text
stringlengths 2
31k
|
|---|
Сүлэлгэhөө тэрьелжэ Перси ороод, өөhэдынгөө шахта эсэргүүсэhэп персидскэ үгытэйшүүдэй восстанида хамаадалсан, революционно персидскэ сэрэгые толгойлон ябаба.28 Французаар нэгэшъе үгэ мэдэхэгүй аад, Париж орожо, Лениниие оложо, Париж шадархи Лоижюмодо ленинскэ партийна hургуулиин эгээл анхаралтай hурагшадай нэгэн болоhон байна.Хожомынь ородой хэдэн городуу- даар ябаха ба болыиевигүүдэй конфе- ренцидэ бэлэдхэхэ даабаритайгаар Сер- гые Ленин хадаа Росси элигээhэн байна. |
Серго болбол Киевтэ, Екатеринос- лавта, Харьковта, Полтавада, Хара далайн ехэ ехэ портнууд—Одессэдэ, Николаевода, мүн баhа Баку ба Тиф- листэ нюусаар хүрэжэ, Владимир Ильи- чын даабариие алдар солотойгоор дүүргэбэ.1912 оной эхеэр хилын саанахи Прага городто болохо конференцидэ большевигүүд России элдэб нютагууд- hаа сугларба.Энэ конференци хадаа иартиин ажа- ябуулгада шухала событи мүн байгаа. |
Волыневигүүд хэдэн жэлдэ меньшеви- гүүдтэй хатуу шанга тэмсэл ябуул- hан байна. |
Меньшевигүүд хүдэлмэри-29 шэдэй хэрэгтэ урбаhан ба революционно хүдэлмэридэ хоро хүргэhэн байна.Прагадахи конференци дээрэ боль- шевигүүд хадаа меныневигүүдые пар- T P ih a a намнажа гаргаба.Серго Пражска конференцидэ ха- баадалсажа, Ленин ба Сталинтай хамта болыневистскэ иартиин Центральна ко- митедтэ hунгагдаа hэн.Серго болбол Росеида бусажа ерээд. |
Вологда ошобо. |
Тиихэдэ тэндэнь нүхэр Сталин сүлэлгэдэ байгаа. |
Серго кон- ференциин тогтоолнуудые Сталинда дамжуулан үгэбэ. |
Тэрэ дарыдаа Стали- най сүлэлгэhоо тэрьелхэ ябадал эмхпд- хэгдэhэн ба хэдэн үдэр үнгэроод бай- хада Орджоникидзе Сталин хоёр Баку- да байгаа бэлэй.Партийна хүдэлмэри шэнээр бусал- ба. |
Подпольно типографинуудта революционно большевиетскэ хуудаhанууд хэблэгдэнэ. |
Бүхы ехэ ехэ городуудта хүдэлмэришэдэй нюуеа суглаанууд бо- ложо, тэдээн дээгүүр хилын саанаhаа бусажа ерэhэн большевигүүд конференци тухай хоорэбэ.30 Петербургда тиимэ суглаануудай нэгые Серго үнгэргэхэ ёhотой байгаа. |
Теэд полицинууд тэрэнэй хойноhоо унинэй гэтэжэ ябаа. |
Тагнуулшад хадаа тэрээниие нэгэ городhоо иүгөө город- то үдэшэжэ, нэгэниинь нүгоөдынгоө ажаглалга доро тушаадаг hэн. |
Сергын Петербургда ерэхэ үдэрынь полицида телеграммаар мэдээсэгдэhэн байба.1912 оной апрелиин 14-дэ Петер - бургын улицаhаа Серго болбол хинам- жада абтаа hэн.Серго хэдэн hара петербургска түр- мэдэ hууба. |
Судынь боложо, тэрээниие гурбан жэл хэрэмдэ хааха ба бүхы на- hандань Сибирь шадар, сүлэхөөр пшид- хэбэ.Намар хинамжада абтаhан хүиүү- дыешэрэдэг бишиихан пароход Сергые Петербургhаа Щлиссельбургска хэрэмдэ абаашаба. |
Сергые „угаа аюултай гэмтэна гэжэ нэрлэhэн ба тэрээнтэй үлэмжэ хатуугаар хандаха хэрэгтэй гэжэ уридгпалан бэшэhэн байна.Серго урда зүгэй хүн. |
