ne
stringlengths 0
2.77k
| en
stringlengths 0
2.57k
|
|---|---|
यस सन्दर्भमा ग्रामीण क्षेत्रमा प्रचलित प्रविधिको सुधार, परिमार्जन र विकास गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ देशमा उपलब्ध परम्परागत प्रविधिको विकासमा विशेष ध्यान पुर्याइनेछ | In this regard, the improvement, development and fine tuning of existing technologies in the rural areas will be encouraged. |
११. प्रविधिहरु प्रभावकारी बनाउनको लागि प्रचार प्रसार कार्यका लागि गैर सरकारी तथा निजी संस्थाहरुलाईबढी से बढी परिचालन गरिनेछ। | 11. Non-governmental and private institutions will be mobilised to the maximum in technology dissemination and its effective use. |
१२. विज्ञान तथा प्रविधि क्षेत्रका अनुसन्धानात्मक उपलब्धिबाट अर्थतन्त्रको विकासमा सघाउ पुर्याउनका लागि कतिपय अनुसन्धानात्मक वैज्ञानिक निकायहरुको स्थापना गरिएको छ | 12. In order to lend support to economic development through the utilisation of research results in the science and technology sector, many research establishments have already been set up. |
प्रभावशाली नेतृत्व र समन्वयको अभावमा केही निकायहरुले आफ्नो लक्ष्यअनुरुप काम गर्न र देश वकासका लागि अपेक्षित योगदान गर्न सकेका छैनन् | Some of these units have not been able to achieve their targets and make desired contribution to the country's development in want of effective leadership and coordination. |
सरकारी तथा निजी क्षेत्रका यस्ता निकायहरुको कार्यकुशलतामा आवश्यक सुधार गर्नुका साथै अनुसन्धानसम्बन्धी कार्यक्रम देशको आवश्यकताअनुसार सञ्चालन गराइनेछन् | The work efficiency of such government and private units will be enhanced and the research programmes will be conducted as per the country's needs. |
यस्ता अनुसन्धानात्मक कार्यहरुमा सघाउ पुर्याउन आन्तरिक स्रोतको परिचालन गनुर् का साथै अन्तर्राष्ट्रिय संघ / संस्थाहरुबाट सहायता उपलब्ध गराउन आवश्यक व्यवस्था गरिनेछ। | Necessary arrangements will be made to mobilise internal resources as well as the external assistance from international organisations and institutions in this endeavour. Programmes |
कार्यक्रमहरु माथि उल्लेख गरिएका उद्देश्य र नीतिहरुअनुरुप आठौं योजनाकालमा | In line with the above mentioned objectives and policies, the following programmes will be launched during the Eighth Plan period: |
(१) वैज्ञानिक अनुसन्धान र विकासको क्षमतामा बृद्धि गर्नको लागि आवश्यक पूर्वाधारहरुको व्यवस्था र विस्तार (२) प्रविधिहस्तान्तरण र अनुरिण कार्य प्रवर्द्धन | 1. management and expansion of the infrastructure necessary to enhance the potentials of scientific research and development. 2. promotion of the technology transfer and replication. |
(३) स्तरयुक्त जनशक्ति विकास तथा | 4. publicity and dissemination of technology |
(४) प्रविधि प्रचार प्रसारसम्बन्धी कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिनेछन्। १. वैज्ञानिक अनुसन्धान र विकासको क्षमतामा बृद्धि गर्नको लागि आवश्यक पूर्वाधारहरुको व्यवस्था र विस्तार विज्ञान र प्रविधि विकासमा त्रिभुवन विश्वविद्यालय, श्री ५ को सरकारका निकायहरु र अन्य गैर सरकारी निकायहरु संलग्न रहेका छन् भने अनुसन्धान र विकास ९च्भकभबचअज बलम म्भखभयिऊभलत० सम्बन्धी कार्यहरुमा नेपाल राजकीय विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान, व्यावहारिक विज्ञान तथा प्रविधि अनुसन्धान केन्द्र, नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद ् , इञ्जीनीयरिंग अध्ययन संस्थान, वन विज्ञान अध्ययन संस्थान, आदि रहेका छन् | 1. Management and expansion of the infrastructure necessary to enhance the potentials of scientific research and development. While Tribhuvan University, HMGN and other non-government agencies are involved in science and technology development, research and development works are carried out by Royal Nepal Academy of Science and Technology, Practical Science and Technology Research Centre, Nepal Agriculture Research Council, Institute of Engineering, Institute of Forestry, etc. |
तसर्थ, सरकारी, गैर सरकारी, निजी संस्थाहरुमा अनुसन्धान तथा प्रविधि विकासमा संलग्न निकायहरुको कार्यक्षमतामा अभिबृद्धि हुने कार्यहरु सञ्च निजी क्षेत्रमा पनि केही हदसम्म अनुसन्धान र विकाससम्बन्धी कार्यहरु सञ्चालन गरिएका छन ालन गरिनेछन् | Research and development works are also being carried out to some extent in the private sector. |
