Datasets:

uzinfocom

/

AT_atamalar

like 0

Follow

UZINFOCOM 14

Biometrik ma’lumotlar

Foydalanuvchining, originallari raqamli ko‘rinishda elektron hisoblash mashinasi xotirasida saqlanadigan, ovoz tembri, qo‘l barmoqlarining shakli, izi va shular kabi shaxsiy farqlovchi belgilarini o‘zida ifodalovchi autentifikatsiya qilish vositalari.

Biometrik texnologiya

Inson komandalarini biotoklar orqali foydalanuvchi tizimga yetkazish usuli.

Biometriya

1. Shaxsni identifikatsiya qilish uchun biologik xususiyatlardan, masalan, barmoqlar izi yoki ovozdan foydalanish to‘g‘risidagi fan.2. Odam shaxsini fiziologik xarakteristikalarga asoslangan avtomatik identifikatsiya qilish usullari.

Bionika

Tirik tabiat tamoyillari, xossalari, vazifalari va tuzilmalarini texnik qurilma va tizimlarda qo‘llashga qaratilgan amaliy fan. Internet o‘z-o‘zini tashkil qiluvchi tizim bo‘lib, ko‘p jihatlari bilan tirik organizm evolyutsiyasini «takrorlaydi».

Bipolyar kod

Birliklar navbatma-navbat qarama-qarshi qutblilikning kuchlanish impulslarini, «0» esa impulsning yo‘qligini bildiradigan signal uzatish usuli.

Bir/bir modeli

Ko‘p oqimlilik modeli, bunda har bir foydalanuvchi oqimi yadroning bitta aniq oqimida aks etadi.

Bir darajali qurilma

Berilgan vaqtda bitta xavfsizlik darajasidagi ma’lumotlarni qayta ishlay olishi mumkin bo‘lgan funksional blok.

Bir darajali tarmoq

Bitta yoki bir nechta kompyuterning boshqa oraliq qurilmalariga murojaat qilmasdan bir birlari bilan o‘zaro hamkorlikda ishlashi mumkin bo‘lgan tarmoq. Bir darajali tarmoqda kompyuterlar bir vaqtda mijoz ham, server ham bo‘lishi mumkin.

«Bir darcha» prinsipi

Davlat xizmatlarini taqdim etish prinsipi, unga ko‘ra, bunday xizmatlar talabnoma beruvchi tegishli talab bilan bir marta murojaat qilgandan so‘ng ko‘rsatilishi kerak.

Bir dyumdagi nuqtalar soni

Ekran va printerning ruxsat etish imkonini o‘lchashda qo‘llaniladigan birlik. Qurilma bir dyuymdagi kesmada ko‘rsatishi yoki chop etishi mumkin bo‘lgan nuqtalar soni. Dyuymdagi nuqtalar soni qancha ko‘p bo‘lsa, ekrandagi tasvir shuncha sifatli ko‘rinadi.

Bir jinsli bo‘lmagan tarmoq

Turli topologiya fragmentlaridan va turli xil texnik vositalardan tuzilgan kompyuter tarmog‘i. Bunday tarmoqda har xil turdagi uskunalar va almashuv protokollaridan foydalanishga yo‘l qo‘yiladi.

Bir jinsli tarmoq

Mos keladigan uskuna va umumiy almashuv protokollaridan foydalanadigan, bir jinsli tuzilmaga ega tarmoq. Gomogen tarmoq deb ataladi.

Bir kanalli kuchaytirgich (jamoaviy qabul qiluvchi antennalar uchun)

Chastotalar polosasining kengligi bitta muayyan televizion kanal bilan chegaralangan kuchaytirgich.

Bir ko‘zguli antenna

Asosiy elementi fokusda nurlagich bilan joylashtirilgan parabolik ko‘zgu hisoblanadigan antenna.

Bir lahzada suratga olish

1. Maxsus dastur yordamida olinadigan ekran nusxasi, kompyuter videoxotirasining bir zumlik nusxasi (kam hollarda tezkor xotira qurilmasi). So‘ng bunday nusxani diskda saqlab qo‘yish, bosib chiqarish, tahrir qilish mumkin va h.k.2. Bir onlik nusxa, stop-kadr.

