id
int64 1
3.79k
| translation
dict |
|---|---|
1,442 | {
"pbb": "jiyu-",
"spa": "entender (v.t)"
} |
2,218 | {
"pbb": "pinzh",
"spa": "roble (m)"
} |
2,984 | {
"pbb": "tuty",
"spa": "barriga (f)"
} |
780 | {
"pbb": "ctejca-",
"spa": "cruzar (v.t)"
} |
1,608 | {
"pbb": "lupe",
"spa": "blando (adj)"
} |
1,274 | {
"pbb": "icani",
"spa": "golpe (m)"
} |
2,635 | {
"pbb": "shũpy",
"spa": "choclo cocido (m)"
} |
1,063 | {
"pbb": "dyi'p",
"spa": "rostro (m)"
} |
2,305 | {
"pbb": "ptyute-",
"spa": "bifurcarse (v.i)"
} |
42 | {
"pbb": "acj",
"spa": "trampa (un peso cae sobre la presa) (f)"
} |
3,683 | {
"pbb": "yũucue",
"spa": "tío (hermano del papá) (m)"
} |
2,012 | {
"pbb": "pand-",
"spa": "barrer (v.t)"
} |
729 | {
"pbb": "cpa'chi'j-",
"spa": "cobijar (v.t)"
} |
1,112 | {
"pbb": "ejy saapajcy-, ejy upe-",
"spa": "derrumbarse (v.r)"
} |
1,095 | {
"pbb": "een isa",
"spa": "cada día"
} |
3,221 | {
"pbb": "uuwa'jmẽe",
"spa": "inmortal (adj)"
} |
2,744 | {
"pbb": "suwẽe-",
"spa": "descomponerse (v.r)"
} |
1,304 | {
"pbb": "iindy, i'cue, icha",
"spa": "tu (pron.pos)"
} |
1,733 | {
"pbb": "nasa ji'pj-",
"spa": "estar embarazada, encinta (v.i)"
} |
1,826 | {
"pbb": "nui-",
"spa": "agredir (a un indefenso) (v.t)"
} |
54 | {
"pbb": "afy",
"spa": "claro (adj)"
} |
1,789 | {
"pbb": "ney",
"spa": "padre (m)"
} |
2,854 | {
"pbb": "tjẽyte ũs-, tjẽyte u'p-",
"spa": "estar ocupado (v.i)"
} |
2,389 | {
"pbb": "pu'uwe-",
"spa": "apañar (v.t)"
} |
1,463 | {
"pbb": "juuna' yuu-",
"spa": "forzar (v.t)"
} |
2,099 | {
"pbb": "peescatyjí'-",
"spa": "promover un asunto (v.t)"
} |
3,225 | {
"pbb": "ũ'we-",
"spa": "picar (insectos) (v.t)"
} |
1,373 | {
"pbb": "isani",
"spa": "romana (f)"
} |
2,214 | {
"pbb": "pijts",
"spa": "macho (adj)"
} |
1,455 | {
"pbb": "ju'ngu",
"spa": "a favor de (adv)"
} |
2,323 | {
"pbb": "puiini",
"spa": "pleito (m)"
} |
955 | {
"pbb": "cweetj-",
"spa": "iluminar (v.t)"
} |
2,122 | {
"pbb": "pejna-",
"spa": "rendir (v.t)"
} |
3,489 | {
"pbb": "ya'castigaī-",
"spa": "ser castigado (v.i)"
} |
2,885 | {
"pbb": "tsẽy",
"spa": "azul (adj)"
} |
2,072 | {
"pbb": "pdyi'pu-",
"spa": "enfrentar (v.t)"
} |
271 | {
"pbb": "caaīitse'j-",
"spa": "mandar cocer (v.t)"
} |
3,480 | {
"pbb": "yaase-, ya'yaase-",
"spa": "llamarse (v.r)"
} |
1,626 | {
"pbb": "maa, maava",
"spa": "alguien (pron)"
} |
1,499 | {
"pbb": "jycuutyi'j-",
"spa": "desenfundar (v.t)"
} |
3,386 | {
"pbb": "wechwecha",
"spa": "gozo (m)"
} |
2,782 | {
"pbb": "taqui'ni tumb",
"spa": "paloma domesticada"
} |
3,454 | {
"pbb": "wẽt putasã",
"spa": "olor (fragante)"
} |
2,108 | {
"pbb": "peetjengu-",
"spa": "espiar (v.t)"
} |
2,013 | {
"pbb": "pang-",
"spa": "lastimarse (v.r)"
} |
1,302 | {
"pbb": "iindy jīi",
"spa": "suyo (de usted) (pron.pos)"
} |
224 | {
"pbb": "biite'j-",
"spa": "embijar (v.t)"
} |
2,546 | {
"pbb": "sela",
"spa": "laurel de cera (árbol) (m)"
} |
3,743 | {
"pbb": "F'i'n'ipe'la",
"spa": "un pedazo escrito de"
} |
2,393 | {
"pbb": "pu'yacj-",
"spa": "reemplazar (en su cargo) (v.t)"
} |
128 | {
"pbb": "ãsh-",