यिनीहरुको लागि आवश्यक वातावरणको सृजना गर्न व्यवस्था मिलाइनेछ | Arrangements will be made to create a conducive environment for executing the programmes by these institutions. |
यी निकायहरुको लागि जरुरी भएका अनुसन्धानात्मक उपकरणहरु, सामग्रीहरु र अनुसन्धान शालाहरुको व्यवस्थासम्बन्धी कार्यहरु गरिनेछन्। | Steps will also be taken for providing research equipment, materials and laboratories necessary for these agencies. |
निर्माण सामग्री उत्पादन, सुरुङ्ध निर्माण, अन्य निर्माणसम्बन्धी कार्यआदिको प्रविधि विकासका लागि सरकारी, गैर सरकारी तथा निजी निकायहरुको क्षमताबृद्धिमा टेवा पुर्याइने कार्यहरु गरिनेछन ्। | The activities that help to increase the capability of the government, non-government and private agencies in developing suitable technology for activities like construction materials production, tunnel construction and other construction works will be carried out. |
२. प्रविधि हस्तान्तरण र अनुसरण कार्य प्रवर्द्धन | 2. Promotion of Technology Transfer and Replication |
कृषि, उद्योग, यातायात, सञ्चार, निर्माणजस्ता क्षेत्रहरुको समेत विकासका कार्यहरुलाई सघाउ पुग्न जाने खालका उपयुक्त प्र ि वधिहरुको पहिचान गरी त्यस प्रकारका प्रविधिहरु आवश्यक परेमा विदेशबाट आयात गर्न दिइनेछ | Technologies helpful in developing agriculture, industry, transport, communication and construction will be identified, and if necessary, permission will be given to import them. |
उपयुक्त सरकारी, गैर सरकारी, निजी संघ / संस्थाहरुलाई यससम्बन्धी कार्य गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ। | The concerned government, private and non-government organizations and institutions will be encouraged to undertake this task. |
३. स्तरयुक्त जनशक्तिविकास वैज्ञानिक अनुसन्धान तथा प्रविधि विकासको लागि आवश्यक जनशक्ति विशेष गरेर उच्च र | The production of technical manpower required for scientific research and technological development, especially at the high and mid -levels, is insufficient in relation to the demand. |
तसर्थ, यस किसिमको असन्तुलनलाई कम गर्दै लैजान देशको विद्यालयहरुबाट र प्राविधिक तथा अनुसन्धानात्मक संस्थाहरुबाट उच्चस्तरीय र मध्यमस्तरीय प्राविधिक जनशक्ति उत्पादन गराइनेछ | To gradually rectify such an imbalance, high and mid-level technical manpower will be produced from the local educational, technical and research institutions. |
उपलब्ध प्राविधिक जनशक्तिको बनौटको ढाँचालाई विश्लेषण गर्दा उच्च, मध्यम र निम्नस्तरीय प्राविधिज्ञहरुको अनुपात पनि कतिपय क्षेत्रहरुमा मिल्ने देखिँदैनमध्यमस्तरीय जनशक्ति उत्पादन मागको दाँजोमा कम रहने गरेको छ | A review of the structure of the available technical manpower indicates that there are discrepancies in the ratio of high, middle and low level technicians in many areas. |
तसर्थ, यससम्बन्धी कार्यक्रमको तर्जुमा गर्दा यस पक्षलाई विशेष ध्यान दिइनेछ | Hence, while formulating programmes, special attention will be given to minimise such discrepancies. |
स्वदेशमा उत्पादन हुन नसक्ने खालका प्राविधिक जनशक्तिको लागि वैदेशिक अध्ययन तथा ता ि | Provision will be made to educate and train the manpower by sending them abroad in subjects which can not be taught locally. |
लमको कार्यक्रम सञ्चालन गरिनेछ | 4. Publicity and Dissemination of Science and Technology |
४. विज्ञान प्रविधि प्रचार प्रसार विकासकार्यमा प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष रुपमा टेवा पुर्याउने विभिन्न आर्थिक सामाजिक क्षेत्रसित | Science and technologies that have bearings an the social and economic sectors and that directly or indirectly assist development efforts will be extensively disseminated. |
विज्ञान तथा प्रविधिविषयमा शिक्षणको तल्लो स्तरदेखि नै अभिरुचि जगाउन पाठशालास्तरको पठन पाठन सामग्रीहरुमा प्राथमिकताका साथ स्थान दिने व्यवस्था हुनेछसम्बन्धित विज्ञान तथा प्रविधिको व्यापक प्रचार प्रसार कार्य गरिनेछ | In order to inculcate interest in science and technology from the lowest level of education relevant educational materials will be included with priority in the school curricula. |
