to telegraf? | urządzenie do przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległość. | Telegraf – urządzenie do przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległość. ==Historia== Elektromagnetyczny telegraf igiełkowy skonstruowali w 1833 roku w Getyndze uczeni niemieccy Carl Friedrich Gauss i Wilhelm Weber. Pierwszy elektryczny telegraf zbudowany został w 1837 roku przez angielskiego fizyka i wynalazcę, Charlesa Wheatstone’a oraz Williama Fothergilla Cooke’a. Telegraf ten wykorzystywał pięć przewodów do kierowania wskazówką w odbiorniku, która wskazywała różne litery alfabetu. Przed nimi Samuel von Soemmerring stworzył prototyp telegrafu elektrycznego, lecz nie miał środków aby go opatentować. W tym samym roku Samuel Finley Breese Morse opracował pierwszy amerykański telegraf, który był oparty (w przeciwieństwie do wynalazku Wheatstone’a) na dużo prostszym systemie kropek i kresek, zwanym alfabetem Morse’a, przesyłanym tylko przez jedną parę przewodów. Dzięki prostocie budowy linii telegraficznych i | 11 | 87 |
mrc_71 | ile lat trwa technikum? | Nauka w technikum trwała lat pięć (jeśli podjęta po zasadniczej szkole zawodowej – trzy lata) | Technikum – szkoła szczebla średniego o profilu technicznym, a obecnie typ szkoły ponadpodstawowej, wprowadzona w Polsce w 1948 jako alternatywa dla liceum. == Historia == Pierwotnie dostępna dla absolwentów siedmioletnich szkół podstawowych (od reformy w 1968 – ośmioletnich) i dla absolwentów ponadpodstawowych dwu- lub trzyletnich, tzw. zasadniczych szkół zawodowych (ZSZ). Nauka w technikum trwała lat pięć (jeśli podjęta po zasadniczej szkole zawodowej – trzy lata) i kończyła się tak jak w liceum – egzaminem dojrzałości i dodatkowo pracą dyplomową. Dyplom ukończenia technikum upoważniał do posługiwania się tytułem technika. Nie wszystkie średnie szkoły techniczne podlegały Ministrowi Oświaty, liczne z nich były resortowe (podlegające ministerstwom odpowiednich gałęzi przemysłu), niektóre zaś były utworzone przy większych przedsiębiorstwach. Po reformie w 1999 naukę w technikach | 377 | 470 |
mrc_72 | kto dowodził powstaniem krakowskim 1846? | dowódca Franciszek Wolański (rysownik i skryptor Wincentego Pola) | austriacki wkroczył do Krakowa (był to oddział generała Ludwiga Collina w sile: 1200 piechoty, 300 kawalerii, 9 dział), władze powstańcze postanowiły odwołać termin powstania, potem jednak – nie wiedząc o rozpoczętej już tego dnia rzezi galicyjskiej – postanowiły utrzymać go. 20 lutego 1846 r. – w Krośnie, w mieszkaniu kupca Marcelego Myczkowskiego, dowódca Franciszek Wolański (rysownik i skryptor Wincentego Pola), po otrzymaniu od Rządu Narodowego decyzji, ogłosił odezwę o wybuchu powstania w nocy z 21/22 lutego. W wyznaczonym czasie powstańcy rozpoczęli ostrzeliwanie oddziałów zaborczych. W Krakowie przerażony Ludwik Collin wyprowadził je z miasta. Tego dnia Rząd Narodowy ogłosił Manifest do narodu. 24 lutego 1846 władzę dyktatora objął Jan Tyssowski zwany Tyssowieckim, którego posunięciami kierował rewolucjonista Edward Dembowski. == Rozwój powstania | 352 | 417 |
mrc_73 | jak definiowane jest ryzyko? | Ryzyko – wskaźnik stanu lub zdarzenia, które może prowadzić do strat lub zysków. Jest ono proporcjonalne do prawdopodobieństwa wystąpienia tego zdarzenia i do wielkości strat lub zysków, które może spowodować. | Ryzyko – wskaźnik stanu lub zdarzenia, które może prowadzić do strat lub zysków. Jest ono proporcjonalne do prawdopodobieństwa wystąpienia tego zdarzenia i do wielkości strat lub zysków, które może spowodować. Ryzyko jest pojęciem wieloznacznym, trudnym do zdefiniowania. W różnych dziedzinach nauk jest ono różnie interpretowane, dlatego zdaniem niektórych autorów stworzenie jednej uniwersalnej definicji jest niemożliwe. W mowie potocznej ryzyko oznacza jakąś miarę/ocenę zdarzenia wynikającego albo z prawdopodobnych zdarzeń od nas niezależnych, albo z możliwych konsekwencji podjęcia decyzji. == Teoria decyzji == W klasycznej matematycznej teorii decyzji ryzyko dotyczy sytuacji, w której wybranie danego wariantu decyzyjnego pociąga za sobą możliwości wystąpienia różnych negatywnych i pozytywnych konsekwencji przy znanym prawdopodobieństwie wystąpienia każdej możliwości. Formalnie decyzjami podejmowanymi w warunkach ryzyka nazywa się taką | 0 | 209 |
