ne
stringlengths 0
2.77k
| en
stringlengths 0
2.57k
|
|---|---|
यसका साथै जिल्ला विकास समिति वा नगरपालिका वा गाउंँ विकास समितिलाई जिल्ला, नगर र गाऊँंस्तरका विकास कार्यहरुकोलागि प्राविधिक वा अन्य थप प्राविधिक सहायताको आवश्यकता पर्दा ती निकायहरुले सिधै करार व्यवस्थाद्धारा उपलब्ध गर्न सक्नेछन्। | In case the District Development Committee, the Municipality or the Village Development Committee requires technical assistance for development works, they can arrange this through direct contract systems. |
२. स्थानीय बजेटको माध्यमबाट स्थानीय तथा केन्द्रीय साधनको विनियोजनमा नियन्त्रण | 2. Control of Local and Central Investments through Local Budgets |
स्थानीय स्वायत्त शासनबाट जनतालाई प्राप्त हुने लाभको लागि स्थानीय राजनैतिकनेतृत्व नै पूर्ण र प्रत्यक्ष रुपले जनताप्रति जिम्मेवार भएमा नेतृत्वको विकास गर्न र कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्ने क्षमतामा तीव्रताका साथ बृद्धि गर्न सकिन्छ | It is possible to increase implementation capacity, encourage leadership and increase productivity through greater public participation if the local political leadership is directly and fully responsible to people. |
स्थानीय तहमा विकास खर्चसम्बन्धी निर्णय गर्ने अधिकारको विकेन्द्र्रीकरण नै स्थानीय स्वायत्तताको मूल आधार हो | The right to make decisions on local-level development expenditure is a basic factor of local autonomy in a decentralized system. |
स्थानीयस्तरको बजेट,लेखा र कर्मचारीसम्बन्धी सम्पूर्ण अधिकार तथा जिम्मेवारी आगामी दुई वर्षभित्र जिल्ला विकास समिति, गाउंँ विकास समिति र नगर पालिकालाई सुम्पिनेछ | All the authority relating to local budgeting, accounting and personnel will be entrusted to the District Development Committee, Village Development Committee and the Municipality within the next two years. |
यी प्रावधानलाई कार्यान्वयनमा ल्याउन विद्यमान कानूनमा आवश्यक संशोधन गरिनेछ | Necessary amendments will be made in the pre sent laws to implement these provisions. |
केन्द्रीय सरकारले स्थानीय विकास कार्यमा सघाउ पुर्याउनको लागि अनुदान र ऋृण उपलब्ध गराउने कार्य जारी राख्नेछ | The central government will continue to provide grants and loans to support local development projects. |
विकास अनुदान निम्न प्रक्रियाबाट उपलब्ध गराइनेछ | The development grants will be made available in the following ways. |
जिल्ला, नगर र गाउंँहरुको विकासको लागि सम्बन्धित स्थानीय निकायहरुलाई विषय नतोकिएको एकमुष्ट अनुदानहरु उपलब्ध गराउन एक स्थानीय विकास कोष स्थापना गरिनेछ | A Local Development Fund will be established to provide block grants to local agencies for the development of districts, towns or villages. |
श्री ५ को सर कारले यस अनुदान रकमबाट प्रशासकीय कार्यमा खर्च गर्न नपाउने गरी प्रतिवन्ध लगाउने बाहेक सो रकम कसरी उपयोग गर्ने भन्ने सम्बन्धमा कुनै निर्देशन दिनेछैन | Apart from the provision that no part of the grant may be spent for administrative purposes, HMG will not specify any other condition on how the money is to b e used. |
यस कोषको सञ्चालन अर्थ मन्त्रालयबाट हुनेछ र कोषको रकम स्थानीय निकायहरुमा केन्द्रका अन्य सरकारी क्षेत्रगत निकायहरुको माध्यम भएर नगई सीघै जानेछ। | This fund will be operated by the Ministry of Finance and the money will be transferred directly to local bodies without government intermediary agencies. |
विषय तोकिएका कोषहरु स्थापना गरी तोकिएका विकासकार्यहरुमा प्रयोग गरिनेछ | The funds set up for specific purposes will be used to implement only the specific projects. |
स्थानीयस्तरमा यी रकमहरु खर्च गर्ने सम्बन्धमा सम्बन्धित केन्द्रीय निकायले राष्ट्रिय योजना आयोग र अर्थ मन्त्रालयको राय लिई स्थानीय निकायलाई निर्देशन पठाउनेछ | The guidelines for the use of money by the local bodies will be issued by the concerned central body with the advice of the National Planning commission and the Ministry of Finance. |
यी रकमहरुको प्रयोग स्थानीय सरकारी निकायहरुमा मात्र सीमित हुनेछैन | The use of such funds may not be limited only to local government agencies. |
