uuid
stringlengths 36
36
| article_title
stringlengths 1
51
| article_pageid
uint32 807
34k
| article_qid
uint32 2
117M
⌀ | section_heading
stringlengths 1
86
⌀ | section_level
uint32 0
2
| paragraph_text
stringlengths 1
3.78k
| paragraph_anchors
list |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
9c953e34-a7d1-4137-b2b1-6c7961042449 | Ирландиа | 17,769 | 27 | Азхьарԥшқәа | 0 | Акатегориа:Европатәи атәылақәа Акатегориа:Ареспубликақәа | [
{
"start": 0,
"end": 0,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ирландиа"
},
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Европатәи_атәылақәа"
},
{
"start": 31,
"end": 56,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ареспубликақәа"
}
] |
f7e8cd9a-cd16-4dc0-af0e-6b1b535709e9 | Кь | 18,755 | 10,948,988 | null | 0 | Кь, кь — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
8233943f-cbf8-4789-a846-7ca7439e11d2 | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | null | 0 | Леонти Бахәа-иԥа Лабахәуа (Леонтий Бахович Лабахуа; 26, Река ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы. | [
{
"start": 56,
"end": 60,
"qid": 621904,
"pageid": 2529,
"title": "Река"
},
{
"start": 68,
"end": 83,
"qid": 621000,
"pageid": 2441,
"title": "Очамчыра_араион"
}
] |
c08cdacd-f3d3-4e93-ab67-8c279af0b3bd | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | Абиографиа | 0 | Диит 26 Река ақыҭа Очамчыра араион. Гәнаҳарала, харада-барада, дҭадырхоит 1938 шықәсазы. | [] |
a1b926b8-e0b7-427d-933d-4637e8aaf8f7 | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | Абиографиа | 0 | Аҵара иҵон иқыҭа гәакьаҿ, ашьҭахь, уаатәи алагарҭатә школа даналга, 1924 шықәсазы быжь-класск змаз Очамчыратәи аԥсуа школ аҿы иҵара наигӡоит, уи даналга, 1928 шықәсазы, Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә техникум данаахәоит. 1932 шықәсазы, дызҭаз атехникум аҿы иҵара хыркәшаны, Л. Лабахәуа дҭалоит абри ашықәсан ҿыц иадырҭыз Н. А. Лакоба ихьӡ зхыз Аҟәатәи Аҳәынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә факультет. Абри аинститут ибзианы ҳәа далгоит 1936 шықәсазы. | [] |
4f21ffc2-4a56-4000-aa1f-2bd00e755c61 | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | Абиографиа | 0 | Л. Лабахәуа, ихаҭа излаигәалаиршәо ала, аинститут данҭаз ԥшьышықәса рыҩнуҵҟа напхгара азиуан иара иаԥшьгарала иеиҿкааз алитературатә кружок. | [] |
3c59c69e-f6de-45ab-8c8a-b7624926a46b | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | Абиографиа | 0 | Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1932 шықәсазы. | [
{
"start": 21,
"end": 25,
"qid": 18743,
"pageid": 6214,
"title": "1932"
}
] |
3c550ea6-d421-4cce-9ca8-bc4f8534e21a | Лабахәуа,_Леонти_Бахәа-иԥа | 17,761 | 65,443,813 | Азхьарԥшқәа | 0 | Акатегориа:Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Аԥсны апоетцәа Акатегориа:Лабахәуаа Акатегориа:1912 шықәсазы ииз Акатегориа:Ԥхынҷкәынмза 26 рзы ииз Акатегориа:1938 шықәсазы иԥсыз | [
{
"start": 0,
"end": 28,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_ашәҟәыҩҩцәа"
},
{
"start": 29,
"end": 54,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_апоетцәа"
},
{
"start": 55,
"end": 75,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Лабахәуаа"
},
{
"start": 76,
"end": 104,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1912_шықәсазы_ииз"
},
{
"start": 105,
"end": 139,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ԥхынҷкәынмза_26_рзы_ииз"
},
{
"start": 140,
"end": 170,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1938_шықәсазы_иԥсыз"
}
] |
2c413fd0-e2fc-45aa-8e95-25b89122ce5e | Аԥсуа_абызшәеи_алитературеи_ринститут | 33,886 | 4,055,232 | null | 0 | Аԥсуа абызшәеи алитературеи ринститут — Лаҵарамза 28, 1930ш. рзы Аԥсны жәлар рҵаралашаратә комитет иаднакылеит Ақәҵара Аԥсуа бызшәеи алитературеи Ракадемиа Аԥсуа бызшәеи алитературеи рыҭҵаарадырратә-ҭҵааратә институт ҳәа аиҭакразы. Раԥхьа ари аштат аҿы иҟаз ԥшь-ҩык аусзуҩцәа ракәын: адиректор, уи ихаҭыԥуаҩи ҩыџьа аҭҵаарадырратә усзуҩцәеи. Директорс дҟаҵан Г. Берзениа, ихаҭыԥуаҩыс – Д.Е. Гәлиа. Апараллелизм ҟамларазы, насгьы аҭҵаарадырратә мчқәа џьарак реизакразы нанҳәа 5, 1931ш. рзы Аԥснытәи ЦИК Апрезидиум иаӡбоит Аԥснытәи аҭҵаарадырратә хеилаки Аԥсуа бызшәеи алитературеи рыҭҵаарадырратә-ҭҵааратә институти реидҵаразы, хьыӡ ҿыцс изырҭаз - Аԥснытәи атәылаҿацәҭҵааратә аҭҵаарадырра -ҭҵааратә институт –ҳәа. Иаԥҵан х-секторк: аԥсуа бызшәеи аҟазареи, ауаажәларраҭоурыхтә, жәлар рынхамҩа. Асекторқәа зегьы ирыман рхатә секциақәа, иаагозар, ауаажәларра-ҭоурыхтә сектор шон апартиақәа ринститут аҭоурыхи Аԥсны ареволиуциа аҭоурыхи, аетнографиеи, асоциалтә культуреи абзазареи асекциақәа ҳәа. | [
{
"start": 40,
"end": 52,
"qid": 2588,
"pageid": 6998,
"title": "Лаҵарамза_28"
}
] |
7196e215-2396-4cf6-97d9-9a2c94019c8a | Словениа | 17,773 | 215 | null | 0 | Словениа (Slovenija), аофициалтә хьʒы — Словениа Ареспублика (Republika Slovenija) — Европаҟны мрагыларатәи агаҟны аҳәынҭқарра. | [
{
"start": 85,
"end": 94,
"qid": 46,
"pageid": 2409,
"title": "Европа"
}
] |
95ce074a-2c8c-4bbc-a465-101d0a138219 | Словениа | 17,773 | 215 | Азгәаҭақәа | 0 | Акатегориа:Европатәи атәылақәа Акатегориа:Ареспубликақәа Акатегориа:НАТО атәылақәа | [
{
"start": 0,
"end": 0,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Словениа"
},
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Европатәи_атәылақәа"
},
{
"start": 31,
"end": 56,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ареспубликақәа"
},
{
"start": 57,
"end": 82,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:НАТО_атәылақәа"
}
] |
883c1402-8b96-4621-8e1b-cfefbd2cd01b | Папԥҳа,_Махинур_Аазиз-иԥҳа | 31,761 | null | null | 0 | Махинур (Туна) Аазиз-иԥҳа Папԥҳа (диит 20) — Аԥсны ашәҟәыҩҩ-апублицист, аиҭагаҩ, аҭоурыхдырыҩ-аетнограф. Дыҩуеит ҭырқә бызшәалеи аԥсуа бызшәалеи. | [] |
a56a8df4-729c-4525-8a85-ecab10531278 | Папԥҳа,_Махинур_Аазиз-иԥҳа | 31,761 | null | Абиографиа | 0 | 1973 шықәса рзы раԥхьаӡа акәны лара Асовет Еидгылахь данаа, лҭоурыхтә ԥсадгьыл – Аԥсны даҭаауеит. Аԥсны жәлар рпоет Б.У. Шьынқәбеи лареи хаҭалатәи реибадырра ашьҭахь нап алыркуеит активла аусура иҭоурыхтә роман “Ацынҵәарах” аҭырқә бызшәахь аиагарази аҭыжьрази(1995). Ирацәоу лылшамҭақәа аԥсуа литература апропаганда азураҿи, Омар Беигәа иҭынха ахьчареи асистематизациа рзурази,аԥсуаҭҵаареи аԥсуа литературеи рҿы ллагала азы М. Папба иланашьоуп “Ахьӡ-Аԥша” аорден (2005). Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгылаҿ лара драԥхьатәиуп аҳәаанырцәынтә алахәылацәа. | [
{
"start": 0,
"end": 4,
"qid": 2477,
"pageid": 7743,
"title": "1973"
}
] |
9418e42f-c4ac-489a-a175-ffecc34cfc0b | Папԥҳа,_Махинур_Аазиз-иԥҳа | 31,761 | null | Алитература | 0 | Акатегориа:Мшаԥымза 20 рзы ииз Акатегориа:1950 шықәсазы ииз Акатегориа:Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Аԥсны аҭоурыхдырҩцәа | [
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Мшаԥымза_20_рзы_ииз"
},
{
"start": 31,
"end": 59,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1950_шықәсазы_ииз"
},
{
"start": 60,
"end": 88,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_ашәҟәыҩҩцәа"
},
{
"start": 89,
"end": 120,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_аҭоурыхдырҩцәа"
}
] |
6f4d3165-e024-482d-aaa4-47f4a3a4e3e4 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | null | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара (World Health Organization, WHO) – Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара иатәу ҷыдалатәи усбарҭоуп, иара шьақәгылоуп 194 ҳәынҭқарра-лахәылацәа рыла, урҭ рнапы иануп адунеи ауаапсыра ргәабзиарахьчара жәларбжьаратәи апроблемақәа рыӡбара. | [] |
