Datasets:

haohaa
/

shan-blogspots

title stringlengths 0 155	content stringlengths 0 22.2k ⌀
ၶၳႈယွၼ်းထၢမ်?	ယိင်း-----ၵွပ်ႈပူိဝ်ႈသင်လႄႈ ယိင်းဝႄႈယၢၼ်ၶူိဝ်း သဝ်းၸွမ်းၸူိဝ်းပူိၼ်ႈ ၽၢတ်ႇငူိၼ်ႈတႆးသေ ၽေၵႂႃႇႛမ်ႈႜမ်း ၸွမ်းၶဝ်ၵႂႃႇၸုိင် ပေႃးဝႃႈႁူိင်မႃး ၺႃးၶဝ်ယွၵ်ႈလၢႆ သၢႆႁၵ်ႉယိင်းၵေႃႈ တေႃႈလူႉသုမ်းသေ ယိင်းတေပွၵ်ႈမူိဝ်း ၼေၼႃႈၶူိဝ်းတႆးၸုိင်ႉႁူိဝ်? မၢဝ်းၶူိဝ်းလႅင်း ပဵင်းၶႃး မူိင်းတၢင်ႈ
တႆးၼုမ်ႇ	null
ယွၼ်းသင်ႇထုိင်ၸၢႆး	ပေႃးၸၢႆးႁၵ်ႉယိင်း လူဝ်ႇထိင်းလဝ်ႈယႃႈ ပွႆႇၽႃႈတေႃႇလွင်း ဢမ်ႇပွင်းယိင်းၼမ် လွင်ႈဢၼ်ၸူိဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉတႃႇႁဝ်း ယႃႇမဝ်းၸွမ်းၽၳ ယႃႇပႆတၢင်းၽိတ်း ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈဢိတ်းဢွၼ်ႇ ယႃႇယွၼ်ႇၸၳတူၵ်းၼႃႈ ၸၢႆး ယိင်းမွၼ်းသီ မူိင်းငေႃႉ
English Speak	English Speak
လုိမ်းယဝ်ႉႁုိဝ်	ဢမ်ႇႁၼ်ၵၼ်ႁုိင် ၸုိင်ပႄႉၼၢၼ်းထူပ်း ၶမ်းဢွၼ်ႇၼွင်ႉပီႈ ယူႇတီႈၸွႆးၵုင်း သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၽႄ ဝဵင်းဢွၼ်ႇၵၴၵ်းမႄး ၶႄးၼွင်ႉလုိမ်းပီႈ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလၢဝ်းၵႆ ပႆသဵၼ်ႈတၢင်းယၢဝ်း ၶၢဝ်းမၼ်းၵေႃႈႁုိင် ၸုိင်ႉၼင်ႇပီႈၼႆႉ ယဝ်ႉႁုိဝ်ၼေႃႈၶမ်း
မွင်းယူႇ	မွင်းထူပ်းမွင်းႁၼ် မွင်းသူၶမ်းၼွင်ႉ မွင်းႛမ်ႈၵွင်ႉၸွမ်းပႆ မွင်းယူႇၵူႈဝၼ်း မွင်းမူိၼ်ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈမွင်းႁၢင် မွင်းမူိၼ်ပၢင်တၢႆးမွင်းၼွၵ်ႇ မွင်းသူၼွင်ႉမူိဝ်ႈလၳၵေႃႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇ မွင်းၼင်ႇဢူးပဵမ်ႇမွင်းသၢမ်လေႃး မွင်းဝႃႈမွင်းၶမ်းၼွင်ႉ မွင်းၵူၼ်းၽၢၼ်ဢမ်ႇၵႃႈ မွင်းယူႇလၢႆလၢႆဢေႃႈမွင်းဝႃႈမွင်း။
ဵၸွမ်ပိဝ်တႆး	null
ႁၵ်ႉတႄႉတႄႉ	ၼုမ်ႇသၢဝ်ႁၢင်ႈလဝ်း ယုိင်ႈႁၼ်ယုိင်ႈႁၵ်ႉ ယုိင်ႈၵိၼ်ယုိင်ႈမၵ်ႉ ယုိင်ႈၶွတ်ႇယုိင်ႈတၵ်ႉ ယုိင်ႈယၵ်ႉယုိင်ႈလီတူၺ်း သၢဝ်ၽူၺ်းၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ ႁၼ်ယဝ်ႉႁၵ်ႉတႄႉ ပႄႉၸၳၸင်ႇလၢတ်ႈ ႁၵ်ႉယဝ်ႉဢမ်ႇလုိမ်း တွင်းၵုိမ်းၼၳးၸၳ ဝၼ်းလၳမွင်းထူပ်း ၶၳႈႛပ်ႉသူၼွင်ႉ ႛမ်ႈၵွင်ႉၸွမ်းပႆ ၶၢင်းႛမ်ႈသူၼၢင်း တေဢမ်ႇၵၢင်းယၢၼ်ပႆႈၼႃႈ ႉႉႉႉ ႁၵ်ႉတႄႉတႄႉ ႉႉႉႉႉ
သွင်ၸၳ	သွင်ႛဝ်ၸၳယိင်းၼွင်ႉ ႛမ်ႈၵွင်ႉလၢႆၸၳ ႁၵ်ႉၽၳၵေႃႈဢမ်ႇၵုိမ်း လုိမ်းငၢႆႈတႄႉၼေႃ တူဝ်ဢွၼ်ႇသူယိင်းၼွင်ႉ သဝ်းႛမ်ႈလၢႆၵေႃႉ ၶႅၼ်းတေႃႈလၢတ်ႈမွၵ်ႇ ၶေႃႈတွပ်ႇပၼ်ၸၢႆး ဝၢႆးမႃးၵူဝ်ၼွင်ႉယၢၼ်ၵႆ ပႆပႅတ်ႈၸၢႆးပီႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ႁၢင်ႈၸႃႉ မၢဝ်ၽဝၵွတ်းၽၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႈၸၢင်ႈ ၵူၺ်းဢူိဝ်ႈသၢဝ်၊
ၶၢဝ်းၾူၼ်	ၶၢဝ်းမူိဝ်ႈၾူၼ်တူုၵ်း ၸိုမ်းယွႆယမ်းထွၵ်ႇ မွၵ်ႇဢွၼ်ႇၽုတ်းၵီႈ လူိင်လႅင်ၶၢဝ်ၶွင်ႇ ဝူၼ်ႉပွင်ႇထုိင်ယိင်း ၽွင်းမူိဝ်ႈယၢၼ်ၵႆ ႉႉႉႉႉႉႉႉႉ ၶိင်ႇၾူၼ်တူၵ်းယမ်း ဝူၼ်ႉယူႇပဵၼ်ၵမ်း သင်ပႄႉၼၢၼ်းပွင်ႇၼေႃႈ ၾူၼ်
ႁၼ်ယူႇ	ႁၼ်ယူႇဢမ်ႁတ်းတၵ်ႉ ႁၵ်ႉယူႇဢမ်ႇႁတ်းလၢတ်ႈ ဢဝ်ၵၢတ်ႈပႅတ်ႈလၢႆလၢႆ သၢႆၸၳဢွၼႇ်ၸၢႆးပီႈ ဢၼ်ၵီႈတီႈႁူဝ်ၸၳ ဝၼ်းလၳၵေႃႈယႃႇ တွၼ်ႈတႃႇယိင်းၼွင်ႉ ဢၢၼ်းဝၢင်းဝႆႉပၼ် ႁၼ်ယူႇဢူိဝ်ႈ ၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ၊
ယွၼ်းသင်ႇ ၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ	သၢဝ်ၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ ပီႈႁဝ်းယွၼ်းသင်ႇ ထိုင်ၼွင်ႉသၢဝ်လဝ်း ယႃႇၵုမ်ႇမူၵ်းႛဝ် ၼွၼ်းတုိၼ်ႇလုၵ်ႉလႃႈ ၽႃႈပႅတ်ႈၵၢၼ်ႁဝ်း ၼွင်ႉလဝ်းဢွၼ်ႇပီႈ တူင်ႉတုိၼ်ႇလုၵ်ႉၵၼ် ၶၼ်ၶၼ်ၽၳးၽၳး သဝ်းတီႈလၳၵေႃႈ လွင်ႈၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉၶူိဝ်း တႃႇမူိဝ်းၶၢဝ်းႁုိင် ့ထုိင်တီႈယူိင်းမၢႆၼၼ်ႉ ယွၼ်းသင်ႇ ၸၢႆးၸွမ်ၵုိမ်းၶူိဝ်း မူိင်းငေႃႉ
သင်ထုိင်လုၵ်ႈယိင်းဢွၼ်ႇသၼ်လွႆမူိင်းတႆး	ငွၵ်ႈႛဝ်မုင်ႈတူၺ်း ၼႃႈၾႃႉမုိတ်ႉသိင်ႇ ႁၼ်ၵိင်ႇမႆႉၼုိင် ၸၳထုိင်ၵေႃႉႁၵ်ႉ ၼၵ်းၸၳၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ မႅၼ်ၽွင်းၾႃႉတႅၵ်ႇ ယုၵ်ႇမႅၵ်ႇလဵၵ်းလႅမ် ပႃးတႅမ်ၶွၼ်ႉတူႇ ဢမ်ႇယူႇသဝ်းႁုိင် ၶုိင်တေလူင်းႁဵတ်းၵၼ်ၼႆဢူိဝ်ႈ။ ယၢမ်းမူိဝ်ႈပဵၼ်ၽူၼ် တူၵ်းဢူၼ်မႃးၵေႃႈ ႁုိဝ်တေႜၼ်ႇယေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇယူႇၸႆႈ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈမႆႈၸၳၵွပ်ႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၵႂႃႇလူိၼ်ပူၼ်ႉ ဝူၼ်ႉႁၼ်တႃႇသေ ၵမ်ႇဢႄႇလႄႈႁုိဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလႄႈႁုိဝ် ၵွပ်ႈသင်ပႄၼၢၼ်းၶွပ်ႈၼွင်ႉလႃႇ။ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈဝူၼ်ႉ ၶူၼ်ႉၶုိၼ်းၶႆႈႁၼ် ၵၼ်ႈၸၳထႃႈယူႇ ဢမ်ႇသူႇပီၼႃႈ လႆႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပီႈတေပွၵ်ႈၶုိၼ်းမႃးဢူိဝ်ႈၼႆ ဢေႃႈ - ပူိင်ႈၵုင်ႇႛမ်ႈႁဝ်း ငဝ်းလူိၼ်ဢွၼ်ႇထွင်ႇ မူိဝ်းပွင်ႇလၢတ်ႈပၼ် လွင်ႈဢၼ်တၼ်ၸၳၵေႃႉပဵၼ်ပီႈသေၵမ်းၼႃႈ၊ ၸၢႆးသၢင်ႇဢေႃး (ဝၢၼ်ႈၸၢၼ်း မူိင်းတၢင်ႈ) JAPAN
ပုိတ်ႇၼႄလွင်ႈပုိၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆး	ႁၵ်ႉႁၼ်လူိဝ်ၸၳ တၢၼ်ႇလၳၵေႃႈယၢၼ် ပၢၼ်ဢွၼ်ဝၼ်းလုိၼ်း တုိၼ်းမီႈဝူတ်ႈလႄႈ မႄႈၸဝ်ႈၸွမ်းယႃႉ ၽဝသၢမ်လေႃး သမ်ႉပေႃးလႆႈလူႉ ဢူႈပဵမ်ႇၵေႃႈတၢႆ သၢႆၸၳလႆႈၶၢတ်ႇ လႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ၵၼ် ၼင်ၼၼ်သေတႃႉ ၽဝဢွၼ်ႇၶႃႈ လွမ်ႁႃမုင်ႈမွင်း တႃႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ် ၵူႈဢၼ်ၵူႈၶၢဝ်း ယိုၼ်းယၢဝ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၶွတ်ႇတၵ်ႉပူိင်းၾႆး ပုိတ်ႇၼႄလွင်ႈပုိၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆး။ ၸၢႆးဢွင်ႇ ၼမ်ႉၶမ်း
ၵုင်ႇပေႃႈမႄႈ	မူႆဝ်ႈၸၢႆးတေဢွၵ်ႇႛိၼ်း ၽွင်းမူိဝ်ႈတေၵႂႃႇၵႆ တေပႆၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်း သဝ်းယူႇတီႈမူိင်းပူိၼ်ႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းၶႂၢင်ႉပေႃႈတၢင်းမႄႈ ႝႈလႆႈဝႄႈယၢၼ်ၽႄး ၶၢဝ်းမူိဝ်ႈဢွၵ်ႇပႆတၢင်း ဝၢင်းတိၼ်ပႆႇထုိင်တီႈ ယူိင်းမၢႆလုၵ်ႈၸၢႆးၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉတူိင်ႇယွၼ်းသူး ၵုင်ႇဢူႈမုၼ်ငဝ်းယၳႇ ပေႃႈတၢင်းမႄႈယူႇဢေႃႈ။
ယႃႇလႅၼ်	ဢမ်ႇပႆႇလၢတ်ႈသမ်ႉဝႃႈ ပီႈပဵၼ်ၵူၼ်းၶီႈလႅၼ် ပႆႇၶဝ်ႈထူိၼ်ႇသမ်ႉဝႃႈ လႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈငူးၶဵဝ် ပႆႇလႆႈယူႇႛမ်ႈႛိၼ်းလဵဝ် သမ်ႉဝႃႈၵူဝ်ဢူႈဢႃထႃႉ ၵွပ်ႈၽဝဢွၼ်ႇၸၢႆးပီႈ ပဵၼ်ဝႆႉၵူၼ်းႁၢင်ႈၸႃႉ ၼွင်ႉဢွၼ်ႇႁုိဝ်ၶၳႈႁၵ်ႉ ဢၢၼ်းယွၵ်ႇၸၳၸၢႆးႁဝ်း သၢႆၸၳဢွၼ်ႇၼွင်ႉၼၢင်း ဢၢၼ်းဝၢင်းပၼ်ၵေႃႉလၳ မွၵ်ႇႝႈပီႈပေႃးႛႉ ၸူႉဢွၼ်ႇၼၢင်းပဵၼ်ၽၳ။
တွင်ႉလေႃး	သဵင်ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇတွင်ႉလေႃး ႜင်ႉမေႃးၸွမ်းႛၺ်ႈလွႆ သႅၼ်ႇႁႃႜင်ႉၸွမ်းဢူႈ တွင်ႉလေႃးၼူၵ်ႉၶမ်းဢွၼ်ႇ ငိၼ်းသႅၼ်ႇႜင်ႉၶေႃးၶူမ် ၽွင်းမူိဝ်ႈမႄႈယၢၼ်ၽၢတ်ႇ တၢတ်ႇႛၺ်ႈၸွမ်းသဵၼ်ႈလွႆ ႜင်ႉမေႃးမႃးလၢႆပၢၼ် ၶၢၼ်ၸၳၼႃႇတွင်ႉလေႃး တေလႆႈႜင်ႉမေႃးထႅင်ႈလၢႆၸၢတ်ႈ။
ႁၵ်ႉဢမ်ႇလုိမ်း	ယၢၼ်လၢႆပီမူိင်း ၸၢႆးႁဝ်းဢမ်ႇလုိမ်း တွင်းၵုိမ်းၼၳးၸၳ သၢဝ်ၼွင်ႉတၢင်ႈၶမ်း ၵေႃႉတမ်းၸၳပူိၼ်ႈ ပႅတ်ႈငူိၼ်ႈၸၢႆးၵႂႃႇ လၢႆၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈ တေႃႈတေဢမ်ႇလုိမ်း ဢၢၼ်းၵုိမ်းဝႆႉၼၳးၸၳယူႇ။
ယူႇလၳ	မွၵ်ႇၵွၼ်ၵီႈလႅင်ၶွင်ႇ သၼ်လွႆသွမ်ႇမူိင်းလွႆ ၽွင်းမူိဝ်ႈၸဵင်ပီမၳႇ ဝူၼ်ႉသၳႇႁၼ်မႅၼ်ႈၼၢင်း ဢၼ်လႆႈၵၢင်းယၢၼ်ၵႆ ပႆယၢၼ်ပႅတ်ႈၸၢႆးႁဝ်း ၵူၼ်းလဝ်းဢွၼ်ႇပီႈႛိၺ် မွၵ်ႇၵွၼ်ပေႃးၵီႈၶွင်ႇ ၽွင်းမူိဝ်ႈယၢမ်းၸုိင်ႉၼႆ ဢမ်ႇႁၼ်သူၼၢင်းမႃး ၼၳးၸၳဢွၼ်ႇၸၢႆးပီႈ ဢမ်ႇငိၼ်းၵီႈမွင်ၸၳ ၼွင်ႉမူိဝ်းယူႇလၳၼေႃ။
ယႃႇလဵၼ်ႈသွင်ယၢမ်း	ၶမ်းဢွၼ်ႇၼုမ်ႇၼၢင်းလဝ်း ပေႃးႁၵ်ႉပီႈႁဝ်းတႄႉ ယႃႇပႆတၢင်းသွင်သဵၼ်ႈ ယႃႇလဵၼ်ႈယၢမ်းသွင်တႃ ယႃႇၽႃပႆသွင်ၵေႃႉ ယႃႇသေႃႉႛမ်ႈသွင်ႛိၼ်း ယႃႇတိူၼ်းၶုိၼ်ႈသွင်ၶႃႇ ယႃႇၽႃႇႝႈလႆႈႛႉ ပေႃးယိင်းမီးၸူႉၼမ် ၵူဝ်လႆႈၶမ်ၸၳဢူိဝ်ႈဝၢႆးမႃး။
သၢဝ်လုိမ်းၶူိဝ်း	ၼွင်ႉသၢဝ်တႆးထူဝ်ႇၼဝ်ႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈမၢၼ်ႈလုိမ်းၶူိဝ်း ယူႇမူိင်းထႆးလုိမ်းၽႃႇသႃႇ ၵူဝ်ပူိၼ်ႈႛႉၸၵ်းၶူိဝ်း ဢမ်ႇၵူိဝ်းႁတ်းလၢတ်ႈသုိဝ်ႈ ပဵၼ်တႆးဢမ်ႇႁတ်းမွၵ်ႇ ထူၵ်းဢွၵ်ႇၸုိဝ်ႈသဵင်ထႆး ပဵၼ်တႆးဢမ်ႇႁတ်းဝႃႈ ၵူၼ်းမူိင်းတႆးၸႅတ်ႈၸၢင်ႇ တၢင်ႇၸုိဝ်ႈမၳႇမႄးသဵင် ၵျိႃၵ်ႈသူင်လွင်ႈတၢင်းပေျႃႇ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉတေႃႇၸူိဝ်ႉၶူိဝ်း ၵူိဝ်းထၢင်ႇဝႃႈတေလီ လႆႈထူပ်းၶီတၢင်းယၢပ်ႇ တၢပ်ႇဢဝ်ၺႃး(AIDS)ဢူိဝ်ႈၼွင်ႉသၢဝ်။ ပ သ ထ 21.01.90 ၽုိၼ်ဢိင်
မွၵ်ႇ	ၼမ်ႉမူၺ်ၼၢႆးယွတ်ႇ မွၵ်ႇၽူၺ်းတီႈသုင် သဵၼ်ႈတၢင်းသမ်ႉဢုင် ပူိၼ်ႈဢွၼ်လွမ်တူၺ်း မွၵ်ႇၽူၺ်းပႆမႆႉ ပူိၼ်ႈၵႆႉလၢတ်ႈမွၵ်ႇ မွၵ်ႇၼႆႉႁၢင်ႈလီ ၶီၸၳဢဝ်ယၢပ်ႇတႄႉ။
ၼူၼ်း	ၼူၼ်းၶမ်းႁၢင်ႈလီ ၼူၼ်းပီႈႁဝ်းႁၵ်ႉ ၼူၼ်းဢွၼ်ႇၼႃႈယုမ်ႉ ၼူၼ်းတုမ်ႉၸၳၸၢႆး ၼူၼ်းဢွၼ်ႇမေႃလၢတ်ႈ ၼူၼ်းမၢတ်ႈမေႃတွင်း ၼူၼ်းဢွၼ်ႇလဝ်းလဝ်း ၼူၼ်းႁၵ်ႉႁဝ်းႁႃႉ ႁၵ်ႉၽၳ?။
ၽၢၼ်	သမ်ႉဝႃႈပီႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉၵူၼ်းၽၢၼ်ႁၢင်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢင်ႈလၢႆးဝၼ်း သေတႃႉၼႆၵေႃႈယႃႇ တွၼ်ႈတႃႇတၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ မီးဝႆႉမူိၼ်သၢမ်လေႃး ပၢႆလႅမ်မိတ်ႈတႅင်းၶေႃး တိုၼ်းဝႃႈပႄႉၸၳယဝ်ႉ။
သၢဝ်	သၢဝ်ႁၢင်ႈလီလဝ်း သၢဝ်သဝ်းသီႇပေႃႉ ပူိၼ်ႈဝႃႈဢမ်ႇၶေျႃႉ ၵႂၢမ်းဝႃႈဝႆႉၵွၼ်ႇ ႁဝ်းႁွၼ်ႇႁုိဝ်လုိမ်း ၼွင်ႉသၢဝ်သီႇပေႃႉ ယႃႇတေႃႉႛဝ်ၸၳ ၼၢႆဝႆႉလၢႆၽၢႆႇ ၵၢႆႇဝႆႉလၢႆတၢင်းၼႃႈသၢဝ်။
ဝွၵ်းႁၵ်ႉ
ၶၢၼ်ၸၳ	ႁၼ်ၵၼ်ဢမ်ႇႁုိင် ၸုိင်သမ်ႉလႆႈၽၢတ်ႇ ယၢၼ်ယၢတ်ႇၵေႃႉတီႈ ၼၳးၸၳဢမ်ႇၵီႈ ပဵၼ်တီႈမွင်ၸၳ ဝၼ်းလၳဢမ်ႇသူိဝ်း ၼွင်ႉမူိဝ်းယူႇလၳ ၶႅၼ်းတေႃႈလၢတ်ႈမွၵ်ႇ တွပ်ႇပၼ်ပီႈၸၢႆး ဝၢႆးမႃးၵူဝ်ယၢၼ် ၶၢၼ်ၸၳၵေႃႉမွင်းဢူိဝ်ႈ။
ယိင်းၸုိင်ႉသူ	ႁၼ်ၵၼ်ဢမ်ႇႁုိင် ၸုိင်သမ်ႉလၢတ်ႈမွၵ်ႇၶေႃႈတွပ်ႇဝႃႈႁၵ်ႉပၼ်ပီႈၸၢႆးႁဝ်း ၵူၼ်းလဝ်းၸၳၼမ်မူိၼ်ၸုိင်ႉသူၼႆႉဝၢႆးမႃးၶုိၼ်းမွၵ်ႇတွပ်ႇဝႃႈမီးၽူဝ်ပီႈၵူဝ်ဢူိဝ်ႈၸုိင်ႉသူ။
သၢဝ်မူိင်းယႆ	ယိင်းၼွင်ႉမူိင်းယႆ ယူႇၵႆတၢင်းပီႈ သၢဝ်ၼွင်ႉယႆဢွၼ်ႇ ပီႈႜၼ်ႇႁိုဝ်လုိမ်း ဝၼ်းဝၼ်းၸၳထုိင် သူၼွင်ႉမူိင်းယႆ ၵႆတၢၼ်ႇလၳၵေႃႈ ပီႈဢၢၼ်းထွင်ထုိင် တီႈယူႇၼွင်ႉႁဝ်း သဝ်းၼၼ်ႉယူႇၼႃႈ။
ၼွင်ႉမူိင်းတၢင်ႈ	ၼွင်ႉသၢဝ်မူိင်းတၢင်ႈၶမ်း ၵေႃႉလဝ်းတမ်းၸၳပီႈ မွၵ်ႇၵီႈလဝ်းႁုၼ်ႈမၳႇ တၢင်ႈၶမ်းၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ မူိၼ်ၼၢင်းၽီၸဵတ်းၼၢင်း ႛဝ်ၸၳယႃႇဝႆႉသုင် ဝၢႆးမႃးၵူဝ်တူၵ်းႛင်ႈ မူိဝ်ႈလူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉပဝ်ႇ ၶၢဝ်းမူိဝ်ႈၶိင်ႇလူမ်းလူင် ၵူဝ်မၼ်းႛင်ႈတူၵ်းလၢႆဢူိဝ်ႈ သၢဝ်ၼွင်ႉတၢင်ႈၶမ်း။
ၼၳးသၢႆ	မူိဝ်ႈယိင်းလၢတ်ႈၼၳးသၢႆ ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆဝႃႈၽွမ်ႉ ဢၢၼ်းၵွင်ႉပႆၸွမ်းပီႈ ၶဵမ်ပႆၵေႃႈမႆၸွမ်း ပီႈၵႂႃႇၵေႃႈၼွင်ႉႜမ်း ဝၢႆးမႃးပီႈသမ်ႉႁၼ် ၸုင်ၸၼ်ထႅင်ႈၵေႃႉမၳႇ သၳႇၸၳႁဵတ်းၼေပီႈ ပဵၼ်တီႈၸၢႆးဢမ်ႇလုိမ်း သူယိင်းၼွင်ႉမေႃလႅၼ် ၵႅၼ်ႇသင်ပႄႉႁဵတ်းလႆႈ။
ယွၼ်းသင်ႇ	ၼွင်ႉၶမ်းပီႈဢိူၺ် သမ်ႉဝႃႈပီႈၵႆ သူၼွင်ႉယိင်းလဝ်း သဝ်းတီႈမူိင်းပူိၼ်ႈ သေတႃႉၵေႃႈယႃႇ ပီႈၵႂႃႇယၢၼ်ၵႆ ပႆတီႈၶၢဝ်းယၢဝ်း လၢႆႁဵင်လၵ်းၵေႃႈ တေႃႈတေဢမ်ႇလုိမ်း ဢၢၼ်းၵုိမ်းၼၳးၸၳယူႇၼႃႈ ၼွင်ႉၶမ်း။
ယုမ်ႉ	ယုမ်ႉၵႅမ်ႈလွၵ်းလွၵ်း ယုမ်ႉဝွၵ်းၸၳပီႈ ယုမ်ႉၵီႈမူိၼ်မွၵ်ႇ ယုမ်ႉယွၵ်ႇၸၳၸၢႆး ယုမ်ႉငၢႆးတေႁၵ်ႉ ယုမ်ႉတၵ်ႉၸၳလီ ယုမ်ႉမူိၼ်သူၼၢင်း ယုမ်ႉႛမ်ႈၶၢင်းၽၳ ယုမ်ႉသေမွၵ်ႇၼေၸၢႆးလူး။
တၢင်းႁၵ်ႉပီႈ	တၢင်းႁၵ်ႉဢွၼ်ႇပီႈ ဢၼ်ၵီႈတီႈဢူၵ်း မူၵ်းဝႆႉၼၳးၸၳ ဝၼ်းလၳၵေႃႈယႃႇ တွၼ်ႈတႃႇၼွင်ႉၼၢင်း ဢၢၼ်းဝၢင်းၼွပ်ႈယုိၼ်ႈ ဢၼ်ၸုိၼ်ႈၼၳးၸၳ ပဵၼ်ၽၳၵေႃႈယႃႇ တွၼ်ႈတႃႇႁၵ်ႉၼႆႉ ဢၢၼ်းဝႆႉပၼ်သူၵေႃႉလဵဝ်။
တေႛမ်ႈၽၳ	သၢဝ်ၼွင်ႉတၢင်ႈၶမ်း ၵေႃႉတမ်းၸၳပူိၼ်ႈ ပႅတ်ႈငူိၼ်ႈၸၢႆးႁဝ်း ၵူၼ်းလဝ်းၸၳၼမ် မူိၼ်ၸုိင်ႉသူၼွင်ႉ ႛမ်ႈၵွင်ႉလၢႆၵေႃႉ ႛမ်ႈသေႃႉလၢႆၸၳ ႁၵ်ႉၽၳၵေႃႈဢမ်ႇၵုိမ်း တွင်းလုိမ်းတွင်းလုိမ်း ဢမ်ႇၵုိမ်းတႄႉတၢင်းႁၵ်ႉသူ။
သွင်ႁူဝ်ၸႂ် မိူင်းတၢင်ႈ	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ၸၢမ်းတူၺ်း	ၸၢမ်းတူၺ်း
လဵပ်ႈႁဵၼ်း Blogger တွၼ်ႈပႅတ်ႇ
ၽွၼ်ႉၵရဵၵ်ႉႁေႃၶမ်း	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇ တေမႃးၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ် ၽွၼ်ႉယူႇၼီႇၶူတ်ႉ ၵရဵၵ်ႉႁေႃၶမ်းၼႆယဝ်ႉ ၽွၼ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉလႆႈၼႂ်း Photoshop,Indesign ၼႆယဝ်ႉ ၸၼ်ဢဝ်လႆႈတီႈလိင်ႉတႂ်ႈၼႆႉ Download Here
ၸၢမ်းတူၺ်းတူဝ်လိၵ်ႈ လႅၼ်ႈ	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶဝ် ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇတေမႃးၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ် တူဝ်လိၵ်ႈလႅၼ်ႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ပလွၵ်ႉၵႃႇတႆးၼုမ်ႇ ႁူမ်ၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈယူႇၶႃႈ
လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း ပလွၵ်ႉ တွၼ်ႈၸဵတ်း
လၢႆးႁဵတ်း Facebook Live ၼႂ်းၶွမ်း Laptop/Desktop
လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း Blog (လၢႆးတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈႁူၵ်း
လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း Blog (လၢႆးတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈႁႃႈ
လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း Blog (လၢႆးတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈသီႇ၊ လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း Gadget ၵမ်ႈၽွင်ႈ
လၢႆးႁဵတ်း Blog (တႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈသၢမ် လွင်ႈ Description လၢႆႈသႂ်ႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ Header
လၢႆးႁဵတ်း Blog (တႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈသွင်
လၢႆးႁဵတ်း Blog (လၢႆးတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ) တွၼ်ႈၼိုင်ႈ
လၢႆးႁဵတ်းဢၵွင်ႉ Gmail ဢၼ်မႂ်ႇ
လၢႆးသႂၢင်းၽွၼ်ႉ ယူႇၼီႇၶူတ်ႉ တီႈၼႂ်းၽူင်းမိၵ်ႈ Oppo F3, A77	Credit- ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇ
လၢႆးသႂ်ႇၽွၼ်ႉၼႂ်းၽူင်းမိၵ်ႈ Oppo F3, A77
ၶိူင်ႈၸႂ်ႉ Microsoft Office 2010	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈ ဝၼ်းမိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇ တေမႃးၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ် Software ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸၼ်ဢဝ်လႆႈတီႈလိင်ႉတႂ်ႈၼႆႉ Download Here
လၢႆးႁဵတ်း Blog (လၢႆးတႅမ်ႈတၢင်ႇပလွၵ်ႉ)	မႂ်ႇသုင်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶဝ် တင်းသဵင်ႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇ တေမႃးသပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄ လၢႆးႁဵတ်းပလွၵ်ႉၼႆယဝ်ႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်လႄႈ ပေႃးတေပွင်ႇၸႂ်လႆႈငၢႆႈꧦၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ၸွမ်း ၼင်ႇ ၸဝ်ႈတႆးၼုမ်ႇ သပ်းလႅင်းၼႄဝႆႉၼႆႉတႃႉ။
ႁႃႁဵပ်းတွပ်း	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈႁဝ်းတေမႃးတႅမ်ႈၼေလွင်ႈတူဝ်ထူပ်းလွင်ႈ "ႁႃႁဵပ်းတွပ်း" ၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈ မိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ် ၵျုၼ်ႇ ပီ 2023 ၶဝ်ႈၶၢဝ်းၾူၼ်တူၵ်းယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ၽွင်းႁဵပ်းတွပ်းဢွၵ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇတူဝ်ထူပ်းၼႆၵေႃႈၶႃႈႁဝ်းတေမႃးလၢတ်ႈလွင်ႈႁႃႁဵပ်းတွပ်းပၼ် - ႁဵပ်းတွပ်းၵျိူၵ်ႈပႃႇမႆႉတိုင်း - မီးၾႆးမႆႈပႃႇ - ၽူၼ်တူၵ်း လႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၾူၼ်ဢမ်ႇထၢတ်ႇ လွႆဢမ်ႇႁႅင်ႈ - ဢၼ်မၼ်းၵႆႉဢွၵ်ႇ ႁွႆးၾႆးမႆႈ တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉတိုင်း ၸွမ်းတၢပ်ႈ ၸွမ်းၽင်ႇႁူၺ်ႈ တီႈမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶွၵ်းၶႅၵ်း - ဢဝ်ၸေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ်ႁဵတ်းၽိူဝ်ၶႅင်းလဵၵ်းငုၺ်ႉတူၺ်းလီလီ ၵႆႉမူၵ်းၸွမ်းလိၼ် ၸွမ်းသၢႆး ယူႇၸွမ်းမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶေႃႈၶႄႈ - ယွၼ်ႉမၼ်းႁၼ်ယၢပ်ႇလႄႈ ပႆလေႇလဵပ်ႈႁႃတူၺ်းၵွၼ်ႇ ပေႃးၺႃးၼိုင်ႈႁူၺ်ႇ သွင်ႇႁူၺ်ႇယဝ်ႉ ယႃႇပေၵႂႃႇၵႆ ႁႃၸူၺ်းၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း ဢဝ်ၸေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၽိူဝ်ၶႅင်းငုၺ်ႉတူၺ်းလီလီ မၼ်းၵႆႉမူၵ်းလိၼ်မူၵ်းသၢႆး - ႁႂ်ႈလႆႈမီးတၢင်းသိူဝ်းၸႂ်ၵၼ်ၶႃႈ။ မၼ်းၵႆႉဢွၵ်ႇတီႈမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶေႃႈၶႄႈ ပေႃးဢမ်ႇတူၺ်းလီလီဢမ်ႇႁၼ် ပႃႇမႆႉတိုင်းဢၼ်မၼ်းဢွၵ်ႇၶႃႈ ပီၼႆႉၼၢၼ်းဢွၵ်ႇဝႆႉၵွပ်ႈၾူၼ်ၼၢၼ်းတူၵ်း