स्थानीयस्तरमा कार्यरत गैर सरकारी संस्थाहरुलाई पनि यी रकमहरु उपलब्ध गराउन सकिनेछ। | This fund can also be made available to non-governmental organizations operating at the local level. |
३. स्थानीय कर तथा महसुलबाट उठेका राजस्व रकमको उपयोग | 3. Use of Revenue Realised from Local Tax or Duty |
नगर तथा गाउंँमा बसोवास गर्ने जनताको लागि केन्द्रीय सरकारको अधीनबाट स्वतन्त्र हुन स्थानीय राजस्वका स्रोतहरुको आवश्यकता पर्दछ | The people living in towns and villages need to have sources of revenue in order to be independent of the central government. |
यो आवश्यकता पूर्ति गर्नको लागि नगरपालिका तथा गाउंँ विकास समितिहरुले उठाएको राजस्व तिनीहरुकै-आफ्ना क्षेत्रमा रहने व्यवस्था गर्नुका साथै स्थानीय निर्णयको आधारमा स्थानीय विकाससम्बन्धी कामहरुमा खर्च गर्न सकिने व्यवस्था गरिनेछ | The municipalities and the Village Development Committees will be allowed to retain revenue raised by them to meet local needs, and to carry out local development projects. |
स्थानीय निकायको स्वामित्वमा रहेका वा सो निकायद्धारा सञ्चालन गरिएका सुविधा वा साधनहरुको उपयोग गरेबापत स्थानीय जनताबाट उठाइएका विकास शुल्कहरु त्यस्ता सुविधाहरुको सञ्चालन, सम्भार तथा विस्तारको लागि सम्बन्धित निकायले नै राख्ने व्यवस्था गरिनेछ | The taxes raised from the local people for services and use of resources will be used to operate expand and maintain local facilities. |
यस्ता कर तथा शुल्कबाट उठेका राजस्वको सङ्कलन तथा खर्चसम्बन्धी अभिलेख नियमित रुपमा सर्वसाधारण जनताको लागि खुला गरिनेछ र साथै कुनै पनि बखत केन्द्रीय निकायबाट लेखा परीक्षण गर्न सकिने व्यवस्था गरिनेछ। | The statement of accounts will be open to public inspection, and a provision will be made for a central agency to audit the accounts at any time. 4. Conditions on Sanction of Grants |
केन्द्रबाट स्थानीय निकायलाई दिइने अनुदान र स्थानीय निकायबाट स्थानीय राजस्वबढाउन गरिने प्रयासबीच सम्बन्ध रहने व्यवस्था हुनु आवश्यक छ | The grants provided to the local agencies by the centre need to be related to the increment of revenue at the efforts made for the local level. |
यसको लागि स्थानीय निकायलाई भविष्यमा दिइने केन्द्रीय अनुदानको बृद्धि उनीहरुले आफ्नै स्रोतबाट उठाउन सक्ने राजस्वक्षमतासित आबद्ध गर्नु पर्ने हुन्छ | The central grant will, thus, need to be regulated according to the local capacity to raise revenue. |
यसलाई : बतअजष्लन नचबलत अयलअभउत भनिन्छ यस व्यवस्थाबाट कम जनसंख्या भएका अविकसित दुर्गम ग्रामीण क्षेत्रहरुमा साधनको कमी नहोस भन्ने उद्देश्यले अनुदान वितरणसम्बन्धमा उपयुक्त नीति तर्जुमा गरिनेछ। | This is known as matching grant concept.. An appropriate policy will be formulated to ensure that the remote rural areas with less population and resources will receive the necessary grants. |
यसअतिरिक्त श्री ५ को सरकारले केन्द्रीय अनुदान एवं स्थानीयस्तरमा उठाइएका राजस्वको उपयोगसम्बन्धमा वरावर अनुगमन गर्नेछ | HMG will also make regular monitoring on how the central grant and the lo cal revenue are being used. |
उपलब्ध साधनहरुको उपयुक्त ढङ्धवाट उपयोग गर्ने स्थानीय निकायहरुलाई बढी अनुदान दिने व्यवस्था गरिनेछ | The local agencies which make proper use of local resources and management will be provided with higher grant amounts. |
यस कार्यमा अपनाइने तरिकाहरुमा खर्चको औपचारिक लेखापरीक्षणदेखि लिएर आयोजनास्थल एवं आयोजनाको स्थलगत निरीक्षणका साथै यी अनुगमनकार्यहरुबाट पाइएका तथ्यहरु सार्वजनिक रुपमा जानकारी दिने व्यवस्था मिलाइनेछ | Besides the auditing of accounts, arrangements will be made for on-the-spot inspection of projects, and the facts obtained from such inspection will be made available to the general public. |
स्थानीय विकास कार्यक्रमको लागि बढी से बढी साधन प्रवाह गराउन वैदेशिक सहायताको रकम मन्त्रालय तथा विभागहरुमार्फत मात्र जिल्लामा जाने नगरी सीधै स्थानीय निकायहरुमा जाने व्यवस्था हुनु आवश्यक हँुंदा स्थानीय विकासका आयोजनाहरु तर्जुमा गर्दा सोहीअनुरुप व्यवस्था गर्न गराउन दातृसंस्थाहरुलाई प्रोत्साहित गरिनेछ | The foreign donor agencies that provide aid for local development purposes will be encouraged to contribute grants directly to local agencies rather than through ministries or other government departments. |