साथै, व्यावहारिक विज्ञान तथा प्रविधिहरुको उपयोग व्यापक र प्रभावकारी गर्न गराउन रेडियो, टेलिभिजन, पत्र पत्रिका र यस्तै अन्य सार्वजनिक सञ्चारका माध्यमहरुलाई प्रयोग गरिनेछ | Public communication media like television, radio, newspapers and the like will also be used to disseminate the effective uses of applied science and technology. |
यसको साथै सार्वजनिक तथा शैक्षिक क्षेत्रका पुस्तकालयहरुको माध्यमबाट पनि प्रचार प्रसार कार्य गरिनेछ | Together with this, public and academic libraries will also be used for this purpose. |
उपर्युक्त कार्यक्रमहरुको सञ्चालनको लागि आवश्यक स्रोतको व्यवस्था सम्बन्धित क्षेत्रहरुको कार्यक्रम तर्जुमा हुँदा गरिनेछ। | Necessary resources for the above mentioned programmes will be arranged while formulating programmes for the related sectors. |
कार्यान्वयन व्यवस्था | Implementation Arrangements |
विज्ञान तथा प्रविधि क्षेत्रको उल्लेखित उद्देश्य, नीतिहरु र कार्यक्रमहरुको कार्यान्वयनको लागि सरकारी क्षेत्रमा एक विभागस्तरीय निकायको स्थापना गरिनेतर्फ कारवाही गरिनेछ | Action will be taken to institute a departmental level unit in the government to implement the mentioned objectives, policies and programmes of the science and technology sector. |
साथै शैक्षिक तथा निजी क्षेत्रमा रहेका विज्ञान तथा प्रविधि अनुसन्धानमा संलग्न स्वदेशी तथा विदेशी निकायहरुबाट ठोस योगदान पुर्याउन लगाउन तिनीहरुलाई अधिकतम परिचालन गरिनेछ। | Similarly, several local and foreign institutions at the public and private sector involved in scientific and technological research will be extensively mobilised to get concrete contributions from them. |
विकासमा महिला | Women in Development |
भूमिका | Background |
२०४८ सालको जनगणनाअनुसार देशमा महिला जनसंख्या करीब ९२,००,००० अर्थात् कुल जनसंख्याको ५० प्रतिशतभन्दा बढी रहेको छ | According to the preliminary result of census of 1991, the population of women in the country was about 9,200,000., that is to say, more than fifty percent of the total population. |
अशिक्षा, अस्वस्थता, गरीबीको साथै परम्परागत सामाजिक रुढिवादी व्यवहारले गर्दा नेपाली महिलाहरुले विकासकार्यमा वाञ्छित योगदान प्रदान गर्न सकेको पाइँदेन | Nepalese women have been unable to make, the expected contribution in development activities due to illiteracy, poor health, poverty and a traditionally conservative attitude towards them. |
सम्पत्ति, आय रोजगारजस्ता आथिृक स्रोतका अवसरहरुको पहुँचबाट नेपाली महिलावर्गहरु टाढा छन ् | Financial resources and opportunities like property and income-generating employment are far from the reach of the Nepali womenfolk. |
नेपाली पुरूषहरुको दाँजोमा नेपाली (पुरूषको ५६.१), मातृ मृत्युदर ८५० प्रतिलाखमा, महिला साक्षरतादर २५ प्रतिशत (पुरूषको ५५ प्रतिशतमहिलाको औसत आयु ५३ वर्ष ) रहेको छ | In comparison to men, the average life span of Nepali women is 53 years (for men-56 years) , the maternal mortality rate is 850 per 100,000 and the literacy rate for women is 25 percent (whereas for men- it is 55 percent) . |
सम्पूर्ण जनसंख्याको आधाभन्दा बढी जनसंखया भएकेा महिला जबसम्म पूर्ण रुपमा राष्ट्रको उत्थानकार्यमा संलग्न हुँदेनन ् | As long as women, who constitute more than 50 percent of the total population are not fully involved in the upliftment activities of the nation, the economic development of the country will not be possible. |
नेपाल अधिराज्यको संविधान, २०४७ ले कानूनको दृष्टिकोणबाट महिलावर्ग समान हुने र यस वर्गको आथिृक तथा सामाजिक विकासको विशेष व्यवस्था गर्ने प्रावधान पनि गरेको छ अन्तर्राष्ट्रिय नारी वर्ष सन ् १९७५ को आह्वानअनुरुप नारी विकासकोनम्ति एक राष्ट्रिय कार्ययोजना तयार पारिएको थियो | Thus the government is committed to make possible the equal and meaningful participation of women in the development process by improving their economic and social conditions. special provisions have been made in the constitution of the Kingdom of Nepal - 1991 to make women equal from the legal point of view and to ensure their economic and social development. |