ဢၢၵ်ႇၶၢင်ႁူဝ်ၶဵဝ်	ဢၢၵ်ႇၶၢင်ႁူဝ်ၶဵဝ် ၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်တၢင်း ငိူၵ်ႈ လႅၼ်း သတ်းဢၼ်လိူၼ်ႈၵၢၼ်း ႁူဝ်ၶဵဝ်မၼ်းၼၼ်ႉမၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈလၢႆႈပိၼ်ႇပႅတ်ႈပဵၼ်တၢင်ႇသီၵေႃႈမီးယူႇ ၵမ်ႈၼမ်တေႉမၼ်းၵျိူၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်သီၶဵဝ် ၸင်ႇႁွင်ႈဝႃႈ ဢၢၵ်ႇၶၢင်ႁူဝ်ၶဵဝ်
ၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ "လၢင်းၶိူဝ်း"	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈႁဝ်းတေမႃးတႅမ်ႈလၢႆးႁဵတ်းၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ "လၢင်းၶိူဝ်း" ၵွပ်ႈဝႃႈႁဝ်းၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈလႆႈၵိၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈလၢႆးႁဵတ်းၸိူဝ်းၼႆမႃးႁိုင်ယဝ်ႉ ပေႃႈထဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ မႄႈႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ၶႃႈႁဝ်းလုၵ်ႈလၢၼ်ၼႆၵေႃႈယိူင်ႈၸွမ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႈ ထွမ်ႇဝႃႈမေႃႈၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈၼၼ်ႉႁွၼ်ႇလၢင်ႉၶႃႈၼႄႇ ပေႃးၵႅင်ယဝ်ႉ ၵေႃႈဢဝ်ၵႂမ်ႈဝႆႉၵူၺ်း လူဝ်ႇႁဵတ်းမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈဢဝ်မႃးတၢင်ႇၾႆးၶိုၼ်းႁုင်ၵႅင် မၼ်းဢမ်ႇမဵၼ်သူမ်ႈၵွပ်ႈဝႃႈၼမ်ႉ ၽၵ်းဢၼ်ၸပ်းမေႃႈမၼ်းႁႅင်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇလၢင်ႉ "ဢိဢိ" လႆႈငိၼ်းဝႃႈၽႂ်လၢင်ႉမေႃႈၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ ၼႆႉတေၽိတ်းၸႂ်ၺႃးလႃႇၼႆၶႃႈဝႃႇ ယႃႇလူမ်းလူင်မႃးတူၺ်းလၢႆးမၼ်းလူး။ ..... ၽၵ်းၶဵဝ်မီးသင်လၢႆလၢႆ ၽၵ်းဢၼ်သွၵ်ႈႁႃလႆႈဢွင်ႈတီႈလႂ်ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းၽၵ်းၼိူဝ်ႉၵႆႇ ၽၵ်းၽဵတ်း ယွတ်ႈမၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ယွတ်ႈမၼ်း ၽၵ်းပၵ်ႉ ၽၵ်းဢၢင်ႈၶၢင် ၽၵ်းၸွၼ်းဢေႃႈ ယွတ်ႈထူဝ်ႇ ၽၵ်းၶၢပ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇၵိုတ်းမၢင်တီႈၼႆႉ ၵမ်ႈႁဝ်းမီးၼၼ်ႉၶႃႈ ..... ဢူၼ်ၽၵ်းမၼ်းၸမ်ႉ ၵႅၼ်ႇထူဝ်ႇၼမ်ႉၼၵ်း ထူဝ်ႇႁႆႈ ထူဝ်ႇတႅပ်ႇ မၢၵ်ႇႁႅင်ႈၶူင်း မၢၵ်ႇၶိူဝ်ၼုမ်ႇ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ မၢၵ်ႇတီႇ ၵမ်ႈၼမ်ၵျိူၵ်ႈၵႅၼ်ႇ ထူဝ်ႇၼမ်ႉၼၵ်း ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းဢူၼ်လီဝႃႈၼၼ်ၶႃႈ ..... ၵိရိယႃႇၸမ်ႉ .....ထူဝ်ႇၼဝ်ႈလိပ်း ၸီႇၵေႃႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၼႃႇႁၢင်ႈဝႃႈပေႃးသႂ်ႇထူဝ်ႇၼဝ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈၸီႇၼၼ်ႉၶႂ်ႈ ဝၢၼ်လိူဝ်။.....ၵိူဝ်.....ၽွင်ဝၢၼ် လၢႆးႁဵတ်းၵေႃႈသႆႉၽၵ်းၶဵဝ်ဝႆႉလူးၵွၼ်ႇ ၽၵ်းတၢင်ႇမဵဝ်းလေႃးလေး ၵၼ် သႆႉၽၵ်းဢၢင်ႈၶၢင်ဝႆႉႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းၶူမ် သႆႉၵႅၼ်ႇထူဝ်ႇ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်း မၢၵ်ႇၶိူဝ်ဝႆႉထႃႈ ဢဝ်မေႃႈတင်ႈၾႆႈ သင်ၸိူဝ်းမီးမေႃႈလိၼ်တေႉတေၶိုၵ်ႉယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၶႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီး ၸႂ်ႉမေႃႈၶၢင်ဢဝ်ၵႂႃႈ ၸႂ်ႉလႆႈၼင်ႇၵၼ် ဢဝ်ၼမ်ႉသႂ်ႇ ဢဝ် ထူဝ်ႇၼဝ်ႈလိပ်းတွတ်ႈလူင်း 2 - 3 ၶႅပ်း ဢဝ်ဢူၼ်ၽၵ်းဢၼ်ပဵၼ်မၢၵ်ႇ ၽိတ်ႉလိပ်း ၵႅၼ်ႇထူဝ်ႇ မၢၵ်ႇၶိူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူင်းတူမ်ႈ ဢဝ်ၵိူဝ်သႂ်ႇပႃး ၸွမ်း ပႂ်ႉထႃႈဝႆႉတေႃႇၼမ်ႉမၼ်းၸမ်ႁႅင်ႈ ..... တူမ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉႁေၸူဝ်ႈၼိုင်ႈ ၼႆႉၶႃႈၼမ်ႉၽၵ်းၸမ်ႁႅင်ႈယဝ်ႉ။ ..... ၸမ်တေႁႅင်ႈယဝ်ႉဢဝ်ၵၢၵ်ႇၼိုတ်ႈၼႆၶႃႈဝႃႇ ၵၢၵ်ႇဢၼ်ၼိုတ်ႈဢူၼ်ၽၵ်းၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈၵၢၵ်ႇဝွၵ်းၼႆၶႃႈဝႃႇ ၶႃႈႁဝ်းဢမ်ႇမီးဢဝ်ၸေႃႉလူင်ၼႆၵေႃႈဢၢပ်ႈတေလႆႈယူႇ သင်ၸိူဝ်းဝႃႈၵိူဝ်ဢမ်ႇထိုင်ၼႆၵေႃႈႁႂ်ႈထႅင်ႈသႂ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႆႉယဝ်ႈ ၽွင်ဝၢၼ်ၵေႃႈသႂ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႈ ။ ..... သင်ၸိူဝ်းဝႃႈႁဝ်းမီးမၢၵ်ႇတီႇ မၢၵ်ႇပၵ်ႉၼုမ်ႇ မၢၵ်ႇဢၢင်ႈၶၢင် ႁဵပ်းၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၵေႃႈဢဝ်သႂ်ႇၸွမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ လႆႈထႅင်ႈ တေထႅင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီ လီၵိၼ်မႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ ..... ပႂ်ႉထႃႈထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ မေႃႈၸမ်ႁႅင်ႈ သင်ၸမ်တေၶႅမ်ႈယဝ်ႉၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈဢဝ်ၽၵ်းၶဵဝ်လေႃးလႄးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လူင်း ..... ဢဝ်ၽၵ်းလူင်းၶူဝ်ႈ ၶူၼ်းႁႂ်ႈၶဝ်ႈသုၵ်းၶဝ်ႈၵၼ်တင်းဢူၼ်မၼ်း ၽိုၼ်ႉၵႂႃႇၽိုၼ်ႉမႃးတိၵ်းတိၵ်း ၵမ်ႉမၼ်းတေ သုၵ်း ၵူၺ်း ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈပွႆႇၼမ်ႉမၼ်းႁႅင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈမိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇၽၵ်းလူင်းၼၼ်ႉမၼ်းတေမီးၼမ်ႉမႃးႁင်း ၵူၺ်း သင်ၼမ်ႉဢူၼ်ၽၵ်းဢမ်ႇႁႅင်ႈတေႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈပိူဝ်ႉ ၼမ်ႉၸိုဝ်ႉၸႃႉဢမ်ႇဝၢၼ် ဢမ်ႇတၢၼ်ႇ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ "ၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ"။ ..... ၼႆႉၶႃႈၸမ်တေသုၵ်းယဝ်ႉထိုင်တီႈယဝ်ႉ ..... ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်ၽၵ်းဢၢင်ႈၶၢင်လူင်း ၶူၼ်းထႅင်ႈၸူဝ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈႁႂ်ႈသုၵ်းၶဝ်ႈၵၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉယဝ်ႉ။ ..... တၵ်းသႂ်ႇဝၢၼ်ႇမႃးလႄႈ ပၼ်ႈၶဝ်ႈၼဵဝ်သေဝူၺ်ႉၵပ်းၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈဝၢၼ်ဝၢၼ် ပီႈၼွင်ႉတၢင်းႁွင်ႇတၢင်းၸၢၼ်း မႃးလေႇ ၵေႃႈဢမ်ႇတၼ်းႁွင်ႉယဝ်ႉ။ ..... ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းၶႃႈလႄႈ၊..... မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
ထူဝ်ႇတႅပ်ႇ
ထူဝ်ႇၵူဝ်ႈ	ထိုင်ၶၢဝ်းၵတ်းယဝ်ႉ ထူဝ်ႇႁႆႈၵေႃႈလိူင်ႇ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၵေႃႈလိူင်ႇ မိူဝ်ႈၼႆႉႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းၽၵ်းတႆးဝၢၼ်ဝၢၼ်။ ၽၵ်းဢၼ်ပႃးဝႆႉၸမ်ႉ ထူဝ်ႇႁႆႈဢၼ်ပႃးမဵတ်ႉၸမ်ၵေႇၶႅၼ်းၶႅမ်ႉ ၽၵ်းၽဵတ်း ၽၵ်းလုမ်းပုမ်း ၵိရိယႃႇၸမ်ႉ - မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်း - ၵိူဝ် - ထူဝ်ႇၼဝ်ႈၶႅပ်းၸီႇၾႆးႁွမ်ႁွမ် - ၽၵ်းႁေႃ လၢႆးမိုဝ်ႉၸမ်ႉ 1. ၼိုင်ႈထူဝ်ႇ ၽၵ်းၽဵတ်း ၽၵ်းလုမ်းပုမ်းႁႂ်ႈသုၵ်း ပေႃးသုၵ်းယဝ်ႉၶိုၼ်းသႆႉဝႆႉထႃႈ သင်ၸိူဝ်းဝႃႈလႆႈတူမ်ႈဢဝ်ၸိုင်မၼ်းတေဢူမ်ၼမ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈမိပ်ႇၼမ်ႉႁႂ်ႈမၼ်းႁႂ်ႇ ၵမ်ႉမၼ်းတေပိူဝ်ႉ။ 2. တမ်ၽၵ်းႁေႃဝႆႉထႃႈ၊ 3. တမ်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်းလႄႈထူဝ်ႇၼဝ်ႈၸီႇဝႆႉ၊ 4. ဢဝ်မေႃႈၽၵ်းတင်ႈၾႆး ၼမ်ႉမၼ်းသႂ်ႇဢိတ်းဢီႈယႃႇပေႃးၵိၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၼမ် ဢဝ်ၽၵ်းႁေႃလူင်းၶူဝ်ႈႁႂ်ႈႁွမ် သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်ၼမ်ႉၽိတ်ႉလူင်းၶူဝ်ႈ ပေႃးၶူဝ်ႈၶူၼ်းၶဝ်ႈၵၼ်လီယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိမ်းတူၺ်းၵိူဝ်လႄႈၽွင်ဝၢၼ် (ၵိၼ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ) 5. သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်ထူဝ်ႇလႄႈၽၵ်းလူင်းၶူဝ်ႈၶူၼ်းယူင်းႁႂ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် ပူင်လူင်းၵိၼ်လႆႈယဝ်ႉ ယႃႇပေၶူဝ်ႈၾႆးႁႅင်း။ ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈထူဝ်ႇၵူဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈဝၢၼ်ယဝ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈသၢပ်ႇဢရႃႇသႃႇႁွမ်ၽၵ်းလုမ်းပုမ်း ၽၵ်းၽဵတ်းႁိုၼ်းၸီႈလိၼ်ႉ ထူဝ်ႇႁႆႈၸဵမ်းမဵတ်ႉထူဝ်ႇၼုၼူၼ်းၶျေႃး သင်မီးႁဵပ်းဝူတ်းလေႃးထႅင်ႈၶႅၼ်းၶိုၵ်ႉ။ ၸၢမ်းႁဵတ်းၵိၼ်ၼူၺ်းၶႃႈလႄႈ။
ၽွၼ်းၸႃႉလွင်ႈၵိၼ်ၵႃႇၾီႇ	မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈႁဝ်းတေမႃးတႅမ်ႈတၢင်ႇပၼ်ၽွၼ်းၸႃႉလွင်ႈၵိၼ်ၵႃႇၾီႇ ယွၼ်းၶေတူဝ်ဝႆႉဢွၼ်တၢင်း လွင်ႈတႅမ်ႈတၢင်ႇၽွၼ်းၸႃႉလွင်ႈၵိၼ်ၵႃႇၾီႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသၢၵ်ႈသေႇ ဢမ်ႇၼၼ်မီးလွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၢႆးႁူႉလွင်ႈၵႃႇၾီႇတီႈလႂ် ၽႂ်ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ် ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းပဵၼ်လၢႆးထတ်းသၢင်ဢဝ်ၼႂ်းတူဝ်ၼႂ်းၸႂ်ႁင်းၵူၺ်း ပေႃးၽိတ်းၵေႃႈပဵၼ်တၢင်းၽိတ်းသုၼ်ႇတူၺ်းၵူၺ်း ၽွၼ်းၸႃႉမီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ။ ၶေႃႈၼိုင်ႈ ၽွၼ်းၸႃႉလွင်ႈပၢႆးယူႇလီ ၵိၼ်ယဝ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈၼွၼ်းမဝ်ႇလပ်း ၼွၼ်းဢမ်ႇဢိမ်ႇ ၵိၼ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈမိူၼ်ႁၢင်ႈဢမ်ႇတိူဝ်ႉယိၼ်ႉမၼ်း ၵိၼ်ယဝ်ႉတွင်ႉၵႂ်ႈ တွင်ႉပွင်း တွင်ႉသတ်ႉ ထူၺ်ႈၸႂ်ၵႅၼ်း ၵိၼ်ယဝ်ႉထႆႇဢွၵ်ႇပႅတ်ႈယၢပ်ႇ ၵွပ်ႈဝႃႈၵႃႇၾီႇၼၼ်ႉမၼ်းၶူမ် ၽၢတ်ႇလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈမိူဝ်ႈႁဝ်းထႆႇပႅတ်ႈၼၼ်ႉ ႁၢင်ႈဝူၺ်ႇမိူၼ်မူၼ်းမူၼ်းဝႆႉ လၢဝ်ႈလၢဝ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်ပိတ်းပဵၼ်ပွတ်း ထႆႇယဝ်ႉမိူၼ်ဢမ်ႇထႆႇ ဢၢပ်ႈတေၶၢင်ႉၶမ်ဝႆႉၸွမ်းသႆႈဝႆႉၵေႃႈလူဝ်လူဝ် ၶေႃႈသွင် ၽွၼ်းၸႃႉလွင်ႈပၢႆးထၢတ်ႈၸႂ် ယူႇတီႈလႂ်ၵေႃႈၶုၵ်ႉဝူၼ်ႉလွင်ႈႁႃၵိၼ်ၵႃႇၾီႇ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉမိူၼ်ႁၢင်ႈတေဢမ်ႇယဝ်ႉ။ သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းတႃႇတေႁႃၵိၼ်ၵႃႇၾီႇ ၸွင်ႇမီးဝႆႉယူႇႁိုဝ်တီႈႁိူၼ်း တီႈၼၼ်ႈၶၢႆယူႇႁိုဝ် တီႈၼႆႉၶၢႆယူႇႁိုဝ်။ ၶေႃႈသၢမ် ၽွၼ်းၸႃႇလွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ပေႃးၼပ်ႉသွၼ်ႇတေႉဢမ်ႇၼမ်လူင်လၢင် ၼိုင်ႈသွင်းၵႃႈၶၼ် 3-5 bath ၵႃႈမႃးဢိတ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ 10 bath ပေႃးဢၼ်ၵႃႈယႂ်ႇတေႉတေႉၼိုင်ႈၵွၵ်း 50 - 60 လူးၵွၼ်ႇ ၼိုင်ႈလိူၼ်မူတ်းငိုၼ်းၵႃႈႁိုဝ် ၼိုင်ႈပီမူတ်းငိုၼ်းၵႃႈႁိုဝ် ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇၵၼ်ဢဝ်။ ႁၼ်ၽွၼ်းၸႃႉမီးၸိူင်ႉၼႆ တေလႆႈၽျႅတ်ႈယူႇၶႃႈယူဝ်ႉ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
တၢင်းႁၢင်ႈလီ	😜 တၢင်းႁၢင်ႈလီၶွင်ႈသၽႃႇဝ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈမီးမႃးႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းတေႇဢဝ်ႁဵတ်းဢဝ် လၢႆလၢႆဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းႁဵတ်းဢဝ်ႁၢင်ႈလီပဵၼ်တီႈလဵၼ်ႈတီႈလေႇၵႂႃႇ 🌿 🌾 ယိူင်ႈပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၽွင်းမိူဝ်ႈၵူၼ်းတင်းၵမ်ႇၽႃႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၶေႃႈမုၼ်းႁႃၵၼ် 📡 ၽႂ်ထူပ်းၽႂ်ၺႃးလွင်ႈလႂ်လၢၵ်ႇလၢႆးၼႆၵေႃႈဢဝ်မႃးမႅင်ႇမႃးၽေပၼ်ၵၼ်တူၺ်း မၢင်တီႈဢမ်ႇထၢင်ႇထိူမ်ၵူၼ်းတေသူင်းၵျိူၵ်ႈ ၵေႃႉၶိုင်တေႇၶိုင်ႁဵတ်းၵေႃႈမေႃဝၵ်ႉတၢဝ်းဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆသေပဵၼ်ၽွၼ်းလီႁင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းဢဝ်မႃးတႅမ်ႈတၢင်ႇၼေၼႆၵေႃႈယူဝ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီ ၼင်ႇႁိုဝ်တေယုၵ်ႉမွၼ်ထၢတ်ႈၸႂ်ႁႂ်ႈဝူၼ်ႉဝႆႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈၶေးတေပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဝ်းႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ။ မွၵ်ႇလၢဝ်ႁိူင်း 🌼🌼🌼 မွၵ်ႇဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈပဵၼ်မွၵ်ႇတၢင်တူဝ်ဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမိူင်းထႆး "ၽူးမိၽူၼ်း" တၢင်းပႆၶဝ်ႈလေႇ ၶူဝ် "သၽၢၼ်းၶၢဝ်ႈ ၵၢဝ်ႈၽိူဝ်ႈသုၵ်ႇ" ဝၢၼ်ႈၽႃဝွင်ႇ မိူင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် သၢၼ်မႆႇသၢင်းသေႁဵတ်းပဵၼ်ၶူဝ်တႆႇ ၵုပ်းလႄႈတႆး တႆးလႄႈၵုပ်း။ ၸိၵ်းလွႆသုင်ဢၼ်မီးမွၵ်ႇၵုမ်ႈသုမ်ႇ၊ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇႁူင်း တီႈၼင်ႈလိုဝ်ႈ တႆႇၶူဝ်ၵႂႃႇၸူးၵုပ်းတွၼ်ႈတႃႇတေထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
တမ်မၢၵ်ႇဢူဝ်း	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉယူႇႁိူၼ်းဢမ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းသင် မႃးဢွၼ်ၵၼ်တမ်ၵိၼ်မၢၵ်ႇဢူဝ်းၶႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈပဵၼ်လၢႆးတမ်မၢၵ်ဢူဝ်းယူၼ်းဝႃႈၼႆၶႃႈ၊ ၵိရိယႃႇမၼ်း 1. မၢၵ်ႇဢူဝ်း သူမ်ႈၵေႃႈလႆႈ ၸဵမ်းၵေႃႈလႆႈ ၵမ်ႈၼမ်သူမ်ႈ 2. မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ် 3. ၽၵ်းႁေႃ 4. ၶႃးႁွမ် 5. ၼမ်ႉပူ (ယူၼ်း မီးၶၢႆပဵၼ်ဢႅပ်ႇ) 6. ထွင်းသႃး ဢမ်ႇၼၼ်ပႃႁႃႉ 7. ၽၵ်းၵီးယူၼ်း 8. ၵုင်ႈႁႅင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ပႃႁႅင်ႈတမ် 9. မၢၵ်ႇၶိူဝ်ၶွပ်ႈ မၢၵ်ၶိူဝ်ၶၼ်းလႆႈမူတ်းၵမ်ႈၵျိူၵ်ႈ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်း ၵွၵ်းမၢၵ်ႇဢူဝ်းဝႆႉထႃႈဢဝ်သႂ်ႇဝၢၼ်ႇဝႆႉ သွႆးၶႃးႁွမ် ၽၵ်းၵီးယူၼ်း လႄႈသွႆးမၢၵ်ၶိူဝ်ဝႆႉထႃႈ တမ်ပႃႁႅင်ႈ လႄႈလၢင်ႉၵုင်ႈႁႅင်ႈဝႆႉၼႂ်းဝၢၼ်ႇ တမ်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်းလႄႈၽၵ်းႁေႃလေႃးၵၼ် >ဢဝ်ၼမ်ႉပူလူင်းတမ်လေႃးႁႂ်ႈမၼ်လႅဝ်ၶဝ်ႈၵၼ် ပေႃးမၼ်းလႅဝ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉသႂ်ႇမၢၵ်ႇဢူဝ်းၼႂ်းၶူၵ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈယႃႇၶိၶႃႉတမ် ႁႂ်ႈဢဝ်သၢၵ်ႇယဝ်ႈထူဝ်းဢဝ်လွႆးလွႆး သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်ၶႃးႁွမ်သွႆး မၢၵ်ၶိူဝ်သွႆး ၽၵ်းၵီးယူၼ်းသွႆး လႄႈၵုင်ႈႁႅင်ပႃတမ်သႂ်ႇလူင်းၵႂႃႇ ဢဝ်ၸေႃႉယူင်း ဢဝ်သၢၵ်ႇယဝ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် ၸိမ်းတူၺ်းၵိူဝ် ပေႃးၸၢင်ဢဝ်ၼမ်ႉပႃ ဢမ်ႇၼၼ်ၵိူဝ်ၽွၵ်း မၢင်ၵေႃႉသႂ်ႇပႃးၽွင်ဝၢၼ်။ ၺဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈၶႂ်ႈဝၢၼ်ဝႆႉၶႃႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းလႄႈၵေႃႉၶဝ်။
ၶဝ်ႈႁႆႈ	ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈႁႆႈ ဢၼ်ၶႃႈတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇတေပဵၼ်ၵၢၼ်လဵပ်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မၼ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ တေလႆႈၵိၼ်ဢမ်ႇလႆႈ ၵိၼ်ဝႆႉထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ တေဢဝ်တၢင်ႇဝႆႉတေႃႇထိုင်ၶိင်ႇပၢတ်ႇမၼ်း။ တီႇလိူၼ်သီႇလိူၼ်ႁႃႈ ဢမ်ႇမီးၶႅပ်းႁၢင်ႈ လိုမ်းထႆႇဝႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလိုမ်း ဢမ်ႇမီးၵေႃႉထႆႇပၼ် -ဢမ်ႇမီးၶႅပ်းႁၢင်ႈ- ဝၼ်းတီႈ 22 aprill ပႆႇလႆႈၸုတ်ႇၾႆး ႁူၵ်ႉၼႃႇယဝ်ႉ။ ၽဝ်ႁႆႈဝၼ်းတီႈ 11 may 2017 လႆႈၽဝ်လႃႈဝႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမ်ႇပၼ်ၽဝ်ၼႂ်းလိူၼ် april ၾႆးဢမ်ႇ ပေႃးမႆႈလီ ၵွပ်ႈဝႃႈႁိမ်ၾူၼ်သေၸုတ်ႇ ပေႃးဢမ်ႇၸုတ်ႇၵူဝ်ဢမ်ႇလႆႈၸုတ်ႇ ဝၢႆးၸုတ်ႇယဝ်ႉၾူၼ်သမ်ႉဢမ်ႇတူၵ်း။ ဝၼ်းတီႈ 14 may 2017 ႁဵတ်းထဵင်ဝႆႉၼႂ်းႁႆႈ။ ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17-18 june 2017 ႁူၵ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈ ၵူၺ်းဢမ်ႇပဵၼ်သင်ၸၢတ်ႇလိုမ်ႉၵမ်းလိုၼ်းလႆႈယူႇ လိုမ်း ထႆႇပႃးၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈသႂ်ႇၶဝ်ႈ လႆႈၵူၼ်းၸၢင်ႈမႃးသွင်ၵေႃႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ 250 တႃႇသွင်ၵေႃႉ သွင်ဝၼ်း သဵင်ႈငိုၼ်း တႃႇ 1,000.- ၿၢတ်ႇ ငိုၼ်းထႆး။ ၵႂႃႇၸႂ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25 june 2017 ၶၢဝ်းႁိုင်တႃႇ 6-7 ဝၼ်း တိုၵ်ႉႁႃငွင်ႉၵူၺ်း ၵႆၵႆမီး ၾူၼ်သမ်ႉႁိူင်ပႅတ်ႈဝႃႇ ပႂ်ႉသိုပ်ႇထႅင်ႈ။