यस्ता स्थानीय विकास कार्यक्रमहरुले स्थानीय निकाय, स्थानीय गैर सरकारी संस्था, निजी क्षेत्र र जनताका आफ्नै संस्थाहरुको कार्यक्रम तर्जुमा तथा कार्यान्वयन व्यवस्थापन क्षमताको विकास गर्नमा जोड दिनेछन्। | This arrangement will provide further incentive to local agencies including the non-government and private agencies to prepare and implement development programmes more effectively. |
५. स्थानीय इलाकामा केन्द्रीयस्तरका सरकारी कार्यक्रमहरुको सञ्चालन | 5. Implementation of Central Government Programmes in Local Areas |
नु केन्द्रीय तहबाट स्थानीयस्तरका विकासकार्यक्रमहरुको सञ्चालनमा नियन्त्रण गर्ने कार्य छोड ् ् | The Central Government must cease to control the implementation of local development programmes. |
राष्ट्रियस्तरमा सञ्चालन गरिनुपर्ने कार्यक्रम तथा आयोजनाहरुको लागि सम्वन्धित मन्त्रालयहरु पूर्ण जिम्मेवार छनआवश्यक छ मन्त्रालय तथा विभागहरुले गर्नुपर्ने केन्द्रीयस्तरका कार्यहरु धेरै छन -पश्चिम राजमार्गजस्ता राष्ट्रियस्तरका सडकहरु, बृहत जलविद्युत्आयोजनाहरु, केन्द्रीय दूर सञ्चार प्रणालीहरुलाई उदाहरणको रुपमा लिन सकिन्छ | The Ministries and Departments at the central level have enough work of their own. A programme implemented at the national level is, however, the sole responsibility of the concerned Ministry. such national projects may include national level roads such as, East-West Highway, large-scale hydroelectric projects, central telecommunication network, etc. |
आठौं योजनामा उल्लिखित क्षेत्रगत ठूला कार्यक्रमहरुमा राष्ट्रियस्तरका धेरै ् | The majority of the sectoral programmes included in the Eighth Plan are national-level projects. |
यसअतिरिक्त विभिन्न मन्त्रालयहरुले आ-आफ्ना विषयसम्बन्धी स्थानीय विकासको सम्बन्धमा आ-आफना दृष्टिकोण तथा कार्यनीतिहरु पुनः निर्धारण गर्नुपर्ने र सो गरिसकेपछि जिल्ला, नगर तथा गाऊँंस्तरको लागि ती मन्त्रालयहरुले केन्द्रीय तहबाट सहयोग पुर्याउनुपर्ने कार्यहरु धेरै छन ् | Before implementing these projects, the Ministries concerned are expected to formulate implementation plans and provide guidelines and necessary support to local agencies at the District, Municipal and Village levels. |
स्थानीय विकासको योजना खालि स्थानीय निकायहरुको आफ्नाचाहाना तथा आवश्यकताहरुमा मात्र सीमित हुन सक्दैन | A local development project, however, cannot be confined to local needs and aspirations. |
यस्तो योजना तर्जुमा प्रक्रियामा केन्द्रीय नीति र स्थानीय आवश्यकताबीच सामञ्जस्य ल्याउने कार्यहरु पनि पर्दछन् | The planning for such a project should take into account the need for coordination between central policy and local needs. |
स्थानीय विकासका लागि केन्द्रबाट उपलव्ध गराइने सामग्री केन्द्रीयस्तरवाट व्यवस्थापन गरिएको आयोजनाको रुपमा हुनेछैन तरय स्ता सामग्री स्थानीय निकायलाई नै व्यवस्थापन गर्न दिइनेछ | The use and management of material resources provided by the Centre will not be in the form of centrally managed project but will be the responsibility of the local agencies. |
साथै साधनको प्रभावकारी रुपले प्रयोग गर्ने क्षमताको विकास गर्न प्राविधिक सहयोग पनि उपलब्ध गराइनेछ। | The centre will also provide technical assistance for a more effective use of these materials. |
एकीकृत विकासलाई विकेन्द्रीकरणको कार्यगत सिद्धान्तको रुपमा लिइनु आवश्यक छ | Integrated development needs to be viewed as an essential working principle of the decentralization process. |
यसअनुसार राष्ट्रिय महत्वका आयोजनाहरु स्थानीयस्तरमा तर्जुमा गरिएका कार्यक्रमहरु दुवैलाई जिल्ला अथवा गाऊँं नगरको समष्टिगत विकासको अङ्धहरुको रुपमा हेरिनेछन् | The national-level projects as well as the local development programmes will be regarded as mutual ly-supportive in the overall development of the districts, towns and villages. |
