Datasets:

seanghay

/

khmer-dictionary-44k

like 6

កាតាបអំបោះ

ន.

[កា-តាប-អំ-បោះ]

ប្រដាប់ដែលធ្វើពីសរសៃអំបោះដែលគេចាក់ ឬ ដេរសម្រាប់ដាក់របស់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ។

កាតាលីកម្ម

ន.

[កា-តា-លី-កាំ]

ការបង្កើនឡើងនៃល្បឿនរបស់ប្រតិកម្មគីមីមួយដោយសារកាតាលីករមួយ។

កាតាលីករ

ន.

[កា-តា-លី-ក]

(គីមី.) សារធាតុមួយសម្រាប់បង្កើនល្បឿននៃប្រតិកម្មគីមី តែមិនត្រូវវាបានបម្លែងនៅក្នុងលំនាំប្រតិកម្មនោះទេ។

កាតាឡុក

ន.

[កា-តា-ឡុក]

បញ្ជីសៀវភៅនិងធនធានទាំងអស់នៃបណ្ណាល័យ, សៀវភៅរាយឈ្មោះទំនិញអមដោយរូបភាព តម្លៃ ។

កាតិក

ន.

[កា-ដឹក]

(ម.ព. កត្តិក)។

កាតឹប

ន.

[កា-តឹប]

(ម.ព. កន្តឹប ១)។

កាតឹបស៊ង

ន.

[កា-តឹប-ស៊ង]

មួកដែលគ្មានហាម គ្មានក្បាំង។

កាតុង

ន.

[កា-តុង]

ក្រដាសប្រភេទក្រាស់ដែលគេអាចយកទៅធ្វើកេសបាន

រោងចក្រផលិតកេសកាតុង។

កាតូដ

ន.

[កា-តូត]

ប៉ូលអវិជ្ជមាន ឬ អេឡិចត្រូតនៃគ្រឿងអគ្គិសនីមួយ។

កាតៅ

ន.

[កា-តៅ]

ប្រដាប់ត្បាញដោយលួសស្ពាន់ល្អិត មានកណ្ដាប់ជុំវិញខ្ពស់ឡើង មានសណ្ឋានជាតៅសម្រាប់រែងវត្ថុជាផង់ មានម្សៅជាដើម។

កាតំ

ន.

[កា-តំ]

ឈ្មោះនំស្ងោរ វេចខ្ចប់អង្ករដំណើបដោយស្លឹកត្នោត : ពាក្យនេះក្លាយមកពីពាក្យសៀម លាវ ថា "ខាវតុម" ប្រែថា អង្ករស្ងោរ

ស្ងោរកាតំ។

កាន

ន.

[កាន]

ធុងជ័រឬដែកបិទជិត មានដៃសម្រាប់យួរនិងមាត់មានគម្របមួលបិទបើកស្ថិតនៅផ្នែកខាងលើ ដែលគេប្រើសម្រាប់ដាក់វត្ថុរាវ

សាំងមួយកាន។

កាន់

កិ.

[កាន់]

ចាប់ខ្ជាប់

កាន់ដំបង, កាន់ឆត្រ។

កាន់ខែ

គុ.កិ.

[កាន់-ខែ]

ដែលមានរយៈពេលច្រើនខែ

របស់នេះទុកចោលកាន់ខែហើយ។

កាន់ខែកាន់ឆ្នាំ

[កាន់-ខែ-កាន់-ឆ្នាំ]

(សំនួន.) ជាប់ជាច្រើនខែច្រើនឆ្នាំ

កើតទុក្ខកាន់ខែកាន់ឆ្នាំ។

កាន់តំណែង

កិ.

[កាន់-ដំ-ណែង]

កាន់តួនាទី ទទួលមុខងារ ទទួលតំណែង

គាត់កាន់តំណែងជាអភិបាលខេត្ត។

កាន់លុយ

កិ.

[កាន់-លុយ]

ទុកដាក់លុយ។

ប្រកាន់ការ

កិ.