mrc_74 | co przewoził złoty pociąg? | składać się z 12 (w innych relacjach: z dwóch lub trzech) wagonów załadowanych skrzyniami wypełnionymi złotem i kosztownościami. | przed nadciągającą Armią Czerwoną. Domniemany „złoty pociąg” miał być jednym ze składów, którym naziści wywozili najcenniejsze rzeczy z Wrocławia. Miał on składać się z 12 (w innych relacjach: z dwóch lub trzech) wagonów załadowanych skrzyniami wypełnionymi złotem i kosztownościami. Zawartość skrzyń miały stanowić m.in. depozyty wrocławskich banków, w których zgodnie z zarządzeniem ministerstwa finansów III Rzeszy z 1944 roku cała ludność Dolnego Śląska miała „zabezpieczyć” swoje oszczędności. Kosztowności były następnie zwożone na komendę główną policji ("Polizeipräsidium") znajdującą się przy ul. Podwale. Według sporządzonej listy depozyty miały stanowić zawartość 56 metalowych skrzyń z wiekami uszczelnionymi gumą o masie od 50 do 200 kg, a także wiele mniejszych skrzyń drewnianych. Znajdujące się w nich złoto i kosztowności, zrabowane i wywożone z Wrocławia | 155 | 283 |
mrc_75 | ile głosów potrzeba do odrzucenia poprawek senatu? | bezwzględną większością głosów w obecności minimum połowy ustawowej liczby posłów. | odrzucić uchwałę Senatu albo poprawki bezwzględną większością głosów w obecności minimum połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli poprawki Senatu nie zostaną odrzucone, uwzględnia się je w ostatecznym tekście ustawy. Gdy Sejm nie odrzuci uchwały Senatu o odrzuceniu ustawy, postępowanie ustawodawcze zostaje zakończone, a ustawa odrzucona. === Rola Prezydenta RP w procesie legislacyjnym === Kolejnym etapem jest przedstawienie przez Marszałka Sejmu uchwalonej ustawy do podpisu Prezydenta RP, który w ciągu 21 dni (7 dla ustawy budżetowej i dla ustawy w trybie pilnym) zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP. Prezydentowi RP przysługują jednak dodatkowe kompetencje. Może on przed podpisaniem ustawy wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie oceny jej zgodności z Konstytucją (jeżeli jest zgodna, musi ją podpisać). Jeżeli ustawa jest | 38 | 120 |
mrc_76 | kiedy imperium brytyjskie było największe? | Największą powierzchnię osiągnęło po I wojnie światowej | Imperium brytyjskie – imperium kolonialne obejmujące dominia, kolonie, protektoraty, terytoria mandatowe i inne terytoria zależne należące do Wielkiej Brytanii lub przez nią zarządzane. Rozwinęło się z kolonii i placówek handlowych zakładanych przez Anglię pomiędzy końcem XVI a początkiem XVIII wieku. U szczytu swojej potęgi było największym imperium w historii świata i przez ponad stulecie było jedynym supermocarstwem. Największą powierzchnię osiągnęło po I wojnie światowej, ale wtedy największe składowe imperium, Kanada i Australia oraz kilka mniejszych, były już dominiami, czyli prawie niezależnymi państwami, jedynie uznającymi zwierzchność korony brytyjskiej. W 1925 roku imperium brytyjskie zamieszkiwało około 478 milionów ludzi, co stanowiło jedną czwartą ówczesnej ludności świata. Liczyło około 35,8 mln km² powierzchni, tj. prawie jedną czwartą powierzchni lądowej Ziemi. W rezultacie jego | 424 | 479 |