सबै अवस्थामा केन्द्रीय आयोजना तर्जुमा तथा सञ्चालन गर्ने निकायले सम्बन्धित स्थानीय निकायहरुसित निकटतम सम्पर्क र समन्वय राखेर मात्र सो योजना तर्जुमा र सञ्चालन गरिनेछ | The agency which prepares and implements a central-level project will maintain close contact with the local agencies during the course of its implementation. |
यदि स्थानीय निकायबाट आफ्नो क्षेत्रभित्र सञ्चालन हुने केन्द्रीय आयोजनाको विरोध भएमा यस्तो विवाद समाधानको लागि आवश्यक जांँच र छलफलको प्रक्रिया अपनाइनेछ। | In case a local programme is contrary to the aims of the central project, the problem will be resolved through evaluation and mutual discussions. |
६. उपभोक्ता समितिको स्वरुप र काम कर्तव्य | 6. The Organization and Functions of the users, Committee |
कास लक्ष्यहरु हासिल गर्न स्थानीय जनतालाई उपभोक्ता समिति, सहकारी संस्था र त्यस्तै प्रकारका अन्य संस्थाहरु गठन गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ | The locally elected representatives will encourage the local people to organize users committees, co-operative societies and othe r such organizations to fulfil the local development objectives. |
यसअनुरुप निर्वाचित जन प्रतिनिधि तथा राजनैतिक नेताहरुले सबै तहमा आफनो कार्य यस्तो स्थानीय सङ्धठनात्मक विकासमा सहयोग र सघाउ पुर्याउनेतर्फकेन्द्रित गरिनेछ गठन भएका समूहहरुमा आफ्ना व्यक्तिहरु राखेर वा आफैले ती समूहहरुको नेतृत्व गरेर वा अन्य कुनै तरिकाबाट ती समूहहरुमा नियन्त्रण गर्ने वा प्रभुत्व कायम गर्ने प्रक्रियालाई निरुत्साहित गरिनेछ | In this way the elected representatives and the political leaders can focus attention on how such organizations can contribute to local development. the practice of controlling these organizations by influential persons by taking the leadership or employing their own people or by any other means will be discouraged. |
स्थानीय निर्वाचित जन प्रतिनिधिहरुले आफ्ना क्षेत्रको निर्धारित वि उपभोक्ता समितिहरुले वाह्य आर्थिक सहयोगविना विकासकार्यहरु तर्जुमा गरी सञ्चालन गर्न सक्छन् भने सो गर्न दिइनेछ | If the users' committees are able to formulate and implement development programmes on their own without external financial assis tance, they will be allowed to do so. |
त्यस्तै यी उपभोक्ता समिति र अन्य सङ्धठित इकाईहरुलाई गैर सरकारी संस्थाहरुबाट वा अन्य स्रोतबाट प्राविधिक तथा अन्य सहयोग लिने स्वतन्त्रता प्रदान गरिनेछ। | These committees or other agencies will be free to seek technical assistance from government organizations or other sources. |
उपभोक्ता समितिहरुले ध्यान दिनुपर्ने विकासकार्यहरुको किसिमको हकमा वाह््रय आर्थिक सहायता थोरै मात्र चाहिने वा आर्थिक सहायता नै नचाहिने वा वाह्य सहायता चाहिने भए पनि सो सहायता केन्द्रमार्फत प्राप्त गर्नुनपर्ने व्यवस्था गरिनेछ | The users' committees should concentrate on such development works that require only a little or no external assistance. Any external assistance, if required or available, will not require to be channelized to them through the centre. |
उच्च गुणस्तरको सार्वजनिक विद्यालयहरु, जनसमुदायमा आधारित स्वास्थ्य सेवा , अन्य स्थानीय सामाजिक तथा सांस्कृतिक कार्यहरु र स्थानीय सडक, पुल , खानेपानीजस्ता भौतिक पूर्वाधारहरुको प्रभावकारी विकास गर्न त्यस्ता कार्यबाट फाइदा पाउने स्थानीय जनतालाई प्रतिनिधित्व गर्ने एक उपभोक्ता समितिको गठन गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ | Organization of Users Committee representing the interest of the local people will be encouraged so that everyone can benefit from services such as good education, community health services, social and cultural activities, local roads, bridges, drinkingwater and other physical infrastructure for development. |
सबै उपभोक्ताहरुले प्राप्त सुविधाको सञ्चालन एवं सम्भारको लागि योगदान दिनुपर्ने व्यवस्था हुनु आवश्य क छ | All users of the particular service will have to contribute for the operation and maintenance of the service. |
उपभोक्ता समितिहरुलाई सम्बन्धित कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने अधिकार तथा जिम्मेवारी दिइनेछ | This Users' Committee will be given the authority and the responsibility to implement relevant programmes. |
