Datasets:

rinabuoy

/

def2word

like 0

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ព្យញ្ជនៈដែលមានសូរ [h] ផ្សំជាមួយ។ ក្នុងភាសាបាលី សំស្ក្រឹត ព្យញ្ជនៈធនិតមាន ៖ [ក្ហ/kh], [គ្ហ/gh], [ច្ហ/ch], [ជ្ហ/jh], [ដ្ហ/ṭh], [ឌ្ហ/ḍh], [ត្ហ/th], [ទ្ហ/dh], [ប្ហ/ph], [ព្ហ/bh]។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ធនិត<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>បញ្ញត្តិនេះត្រូវបានគេសម្គាល់ដោយពាក្យផ្សេងៗគ្នា ៖ - អាយតនិបាត - និបាតសព្ទ - ធ្នាក់ - ស្នៀត គណៈកម្មការភាសាវិទ្យានិងអក្សរសិល្ប៍បានសម្រេចជ្រើសរើសយកពាក្យ ធ្នាក់ និង កំណត់ន័យ ដូចតទៅ : ធ្នាក់ជាពាក្យប្រើជាមួយនឹង នាម កន្សោមនាម ឬ កន្សោមកិរិយា ដើម្បីបង្កើតកន្សោមធ្នាក់ (កន្សោមមានធ្នាក់) , ឧទាហរណ៍ ៖ - វិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ - ក្នុងផ្ទះ, ក្រៅផ្ទះ។ ពាក្យ នៃ លើ ក្នុង ក្រៅ ជាមួយ ពី អំពី ដល់ ដោយ ... ជាធ្នាក់។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ធ្នាក់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យសម្រាប់សម្គាល់ឈ្មោះ មនុស្ស, សត្វ, រុក្ខជាតិ, ទីកន្លែង, វត្ថុ, ស្ថានភាព, សកម្មភាព ឬ គំនិតអ្វីមួយ និង អាចបំពេញមុខងារជាប្រធាន ឬ កម្ម នៅក្នុងល្បះ។ នាមជាធាតុចាំបាច់នៃកន្សោមនាម។ ពាក្យ ពូសុខ តុ គោ ដំណើរ ឈ្មួញ រដ្ឋាភិបាល ... ជានាម។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>នាម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ន័យរបស់ពាក្យណាមួយជាអ្វីដែលពាក្យនោះស្ដែងឡើង។ ន័យ ប្លែកពី ន័យកម្ម ត្រង់ថា ន័យ ឥតមានអរូបីយភាពខ្លាំងដូចន័យកម្មទេ ពីព្រោះ ន័យ ឋិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធទម្លាប់វាចា (ទម្លាប់នៃការប្រើប្រាស់ភាសា) ។ ន័យក៏មិនអាចមានរង្វង់ធំធេង ដូចន័យកម្មដែរ ពីព្រោះវាលំឱនទៅតាមបរិបទ។ តាមធម្មតា វចនានុក្រមឱ្យត្រឹមតែន័យចំរបស់ពាក្យ ដែលគេហៅថា អត្ថានុរូប (sens propre) ។ រីឯ ន័យធៀប គេត្រូវបញ្ជាក់បន្ថែមតាមលំហៅថា អត្ថបដិរូប (sens figuré) , ឧទាហរណ៍ ៖ សេតវិមាន ១. កាលពីឆ្នាំទៅ ពេលដែលឪពុកមាខ្ញុំទៅលេងសហរដ្ឋអាម៉េរិក គាត់បានថតរូបនៅមុខសេតវិមាន។ ២. សេតវិមានបានសម្រេចបញ្ជូនកងទ័ពទៅវាយលុកផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកសាដាំ ហ៊ូសេន នៅឆ្នាំ២០០២។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ជាបញ្ញត្តិដែលមានវិសាលភាពគ្របដណ្ដប់លើន័យទាំងឡាយរបស់ឯកតាភាសាមួយ។ ន័យកម្ម ជាផលវិភាគនៃភាសាវិទ្យា។ សព្វថ្ងៃ មិនទាន់មានវចនានុក្រមណាបានស្វែងរកជាទូទៅនូវន័យកម្មបែបនេះនៅឡើយ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យកម្ម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>វិជ្ជាសិក្សាអំពីន័យកម្មត្រឹមកម្រិតដែលអាចធ្វើបានដូចជា ឯកតាន័យ (unité de sens) , ទំនាក់ទំនងន័យ (relation sémantique) ជាដើម។ ការបំបែកពាក្យជាន័យតា មានដូចខាងក្រោម (សូមមើលការពន្យល់អំពីន័យតា) ។ ការសិក្សាអំពីទំនាក់ទំនងន័យដែលមានក្នុង បដិសព្ទ, វេវចនសព្ទ, សទិសសព្ទ ជាដើម ត្រូវផ្អែកលើន័យតាដើម្បីឱ្យការសិក្សាមានរូបីភាព ងាយយល់។ {pp1}1061_01.jpg{pp2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យកម្មវិទ្យា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ទម្រសូរដែលយើងស្ដាប់ឮ កាលណាសូរសព្ទភាសាត្រូវបានបន្លឺឡើង ប៉ុន្តែគប្បីយើងបញ្ជាក់បន្ថែមថា តាមលោក Saussure ន័យករ មិនមែនជាសូរនិច្ចល (inerte) ដូចសូរធម្មតាទេ ន័យករ ហាក់ដូចជាមានចរន្តអ្វីមួយមកដាស់សតិអារម្មណ៍យើងកាលណាយើងរៀបប្រើ ឬ កាលណាយើងស្ដាប់ឮសូរសព្ទភាសាណាមួយ ពីព្រោះ ន័យករនៃសូរសព្ទភាសានីមួយៗ តែងតែដិតដោយអនុស្សាវរីយ៍និង connotation ជានិច្ច។ ដំបូងឡើយ ទំនាក់ទំនងរវាងន័យករ និង ន័យបញ្ញត្តិ ជាជម្រើសសេរី ៖ គេអាចយកន័យករណាមួយ ទៅសម្គាល់ន័យបញ្ញត្តិណាមួយក៏បានដែរ (លើកលែងតែចំពោះន័យបញ្ញត្តិនៃសូរសព្ទភាសា ណាដែលជាប់ផៅសន្តានជាមួយនឹងសូរសព្ទភាសាឯទៀតរួចទៅហើយ) ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យករ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យ ន័យតា ជាបម្រែនៃពាក្យ “sème” របស់លោក ប៊ែរណា ប៉ូជេ (Bernard Pottier) ដែលភាសាវិទូអាម៉េរិកាំងហៅថា “component”។ ន័យតាជាបំណែកន័យ ដែលអាចវិភាគចេញពីវចនតា/ពីពាក្យទោលណាមួយ។ {pp1}1063_01.jpg{pp2} {pp1}1063_02.jpg{pp2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យតា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សញ្ញាណ/បញ្ញត្តិ ដែលមាន ន័យករ ជាទម្រសូរ ឮមកក្រៅ កាលណាសូរសព្ទភាសា ត្រូវបានគេបន្លឺឡើង។ ដូចយើងបានឃើញស្រាប់ ន័យបញ្ញត្តិ អាចចាត់ទុកជាទំព័រម្ខាង នៃសូរសព្ទភាសាដែលអាចប្រៀបបាននឹងក្រដាស១សន្លឹក ហើយ ន័យបញ្ញត្តិនេះមិនអាចបំបែកចេញបានពីន័យករដែលជាទំព័រម្ខាងទៀតនោះឡើយ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យបញ្ញត្តិ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>វិជ្ជាសិក្សាអំពីន័យដែលបានស្ថាបនានៅក្នុងបរិបទផ្សេងៗ ដូចមានឧទាហរណ៍ ៖ ខាងលើស្រាប់ (សូមមើលការពន្យល់អំពីន័យ) ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ន័យវិទ្យា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>អព្ភាសបទ/ផ្នត់មួយបែបដែលគេដាក់នៅខាងចុងនៃពាក្យ ដើម្បីបង្កើតពាក្យកម្លាយ។ -ក្នុងភាសាអង់គ្លេស បច្ឆិមបទ/ផ្នត់ចុង ly ភ្ជាប់នឹង គុណនាម slow បង្កើតបានជាកិរិយា វិសេសន៍ slowly។ - ក្នុងភាសាបារាំង បច្ឆិមបទ/ផ្នត់ចុង ment ភ្ជាប់នឹងគុណនាម lent បង្កើតបាន ជាកិរិយាវិសេសន៍ lentement។ - តាមមតិទូទៅ ភាសាខ្មែរសុទ្ធគ្មានបច្ឆិមបទ/ផ្នត់ចុងទេ។ ប៉ុន្តែពាក្យខ្មែរដែលកើតពីធាតុបាលីសំស្ក្រឹតមានប្រើបច្ឆិមបទ/ផ្នត់ចុង ដូចជា : - ពល + ករ > ពលករ, - នគរ + ឧបនីយកម្ម > នគរូបនីយកម្ម។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>បច្ឆិមបទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}បច្ឆិមបទ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ផ្នត់ចុង<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យទាំងឡាយដែលមានន័យផ្ទុយគ្នា, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ពាក្យ ញី ជាបដិសព្ទរបស់ពាក្យ ឈ្មោល, ពាក្យ ទិញ ជាបដិសព្ទរបស់ពាក្យ លក់ ,... - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ ពាក្យ mâle ជាបដិសព្ទរបស់ពាក្យ femelle, ពាក្យ acheter ជាបដិសព្ទរបស់ពាក្យ vendre,...