यस कार्ययोजनाले महिलाहरुको विकासको लागि शिक्षा,स्वास्थ्य, रोजगारी, कृषि, सहकारी, वन र कानुनी क्षेत्रहरु निर्धारण गरी ती क्षेत्रहरुमा महिला विकाससम्बन्धी मूलभूत उद्देश्यहरु तथा नीतिगत कदमहरु प्रस्तुत गरेको छ | A national action plan was prepared for the development of Women in accordance with the declaration of the International Year of the women 1975 A.D. For the development of women, this action' plan has specified the areas of education, health, employment, agriculture, cooperatives and legal matters (where women can participate) and stated the basic objectives and policy measures for the development of women. |
राष्ट्रको विकास प्रक्रियामा महिलावर्गको सहभागिता महत्वपूर्ण रहने तथ्यलाई दृष्टिगत गरी सर्वप्रथम नेपालमा छैटौं योजनामा विकासकार्यमा नारीहरुको सहभागिता अभिबृद्धि गर्दै लैजाने राष्ट्रिय नीति अवलम्बन गरिएको थियो | Keeping in view the importance of women's participation in national development for the first time in the Sixth Plan, policies to increase the participation of women in national development were laid down. |
यसरी नै सातौं योजनाले पनि महिलाहरुको सहभागितामा अभिबृद्धि गर्न उनीहरुकोसामाजिक तथा आर्थिकस्तर उकास्न मद्दत पुर्याउने नीति र कार्यनीतिहरु अपनाएको थियो विगतमा सञ्चालित महिला विकास कार्यक्रमहरुबाट महिलावर्गको आर्थिक तथा सामाजिकस्तर आशातीत रुपमा माथि उठन सकेको छैन | Similarly, the Seventh Plan also adopted national level policy and working policy for women development to increase their participation by raising their social and economic status. |
महिलाविकासको लागि गरिएकाप्रयासहरुमा सम्बन्धित कार्यक्रमको अपर्याप्तता,समन्वयथा क्षेत्रगत नीति प्रभावकारी कार्यान्वयनको लागि संस्थागत व्यवस्थाकेा कमी र विकास प्रक्रियाको लेखाजोखामा महिलासहभागिता विश्लेषण नहुनुजस्ता समस्याहरु मुख्य रुपमा देखिन आउँछन | In the efforts made for the development of women, certain distinct problems such as the inadequacy of the concerned programme, the lack of institutions for the effective implementation and coordination of areawise policies, and the absence of the analysis of Women's participation in development process have been observed. |
विकासको मूल प्रवाहमा महिलावर्गलाई सहभागी गर्न विकासको प्रत्येक क्षेत्रमा ् उनीहरुको संलग्नता बृद्धि गर्न, सामाजिक, आर्थिक, शैक्षिक, राजनैतिक र कानूनी स्थितिमा सुधार गर्न, उपयुक्त ज्ञान र सीपर्ारा उनीहरुको दक्षतामा बृद्धि गरी उतपादनशील रोजगारीका अवसरहरु प्रदान गर्न र स्थानीय तहदेखि राष्ट्रिय तहसम्म निर्णायक भूमिका खेल्ने अवसर प्रदान गर्नको लागि उपयुक्त वातावरण र पूर्वाधार सिजर् ना गर्नको लागि निम्न नीतिहरु अपनाइनेछन्। | To make women participate in the main stream of development, to increase their involvement in every sector of development, to improve their social, economic, academic, political and legal status, to provide productive employment opportunities by increasing their efficiency through appropriate knowledge and skills, to create the appropriate environment and infrastructures so that they are provided with the opportunity to play a decisive role from the local to the national level, the following policies are adopted: |
ज्ञ | Policies |
प्राथमिक, माध्यमिक र प्रौढ शिक्षामा छात्रा तथा महिलाहरुको संलग्नता बढाउन विशेष कार्य्कत्रमहरु सञ्चालन गरिनेछन् | 1. Special programmes will be conducted to increase the involvement of female students in primary, secondary and adult education. |
यस्ता कार्यक्रमहरुमा मुख्यतः छात्राहरुको भर्नासंख्या बढाउने, बीचैमा पढाइ छाडी जाने प्रक्रियामा कम गर्ने, प्राथमिक विद्यालयहरुमा एक जना महिला शिक्षक अनिवार्य रुपमा नियुक्ति गर्ने र भविष्यमा क्रमशः माध्यमिक तहमा पनि अनिवार्यरुपले प्रत्येक विद्यालयमा महिला शिक्षिका नियुक्त गर्ने नीति अवलम्बन गरिनेछ | In such programmes, the policy of increasing the admissions of female students; of reducing drop-out before completion; of making it compulsory to appoint a female teacher in a primary school and gradually in the secondary level also in future will be adopted. |
प्रौढ शिक्षा तथा अनौपचारिक शिक्षामा महिलाहरुको लागि चेलीबेटी कार्यक्रमजस्ता अनौपचारिक र कार्यमूलक शि क्षा प्रदान गरिनेछ। | In the field of adult and informal education, informal and job-oriented education like the 'chelibeti' programme will be conducted. |
उच्च शिक्षा हासिल गर्न नसक्ने र अवसर नपाएका छात्राहरुको लागि साधारण तथा प्राविधिक शिक्षा उपलब्ध गराइनेछ | General and technical education will be made available to female students who are unable to acquire higher education or devoid of the opportunity to do SO. |