ती कार्यहरुसंँग सम्वन्धित जिल्लाका अधिकृतहरुले यी समितिहरुलाई सहयोग पुर्याउनुको साथै यिनीहरुप्रति जवाफदेही बनाइनेछ र यिनका कार्यहरुमा नियन्त्रण गर्ने वा प्रभुत्व राख्न दिइनेछैन | The District Officers will provide necessary support to the Committees and be accountable to them, but they will not in any way control or interfere their programme activities. |
उपभोक्ता समितिहरुलाई राजनैतिक क्रियाकलापमा लगाइनेछैन | The Users' Committees will not be politicized. |
कुनै पनि उपभोक्ता समितिको सदस्यता व्यक्तिको राजनैतिक निष्ठामा आधारित गरिनेछैन | The membership to the Committee will not be based on the political alliance of the members. |
कुनै पनि व्यक्ति एकै समयमा एकभन्दा बढी उपभोक्ता समितिको अध्यक्ष हुनेछैन र समितिका सदस्य बन्नको लागि समितिको कार्यक्षेत्रभित्र बसोवास गर ेको र समितिबाट दिइने सेवा उपभोग गर्ने व्यक्ति हुनुपर्ने व्यवस्था मिलाइनेछ। | No person can be a Chairman of more than one Users' Committee at the same time, and a member of the Committee must be a resident of the area and one who enjoys the services provided by the said Committee. |
७. विकेन्द्रीकरण व्यवस्थामा गैर सरकारी संस्था र निजी क्षेत्रको भूमिका | 7. Decentralisation and the Role of Non-governmental Organizations and the Private Sector |
स्थानीय निकाय र उपभोक्ता समितिहरुलाई स्थानीयस्तरमा प्रारम्भ गरिएका विकासकार्यहरु सञ्चालन गर्न विभिन्न सङ्धठनात्मक अनुभव तथा प्राविधिक सहायता उपलब्ध गराउनु आवश्यक छ | The local agencies and Users' Committees need to be provided organizational and technical assistance for implementing development activities. |
यस अतिरिक्त, उत्पादनसम्बन्धी आवश्यक सामग्रीहरुको आपूर्तिको लागि र बढ ् दो आर्थिक क्रियाकलापबाट हुने उत्पादनको बिक्री व्यवस्थाको लागि थोक तथा खुद्रा व्यापारीहरु, खरीद बिक्री कार्यमा संलग्न निजी फर्महरु र अन्य आर्थिक संस्थाहरुको आवश्यक पर्छ | They would also need the services of wholesalers, retailers, private firms and other financial institutions for the procurement of essential commodities and the sale of their products. |
स्थानीयस्तरमा विशेष गरी क्षेत्रगत निकायका कर्मचारीहरुले आवश्यक सेवाहरु पुर्याउन असमर्थ भएमा स्थानीय निकायहरुले उपभोक्ता समितिहरुलाई गैर सरकारी संस्थाहरुको सहयोग उपयोग गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ | If the local-level or -regional-level line Ministry offices are unable to provide the required services, the local bodies will advise the Users' Committee to seek assistance from nongovernmental organizations. |
गैर सरकारी संस्था वा निजी क्षेत्र र उपभोक्ता समितिबीच करारको व्यवस्था, स्वयम ् सेवकको उपयोगको व्यवस्था र अन्य व्यवस्थाहरु सीधै गर्न सकिने व्यवस्था गरिनेछ | Arrangements will be made for a nongovernmental organization or the private sector and the Users' Committee to enter into contracts system, the use of volunteer service and other management services. |
स्थानीय निकायले निजी क्षेत्रसित घनिष्ट सम्बन्ध प्रवर्द्धन गर्न आवश्यकतानुसार सूचनासम्बन्धी मध्यस्थको रुपमा पनि कार्य गर्नुपर्नेछ | The local bodies also need to maintain close contacts with the private sector by exchange of necessary information. |
यसका साथै निजी फर्महरुलाई सन्तुलित आर्थिक विकासमा सघाउ पुग्ने अत्यावश्यक आर्थिक कार्यहरु सञ्चालन गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ। | In addition to this, the private firms will be encouraged to implement essential economic programmes that would promote balanced economic development of the country. |
८. स्थानीय सस्थाहरुको क्षमता अभिबृद्धि गरिने कार्यक्रम | 8. Programme to Increase Efficiency of Local Bodies |
स्थानीय नेतृत्वले प्रभावकारी रुपमा योजना सञ्चालन गर्न सक्ने क्षमताको विकास गराउन सक्नु नै विकेन्द्रीकरणको प्रमुख आधारशिला हो | The main thrust of decentralisation is to upgrade the working capacity of local bodies under the leadership of local representatives. |