[ប្រ-កាន់-កា]

ចាប់ការដោយមុខៗ

កាន់ការណាត្រូវធ្វើការនោះឱ្យហើយ។

កាន់

កិ.

[កាន់]

មិនជ្រុះពីទង ឬពីដើម (ចំពោះផ្កា ក្ដឹប ឬផ្លែនៅខ្ចី)

ផ្លែក្រូចមិនកាន់សោះ ជ្រុះរហូត។

កាន់

កិ.

[កាន់]

រក្សា, គោរព, ប្រតិបត្តិ, ប្រព្រឹត្តតាម

កាន់សីល, កាន់វិន័យ, កាន់សាសនា, កាន់ប្រពៃណី។

កាន់

ធ.

[កាន់]

ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ មក, ទៅ ថា ទៅកាន់, មកកាន់ គឺ ឆ្ពោះ, តម្រង់, សំដៅ

ធ្វើដំណើរទៅកាន់ព្រលានយន្តហោះ។

កាន់កាប់

កិ.

[កាន់-កាប់]

គ្រប់គ្រង, ត្រួតត្រា, រក្សាទុក, មើលការខុសត្រូវ

កាន់កាប់បញ្ជី, កាន់កាប់ដីធ្លី។

កាន់ការ

កិ.

[កាន់-កា]

ទទួលបន្ទុកការងារអ្វីមួយ

គាត់កាន់ការធំណាស់។

កាន់ចង្កូត

កិ.

[កាន់-ចង់-កូត]

បើកបរយានយន្ត។

កាន់ជើង

កិ.

[កាន់-ជើង]

កាន់ទ្រង់ដោយលម្អៀង

កាន់ជើងកូន, កាន់ជើងប្អូន។

កាន់តែ

កិ.

[កាន់-តែ]

រឹងរឹត, រឹតតែ

កាន់តែខ្លាំងឡើង, កាន់តែស្គមទៅ, កាន់តែធាត់ឡើង, កាន់តែហ៊ានឡើង។

កាន់ទុក្ខ

កិ.

[កាន់-ទុក]

ប្រតិបត្តិនូវកិច្ច ដើម្បីសម្ដែងទុក្ខក្រៀមក្រំចំពោះការបាត់បង់ជីវិតនៃសមាជិកគ្រួសារ សាច់ញាតិ ឬក្រុមមនុស្ស

គ្រួសារនៃសពបានកាន់ទុក្ខរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍។

កាន់សាសនា

កិ.

[កាន់-សា-ស្នា]

គោរពបូជាចំពោះសាសនាណាមួយ

កាន់ព្រះពុទ្ទសាសនា។

កាន់សីល

កិ.

[កាន់-សិល]

រក្សាសីល, ប្រព្រឹត្តទៀងទាត់ទៅតាមសីលធម៌ព្រះពុទ្ធសាសនា

កាន់សីលប្រាំ។

កាន់អង្គ

ន.

[កាន់-អង់]

ការជ្រើសរើសយកព្រះសង្ឃអង្គណាមួយសម្រាប់ពិធីបុណ្យព្រះពុទ្ធសាសនា

ពិធីបុណ្យកាន់អង្គឆ្លងសមិទ្ធផលនានា។

កាន់អំណាច

កិ.

[កាន់-អំ-ណាច]

គ្រប់គ្រងអំណាច

ឡើងកាន់អំណាច, កាន់អំណាចពេញដៃ។

កាប

ន.

[កាប]

ខ្នោះសម្រាប់រឹតគាប

កាបរទេះ។

កាប់

កិ.

[កាប់]

ប្រហារដោយគ្រឿងមានមុខមុត មានដាវនិងកាំបិតជាដើម។

កាប់គាស់

កិ.

[កាប់-គាស់]

កាប់ដើមរំលើងគល់ ជីកគាស់យកឫសឬដុំថ្មចេញពីក្នុងដី ដោយប្រើកាំបិតឬចប

កាប់គាស់ដី, កាប់គាស់គល់ឈើ។

កាប់ឆ្ការ

កិ.

