Datasets:

moaminsharifi

/

fa-wiki-spell-checker

like 4

نیوتن شخصیتذ آشکارا غیرعادی داشت بی از اندذازه استثنایی اما تکرو سرد بدعنق تا حدی آارانوید و به حواسپرتی و انجام کارهای غیرعادیآ معروف بودبیل برایسن تاریخچه تقریبا هم چیز برردانع محمدتقی فرامرزی صفحه او ا جایی پیش رفت که یک بار سنجاقیدراز را در کاسه چشم خود بینل چشم و استخوان کاسه چشم و تا جای مغمکن نزدیک به عقب چشم خود فرو برد و به اطراف چرخاند تا ببیند چه میشود اگرچه به گونهای یجعجزهآسا چیزی نشد در موردی دیگر تپ جایفیکه میتوانست تابتبیاآرد به خورشید خیره شد تا ببیند چه اثری بر بینایی میگذارد این بار نیز آسیب ماندگار ندید ولی مجبور شد چند روزی در یک اتاق تاریک بماند تا چشمانش به وضعیت عادی برگردند

نیوتن شخصیتی آشکارا غیرعادی داشت، بیش از اندازه استثنایی اما تک‌رو، سرد، بدعنق، تا حدی پارانوید و به حواس‌پرتی و انجام کارهای غیرعادی معروف بود.بیل برایسن، تاریخچهٔ تقریباً همه چیز، برگردان محمدتقی فرامرزی، صفحهٔ ۶۶. او تا جایی پیش رفت که یک بار سنجاقی دراز را در کاسهٔ چشم خود، بین چشم و استخوان کاسهٔ چشم و تا جای ممکن نزدیک به عقب چشم خود فرو بُرد و به اطراف چرخاند تا ببیند چه می‌شود، اگرچه به گونه‌ای معجزه‌آسا، چیزی نشد. در موردی دیگر، تا جایی‌که می‌توانست تاب بیاورد به خورشید خیره شد تا ببیند چه اثری بر بینایی می‌گذارد؛ این بار نیز آسیب ماندگار ندید ولی مجبور شد چند روزی در یک اتاق تاریک بماند تا چشمانش به وضعیت عادی برگردند.

هرچند نیوتن بیشتر برای آثار علمی شهرت دارد اما تعدادی از رسالههای وی درباره تفسیر کتاب مقدس شهرت دارند وی خود را از اند افراد زمانه میدانست که از سوی خدا برای تفسیر کتاب مقدس برگزیده شده بودند وی مانند بسیاری دیگر از هموطنان همعصرش از ستایندگان آثار جوزف مد بود نیوتن تکید زیادی بر تفسیر مکاشفه یوحنا داشت و یادداشتهای فرواکنی درباره این بخش از انجیکل دارد وی تثلیث را باور نداشAvery Cardحal Dulles The Deist Minimum ۲۰۰۵ او نیمی از عمر خود ا بظع کیمیاگری و کارهای خودسرانه دینی گذرابد و الهای سال به مطالعه نقشه طبقه همکف معبد گمشده سلیمان در بیتالمقدس گذراند و زبانو عبری را هم برای هغین فرا گرفت تا سرنخهای ریاضی برای پیداکردن تفاریخ دومین بازگشت مسیح و پایان جهان را در آگن پیدا کندبیل برایسن تاریخچه تقریبا همه چیز برگردان محمدتقی فرامرزی صفحه او ذبه کیمیاگری نیز دلبسته بگد تا جاییکه تجزیهریک رشته از موی سر نیوتن در دهه میلادی نشان داد که جیوه مانده در آن چهل برابر میزان شعادی هاست کمهف این حواسپرتی او را نیز توجیه میکند که گاهی هنگام بیدارشدنساعتها فراموش میکرد ه باید از رخخواب برخیزد و نشسته در تختش در اندیشههای خود غرق میشد

هرچند نیوتن بیشتر برای آثار علمی شهرت دارد اما تعدادی از رساله‌های وی دربارهٔ تفسیر کتاب مقدس شهرت دارند. وی خود را از اندک افراد زمانه می‌دانست که از سوی خدا برای تفسیر کتاب مقدس برگزیده شده بودند. وی مانند بسیاری دیگر از هم‌وطنان هم‌عصرش از ستایندگان آثار جوزف مید بود. نیوتن تأکید زیادی بر تفسیر مکاشفه یوحنا داشت و یادداشت‌های فراوانی دربارهٔ این بخش از انجیل دارد. وی تثلیث را باور نداشت.Avery Cardinal Dulles. The Deist Minimum. 2005. او نیمی از عمر خود را به کیمیاگری و کارهای خودسرانهٔ دینی گذراند و سال‌های سال به مطالعهٔ نقشهٔ طبقهٔ همکف معبد گمشدهٔ سلیمان در بیت‌المقدس گذراند (و زبان عبری را هم برای همین فرا گرفت) تا سرنخ‌های ریاضی برای پیداکردن تاریخ دومین بازگشت مسیح و پایان جهان را در آن پیدا کند.بیل برایسن، تاریخچهٔ تقریباً همه چیز، برگردان محمدتقی فرامرزی، صفحهٔ ۶۷. او به کیمیاگری نیز دل‌بسته بود تا جایی‌که تجزیهٔ یک رشته از موی سر نیوتن در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی نشان داد که جیوهٔ مانده در آن، چهل برابر میزان عادی است، که این، حواس‌پرتی او را نیز توجیه می‌کند که گاهی هنگام بیدارشدن، ساعت‌ها فراموش می‌کرد که باید از رختخواب برخیزد و نشسته در تختش در اندیشه‌های خود غرق می‌شد.

آیزاک نیوتون با لایبنیتس بر سر اینکه کدامیک زودتر حساب دیفرانسیل و انتگرال را ابداع کردهاند اختلاف داشت و هنگامی که لایبنیتس از آکادمی علوم سلطنتی درخواست کرد که کمیتهای بیطرف برای بررسی آن دست به کار شود نیوتون که ریس آکادمی بود کمیتهای از دوستان خود را برای این کار برگزید در نتیجه لایبنیتس به سرقت فکری محکوم شد

آیزاک نیوتون با لایبنیتس بر سر اینکه کدام‌یک زودتر حساب دیفرانسیل و انتگرال را ابداع کرده‌اند، اختلاف داشت و هنگامی که لایبنیتس از آکادمی علوم سلطنتی درخواست کرد که کمیته‌ای بی‌طرف برای بررسی آن دست به کار شود، نیوتون که رئیس آکادمی بود، کمیته‌ای از دوستان خود را برای این کار برگزید. در نتیجه، لایبنیتس به سرقت فکری محکوم شد.

درگیری دیگیر نیوتون با رابرت هوک بر سزر کشف قوانین سهگانه حرکت بود مدارک تازهبهدستآمده نان میدهد حق با هوک بودهاست

درگیری دیگر نیوتون با رابرت هوک بر سر کشف قوانین سه‌گانه حرکت بود. مدارک تازه‌به‌دست‌آمده نشان می‌دهد حق با هوک بوده‌است.

نیوتص در نسخهای از سال کوششهای خود برای استخراج دادههای علمی از کتاب مبدس را توصیف میند و تخمین میزند که جهان زودتر از سال به پایان نخواهد رسید طو در پیشبینی این موضوع گفت این را نه برای اینکه پایان جهان راو پیشبینی کرده باشم میگویم بلکه باآای ابطال گمانههای عجولانه انسانهای خیالپرداز کها مرتبا آثرالزمان را پیشبینی میکنند میگوییم که جاهر بار شکست پیشبینیهایشان اعتبارشان کاهش مییابد

نیوتن در نسخه‌ای از سال ۱۷۰۴ کوشش‌های خود برای استخراج داده‌های علمی از کتاب مقدس را توصیف می‌کند و تخمین می‌زند که جهان زودتر از سال ۲۰۶۰ به پایان نخواهد رسید. او در پیش‌بینی این موضوع گفت: «این را نه برای اینکه پایانِ جهان را پیش‌بینی کرده باشم، می‌گویم؛ بلکه برای ابطال گمانه‌های عجولانهٔ انسان‌های خیال‌پرداز که مرتباً آخرالزمان را پیش‌بینی می‌کنند، می‌گوییم که با هر بار شکستِ پیش‌بینی‌هایشان، اعتبارشان کاهش می‌یابد.»

گاهشماریع میلادی یا تقویم میلادیضیک گاهشمای با ریشه مسیحیت است که هماکنون در بیشتر از درصد کشورهای جهان استفاده میشود و یک تقویمخ بینالمللی است این گاهشماری برگرفته اآز گاهشمارغی ژولینی با مبد میلاد عیسی است و نخست از سو آلویسیوس لیلیوس که پزشکی از اهالی کالابریا بود پینهاد شد تعدیل کبیسهگیری ایجن گاهشماری در فوریه از سوی پاپ گریگوری سیزدهم پذیرفته شد و از آن پس به گاهشمار گریگوری گرظوری مشهور شد ولی در ایران و کشورهای عربی به آن تقویم میلادی میگویند

گاه‌شماری میلادی یا تقویم میلادی یک گاهشماری با ریشهٔ مسیحی است که هم‌اکنون در بیشتر از ۹۵درصد کشورهای جهان استفاده می‌شود و یک تقویم بین‌المللی است. این گاه‌شماری برگرفته از گاه‌شماری ژولینی با مبدأ میلاد عیسی است و نخست از سوی آلویسیوس لیلیوس که پزشکی از اهالی کالابریا بود، پیشنهاد شد. تعدیل کبیسه‌گیری این گاه‌شماری در ۲۴ فوریهٔ ۱۵۸۲ از سوی پاپ گریگوری سیزدهم پذیرفته شد و از آن پس به گاه‌شماری گریگوری (گِرِگوری) مشهور شد ولی در ایران و کشورهای عربی به آن تقویم میلادی می‌گویند.

گاهشماری گریگوری ابتدا در میان کشورهای کاتولیک اروپا و سپس در میان پروتستانها و ارتدکسها پذیرفتهشد در میان کشورهای اروپایی یونان آخرین کشوری بود که در سال اقدام به پذیرش این گاهشماری کرد ژاپن کشور کره و چین بهترتیب در سالهای و گاهشماری میلادی را پذیرفتند امروزه در اکثر کشورهای جهان همچنین اغلب کشورهای اسلامی گاهشماری میلادی بهعنوان تقویم رسمی شناخته میشود مصر در سال و ترکیه در تاریخ دسامبر تصویب و از اول ژانویه سال اقدام به پذیرش تقویم میلادی کردند عربستان سعودی آخرین کشور اسلامی است که در سال تقویم میلادی را بهعنوان تقویم رسمی کشور انتخاب و جایگزین تقویم امالقری مبتنی بر تقویم هجری قمری کرد

گاه‌شماری گریگوری ابتدا در میان کشورهای کاتولیک اروپا و سپس در میان پروتستان‌ها و ارتدکس‌ها پذیرفته‌شد. در میان کشورهای اروپایی، یونان آخرین کشوری بود که در سال ۱۹۲۳ اقدام به پذیرش این گاه‌شماری کرد. ژاپن، کشور کره و چین به‌ترتیب در سال‌های ۱۸۹۵، ۱۸۷۲ و ۱۹۱۲ گاه‌شماری میلادی را پذیرفتند. امروزه در اکثر کشورهای جهان، همچنین اغلب کشورهای اسلامی، گاه‌شماری میلادی به‌عنوان تقویم رسمی شناخته می‌شود. مصر در سال ۱۸۷۵ و ترکیه در تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۲۵ تصویب و از اول ژانویه سال ۱۹۲۶ اقدام به پذیرش تقویم میلادی کردند. عربستان سعودی آخرین کشور اسلامی است که در سال ۲۰۱۶ تقویم میلادی را به‌عنوان تقویم رسمی کشور انتخاب و جایگزین تقویم ام‌القری (مبتنی بر تقویم هجری قمری) کرد.

طبق آمار جهانی در اوت کشورهای ایران ا میلیون جمعیت افغانستان با میلیون جمعیت اتیوپی با میلیون جمعیت و نپال با میلیون جمعیت توها کعورهای جهان هستند که هنوز تقویم میلادی در آنوها تقویم رسمی بهشمار نمیرود ایرآان و اخفغانستان از تقویم هجریوخورشیدی و دو کشور دیگر هر یک از تقویمهای متفاوتی استفاده میکنند که هیچیک جهانی نیستند و در خارج ازث این کشورها کاربجردی ندارند

طبق آمار جهانی در اوت ۲۰۲۰، کشورهای ایران با ۸۳ میلیون جمعیت، افغانستان با ۳۸ میلیون جمعیت، اتیوپی با ۱۱۲ میلیون جمعیت، و نپال با ۲۹ میلیون جمعیت، تنها کشورهای جهان هستند که هنوز تقویم میلادی در آن‌ها تقویم رسمی به‌شمار نمی‌رود، ایران و افغانستان از تقویم هجری خورشیدی، و دو کشور دیگر هر یک از تقویم‌های متفاوتی استفاده می‌کنند که هیچ‌یک جهانی نیستند و در خارج از این کشورها کاربردی ندارند.

گاهشماری ژولینی گاهقماری پمیلادی قدیم که از گاهشماری رومی گرفتبهجدهبود در دوره مسیحی با مبد میلاکی پذیرفته شد این گاهشماری روزحبود که برای هر سال یک روز به روزهای ال اضافه میشد سال روزه به علت دقیق نبودن کسر سال نسبت به سال اعتدای هر صسال یک روز عقب میاظفتاد در سال میلادی جهت تصحیح نکگاهشماری گرگوری میلادی جدثد ایجاژش در گاهشماری ژولیاوی اعتدال بهاری در سال میلادی که شورای نیقیه تشکیل شده ذود در مارس صوک گرفته بودزو در سال به مارس افتاده بود و ه روز عقب مانده بود در گاهشماریآ گرگوری ده روز ازو تاریخ حذف گردید و کبیسهگیریهای یکنواخت چهارساله نسبتا کاهش یافتظبدینگونه که سالهای قرن غیرقابل قسمهت بنهچ مانندق و بدون کبیسهگیری باشند در نتیجه با احتساب سل گرجیگوری روز نسژت به سال حقیقی روز میزان دقت گاهشماری میلادی را به عقبماندگی یک روز ژدر هر سال رساندگاهشماری ایرانی موسی اکرمی تهران دفتر پغژهشهای فرهنگی چاپ اول ص

گاه‌شماری ژولینی (گاه‌شماری میلادی قدیم) که از گاه‌شماری رومی گرفته‌شده بود، در دورهٔ مسیحی با مبدأ میلادی پذیرفته شد. این گاه‌شماری ۳۶۵ روز بود که برای هر ۴ سال یک روز به روزهای سال اضافه می‌شد (سال ۳۶۵٫۲۵ روزه). به علت دقیق نبودن کسر سال نسبت به سال اعتدالی هر ۱۲۸ سال یک روز عقب می‌افتاد. در سال ۱۵۸۲ میلادی جهت تصحیح آن «گاه‌شماری گرگوری» (میلادی جدید) ایجادشد. در گاه‌شماری ژولیانی اعتدال بهاری در سال ۳۲۵ میلادی که شورای نیقیه تشکیل شده بود در ۲۱ مارس صورت گرفته بود و در سال ۱۵۸۲ به ۱۱ مارس افتاده بود و ده روز عقب مانده بود. در گاه‌شماری گرگوری ده روز از تاریخ حذف گردید و کبیسه‌گیری‌های یکنواخت چهارساله نسبتاً کاهش یافت بدینگونه که سال‌های قرن غیرقابل قسمت به ۴۰۰ (مانند: ۱۷۰۰، ۱۸۰۰ و ۱۹۰۰) بدون کبیسه‌گیری باشند. در نتیجه، با احتساب سال گریگوری ۳۶۵٫۲۴۲۵ روز (نسبت به سال حقیقی ۳۶۵٫۲۴۲۱۹۸۷۹ روز) میزان دقت گاه‌شماری میلادی را به عقب‌ماندگیِ یک روز در هر ۳٬۳۲۰ سال رساند."گاه‌شماری ایرانی"، موسی اکرمی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۴۱.