आवश्यक तालिम र स्थानीय निकायहरुमा आर्थिक जवाफदेहीपनको वर्तमानस्तरमा उचित मात्रामा सुधारको लागि पथप्रदर्शन गरिएमा जनसहभागिता अभिबृद्धि हुन सक्नेछ | If the local bodies can develop a greater sense of responsibility through training of their members, the trust of the people and their participation can increase. |
स्थानीयस्तरमा विकासको बढ्दो जिम्मेवारी वहन गराउने परिपाटी बसाल्न प्रशासनिक तथा व्यवस्थापन क्षमतामा सुधार हुनु आवश्यक छ | The commitment to local development can be developed only through necessary reforms in the administrative and management systems. |
स्थानीय निर्वाचित जनप्रतिनिधि, उपभोक्ता समितिका नेतृत्व वर्ग र अन्य स्थानीय जनतालाई विकेन्द्रित व्यवस्थामा विकास कार्यहरु सञ्चालन गर्न कसरी काम गर्नुपर्दछ भन्ने सम्बन्धमा तालिमको जरुरत पर्दछ | It is necessary to provide training to the locally elected representatives, the officials of the Users' Committee and the local people on how development programmes are to be implemented under a decentralised system. |
काममा छँंदा नै आफनो कार्यविषय सिक्दै पनि जाने व्यवस्थाको लागि जिल्लामा सम्मेलन, गोष्ठी तथा तालिम कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिनेछन् | Various conferences, seminars and training programs will be organized in the districts to improve efficiency and work skills. |
जिल्ला, नगर र गाऊँंको निर्वाचित जनप्रतिनिधि तथा अन्य व्यक्तिहरुको सम्मेलन र कार्यशाला गोष्ठीहरु प्रभावकारी पारिनुको साथै यस विकेन्द्रीकरण नीतिसित मिल्दो बनाइनेछ | Seminars and workshops of elected representatives of districts, to ' wns and villages will be made more effective and compatible with decentralization policy. |
जिल्ला गाऊँं तथा नगरका निकायहरुको लागि तालिम कार्यक्रमहरु तर्जुमा गर्दा सो तालिमको विषय र तरिका निर्धारणमा ती निकायहरुको पर्याप्त सहभागिता हुनु आवश्यक छ | While formulating the training programmes for the local bodies, attempts will be made to have maximum participation of the concerned bodies in the choice of subjects and methods. |
विगतका अधिकांश तालिम कार्यक्रमहरु उपयोगमा ल्याइने व्यावहारिक कुराहरुमा भन्दा विकासका नीरस भाषणहरुमा नै आधारित हुन्थे। | In the past, the normal practice was to rely more on unproductive development speeches rather than on teaching of practical skills. |
उपभोक्ता समितिमा कार्यरत स्थानीय जनताको लागि तालिम कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्दा मुख्यतया प्रशिक्षार्थीलेे अ ाफ्नो कार्यसम्बन्धी सिक्ने किसिमको हुनुपर्ने भएकोले र आवश्यकतामा आधारित जायज आर्थिक तथा अन्य प्रोत्साहनको लागि पनि ध्यान दिइनेछ | While organizing training programmes for the local people associated with users groups, attention will be paid to their needs and reasonable financial and other incentives will also be provided. |
विशेष गरी दुर्गम जिल्लाहरुमा उपभोक्ता समितिका धेरै सदस्यहरु उन्नत अवधारणाहरुसित परिचित नहुने हुंँदा प्रारम्भिक सम्मेलन तथा कार्यशाला गोष्ठीह रु व्यवस्था गर्दा उनीहरुको परिचित र साधारण कार्यविधिहरुसित सम्बन्धित गरी क्रमशः उच्चस्तरको विषयवस्तु समेट ् ने व्यवस्था मिलाइनेछ। | In the remote areas where most members of the Users' Committee may not be aware of the new concepts, preliminary seminars and workshops will I initially deal with known and simple work systems and then gradually cover higher level subject matters. |
मूल्य | Prices |
भूमिका | Background |
नेपालमा अधिकांश जनताको आयस्तर न्यून भएको हुँदा मूल्य बृद्धिदरमा नियन्त्रण गरी तिनीहरुको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउनु आवश्यक छ | As the majority of the Nepalese people have low levels of income, it is essential to raise their living standards by controlling undue increase in prices. |
यसको लागि राष्ट्रिय बचतदरमा बृद्धि गरी उत्पादनक्षेत्रमा प्रवाहित ेजना सञ्चालन गर्न वैदेशिक ऋण तथा सहायताको माध्यमबाट अधिकांश विकास आयोजनाहरुको खर्च बेहोरिनुपर्ने भएकोले वैदेशिक सम्पत्तिकोगर्नुपर्ने हुन्छ | Toward this end, the national saving rate should increase so as to channelise it in the production sector. |