[កាប់-ឆ្កា]

ត្រួសត្រាយព្រៃចេញពីកន្លែងណាមួយ ដោយប្រើកាំបិតជាដើម

ប្រជាជនកាប់ឆ្ការព្រៃដើម្បីសង់លំនៅឋាន។

កាប់ថ្មចំណាំ

កិ.

[កាប់-ថ្ម-ចំ-ណាំ]

(សំនួន.) ចងចាំទុកក្នុងចិត្តនូវរឿងរ៉ាវណាមួយដែលបុគ្គលណាម្នាក់ធ្វើមិនល្អចំពោះខ្លួន

ខ្ញុំកាប់ថ្មចំណាំដើម្បីកុំឱ្យចាញ់បោកគេទៀត។

កាប់សម្លាប់

កិ.

[កាប់-សំ-ឡាប់]

ផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស សត្វដោយមធ្យោបាយផ្សេងៗ

ខ្មែរក្រហមកាប់សម្លាប់ប្រជាជនគ្មានរើសមុខ។

កាបៗ

ឧ.

[កាប-កាប]

សូរសម្រែកទា

ទាស្រែកឮកាបៗ។

កាប់ឆៅ

កិ.

[កាប់-ឆៅ]

លក់ទំនិញដោយដំឡើងថ្លៃច្រើនលើសពីតម្លៃធម្មតា។

កាប់ស្តាំង

គុ.

[កាប់-ស្តាំង(ជើង ត)]

ដែលមានពណ៌បៃតងលាយខៀវ។ ដើមកំណើតពាក្យនេះគឺមកពីពណ៌កញ្ចប់បារីម៉ាក Capstan នាសម័យទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០

ក្រណាត់ពណ៌កាប់ស្តាំង។

កាប៌ាស

ន.

[កា-រៈ-បាស]

(ម.ព. កប្បាស)។

កាបូន

ន.

[កា-បូន]

(គីមី.) ឈ្មោះធាតុគីមីអលោហៈ មាននិមិត្តសញ្ញា C មានលេខអាតូម៦ និងវ៉ាឡង់៤។

កាបូនឌីអុកស៊ីដ

ន.

[កា-បូន-ឌី-អុក-ស៊ីត]

ឧស្ម័នកើតចេញពីបន្សំរវាងកាបូននិងអុកស៊ីសែន មានរូបមន្តគីមី CO2

កាបូនឌីអុកស៊ីដជាឧស្ម័នពុល។

កាបូនម៉ូណូអុកស៊ីដ

ន.

[កា-បូន-ម៉ូ-ណូ-អុក-ស៊ីត]

ឧស្ម័នពុលខ្លាំង គ្មានពណ៌ គ្មានក្លិន ស្រាលជាងខ្យល់បន្តិច មិនឆេះក្នុងខ្យល់ និងមានរូបមន្តគីមី CO

កាបូនម៉ូណូអុកស៊ីដបានមកពីចំហេះមិនសព្វនៃសមាសធាតុកាបូន។

កាបូនអ៊ីដ្រាត

ន.

[កា-បូន-អ៊ី-ដ្រាត]

(ជីវ.) សារធាតុដូចជាស្ករឬម្សៅដែលមានជាតិកាបូនអ៊ីដ្រូសែននិងអុកស៊ីសែន។ កាបូនអ៊ីដ្រាតនៅក្នុងអាហារ ផ្តល់ថាមពលនិងកម្ដៅនៅក្នុងរាងកាយ

អាហារដែលមានផ្ទុកសារធាតុកាបូនអ៊ីដ្រាត។

កាបូនីល

ន.

[កា-បូ-នីល]

អង្គធាតុសរីរាង្គសមាស ដូចជាពពួកអាល់ដេអ៊ីដ កេតូន អេស្ទែរជាដើម ដែលមានរ៉ាឌីកាល់វ៉ាឡង់ពីរ (C=O)។

កាបូប

ន.

[កា-បូប]

ប្រដាប់ធ្វើពីស្បែកឬពីសារធាតុផ្សេងទៀត សម្រាប់ដាក់ប្រាក់ជាដើម។

កាបែន

ន.

