Datasets:

gorkemgoknar

/

tr_ted_talk_translated

like 1

ve böyle de olmuş

michelangelo çok geçmeden baskı makinesi sayesinde çıplaklıkla ilgili şikâyetlerin her tarafa yayıldığını öğrendi ve kısa bir süre sonra insan dramına dair başyapıtı ki o noktada iki tane daha portre ekledi biri onu eleştiren papanın adamlarından biri diğeri de sportmen olarak değil boş bir kabuk olarak kendisi uzun zamandır acı çeken bir mağdurun ellerinde

öldüğü sene bu figürlerden bazılarına örtü konduğunu gördü şan ve şerefi için büyük gayretine karşılık

ve şu anda burada duruyoruz

bu alanda başlangıçlar ve sonlar arasında insan deneyiminin yüce olağanüstü bütünlüğü içinde hapsolmuşuz

sistine şapeli sanki bir aynaymış gibi etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor

bu resimde ben kimim

kalabalıklar içinde biri miyim

sarhoş adam mıyım

sportmen adam mıyım

bu coşku veren güzel sığınağı terk ederken hayatın en büyük sorusunu kendimize sormak için ilham alıyoruz ben kimim ve hayatın bu büyük tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum

teşekkürler

( alkış ) bruno giussani elizabeth lev teşekkürler

elizabeth şu pornografi meselesinden çok fazla çıplaktan günlük hayat sahnesinden ve o zamana göre uygunsuz şeylerden bahsettin

ancak hikâye daha da fazla

sadece figürlerin bazılarını rötuş yapıp kapatmak değil

bu sanat çalışması bunun yüzünden neredeyse bozulacaktı

elizabeth lev son yargı &apos nın etkisi çok büyüktü

matbaa herkesin onu görmesini sağladı

yani bu birkaç haftada olan bir şey değildi

i̇şte bu buradan çıktı bir sanat çalışmasını kurtarmaya çalışan bir kiliseden çıktı aslında ona zarar verici veya tahrip edici değildi

bg bu şimdi bize sunduğunuz insanların bugün sistine şapeli &apos ne gittiğinde aldığı klasik tur değil

( gülüşmeler ) el bilmiyorum bu bir reklam mı ( gülüşmeler )

bg hayır hayır hayır öyle değil bir açıklama

bugün sanat deneyimi sorunlarla karşılaşıyor

ama şunu da anlıyorum ki o günlerde bile günde 28000 insan varken o günlerde bile bütün o insanlarla oradayken çevrenize bakıp 500 yıl önce boyanmış bir sıvanın yanınızda duran ağızları açık yukarı doğru bakan bütün o insanları hâlâ çekebilmesinin çok inanılmaz olduğunu düşünüyorum

bg liz grazie

el grazie a te

bg teşekkürler

( alkış )

doktor edgerton saniyenin milyonda biri aralığında çektiği elmayı delip geçen kurşun fotoğrafıyla hepimize merak içinde ilham verdi

işık yavaş çekimde nasıl gözüküyor

şimdi bu videoda birçok şey oluyor bunu parçalara bölerek size neler olduğunu göstereyim

işığın bir kısmı dışarıya masaya siziyor ve yayınlan dalgaları görmeye başlıyoruz

gördüğünüz gibi bir hava kabarcığı var ve şişenin içinde sekiyor

süpermen uçuyor olabilir

başka kahramanlar görünmez olabilir

işığın bu şekilde sekmesinden istifade edebiliriz

ve bu bilimkurgu değil bu kamerayi ürettik

duvarın arkasında bir vitrin mankeni gizli ve ışığı kapıdan sektireceğiz

objeyi tam 3 boyutlu haliyle görebilir miyiz

veya vücudun derinliklerini herhangi bir endoskop ve kardiyoskoplar

1 yıl önce sizlere henüz tamamlanma sürecinde olan bir kitaptan söz etmiştim aradan geçen süre içinde kitap piyasaya çıktı ve bugünkü konuşmamda sizlere bu kitaba esin kaynağı olan bazı tartışmalardan söz etmek istiyorum

