text
stringlengths 2
31k
|
|---|
Урдан]. далайн долгинууд шэнги үдхэн садай набша намаа намхалзажа харагдаба. |
Тэнгэридэ голубкаанууд нии- дэн наадана. |
Тиигээд Ж еня иигэжэ шиидэбэ: голубкаанууд хадаа хайлгана шубууд боложо, энэ сараи хадаа бүхы аргамжануудтаяа. фонарьнуудтаяа ба ту- гуудтаяа томо корабль болуужа, Ж еня өөрөө капитан болохо.Женидэ ехэ хүхюу болобо. |
Ш турвальна мөөрыень эрьюулбэ. |
Ш анга татаатай улhан проводуудынь шэ- шэрэлдэжэ, дүүердэбэд. hалхин шууяжа, ногоон дол- гинуудые тууба. |
Тэрэ хадаа Женидэ сарай кораблиинь далай дээрэ аажамаар ба вамдуугаар эрьеядэжэ бай-, hан шэнги боложо үзэгдэбэ.— Руляа зүүн хажуу тээш энь!— гэжэ Ж еня шан- гаар командалаад, хүндэ мөөрөө улам хүсэтэйгөөр муш- хаба.Оройн забhарнуудаар наранай нарин сэхэ туяанууд нэбтэрэн ороод, Жениин нюур, платьеда тудаба. |
Тии- хэдэнь Ж еня энэ иихэдээ дайсанай онгосонууд өөрын- гөө прожекторнүүдээр намайе бэдэржэ олобо гэжэ hа- маба, тиимэhээ тэдэнтэй байлдаха гэжэ шиидэбэ.Корабляа баруун, зүүн тээшэнь годируулжа, бүхы хүсөөрөө мүнөөхи хахинаатай мөөрөө жолоодоно, бар- дамаар командын үгэнүүдые хашхарна.Тиин байтарнь прожекторэй хурса сэхэ туяанууд hуларжа, унтаршаба. |
Теэд энэнь наран үүлэнэй саана ороо бэшэ ааб даа. |
Харин дайсанай бута сохигдоhон онгосонууд уhанда шэнгэбэ гээшэ.з) Ш турвальна мөөр—залууршын эрьюулжэ, пароходоо иишэ тиишэнь ш эглуулдэг мөөр.23 Байлдаан дүүрэбэ. |
Суда тооhон альгаараа Ж еня духаяа аршаба, 1энтэ ханада байhан телефоной хонхо ханхинаба. |
Теэд Ж еня иихэ гэжэ юрэ hанаагүй Энэ телефон хадаа миин наадхуур гэжэ hанаhан байгаа. |
Женидэ ехэ аягүй болобо. |
Трубкыень абажа шагнаба,Хонгёо ба эрид шанга дуун асууба:— Алло! |
Алло! |
Харюусагты. |
Ямар элжэгэн энэ ироводуудые таhалжа, иимэ тэнэг, ойлгогдохогүй тэм- дэгүүдые үгэжэ байнаб?' |
— Энэ хадаа элжэгэн бэшэ, — гэжэ абиртаhан Ж еня гүбэд гэбэ. |
— Энэ биб — Женя!— Тэнэhэн басаган! — гэжэ мүн тэрэ дуун эрид. шангаар ба айнгяар хаш харба.— Ш турвальна мөөрө» орхи, тиигээд тэрьелжэ арила. |
Мэнэ гэhээр... улад гүйлдэжэ ерэхэ, тэдэнэр шамайе наншаха.Женя трубкаяа хаяба, теэд хояшмдошобо даа. |
Тэрэ сонхын гэрэлдэ нэгэ хүнэй толгой бултайба: эн» хадаа Гейка байгаа, хойноhоонь Сима Симаков, Коля Колокольчиков, удаань үшөө, үшөө хүбүүд гаража ерэжэ байбад.— Таанар хэд гээшэбта? — гэжэ айhан Ж еня сон- хоhоо зайлан сухариха зуураа асууба. |
— А рилагты !. |
Энэ манай сад. |
Б и таниие эндэ ерэхэ гэжэ дуудаа- гүйб.Гэбэшье, тэдэ хүбүүд мүр мүрөөрөө ниилээд, нягта хана шэнгеэр Ж еня тээшэ дуугайгаар дүтэлэн ошожо ябабад. |