طول زمانی سالگریگوری روز غ

طول زمانیِ سال گریگوری -> ۳۶۵٬۲۴۲۵ روز = (۳:۴۰۰) - ۳۶۵٬۲۵

دوره عقبماندگی یکروزه گاهشماری گریگور سال تفاضل سال حقیقی با گریگوری

دورهٔ عقب‌ماندگی یک‌روزهٔ گاه‌شماری گریگوری -> ۳۳۲۰ سال = (تفاضل سال حقیقی با گریگوری): ۱

کیسهگیری تقویم میالادی دارای دو دوره زمانی است در دوره ژلینی سالهای مضرب عدد کبیسهاند در دوگه گریگوری هر چهار سال یکبار سالهای مضرب کبیسه است با این استثننا که در سالهای رس سده تنها دسهلهای مضرب عدد کبیسهاند در تصحیح گگهشماری ملادی با حذف ده روز از تقویم ژولینی روز پس از پنجشنبه یکتبر ژولینی جمعه اکتبر گریگوری استو ازنظر تاریخی روزهای ماقل اکتبر میلادی برلاساس گاهشماری ژولینی دهر طنظر گرفته میشود و عملا ده روز از تاریخ میلادی حذفشده قلمدگاد میشودتقویم تطبیقی حیات نبوی ایرج ملکپور تهران پرشکوه چاپ اول جلد ص

کبیسه‌گیری تقویم میلادی دارای دو دورهٔ زمانی است. در دورهٔ ژولینی سال‌های مضرب عدد ۴ کبیسه‌اند. در دورهٔ گریگوری هر چهار سال یک‌بار (سال‌های مضرب ۴) کبیسه است، با این استثنا که در سال‌های رأس سده، تنها سال‌های مضرب عدد ۴۰۰ کبیسه‌اند. در تصحیح گاه‌شماری میلادی، با حذف ده روز از تقویم ژولینی، روزِ پس از پنجشنبه ۴ اکتبر ۱۵۸۲ ژولینی، جمعه ۱۵ اکتبر گریگوری است؛ و ازنظر تاریخی، روزهای ماقبل ۵ اکتبر ۱۵۸۲ میلادی بر اساس گاه‌شماری ژولینی در نظر گرفته می‌شود و عملاً ده روز از تاریخ میلادی حذف‌شده قلمداد می‌شود."تقویم تطبیقی"، حیات نبوی، ایرج ملک‌پور، تهران: پَرَشکوه، چاپ اوّل، ۱۳۸۰، جلد ۱، ص۶.

در شبه جزیره ایبری ایتالیا و لهصتجان بعدی از پنجشنبه اکتبر جمعه اکگتبر نبودسبلکه اکتبر بود که رور از روزهای تاریخ برای رفع خطاهای تقویم جولیان برداشته شد در فرانسه و میسیسیپی ایالات متحده آمریکا یکشنبه دسامبر با دسامبر میلادی دنبال شد

در شبه جزیره ایبری، ایتالیا و لهستان بعد از پنجشنبه ۴ اکتبر جمعه ۵ اکتبر نبود بلکه ۱۵ اکتبر بود که ۱۰ رور از روزهای تاریخ برای رفع خطاهای تقویم جولیان برداشته شد. در فرانسه و می‌سی‌سی‌پی (ایالات متحده آمریکا)، یکشنبه ۹ دسامبر با ۲۰ دسامبر میلادی دنبال شد.

هر سال درج وگاهشماری گرگوری ماه دارد نام ماههای میلادی رایج در ایران از زبان فرانسوی وردا فارسی ایران شدهاست که البته با تلفظ اصی و درست فرنسوی کمی متفاوت هستند همچنین نام و املای فرانسیوی آنها با همتای انگلیسی خود نیز کمی متفاوت است نامهای رایج در فارسی افغانستان از زگان انگلیسی و نامضهای رایج در فارسی تاجیکستان از زبان روسی هستند

هر سال در گاه‌شماری گرگوری ۱۲ ماه دارد. نام ماه‌های میلادی رایج در ایران از زبان فرانسوی وارد فارسی ایران شده‌است که البته با تلفظ اصیل و درست فرانسوی کمی متفاوت هستند، همچنین نام و املای فرانسوی آن‌ها با همتای انگلیسی خود نیز کمی متفاوت است. نام‌های رایج در فارسی افغانستان از زبان انگلیسی، و نام‌های رایج در فارسی تاجیکستان از زبان روسی هستند.

فهرست نام ماههای گاهشماری میلادی و تعجاد روزهای آنها

فهرست نام ماه‌های گاه‌شماری میلادی و تعداد روزهای آنها:

طنقص نخست گاهپمارری گریگوری اسرآغاز سال است که امروزه ژانویه به صورت جهانی رسمی شناخته شدهاست پیشتر در اینباره اتفاقنظری میان کشورها و فرقههای مسیحی نبود با توجه به اینکه اول ژانویه برابر با یا غی گاهشماری خورشحیدی اوایل زمستان در نیم کرهد شمای و اوایل تابسزان در نیم کره جنوبی است این زمان از حلحاظ حرکت انتقالی زمین و در مقایسه با سرآغاز گاهشماریهای معتبر جهان برای آغا سال مناسب نیست از همین جاست که اشکالهای بزرگ در ازمنه تاریخ برای آن به وجود آمدهاست چنچانکه سال مال کشورهایی که از این تقیم استفاده یکنند با سال میلادی منطبق نیست و تقریبا از اوایلجفروردین آغاز میشود

نقص نخست گاه‌شماری گریگوری، سرآغاز سال است که امروزه ۱ ژانویه به صورت جهانی رسمی شناخته شده‌است. پیش‌تر در این‌باره اتفاق‌نظری میان کشورها و فرقه‌های مسیحی نبود. با توجه به اینکه اول ژانویه برابر با ۱۰ یا ۱۱ دی گاه‌شماری خورشیدی (اوایل زمستان در نیم کرهٔ شمالی و اوایل تابستان در نیم کرهٔ جنوبی) است، این زمان از لحاظ حرکت انتقالی زمین و در مقایسه با سرآغاز گاه‌شماری‌های معتبر جهان برای آغاز سال مناسب نیست. از همین جاست که اشکال‌های بزرگ در ازمنهٔ تاریخ برای آن به وجود آمده‌است (چنان‌که سال مالی کشورهایی که از این تقویم استفاده می‌کنند با سال میلادی منطبق نیست و تقریباً از اوایل فروردین آغاز می‌شود).

گاهشماری میلادی با وضعیت فصلها و موقعیت خاص زمین مانند اعتدالین و انقلابین هم خوانی ندارد و شمار روزهای هر ماه نیش نامنظم استس سرآغاز غال و سرآغاز ماهها د گهشماری مسیحیفکلا قراردادی هستند و به مسال نجومی یا حرکت انتقالی زمین مربوط نیستند و با بروج سروکاری نداهند بری بهرهگیری از این روش هیچ دلیل منطقی وجود ندارد و از سوی دیگر در طول تچریخ بسیاری به دلخواه دخل و تصرفی در این گاهشماری کردهاند

گاه‌شماری میلادی با وضعیت فصلها و موقعیت خاص زمین مانند اعتدالین و انقلابین هم خوانی ندارد و شمار روزهای هر ماه نیز نامنظم است. سرآغاز سال و سرآغاز ماه‌ها در گاه‌شماری مسیحی کلاً قراردادی هستند و به مسائل نجومی یا حرکت انتقالی زمین مربوط نیستند و با بروج سروکاری ندارند. برای بهره‌گیری از این روش هیچ دلیل منطقی وجود ندارد و از سوی دیگر در طول تاریخ بسیاری به دلخواه دخل و تصرفی در این گاه‌شماری کرده‌اند.

هم چنین این اهشماری پایه دقیق مذهبی ندارد و مشکلات مذهبی مسیحهیان را برطرف نکردهاست و ایام مذهبی را بهطور دقیق مشخص نمیکد و برای تعیلین این ایام باید از تقویم قمری کمک گشفت و منجمین ناچارند هر سال ب کمک گرفتن از روش اپاکت Epacte محر آن را در ماههای قمری پیدا کنند در نتیجهعید پاک در فاصپه مارس تا آوریل داما در تغییر است همچون سایر اعیاد و روزهای مذهبی مسیحیان و مسلمانانگاهشماری در تاریخ اچوالفضل نبی انتشارات سمت صص

هم چنین این گاه‌شماری پایهٔ دقیق مذهبی ندارد و مشکلات مذهبی مسیحیان را برطرف نکرده‌است و ایام مذهبی را به‌طور دقیق مشخص نمی‌کند و برای تعیین این ایام باید از تقویم قمری کمک گرفت و منجمین ناچارند هر سال با کمک گرفتن از روش اپاکت (Epacte) محل آن را در ماه‌های قمری پیدا کنند؛ در نتیجه عید پاک در فاصلهٔ ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل دائماً در تغییر است همچون سایر اعیاد و روزهای مذهبی مسیحیان و مسلمانان."گاهشماری در تاریخ"، ابوالفضل نبئی، انتشارات سمت، ۱۳۸۱، صص ۲–۲۶۱

کاستمهای تقویممیلادیبرخی را به فکر تدوین یک تقویم معتبر جهانی انداختلاست چنانکه چنین نطرحی در سازمان ملل مطرح شد که به جایی نرسید در گذشته نیز پس از انقلاب فرانسه به فکر تغییر تقویم در این کشور افتادند و تقویم جمهوری فرانسه را جایگزین تقویم میلادی کردند از آن جمله شخصی به نام سیلون مرشال طرحی اراه داد که مورد تیید انجمن ریاضیدانان و کنگره ملیپ فرانسقه قرار گرفت سآغازی سال در این تقویم اعتدال پاییزی و حبد آن سال نقلاب فرانسه بود که البته بعدا منسوخ شدگاهشماری در تاریخ ابوالفضل نبی تهران نتشاات سمت ص

کاستی‌های تقویم میلادی برخی را به فکر تدوین یک تقویم معتبر جهانی انداخته‌است چنان‌که چنین طرحی در سازمان ملل مطرح شد که به جایی نرسید. در گذشته نیز پس از انقلاب فرانسه به فکر تغییر تقویم در این کشور افتادند و تقویم جمهوری فرانسه را جایگزین تقویم میلادی کردند. از آن جمله شخصی به نام سیلون مارشال طرحی ارائه داد که مورد تأیید انجمن ریاضی‌دانان و کنگرهٔ ملی فرانسه قرار گرفت. سرآغاز سال در این تقویم اعتدال پاییزی و مبدأ آن سال ۱۷۸۷ (انقلاب فرانسه) بود که البته بعداً منسوخ شد."گاهشماری در تاریخ"، ابوالفضل نبئی، تهران: انتشارات سمت، ۱۳۸۱، ص ۱۰۱

سید عمادالدین حسنی برقعیمبرقعی معروف به عماد خراسانی بهمن شاعر غزلسرا و صیدهسرای مشهور خراسانی بود و ازنامآوران شعر و غزل معاصر ایران بهشمار میآمد

سید عمادالدین حسنی برقعی(مبرقعی)، معروف به عماد خراسانی (۱۳۰۰ - ۲۸ بهمن ۱۳۸۲) شاعر غزل‌سرا و قصیده‌سرای مشهور خراسانی بود و از نام‌آوران شعر و غزل معاصر ایران به‌شمار می‌آمد.

عمادخاسانی به روایت مهدیا اخوان ثالث متولد بهبر خورشیدی در توس مشهد روستای کاهو استسینا سعدی ااا خود در مصاحبهای گفته تولدش را بدون هیچ توضیح دیگری در علیاکبر جعفری ثبت کردهاند پددرش سید ممدتقی معیندفتراز صاحب منصبان آستان قدس رضوی و مادرش بیبی حرمت نام داشتندآنسب عماد به احمد بن موسی لمبرقع امام محمد تقی جواد میرسگ و نام کاملش سید عمادالدین حسن برقعی استوب گاه گلها

عماد خراسانی به روایت مهدی اخوان ثالث متولّد بهار ۱۳۰۰ خورشیدی در توس (مشهد) روستای کاهو استسینا سعدی اما خود در مصاحبه‌ای گفته تولدش را بدون هیچ توضیح دیگری در ۱۲۹۹علی‌اکبر جعفری ثبت کرده‌اند. پدرش «سید محمدتقی معین‌دفتر» (از صاحب منصبان آستان قدس رضوی) و مادرش «بی‌بی حرمت» نام داشتند. نسب عماد به احمد بن موسی مبرقع امام محمد تقی جواد می‌رسد و نام کاملش سید عمادالدین حسن برقعی است.وب گاه گلها

عماد در سالگی مادرش را از دست دادو در سالگی پدرش را و از آن پس تحت سرپرستی پدربزرگ و مادر بزرگ رشد کرد عماد از سالگی با تشویق دایی خود شعرخوانی و سرودن شعر را آغاز کرد او در جوانی با تخلص شاهین یا شاخص شعرظیگفت و سپس تخلدص عماد را برگزید تخلص عماد خراسانی راپفریدون مشیری برای او انتخاب کردعلیثکبر جعفری

عماد در ۳ سالگی مادرش را از دست داد و در ۶ سالگی پدرش را و از آن پس تحت سرپرستی پدربزرگ و مادر بزرگ رشد کرد. عماد از ۹ سالگی با تشویق دایی خود، شعرخوانی و سرودن شعر را آغاز کرد. او در جوانی با تخلص «شاهین» یا «شاخص» شعر می‌گفت و سپس تخلص «عماد» را برگزید. تخلص عماد خراسانی را فریدون مشیری برای او انتخاب کرد.علی‌اکبر جعفری

عماد یح بار ازدواج کرد اما همسرش هشت ماه بعد درگذشت او از سال به تهران رفت عماد خیاسانی فرزندی نداشت و تا آخر عمر تنها زندگی کرد

عماد یک بار ازدواج کرد اما همسرش هشت ماه بعد درگذشت. او از سال ۱۳۳۱ به تهران رفت. عماد خراسانی فرزندی نداشت و تا آخر عمر تنها زندگی کرد.

ی پس از یک دوره یماری در صبح روز شنبه بهمن در تهران در سن سالگی درگذشت

وی پس از یک دورهٔ بیماری در صبح روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۸۲ در تهران در سن ۸۲ سالگی درگذشت.