kitabın adı boş sayfa bu ad insan zihninin boş bir sayfa olduğu ve zihnin tüm yapılarının sosyalleşme kültür aile ve deneyimlerden geldiğini ileri süren popüler düşünceye dayanıyor

boş sayfa 20 yüzyılda etkili bir düşünceydi

i̇şte bu düşünceyi özetleyen birkaç alıntı i̇nsanoğlunun bir doğası yoktur &quot &quot tarihçi ortega y gasset i̇nsanoğlunun içgüdüleri yoktur antropolog ashley montagu i̇nsan beyni tüm davranışlara muktedirdir ve hiçbirine önceden programlanmamıştır günümüz bilimadamı stephen jay gould

i̇nsan zihninin boş bir levha olduğundan şüphe etmek için pek çok neden var ve bu nedenlerin bazıları sadece sağduyudan gelir

bir çok insanın bana yıllardır sözünü ettiği gibi birden fazla çocuğu olan herhangi biri çocukların belli huylar ve yeteneklerle dünyaya geldiğini bilir bu tamamiyle çevreden edinilmez

ah ayrıca hem bir çocuk ve hem de bir evcil hayvan sahibi olan herhangi biri konuşmaya maruz kalan çocuğun bir dil edineceğini ama bunun bir evcil hayvan için söz konusu olmayacağını elbette farkeder muhtemelen çocuklar ve evcil hayvanlar arasındaki doğuştan gelen bazı farklılıklar yüzünden

ve heteroseksüel bir ilişki içindeki herhangi biri kadınların ve erkeklerin zihninin ayırt edilemez olmadığını bilir

sanırım aslında boş sayfalar olarak doğmadığımızı gösteren ve her geçen gün artan bilimsel araştırma sonuçları da var

bunlardan biri antropolojiden i̇nsanoğlunun evrensel özellikleri çalışması

eğer daha önce antropoloji aldıysanız diğer egzotik kültürlerin nasıl olduğunu ve sözümona herşeyin buradakinin tam tersi olduğu yerlerin varlığını göstermenin antropologlar için bir tür mesleki haz olduğunu bilirsiniz

ama bunun yerine dünya kültürlerinde nelerin evrensel olduğuna bakarsanız son derece zengin bir takım davranışlar duygular ve dünyadaki altıbin küsur kültürün tümünde görülebilen dünyayı ifade etme biçimleri bulacaksınız

antropolog donald brown bunların tümünü listelemeyi deniyor ve bunlar estetikten şefkat ve yaş statülerine sütten kesmekten silahlar hava kontrol girişimleri beyaz renk ve dünya görüşüne kadar herşeyi içeriyor

ayrıca genetik ve sinirbilim her geçen gün beynin içiçe geçmiş çapraşık biçimde yapılandığını gösteriyor

bu nörobiyolog paul thompson ve meslektaşlarının yakın zamanda mri kullanarak yaptıkları ve insan çiftlerinden oluşan geniş bir örneklemde korteksin dış tabakasını oluşturan gri maddeyi ölçtükleri bir araştırma

bir temsili renk şeması kullanarak beynin farklı bölgelerinde gri madde ki korelasyonları kodladılar bu temsili renk şemasında farklılık olmayan bölgeler mor ile kodlandı ve mor dışındaki tüm renkler anlamlı bir istatistiksel korelasyonu gösterdi

evet bu insanları rastgele eşleştirdiğimizde ortaya çıkan durum

doğası gereği rastgele eşleştirilen iki insanın korteksindeki gri madde dağılımda bir korelasyon yoktur

ve bu da dna larının yarısı ortak insanlarda yani çift yumurta ikizlerinde görülen durum

görebileceğiniz gibi beynin büyük bir kısmı mor değil yani ikizlerden biri bu bölgede daha kalın bir kortekse sahipse onun çift yumurta ikizi de öyle

ve bu da tüm dna ları ortak olan iki kişiyi eşleştirdiğinizde ortaya çıkan durum yani klonlar ya da tek yumurta ikizleri