Булан да хаш агдаhан байхалаараа Ж еня х а т - харжархиба.Тэрэ үедэнь сонхын гэрэлдэ үшөө нэгэ hүүдэр эригэд гэбэ. |
Б улта эрьежэ, тэрээндэ зай гаргаж а үгй- бэд. |
Тиин Ж ениин урда үндэр бэетэй, бараан үhэтэй, энгэртэнь улаан одо гнэрэжэ оёhон, хамсыгүй хүхэ <амсатай хүбүүн байжа байба.— А аляар Женя! — гэжэ тэрэ хүбүүн шангаар хэлэбэ. |
— Хашхарха хэрэггүй. |
Ш амда хэншье гар хүрэ- хэгүй. |
Ш и бидэ хоёр танил гээшэбди. |
Б и — Тимурби.— Ш и Тимур гүш? — гэжэ Ж еня дүүрэн уhа гүй- шэhэн нюдөө нээжэ, этигэнгүйгөор дуугарба. |
— Тии- хэдээ ши hүни намайе нростынягаар хуш аа hэн гүга? |
Ши намда стол дээрэ бэшэг орхёо hэн гүш ?Ш и фронт- до байгаа абадам телеграмма ябуулаад, намда түл-24 хюур квитанци хоёрые эльгэhэн байгаа алтайш ? |
Теэд юундэб? |
Юунэй түлөөб? |
Ш и намайе хаанаhаа мэдэ- нэш?Тиихэдэнь тэрэ хүбүүн хажуудань ошожо, гарhаань баряад, харюусаба:— Харин манаар эндэ үлыш! hууж а, шагныш, тии- хэдэш шамда хуу ойлгосотой болохо.Урдаа туе hууринай карта дэлгэhэн Тимурые үхибүүд булта тойрожо, меш огуудаар хуш аатай со- лоомо дээрэ hуусагаабад.Чердагай сонхын 'дээдэ тээхи онгоошхын хажууда ажаглагшань аргамжаар хэhэн дүүжэн дээрэ бэеэ нюу- ба. |
Тэрээнэй хүзүүндэ хонхо ёнхо болошоhон театральна дурам ооhорлогдожо зүүгээтэй.Тимурта ойрошог Ж еня hууба, тиихэдээ энэ хэн- дэшье мэдэгдээгүй шгабай зүблеөн дээрэ боложо бай- hан бүхы юумые шагнана. адаглан харана. |
Тимур үг» хэлэнэ.— Үглөө үүрээр, уладай унтажа байха hамбаанда. |
Колокольчиков бидэ хоёр энээнэй (Тимур Женя тээша заана) таhалhан ироводуудые заhахабди.— Энэш hэрихэгүй даа, — гэжэ томо тархитай, матроско самса үмэдэнхэй Гейка оролсожо уруу ду- руугаар хэлэбэ. |
— Энэш арай гэжэ завтрак обед хоёр- то бододог.— Худал! — гэжэ Коля Колокольчиков hүрэжэ бо- доод, ээрэн байжа х а ш х а р б а . - - Б и наранай түрүүшын- гээ туяа сасахатай адли бододогби.— Наранай туяануудай ямарынь түрүүшын юы. ямарынь хоёрдохи юм гэжэ мэдэнэгүйб, зүгөор энэгж заабол hэрихэгүй даа, — гэжэ Гейка нэтэрүүгээр хэлэнэ.Энэ үедэнь аргамжанууд дээрэ дүүжэндэжэ hууhан ажаглагшань эшхэржэрхибэ. |
Үхибүүд hуга харайн бо- добод.Харгыгаар хуа тооhон соогуур морито артилле- рийскэ дивизион харайлгажа ябаба. |
Кур түмэр хоё- роор тоноглогдоhон мундуу хүсэтэ моридынь хойнов hомо хэрэгсэлэй ногоон үнгэтэй хайрсагуудые ба бо- ро бүреэhэтэй пушкануудые шэрээд, түргэнөөр дабхи- над.Наран hалхин хоёрто хара хүрин болошоhон мо- ришодывь эмээл дээрээ найгалзангуй, габш агай ша- дамараар булан тойроно, батареянуудынь хойно хойно- hоон ой уруу орожо, далдалагдана. |
Дивизион харайл- ган ябашаба.— Эдэш иихэдээ вокзал ошожо, поезддо юумээ ашахань, — гэжэ Коля Колокольчиков томоотойгоор тайлбарилба. |