8f891a0b-b635-42de-a09d-6ccb1ba95161 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | null | 0 | 1945 шықәсазы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара апҵаразы имҩапгаз аипылараҿы, егьырҭ инарываргыланы иалацәажәан, убасгьы, зымҽхак ҭбаау агәабзиарахьчара аиҿкаара апҵара. 1948 шықәса апрель 7 рзы, агәабзиаразы азин, ауаҩы изин иузаҟәымҭхо акы акәны ишыҟоу ҳасаб азуны, насгьы ауаа зегьы ргәабзиара аҩаӡара ашьҭыхра хымпадатәуп ҳәа ипхьаӡаны, иапҵан агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара. Убриаахыс аиҿкаара напхгагас иамоуп адунеи зегьы аҟны ауаапсыра ргәабзиара ахылапшра арҭбаара. Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара – ари, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҳәаақәа ирҭагӡаны агәабзиарахьчара аусхк аҿы жәларбжьаратәи аусура ҳәаақәызҵо усбарҭоуп. | [
{
"start": 0,
"end": 4,
"qid": 5240,
"pageid": 7771,
"title": "1945"
}
] |
4e9fc30c-02e2-43d5-8d9d-b65afbb78a80 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара апкаанҵа | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара апкаанҵа амчра аиуит 1948 шықәса апрель 7 рзы – убринахыс есышықәса ари амш - агәабзиара адунеизегьтәи амш акәны иазгәарҭоит. Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара ирықәныҟәоит апкаанҵаҿы иарбоу апунктқәа: Агәабзиара – ари ауаҩы ачымазареи агреи имамзаара мацара акәӡам, уи идоуҳатә, исоциалтә ҭагылазаашьагьы ауп. Агәабзиара ӷәӷәа амазаара ауаҩы изин хадақәа ируакуп, иарбан расоу, дину, политикатә зхаҵароу, социалтә ҭагылазаашьоу имоу иахьмырпшыкәа. Ажәларқәа зегьы ргәабзиара фактор хаданы иҟоуп аҭынчреи ашәарҭадареи рынагӡараан, уи ахьыпшуп хазы игоу ауааи аҳәынҭқаррақәеи русеицура. Иарбан ҳәынҭқарразаалак аҟны агәабзиара ахьчареи аиӷьтәреи русхк аҿы аихьӡарақәа зегьы рзы хәы змоу акоуп. Еиуеипшым аҳәынҭқаррақәа рҿы агәабзиарахьчара еиҟарамкәа аҿиареи, ачымазара ҿкы иаҿагыланы ақәпареи зегьы еицырзеипшу шәарҭоуп. Ахәыҷы игәы бзианы иааӡара зегь рапхьа игылоуп, уҳәа убас егьырҭ ахәҭаҷқәагьы. | [
{
"start": 61,
"end": 65,
"qid": 5165,
"pageid": 7768,
"title": "1948"
},
{
"start": 73,
"end": 81,
"qid": 2505,
"pageid": 6947,
"title": "Мшаԥымза_7"
}
] |
587857fe-fd54-4af6-ba29-ab25bb28f02e | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Адоктор Тедрос Адханом Гебреиесус | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара адиректор хадас адоктор Тедрос Адханом Гебреиесус дыҟоуп 2017 шықәса раахыс. Адоктор Тедрос имаҵура данахагыла инаркны, аиҿкааразы иаликааит хра злоу ахырхарҭақәа хәба: агәабзиарахьчара амаҵзура азеипш мҽхакы; агәабзиарахьчара аусхк аҿы аҭагылазаашьа ҷыдақәа; аҳәсеи, ахәыҷқәеи, ақәыпшцәеи ргәабзиара; аҳауеи иааҳакәыршаны иҟоу апсабареи рҽеиҭакрақәа ауаҩы игәабзиара ишаныпшуа; агәабзиара адунеизегьтәи аиҿкаара апсахрақәа ралагалара. «Сара сшазхәыцуа ала, адунеи иарбан тәылазаалак аҟны, дарбанзаалакгьы ауаҩы игәы бзианы аҟазааразы аҭагылазаашьа имазароуп. Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара амчқәа зегьы аднаҵароуп ҳаамҭазы еиҳа хадара злоу азҵаарақәа рыӡбара, аиҿкаара ахадацәа ари апроцесс напхгара азыруроуп, агәабзиарахьчара аусхк аҿы, адипломатиа, аполитикаҿы ирымоу апышәа рхы иархәаны, агәабзиарахьчара апроблемақәа рыӡбара иҿыцу азнеишьа арҭароуп. Ҩажәиактәи ашәышықәса аҭагылазаашьа ҳасаб азуны, ҳара иҳарҿыцроуп зегьы ирзеипшу, агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара», – абас иҳәоит Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара адиректор хада, адоктор Тедрос Адханом Гебреиесус. | [] |
00a68cf3-70d3-4e42-a911-148476091b3e | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи ассамблеиа | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи ассамблеиа – аӡбамҭақәа здызкыло, агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара иреиҳау аусбарҭа акәны иҟоуп. Аиҿкаара иалоу 193 ҳәынҭқарра рҟынтәи аделегациақәа злахәу есышықәсатәи асессиақәа мҩапысуеит Женева, маи мзазы. Анагӡаратә комитет шьақәгылоуп агәабзиарахьчара аусхк аҿы атехникатә квалификациа змоу ҩажәи жәипшьҩык алахәылацәа рыла. Акомитет алахәылацәа алырхуеит хышықәса ҿҳәарас ирыҭаны. Агәабзиарахьчара ассамблеиа афункциа хадақәа ируакуп аиҿкаара аусураҿ азеипш политикатә хырхарҭақәа ралкаара. Агәабзиарахьчара ассамблеиа далнахуеит адиректор хада, аиҿкаара афинанстә политика иахылапшуеит, иара убас ишьақәнарӷәӷәоит апрограмматә биуџьет проект. | [] |
56a1804f-83d7-4498-96d2-4071cf920f14 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара аусура | 0 | Егьырҭ атәылақәа рҟны аусеицура иабзоураны Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара иалшеит агәабзиара арӷәӷәара аусхк ахырхарҭақәа жәпакы рҿы пхьаҟацара. Еиуеипшым атәылақәа рҿы аус зуа 149 биуро, арегионалтә биуроқәа 6, Женеватәи аштаб-квартиреи рҟны аус руеит 149 тәыла рҟынтә 7000-ҩык инареиҳаны ауаа. Аҳақьымцәеи, азеипш гәабзиарахьчара аспециалистцәеи, анаукатә усзуҩцәеи, аепидемиологцәеи рыдагьы, агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаараҿы аус руеит административтә, афинанстә, аинформациатә системақәа рнапхгараҭара аусхк аҿы азыҟаҵара иахысыз ауаа, иара убас агәабзиарахьчара астатистика, аекономика, аҭагылазаашьа ҷыдақәа раан ацхыраара аусхк аҿы аекспертцәа. Бызшәарацәала иапҵоу асаитқәеи, иара убас агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара акьыпхьымҭақәеи аресурсқәеи ирыбзоураны амедико-санитартә информациа роуртә алшара рымоуп изҭаху зегьы, дара рбызшәала. Уи, амедико-санитартә информациа еиҳа ииашаны, хаҳарала аиура иацхраауеит. Бызшәарацәала аинформациа рызнагара цхыраагӡа дууп адыррақәа рхарҭәаареи, ауаа рыбжьара аилибакаара аиӷьтәреи рҟны. Уи иабзоураны агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара иалшоит азеипш гәабзиарахьчара аусхк аҿы апрактикатә методика еиҳа хаҭабзиарала ахархәара, жәларбжьаратәи аудиториа арҭбаара, адунеи зегь аҟны агәабзиара аганахьала алҵшәа бзиақәа раарпшра. Абасала, бызшәарацәала аинформациатә усеицура, агәабзиарахьчара мҽхакы ҭбаала аиӷьтәраҟны инструмент хаданы иҟоуп. | [] |
8a432f1c-150a-4c6b-9140-47ebd338980b | Португалиа | 17,771 | 45 | null | 0 | Португалиа (Portugal, [puɾtuˈɣaɫ], Pertual), аофициалтә хьӡы: Португалтәи Ареспублика (República Portuguesa, República Pertuesa) — Европаҟны мрагыларатәи агаҟны атәыла. | [
{
"start": 22,
"end": 32,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "IPA"
},
{
"start": 131,
"end": 140,
"qid": 46,
"pageid": 2409,
"title": "Европа"
}
] |
983e09ba-fe7f-4f8a-bfee-926f4a308151 | Португалиа | 17,771 | 45 | Азгәаҭақәа | 0 | Акатегориа:Европатәи атәылақәа Акатегориа:Ареспубликақәа Акатегориа:НАТО атәылақәа | [
{
"start": 0,
"end": 0,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Португалиа"
},
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Европатәи_атәылақәа"
},
{
"start": 31,
"end": 56,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ареспубликақәа"
},
{
"start": 57,
"end": 82,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:НАТО_атәылақәа"
}
] |
57a61eb9-37f8-4cc2-a2fd-92ca203a7ed8 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Апсҭазаара аҵыхәтәанынӡа агәабзиара арӷәӷәара | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара аусура зегьы адҳәалоуп апсҭазаара аҵыхәтәанынӡа агәабзиара арӷәӷәаразы ацхраара аҟаҵара, ҳасаб рызнауеит аекологиатә факторқәа, агендертә аспектқәа, аиаша адгылара, ауаҩы изинқәа рықәныҟәара разхьарпшра. Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы урҭ русура хықәкыс иамоуп атәылақәа рыбжьареи, хазы игоу тәылақәак рҟны ананамгацәеи амалуааи рыбжьареи аиҟарамра армаҷра. | [] |