mrc_77 | jaką karę dostał raskolnikow? | Trafia na 8 lat na Syberię. | do zbrodni i w szczegółach relacjonuje władzom jej przebieg. Dzięki przyznaniu się do winy otrzymuje umiarkowaną karę. Trafia na 8 lat na Syberię. Na katordze przez większość czasu nie czuje skruchy, trapi go wręcz bezsensowność odsiadywania kary za czyn, który nazywa tylko „uchybieniem” jako że został wykonany tak niestarannie. Przełom pojawia się dopiero w końcowych fragmentach powieści. Istotny w powieści jest również wątek Soni i Katarzyny Iwanowny. Sonia, której macochą jest Katarzyna Iwanowna (osoba niezrównoważona i wybuchowa), jest zmuszona do prostytucji przez warunki materialne. Jej perypetie wiążą się bezpośrednio z losem Rodiona i ostatecznie jedzie ona za nim na Syberię, gdzie przyczynia się do jego przemiany. Głównym jej powodem jest miłość do Raskolnikowa, która pozwala mu przeżyć trudne chwile i | 119 | 146 |
mrc_78 | kiedy powstał pomnik bolesława prusa? | Pomnik został odsłonięty 15 stycznia 1977 roku. | inny projekt. Pomnik został odsłonięty 15 stycznia 1977 roku. Pomnik stoi w pobliżu skrzyżowania Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Karowej, na skwerze im. ks. Jana Twardowskiego, między klasztorem Wizytek i hotelem Bristol. Przed wojną w tym miejscu stała XVIII-wieczna kamienica, gdzie mieściła się redakcja oraz drukarnia „Kuriera Warszawskiego”. Bolesław Prus był jednym z jego redaktorów. Postać pisarza o wysokości 3,6 m wykonana jest z brązu i stoi na granitowej płycie. Bolesław Prus został przedstawiony jako starszy człowiek, trzymający laskę w założonych za plecami rękach, stoi w charakterystycznej, „zamyślonej” pozie. Pomnik ma symbolizować częste spacery pisarza ulicami miasta. W lutym 2012 roku członkowie Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Tragedii Narodowej pod Smoleńskiem zaproponowali – z inicjatywy prof. Krzysztofa Pawłowskiego – usunięcie pomnika Bolesława | 14 | 61 |
mrc_79 | jaka wyspa jest największa? | Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km² | Wyspa – trwały fragment lądowej powierzchni Ziemi, który jest otoczony ze wszystkich stron wodą. Wyspy istnieją na rzekach, jeziorach, stawach, morzach i oceanach. Za wyspy nie uznaje się ruchomych ławic piaszczystych ani obszarów lądu zalewanych podczas przypływów. Nie ma obiektywnego kryterium podziału na wyspy oraz kontynenty. Przyjęło się uznawać, że największą wyspą jest Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km², a najmniejszym kontynentem Australia o powierzchni ponad 7,6 mln km². Dużych wysp o powierzchni ponad 1 km² jest 21 818. Zajmują one powierzchnię 9 938 964 km², a łączna długość ich linii brzegowej wynosi 1 304 762 km. Małych wysp o powierzchni poniżej 1 km² jest 319 tys. Ich łączna powierzchnia wynosi 20 589 km², a długość linii brzegowej 321 | 379 | 421 |
mrc_80 | jak ma na imię sanah? | Zuzanna Irena | Sanah (zapis stylizowany: sanah), właśc. Zuzanna Irena Grabowska) – polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekstów i kompozytorka, wykonująca muzykę z pogranicza indie pop i art pop, a także pop cyfrowy. Pseudonim „sanah” powstał po skróceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki – Susannah. == Życiorys == === Dzieciństwo, edukacja i rodzina === Ma sześcioro rodzeństwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowała weterynarię na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieciństwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Naukę w szkole muzycznej rozpoczęła w wieku sześciu lat; w czwartym roku życia zaczęła naukę gry na skrzypcach, a w piątej klasie szkoły podstawowej na fortepianie. W latach 2004–2013 uczęszczała do Zespołu Państwowych Ogólnokształcących Szkół Muzycznych im. Grażyny | 41 | 54 |
mrc_81 | w jakim państwie jest bruksela? | Belgii | Bruksela (fr. "Bruxelles", nider. "Brussel", niem. "Brüssel") – stolica Belgii, miasto położone w środkowej części kraju nad rzeką Zenne. Aglomeracja brukselska (w sensie geograficznym) prócz obszaru Regionu Stołecznego Brukseli obejmuje także pewną liczbę gmin flamandzkich. == Dane ogólne == Bruksela jest siedzibą króla i parlamentu belgijskiego, a ponadto jest siedzibą instytucji Unii Europejskiej, NATO i Euroatomu. Ważny ośrodek handlowy, bankowo-finansowy i kulturalno-naukowy kraju. Siedziba dwóch królewskich akademii umiejętności (walońskiej i flamandzkiej), Królewskiej Akademii Sztuki (zał. 1711), Biblioteki Królewskiej (zał. 1837); dwóch uniwersytetów ("ULB" i "VUB"), konserwatorium i instytutów naukowo-badawczych, teatrów, 30 muzeów. == Historia == Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 966, wtedy była to osada obronna. Później Bruksela była stolicą krainy historycznej Brabancji. Od XIII w. miasto rozwijało się | 72 | 78 |