[កា-បែន]

(គីមី.) សមាសធាតុកាបូនវ៉ាឡង់ពីរដែលមានរ៉ាឌីកាល់សេរី និងមានលក្ខណៈស៊ប់តិច។

កាប៊ីណេត៍

ន.

[កា-ប៊ី-ណេ]

ខុទ្ទកាល័យ; ការិយាល័យ; គណៈរដ្ឋមន្ត្រី; ទីពិភាក្សាជំនុំជម្រះរបស់ស្មាក្ដី, របស់ចៅក្រម។

កាប៊ីន

ន.

[កា-ប៊ីន]

ផ្នែកនៃរថយន្ត រថភ្លើង ឬកប៉ាល់សម្រាប់ផ្ទុកអ្នកបើកបរឬអ្នកដំណើរ។

កាប៊ីនភ្លើង

ន.

[កា-ប៊ីន-ភ្លើង]

បន្ទប់សម្រាប់បញ្ជាចរន្តអគ្គិសនីនៅក្នុងតំបន់ណាមួយដែលគ្រប់គ្រងដោយអាជ្ញាធរអគ្គិសនី។

កាប៉ូរ៉ាល់

ន.

[កា-ប៉ូ-រ៉ាល់]

នាយទោ; មេការ, អ្នកត្រួតត្រាឬអ្នកមើលការខុសត្រូវនៅកន្លែងពិសេសខ្លះ

កាប៉ូរាល់នាវា, កាប៉ូរាល់សែប គឺនាយឯក។

កាប៉ៅ

ន.

[កា-ប៉ៅ]

(ម.ព. ហោប៉ៅ)។

កាផែ

ន.

[កា-ផែ]

(ម.ព. កាហ្វេ)។

កាពិ

ន.

[កា-ពិ]

ផ្អកប្រៃធ្វើពីគី និងអំបិលបុកលាយគ្នាផ្អាប់ទុកសម្រាប់ផ្សំអាហារ។

កាពិផាវ

ន.

[កា-ពិ-ផាវ]

ឈ្មោះម្ហូបគោកមួយបែបធ្វើពីសាច់ជ្រូកចិញ្រ្ចាំ ច្របល់ជាមួយត្រីឆ្អើរ និងកាពិ រួមនិងគ្រឿងផ្សំដទៃទៀត។

កាពិផៅ

ន.

[កា-ពិ-ផៅ]

កាពិចៀន។

កាពីទែន

ន.

[កា-ពី-ទែន]

អ្នកទទួលខុសត្រូវរួមលើនាវា, យន្តហោះ

កាពីទែននាវា, កាពីទែនយន្តហោះ។

កាព្យ

ន.

[កាប]

របៀបពាក្យចួនមានឃ្លោងឃ្លា (កំណាព្យ)

ពាក្យកាព្យ, តែងកាព្យ។

កាព្យនិទាន

ន.

[កាប-និ-ទាន]

រឿងដែលនិពន្ធជាពាក្យកាព្យ។

កាព្យមាត្រ

ន.

[កា-ព្យៈ-មាត]

(ម.ព. រង្វាស់កាព្យ)។

កាព្យរស

ន.

[កា-ព្យៈ-រស់]

តម្លៃរបស់អត្ថបទជាពាក្យកាព្យដែលមានសម្ផស្សចួនរណ្ដំណែងណង

កាព្យរសនៃកំណាព្យរៀបរាប់អំពីអរុណោទ័យ។

កាព្យសាស្ត្រ

ន.

[កា-ព្យៈ-សាស]

វិធីសាស្ត្រក្នុងការតែងកាព្យ ដែលក្នុងនោះមានរង្វាស់កាព្យ ចង្វាក់ ចំណាប់ចួន ផ្ទួន រណ្ដំ ហើយដែលតាមរយៈនោះអ្នកនិពន្ធអាចបង្កើតនូវរូបារម្មណ៍ បំផុសនូវមនោសញ្ចេតនា និងចិត្តរំភើប។

កាម

ន.