4b0237a6-77a3-444b-811e-3d59b3661bd4 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкқәа | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара аус рыцнауеит атәылақәа, ВИЧ, арыпҳа чымазара, ашыӡ, ирхашҭхьоу атропикатә чымазарақәа рцәырҵраан ахәышәтәреи амедицинатә цхырааралеи реиқәыршәаразы, иара убас вакцинала аанкылара зылшо ачымазарақәа реиҵатәразы. Арҭ ачымазара ҿкқәа рыхәышәтәраҿы иаагәоуҭаратәы апрогресс ыҟоуп, аха ари ахырхарҭаҿы макьана иҟаҵатәу рацәоуп. | [] |
61813994-78fb-4871-bbe3-9ad32855b3fb | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Аепидемиатә хылапшреи аҭактә уснагӡатәқәеи | 0 | Аҭагылазаашьа ҷыдақәа раан агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара ароль ахь иаҵанакуеит атәылақәа ацхыраара рыҭара хықәкыс измоу агәабзиарахьчара анапхгара аҳәаақәҵара, апыжәара зҭатәу алкаара, астратегиа аус адулара, аҭаҵәахқәеи афинанстә ресурсқәеи рыла реиқәыршәара, иара убас агәабзиарахьчара аусхк аҿы аҭагылазаашьа ахылапшра. Убри инаҷыданы, агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара атәылақәа ацхыраара рнаҭоит рмилаҭтә потенциал арӷәӷәараҟны, аҭагылазаашьа ҷыдақәа раан анырра аҟаҵаразы, урҭ рышьҭахь аиҭашьақәыргылараҟны. | [] |
008e0f03-ac91-44ca-b134-d6c5411e7256 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Акорпоративтә маҵзурақәа | 0 | Акорпоративтә маҵзурақәа рахь иаҵанакуеит ацхыраагӡатә функциақәа, аинструментқәа, аресурсқәа, урҭ рыбзоурала аусурақәа зегьы рынагӡара алыршахоит. Иаагозар, акатегориа «акорпоративтә маҵзурақәа» еиднакылоит анапхгаратә усбарҭақәа, аполитика аус адуларазы аҳәынҭқарра-алахәылацәа реипыларақәа еиҿызкаауа; жәларбжьаратәи аиҿцәажәарақәа аус рыдулараан аиуристтә ҟәша ирыднагало аконсультациақәа; агәабзиарахьчара иадҳәалоу аинформациа аларҵәаразы ауаажәларра реимадаразы аусзуҩцәа рҟынтәи ацхыраара; ауаажәларратә гәабзиарахьчара аусхк аҿы адунеи аҿы иреиӷьу аекспертцәа адзыпхьало аперсонал аус рыдуларазы аҟәша аусура, иара убас иарӷәӷәоит агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара аофисқәа 150 инареиҳаны рҿы аус зуа 7-нызқьҩык аусзуҩцәа ауадақәеи ахархәагақәеи рыла еиқәзыршәо амаҵзурақәа. Иазгәаҭатәуп агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара абзоурала ишҭыжьу ашәҟәы, аиҿкаара аҭоурых зегьы зныпшуа, аплакатқәеи асахьақәеи рыла еиқәыршәоу. Асахьақәа иаадырпшуеит жәашықәсала агәабзиарахьчара аганахьала ахырхарҭақәа рыҽшырыпсахуаз, арекламатә тенденциақәа, аҳәынҭқарратә нормативтә актқәа, апхьаҩцәа ирыднагалоит рыхшыҩ азырышьҭырц ауаажәларратә гәабзиарахьчара шыҿиоз, насгьы урҭ реиӷьтәра шалшо. Ашәҟәы иагәылоуп адунеи еиуеипшым атәылақәа рҟынтәи ауаажәларратә гәабзиарахьчара аусхк аҿы аплакатқәа реизга ду, англыз, арабтә, аиспан, акитаи, аурыс, афранцыз бызшәақәа рыла. Ашәҟәы рызкуп агәабзиарахьчара аспециалистцәа, аполитикатә усзуҩцәа, апрограммақәа рнапхгаҩцәа, амедицинатә институтқәа рыстудентцәа, уи рхы иадырхәар рылшоит аграфикеи, асоциалтә усуреи, мамзаргьы агәабзиарахьчара иадҳәалоу азҵаарақәа ирызҿлымҳау. Аа-хык иргәылоуп агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара арегионқәа зегьы рҟынтәи аплакатқәа реизга. | [] |
5ba4ed65-47ed-49ff-b926-570b5e0d384b | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкы COVID-19 | 0 | Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара асаит аҟәшақәа руак аҿы иупылоит аинформациеи ҳаамҭазтәи акоронавирустә ҿкы COVID-19 иадҳәаланы аиҿкаара иҟанаҵо абжьгарақәеи, ари ачымазара рапхьаӡа акәны ашәҟәы иҭагалан Китаи, Ухань ақалақь аҿы 2019 шықәса, декабр 31 рзы. Ари адаҟьаҿы есыҽны ианырҵоит ачымазара ацәырҵра иазку актуалра злоу аинформациа. Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара аус рыцнауеит жәларбжьаратәи аекспертцәа, аиҳабырақәа, апартниорцәа, ҿыц ицәырҵыз ачымазара ҿкы иазкны анаукатә рбагақәа иаарласны риуразы, уи аларҵәара ахылапшразы, атәылақәеи, урҭ руаапсыреи ргәабзиара ахьчаразы абжьгарақәа рыҟаҵаразы, ачымазара аламырҵәараз ргәырҽанырҵарц. | [] |
0206ba6b-e5b0-4d07-8db9-509203c686c6 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкы COVID-19 | 0 | - Агәабзиарахьчара адунеизегьтәи аиҿкаара абжьгарақәа Шәацклапшла COVID-19 иазкны аиҿкаара авеб-саит аҿы ишәоурц зылшо иҿыцӡоу аинформациа. Еиҳарак ачымазара имарианы имҩасуеит, аха иҟоуп аҽанарцәгьогьы. Акоронавирустә чымазара аҽацәыхьчаразы, уааигәасигәа иҟоу ргәабзиара ахьчаразы абасеипш апҟарақәа ирықәныҟәалатәуп: Лассы-лассы шәнапқәа шәыӡәӡәала, мамзаргьы аспирт злоу ахархәагақәа рыла ишәрыцқьала. Избанзар, унапы авирус ақәтәазар, сапынла иуӡәӡәар, мамзаргьы аспирт злоу ахархәагақәа рыла иурыцқьар, урҭ ашьуеит. | [] |
14380d86-ea38-4318-be4f-c9dbd0ff0487 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкы COVID-19 | 0 | – Излауала, напыла шәырхьымкьыслан шәылақәа, шәпынҵа, шәҿы Избанзар, ауаҩы инапала дрыхькьысыр алшоит авирус зықәтәоу амаҭәарқәа. Шәнапы аинфекциа шамоу шәылақәа, шәпынҵа, шәҿы шәрыхькьысыр, шәцәеижь аҟынтәи авирус шәыҩныҵҟа ицар ҟалоит. | [] |
1309f20b-a343-40d2-af9c-3ca9de4dae2a | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкы COVID-19 | 0 | – Ареспиратортә гигиена апҟарақәа ирықәныҟәалатәуп Шәанеимҳәо, шәанеимсо шәҿы асалфетка адкылаз, ма шәмашьхәылҵ, уи ашьҭахь иаразнак асалфетка ахҩа змоу агәамсам зҭарыпсо аконтеинер иҭашәыршә, шәнапы аспирт злоу ахархәагақәа рыла ишәрыцқьа, ма сапынла ишәыӡәӡәа. Избанзар, шәанеимҳәо, шәанеимсо шәпынҵеи шәҿи ашәыркыр авирус алаҵәара ааннакылар ҟалоит. Шәанеимҳәо, шәанеимсо шәнапы шәпынҵа, шәҿы иадышәкылар амикробқәа шәнапаҿы иаанхар алшоит, анаҩс амаҭәарқәа, мамзаргьы ауаа шәрылакьысыр урҭ рахь ииасуеит. | [] |
f6701e6d-3a9f-4012-a2c6-193745d8ac37 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Ачымазара ҿкы COVID-19 | 0 | – Шәшоура халар, шәеимҳәозар, шәыпсып лагаҩагара шәцәыцәгьазар, иаразнак амедицинатә цхыраарахь шәадҵаал. Шәара акоронавирус чымазара ахьалаҵәоу атәылақәа рҟынтәи шәаазар, мамзаргьы уантәи иааз, авирус чымазара змоу ауаа шәрыдтәалазар, уи азы амедицинатә усзуҩы адырра иҭатәуп. Ашоура ахалара, аимҳәа, апсып лагаҩагара аныцәгьоу, иаразнак аҳақьымцәа ирыдҵаалатәуп, избанзар уи ачымазара ҿкы ицәырнагазар ауеит. Ари аҩыза аҭагылазаашьа амзызқәа рацәаны иамазар ауеит, урҭ рыбжьара иҟазар алшоит 2019-nCoV. Шәацклапшла иҿыцу аинформациа, шәрықәныҟәала амедицинатә специалистцәа рабжьгарақәа. | [] |
238dddf3-e8d9-42b5-b741-4a7853678e99 | Даниа | 17,767 | 35 | null | 0 | Даниа (Danmark), официалтә Даниа Акралра (Kongeriget Danmark) — Европаҟны мрагыларатәи агаҟны атәыла. мини|Даниатәи Акралра | [
{
"start": 64,
"end": 73,
"qid": 46,
"pageid": 2409,
"title": "Европа"
},
{
"start": 102,
"end": 123,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Афаил:Kingdom_of_Denmark_(orthographic_projection).svg|мини"
}
] |
e42087c0-ca31-48cc-9656-0621584990d0 | Агәабзиарахьчара_адунеизегьтәи_аиҿкаара | 27,015 | 7,817 | Азхьарԥшқәа | 0 | Акатегориа:Адунеижәларбжьаратә организациақәа Акатегориа:1948 шықәсазы ицәырҵит | [
{
"start": 0,
"end": 45,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Адунеижәларбжьаратә_организациақәа"
},
{
"start": 46,
"end": 79,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1948_шықәсазы_ицәырҵит"
}
] |
127204b1-b7e6-409b-a5f6-13e9e5230eee | Даниа | 17,767 | 35 | Азгәаҭақәа | 0 | Акатегориа:Европатәи атәылақәа Акатегориа:НАТО атәылақәа | [
{
"start": 0,
"end": 0,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Даниа"
},
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Европатәи_атәылақәа"
},
{
"start": 31,
"end": 56,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:НАТО_атәылақәа"
}
] |
7a22ea76-a660-468b-8316-a50d12ed8b76 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | null | 0 | Адиаспора (διασπορά) — ари ажәлар рыхәҭак ауп, изхылҵыз атәыла аҟны инымхо, аха убри аан иахьынхо атәыла аҟны, иаку иҭышәынтәалоу аетникатә гәыԥқәа аԥҵаны измоу, насгьы дара рыҿиареи руаажәларреи реиԥшзаара амырӡразы, адгыларазы асоциалтә институтқәа змоу жәларуп. | [] |