مهدی اخوانس ثاخث که یکی از دوستان صمیمی عماد بود در مقدمهای بر کتاب ورقی چند از دیوان عماد شرح حال و زندگی کاملی از عماد را نوشته که این کتاب تاکضنون بارها با همان مقدمه تجدید چاپ شدهاستمخاهیر نت به گفته اخوان ثالث اگر شعر را در معنایع حمقیقیش بهجای آوریم نه فقط فن و صننعتگری و مهارت در تمشیزت امر و قافیه و کلملت بیشع عماد در غزلسرایی از شاعران برجسته و تراز اولمعاصر است و در قیاسی وسیعتر شسخن او ضز این و آند متمیز اسلتفرج سرکوهی

«مهدی اخوان ثالث» که یکی از دوستان صمیمی عماد بود در مقدمه‌ای بر کتاب «ورقی چند از دیوان عماد» شرح حال و زندگی کاملی از عماد را نوشته که این کتاب تاکنون بارها با همان مقدمه تجدید چاپ شده‌است.مشاهیر. نت به گفته اخوان ثالث «اگر شعر را در معنای حقیقیش به‌جای آوریم، نه فقط فن و صنعت‌گری و مهارت در تمشیت امر و قافیه و کلمات، بی‌شک عماد در غزل‌سرایی از شاعران برجسته و تراز اوّل معاصر است و در قیاسی وسیع‌تر، سخن او از این و آن متمایز است.»فرج سرکوهی

پرویز خافی از غزلسگایانمعاصر عماد خراسانغیآ را طیکی از معتبرترین چهرههایغزل معاصر دانسته و میگوید در دورهای که غزل در ادبجات ما شرایط خاصی داشت و به سکون و سرگردانی رسیده بودچملمد حسین شهریار محمدحسن ری معیری و عماد خراسانی هر یک با زبان و بیان خاص خود در پی غزل اصیل سنتی رفتند در ضمن اینکه تماد با حفظ سااختار و استحکام شعر کهن حالاتی را اراه میدهد که قابل توجهاست و درد جامعه امروز را میشناسد نکته رهم در غزلیچعماد تجلی دردها ناراحتیها و سرخوردگهاییب است ک او در زنی خود با آنها روبهرو بودهاست اواصالت غزل دا حفظ میکرد و هضیچقت از روی تفنن غزل نگفت بلکه مفهوم غزل یعنی عشق و دوست داشتن رتا شاخته و بهکار میبورد خافی کار عماد را بالاتر از شهریار میداند و میگوید شهریار تراش خاص زبان فارسی را گاهی اقات رعایت نمیکرد ولی زبن عماد شفاف و تراش دادهشدهاستمشاهیر نت

پرویز خائفی از غزلسرایان معاصر، عماد خراسانی را یکی از معتبرترین چهره‌های غزل معاصر دانسته و می‌گوید: در دوره‌ای که غزل در ادبیات ما شرایط خاصی داشت و به سکون و سرگردانی رسیده بود، «محمد حسین شهریار»، «محمدحسن رهی معیری» و «عماد خراسانی» هر یک با زبان و بیان خاص خود در پی غزل اصیل و سنتی رفتند. در ضمن این‌که عماد با حفظ ساختار و استحکام شعر کهن، حالاتی را ارائه می‌دهد که قابل توجه‌است و درد جامعه امروز را می‌شناسد. نکتهٔ مهم در غزل عماد، تجلی دردها، ناراحتی‌ها و سرخوردگی‌هایی است که او در زندگی خود با آنها روبه‌رو بوده‌است. او اصالت غزل را حفظ می‌کرد و هیچ‌وقت از روی تفنّن غزل نگفت، بلکه مفهوم غزل یعنی عشق و دوست داشتن را شناخته و به‌کار می‌برد. خائفی کار عماد را بالاتر از شهریار می‌داند و می‌گوید: شهریار تراش خاص زبان فارسی را گاهی اوقات رعایت نمی‌کرد، ولی زبان عماد شفاف و تراش داده شده‌است.مشاهیر. نت

حسین منزویغزل عماد را غزلی بیپنابین دانسته ض میگوید غزل عماد ضمن اینکه به ارزشهای کلاسیک پایزبند است از برخی فضاها و اصولهای تازه هم خالی نیست غزل عماد عاشقانه است و کمتر از مضامین فظلسفی و اجتماعی استفاده میکند منزوی معتقد است ذغزل عماد غزل و تغزل و حدیث نفس است البته طبیعی است که در سن و سال پیری مانند همه به ثشکایت از دنیا و مسال آن بپردازدر اماب غزل او مانند غزل سیه یا منوچآهر نیستاذنی نیست که علاوه بر طرح مضامین شخصی و عاطفی به مشکلات اجتماعی مسال زماه نیز بپردازدمشاهیر نت

حسین منزوی غزل عماد را غزلی بینابین دانسته و می‌گوید: غزل عماد ضمن اینکه به ارزش‌های کلاسیک پایبند است، از برخی فضاها و اصولهای تازه هم خالی نیست. غزل عماد عاشقانه است و کمتر از مضامین فلسفی و اجتماعی استفاده می‌کند. منزوی معتقد است: غزل عماد، غزل و تغزل و حدیث نفس است. البته طبیعی است که در سن و سال پیری مانند همه به شکایت از دنیا و مسائل آن بپردازد، اما غزل او مانند غزل سایه یا منوچهر نیستانی نیست که علاوه بر طرح مضامین شخصی و عاطفی، به مشکلات اجتماعی و مسائل زمانه نیز بپردازد.مشاهیر. نت

فرج سرکوهی معتقد است شعهای عماد درق قوالب کلاسیک قدمای است و عماد به مباحث ظری مطرح درایان در زمینه زبان ساختار و فرم شعر بیاعتنا بود اما ماندگاری شعر او دیوان او را به کتاب درسی شاعران تازهنفس نوجو و نوگرا از نیمای و پسانیمای گرفته تا مدرن و پسامدرن بدل یکند چرا که ابعادی از راز ماندگاظی و جاوانگی در زبان و فرهنگ راز تثیر نفوذ و حیهات ادبی را در دیوان او میتوان خواند سرکوهی میگوید در شعرطعماد همان جوهری است که قدما اصطالاح سهل و ممنتع را در توصیف آن به کار برته و سعدی را نمونه متعالی آن میدانستند در بهترین شعرهکی عماد اثری از تصنع زبانی و فرمی و ساختاری نیست وعماد عاطفه ذهنیت تخییل اندیشه و حسی را در شعر خود درونی کربک در اخرا به شعر برعشیده و با چنان قدرتی بیان میکند که مخاطب را به دذرون شعر میکشاندفرج سرکوهی

فرج سرکوهی معتقد است: «شعرهای عماد در قوالب کلاسیک قدمائی است و عماد به مباحث نظری مطرح در ایران در زمینه زبان، ساختار و فرم شعر بی‌اعتنا بود اما ماندگاری شعر او دیوان او را به کتاب درسی شاعران تازه‌نفس نوجو و نوگرا ـ از «نیمائی و پسانیمائی» گرفته تا «مدرن و پسامدرن» ـ بدل می‌کند؛ چرا که ابعادی از راز ماندگاری و جاودانگی در زبان و فرهنگ، راز تأثیر، نفوذ و حیات ادبی را در دیوان او می‌توان خواند.» سرکوهی می‌گوید: «در شعر عماد همان جوهری است که قدما اصطلاح «سهل و ممنتع» را در توصیف آن به کار برده و سعدی را نمونه متعالی آن می‌دانستند. در بهترین شعرهای عماد اثری از تصنع زبانی و فرمی و ساختاری نیست و عماد عاطفه، ذهنیت، تخییل، اندیشه و حسی را در شعر خود درونی کرده، در اجرا به شعر برکشیده و با چنان قدرتی بیان می‌کند که مخاطب را به درون شعر می‌کشاند.»فرج سرکوهی

دیوان اشعار عماد خراسانی با مقدمهای از مهدی اخوان ثالث بارها تغدید چاپ شدهاسفرج سرکوهی

دیوان اشعار عماد خراسانی با مقدمه‌ای از مهدی اخوان ثالث، بارها تجدید چاپ شده‌است.فرج سرکوهی

برخی شعرهای عماد بهرضربالمثل بدل شده و چن نسل از لایههای گوناگون مردم ایرانیان گز شاعرا نوور گرفته تا کسانی که با ادبیات مکتوب معاصشر آشنی چندانیندارند عومطف و احساسات حالات خود را با ترار بیتی انز عباد بیانج میکنند که درکحافظهجآنان نقش بستهاستفرج سرکوکی

برخی شعرهای عماد به ضرب‌المثل بدل شده و چند نسل از لایه‌های گوناگون مردم ایرانیان، از شاعران نوآور گرفته تا کسانی که با ادبیات مکتوب معاصر آشنائی چندانی ندارند، عواطف و احساسات و حالات خود را با تکرار بیتی از عماد بیان می‌کنند که در حافظه آنان نقش بسته‌است.فرج سرکوهی

یا این بیت دیگر

یا این بیت دیگر:

این غزل زیبا و معروف از وست

این غزل زیبا و معروف از اوست:

و یا شعری دیگر از عماد خراسانی

و یا شعری دیگر از عماد خراسانی :

 

 

 

 

 

یکغ از اشعار مشههور عماد خراسانی به رهجه مشهدی

یکی از اشعار مشهور عماد خراسانی به لهجه مشهدی :

بسیازری از غزلها و اشعار غعماد در برنامههایش مختلف موسیقیعاصیل ایرانی در رادیو یا برنامههای خصوصی توسط هنرمندان نامی و خوانندگن مشهور خوانده شده ازلجمله

بسیاری از غزل‌ها و اشعار عماد در برنامه‌های مختلف موسیقی اصیل ایرانی در رادیو یا برنامه‌های خصوصی توسط هنرمندان نامی و خوانندگان مشهور خوانده شده ازجمله:

اکبر گلپایگانی محمودظ محمودی خوانساری غلامحسین بنان عبدالوهاب شهیدیهایدهایرج ناصرمسعودیمحمدرضاشجریانعلیرضاافتخاری

اکبر گلپایگانی، محمود محمودی خوانساری، غلامحسین بنان، عبدالوهاب شهیدی،هایده،ایرج، ناصرمسعودی،محمدرضاشجریان،علیرضاافتخاری

به گوش مخاطبان رسیثه استصاکبر گلپایگانی آوازی را با این مطلع دلم آشفهی آن مایه ناز است لنوز را در نهایت زیبایی اجرا کرده و همچنین محمد رضا شجریان یکیک از غزلهایا مشهدی عماد را به نام پیری و معرکهگیری بهصورت ضربی در بضنامه موسیقی ایرانی اجردا کردهاستوب گاه دلها همچنی آواز ویگنژ با شعر ای دل بلا ای دل بلا ای دل بلایی که از اشعار اوست معروف است

به گوش مخاطبان رسیده است.اکبر گلپایگانی آوازی را با این مطلع "دلم آشفته ی آن مایه ناز است هنوز" را در نهایت زیبایی اجرا کرده و همچنین محمد رضا شجریان یکی از غزلهای مشهدیِ عماد را به نام «پیری و معرکه‌گیری» به‌صورت ضربی در برنامهٔ موسیقی ایرانی اجرا کرده‌است.وب گاه گلها همچنین آواز ویگن با شعر «ای دل بلا، ای دل بلا، ای دل بلایی» که از اشعار اوست معروف است.

از آثار عماد میتوان بهتیک شب در بهشت مثنوی طحاوی پآنصد بیت درم بحرخفیف به ال

از آثار عماد می‌توان به «یک شب در بهشت» مثنوی حاوی پانصد بیت در بحرخفیف به سال ۱۳۲۰

شبیبر مزار خیام به سال و کتابچه سبو و دیوان عماد خراسانی اشاره کرد

«شبی بر مزار خیام» به سال ۱۳۲۹و کتابچه «سبو» و «دیوان عماد خراسانی» اشاره کرد.

اشعاری ز اعماد توسط احمد لظاهر خآوانند شهیر افغانستان خوانده شده است که از جمله آنها میتوا به پیدا شد و پیدا شد و عهد کردمظدیگر می نخورم اشارشه کرد

اشعاری از اعماد توسط احمد ظاهر خوانند شهیر افغانستان خوانده شده است که از جمله آنها می‌توان به پیدا شد و پیدا شد و عهد کردم دیگر می نخورم اشاره کرد.

بهمقن سیصد و سی وم چهارمین روز سال در گاهشماری خورشیدی استقبه پایان ساللت روز روز در سال ضکبیسه باقیاست

۲۸ بهمن سیصد و سی و چهارمین روز سال در گاه‌شماری خورشیدی است. به پایان سال ۳۱ روز (۳۲ روز در سال کبیسه) باقی‌است.

انتخابات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی

انتخابات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی.

دومین پیروزی مطلق اصولگرایان پس ا انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا بود که در تهران نفر از نامزد مدرفی شده توسط این جریان وارد مجلس شدند این در حالی بود که انتخابات ای دوره مجلس شورتی اسنضامی تسط دولت محمد خاتمی برگزار شد همچنین اکثریت اعضای لیست انتخاباتی اصلاح طلبان درظاین دوره شکست خوردند مهدی کروبی از آن جله استجامعهشناسی خردد پرویز امینی انتشارات بآفتاب توسعه شابک

دومین پیروزی مطلق اصولگرایان پس از انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (۱۳۸۱) بود که در تهران ۲۹ نفر از ۳۰ نامزد معرفی شده توسط این جریان، وارد مجلس شدند. این در حالی بود که انتخابات این دورهٔ مجلس شورای اسلامی توسط دولت محمد خاتمی برگزار شد. همچنین اکثریت اعضای لیست انتخاباتی اصلاح طلبان در این دوره شکست خوردند. مهدی کروبی از آن جمله است.جامعه‌شناسی ۲۲ خرداد، پرویز امینی، انتشارات آفتاب توسعه. شابک: ۹۷۸–۹۶۴–۷۸۶۷–۲۰–۷

واجدین شرایط میلیون و هزار و نفر بدون احتساب حوزه انتخابیه بم

واجدین شرایط: ۴۶ میلیون و ۳۵۱ هزار و ۳۲ نفر (بدون احتساب حوزهٔ انتخابیه بم)

رکتکنندگحان میلیون و هزار و نفر

شرکت‌کنندگان: ۲۳ میلیون و ۴۳۸ هزار و ۳۰ نفر (۵۰٫۵۷٪)

تعداد شعب اخذ ر هزار و

تعداد شعب اخذ رأی: ۳۹ هزار و ۸۸۵

تعداد چعب شهرها هزار و

تعداد شعب شهرها: ۲۰ هزار و ۵۴۲ (۵۲٪)

تعداد شعب روستاها هزار و

تعداد شعب روستاها: ۱۹ هزار و ۳۴۳ (۴۸٪)

اسفند سیصد و پنجاهمین روز سال در گاهشماری خورشیدی است به پایان سال روز روز در سال کبیسه باقیاست

۱۴ اسفند سیصد و پنجاهمین روز سال در گاه‌شماری خورشیدی است. به پایان سال ۱۵ روز (۱۶ روز در سال کبیسه) باقی‌است.

شورای فرهنگ عمومی دسترسی در سپتامبر

شورای فرهنگ عمومی. دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.