mrc_82 | kiedy rozpoczęły się drugie tysiąclecie? | Drugie tysiąclecie naszej ery – okres rozpoczynający się według kalendarza juliańskiego 1 stycznia 1001 roku | I tysiąclecie n.e. II tysiąclecie n.e. III tysiąclecie n.e. XI wiek XII wiek XIII wiek XIV wiek XV wiek XVI wiek XVII wiek XVIII wiek XIX wiek XX wiek Drugie tysiąclecie naszej ery – okres rozpoczynający się według kalendarza juliańskiego 1 stycznia 1001 roku i kończący się 31 grudnia 2000 roku. Drugie tysiąclecie naszej ery obejmuje dojrzałe i późne średniowiecze, renesans, kolonializm, industrializację, rozwój państw narodowych, kończy się w XX wieku gwałtownym rozwojem nauki, edukacji i opieki medycznej. == Cywilizacje == "Cywilizacje w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme." == Wydarzenia == "Wydarzenia w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme." == Wielcy ludzie == "Osoby w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme." | 151 | 259 |
mrc_83 | jak zginął chada? | zmarł na izbie przyjęć w trakcie badań. | ponieważ Chada znalazł się w szpitalu. 18 marca, z powodu agresywnego zachowania, został przewieziony do szpitala psychiatrycznego w Rybniku, w którym zmarł na izbie przyjęć w trakcie badań. Prokuratura Okręgowa w Gliwicach tego samego dnia wszczęła w sprawie śmierci rapera śledztwo. Został pochowany we wtorek 27 marca 2018 na cmentarzu w podwarszawskim Józefowie. Mszę pogrzebową odprawił ksiądz Jakub Bartczak, także raper. === Upamiętnienie === 15 listopada 2019 miała miejsce premiera filmu "Proceder" o życiu Chady. W tym samym czasie wytwórnia Step Records wydała dwupłytową składankę z muzyką do tego filmu "Proceder: Żyj aż do bólu", która uzyskała status złotej płyty == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Albumy kolaboracyjne === === Single === === Inne === == Teledyski == | 151 | 190 |
mrc_84 | ile gatunków ptaków jest w polsce? | 467 | Liczba gatunków ptaków (Aves) stwierdzonych w Polsce i wpisanych na listę krajowej awifauny wynosiła 31 grudnia 2021 r. 467 (według podziału przyjętego przez Komisję Faunistyczną Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, która zajmuje się weryfikacją obserwacji). Są to ptaki, które według klasyfikacji AERC zostały zaliczone do kategorii A, B i C (pojaw naturalny lub wtórnie naturalny). Komisja Faunistyczna przy opracowywaniu swej listy stosuje od 2018 roku taksonomię według Międzynarodowego Komitetu Ornitologicznego (IOC), której zaletą jest łatwa dostępność (publikowana w Internecie) i cykliczna aktualizacja. Na liście gatunków polskiej awifauny znajdują się trzy taksony uznawane przez część badaczy (np. w "Kompletnej liście ptaków świata" P. Mielczarka i M. Kuziemki) za podgatunki: cyraneczka karolińska (podgatunek cyraneczki zwyczajnej), gęś tundrowa (podgatunek gęsi zbożowej) i czeczotka | 120 | 123 |
mrc_85 | kim jest jarosław wolski? | polski politolog, dziennikarz, publicysta oraz cywilny analityk zajmujący się wojskiem i obronnością, specjalizujący się w broni pancernej i przeciwpancernej. | Jarosław Wolski (ur. 5 marca 1986 w Wałbrzychu) – polski politolog, dziennikarz, publicysta oraz cywilny analityk zajmujący się wojskiem i obronnością, specjalizujący się w broni pancernej i przeciwpancernej. == Życiorys == W 2010 ukończył studia w zakresie politologii na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego (UWr), podczas których uczęszczał na seminarium prof. Jerzego Juchnowskiego i obronił pracę magisterską „Wojsko w polityce władz polskich w latach 2004–2010”. W 2010 podjął studia doktoranckie w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego (ostatecznie nie bronił pracy doktorskiej „Pracownicy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego jako grupa dyspozycyjna”). W roku akademickim 2011/12 prowadził dwa autorskie konwersatoria na kierunku bezpieczeństwo narodowe na UWr (dla studentów II roku studiów licencjackich) „Potencjały militarne państw grupy G20” i „Nowoczesne technologie w bezpieczeństwie i obronności”. W | 50 | 208 |