7ee6749e-e8c0-4d5f-90d0-27a97243ae5b | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Аҭоурых | 0 | Ус еиԥш иҟалеит аҭоурых аҟны, аетносқәа лассы-лассы дара рҵакырадгьылқәа рҟны акәымкәа, егьырҭ атәылақәа рҟны инхалартә еиԥш. Уи зыхҟьаз аибашьрақәа, аҳәаақәа реиҭакра, аимпериақәеи аҳәынҭқаррақәеи рхыбгалара, аԥсабаратә рыцҳарақәа, аекономикатә кризисқәа уҳәа роуп. Абарҭқәа зегьы ажәларқәа ԥсаҟьаны адунеи иаланаԥсоит. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адыррақәа рыла, 1960 шықәса рзы атәым тәылақәа рҟны инхон 75,5 миллионҩык ауаа, 2000 шықәса рзы – ари ахыԥхьаӡара 176,6 миллионҩык рҟынӡа иҟалахьан, 2009 шықәса рзы ари ахыԥхьаӡара 213,9 миллионҩык рҟынӡа еизҳаит, 2013 шықәса рзы – 232 миллионҩык. | [] |
2ca28968-a1a3-45c9-945e-45e820362c7e | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Аҭоурых | 0 | Иахьа еиуеиԥшым адунеи атәылақәа рҟны инхоит х-процентк инаркны жәа-процентк рҟынӡа ауааԥсыра, урҭ зегьы мигрантцәоуп. Хықәкыла иаҳҳәозар, атәым тәылақәа рҟны инхоит 35 млн акитаиццәа, 25 млн еиуеиԥшым африкатәи атәылақәа ирылҵыз, 19 млн аурысцәа, 14 млн акурдцәа, 9 млн индиаа, 10 млн ирландиаа, 8 млн италиаа, ауриацәа, ацыганцәа, 5,5 млн аерманцәа, 4,5 млн авенгрцәеи аполиакцәеи, 4 млн абырзенцәа, 3,5 млн аҭырқәцәеи иранааи (аџьамцәа), 3 млн иапониаа, 2,5 млн анемеццәа. Атәым тәылақәа рахь иқәнагалаз ауаа еснагь рмилаҭ еиуаз ирыҿцаауан. Уи азын дара ацуҭақәа еиҿыркаауан. Иахьа ацуҭа (община) – ари ауаа ракзаара ауп – ԥҟараны ишышьақәгылаз еиԥш, уи еиднакылоит аҭаацәарақәа, ауацәа, аҭынхацәа – урҭ зегьы еимадоуп анхамҩа, акультура, азинтә усура уҳәа рыла, насгьы ҵакырадгьылк аҟны еицынхоит. Ауаа реизааигәара, аӡәыкны рыҟалара ари ацуҭа иакритериақәаны иҟазар ретникатә хылҵшьҭра, ас еиԥш ацуҭа – адиаспора ҳәа иашьҭоуп. Адиаспора ахкқәа У. Коен иаликаауан ԥшь-диаспора хкык: адиаспорақәа – иалаӡыз (ауриацәа, африкаа, аерманцәа, палестинаа), аџьатә диаспорақәа (индиаа), аџьатәқәа (китаиаа), аимпериатә (британиатәи, франциатәи, испаниатәи, португалиатәи). Дж. Армстронг ҩ - диаспора хкык аликаауан: «амобилтәи» «апролетартәи». «Амобилтә» диаспорақәа ирымоуп акыр иҭбаау, иуадаҩу аҭоурых, урҭ рҭоурых шәышықәсала ишьақәгылоз акакәын. Арҭ адиаспорақәа асоциалтә шьцылара иазыманшәалоуп, убри аҟынтә акыр инарҵауланы издызкылаз аилазаара аҟны рышьаҭа рҳаит уҳәар алшоит. «Амобилтә» диаспора акатегориа иаҵанакуа ракәзар, Дж. Армстронг уахь иаҵаиркыз зегь раԥхьа иргыланы ауриацәеи аерманцәеи рдиаспорақәа роуп. «Апролетартә» диаспорақәа – ари ааигәа ишьақәгылаз етникатә еилазаароуп. Дж. Армстронг игәаанагарала, «арҭ адиаспорақәа ҳаамҭазтәи аполитика иалҵшәахаз иқәҿиарадоу аалыҵуп». Г. Шеффер иаликаауеит абас еиԥш адиаспора хкқәа: – инарҵаулоу аҭоурыхтә шьаҭақәа змоу (арахь иаҵанакуеит аерманцәа, ауриацәа, китаиаа рдиаспорақәа); – «макьаназы ихырқәақәо» (америкаа, Европеи, Азиеи, Еиду Америкатәи Аштатқәа рҟны скандинаваа); – «иҿоу» (ари адиаспора хкы еиҿыркаауеит абырзенцәа, аполиакцәа, аҭырқәцәа); – «ҿыц иҿио», даҽакала иуҳәозар, ашьақәгылара амҩа иану (ас еиԥш адиаспорақәа зырҿио кореиаа, филиппинаа, насгьы анкьатәи асоветтә республикақәа рҟны инхоз аурысцәеи роуп); – «аҩны змам», зхатәы ҳәынҭқарра змам (ари акатегориахь иаҵанакуеит акурдцәеи, апалестинеццәеи, ацыганцәеи рдиаспорақәа); – «аетномилаҭтә», «ахатәы» ҳәынҭарра рымазшәа агәаанагара зызцәырҵуа, ари зегь реиҳа иалаҵәоу диаспора хкуп; – «еихырԥсаҟьоу», еизакны инхо. | [] |
3509d755-fb43-4a04-aa6d-fb56e92bf9cf | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Зегь реиҳа идуу адиаспорақәа жәаба: | 0 | Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы амиграциатә процессқәа даара идуу амасштабқәа аҵанакуа иалагеит – иахьазы адунеи аҟны инхо ауаа рахьтә 35-тәи зҭыԥ иахыҵны даҽаџьара нхара ицаз иоуп. Аҿиара змоу атәылақәа рҟны акәзар, 10-тәи зҭыԥ иахыҵны даҽаџьара нхара ицаз иоуп. Даҽа тәылак ахь нхара ицаз инхарҭа ҭыԥ ҿыц аҟны ибзазашьа анеиқәиршәалак, имилаҭ иаҵанакуа емиграциа рцара дацхраауеит. Убри аҟынтә иџьашьатәӡам, адиаспорақәа рхыԥхьаӡара ас лассы иахьазҳауа. Зегь реиҳа идуу диаспорақәоуп: | [] |
5387e579-ee87-4d59-a83d-a7e43fbba5b9 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 10. Ацыганцәа рдиаспора | 1 | Ацыганцәа ауаа рышәҟәҭагалара лассы-лассы рхы аладырхәуам, рхыԥхьаӡаразы рхатә дыррақәа рымоуп умҳәозар. Убри аҟынтә ари ажәлар ирыдҳәалоу ахыԥхьаӡарақәа зегьы - ус инықәырԥшшәа иҟаҵоу дыррақәоуп, иахьазы дара 8 миллионҩык рҟынӡа ыҟоуп ҳәа азгәаҭоуп. Убасгьы, иԥхьаӡоуп Еиду Америкатәи Аштатқәа рҟны миллионҩык рҟынӡа ацыганцәа шынхо, урҭ рхыԥхьаӡара рацәоуп Бразилиа, Румыниа. | [] |
bdf2172a-37fb-488f-a626-83d7d3110d8f | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 9. Италиаа рдиаспора | 1 | Ажәбатәи аҭыԥ аҟны иҟоу италиаа рдиаспора 8 миллионҩык рҟынӡа инаӡоит. Дара рмилаҭ аҳәаанырцәтәи атәылақәа рахь рықәҵра хацыркын XIX ашәышықәса анҵәамҭазы, еиҳаракгьы ари апроцесс аҿарҭбааит Актәи адунеизегьтәи аибашьра ашьҭахь. Уи мзызс еиҳарак иаиуз аӷарра ауп, амамзаара ауаа убас еиԥш аҭагылазаашьа иҭанаргылон, егьырҭ аҵакырадгьылқәа рахь иқәҵны ицаратәы. Италиаа еиҳарак иқәҵны нхара ҳәа иахьцаз Ҩадатәии Ладатәии Америка атәылақәа рахь ауп. | [] |
25e140a9-e226-468c-aada-79f7d6b091fb | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 8. Ауриацәа рдиаспора | 1 | Аофициалтә дыррақәа рыла, ауриацәа Израиль анҭыҵ инхо рхыԥхьаӡара 8 миллионҩык рҟынӡа инаӡоит, аха зегь реиҳа ауриацәа ахьынхо Еиду Америкатәи Аштатқәа (урҭ уатәи рхыԥхьаӡара 5-миллионҩык иреиҳауп), Франциа, Британиа Ду рҟны ауп. Еиду Америкатәи Аштатқәа рҿы ауриацәа рыцуҭа адунеи аҟны зегь реиҳа еиҳауп ҳәа иԥхьаӡоуп, иара убасгьы 2003 шықәсанӡа ауриацәа рдиаспора Еиду Америкатәи Аштатқәа рҟны еиҳа еиҳан Израиль инхоз ауриацәа рхыԥхьаӡара аасҭа. | [] |
ceee2524-fb20-4219-a363-160621c74945 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 7. Аерманцәа рдиаспора | 1 | Адунеи 102 тәыла рҟны инхоит Ермантәылантәи амигрантцәа. Урҭ рахьтә 87 % атәылақәа 6 рҟны ауп иахьынхо, урҭ рхыԥхьаӡараҿы Урыстәыла, Еиду Америкатәи Аштатқәа, Франциа. Аерманцәа рдиаспорагьы 8 миллионҩык шьақәнаргылеит, убри аан иара Ермантәыла инхо 3 миллионҩык роуп. Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы дара рҽазыршәеит иаку еиҿкаарак, адиаспора еидызкыло аԥҵара, аха ари аус макьаназы аҵыхәтәанынӡа иӡбам. | [] |
03cf44e3-aa26-4556-b5ec-a45b5dc20fbb | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 6. Украинаа рдиаспора | 1 | Украинаа рыԥшьбатәи ахәҭа (10 миллионҩык инадыркны 15 милионҩык рҟынӡа) Украина анҭыҵ ауп иахьынхо. Зегьы иреиҳау урҭ рдиаспора ахаҭарнакцәа Урыстәыла ауп иахьынхо, иара убасгьы имаҷҩымкәа украинаа нхоит Еиду Америкатәи Аштатқәа, Канада, Молдова. Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы зегьы иреиҳаны амигрантцәа нхара ҳәа иахьцо Испаниа, Италиа, Мысра атәылақәа рахь ауп. | [] |
03387a93-c781-453a-9e42-048070bf279c | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 5. Аполиакцәа рдиаспора | 1 | Аполиак хылҵшьҭра змоу амигрантцәа, аҵыхәтәантәи адыррақәа рыла, 21 миллионҩык ыҟоуп. Урҭ зегь раасҭа иахьынхо ҭыԥуп Еиду Америкатәи Аштатқәа – ара инхо аполиакцәа рхыԥхьаӡара миллионки 500 нызқьҩык рҟынӡа инаӡоит, Бразилиеи Германиеи ракәзар, Польшантәи амигрантцәа рхыԥхьаӡара еиԥшуп уҳәар ауеит – дара ҩ-миллионки 500-нызқьҩык рҟынӡа тәылацыԥхьаӡа инхоит. | [] |
5955417b-718c-4152-90d8-e24f54b8c323 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 4. Аурыс диаспора | 1 | Ианеиҵаха 25 миллионҩык рҟынӡа аурысқәа еиуеиԥшым аамҭақәа рзы Урыстәылатәи Афедерациа анҭыҵҟа нхара ҳәа иагеит. Иҟоуп ахыҵхырҭақәа, урҭ рхыԥхьаӡара 40 миллион рҟынӡа инаӡоит ҳәа аазыцҳауа, аха аҭҵааҩцәа ас еиԥш ахыԥхьаӡара иақәшаҳаҭым. Зегьы иреиҳау европатәи аурыс диаспора нхоит Германиа. Убри анаҩсгьы, урысшәала ицәажәо амигрантцәа рацәаҩуп Еиду Америкатәи Аштатқәа, Израиль, Латвиа. | [] |