प्राविधिक उच्च शिक्षातर्फ छात्राहरुलाई भर्ना हुन प्रोत्साहन दिन निश्चित कोटा छुट ् याइनेछ | A fixed quota will be set aside in order to encourage female students to join higher technical education. |
स्वदेशी तथा विदेशी छात्रवृत्तिमा छात्राहरु तथा महिलाका लागि केही प्रतिशत सिट छुट्याइने व्यवस्था मिलाइनेछ। | Arrangements will be made to allocate a certain percentage of national and international scholarships for girl students and women. |
द्द मातृ मृत्युदर र शिशु मृत्युदर बढी भएको परिप्रेक्ष्यमा महिलाहरुको स्वास्थ्यस्तरमा सुधार ल्याउन सुरक्षित मातृत्व, खोप विस्तार, परिवार नियोजन सेवासम्बन्धी महिला लक्षित कार्यक्रम सञ्चालन गरिनेछ | 2. In the context of high maternal and infant mortality rates, programmes targeted for women such as safe motherhood, extension of immunization, and services related to family planning which aim to improve the health standards of women, will be carried out. |
यी कार्यक्रमहरु मातृ शिशु कार्यकर्ता, सामु दायिक महिला स्वास्थ्य कार्यकर्ताहरुमार्फत् ग्रामीण क्षेत्रमा उपलब्ध गराइनेछन् | These programmes will be extended to the rural sectors through maternal and child workers and female community women health volunteers. |
सेवाकालीनर स्थानीय तहमा कार्यरत सुँडिनीहरुलाई उपयुक्त तालिम उपलब्ध गराई परिचालन गरिनेछ | Traditional birth attendants working at the local level will be provided appropriate training and mobilised. |
यस्तै गरी स्वास्थ्यक्षेत्रको उच्च प्राविधिक जनशक्तिविकासमा महिलाहरुको सहभागिता बृद्धितर्फ जोड दिइनेछ | Emphasis will be given to the increased participation of women in the development of high level technical manpower in the health sector. |
ग्रामीण तहमा महिलाहरुलाई स्वास्थ्यसेवा पुर्याउने गैर सरकारी निकायहरुको महत्वपूर्ण योगदानलाई ध्यानमा राखी सामाजिक सेवा राष्ट्रिय समन्वय परिषद्अन्तगृतका संघ संस्थाहरु र महिला संघहरुको सक्रिय सहभागिता हासिल गरी विभिन्न कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिनेछ | Keeping in mind the important contributions made by non governmental agencies in providing health services to rural women, various programmes will be conducted through the active participation of organizations under the social Services National Coordination Council and women's associations. |
जनसंख्या नियन्त्रणमा महिलावर्गको भू मिकालाई ध्यानमा राखी परिवार नियोजनसम्बन्धी जानकारी, सेवा पुर्याउने र जन्मान्तर बढी पार्न अल्पावधिको स्थायी साधन उपयोग गर्नमा विशेष जोड दिइनेछ | Considering the role of women in controlling population growth, stress will be laid on family planning information, delivery of services and the use of semipermanent devices for birth spacing. |
प्रसूति सेवाको लागि प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, जिल्ला, अञ्चल र क्षेत्रीयअस्पतालहरुमा केही सय्याको विस्तार गरिनेछ। | Beds will be increased for maternity service in primary health centres district, zonal and regional hospitals. |
कृषिक्षेत्रमा महिलाहरुको संलग्नतालाई मान्यता प्रदान गर्न कृषिविकासको लागि सञ्चालन गरिने उन्नत मल, बीउ, प्रचार-प्रसारसम्बन्धी तालिमहरु सञ्चालन गर्दा महिला कृषकहरुको सहभागिता बढाइनेछ | 3. More women farmers will be encouraged to participate in agriculture development programmes such as trainings on improved fertilizers, seeds, and dissemination trainings. |
कृषि विकासको लागि आवश्यक ऋण, बजार तथा अन्य सुविधाहरुमा महिला कृषकहरुलाई लक्षित समूहको रुपमा सङ्ध ठित गरिनेछ र आवश्यक प्रशिक्षण भौतिक र आर्थिक साधनहरु जुटाउने व्यवस्था गरिनेछ | The supporting services such as credit market and other facilities necessary for agricultural development will be targeted to women farmers, and arrangements will be made to provide them with the necessary training and physical and financial means. |
मध्यम र उच्चस्तरका महिला कृषि प्राविधिक जनशक्तिको अभिबृद्धि गर्न तालिम तथा कामको निश्चितताको लागि आवश्यक व्यवस्था गरिनेछ | Provision will be made to guarantee trainings and jobs in order to increase mid and high level women agricultural technical work force. |
द्ध वन तथा भू-संरक्षण क्षेत्रमा पनि महिलाहरुलाई बढी संख्यामा संलग्न गर ाइनेछ | 4. Women will also be involved in greater numbers in the field of forest and soil conservation. |
वन सम्पदाको संरक्षण र विकास गरी वातावरणीय समस्याहरु समाधान गर्न वन तथा भूसंरक्षण क्षेत्रमा सञ्चालित समुदायमा आधारित वृक्षारोपण कार्यक्रमहरुमा महिलाहरुलाई सक्रिय सहभागी गराइनेछ | Women will be encouraged to actively participate in community afforestation programmes in order to solve environmental problems by protecting and developing forest resources. |
वन सम्पदाको सुव्यवस्थाबाट हुने बहुपक्षीय लाभबारे महिलावर्गमा चेतना र जागरण अभिबृद्धि गर्न प्रचार-प्रसार र प्रशिक्षणका कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिनेछन् | Training and dissemination programmes will be conducted to increase awareness among women about the multiple benefits of proper management of forest resources. |
वृक्षारोपणको साथै जडीबुटी उत्पादन र प्रशोधन, डालेघाँस आदि कार्यहरुमा महिला सहभागिता बृद्धि गरिनेछ। | Women's participation will also be increased in production and processing of herbs, fodder, etc. |
ग्रामीण महिलाहरुको उन्नतिको लागि साझा संस्थाहरुले महतवपूर्ण भूमिका खेल्ने भएकाले साझा संस्थामाफृत् कृषि, घरेलु तथा ग्रामीण उद्योग, साझा उपभोक्ता भण्डार र बचत कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्न उत्प्रेरित गरिनेछ | 5. As cooperative instit utions can play an important role in the development of rural women, agricultural, cottage and rural industry programmes as well as cooperative consumer stores and saving programmes will be encouraged through cooperatives. |
साथै साझासम्बन्धी विभिन्न प्रशिक्षणहरुमा महिला सहभागिता बृद्धि गरिनेछ। | Women participation will be increased in various cooperative trainings. |
उद्योगक्षेत्रमा महिलासहभागिता बृद्धि गरी महिलाहरुको आर्थिक तथा सामाजिक स्थितिमा सुधार ल्याउन उद्योगहरु स्थापना गर्न आवश्यक सपिमूलक तालिम, कच्चा पदार्थ, औद्योगिक व्यवस्थापन तालिम, सुलभ र सहुलियत ऋणको सुविधा उपलब्ध गराइनेछ | 6. In order to improve the socio-economic status of women by increasing their participation in the industrial sector, provisions will be made to provide such facilities as skill-oriented trainings, raw materials and industrial management training, and easy and subsidized credit. |
बजारसम्भाव्यता र स्थानीय सीप उपयोग हुने गरी घरेलु तथा ग्रामीण उद्योगहरुको स्थापना, बजार व्यवस्था र औद्योगिक क्षेत्रहरुमा यस्ता उद्योगहरुलाई स्थान उपलब्ध गराइनेछ | Based on market feasibility and utilisation of local skills, arrangements will be made to establish and manage the market of cottage and rural industries. Such industries will be given a position in the industrial estates. |
उद्योगहरुको सञ्चालन र व्यवस्थापनमा महिलासहभागिता बृद्धि गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ | Women's participation will be increased in the implementation and management of industries. |
उद्योगको साथै वाणिज्य तथा पर्यटन क्षेत्रमा महिलासहभागिता बृद्धि गर्न नेतृत्व, व्यवस्थापन, उद्यमी र सीप विकास हुने प्रशिक्षण उपलब्ध गराइनेछ। | Trainings to enhance leadership, management, entrepreneurship and skill development, that increase women's participation in industry, commerce and tourism sectors, will be provided. |
ग्रामीण महिलाहरुको आर्थिक स्थितिमा सुधार ल्याउन सञ्चालित उत्पादन ऋण कार्यक्रम र साना किसान महिला विकासजस्ता कार्यक्रमको विस्तारमा जोड दिइनेछ। | 7. Emphasis will be laid on the extension of the programmes such as Production Credit for Rural Women Programme and Small Women Farmers' Development Programmes in order to improve the economic condition of the rural women. |
सेवाक्षेत्रमा सरकारी तथा गैर सरकारी क्षेत्रमा कार्यरत महिलावर्गलाई नीतिनिर्धारण प्रक्रियामा बढी संलग्न गराउन नीति, नियमहरुमा प्रोत्साहप्रद प्रावधान हरुको व्यवस्था गरिनेछ। | 8. Encouraging provisions will be made in the policy and regulations in order to promote the involvement of the women working in the government and non-government Service sector in the policy making process to a greater extent. |
ज्ञण् | The welfare of minorities and backward classes will also be considered. |
महिलावर्गको िहत र संरक्षणमा प्रत्यक्ष रुपमा संलग्न रहेका महिला संघहरु र अन्य संस्थानहरुबाट महिलाविकासको लागि जनचेतना वृद्धि गर्ने, भेला गर्ने र सहयोगको लागि आवश्यक साधन जुटाउने कार्यसँग प्रत्यक्ष रुपमा संलग्न रहने कार्यहरुमा सक्रिय गराइनेछ। | 10. Women development activities which aim to increase awareness, organize public gatherings and mobilise necessary resources for assistance, launched by various women' s organizations and other institutions directly involved in the welfare and protection of women will be made effective. |
महिला विकासको बाटोमा अवरोध हुने खालका ए ेन कानुनमा सुधार गर्न आवश्यक कारबाही गरिनेछ | 11. Necessary measures will be taken to amend laws and acts that hinder women's development. |
ग्रामीण महिलाहरुमा कानुनी जानकारी प्रदान गर्न कानुनी सेवा तथा तालिमको व्यवस्था गरिनेछ ज्ञद्द | Legal services and training will be provided to provide legal information to rural women. |
सिंचाइ, खानेपानी, बाटोघाटो निर्माणजस्ता ग्रामीण पूर्वाधार कार्यक्रमको तर्जुमा, कार्यान्वयन तथासञचालनमा महिलासहभागितालाई बढावादिइनेछ | 12. Women's participation will be encouraged in the formulation and implementation of rural infrastructure programmes in irrigation, drinking water and road construction. |
यसको लागि उपभोक्ता समितिहरुमा महिलासहभागितालाई अनिवार्य गराइनेछ | For this, women's participation will be made compulsory in users' committees. |
दाउरा, घाँसपात, पानी, गृहकार्यमा खर्च हुने समयमा कटौती गर्ने खालका प्रविधिहरु ग्रामीण क्षेत्रमा विस्तार गरिनेछ। | 13. Technologies that help to save time in the collection of firewood, fodder and water and other domestic activities will be extended to the rural sector. |
ज्ञद्ध विकास कार्यक्रममा महिलाहरुको उपयोगीपूर्ण सहभागितालाई बढावा दिने क्रम मा समन्वय तथा अनुगमन कार्यहरुको लागि उपयुक्त सङ्धठनात्मक ढाँचाको स्थापना गरिनेछ | 14. In order to promote the meaningful participation of women in development programmes, appropriate organizational structure will be established for coordination and monitoring activities. |
महिला विकाससबन्धी क्षेत्रगत कार्यक्रम बनाउन राष्ट्रिय योजना आयोगले मन्त्रालयहरुलाई निर्देशन दिनेछ। | The Planning Commission will issue guidelines to the ministries for formulating sector-wise programmes for women's development. |
बाल विकास | Child Development |
बालबालिकाहरु राष्ट्रको लागि भविष्यका नागरिक हुन् र तिनीहरुलाई सक्रिय तथा सक्षम नागरिक बनाउने वातावरण सिर्जना गर्नु सरकारको उत्तरदायित्व हो | Children are the future citizens of the nation and it is the responsibility of the government to create an environment that will be conducive in making them active and capable citizens. |
२०३८ सालको जनगणनाअनुसार नेपालको १४ वर्षमुनिका बालबालिकाको संख्या ६२,११,९७२ रहेकोमा ारम्भिक प्रतिवेदनअनुसार बालबालिकाहरुको जनसंख्या करीब ७९ लाख पुगेको छ, जुन देशको कुल जनसंख्याको ४२.७ प्रतिशत हुन आउँछ२०४८ सालको जनगणनाको प्र | According to the population census report of 1981, the population of children under the age of 14 was 6,211,972 whereas the preliminary report of the population census of 1991 indicates that the population of children has reached 7.9 million and constitutes 42.7 percent of the total population. |
अझै पनि वर्षेनी ४५ हजार बालबालिकाहरु झाडा पखालाबाट मृत्यु हुने गरेको, ५० प्रबालबालिकाहरु कुपोषण, रोगव्याध र अशिक्षाले पीडित छन ् तिशत बालबालिकाहरुलेृ मात्र प्राथमिक शिक्षा पूरा गर्ने गरेको पाइन्छ | Nepalese children suffer from malnutrition, disease and illiteracy. |
बहुसंख्यक ग्रामीण जनसंख्या गरीब नै भएकोले केटाकेटी घर परिवारको आयमा सघाउ पुर्याउने श्रमशक्रिको रुपमा रहेका छन ् | Because the majority of the rural population remains poor, children have become a part of the labour force in order to contribute to the family income. |
यसको साथै अपाङ्ध, दुर्व्यसनी, अनाथ तथा मगन्ते बालबालिकाहरुको समस्या पनि त्यत्तिकै गम्भीर छ। | Together with this, the problems pertaining to the disabled, orphaned, addicted and begging children are equally serious. |
सातौं योजनामा अपनाइएको बाल विकास नीतिअनुरुप बाल शिक्षा र स्वास्थ्यस्तरमा केही सुधार भए तापनि अपेक्षित उपलब्धि भने हासिल हुन सकेको छैन | Though some improvements have been brought about in the fields of child education and health standards by the policy adopted upto the Seventh Plan; the expected results have not been achieved yet. |
बालबालिकासम्बन्धी कार्यक्रम सञ्चालनमा अन्तरक्षेत्रीय समन्वय, संस्थागत निकाय तथा भरपर्दो तथ्याङ्कको कमीहरु समस्याको रुपमा रहेका छन् | In conducting programmes related to children, problems arise due to the lack of inter-sectoral coordination, reliable institution reliable statistics. |
बालबालिकाहरुको संरक्षण र विकासको लागि विगत वर्षहरु अर्थात ् इ.१९९० देखि | Since 1990, there has been a general awakening at the international and national -levels for the protection, and development of children. |
बालबालिकाको बचाउ,सुरषा र विकासको लागिसार्क बाल सम्मेलन १९८६ र विश्व बाल शिखरसम्मेलन इ. १९९० मा पारित प्रस्तावहरुमा नेपाल पनि प्रतिबद्ध भइसकेको छअन्तर्राष्ट्रिय र राष्ट्रियस्तरमा जागरण आएकेा छ | Nepal is also committed to the resolutions passed by the SAARC Child Conference (1986 A.D.) and the World Child Summit Conference 1990 A.D. for the protection, security and development of children. |
यस प्रतिबद्धताअनुरुप बालबालिकाहरुको विकासका विविध क्षेत्रगत पक्षहरुमा सन् २००० सम्मको लक्ष्य निर्धारण गरीराष्ट्रिय बाल विकास कार्य योजनातर्जुमा गरिएको छ | As per this commitment, the targets upto 2000 A.D. in the various aspects of child development were decided and the National Child Development Action Plan was formulated. |
यसको साथै नेपाल अधिराज्यको संविधान २०४७ ले पनि बालबालिकाहरुको शोषण हुन नदिई उनीहरुको हक हितको रक्षा गर्न आवश्यक व्य वस्था गरेको छ | Together with this, necessary provision has also been made in the constitution of the Kingdom of Nepal (1991) to prevent the exploitation of children and to protect their rights and benefits. |
एकीकृत बाल कानुन | The integrated child act-1991 has also been passed. |
आठौं योजनामा बालबालिकाको विकासको लागि अपनाउने नीति विश्व बाल शिखर -२०४८ पनि पारित भइसकेको छ सम्मेलनकेा प्रतिबद्धताअनुरुप तयार गरिएको बालबालिका तथा विकास कार्य योजना १९९० दशकमा आधारित छ | The policy adopted in the Eighth Plan for child development is based on the Children and Development Action Plan for the 1990s which was prepared as per the commitment to the World Summit for Children. |
बालबालिकाहरुको शारीरिक तथा बोद्धिक विकासको लागि गर्भावस्थादेखि जन्मिएर हुर्किने अवधिसम्मको लागि आवश्यक सेवा सुविधाहरु व्यवस्था गर्ने, देशभक्त अनुशासित, नैतिकवान् र सक्षम नागरिक तयार गर्ने, बाल्यावस्थादेखि नै असल बानीको विकास गर्ने, बालबालिकाहरुको हक हितको सुरक्षा गर्ने, आमाबाबुको आयस्तर बृद्धि गरी केटाकेटीको पालन पोषणको लागि सक्षम बनाउने उद्देश्यले आठौं योजनामा निम्नानुसार बालबालिका तथा विकास नीति समावेश गरिएको छः ज्ञ | With the objectives of making the necessary services and facilities available for the physical and mental development of children from the prenatal and nascent stage to their growing up period; preparing patriotic, disciplined, well-principled and capable citizens; cultivating good habits from the very childhood; protecting the rights and benefits of children and enabling parents to rear children by increasing their income level; the following Children and d evelopment policy has been included in the Eighth Plan: 1 |
गर्भावस्थादेखि नै बालबालिकाहरुको हेरविचारको लागि सुरक्षित मातृत्व कार्यक्रमको ग्रामीणस्तरसम्म विस्तार गरिनेछ | Protected maternity programme for the care of children from the womb onwards will be extended to the village level. |
गर्भवती भएदेखि नै समय समयमा स्वा स्थ्य परीक्षा, उपचार तथा सुरक्षित प्रसूति सेवा उपलब्ध गराइनेछ। | From the time of conception, periodic health check-ups, treatment and protective maternity services will be made available. |
द्द शिशु मृत्युदर र बाल मृत्युदर आठौं योजनाको लक्ष्यअनुसार कम गर्न विस्तारित खोप, झाडा पखाला तथा श्वास प्रश्वास रोग नियन्त्रण कार्यक्रमहरुको विस्तार गरिनेछ | 2. To reduce the infant and child mortality rate according to the target of the Eighth Plan, extended programmes will be launched to carry out immunisation and to control gastro-enteritis and respiratory diseases. |