korteksin çok geniş bir alanında gri maddenin dağılımındaki yüksek korelasyonları görebilirsiniz

bunlar kulak memesinin biçimi gibi sadece anatomik farklılıklar değil bu farklılıkların düşünce ve davranışlarda ortaya çıkan sonuçları var aynen charles addams ın ünlü karikatüründe gösterildiği gibi doğar doğmaz ayrılan mallifert ikizleri tesadüfen karşılaşırlar

gördüğünüz gibi kucaklarında tamamiyle aynı garip aletler olan iki mucit var ve bir patent ofisinin bekleme odasında karşılaşıyorlar

bu karton sadece bir abartıdan ibaret değil çünkü doğar doğmaz ayrılan ve yetişkinliklerinde test edilen tek yumurta ikizleriyle yapılan çalışmalar onların şaşırtıcı benzerliklerini gösteriyor

ve bu durum doğar doğmaz ayrılan tek yumurta ikizleriyle yapılan her çalışmada görülürken doğar doğmaz ayrılan çift yumurta ikizlerinde benzerlikler daha azdır

benim favori örneğim şu ikizlerden biri almanya da nazi bir ailede bir katolik olarak büyütülüyor diğeri ise trinidad da bir yahudi ailede yetiştiriliyor

minnesota da bir laboratuvarda burun buruna geldiklerinde ikisi de tıpatıp aynı denizci mavisi apoletli gömlekler giyiyor ikisi de tereyağlı tostlarını kahveye banıyorlar bileklerine lastik bileklikler takıyorlar tuvalete girdikten sonra olduğu gibi girmeden önce de sifonu çekiyorlar ve her ikisi de kalabalık asansörlerde hapşırarak insanları şaşırtıp onların havaya zıplamalarını izlemeyi seviyorlardı

şimdi — hikaye fazlasıyla iyi görünebilir ama bu kişilere psikolojik testler uyguladığınızda aynı sonuçları alıyorsunuz — yani doğar doğmaz ayrılan tek yumurta ikizleri son derece şaşırtıcı benzerlikler gösteriyorlar

şimdi hem sağduyuyu hem de boş levha doktrinini sorgulamaya çağıran bilimsel verileri hesaba kattığımızda hala neden böyle cazip bir kavram var

evet insanların bu doktrini hoş bulması için pek çok politik neden var

en önde geleni şu eğer bizler boş sayfalar olarak doğduysak öyleyse doğal olarak eşitiz çünkü sıfır eşittir sıfır eşittir sıfır eşittir sıfır

ama eğer sayfada yazılı bir şeyler varsa öyleyse bazı insanlar diğerlerinden daha fazlasına sahip olabilir ve bu düşünce biçimine göre bu durum ayrımcılığı ve eşitsizliği haklı çıkaracaktır

i̇nsan doğasına karşı duyulan bir başka politik korku ise eğer boş sayfalar olarak doğduysak mükemmel insanlığı oluşturabileceğimiz — yani yüzyılların hayali olan türümüzün mükemmelliğini sosyal mühendislik aracılığıyla oluşturmak

fakat eğer belli içgüdülerle dünyaya geliyorsak bunların bazıları bizi bencillik önyargı ve şiddete mahkum edebilir

kitapta bunların mantıksız sonuçlar olduğunu ileri sürüyorum

bu uzun hikayeyi sadece özetlemek gerekirse öncelikle adalet kavramı aynı lık kavramıyla aynı şey değildir

ve bu durumda thomas jefferson bağımsızlık bildirgesi &apos nde biz şu gerçeklerin açık olduğu görüşündeyiz bütün insanlar eşit yaratılmışlardır derken biz şu gerçeklerin açık olduğu görüşündeyiz bütün insanlar birbirinin klonudur demek istememiştir daha ziyade tüm insanlar hakları bakımından eşittirler her bir kişiye bir birey olarak muamale edilmeli ve ait olabilecekleri belli bir grubun istatistiksel genellemelerine dayanarak önyargıyla yaklaşılmamalıdır demektedir

ayrıca eğer belli başlı berbat güdülerle doğmuş olsak bile bunlar bizi otomatik olarak berbat davranışlara yöneltmez