45acda77-9beb-4066-8bd9-8950936875d0 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 2. Акурдцәа рдиаспора | 1 | Акурдцәа рдиаспора шаҟа ыҟоу аԥхьаӡара зыруадаҩуа акәны иҟоуп, дара ахьынхо ԥшь-тәылак рҟны зныкгьы ауаа ашәҟәранҵара ахьымҩаԥырымгац. Еиуеиԥшым адыррақәа рыла, акурдцәа рдиаспора – 20 миллионҩык инаркны 40 миллионҩык рҟынӡа ыҟоуп, аха зегь реиҳа ииашоуп ҳәа иԥхьаӡоу 35 миллионҩык ҳәа иҟоу адыррақәа роуп. | [] |
c9a66992-9874-4c7e-89f7-95372b121544 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | 1. Китаиаа рдиаспора | 1 | Аҵыхәтәантәи адыррақәа рыла, китаиаа рхыԥхьаӡара, зҭоурыхтә ԥсадгьыл иацәыхараны инхо, 50 миллионҩык рҟынӡа ыҟоуп. Урҭ реиҳараҩык (20 миллион инаркны 30 миллион рҟынӡа) Лада-Мрагыларатәи Азиа инхо роуп, ҿырԥштәыс иаагозар, Сингапур инхо ауааԥсыра зегь рахьтә 78% шьақәзыргыло китаиаа роуп. Убри анаҩсгьы китаиаа рдиаспора ыҟоуп Америкеи Европеи. Аӡәырҩы асоциологцәа излашьақәдырӷәӷәо ала, иахьатәи аамҭазы «адунеитә диаспоризациа» апроцесс мҩаԥысуеит, дара адиаспорақәа рхаҭақәа ракәзар, атрансоциалтә ҳақәаны аҟалара иалагеит. Убри аҟынтә, аамҭа цацыԥхьаӡа иалшоит адиаспорақәа рхыԥхьаӡара еизҳар, иазҳауеит убасгьы урҭ аполитикатәи аекономикатәи ҭагылазаашьа иазыҟарҵало аныррагьы. | [] |
c032e8ed-eb2c-465d-aaf6-52021df566c6 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Адиаспора афункциақәа | 0 | Адиаспорақәа зегьы лахьынҵак-лахьынҵак рымоуп. Урҭ алахьынҵақәа еиуеиԥшым, дарбанызаалак ауаҩы иԥсҭазааратә мҩа шиндивидуалтәу еиԥш. Аха, егьа ус акәзаргьы, адиаспорақәа русура аҟны еицырзеиԥшу афункциақәа маҷым. Ус еиԥш рҷыдаҟазшьоуп «ижәытәтәиугьы» «иҿыцугьы» адиаспорақәа. Дара адиаспорақәа рцәырҵшьа амзызқәа шеиԥшымгьы, ирзеиԥшу аҟазшьақәа рымоуп. Аха абра иазгәаҭатәуп, зыӡбахә ҳәоу афункциақәа рхаҭәаара, рбеиара уҳәа акыр аиԥшымзаарақәа шрымоу. | [] |
36817c51-e9b6-4a90-833e-0a3afbac076f | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Адиаспора афункциақәа | 0 | Зегь реиҳа иалаҵәаны иҟоу адиаспора афункциақәа иреиуоуп досу рҭоурыхтә ԥсадгьыл, рыжәлар ркультура, рыҿиара, доуҳала рырбеиара ацхраара, адгылара рзыҟаҵара. Иҷыдоу аҭыԥ аанакылоит ахатәы бызшәа аиқәырхара. Ишдыру еиԥш, абызшәа ауп даҽа тәылак аҟны ауаҩы далкааны, дызмилаҭу удыруа дҟазҵо. Ахатәы бызшәа иабзоураны ауаҩы дахьынхозаалак, иарбан ҳәынҭқарразалак аҟны истатусгьы аҽаԥсахуеит. Ҿыц ишьақәгыло адиаспора еснагь ахатәы бызшәа ахархәара анаҭоит иформалтәым аицәажәара аан, аха ашкол, аусеилыргара, амассатә информациа ахархәагақәа рҟны уи ахархәара маҷуп, зынӡагьы иамам уҳәар алшоит. Ахатәы бызшәа зехьынџьара ахархәара аиура азықәԥара аҭахны иҟоуп. Ахатәы бызшәа амилаҭтә культура ретронслиаторс иамоуп, уи ацәыӡра, еиҳаракгьы адоуҳатә хырхарҭаҟны рыцҳара дууп (атрадициақәа, ахдырра, ақьабзқәа). Аха убри аан, збызшәа зцәыӡыз ажәларқәа, ретнос ишаҟәҟьазгьы, диаспораны ишыҟаз иаанхоит (иаҳҳәозар анемеццәа, кореиаа, ассирииццәа, чувашиаа уҳә. егь.) Абас алагьы абызшәа аиқәмырхара адиаспоразы иҳәаақәҵоу ҷыдарам. Адиаспора аусуразы ихадоу акәны иҟоуп аетникатә культура аиқәырхара, уи иаҵанакуеит аматериалтә, адоуҳатә, асоционормативтә усура. Еиҳа инарҵауланы аетникатә культура аныԥшуеит алитература, аҟазара, аетникатә символика, атрадициақәа, еиуеиԥшым аматериалтә культура аформақәа (акрыфара, аҽеилаҳәара), афольклор. Аетникатә культура амырӡра аригьы адиаспора иаҷыдаҟазшьоуп. Аха аамҭа цацыԥхьаӡа адиаспора аетникатә культура изхылҵыз ретнос акультура акыр иацәыхарахоит. | [] |
9d50a7c9-6367-4e16-b1e9-86bbd0543321 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Адиаспора афункциақәа | 0 | Уи адиаспора ахьынхо ажәлар иныҟәырго атрадициақәеи иареи еилаӡҩоит. Аетникатә культура амырӡра зхьыԥшу адиаспореи изланхо ажәлари ирыбжьоу адистанциа ауп, иара убасгьы, иахьынхо аҳәынҭқарра адиаспорахь иаанарԥшуа атолерантреи, адиаспора ахаҭарнакцәа ркультура аиқәырхара агәазыҳәара ахьынӡарымоуи роуп. Даара аҵак ду амоуп аекономикатә функциагьы, уи акыр адиаспорақәа ахархәара алыршара рҽазыршәоит. Ара зыӡбахә ҳәоу убас еиԥш иҟоу аекономикатә ҿиара аформақәа роуп, иҷыдоу даҽа жәларык ирыламҩашьо жәлар рнапҟазарақәа раалыҵқәа рҭыжьра алыршара. Арҭқәа зегьы адиаспора ахаҭарнакцәа рыԥсҭазаара еиԥш, егьырҭ амилаҭқәа изланхогьы рыԥсҭазаара арбеиоит. Ас еиԥш аекономикатә функциақәа раларҵәара еиуеиԥшым ауадаҩрақәа ацзаргьы, аҭоурыхтә ԥышәа ахархәара аҭазар, зегьы уи аҟынтә иаиааиуеит, афеида алырхуеит. Ара, иара убасгьы, иазгәаҭатәуп адиаспора аполитикатә функциақәагьы шынанагӡо. Ари раԥхьа иргыланы иахьаныԥшуа иназыцҵоу азинқәа роуразы алоббизм аныҟарҵо ауп. Иҩбахаз, адиаспора, мамзаргьы уи иадҳәалаз акыр аиҿкаарақәа ишьақәгылоу арежим оппозицианы ианазыҟало ауп. Ихԥатәихаз, адиаспорақәа иахьынхо атәыла жәларбжьаратәи апозициақәа анырра анарҭо ауп. | [] |
734135de-1309-4010-aac9-9b896ca252d4 | Адиаспора | 27,098 | 133,004 | Астатистика | 0 | Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адыррақәа рыла, 1960 шықәса рзы атәым тәылақәа рҟны инхон 75,5 миллионҩык ауаа, 2000 шықәса рзы – ари ахыԥхьаӡара 176,6 миллионҩык рҟынӡа ихалахьан, 2009 шықәса рзы ари ахыԥхьаӡара 213,9 миллионҩык рҟынӡа еизҳаит, 2013 шықәса рзы – 232 миллионҩык. | [] |
9c7a6a2d-fdac-437a-9645-1227771d73db | Ль | 18,763 | 25,700,950 | null | 0 | Ль, ль — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
533b32ef-8729-418d-963c-2c3a6908b4eb | ЛӀ | 18,764 | 25,700,954 | null | 0 | ЛӀ, лӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
5fc580ff-4753-4896-ac14-75add2bc654a | Агәмаа,_Қьаазым_Ҟараман-иԥа | 17,762 | 65,443,628 | null | 0 | Қьаазым Ҟараман-иԥа Агәмаа (Киазим Караманович Агумаа; 1, Ӷәада ақыҭа, Урыстәылатәи аимпериа — 8) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы. | [
{
"start": 58,
"end": 63,
"qid": 4151202,
"pageid": 2523,
"title": "Ӷәада"
},
{
"start": 71,
"end": 92,
"qid": 34266,
"pageid": 30681,
"title": "Урыстәылатәи_аимпериа"
}
] |
ba604226-c94c-4f13-9353-800f7184cf97 | Агәмаа,_Қьаазым_Ҟараман-иԥа | 17,762 | 65,443,628 | Биографиа | 0 | Диит 1915 шықәса лаҵарамза аказы, Ӷәада ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1950 шықәса ԥхынҷкәынмза 8 рзы. Джуп Аҟәатәи ашьхараҿ, ашәҟәыҩҩцәеи ауаажәларратә усзуҩцәеи рпантеон аҿы. | [] |
4179c338-1259-4d48-8ad8-21c9318e2b24 | Агәмаа,_Қьаазым_Ҟараман-иԥа | 17,762 | 65,443,628 | Биографиа | 0 | Аҵара иҵон Џьгьарда, Аҟәати апедагогтә техникум аҿы. Уи даналга, 1932 шықәсазы, Москва ажурналистикатә институт даанахәоит. Араҟа аҵара иҵоит ҩы-шықәса, нас, 1934 шықәсазы, калининтәи апедагогтә институт аҭоурыхтә факультет ашҟа диасуеит, далгоит 1937 шықәсазы. | [] |
df888710-b072-44f3-a5c7-a9335d98149d | ТӀ | 18,767 | 4,967,173 | null | 0 | ТӀ, тӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
b3d79b43-d122-4e79-a7d7-cbb18995ee8d | Агәмаа,_Қьаазым_Ҟараман-иԥа | 17,762 | 65,443,628 | Биографиа | 0 | Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1933 шықәса инаркны. | [
{
"start": 21,
"end": 25,
"qid": 18726,
"pageid": 6213,
"title": "1933"
}
] |
180e8c59-7f55-4157-9665-41188772377b | Агәмаа,_Қьаазым_Ҟараман-иԥа | 17,762 | 65,443,628 | Азхьарԥшқәа | 0 | Акатегориа:Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Аԥсны апоетцәа Акатегориа:Агәмаақәа Акатегориа:1915 шықәсазы ииз Акатегориа:Лаҵарамза 1 рзы ииз Акатегориа:1950 шықәсазы иԥсыз Акатегориа:Ԥхынҷкәынмза 8 рзы иԥсыз | [
{
"start": 0,
"end": 28,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_ашәҟәыҩҩцәа"
},
{
"start": 29,
"end": 54,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аԥсны_апоетцәа"
