ba
stringlengths 1
1.88k
| ru
stringlengths 1
698
| is_correct
int64 0
1
| idx
int64 0
177k
|
|---|---|---|---|
– Өфө: Китап, 2013. | – Уфа: Китап, 2021. | 1 | 0 |
Ҡыҙҙырылған бойҙай, йәғни ҡурмас, ыуыҙ ҡоймағы, яңы быҙаулаған һыйырға бер биҙрә итеп быҡтырылған мәтрүшкә сәйе... | Иногда в нашем доме пахнет курмасом из каленой на огне пшеницы, блинами на сыворотке или запаренной для отелившейся коровы душицей... | 1 | 3 |
Илағым килде ҡапыл... | Мне вдруг захотелось заплакать... | 1 | 4 |
Ә ҡартәсәйемдең һынамыштары тағы ла серлерәк. | А приметы картэсэй еще более удивительные. | 1 | 5 |
— Әй, эйе шул. | — Ах, да. | 1 | 8 |
1 Ҡарурманда, бүре һуҡмағында, осрашты улар – ике ҡырағай йән. | В глухом лесу, на волчьей тропе встретились они – две дикие твари, две живые души. | 1 | 9 |
Күҙемде асҡас, дәү йәнде, ниһайәт, тыштан күрҙем: ул ысынлап та шундай дәү, ике аяғы өҫтә ҡыймылдай, ҡулдары – уртала, башы аҫта тәгәрләп йөрөй. | Открыв глаза, я наконец-то увидела Родную снаружи: ее огромные ноги шевелятся в вышине, руки сложены посередине громадного тела, внизу качается голова. | 1 | 11 |
Элек Шәрифә апайымдың бирнә һандығы ултырған мөйөштә ят әйбер күренә – дүрткел сумаҙан. | В углу, где раньше стоял сундук с приданым тети Шарифы, теперь красуется большой чемодан. | 1 | 13 |
Ана, бер оста ғына, Биксәнәй осонда, әллә нисә Сәғүрә, нисек айыраһың уларҙы ҡушаматһыҙ? Әһә, телен систем ҡартәсәйемдең! | Вон, на том конце, где родник Биксэнэй, сразу нескольких зовут Сагура, и у каждой – свое прозвище, иначе как их различать? | 1 | 14 |
Дөрөҫө, унда ла түгел хәсрәтем, ә тыуасаҡ туғанымда. | Вообще-то я думаю не о нем, а о будущем братике или сестренке. | 1 | 16 |
Сталиндың хаталары етерлек, был һуғыш ул хәтлем ҡанлы булмаҫ ине, әгәр юлбашсы алдан күрһә. | У Сталина было полно ошибок, будь он более дальновидным, избежали бы мы многих страшных потерь, война была бы не такой кровопролитной. | 1 | 19 |
— Алдашма, Бүреһуҡҡан олатай, бар, үҙең ҡайт, беҙ сорлауыҡ уйнайбыҙ, – тим, тауышымды баҫып ҡына, әтеү мине ишетеп ҡалһалар, малайҙар тиҙ үк эҙләп табасаҡтар. | Я в это время пряталась от мальчишек и, чтобы они не услышали, шепотом ответила: — Не ври, олатай, сам иди. | 1 | 20 |
Яҡупова Г.М. Ҡатындар: трилогия / Гөлнур Яҡупова. | Якупова Г.М. Женщины : трилогия / Гульнур Якупова. | 1 | 21 |
* * * | * * * | 1 | 23 |
Йәһәт кенә ҡуҙғалды ла атайым, соландан ике тоҡто ике яурынына һалып тышҡа атланы. | Отец рывком вскочил, вышел в сени, закинул на плечи по мешку и зашагал во двор. | 1 | 24 |
Мәүлиҙә мәүешерәк инде ул, әйттем дәһә, түшенә төкөрә, тип... | Конечно, Мавлида немного растяпа, говорила же, как она оплевала всю грудь... | 1 | 25 |
— Улда һуғыштан ҡайтманы... | — Он тоже не вернулся с войны. | 1 | 26 |
Хәҙер үҙебеҙ ҙә йөрөй башланыҡ унда, Мәүлиҙә әхирәтем менән кисә генә барҙыҡ, өс кенә туҡтап ял иттек. | Этим летом и мы изредка стали ходить туда, вчера с Мавлидой всего лишь три раза отдохнули, пока донесли ведра до дома. | 1 | 27 |