ထူဝ်ႇႁေႉ	ထူဝ်ႇႁေႉ တၢင်းယႂ်ႇ ပဵၼ်မႆႉယုမ်းဢမ်ႇသုင် တၢင်းသုင်မီးမွၵ်ႈ သီႇသွၵ်ႇ ယူႇႁိုင်လႆႈမွၵ်ႈ 2-3 ပီ ၵျိူၵ်ႈၽုၵ်ႇႁိမ်းႁူဝ်ႉ ၸွမ်းဝၢင်းႁိူၼ်း၊ တူၼ်ႈ : သီႇၶဵဝ် ဢွၵ်ႇၵိင်ႇၸွမ်းလမ်း ၶႂ်ႈမီးၶူၼ်ၼူၼ်းဢိတ်းဢိတ်း ၵိင်ႇပူၺ်ႇ၊ မႂ် : မႂ်ၶဵဝ်မီးၶူၼ်ၼူၼ်း ႁၢင်ႈမႂ်ဢမ်ႇပေႃးယႂ်ႇပၢႆလႅမ်၊ မွၵ်ႇ : မွၵ်ႇဢၼ်တိုၵ်ႉပႆႇၵီႈမွၵ်ႇတုမ်ႇလႅင်ၵေႇဝႆႉ ပေႃးမွၵ်ႇၵီႈပဵၼ်ၽူၺ်းလိူင်ႁၢင်ႈလီ မွၵ်ႇဢမ်ႇယႂ်ႇမွၵ်ႈ 1 cm ၶႃႈ၊ မၢၵ်ႇ : ပဵၼ်ၽၵ်းၶႂ်ႈငၢႆးၼင်ႇၽၵ်းတူဝ်ႇမီးမဵတ်ႉတၢင်းၼႂ်းမိူၼ်မဵတ်ႉထူဝ်ႇ ၼမ်ႉၸႂ်ႉ : ၽၵ်းၶဵဝ်ဢၼ်ၼုမ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉဢဝ်မႃးၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉ ဢႃႈရႃႈသႃႇၶႂ်ႈၽၢတ်ႉဢိတ်းဢိတ်း မဵတ်ႉၼႂ်းဢၼ်ၵေႇမၼ်းၼၼ်ႉဢဝ်မႃးတူမ်ႈၵိၼ်ၼင်ႇမဵတ်ႉထူဝ်ႇ၊
မွၵ်ႇယႃႈၵိမ်းပူ	မွၵ်ႇယႃႈၵိမ်းပူ ယုမ်းတၢင်းသုင်တၢၼ်ႁူဝ် တူၼ်ႈဢူၼ်ႈဢူမ်ၼမ်ႉ မႂ်လဵၵ်ႉသေး ၽေႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ၽိူဝ် ဢွၵ်ႇမွၵ်ႇၼႂ်းလိူၼ်သိပ်း တေႃႇထိုင်လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းဢွၵ်ႇဝႃႇ ႁၢင်ႈမွၵ်ႇပဵၼ်ၵိပ်ႇမႂ်သွၼ်ႉတၢင်ႇၼိူဝ်ၵၼ်သွင်ထၢပ်ႈ 12-16 ၵိပ်ႇ သီမွၵ်ႇ လိူင် ၶၢဝ် လႅင်ဢူၼ်ႈဢူၼ်ႈၵေႃႈမီး ပဵၼ်မွၵ်ႇႁၢင်ႈလီမဵဝ်းၼိုင်ႈ
မွၵ်ႇၶမ်း	မွၵ်ႇၶမ်းသီလိူင်ႁၢင်ႈလီ ၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းလွႆသုင် ပႃႇမႆႉငႄႉမႆႉတိုင်း ဢွၵ်ႇမွၵ်ႇၶၢဝ်းလိူၼ်ႈသီႇလိူၼ်ႁႃႈ မၢင်ၵေႃႉဢဝ်မႃးမတ်ႉၵွပ်ႈၸွမ်း လမ်းမႆႉဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉၸွမ်းႁိူၼ်းၸွမ်းယေး မတ်ႉၸပ်းၸွမ်းမၢၵ်ႇမူင်ႈ မၢၵ်ႇမူႉ ႁၢင်ႈလီတႃတေႉၶႃႈ။
ဢၢၵ်ႇၶၢင်	ဢၢၵ်ႇၶၢင်ႁိူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈဢၢၵ်ႇၶၢင်ႁူဝ်ၶဵဝ်။ မီးလႅၵ်ႈၶၼႃႇၼင်တူဝ်ပဵၼ်ၵဵတ်းမီးသၼ်ၶႅင်ၸီႉၵိူင်းၶိုၼ်ႈတၢင်းလင် မီးၼၢမ်တၢင်းလင်တႃ 1 ဢၼ် ၼၢမ်ၸွမ်း ႁူ 2 ဢၼ် ႁၼ်ႁၢင်ႈႁူ တၢင်းၼႃႈႁူဝ်ၿႃႇမီးႁွႆးၶွၵ်ႉၼင်ႁူႇတၢင်းၼႂ်း ႁူမ်ႇလူမ်ႈၵဵတ်ႈလမ်လမ် ၵဵတ်းမၼ်းၽဵင်ႇ ပဵင်းၵၼ်တၢင်းတူဝ် တူဝ်ၶဵဝ် မၢင်တူဝ်မူၼ်ႇလႅင်ဝႆႉ ၵွၵ်းႁူဝ်မူၼ်ႇလႅင် မီးလၢႆးၶႅပ်းလမ်ပၢတ်ႈတေႇဢဝ်ၶူႈၼင် တေႃႇထိုင်ၵွင်ႇၵေႃႈ သီႇသူပ်းတၢင်းသုင်ၶၢဝ် ၵၢင်းလႄႈၼဵင်လမ်ႇသဝ်ႈဝႆႉ လင်မီးၶႅပ်းလႅင်ႁဝ်ႈ 6 ၶႅပ်းပၢတ်ႈ ၼၢင်ၶၢင်ႈတူဝ် ႁၢင်မီးၶႅပ်မူၼ်ႇ။ ထူပ်းႁၼ်လႆႈၵူႈတီႈၸွမ်းတူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈတွၵ်ႇ မီးလၢႆမိူင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢပ်ႉၵႃးၼိသထၢၼ် ပႃးၵီးသထၢၼ် ၼေးပၢလ်း ဢိၼ်ၻျေးယႃး ယၼ်းၻိမပ်ႉၾ် ႁွင်ႇၵွင်ႇ ၼႂ်းၵုၼ်ဢေးၶျေး မီးၸွမ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်လႄႈတၢင်း ၼႂ်းၵုၼ်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ လၢႆႈလႆႈဝႃႈပဵၼ်ဢၢၵ်ၶၢင်ဢၼ်ထူပ်းငၢႆႈသုတ်း၊ ပဵၼ်ဢၢၵႇၶၢင်ဢၼ်ၽေႈတိူၼ်ငၢႆႈ တူဝ်ဢွၼ်ႇယူႇၸွမ်းယုမ်းမႆႉယုမ်းတွၵ်ႇတႅမ်ႇတႅမ်ႇ တူဝ်ယႂ်ႇၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းတီႈသုင် ၼိူဝ်ယွတ်ႈမႆႉယွတ်ႈတွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈႁႃၵိၼ်ၸွမ်းတူၼ်ႈမႆႉဢၼ်တူၼ်ႈဢမ်ႇပေႃးသုင် ၼႂ်းတူင်ႈ ၼႂ်းၼႃး ၼႂ်းထိူၼ်ႇၵေႃႈမီး၊ ဢႁရၵျိူၵ်ႈၵိၼ်မူတ်ႉလႄႈမႅင်း ၊
ဝွၼ်ၵႅင် (ၿွၼ်ၵႅင်)	မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ တူင်ႉတၵ်းၵၼ်ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မီးဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၼႂ်းၾဵတ်ႉၶႂ်ႈႁူႉလၢႆးႁဵတ်းၽၵ်း "ၽၵ်းဝွၼ်ၵႅင်" ၶႃႈ ၶႃႈႁဝ်းၵေႃႈၸွမ်းၼင်ႇဝႃႇသၼႃႇၵျိူၵ်ႈႁုင်ၶဝ်ႈႁဵတ်းၽၵ်းၵိၼ်ႁင်းၵူၺ်း ယူႇယဝ်ႉၶႃႈလႄႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉထိုင်ဝႃႈ သင်ႁဝ်းဢဝ်မႃးတႅမ်ႈတၢင်ႇၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆးပၼ်ႉၵၼ် တေလီႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ယူဝ်ႁေၵေႃႉႁေလႂ်ၶႂ်ႈၸၢမ်းႁဵတ်းၵိၼ် တူၺ်း ဝႃႈၼၼ်ၶႃႈ။ လၢႆးမၼ်းမၼ်းတေႉၵေႃႈဢမ်ႇယၢပ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈမီးၵိရိယႃႇမၼ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼႆၶႃႈ။ 1...ဝွၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၵေႇႁၢတ်းႁၢဝ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈ သင်ပဵၼ်လီႇမၼ်းၵေႃႈလႆႈပႃးယူႇ 2..မၢၵ်ႇၽိတ်ႉႁႅင်ႈ 3...ထူဝ်ႇၼဝ်ႈၶႅပ်းၸီႇႁၢင်းၾႆး 4...ႁူဝ်ၶႃႇ 5...ၶႃးႁွမ် 6...မဵတ်ႉမၢၵ်ႇၽၵ်းၵီး သင်ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇသႂ်ႇၵေႃႈလႆႈယူႇ 7...မီႇလႅင် မီႇႁေႃ 8...သူမ်ႈတႃႇသႂ်ႇၽျႅတ်ႈၶၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇသူမ်ႈၶွပ်ႈၶႅပ်ႈ သူမ်ႈပူ မၢၵ်ႇၵႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ။ 9...ၼင်မူ ၼင်ဝူဝ်း ၼင်ၵၢႆး ၵမ်ႈၵျိူၵ်ႈ။ ၺႃတေလိုမ်းပႃးမၢၵ်ႇၵႅင်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်းၸမ်ႉ။ သႆႉဝွၼ်ဝႆႉထႃႈၸႃႉဢၼ်ပႆႇၵီႈမၼ်းၼၼ်ႉသႂ်ႇလႆႈတၢင်းမူတ်းယူႇၶႃႈ။ ၵူၺ်းဝႂ်ၵေႇမၼ်းၼၼ်ႉႁႂ်ႈလႆႈသႆႉဢဝ်ဝႂ်မၼ်းၵူၺ်းၶႃႈ ၵမ်ႉမၼ်းတေယၢမ်ယေႇယၢမ်ယႃႇၼႃႇ။ သႆႉသိၵ်ႇဢဝ်ဝႂ်မၼ်း ဢမ်ႇဢဝ်ပႃးၵႅၼ်ႈမၼ်း ၵူဝ်မၼ်းဢမ်ႇပူၺ်ႇ။ သႆႉယဝ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇလၢင်ႉၼမ်ႉဝႆႉၶႃႈ။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈၶဝ်ႈၼႂ်းသွင်ႇၾႆး ႁဝ်းမႃးႁဵတ်းၽၵ်းၸွမ်းၵၼ်။ တမ်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉႁႅင်ႈ ၵိူဝ် ထူဝ်ႇၼဝ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် ပေႃးႁဵတ်းၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈထွၵ်ႇသႂ်ႇမေႃႈ။ တမ်မဵတ်ႉမၢၵ်ႇၽၵ်းၵီး သင်ၸိူဝ်းဝႃႈဢမ်ႇမၵ်ႉဢမ်ႇသႂ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇပဵၼ်းသင် ၵူၺ်းၵႃႈၶႃႈႁဵတ်းတေႉၶႃႈသႂ်ႇ ၶႃႈၵျိူၵ်ႈဢၢႆႁွမ်မၼ်းၶႃႈ။ ပေႃးဢွၼ်ႇလီယဝ်ႉၵေႃႈထွၵ်ႇသႂ်ႇမေႃႈထႅင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈတမ်ၽၵ်းမီႇ ၽၵ်းႁေႃၸွမ်းၵၼ်ႁႂ်ႈဢွၼ်ႇ သင်မၼ်းဢမ်ႇဢွၼ်ႇပဵၼ်ယၢမ်ယႃႇၼႆၵေႃႈ ဢဝ်တၢင်ႇၼိူဝ်ၶဵင် ဢဝ်ၽႃႉၽၵ်ႉႁႂ်ႈမၼ်းလႅဝ်ၶႃႈ။ သွႆးၶႃးႁွမ်သေးသေး ယဝ်ႉၵေႃႈၶိုၼ်းၽၵ်ႉႁႂ်ႈလႅဝ် ဢမ်ႇၼၼ်တမ်ဢဝ်ၵေႃႈလႆႈ။ ႁူဝ်ၶႃႇၵေႃႈၼင်ႇၼၼ် သင်ၽၵ်ႉပဵၼ်ၶႅပ်းယဝ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ၽႃႉၽၵ်ႉႁႂ်ႈလႅဝ်ၽွင်ၼင်ႇၵၼ် တမ်ဢဝ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ပေႃးမၼ်းၽွင်လီယဝ်ႉထွၵ်ႇသႂ်ႇမေႃႈၵမ်းလဵဝ်။ ၵမ်းၼႆႉႁဝ်းမႃးၶိုင်ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၵႅင်း တွၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းသူမ်ႈၶၢတ်ႈၶၼ်းမၼ်းၶႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈမီးၽၵ်းၶွပ်ႈၶႅပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်သူမ်ႈပူၵေႃႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၶိင်ႉႁႅင်ႈၼႆႉမၼ်းဢမ်ႇမီးႁႃႈယၢပ်ႇ ၶႃႈႁဝ်းဢဝ်မၢၵ်ႇၵႅင်းတၢင်တႅၼ်းဢဝ် ၼႆႉၵေႃႈလႆႈယူႇ ဝၢၼ်ယူႇၶႃႈ။ တင်ႈၼမ်ႉႁႂ်ႈလိူတ်ႇ ပွႆႇမၢၵ်ႇၵႅင်းသူမ်ႈလူင်းၵႂႃႇ။ ပေႃးၼမ်ႉလႄႈမၢၵ်ႇၵႅင်းလိူတ်ႇလီယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်ႈမႃးၼိုတ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းလႅဝ်လႅဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈၽိဝ်းဢဝ်ၼမ်ႉ သူမ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉလူင်းမေႃႈၵႂႃႇ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၵႅင်းၼႆႉဢဝ်ၼမ်ႉသႂ်ႇၼိုတ်ႈဢဝ်သူမ်ႈမၼ်းလၢႆၵမ်းလႆႈယူႇ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းဢဝ်မၢၵ်ႇၵႅင်းသႂ်ႇၵမ်းသိုဝ်ႈ မၢင်ပွၵ်ႈၵႆႉပဵၼ်ယၢမ်ယႃႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈၶူပ်းသႂ်ႇ မၼ်းသူမ်ႈပဵၼ်တီႈပဵၼ်တီႈလႄႈ ၶႃႈၸွင်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈဢဝ်ၼင်မူ ၼင်မၵ်းသႂ်ႇလူင်းၵႂႃႇ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇမီးလႄႈ ၶႃႈႁဝ်းဢဝ်ၶႅပ်ႈမူ ၼင်ပွင်းၼၼ်ႉသႂ်ႇ တၢင်တႅၼ်းၵႂႃႇၶႃႈ။ ဢဝ်ၶိုၼ်ႈတင်ႈၼိူဝ်ၽီးၾႆး ဢဝ်ၼမ်ႉလွင်သႂ်ႇမွၵ်ႈၵွၵ်းသွင်ၵွၵ်းၵူၺ်းၶႃႈ သင်သႂ်ႇၼမ် ၼမ်ႉမၼ်းၼၢၼ်းႁႅင်ႈၼႃႇ သႂ်ႇဢေႇၵေႃႈၵူဝ်မၼ်းဢမ်ႇသုၵ်း ႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈၼိုင်ႈပုၼ်ႈသၢမ်ပုၼ်ႈ 1/3 တူဝ်မၼ်းၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ဢုပ်ႉၽႃမေႃႈၽၵ်းဝႆႉ တင်ႈၾႆးႁႂ်ႈမၼ်းလိူတ်ႇ။ ပေႃးမၼ်းလိူတ်ႇယဝ်ႉၶျေႃႉၾႆးမၼ်းလူင်းဢိတ်းၼိုင်ႈ ပေႃးၾႆးႁႅင်းၵမ်ႉမၼ်းတေၶႅမ်ႈဢွၼ်တၢင်းတေသုၵ်း။ သင်ဝႃႈမၼ်းလိူတ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈၸမ်ႁႅင်ႈမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၶျေႃႉၾႆးမၼ်းလူင်းထႅင်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းလုၵ်ႉဢိတ်းဢိတ်းၵူၺ်း။ ၵႆႉၶူၼ်း ၵႆႉတူၺ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼႆႉသင်ဝႃႈၸၢင်ၵိူဝ် ၸၢင်သူမ်ႈ ၸၢင်သင်ၵေႃႈထႅင်ႈလႆႈယူႇ ပႂ်ႉတူၺ်းလွႆးလွႆး ၵူဝ်မၼ်းၶႅမ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈၶႂ်ႈႁႅင်ႈလီယဝ်ႉ ၵေႃႈပိၵ်ႉၾႆးမၼ်းလႆႈယဝ်ႉဝႃႈ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈၵိၼ်ယဝ်ႉၼႆၵေႃႈၵိၼ်လႆႈယူႇ ႁဝ်းတေႁွင်ႉဝႃႈ ဝွၼ်ၵႅင် သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၶႂ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇလၢမ် ၵႂႃႇဢႅပ်းသႂ်ႇတွင်ထႅင်ႈၼႆႉၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ႁႂ်ႈလႆႈၵိၼ်ၽၵ်းလီ ၽၵ်းဝၢၼ်ၵၼ် ၵႅင်ယဝ်ႉယႃႇပေၶၼ်းသေၵမ်း။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။ ၶမ်းၸိင်ႇ လၢင်းၶိူဝ်း။
လွင်ႈထူင်ယၢင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ	မိူဝ်ႈလဵဝ် မုင်ႈဝၢႆႇတူၺ်းတၢင်းလႂ်ၵေႃႈႁၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၵၼ် ၼမ်လူင်လၢင်လႄႈ ၵႂႃႇလေႇတၢင်းလႂ် ၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶွင်တၢင်းလႂ်ၵေႃႈဢဝ်ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ သႂ်ႇပၼ်တိၵ်းတိၵ်း မၼ်းၼမ်လိူင်ႇလူင်လၢင် တီႈလဵၼ်ႈတီႈလေႇၵေႃႈၼင်ႇၼၼ် သမ်ႉပေႃး မၢၵ်ႇမိူဝ်ၵႂႃႇသဵင်ႈ ႁၢင်ႈႁၢႆႉတႃတေႉယဝ်ႈ ၵႂႃႇပွႆးလၢမ်းၶႅၼ်းၼမ် ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၼ်တီႈ လိူမ်ႈလႆႇလႆႈ ၵူၼ်းၵဵပ်း ၵူၼ်းသိမ်းမၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇတၼ်ႈၼိုင်ႇလႆႈ။ ၺႃးၵၼ်မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈဢမ်ႇလႆႈပွင်ႉၶၢင်းၶႃႈ ၶႃႈလၢတ်ႈၼေၸွမ်းလွင်ႈတၢင်းဢၼ်မီး ဢၼ် ထူပ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းႁဝ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၸႂ်ႉထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၼမ်ပူၼ်ႉတီႈ ဢီႈသင် ၵေႃႈဢဝ်ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉသႂ်ႇတိၵ်းတိၵ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ႈၽၵ်းသုၵ်းၼၼ်ႉလႃႈ ၸွၵ်း ထွင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉသေဝၢင်းၶၢႆ ဝၼ်းလႂ်ဢမ်ႇယိပ်းတူၺ်းထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၼႆႉ ဝၼ်းၼၼ်ႉပႆႇယဝ်ႉၵၢၼ် လႂ်လႂ်ၵေႃႈယူႇၵေႈမၼ်းယဝ်ႉလူး ႁဝ်းမႃးႁူႉၸၵ်းလွင်ႈထူင်ယၢင် ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၸွမ်းၵၼ်ၶႃႈ ယူဝ်ၸၢင်ႈလႆႈမီးတၢင်းသတိၽႂ်မၼ်း လႆႈတၢင်းႁူႉၵႅမ်တူဝ် ၵၼ်ဢိတ်းဢီႈ။ ပေႃးတေၸႅၵ်ႈလွင်ႈထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉဢၼ်ႁဝ်းဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၸမ်တူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ တေၸႅၵ်ႈလႆႈယူႇသၢမ်မဵဝ်းၸိူင်ႉၼႆၶႃႈ။ 1. ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၵတ်း "ထူင်ယဵၼ်" ႁဵတ်းဢဝ်မႃးတီႈၽူဝ်းလိဢေးထိလိၼ်းမဵဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးဢူၼ်ၼၼ်ႉ (LDPE) ၶႂ်ႈသႂ်သႂ်ဝႆႉ ဢူၼ်ႈဢူၼ်ႈဝႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈယိုတ်ႈလႆႈ ဢိတ်းဢီႈ ႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်သႂ်ႇဢႁႃႇရတၢင်းၵိၼ် တွၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်ၶဝ်ႈၸေႈၶႅင်ၼႂ်းတူႈယဵၼ် မၼ်းၶၢမ်ႇတၢင်းၵတ်းလႆႈ -70 ဢူင်းသႃၻီးၵရီးလႆႈ ၵူၺ်းၵႃႈ "ထူင်ယဵၼ်" ၼႆႉဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉ လႅပ်ႈတွၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်သႂ်ႇမဵဝ်းဢၼ်မၼ်းမၼ်း ၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈထႅင်ႈ မဵဝ်းၼိုင်ႈၸမ်ႉ။ 2. ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉမႆႈ "ထူင်မႆႈ" မဵဝ်းၼႆႉၸမ်ႉႁဵတ်းဢဝ်မႃးတီႈၽူဝ်းလိၽူဝ်းၽိလိၼ်း (PP) ၶႂ်ႈသႂ်လိူဝ်ထူင်ယဵၼ် ၶႅင်ဢိတ်းၼိုင်ႈ ဢမ်ႇဢူၼ်ႈၸၼ်ငၢႆႈ ထူင်ၸိူဝ်းၼႆႉႁဝ်းၸၢင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းဢဝ်မႃး သႂ်ႇမဵဝ်းဢၼ် မၼ်းမၼ်းလႆႈ သႂ်ႇၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈလႆႈယူႇ ယဝ်ႉၵေႃႈၸၢင်ႈဢဝ်သႂ်ႇမဵဝ်းဢၼ်မႆႈမႆႈလႆႈ မွၵ်ႈတၢၼ်ႇၼမ်ႉလိူတ်ႇ မၢင်ပွၵ်ႈၶဝ်ႈဝႃႈလႆႈထိုင် 100 ဢူင်းသႃၻီးၵရီးၵေႃႈလႆႈ ၵူၺ်းမၼ်းၶၢမ်ႇ တၢင်းၵတ်းလႆႈတႅမ်ႇသုတ်း 0 ဢူင်းသႃၻီးၵရီးၶႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၶႃႈ။ 3. ထႅင်ႈမဵဝ်းၼိုင်ႈပဵၼ်ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ "ထူင်သွပ်ႉသႅပ်" ပဵၼ်ထူင်ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတီႈတိဝ်ႈ မၼ်းၸွမ်း ၶႂ်ႈဢူၼ်ႈလိူဝ်ပိူၼ်ႈ မဵဝ်းၼႆႉပဵၼ်ထူင်ယၢင်ဢၼ်ယၢမ်ႈၸႂ်ႉမႃးယဝ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈပိူၼ်ႈ ၶိုၼ်းဢဝ်မႃးသုၵ်ႈသီ ယဝ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးဢွင်ႇႁဵတ်းထူင်တႃႇတေၸႂ်ႉတိုဝ်းထႅင်ႈ မဝ်ႇလီဢဝ်မႃး သႂ်ႇၶဝ်ႈသႂ်ႇၽၵ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်ပိူၼ်ႈတေဢဝ်သႂ်ႇပၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶဝ်ႈၽၵ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸိူမ်ႈ ၸၢင်ႈၸူဝ်ႇ ဢဝ်သႂ်ႇယုၵ်းယၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈ။ ပဵၼ်ထူင်ယၢင်ၸိူဝ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်းထုၵ်ႇလၢႆးမၼ်း ပေႃးႁႂ်ႈလီတေႉထုၵ်ႇလီ ငိူင်ႉဝေႈယူႇ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈၼၼ်ႉၶႅၼ်းလီ ၵူဝ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၶဵၼ်သႃႇမၢၵ်ႇႁဵင်း ယွၼ်ႉမၼ်း။ ၶေႃႈလီၾၢင်ႉသတိ!!!!! ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၸၢင်ႈၸပ်းၾႆးငၢႆႈ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈမိူဝ်ႈပိူၼ်ႈတိုၵ်ႉႁဵတ်းဢွၵ်ႇ မႃးၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉသၢၼ်မဵဝ်းဢၼ်ၸၼ်ၼွင်ႇဢမ်ႇပၼ်ၸပ်းၾႆးလႆႈငၢႆႈ သၢၼ်ၶေးမီး ဢၼ်ပိူၼ်ႈသႂ်ႇၼၼ်ႉပဵၼ်ၿြူဝ်းမိၼေးတဵတ်ႇလႄႈ ၶလေႃးရိၼေးတဵတ်ႇ သၢၼ်ၸိူဝ်း ၼႆႉပေႃးသင်ဝႃႈၾႆးမႆႈယဝ်ႉတေၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ်သၢၼ်ၻႆးဢွၵ်ႉသိၼ်း (dioxin) မဵဝ်းဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်သၢၼ်ၶဵၼ်သႃႇမၢၵ်ႇႁဵင်း၊ သၢၼ်မဵတ်ႉသီဢၼ်မီးပႃးတင်းၸိုၼ်းလႄႈၶႅတ်ႉမဵမ်ႈ ပိူၼ်ႈဢဝ်သႂ်ႇလေႃးလူင်းၵႂႃႇ ႁႂ်ႈမဵတ်ႉၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉမီးဢွၵ်ႇမႃးလၢႆသီ သၢၼ်ၸိုၼ်းလႄႈၶႅတ်ႉမဵမ်ႈၸၢင်ႈၸိုမ်း ႁူဝ်ႈဢွၵ်ႇမႃးတီႈထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉလႆႈ။ ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈလူၵ်ႈႁွၼ်ႉမႆႈ ထူင်ၽလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၼိုင်ႈဢၼ်တေၸႂ်ႉၶၢဝ်း ယၢမ်းယွႆႈႁိုင်တႃႇ 450 ပီႊ သင်ၸိူဝ်းဝႃႈဢဝ်ၵႂႃႇၽဝ်ၼႆၸိုင်တေလႆႈသၢၼ်လေႃးလေးႁႆးၻြူဝ်း ၶႃးၿွၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူၵ်ႈႁဝ်းႁွၼ်ႉမႆႈ သင်ပဵၼ်လႆႈဢမ်ႇလီၸႂ်ႉထူင်ယၢင်ယဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉသႃႉ ထူင်ဢၼ်ဢဝ်ၽႅၼ်ႇႁဵတ်းဢဝ် ဢဝ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ႁဵတ်းဢဝ်တေလီသုတ်း။ ႁႂ်ႈလႆႈယူႇလီလွတ်ႈၽေးၵၼ်သေၵမ်း။ ၶမ်းၸိင်ႇ လၢင်းၶိူဝ်း။