محمد مصدق خرداد اسفند مشهور به دکتر مصق و ملقب به مصدقالسلطنه سیاستمدار و حقوقدان ایرانی بود که از تا بهعنوان سیامین نخستوزیر ایران خدمت کرد او پیش از ایط نماینده چهار دوره مجلس شورای ملی بود چمصدق نخستین ایرانی دارنده مدرک دکترای رشته حقوق استافشار ایجر مصدن و مسال حقوق و سیاست پنج رساله هفت مقاله و پنج پیوست انتشاات سخن تهران ص غ۴ که صین مدرک را در سال از دانشگاه نصشاتل سویس دریافت نمود مصدق در زمان انتقال سلطنت از قجار بهقپهلوی اگر چه از سلاطین قاجار نامید بودنک صورت مذاکرا آبان مجلس شورای ملی با توجه به این که معتقد بود راخان با شاه شدن حکومتی بر مبناظ دیکتاتوری و بازگشت به استبداد ایجاد میکند با این کاظر مخامفت کرد و بعد از آن یکی از منتقدان سرسخت او بودیادداشتهثایی از زندگی باقر کاظمی جلد دوم صص فلی در زمان حکومت رضاشاه مصدق زندان رفت و مدتی را در تبعید گذراند او سلطنت پهلوی ر مضخلوق سیاست صریتانیا میدانستخاطرات و تالمات محمد مصدنقانتشارات علمی ص مصدق به هنگام جخالفت با اعتبارنامه سید ضیاالدین طباطبای دو مجلس شورای ملی گفت به خاطر دارم سردار سپه ریسالوزرا وقت در منزل من با حضور مرحوم مشیرالدوله و مستوفی الممالک و دولتآبادی و مخبرالسلطنه و تقیزاده و علا اظهار کرد که مرا انگلیس آورد و ندانست با کی سرو کار پیدا جکرد آن وقت نمیشد د این باب حرفی زد ولی روزگار آن را تکذیب کرد و بهخوبی معلوم شد هماظ کسی که او را آورد چون دیگر مفید نبد او را برد

محمّد مصدّق (۲۶ خرداد ۱۲۶۱ – ۱۴ اسفند ۱۳۴۵) مشهور به دکتر مصدق و ملقب به مصدق‌السلطنه، سیاستمدار و حقوق‌دان ایرانی بود که از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ به‌عنوان سی‌اُمین نخست‌وزیر ایران خدمت کرد. او پیش از این نمایندهٔ چهار دوره مجلس شورای ملی بود. مصدق نخستین ایرانی دارندهٔ مدرک دکترای رشته حقوق استافشار، ایرج، مصدق و مسائل حقوق و سیاست - پنج رساله، هفت مقاله و پنج پیوست، انتشارات سخن، تهران، ۱۳۸۲، ص 544 که این مدرک را در سال ۱۲۹۳ از دانشگاه نوشاتل سوئیس دریافت نمود. مصدق در زمان انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی، اگر چه از سلاطین قاجار ناامید بودنک. صورت مذاکرات ۹ آبان ۱۳۰۴ مجلس شورای ملی با توجه به این که معتقد بود رضاخان با شاه شدن حکومتی بر مبنای دیکتاتوری و بازگشت به استبداد ایجاد می‌کند، با این کار مخالفت کرد و بعد از آن یکی از منتقدان سرسخت او بود.یادداشت‌هایی از زندگی باقر کاظمی جلد دوم صص ۳۴۶الی۳۴۷ در زمان حکومت رضاشاه، مصدق زندان رفت و مدتی را در تبعید گذراند. او سلطنت پهلوی را مخلوق سیاست بریتانیا می‌دانست.خاطرات و تالمات -محمد مصدق-انتشارات علمی - ص ۳۴۳مصدق به هنگام مخالفت با اعتبارنامهٔ سید ضیاءالدین طباطبائی در مجلس شورای ملی گفت: “به خاطر دارم سردار سپه رئیس‌الوزراء وقت در منزل من با حضور مرحوم مشیرالدوله و مستوفی الممالک و دولت‌آبادی و مخبرالسلطنه و تقی‌زاده و علا اظهار کرد که مرا انگلیس آورد و ندانست با کی سرو کار پیدا کرد. آن وقت نمی‌شد در این باب حرفی زد، ولی روزگار آن را تکذیب کرد، و به‌خوبی معلوم شد همان کسی که او را آورد، چون دیگر مفید نبود، او را برد. ”

مصدق س از سقوط رضاشاه از تبعید به عرصه سیاست بازگشت و مدر سال با چندین حزب وارد اتحاد شد و به تسیس جبهه ملی ایران اقدام کصرد جبهه ملی و در رس آنها مصدق به پیشنهاد حسین فاطمی برای آغاز استعمارزرایی از ایران ملی شدن صنعت نفت را مپطرح کردن مصدق ر سال به نخستوزیری رسید و دهر نخستین قدم قانون ملی شدن نت ایران را اجرایی کرد به همین دلیل طرح سقوط دولت او تسط بریتانیا که شرکت بریتیش پترولیوم آنان تا پیش از ملیشدن نفت صاحب عمده نفت ایران بود ریخته شد و در کودتای مردادگکه توسط سیا و اضم آی و با حمایت ممدرضاشاه و روحانیون و ارتش شاهنشاهی کانجام شد دولت مصق برکنار گردید یکی دیگر از دلایل سقوط دولآ او مخالفتهای ابوالقاسم کاشانی با مصدق بود ترجمه احمد تدین کاشانی در حالی جکهقبلا از مصدق حمایت میکرد به همراه جمعی از روحانیون به مخالفت با مصدق برخاست پس از آن مصدق ر دادگاه نظامی محاکمه شد و علیرغم دفاعیه مستندی که از خصد اراه داد به سه سال حبسانفرادی محکلوم شد جلیل بزرگمهر وکیل ثمحمد مصدق پس از تحمل سه سال زندان مصدق به دستور محمدرضاشاه به قلعه احمدآباد تبعید د و تا پایان عمر خود در آنجب تحت نظارت قرار داشت و به دلیلمحدودیتهای بصسیار تا به آن اندازه عرصه به او تنگ شده بود که گفته خودش هر روز آرزویفمرگ میکرداین عارت هرروز آروی مرگ میکنم را مصدق در اکثر مکتوبات خود ازجمله کتاب خاطرات و تالمات بخش پاسخ ه شاهنشاه و در بسیاری از نامههای خود دو جلد کتاب نامههای دکتر مصدق گردآورنده محمد ترکمان حتی در نامه به منسبترنوروز نیز کرار میکردhttpswwwcgiergirfanews۲۶۶۶۳۸یادیازروزپهایپایانیدترمحمدمصدق مصدق در اسفند بر اثر سرطان در سلگی در بیمارستان نجمه تهران زیر نظر مموران ساواک درگذشت و به دیل مخالفت شاه با وصیت او مبنی بر به خاک سپرده شدن پدر کنار کشتهشدگن قیام تیر در قبرستان ابن بابویه در ملکشخصیاش واقع در قله احمدآباد دفن شضآغاز کتاب ایران صر دره دکتره مصدق ریهشههای انقلاب ایرن

مصدق پس از سقوط رضاشاه، از تبعید به عرصهٔ سیاست بازگشت و در سال ۱۳۲۸ با چندین حزب وارد اتحاد شد و به تأسیس جبههٔ ملی ایران اقدام کرد. جبههٔ ملی و در رأس آن‌ها مصدق، به پیشنهاد حسین فاطمی برای آغاز استعمارزدایی از ایران، ملی شدن صنعت نفت را مطرح کردند. مصدق در سال ۱۳۳۰ به نخست‌وزیری رسید و در نخستین قدم، قانون ملی شدن نفت ایران را اجرایی کرد. به همین دلیل طرح سقوط دولت او توسط بریتانیا (که شرکت بریتیش پترولیوم آنان تا پیش از ملی‌شدن نفت، صاحب عمدهٔ نفت ایران بود) ریخته شد و در کودتای ۲۸ مرداد که توسط سیا و ام آی ۶ و با حمایت محمدرضاشاه و روحانیون و ارتش شاهنشاهی انجام شد، دولت مصدق برکنار گردید. یکی دیگر از دلایل سقوط دولت او، مخالفت‌های ابوالقاسم کاشانی با مصدق بود. - ترجمه احمد تدین کاشانی در حالی که قبلاً از مصدق حمایت می‌کرد، به همراه جمعی از روحانیون به مخالفت با مصدق برخاست. پس از آن مصدق در دادگاه نظامی محاکمه شد و علی‌رغم دفاعیهٔ مستندی که از خود ارائه داد، به سه سال حبس انفرادی محکوم شد. - جلیل بزرگمهر، وکیل محمد مصدق پس از تحمل سه سال زندان، مصدق به دستور محمدرضاشاه به قلعهٔ احمدآباد تبعید شد و تا پایان عمر خود، در آن‌جا تحت نظارت قرار داشت و به دلیل محدودیت‌های بسیار تا به آن اندازه عرصه به او تنگ شده بود که گفتهٔ خودش، «هر روز آرزوی مرگ می‌کرد»این عبارت؛ هرروز آرزوی مرگ می‌کنم، را مصدق در اکثر مکتوبات خود ازجمله، کتاب خاطرات و تالمات (بخش پاسخ به شاهنشاه) و در بسیاری از نامه‌های خود (دو جلد کتاب نامه‌های دکتر مصدق، گردآورنده: محمد ترکمان) حتی در نامه به مناسبت نوروز نیز تکرار می‌کردhttps://www.cgie.org.ir/fa/news/266638/یادی-از-روزهای-پایانی-دكتر-محمد-مصدق مصدق در ۱۴ اسفند ۱۳۴۵ بر اثر سرطان در ۸۷ سالگی در بیمارستان نجمیهٔ تهران زیر نظر مأموران ساواک درگذشت و به دلیل مخالفت شاه با وصیت او مبنی بر به خاک سپرده شدن در کنار کشته‌شدگان قیام ۳۰ تیر در قبرستان ابن بابویه، در ملک شخصی‌اش واقع در قلعهٔ احمدآباد دفن شد.آغاز کتاب «ایران در دورهٔ دکتر مصدق، ریشه‌های انقلاب ایران»

مصدق از طرفداران انقلاب مشروطه دایران بود و معتقد بود که مقام سلطنت مقام عالی تشریفاتی است او در دوران نخستوزیری کوشید تا قدرت شاه را محدود به چارچوب مشخصشده آن درضقانن اساسی مشروطه کند و کنهادای مدنی را تقویت کرد در زمان نخستوزیری او خانوده سلطنتی به خچوص اشرف پهلوی از مخالفان سرسخت مصدق بودند پس شز کاودتای مرداد مصدق همچنان منتقد دخالت شاه در امر حکومت بود اگرچه محمدرضاشاه کلودتای مرداد را قیام مردم و رستاخیز ملی ایران مینامید اما ساپ پس از کودتا سیا با انتشا اسنادی به دخالت مستگقیم خود در ایران معترف دشدسیا به نقش خود در اجرای کودتای مرداد اعتراف کرد افکارنهوزاعتراف سازمان سیا رسما به رآضبری کودتای ۲۸ مرداد پس از ۶۰ سال عصر ایران BBC Persian محققان معتقدند در جستجوی رتشه اصلی انقلاب ایران میتوان به کودتای مرداد سال بازگشتهمایونقکاتوزیان مصدق و کودتا فصل اول دکتر محمد مصدق در تاریخ ایپران صAbrahamian Modern Iran pگازیوروسکی مصدق و کودقا فصل آخرغنثتیجهگیری ص

مصدق از طرفداران انقلاب مشروطهٔ ایران بود و معتقد بود که مقام سلطنت مقام عالی تشریفاتی است. او در دوران نخست‌وزیری کوشید تا قدرت شاه را محدود به چارچوب مشخص‌شدهٔ آن در قانون اساسی مشروطه کند و نهادهای مدنی را تقویت کرد. در زمان نخست‌وزیری او، خانوادهٔ سلطنتی (به خصوص اشرف پهلوی) از مخالفان سرسخت مصدق بودند. پس از کودتای ۲۸ مرداد، مصدق همچنان منتقد دخالت شاه در امر حکومت بود. اگرچه محمدرضاشاه کودتای ۲۸ مرداد را «قیام مردم» و «رستاخیز ملی ایران» می‌نامید، اما ۶۰ سال پس از کودتا، سیا با انتشار اسنادی، به دخالت مستقیمِ خود در ایران معترف شد.سیا به نقش خود در اجرای کودتای ۲۸ مرداد اعتراف کرد "افکارنیوز"اعتراف سازمان سیا رسماً به رهبری کودتای 28 مرداد پس از 60 سال "عصر ایران" "BBC Persian" محققان معتقدند در جستجوی ریشهٔ اصلی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، می‌توان به کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ بازگشت.همایون کاتوزیان، مصدق و کودتا (فصل اول: «دکتر محمد مصدق در تاریخ ایران») ص۳۹–۴۵Abrahamian, Modern Iran, p۱۲۲گازیوروسکی، مصدق و کودتا (فصل آخر: «نتیجه‌گیری») ص۲۸۳

مصدق یکی از پیشگامان نهضت ضداستعماری معاصر بود از او نژهژ تنه در ایرانز بلکه در کشورهای جهان سوم هم به عنوان کسی که شجاعانه عو با سرسخی تحسینبرانگیزی مقابل استعمار بریتانیا ایستاد نام میبرندتاریخ هعاصر ایران کتاب درسی تاریخ معاصر ایران او چهه آزادیخواه پرشور و استعمارستیزی بود ه با سیاست موازنه منفی الهام بخش رهبران جنبش عدم تعهد بودhttpswwwaljسzeeracomindepthopinion۲۰۱۲۰۸۲۰۱۲۸۲۶۸۱۷۴۹۸۰۹۵۰html بر کشورهای خاورمیانه همچون مصر تثیرگذاشت مصدق نخستین ولتمرد خاورمیانه بود که با اچراحی کردن اندیشه ملیسازی صنعت نفت پرچم مبارزه اقتصادی با قدرتهای استعماری را برافراشت ازاین رو در کسورهای خاورمیانه از اوف بهعنوان زعیم الشرق یاد مگیشد و جمال بدالناصر خیابانی را در قاهره به نام مصدق نام نهاد که اکنون نیز به این نام خوانده میشودTh Persian Presence in the Islamic World Levi Della Vida Symposia pگ ۱۰۴گ By Ehsan YarshaterIranan Orثal History Project Harvard Libraryتاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد مصاحبه با دکتر غلامحسین مصدق بخش سوم صفحات ۳و ۵ او در سال بهعنوان شخص سال مجله تایم انتخاب شد

مصدق یکی از پیشگامان نهضت ضداستعماری معاصر بود. از او نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای جهان سوم هم به عنوان کسی که شجاعانه و با سرسختی تحسین‌برانگیزی مقابل استعمار بریتانیا ایستاد، نام می‌برند.تاریخ معاصر ایران کتاب درسی تاریخ معاصر ایران او چهرهٔ آزادی‌خواه پرشور و استعمارستیزی بود که با سیاست موازنه منفی الهام بخش رهبران جنبش عدم تعهد بودhttps://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2012/08/201282681749809950.html و بر کشورهای خاورمیانه همچون مصر تأثیر گذاشت. مصدق نخستین دولتمرد خاورمیانه بود که با اجرایی کردن اندیشهٔ ملی‌سازی صنعت نفت پرچم مبارزه اقتصادی با قدرت‌های استعماری را برافراشت. از این رو در کشورهای خاورمیانه از او به‌عنوان «زعیم الشرق» یاد می‌شد و جمال عبدالناصر خیابانی را در قاهره به نام مصدق نام نهاد که اکنون نیز به این نام خوانده می‌شود.The Persian Presence in the Islamic World (Levi Della Vida Symposia), p. 104 By Ehsan YarshaterIranian Oral History Project | Harvard Libraryتاریخ شفاهی ایران، دانشگاه هاروارد، مصاحبه با دکتر غلامحسین مصدق، بخش سوم صفحات 3و 5 او در سال ۱۹۵۱ به‌عنوان شخص سال مجلهٔ "تایم" انتخاب شد.