Башта татар килен идем, кемгә – жиңги инде, аннары үзең күрәсең – Татар әби. | Сначала меня в деревне звали Татар-килен – снохой-татаркой, теперь вот Татар-эби. | 1 | 28 |
...Август аҙаҡтарында, бер ҙур ҡабаҡтың эсенән емештәрен аралап алып ултырғанымда, әсәйем менән Зөлхизә өләсәйемдең һөйләшкәненә иғтибарлап ҡолаҡ һалдым. | Как-то в конце августа, когда я сидела дома и выбирала из тыквы семечки, услышала разговор мамы и Зульхизы-олэсэй, которые любили секретничать, пока рядом нет лишних ушей. | 1 | 29 |
* * * | * * * | 1 | 30 |
Күпмелер ваҡыттан һуң килеп ҡаранылар: | Через какое-то время проверили. | 1 | 31 |
Тиҫтерҙәрең өс йыл тигәндә тып итеп ҡайтты ла төштө, ә һине көтә-көтә күҙ тондо... | Ведь твои сверстники, отслужив по три года, давно вернулись из армии, а тебя мы все ждали и ждали... | 1 | 32 |
...Ниһайәт, тыуҙым! | ...И вот я родилась! | 1 | 33 |
– Сабый үҙ ризығы менән тыуа ул. Баязит кейәү ҙә, нишләп ташлап китһен, ти, һине, бынау алтын баланы (мине әйтә!). | – И зять Баязит не бросит ни тебя, ни эту, – она кивнула на меня, – золотую девочку. И свекровь у тебя добрая, не обижает, на похвалу не скупится. | 1 | 34 |
Малайҙар! | Мальчишки! | 1 | 35 |
Ә беҙҙең ҡапҡа төбөнән уларҙыҡына кәмендә ун аҙымдыр әле. | А от наших ворот до ее – шагов десять, не меньше. | 1 | 37 |
Йылғаның яҙғы ташҡында өҙөлөп ҡалған бөгөлөндә, ҡамыш араһында, оя ҡора, бала сығара. | Эта птица строит свое гнездо в зарослях камыша, выводит птенцов. | 1 | 39 |
Ана, тәҙрә асыҡ, ҡапҡалағы әллә күгәрсен, әллә аҡҡош миңә әле лә ҡырын ғына ҡарап тора – әһә! | Вон, окно открыто, а тот, не то голубь, не то лебедь, косится на меня – ну-ка я ему прямо в глаз! | 1 | 42 |
Атайым ҡайтҡанға өс ай ҙа булып киткән, имеш. | Три месяца, как приехал отец, пролетели, как три дня. | 1 | 43 |
«Беләбеҙ, кәрәкмәй, зинһар, һөйләмә», – тиҙәр. | — Не говори об этом, мы уже знаем, пожалуйста, перестань! | 1 | 47 |
Былай уның әле һаҡалы юҡ, егерме өс йәшлек кенә сағы. | На самом деле у папы нет пока седой бороды, ему всего двадцать три. | 1 | 50 |
Беҙ кеше түгелдер шул... | Как будто мы тут не люди... | 1 | 51 |
Ҡурҡыныс һүҙ микән әллә ул ЗАГС? | Неужели такое страшное слово «ЗАГС»? | 1 | 54 |
Ғәрләнгәндер Гөлбикәһенең хәленән, башын сит яҡҡа олаҡтырғандыр һуғыштан һуң, тип фараз итеүселәр ҙә булды. | Были и такие, кто говорил, что, мол, от стыда за жену-каторжанку на чужбине остался. | 1 | 55 |
Көтә инде, тәҙрә төбөнән китмәй, урамдан күҙен алмай. | Вот и ждет его, караулит у окна, глаз не сводит с дороги. | 1 | 56 |
Ер туңған, оҙаҡламай ҡар күҙе лә күренер. | Земля промерзла насквозь, наверное, скоро выпадет первый снег. | 1 | 57 |
Инде мин дәү йән менән йылы йомро имсәктәре аша тоташам, уларҙан алмаш-тилмәш баллы һөт имәм. | И тут я снова соединилась с ней через теплую круглую грудь, всасываю из нее сладкую жидкость. | 1 | 59 |