mrc_86 | co jest największą planetą układu słonecznego? | Jowisz | Jowisz – piąta w kolejności od Słońca i największa planeta Układu Słonecznego. Masa Jowisza jest nieco mniejsza niż jedna tysięczna masy Słońca, a zarazem dwa i pół razy większa niż łączna masa pozostałych planet w Układzie Słonecznym. Wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem tworzą grupę gazowych olbrzymów, nazywaną czasem również planetami jowiszowymi. Planetę znali astronomowie w czasach starożytnych, była związana z mitologią i wierzeniami religijnymi wielu kultur. Rzymianie nazwali planetę na cześć najważniejszego bóstwa swojej mitologii – Jowisza. Obserwowany z Ziemi Jowisz może osiągnąć jasność do −2,95. Jest to trzeci co do jasności naturalny obiekt na nocnym niebie po Księżycu i Wenus (okresowo, w momencie wielkiej opozycji, jasnością może mu dorównywać Mars). Największa planeta Układu Słonecznego składa się w trzech | 0 | 6 |
mrc_87 | który bóg był najważniejszy dla wszystkich greków? | Zeus | Zeus (także Dzeus, stgr. Zeús, nowogr. Días, łac. Iupiter, Iuppiter) – w mitologii greckiej najwyższy z bogów. Był szóstym dzieckiem Rei i Kronosa. Brat Hestii, Demeter, Hery (również jej mąż), Posejdona i Hadesa. Władca nieba i ziemi, nazywany „ojcem bogów i ludzi”. Jego atrybutami były pioruny, orzeł i tarcza zwana egidą. W mitologii rzymskiej Zeus identyfikowany jest z Jowiszem. == Mitologia == === Występowanie w mitach === Jako główne bóstwo greckiego panteonu Zeus występuje (w głównej lub pobocznej roli) w niemal wszystkich greckich mitach. Do tych, w których pełni istotną rolę, należą: spisek Hery przeciwko Zeusowi, w wyniku którego Hefajstos zostaje wyrzucony z Olimpu, mit o Prometeuszu oraz mit o Potopie. Występuje również we wszystkich mitach zawierających kłótnie pomiędzy bogami. | 0 | 4 |
mrc_88 | jak nazywa się obecny cesarz japonii? | Naruhito | – tytuł monarszy władcy Japonii, ceremonialnej głowy państwa. Od 2019 roku panującym cesarzem jest Naruhito. == Historia == Według japońskich kronik Nihon-shoki i Kojiki, pierwszym cesarzem był Jimmu, który dzięki bogini słońca Amaterasu i krukowi Yatagarasu podbił Archipelag Japoński i w 660 roku p.n.e. stał się pierwszym jego władcą. W rzeczywistości władcy plemienni państwa Yamato dopiero w VI wieku zaczęli umacniać władzę nad zgromadzeniami naczelników klanów (uji) i nazywać siebie "sumera-mikoto" lub "sumera no mikoto", co było równorzędne z tytułem tennō. Chińskie kroniki wymieniają około 100 królestw w państwie nazywanym Wa (倭). Nazwa ta przyjęła się w historiografii koreańskiej i chińskiej jako nazwa Japonii do czasów historycznych. W V wieku natomiast pięciu władców Japonii wysyłało daninę cesarzowi chińskiemu. W czasie | 99 | 107 |
mrc_89 | czym jest kaliber? | Kaliber broni – najmniejsza średnica przewodu lufy broni palnej. | Kaliber broni – najmniejsza średnica przewodu lufy broni palnej. W przypadku luf gwintowanych kaliber broni oznacza średnicę lufy mierzoną na polach gwintu. Niekiedy kaliber oznacza średnicę lufy mierzoną między bruzdami. Sposoby określania: * wagomiar (do XIX wieku, obecnie dla broni gładkolufowej) – oznacza liczbę pocisków kulistych dla danej lufy, które można odlać z funta ołowiu (np. „kaliber 12”, bez jednostki miary). Wariantem tego systemu było podawanie wagi pocisków w funtach, co stosowano do dział artyleryjskich (np. armata 24-funtowa - wystrzeliwująca pociski ważące 24 funty). Określanie kalibru dział w funtach stosowali najdłużej Brytyjczycy (do czasów II wojny światowej); * średnica lufy podawana w: ** milimetrach – sposób określania kalibru stosowany w większości krajów europejskich, np. 7,62 mm, 9 mm, 37 mm, | 0 | 64 |