Хадын тун- галаг агаарта ба гэрэлтэ наран доро31 ургаhан грузинска арадай хүбүүн. |
Тэрэ хадаа өөрынгөө хүсэл зоригые дүүр- гэнгүй арганьгүй байгаа. |
Арадай хон- гёо hайхан дуунуудые, түргэн пляска- нуудые. халуун арсалдаа, бодото хэрэг дурладаг hэн. |
Тиин Серго өөрынгөө нарата эхэ нютаг—Грузине юунhээшъе үлүүгээр дурладаг байгаа даа.Теэд хойто зүгэй тэнгэри түрмын бишиихан сонхоор сиидыхэдэжэ хараг- дадаг байгаа.Хашалан зоболондо баригдагшадай үни удаан hуухадаа ханаhаа хана хү- рэтэр гэшхэжэ элээhэн түрмын пол дээгүүрхи гансал шулуун субасаар ябажа болохо байгаа.Камерын хананууд мүльhэн шэнги хүйтэн ба хашалан зоболондо баригдаг- шадые нойтон шииг нэбтэрээнэ. |
Серго үбдэшэбэ. |
Дүлииржэ байhанаа ехэдээ гайхан мэдэрбэ.Тиигээд иимэ гуйлта бэншбэ:„Ш эхэеэ аргалуулхымни тулада на- майе петербургска түрмын больницада ябуулхые гуйнаба.32 Гэбэшье Сергые тип июнь нбуу л багу й .„Дүлйи олоhон зандаа үлэхэмни гээшэ ха гэhэн өөрынгөө амаргүй бай- дальте нюуха аргамнигүй4 4 гэжэ Серго турэлхидтоо бэшэh эн байна.Серго оорыигоо ерээдуйн революционно хүдэлмэри тухай бододог байгаа.Богонихон прогулка хэхэ сагтаа бэшэ хаагдагшадтай хоорэлдэхые орол- додог hэн. |
Энээнэйнь түлоо Сергые карцерта хаадаг байгаа. |
Тиихэдэнь дэ- бидхэргүйгоор шулуун наар дээрэ ун- тадаг ба дабhагүй хуурай хилээмэ эдидэг байба. |
Хүндэ гэгшын түмэр шүдэр хүлнүүдыень шуhанай гаратар үрэдэг бэлэй.Теэд хатуу түрмэ тэрэнэй эрэлхэг зоригые хухалаагүй юм. |
Серго болбол үрэгүй гашуудалда дарагдажа, гомодо- жо байгаагүй. |
Түрмэ соогоо хододоол нэтэрүүгээр ба шуналтайгаар hуража байба.Тэрэ хэрэмдэ hуужа байхадань Сер- годо үгтэhэн нэгэ шугамтай, клеёнко3. |
Товарищ Серго 33 гадартай, Шлиссельбургска каторжна түрмын тамгатай зузаан тетрадиинь үлэЕэн байна.Серго тэрэ тетрадьтаа календарь \ээд, мартахагүй гэhэн бүхы юумэ- нүүдээ бэшэдэг hэн. |
Нэгэ хуудаhан- дань дүүрэтэр номуудай нэрэ бэшээ- тэй, тэдэ номуудые түрмын библиоте- кэhээ эридэг байгаа.Бүхэдэлхэйн историие шудалан үзэ- дэг, европейскэ элдэб оронуудай ажа- хые шэнжэлдэг ба Росситай зэргэшүү- лэн үзэдэг hэн. |
Тиин таблицануудые зурадаг ба номуудhаа ехэнүүд буул- габаринуудые хэдэг hэн. |
Тетради и н эндэ тэндэ шара хуудаhанууд дээгүүр немецкэ үгэнүүдые бэшэhэн столби- гууд дайралдадаг. |
Серго хадаа хари хэлэндэ hурахые оролдоhон байгаа.Нэгэтэ Серго английска агууехэ поэт Байронай бонграфи уншаба. |