တၢင်းႁၢင်ႈလီဢွၼ်ႇ တွင်ႉၾႃႉ	မၢင်ပွၵ်ႈသၽဝဢၼ်ပဵၼ်မႃးႁင်းၵူၺ်းၼၼ်ႉၵေႃႈႁၢင်ႈလီယူႇယဝ်ႉ ယူႇတီႈႁဝ်းလူဝ်ႇမေႃၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းဢွၼ်ႇဢိတ်းဢွတ်းဝၢႆႇတူၺ်းၵူၺ်းၶႃႈ ၼႆႉၵေႃႈလၢၵ်ႇလၢႆးယူႇၶႃႈ မႅၼ်ႈၽွင်းမိူဝ်ႈၵၢင်ဝၼ်းၸမ်တေတူၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႈ။
လၢႆးလူတ်းၼမ်ႉၼၵ်း (ၼမ်ႉၸင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ)	"လၢႆးလူတ်းၼမ်ႉၼၵ်း (ၼမ်ႉၸင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ)" မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈမႃးတူင်ႉတၵ်ႉၵၼ် မီးလွင်ႈၾၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ်ၵၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ ယူဝ်တေၸၢင်ႈမီးၽွၼ်းလီယူႇ ပဵၼ်လွင်ႈ ပၢႆးယူႇလီၼၼ်ႉၵူၺ်းၶႃႈ။ လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်တူဝ်ၶႃႈထူပ်း ယဝ်ႉၵေႃႈတိုၵ်ႉၸၢမ်းတူၺ်းယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ ပဵၼ်လၢႆးလူတ်းၼမ်ႉၼၵ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁႂ်ႈယွမ်လူင်း တၢင်းပီႁဝ်းလူတ်းယွမ်းတေႉတေႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃလူတ်းတၢင်းပီးဢၼ်ပိူၼ်ႈပိုၼ်ၶၢႆယူႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႉတေၺႃး တူတ်ႈတၢမ်ႇမၼ်း မၢင်ၵေႃႉၵိၼ်ထၢၼ်ႈပေႃးတၢႆၵေႃႈမီး။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈၶႃႈၵေႃႈပဵၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈဢၼ်ထူပ်းပၼ်ႁႃ ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်ပူၼ်ႉတီႈမၼ်းၼႃႇလႄႈ ၼမ်ႉၼၵ်းၶႃႈၼႆႉထိပ်ႇ ၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင် 87 kg ၵိလူဝ်းၵြႅမ်းယဝ်ႈ ၶႃႈၵေႃႈႁႃလၢႆးလူတ်းမၼ်းမႃးႁိုင်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်လၢႆးမၼ်းတေဢွင်ႇ ၼႃႇႁၢင်ႈလဵၼ်ႈ ႁႅင်းယူႇၵေႃႈမၼ်းဢမ်ႇလူတ်းယွမ်းလူင်းလႃးလႃး ယႃႇဝႃႈတေယွမ်းလူင်းသမ်ႉမေးထင်ႇၶိုၼ်ႈထႅင်ႈလႄႈ ဢဝ်တူၵ်းၸႂ်တေႉ တေႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၸင်ႇႁႃလၢႆးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းလွင်ႈမၼ်းတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ ပေႃးႁူႉလၢႆးမၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈၵျၢင်ႉၵမ်ၸွမ်း ပဵၼ်ဢၼ် ႁၢၼ်ႉၸႂ်တေႉတေႉ ၼမ်ႉၼၵ်းလူတ်းယွမ်းလူင်းၼမ်တေႉ လၢႆးၼႆႉဢမ်ႇလူဝ်ႇၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ ဢမ်ႇလူဝ်ၵႂႃႇၸူးၵူၼ်းႁူႉတီႈလႂ် လၢႆးမၼ်းၼႆၵေႃႈႁႂ်ႈမေႃယူႇမေႃၵိၼ် ၸွမ်းၼင်ႇပေႃႈထဝ်ႈမႄႈမွၼ်ႇႁဝ်းဢွၼ်ပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၶႃႈတေဢမ်ႇလၢတ်ႈၼမ်ၵူဝ်လႆႈၶၢၼ်ႉႁေႃးၵၼ် ဢဝ်ႁူဝ်ႁုပ်ႈမၼ်းၶႃႈ။ ၼိုင်ႈ..... တေလႆႈၵမ်လွင်ႈၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ် ဢမ်ႇဝႃႈတေဢဝ်မႃးသႂ်ႇၽၵ်း ၶဝ်ႈမုၼ်း ၶဝ်ႈပွင်းၵူႈမဵဝ်း ဢၼ်သႂ်ႇၼႂ်းၵႃႇၾီႇ ဢူဝ်း ဝၼ်းတိၼ်း ၵူဝ်းၵူဝ်ႈ ၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်း ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇဢဝ်သႂ်ႇဢႅပ်ႇသႂ်ႇတဝ်ႈမႃးၶၢႆၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်သေ မဵဝ်း သင်ဝႃႈတေၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈလႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ပဵၼ်ႁူၺ်ႇမၼ်း ပွၵ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈႁႂ်ႈၵိၼ်ၵမ်းလဵဝ် မဝ်ႇလီပွၵ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ ၵိၼ်ၵမ်းလိုၼ်း သွင်ႇ..... တေလႆႈၵမ်လွင်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၼမ် မဵဝ်းဢၼ်ၶူဝ်ႈဢၼ်ၸေႃႇ ဢၼ်ဢုပ်ႉလႄႈဢၼ်ဢွင်ႇ တေလႆႈယွမ်းတေႉ တေႉယဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶႃႈတေႉ ၶႃႈယင်းတိုၵ်ႉၵိၼ်ယူႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၽၵ်းၵႅင်မၢင်ၸိူဝ်းဢဝ်ၶူဝ်ႈၼမ်ႉၽိတ်းမီႇၵီးမၼ်းယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈၶႃႈတေဢမ်ႇၵိၼ်မဵဝ်းဢၼ်ၶူဝ်ႈဢဝ်ယူဝ်းယူဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၵႆႇၶူဝ်ႈ ၵူၺ်ႈၶူဝ်ႈ ၶၢင်ႇပွင်း ထူဝ်ႇၽူးသိင်ႉမဵဝ်းဢၼ် ၸႂ်ႉလၢႆးၶူဝ်ႈဢဝ်ၼၼ်ႉ ၶႃႈဝေႈမူတ်းယဝ်ႈ။ သၢမ်..... ႁႂ်ႈယူႇၵိၼ်ၼင်ႇၼူၵ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈႁႂ်ႈလုၵ်ႉၸဝ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈပေႃးလုၵ်ႉမႃးယဝ်ႉႁႂ်ႈလႆႈၵိၼ်ၵမ်းလဵဝ်တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတေႉ လုၵ်ႉမႃးယဝ်ႉၵေႃႈၶႃႈတေၵိၼ်ၵူၺ်ႈလၶႅင်ႇသွင်လုၵ်ႈၵမ်းလဵဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈၵိၼ်ၼမ်ႉၸွမ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႃႁဵတ်းၽၵ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ ၼႂ်ၵူႈၼႂ် (လွင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်ၼႆႉၶႃႈႁဝ်းၵျၢင်ႉၽိတ်းမႃးၸဵမ်ပိုင်းမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတေႉယၢမ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်ယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈလၢႆပီမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်လႄႈ ၵၢင်ၼႂ်ႁႃၵိၼ်ၵႃႇၾီႇၵိၼ်ၶဝ်ႈမုၼ်းတိၵ်း မၼ်းပိူင်ႈလၢႆးမၼ်း မၼ်းယႃႉလၢႆးယွႆႈထူင်ၶဝ်ႈ) ႁိုင်ၵႂႃႇ ထူင်ၶဝ်ႈႁႅင်းဢူၼ်ႈၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းသႂ်ႇသႂ်ႇမႃး လွင်ႈၽဝ်လၢၼ်ႇဢႁႃႇယဢမ်ႇလီ ၸပ်းတၢင်းပီးငၢႆႈ။ သီႇ..... ၵိၼ်ၼိုင်ႈတႃႇတေဝႆႉတႃႇၵိၼ်ၼမ်ႉၽွင်ႈ ယႃႇၵိၼ်ဢိမ်ႇတိူၵ်ႈ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶႃႈၼႆႉၵိၼ်ၶဝ်ႈလူင်တေႉတေႉ ဝႃႈဝႃႈ ပေႃးၽၵ်းဝၢၼ်ၵိၼ်သွင်ဝၢၼ်ႇ မၢင်ပွၵ်ႈၽၵ်းထုၵ်ႇၸႂ်ၼႃႇဢႃးလႃး ၵိၼ်ၶဝ်ႈမူတ်းမေႃႈၵေႃႈမီး သင်ပဵၼ်လႆႈႁႂ်ႈ လူတ်းၶဝ်ႈလူင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈၵိၼ်ၽၵ်းၼိူဝ်ႉ ပႃ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၼမ်ၼမ် တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတေႉဝၢႆးလႆႈမႃးၵမ်ၵိၼ် ၸိူင်ႉၼႆ ၶႃႈၵိၼ်ၼမ်ႉၽိတ်း ၼွၵ်းၵပ်းၽၵ်းၵပ်းမၼ်းၼမ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ ႁႃႈ..... ႁႂ်ႈႁႃၵိၼ်မဵဝ်းဢၼ်သူမ်ႈသူမ်ႈဝႆႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇမၢၵ်ႇမႆႉသူမ်ႈၵူႈၸိူဝ်း ၽၵ်းၵေႃႈမဵဝ်းဢၼ်သူမ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽၵ်း ၸေႃး ၽၵ်းၵၢတ်ႇသူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ (လွင်ႈၼႆႉ ယွၼ်းၶွပ်ႇၸႂ်ထိုင် ပီႈၶမ်းမိူင်း မိူင်းပၼ်ႇၸိၸမ်ႈၼေမႃး ၶႃႈၵေႃႈယိပ်းတိုဝ်း ၸွမ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇတေႉၶႃႈ။ ႁူၵ်း.... ႁႂ်ႈႁႃမိုဝ်ႉယၢမ်းတႃႇတေလဵၼ်ႈႁႅင်းၸွမ်း သင်ၸိူဝ်းဝႃႈၵေႃႉလႂ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉႁႅင်းၼမ်ၼႆၵေႃႈဢမ်ႇ တၢပ်ႈလဵၼ်ႈႁႅင်းၵေႃႈလႆႈ ၵူၺ်းၵႃႈၽႂ်ပဵၼ်မေႈႁိူၼ်း ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းၼမ်ၼႆၵေႃႈ တေလႆႈႁႃၶၢဝ်း ယၢမ်းတႃႇလဵၼ်ႈႁႅင်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈဢမ်ႇယွမ်းလိူဝ် 30 မိၼိတ်ႉ ၼိုင်ႈဝူင်ႈမွၵ်ႈသွင်သၢမ်ဝၼ်ၵေႃႉလႆႈ။ ၸဵတ်း..... တေလႆႈၼွၼ်းၸဝ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈ ယႃႇပေၼွၼ်းလိုၵ်းၽႅဝ် ပေႃးမီးၵၢၼ်ၵေႃႈတူၺ်းတူၺ်းႁေၼွၼ်းလႆႈယဝ်ႉ ယႃႇပေၵုမ်ႇလဵၼ်ႈၼႃႇၽႅဝ် ပေႃးႁဝ်းၼွၼ်းဢေႇမၼ်းတေယႃႇၾိင်ႈယူႇသဝ်းသၽဝတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း။ ပႅတ်ႇ..... ၵေႃႉဢၼ်မၵ်ႉၸွႆးၵႃႇၾီႇၼႃႇပူၼ်ႉတီႈမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈတၢင်တႅၼ်းဢဝ်ၶႃႈ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇတၢင်လႆႈၼႆၵေႃႈႁႂ်ႈၶျေႃႉလွင်ႈသႂ်ႇၵႃႇၾီႇလူင်း ၶျေႃႉလွင်ႈသႂ်ႇၵိူဝ်ဝၢၼ်လူင်းပေႃးႁႂ်ႈမၼ်းလီ ဢမ်ႇလီၵိၼ် ၵႃႇၾီႇယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇၶႃႈလႆႈႁဵတ်းမႃးၸွမ်းလၢႆးဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်ႉၼၵ်းၶႃႈလူတ်းလူင်းတေႉတေႉဝႃႈယဝ်ႉ မိူဝ်ႈဢွၼ် တၢင်းၶႃႈၼၵ်းဝႆႉ 87 kg ၵိလူဝ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်လူတ်းယွမ်းလူင်းလိူဝ် 78.5 ယဝ်ႉၵေႃႈတေလူင်းတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႈ ၶူဝ်းလဵင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူၼ်ၼုင်ႈၼၼ်ႉ ႁူဝ်သၢႆဢႅဝ်လူမ်လူဝ်ႉလူဝ်ႉလႃႉလႃႉမူတ်းယဝ်ႈ။ ဢၼ်တႅမ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတေၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ ပၢႆးယူႇလီႁဝ်းၵေႃႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ၼႃႇႁၢင်ႈဝႃႈၵႂႃႇ လႂ်ပႆလႂ်ၵေႃႈပေႉလူမ်ၽိဝ်ႇလီၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ တီႈၸူမ်းႁေႃးဢၢၼ်ႇ။
ၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်ပဵၼ်ၽေး !!!	ၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်ပဵၼ်ၽေး လီၾၢင်ႉ!!! ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈပီးၼႃႇၵေႃႈယႃႇပေၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႃႇၶႃႈ၊ ၵမ်ႉတေပဵၼ်ရေႃးၵႃႇၵွပ်ႈမၼ်းၶႃႈယဝ်ႈ။ ၸူဝ်ႈဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉၸၢင်ႈႁၼ်ၽူႈမီးပၢႆးႁူႉလွင်ႈယူႇလီၵႆႉဢွၵ်ႇမႃးၸိၸမ်ႈၼေလွင်ႈဢမ်ႇလီ လွင်ႈၵၢၼ်မၵ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵၼ်ယူႇ ၵူၼ်းမိူဝ်ႈ လဵဝ်ၵႆႉၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်မႃး ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈဢဝ်မႃးၵိၼ်မႃးသုင်ႈယူဝ်းယူဝ်း ၵမ်ႈၼမ်ၵႆႉၵိၼ်ၺႃးၼႂ်းၶဝ်ႈမုၼ်း ၶဝ်ႈပွင်း ၵႃႇၾီႇ ၼမ်ႉၼူမ်း ဢႅပ်ႉ ဢၼ်ဝၢၼ်ဢၼ်ၸဵမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဝေႈလွတ်ႈလႆႈ ၵူၼ်းဢၼ်မၵ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ် ၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႁုၵ်ႉၸႂ်ႁၢႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းၽိတ်းႁဵတ်းႁၢႆႉလႆႈဝႃႇ ပေႃးဢဝ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ပၼ်မႃၵိၼ် မႃၼၼ်ႉၸၢင်ႈႁၢႆႉၶီႈၶူပ်းမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ၵွပ်ႈဝႃႈတၢင်းဝၢၼ်ၼၼ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁၢႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵျၢမ်းမႃးလႆႈ။ ၸဝ်ႈပၢႆးႁူႉလွင်ႈပၢႆးယူႇလီလွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈသုင်းလႆႈလဝ်ႈလၢတ်ႈၼေလွင်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်ၸႂ်ႁူဝ်ၶေႃး သင်ဝႃႈႁဝ်းၵိၼ် သုင်းၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ် မၼ်းၸၢင်ႈၸိုမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းလိူတ်ႈလႆႈဝႆးၼႂ်းၶၢဝ်းယၢဝ်း 10 မိၼိတ်ႉၵူၺ်း ယဝ်ႉၵေႃႈၼႂ်းတပ်းဢွၼ်ႇႁဝ်းၼၼ်ႉတေ ထင်ႇဢိၼ်းသူးလိၼ်းဢွၵ်ႇမႃးတွၼ်ႈတႃႇ တေထိပ်ႇငုၼ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ထၢၼ်ႈပေႃးငုၼ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉလူတ်းတႅမ်ႇလူင်း ဢၼ်တေပဵၼ်ၽႃႇဝ Hypoglycemia ၼႂ်းၽႃႇဝ Cerebrum ဢၼ်ပဵၼ်ၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃႁဝ်းလွင်ႈလူၺ်ႈၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်သွၵ်ႈႁႃ လွင်ႈသတိ တေၸၢင်ႈပိၵ်ႉပႅတ်ႈ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ ၵႆႉလႆႈငိၼ်းဝႃႈ ယႃႇပေၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ် မၼ်းၸၢင်ႈၸႂ်ႁၢႆႉ ဝႃႈၼႆ မၢင်ပွၵ်ႈတေ ၸၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ႁဵတ်းၽိတ်းၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ "တၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ်" ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းလူတ်းယွမ်းသၽႃႇဝလွင်ႈယူႇလီၼိူဝ်တူဝ်ၶိင်းၵူၼ်း။ ၵူၼ်းဢၼ်မီးငုၼ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းတူဝ်ၼမ် ၸၢင်ႈပဵၼ်မဝ်းဝၢၼ် "เบาหวาน" ဢမ်ႇၵွမ်ႉဝႃႈတႃႇၵူၼ်းဢၼ်ပဵၼ်ရေႃးၵႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းဢၼ်ၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ဝၢၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ႈမုၼ်းဝၢၼ်ဝၢၼ်ႁိုဝ်ႉ မၢၵ်ႇမႆႉၸိူဝ်းဢၼ်ဝၢၼ် ၼမ်ႉၶူၵ်ႉ ၼမ်ႉၶူတ်ႇ မီးထႅင်ႈလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆပိူင် မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆႉသုတ်ႈဝၢႆႉယွၼ်ႇလူင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇတေႉတေဝႃႈဝႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵေႇထဝ်ႈဝႆးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ႁႅင်းလိူတ်ႈထိပ်ႇသုင် ၶႆမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈသုင် ပဵၼ်မဝ်းဝၢၼ် လုပ်ႇၽင်ႉ ပီး ၼိူဝ်ႉငွၵ်ႈ မၢၵ်ႇႁဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ ပေႃးၽႂ်ပဵၼ်ယဝ်ႉတေၸၢင်ႈထႃႉၼႃႇ လိူဝ်ၵဝ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း သင်ပဵၼ်ရေႃးၵႃႇသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇႁၢႆသေပွၵ်ႈ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈတေၼၢၼ်းႁၢႆ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈၸိူဝ်ႉ ရေႃးၵႃႇၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း တေဢဝ်ငုၼ်ႉဝၢၼ်ပဵၼ်ဢႁႃရမၼ်းလႄႈ မၼ်းဢဝ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်မၼ်းယဝ်ႈ။ မၢင်ၵေႃႉထၢင်ႇဝႃႈၵိၼ်ၼမ်ႉဢွႆႈဢမ်ႇပဵၼ်သင်ယူဝ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်လူင် ၼမ်ႉဢွႆႈၵေႃႈၼင်ႇၵၼ်ပဵၼ်ၽေးလႆႈၼင်ႇၵၼ် ၵူၺ်း ႁႂ်ႈမၼ်းလီႁႂ်ႈလႆႈၵိၼ်ဢိတ်းဢိတ်းၵူၺ်း ယဝ်ႉၵေႃႈတူၺ်းတူၺ်းသေၵိၼ် မၢင်ပွၵ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇထၢင်ႇထိူမ်ၵိၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼမ်ႉၶူတ်ႇ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇတွၵ်ႇဢၼ်မီးၶၢႆယူႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်သႂ်ႇၵိူဝ်ဝၢၼ်မႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈတေႁေႉႁၢမ်ႈဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်လႃးလႃးၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁႂ်ႈၵိၼ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်းၵူၺ်း ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵေႃႈမၼ်း ၵေႃႈမီးဢၵျူဝ်းယူႇ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းမီးငုၼ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ် "သူးၶြူတ်ႉ" ၸၢင်ႈပဵၼ်ဢဵၼ်ပဵၼ်ႁႅင်းလႆႈယူႇ ႁႂ်ႈလႆႈတူၺ်းတူၺ်းသေၵိၼ်ၶႃႈ။ တၢင်းႁူႉပၢႆးသၢႆးၵေႃႈမီးငုၼ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်ယူႇလၢႆမဵဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵလူးၶြူတ်ႉလႄႈၾရၵ်ႉတူတ်ႉ တေၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ်ၸွမ်းတူၼ်ႈမႆႉလႄႈ တူဝ်သတ်းမဵဝ်းဢၼ်မီးၸိဝိတၼင်ႇၵဝ်ႇ လႅၵ်ႉတူတ်ႉတေၸၢင်ႈမီးၼႂ်းၼမ်ႉၼူမ်းသတ်းဢၼ်ဢဝ်ၼူမ်းလဵင်ႉလုၵ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ်ဢၼ်ဢႃးၵူဝ်း လႅတ်ႇလူမ်းလႄႈၼမ်ႉႁႂ်ႈယဵၼ်းပဵၼ်ငုၼ်ႉၵူဝ်ဝၢၼ်ယူႇ ၵလူးၶြူတ်ႉပဵၼ်ငုၼ်ႉဝၢၼ်ဢၼ်လမ်ႉလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တေၸၢင်ႈယူႇၼႂ်းလိူတ်ႈ ၵူၼ်းလႄႈသတ်း ၼႂ်းၼမ်ႉတူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈတွၵ်ႇ။ ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်းပဵၼ်သၢၼ်ၶေးမီးၶႃးၿြူဝ်းႁႆႈၻြဵတ်ႇ လႄႈၶႃးၿွၼ်ႈ ႁႆးၻြူဝ်းၸဵၼ်ႈ ဢွၵ်ႉသိၸဵၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈၽႂ်ၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ် ၵႆႉပီးၼမ်ႉၸင်ႈလိူဝ်မႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းပီး