។ បដិសព្ទមានព្រំដែនមិនជាក់លាក់ ព្រោះវាអាចជា ៖ -បដិសព្ទសម្គាល់ភាពប្រៀបធៀប (opposition) ៖ តូច និង ធំ ,... -បដិសព្ទសម្គាល់ប្រតិភាព ឬ ទៅវិញទៅមក (réciprocité) ៖ ទិញ និង លក់ , ប្ដី និង ប្រពន្ធ ,... -បដិសព្ទសម្គាល់ភាពដៃគូនឹងគ្នា (complémentarité) ៖ រស់ និង ស្លាប់ ,...<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>បដិសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>អព្ភាសបទឬផ្នត់មួយបែបដែលគេដាក់នៅខាងដើមពាក្យ ដើម្បីបង្កើតពាក្យកម្លាយ , ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម [ប΄ញ-] + ចូល > បញ្ចូល, បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម [លំ-] + នៅ > លំនៅ,...។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម in + correct > incorrect, បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម dé + former > déformer,...<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>បុព្វបទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}បុព្វបទ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ផ្នត់ដើម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មូលតា (វចនតា និង រូបតា) ជាកំណាត់ ក្នុងខ្សែសម្ដីដែលងាយសម្គាល់តាមរយៈន័យ អប្បបរមារបស់វា ប៉ុន្តែ អ្នកប្រើប្រាស់ភាសាឥតមានលទ្ធភាពផ្គុំវាដោយសេរី ជាទូទៅទេ។ តំណរវាងមូលតាខ្លះ ត្រូវភាសាបង្ខំឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ទទួលយកតែម្ដង។ តំណដែលភាសា បង្ខំឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ទទួលយកនេះ ត្រូវបានបែរណា ប៉ូជេ (Bernard Pottier) ហៅថា lexie ដែល យើងប្រែថា បូរណសព្ទ។ តាមគាត់ បូរណសព្ទ ជាកំណាត់ទោល ដូច cheval ឬ ជាកំណាត់ល្បាយ ដូច cheval-vapeur ឬ cheval marin ដែលមានឯកភាព មិនអាចកាត់តបែបណាទៀតបានទេ ហើយ ដែលយើងត្រូវប្រើទាំងស្រុង។ បូរណសព្ទ មាន ពាក្យទោល (mots irréductible) , ពាក្យកម្លាយ (mots dérivés) , ពាក្យសមាស (mots composés) , វាចាវិលាស (locutions) , ពាក្យកាត់ (sigle) ។ ល។ យើងតែងតែពិបាកសម្គាល់បន្លែករវាងបូរណសព្ទ និង កន្សោមសេរី កើតពីការផ្គុំពាក្យ តាមសេចក្ដីត្រូវការដើម្បីបញ្ចេញមតិ។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ភាសាវិទូមួយក្រុម បានបង្កើតតេស្ត (test) បួនបែបផ្អែកលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យរូបនិយម (critères formels) ដែលអាចឱ្យគេសម្គាល់បន្លែករវាង បូរណសព្ទ និង កន្សោមសេរីនេះបាន។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>បូរណសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ប្រណាប់ប្រធាន{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>បម្រាប់ប្រធាន<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មុខងារនៃពាក្យក្នុងល្បះ/ប្រយោគដែលតាមធម្មតាជាមុខងាររបស់កិរិយាសព្ទ, ឧទាហរណ៍ ៖ -មាន់រងាវ។ -គោស៊ីស្មៅ។ កិរិយាសព្ទ រងាវ, ស៊ីស្មៅ ជាប្រណាប់ប្រធាន/បម្រាប់ប្រធាន។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រណាប់ប្រធាន<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មុខងារនៃពាក្យក្នុងល្បះ/ប្រយោគដែលតាមធម្មតា ជាមុខងារនៃនាមសព្ទឬសព្វនាម (ទោលឬមានរណប) ឈមនឹងមុខងារនៃកិរិយាសព្ទហៅថា ប្រណាប់ប្រធាន/បម្រាប់ប្រធាន, ឧទាហរណ៍ ៖ - មាន់រងាវ។ - មាន់ឈ្មោលរបស់ខ្ញុំកំពុងរងាវ។ - វាដាស់កសិករឱ្យក្រោកធ្វើការ។ នាមសព្ទទោលឬមានរណប មាន់, មាន់ឈ្មោលរបស់ខ្ញុំ និង សព្វនាម វា ជាប្រធាន។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រធាន<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ផ្លូវដែលខ្យល់ក្នុងសួតចេញមកក្រៅនៅពេលបន្លឺសូរ។ នៅពេលបន្លឺសូរ ខ្យល់ក្នុងសួតធាក់ចេញមកក្រៅ ហើយរនាំងក្រអូមបិទ ឬ បើកចំហផ្លូវច្រមុះ។ - កាលណារនាំងក្រអូមបិទផ្លូវច្រមុះ ខ្យល់ចេញតែតាមមាត់។ សូរដែលកើតឡើង ជាសូរមាត់ឬមុខជៈ ដូចជា [p], [b], [f], [v], [s],...។ - កាលណារនាំងក្រអូមបើកចំហ ខ្យល់ចេញតាមមាត់ផង តាមច្រមុះផង។ សូរដែលកើតឡើងជាសូរច្រមុះឬនាសិកជៈ ដូចជា [m], [n], [ɲ], [ŋ],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ផ្លូវខ្យល់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វថ្ងៃ ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានអ្នកចេះដឹង វចនតា “mot” នៃភាសាបារាំង (ដែលត្រូវនឹង វចនតា “ពាក្យ” នៃភាសាខ្មែរ) ឈប់មានន័យថាជាផ្លាកឬសំណេរទៀតហើយ ដូច្នេះ គេចូលចិត្តយក “mot” មកប្រើវិញ ពីព្រោះវាមិនមែនជាកន្សោមពាក្យ ដូច “signe linguistique” ដែលជាខ្សែសម្ដីវែងអន្លាយ។ ប៉ុន្តែគេមានបញ្ហាក្នុងការកំណត់ព្រំដែន ពី “mot” មួយ ទៅ “mot” មួយ ក្នុងខ្សែសម្ដី : គេមិនអាចដឹងដោយងាយក្នុងខ្សែសម្ដី ថាតើ “mot” ណាចាប់ ផ្ដើមពីត្រង់ណា ហើយ ត្រូវចប់នៅត្រង់ណាទេ។ វេយ្យាករណ៍បារាំងបានចែកពាក្យបារាំងជា៩ ប្រភេទ គឺ articles, noms, pronoms, adjectifs, verbes, adverbes, prépositions, conjonctions & interjections។ គេថា “les” ជាពាក្យមួយម៉ាត់ គឺជា “article” តែ “les pommes de terre” ក៏ជាពាក្យមួយម៉ាត់ដែរ (ពាក្យសមាស) ។ ដូច្នេះ ឃើញថា យើងពិបាកសម្គាល់ព្រំដែនពាក្យបារាំងណាស់។ ដោយ “signe linguistique” របស់លោក Saussure បានដោះស្រាយត្រឹមតែមិនឱ្យយល់ច្រឡំថា“mots” ជាសំណេរនិងដោយបញ្ហាសម្គាល់ព្រំដែននៃពាក្យនៅចោទដដែល លោក ប៊ែរណា ប៉ូជេ (Bernard Pottier) បានស្នើឱ្យប្រើ “lexie” វិញម្ដង។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលកើតចេញពីវិធីកម្លាយ, ឧទាហរណ៍ ៖ ប្ដឹង < ដឹង + [ប៉-], ឃ្នាប < គាប + [-ន-]។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យកម្លាយ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលបានផ្លាស់ប្ដូររូបសព្ទ ខុសប្លែកពីពាក្យដើម ដោយបានឆ្លងកាត់មួយរយៈពេលនៃការប្រើប្រាស់, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ français > បារាំងសែស > បារាំង, ភ្នំដូនពេញ > ភ្នំពេញ,...