çünkü insan aklı çok parçalı karmaşık bir sistemdir ve bu parçaların bazıları diğerlerini engeller

örneğin esas itibariyle tüm insanların bir ahlak duygusuyla dünyaya geldiklerine ve tarihten ders almamıza izin veren bilişsel yeteneklerimiz olduğuna inanmak için mükemmel nedenler var

öyleyse insanların bencilliğe ya da açgözlülüğe yönelik dürtüleri olsa bile bu kafatasının içindeki tek şey değil ve aklın bunlara karşı koyan diğer parçaları var

kitapta bunun gibi anlaşmazlıklar ve daha pek çok infial yaratan mesele sıcak bölgeler çernobilin radyasyonlu toprakları elektrikli raylar üzerinde yürüyorum ki bunlar sanat klonlama suç özgür irade eğitim evrim cinsiyet farklılıkları tanrı homoseksüellik bebek öldürme eşitsizlik marksizm ahlak nazizm ebeveynlik politika ırk din kaynak tüketimi sosyal mühendislik teknolojik risk ve savaş konularını içeriyor

ve tabii ki bu konuları ele almanın belli riskleri vardı

kitabın ilk taslağını yazdığımda değerlendirmeleri için bunu pek çok meslektaşıma gönderdim ve işte aldığım tepkilerden bazıları evine bir güvenlik kamerası taktırsan iyi edersin

bundan böyle ödüller iş teklifleri ya da akademik topluluklarda yer almayı bekleme yayıncına yazar biyografinde memleketini yazmamasını söyle akademik ünvanın var mı

evet kitap ekim ayında yayımlandı ve korkunç bir şey olmadı

ben sanki aslında gergin olmak için neden vardı ve davranış bilimlerinde tartışmalı bir tarafta olan ya da rahatsızlık verici bulgular keşfeden insanlara ne olduğuna dair tarihi bilen biri olarak gergin hissettiğim anlar oldu

pek çok olayda ki bazılarından kitapta da söz ediyorum ihtilaflı bulguları tartıştığı için iftira atılan nazi diye adlandırılan fiziksel saldırıya maruz kalan cezai kovuşturmaya uğrayan insanlar var

ve bu bubi tuzaklarından biriyle ne zaman karşılaşacağınızı asla bilemezsiniz

favori örneğim solaklarla araştırma yapan ve solakların hastalıklara kazalara daha yatkın olduklarını ve yaşam sürelerinin daha kısa olduğunu gösteren bazı bulgular yayınlayan bir çift psikolog

bu arada o zamandan beri bu genellemenin doğru olup olmadığı belirsiz ama o dönemdeki veriler bu genellemeyi desteklemekteydi

neyse çok kısa bir süre içinde ölüm tehditleri içeren öfkeli mektuplarla yaylım ateşine tutuldular kızgın solaklar ve destekçileri tarafından pek çok bilimsel dergide yasaklandılar ve istemeyerek neden oldukları kin ve nefret yüzünden gerçekten mektuplarını açmaya korkar oldular evet

gece yeni başlıyor ama kitap altı aydır piyasada ve korkunç bir şey olmadı

dehşet verici profesyonel sonuçlardan hiçbiri olmadı — cambridge kentinden sürgün edilmedim

ama sözünü etmek istediğim boş sayfa nın aldığı 80 küsur eleştiri yazısında en güçlü tepkiyi alan infial yaratan iki mesele

birkaç saniyelğine bunların hangi meseleler olmadığını sıralayacağım ve bakalım — — tahminimce radyo röportajları ve çeşitli eleştirilerdeki tepkilerin yüzde doksanına neden olan bu iki meseleyi tahmin edebilecek misiniz

bu iki mesele şiddet ve savaş değil ırk ve cinsiyet değil marksizm ve nazizm değil