Көн дә һаҡ аҫтында быяла заводы өсөн сеймал – һүнгән вулкан итәгендәге көлдө, ти, – тейәтергә йөрөткәндәр, көн дә кәбеҫтә һурпаһы эсергәндәр. | Каждый день ее под охраной водили вместе с другими на работу – грузить сырье для стекольного завода. Кормили капустной баландой. | 1 | 60 |
Мин дә, аяҡтарымды һауала һәлендергән килеш, шымтайҙым да уның күҙҙәренә баҡтым. Оҙаҡ, бик оҙаҡ бағыштыҡ һымаҡ. | Я, присмиревшая, свесив ноги, тоже глядела ему прямо в глаза, удивилась про себя, что они сине-зеленоватым цветом напоминают осоку. | 1 | 61 |
Балыҡтарға ҡулын һуҙҙы... һәм уянып китте. | Протянула к ним руки и... проснулась. | 1 | 64 |
«Камил бит, мин дөрөҫ әйткәнем, – тип ҡыуана Мәүлиҙә, – ана лаһа турғайы!» | Я угадала! – радуется Мавлида. – Вот, смотри, "птенчика" видать». | 1 | 65 |
— Һин әбей түгелһең әле, күҙлек кейһәң генә оло сырай керә әҙерәк, – тип йыуатҡан булам уны, ыңғайына. | Я успокаиваю ее, что она не такая уж старая. Просто, дескать, очки придают ей солидность. | 1 | 66 |
* * * | * * * | 1 | 68 |
Береһе үлгән, икенсеһе тере һымаҡ? | Один дохлый, а второй, кажись, жив. | 1 | 69 |
Өләсәйем мин Күрәнленән әйләнеп ҡайтҡанда ла аласыҡ алдында алйып баҫып тора ине. Ҡобараһы осҡан. | Когда я вернулась с реки, олэсэй все еще столбом стояла там, где я застала ее. | 1 | 70 |
— Холҡоң Рәйханаға тартҡан, ул да күҙгә ҡарап, танмай һөйләшә. | — Как ты похожа нравом на Райхану, она тоже всегда выкладывает правду в глаза. | 1 | 71 |
— Һеҙгә ни, төпкөл ауылда... | — Вам, конечно, в глухой деревне... | 1 | 72 |
— Һөйләп торам даһа... | — Говорю же тебе, да... | 1 | 76 |
Атайым ҡайтып килә, ҡулында бүре тиреһенән тегелгән бүрек. Тотоп ҡарамайынса уҡ беләм: Бүреһуҡҡан олатай атайыма тип иләп ҡуйған тирене әллә күпме ваҡыт соланында киреүле тотто, ә яңыраҡ бесеп, бүрек тегеп ултыра ине. | В руке шапка из волчьей шкуры, Бурехуккан-олатай еще давно эту шкуру выделал, она долго висела у него в сенях на перекладине, недавно достал ее, сам раскроил, сам сшил для папы... волчью шапку. | 1 | 77 |
— Әсәй, һин кисә, бик ҙур эш бар иртәгәгә, тигәйнең? | — Мама, ты вроде вчера говорила, что с утра предстоит важное дело? | 1 | 78 |
Ҡеүәтле ҡойроғо «ҡоп» итеп ергә ҡағылды, типкер тырнаҡтары «ҡуян»ды матҡыны. | Мощным хвостом Ыласын слегка коснулся земли, вонзил когти в добычу. | 1 | 81 |
Улым булһа, Ыласын тип нарыҡларға хыялланғайным... | — Я всю жизнь мечтал, что если будет у меня сын, дам ему имя Ыласын... | 1 | 83 |
Ҡулындағы бәпесе тубығына тәгәрәп төшкән, күҙҙәре йомоҡ... | Малыш выпал из объятий на ее колени, глазки закрыты... | 1 | 84 |
Бөркөтсөнөң һәр ишараһын аңлап тора кеүек. | Кажется, все понимает без единого слова. | 1 | 86 |
Бында тик үҙебеҙ генә. | Дома лишь мы. | 1 | 87 |
— Через два дня придешь. – Оҫта знакум ике бармағын күрһәтте лә нығытып ҡуйҙы: – Ладно? | — Через два дня придешь, – Мастер показал два пальца, подтверждая договор: – Ладно? | 1 | 88 |