។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ amir al-bahr  (mot arabe = "prince de la mer ") > frs amiral, lat. ego > frs je, lat. pro > frs moyen por > frs actuel pur (orth. pour) .<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យក្លាយ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យទោលដែលប្រើជាបង្អែកសម្រាប់បង្កើតពាក្យកម្លាយឬពាក្យផ្សំ/ពាក្យសមាស។ (១) - ឧទាហរណ៍ ៖ សម្រាប់ពាក្យកម្លាយ ៖ ដូចមានក្នុងការពន្យល់អំពី ពាក្យឫស។ (២) -ឧទាហរណ៍ ៖ សម្រាប់ពាក្យផ្សំ/ពាក្យសមាស ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ប្រមាត់ + ដី > ប្រមាត់ដី, ទឹក + ខ្មៅ > ទឹកខ្មៅ,...។ - ក្នុងភាសាបារាំង : brise + glace > brise-glace, porte + feuille > portefeuille,...<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យគោល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ពាក្យគោល{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យស្នូល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យតូចបំផុត (ឯកព្យាង្គឬពហុព្យាង្គ) ដែលនៅមានន័យ (បើគេបំបែកតទៅទៀត ន័យត្រូវបាត់បង់) គឺជាវចនតាដែលមិនមែនជាឫស, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ jardin, crayon, chaise,...។ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ គាប, បារី, ក្រហម,...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យទោល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ពាក្យទោល{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>អមិស្សសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យទោលដែលអាចទទួលវិធីកម្លាយ, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ពាក្យឫស ដឹង + បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម [ប៉-] > ប្ដឹង, ពាក្យឫស គាប + អន្តេបទ/ផ្នត់ជែក [-ន-] > ឃ្នាប។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ ពាក្យឫស jardin + បច្ឆិមបទ/ផ្នត់ចុង -ier > jardinier, ពាក្យឫស poli + បុព្វបទ/ផ្នត់ដើម im- > impoli.<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យឫស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ពាក្យសមាស{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យផ្សំ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលកើតឡើងពីការផ្សំចូលគ្នារវាងពាក្យ និងពាក្យ ចាប់ពីពីរពាក្យឡើងទៅ ហើយ សម្គាល់ន័យឬបញ្ញត្តិមួយច្បាស់លាស់។ ពាក្យផ្សំ/ពាក្យសមាសជាកន្សោមស្អិតដែលមានតម្លៃដូចពាក្យទោលមួយដែរ (ពាក្យទោលឯកព្យាង្គឬពាក្យទោលពហុព្យាង្គ) , ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ដីស, ទឹកខ្មៅ,...។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ porte-monnaie, portefeuille, bon sens, pomme de terre, ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យសមាស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ពាក្យសម្រាល{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រិយសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ការប្រើពាក្យឬល្បះដែលមានន័យមិនទ្រគោះដើម្បីជំនួសពាក្យឬល្បះដែលមានន័យ ទ្រគោះ, ឧទាហរណ៍ ៖ - ភាសាបារាំង ៖ Pierre n’est pas très courageux ជាពាក្យសម្រាល (ដែលមានន័យមិនទ្រគោះ) សម្រាប់ជំនួស Pierre est un lâche (ល្បះដែលមានន័យទ្រគោះ ចំពោះ Pierre) ។ - ភាសាខ្មែរ ៖ មិនប្រក្រតី ជាពាក្យសម្រាលជំនួសវិញ្ញត្តិដែលមានន័យទ្រគោះមួយចំនួនធំ, ស្រីមេអំបៅ/ស្រីប្រកបរបរផ្លូវភេទ/ស្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ ជំនួស ស្រីពេស្យា,...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ពាក្យសម្រាល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរដែលបន្លឺឡើងដោយមានទំនប់តិចឬច្រើនអាស្រ័យទៅតាមរង្វះខ្យល់ដែលចេញពីសួត។ នៅពេលដែលខ្យល់ចេញពីសួតទៅប៉ះនឹងទំនប់រង្វះខ្យល់កម្រិតសូន្យ វាបង្កើតបានជាព្យញ្ជនៈស្ទះឬផ្ទុះ ដូចជា [p], [b], [t], [d], [k], [ɡ], [m], [n],...។ កាលណារង្វះខ្យល់មានកម្រិតលើសពីសូន្យ វាបង្កើតបានជាព្យញ្ជនៈស្ទះត្រដុស ដូចជា [tʃ], [dʒ],...។ សូរព្យញ្ជនៈមិនអាចបន្លឺបានច្បាស់ទេ បើសិនជាគ្មានសូរស្រៈនៅអាស្រ័យជាមួយ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ព្យញ្ជនៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលមានន័យគ្របដណ្ដប់លើពាក្យផ្សេងទៀតដែលជាអនុសព្ទ, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ពាក្យ សត្វ ជាមហាសព្ទ ព្រោះវាមានន័យគ្របដណ្ដប់លើពាក្យ ឆ្មា ឆ្កែ សេះ ខ្លា មាន់ ,...។ ពាក្យ ឆ្មា ឆ្កែ សេះ ខ្លា មាន់ ជាអនុសព្ទ។ ពាក្យ រុក្ខជាតិ ជាមហាសព្ទ ព្រោះវាមានន័យគ្របដណ្ដប់លើពាក្យ ស្វាយ ដូង ខ្នុរ ចេក,...