[កាម]

សេចក្ដីប្រាថ្នា, ចំណង់; ទ្រព្យសម្បត្តិនិងកិលេសដែលសត្វតែងប្រាថ្នា។

កាមគុណ

ន.

[កា-ម៉ៈ-គុន]

ដំណើរចម្រើននៃសេចក្ដីប្រាថ្នានូវអារម្មណ៍ទាំង ៥ គឺ រូប, សំឡេង, ក្លិន, រស, សម្ផស្ស។

កាមច្ឆន្ទៈ

ន.

[កា-ម័ច-ឆាន់-ទៈ]

សេចក្ដីពេញចិត្តក្នុងកាម។

កាមទុក្ខ

ន.

[កា-ម៉ៈ-ទុក]

សេចក្ដីលំបាកក្នុងកាម, ទុក្ខដែលកើតឡើងព្រោះកាម។

កាមបង្កៈ

ន.

[កា-ម៉ៈ-ប៉័ង-កៈ]

ភក់គឺកាម ឬកាមដូចជាភក់។

កាមបរិឡាហៈ

ន.

[កា-ម៉ៈ-ប៉ៈ-រិ-ឡា-ហៈ]

សេចក្ដីក្ដៅក្រហាយ, រោលរាល, អន្ទះអន្ទែងព្រោះកាម។

កាមភព

ន.

[កា-ម៉ៈ-ភប់]

ភពគឺកាម ឬភពដែលប្រកបដោយកាមគុណទាំង ៥, បានដល់ភព ១១ គឺទេវលោក ៦, មនុស្សលោក ១, អបាយភូមិ ៤។

កាមភោគិនី

ន.

[កា-ម៉ៈ-ភោ-គិ-នី]

(ម.ព. កាមភោគី)។

កាមភោគិសេយ្យា

ន.

[កា-ម៉ៈ-ភោ-គិ-សៃ-យ៉ា]

ដំណេករបស់បុគ្គលអ្នកបរិភោគកាម (អ្នកបរិភោគកាមច្រើនដេកផ្អៀងទៅខាងឆ្វេង) តាមអដ្ឋកថា សុត្តន្តបិដក។

កាមភោគី

ន.

[កា-ម៉ៈ-ភោ-គី]

អ្នកបរិភោគកាម។

កាមយោគ

ន.

[កា-ម៉ៈ-យោក]

សេចក្ដីប្រកប ឬព្យាយាមក្នុងកាម។

កាមរាគ

ន.

[កា-ម៉ៈ-រាក]

តម្រេកក្នុងកាម។

កាមរាគានុស័យ

ន.

[កា-ម៉ៈ-រា-គា-នុ-សៃ]

កិលេសយ៉ាងល្អិត ដែលដិតត្រាំប្រចាំនៅក្នុងសន្តាន គឺកាមរាគ។

កាមវិតក្ក

ន.

[កា-ម៉ៈ-វិ-តាក់-កៈ]

សេចក្ដីត្រិះរិះក្នុងកាម។

កាមវិយោគ

ន.

[កា-ម៉ៈ-វិ-យោក]

ការព្រាត់ប្រាស់និរាសចាកកាម។

កាមសិនេហៈ

ន.

[កា-ម៉ៈ-សិ-នេ-ហៈ]

សេចក្ដីស្រឡាញ់ជក់ជាប់ស្អិតក្នុងកាម។

កាមសុខ

ន.

[កា-ម៉ៈ-សុក]

សុខក្នុងកាម ឬសេចក្ដីសប្បាយដែលកើតឡើងអំពីកាម។

កាមសុខល្លិកានុយោគ

ន.

[កា-ម៉ៈ-សុក-ខល់-លិ-កា-នុ-យោក]

ការប្រកបរឿយៗ ក្នុងកាមសុខ, ការប្រព្រឹត្តជាប់ចិត្តចំពោះកាមសុខ។

កាមស្នេហា

ន.