Bir martali bloknot

Vernam shifri deb ham ataladigan kriptotizim, mutlaqo tasodifan generatsiyalanadigan bit satridan foydalanadi. Kalit oqim uzunligi ochiq matn uzunligiga teng. Tasodifiy bitlar satri va ochiq matn XOR operatsiyasidan foydalanib, shifrmatnni ishlab chiqish uchun kombinatsiyalanadi. Bunday algoritm mutlaqo maxfiy hisoblanadi.

Bir martali parol

Tarmoqqa har bir kirishdan so‘ng o‘zgaradigan, amal qilish muddati juda qisqa bo‘lgan parol.

Bir martali raqamli imzo

Har qanday xabar uchun raqamli imzo faqat bir marta ishlatilishi mumkin bo‘lgan sxema, ya’ni har bir yangi xabar uchun kalitlarning yangi jufti talab qilinadi. Bunday sxemaning afzalligi uning tezkorligi hisoblanadi, kamchiligi – katta miqdordagi axborotni (ochiq kalitlarni) e’lon qilish zarurligi, chunki har bir imzo faqat bir marta ishlatiladi.

Bir martali xabar

Faqat bir marta ishlatiladigan identifikator yoki raqam, ya’ni har bir keyingi aloqa seansida uning qiymati yangilanadi.

Bir martali yoziladigan kompakt disk

Maxsus CD-disklarga bir martalik yozish imkonini beradigan qurilma.

Bir modali optik tola

1. Signal bir moda yoki tarqalish yo‘li bo‘ylab o‘tadigan optik to‘lqin o‘tkazgich (tola). Bunday tola yadrosining diametri uncha katta bo‘lmaydi.2. Faqat bir moda tarqalishi mumkin bo‘lgan optik tola; odatda, bu tola pog‘onali sinish ko‘rsatgichiga ega bo‘ladi.

Bir modali tola

Markaziy o‘tkazgichi to‘lqin uzunligi bilan taqqoslanadigan juda kichik diametrga ega bo‘lgan (odatda, 5-10 mkm), yorug‘lik to‘lqinining tarqalish sharoitlari yagona moda bilan cheklangan tola. Nurlar, qobiqdan qaytmagan holda, yorug‘lik o‘tkazgichning optik o‘qi bo‘ylab tarqaladi. Bir modali tolaning o‘tkazish polosasi 100 Gs/km va undan ko‘pni tashkil etadi.

Bir nechta amaliy muhitning mavjudligi

Bitta operatsion tizim doirasida bir nechta operatsion tizim uchun ishlab chiqilgan dasturlarni bir vaqtda bajarish imkonini beradi. Ko‘p zamonaviy operatsion tizimlar bir vaqtda MS-DOS, Windows, UNIX (POSIX), OS/2 amaliy muhitlarini yoki bu ommabop to‘plamdan ayrim ko‘plikni ta’minlaydi. Ko‘plab amaliy muhitlar konsepsiyasi, bir qismi u yoki bu operatsion tizimning amaliy muhitini amalga oshiradigan turli serverlar ishlaydigan mikroyadro bazasidagi operatson tizimda oddiy amalga oshiriladi.

Bir nechta kamerani tutib turish

Abonentning translyatsiya vaqtida foydalaniladigan turli kameralardan tasvirni tanlash imkoniyati.

Bir nurli antenna panjarasi

Bitta nurni shakllantiruvchi antenna panjarasi.

Bir platali kompyuter

Butunlay bitta bosma platada joylashtirilgan kompyuter.

Bir pog‘onali muhofaza qilish tizimi

Yagona kalit dasturiy ta’minotdan foydalanishni ta’minlaydigan muhofaza qilish tizimi.

Bir rangli arxitektura

Har bir abonent tizimi bir xil ko‘lamda resurslarni taqdim va isteʼmol qilishi mumkin bo‘lgan, axborot tizimining konsepsiyasi. Bir rangli arxitektura shu bilan tavsiflanadiki, unda hamma abonent tizimlar teng huquqli va ularning bir- birlarini resurslariga murojaatlari simmetrik bo‘ladi. Buning evaziga, foydalanuvchi maʼlumotlarning taqsimlangan ishlovini bajarishi, amaliy dasturlar, tashqi qurilmalar, shu jumladan, ixtiyoriy tizimlarda joylashgan fayllar bilan ishlashi mumkin. Bir rangli arxitektura tarmoq vositalarining oddiy yuklanishi, yengil kengaytirilishi bilan tavsiflanadi.