},
{
"start": 55,
"end": 75,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Агәмаақәа"
},
{
"start": 76,
"end": 104,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1915_шықәсазы_ииз"
},
{
"start": 105,
"end": 135,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Лаҵарамза_1_рзы_ииз"
},
{
"start": 136,
"end": 166,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:1950_шықәсазы_иԥсыз"
},
{
"start": 167,
"end": 202,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Ԥхынҷкәынмза_8_рзы_иԥсыз"
}
] |
ecdae753-ad5a-41ee-b1ae-2175b8e826fa | ПӀ | 18,766 | 22,083,955 | null | 0 | ПӀ, пӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
a1f92544-98fa-4979-815e-45dff1ef7b8f | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | null | 0 | мини|Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура агерб мини|Аштаб-квартира ыҟоуп [[Вена - Жәларбжьаратәи венатәи ацентр]] Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура (иааркьаҿны МАГАТЭ, англ. International Atomic Energy Agency, иааркьаҿны IAEA) – атомтә фымца аҿиареи уи аҭынч ԥсҭазаара аҟны ахархәареи рзы жәларбжьаратәи аиҿкаара. Уи аԥҵан 1957 шықәса рзы. Аштаб-квартира ыҟоуп Вена (Жәларбжьаратәи венатәи ацентр). | [
{
"start": 0,
"end": 51,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Афаил:International_Atomic_Energy_Agency_Logo.svg|мини"
},
{
"start": 52,
"end": 84,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Афаил:UnocityIAEA_persp.jpg|мини"
}
] |
84e13d11-cfaa-48f8-a57d-b58272d7e20d | ЦӀ | 18,771 | 10,963,743 | null | 0 | ЦӀ, цӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
7b4d1a71-843b-4a90-86d7-dd780aae9142 | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура аусура (МАГАТЭ) | 0 | Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура аусура иузаҟәымыҭхо иадҳәалоуп аиадертә технологиақәа, насгьы урҭ ҩ-хырхырҭакны рхархәаразы алшарақәа ыҟоуп: абџьарк аҳасаб ала, мамзаргьы ауаа ирыхәо ахархәара змоу мыруганы. 1953 шықәса рзтәи апрезидент Еизенхауер иқәгылара аан зыӡбахә ҳәаз аидеиақәа иалдыршеит Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура Аԥҟаԥҵәа аԥҵара, аӡәыкны уи азы 81 ҳәынҭқарра рыбжьы арҭеит 1956 шықәса рзы. Ари амаҵзура аԥҵан Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара асистема аҟны жәларбжьаратәи еиҿкаарак аҳасаб ала, уи аконцепциа «Атом адунеи азы» аларҵәара иацхраауан. Аханатә ари аиҿкаара аҳәынҭқаррақәа- алахәылацәеи, адунеи зегьы аҟны хыԥхьаӡара рацәала апартниорцәеи ашәарҭара зцым адунеитә иадертә технологиақәа раԥҵаразы азинмчы дуқәа аман. Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура аҩбатәи амиссиас иҟан атом ахархәара хылаԥшра аҭара, уи атәы ҳәоуп аиҿкаара Аԥҟаԥҵәа аҩбатәи ахәҭаҷ аҟны. | [] |
1c9d5bdc-7fa1-42a9-b113-7c47a031b6aa | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура аусура (МАГАТЭ) | 0 | «Амаҵзура иаарласны инарҭбааны аҭынчра адгылара аҭаразы атомтә енергиа ахархәара хықәкыс иамоуп. Иахьынӡауа амаҵзура ацхыраара ҟанаҵоит, насгьы хылаԥшра анаҭоит атомтә фымца џьара арратә хықәкыс ахархәара амоурц азы», — ҳәа азгәаҭоуп аԥҟаԥҵәа ахәҭаҷқәа руак аҟны. Жәларбжьаратәи амаҵзура атомтә фымцазы – ари аиҿкаара аҭынч ԥсҭазаара аҟны атомтә енергиа ахархәаразы аусеицуразы наука- техникатә еиҿкаароуп. Ари аҿкаара ахықәкы хада – аиадертә бџьар аламырҵәара, насгьы атәылақәа маӡала ари аҭынчра иазырхоу атом арратә хықәкқәа рзы рхы иадмырхәарц аҟаҵара ауп. Жәларбжьаратәи атомтә фымцаз амаҵзура аиадертә материалқәа рхархәаразы хылаԥшра ҟанаҵоит, хыхь ишаҳҳәахьоу еиԥш, ари ахылаԥшра мҩаԥыргоит Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура аинспекторцәа аҭыԥқәа рҟны. Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура еиуеиԥшым атәылақәа апрактикатә цхыраара рзыҟарҵоит, насгьы абжьгарақәа рырҭоит атомтә фымца ахархәашьазы апрограммақәа рымҩаԥгаразы. Арҭ апрограммақәа рхықәкы хада – адыррақәа реимдара, атәылақәа атомтә программақәа рхархәара еиҳа ашәарҭара ацымкәа рхархәара алдыршарц ауп. Амаҵзура абжьгаҩцәеи амыругақәеи рзы адгаларақәа ҟанаҵоит, аҟазацәа аҵара днарҵоит. | [] |
544d865d-a947-40d1-92a3-3836934300e6 | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Атомтә фымца азы Жәларбжьаратәи амаҵзура аусура (МАГАТЭ) | 0 | Жәларбжьаратәи амаҵзура атомтә фымцазы аиадертә технологиақәа рзы аинформациа еизнагоит, урҭ раларҵәара азы Вена иҟоу Жәларбжьаратәи аиадертә информациатә система ахархәара анаҭоит. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҵарадырреи, анаукеи, акультуреи рызҵаарақәа рзы ҷыдалатәи аусбарҭеи (ЮНЕСКО) Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы Амаҵзуреи еицхырааны Триест, Италиа иҟоу атеориатә физика азы Жәларбжьаратәи ацентр напхгара арҭоит. Иара убасгьы аиадертә физика ахархәара апринципқәа апрактика аҟны рхархәаразы аҭҵаарақәа ахьымҩаԥырго алабораториақәа хԥа аԥҵаны иамоуп, Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы Амаҵзура Агәабзиарахьчаразы Адунеизегьтәи аиҿкаара (ВОЗ) аус ацнауеит амедицинеи абиологиеи рҟны арадиациа ахархәаразы апроблемақәа рызҵаарақәа рзы. | [] |
3c4a9bf9-94b0-4390-a8f7-2b9ea661ed35 | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Аиадертә бџьар аламырҵәара | 0 | Жәларбжьаратәи амаҵзура атомтә фымцазы ихадараҵәҟьоу хырхарҭаны иамоуп – аиадертә бџьар аламырҵәара аус аиҿкаара. 1962 шықәса рзы 102 тәыла рнапы аҵарҩит аиадертә бџьар аламырҵәаразы аиқәышаҳаҭра (ДНЯО). Аиадертә бџьар аламырҵәаразы аиқәышаҳаҭра инақәыршәаны Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура иадҵан, ари аиқәышаҳаҭра знапы аҵазҩыз уи шынарыгӡо хылаԥшра аҭарагьы. Амҵзура ахылаԥшратә функциақәа – мамзаргьы Жәларбжьаратәи амаҵзура атомтә фымцазы агарантиақәа – хықәкыс ирымоуп аиадертә бџьар змам атәылақәа рҟны аҭынчратә атомтә фымца аиадертә ахь ииаргаратәы аҟамҵара. Ас еиԥш агәаҭарақәа рымҩаԥгара алыршахоит аинспекциа мҩаԥысраны иахьыҟоу атәылеи Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзуреи аиқәышаҳаҭра рыбжьазар. Аилкаара агарантиа хатәгәаԥхаратәи еилкаароуп. Ус еиԥш хатәгәаԥхаралатәи агарантиақәа Амаҵзура иқәнаргылеит Еиду Америкатәи Аштатқәа, Британиа ду, Франциа, Китаи, Урыстәыла. Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура ахәдықәҵарақәа аланарҵәеит, хыхь зыӡбахә ҳәоу хә-ҳәынҭқаррак рнаҩс даҽа 95% рҟынӡа аиадертә шьақәгылақәа ахьыҟоу аҭыԥқәа рҟны. Иахьанӡа 225 еиқәышаҳаҭра аус руеит 141 ҳәынҭқарра рҟны. | [] |
2485a9a2-764e-442c-a247-6a625c390ac8 | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Аиҿкаара аилазаара | 0 | Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура анапхгараҭаратә органны иҟоуп аконференциа Хада, анапхгаҩцәа Рхеилак, Амаӡаныҟәгарҭа. Аконференциа Хада — ари амаҵзура иреиҳаӡоу органуп. Иара аиҿкаара иалоу атәылақәа зегьы рхаҭарнакцәа алахәуп, аконференциа хада ауп анапхгаҩцәа Рхеилак алызхуа, насгьы амаӡаныҟәгарҭа аусура хылаԥшра азҭо, адиректор хада далызхуа. Аконференциа Хада шықәсык ахь знык иаарыԥхьоит. Анапхгаҩцәа Рхеилак акәзар, иара 35-ҩык ахылаԥшратә директорцәа рыла ишьақәгылоуп, амаҵзура анагӡаратә органуп. Иара иалшоит аӡбамҭақәа рыдкылара Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура иалоу атәылақәа зегьы рзы зынагӡара хымԥадатәины иҟоу. Анапхгаҩцәа рхеилак иалоу шықәсыкахь хәынтә еизоит. Амаӡаныҟәгарҭа - административтә органуп, иара аилазаараҿы иҟоуп ашәырҭадареи аиадертә фымцеи аҟәша, уи аиадертә енергетикеи ареакторқәеи, аиадертә шәарҭадареи, иааҳакәыршаны иҟоу аԥсабара ахьчареи анаука- техникатә информациеи рызҵаарақәа аӡбоит. Иҟоуп убасгьы аизотопқәа рыҭҵаара аҟәша, атехникатә усеицура аҟәшеи администрациа аҟәшеи. Амаӡаныҟәгарҭа адиректор Хада дызхагылоу, Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура апрограммақәа рынагӡара ихахьы игоит, урҭ апрограммақәа Ахеилаки аконференциа Хадеи ианышьақәдырӷәӷәалак ашьҭахь. Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура адиректор хадацәа Адиректор Хада ԥшьышықәса аҿҳәарас иҭаны далырхуеит. Еиуеиԥшым ашықәсқәа рзы директор хадацәас иҟан: Коул Стерлинг — Еиду Америкатәи Аштатқәа, 1957—1961 шш.; Сигвард Еклунд — Швециа, 1961—1981 шш.; Ханс Бликс — Швециа, 1981—1997 шш.; Мохаммед ель-Барадеи — Мысра, 1997—2009 шш.; Амано Иукиа — Иапониа, 2009—2019 шш. | [] |