तर हाम्रो वर्तमान आर्थिक स्थितिको परिप्रेक्ष्यमा देशमा या विस्तारबाट मुद्रा प्रदायमा एकातिर बृद्धि भएको छ भने अर्कोतिर सरकारी तथा निजीक्षेत्रलाई बैिङ्कङ्ध क्षेत्रबाट प्रवाहित हुने कर्जाको बृद्धिदर बढी भएर पनि मौद्रिक विस्तार हुन पुगेको छ | This has increased the net foreign assets and the money supply on the one hand and on the other hand, the high rate of increase in the loans to the government and the private sectors from the banking sector has also helped to increase the monetary expansion. |
मुद्रा प्रदायमा भएको बृद्धिअनुरुप अत्यावश्यक वस्तुहरुको उत्पादनमा बृद्धि हुन नसकेको कारण मुद्रा स्पी्कति दरमा क्रमिक बृद्धि हुँदै गएको देखिएको छ | Moreover, the rate of inflation has been increasing continuously due to slow increase in the production of the essential commodities in relation to increase in the money supply. |
यस अवस्थामा सुधार ल्याउन देशमा उत्पादन तथा उत्पादकत्वमा छिटो बृद्धि ल्याई माग र आपूर्तिमा बढी समन्वय ल्याउने नीति आठौं योजनामा लिइएको छ | In order to address this situation, the Eighth Plan has adopted policies to maintain a balance between demand and supply by increasing production and productivity. |
नेपाल एक सानो भूपरिवेष्टित देश भएको हुँदा आफ्नो आर्थिक समुन्नतिको लागि वैदेशिक व्यापारमा निकै मात्रामा भर पर्नु पर्ने भएकोले अन्तर्राष्ट्रिय खास गरी छिमेकी राष्ट्र भारतमा भएको मुद्रा स्फीतिको समेत प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपबाट असरपर्ने हुन्छ | Nepal being a small land-locked country and as it has to depend on foreign trade for its economic development, the international and particularly, the Indian inflation rate has direct or indirect impact on its inflation rate. |
नेपालको मूल्यसम्बन्धी गतिविधिलाई यसै परिप्रेक्ष्यमा हेर्नुपर्ने हुन्छ | Nepal's price situation needs to be observed in this context. |
सातौं योजनाको प्रगति | Progress during the Seventh Plan |
सो (आर्थिक वर्ष २०४२/४३ देखि २०४६/४७) मा मूल्यमा बढी चाप परेको थियो योजनाको शुरुको वर्षमा नै मूल्यमा अत्यधिक चाप पर्न गई राष्ट्रिय शहरी क्षेत्रको उपभोक्ता मूल्य सूची १५.८ | During the Seventh Plan (fiscal year 1985/86 to 1989/90), there was a great pressure on the price level. In the first year of this plan, the national urban consumer price index was increased by 15.8 percent. |
यसरी अत्यधिक दरले मूल्यबृद्धि हुनुमा योजनाको पहिलो वर्षमा नेपाली मुद्राको अवमूल्यन प्रतिशतले बृद्धि भएको थियो सम्पूर्ण योजनावधिमा औसत वार्षिक मूल्य सूची बृद्धिदर ११.९ प्रतिशत रह्यो (१४.७ प्रतिशत), मुद्रा प्रदायमा भएको अत्यधिक बृद्धि, सरकारी संस्थान तथा निजी क्षेत्रबाट उत्पादित वस्तु तथा सेवा शुल्कमा भएको क्रमिक बृद्धि तथा भन्सार महसूल, विक्री कर र अन्तःशुल्कमा भएको बृद्धि आदि आन्तरिक कारणहरु हुन् | During the entire plan period, the average annual price index increment rate remained at 11.9 percent. The internal causes for this high rate of price increment was due to the devaluation of the Nepalese currency by 14.7 percent, the high rate of increase in the money supply, gradual increase in the prices of goods and services produced by the government enterprises and private sectors; and an increase in tariffs, sales taxes and excise duties, etc. |
यसै गरी अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा भएको मूल्यबृद्धि त्यसमा पनि खास गरी भारतमा भएको मूल्यबृद्धिको असरबाट समेत सातौं योजनावधिमा मूल्यमा बढी चाप परेको थियो। | In the same way, the increase in the price level in the international market and particularly in India put a great pressure on the price level in the Seventh Plan period. |
अन्तरिम वर्षमा मूल्य स्थिति | Price Situation during the Interim Year |
सातौं योजना आर्थिक वर्ष २०४६/४७ मा समाप्त भएपछि आर्थिक वर्ष २०४७/४८ र २०४८/४९ दुई वर्ष विनियोजनको वर्ष रहेका छन ् | After the completion of the Seventh Plan in 1989/90, the following two fiscal years; 1990/91 and 1991/92 were the years of plan holidays. |