។ ពាក្យ ស្វាយ ដូង ខ្នុរ ចេក ជាអនុសព្ទ។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ ពាក្យ rouge ជាមហាសព្ទ ឯពាក្យ écarlate, cramoisi, vermillon, pourpre ជាអនុសព្ទ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>មហាសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មូលតា ជាការបកប្រែពាក្យ “monème” ដែលលោក André Martinet បានកំណត់ន័យថា ជាឯកតាអប្បបរមាដែលមានន័យ ដូច : - ក្នុងភាសាបារាំង : voilà ton père មានមូលតាចំនួនបី : voilà, ton, père, embarquons មានមូលតាចំនួនបី : em- , -barqu-, -ons។ - ក្នុងភាសាខ្មែរ ៖ ពាក្យ ឆ្មាំ មានមូលតាចំនួនពីរ : ចាំ និង អន្តេបទ/ផ្នត់ជែក [-ម-]។ ពាក្យ ឃ្នាប មានមូលតាចំនួនពីរ : គាប និង អន្តេបទ/ផ្នត់ជែក [-ន-]។ មូលតាអាចជា វចនតា (lexème) ឬ រូបតា (morphème) ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>មូលតា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>រង្វះខ្យល់ដែលបិទ ឬ បើកចំហតូចឬធំ ក្នុងការបង្កើតសូរ។ គេចែករង្វះខ្យល់ជា៩កម្រិត គឺ ៖ (១) - រង្វះខ្យល់កម្រិតសូន្យ : ដំណើរខ្យល់ដែលចេញពីសួតត្រូវប៉ះខ្លាំងនឹងគ្រឿងប្រដាប់បន្លឺសំឡេង បណ្ដាលឱ្យមានបន្ទុះ, ដូច្នេះសូរដែលកើតឡើង ជាសូរផ្ទុះ/សូរស្ទះ គឺសូរ [p], [b], [t], [d], [k], [ɡ], [m], [n], [ɲ], [ŋ], ...។ (២) -រង្វះខ្យល់កម្រិតកន្លះ : ដំណើរខ្យល់ត្រដុសខ្លាំងនឹងផ្ទៃនៃគុហាមាត់, អណ្ដាត, ធ្មេញ (ត្រដុសខ្លាំងព្រោះរង្វះខ្យល់មានកម្រិតស្ទើរសូន្យ) ហើយបង្កើតសូរផ្ទុះត្រដុស/ស្ទះត្រដុសដូចជា [tʃ], [dʒ], ...។ (៣) - រង្វះខ្យល់កម្រិត១ : ដំណើរខ្យល់ត្រដុសនឹងផ្ទៃនៃគុហាមាត់, អណ្ដាត, ធ្មេញ ហើយបង្កើតសូរត្រដុសដូចជា [f], [v], [s], [z], ...។ (៤) - រង្វះខ្យល់កម្រិត២ : ដំណើរខ្យល់ស្ទើរតែមិនត្រដុសនឹងផ្ទៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញ ឡើយ ហាក់បីដូចជាមានលំហូរ ហើយ បង្កើតសូរលំហូរដូចជា [l], [r], ...។ (៥) - រង្វះខ្យល់កម្រិត៣ : ចាប់ពីរង្វះនេះទៅ ដំណើរខ្យល់ឈប់ប៉ះនឹងផ្ទៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញទៀតហើយ ហើយគេបានសូរស្រៈកន្លះ ឬ ព្យញ្ជនៈកន្លះ គឺ [j], [w],...។ (៦) - រង្វះខ្យល់កម្រិត៤ : សូរដែលកើតឡើងគឺ សូរស្រៈបិទ ដូចជា [i], [y], [u],...។ (៧) -រង្វះខ្យល់កម្រិត៥ : សូរដែលកើតឡើងគឺ សូរស្រៈបិទកន្លះ ដូចជា [e], [Ø], [Ə], [o],...។ (៨) - រង្វះខ្យល់កម្រិត៦ : សូរដែលកើតឡើងគឺ សូរស្រៈបើកកន្លះ ដូចជា [Ɛ], [œ], [ɔ], ...។ (៩) - រង្វះខ្យល់កម្រិត៧ : សូរដែលកើតឡើងគឺ សូរស្រៈបើក ដូចជា [a], [ɑ], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>រង្វះខ្យល់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}រង្វះខ្យល់{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>រង្វះបន្លឺ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>វចនតាមួយបែបដែលឥតមានអត្ថិភាពជាពាក្យឯករាជ្យក្នុងភាសា ដែលជាធាតុរួមនៃ ពាក្យមួយចំនួនក្នុងសន្តានជាមួយគ្នា។ តាមវចនានុក្រមភាសាវិទ្យារបស់លោក Jean Dubois & alii (Larousse) , racine (ឫស) អាចមាន radical ច្រើន, ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងភាសាបារាំង ឫស [v∂n] (មក) មាន radical ពីរ ៖ [v∂n-] (ven-) ដូចមានក្នុងពាក្យ [v∂nir] (venir) , [v∂nɔ̃] ) ] (venons) , ... និង [vjεn-] (vienne) ដូចមានក្នុងពាក្យ [vjεn] (vienne/viennent) , ...។ ការពន្យល់អំពី ឫស បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា racine ខ្លះ អាចមាន radical ច្រើន ហើយ យើងបានប្រែពាក្យ racine ថា ឫស។ ដោយផ្អែកលើ ប្រព័ន្ធ សូរ-កាឡាសូរ, រូបតា-កាឡារូប យើងអាចប្រែ radical ដែលជារូបផ្សេងៗនៃ racine ថា កាឡាឫស។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ឫស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មូលតាមួយបែបដែលឥតមានអត្ថិភាពជាពាក្យឯករាជ្យក្នុងភាសា (លោក អៀវ កើស ហៅថា “កន្ទេចពាក្យ ”) សម្រាប់ភ្ជាប់ជាមួយពាក្យឫស ឬ ជាមួយឫស ដើម្បី : - បង្កើតពាក្យ, ឧទាហរណ៍ ៖ក្នុងភាសាខ្មែរ : ពាក្យឫស ជួញ + [-ម-] > ឈ្មួញ , ពាក្យឫស គាប + [-ន-] > ឃ្នាប ,...។ ក្នុងភាសាបារាំង : ពាក្យឫស jardin + ier > jardinier, ឫស all + er > aller,…។ - បំបែកពាក្យ, ឧទាហរណ៍ ៖ក្នុងភាសាបារាំង : ឫស all + ons > allons (បុ.១, ពហុ.) , ឫស all + ez > allez (បុ.២, ពហុ.) ,...។ ក្នុងភាសាឡាតាំង : rosa (nominatif, sg) , rosam (accusatif, sg) , ...។ ក្នុងភាសាបាលី ៖  បុរិសោ (បឋមាវិភត្តិ, ឯក.) , បុរិសំ (ទុតិយាវិភត្តិ, ឯក.) ,...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>រូបតា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ទម្រង់របស់ពាក្យ ហើយ ដោយភាសាជាសូរទម្រង់នេះជាសូរដែលស្ដាប់ឮ ប៉ុន្តែវាក៏អាចជារូបដែលគេមើលឃើញតាមរយៈសំណេរផងដែរ។ ក្នុងពាក្យកម្លាយឬពាក្យសមាស គេអាចវិភាគរូបសព្ទជាចំណែកៗ , ឧទាហរណ៍ ៖ - បញ្ចូល < [ប់ញ-] + ចូល - ពលកម្ម < ពល + កម្ម<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>រូបសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគជាបង្គុំពាក្យដែលមានន័យសេចក្ដីពេញលេញ ស្ដាប់បាន។ ល្បះ/ប្រយោគត្រូវមានកន្សោមនាមប្រធាន និង កន្សោមកិរិយា (ប្រណាប់ប្រធាន/បម្រាប់ប្រធាន) , ឧទាហរណ៍ ៖ - សិស្សានុសិស្សទៅសាលារៀន។ - គាត់បានជួបមិត្តសម្លាញ់របស់គាត់នៅក្នុងសុបិន។ ល្បះ/ប្រយោគមានច្រើនប្រភេទ គឺ : - ល្បះប្រកាស/ប្រយោគប្រកាស (ល្បះបញ្ជាក់) (phrase déclarative) - ល្បះសំណួរ/ប្រយោគសំណួរ (phrase interrogative) - ល្បះបញ្ជា/ប្រយោគបញ្ជា (phrase impérative) - ល្បះឧទាន/ប្រយោគឧទាន (phrase exclamative) ។ ១-ល្បះប្រកាស/ប្រយោគប្រកាស : ល្បះ/ប្រយោគដែលគេប្រើសម្រាប់អះអាងឱ្យដឹងរឿងអ្វីមួយ, ឧទាហរណ៍ ៖ - លោកគ្រូមកដល់ហើយ។ - លោកនាយកមិននៅទេ។ ២- ល្បះសំណួរ/ប្រយោគសំណួរ : ល្បះ/ប្រយោគដែលគេប្រើសម្រាប់សួរចង់ដឹងអំពីអ្វីមួយ ដោយប្រើពាក្យសួរ (តើ..., ...ឬ, ...