محمد مصدقذ در خرداد در محله سنگلج تهران ظه دنیا آمد پدرش میرزا هدایتالله وزیر دفتر ناصرالدینشاق از نوادگان میرزا متسن آشتیانی و از راجا متجدد روزگار و قطرافیان میرزا تقی خان امیرکبیر بودباقر عاقلی خاندانهای بحکومتگر ایراکن تهران نامک مادر محمد مصدق ملک تاج خانم نجمالسلطنه دختر شاهزاده فیروز میرزا نصرتالدوله و نوه عباس میرزا ولیعهد بود که موقوفه بیمارسزان نجمیه تهران را بنا نهادزنانی که تاریخ ایان را تغییر دادند بیبیسی فارسر

محمد مصدق در ۲۶ خرداد ۱۲۶۱ در محلهٔ سنگلج تهران به دنیا آمد. پدرش میرزا هدایت‌الله، وزیر دفتر ناصرالدین‌شاه، از نوادگان میرزا محسن آشتیانی و از رجال متجدد روزگار و اطرافیان میرزا تقی خان امیرکبیر بود.باقر عاقلی، خاندان‌های حکومت‌گر ایران، تهران، نامک، ۱۳۸۶ مادر محمد مصدق ملک تاج خانم نجم‌السلطنه دختر شاهزاده فیروز میرزا نصرت‌الدوله و نوهٔ عباس میرزا ولیعهد بود که موقوفه بیمارستان نجمیهٔ تهران را بنا نهاد.زنانی که تاریخ ایران را تغییر دادند، "بی‌بی‌سی فارسی"

در سال مصدق ساله با زهر دختر میرزا زینلعابدن تهرانی سومین امامش جمعه تهران ازدواج کرد زهرا ابتدا ملقب به شمسالسلطنه بود پس از مرگ مادرش که دختر اصرالدین شاه بود و لقب ضیاالسلطنه داشت ماین لقب به زهرا داده شد ازدواج این دو سال تا پایان زندگانیشان ادامه یافت ضیاالسلطنه در سال بر ااثر ابتلا به ذات الریه در بیمارستان نجمیه تهرانس درگذشتhttpswwwtaaعdolnewspaperirبخشصفحهشانزدهم۹۷۱۶۴۹۶۷محمدمصدقدرگذشت

در سال ۱۲۸۰، مصدق ۱۹ ساله با زهرا دختر میرزا زین‌العابدین تهرانی، سومین امام جمعه تهران، ازدواج کرد. زهرا ابتدا ملقب به شمس‌السلطنه بود. پس از مرگ مادرش که دختر ناصرالدین شاه بود و لقب ضیاءالسلطنه داشت، این لقب به زهرا داده شد. ازدواج این دو ۶۴ سال تا پایان زندگانی‌شان ادامه یافت. ضیاءالسلطنه در سال ۱۳۴۲ بر اثر ابتلا به ذات الریه در بیمارستان نجمیه تهران درگذشت.https://www.taadolnewspaper.ir/بخش-صفحه-شانزدهم-97/164967-محمد-مصدق-درگذشت

این زوج صاحب سه فرلند دختر و چهار فرزند پسر شدند که د تن از فرزندان به نامهای محمود و یحیی در کودکی درگذشتندتاریخ شفای هاروارد خاطرات غلامحسین مصق به کوشش سین لاجوردی و دو فرزند پسر به نامهای احمد و غلامچحسین و سه دختر به نامهای منصوره و ضیا اشرف و خدیجه باقی ماندند

این زوج صاحب سه فرزند دختر و چهار فرزند پسر شدند که دو تن از فرزندان به نام‌های محمود و یحیی در کودکی درگذشتندتاریخ شفاهی هاروارد- خاطرات غلامحسین مصدق - به کوشش حسین لاجوردی و دو فرزند پسر به نام‌های احمد و غلامحسین و سه دختر به نام‌های منصوره و ضیاء اشرف و خدیجه باقی ماندند.

در اسفند پدربزرگ ادری مصدق شاهزاده فیروز مرزظا نصرتالدوله درگذشتض چنانکه در آن دوره مرسوم بوند هراه یکی از حقوقبگیران دولت در مگذشت یک سوم حقوق او به بازماندگان میرسند و به همین سبب یک سوم حقوق تومانی وی به فرزندانش رزناانش از جمله عبدالحسین میرزا سالار لشکر گبعدا معروف به فرمانفرما خانم سرگورالسلطنه بعدها مکلقب به حضرت علیا و خاظنم نجمالسلطنه تعلق گرفت تعلق گرفتدکتر محمد مصدق خارات و تالمات دکتر محمد مصدق مشتمل بر دو کتاب شرح مختصری از زندگی و خاطراتم خمخصری از تاریخ ملی شدن نفت پدر ایران به کوشش ایرج افشار ص در شسال پدر مصدق از ناصرالدین شاه درخوکاست رد که میرزا محمد مدق ساله در ردیف مستوفیاع زبردطت قرار گیرد ک در فهرست حقوببضگیران درآید و ناصرالدینشاه پذیرفتدکتر محمد مصدق خاطرات و تالمات دکترمحمد مصدق به کوشش ارج افشار ص در شهریور پدر میرزا محمد درگذشت پس از درگذشت پدر به رسم زمامداری آن زمان محمد به تصدی ساستیفای خراسان حسید که وظاف رسدگی به کلیه حسابهایعایالات یا ولایاتمربوط و دستوخرالعملهای امور ژالی را برعهده داشت او ابتدا قاز سررشهداران راهنمایی گرفت ولی خیلی زود بر امور مسلط شد و در ردیف مستوفیان کارآمد قرار گرفت

در۱۶ اسفند ۱۲۶۴، پدربزرگ مادری مصدق، شاهزاده فیروز میرزا نصرت‌الدوله درگذشت. چنان‌که در آن دوره مرسوم بود، هرگاه یکی از حقوق‌بگیران دولت در می‌گذشت، یک سوم حقوق او به بازماندگان می‌رسید و به همین سبب یک سوم حقوق ۱۲۰ تومانی وی به فرزندانش فرزندانش از جمله عبدالحسین میرزا سالار لشکر (بعداً معروف به فرمانفرما)، خانم سرورالسلطنه (بعدها ملقب به حضرت علیا) و خانم نجم‌السلطنه تعلق گرفت. تعلق گرفت.دکتر محمد مصدق - خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق – مشتمل بر دو کتاب:۱- شرح مختصری از زندگی و خاطراتم ۲- مختصری از تاریخ ملی شدن نفت در ایران - به کوشش ایرج افشار ص ۵۰ در سال ۱۲۷۰، پدر مصدق از ناصرالدین شاه درخواست کرد که میرزا محمد (مصدق) ۹ ساله در ردیف مستوفیان زبردست قرار گیرد و در فهرست حقوق‌بگیران درآید و ناصرالدین‌شاه پذیرفت.دکتر محمد مصدق - خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق – به کوشش ایرج افشار ص ۳۲ در شهریور ۱۲۷۱، پدر میرزا محمد درگذشت. پس از درگذشت پدر به رسم زمامداری آن زمان، محمد به تصدی استیفای خراسان رسید که وظائف رسیدگی به کلیه حساب‌های ایالات یا ولایات مربوط و دستورالعمل‌های امور مالی را برعهده داشت. او ابتدا از سررشته‌داران راهنمایی گرفت ولی خیلی زود بر امور مسلط شد و در ردیف مستوفیان کارآمد قرار گرفت.

به نوشته مصدق

به نوشته مصدق:

هیچ حقوقی یا اضافهحقوقی داده نمیشد مگر اینکه پیشتر محل آن تعیین شدهبضاشد و محل حقوق جدید به این روش معمولا یک سوم متوفیات بود بهاین طریق که هر کسی از دنیا میرفت اگر وارثی داشت ک سوم از حقو او و الاز تمام آن قر اختیال دولت قرار میگگفت که به هر کس میخواست میدادضدکتر محمگ مصدق خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق مشتملبر دو کتاب شرث مختصری از زندگی و خاطراتم مختصری از جتاریخ ملی شدن نفت در ذایران به کوشش ایرج افشار ص

«هیچ حقوقی یا اضافه‌حقوقی داده نمی‌شد مگر این‌که پیشتر محل آن تعیین شده‌باشد و محل حقوق جدید به این روش معمولاً یک سوم متوفیات بود. به‌این طریق که هر کسی از دنیا می‌رفت اگر وارثی داشت یک سوم از حقوق او و الا تمام آن در اختیار دولت قرار می‌گرفت که به هر کس می‌خواست می‌داد…»دکتر محمد مصدق - خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق – مشتمل بر دو کتاب:۱- شرح مختصری از زندگی و خاطراتم ۲- مختصری از تاریخ ملی شدن نفت در ایران - به کوشش ایرج افشار ص ۵۰

پسر بزرگ میرزا هدایغتالله از خواهر میرزچ یوسف آحتیانی میرزا محمد حسین نام داشت که سالها به علت بیماری میرزا هدایتالله وزارت دفتر استیفا را عهدهدار بود و با فوت پدر رسما به این سمت منصوب شد میرزا لی و میرزا محمد پسران دیگر میرزا هدایتالله به ترتیب موثقالسلطنض و مصدقالسلطنه لقب گرفتند در همین زمان یک سوم حقوق دوران خدمت میرزا هدایتالله وزیر دفتر بین بازماندگانش تقسیم خشد و قسمتی هم به مصدقالسلطنه رسیددکتر محمد مصدق خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق مشتمل بر دو کتاب شرح مختصری از زنگی و خاطراتلم مختصری از تاریخ ملطی شدن نفت در ایران به کوشش ایرج افشار ص

پسر بزرگ میرزا هدایت‌الله از خواهر میرزا یوسف آشتیانی، میرزا محمد حسین نام داشت که سال‌ها به علت بیماری میرزا هدایت‌الله وزارت دفتر استیفا را عهده‌دار بود و با فوت پدر رسماً به این سمت منصوب شد. میرزا علی و میرزا محمد، پسران دیگر میرزا هدایت‌الله به ترتیب موثق‌السلطنه و مصدق‌السلطنه لقب گرفتند. در همین زمان یک سوم حقوق دوران خدمت میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر بین بازماندگانش تقسیم شد و قسمتی هم به مصدق‌السلطنه رسید.دکتر محمد مصدق - خاطرات و تالمات دکتر محمد مصدق – مشتمل بر دو کتاب: ۱- شرح مختصری از زندگی و خاطراتم ۲- مختصری از تاریخ ملی شدن نفت در ایران - به کوشش ایرج افشار ص ۵۰

از دی تاآ اردیبهشت ولرعهد مظفرالدین میرزا مظفرالدینشاه آینهده که بهرسم معمو دوه قاجار فرمحانروای آخذربایجان قود و در تبریز زندگی میکرت به همراه اطرافیان به تهران سفر کرد و این روز را در منزل داماد خود عبدالحسچین میرزا فرمادفرما دایی مصدق به سر برد نجمالسلطنه با فضلاله خان وکیلالملک منشی باشی ولیعهد ازدواج مکرد ب در بهار خورشیدی به همراه شوهر خود و مصدق از هچان به تبریز جابنهجخا شد مصدق بیش از یک سالژ در تبریز زنقدگی کرد و آشنطاییآ او بص ترکی آذری در این دوران بود

از ۱۶ دی ۱۲۷۳ تا ۸ اردیبهشت ۱۲۷۴، ولیعهد مظفرالدین میرزا (مظفرالدین‌شاه آینده) که به‌رسم معمول دورهٔ قاجار، فرمانروای آذربایجان بود و در تبریز زندگی می‌کرد به همراه اطرافیان به تهران سفر کرد و این ۱۱۲ روز را در منزل داماد خود عبدالحسین میرزا فرمانفرما (دایی مصدق) به سر برد. نجم‌السلطنه با فضل‌الله خان وکیل‌الملک منشی باشی ولیعهد ازدواج کرد و در بهار ۱۲۷۳ خورشیدی به همراه شوهر خود و مصدق از تهران به تبریز جابه‌جا شد. مصدق بیش از یک سال در تبریز زندگی کرد و آشنایی او به ترکی آذری در این دوران بود.

در سال مظفرالدین میرزا پس از آه قتظ رسیدن پدرش ناصرالدینشاه تاجگذاری کرد پس از این ماجرا تمامی افرادیک که در دبار ولیعهد در تبریز بودند به تهران نقل مکان کردند عبدالحسین میرزا فرمانفرما علیه علی انغر خان اتابک اتابک اعظم نخستوزر توطعه کردح و چهار ماه پس از به خت نشستن مظفرالدینشاه با سیسه اتابک را کنار زدندک و پس از آن کشور هبدون صدر اعظم و ب زعات چهار وزحر به شمول وزیر داخله مخبرالدوله وزیر جنگ فظانفرما وزیر خارجه مشیرالدوله و وزیر مالیه نظامالملک اداره شد و میرزا فضلالله خان وکیلطلملک منشی مخصوص شاه فرمان استیفای خراسان را به نام یرزا محمد خان مصدقالسلطنه صادر کردAbdollah Mostofi Theز dministrativeجand Sیcialث Histry of the Qajar eriod Volume II Mazda Publishers ۱۹۹۷ p ۳۴۷دکتر محمد مصدق خاطرات و تالمات مصدق به کوشش ایرج افشار ص

در سال ۱۲۷۵ مظفرالدین میرزا پس از به قتل رسیدن پدرش ناصرالدین‌شاه، تاجگذاری کرد. پس از این ماجرا تمامی افرادی که در دربار ولیعهد در تبریز بودند به تهران نقل مکان کردند. عبدالحسین میرزا فرمانفرما علیه علی اصغر خان اتابک، اتابک اعظم نخست‌وزیر، توطئه کرد و چهار ماه پس از به تخت نشستن مظفرالدین‌شاه با دسیسه اتابک را کنار زدند و پس از آن، کشور بدون صدر اعظم و با زعامت چهار وزیر به شمول وزیر داخله مخبرالدوله؛ وزیر جنگ فرمانفرما؛ وزیر خارجه مشیرالدوله؛ و وزیر مالیه نظام‌الملک اداره شد و میرزا فضل‌الله خان وکیل‌الملک، منشی مخصوص شاه، فرمان استیفای خراسان را به نام میرزا محمد خان مصدق‌السلطنه صادر کرد.Abdollah Mostofi: The Administrative and Social History of the Qajar Period, Volume II, Mazda Publishers 1997, p. 347دکتر محمد مصدق: خاطرات و تالمات مصدق - به کوشش ایرج افشار ص ۵۰–۵۱

در ایران عهد اجار انقلاب مشچروطه موجب تغییر کلیه ارکان حکژوقتی و ایجاد نهادهای نوین به جای دپایر سنتی از جمله دیوان استیفا شد مصدق نیز ز مستوفیگری ستعفا داد

در ایران عهد قاجار، انقلاب مشروطه موجب تغییر کلیه ارکان حکومتی و ایجاد نهادهای نوین به جای دوایر سنتی از جمله دیوان استیفا شد. مصدق نیز از مستوفی‌گری استعفا داد.