Bir sekunddagi kilobit

SI tizimidagi ma’lumot uzatish tezligining birligi.

Bir tomonga yo‘nalgan interfeys

Maʼlumotlarning faqat bitta yo‘nalishda uzatilishini taʼminlaydigan interfeys.

Bir tomonlama autentifikatsiya qilish

Xabar jo‘natuvchi yoki oluvchini autentifikatsiya qilish.

Bir tomonlama funksiya

Berilgan x argument bo‘yicha f(x) funksiya qiymati oson hisoblab chiqariladigan funksiya. f(x) ni x dan hisoblab chiqarish anchagina murakkab. Hozirgacha bir tomonlama funksiyalarning mavjudligi qat’iy isbotlanmagan. Axborotni shifrlash uchun bir tomonlama funksiyalarni qo‘llab bo‘lmaydi, chunki ular yordamida shifrlangan matnni, hatto uning qonuniy egasi ham rasshifrovka qila olmaydi. Kriptografiyada siri bo‘lgan bir tomonlama funksiyadan foydalaniladi.

Bir tomonlama xeshlash algoritmi

Xesh-kod olingan dastlabki ma’lumotlarning xesh-kod qiymati asosida amalda tiklab bo‘lmaslik xossasiga ega bo‘lgan xeshlash algoritmi.

Bir tomonlama shifrlash

Shifrlash, dastlabki ma’lumotlari tiklanishi mumkin bo‘lmagan shifrlangan matn uning natijasi hisoblanadi.Izoh – Bir tomonlama shifrlash autentifikatsiya qilishda ishlatiladi. Masalan, bir tomonlama shifrlash usuli bilan parolni shifrlash natijasida olingan shifrlangan matn saqlanib qoladi. Kechroq taqdim etilgan parol xuddi shu tarzda shifrlanadi. Keyin olingan ikkala shifrlangan matn solishtiriladi, agar ular bir xil bo‘lsa, unda to‘g‘ri parol taqdim etilgan.

Bir turdagi uya; bir xil chastota sohasiga ega uya

Axborot almashinuvi qo‘shni klasterga kiruvchi yacheykalardan biridagi kabi, ayni shu chastotalar polosalarida ta’minlanadigan, hududiy jihatdan uzoqda joylashgan yacheyka (uya).

Bir vaqtda uzatish

Bitta dasturni bir nechta tovush yoki televizion uzatish tarmoq‘i orqali bir vaqtda uzatish.

Bir vaqtdagi qo‘ng‘iroq

Kiruvchi chaqiruvning birdaniga abonentning bir nechta (masalan, xizmat va mobil) рақамiga tushishi. Chaqiruvni ulash birinchi bo‘lib javob bergan рақамga amalga oshiriladi.

Bir vazifali operatsion tizimlar

Virtual mashina foydalanuvchisiga kompyuter bilan ishlashni yanada sodda va qulay qilish vazifasini bajaradi. Bir vazifali operatsion tizimlar periferiya qurilmalarini boshqarish, fayllarni boshqarish vositalari, foydalanuvchi bilan muloqot vositalarini o‘z ichiga oladi.

Bir xil darajali lokal hisoblash tarmog‘i (LHT)

Ajratilgan serveri bo‘lmagan va markazlashtirilgan tarzda boshqarilmaydigan LHT

Bir yo‘ldoshning o‘tkazish qobiliyati

Yo‘ldosh retranslyatori samaradorligining integral ko‘rsatgichi. Yo‘ldosh orqali uzatiladigan berilgan o‘tkazish qobiliyati (masalan, 4,8 kbit/s) bilan telefon kanallarining o‘rtacha soni sifatida baholanadi. Ma’lumotlar uzatishga mo‘ljallangan tizimlarda o‘tkazish qobiliyati ma’lum vaqt oralig‘ida (masalan, bir sutka davomida) yo‘ldosh orqali uzatiladigan ma’lumotlarning yig‘ma hajmi sifatida baholanadi.

Bir o‘lchamli taxminlash, 1-D taxminlash

Taxminlangan qiymat, yoyishning o‘sha satridagi kadrning qo‘shni elementlaridan kelib chiqib olinadigan taxminlash.