ឬទេ,...) ឬ លើកសំឡេងនៅខាងចុងល្បះ, ឧទាហរណ៍ ៖ - (ឯង) យល់ព្រមឬទេ? - ថ្ងៃនេះ វាមិនទៅរៀនទេ (ឬ) ? ៣- ល្បះបញ្ជា/ប្រយោគបញ្ជា : ល្បះដែលគេប្រើសម្រាប់បង្គាប់បញ្ជា ផ្ដល់ដំបូន្មាន ឬ ហាមប្រាម, ឧទាហរណ៍ ៖ - ចូរ (អ្នក) រៀបចំបន្ទប់ឱ្យបានស្អាត។ - (អ្នកទាំងអស់គ្នា) ត្រូវខិតខំរៀនសូត្រ។ - ហាមខាកស្ដោះ។ - កុំជក់បារី។ ៤- ល្បះឧទាន/ប្រយោគឧទាន : ល្បះដែលគេប្រើសម្រាប់សំដែងអំណរ ការរំជួលចិត្ត កំហឹង ការកោតសរសើរ ការងឿងឆ្ងល់ ការភ្ញាក់ផ្អើល... ដែលកើតឡើងភ្លាមៗ, ឧទាហរណ៍ ៖ - យី! អស្ចារ្យណាស់! - រងាណាស់! - នាងឆ្លាតមែន!<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះក្រង{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគក្រង<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគដែលកើតឡើងពីល្បះ/ប្រយោគទោលច្រើននៅបន្តបន្ទាប់គ្នា ឬភ្ជាប់គ្នា ដោយឈ្នាប់ចង, ឧទាហរណ៍ ៖មាន់រងាវ សេះកញ្ជ្រៀវ គោរោទ៍ ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះក្រង<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះទោល{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគទោល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគដែលមានតែមួយអនុប្រយោគ, ឧទាហរណ៍ ៖ - លោកគ្រូមកដល់ហើយ។ - លោកនាយកមិននៅទេ។ - ឯងទៅណា? - កុំជក់បារី។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះទោល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះបដិសេធ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគបដិសេធន៍<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគដែលក្នុងនោះគេប្រើអវិជ្ជមានបទ (មិន....ទេ/ឡើយ, អត់....ទេ/ឡើយ,...) ដើម្បីសំដែងគំនិតអវិជ្ជមាន, ឧទាហរណ៍ ៖ - លោកនាយកមិននៅទេ។ - វាអត់ទៅសាលាទេ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះបដិសេធ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះល្បាយ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគផ្សំ <|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះល្បាយ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគល្បាយ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះល្បាយ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះផ្សំ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគដែលកើតឡើងដោយសារការផ្សំរវាងឃ្លានិងឃ្លា ដែលក្នុងនោះមានឃ្លា គោលនិងឃ្លារណប។ “ឃ្លារណបភ្ជាប់នឹងឃ្លាគោលដោយសារឈ្នាប់ឃ្លា”, ឧទាហរណ៍ ៖ - គាត់ខានមកធ្វើការអស់បីថ្ងៃ ពីព្រោះគាត់ឈឺ។ - បើគាត់ត្រឡប់មកវិញ គាត់នឹងបង្ហើយកិច្ចការនេះ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះល្បាយ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}ល្បះសង្កត់ន័យ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ប្រយោគសង្កត់ន័យ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ល្បះ/ប្រយោគដែលក្នុងនោះគេផ្ដោតអារម្មណ៍លើធាតុណាមួយ (ប្រធាន, កម្មបទ, កម្មទេសកាល) នៃល្បះ/ប្រយោគ, ឧទាហរណ៍ ៖ - គឺសិស្សនេះហើយ ដែលចូលចិត្តអានសៀវភៅជាងគេ។ (ផ្ដោតលើប្រធាន) - មនុស្សនេះ ខ្ញុំស្អប់វាណាស់។ (ផ្ដោតលើកម្មបទ) - គឺទីនេះហើយ ដែលខ្ញុំធ្លាប់រស់នៅ កាលពីក្មេង។ (ផ្ដោតលើកម្មទេសកាល) <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ល្បះសង្កត់ន័យ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មូលតាមួយបែបដែលជាពាក្យទោល ឬ ជាឫស/ជាធាតុនៃពាក្យក្នុងភាសាឥណ្ឌូអឺរ៉ុប, ឧទាហរណ៍ ៖ - វចនតាជាពាក្យទោល, ឧទាហរណ៍ ៖ គាប, ធំ, កូន, crayon, jardin, chaise,...។ - វចនតាជាឫស ក្នុងភាសាបារាំង, ឧទាហរណ៍ ៖ all (ទៅ) ក្នុងពាក្យ aller,...។ - វចនតាជាធាតុ ក្នុងភាសាបាលី, ឧទាហរណ៍ ៖ ទា (ឱ្យ) ក្នុងពាក្យ ទេតិ, ទាន, ...។ កាលណាគេយកពាក្យទោលទៅធ្វើមូលដ្ឋានក្នុងការបង្កើតពាក្យ ពាក្យទោលនោះត្រូវគេហៅថា ពាក្យឫស។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វចនតា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ការសរសេរ និង ការរៀបរៀង ចងក្រង វចនានុក្រម ដោយផ្អែកលើចំណេះដឹងខាងវចនវិទ្យា។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វចនលេខន៍<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ផ្នែកមួយនៃភាសាវិទ្យាដែលសិក្សាអំពីវាក្យសព្ទក្នុងនោះមាន ការបង្កើតពាក្យ, ការប្រើពាក្យជាដើម, ឧទាហរណ៍ ៖ - គាប + [-ន-] > ឃ្នាប, - ប្រមោយ + ដំរី > ប្រមោយដំរី,...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វចនវិទ្យា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យប្រាប់នាទីឬដំណើររបស់កិរិយាសព្ទក្នុងសម្ព័ន្ធ។ វាចកៈមានពីរបែបគឺ ៖ - កត្តុវាចកៈ (voix active) គឺ ប្រធាននៃល្បះធ្វើអំពើ។ - កម្មវាចកៈ (voix passive) គឺ ប្រធាននៃល្បះរងអំពើ ហើយ កម្មបទ (C. d’objt) ជាអ្នកធ្វើអំពើ ហៅថា កម្មភ្នាក់ងារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងភាសាអង់គ្លេស : - John kills the dog. (កត្តុវាចកៈ) - The dog is killed by John. (កម្មវាចកៈ) ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងភាសាខ្មែរ : - លោក នូ ហាច និពន្ធ រឿងផ្កាស្រពោន។ (កត្តុវាចកៈ) - រឿងផ្កាស្រពោន (ត្រូវបាន) និពន្ធដោយលោក នូ ហាច។ (កម្មវាចកៈ) <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វាចកៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>កន្សោមពាក្យផ្សារជាប់ (ដូចពាក្យសមាសដែរ) ប៉ុន្តែ វេយ្យាករណ៍បុរាណបារាំង ប្រើសម្រាប់កន្សោមផ្សារជាប់ដែលសម្គាល់ប្រភេទពាក្យ, ឧទាហរណ៍ ៖ - locutions verbales ៖ prendre parole = parler, mettre le feu = allumer. - locutions adverbiales ៖ de manière lente = lentement, avec rapidité = rapidement. - locutions prépositionnelles ៖ à l’aide de = avec, en dépit de = malgré, ...។ យើងអាចនិយាយបានថា ភាសាខ្មែរក៏មានវាចាវិលាសដែរ, ឧទាហរណ៍ ៖ - វាចាវិលាសកិរិយា ៖ ជ្រុលមាត់ = ជ្រុលសម្ដី (និយាយខុស ហើយស្ដាយក្រោយ) , ចូលចិត្ត = ពេញចិត្ត, ស្រឡាញ់, និយម,...