Моғайын, мин күлдә – балыҡ яралғыһы, ыуылдырыҡ эсендәге селбәрәмендер? | Может быть, я – обитатель озера, рыбья икра или малек? | 1 | 89 |
Шул тиклем оҡшашҡан улар, айырып та булмай. | Они так похожи друг на друга, что не могу их различить. | 1 | 91 |
Ярай, әләйһәң, мин үсегә белмәйемме ни? | Ну ладно, я тоже набрала в рот воды. | 1 | 97 |
— Ярар, уларын һөйләгәнең бар. | — Ладно, про это мы уже слышали. | 1 | 98 |
Исламетдин ағайҙың улы. — Ә, Исламетдиндыҡы булғас, йүнһеҙ малай түгелдер? | — Ну если он сын Исламетдина, наверное, неплохой мальчик? | 1 | 99 |
– Ҡартәсәйем тымғас, атайым дауам итте: | Картэсэй притихла, а отец продолжил: | 1 | 100 |
Мин һиңә тип йәй көнө бер көлтә мәтрүшкә йыйғайным... | Я для тебя еще летом собрала охапку душицы... | 1 | 102 |
Инеп торманым, үҙебеҙгә боролдом. | Не стала к ним заходить, развернулась обратно. | 1 | 103 |
Рәхмәт инде Әмингә, мөғәллим ҡустыға, ҡанатыңды бәпләп тора. | Спасибо Амину, дорогому учителю, что не забыл про тебя. | 1 | 104 |
Ә миңә теймәй, «Кәйҙерем»дән һалдырып тик йөрөйөм үҙен. | Лишь я могу называть его Торопыжкой, меня он не трогает. | 1 | 105 |
Хәйруллаһы уның өҫтөнән ике тапҡыр йәш кәләш (ҡыҙҙан, ти!) алып ҡараған, тора алмаған. | Он якобы пытался сбежать, дважды женился на молодушках, но все равно возвращался к своей Фаризе. | 1 | 106 |
Ә инде дүртемә китеп, «шәп ҡатын» буласағым фаразланғас, мин хәбәрҙең айышын үҙ аллы аңғарырға өйрәндем. | А когда мне пошел четвертый год, и уже стало ясно, что из меня вырастет достойная женщина, я научилась догадываться о многом сама. | 1 | 107 |
– Әсәйем, Карагандаға китмәҫ өсөн, ун мейесте һылап бурларға ла әҙер, күреп торам. | Вижу, что мама, лишь бы не ехать в Караганду, готова и десять печей обмазать и побелить. | 1 | 108 |
Былай, ул еңгәне күргәнем юҡ түгел, һауынсы булып эшләгәнен беләм. | Тетю Фаризу я изредка встречала, знаю, что работает в колхозе дояркой. | 1 | 111 |
Зөлхизә өләсәйемдән, хисапҡа алып, фекер һораусы юҡ инде, ә минән ниңә һорамайҙар? | Вот как, сидят, обсуждают, а меня и в расчет не берут. | 1 | 112 |
Таңғы һибеүгә уятмайҙар, ә кискеһенән беҙҙе ҡалдырмайҙар. | Правда, на утренний полив нас не будят, а уж вечерний – за нами. | 1 | 113 |
— Һеҙгә бында, төпкөл ауылда, күп нәмә ҡараңғы инде ул. Мин унда, хеҙмәттә, төрлө милләт араһында күпте аңланым. | — Вам тут, в глухой деревне, не все известно. А я на службе многое понял. | 1 | 114 |
Тәүге ауыртыу, тәүге күҙ йәше. | Первая боль, первые слезы. | 1 | 115 |
Еңел уҡыным, әсәйем эре хәрефтәр менән яҙа, асыҡ ҡына итеп. | Пишет мама разборчиво, большими буквами, несложно понять. | 1 | 120 |
Түгел шул! Ана бит, эргәмдә баҫып тора ул герой, ауыҙын йырып. | Эх, нет, вот он, герой, стоит рядом и улыбается, весь в пылу охоты. | 1 | 123 |
Жанкисәк тә булдым берәүгә... | Да, в свое время кое для кого была Жанкисэк – Отрада души... | 1 | 124 |