Байрон хадаа өөрынгөо ами наhые эрхэ сүлоогоо олохын түлоө восстовалhан греческэ арадта үгэhэн юм.Өөрынгөө тетрадь соо далайн эрье- дэхи бишиихан греческэ городто, аянай34 майхан соо, революционно отрядай сэ- рэгүүдэй дунда поэдац үхэhэн тухай рассказые Серго сэдьхэлээ хүдэлэнгеэр буулгажа башэа hан.Каторжна түрмын шиигтэй, хүйтан шулуун хана соо большевик Серго Орджоникидзе нүгшэhан поэдэй шүлэ- гые дабтадаг байба:Харбээ, ши залуу ябаhанаа хайрлаа hаа.Ами наhаяа юундэ гамнанаш дэмы?Үхэлшни урдаш шамайе хулеэн байеал даа,Вайлдаанда алдар солотойгоор унажа шадахагуйаалши?СИБИРhТЭЕхэ үдхэн үhэтэй хоёр бишиихан Якутска морид хонхонуудые дуугарган саhатай харгыгаар солбоноор гүйлдэнэ.Харгые зубшан, үндэр улаан нарhад зэрлиг, зэбүүн сибирскй ой ханаран байна.Якут улаашан hандайбша двэрээ гурба нугаралдан hуугаад, hанаа ама- раар моридоо хаахирна. |
Угаа хуйтэн байба.Гансаардаhан замшан бухөөгэйнгөө булан да хүдвлэнгүй hууна. |
Тара хүн'35 дулаанаар хубсалhан байба. |
Дэгэлэйи- гээ ута хормойгоор хүлнүүдээ орёо- гоод, дээгүүрнь даха үмэдэhэп ябаа hэн. |
Сагаан арhан мал rail га а сохо уруу га а ороторнь лаб үмэдэнхэй. |
Ехэ хара гомодолтой нюдэнүүдынь, барагар нюурынь, жэгтэй хамарынь —эдэ бүгэдэнь тэрэ хуниие энэ шо- гагай бэшэ, аяар холын урда зу- гэй хүн гэжэ элилнэлжэ байгаа. hу- раар татуургадаhан модой хайрсаг тэрээнэй хулэйнь хажууда ябана.Тэрэ хадаа сүлэлгэдэ элигээгдэhэи Серго Орджоникидзе мүн бэлэй.1915 оной намар Шлиссельбургска хэрэыдэ Сергын hууха болзор дүүрэ- бэ. |
Тэрээниие түрмэhөө табижа, Сибирь уруу „мүнхэдөө нютаглахыень сүлэн элигээбэ.Иэгэ жэл шаху у ябажа, сүлэлгын- гөө хизаа]) хүрөө hэн. |
Xa6aj) болотоj > Иркутскда ойрохои байhан Александ- ровска сүлэлгын түрмэдэ hуугаад, 1916 оной апрельдэ Якутск элигээгдэhэн юм.Серго хадаа бэшэ тушаагдагшадтаяа хамта бурядай талаар, сибирскэ тайгаар36 нилээн удаан нбагаар ябажа, тэндэhээ зун болohoн хойно баржын түрмэ соо тамаржа Якутскда хүрөө 1шн. |
Тиихэдэ Якутскда дүрбЭн зуугаад тухай сулэг- дэгшэд байба, тэдэнэй дунда олоп большевигүүд байгаа.Сергын медицинскэ эрдэмтэй хун тула- дань Якутска больыицып дэргэдэ үдөө- хые тэдэнэр губернаторhаа зүбшөөл абажа шадаhан байна. |
Сергын ерэhэн- hээ хойшо сүлэгдэгшэдэй дунда ай- хабтар hэргэлгэ боложо, нюуса суглаа- нууд, докладууд ба арсалдаанууд эхил- б», тэрээнhээ начальствонъ айжа, Сер гые дары түргэн Якутскhаа саашань ерэн километр зайтай Покровское селодо ябуулба.Серго хадаа зургаадахи hараа иок- ровско больницада фельдшерээр худэл- жэ байгаа. |
Серго хадаа Якутска iюсе- логу уд—хүдөө нютагуудаар иишэ тии- шээ аяар табан зуугаад километр га- зараар ябажа. үбшэн якудуудые а])гал- даг hэн.Больницын врач Покровскодоо саг үргэлжэ байдаггүй башка, тэрээнйие хоёр фельдшернүүд орлодог байба.37 Тиихэдэ оршон тойрон ехэ хэсү\ бэрхэтэй байгаа даа. |
Волчанка, трахо- мо гэхэ мэтэ аюулта үбшэд таража. үхихубүүд үхэдэг ба hохор болодог байгаа, Серго үбшэн үхибүүдтэ ходо- доол инаг hайнаар хандадаг бэлэй. |