692f878d-9c4e-4303-ae30-56bfe65845a3 | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Аиҿкаара абиуџьет | 0 | Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура аусура шьақәгылоуп аҳәынҭқаррақәа- алахәылацәа, аҳәынҭқаррақәа- адонорцәа, аиҿкаара иалам рбиуџьентнҭыҵтәи лагалақәа рыла. Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура аконференциа Хада есышықәса ишьақәдырӷәӷәоит. Ҿырԥштәыс иаагозар, Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура абиуџьет 2010 шықәсазы ишьақәнаргылеит 315 400 000 евро. | [] |
11a4e761-470f-43d2-a195-698eb989ce2a | Атомтә_фымца_азы_Жәларбжьаратәи_амаҵзура | 27,099 | 41,984 | Атәылақәа-алахәылацәа | 0 | 2019 шықәса, жәабранмза 5 рзы ари амаҵзура иалаз атәылақәа рхыԥхьаӡара 171 рҟынӡа инаӡеит. Ҵаҟа иаагоу асиа иаанарԥшуеит иарбан тәылоу, насгьы иарбан шықәсоу Жәларбжьаратәи атомтә фымцазы амаҵзура ианалалаз. | [] |
6f49ce02-3e77-45ca-826e-5e4be5ef4272 | ХӀ | 18,770 | 10,953,833 | null | 0 | ХӀ, хӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
64bd4703-ba59-4581-b5a8-c4fe138a08de | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | null | 0 | Адемократиатә дунеи атеориа (алиберал-демократиатә теориа, мамзаргьы адемократиатә) – акыр ахархәара змоу теориоуп. Иара аилкаара ҵакы хадас иамоуп адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара амеибашьра. Адемократиатә дунеи атеориа адгылаҩцәа адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара иалыркаауеит аҭынчра шьақәзыргыло еиуеиԥшым афакторқәа: адемократиатә ҳәынҭқарра анапхгаҩцәа дара иалызхуа ажәлар рҿаԥхьа аҭакԥхықәра ду рыдуп; адипломатиатә институтқәа аԥырҵоит аконфликтқәа рҭышәынтәларазы; адемократиатә ҳәынҭқаррақәа дара-дара еиӷацәаны рхы рыԥхьаӡаӡом; адемократиатә ҳәынҭқаррақәа ауаажәларратә беиара ду рымоуп, убри абеиара аибашьраҿы ибжьамӡырц азы аибашьра рхы аларгалаӡом. | [] |
e1b9cd81-8aeb-4375-972b-084f00af24b1 | ШӀ | 18,773 | 28,874,879 | null | 0 | ШӀ, шӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
319c1380-344a-4f87-ab76-42ab580b3a5a | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Аҭоурых | 0 | Зегь раԥхьа европатәи афилософиа аҿы адемократиатә дунеи атеориа аарԥшын анемец философ Иммануил Кант итрактат «Наунагӡа аҭынчрахь» ала. Ари аусумҭаҿы афилософ ишьақәиргылеит агипотеза: адемократиатә ҳәынҭқаррақәа жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа рҿы рхы даҽакала имҩаԥыргоит идемократиатәым раасҭа, адоуҳатә принцип абзоурала адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара аҭынчра шьақәгылоит ҳәа. Кант изнеишьа аҿиара аиуит XX ашәышықәса азы. Аҵарауаҩ Рудольф Руммель адемократиатә дунеи атеориа аемпирикатә дыррақәа рыла дазнеит. Адемократиатә дунеи атеориа хыҵхырҭас иамоуп Иммануил Кант итрактат «Наунагӡа аҭынчрахь». Еиуеиԥшым аҭҵаарадырҩцәа, жәларбжьаратәи аизыҟазаашьа апроблема ҭызҵаауаз, ари адемократиатә дунеи атеориа иақәшаҳаҭхеит. Аха, иара убасгьы, ари атеориа иаҿагылоз аҵарауаа ҟалеит. Урҭ ргәаанагара абас иҟан: адемократиатә ҳәынҭқаррақәа реизыҟазаашьа аҭоурых уи аҟара идуӡам астатистикатә лкаа аҟаҵаразы, насгьы иҟаӡам ииашоу аилкаара, иарбан ҳәынҭқаррақәоу адемократиатә ҿиара змоу азы. Адемократиатә дунеи атеориа адгылаҩцәеи аҿагылаҩцәеи еиуеиԥшым досу дара ргәаанагарақәа ирыдгылоит. Адемократиатә теориа ашьақәыргылараҿы аинтерес аҵоуп аҭҵаарадырҩцәа М. Доил, Б. Рассет рдунеихәаԥшра. Доил игәаанагарала (еиҳарак Кант итеориа дадгылоит), адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыдәныҟатәи аполитика амҩаԥгараҿы иазхьаԥшуеит аҩныҵҟатәи аполитика. Адемократиатә ҳәынҭқарра аиҳабыра аибашьра ианалаго рыжәлар рҿаԥхьа аҭакԥхықәра ду рхы иадырҵоит. Еицырзеиԥшу хәызмоу апринципқәеи адемократиатә ҳәынҭқаррақәеи рыбжьара ишьақәгылоит «аҭынчратә дунеи». Б. Рассет даҽа дунеихәаԥшышьак имоуп адемократиатә дунеи афеномен азы. Рассет игәаанагарала, адемократиатә ҳәынҭқаррақәа ирымоуп иҷыдоу адемократиатә хдырра. Адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рҿы инхо ауаа рхы рыԥхьаӡоит зхы иақәиҭу, насгьы егьырҭ ауаа рхақәиҭра апату ақәызҵо ракәны. Иара убасгьы адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рҿы инхо ауаа ашьцылахьеит аимак-аиҿак еицәажәарала аӡбара. Аҩбатәи Рассел иазгәаҭара аҟны адемократиатә дунеи атеориа афеномен хырхарҭас иамоуп аибашьра алагара апроцесс. Аибашьра иалагар зҭаху адемократиатә ҳәынҭқаррақәа реиҳабацәа ироуроуп аибашьра алагара ақәшаҳаҭразы еиуеиԥшым аҳәынҭқарратә органқәа рҟынтәи азин. Ари апроцесс иаҭахуп аамҭа, уи рхы иархәаны аҳәынҭқарра аиҳабацәа аамҭа рымоуп аибашьра алагара азҵаара аиҭахәаԥшразы, уи иалҵшәахар алшоит аибашьра алагаразы агәаанагара аԥсахра. Жәларбжьаратәи аполитика анырра Еиду Америкатәи Аштатқәа уаанӡатәи ахада Билл Клинтон ибзоурала Америка адәныҟатәи аполитикаҿы адемократиатә дунеи атеориа иаиуит аҵакы хада.. Адемократиатә дунеи атеориа иабзоураны ишьақәыргылан иҿыцу Еиду Америкатәи Аштатқәа рыдәныҟатәи аполитика. Адемократ Билл Клинтон иажәахәқәа руак аҿы абас иҳәоит: «Аҭынчра ашьақәыргыларазы адунеи аҟны зегь иаарылукаауа стратегиоуп адемократиа аларҵәара». Џьорџь Буш иакәзар, адемократиатә дунеи атеориа азы абас еиԥш агәаанагара иман: «Сара адемократиа сзадгыло, адемократиатә ҳәынҭқаррақәа дара-дара аибашьра иахьаламго азы ауп. Адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рҿы инхо ауаажәлар аибашьра бзиа ирбаӡом, дара ирдыруеит аибашьра иаанаго. Сара сгәы иаанагоит адемократиа адунеи ахьынӡанаӡааӡо аҭынчра шьақәнаргылоит». | [] |
efe1e7fa-1a9a-4af7-a371-ac439ab9a554 | УӀ | 18,768 | 28,872,962 | null | 0 | УӀ, уӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
0b928a76-fa01-47a1-9fec-4f8fffa8f7d5 | ЧӀ | 18,772 | 10,956,782 | null | 0 | ЧӀ, чӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
1c94b0cd-e3ad-4e97-a15a-3af811fd2250 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Аинституционалтә знеишьа | 1 | Алиберал -демократиатә ҳәынҭқаррақәа рымчрақәа еихшоуп, урҭ аҭыԥ ду ааныркылоит атәылауаҩра змоу ауаажәлар рыла. Аиҳабыра аполитикатә шьаҿақәа аныҟарҵо иазхәыцуазароуп ауаажәларратә гәаанарага. Ргәаанагара еиқәымшәозар, дара уаҳа алхрақәа рҟны иалрымхыр алшоит. | [] |
fac3197c-244f-4a5e-b805-0936b5627e9f | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Анормативтә знеишьа | 1 | Адемократиатә дунеи адгылаҩцәа ишазгәарҭо ала, адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыгәра угар ауеит, избанзар дара жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа рҿы рхымҩаԥгашьа еилкаауп. Адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рхы ршьоит аҭынчра бзиа избо ҳәынҭқаррақәан- | [] |
8844e046-31c4-42cd-a982-64b5580c7a47 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Аекономикатә еицхьыԥшымра | 1 | Аџьармыкьатә економика, иара убасгьы адемократикатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара ахәаахәҭра дара-дара рыбжьара агәрагара шьақәнаргылоит. Атеориа ишаҳәо ала, аҳәынҭқаррақәа рыбжьара ахәаахәҭратә еизыҟазаашьақәа афеида ду рымоуп. Ибеиоу аҳәынҭқаррақәа аибашьрала азҵаарақәа рыӡбара иазҿлымҳаӡам, избанзар урҭ ирымоу абеиара рцәыӡыр алшоит. Адемократиатә дунеи атеориа адгылаҩцәа еиуеиԥшым жәларбжьаратәи ахәаахәҭратә еиҿкаарақәа раԥҵара иадгылоит. (Адунеизегьтәи ахәаахәҭратә еилазаара, Жәларбжьаратәи авалиутатә фонд.) Иҭбаау аекономикатә еизыҟазаашьақәа аҳәынҭқаррақәа рыбжьара аибашьра алагара алнаршом. | [] |