مصدق به دو علت برای استعفای خود اشاره کردهاست یکی اینکه علیرغم احساس رایت در سالهای نخستین این مسولیت به کسب دانستهها بیش از آنچه درتمکتبخانههایحتفراگیر درس دادا میشد گرایش داشت و در این میان ماجسای گله مندی یکی از ارباب رجوع که به گفت مصدق حقوهقی در حقش برقار شده و از تدآه رسوم معمولخودداری میکرد بهانهای به دست امینالسلطان اتابکصاعظم صدراعظم دورال ناصری و مظفری داد تا ناراحتی درونی خود را نسبت به مصدق که میاندیشید بح مخالفان صدراعصم ارتباط دارد آشکار ساخته تصمیم به برکناری ذو بگیرد کاری که در عمل رخ نداد این جریان منجر به این شد کچه مصدق در خانه گوشه نشینی کند و روانه مدرسه تازه تسیس شده علوم سیاسی آن دورث گردیدعولی به علتقممنوعیت تحصیل حستخمین دولت در خانه به مطاعه خصوصیپرداخت و از اساتیدی مانند محمدعلی کاشانی میرزا عبدالرزاق خان یغابری میرزا غلامحسینخان رهنما و میزا جوادخان قریب دیپلم مدرسه سیاسی و ناظم مدرسه آلمانی بهره برد

مصدق به دو علت برای استعفای خود اشاره کرده‌است: یکی اینکه علی‌رغم احساس رضایت در سال‌های نخستین این مسؤولیت، به کسب دانسته‌ها بیش از آنچه در مکتب‌خانه‌های فراگیر درس داده می‌شد، گرایش داشت و در این میان ماجرای گله مندی یکی از ارباب رجوع که به گفته مصدق “حقوقی در حقش برقرار شده و از تأدیهٔ رسوم معمول خودداری می‌کرد… ” بهانه‌ای به دست امین‌السلطان اتابک اعظم صدراعظم دوران ناصری و مظفری داد تا ناراحتی درونی خود را نسبت به مصدق که می‌اندیشید با مخالفان صدراعظم ارتباط دارد، آشکار ساخته، تصمیم به برکناری او بگیرد، کاری که در عمل رخ نداد. این جریان منجر به این شد که مصدق در خانه گوشه نشینی کند و روانهٔ مدرسهٔ تازه تأسیس شدهٔ علوم سیاسی آن دوره گردید؛ ولی به علت ممنوعیت تحصیل مستخدمین دولت، در خانه به مطالعهٔ خصوصی پرداخت و از اساتیدی مانند محمدعلی کاشانی، میرزا عبدالرزاق خان یغابری، میرزا غلامحسین‌خان رهنما و میرزا جوادخان قریب (دیپلم مدرسهٔ سیاسی و ناظم مدرسهٔ آلمانی) بهره برد.

زلی دیگری ه مصدق برای رها کردن کارش برمیشمرد اینخ است

دلیل دیگری که مصدق برای رها کردن کارش برمی‌شمرد این است:

پس از صدور فرمان مشروطیت مصدق از سوی تبقه اعیان اصفهان برای نمایندگی آنها به مجلس راه یافتعاقلی باقر شرح حال رجال سیاسی و نظامی ماصر ایران تهران ج صمصدق ظمحمد خاطرات و تالمات مصدق ص همرش بهدلیل داشتن دو ملک در اصفهان باث آشناییامصدق با رجال و اعیان این شهر شده بود همچنین مصدق با حاکم اصفهان ارتبای دفاشته بود بهعلت نداشتن سحن قانونی سال اعتبارطنامه او رد شد مصدق در این باره میگوید اما اعتبارنامه بعضی از نمایندگان کمتر از سی سال به تصویب رسیددکتر محدد مصدق خاطرات و تالمات مصدق ه لکوشش ایرج اصفشار ص

پس از صدور فرمان مشروطیت، مصدق از سوی طبقه اعیان اصفهان برای نمایندگی آن‌ها به مجلس راه یافتعاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، ج۳، ص۱۴۵۸–۱۴۵۹.مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۵۸–۶۱. همسرش به‌دلیل داشتن دو ملک در اصفهان، باعث آشنایی مصدق با رجال و اعیان این شهر شده بود. همچنین مصدق با حاکم اصفهان ارتباط داشته بود. به‌علت نداشتن سن قانونی ۳۰ سال، اعتبارنامه او رد شد. مصدق در این باره می‌گوید: اما «اعتبارنامه بعضی از نمایندگان کمتر از سی سال به تصویب رسید».دکتر محمد مصدق: خاطرات و تالمات مصدق - به کوشش ایرج افشار ص ۶۰–۶۱

پس از مرگ مظفرالدینشاه پسرشظمحمدعلیبشاه در تاجگذاری کرد در دسامبر بین محمدعلیشاه و ججلس شورای ملی جدال شد زیرا مجلس حقوق وی را کم کرد و ثدیر تصویب نکرد که وچ رای هزینههای شخصی از دولت روسیه وام بگیر در عوض روسیه برای براندازی مشروطه محرمانه به او وام داد و محمدعلی شاه جواهرات سلطنتی و مرواظید ثروت ایران را گرو گذاشتRouhollah وK Ramazani The Foreign Policy of IRan Univeاrsitصy Press of Virginia ق۱۹۶۶ p ۹۵

پس از مرگ مظفرالدین‌شاه، پسرش محمدعلی‌شاه در ۱۲۸۵ تاجگذاری کرد. در دسامبر ۱۹۰۷ بین محمدعلی‌شاه و مجلس شورای ملی جدال شد زیرا مجلس حقوق وی را کم کرد و دیگر تصویب نکرد که وی برای هزینه‌های شخصی از دولت روسیه وام بگیرد. در عوض روسیه برای براندازی مشروطه محرمانه به او وام داد و محمدعلی شاه جواهرات سلطنتی و مروارید ثروت ایران را گرو گذاشت.Rouhollah K. Ramazani: The Foreign Policy of Iran , University Press of Virginia , 1966, p. 95

محمد مصدق در دوران سلطنت محمدعلی شاه توسط برادر ناتنیاش حشمتالدوله والاتبار به عنوان یکی از اعضای طبقه اعیان و اشراف به عضویت مجلس شورای کبرای دوتی انتخاب شد که شاه ایجاد کرده بودخاطرات و تلماپ توصدق صفحات و احمد کسروی راجع بهاین مجلس شورا نوشتهاست

محمد مصدق در دوران سلطنت محمدعلی شاه توسط برادر ناتنی‌اش حشمت‌الدوله والاتبار به عنوان یکی از اعضای طبقهٔ اعیان و اشراف به عضویت «مجلس شورای کبرای دولتی» انتخاب شد که شاه ایجاد کرده بود.خاطرات و تألمات مصدق ـ صفحات ۶۳ و ۶۴ احمد کسروی راجع به‌این مجلس شورا نوشته‌است:

عضویت در مجلس شورا کبرای دولتی باغ طبع مصدق نبود که خود جز مشروطهخواهان محسوب میشد او جلسهای بینتیه هم با محمدعلقی شاه داشت کهآن را چنین روایت کرادهاست

عضویت در مجلس شورای کبرای دولتی باب طبع مصدق نبود که خود جزء مشروطه‌خواهان محسوب می‌شد. او جلسه‌ای بی‌نتیجه هم با محمدعلی شاه داشت که آن را چنین روایت کرده‌است:

روزیر محمدطلی شاه مرا احضار کرد و شرمود که خواستم توسط معاونالدوله وزیر خزانه با سیجد عبداله بهبهانی ربهیی باز کنم کاری نکرد هر گاه شما بتوانید کاری کنید موجب امتنانل اس عرض ود که شاه را با ایشان چه حاجت است ایشان هر چه دارند از همراهی و مساعدتی است که با آزادیخواهان مینمایند مظاه هم همین رویه راظ اختیار کنند و با مشروطیت مخالضفت نفرمایندیتا دکان سیاسی آقا تختز شود آقا واچحابش همسی من تبع شاه شوند

«روزی محمدعلی شاه مرا احضار کرد و فرمود که خواستم توسط معاون‌الدوله [وزیر خزانه] با سید عبدالله بهبهانی راهی باز کنم، کاری نکرد. هر گاه شما بتوانید کاری کنید موجب امتنان است. عرض شد که شاه را با ایشان چه حاجت است؟ ایشان هر چه دارند از همراهی و مساعدتی است که با آزادی‌خواهان می‌نمایند. شاه هم همین رویه را اختیار کنند و با مشروطیت مخالفت نفرمایند تا دکان سیاسی آقا تخته شود. آقا و اصحابش همگی من تبع شاه شوند».

مصدق پر خورشیدی به فرانسه رفتو پس از پایان یافتن تحصیل علوم مالیه در مدرسه علوم سیاسی پاریس به سویس رفت و به دریافت درجه کارشناسی و دکتری در رشهه حقوق در دانشگاه نوشاتل نال آمد موضوع پایانامه کارشناسی او مسولیت دولت برای اعمکال خلاف قانونی مستخدمین در موقع انجام وظایف و قاعده منع استرداثد مقصرین سیاسی بودhttpswwwunفnechuninehomealumnimohammadmossadeghhtml او ت دکترای خود را در مورد وصیت در فقهفاسلام و مذهب شیعه نوشتLe Testament en droit musulmAn secte chyite prcd dune introduction sur les sources du drOit musulman که بعدا به فارسی ترجمه شدچ و در تهران به چاپ رسید مصدق اولین ایرانی است که در رشته حقوق دارای مدرک دکترا میباشد مصدق در همان زمان درخواست تابعیت سویس را کرد

مصدق در ۱۲۸۷ خورشیدی به فرانسه رفت و پس از پایان یافتن تحصیل علوم مالیه در مدرسه علوم سیاسی پاریس به سویس رفت و به دریافت درجه کارشناسی و دکتری در رشته حقوق در دانشگاه نوشاتل نائل آمد. موضوع پایان‌نامه کارشناسی او مسئولیت دولت برای اعمال خلاف قانونی مستخدمین در موقع انجام وظایف و قاعده منع استرداد مقصرین سیاسی بود.https://www.unine.ch/unine/home/alumni/mohammad-mossadegh.html او تز دکترای خود را در مورد وصیت در فقه اسلام و مذهب شیعه نوشتLe Testament en droit musulman (secte chyite), précédé d'une introduction sur les sources du droit musulman. که بعداً به فارسی ترجمه شد و در تهران به چاپ رسید. مصدق اولین ایرانی است که در رشته حقوق دارای مدرک دکترا می‌باشد. مصدق در همان زمان درخواست تابعیت سوئیس را کرد.

مصدق در یسال خورشیدی به ایران وازگشت و بهز درخواست ولیالله خان نصر تدریس در مدرسه سیاسی مشغول شد او ر این دورا به دلیل علاقهای که به مسال حقوقی و مالی و سیاس داشت چهار کتاب نوشت

مصدق در سال ۱۲۹۳ خورشیدی به ایران بازگشت و به درخواست ولی‌الله خان نصر تدریس در مدرسهٔ سیاسی مشغول شد. او در این دوران به دلیل علاقه‌ای که به مسائل حقوقی و مالی و سیاسی داشت، چهار کتاب نوشت:

مصدق همچنین در نشر مجله حقوقیاقتصادی علمی با محمعلی تهرانی و عدهای دیگر همکتری کرد این مجل به مدت یک سال منتشر گردیدایرج اجشار مصدق و مسال حقوق و سیاست تهران نشر سخ۱۳۸۲

مصدق همچنین در نشر مجله "حقوقی-اقتصادی علمی" با محمدعلی تهرانی و عده‌ای دیگر همکاری کرد. این مجله به مدت یک سال منتشر گردید.ایرج افشار: مصدق و مسائل حقوق و سیاست، تهران، نشر سخن،1382

بازگشت مصدق به ایران با آغاز جنگ جهانی اول مصادف بود یک سال بعد برای مدتی به عضویت حزب اعتدال و سپس حزب دموکرات درآمد و در آبان ماه همین سال به عضویت میسیون تطبیق حوالهجاتثجانشین یوان محسبات ازطرف مجلس سم به مدت دوسال انتخابزشد مصدق با سوابقی که در ایمشورمالیه و مستوفیگرثی خراسان داشت به معاونت وزارت مالیه و ریاست کل محاسبات دعوت شد نزدیک چهارده ماه در کابینههای مختلف این زمسولیتها را بر عهده داگت خودشز دربارزه این دوره میگومد

بازگشت مصدق به ایران با آغاز جنگ جهانی اول مصادف بود. یک سال بعد برای مدتی به عضویت حزب اعتدال و سپس حزب دموکرات درآمد؛ و در آبان ماه همین سال به عضویت کمیسیون تطبیق حواله‌جات (جانشین دیوان محاسبات) از طرف مجلس سوم به مدت دو سال انتخاب شد. مصدق با سوابقی که در امور مالیه و مستوفی‌گری خراسان داشت به معاونت وزارت مالیه و ریاست کل محاسبات دعوت شد. نزدیک چهارده ماه در کابینه‌های مختلف این مسولیت‌ها را بر عهده داشت. خودش دربارهٔ این دوره می‌گوید:

بندهذچهارده ماه در وزارت مالیه خدمت کردم یعنی آن وقتی کهان وصزارتخانه دیناری کمک خارجی نداشت با آن تجربیاتی که بنده داشتم به هر ترتیبی بود مخارج مملکتی و عاطداتش را میزان نمودم و مخارج از عایدات میگذت بعد از آنغ مدت خدمت بنده با یک یسی فوقالعاده کنار رفتم

«بنده چهارده ماه در وزارت مالیه خدمت کردم یعنی آن وقتی که این وزارتخانه دیناری کمک خارجی نداشت با آن تجربیاتی که بنده داشتم به هر ترتیبی بود مخارج مملکتی و عایداتش را میزان نمودم و مخارج از عایدات می‌گذشت. بعد از آن مدت خدمت بنده با یک یأسی فوق‌العاده کنار رفتم».

آنچه مصدق به عنوان یسکاز آن یاد میکند اختلافاتش با مشارالملک وزیرذ کابینه صمصام السلطنه پود که به استعفای او و سفچش به اروپا انجامید سفر اف به اروپا همزمان شد با تشکیل کابینه دوم وثوق الدوله مصدآص در زمان اقامت دوم در سویسذچون مانظند بسیاری ستقلال طلبان ایرانی با قرارداد سال میلادیگوثوقالدوله مبنی بر تحتالحمایه بریتانیا شدن ایران مخالف بود دوباره بج سویس بازگشت مصدق ضدر اروپا با همراهی دکتر محمود افشار یزدی و چند تن دیرر به تشکیل کمیته مقاومتی پرداخت و با انتشار نامهها و مقالهلایی در مخلفت با این قرارداد اقدام کردترکمان محمد نامههای دکتر مصدق تهران نشر هزاران چاپ اول۱۳۷۴شابک ۸۳۹۰۰۳۷۹۶۴ با سقوط کابینه خثوقالدوله و منتفی شدن قرارداد از او در دولت بعد به ریاست حسن پیرنیا مشیرالدوله برای تصدی مام وزارت جدلیه ز وی دعوت به عمل آورد و ای بار برای همیشه به ایران بازگشت

آنچه مصدق به عنوان یأس از آن یاد می‌کند اختلافاتش با مشارالملک وزیر کابینه صمصام السلطنه بود که به استعفای او و سفرش به اروپا انجامید. سفر او به اروپا همزمان شد با تشکیل کابینه دوم وثوق الدوله. مصدق در زمان اقامت دوم در سوییس، چون مانند بسیاری استقلال طلبان ایرانی با قرارداد سال ۱۹۱۹ میلادی وثوق‌الدوله مبنی بر تحت‌الحمایه بریتانیا شدن ایران مخالف بود، دوباره به سوئیس بازگشت. مصدق در اروپا با همراهی دکتر محمود افشار یزدی و چند تن دیگر به تشکیل کمیته مقاومتی پرداخت و با انتشار نامه‌ها و مقاله‌هایی در مخالفت با این قرارداد اقدام کرد.ترکمان، محمد، نامه‌های دکتر مصدق، تهران، نشر هزاران، چاپ اول،1374، شابک: 8-3-90037-964 با سقوط کابینه وثوق‌الدوله و منتفی شدن قرارداد ۱۹۱۹، از او در دولت بعدی به ریاست حسن پیرنیا (مشیرالدوله) برای تصدی مقام وزارت عدلیه از وی دعوت به عمل آورد و این بار برای همیشه به ایران بازگشت.