ယဝ်ႉၵေႃႈရေႃးၵႃႇဢၼ်တေမႃးၸွမ်း တၢင်းပီးၼမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈတေပဵၼ် မဝ်းဝၢၼ် ႁႅင်းလိူတ်ႈထိပ်ႇသုင် မူၵ်ႇလိူတ်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်တၼ်ဢမ်ႇပွင်ႇၽိဝ်ႇလႆႈ။ တွၼ်ႈတႃႇၵေႃႉဢၼ်တေပီးမႃး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈပီးမႃးႁိုင်ယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉသတိလွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ၼၼ်ႉ တေ လႆႈဝႆႉသတိလွင်ႈၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼမ်လိူဝ်ၼမ်ႉမၼ်းလူးၵွၼ်ႇ သင်ႁဝ်းဢမ်ႇဝႆႉသတိလွင်ႈၵိၼ်ဝၢၼ် ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈႁဝ်းလူတ်းယွမ်းလွင်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉမၼ်း မၵ်ႉၼမ်ႉမၼ်းတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ သင်ဝႃႈယင်းဢမ်ႇဝႆႉသတိလွင်ႈၵိၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်မၼ်းၵေႃႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈယွမ်လူင်းလႆႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵိူဝ်ဝၢၼ်မီးထၢတ်ႈၶေးမီး ငုၼ်ႉဝၢၼ် "ၾရုၵ်ႉတူတ်ႉ" လႄႈ ငုၼ်ႉဝၢၼ်ၼႆႉတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းလုတ်ႇၸိုမ်းဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉလႆႈငၢႆႈၼႃႇလႄႈ တေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈငုၼ်ႉဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈတူဝ်ႁဝ်းထိပ်ႇသုင်ၶိုၼ်ႈလႆႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇလၢႆးႁဵတ်းၵၢၼ်လွင်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ တပ်းဢွၼ်ႇတေႁဵတ်းဢွၵ်ႇဢိၼ်းသူးလိၼ်းတွၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်မႃးလူတ်းငုၼ်ႉဝၢၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်ၵေႃႉဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းၼမ်လႄႈ ငုၼ်ႉဝၢၼ်ၼႂ်းတိူဝ်ႁဝ်းတေၶိုၼ်းပိၼ်ႇဝၢႆႉၵႂႃႇပဵၼ်ၶႆမၼ်းသိမ်းဝႆႉၸွမ်းတူဝ် ၶိင်းႁဝ်းလႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈႁၼ်ၵူၼ်းပီးၼမ်ယူႇ မၢင်ၵေႃႉပီးၸဵမ်လဵၵ်ႉယဝ်ႈ ပေႃးပွႆႇဝႆႉႁိုင်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ရေႃးၵႃႇယွၼ်ႉတၢင်း ၵိၼ်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ရေႃးၵႃႇဢၼ်မႃးၸွမ်းၵူၼ်းပီးၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇ မဝ်းဝၢၼ် ႁႅင်းလိူတ်ႈထိပ်ႇသုင် မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ် ၶႆမၼ်းဢုတ်းၼႂ်းမူၵ်ႇလိူတ်ႈ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ်ပႃးႁူဝ်ၶဝ်ႇ လုပ်ႇဢဵၼ်ၶတ်း ၵႅင်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းၶေႃႈတိၼ် ႁူဝ်ၶဝ်ႇႁပ်ႉၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ၶိင်းၼမ်လႄႈ ၶေးတေၸၢင်ႈပဵၼ် ႁူဝ်ၶဝ်ႇ ၶေႃႈတိၼ်ၶတ်းၵႅင်ႉ သဵင်ႈၵႃႈယူတ်းယႃၼမ် ၵႂႃႇလႂ်ၵေႃႈယၢပ်ႇ။ ၸႂ်ႈယူႇတၢင်းဝၢၼ်ၵိူဝ်ဝၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၵျိူၵ်ႈၵိၼ် မၵ်ႉၵၼ် ၵူၺ်းၵႃႈပေႃးႁၼ်တူတ်ႈ ႁၼ်တၢမ်ႇ လွင်ႈၶၢမ်ႇမၼ်းၼမ်ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉလီ ၾၢင်ႉဝႆႉသတိၵၼ်ၵျႃႉ ဢမ်ႇလႃႈလီႈၵိၼ်ဝၢၼ်တိၵ်းတိၵ်း။ မသင်ၽႂ်ႁူႉတူတ်ႈတၢမ်ႇမၼ်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈဝေႈလွတ်ႈၵၼ်ၶႃႈ ၵိၼ်ၼႆၵေႃႈႁႂ်ႈမၼ်းဢေႇလူင်း မႂ်ႇမႂ်ႇၵေႃႈတေၸၢင်ႈၸႂ်ႁၢႆႉ ဢိတ်းၼိုင်ႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈၶႃႈ တေႁႂ်ႈမႃးၶျေႃႉၵမ်းလဵဝ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၵွႆႈလူတ်းယွမ်းၵမ်းဢိတ်းဢိတ်းဢဝ်။ မႃးလုမ်းလႃးတူဝ်ၶိင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁႂ်ႈယူႇလီ(ဢမ်ႇ)ၵိၼ်ဝၢၼ်ၵၼ် တေလႆႈသိူဝ်းၵျေႃႇ တေဢမ်ႇလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇမၼ်းယွၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ်။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
လၢဝ်ယွတ်ႇ ၾူၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇ။	မိူဝ်ႈႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပေႃးၶိုၼ်းလႂ်တွင်ႉၾႃႉပၢင်ႇသႂ်လီ ဢမ်ႇမီးၽႃႈၾူၼ်ၼႆၸိုင် ၵႆႉၼွၼ်းလဵၼ်ႈၸွမ်းၵၢင်ၸၢၼ်းႁိူၼ်းႁဝ်း ၼၼ်ႉမုင်ႈတူၺ်းၶိုၼ်ႈၼိူဝ်တွင်ႉၾႃႉ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၶီႈလၢဝ်ယွတ်ႇ လၢဝ်ယွတ်ႇ မၢင်ၶမ်ႈၼႆၵေႃႈၼပ်ႉပေႃးဢမ်ႇလႆႈ မၢင်ၶမ်ႈၵေႃႈႁိုင်ႁိုင် ၸင်ႁၼ်လုၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉသင် ႁၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇမၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈဢဝ်ပဵၼ်တူၵ်းၸႂ် ထၢင်ႇဝႃႈၾႃႉၽီ ၽၢၼ်ႇႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး မၢင်ပွၵ်ႈ ၺႃးႁူၺ်ႇယႂ်ႇၼႃႇထၢၼ်ႈပေႃးတၢၼ်ႇမၢၵ်ႇၽႃႈ မၢၵ်ႇဢူဝ်းၵေႃႈမီး။ ယႂ်ႇမႃးၵႃႈသုင် လႆႈႁူႉ လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၸွမ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး တၢင်းႁူႉၼၼ်ႉၵေႃႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ်ၸွမ်းလွင်ႈ သၽဝမၼ်း လွင်ႈၵိူတ်ႇ တေႇပဵၼ်မႃးမီးမႃး ဢဝ်ပဵၼ်လွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶႂ်ႈႁူႉၶႂ်ႈႁၼ်ပဵၼ်တၢင်းႁူႉၵႅမ်တူဝ်ၵႂႃႇ။ လၢဝ်ယွတ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ႁွင်ႉၶီႈလၢဝ်ယွတ်ႇပဵၼ်သင် လုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး? ၶီႈလၢဝ်ယွတ်ႇၼၼ်ႉပဵၼ်ၸၢၵ်ႇလၢဝ်ဢၼ်ၽူင်ႉၽိုၼ်ဝႆႉၼိူဝ်ပၢင်ႇလၢင်ႉၵၢင်ႁၢဝ် ၵမ်ႈၼမ်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၸၢၵ်ႇ လၢဝ်ႁၢင်ဢၼ်လိူၼ်ႈ ၽၢတ်ႈပၼ်ႇတူင်ႇႁွပ်ႈလုၵ်ႈၵၢင်ဝၼ်းဝႆႉယဝ်ႈ ပေႃးလၢဝ်ႁၢင်ၽၢတ်ႈပၼ်တူင်ႇႁွပ်ႈလုၵ်ႈဝၼ်း သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်မၼ်းပၼ်တူင်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈပႅတ်ႈဝႆႉၸၢၵ်ႇဢွၼ်ႇမၼ်းတၢၼ်ႇမဵတ်းမၢၵ်ႇႁိၼ် မၢၵ်ႇသၢႆး မိူဝ်ႈလႂ်လူၵ်းႁဝ်းဢၼ်ပၼ်ႇႁွပ်ႈလုၵ်ႈဝၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇၵႂႃႇၶွႆႈၽၢတ်ႈ ဢၼ်ႁွႆးလၢဝ်ႁၢင်ယၢမ်ႈပၼ်တူင်ႇ မၼ်းၸၢင်ႈၸၼ်လုတ်ႇဢဝ်ၶီႈလၢဝ်ၼၼ်ႉတူၵ်းလူင်းမႃးၼိူဝ်ပိုၼ်ႉၼင်လိၼ်လူၵ်ႈႁဝ်ႈလႆႈ ၸၢၵ်ႇၾုၼ်ႇ ၸၢၵ်ႇ မၢၵ်ႇႁိၼ် မၢၵ်ႇသၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမၼ်းၺႃးၸၼ်ၶဝ်ႈမႃးၽႃႇသႂ်ႇလူမ်းဢၼ်ႁေႃႇလူၵ်ႈႁဝ်းဝႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈလုၵ်ႉပဵၼ်ၾႆးလႆႈ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းလႅတ်ႈၽၢႆၼႃႇလႄႈမၼ်းၸင်ႇလုၵ်ႉလႆႈမိူၼ်ၾႆး ပေႃးႁူၺ်ႇလဵၵ်ႉတၢၼ်ႇမဵတ်ႉမၢၵ်ႇသၢႆး ,ႁဝ်းၸၢင်ႈႁၼ်ိမၼ်းလုၵ်ႈပဵၼ်ၾႆး ပဵၼ်သၢႆၾႆးမၢပ်ႈႁိူဝ်ႈလူင်ၵႂႃႇပဵၼ်သဵၼ်ႈ မၢင်ႁူၺ်ႇသင်ဝႃႈမၼ်းလုၵ်ႈယႂ်ႇၼႃႇဢႃးလႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈမႆႈသဵင်ႈလႄႈ မၼ်းၸၢင်ႈတူၵ်းလူင်းမႃး ထိုင်ၼင်လိၼ်ၼိူဝ်လူၵ်ႈႁဝ်းလႆႈ ၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းတေႉတေႁွင်ႈဝႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ၵႂၢမ်းထႆးတေႉဝႃႈ ဢုၵ်ႇၵႃးၿၢတ်ႇ อุกกาบาต။ ၾူၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇ ၶီႈလၢဝ်ယွတ်ႇၸွမ်းၵၼ်ၼမ်ၼမ်။ မီးထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈဢၼ်ပဵၼ်သၽဝၶီႈလၢဝ်ယွတ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇယွတ်ႇၵမ်းလုၵ်ႈသွင်လုၵ်ႈၵူၺ်း ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းတေ ယွတ်ႇလူင်းၽွမ်ႉၵၼ်ၼမ်ၼမ်ၵမ်းလၢႆလုၵ်ႈ မၢင်ပွၵ်ႈယွတ်ႇလူင်းမႃးငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇၾူၼ်တူၵ်းပဵၼ်ႁႃႇ ဢၼ်ၼႆႉႁဝ်းတေႁွင်ႈၸိုဝ်ႈ မၼ်းဝႃႈ ၾူၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇ၊ ဢၼ်မၼ်းယွတ်ႇလူင်းမႃးၼမ်ၼမ်ၼႆႉပဵၼ် ယွၼ်ႉၵွပ်ႈဝႃႈသဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်လူၵ်ႈႁဝ်းပၼ်တူင်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၶွႆႈၺႃးမႅၼ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်ပဵၼ်လၢဝ်ႁၢင်ယၢမ်ႈလတ်းၽၢတ်ႈလုၵ်ႈဝၼ်း ယဝ်ႉၵေႃႈမၼ်းပႅတ်ႈၸၢၵ်ႇမၼ်းဝႆႉၼမ် မၢင်ပီပီၸၢင်ႈ ႁၼ်မၼ်းယွတ်ႇပဵၼ်သဵၼ်ႈပဵၼ်သၢႆဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းဢၼ်ႁဝ်းတေတူၺ်းလၢဝ်းယွတ်ႇဢၼ်တေႁၼ်လီသုတ်းၼၼ်ႉ တေႇၶၢဝ်းၵတ်းၵႂႃႇႁွတ်ႈထိုင်ၶိင်ႇမႆႈ ၵွပ်ႈဝႃႈတွင်ႉၾႃႉဢွၼ်ႇ ၵေႃႈပၢင်ႇသႂ် ဢမ်ႇမီးၽႃႈၾူၼ်သင်။ ၼႂ်းၸူဝ်ႈဝၼ်တီႈ 16-18 လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝဵမ်ႇၿိူဝ်ႇ ၵူႈပီႊပီႊၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸၢင်ႈႁၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇတူၵ်းလူင်းမႃးၼမ်ၼမ် လႆႈ၊ ၼႆႉၵေႃႈၸမ် ဝၼ်းတီႈ 16 - 18 လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝဵမ်ႇၿိူဝ်ႇ 2014 ယဝ်ႉ ၶႃႈႁဝ်းယွၼ်းၸူဝ်းဢဝ်ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းတၢင်းသဵင်ႈဝၢႆႇတူၺ်းလၢဝ်ယွတ်ႇဢၼ် တေတေႇပဵၼ်မႃးၸွမ်းၵၼ် မၼ်းမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ "ၾူၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇလီးဢူဝ်း ၼိတ်ႇသ်" ပေႃးတေတူၺ်းၼႆၵေႃႈၶိုၼ်းဝၼ်းတီႈ 16 - 18 ႁႂ်ႈဝၢႆႇၵႂႃႇၾၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇဢၼ်လၢဝ်ၵၢၼ်သၢမ်တႃႇတေႇဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉၶႃႈ တေတူၺ်းလႆႈၸဵမ်မိူဝ်ႈႁူဝ်ၶမ်ႈတေႃႇထိုင်ၵၢင်ၼႂ်ၵမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈပေႃးဢမ်ႇပႂ်ႉတူၺ်းလႆႈတႃႇသေႇ သင်ဝႃႈလုၵ်ႉမႃးၵၢင်းၶိုၼ်း ၶိုၼ်းဝၢႆႇတူၺ်းတွင်ႉၾႃႉ ယူဝ်ၸၢင်ႈႁၼ်လၢဝ်ယွတ်ႇ ႁၢင်ႈလီ ထုၵ်ႇတႃႇမႅၼ်ႈၸႂ် ႁဝ်းတူၺ်းဢဝ်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းၵျေႃႇ တၢင်းမူၼ်ႈၸႂ် ဢဝ်ပဵၼ်တၢင်းႁူႉၵႅမ်တူဝ်ၸွမ်း လမ်ႇလွင်ႈဢမ်ႇ လမ်ႇလွင်ႈပဵၼ်ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ယူဝ်ၸၢင်ႈလႆႈတၢင်းဝူၼ်ႉလီလီထႅင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
မၢၵ်ႇၽႃႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းၶႂ်ႈယွမ်	ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ ပဵၼ်ယႃႈယႃၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈၶျေႃႉယွမ်းတၢင်းပီးၵူၼ်းႁဝ်း။ မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈႁဝ်းမီးလွင်ႈၼမ်ႉၵတ်း ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈမႃးၼေပၼ်ၶႃႈ ပဵၼ်ၶေႃးလမ်ႈၶွင် The Lemon Juice Diet ပပ်ႉလိၵ်ႈ New Book ဢၼ်ၼၢင်း ထေးရေးသႃး ၶျဵင်း လႆႈတႅမ်ႈၼေပၼ်တၢင်းႁူႉလွင်ႈၵူၼ်းႁၼ်ထူပ်းပၼ်ႁႃ ပီးယႂ်ႇလူင် ဢၼ်ၸၢင်ႈၵေႈပၼ်ႁႃလႆႈယွၼ်ႉၵိၼ် ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈၼၼ်ႉၶႃႈ။ မၢၵ်ႇၽႃႈ လႆႈလဝ်ႈလိုဝ်းၵၼ်မႃးႁိုင်ယဝ်ႉဝႃႈ မၼ်းၸွႆႈထႅမ်ႈလွင်ႈလူတ်းယွမ်းတၢင်းပီႈၵူၼ်းႁဝ်း သင်ဝႃႈႁဝ်း ႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးပိူင် 3 ပိူင် ႁဝ်း တေၸၢင်ႈယွမ်းလူင်းလႆႈၼင်ႇၶႂ်ႈပဵၼ်။ 1. ၵိၼ်ၼမ်ႉ မၢၵ်ႇၽႃႈ ၸွမ်းၼမ်ႉဢုၼ်ႇဢုၼ်ႇၵူႈၼႂ်။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈၼမ်ႉယွႆႈၼႂ်းထူင်ၶဝ်ႈႁဝ်း ၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇၽႃႈ ပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးဝိတႃးမိၼ်း သီးၼမ်သုတ်း ဢမ်ႇၵွမ်ႉဝႃႈမၼ်းတေၸွႆႈပေႇလူမ်းၼၢဝ်ၵူၺ်း ယင်းမီးလွင်ႈၸၢမ်းထၢတ်ႈ ဢၼ်ၵျွင်းၸၼ်ႉၸွမ် ဢႄးရိသူဝ်ၼႃႈ လႆႈၸိၸမ်ႈၼေမႃးဝႃႈ ၵေႃႉလႂ်ဢၼ်ၵႆႉၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးဝိတႃးမိၼ်းသီးၼမ်ၼၼ်ႉ တၵ်းမီး ၽွၼ်းလီတႃႇပၢႆးယူႇလီ လွင်ႈၼမ်ႉယွႆးထူင်ၶဝ်ႈတေၵိုၼ်းလီ ၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်လူတ်းယွမ်းတၢင်း ပီးၸဝ်ႈၵဝ်ၼၼ်ႉ လီလိူဝ်ၵူႈလၢႆးလၢႆး လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇၽႃႈယင်းၸွႆႈထႅမ်ၵႃယလုတ်ႇၸိုမ်း ဢဝ်ၶႅၼ်းသျဵမ်ႈဢၼ်ယူႇၼႂ်းသဵလ်း ၶႆမၼ်း လွင်ႈၸၢမ်းထၢတ်ႈယင်း လၢတ်ႈၼေထႅင်ႈဝႃႈ ၶႅလ်းသျဵမ်ႈဢၼ်ယူႇၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈ ၸွႆႈၽဝ်လၢၼ်ႇပႅတ်ႈၶႆမၼ်း လႆႈလီၶိုၼ်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ 2. ၵိၼ်ၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉတီႈဢေႇသုတ်းၼိုင်ႈဝၼ်း 5 မဵဝ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၵူႈၸိူဝ်း တေမီးတၢင်းၼမ်ၶဵလ်းလေႃးရီႈဢေႇ ၵူၺ်းမီးဝိတႃးမိၼ်း ႁေႈထၢတ်ႈ သဵၼ်ႈယႂ်း လႄႈသၢၼ်ဢႁႃႇရ ၸုင်ႇၸေးၵူႈမဵဝ်း တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈမေးထၢတ်ႈႁေႃးမူၼ်းၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈလုပ်ႇဢဵၼ်ၼိမ်သဝ်း။ 3. မူၼ်ႉမေးထၢတ်ႈဝၢၼ်ၼမ်ႉတၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ မိူဝ်ႈလႂ်ႁဝ်းၵိၼ်ၽၵ်း ႁႂ်ႈမိပ်ႇၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈလူင်းၵႂႃႇလေႃးၼႂ်းၽိူၼ်ၽၵ်းႁဝ်းၵူႈၵမ်း ဢမ်ႇၼၼ်ႁႂ်ႈလေႃးပိူၵ်ႇ မၢၵ်ႇၽႃႈလူင်းၼႂ်းၼမ်ႉသူတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်မိပ်ႇၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈသႂ်ႇၼိူဝ်ႉ သႂ်ႇပႃ ဢွၼ်တၢင်းမိူဝ်ႈႁဝ်းတေၵိၼ်ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈပဵၼ်ၼင်ႇသၢႆယႂ်း တေၸွႆႈထႅမ် လွင်ႈယွႆႈၼႂ်းထူင်ၶဝ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉလီလိူဝ်ၵဝ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၸွႆႈၶျေႃႉလွင်ႈဝၢၼ်ၼမ်ႉတၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်းပႃးၸွမ်းထႅင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉယင်းမီးလွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ၵျွင်းၸၼ်ႉၸွမ် Journal of the America College of Nutrition လႆႈရၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၶႃးၿူဝ်း ႁႆးၻြဵတ်ႇဢၼ်မီးၸွမ်းပိူၵ်ႈမၢၵ်ႇၽႃႈၼၼ်ႉ ၸွႆႈထႅမ်ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈထႅင်ႈတႃႇ 4 ၸူဝ်ႈမွင်းလူးၵွၼ်ႇ ပိူၵ်ႇမၢၵ်ႇၽႃႈၵေႃႈမီးၾႆးၿိူဝ်ႈၼမ် ၸွႆ်ႈထႅမ်လွင်ႈၵၢၼ်ယွႆႈၼႂ်းထူင်ၶဝ်ႈ မၼ်းတေၸွႆႈလုတ်ႇ ၸိုမ်းၼမ်ႉတၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈလႆႈလီလိူဝ်ၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈလႂ်ႁဝ်းၵိၼ်မၢၵ်ႇၽႃႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈ ဝႃႈႁဝ်းတေဢိမ်ႇၵႂႃႇတၢင်းႁိုင်။ ၶွပ်ႇၵုၼ်ႇၶေႃႈမုၼ်းတီႈ www.healthcorners.com ၶႃႈ။
မႅင်းၶႂၢင်ႇ	မႅင်းၶႂၢင်ႇ ပဵၼ်မႅင်းမူင်ႈၵိၼ်ၼေႃႇ ၵိၼ်မႆႉၶၢမ်း မီးလၢႆသႅၼ်း မၢင်ၸိူဝ်းမီးငၢမ်ႈၼေႃးမၼ်းတင်ႈတင်ႈဝႆႉ မၢင်ၸိူဝ်း မီးၼေႃးငိပ်ႈတၢင်းၶၢင်ႈ မီးသွင်ၶဝ် ႁႃႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉလဵၵ်ႉ ၶႃႈႁဝ်းၵျိူၵ်ႈဢဝ်မႃးတူၺ်း ဢဝ်မႃးလဵၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇတေႃးၵၼ် ဢဝ်မႃးမတ်ႉႁွႆႈဝႆႉ ဢဝ်ၵူၺ်ႈ ဢဝ်ဢွႆႈပၼ်မၼ်းၵိၼ် တေႁၼ်မိူဝ်ႈၶၢဝ်းၸမ်တေ ဢွၵ်ႇႁိုဝ်ႉယဝ်ႉ လိူၼ်ၵဝ်ႈ - လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းၶႃႈ ။ မႅင်းၶႂၢင်ႇ