64fdc664-6d38-4482-8237-dfbc9c3c3c26 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Акритика | 0 | Еиду Аштатқәа иреиҳаӡоу ачынуаа 21-тәи ашәышықәса алагамҭаз адәныҟатәи аполитикеи аҳәынҭқарра ашәарҭадареи знапы ианыз ишазгәарҭоз ала, дара адемократиатә дунеи атеориа агәра ргаӡом. Аԥыжәара арҭоит адемократиатә дунеи атеориа иаҿагылоз аилазаашьатә реализм. | [] |
6129ae6f-5787-4ca9-ba0c-878108e28554 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Арелистцәа | 1 | Ареалистцәа акритика азыруеит адемократиатә дунеи атеориа аемпирикатә шьаҭа. Иаагап ҿырԥштәык. 1815–1850 шықәсқәа рзы Европа аҭышәынтәалара иахылаԥшуан Иԥшьоу Аидгыла (Урыстәыла, Австриа, Пруссиа), даҽакала иуҳәозар, идемократиатәым аҳәынҭқаррақәа. Ареалистцәа ҿырԥштәыс иааргоит адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рхатәы арратә, мамзаргьы аекономикатә интересқәа инарықәыршәан атәым ҳәынҭқаррақәа рыҩныҵҟатәи усқәа ианрылалоз (Чили, 1973), (Иран, 1950 алагамҭаз), (Индонезиа, 1960). Убасгьы иазгәарҭоит адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара ицәырҵуаз аимак-аиҿак (Венесуелатәи акризис Еиду Америкатәи Аштатқәеи Великобританиеи, 1895–1890, Франциеи Великобританиеи Фашод азҵаара азыҳәан, Руртәи акризис, Франциеи Веимартәи Ареспубликеи, 1923). Иалыркаауеит аекономикатә, аполитикатә, арратә потенциал адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рҿы реиҟарамра, уи иахылҵуеит аиҿагылара дара рыбжьара аресурсқәа рзыҳәан. Иара убасгьы аекономикатә еицхьыԥшымра еиҟараны ишаӡам атәылақәа-алахәылацәа рыбжьара. Акыр акритика азыруеит аабыкьа адемократиа ахьышьақәыргылаз аҳәынҭқаррақәа рхымҩаԥгашьа. Ареалистцәа ргәаанагара ала, ари аҩыза аҳәынҭқаррақәа аибашьра алагара еиҳа иазыхиоуп. Убасгьы иазгәарҭоит идемократиатәым аҳәынҭқаррақәа ирылшоит аҭынчра ашьақәыргылара ҳәа. Ареалистцәа ргәаанагарала, адемократиатә ҳәынҭқаррақәа афеида алыргар ауеит адемократиатә режим егьырҭ аҳәынҭқррақәа рҿы ахыбгалара. Убасгьы ареалистцәа ргәаанагарала, авторитартә ҳәынҭқаррақәагьы аҭынчра ашьақәыргылара иазҿлымҳауп. Избанзар, авторитартә ҳәынҭқаррақәа реиҳабыра аибашьраҿы иаҵахар рыуаажәлар амчра аҟынтәи иахырҳәар ауеит. Убри азыҳәан дара рзы ихадоуп адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рҟны еиԥш аҭынчра ашьақәыргылара. Ареалистцәа аҭоурых аҟынтәи аҿырԥштәқәа ааргоит (иаҳҳәап аколониақәа рзыҳәан аибашьра). Абарҭ ахҭысқәа адемократиатә дунеи атеориа иаҿагылоит. Иаҳнарбоит адемократиатә ҳәынҭқаррақәа ринтерес ахьчаразы зегьы ишазыхиоу, аибашьра убрахь иналаҵан. Адемократиатә теориа аҿагылаҩцәа иазгәарҭоит авторитартә режимқәагьы аибашьра алагара шырҭахым, избанзар урҭ зегьы рцәыӡыр ауеит, рыԥсҭазаарагьы уахь иналаҵан. | [] |
c452e8d1-a489-4144-87cd-4cec40185de7 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Аконструктивизм | 1 | Акрызҵазкуа критиканы аконструктивистцәа ирыԥхьаӡоит асоциокультуртә контекст атәамбара. Адемократиатә дунеи атеориа, иара убасгьы адемократиа аилкаа шьақәыргылан мраҭашәаратәи афилософиа аҟны, убри азыҳәан ари атеориа мраҭашәаратәи аполитологцәеи аҳәынҭқарра ахадацәеи ацхыраара рнаҭоит. Аконструктивистцәа ргәаанагарала, мчылатәи адемократизациа аҭагылазаашьа еиҳа иарцәгьоит, ҿырԥштәыс иааргоит асоциалисттә лагерқәа рҳәынҭқаррақәа. Аҵак ду арҭоит атермин «аибашьра», «аҭынчра». Аилкаара «аибашьра» уажәшьҭа арбџьартә конфликт мацара акәӡам иаҵанакуа, уахь иахыԥхьаӡалахоит маӡала абџьар аҭирагьы. Аконструктивистцәа ргәаанагарала, аҳәынҭқарра ахадацәа есымша алиберал-демократиатә нормақәа ирызхьаԥшӡом. Аҭакԥхықәра змоу ахадацәа иаларгалар ҟалоит дара рдунеихәаԥшра, адемократиатә норма иацәыхароу. Адемократиатә ҳәынҭқаррақәа рыбжьара аилибакаара ыҟазар, уи иаанагаӡом даҽа режимк змоу аҳәынҭқаррақәеи дареи рҳәатәы еиқәшәоит ҳәа. Иара убасгьы, адемократиатә ҳәынҭқаррақәа ирымаӡам ииашоу аилкаа, иарбан ҳәынҭқарроу идемократиатәу, мамзаргьы иавторитартәу азы. Иара убасгьы, аконструктивистцәа адемократиа иахәаԥшуеит асимволтә ҵакы аҭаны. Уи абзоурала дара еилыркаауеит иарбан ҳәынҭқарроу ирҩызоу, иарбан ирҿагылоу. Насгьы "адемократиатә дунеи" цхыраагӡоуп аҭоурыхтә гхақәа рыҟамҵразы. Иаҳҳәозар, даҽа жәларбжьаратә еибашьрак аламгаразы. | [] |
58a8da64-e6ed-4770-b91a-ed8499473e54 | Адемократиатә_дунеи_атеориа | 27,100 | 1,186,378 | Алитература | 0 | Акатегориа:Аполитологиа | [
{
"start": 0,
"end": 23,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Аполитологиа"
}
] |
aef37be9-4f15-490f-b488-e9e7c73ff847 | ЩӀ | 18,774 | 28,874,882 | null | 0 | ЩӀ, щӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
6fc45fec-a02d-4691-af56-17d80e0e7a73 | Ӏу | 18,776 | 28,874,970 | null | 0 | Ӏу, ӏу — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
f1d0aee6-fa66-45a4-a0d2-fb35e250c76a | Нг | 18,778 | 28,872,146 | null | 0 | Нг, нг — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
e98282a4-5660-4a01-b23d-4bf4b6824003 | Цә | 18,781 | 31,354,410 | null | 0 | Цә, цә — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
c2e2c70e-dd7d-4294-8f18-3a0badb13356 | ЫӀ | 18,775 | 28,874,884 | null | 0 | ЫӀ, ыӀ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
397db762-88d4-4330-86fa-2b0b0cd43cfc | Чъ | 18,783 | 28,873,421 | null | 0 | Чъ, чъ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
b47921bd-81b5-485e-8944-b37bc3eaa291 | Нъ | 18,779 | 28,872,181 | null | 0 | Нъ, нъ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
fc3c1a94-944d-45d2-bef9-4c635a83a16e | Исландиа | 17,778 | 189 | null | 0 | Исландиа (Ísland) — Аҩадатәи адгьылбжьахатәи атәыла Европаҿы. | [
{
"start": 29,
"end": 44,
"qid": 23442,
"pageid": 10062,
"title": "Адгьылбжьаха"
},
{
"start": 52,
"end": 60,
"qid": 46,
"pageid": 2409,
"title": "Европа"
}
] |
a6344a56-f39e-474d-82cb-1b424d609ca4 | Ть | 18,787 | 28,872,852 | null | 0 | Ть, ть — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
b1193855-6df0-4d27-9bc3-c952f872eebf | Оь | 18,784 | 18,794,962 | null | 0 | Оь, оь — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
0f8e6a4a-48b4-4ab1-9d2d-7d1fe76471e8 | Пп | 18,782 | 28,872,319 | null | 0 | Пп, пп — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
b73963ba-d89a-4fc3-9a7c-5ab2d1a25f1a | Черногориа | 17,780 | 236 | null | 0 | Черногориа (Црна Гора / Crna Gora, Montenegro) — Европа атәыла. | [
{
"start": 49,
"end": 55,
"qid": 46,
"pageid": 2409,
"title": "Европа"
}
] |
ca0140fb-b7ad-43c7-b831-9e2ffbf3fad3 | Черногориа | 17,780 | 236 | Азгәаҭақәа | 0 | Акатегориа:Европатәи атәылақәа Акатегориа:НАТО атәылақәа | [
{
"start": 0,
"end": 0,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Черногориа"
},
{
"start": 0,
"end": 30,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:Европатәи_атәылақәа"
},
{
"start": 31,
"end": 56,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Акатегориа:НАТО_атәылақәа"
}
] |
adc4d3a2-fbd4-4193-80fc-e84d08b9caf7 | Пъ | 18,788 | 28,872,335 | null | 0 | Пъ, пъ — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
57ddd829-f5ef-4986-8ef1-d09e0eaf4f79 | Сс | 18,789 | 28,872,337 | null | 0 | Сс, сс — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
c72ec7ae-c218-44ac-a03b-f4d1519cd930 | Тл | 18,790 | 28,872,340 | null | 0 | Тл, тл — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
86f2e033-85c6-404c-89f8-c45fc8e75b9d | Тт | 18,791 | 28,872,342 | null | 0 | Тт, тт — кириллтәи аҩыратә диграф. | [
{
"start": 9,
"end": 26,
"qid": null,
"pageid": null,
"title": "Кириллтәи_аҩыратә"
}
] |
646a7859-6d51-4303-965a-56b61c47f14a | Глоса | 32,019 | 1,138,529 | null | 0 | Глоса (Glosa) — адунеижәларбжьаратә бызшәа. | [] |