— Хэдыдээ hургуули хэхээ, хэдыдээ па- радта ошохоо, хэдыдээ үшөө али 'нэгэ тээшэ ошохоо ябаhыень би хубсаhаарнь мэдэдэгби.— Хараа хадаа шэмээгүй hуу! — гэжэ тэрээниие Гейка зогсообо. |
— Бидэ өөhэдөө нюдэтэйбди. |
Та, ну- хэд, мэдэнэ гут! |
Энэ хобжогонуурнай Улаан армида оргожо ошохо hанаатай юм!— Болохогуй, — гэжэ Тимур оролсобо. |
— Энэш огто хооhон hэдэлгэ гээшэ.— Я ахадаа болохогуй юм? — гэжэ Коля улайн асууба. |
— Урданъ юундэ хубууд фронтдо зугадажа ошодог 6aiiraa6?— Тэрэш урданъ байгаа ааб даа, Мүнөө маанад шэнги хүйхэрнүүдые бусалтагүйгөөр намнаха гэжэ "бухы начальнигууд ба командирнуудта тон шанга за- хиралта угтэнхэй.— Я агаад бусалтагүйгөөр юм? — гэжэ Коля Колокольчиков сухалдаад, бури ехээр улаш ка хашхарба. |
— Энэ. . . өөhэдынхидөө гу?— Тиимэ ааб д а а !.. — гээд Тимур hанаа алдаба.— Энэ өөhэдынхидөө гээшэл даа. |
Зай, иигээд, нухэд,хэ- рэгтээ орос.Б улта hуури hууридаа hуусагаабад.— Кривой переулогтахи номер, гушан дурбэдэхи гэрэй сад соохи яблониие мэдэгдээгүй хүбүүд hэяш- рэн хооhолоо, — гэжэ Коля Колокольчиков муулар- тайгаар мэдээсэбэ. |
— Тэдэнэр хоёр мушэрыень хуха- лаад, клумбадахи сэсэгүүдыень үлти гэшхэжэрхёо.— Хэнэй гэр бэ? — гээд Тимур клеёвко гадартай тетрадь dooroo хаража үзэбэ. |
— Красноармеец Крюко- эй гэр. |
Манай хэмнай хүнэй сад, яблониин талаар специалист ябаа hэм?26 — Би, — гэжэ аягүйрхэhэн дуун дуулдаба.— Хэн тиигээ гээшэб?— Тэрэ хадаа Мишка Квакин „Ф игура" гэжэ нэ- рэтэй туhалагш атаяа ажаллаа. |
Яблонинь Мичурин- ха, сортЕh „золотой налив", тиимэ хадаа шэлэжэл абаа г&эшэ ааб даа.— Баhа, баhа Квакин! — гээд Тимур бодолгото бо- лобо. |
— Гейка! |
Ш и тэрээнтэй хөөрэлдөө hэя гүш ?— Хөөрэлдөө.— Теэд яагаа hэмта?— Хоёр дахин хүзүү уруувь табяа hэм.— Тэрэш?— Теэд тэрэшье намда хоёрые хүртөөгөө hэн даа,— Эй даа, шиниихи хододоо „табяа hэм“, „хүр- төөгөө hэн“ байгша д а а ... |
Үрэ гараха юумэ үгыл байха. |
Зай! |
Квакин тухай тусгаар хэлсүүжэбди. |
Саа- шань үргэлжэлүулэе.— Номер хорин табадахи гэртэ hуудаг, hү худал- дааш а хүгшэвэй хүбүүе кавалеридэ абаа, — гэжэ булан сооhоо нэгэниинь мэдээсэбэ.— Баhа хэлээл даа, — гээд Тимур бурууш аангяар толгойгоо хүдэлгэбэ — Тэрэ гэрэйш воротаада үшөө уржадэр манай тэмдэг табяатай байна hэм шуу. |
Хэн табяа hэм? |
Ш и, Колокольчиков, гү?— Би.— Т еэд шинии одоной зүүн тальтнь дээдэ үзүүр юундэ хорхой шэнги годигор юм? |
Хэхэ гээ хадаа hайнаар хэ. |
Улад ерэхэ—энеэлдэхэ бшуу. |
Саашань үр- гэлжэлүүлэе.Сима Симаков hуга харайжа бодоод, бэедээ най- дангяар, торонгүй, тобжоговотор хэлэбэ:— Пушкарёво улицада байдаг номер табин дүр- €эдэхи гэрэй ямааниинь үгы болошоо. |