လၢပ်ႈၶူမ်	ၼိူဝ်ႉသႃႈ ၼိူဝ်ႉလၢပ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်ပေႃးဢုပ်ႇထိုင်လွင်ႈၼႆႉတိုၼ်းဝႃႈၵမ်ႈၼမ်ႁူႉၸၵ်း မၵ်ႉ ၵိၼ်ၵၼ်ယူႇ တေဝႃႈမၼ်းပဵၼ်ၾိင်ႈ ထုင်းႁဝ်းၼႆၵေႃႈၸႂ်ႈ တႆးႁဝ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ႉသႃႈ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းယူၼ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ႉလၢပ်ႈ လၢႆးႁဵတ်းၼိူဝ်ႉသႃႈၵေႃႈဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် တႆးႁဝ်းႁဵတ်းၼိူဝ်ႉသႃႈဢမ်ႇသႂ်ႇလိူတ်ႈ ၵျိူၵ်ႈၽၼ်ႉၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ သႂ်ႇမႂ်မၢၵ်ႇၵႃႇ မႆႉၶမ်ႉ သႂ်ႇၽၵ်းလၢႆမဵဝ်း ႁဵတ်းၼိူဝ်ႉသႃႈ ႁႅင်ႈႁႅင်ႈဝႆႉ ၵူၺ်းၵႃႈပီႈၼွင်ႉယူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်တၢင်းႁဝ်း ၵိၼ်ၼိူဝ်ႉသႃႈသႂ်ႇလိူတ်ႈလႅင်ၸၢင်းႁၢင်း သႂ်ႇလီ သႂ်ႇၽေႉမၼ်း ပေႃးၶူမ် မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈတေမႃးတႅမ်ႈလၢႆးႁဵတ်းၼိူဝ်ႉသႃႈၶူမ် "လၢပ်ႈၶူမ်ၼေပၼ်" သင်ဝႃႈမၢင်ၵေႃႉသူင်မၵ်ႉယဝ်ႉဢမ်ႇႁူႉၸၵ်း လၢႆးႁဵတ်းမၼ်း တေလႆႈမေႃႁဵတ်းၵိၼ်ၵၼ် ၵူၺ်းၵႃႈမဵဝ်းၼိူဝ်ႉသႃႈလူဝ်ႇဝႆႉသတိ ၵူဝ်မၼ်းမီးမႅင်းတွင်ႉ။ ၵိရိယႃႇမၼ်း ၼိူဝ်ႉဝူဝ်းပႃးၶူင်းၼႂ်းမၼ်း လူဝ်ႇလႆႈမီးပႃး လိူတ်ႈ ၼမ်ႉၽေႉ ၶူင်းၼႂ်းၸေးၸုင်ႇ ၶိူင်ႈထဵတ်ႈ "မၢၵ်ႇၶႅၼ်ႇ မၢၵ်ႇၽၵ်းၵီး ဢမ်ႇ ၼၼ်ၵေႃႈႁႃသိုဝ်ႉဢၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းၶၢႆပဵၼ်သွင်း 5 ၿၢတ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉႁႅင်ႈ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်း ၶႃးႁွမ် ၽၵ်းၽႆႇ ႁွမ်လူၼ်ႇ ၽၵ်းၵပ်းၵမ်ႈၵျိူၵ်ႈ။ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်း ၽၵ်ႉၼိူဝ်ႉဝူဝ်းႁႂ်ႈမၼ်းလႅဝ် သႂ်ႇလိူတ်ႈပႃးၵေႃႈလႆႈ ၶူဝ်ႇမၢၵ်ႇၽိတ်ႉႁႅင်ႈ ၶိူင်ႈထဵတ်ႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးလႃးလႃး ဢဝ်မဵတ်ႉမၢၵ်ႇ ၽၵ်းၵီးတၢင်တႅၼ်းၵေႃႈလႆႈ ပေႃးၶူဝ်ႈယဝ်ႉၶိုၼ်းသႂ်ႇၶူၵ်ႉတမ်ဢွၼ်ႇဢွၼ်ႇ တမ်မၢၵ်ႇၽၵ်းၵီး ၶိူင်ႈထဵတ်ႈ မၢၵ်ႇၶႅၼ်ႇဢွၼ်တၢင်း သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈတမ်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉဢၼ်ႁဝ်းၶူဝ်ႈၼၼ်ႉ တူမ်ႈၼမ်ႉၽေႉမၼ်းႁႂ်ႈသုၵ်း ၵူဝ်တွင်ႉၸဵပ်း တူမ်ႈၶူင်းၼႂ်းႁႂ်ႈမၼ်းသုၵ်း ၵူဝ်မႅင်းတွင်ႉ ၵူဝ်တွင်ႉၸဵပ်း သွႆးၶႃးႁွမ်ဝႆႉပဵၼ်ဝႅၼ်ႈပဵၼ်ဝႅၼ်ႈ သွႆးၽၵ်းၽႆႇ ႁွမ်လူၼ်ႇဝႆႉ လၢႆးၽေႃႇမၼ်း ငၢႆႈငၢႆႈၵူၺ်း ဢဝ်ၼိူဝ်ႉၽၵ်ႉ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ၶိူင်ႈထဵတ်ႈ မၢၵ်ႇၶႅၼ်ႇတမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသႂ်ႇလေႃးၵၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈၶူၼ်းႁႂ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် ဢဝ်ၶူင်းၼႂ်းသႂ်ႇပႃး ၶႃးႁွမ်သွႆး ၽၵ်းၽႆႇႁွမ်လူၼ်ႇသွႆးသႂ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်သဵင်ႈသဵင်ႈ သႂ်ႇပႃးၽၵ်းႁေႃသွႆးၵေႃႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇ ၵမ်းၼႆႉ လိုမ်းလၢတ်ႈထႅင်ႈမဵဝ်းၼိုင်ႈ ယႃႇသႂ်ႇၵိူဝ် ႁႂ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉပႃသႂ်ႇတၢင်ၵိူဝ်ၶႃႈ မၼ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႃႇလၢပ်ႈၶူမ်တေႉတေႉယဝ်ႈ ၶႃႈသႂ်ႇ ပႃးမၢၵ်ႇၽိတ်ႉလိပ်းၸွမ်း သႂ်ႇပႃးၽွင်ဝၢၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈမၼ်းၶူမ်ၼၼ်ႉ သႂ်ႇၼမ်ႉၽေႉမၼ်းၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႂ်ႈလီသုတ်း သႂ်ႇလီမၼ်းၶႃႈ တိုၼ်းဝႃႈၶူမ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼႃႇ ။ ၵိၼ်ၵပ်းၽၵ်းၶႅဝ်းတွင်း ယွတ်ႇမၢၵ်ႇၵႃႇ မၢၵ်ႇမူင်ႈ ၽၵ်းၵပ်းလၢပ်ႈၵူးၸိူဝ်းၸိူဝ်းလႆႈၵမ်ႈၵျိူၵ်ႈၶႃႈ ယႃႇလိုမ်းႁွင်ႉဢူၺ်းၵေႃႉမႃး ၵိၼ်ၸွမ်း။
ၶဵတ်ႇဢွၼ်ႇ	လွင်ႈသၽဝ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ၵူၼ်းၸႂ်ႉသၢၼ်ၶေးမီးၵိူၼ်ႈၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးလူင်လၢင်မၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်သတ်းဢၼ်ပိုင်ႈဢိင်ထၢတ်ႈၼမ်ႉ ထၢတ်ႈလိၼ်ယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမေႃလႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းမၢင်တီႈလိၼ်မီးၵွင်ႉမီးယၢင်ၼမ် ၼမ်ႉၼဝ်ႈ ၼမ်ႉတူႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢမ်ႇလႆႈ တေသိုဝ်ႉၵိၼ်ၽၵ်းယိူဝ်ႈ ၼၢင်းၶဵဝ်ဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈလီၵူဝ် လီၽၢၼ်ႈ ၵူဝ်ပိူၼ်ႈၽူႇယႃႈၵွင်ႇ ၸင်ႇဝႃႈတူဝ်သတ်းဢွၼ်ႇဢၼ်ႁဝ်းယၢမ်ႈႁၼ် ၼႂ်းတူင်ႈၼႂ်းၼႃးၼႆၵေႃႈ မိူၼ်ႁၢင်ႈဝႃမၼ်းတေဢေႇမၢင်လူင်းတေႉတေႉ တူၺ်းဢဝ် တူဝ်သတ်းဢွၼ်ႇဢွၼ်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇၶဵတ်ႇႁိုဝ်ႉ ပႃႁိုဝ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ မၢင်တီႈဢမ်ႇႁၼ်ယဝ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈယႃႈၵွင်ႉ ၸႃႉတၢႆၵေႃႈတေတၢႆ ၸႃႉဢၼ်မီးယူႇၼႆၵေႃႈတေဢမ်ႇပေႃးၵျိူၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈထၢႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ "ၶဵတ်ႇမႃးပၼ်တူၺ်း" ယူဝ်ႁဝ်းၸၢင်ႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈမၼ်း ႁဝ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈတေလႆႈႁၵ်ႉမၼ်းပိူင်လဵဝ် ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးတူၺ်းဝႃႈ ဢၼ်မၼ်းမီးယူႇၼႆႉၵွပ်ႈသင် လိူဝ်သေဝႃႈတီႈယူႇၼၼ်ႉဢမ်ႇမီးၽေး တႃႇမၼ်းလႄႈ မၼ်းၵူၺ်းယူႇလႆႈ သင်ဝႃႈတီႈဢၼ်မၼ်းယူႇၼၼ်ႉ မီးၵွင်ႉ မီးသၢၼ်ၶေးမီးၼႆၸိုင် ႁဝ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ်မၼ်း လႆႈယဝ်ႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ၵေႃႉႁၵ်ႉသၽဝယူႇသဝ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ။ ၸၢမ်းယိပ်းမႃးတူၺ်းလူး ၸွင်ႇမၼ်းငေႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉ။ ၼၼ်ႉၵျွၵ်းပၢႆႈၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ။ ၶဵတ်ႇဢွၼ်ႇ ၸွင်ႇမၼ်းလီႁၵ်ႉႁိုဝ်ပီႈပီႈၶဝ်ဝႃႈ။
ပႃဢွၼ်ႇ	မိူဝ်ႈၼႆႉလႆႈၵႂႃႇၵၢတ်ႇ ၵႂႃႇလႆႈမႃးပႃဢွၼ်ႇသွင်ထူင် ၽိူဝ်ႇမႃးၵီႈတူၺ်းၸွၵ်းမၼ်းၸိုင်မီးပႃလေႃးလေးၵၼ်လၢႆမဵဝ်းယူႇ ပႃဢၼ်သိုဝ်ႉမႃး ၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈၵူၼ်းဢဝ်မႃးၶၢႆၵႂႃႇတဵင်ၵေးၼမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈၵႂႃႇႁႅတ်ႉႁွင်ႈၼႃး ႁဵတ်းသင်လႄႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် တူၺ်းဢဝ်ပႃဢၼ်သိုဝ်ႉ မႃးၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၵေႃႈတေႁူႉယဝ်ႉၶႃႈ။ ပႃဢွၼ်ႇဢၼ်ၶႃႈၵႂႃႇသိုဝ်ႉမႃးၼႂ်းၵၢတ်ႇ တူဝ်လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇတၢၼ်ႇၼိဝ်ႉ သွင်ၼိဝ်ႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႈ။ ပႃပွၵ်းဢွၼ်ႇ ပႃမုတ်ႈ တူၺ်းၸမ်ၸမ် ပေႃးမႃးၸႅၵ်ႇၽေ ထတ်းတူၺ်းယဝ်ႉ တေႁၼ်ပႃလၢႆမဵဝ်းလေႃးလေးၵၼ်ယူႇ ၼႆႉပဵၼ်ပႃမုင်းဢွၼ်ႇ ပႃၶီး လိူမ်ႈလိူမ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်ပႃဢမ်ႇမီးၵဵတ်း တူဝ်ယႂ်ႇသုတ်းတၢၼ်ႇႁူဝ်မေႈမိုဝ်းၵူၺ်းၶႃႈ ပႃပွၵ်း ၵျိူၵ်ႈၼမ်ႉယိုင်ႈ တူဝ်ယႂ်ႇတေႉတေႉတၢၼ်ႇၽႃႇမိုဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ယိူဝ်ႇၵူႈၸိူဝ်း မူတ်ႉမႅင်း တိူၵ်ႇလိူၼ် ပႃႁဵၵ်ႇ ပႃၶႅဝ်ႉ လင်မၼ်းမီးၼၢမ်ႇ ပေႃးတိဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၸၢင်ႈၺႃးၼၢမ်ၵၢင်လင်မၼ်း ငၢႆးၼင်ႇလႃးလိူဝ်ႈ ဢူင်ႈမိုဝ်းၵႆႉလိူတ်ႈၼႃႇ။ ပႃမုတ်ႈ ပဵၼ်ပႃတူဝ်ၵူမ် တူဝ်ယႂ်ႇတေႉတေႉ ဢၼ်ၶႃႈယၢမ်ႈႁၼ်မႃး တၢၼ်ႇၵၼ်းၽႃႉၼၼ်ႉၶႃႈ မၼ်းၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ၶႆးမၢၵ်ႇႁိၼ် ဢဝ်ႁဵတ်းၶီႈပႃသူမ်ႈလႆႈ။ ပႃမွမ်ႈ ပဵၼ်ပႃဢၼ်ၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းၼမ်ႉၵႅဝ်ႈ ၸွမ်းၵႅင်ႇ တူဝ်ယႂ်ႇတေႉတေႉ တၢၼ်ႇၽႃႇမိုဝ်း မၢင်တူဝ်ယႂ်ႇတၢၼ်ႇသွၵ်ႇၵမ်ၼၼ်ႉၶႃႈ။ ပႃၽႆး မဵဝ်းၼႆႉတေႉတူဝ်လဵၵ်ႉတၢၼ်ႇႁူဝ်မေႈမိုဝ်းၵူၺ်း။ ပႃႁူဝ်ၼုမ်ႇ မီးငႅင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇပတ်ႉႁၢႆႉတၢၼ်ႇပႃလုၵ်း ပႃမုင်းဢွၼ်ႇ ပႃၶီး လႆႈလၢတ်ႈယဝ်ႉ ဢဝ်မႃးၼေထႅင်ႈၶႅပ်းႁၢင်ႈၼိုင်ႈ ပႃႁဵၵ်ႇ ငၢႆးမိူၼ်ပႃပွၵ်း ၵူူၺ်းၵႃႈၶၢင်ႈမၼ်းတေလၢႆးလၢႆးဝႆႉ မၢင်တူဝ်လၢႆးသွမ်ႇသွမ်ႇဢွၼ်ႇ ၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းႁူၺ်ႈ ပႃမုတ်ႈဢွၼ်ႇ
မႅင်းၵႅင်းလႄႈမႅင်းတၢင်ႇမဵဝ်း	တၢင်းမူၼ်ႈၵျေႃႇၵူၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် မၢင်ၸိူဝ်းၵျိူၵ်ႈႁႃၵေႃႉႁႃသေႈ ႁႃလေႇလၢဝ်းဝၢၼ်ႈတႂ်ႈဝၢၼ်ႈၼိူဝ် မၢင်ၵေႃႉသူင်မၵ်ႉ လွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵၢၼ်ပႆလဵၼ်ႈပႆလေႇ မၢင်ၵမ်းၵေႃႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသၽဝထၢတ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၸိုၼ်ႈပၢင်ႇမႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတေႉ ဝၼ်းလိုဝ်ႈယင်ႉၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵႆႉလေႇႁႃတူၺ်းမူတ်ႉလႄႈမႅင်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၸမ်ၸိမ်ႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ ပေႃးႁၼ်မၼ်းႁၢင်ႈလီ လၢၵ်ႇလၢႆးၼႆၵေႃႈထၢႆႇႁၢင်ႈမၼ်းဝႆႉ ၵမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးတၢင်ႇၼိူဝ်ဢိၼ်းတိူဝ်းၼဵတ်ႇ ဢဝ်ပၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၸွမ်းႁဝ်း ၵူၺ်းၸိုဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉတေႉတေဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းသဵင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ လၢမ်းလိမ်းတၢင်ႇၸိုဝ်ႈမၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ် တၢင်ႈ မူၼ်ႈၵျေႃႇၼႆႉဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ငိုၼ်းသိုဝ်ႉ ၶႂ်ႈတူၺ်းမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈလႆႈ တူၺ်းၸွမ်းၵၼ်ၶႃႈလႄႈ ယူဝ်ၸၢင်ႈမူၼ်ႈၵျေႃႇၸွမ်းၵၼ်။ ၼႆႉပိူၼ်ႈႁွင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ၵူၺ်းၵႃႈသီမၼ်လိူင်သူမ်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈလီၼင်ႇၵဝ်ႇ မဵဝ်းၼႆၵေႃႈ တူဝ်ၽၢပ်ႉၽၢပ်ႉဝႆႉ တူဝ်လမ်ယဝ်ႉသမ်ႉမီးလၢႆးတွမ်ႇၶၢဝ်လႅင်တၢင်ႇဝႆႉၸွမ်းပိၵ်ႇ ႁၢင်ႈလီၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သွင်တူဝ်လိုပ်ႈၸွမ်းၵၼ် ၼႆႉၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈမၼ်းလႄႈ ပိၵ်ႇမၼ်းသီလိူင်သဝ်ႈ မီးလၢႆးလမ်တၢင်ႇသွင်ၶၢင်ႈပိၵ်ႇ။ တူၺ်းတၢင်းၶၢင်ႈမၼ်းႁၼ်တွင်ႉမၼ်းလၢႆးလၢႆးဝႆႉ ၼႆႉတေႉတေပဵၼ်ၵၢပ်ႈမိူဝ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႆႉၵေႃႈႁၢင်ႈလီ ၵျိူၵ်ႈတွမ်ၽၵ်းဢၢင်ႈၶၢင် ၼႆႉၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈမၼ်း ဢၼ်ပိူင်ႈပိူၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈတီႈႁူဝ်မၼ်းၶႃႈ ၵူမ်ႈၵူမ်ႈဝႆႉ ၼႆႉပဵၼ်ၵုင်ႇၵၢဝ် ၼႆႉတေႉယၢမ်ႈလႆႈငိၼ်းၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ မႅင်းၸၢင်ႉငွမ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈတူဝ်မၼ်းယႂ်ႇဝႆႉ ယူဝ်ၶေးတေပဵၼ်မဵဝ်းလဵဝ်ၵၼ်ၵေႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၵူႈပွၵ်ႈၵႆႉၵိၼ်တူဝ်လိပ်းမၼ်း ဢဝ်မႃးၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉ လုၵ်ႈမၢဝ်ႇၵျိူၵ်ႈတူၺ်းလႄႈထၢႆႇႁၢင်ႈမၼ်းၸွမ်း ႁွႆၵႃႉ ၼႆႉၵေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈ ၽၢမ်းတူဝ်မၼ်းငၢႆးမိူၼ်ၵိင်ႇမႆႉႁႅင်ႈ ပေႃးဢမ်ႇတူၺ်းလီလီ ထၢင်ႇဝႃႈပဵၼ်လမ်းယႃႈမိူင်းႁၢမ်း ယႃႈၶႃႈၽင်ႉ ၼႆႉပဵၼ်ၶႆႇမႅင်း ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇႁူႉဝႃႈပဵၼ်ၶႆႇမႅင်းမဵဝ်းၸႃႉလႂ် ၼႆႉၵေႃႈႁၢင်ႈလီ ၵႆႉလႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းထႆးတၢင်ႇၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ မႅင်းတဝ်ႇထွင်း တႆးႁဝ်းတေဝႃႈႁိုဝ် မႅင်းတဝ်ႇၶမ်းၼႆႉယူဝ်ႉ။ မူတ်းယဝ်ႉၶႃႈ ၵမ်ႉပေႃးမီးၶၢဝ်းယၢမ်းတေဢဝ်မႃးတၢင်ႇၼေဝႆႉထႅင်ႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
မႅင်းၶႂၢင်ႇ , ၵႂၢႆးၵႅၼ်း	မႅင်းၶႂၢင်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်မၢင်ၸိူဝ်းႁွင်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ ၵႂၢႆးၵႅၼ်း ပဵၼ်မႅင်းၸိူဝ်းဢၼ်ပိၵ်ႇၶႅင် ၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ၼေႃႇမႆႉမူဝ်ႇ မႆႉသၢင်း ၵူၺ်ႈ ဢွႆႈ မႆႉၶၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ ၶိင်ႇဢၼ်မၼ်းတေဢွၵ်ႇၼၼ်ႉပဵၼ်ၵၢင်ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ၾူၼ်ၸမ်တေႁိူင်ၼၼ်ႉၶႃႈ မွၵ်ႈလိူၼ်ၵဝ်ႇတေႃႇ ထိုင်လိူၼ်းသိပ်းဢဵတ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ၵမ်ႈၼမ်မၼ်းၵျိူၵ်ႈၵိၼ်ၼေႃႇမႆႉသၢင်း မႅင်းၶႂၢင်ႇမီးလၢႆၸိူဝ်း မၢင်ၸိူဝ်းမီးၶဝ် မီးၼေႃးတၢင်းၶၢင်ႈ တၢင်းသုင်ၵေႃႈမီး မၢင်ၸိူဝ်းမီးႁႃႈၶဝ် လုၵ်ႈဢွၵ်ႇၵျိူၵ်ႈဢဝ်မႃးတေႃးၵၼ်ပဵၼ်တၢင်းလဵၼ်ႈ မၼ်းႁၢင်ႈလီၸွမ်းသၽဝလႄႈၼမ်ႉ လိၼ်ႁိၼ်ၽႃဝၢၼ်ႈမိူင်းယူႇၶႃႈ ပေႃးႁၼ်မႅင်းၸိူင်ႉၼႆ ပွင်ႇဝႃႈထိူၼ်ႇတိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇ တိုၵ်ႉပဵၼ်ထိူၼ်ႇလိပ်းယူႇ ၽႂ်ပႆႇယႃႉၵဝ်း။
ဢီႇပိူဝ်ႈ	ဢီႇပိူဝ်ႈၼႆႉပဵၼ်မွၵ်ႇဝုၵ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ မၼ်းတေဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈႁူဝ်ႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်တူၵ်း မွၵ်ႇမၼ်းၼႆႉလူင်ႇတေယႂ်ႇမွၵ်ႈတၢၼ်ႇဝၢၼ်ႇ ၸလုင်ႇလူင်ၼၼ်ႉၶႃႈ ပေႃးမွၵ်ႇမၼ်းၵီႈယႂ်ႇယဝ်ႉတေမီးမႅင်းဢိင်ႇဢီၸိူဝ်းၼိုင်ႈမႃးပိုင်ႈဢိင်ထင်သဝ်းၼႂ်းၵူႇမၼ်း ယၢမ်းမိူဝ်ႈဢိင်ႇ ဢီတိုၵ်ႉယူႇထင်ၼႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉ သၢပ်ႇမၼ်းတေမဵၼ်တူႇဝႆႉ ပေႃးႁဝ်းပႆၶဝ်ႈထိူၼ်ႇၶဝ်ႈၶိူဝ်း ၵႆႉလႆႈငိၼ်းဢၢႆတူႇမၼ်းယူႇ မၢင်ၵေႃႉ ၵေႃႈဢဝ်ဢိင်ႇဢီဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ "မႅင်းဢီႇပိူဝ်ႈ" ၼၼ်ႉမႃးၵိၼ် လၢႆးမၼ်းၵေႃႈဢဝ်မႃးပွႆႇႁႂ်ႈမၼ်းၵိၼ်ၵႅပ်ႇၵိၼ်ႁမ်းလူးၵွၼ်ႇ ငၢႆးမိူၼ် ဢိင်ႇဢီၶီႈၵႂၢမ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးၶူဝ်ႈၵိၼ် တႆးႁဝ်းၼႆႉတိုၼ်းႁူႉၸၵ်းတၢင်းၵိၼ်ၵူႈၸိူဝ်း ၵူႈလွင်ႈတေႉယဝ်ႈ ၾိင်ႈထုင်းဢၼ်ၼႆႉဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၶိူဝ်းလႂ်မိူၼ်ႁဝ်း ။ မွၵ်ႇဝုၵ်း ဢၼ်မႅင်းဢီႇပိူဝ်ႈၵျိူၵ်ႈမႃးယူႇထင်သဝ်းၼႂ်းမၼ်း လူင်ႇၼႆႉၵီႈယဝ်ႉ ပေႃးၶျွင်းတူၺ်းလီလီ တေႁၼ်မႅင်းဢိင်ႇဢီယူႇၼႂ်းၵူႇမၼ်း ၵူၺ်းၵႃႈသၢပ်ႇမၼ်းမဵၼ်တူႇၼႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇတူဝ်တၢႆသတ်း ယဝ်ႉၶႃႈ။
ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ်	ၸိုဝ်ႈ : brown widow spider, grey widow spider, brown bottom spider ၸိုဝ်ႈပၢႆးသၢႆး : Latrodectus geometricus ၶိူဝ်း : Theridiidae ပွတ်းဢၼ်ၽေႈတိူၼ်း : ထူပ်းႁၼ်ၺႃးၼႂ်းပွတ်းၸိုင်ႈၾလေႃးရိၻႃႈ ၶေးလိၾေႃးၼေးယႃႊ ထဵၵ်ႉသတ်ႉ ထဵၼ်းၼဵတ်းသီးပွတ်း ႁွင်ႇၸဵင်ႇၼိူဝ်လႄႈပွတ်းတႂ်ႈမိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ မၢင်ပွတ်းတွၼ်ႈမိူင်းဢွတ်းသတြေးလေးယႃႊ ဢႅပ်ႉၾရိၵႃးတႂ်ႈ သႆးပြတ်ႉယူႇၸမ် သဵၼ်ႈၵၢင်လူၵ်ႈပွတ်းမိူင်းမႆႈဢုပ်ႉဢၢပ်ႉ။ ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸႃႇတိတီႈဢၼ်ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉပဵၼ်ၵုၼ်ဢမေႇရိၵႃႇႁွင်ႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်လႆႈထူပ်းႁၼ်ဝႃႈမၼ်းၽေႈ တိူၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး 20 ၸေႈတွၼ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ မိူင်းၵွၵ်ႇ ၼူၼ်းထၿုရီး ပထုမ်းထႃးၼီး သမုတ်ႇ သူင်ၶြၢမ်း ၵၢၼ်းၸၼၿုရီး တၢၵ်ႇ ၵမ်းၽႅင်းၽဵတ်ႉ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၵဵင်းႁၢႆး ဢုၿူၼ်းရၢတ်ႈၶျထႃးၼီး မုၵ်ႉၻႃးႁၢၼ် ၼၶွၼ်းသီးထမ်းမရၢတ်ႈ ၽတ်ႉထလုင်း သူင်ၶလႃ လႄႈၽူးၵဵတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ။ လႅၵ်ႈၶၼႃႇႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈ ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ် ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈမၼ်းတေမီးသွင်ပွတ်းဢၼ်တူၺ်းငၢႆးမိူၼ်ၵုင်ႇၵၢဝ်ဢၼ်ႁဝ်းႁၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ တေမီးပွတ်းႁူဝ်လႄႈတွင်ႉမၼ်း တၢင်းယႂ်ႇတၢင်းတူဝ်တေမွၵ်ႈၼိုင်ႈသဵၼ်းတိမဵတ်ႉ ပုမ်တွင်ႉၵုင်ႇၵၢဝ်မဵဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေပွင်းယႂ်ႇလိူဝ်ႁူဝ်မၼ်းလၢႆပုၼ်ႈယူႇ တီႈတွင်ႉ ပုမ်မၼ်းၼၼ်ႉမီးလၢႆးမိူၼ်ႁၢင်ႈၼႃႇလီႇသၢႆး၊ သီလိူင်သူမ်ႈဝႆႉ တၢင်းလင်သီၼမ်ႉတၢၼ်လႄႈၶၢဝ်လၢႆးပဵၼ်ႁူတ်ႈႁူတ်ႈဝႆႉ လၢႆးမၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၶိုင်ႈတူင်ႇမူၼ်း ယဝ်ႉၵေႃႈတေမီးလၢႆးမုၼ်းၼိူဝ်တွင်ႉ ပဵၼ်ႁိဝ်ႉသီၼမ်ႉတၢၼ်လႄႈသီၶၢဝ်ဢူၼ်ႈဢူၼ်ႈဝႆႉ တီႈလၢႆးႁိဝ်ႉ မၼ်းမီးၸုတ်းသၢမ်ၸုတ်းၸႅၼ်ႇၵၼ်ဝႆႉသွင်တႅဝ်း တူဝ်ပေႃႈတေလဵၵ်ႉလိူဝ်တူဝ်မေးဢိတ်းၼိုင်ႈ။ ဢၵျၢင်ႉမၼ်း ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ် တေၵၢင်ယႂ်းဢမ်ႇပေႃးႁၢင်ႈလီ ၶႂ်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉပႅၼ်းၵၼ်ပဵၼ်ပုၵ်ႉ ဢမ်ႇၶႅမ်ႉတၢၼ်ႇၵုင်ႇၵၢဝ် တၢင်ႇမဵဝ်း ၵျိူၵ်ႈႁဵတ်းႁၢင်းယူႇၸွမ်းပိုၼ်ႉတႅမ်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇ လုၵ်းတႂ်ႈလိၼ် တႂ်ႈၵူႇ တႂ်ႈၶူင်ႇ ၸွမ်းပိုၼ်ႉႁိူၼ်းဢၼ်တႅမ်ႇ ဢမ်ႇသုင်လိူဝ်ၼိုင်ႈမဵတ်ႉ ပေႃးၸွမ်းၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ၵႆႉၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းၵွင်ႇမႆႉဢု ၵွင်ၽိုၼ်း ၸွမ်းငၢပ်ႇၵေႈမၢၵ်ႇႁိၼ် ၵျိူၵ်ႈယူႇၼိမ်ၼိမ် သင်ဝႃႈမီးမူင်ႈမႅင်းမႃးတိူဝ်ႉ တွႆႇၺႃးႁၢင်းမၼ်းၼႆၸိုင် မၼ်းတေသၼ်ႇႁၢင်း တီႈတေႉမၼ်းပဵၼ်ၵုင်ႇၵၢဝ်ဢၼ်ၵူဝ်ႁေၵူၼ်း ၵျိူၵ်ႈယူႇတီႈလပ်းသိင်ႇ မၼ်းတေ ၶူပ်းၵေႃႈမိူဝ်ႈမၼ်းၺႃးယႃႉၵဝ်းၶႃႈ။ ၵွင်ႉမၼ်း ၵွင်ႉမၼ်းႁၢႆႉ ပေႃးၺႃးမၼ်းၶူပ်းၼႆၸိုင် ၵွင်ႉမၼ်းတေယႃႉႁႅင်းလိူတ်ႈ လႄႈလွင်ႈႁေႉၵင်ႈၸွမ်းၼင်ႇတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ပေႃးသင်ဝႃႈၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ်ၶူပ်းပေးၼႆၸိုင် မၼ်းတေပွႆႇၵွင်ႉမၼ်း ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းတေဢမ်ႇပွႆႇဢွၵ်ႇမူတ်း တေမွၵ်ႈ 1ppm (1 တေႃႇၼိုင်ႈလၢၼ်ႉပုၼ်ႈ) ၵွင်ႉမၼ်းတေဢမ်ႇႁၢႆႉလိူဝ်ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈလမ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈလမ်ၶူပ်းယဝ်ႉ တေပွႆႇၵွင်ႉမၼ်းဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းမူတ်း။ လွင်ႈလူၺ်ႈဝႃႈႁဵတ်းသင်ၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈလမ်ၽေးတိူၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး တွၼ်ႈတႃႇၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၽေႈတိူၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းၵႆႉသွၵ်ႉမႃးၸွမ်းႁိူဝ်းတၢင်ႇၵုၼ်ႇၼႂ်းၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇလႄႈ ယဝ်ႉ ၵေႃႈမီးရၢႆးငၢၼ်းထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈဝႃႈ မီးၵူၼ်းၵႂႃႇဢဝ်မႃးၶၢႆပၼ်ၵူၼ်းၵျိူၵ်ႈလဵင်ႉသတ်း မႅင်းဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးဢၼ်ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးၼႂ်း မိူင်းလႄႈ ယွၼ်ႉၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈၵွင်ႉမၼ်းတေမိူၼ်ႁိုဝ် ၸွင်ႇဝႃႈဢွၼ်ၵၼ်လဵင်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇမီးရၢႆးငၢၼ်းဝႃႈတေမီး ၵူၼ်းဢၼ်ၺႃးၵုင်ႇၵၢဝ်မေႈမၢႆႈၼမ်ႉတၢၼ်ၶူပ်းယဝ်ႉၵူၼ်းတၢႆ ၵူၺ်းမီးရၢႆးငၢၼ်းဝႃႈၵေႃႉဢၼ်ၺႃးၵုင်ႇၵၢဝ်ၶူပ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉလၢႆပိုၼ်ႉ တီႈယူႇ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႉဢၼ်ၺႃးၵုင်ႇၵၢဝ်မဵဝ်းၼႆႉၶူပ်းတေဢွၵ်ႇမူၼ်ႇမၢၼ်ႇ ႁွႆးယဵၼ်းမၼ်းတေႁၢင်ႈႁၢႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉပဵၼ်ၼွင် ပေႃး ၺႃးၶူပ်းယဝ်ႉႁွႆးယဵၼ်းတေၼၢၼ်းႁၢႆ ၵွပ်ႈဝႃႈၵွင်ႉမၼ်းၵႂႃႇယႃႉလွင်ႈႁေႉၵင်ႈဢၼ်တူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းမီးၼၼ်ႉပႅတ်ႈ မၼ်းတေယႃႉၼမ်ႉ လိူင် ယႃႉမဵတ်ႉလိူတ်ႈၶၢဝ် ၵမ်းၼမ်တေဢမ်ႇႁူႉတူဝ်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ၺႃးသင်ၶူပ်း တွၼ်ႈတႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉတေႉဢမ်ႇမီးယႃႈယႃမဵဝ်း လႂ်ယႃထုၵ်ႇမဵဝ်းမၼ်း ၵူၺ်းလႆႈယူတ်းယႃၵႂႃႇၸွမ်းဢၼ်လႆႈၸဵပ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၶႃႈ။ ၸိူင်ႉႁိဝ်ၼႆၵေႃႈလူဝ်ႇလႆႈဝႆႉသတိၵၼ်ယူႇ ႁႂ်ႈလႆႈလွတ်ႈၽေးၵၼ်ၵူႈၵေႃႉၶႃႈ။ ""မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ""။ ၶမ်းၸိင်ႇ.....
ၽၵ်းပၵ်ႉ	ပေႃးလၢတ်ႈလွင်ႈၽၵ်းၶဵဝ် ၽၵ်းပၵ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဝႃႈႁူႉၸၵ်းၵၼ်လီ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽၵ်းဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉ ဢဝ်မႃးႁဵတ်းၽၵ်းၵႅင် ၽၵ်းၶူဝ်ႈၵၼ်ၼမ်၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈဢဝ်မၢၵ်ႇမၼ်းမႃးႁုင် ၵႅင် တူမ်ႈ ၼိုင်ႈ ၵပ်းၼပ်ႉ ၽိတ်ႉ ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈမၼ်းပဵၼ်ၽၵ်းဢၼ်လႆႈၶဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ "ၽုၵ်ႇငၢႆႈ" ယႂ်ႇဝႆး ပဵၼ်ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉၵူႈတီႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႂ်းႁိူၼ်း ၼႂ်းဝႅင်း ၸွမ်းသူၼ် ၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၶၢဝ်း ၽုၵ်ႇမၼ်းၼႆၵေႃႈ တေဢဝ်ႁူဝ်ႁိုဝ်ႉၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႈ၊ သင်ၽႂ်ၶႂ်ႈၵိၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်လိူင်ႇၸႂ် ႁႃၽုၵ်ႇၽၵ်းပၵ်ႉဝႆႉၶႃႈလႄႈ၊ ၽုၵ်ႇဝႆႉၸွမ်း ႁိူၼ်း ၸွမ်းယေး၊ လူဝ်ႇၵိၼ်မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈႁႃဝၵ်ႉတၢဝ်းလႆႈတႃႇသေႇ ပဵၼ်ၽၵ်းဢၼ်ၵိုၵ်းႁိူၼ်းတေႉတေႉယဝ်ႈ။ ၽၵ်းပၵ်ႉ ၽၵ်းၼွႆး
ႁဵပ်းတွပ်း	"ႁဵပ်းတွပ်း" ႁဵပ်းတွပ်းၼႆႉ လူင်ႇမၼ်းမူၼ်းမိူၼ်ႁၢင်ႈၶႆႇ တၢၼ်ႇမၢၵ်ႇလုင်းလိၼ်ၼၼ်ႉၶႃႈ မၼ်းတေဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈၶဝ်ႈၶၢဝ်းၾူၼ်တူၵ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ လိူၼ်ႁူၵ်း လိူၼ်းၸဵတ်း လိူၼ်ပႅတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ မၼ်းတေဢွၵ်ႇၸွမ်းပႃႇမႆႉတိုင်း မႆႉယၢင်း ၸွမ်းပႃႇမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶေႃႈၶႄႈ ပေႃးဢမ်ႇတူၺ်းလီလီ ထၢင်ႇဝႃႈပဵၼ်မၢၵ်ႇႁိၼ် မၼ်းမူၵ်းယူႇၼႂ်းလိၼ် တေလႆႈၶူတ်ႉယၢႆးဢဝ် ယူႇၼႂ်းလိၼ်ဢမ်ႇလိုၵ်ႉမွၵ်ႈသွင်သၢမ်ငွၵ်းမိုဝ်းၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈတေႁၼ်ပူဝ်ႇလိၼ်ယူႇ ပေႃးယူႇၸွမ်းဢလၢပ်ႈဢလႃႇပႃႇမႆႉတိုင်း မႆႉယၢင်းၵေႃႈသွၵ်ႈႁႃၵိၼ်တူၺ်းၶႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈလူဝ်ႇ လႆႈဝႆႉသတိဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ ၵူဝ်းၺႃးႁဵပ်းတွပ်ႉဝိူဝ်ႇ (ၿိူဝ်ႇ) ႁူၺ်ႇမၼ်းတေၶူၼ်ၶူၼ် မီးယႂ်းၶၢဝ်ဝႆႉၶႃႈ ပေႃးၺႃးႁဵပ်းတွပ်းၸိူင်ႉၼႆယႃႇ ပေဢဝ်မႃးၵိၼ်ၶႃႈ ႁဵပ်းတွပ်းတေႉၼၼ်ႉ တေၶိုၼ်ႈၸွမ်းပႃႇမႆႉတိုင်း မႆႉယၢင်း ၽိဝ်ႁူၺ်ႇမၼ်းၵဵင်ႈ ဢမ်ႇၶူၼ်းယႂ်းၶၢဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈၸွပ်ႇထၢမ်ၵူၼ်းယၢမ်ႈႁူႉၸၵ်းဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈတေလီၶႃႈ ဢမ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈပေႃးမီးၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉၵေႃႈ၊ ၵေႃႉဢၼ်ႁူႉၸၵ်းလီ ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဢွၼ်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇႁႃ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၵူၼ်းႁုၼ်ႈသႅၼ်းမႂ်ႇတေႁူႉၸၵ်း မေႃႁႃၵိၼ် ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ၼႆႉပဵၼ်ႁဵပ်းတွပ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇၸွမ်းလိၼ် တေႁၼ်လူင်ႇမၼ်းမူၼ်းမူၼ်းပေႃႇလိၼ်ဝႆႉ ပေႃးၶူတ်ႉတူၺ်းလီလီ တေႁၼ်မၼ်းမူၵ်းၼႂ်းလိၼ်ထႅင်ႈ။ ပႃႇႁဵပ်းတွပ်း ပႃႇမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶေႃႈၶႄႈ ၸွမ်းထိူၼ်ႇလွႆမႆႉပႃႇတိုင်း ။
မွၵ်ႇသၢင်ႁႃႉ	မွၵ်ႇသၢင်ႁႃႉၼႆႉပဵၼ်မွၵ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ၶိူဝ်း ၵျိူၵ်ႈၶိုၼ်ႈတူၼ်ႈမႆႉသုင် ႁၢင်ႈမွၵ်ႇမၼ်းတေပဵၼ်ၶူဝ်ႉၽေႇတဵမ် မီးသွင်သီ သီလႅင်လႄႈ သီၶၢဝ် ၸႃႉဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းဢဝ်မႃးတၢင်ႇဝႆႉၼႆႉပဵၼ်မဵဝ်းသီလႅင် ၶိင်ႇဢွၵ်ႇမွၵ်ႇမၼ်းၸမ်ႉ ၶၢဝ်းႁႅင်ႈလိူၼ်သၢမ်တေႃႇထိုင်လိူၼ်ႁႃႈၸင်ႇႁူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈႁၢင်ႈလီၸွမ်းသၽႃႇဝထိူၼ်ႇၶိူဝ်းၵူၺ်း မၼ်းမီး ၼမ်ၸႂ်ႉတွၼ်ႈတႃႇပဵၼ်ယႃလူင်ပိူင်ၼိုင်ႈ ၸိူဝ်းမေႈယိင်းဢၼ်ပဵၼ်လိူတ်ႈဢမ်ႇမႃးၸွမ်းၶၢဝ်း ၵူၼ်းတူၵ်းလိူတ်ႈ ၶၢဝ် ႁႂ်ႈပိူၵ်ႇမွၵ်ႇသၢင်ႁႃႉၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်မဵဝ်းမွၵ်ႇသီလႅင်ၼၼ်ႉၵႂႃႇတူမ်ႈဢၢပ်ႇ လိူတ်ႈတေမႃးလီမိူၼ်ၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈ ၸွပ်ႇထၢမ်ၵူၼ်းႁူႉ ၵူၼ်းထဝ်ႈၼၼ်ႉဢွၼ်တၢင်းၶႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတႄႉၶႃႈလၢတ်ႈလွင်ႈဝႃႈမၼ်းမီးၼမ်ႉၸႂ်ႉ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၶႃႈ ၶႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈသြႃႇမေႃယႃ။
မႆႉၵေႇတွၵ်ႈ	"မႆႉၵေႇတွၵ်ႈ" ပဵၼ်မႆႉၸိင် ပဵၼ်ၸႃႉမဵဝ်းဢႃႈသၢၵ်ႈယၢဝ်း ၼိူဝ်ႉၶႅင် ဢၼ်ဢဝ်မႃးၸႂ်ႉသုင်းၼၼ်ႉပဵၼ် ဢဝ်မႃးႁဵတ်း ၵၢဝ်ႉဢိတ်ႇဢွႆႈ ဢိတ်ႇၼမ်ႉမၼ်း ၵွပ်ႈဝႃႈၼိူဝ်ႉမၼ်းၼဵဝ်လီ ယဝ်ႉၵေႃႈၶၢမ်ႇလႄႈ၊ ၶႂ်ႈမီးသၢပ်ႇႁွမ်ႁိုၼ်းဢိတ်းၼိုင်ႈ လမ်းတူၼ်ႈသုင် ပိူၵ်ႇၶႂ်ႈပဵၼ်ၵဵတ်းမူၼ်ႇသဝ်ႈဝႆႉ မႂ်လၢဝ်ႈၽူၺ်းထီႇၶဵဝ် လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈပဵၼ်မႆႉဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သုင်ၼင်ႇ ၵဝ်ႇ ႁႃယၢပ်ႇဝႆႉၶႃႈ ၵႆၵႆၵႂႃႇၺႃးၼိုင်ႈတူၼ်ႈၵူၺ်း ။ လမ်းတူၼ်ႈမႆႉၵေႇတွၵ်ႈ ပိူၵ်ႇမႆႉၵေႇတွၵ်ႈ မူၼ်ႇမူၼ်ႇ သဝ်ႈသဝ်ႈဝႆႉ လမ်းတူၼ်ႈ လႄႈၵိင်ႇၽိူဝ်ၽူၺ်း မႂ်မႆႉၵေႇတွၵ်ႈ ႁၢင်ႈလၢဝ်ႈလၢဝ်ႈဝႆႉ မႂ်ဢမ်ႇယႂ်ႇ ၶဵဝ်ၶဵဝ်ဝႆႉၶႃႈ။
မႆႉႁႃႇယိူင်း	"မႆႉႁႃႈယိူင်း" မႂ်မႆႉႁႃႇယိူင်း တၢင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းၵၼ်လီယူႇ မႆႉႁႃႇယိူင်းၼႆႉၶဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈပဵၼ်ယႃႈယႃပိူင်ၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵွပ်ႈ ဝႃႈႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်မႃးတူမ်ႈၶိုဝ်ႇလေႃးမိၼ်ႉၸႃႈလၢင်ႈ ပဵၼ်ယႃတူမ်ႈဢၢပ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ယႃႈႁုမ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် ပဵၼ်ၶႃၶတ်းၶႃၵႅင်ႉ ဢဵၼ်ပိူင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မႂ်မၼ်းၼႆၵေႃႈဢဝ်မႃးႁေႃႇယႃႈလႅင် မၢင်ၵေႃႉဢဝ်မႃးမူမ်ႇမၢၵ်ႇမူင်ႈ မၢၵ်ႇလၢင်းႁႂ်ႈမၼ်းသုၵ်းႁၢင်ႈလီ ပဵၼ်တူၼ်ႈမႆႉပၼ်ႁူမ်ႈပၼ်ငဝ်းလႆႈပိုင်ႈဢိင် ဢမ်ႇၵႃးပဵၼ်ယႃႇယႃလီတႃႇႁဝ်း ယိူင်ႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်းၼမ်ယိူင်ႈၶႅၼ်းလီ ။
ၶိူဝ်းၵႅပ်ႇ	"ၶိူဝ်းၵႅပ်" ၼႆႉတႄႉႁွင်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ "ၶိူဝ်းၵႅပ်ႇ" မၼ်းမီးဢၵျူဝ်းသင်လႄႈ? ဢၼ်ၶႃႈႁၼ်ၸဵမ်လဵၵ်ႈတႄႉ ႁၼ်ၵူၼ်းလူင် ဢဝ်မႃးႁၢင်းၾႆး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈဢဝ်မႃးၶူဝ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းႁွမ် ယဝ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးၽွၵ်းသႂ်ႇၼႂ်းၼမ်ႉၽူတ်ႉလိူတ်ႇၵိၼ်တၢင်ယေႇၼဵင်ႈ ႁႅင်ႈ သၢပ်ႇႁွမ် ႁိင်ႉႁိင်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ဢဝ်မႃးၵိၼ်တၢင်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၵူၺ်း မၼ်းမီးၽွၼ်းလီတႃႇပၢႆးယူႇလီယူႇ မၼ်းပဵၼ်ယႃၵေႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် ယူဝ်ႇၵႅတ်း ယူဝ်ႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇ ပဵၼ်လိၼႆႉၶႃႈၵႂႃႈ လိူဝ်သေၼၼ်ႉပေႃးၵိၼ်ၶဝ်ႈဢမ်ႇဝၢၼ် ၸၢမ်းဢဝ်မႃးတူမ်ႈၶိုဝ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇလၢႆး ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉၶႃႈ ။ {တႆးႁဝ်းၼႆႉတိုၼ်းႁူႉၸၵ်းတၢင်းၵိၼ်ၸွမ်းထိူၼ်ႇၸွမ်းၶိူဝ်း မႂ်မႆႉမႂ်တွၵ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈၵိၼ်ပဵၼ်ၽၵ်းမဵဝ်းလဵဝ် ႁဝ်းမေႃဢဝ်မႃး ၵိၼ်ပဵၼ်ယႃႈယႃၸွမ်း} ---မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ။ ၶိူဝ်းၵႅပ်ႇဢၼ်ဢွၵ်ႇၸွမ်းထိူၼ်ႇ ယွတ်ႈၶိူဝ်းၵႅပ်ႇ
ၽၵ်းသဵဝ်ႈ	ပေႃးလၢတ်ႈၶိူဝ်းၽၵ်းၶိူဝ်းယိူဝ်ႈမႃးၼႆၵေႃႈ ၽၵ်းသဵဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈပဵၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်းၸႃႉၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇဢၼ်ႁဝ်းမၵ်းၵၼ် ၵွပ်ႈဝႃႈႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်မႃးၵႅင်လေႃးၽၵ်းႁႃႈ ၽၵ်းမၼ်း ႁဵတ်းၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ ၵႅင်မၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇ ၼၼ်ၵေႃႈဢဝ်ၵႂႃႇၼိုင်ႈၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉၼွၵ်း ၼမ်ႉၽိတ်ႉၽူး ၼမ်ႉၽိတ်ႉဢွင်ႇၵေႃႈလႆႈ ။ ၽၵ်းသဵဝ်ႈၼၼ်ႉလႆႈဝႃႈၽုၵ်ႇငၢႆႈယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းယႂ်ႇဝႆး ၸဵဝ်းလႆႈၵဵပ်းၵိၼ် လၢႆးဝူင်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းမၼ်း ၵေႃႈဢမ်ႇယၢပ်ႇႁႃထူင်ပလၢတ်ႉသတိၵ်း ဢဝ်ဝူင်းၼႂ်းထူင်ၼႆႉၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈဢဝ်တူၼ်ႈဢၼ်မၼ်းဢွၵ်ႇ ႁၢင်းၵူၺ်းၵႂႃႇၽုၵ်ႇၵေႃႈလႆႈဢဝ်ၽုၵ်ႇၸွမ်းႁူဝ်ႉၸွမ်းႁိူၵ်ႈ ၸွမ်းထဵင်ႁႆႈထဵင်ၼႃးၵေႃႈႁၼ်မီးယူႇ ပၢႆဢမ်ႇၵႃးႁဝ်းလႆႈၵိၼ်ၽၵ်းယိူဝ်းၼၢင်းၶဵဝ်ဢၼ်ပွတ်ႇသၢၼ်ၽိတ်ႉ (သၢၼ်ၶေးမီး) ၸွမ်းၵၢတ်ႇၸွမ်းသႃးလႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ ၶၢဝ်းဢၼ်မၼ်းပူင်ႇယွတ်ႈၼႆၵေႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈ လိူၼ်ႁႃႈတေႃႇထိုင်လိူၼ်ႁူၵ်း ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႈ။ တူၼ်ႈၽၵ်းသဵဝ်ႈဢၼ်မီးတီႈႁိူၼ်းၶႃႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ ႑႑ ၶမ်ႈ ပီ ႒႐႑႔ ယွတ်ႈၽၵ်းသဵဝ်ႈဢၼ်ၶႃႈၶိုၼ်ႈၵဵပ်း။ ၼႆႉၶႃႈၵဵပ်းမႃးဝႆႉတွၼ်ႈတႃႇႁဵတ်းၽၵ်း ဢဝ်မႃးၵႅင်။ ၼႆႉပဵၼ်မၢၵ်ႇတႅပ်းသဵဝ်ႈ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇဝူင်းပဵၼ်တူၼ်ႈမႂ်ႇတႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႆၵေႃႈလႆႈၶႃႈ ယႃႇလိုမ်းၽုၵ်တူၼ်ႈသဵဝ်ႈဝႆႉၸွမ်းႁိူၼ်းၸွမ်းယေးၶႃႈ လႆႈႁူမ်ႈၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉလႆႈပႃးၽၵ်းၶဵဝ်ဝၢၼ်ဝၢၼ်။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
မွၵ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ	မွၵ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ႁၢင်ႈၶူဝ်ႉမွၵ်ႇမၼ်းလိူင်ႁၢင်ႈလီ ပဵၼ်ၶူဝ်ႉႁွႆႈယွႆႉ ဢွၵ်ႇၸွမ်းၵိင်ႇ ၸွမ်းတူၼ်ႈ ဝႂ်လိူမ်ႈၶဵဝ်မၼ်း တူၼ်ႈပိူၵ်ႇလိူမ်ႈ ၵျိူၵ်ႈဢွၵ်ႇမွၵ်ႇၶၢဝ်းမႆႈတေႇဢဝ်လိူၼ် သီႇ တေႃႇထိုင်လိူၼ် ႁူၵ်း ႁၢင်ႈလီၸွမ်းသၽဝ ၸွမ်းထိူၼ်ႇၸွမ်းၶိူဝ်း မိူင်းထႆးႁွင်ႉၸိုဝ်ႈ မၼ်းဝႃႈ ราชพฤกษ์ ထႆးတၢင်းဢိသၢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ดอกคูน
မၢၵ်ႇတႅပ်းၸလၢၼ်း	မၢၵ်ႇတႅပ်းၸလၢၼ်း ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းသူင်မၵ်းၵိၼ်တႄႉယဝ်ႈ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇ သွၵ်ႈႁႃမႃးၶူဝ်ႈ ၵိၼ်ၼႃႇ ၶၢဝ်းသွၵ်းႁႃမၼ်းၼႆၵေႃႈတေဢဝ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈလိူၼ်သီႇလိူၼ်ႁႃႈၼႆႉၵႂႃႇၶႃႈယဝ်ႈ လွင်ႈၵဵပ်း မၼ်းတႄႉဢမ်ႇယၢပ်ႇဢမ်ႇငၢႆႈ ၵႂႃႇလွမ်လွမ်တူၺ်းၸွမ်းတႂ်ႈတူၼ်ႈမၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈတေၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ်ယူႇ ယိူင်ႈ ၶိင်ႇၼႆႉၾႆးမႆႈပႃႇလၢမ်းလွႆ မႂ်မႆႉမႂ်တွၵ်ႇၵေႃႈ ဢေမၢင်ၺႃးၾႆးလၢင်ႉပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်တီႈတႄႉၾႆး ဢမ်ႇမႆႈလႄႈတေၸၢင်ႈသွၵ်ႈႁႃယၢပ်ႇယူႇ မိူဝ်ႈႁဝ်းတိုၵ်ႉလဵၵ်ႉ တႄႉ ၵွပ်ႈဝႃႈမႆႉၸလၢၼ်းႁႃငၢႆႈလႄႈ ဝၢႆႇၵႂႃႇတၢင်း လႂ်ၵေႃႈႁၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်ယဝ်ႉ တူၼ်ႈမႆႉၸလၢၼ်းၺႃးတႅပ်း ဢဝ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသဝ်ႁိူၼ်း ဢဝ်ၵႂႃႇ ႁဵတ်းၽိုၼ်းၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ႁႃတူၼ်ႈမႆႉၸလၢၼ်းယၢပ်ႇဝႆႉတႄႉ တေၺႃးယူႇၵေႃႈပဵၼ်တူၼ်ႈဢၼ် ဢမ်ႇပေႃး သၢၼ်း မွတ်ႈမွတ်ႈမႅင်းမႅင်းဝႆႉ ပီၼႆႉၵေႃႈၶႃႈတေႁႃၵဵပ်းမၢၵ်ႇတႅပ်းၸလၢၼ်းယူႇ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇပေႃးဢဝ်မႃး ၶူဝ်ႈၵိၼ်လႆႈၼႆၵေႃႈၶႃႈတေသိုပ်ႇၵဵပ်းမၼ်းယူႇ ပေႃးၶႃႈၽုၵ်ႇဝႆႉ ယူဝ်ၶေးလုၵ်ႈလၢၼ်ဢၼ်ၵိူတ်ႇမႃးပႃးလိုၼ်း တေၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ် မၼ်းယူႇ ၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။........