Тотош һөйләһәң, оҙаҡ... | Если про все рассказывать, получится долго. | 1 | 125 |
Холҡома күнеп бөткән ҡартәсәйем дә аптырап ҡалды: | Картэсэй опешила: | 1 | 127 |
* * * | * * * | 1 | 128 |
Әсән дөм иҫәр ҙәһә... | — Нет... | 1 | 130 |
...Хозур йәйге көн. | ...Теплый летний день. | 1 | 131 |
— Яҙғы сәсеүгә сәскес-тырмалар әҙер, көҙгә тиклемен күҙ күрер. | — К весеннему севу вся техника уже готова, а дальше видно будет. | 1 | 132 |
Уңарсы тирә-яҡты ҡыҙыра һалып байҡап, Бүреһуҡҡан энекәш килеп етте, гәпкә ул оҫта, һәүетемсә генә һөйләшеп сәй эстек. | Тем временем подошел Ахмадин, и мы долго пили чай, слушая байки, на которые он признанный мастер. | 1 | 133 |
Никах көнөндә тәү күрҙем уны, мин бит күрше ауылдан, Ерекленән. | Увидела его только во время никаха, я же родом из соседней деревушки – Зирикле. | 1 | 134 |
Башын артҡа ташлап, ҡысҡырып көлөп ебәрҙе лә, кәүҙәмде ҡымтып тотҡан ҡулдарын алға һуҙып, оҙаҡ итеп миңә ҡарап торҙо. | Но, кажется, все равно удивила отца, потому как он, вытянув руки и откинув назад голову, долго и пристально смотрел на меня. | 1 | 135 |
Гәүһәр менән Баязиттың ҡыҙы. | Дочка Баязита и Гаухар. | 1 | 137 |
Әле берәү ҙә белмәй Фаризаның Хәйрулланан олораҡ икәнен, тәжрибәлерәктәре һиҙенһә лә, ун йәшләп айырма барҙыр, тип башына ла килтермәй. | Еще никто не знает, насколько старше она своего мужа. | 1 | 138 |
Бар, ти, тәүге иренән бер улы, Силәбелә ҡалған икән уныһы. | У нее, по слухам, от первого мужа есть сын, который остался в Челябинске. | 1 | 139 |
Кемде? | А кого? | 1 | 140 |
* * * | * * * | 1 | 141 |
Бына – мин юллаған сәбәп тә... Донъябыҙ былай бөтөн ҡаласаҡ: баҙ тулы бәрәңге, ҡабаҡ уңды, көнбағышыбыҙ ике тоҡ булды. | Конечно, хозяйство он оставляет в исправности: полный подпол картошки, тыква в этом году уродилась, семечек подсолнечника собрали аж два мешка... | 1 | 142 |
Иҫем китеп уҡыным, донъяла шундай мөхәббәт булмайҙыр, тип. Әкиәттер, тип... | Удивлялась, думала: в жизни, наверное, не встретишь подобной любви, такое бывает лишь в сказках... | 1 | 143 |
— Беләм дә инде, янғын мискәһен ҡарауыллай. «Мин ҡарауылсы түгел, ә янғын һүндереүсе, пожарник!» – ти үҙе. | — Знаю, знаю, караулит колхозные амбары, а заодно пожарную бочку и каланчу, и хвалится, что он не сторож, а пожарный! | 1 | 144 |
— Һүҙ эйәһе менән йөрөмәй... Ҡартәсәйем шулай ти. | — Как говорит моя картэсэй, у слухов нет хозяина... | 1 | 146 |
— Фариза еңгә, һиңә ифрат ҙур йомошом бар... | — Тетя Фариза, у меня к тебе огромная просьба... | 1 | 147 |
Эйе... | Да... | 1 | 150 |
– Һинең йәшеңдә, ғәҙәттә, әкиәт уҡырға әүәҫ булалар. | – В твоем возрасте дети обычно сказки читают. | 1 | 151 |
Минең менән ҡалһа – булыр ирем, ҡалмаһа... Ярһып китеп, артығын әйттем, аңлайым. | Останется вместе со мной, значит, будет муж, если ж не захочет, то... | 1 | 152 |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
- Downloads last month
- 59