mrc_90 | jak film trafia do kina? | Filmy mogą być dostarczane do kin z użyciem twardych dysków, pojemnych nośników optycznych lub transmitowane przez satelitę i wyświetlane za pomocą cyfrowego projektora połączonego z serwerem. | Kino cyfrowe "(ang. digital cinema, d-cinema)" – użycie technologii cyfrowej w celu dystrybucji i wyświetlania filmów w kinach. Filmy mogą być dostarczane do kin z użyciem twardych dysków, pojemnych nośników optycznych lub transmitowane przez satelitę i wyświetlane za pomocą cyfrowego projektora połączonego z serwerem. W tradycyjnym kinie film jest dystrybuowany na taśmie filmowej i wyświetlany za pomocą zwykłego projektora. Na koniec 2007 roku na świecie było zainstalowanych 6456 zestawów kina cyfrowego (z czego 4650 w USA), roczny wzrost wyniósł 115 procent. Według analityków rynku kinowego w 2013 roku niemal połowa kin na świecie przekształci się w kina cyfrowe. Kino cyfrowe stosunkowo łatwo można przystosować do wyświetlania filmów w technologii trójwymiarowej (kino cyfrowe 3D). Cyfryzacja kin doprowadziła też do popularyzacji kin | 128 | 320 |
mrc_91 | które państwo pierwsze użyło bomby atomowej? | Stany Zjednoczone | Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki – jedyne w historii dwa przypadki użycia broni atomowej do działań zbrojnych. Ataków dokonały Stany Zjednoczone na Japonię w 1945 roku: 6 sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie oraz 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki. == Sytuacja w lecie 1945 roku == Po kapitulacji III Rzeszy wysiłki wielkich mocarstw zostały skierowane na pokonanie Japonii. Wojska amerykańskie, stosując taktykę „żabich skoków”, zbliżały się do głównych wysp japońskich. Od czerwca 1944 roku, po zdobyciu Marianów, dowództwo USAAF-u regularnie wysyłało B-29 Superfortressy na miasta japońskie. Mimo licznych nalotów Japonia nie zgadzała się na bezwarunkową kapitulację. Tej sytuacji nie zmienił potężny dywanowy nalot z 9/10 marca 1945 na Tokio – najbardziej niszczycielski atak powietrzny w historii, przeprowadzony | 131 | 148 |
mrc_92 | jakie znamy wymiary? | Czasoprzestrzeń, w której żyjemy, ma cztery normalne wymiary (3 przestrzenne i czas) | w innych teoriach kwantowych, fundamentalne siły przenoszone są poprzez odpowiednie cząstki. Przykładem może być grawiton, który przenosi siłę grawitacji. Grawitonowi odpowiada struna drgająca z amplitudą równą zero. Struny w ramach tej teorii są obiektami rozciągłymi (niepunktowymi) i dlatego teoria superstrun nie jest teorią pola. == Liczba wymiarów == Czasoprzestrzeń, w której żyjemy, ma cztery normalne wymiary (3 przestrzenne i czas) i teoria fizyczna musi brać to pod uwagę. Jednak w teorii strun wewnętrzna spójność narzuca liczbę wymiarów 10 lub 26. Pozorny konflikt pomiędzy obserwacją i teorią zostaje rozwiązany, dzięki temu, że długości pozostałych wymiarów są bardzo małej wielkości (10-35 m), zwanej długością Plancka, wobec tego ich nie dostrzegamy. Badania zanikania siły grawitacji wraz z odległością powinny dać inne wyniki niż | 357 | 441 |
mrc_93 | do jakiego lasu na borowiki? | Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych, jak i mieszanych. | Nie zmienia zabarwienia na powietrzu ani w trakcie krojenia. Zapach ma przyjemny, a smak opisywany jako orzechowy. ; Zarodniki: Mają 14–18 × 4,5–7 µm średnicy i mają wrzecionowaty kształt oraz gładką powierzchnię. Zwykle są barwy białej, ciemnooliwkowej lub oliwkowobrązowej. Rozprzestrzeniane są przez ruchy powietrza. == Siedlisko == Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych, jak i mieszanych. Grzyb ten tworzy mikoryzę z licznymi gatunkami drzew, jednak głównie ze świerkami dlatego najobficiej występuje w górskich drzewostanach świerkowych. Preferuje drzewostany w średniej klasie wieku, w starszych drzewostanach iglastych ustępuje podgrzybowi brunatnemu. Owocniki wyrastają pojedynczo, często w niewielkich grupach po kilka, bywa także, że tworzą kręgi. Do prawidłowego rozwoju borowika szlachetnego potrzebne są nie tylko korzenie właściwego gatunku drzewa. Na powierzchni kory | 336 | 423 |