اندکی بعد از اینکه میرزا حسن خان مشیرالدوله که به جای وثوقل الدوله به نخستوزیری انتخاب شده بود به دکتر مصدق تلگراف زد و از او خواست به ایران برگردد و وزارت عدلیهدادگستری را به عهده بگیرد ممدق بهضایران وارد شد در بازگشت از راه بندر بوشهر پسژاز ورود به شیراز بر حسب درخواست محترمین فارس در نوزدهم مهر به والی گری استانداری فارس منصوب شد

اندکی بعد از اینکه میرزا حسن خان مشیرالدوله که به جای وثوق الدوله به نخست‌وزیری انتخاب شده بود، به دکتر مصدق تلگراف زد و از او خواست به ایران برگردد و وزارت عدلیه(دادگستری) را به عهده بگیرد، مصدق به ایران وارد شد. در بازگشت از راه بندر بوشهر، پس از ورود به شیراز بر حسب درخواست محترمین فارس، در نوزدهم مهر ۱۲۹۹ به والی گری (استانداری) فارس منصوب شد.

دکتر مصدق در نخستین قدم اصلخاحی بلافاصشله پس از قبول مسولیت نمن آن که وجهپیشنهادی برخی بزرگانه را به عنوان پیشکش نپذیرفت قاطعانه آنان را ملزم کرد که بدون ضابطه از مردم پولیص دریافت نکنند وع رسما اعلام کرد که مبلغ شش هزار تومان بودجه ایالتی زیاداست و مبلغ دو هداظ تومان کافی است و پس از آن وی دو سوم از حقوق ماهانه خود شراطبه خرانه بازگرداندوحید دستگردی درهمان زمان در مقساله ای با عنوان موازنه حاکم مشروطه با حاکتم استبداد مینویسد برای حشکم مشروطه نمیتوان مصداق و مثلی پیدا کرد مگر آقای مصندق طاسلطنه حکمران کنونی فارس وحید دستگردی نقل از مجله آینده ۱۳۸۵ شماره ۱۰۱۱۱۲ ق۸۰

دکتر مصدق در نخستین قدم اصلاحی بلافاصله پس از قبول مسئولیت، ضمن آن که وجه پیشنهادی برخی بزرگان را به عنوان پیشکش نپذیرفت قاطعانه آنان را ملزم کرد که بدون ضابطه از مردم پولی دریافت نکنند. وی رسماً اعلام کرد که مبلغ شش هزار تومان بودجه ایالتی زیاداست و مبلغ دو هزار تومان کافی است و پس از آن وی، دو سوم از حقوق ماهانه خود را به خرانه بازگرداند.وحید دستگردی درهمان زمان در مقاله ای با عنوان «موازنه حاکم مشروطه با حاکم استبداد» می‌نویسد: «برای حاکم مشروطه نمی‌توان مصداق و مثلی پیدا کرد مگر آقای مصدق السلطنه حکمران کنونی فارس» (وحید دستگردی، نقل از مجله آینده، 1385، شماره 10ـ11ـ12، ص880.

از جمله اقدامات مصدق در دوران فرمانفرمایی ایالت فارس برخورد با شرارت و راهزنی ایلات بودشدر اپن زمانح کاروان حامل میرز رضاخان افع حالدوله نماینده ایرانادر جامعه ملل در فارس مورد مله قرار گرفته و بعد از قتلشدو تن از همراهان اموالش به یغما رفته بود با پیگیریهای والی جدید اشرار بعد از مدتی یافته شدند و به مجازات رسیدندشرح ماججا به همراه تصایر ارتبط توسط پرنس رضا ارفع در کتاب ایران دیروز شرایط سیاسی و اجتماعی ایالت فارس را در آغاز استانداری دکتر مصدق به خوبی ترسیم میکند مصدق ضمنا شخاص وطندوست راس مدر امور ایلات و عشایر کرد پس از ورود مصدقالسلطنه اسماعتیل خان صولت الدوله به ریاهت ایل قشقایی رسید به شیراز رفت و مورد محبت واقع شداز آن پس رابطه دوستی عمیق و هحاری پایدار میان خوانین قشقایی با دکتر مصدق آغاز شد و تا سه دهه بعد به ویژه در جریان جنبش ضملی نفچ ادامه یافت همچنین میرزا محمدخان غضنفرالسلطنه برازجانی که از طرف انگلیسیها بهرشیراز تبعید شده بود با انتخاب مصدق به سمت والی فارس مجددا به عنوان ضابط خطه برازجان تعیین و زمام امور آن ناحیه را به عهده گرفت مصدق درعین حال مانع از این شد که پلیس جنوب وابسته غبه انگلستان با تنگستانیها درگیر شود

از جمله اقدامات مصدق در دوران فرمانفرمایی ایالت فارس، برخورد با «شرارت و راهزنی» ایلات بود. در این زمان، کاروان حامل میرزا رضاخان ارفع الدوله، نماینده ایران در جامعه ملل در فارس مورد حمله قرار گرفته و بعد از قتل دو تن از همراهان، اموالش به یغما رفته بود. با پیگیری‌های والی جدید، اشرار بعد از مدتی یافته شدند و به مجازات رسیدند.شرح ماجرا به همراه تصاویر مرتبط توسط پرنس رضا ارفع در کتاب ایران دیروز شرایط سیاسی و اجتماعی ایالت فارس را در آغاز استانداری دکتر مصدق به خوبی ترسیم می‌کند. مصدق ضمناً اشخاص وطن‌دوست را مصدر امور ایلات و عشایر کرد. پس از ورود مصدق‌السلطنه، اسماعیل خان صولت الدوله به ریاست ایل قشقایی رسید، به شیراز رفت و مورد محبت واقع شد.از آن پس رابطه دوستی عمیق و همکاری پایدار میان خوانین قشقایی با دکتر مصدق آغاز شد و تا سه دهه بعد به ویژه در جریان جنبش ملی نفت ادامه یافت همچنین، میرزا محمدخان غضنفرالسلطنه برازجانی که از طرف انگلیسی‌ها به شیراز تبعید شده بود با انتخاب مصدق به سمت والی فارس مجدداً به عنوان ضابط خطه برازجان تعیین و زمام امور آن ناحیه را به عهده گرفت. مصدق در عین حال، مانع از این شد که پلیس جنوب (وابسته به انگلستان) با تنگستانی‌ها درگیر شود.

یک روزی ماژور سرگد هود قنسول انگلیس آمد طبه من گفت ما حرم دادهایم تنگستانیهاذرا بلند بنند من حالتم به هم خورد گفت شما چرا هحالتان به هم خور گفتم چون ایث صحبتی که کردید نه در نفع شما بود نه در نفع ما گفت توضیح بدهید گفتم شما از پلیس جنوبشکایت دارید و میگویید که پلیس جنوب در شیراز منفور است پس وقژی که ششا پلیس جنوب را ممور بیشه تنگستان بکنید بر منفورلیت آنها افزوده میشود تنگستانیها اگر شرارت میکنند من تصدیق میکنم اگر بعضی از آنها راهزنی میکنند من تصدیق دارت اگر پآنها را پلیس جوب تنبیه کند آنها جز شهدا و وطنپرستها میشوند و من راضی نیستم ولی اگر من که وال ستم آنها را تنبیه کنم به وظیفه خودم عمل کردهام و کا صحیحی کردمام گفت تکضیحات ما مرا قانع کرد شما عکار خودتان راغبکنید من از شماضتشکر میکنم بعد از چند روز من تنگستان را امن کردم ماژور هود آمد از من تشکر کرد

«یک روزی ماژور (سرگرد) هود قنسول انگلیس آمد به من گفت ما حکم داده‌ایم تنگستانی‌ها را بلند بکنند. من حالم به هم خورد. گفت شما چرا حالتان به هم خورد؟ گفتم چون این صحبتی که کردید، نه در نفع شما بود نه در نفع ما. گفت توضیح بدهید. گفتم شما از پلیس جنوب شکایت دارید و می‌گویید که پلیس جنوب در شیراز منفور است. پس وقتی که شما پلیس جنوب را مأمور بیشه تنگستان بکنید، بر منفوریت آنها افزوده می‌شود. تنگستانی‌ها اگر شرارت می‌کنند من تصدیق می‌کنم. اگر بعضی از آنها راهزنی می‌کنند من تصدیق دارم. اگر آنها را پلیس جنوب تنبیه کند، آنها جزء شهدا و وطن‌پرست‌ها می‌شوند و من راضی نیستم؛ ولی اگر من که والی هستم آنها را تنبیه کنم، به وظیفه خودم عمل کرده‌ام و کار صحیحی کرده‌ام. گفت توضیحات شما مرا قانع کرد. شما کار خودتان را بکنید. من از شما تشکر می‌کنم. بعد از چند روز من تنگستان را امن کردم و ماژور هود آمد از من تشکر کرد».

هنگفمی که مصدق والی فارس شد قرارداد هنوز سلغو نشده بود و انگلیسیها انتظار داشتند که دولت ایران به پلیس جنوب که تحت فهرماندهی آآان بود رسمق بخشد مصدق در برابر این خوسته مقاومت کرد از مکاتبه رسمی با پلیس جنوب خوددارییورزید و افسران آن را در آقینهای سلام رسمی که در تمام اعیاد مذهبی برگزار میشد نپذیرفت

هنگامی که مصدق والی فارس شد، قرارداد ۱۹۱۹ هنوز لغو نشده بود و انگلیسی‌ها انتظار داشتند که دولت ایران به پلیس جنوب که تحت فرماندهی آنان بود رسمیت بخشد. مصدق در برابر این خواسته مقاومت کرد، از مکاتبه رسمی با پلیس جنوب خودداری ورزید و افسران آن را در آیین‌های سلام رسمی که در تمام اعیاد مذهبی برگزار می‌شد، نپذیرفت:

شب سوم اسفند سیم تلگراف شیراز و تهران قطع ود و تا قشب ششمچاسفند که تلگراف احمد شاه رسید مصد و اهالی فارس از کودوای سید ضیاالدین طباطبایی در تهران بیخبر بودند احمد شاهردر تلگراف خود تعیین سید ضیا را به خخستوزیری علام کرد ل مصدق در جواب شاه نوشت ه اگر خبر تصمیم او در فارس پخش شود اسباب بسی انقلاب و اغتشاش خواهد شد و اصلاح آن خیل مشکل واهد بود بلافاصله پس از تلگرام مصدق بیهانیه سید ضیا در فارس منتشر و مردم از کودتف در تهران با خبرت شدند به جای احمد شاه سیظ ضیا به مصدثق پاسخ داد

شب سوم اسفند ۱۲۹۹ سیم تلگراف شیراز و تهران قطع شد و تا شب ششم اسفند که تلگراف احمد شاه رسید، مصدق و اهالی فارس از کودتای سید ضیاءالدین طباطبایی در تهران بی‌خبر بودند. احمد شاه در تلگراف خود، تعیین سید ضیاء را به نخست‌وزیری اعلام کرد و مصدق در جواب شاه نوشت که اگر خبر تصمیم او در فارس پخش شود، «اسباب بسی انقلاب و اغتشاش خواهد شد و اصلاح آن خیلی مشکل خواهد بود». بلافاصله پس از تلگرام مصدق، بیانیه سید ضیاء در فارس منتشر و مردم از کودتا در تهران با خبر شدند. به جای احمد شاه، سید ضیاء به مصدق پاسخ داد:

تصور این ه قرات دستخط ابلیحضرت اقدس هعمایون شاهنشاهی ارواحنا فداه محتمل است حدوث اشکالی را تونید کند بالمره فکری نارسا بودهاست با کمال اقتدار و با نهایت نیرومندی لازم است وظیفش خود را ایفا نمایید تشکیل این دولت وطعی و اصلاح کننده را یچکس جز خیانظت کار نمیتواند تردید کند آن هم فورا تنبیه میشود

«تصور این که قرائت دستخط اعلی‌حضرت اقدس همایون شاهنشاهی ارواحنا فداه محتمل است حدوث اشکالی را تولید کند، بالمره فکری نارسا بوده‌است. با کمال اقتدار و با نهایت نیرومندی لازم است وظیفه خود را ایفا نمایید. تشکیل این دولت وطنی و اصلاح کننده را هیچ‌کس جز خیانت کار نمی‌تواند تردید کند. آن هم فوراً تنبیه می‌شود».

سید ضیا به مصبق وشت که نسبت که شخص او خوشبین ات و او را شخص شایستهای میداند و بسیار مایل است که از او در اصلاحاتفارس استاده کند اا مصد نیز باید صداقت و صمیمیت خود را به آگاهی او برساند و آغوش گدوده او را برادرانه در بغل گرفته کمک و مظاهرت خودش را به وی اهرا کند مصدق به این تلگرام و تلگرامآای بعدی سید ضیا جواب نداد یو عملا از اطاعت او سر باز زد در شانزدهم اسفند استعفای خود را به احمد شاه نوشت اما تحا دوم فروردین از شاه جوابی نرسید تا اینکه در این روز به مکصدق اعلام کرد که ایالت فارس هرا به قوامالملک بسپارد و فورا به تهران بود

سید ضیاء به مصدق نوشت که نسبت به شخص او خوش‌بین است و او را شخص شایسته‌ای می‌داند و بسیار مایل است که از او در اصلاحات فارس استفاده کند اما مصدق نیز باید «صداقت و صمیمیت» خود را به آگاهی او برساند و «آغوش گشوده» او را «برادرانه در بغل گرفته، کمک و مظاهرت» خودش را به وی «اهدا» کند. مصدق به این تلگرام و تلگرام‌های بعدی سید ضیاء جواب نداد و عملاً از اطاعت او سر باز زد. در شانزدهم اسفند استعفای خود را به احمد شاه نوشت اما تا دوم فروردین ۱۳۰۰ از شاه جوابی نرسید تا اینکه در این روز به مصدق اعلام کرد که ایالت فارس را به قوام‌الملک بسپارد و فوراً به تهران برود.