Bir chastotali tarmoq

Bitta radiochastota kanalida bir xil signallarni nurlantiradigan sinxronlangan uzatuvchi stansiyalar tarmog‘i. Xususan, bir xil radiochastota kanalidan birgalikda foydalaniladigan va o‘xshash signallar uzatiladigan DVB-T sinxronlangan stansiyalar tarmog‘i.

Birga yo‘naltirilgan interfeys

Interfeys turi bo‘lib, tarmoqdagi har bir stansiya bir vaqtning o‘zida axborot signalini generatsiyalaydi. Ikkala signal ham aynan bir yo‘nalishda, tarmoqning bir uzelidan ikkinchisiga izchil uzatiladi. Bunday usulda axborot ayirboshlaganda qarama-qarshi yo‘nalishlarda uzatish, liniyaning har ikki uchidagi tayanch generatorlari avtonom bo‘lgani sababli, har xil tezlik bilan amalga oshirilishi mumkin.

Birgalikda foydalaniladigan resurslar

Bir vaqtda bir nechta foydalanuvchiga yoki jarayonga ajratiladigan resurslar.

Birgalikda stroblash yoki diskretlash

Rangli alohida (komponentli) videosignalga nisbatan qo‘llaniladigan diskretlash usuli. Videosignallar bu holda yorqinlik signalini zichlash quyi eltuvchi chastotalarida diskretlanadi. Masalan, 4:2:2 usul orqali. Birgalikda stroblashda ikkita rang ajratuvchi signal yoki ajratilgan yorqinlik signali aynan o‘sha chastotalarda yoki yorqinlik signali stroblanadigan chastotalarning biri bilan bir vaqtda diskretlanadi.

Biriktirilgan

Elektron xatga matn ko‘rinishidagi faylni biriktirish. Agar fayl formati *.txt yoki *.html ko‘rinishda bo‘lsa, uning mazmuni xatni o‘qishda ko‘rinadi.

Birin-ketin joylashtirib muhofaza qilish

Xavfsizlik tizimi konsepsiyasi, unda tarmoqdagi har bir kichik tizim mumkin bo‘lgan maksimal darajagacha muhofaza qilinadi.

Birinchi avlod

Analog ma’lumotlar uzatilishidan foydalaniladigan mobil aloqa tizimlari. Ularga NMT, AMPS standartlarining tarmoqlari kiradi.

«Birinchi bo‘lib keldi – birinchi bo‘lib xizmat ko‘rsatildi»

Navbatni qayta ishlash usuli, bunda elementlar navbatdan navbatga kiritilgan tartibda chiqarib tashlanadi.

«Birinchi bo‘lib keldi ‒ oxirgi bo‘lib xizmat ko‘rsatildi».

Navbatni qayta ishlash usuli, bunda elementlar, ular navbatga kiritilishiga teskari tartibda navbatdan chiqarib tashlanadi va ularga xizmat ko‘rsatiladi.

Birinchi munosib usul

Resurslarni taqsimlash algoritmi (sxemasi), unga ko‘ra, yangi ma’lumotlarni joylashtirish uchun birinchi bo‘lib mos keladigan blok egallanadi.

Birlamchi halqa

FDDI standartining ikki halqali optik tolali tarmog‘idagi, foydali axborotni asosiy rejimda uzatish uchun mo‘ljallangan bog‘lovchi liniya.

Birlamchi kalit

Amaliyotda jadvalning qatorini noyob aniqlagich sifatida ishlatiladigan ustun mazmuni yoki ustun guruhi mazmunlari to‘plami.

Birlamchi muhofaza

Telekommunikatsiya simlari va yer ostida kuchlanishni cheklovchi qurilma. Namunaviy protektorlar 215 dan 350 voltgacha bo‘lgan o‘zgarmas tok kuchlanishini cheklaydi.

Birlamchi xatolarni aniqlovchi va tuzatuvchi tezkor xotira qurilmasi

Xatolarni aniqlash va to‘g‘rilash sxemasi. 1-bitli xotoliklarni to‘g‘rilashi mumkin bo‘lgan va 2-bitli xatolarni aniqlay oladigan xotira sxemasi.

Birlashtirilgan protsessor

Kompyuterga ulangan ikkilamchi protsessor.

Birlashtirilgan yuqori tezlikli boshqaruv kanali

Ikki tomonlama boshqarish kanali, u orqali, odatda, mobil stansiyaning bir yacheykadan boshqasiga o‘tishida chastotani almashlab ulash komandalari uzatiladi.

Birlashish

Turli axborot manbalaridan kelayotgang ikki yoki undan ortiq maʼlumot oqimini birlashtirish.

Bit

Mashina kodining ikkili razryadi; ikkili sanoq tizimidagi 0 yoki 1 qiymatini oluvchi axborotning eng kichik birligi.

Bit intervali

1. Bit tezligiga teskari bo‘lgan birliklarda o‘lchana-digan, bitta bit elementni uzatish davomiyligi.2. Bir bitni uzatish uchun zarur bo‘lgan vaqt, uzatish tezligi 10 Mbit/s bo‘lganda, 0,1 μs ni tashkil etadi.Izoh − Vaqt nisbatlari bit intervallarida o‘lchanadi.

Bit protokoli

Maʼlumotlarni bitma-bit uzatish protokoli.

Bitdagi xato ehtimolligi

Aloqa kanallarining sifatini fizik sathda baholash uchun foydalaniladigan, ikkilik simvollarni qabul qilishning ishonchlilik ko‘rsatgichi. Miqdor jihatdan xato qabul qilingan bitlar sonining uzatilgan bitlarning umumiy soniga nisbati sifatida aniqlanadi.

Bitkoin

Bir nomdagi hisob-kitob birligidan va bir nomdagi maʼlumotlar uzatish protokolidan foydalaniladigan piring to‘lov tizimi.Izohlar1. Turli mualliflar bitkoynlarni turlicha tasniflaydilar. Ko‘proq, kriptovalyuta, virtual valyuta, raqamli valyuta, elektron naqd pullar variantlari uchraydi.2. Bitkoynlardan, ularni qabul qilishga rozilik bildirgan sotuvchilarda tovarlar va xizmatlarga ayirboshlash uchun foydalanilishi mumkin. Oddiy valyutalarga ayirboshlash raqamli valyutalarni ayirboshlash onlayn-servisi, boshqa to‘lov tizimlari yoki ayirboshlash punktlari orqali yuz beradi.3. Bu nafaqat mahsulotlar va xizmatlar uchun hisob-kitob qilish mumkin bo‘lgan raqamli valyuta yoki investitsiyalar uchun vosita, balki moliya dunyosini o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan yangi texnologiyalarni testlash uchun mo‘ljallangan tajriba maydoni hamdir. Bu markazlashtirilmagan, to‘liq shaffof va kriptografik jihatdan himoyalangan, blokcheyn deb nomlanadigan bloklar zanjiriga asoslangan tranzaksiyalarni qayta ishlash global tarmog‘i va taqsimlangan maʼlumotlar bazasidir.

Bitlar bo‘yicha xatolar koeffitsiyenti

Xatolar bilan qabul qilingan bitlar sonining, berilgan vaqt intervali ichida qabul qilingan umumiy bitlar soniga bo‘lgan nisbati.

Bitlar bo‘yicha xatolarning qoldiq koeffitsiyenti

Tinish bo‘lmagan holatda bitlar bo‘yicha xatolar koeffitsiyenti, sistema ichidagi xatolarga qo‘yimlarni, atrof muhit ta’sirini, eskirish effektrlarini va uzoq muddatli xalaqtlarni ichiga oladi.

Bitlar satri

Dasturlash tillarida, ikkilik razryadlar ketma-ketliklari bilan satrlar bilan bo‘lgan kabi ishlashni ta’minlaydigan ma’lumotlar turi.

Bitlar spetsifikatsiyasi

Bir vaqtda aks ettirilishi mumkin bo‘lgan ranglar yoki kul rang darajalarining soni. Kompyuter grafik kartasi kontrollerining xotira hajmi bilan belgilanadi. 8 bitli kontroller 256 rangni, 16 bitli − 64000, 24 bitli − 16,8 million rangni aks ettirishi mumkin.

Bitlar taqsimlanishining teskari moslashishi

Bitlarning koderda ham, dekoderda ham bir xil hisob-kitoblar amalga oshiriladigan taqsimlash usuli.

Bitlarni nazorat qilish

Nusxa ko‘chirishdan muhofaza qilish usuli, unga ko‘ra, yo‘lka (yoki boshqa soha) bitlarning ma’lum sonini o‘z ichiga olsa, disk original sifatida aniqlanadi.

Bitli tasvir

Binar tasvir, uni raqamli shaklda aks ettirish va saqlash uchun uning har bir elementi (pikseli)ga axborotning 1 biti ajratilgan bit xaritasi ishlatiladi. Piksellarning mazmuni faqat «0» va «1» bo‘lishi mumkin bo‘lgani uchun binar tasvirlar, ayniqsa bir bitli binar tasvirlar, juda yaxshi siqiladi va rastrli tasvirlarning boshqa turlariga qaraganda maʼlumotlarning kichik hajmi bilan ajralib turadi.

Bitli xatolar chastotasi

Uzatish sifatining o‘lchami. Tayyorlik holatida turgan kanal bo‘yicha test o‘tkazish vaqtida uzatilgan xatoli bitlar sonining umumiy bitlar soniga nisbati teng bo‘lgan raqamli uzatish tizimi uchun asosiy parametr.

Bitma-bit hisoblash

Nusxa olinishdan muhofaza qilish usuli bo‘lib, qandaydir yo‘lka (yoki boshqa soha) bitlarning muayyan sonini ichiga olganda, disk original sifatida aniqlanadi.

Bitreyt

Raqamli ma’lumotlar oqimining uzatish tezligi.

Bitta dastur ‒ ko‘p ma’lumotlar

Bir dasturda ma’lumotlar oqimlarining parallel qayta ishlanishi (bajarilishi) ko‘zda tutiladigan arxitektura.

Bitta kirishga ega ko‘p diapazonli kuchaytirgich (jamoaviy qabul qiluvchi antenna uchun)

Bir nechta muayyan radioeshittirish diapazonida ishlash uchun mo‘ljallangan bitta kirishga ega kuchaytirgich.

Bitta komandalar oqimi ‒ ko‘p ma’lumotlar oqimi

Bir necha protsessordan bir xil ma’lumotlar massivlarini qayta ishlash uchun bitta komandadan foydalaniladigan, parallel kompyuter tizimi arxitekturasi.

Bitta qo‘ng‘iroq

Firibgarlik usuli, bunda uyali telefon faqat bir marta jiringlaydi, agar uning egasi aniqlangan telefon raqamiga qayta qo‘ng‘iroq qilsa, firibgar ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng unga katta miqdordagi summaga hisob yuboradi.

Bitta raqamga xizmat ko‘rsatish – chaqiruvni ketma-ket tugatish

Chaqirayotgan abonentga menyu taqdim etish xizmati. Undan abonent klassik IS xizmatini, yoki АТС bazasidagi IS xizmatini, yoki istalgan talab qilinayotgan servisni tanlashi mumkin. Chaqirayotgan abonent DTMF yordamida uzatiladigan, o‘z telefon apparatidagi raqamlar yoki belgilar kombinatsiyasini bosish yoli bilan talab qilinadigan servicni tanlaydi. Agar tanlangan xizmat qo‘shimcha raqamlarni kiritishni talab qilsa, chaqiruvchi abonent aytib turish yordamida DTMF bilan uzatiladigan raqamlarni teradi.

Bitta raqamga xizmat ko‘rsatish – xizmatni avtomatik tanlash

Abonent turli joylarda bo‘la turib va ushbu xizmatdan foydalana turib, o‘zining noyob telefon raqamidan (One number service) foydalanishi mumkin. Buning uchun beshta har xil oxirgi (terminal) liniyalar ro‘yxati tegishli abonent raqamlari bilan tuziladi, ulardan foydalanish ma’lum ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Bunda abonentning shaxsiy oxirgi (terminal) liniyasi bu ro‘yxatda birinchi turadi. Boshqa turli raqamlarga chaqiruvning izchil marshrutizatsiyasi ma’lum shartlar bilan amalga oshiriladi. Bunday shartlar «Abonent band», yoki «Abonent B hozir javob bermaydi» yoki ikkala shart ham bo‘lishi mumkin. Bunday shartlar beshta mumkin bo‘lgan bog‘lanishlar uchun uning shaxsiy telefon raqamini qo‘shgan holda, oldindan aniqlangan bo‘lishi mumkin.

Biznes-guruhlar uchun hisob kodlari

Abonentga CDR (Call detail record – chaqiruvning batafsil yozuvi) ga alohida telekommunikatsiya to‘lovlarini yaratish uchun hisobga olish kodini kiritish imkonini beradigan xizmat.

Biznes-hamkor uchun mo‘ljallangan elektron biznes

Axborot makonidagi iqtisodiy faoliyatning qo‘shimcha qiymat zanjirini shakllantirishda qatnashadigan tashkilotlar bilan, uzoq muddatli va samarali iqtisodiy munosabatlarni shakllantirishga qaratilgan sohasi

Biznes-jarayon

Resurslar iste’mol qiladigan, natijada mahsulotning muayyan guruhi (sanoat mahsuloti, qurilgan obyekt, axborot mahsuloti, boshqarish qarori va h.k.lar) ishlab chiqariladigan, o‘zaro bog‘langan biznes-protseduralar to‘plami. Barcha biznes-jarayonlar kompaniya funksiyalarini bajarish uchun mavjud bo‘lib, maqsadlar hamda strategiyalarning belgilangan iyerarxiyasiga mos kelishi kerak.

Biznes-jarayon modeli

Tizimda biznes jarayonning nusxalari yaratilishida asos bo‘lib xizmat qiladigan andoza (shablon). O‘z ichiga quyidagilarni oladi:- biznes-jarayon sxemasini;- foydalaniladigan rekvizitlar ro‘yxatini;rekvizitlarni biznes-jarayon nuqtalariga bog‘lashni, ularni hisoblash va to‘ldirish algoritmlarini;- vazifa bajarilishining reja muddatlarini.Biznes-jarayon modeli quyidagi savollarga javob berishi kerak:belgilangan pirovard natijani olish uchun qanday protseduralar (funksiyalar, ishlar)ni bajarish zarur;- bu protseduralar qanday ketma-ketlikda bajaraladi;qarab chiqiladigan biznes-jarayon doirasida nazorat va boshqaruvning qanday mexanizmlari mavjud;- jarayon protseduralarini kim bajaradi;- jarayonning har bir protsedurasida kiruvchi qanday hujjatlar/axborotdan foydalaniladi;- jarayon protsedurasi chiquvchi qanday hujjatlar/axborotni yuzaga keltiradi;- jarayonning har bir protsedurasi bajarilishi uchun qanday resurslar zarur;- qanday hujjatlar/shartlar jarayon bajarilishini reglamentlaydi qanday parametrlar protseduralar va umuman jarayon bajarilishini tavsiflaydi.

Biznes-jarayon sxemasi

Biznes jarayon tuzilmasini aks ettiradigan grafik sxema, shuningdek, bu tuzilma doirasida jarayonning bajarilish ketma-ketligi.

Biznes-jarayon tavsifi

Biznes-jarayon sxemasini matnli, jadval yoki grafik tarzda taqdim etish.

Biznes-jarayonlar reinjiniringi

Ishlab chiqarish-xo‘jalik va iqtisodiy-moliyaviy faoliyatning eng yuqori samarasiga erishish uchun, tegishli tashkiliy-boshqaruv hamda normativ hujjatlar bilan rasmiylashtirilgan, biznes-jarayonlarni tubdan qayta anglab yetish va qayta loyihalash. Reinjiniring axborot tizimlarining ishlab chiquvchilariga ham, menejerlariga ham tushunarli bo‘lgan muammoli axborotni taqdim etish va qayta ishlashning o‘ziga xos vositalaridan foydalanadi. Biznes-jarayonlar reinjiniringining mazmuni uning ikki asosiy bosqichida:- biznes-jarayonning optimal (ideal) turini (avvalo, asosiy turini) aniqlashda;- mavjud biznes-jarayonni (mablag‘lar, vaqt, resurslar bo‘yicha) optimalga ko‘chirishning eng yaxshi yo‘lini aniqlashda ko‘rinadi.

Biznes-jarayonlarni avtomatlashtirish

Axborot texnologiyalari yordamida biznes jarayonlarni boshqarish tizimining amalga oshirilishi.

Biznes-jarayonlarni boshqarish

Zamonaviy boshqarish uslublaridan biri, o‘z ichiga biznes-jarayonlarni boshqarishning dasturiy ta’minoti va g‘oyasini oladi.

Biznes-jarayonlarni modellash notatsiyasi

Biznes jarayonlarni, biznes sohasining ishlab chiquvchilardan tortib, monitoring jarayonlarini amalga oshiradigan boshqaruvchilargacha bo‘lgan har bir qatnashchisiga tushunarli bo‘lgan yagona standart bo‘yicha biznes jarayonlarni tavsiflash uchun ishlab chiqilgan notatsiya (shartli yozma belgilar tizimi). BPMN sxemasini yaratish, biznes jarayonlarni ishlab chiqish va ularni joriy qilish bo‘yicha loyihaning ajralmas qismi hisoblanadi.

Biznes-jarayonlarni optimallash

Tashkilotning mavjud biznes-jarayonlarini qisman takomillashtirish. Funksiyalarning takrorlanishi, axborot sirtmoqlari kabi oshkor kamchiliklardan xalos bo‘lish orqali yuz beradi.Izoh – Biznes-jarayonlarni optimallash tegishli tashkiliy-boshqaruv va normativ hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi. Biznes-jarayonlarni optimallash korxona o‘z ishini yaxshilash zarur bo‘lgan: xarajatlarni kamaytirish, ishlab chiqarish siklini qisqartirish, boshqarishdagi xatolar sonini kamaytirish, krizisdan chiqish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmaydigan chora-tadbirlar ko‘rish zarur bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi. Odatda, muhim biznes-jarayonlar optimallashtirilishi kerak, chunki aynan shu jarayonlarni optimallash katta samara beradi.

Blitter

Rastrli grafik tasvirlar bilan operatsiyalar bajarish uchun mo‘ljallangan, ixtisoslashtirilgan mikrosxema.

Blog

O‘quvchilar uchun sharh qoldirish imkoniyati bo‘lgan shaxsiy onlayn kundalik (ya’ni, yozuvlarning xronologik tuzilmasiga ega veb-sayt).Izoh – Blogdan, shuningdek, piar kanali sifatida yoki hatto, ommaviy axborot vositasi sifatida ham foydalanish mumkin.

Bloger

Qar.: Blog.

Blogosfera

Qar.: Blog.

Blok

1. Manzil , boshqaruvchi maydon va xatolarni aniqlash imkonini beradigan nazorat summasi yakunlangan va alohida mohiyat kabi ko‘rib chiqiladigan uzatilgan ma’lumotlar ketma-ketligi.2. Sarlavha va axborot maydonidan iborat axborot birligi.3. Ma’lum bir funksiyani bajaradigan, konstruktiv va funksional jihatdan o‘zaro bog‘langan elementlar va uzellar majmui.

Blok bo‘yicha almashlagich

Kirish ketma-ketligidagi qo‘shni bitlar o‘rni almashtirib qo‘yilishini ta’minlovchi almashlagich.Izoh − U ularni turli bloklar bo‘yicha blok o‘lchamiga teng «chuqurlikka» taqsimlaydi. Blok bo‘yicha almashish operatsiyasi ortiqlilik kiritmaydi, kirish va chiqish oqimlari tezligini bir xilda saqlaydi.

Blok manzili

Xotira sohasining manzilsi. Bloklarga manzillar orqali murojaat qilinadi.

Blok-multipleks kanal

Ma’lumotlar bloklab uzatiladigan multipleks kanal.

Blok raqami

Qurilma (odatda, disk) blokini yoki faylni identifikatsiyalovchi son. Fizik raqam manzilni (yo‘lka raqamini va yo‘lkadagi raqamni) belgilaydi. Mantiqiy raqam qurilmadagi blokning tartib raqamini bildiradi va qurilma drayveri tomonidan fizik raqamga aylantiriladi. Virtual raqam fayl ichidagi blok raqamini belgilaydi va fayl tizimi tomonidan mantiqiy raqamga aylantiriladi. Birmuncha oddiy tizimlarda «blokning mantiqiy raqami» va «blokning virtual raqami» mos tushadi.

Blok-sxema

1. Algoritmning grafik tarzda taqdim qilinishi. Algoritm ko‘rgazmaliligini oshiradi. Blok-sxemalar tuzish ayniqsa, boshlovchi dasturchilar uchun foydali.2. Tizim tuzilmasi yoki texnik vositalar tarkibining grafik tarzda taqdim qilinishi.