[កា-ម៉ៈ-ស្នែ-ហា]

(ម.ព. កាមសិនេហៈ)។

កាមាទីនព

ន.

[កា-ម៉ា-ទី-នប់]

(ម.ព. កាមាទីនវៈ)។

កាមាទីនវៈ

ន.

[កា-ម៉ា-ទី-នៈ-វៈ]

ទោសនៃកាម, ទោសដែលកើតអំពីកាម។

កាមារម្មណ៍

ន.

[កា-ម៉ា-រ៉ម់]

អារម្មណ៍គឺកាម ៦ យ៉ាង មានរូបារម្មណ៍ជាដើម។

កាមាវចរ

ន.

[កា-ម៉ា-វៈ-ច]ឬ[កា-ម៉ា-វៈ-ចៈ-រ៉ៈ]

ឈ្មោះឋានសួគ៌ ៦ ជាន់ ឬឈ្មោះចិត្តដែលត្រាច់ទៅក្នុងកាមភព ឬដែលចុះស៊ប់កាន់កាមភព។

កាមាសវៈ

ន.

[កា-ម៉ា-សៈ-វ៉ៈ]

អាសវៈគឺកាម។

កាមុបាទាន

ន.

[កា-មុ-ប៉ា-ទាន]

សេចក្ដីប្រកាន់មាំក្នុងកាម។

កាមុម្មត្តកៈ

ន.

[កា-ម៉ុម-ម៉ាត់-តៈ-កៈ]

អ្នកឆ្កួតព្រោះកាម ឬដែលឆ្កួត, ដែលវក់ក្នុងកាម។

កាមេសនា

ន.

[កា-ម៉េ-សៈ-ណា]

ការស្វែងរកកាម។

កាមោឃៈ

ន.

[កា-មោ-ឃៈ]

អន្លង់គឺកាម ឬ កាមដូចជាអន្លង់។

កាម—

[កា-ម៉ៈ—]

(ម.ព. កាម) បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ។

កាមតណ្ហា

ន.

[កា-ម៉ៈ-តន់-ណៈ-ហា]

ចំណង់ចំពោះកាម, សេចក្ដីប្រាថ្នាមិនចេះចប់ក្នុងកាម។

កាមទេព

ន.

[កា-ម៉ៈ-ទេប]

ទេវៈខាងកាម, ស្ដេចនៃតណ្ហា។

កាមរូបារម្មណ៍

ន.

[កា-ម៉ៈ-រូ-ប៉ា-រ៉ម់]

រូបារម្មណ៍ដែលកើតឡើងតាមរយៈពាក្យពេចន៍ ឃ្លាប្រយោគ ឬ សេចក្ដីក្នុងកំណាព្យ ក្នុងអត្ថបទ ពាក្យរាយ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកអាន អ្នកស្តាប់មានការរំភើប ស្រើបស្រាលទៅដោយកាមរាគ

(...) នាងធ្វើជាធ្លាក់ រសាយសូភាក់ អំពីអង្សា គ្រុឌយល់សុដន់ណែនក្ដន់ឧរា ព្រួចចិត្តចិន្តា ស្រៀវស្រើបប្រតិព័ទ្ធ។ (...)។

កាមរោគ

ន.

[កា-ម៉ៈ-រោក]

រោគកើតឡើងព្រោះកាម។

កាមេរ៉ា

ន.

[កា-មេ-រ៉ា]

ឧបករណ៍សម្រាប់ថតរូប ឬ វីដេអូ

កាមេរ៉ាភាពយន្ត, កាមេរ៉ាវីដេអូ។

កាម៉ុង

ន.

[កា-ម៉ុង]

(ម.ព. ប្លាធូ)។

កាម៉្ញុង

ន.

[កា-ម៉្ញុង]

ប្រភេទរថយន្តទ្រុងធុនធ្ងន់សម្រាប់ដឹកទំនិញ។

កាយ

ន.

[កាយ]

រូបដែលជាទីប្រជុំអាការ ៣២ មាន សក់, រោម, ក្រចកជាដើម រួមទាំងអស់ហៅថា កាយ។