។ - វាចាវិលាសកិរិយាវិសេសន៍ ៖ ដោយយកចិត្តទុកដាក់,យ៉ាងលឿន, ...។ (ប្រភព ៖ តឹប យក់ ថាវ គន្ធ ៖ វចនានុក្រម បារាំង-ខ្មែរ សង្ខេប, អាគារបោះផ្សាយវប្បធម៌, ឆ្នាំ១៩៨៩, ទំព័រ ៧៤៥។ ) <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វាចាវិលាស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>វិធីមួយនៃការបង្កើតពាក្យចេញពីពាក្យឫស/ឫស តាមរយៈផ្នត់/អព្ភាសបទ, ឧទាហរណ៍ ៖ - ក្នុងភាសាខ្មែរ : [ប់ង-] + កប់ > បង្កប់, ជួញ + [-ម-] > ឈ្មួញ,...។ - ក្នុងភាសាបារាំង ៖ im- + poli > impoli, jardin + -ier > jardinier, all + -er > aller;<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វិធីកម្លាយ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ចំណែកប្រាប់ដំណើរបំបែកពាក្យ (នាមសព្ទ, កិរិយាសព្ទ, គុណនាម,...) ដើម្បីសម្គាល់មុខងារផ្សេងៗ ក្នុងវេយ្យាករណ៍នៃតន្តិភាសា មានភាសាសំស្ក្រឹត, បាលី, ឡាតាំង ជាដើម។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វិភត្តិ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យពីរម៉ាត់ឬវាចាវិលាស (locution) ពីរម៉ាត់ ឬក៏ច្រើនម៉ាត់ជាវេវចនសព្ទនឹងគ្នា កាលណាពាក្យឬវាចាវិលាសនោះមានប្រភេទដូចគ្នានិងអាចជំនួសគ្នាបានក្នុងល្បះ ដោយឥតបណ្ដាលឱ្យល្បះមានន័យផ្សេង, ឧទាហរណ៍ ៖ - គាត់បានលាចាកលោកច្រើនឆ្នាំហើយ។ - គាត់បានទទួលមរណភាពច្រើនឆ្នាំហើយ។ តាមធម្មតា ពាក្យពីរម៉ាត់ដែលជាវេវចនសព្ទនឹងគ្នា មិនមានន័យដូចគ្នាបេះបិទទេ : គេមិនអាចប្រើវាជំនួសគ្នាបានគ្រប់ករណីទេ ឬ វាជំនួសគ្នាបាន ប៉ុន្តែសណ្ឋានភាសា (registres) មានកម្រិតខុសគ្នា, ឧទាហរណ៍ ៖ករណីដែលគេមិនអាចជំនួសវេវចនសព្ទជាទូទៅបាន : - ភាសាបារាំង ៖ - Le bec aigu = Le bec pointu (aigu = pointu) - Le son aigu គ្មាន * le son pointu ជាវេវចនសព្ទទេ (aigu ≠ pointu) ។ - ភាសាខ្មែរ ៖ - ធ្វើការលឿន = ធ្វើការរហ័ស, - រត់លឿន ≠ * រត់រហ័ស។ ករណីដែលវេវចនសព្ទមានសណ្ឋានភាសាខុសគ្នា ៖ - ប្ដី (សណ្ឋានភាសាធម្មតា) , ស្វាមី (សណ្ឋានភាសាខ្ពស់) - ស៊ី (សណ្ឋានភាសាទាប) , ហូប (សណ្ឋានភាសាធម្មតា) , ពិសា (សណ្ឋានភាសាខ្ពស់) , ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វេវចនសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>លក្ខណៈបន្លឺរបស់សទ្ទតា (ស្រៈ ព្យញ្ជនៈ) ដែលផ្អែកលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យមួយចំនួនដូចតទៅ ៖ -ផ្លូវខ្យល់ -រង្វះខ្យល់/រង្វះបន្លឺ -ទីបន្លឺ -មាន/គ្មានលំញ័រខ្សែសំឡេង (សម្រាប់ព្យញ្ជនៈ) - ..., ឧទាហរណ៍ ៖ សញ្ញាតាបន្លឺរបស់ព្យញ្ជនៈ [d] គឺ - សូរមាត់/មុខជៈ - សូរស្ទះ/ផ្ទុះ - សូរធ្មេញ/ទន្តជៈ - ឃោសៈ/ឮ។ សញ្ញាតាបន្លឺរបស់ស្រៈ [i] គឺ - ស្រៈសូរមាត់ - ស្រៈបិទ - ស្រៈមុខ - ស្រៈបបូរមាត់វែង។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សញ្ញាតាបន្លឺ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលមានន័យផ្សេងគ្នា តែមានរូបដូចគ្នា ឬ មានសូរដូចគ្នា។ សទិសសព្ទ អាចចែក ជាពីរក្រុមគឺ ៖ - សទិសលេខ (homographe)  : ពាក្យដែលមានសំណេរដូចគ្នា , ឧទាហរណ៍ ៖ លិច (ទិសខាងលិច) និង លិច (ថ្ងៃលិច) - សទិសសូរ (homophone) ៖ ពាក្យដែលមានសូរដូចគ្នា, ឧទាហរណ៍ ៖ លិច (ថ្ងៃលិច) និង លេច (លេចចេញ, លេចឡើង) គុន (គុនដាវ, គុនដំបង) និង គុណ (គុណមាតាបិតា, គុណគ្រូ) , ...។ កំណត់សម្គាល់ : សទិសសព្ទ អាចជាសទិសសូរផង អាចជាសទិសលេខផងទៀត។ ឧទាហរណ៍ ៖ ភ្លឺ (ភ្លឺស្រែ) និង ភ្លឺ (ជំងឺភ្លឺ) , ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សទិសសព្ទ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ឯកតាសូរតូចបំផុតរបស់ភាសា ដែលមិនអាចបំបែកបាន គ្មានន័យក្នុងខ្សែសម្ដី និង មានមុខងារសម្រាប់ធ្វើឱ្យពាក្យពីរក្នុងបរិបទតែមួយ មានន័យប្លែកគ្នា។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សទ្ទតា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ពាក្យដែលគេប្រើសម្រាប់ជំនួស នាម កន្សោមនាម និង ល្បះ ដើម្បីចៀសការប្រើពាក្យច្រំដែល។ ក្នុងសម្ព័ន្ធ សព្វនាមបំពេញមុខងារដូចនាម និង កន្សោមនាមដែរ : សព្វនាមអាចជាប្រធានក្នុងល្បះ, អាចជាកម្មក្នុងល្បះ, ឧទាហរណ៍ ៖ - គាត់ភ្ជួរស្រែ, គាត់ មានមុខងារជាប្រធាន, - អ្នកស្រុកស្គាល់វាច្បាស់ណាស់, វា មានមុខងារជាកម្មបទផ្ទាល់ (កម្មបទផ្ទាល់ = complément d’objet direct ) ។ -ពូសុខតែងតែខឹងច្រឡោត បើគាត់មិនខំកែខ្លួនទេ វានឹងនាំមកដល់គាត់នូវសត្រូវជុំទិស។ នៅក្នុងភាសាខ្មែរ គេចែកសព្វនាមជា : សព្វនាមបុរិសៈ, សព្វនាមឈ្នាប់, សព្វនាមចង្អុល, សព្វនាមសំណួរ, សព្វនាមមិនច្បាស់។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វនាមដែលប្រើសម្រាប់ចង្អុលបង្ហាញមនុស្ស សត្វ ឬ វត្ថុ ឱ្យឃើញច្បាស់លាស់ថា នៅទីជិត ឬ ទីឆ្ងាយពីអ្នកនិយាយ។ ពាក្យ នេះ នោះ ,... ជាសព្វនាមចង្អុល, ឧទាហរណ៍ ៖នេះជាសៀវភៅរបស់ខ្ញុំ នោះជាសៀវភៅរបស់ឯង។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាមចង្អុល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វនាមសម្រាប់ជំនួសនាមឬកន្សោមនាមដើម្បីបង្កើតល្បះរណប។ នៅក្នុងភាសាខ្មែរ សព្វនាមឈ្នាប់មានតែមួយ គឺ ដែល , ឧទាហរណ៍ ៖ - ខ្ញុំបានជួបកុមារម្នាក់ដែលរៀនពូកែជាងគេក្នុងសាលារៀននេះ។ - តុដែលគេដាក់ថូផ្កានៅលើនោះ ជារបស់គាត់។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាមឈ្នាប់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វនាមដែលតំណាងបុរិសទាំងបី។ ក្នុងភាសាខ្មែរ សព្វនាមបុរិសៈមាន : - បុរិសៈទី១ ៖ ខ្ញុំ អញ យើង ...។ - បុរិសៈទី២ ៖ ឯង អ្នក ...។ - បុរិសៈទី៣ ៖ វា គាត់ នាង ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាមបុរិសៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វនាមដែលគេប្រើជំនួសនាមឬកន្សោមនាមដែលស្ថិតក្នុងលក្ខណៈទូទៅ ដោយមិនបញ្ជាក់ច្បាស់ចំពោះនាមឬកន្សោមនាមណាមួយឡើយ។ ពាក្យ នរណាម្នាក់ អ្នករាល់គ្នា នរណាមួយ... ជាសព្វនាមមិនច្បាស់, ឧទាហរណ៍ ៖ - អ្នករាល់គ្នាត្រូវទៅឡើងឡាននៅម៉ោង៦ព្រឹក។ - នរណាម្នាក់ស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមសន្និសីទអាស៊ាន។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាមមិនច្បាស់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សព្វនាមប្រើសម្រាប់សួររកប្រធាន ឬ សួររកកម្មបទរបស់កិរិយាសព្ទ។ សព្វនាមសំណួរមានដូចជា ៖ នរណា, អ្វី, នរណាមួយ, អ្វីមួយ, ... , ឧទាហរណ៍ ៖ - នរណាដើរកាត់ទីនេះ? (សួររកប្រធាន) - ឯងនិយាយអំពីអ្វី? (សួររកកម្មបទមិនផ្ទាល់; កម្មបទមិនផ្ទាល់ = complément d’objet indirect) , - គាត់ទិញអ្វី? (សួររកកម្មបទផ្ទាល់) ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សព្វនាមសំណួរ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ផ្នែកមួយនៃវេយ្យាករណ៍ ដែលក្នុងនោះ សទ្ទតាវិទ្យា និងវចនវិទ្យា ជាផ្នែកពីរទៀត។ សម្ព័ន្ធវិទ្យាសិក្សាអំពីវិធីចងក្រងពាក្យឱ្យទៅជាល្បះ ដែលក្នុងនោះប្រភេទពាក្យឥតមាន លំដាប់ដូចគ្នាទេ ពីភាសាមួយ ទៅភាសាមួយ : - ប្រភេទពាក្យនិងមុខងារវាក្នុងល្បះខ្មែរ មានលំដាប់ប្រហាក់ប្រហែលនឹងលំដាប់ក្នុងល្បះនៃភាសាមួយចំនួនមាន បារាំង ឬ អង់គ្លេស ជាដើម, ឧទាហរណ៍ ៖ ល្បះខ្មែរ ៖ គាត់ស្រឡាញ់កញ្ញាបុប្ផា, ល្បះបារាំង ៖ Il aime Mademoiselle Bopha . - ប្រភេទពាក្យនិងមុខងារវាក្នុងល្បះនៃភាសាម៉ាល់ហ្គាស (នៅក្នុងក្រុមភាសាឥណ្ឌូណេស៊ី) មានលំដាប់ដូចខាងក្រោម ៖ Miteny anglisy aho. parle anglais je. - ចំពោះភាសាមួយចំនួនទៀត ប្រភេទពាក្យមានលំដាប់និងមុខងារក្នុងល្បះផ្សេងៗគ្នា (ភាសាបាស្ក (basque) ប្លែកពីភាសាខ្លះទៀត, ...) ។ បើគេពិនិត្យមើលសម្ព័ន្ធពីភាសាមួយទៅភាសាមួយ គឺគេសិក្សាអំពីសម្ព័ន្ធវិទ្យាទូទៅ។ បើគេសិក្សាអំពីសម្ព័ន្ធវិទ្យារបស់ភាសាណាមួយ សម្ព័ន្ធវិទ្យា មានឈ្មោះថា សម្ព័ន្ធវិទ្យានៃភាសានោះឯង។ ដោយសម្ព័ន្ធវិទ្យាសិក្សាអំពីល្បះនិងដោយល្បះមានច្រើនប្រភេទ ដូច្នេះ សម្ព័ន្ធវិទ្យាត្រូវសិក្សាអំពីប្រភេទល្បះអំពីវាចកៈ៘<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សម្ព័ន្ធវិទ្យា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>ព្យញ្ជនៈដែលមិនមានសូរ [h] ផ្សំជាមួយ។ ក្នុងភាសាបាលី សំស្ក្រឹត ព្យញ្ជនៈសិថិលជាព្យញ្ជនៈទី១ និង ទី៣ ក្នុងវគ្គទាំង៥ រួមមាន១០តួ គឺ ក[k], គ[g], ច[c] ជ[j], ដ[t], ឌ[d̩], ត[t], ទ[d], ប[p], ព[b]។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សិថិល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>អ្វីដែលត្រចៀកយើងស្ដាប់ឮ បន្ទាប់ពីមានការប៉ះគ្នារវាងក្រដាសត្រចៀកនិងវត្ថុភ្ញោច (រលក) ដែលរសាត់តាមអាកាសចេញមកពីគ្រប់ទិសទី [ (ដូចរលកលើទឹកដែលរាលធំ ទៅៗ កាលណាយើងចោលដុំថ្ម ឬ ដុំដី ទៅក្នុងទឹក) ហើយ រលកនោះត្រូវបានកើត ចេញពីលំញ័រដែលកើតឡើងពីការប៉ះទង្គិចរវាងកម្លាំងអ្វីមួយ (ការទាញ/ការកូតចាប៉ី/ទ្រ) , ការគោះ, ការផ្លុំ, ការជ្រុះ, ការបក់បោក,...) ទៅលើវត្ថុអ្វីមួយ (ខ្សែចាប៉ី/ទ្រ, ស្គរ, ខ្លុយ, កម្រាល ឥដ្ឋ, ស្លឹកឈើ,...) ]។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅត្រង់ក្រអូម គឺខ្នងអណ្ដាតទល់នឹងក្រអូម។ ព្យញ្ជនៈសូរក្រអូម មាន ៖ [ c ], [ ɟ ], [ ɲ ],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរក្រអូម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅចន្លោះខ្សែសំឡេង។ ព្យញ្ជនៈសូរចន្លោះខ្សែសំឡេង មាន ៖ [ʔ], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរចន្លោះខ្សែសំឡេង<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរច្រមុះ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>នាសិកជៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលពេលបន្លឺ រនាំងក្រអូមបើកចំហដើម្បីឱ្យខ្យល់ក្នុងសួត ចេញមកក្រៅតាមច្រមុះផងតាមមាត់ផង។ ព្យញ្ជនៈសូរច្រមុះ ឬ នាសិកជៈ មាន [m], [n], [ŋ], [ɲ],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរច្រមុះ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរជើងធ្មេញ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរគន្លាក់ក្រអូម<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅជើងធ្មេញ គឺចុងអណ្ដាតទល់នឹងជើងធ្មេញមុខ។ ព្យញ្ជនៈសូរជើងធ្មេញ មាន ៖ [ţ], [ʠ],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរជើងធ្មេញ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅដើម ក។ ព្យញ្ជនៈសូរដើម ក មាន ៖ [h], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរដើម ក<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលពេលបន្លឺ ខ្យល់ដែលរត់ចេញពីសួត ត្រដុសនឹងផ្ទៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញ ហើយ បង្កើតសូរត្រដុស ដូចជា ៖ [f], [v], [s], [z], ...។ ព្យញ្ជនៈសូរត្រដុសជា ព្យញ្ជនៈ ដែលមានរង្វះខ្យល់កម្រិត១។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរត្រដុស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរធ្មេញ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ទន្តជៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅត្រង់ធ្មេញ គឺចុងអណ្ដាតទល់នឹងធ្មេញ។ ព្យញ្ជនៈសូរធ្មេញមាន ៖ [t], [d], [n], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរធ្មេញ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅបបូរមាត់គឺបបូរមាត់លើនិងបបូរមាត់ក្រោមប៉ះគ្នា។ ព្យញ្ជនៈសូរបបូរមាត់ មាន ៖ [p], [b], [m], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរបបូរមាត់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរបបូរមាត់{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ឱស្ឋជៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលបន្លឺឡើង ដោយមានដំណើរខ្យល់ចេញពីសួតមកប៉ះខ្លាំងនឹងគ្រឿងប្រដាប់បន្លឺសំឡេង បណ្ដាលឱ្យមានបន្ទុះ ដូចជា [p], [b], [t], [d], [k], [ɡ], [m], [n], [ɲ], [ŋ], ជាដើម។ ព្យញ្ជនៈសូរផ្ទុះ ឬ សូរស្ទះ ជាព្យញ្ជនៈដែលមានរង្វះខ្យល់កម្រិតសូន្យ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរផ្ទុះ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរផ្ទុះ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរស្ទះ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលបន្លឺឡើងដោយមានបន្សំចូលគ្នារវាងសូរផ្ទុះ/សូរស្ទះជាមួយនឹងសូរ ត្រដុស (fricative) ដូចជា ៖ - ព្យញ្ជនៈ [tʃ] ក្នុងពាក្យ [tʃaild] (child) - ព្យញ្ជនៈ [dʒ] ក្នុងពាក្យ [dʒæm] (jam) នៃភាសាអង់គ្លេស ជាដើម។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរផ្ទុះត្រដុស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរផ្ទុះត្រដុស{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរស្ទះត្រដុស<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរមាត់{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>មុខជៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលពេលបន្លឺ រនាំងក្រអូមបិទផ្លូវច្រមុះ ដើម្បីឱ្យខ្យល់ក្នុងសួតចេញមក ក្រៅតែតាមមាត់។ ព្យញ្ជនៈសូរមាត់ ឬ មុខជៈ មាន [p], [b], [f], [v], [s], [k], [kh], [c], [t], [dh], [g],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរមាត់<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅមុខក្រអូម គឺខ្នងអណ្ដាតទល់នឹងផ្នែកនៃគុហាមាត់ដែលស្ថិតនៅមុខក្រអូម។ ព្យញ្ជនៈសូរមុខក្រអូម មាន : [ ʃ ], [ ʒ ],...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរមុខក្រអូម <|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលមានទីបន្លឺនៅត្រង់រនាំងក្រអូមគឺអណ្ដាតក្រោយទល់នឹងរនាំងក្រអូម។ ព្យញ្ជនៈសូររនាំងក្រអូម មាន : [ k ], [ g ], [ŋ], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូររនាំងក្រអូម <|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សូរលំហូរ{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរបង្ហូរ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរព្យញ្ជនៈដែលពេលបន្លឺ ខ្យល់ដែលរត់ចេញពីសួត ស្ទើរតែមិនត្រដុសនឹងផ្ទៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញ ឡើយ ហាក់បីដូចជាមានលំហូរ។ ព្យញ្ជនៈលំហូរ ជាព្យញ្ជនៈដែលមានរង្វះខ្យល់កម្រិត២។ ព្យញ្ជនៈលំហូរ មាន : [l], [r], ...។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរលំហូរ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>នៅក្នុងសៀវភៅ Cours de linguistique générale របស់គាត់ ភាសាវិទូឈ្មោះ Ferdinand de Saussure បានប្រើបច្ចេកសព្ទ “signe linguistique” ជំនួស “mot” ពីព្រោះនៅពេលនោះ គេយល់ថា “mot” ជាសំណេរ ឬ ជាផ្លាក (plaque/étiquette) មួយ សម្រាប់ដាក់លើវត្ថុ (objet) មួយ។ តាមគាត់ ការយល់បែបនេះជាការភាន់ច្រឡំទាំងស្រុង ពីព្រោះ “ពាក្យ” មិនមែនជាផ្លាកមួយសម្រាប់ដាក់លើវត្ថុមួយឬជាសហកម្ម (union) រវាងឈ្មោះមួយនិងវត្ថុមួយនោះទេ ប៉ុន្តែជាសហកម្មមិនអាចបំបែកបានរវាង “image acoustique” និង “concept”។ ក្រោយមក លោក Saussure ហាក់ដូចជាបារម្ភក្រែង “image acoustique” នាំគេឱ្យគិតទៅដល់គ្រឿងដែលទាក់ទាញភ្នែក ផ្ទុយពីអ្វីដែលគាត់ចង់ឱ្យគេយល់តាមគាត់ (ទោះមានពាក្យ “acoustique” អមផងក៏ដោយ) ។ តាមគាត់ “image acoustique” ជាសូរសុទ្ធសាធ ជាទម្រសូរដែលយើងស្ដាប់ឮ កាលណា “signe linguistique” ត្រូវបានគេបន្លឺឡើង។ ដោយគាត់បារម្ភអំពីន័យមិនច្បាស់លាស់របស់ “image acoustique” នេះផង និង ដោយ “concept” ជាពាក្យធម្មតាដែលខ្វះ “បច្ចេកភាព” ផង ភាសាវិទូរូបនេះបានជំនួសពាក្យទាំងនេះ ជាលំដាប់លំដោយ ដោយ “signifiant” និង “signifié”។ បើយើងប្រែចំៗ ពាក្យមួយសងពាក្យមួយ យើងអាចប្រែ “signe linguistique” ថា “សញ្ញាភាសា” ប៉ុន្តែ ដោយក្នុងភាសាខ្មែរ “សញ្ញា” ច្រើនសម្គាល់គំនូស យើងសូមប្រែ “signe linguistique” ថា “សូរសព្ទភាសា” វិញ ដើម្បីឱ្យឃ្លាតឆ្ងាយពីគំនិតខុស ដែលយល់ថា “ពាក្យ” ជាសំណេរនោះឯង។ ដូច្នេះ សូរសព្ទភាសាជាសហកម្មមិនអាចបំបែកបានរវាង “signifiant” និង “signifié” *។ លោក Saussure អាចរក្សាទុកនូវពាក្យ “mot” ហើយគ្រាន់តែប្រកាសបញ្ជាក់ថា “mot” មិនមែន ជាសំណេរទេ (សំណេរគ្រាន់តែជាការកត់ត្រា “mot” ដោយអក្សរប៉ុណ្ណេះ) ប៉ុន្តែ បើគាត់ធ្វើបែបនេះ គាត់មិនអាចកម្ចាត់គំនិតខុសបានឡើយពីព្រោះ ឱ្យតែឮ“mot”ភ្លាម គេគិតទៅដល់សំណេរភ្លាម។ ដោយសារការប្រើពាក្យ “signe linguistique” គាត់បានកម្ចាត់ការភាន់ច្រឡំថា “mot” ជាសំណេរបានដោយជោគជ័យ។ {pp1}1128_01.jpg{pp2} កំណត់សម្គាល់ : យើងប្រែ “signifiant” ថា “ន័យករ” និង “signifié” ថា “ន័យបញ្ញត្តិ” ជាលំដាប់លំដោយ។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរសព្ទភាសា<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរដែលកើតពីការប្រែប្រួលសូរណាមួយក្នុងពាក្យខ្លះ ដើម្បីឱ្យស្រួលត្រចៀកឬស្រួលអាន ច្រើនកើតមានឡើងក្រោមឥទ្ធិពលនៃការសម្រួលសូរនៃការសម្របសូរ ឬ នៃការបំប្លែកសូរ, ឧទាហរណ៍ ៖ - ភាសាបារាំង ៖ pendant [pɑ̃dɑ̃] > [pɑ̃nɑ̃], une heure et demie [ynœredəmi] > [ynœredmi] > [ynœrenmi],។ - ភាសាខ្មែរ ៖ អាឯង > អាហ្អែង, សង្ឃរាជ > សង្គ្រាជ, ...។ បញ្ជាក់ ៖ ពាក្យខាងក្រៅឃ្នាប សរសេរជាអក្ខរាវិរុទ្ធ, ពាក្យខាងក្នុងឃ្នាប សរសេរជាសញ្ញាសូរវិធី។ <|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>សូរសម្រួល<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>សូរដែលបន្លឺឡើងដោយគ្មានទំនប់, ឧទាហរណ៍ ៖[ɑ], [ɑ:], [ɔ], [ɔ:], [a], [a:], [e], [e:], [o], [o:],<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>ស្រៈ<|eot_id|>

<|start_header_id|>user<|end_header_id|>មើលពាក្យ {vv1}សំនួន{vv2}<|eot_id|><|start_header_id|>assistant<|end_header_id|>វិញ្ញត្តិ<|eot_id|>