လႅၼ်း	တႆးႁဝ်းၼႆႉတိုၼ်းႁူႉၸၵ်းတၢင်းၵိၼ်ၼႃႇ ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ်တူဝ်ထိူၼ်ႇတူဝ်ၶိူဝ်း မူတ်ႉမႅင်း ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ်မႅၼ်ႈၸွမ်းသၽႃႇဝၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၸွမ်းဢုတုယႃႇသီႇ "လႅၼ်း" ဢၼ်ဝႃႈၼႆတႆးႁဝ်းတိုၼ်းမၵ်ႉၵိၼ် ၵၼ်တႄႉယဝ်ႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ပီႈၼွင်ႉထႆး ပီႈၼွင်ႉထႆးတိုၼ်းဢမ်ႇၵိၼ်လႅၼ်း ပၢႆဢမ်ႇၵႃးမီးတၢင်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈမၼ်း ပဵၼ်သတ်းၸၼ်ႉတမ်ႇ ဢမ်ႇလီယုင်ႈၵဵဝ်ႇၸွမ်းမၼ်းယဝ်ႈ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈၶဝ်ဢမ်ႇၵိၼ်လႅၼ်း တွၼ်ႈတႃႇလႅၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတေမီးၶၢဝ်းႁႃၵိၼ်မၼ်းယူႇ ၵမ်ႈၼမ်တေပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈႁူဝ်ၾူၼ်တူၵ်း ပေႃးၾူၼ် တူၵ်းမႃးၼမ်ၼႆၸိုင် တေမီးမႅင်းမဝ်ႈမႅင်းမၼ်းဢွၵ်ႇ လႅၼ်းၼႆႉၵေႃႈတေဢွၵ်ႇႁႃၵိၼ်မူတ်ႉမႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉၶႃႈ ၸင်ႇဝႃႈၽႂ်လဵင်ႉမႃဝႆႉလီလီၼႆၸိုင် ပေႃးၾူၼ်တူၵ်းယဝ်ႉတေပႃးၵၼ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇသွၵ်းႁႃၵိၼ်လႅၼ်းဢၼ်မီးယူႇ ၸွမ်းထိူၼ်ႇၸွမ်းၶိူဝ်း ပေႃးလႆႈမႃးယဝ်ႉမၼ်းပဵၼ်ၽၵ်းဝၢၼ်တႄႉတႄႉယဝ်ႉၶႃႈ။ လႅၼ်းဢၼ်လႆႈမႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေမွၵ်ႈၼိုင်ႈၵီးလူဝ်းၵူၺ်းၶႃႈ ဢမ်ႇပေႃးတူဝ်ယႂ်ႇၵႃႈႁိုဝ်။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈဢဝ်မႃးၽဝ်ၾႆးတွၼ်ႉတႃႇတေလွၵ်ႈၼင်ႇမၼ်းၶႃႈ။ ႁုမ်းၾႆးတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်း မွၵ်ႈတၢၼ်ႇၶုတ်ႇၼင်မၼ်းလႆႈငၢႆႈ။ ၶုတ်ႇၼင်ႇမၼ်း ပေႃးၶုတ်ႇၼင်မၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းယႃႉၼိူဝ်ႉမၼ်း ယဝ်ႉၵေႃႈၽၵ်းဝႆႉတွၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းၽၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈ တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းတေပဵၼ်ၽၵ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉတႄႉတေပဵၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၶႃႈ။
ၽၵ်းၶႅဝ်းတွင်း	ပေႃးဢုပ်ႇထိုင်ၽၵ်းၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉ ၽၵ်းၶႅဝ်းတွင်းၼႆႉၵေႃႈမီးၵေႃႉမၵ်ႉၵျိႃၵ်ႈၵိၼ်ၼမ်ယူႇ ပေႃးဢမ်ႇမၵ်ႉၵေႃႈၶႂ်ႈဝႃႈ ဢႃႈယႃႈသႃႇမၼ်းၶႂ်ႈမဵၼ်ၶႅဝ်းဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ပေႃးမၵ်ႉၵေႃႈပဵၼ်ယႃႈယႃ မၼ်းထႅင်ႈႁႅင်းလိူတ်ႈ ၸႂ်ႈတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ် မၼ်းၶျုၵ်ႈမၢၵ်ႇရေႃးၵႃႇႁဵင်းလႆႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈၸၢမ်းၵိၼ်တူၺ်းၶႃႈလႄႈ။
ၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း	ၼႆႉပဵၼ်ၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း လမ်းတူၼ်ႈ မႂ် ၵၢၼ်ႈ ငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႁူဝ်ၽိူၵ်ႇလႄႈဝွၼ် တူၺ်းၽိတ်ႈတူၺ်းၽၢတ်ႈ မိူၼ်ၵၼ် ဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းသေဢဝ်မႃးၵိၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်းတႄႉႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်မႃး ၵိၼ်လိပ်းၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉ ၵပ်းတမ်သူမ်ႈ (မၢၵ်ႇသၢင်းၽေႃးတမ်)ဢဝ်မႃးၵႅင်ၵိၼ် ဢဝ်မႃး ၸေႃးၵေႃႈလႆႈ ၶႃႈႁၼ်ပေႃႈႁဝ်းၶႃႈဢဝ်မႃးဢုပ်ႉလေႃးၼိူဝ်ႉၵႆႇၵေႃႈၶိုၵ်ႉ ပဵၼ်ၽၵ်းဢၼ်ၶႃႈယၢမ်ႈၵိၼ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉဢႃႈယႃႈ သႃႇမၼ်းၵေႃႈၶႂ်ႈၸၢင်ၸၢင်ဝႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပေႃးမၼ်းၶၼ်းတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်းယဝ်ႈ ယႃႇပေ ၵိၼ်မႅၼ်ႈၸၢင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ၽိူၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ပဵၼ်ဝွၼ်သေၸိူဝ်းၸိူဝ်း ။ ၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်းတေႁွင်ႉၸိုဝ်ႉမၼ်းဝႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ၵူၺ်းၵႃႈမိူင်းမႄႈႁွင်ႈ သွၼ်တႄႉ ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ "ၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း" ယဝ်ႈ။ တူၼ်ႈၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း တူူၺ်းလီလီမၼ်းၶႂ်ႈၶၢဝ်ၶၢဝ်းဝႆႉၶႃႈ ဢမ်ႇငၢႆးမိူၼ်ဝွၼ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈႁူဝ်ၽိူၵ်ႇၵႃႈႁိုဝ် ဝႂ်ၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်း ယွတ်းၽၵ်းတေႃႈတိုၼ်းၼုမ်ႇႁၢင်ႈလီ ၵၢၼ်ႈဢၼ်လႆႈတႅပ်းၵႂႃႇၵိၼ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တူၺ်းလီလီမၼ်းၶႂ်ႈၶၢဝ်းၶၢဝ်ဝႆႉၶႃႈ ပေႃးပဵၼ်ဝွၼ် ဢမ်ႇၼၼ်ႁူဝ်ၽိူၵ်ႇ ႁွႆးတႅပ်းမၼ်းတေမီးႁိူဝ်ႇလႅင်လႅင်ဝႆႉ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းယႃႇပေၵႂႃႇဢဝ်မႃးၵိၼ်ၶႃႈ ၵူဝ်ၺႃးမႅၼ်ႈဝွၼ်ထိူၼ်ႇ ၵူဝ်လႆႈပဵၼ်ၽေး ။
ထူဝ်ႇၼမ်ႉၼၵ်း	ထူဝ်ႇၼမ်ႉၼၵ်းၶဝ်ႈၽၵ်းၶဵဝ်ၵႅင် ၽၵ်းၶဵဝ်ၶူဝ်ႈ ၽၵ်းၸွမ်းႁူဝ်ႉၸွမ်းႁိူၵ်ႈ ၽုၵ်ႇဝႆႉဢမ်ႇၽိတ်းၶႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈယႃႇ ပေၵိၼ်တၢင်းၽၵ်း ၵိၼ်လႆႈမဵတ်ႉၼႂ်းမၼ်းမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ၶိူဝ်းထူဝ်ႇၼမ်ႉၼၵ်းၵၢၼ်းၶိုၼ်ႈၸွမ်းႁူဝ်ႉၸွမ်းႁိူၵ်ႈ
ထူဝ်ႇတႅပ်ႇ	ထူဝ်ႇတႅပ်ႇပဵၼ်ထူဝ်ႇၵျိူၵ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းႁူဝ်ႉၸွမ်းႁိူၵ်ႈ ပဵၼ်ယုမ်းပဵၼ်ၶိူဝ်း ထူဝ်ႇတႅပ်ႇၼႆႉႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်မႃးႁဵတ်း ၽၵ်းလႆႈလၢႆမဵဝ်းယူႇ ဢမိ်ႇၼၼ်ၵေႃႈဢဝ်မႃးတူမ်ႈၵပ်းၼမ်ႉၽိတ်ႉ ႁဵတ်းထူဝ်ႇတႅပ်ႇၵူဝ်းၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈဢဝ်မႃးႁုင်လေႃးမၢၵ်ႇၶိူဝ် ႁုင်လေႃးၽၵ်းၶဵဝ်ၵေႃႈၶိုၵ်ႉ ။ ၶိူဝ်းထူဝ်ႇတႅပ်ႇ မွၵ်ႇထူဝ်ႇတႅပ်ႇသီၶွင်ႇၶွင်ႇဝႆႉ ၽၵ်းထူဝ်ႇတႅပ်ႇတိုၵ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်းတႃႇၵဵပ်းၵိၼ်လႆႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်းၼႃႇ
မွၵ်ႇၵၢႆႇၵွမ်ႈ	မွၵ်ႇၵၢႆႇၵွမ်ႈၼႆႉပဵၼ်မွၵ်ႇဢၼ်ပဵၼ်တူၼ်ႈ ၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းလဝ်ႇၸွမ်းယုမ်း ၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁိူၵ်ႈ တူၼ်ႈဢမ်ႇသုင်ဢမ်ႇ တႅမ်ႇ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈဢမ်ႇပေႃးၵျိူၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႈယႃႈမဵဝ်းၼိုင်ႈဢၼ်ယႃႉၵဝ်းသူၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈၵျိူၵ်ႈသေ ဢမ်ႇၵျိူၵ်ႈသေၼႆၵေႃႈလႆႈဝႃႈမၼ်းလွင်ႈၼိုင်ႈဢၼ်ပဵၼ်သၽဝၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃမိူင်း ႁဝ်းပိူင်ၼိုင်ႈ မွၵ်ႇမၼ်းၼႆႉႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်မႃးႁဵတ်းပဵၼ်ၽၵ်းလႆႈယူႇ တေဢဝ်မႃးၵူဝ်ႈၵိၼ် ဢဝ်မႃးၵပ်းၼမ်ႉ ၽိတ်ႉၼႆၵေႃႈလႆႈ မွၵ်ႇမၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈပၼ်တၢင်းႁၢင်ႈလီယူႇပိူင်ၼိုင် ။ မွၵ်ႇၵၢႆႇၵွမ်ႈ ႁၢင်ႈလီတႃႇၵႂႃႇမဵဝ်းၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ တူၼ်ႈမွၵ်ႇၵၢႆႇၵွမ်ႈဢၼ်ၵျိူၵ်ႈယူႇၸွမ်းလဝ်ႇႁၢမ်း သူၼ်ႁၢမ်း ႁဵဝ်းယွတ်ႉမႆႉၵၢႆႇၵွမ်ႈ
မွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း	မွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း မွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း ေပႃးႁဝ်းတူၺ်းၽိတ်ႈၽၢတ်ႈႄတႉ မိူၼ်ႁၢင်ႈဝႃႈမၼ်းေတမိူၼ်မၢၵ်ႇေငႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈ မၼ်းပဵၼ်မွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း ႁဝ်းၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ်ၺႃးမၼ်းလႆႈၸွမ်းႁူၺ်ႈ ၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၸိူဝ်း ၼႆႉၶႃႈ ႁၢင်ႈမွၵ်ႇမၼ်းသီၶၢဝ်ၶွင်ႇ မၢၵ်ႇမၼ်းႁၢင်ႈလီဢွၵ်ႇၸွမ်းၵၼ်ပဵၼ်ပုၵ်ႉ သီမၼ်းငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉၶႃႈ ဢဝ်ၽႃးၽုၵ်ႇဝႆႉၸွမ်းႁိူၼ်းၸွမ်းေယးၼႆေၵႃႈႁၢင်ႈလီ လွင်ႈဝႃႈႁဵတ်းသင်ဢဝ်မႃး ၽူတ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉၼႆၸိုင် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈႁူႉၸၵ်း ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸုပ်ႈသႅၼ်းပၢၼ်မႂ်ႇလႆႈႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈတူၼ်ႈ မႆႉ ၸိုဝ်ႈမွၵ်ႇတၢင်းလၢႆဢၼ်ႁဝ်းႁွင်ႉၸိုဝ်ႈမၼ်းမႃးၸဵမ်ပိုင်းၼၼ်ႉၶႃႈ။ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ်မၢၵ်ႇမၼ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမွၵ်ႇ ၼႆႉယဝ်ႈမွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်းတႄႉတႄႉ သီၶၢဝ်ၶၢဝ်ဝႆႉ ယုမ်းၶူဝ်ႉမွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်း တူၼ်ႈမွၵ်ႇသၢင်ႇၵၢၼ်းဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉၸွမ်းႁူဝ်ၵျွင်း
မွၵ်ႇၶၢမ်း	မွၵ်ႇၶၢမ်း သီၶွင်ႇၶွင်ႇဝႆႉ ဢွၵ်ႇၸွမ်းပႃႇမႆႉတိုင်း မႆႉပႅၵ်ႇ ပေႃးထိုင်ၶိင်ႇလိူၼ်သၢမ်ဢွၼ်ႇမႃး မၼ်းတေၵီႈၶွင်ႇဢွၵ်ႇ မွၵ်ႇႁၢင်ႈလီ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈဢဝ်မွၵ်ႇမၼ်းမႃးၵူဝ်ႈႁဵတ်းၽၵ်း တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတႄႉဢမ်ႇတွၼ်ႉလႆႈၸၢမ်းၵိၼ်တူၺ်း သေပွၵ်ႈ တူၺ်းၶႃႈႁၢင်ႈလီတႃတႄႉၶႃႈယဝ်ႈ။ မွၵ်ႇၶၢမ်း
ဢီႇၵုၵ်ႈ	ဢီႇၵုၵ်ႈ ဢီႇၵုၵ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ်ဢီႈသင်လႄႈၼႃ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈတေဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်သေပွၵ်ႈ ဢီႈၵုၵ်ႈၼႆႉပဵၼ်မႅင်းဢိင်ဢီဢၼ်ၵျိူၵ်ႈ ၵိၼ်ၵွင်ၶီႈၵႂၢႆး မႄႈဢိင်ႇဢီၼႆႉဢဝ်လုင်းဢဝ်ၶီႈၵႂၢႆးလူင်းၵႂႃႇၾင်ဝႆႉၼႂ်းလိၼ် လုင်းၵွင်ၶီႈၵႂၢႆးၼႆႉထၢၼ်ႇမွၵ်ႈမၢၵ်ႇၽႃႈလူင်ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႈ မၼ်းတေၶႆႇဝႆႉၼႂ်းလုင်းၶီႈၵႂၢႆးၼၼ်ႉ ပေႃးတူဝ်ဢိင်ႇဢီဢွၼ်ႇယႂ်ႇမႃးၼႆၵေႃႈမၼ်းတေၵိၼ်ၶီႈၵႂၢႆးၼၼ်ႉပဵၼ်ဢႁယႃႉ ထၢၼ်ႈပေႃးတူဝ်ယႂ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈၸင်ႇၵၼ်ႈပဵၼ်မႅင်းဢိင်ႇဢီၵႂႃႇ တူၺ်းဢဝ်ၸွမ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈဢၼ်ၶႃႈထၢႆႇဢဝ်မႃးၼေၼႆႉၶႃႈ။ ၼႆႉပဵၼ်ဢီႇၵုၵ်ႈဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်တူဝ်မူင်ႈၼွၼ်ယူႇ မၼ်းၵိၼ်ၶီႈၵႂၢႆးဢၼ်တူဝ်ပေႃႈမႄႈမၼ်းလုင်းဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းၵေႃႈႁူႉၸၵ်း လၢႆးဢဝ်မႃးၵိၼ်ပဵၼ်ၽၵ်းယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈႁႂ်ႈမၼ်းဝၢၼ်လီတႄႉလူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်တူဝ်ဢၼ်ၵၼ်ႈမၼ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉၶႃႈ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းတေ ဢမ်ႇၵိၼ်ၶီႈၵႂၢႆးယဝ်ႉ တူဝ်မၼ်းတေလိူင်ဝႆႉဢိတ်းဢိတ်း မီးပိၵ်ႇမီးၶႃငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇတူဝ်မႄႈမၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ ၼႆႉပဵၼ်လုင်းၵွင်ၶီႈၵႂၢႆးဢၼ်ဢီႇၵုၵ်ႈၶႆႇဝႆႉတၢင်းၼႂ်းမၼ်းယဝ်ႉ ၼိုင်ႈလုင်းမီးၼိုင်ႈတူဝ်ၶႃႈ ၼႆႉတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵူၼ်းၶၢႆမၼ်းဢဝ်သွင်တူဝ်မႃးဝႆႉလုင်းလဵဝ်ၵၼ်ၵူၺ်း ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ သတ်ႇတဝႃႇမူတ်ႉမႅင်းၸိူဝ်းၼႆႉပိုင်ႈဢိင်ၵၼ်လႄႈ သင်ဝႃႈဝူဝ်းၵႂၢႆးဢမ်ႇလိူင်ႇယဝ်ႉ တူဝ်မႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇယူႇ ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းပိုင်ႈဢိင်ဢႁယႃႉၸွမ်းဝူဝ်းၵႂၢႆး
မွၵ်ႇတၢင်ႈ	မွၵ်ႇတၢင်ႈ မွၵ်ႇတၢင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တူၼ်ႈမၼ်းၶႂ်ႈပူၺ်ႇဝႆႉ ဝႂ်ယႂ်ႇႄၽႇၵႂၢင်ႈပဵၼ်သိၵ်ႈငၢႆးၽႃႇမိုဝ်းဝႆႉ မီးၼၢမ်ဢိတ်းဢီႈၸွမ်းလမ်းတူၼ်ႈမၼ်း ၵျိူၵ်ႈယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းႁူၺ်ႈတီႈၵတ်း တီႈငိုပ်း ဢွၵ်ႇမွၵ်ႇလိူၼ်ၵမ်ေတႃႇထိုင်လိူၼ်သီႇ ပဵၼ်ႁၵ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈႄလႈဢၼ်တႆးႁဝ်းၵိၼ် ဢဝ်မႃးႁုင်ေလႃးမၢၵ်ႇၶိူဝ် ႁုင်ေလႃးၽၵ်းၶဵဝ် ႁဵတ်းပဵၼ်မွၵ်ႇတၢင်ႈၵူဝ်ႈေၵႃႈလႆႈ ၵမ်ႈၼမ်ႄတႉဢဝ်မႃးႁုင်ေလႃးမၢၵ်ႇၶိူဝ် ႁဵပ်းဝူတ်း ထူဝ်ႇတႅပ်ႇ ၶီႈၵၢၼ််ႈ ဢဝ်ႁုင်ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈေၵႃႈလႆႈ ဢရသႃႇမၼ်းၶႂ်ႈၶူမ်ဢိတ်းဢိတ်း ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇေပႃးၼမ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ေပႃးႁုင်ေလႃး ၵၼ်တၢင်းၽၵ်းတၢင်ႇမဵဝ်းႄတႉၶိုၵ်ႉယူႇ ၶႃႈဢဝ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈမႃးလူင်း ၵူဝ်လႆႈလူင်လိုမ်းၵၼ် ၵမ်ႉၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ေတလူင်လိုမ်းၵၼ် ၵူၺ်းၵႃႈပီႈၼွင်ႉဢၼ်ၽၢတ်ႇမိူင်တႆး ၵႂႃႇယူႇၵရုင်းထဵပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵႂႃႇယူႇယၢၼ်ႇၵုင်ႇႄတႉေတႁႃၵိၼ်ယၢပ်ႇယူႇ ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈၼႆႉၶႃႈထၢႆႇမႃးတီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇဝဵင်းမိူင်းႄမႈႁွင်ႈသွၼ် ဝၼ်းတီႈ 20 January 2557

End of preview. Expand in Dataset Viewer.

Language

Shan - shn

Downloads last month: 100

Edit dataset card

Size of downloaded dataset files:

4.38 MB

Size of the auto-converted Parquet files:

1.54 MB

Number of rows:

999