Яда- жа байhан үгытэй нютагта аргалжа байhан үхибүүдээ Серго олонхидоо өөрөө угаадаг байба. |
Үгышье hаахүн- дэ үбшэнтэй үхибүүдые оорынгоо дэгэ- лээр орёожо,Покровско абаашаад, боль- ницада оруулжа аргалдаг байгаа.Түрүүшээр Покровекын үхибүүд Сергын сибирягуудhаа ондоо дадаагүй түхэлтэй байhандань, тэрээнhээ айдаг байгаа.—Цыган!—гэжэ тэдэ хашхаралдаад. тэрээниие харамсаараа иишэ тиишээ хоргодошодог байба. |
Гэбэшье, удангүй Сергые hайса таниhан ба тэрээндэ дур- лаhан юм.Серго болбол хүхюун ба hайн хүн hэн, тэрээндэ аргалуулхада оройдоошье аймшаггүй байба. |
Тэрэ хадаа ho ни и наада зугаа гаргадаг, оорынгоо ябаhан элдэб оронууд тухай ехэ hонинюумэ- нүүдые хоорэдэг hэн. |
Тиин Грузиhаа посылка абахадаа өөрынгөө бишиихан нүхэдые амтатайхап hамарай колбас- кануудаар хүндэлдэг hэн.Сергын дадаагүй фамилииень нэр- лэхэдэ үхибүүдтэ бэрхэтэй hэн, харии уданшьегүй Покровскодо тэрээниие юрэл „Грузя4 6 гэжэ нэрлэдэг болобо.Серго хадаа Покровскын залуу hургагша Зинаида Гаврпловнатай илан- гаяа бэхеэр үелhэн юм. |
Тэрээндэ өөр тухайдаа, өөрынгөө бүхы бодол ба пла- нуудые хэлэдэг байгаа. |
Зинаида хадаа Сергын hамгаи, наhан со охи эгээл дү- тын ба ү г нэн нүхэрынь болоhон юм. |
Зинаида болбол Серго тухай энхэрэн оролдожо, сүлэлгыень хүнгэдхэхые бо- домжолдог байба. |
Зуугаад километр участогууд дээгүүрээ ябахаа ошоходош, Зинаида тэрэниие энхэрэн дулаалжа үгэдэг hэн,—урда зүгэй хүнэй сибир- скэ хүйтэниие туйлахань бэрхэтэй гэжэ мэдэдэг байгаа. |
Энэ hайн заяата оролдолгонь ямаршье дэгэл ба даха- hаа үлүү hайнаар Сергые дулаасуул- даг байгаа...39 Тээ урда тээнь харгы дээрэ нэгэ юумэы харлаhаар уданшьегүй нэгэ хүн урдаhаань ерэжэ ябаба. |
Тэрэнь хаза ар моритой иютагай сахюулшан байба:—Энэ хэн ябанаб?—гэжэ дүтэлхэ- дөө тэрэ хүн асууба.— II ель с ер.—гэжэ ташуураараа бү- хөөг уруунь заажа. улаашан якут ха- рюусаба.—А, иокровско фельдшер! |
Мэндээ!—Мэндээ!- гэжэ Серго хэлэбэ.— ho мин юутэйбта?— Аргагүй ехэ ho нинто йб.—гэжэ үнөөхи сахюул харюусаад, дүтэлэн ерэжэ аалиханаар хэлэбэ:—Пет]>оград- га амгалан бэшэл ха.— Юун бэ?—Хаан шэрээhээ халяа аа гү гэл- сэнэ. |
Юрэ лаб hайса юушье мэдэгдэ- иэгүй. |
Начальствоhаа энээн тухай ямаршье захиралта абтаадүйл даа.Теэд саашань Серго юушье hура- багүй. |
Сэдьхэлээ хүдэлэн тэрэ сахюул- тай мэндэшэлдэн тараад, улаашанда мо- ридойнгоо шадал мэдүүлэн дабхихыень дурадхаба.40 Серго ехэ баяртай, хүхюуи Покров- ское уруу hөөргөө шурьюулжа ерэбэ.Серго харгыдаа ото дууладаг, улаа- шанаа тэбэридэг, түргэн ябахыень гуйдаг байба. |
Тэдэнэр удэртоо зуун километр ябадаг байгаа.Тэдэнэр хоёрдохи суткадаа Покров- екодо хүрэжэ ерэбэ. |
Селогой захьш лав- кын хажууда зон уймэжэ байбад. |
Серго тэргынгээ бухоогhөо hүрэн гараад. зоной дунда орожо, эхилжэ байhан ре- волюци тухай хөорэбэ. |