mrc_94 | kiedy nadano pierwszy program telewizyjny? | 25 października 1952 roku | 1938 roku w Warszawie, z udziałem Mieczysława Fogga (jednakże ówczesna prasa polska nie odnotowała tego w ogóle a jako „pierwszą” demonstrację telewizji podawano pokazy w czasie II DWR. W latach powojennych wznowiono prace nad polską telewizją. 25 października 1952 roku o godz. 19:00 uruchomiono pierwszy polski program telewizyjny. W kolejnych latach nadawanie rozpoczęło kilka telewizji regionalnych telewizji publicznej. 2 października 1970 roku uruchomiono ogólnopolski drugi program. Po transformacji systemowej w 1989 roku nadawanie rozpoczęły prywatne telewizje. 6 lutego 1990 roku przełamano monopol telewizji państwowej – uruchomiona wówczas została pierwsza w Polsce i zarazem pierwsza w byłych krajach komunistycznych prywatna telewizja – PTV Echo, nadająca na terenie Wrocławia i okolic do 8 marca 1995 roku. Pierwszą ogólnopolską telewizją prywatną jest nadający | 245 | 270 |
mrc_95 | kto jest założycielem google? | dwóch doktorantów Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry’ego Page’a i Rosjanina pochodzenia żydowskiego Siergieja Brina | Google LLC (dawniej Google Inc.) – amerykańskie przedsiębiorstwo informatyczne. Jego sztandarowym produktem jest wyszukiwarka Google, a deklarowaną misją – „uporządkowanie światowych zasobów informacji tak, by stały się powszechnie dostępne i użyteczne dla każdego”. == Wprowadzenie == Google Inc. została założona 4 września 1998 przez dwóch doktorantów Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry’ego Page’a i Rosjanina pochodzenia żydowskiego Siergieja Brina. Opracowali oni nowatorską metodę analizy powiązań hipertekstowych – algorytm "BackRub", potem przemianowany na PageRank – którą wykorzystali w swoim prototypie wyszukiwarki internetowej. Przedsiębiorstwo przetrwało załamanie rynku dot-comów i rozwijało się od tego czasu dzięki wsparciu prywatnych inwestorów; w roku 2004 spółka weszła na amerykańską giełdę i od tej chwili doszło do znacznego przyspieszenia jej ekspansji, zakupu serwisów YouTube, Writely i przejęcia kilku innych | 337 | 459 |
mrc_96 | kto jest głową państwa w wielkiej brytanii? | król Karol III | Ustrój polityczny == Wielka Brytania jest monarchią parlamentarną z rządem odpowiedzialnym przed parlamentem. Stolicą państwa jest Londyn. Obecnym monarchą brytyjskim jest król Karol III, który zasiadł na tronie 8 września 2022 roku po śmierci swojej matki królowej Elżbiety II. Wielka Brytania jest bardzo scentralizowanym państwem, w którym Parlament Westminsterski zajmuje się większością spraw politycznych. W ostatnich latach jednak każdy z krajów, wchodzących w skład Wielkiej Brytanii poza Anglią, otrzymał własne organy rządowe, zajmujące się sprawami lokalnymi. == System prawny == System prawny Wielkiej Brytanii dzieli się na prawo ustawowe (statutowe) oraz prawo precedensowe (case lub common law). Pierwsze z nich składa się z aktów prawa stanowionego (ustaw, aktów wykonawczych). Z kolei prawo precedensowe stanowią wyroki sądowe wydane w dotychczasowych sprawach | 172 | 186 |
mrc_97 | który z książąt polskich zginął w bitwie pod legnicą? | książę śląski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobożny | Bitwa pod Legnicą – bitwa, która rozegrała się 9 kwietnia 1241 w czasie I najazdu mongolskiego na Polskę pomiędzy rycerstwem dolno- i górnośląskim, mało- i wielkopolskim, w liczbie ok. 6 tysięcy wojowników oraz posiłkami cudzoziemskimi, w tym morawskimi i niemieckimi w liczbie ok. 2 tysięcy zbrojnych, a Mongołami (Tatarami), w liczbie od 3 tysięcy do 8 tysięcy wojowników. Wojska chrześcijańskie poniosły klęskę – zginęli dowodzący nimi książę śląski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobożny oraz dwaj dowódcy hufców: cudzoziemski Bolesław Dypoldowic i małopolski Sulisław. Wskutek najazdu mongolskiego i tej bitwy państwo Henryków śląskich rozpadło się. Zjednoczenie państew dzielnicowych zostało na kilkadziesiąt lat zahamowane. == Data i miejsce bitwy == Bitwa rozegrała się 9 kwietnia 1241 w odległości ok. 7 kilometrów | 439 | 496 |