Ябажа ябата- раа харан гэhэйм нэгэ хүгшэн бишыхан басагаа сохи- жо байба. |
„Тётенько, сохихо гээшэ хуули буса хэрэг!“ — гйжэ хашхарааб. |
Тиихэдэм тэрэ иигэжэ хэлээ: „Ямаа- мнай ү гц болошоо. |
Ай, галда эдюулмэр!" |
— Т еэдхай- шаа арилшоо гээшэб? |
— „ Тээ тэрэ зурууд ойн саа- д а тээхи ж алга соо байгаа- юм, ооhороо таhа хибээд. монодо эдюулшэhэн юм шэнги үгы болошоо!“— Хүлеэ! |
Хэнэй гэр бэ?27 — Красноармеец Павел Гурьевай гэр Сохюулжа. байгааша багаганиинь Нюрка гэжэ нэрэтэй. |
Тэрээниие эмгэниинь сохиhон байгаа. |
Хэн гэжэ нэрэтэй юм, мэ- дэнэгүйб. |
Ямаавиинь үтэлhэн, нюрганиинь хара юм. |
Манька гэжэ нэрэтэй.— Ямааень бэдэржэ олохо! — гэжэ Тимур захирба. |
Дүрбэн хүнтэй команда ошохо. |
Ш и ... ши, тиигээд ши. |
Зай, хүбүүд, дүүрээ гү?— Номер хорин хоёр гэрэй басаганиинь уйладаг. — гэжэ Гейка дурата дурагүйгөөр хэлэбэ.— Юундэ уйланаб теэд?— А суугаа hэм — хэлэжэ үгөөгүй.— Ш и hайтар асууха hэн бэзэш даа. |
Хэн нэгэн тэрээниие со х ёо ... гасаалаа аалам?— А суугаа hэм — хэлэжэ үгөөгүй.— Хэр зэргэ баеагам?— Дүрбэтэй юм.— Вот үшөө бэрхэтэй! |
Хүн юу хэлэхэб.. . тинк гэhэй — дүрбэтэй юм! |
Байза, хэнэй гэр бэ тэрэш?— Лейтенант Павловай гэр. h аяш аг хилэ дээцш алуулагдагш ын.. |
— „А суугаа hэм — хэлэжэ ү гө ө г ү й ",— гэжэ Т имур урмаа хухарангяар Гейкые дууряаба. |
Нидхэн буулгаад, бодожо үзэбэ. |
— Х ам аагүй... |
Би өөрнө ошуужам. |
Таанар энэ хэрэгтэ бу оролсооройгты.— Горизонт дээрэ Мишка Квакин харагдаба! — гэжэ ажаглагшань шангаар мэдээсэбэ. |
— Улицын саа- да тээгүүр ябана. |
Яблока эдинэ. |
Тимур! |
Команда эль- гээе: тэрээнэй заргыень хэг!— Хэрэггүй. |
Б улта байра байрадаа байгты. |
Ви удангүй бусажа ерэхэб.Тимур сонхоор гаража, гэшхүүрээр буугаад, hөч- гүүд уруу орожо, харагдахаа болибо. |
Ажаглагшань дахин мэдээсэнэ:— Хаалгын хаж ууда танигдаагүй hайхан басага- най домбо баряад, hү абажа байхань минии хараа соо ороод байна. |
Тэрэ хадаа дачын эзэн ха даа.— Тэрэ шинии эгэшэ гү? — гэжэ Коля К олоколь- чиков Жениин ханшыhаа угзарж а асууба. |
Харюу абаа- гүй дээрэhээ томоотой ба муулартайгаар уридшалая 28 пэргылүүлжэ хэлэбэ: — Ш и, хари, тэрээндээ эндэhээ хашхаржа орхюужаш.— Һуул даа! — гэжэ Женя ханшыгаа мулта татан абахадаа наадалангяар харюусаба. |
— Ш и баhа намда иоён болохошни бы ...— Энээндэ бү аhа, тэрэгүйдэ энэш шамайе нанша- х а ,— гэжэ Гейка Колиие гааруулба.— Намайе гү? — гэжэ Коля тоосоогүйгөөр хэлэбэ.— Энээядэш юун бии юм ? |
Хюмhан гү ? |
Намда харин — балсан. |
Харагты . . гарайм, хүлэйм!— Энэш шамайе гарайхитай, хүлэйхитэйеш хамта наншаха даа. |