Тиихэдэ Серго гансата сүлоотэй болоhондол байгаа. |
Тшггээд айхабтар түргэн hургуули тээ- 1иэ харайлган ошоод, дахаяашье, дэгэ- лээшье тайлангүй гэртэ байhан бүхы зониие тэбэрин мэндэ]пэлжэ оробо.—Ура! |
Рев о люди!—гэжэ хашха-раад, Зинаида Гавриловна, тэрээнэй эхые ба хүгшэн якут еторжиха эх энэ- рые таалаба,Улаадажа ерэhэн якут айhан янза- тайгаар Сергые хараад, хайрлангяар аалихан хэлэбэ:—Манай фельдшер, магад, эрьюутэй болоо гээшэ ха: харгыдаа ото шангаар4 1 хашхаржа 6а дуулажа ябаа. |
Үгышье hаа, магад, hогтотороо уужархёо гээ- шэ гү?Серго хадаа үхибүүн шэнги энеэжэ оа баярлажа байба. |
Тэрэ үдэшэндөө поч- тово моридые хүлhэлөөд, шамдагай ту- хеэржэ Якутск оробо.Хаан огтолон үгы болоо, Россида революци боложо байна, гэжэ Серго Якутскда мэдэбэ. |
Якутскда байhан сүлэлгынхид: „Эхэтэеэ уулзахыетнай зүбшөөгдэбэ4 4 гэhэн телеграммые Пет- роградhаа абаба. |
Энэнь хадаа револю- ци эхилээ гэhэн удхатай байгаа.Серго хадаа бэшэ сүлэгдээшэдтэй хам та ябажа, Якуте кhаа хаанай чинов- нигуудые тэрэ дарыдань намнажа, шэ- нэ революционно засаг түбхинүүлжэ захалба. |
Тиин Якутска үгытэйщүүдэй нэгэдэхи съезд татагдаба.Серго Сибирьтэ удаан улэжэ шада- хагүй байба. |
Большевистскэ ЦК-гэй член hэн туладаа Петроград орохоёо яараха хэрэггэй байгаа.Майн hүүл тээ Покровско селогой хажууда нэгэ ехэ пароход тогтобо. |
Тэрэ пароход дээрэ Якутскhаа ябаhаи сүлэлгынхид бүлэнэртэеэ хамта байба. |
Тэдэнэр Россида бусажа ябаа. |
Тэ- дэнтэй хамта Серго ба Зинаида Гавриловна ошолсобо.—Баяртай, сүлэлгын орон!.. |
Агуу- ехэ российска революци мандат! |
Бүхэ- дэлхэйн революци мандат!..—иигэжэ Серго хадаа Сибирьтэй хахасаhан байна.СЕРГЫН ЛЕНИНТЭЙ УУЛЗАЛГА1917 оной июлиин hүүл тээ, нэгэтэ үглөогүүр, Серго гэртэhээ гарахадаа Зинаида Гавриловиада хэлэhэн байна:—Табан часта ерэхэб. |
Эдеэлхэеэ хамта ошохобдп.Тиихэдэ тэдэнэр революционно Петроград ерэhөэр нэгэ hара болоhон байгаа. |
Серго үглөө бүри Невскэ заста- вада ошожо, хүдэлмэршнэдэй райондо, заводуудта, казармануудта, суглаануу- дые ба митингнүүдые үнгэргэдэг hэн.Хаан хииамжада абтаhан ба Сибирь тээшэ элигээгдэhэн байгаа. |
Орониие Сагзуурын правительство уиравлялжа пайба. гэбэшье эиэ правителъс-твода хүдэлмэришэдhоо ба таряашадhаа иэгэ- шьехүн үгы байhан ба энэ лравительет- 1 3 0 болбол капиталистнуудай ба помощи- гуүдэй правительство мүн байгаа.Хүдэлмэришэд, солдадууд ба таряашад бүхы России соо өөhэдынгое с()ве дүүдые эмхидхэбэ. |
Большеbiiгүү ,i сагзуурын правительствода хаа-хаана- гүй эсэргүүсэи тэмсэба. |