mrc_98 | kiedy jan paweł ii został papieżem? | 16 października 1978 | Jan Paweł II (, , właśc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958–1964), a następnie arcybiskup metropolita krakowski (1964–1978), kardynał prezbiter (1967–1978), zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski (1969–1978), 264. papież i 6. Suweren Państwa Watykańskiego w latach 1978–2005. Święty Kościoła katolickiego. Poeta i poliglota, a także aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. 16 października 1978 został wybrany na papieża przez drugie zgromadzenie kardynałów, po śmierci Jana Pawła I, który zmarł po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyjął imiona Jan Paweł dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wybór na Stolicę Piotrową miał szczególny wpływ na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji | 578 | 598 |
mrc_99 | jak liczna jest mniejszość niemiecka w polsce? | Mniejszość niemiecka szacowana była na 734 tys. | pojawiło się, jako przedmiot zainteresowania badaczy i polityków, dopiero po I wojnie światowej. Według spisu powszechnego z 1931 w Polsce zamieszkiwało wówczas ok. 35% obywateli narodowości innej niż polska. Mniejszość niemiecka szacowana była na 734 tys. i pozycjonowało ją to na 5. miejscu. == Stan obecny == === Pochodzenie === Obecnie na mniejszość niemiecką w Polsce składają się głównie mieszkańcy narodowości niemieckiej sprzed 1939 i ich potomkowie na tzw. Ziemiach Odzyskanych, którzy po przejęciu tych terenów przez państwo polskie zadeklarowali chęć pozostania na tych ziemiach i uniknęli wysiedlenia po II wojnie światowej. Część mniejszości niemieckiej m.in. z przyczyn ekonomicznych, ale nie tylko, emigrowała na stałe do Niemiec przy różnych okazjach. Po upadku komunizmu i otwarciu granic w latach 90. XX | 209 | 256 |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
PUGG: KBQA, MRC, IR Dataset for Polish
Description
This repository contains the PUGG dataset designed for three NLP tasks in the Polish language:
- KBQA (Knowledge Base Question Answering)
- MRC (Machine Reading Comprehension)
- IR (Information Retrieval)
Paper
For more detailed information, please refer to our research paper titled:
"Developing PUGG for Polish: A Modern Approach to KBQA, MRC, and IR Dataset Construction"
Authored by:
- Albert Sawczyn
- Katsiaryna Viarenich
- Konrad Wojtasik
- Aleksandra Domogała
- Marcin Oleksy
- Maciej Piasecki
- Tomasz Kajdanowicz
The paper was accepted for ACL 2024 (findings).
Repositories
The dataset is available in the following repositories:
- General - contains all tasks (KBQA, MRC, IR*)
For more straightforward usage, the tasks are also available in separate repositories:
The knowledge graph for KBQA task is available in the following repository:
Note: If you want to utilize the IR task in the BEIR format (qrels in .tsv format), please
download the IR repository.
Links
Citation
@misc{sawczyn2024developingpuggpolishmodern,
title={Developing PUGG for Polish: A Modern Approach to KBQA, MRC, and IR Dataset Construction},
author={Albert Sawczyn and Katsiaryna Viarenich and Konrad Wojtasik and Aleksandra Domogała and Marcin Oleksy and Maciej Piasecki and Tomasz Kajdanowicz},
year={2024},
eprint={2408.02337},
archivePrefix={arXiv},
primaryClass={cs.AI},
url={https://arxiv.org/abs/2408.02337},
}
Contact
Usage
from datasets import load_dataset
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG_MRC")
print(dataset)
- Downloads last month
- 70