"spa": "echar (granos, palos, piedras) (v.t)"
} |
543 | {
"pbb": "chita-, (rep) chita'ta-",
"spa": "colgar (suspendido) (v.t)"
} |
2,697 | {
"pbb": "squii-, (rep) squiiyu'yu-",
"spa": "mirar (hacia abajo) (v.t)"
} |
2,689 | {
"pbb": "spay-",
"spa": "mirar a lo lejos (v.t)"
} |
3,637 | {
"pbb": "yuj-",
"spa": "venir (v.i)"
} |
2,289 | {
"pbb": "pta'sh-",
"spa": "informar (v.t)"
} |
3,777 | {
"pbb": "pkhakhe'c'a úuski'pn'isu",
"spa": "en (espacios) reunión donde todos ponen de su corazón"
} |
521 | {
"pbb": "chich",
"spa": "carne (f)"
} |
2,918 | {
"pbb": "tswendu'ndu-",
"spa": "voltear la cabeza (v.t)"
} |
713 | {
"pbb": "cpã",
"spa": "herida (f)"
} |
3,237 | {
"pbb": "uycjẽw-",
"spa": "pasar de un lado a otro"
} |
3,757 | {
"pbb": "fiiy fiiy úiskiwe'n'i hi'psa nasa",
"spa": "gente que tiene costumbres diferentes"
} |
1,547 | {
"pbb": "jyũcj-",
"spa": "amarrar nudo (v.t)"
} |
2,832 | {
"pbb": "tjame-",
"spa": "avergonzarse (v.r)"
} |
3,010 | {
"pbb": "tyac",
"spa": "llano (m)"
} |
701 | {
"pbb": "cmuutsu'j-",
"spa": "hacer amontonar (v.t)"
} |
877 | {
"pbb": "cuse pẽtyj",
"spa": "muñeca (de la maño) (f)"
} |
2,144 | {
"pbb": "pembẽe-",
"spa": "chillar (v.i)"
} |
1,193 | {
"pbb": "fi'cue",
"spa": "moteado (adj)"
} |
3,614 | {
"pbb": "yu'acj-",
"spa": "meter en (v.t)"
} |
3,236 | {
"pbb": "uy-, tjeng-",
"spa": "ver (v.t)"
} |
99 | {
"pbb": "andy jīi",
"spa": "mío (adj.pos)"
} |
3,348 | {
"pbb": "wa'ta",
"spa": "montura (silla de montar) (f)"
} |
1,691 | {
"pbb": "molta ya'ja",
"spa": "jigra tejida con agujas grandes"
} |
3,746 | {
"pbb": "nasasa ne'hwe's'",
"spa": "autoridad indígena"
} |
187 | {
"pbb": "aysu",
"spa": "acá (adv)"
} |
962 | {
"pbb": "cwẽ'yã",
"spa": "helecho (m)"
} |
1,305 | {
"pbb": "iindyi'pu-",
"spa": "confrontar (v.t)"
} |
3,552 | {
"pbb": "ya'pcji'cj-",
"spa": "ser lavado (v.i)"
} |
1,757 | {
"pbb": "ncumbale",
"spa": "consuegro (m)"
} |
177 | {
"pbb": "atyãj-, paapẽjy-",
"spa": "averiguar (v.t)"
} |
3,416 | {
"pbb": "wejy",
"spa": "más (adv.comp)"
} |
1,625 | {
"pbb": "maa yujva",
"spa": "ninguno (pron)"
} |
1,698 | {
"pbb": "much",
"spa": "pantalones de liencillo (m.pl)"
} |
13 | {
"pbb": "aacha'j-",
"spa": "calentar (v.t)"
} |
74 | {
"pbb": "ãjsa, ewusã, chjãchjasa",
"spa": "poderoso (adj)"
} |
2,074 | {
"pbb": "pechcanu-",
"spa": "olvidar (v.t)"
} |
3,595 | {
"pbb": "ya'yaase-",
"spa": "ser llamado (v.i)"
} |
1,468 | {
"pbb": "jweelu-",
"spa": "asomar (v.i)"
} |
159 | {
"pbb": "atsejy",
"spa": "asco (m)"
} |
3,254 | {
"pbb": "vis-, sũupi'j-",
"spa": "desyerbar (v.t)"
} |
2,756 | {
"pbb": "tãapjũu-",
"spa": "anublarse (v.r)"
} |
1,597 | {
"pbb": "lisãa- (llisãa-)",
"spa": "rezar (v.r)"
} |
562 | {
"pbb": "chucha",
"spa": "zarigüeya (f)"
} |
967 | {
"pbb": "cyãa, tyãa",
"spa": "ella (pron.pers)"
} |
3,233 | {
"pbb": "u'y",
"spa": "hembra (f)"
} |
979 | {
"pbb": "cysus-",
"spa": "mentar, mencionar (v.t)"
} |
1,296 | {
"pbb": "iimẽj",
"spa": "sumamente (adv)"
} |
3,471 | {
"pbb": "wuwũu-",
"spa": "correr (v.i)"
} |
1,606 | {
"pbb": "lu'l-",
"spa": "moler (cosa aguada) (v.t)"
} |