Үдар бүхэп- дэл зэбсэгтэ туласалдаануудай боложо болохоор тэмсэ.1 ябажа байба.Сагзуурып правительство хадаа большевигүүдые дарахаяа шиидэба ха. юнкериүүд ба офицернүүд болбол боль- шевигүүдэй бүхы вождьнорые хинам- жада абахаа город соогуур мүрдана ха гэhэн үгэнүүд Петроградаар тараба.Энээн дээрэhаа ерэхэб гэhэн табап сагтаа Сергын ерэхэтүйда Зинаида Гавриловна ехэ hанаата болоhон баП- па. |
Серго хадаа зургааншъе. наймаи- шье, арбаншье сагта гэртээ ерээгүй байгаа.Дэмы бэшэ hанаагаа зобоИон Зи наида Гавриловна Сергые бэдэржэ ошохоёо hанаба. |
Теэд орой болоhон ба44 городые му уса мэдэхэ байба. |
Тиигээд- пгье Оергын хаанашъе байлтайнъ мэ- ;I , эгдэхэгү й Гайгаа.„Хинами,-ада абтаба гээшэ гү?а гэжэ айпгяар hанаад, нюдөөшье анйжа шадаагүй hэн.Харпн энэ үедэ Серго хадаа дач па поезддо hуугаад, финляндска харгыгаар ябажа байгаа. |
Үдэрыпь Сталиитай уул- заад, тэрээнhээ мюуса даабари абаhан байна. |
Яаралтай ба июуса хэрэг бай- кап юм,—Серго үнгэрхэдөө ябахамни гэжэ hамгапдаашье хэлээгүй байна.Сестрорецкhээ холо бэшэ байhап Разлив гэжэ бшянихан станцида Серго ноездhоо бууба. |
Газаа hүни боложо байгаа. |
Заалгаhап гэрээ олотороо. тэрэ хадаа дачын хажуугаар нэгэ хэды саг алхалап ябаба. |
Сергын тэрэ гэрэйнгээ үүдэ топшоходош», нэгэ эхэнэр нээбэ. |
Серго оорынгоо хэлсээтэ угые хэлэбэ.—Үбгэмнн гэртээ үгы. |
Танине үдэ- шэхыень хүбүүгээ элигээхэм,—гэжэ тэрэ эхэнэр хэлэбэ.Нэгэ хэды минута болоод, арбан хоёр тухай наhанай хүбүүн, hэльбэ45 үргэлөөд гаража ерэбе. |
Серго hэльбэ- нүүдыень тэрээнhээ абаба. |
Тэдэ хоёр нуур тээшэ зүргэ харгыгаар дуугай- хан ябабад. |
Аалиханаар уhа уруу лод- ко түлхижэ оруулба. |
Тэрэ хүбүүниинь задууртань hууба, Серго hэльбэдэбэ. hэльбээрээ уhа халта хүдэлгэн аалиханаар тамаржа, тэдэ нүгөо талы и эрьедэ гараад, үдхэн аад набтархан бургааhан еоОгуур саашаа гараха гэжэ ябаба. |
Намагтай газар байгаа—нуур дээгүүр, нуганууд дээгүүр хүнгэн ма- пан тунажа байба.Тиигээд нэгэ бишиихан сабшагда- жа байhан нугада гараад, обоолhои үбhэнэй хажууда тогтобод. |
Серго зүг бүреэ эрьелдэн хараба.Гэнтэ Сергын араhаа нэгэ хүн ерэжэ дала мүрыеиъ альгадажархиба. |
Серго эрьелдээд орхибо. |
Һахалаа хюhажар- хиhан, хуушан муу пальтотой, финскэ үбhэшэндэ адли нэгэ хүн хүхюунээр мэндэшэлбэ. |
Серго тэрэниие хараад танибагүй.Тэрэ хүн энеэбэ:4« - Яагаабта. нүхэр Серго, танинагүй гүт?Владимир Ильич!—гэжэ Серго хашхараад гарыень шангаар адхажа оробо.Тэрэ хадаа Ленин мүн байгаа.Большевигүүдые хиналтада абажа эхилхэдэнь, Сталин түрүүтэй хэдэн иүхэдынь саг зуура Ленин болбол Пет- роградhаа холодохо ёhотой hэн гэжэ хүсэлhэн байна.Владимир Ильичые энэ хооhон газар нюусаар абаашаhан ба тиигээд тэндээ Владимир Ильич хадаа үбhэ сабшажа байhан таряашан хэбэртэй боложо hууhаи юм. |
Үдэлхэдөө загаhа баряад. түүдэг дээрэ чайник соо оороо бусал- гадаг. каша шанадаг байба. hүниндөе отог соо үбhэн дээрэ хуушан драпова пальтогоор хушаад унтадаг hэн. |