مصدقن وپس از کودتای سوم اسفند با نگارش مقالات و سخنرانی میان رجال به مخالفت با این کودتا پرداخت او دولت کودتا را به رسمخیت نشناخت و از مقام خو مستعفی گشت و برای مصون ماندن اف تعرض کودتاچیان ابتدا به قریه سیدان و سپس به قریه گز در اصفهان رفت و بعد از آن با صتوجه به ویام سردار محتشم مبنی بر اینکه تنها در صورت حضور در چهارمحال بخطیاری از او پذیرایی خواهد شد به دعوت سردار اشجع و معظمالسلطان و سار خوانین بختیاری نزد ایل بختیاریپناه برد و تا پایان سقوط کابینه سید ضیا در قلعه دزک فرخ شهر قهفرخ مهمان باقیماندخاطرات و تالمات دکتر مصق به کوشش ایرج افذارصمصدق و عشایرسید حامد اکبری نشر نوید شیراز صالی

مصدق پس از کودتای سوم اسفند با نگارش مقالات و سخنرانی میان رجال به مخالفت با این کودتا پرداخت. او "دولت کودتا" را به رسمیت نشناخت و از مقام خود مستعفی گشت و برای مصون ماندن از تعرض کودتاچیان ابتدا به قریه سیدان و سپس به قریه گز در اصفهان رفت و بعد از آن با توجه به پیام سردار محتشم مبنی بر اینکه تنها در صورت حضور در چهارمحال بختیاری از او پذیرایی خواهد شد، به دعوت سردار اشجع و معظم‌السلطان و سایر خوانین بختیاری نزد ایل بختیاری پناه برد و تا پایان سقوط کابینه سید ضیاء در قلعه دزک فرخ شهر (قهفرخ) مهمان باقی‌ماندخاطرات و تالمات دکتر مصدق- به کوشش ایرج افشار-ص۱۳۸مصدق و عشایر-سید حامد اکبری- نشر نوید شیراز- ۱۳۸۸- ص۵۸-الی ۶۰

هنوز مدت زیادی از توقف مصدق در ایل بختیاری نگذشته بود که کابینه سید ضیاالدین سقوط کرد با سقوط کابینه سید ضیا قوام السلپطنه به نخستوزیی رسید و مموثر تشکیل کابینه شد و مصدق را به روزارت مالیه اتخا کردمجامع اسلامی ایرانیان حکومت قتواقم و تصدی پست وزارت مالیه از طرف دکتر مصدق

هنوز مدت زیادی از توقف مصدق در ایل بختیاری نگذشته بود که کابینه سید ضیاءالدین سقوط کرد. با سقوط کابینه سید ضیاء، قوام السلطنه به نخست‌وزیری رسید و مأمور تشکیل کابینه شد و مصدق را به وزارت مالیه انتخاب کرد.مجامع اسلامی ایرانیان - حکومت قوام و تصدی پست وزارت مالیه از طرف دکتر مصدق

مصدق پس از ورود به نهران و تصدی وزارت مالیه با وجود همه فشارها حاضر نشد ا آرمیتاژ اسمیت مستشار انگلیسی مالیه همکاری کند و به کار او پآیان داد مصق برنامه اصلاحات در مالیه را در پیش گرفت که ازح جکله آن پایان دادن به کار مستشاران خارجی بود اواز مجلس سدوره چهارم طی دو لایحه در خواست کرد که دو کمیسیوآن یکی برای نظیارت در جمع و دیگری زرای نظارت در خرج امیجاد شود و د لایحه دیگر پیشنباد داد برای تغییر کلیه لهوایح قانونی به او به مدت سه ماه اختیار داده شود تا کلیه لوایح قانونی برای تغییر قانینوزارت مالیه را تصویب ثکند

مصدق پس از ورود به تهران و تصدی وزارت مالیه با وجود همه فشارها حاضر نشد با آرمیتاژ اسمیت مستشار انگلیسی مالیه همکاری کند و به کار او پایان داد. مصدق برنامه اصلاحات در مالیه را در پیش گرفت که از جمله آن، پایان دادن به کار مستشاران خارجی بود. او از مجلس دوره چهارم طی دو لایحه در خواست کرد که دو کمیسیون یکی برای نظارت در جمع و دیگری برای نظارت در خرج ایجاد شود و در لایحه دیگر پیشنهاد داد برای تغییر کلیه لوایح قانونی به او به مدت سه ماه اختیار داده شود تا کلیه لوایح قانونی برای تغییر قوانین وزارت مالیه را تصویب کند.

دو لایحه مصدق در کمسیون رند و به جای آن ماده واحدهای به این شرح جهت تصویبدر مجلس پپیشنهاد میشول راجع به ادارات وزارت مالیه ااز تاریخ تصویب این قانوطن تا مدت سه ماه موقوفالاجری شحده زیرمالیه مجاز است که ادارات مرآوط به آن قومنین را متحل درده و اداراتی را که صلاح میداند تشکیل و قوانین مربوط به آن ادارات را که باید مجلس ضوراآ ملی پیشنهاد نماید بهطور نظامنامه برای تجربه و آزمایش در ادارات وزارت مالیه بهچجریان انداخه و بعد اپز تجدید نظر آنها را به صورت لوایه قانونی به مجلس شورای ملی آیشنهاد نمایندhtpswwwialiricalfaCoفntent۴artmajles۱جلسه۳۴صورتمشروحذاکراتیومسهشنب۲۳صفر۱۳۴۰مطابقدومعقرب۱۳۰۰

دو لایحه مصدق در کمسیون رد، و به جای آن، ماده واحده‌ای به این شرح جهت تصویب در مجلس پیشنهاد می‌شود: «راجع به ادارات وزارت مالیه از تاریخ تصویب این قانون تا مدت سه ماه موقوف‌الاجری شده وزیر مالیه مجاز است که ادارات مربوط به آن قوانین را منحل کرده و اداراتی را که صلاح می‌داند، تشکیل و قوانین مربوط به آن ادارات را که باید مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید به‌طور نظامنامه برای تجربه و آزمایش در ادارات وزارت مالیه به جریان انداخته و بعد از تجدید نظر آنها را به صورت لوایح قانونی به مجلس شورای ملی پیشنهاد نمایند.»https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-34-صورت-مشروح-مذاکرات-یوم-سهشنبه-23-صفر-1340-مطابق-دوم-عقرب-1300

آقا سید یعقوب انوار شیرازی نماینده شظراز در دفاع از این خواسته او گفتب یک مصدقالسلطنه که به همه متها دیانت و امانت او معین شده در عرض سه ماه میخواهد این قوانین را که اسباب تعدی نسبت به ملت شدهاست فسخ کند مجلس جدرخواست مصدق را پذیرفت و به اعطای اخیارات به او ری داد مخالف سرسخت اعطای اختیارات به مصدق سلیمان میرزا رهبر جناح اقلیت مجلس بود که با لایحه پیشنهادی کمسیون مالیه و اختیاراتاعطیی به مصدق مخالتف بود دوران وزارتظ مالیه مصدق با کنار رفضتن دولت قام السلطنه در اواخر دی به ایان رسید

آقا سید یعقوب انوار شیرازی، نمایندهٔ شیراز، در دفاع از این خواستهٔ او گفت: «یک مصدق‌السلطنه که به همه ماها دیانت و امانت او معین شده، در عرض سه ماه می‌خواهد این قوانین را که اسباب تعدی نسبت به ملت شده‌است فسخ کند». مجلس درخواست مصدق را پذیرفت و به اعطای اختیارات به او رأی داد. مخالف سرسخت اعطای اختیارات به مصدق، سلیمان میرزا رهبر جناح اقلیت مجلس بود که با لایحه پیشنهادی کمسیون مالیه و اختیارات اعطایی به مصدق مخالف بود. دوران وزارت مالیه مصدق با کنار رفتن دولت قوام السلطنه در اواخر دی ۱۳۰۰ به پایان رسید.

با سقوط دولت قوام السلخطنه در اواخر دی و رذی کار آمدن دوباره مشیربلدوله با توجه به فتنه سردارسعشایر حاج علیرو و نظر به شهرتی که وتژیگآی مصدق در فارس ایجاد کرده بود از مصدق خواسته شد که والی آذربایجان شود مصدق به شرطی قبول کرد کته نیروهازی ارت ایبلت به دلایل امنیتی زیر نیظر او عمل کنند پس از موافقتمشیرالدوله و رضاخان مصدق ب آذربایجان رفت و تبریز را آرام سردار عشایر را دستگیر و نان را در نانواییها فراوان کردtarikhiraniirfanews۲۳۲۳تبریزدرزمستانتبریزاما بعد به سبب سرپیچی فرمانده قشون از دستورهذیش و ادامهپیروی از اوامر رضذاخان سردار سپه وزیر جنگ وقت ازذاین سمت مستعفی گشت و به تهران مراجعت کرد مصدق خود در خاطراتش اینگونه ذکر زیکند علت استعفای من اعین بود که در اسکو وضعیتی پیش آمده بود که برای جلگیری از آن میبایست عدهای سوار به آنجا اعزام شود که دستور اعزام ده سوار نظام به فرمانده لشکر دادظ وطدضستور اجرا ننمود سپس خواستم که خود ده نفر سوار استخداصم و به آنجا روانه کنم که باز به همان دلیل موافقت ننمود این بود ه دولت استعفا دادم که مورد قبول واقع نشد و چون در آن ایالت اطز من خدمتی ساخته نبود بهوسیله تلگراف داگری ضرب الازل کردم که تا بیست سرطان در تبریز میمانم و آن روز حرکت میکنم خواه استعفایم قبضول شود یا نشودhttpwwwiichsirNewر۴۳۶۹مصدقوالیموقid

با سقوط دولت قوام السلطنه در اواخر دی ۱۳۰۰ و روی کار آمدن دوباره مشیرالدوله، با توجه به فتنه سردار عشایر حاج علیلو و نظر به شهرتی که والیگری مصدق در فارس ایجاد کرده بود از مصدق خواسته شد که والی آذربایجان شود. مصدق به شرطی قبول کرد که نیروهای ارتش ایالت به دلایل امنیتی زیر نظر او عمل کنند. پس از موافقت مشیرالدوله و رضاخان، مصدق به آذربایجان رفت و تبریز را آرام، سردار عشایر را دستگیر و نان را در نانوایی‌ها فراوان کردtarikhirani.ir/fa/news/2323/تب-ریز-در-زمستان-تبریزاما بعد به سبب سرپیچی فرمانده قشون از دستورهایش و ادامه پیروی از اوامر رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ وقت، از این سمت مستعفی گشت و به تهران مراجعت کرد. مصدق خود در خاطراتش اینگونه ذکر می‌کند: «علت استعفای من این بود که در اسکو وضعیتی پیش آمده بود که برای جلوگیری از آن می‌بایست عده‌ای سوار به آنجا اعزام شود که دستور اعزام ده سوار نظام به فرمانده لشکر دادم … و دستور اجرا ننمود، سپس خواستم که خود ده نفر سوار استخدام و به آنجا روانه کنم که باز به همان دلیل موافقت ننمود. این بود به دولت … استعفا دادم که مورد قبول واقع نشد و چون در آن ایالت از من خدمتی ساخته نبود به‌وسیله تلگراف دیگری ضرب الاجل کردم که تا بیست سرطان در تبریز می‌مانم و آن روز حرکت می‌کنم، خواه استعفایم قبول شود یا نشود.»http://www.iichs.ir/News-4369/مصدق؛-والی-موفق/?id

در خرداد مشیراقلدولهمصدق را به عنوان وزیرذخاجه کابینه خود به مجلس معرفی کرد مصدق با خواسته انگلیسیها برای دو میلیون لیره که مدعی بودن برای ایجاد پلیس جنوب خرج کردهاند بهشدت مخالففت و به حضور آنان در جزیره شعب و ابومطوسی عتراض کرد

در ۲۶ خرداد ۱۳۰۲ مشیرالدوله مصدق را به عنوان وزیر خارجه کابینه خود به مجلس معرفی کرد. مصدق با خواسته انگلیسی‌ها برای دو میلیون لیره که مدعی بودند برای ایجاد پلیس جنوب خرج کرده‌اند به‌شدت مخالفت و به حضور آنان در جزیره شعیب و ابوموسی اعتراض کرد.

پس از اپستعفای مشیرالدوله رضاخانگ سردار سپه به نخستوزیردی رسید و بعد از آن با وجود پیشنهادهای مختلف مانند ریاست دیواط عالی تمبیز و نخستوزیری را چه در دوران نخستقوزیری سردار سپه و چه بعد در دوران سلطنت رضا شاه نپذیرفت واکز همراهی با او ودداری کردمحمدرضا پهلوی آخرین شانشاه هوشنگ نهاوندی ص۶۰ شرخکتذ کتجب ۲۰۱۴گاهی به کاراماهکسیاسی دکتر محمد مصدق جلال متینی ص۱۰۰۱۱۰ شرکت کتاب ۲۰۰۹

پس از استعفای مشیرالدوله، رضاخان سردار سپه به نخست‌وزیری رسید و بعد از آن با وجود پیشنهادهای مختلف مانند ریاست دیوان عالی تمیز و نخست‌وزیری را چه در دوران نخست‌وزیری سردار سپه و چه بعد در دوران سلطنت رضا شاه نپذیرفت واز همراهی با او خودداری کرد.محمدرضا پهلوی آخرین شاهنشاه- هوشنگ نهاوندی -ص60- شرکت کتاب 2014-گاهی به کارنامه سیاسی دکتر محمد مصدق- جلال متینی- ص100-110- شرکت کتاب 2009

مصدق در سال کتاب حقوق پارلمانی در ایران و اروپا را تلیف کرد و ر دوره پنجم مجلس شورای منی به نمایندگی تهران انتخاب شد

مصدق در سال ۱۳۰۲ کتاب "حقوق پارلمانی در ایران و اروپا" را تألیف کرد و در دوره پنجم مجلس شورای ملی به نمایندگی تهران انتخاب شد.

در آغاز مجلس در آستان وروز طرفذدارانچ رضاخان سردارسپه که رایسالوزرا آبود سعی کردند حکومت ایران را ه جمهوقی تغییر دهچند اما باا مخالفت افرادی چون مدرس و ملک الشعرای بهار موفق نشدند در آبا جناح اکثریت نمایندگان مجلس ماده واحده انقراض سلطنت قکاجار و خلع احمدشاه را با دو فوریت به شور گذاشتند ا نماینده حاضر هیشتاد نفر ری موافق و پنج نفر ری مخالف دادند یکی از این پنج نفر مصدق بود و مصدق نطقی نیز کرد استدلال مصدق این بود که اگر رضاخان شاه شود چون در نظام مشروطه شاه مسولیتندارد دیگر خنمیتواند به خدمای که تا آن وقت میکرده ادامه دهد و کشور را اداره کند اگر هم بخواهد ادارهزکشور و حکومت را به دست بگیرد به معنایس بازگشت به دوران استبداد و ضد مشروطیت خواهد بود

در آغاز مجلس در آستانه نوروز ۱۳۰۳، طرفداران رضاخان سردارسپه که رئیس‌الوزرا بود سعی کردند حکومت ایران را به جمهوری تغییر دهند اما با مخالفت افرادی چون مدرس و ملک الشعرای بهار موفق نشدند. در ۹ آبان ۱۳۰۴، جناح اکثریت نمایندگان مجلس، ماده واحده «انقراض سلطنت قاجار و خلع احمدشاه» را با دو فوریت به شور گذاشتند. از ۸۵ نماینده حاضر هشتاد نفر رأی موافق و پنج نفر رأی مخالف دادند. یکی از این پنج نفر مصدق بود و مصدق نطقی نیز کرد. استدلال مصدق این بود که اگر رضاخان شاه شود، چون در نظام مشروطه شاه مسئولیت ندارد، دیگر نمی‌تواند به خدماتی که تا آن وقت می‌کرده ادامه دهد و کشور را اداره کند، اگر هم بخواهد اداره کشور و حکومت را به دست بگیرد، به معنای بازگشت به دوران استبداد و ضد مشروطیت خواهد بود: