text
stringlengths 0
889
|
|---|
वृषलीपतिस्तत्सुतश्च न भवेच्छ्राद्धभुग्द्विजः ॥ |
धर्मार्थं चार्थकामार्थमायुर्वेदो महर्षिभिः । |
यस्य कस्यापि पत्त्राणि करेणादाय भक्तितः । |
आपदर्थे धनं रक्षेद्दारान्रक्षेद्धनैरपि । |
नानाप्रहरणैश चान्ये विचित्रस्रग अलंकृताः |
सर्वं सलिलम एवासीत पृथिवी यत्र निर्मिता |
तस्मात कषिप्रं सहास्माभिस तुल्यॊ भवतु राघव |
तत्र नित्यं निवसति सवयं देवः परजापतिः |
शरूयताम इति चामन्त्र्य परहृष्टॊ वाक्यम अब्रवीत |
य इमां सागरापाङ्गां कृत्स्नां भॊक्ष्यति मेदिनीम |
हृद्-गदः श्लथ-संधि-ता रसे रौक्ष्यं श्रमः शोषो ग्लानिः शब्दा-सहिष्णु-ता । |
न संभ्रान्तस तदा दरौणिः पौरुषे सवे वयवस्थितः |
अलंकृतानां देवेश दिव्यैः कनकभूषणैः |
हृष्टा यॊधाः सत्त्ववन्तॊ भवन्ति; जयस्यैतद भाविनॊ रूपम आहुः |
आचार्य इष्टॊ ऽनपगॊ विधेयॊ; वेदान ईप्सन बरह्मचर्यं चचार |
तं तु लॊके वरः पुंसां किरीटी हेमवर्मभृत |
अपूप मांसवाट्यानाम आशिनः शीलवर्जिताः |
अर्जुनस्य च पुष्पाणि भल्लातकविडङ्गके ॥ |
यद्रायत्रीं बृहतीमर्कमस्मै सौत्रामण्या दधृषन्त देवाः ॥२॥ |
एकाग्रश चिन्तयेन नित्यं यॊगान नॊद्वेजयेन मनः |
संत्रस्तहृदया सर्वे पराकाराद अवरुह्य ते |
वसिष्ठॊ गरसते सर्वं बरह्मदण्डेन राघव |
अश्वान रत्नानि वस्त्राणि हस्तिनश च मदॊत्कटान |
वि यस्तस्तम्भ रजांस्यजस्य रूपे किमपि स्विदेकम् ॥७॥ |
ॐ अनैश्वर्याय नमः । |
ददानीत्य एव भगवान उत्तरं परत्यपद्यत |
संन्यस्तकवचा देहैर विपत्रायुध जीविताः |
कषत्रधर्मम अपाश्रित्य तवद्विधेन सुयॊधन |
स ददर्श महावीर्यौ नागौ तरिशिरसाव इव |
मत्स्यरूपश्च गोविन्दः कुरुष्वास्ते सनातनः । |
विह्वलः परापतद भूमौ हिरण्यकशिपॊः सुतः |
सुरुष्टेनापि वीरेण लक्ष्मणेना न संस्मरे |
पच्कतोस्यानामपहतादसंहतः ॥ २६ ॥ स पशानीक्ानामारिस्थाप- |
पश्यतॊ मे तदा राम विमानाद अवरुह्य च |
चतुरश्राः समुद्भूता वैराजादिति गम्यताम् । |
दातव्यं विषपापघ्नं बीजं तस्य चतुर्विधम् । |
वायुः कट्याश्रितः सक्थ्नः कण्डरामाक्षैपेद्यदा । |
दुर्धर्षां तर्कयाम आस दीप्ताम अग्निशिखाम इव |
ततः स नवमे मासि इला सॊमसुतात्मजम |
कलायान् अथ मुद्गांश्च गोधूमान् अतसीस्तथा ॥ |
नमस्कृत्वा भूय एवाह कृष्णं; सगद्गदं भीतभीतः परणम्य |
नराश्वकायान निर्भिद्य लौहानि कवचानि च |
अपरिपरेण पथा यमराज्ञः पितृन् गच्छ ॥४६॥ |
गत्वा तु यदि काकुत्स्थं वक्ष्यामि परम अप्रियम |
शतबाहो हयग्रीव नमुचे पाक इल्वल |
करटक शोधर्नाष्यत्त (शास्ता) अपनी सेना रेक राजा ॐ गमन से पूवे ही |
तृणम अन्तरतः कृत्वा परत्युवाच शुचिस्मिता |
निवेश्यॊपवने सैन्यं तच छूरः पराज्ञवानरम |
संसारे ऽस्मिन्महाघोरे भैरवे लोमहर्षणे । |
सनेहमूलानि दुःखानि सनेहजानि भयानि च |
वैमनस्यं च विषये यान्त्य अस्य कवरणानि च |
कैकेय्या वचनं शरुत्वा मन्थरा भृशदुःखिता |
वात इत्यभिषिच्याथ आप्यायस्वेति चोत्तरे । |
आगताः समाश्रमपदं सौमित्रे परविशाग्रतः |
आहूय विप्रान्वेदज्ञान्स्नातः शुचिरलङ्कृतः |
मूलैर् वाप्य् अर्क-तर्कारी-निम्ब-जैः स-सुराह्वयैः ॥ |
त्रिषु लोकेषु यज्ज्ञानं सर्वं तद्विदितं हि ते ॥ |
तस्माद यॊगाय युज्यस्व यॊगः कर्मसु कौशलम |
कृत्वा परस्परेणैव संविदं कृष्ण पाण्डवौ |
परेक्षा समुत्थिता चापि कैकेयी ताः सत्रियॊ वदेत |
सर्वस्य जीवस्य सदा प्रियस्य । |
उदहृष्यन्वारिजानि सूर्योत्थाने कुमुद्विना |
दशग्रीवस तु दैत्यानां देवानां च बलॊत्कटः |
अवगाह्य सुविद्वंसॊ विद्धि जञानम इदं तथा |
तथा परयत्नं कुर्वीत यथा मुच्येत संशयात |
एवं सुवर्णस्य निरीक्ष्य चेष्टाम् । |
मरु परपाते विषमे निविष्टं कुम्भसंमितम |
वयम अप्य अत्र युध्येम तथा चेमे नरर्षभाः |
नयश च विनयश चॊभौ निग्रहानुग्रहाव अपि |
सर्वे च ते वेदाः परतिभास्यन्ति सर्वाणि च धर्मशास्त्राणीति |
तूतुजानो महेमतेअश्वेभिः परुषितप्सुभिः| |
दातव्याः सततं दीपास तस्माद भरतसत्तम |
वनं परस्थापितॊ दुःखात पिता च तरिदिवं गतः |
जय कीर्तिद कीर्तिस्त्वं जय मूर्तिद मूर्तिधृक् । |
ततः स दिवसान अष्टौ यॊधयित्वा धनंजयम |
नित्यानन्द परमुदिता वाग ईशा वीतमत्सराः |
एकं च वासॊ मम मन्दबुद्धे; सभां नेतुं नार्हसि माम अनार्य |
तस्मात सत्यं तु वक्तव्यं जानता सत्यम अञ्जसा |
उपविष्टस्ततः प्रीत इष्टाभिर्वाग्भिरस्तुवत् ॥ |
मघा हय अद्य महाबाहॊ तृतीये दिवसे परभॊ |
मामकैर वा बलैर बरह्मन मया वा कूटयॊधिनाम |
पराज्ञॊ नयायगुणॊपेतः पररन्ध्रेषु तत्परः |
कथं दीनस्य सततं तवाम आसाद्य रहॊगताम |
तं नो विश्वा अवस्युवो गिरः शुम्भन्ति पूर्वथा| |
इति माली सुमाली च माल्यवान अग्रजः परभुः |
मध्यमः ॥ १६॥ परष्टलोष्टपरापाएलोहदश्डररय्रग्याणामन्यतमेन दुःलमशे |
दान्तॊ बराह्मण सत्कर्ता सर्ववर्णबुभूषकः |
दुद्रुवुस तावकाः सर्वे भये जाते ससौबलाः |
वस्ति-कर्म त्व् अधो नाभेः शस्यते चावपीडकः । |
यथा भानुगतं तेजॊ मनिः शुद्धः समाधिना |
दुर्यॊधनम अभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रम अमर्षणम |
अहो तपःप्रभावोऽयं नानारूपधरो भवान् ॥ |
समासाद्य रणे सर्वान पाण्डवान ससुहृद गणान |
बरह्महत्यां चरिष्ये ऽहं तवदर्थं नियतेन्द्रियः |
विसिष्मिये महातेजा राक्षसेन्द्रात्मजॊ बली |
बराह्मणानां च ये के चिद वि कर्म सथा भवन्त्य उत |
सहसा मुच्यते पापाज्जीर्णत्वच इवोरगः ॥ |