देशमा पञ्चायती व्यवस्था समाप्त भई प्रजातान्त्रिक सरकारको २०४७ साल वैशाखमा गठन भएपश्चात् नेपाल भारतसम्बन्धमा भएको सुधारबाट मूल्यमा सकारात्मक प्रभाव परी आर्थिक वर्ष २०४७/४८ मा मुद्रास्फीति दरलाई ९.८ प्रतिशतमा कायम गर्न सकेको थियो तर आर्थिक वर्ष | After the collapse of Panchayat System and the establishment of a democratic government in the month of April,1990, the improvement in the relation between Nepal and India made a favourable impact on the price situation which made the country able to maintain the inflation rate at 9.8 percent in the fiscal year 1990/91. |
यसरी अत्यधिक मुद्रास्फीति हुनुमा २०४८ साल आषाढ महिनाको अन्तिम हप्तामा नेपाली मुद्राको अन्य परिवर्त्य मुद्रासँग २०.९ प्रतिशतले अवमूल्यन र २०४८ साल फाल्गुण महिनामा नेपाली मुद्राको अन्य परिवर्त्य मुद्रासँग आंशिक परिवर्त्यताबाट तेस्रो मुलुकबाट आयात गरिने कच्चा तथा तयारी वस्तुहरुको मूल्यमा भएको बृद्धि, प्रतिकूल मौ२०४८/४९ मा मुद्रास्फीति २१.१ प्रतिशतले बृद्धि भएको छ समको कारण कृषिउत्पादनमा ह्रास तथा सरकारी र निजी क्षेत्रका उद्योगहरुबाट उत्पादित वस्तुहरुको मूल्यमा भएको बृद्धि आदि रहेका छन ्। | The causes of this high rate of inflation was due to the devaluation of the Nepalese currency against other convertible currencies by 20.9 percent during the last week of June 1991, the increase in the prices of raw materials and manufactured goods imported from the third countries following the adoption of partial convertibility of Nepalese currency with other convertible foreign currencies in the month of February,1992, decrease in agriculture production due to unfavourable monsoon, and price increases in goods and services produced by government and private sectors industries, etc. |
नीति | Policies |
देशको आर्थिक विकासको क्रममा केही प्रतिशत मूल्यबृद्धि वाञ्छित मानिन्छ तर अत्यधिक मूल्यबृद्धि | An increase of small percentage in the price level is warranted in the course of the country's economic development. |
यी दुवै अवस्थाबाट देशको आर्थिक विकासमा पर्न सक्ने नकारात्मक प्रभावलाई दृष्टिगत गरी मूल्यबृद्धि वा ह्रासलाई वाञ्छित मात्रामा सीमित गर्नुपर्ने देखिन्छभएमा देशको आर्थिक विकासमा नकारात्मक प्रभाव पर्छ यसै गरी मूल्यमा अत्यधिक ह्रास आउने देखिन्छ ् | However, an undue rise in the price level will have an adverse effect on the country's economic development. Considering the possible negative effects on the economic development of the country in either condition, the rise and fall in prices must be limited to a certain extent. |
आठौं योजनामा मूल्य सम्बन्धी नीति निम्नवमोजिम रहनेछन १. आर्थिक क्षेत्रकोविकासलाई प्रोत्साहित गर्न अपनाइएको उदार नीतिअन्तर्गत देशको उत्पादन तथा वितरणप्रणालीमा निजी क्षेत्रलाई बढी सहभागी गराई मूल्यमा परेको चापलाई कम गर्ने नीति अवलम्बन गरिनेछ। | Price policies in the Eighth Plan will be as follows: 1. In keeping with liberal policies designed to encourage development in the economic sector, pressure on prices will be minimised by involving the private sector in production and distribution system. |
२. (जस्तै चामल, दाल, मसला, चिनी, दूध, नून र मट्टीतेल आदि) को आपूर्ति व्यवस्थामा सर्वसुलभता र निरन्तरता ल्याउन सर्वप्रथम अत्यावश्यक उपभोग्य वस्तुहरुको सूची सम्बन्धित मन्त्रालयले तयार पार्नेछ सर्वसाधारण जनताले उपभोग गर्ने स्वदेशी उत्पादन तथा विदेशबाट आयातित वस्तुहरु | 2. Line ministries will ma ke a listing of daily consumer essentials in order to facilitate regularity in the supply of domestic produce and imported items (such as rice, pulses, spices, sugar, milk, salt and kerosene, etc.). |
यस्ता सूचीमा परेका अत्यावश्यक वस्तुहरुको देशमा के कति उत्पादन, माग, वचत वा न्यून छ र विदेशबाट सम्पूर्ण वाआंशिक रुपमा आयात गर्नुपर्ने हो सो को भरपर्दो तथ्याङ्क सम्बन्धित मन्त्रालयले विकास गर्नेछ | Line ministries will also develop reliable statistics relating to domestic production, demand, surplus/deficit of the listed items and partial or full import requirements. |
सो तथ्याङ्कको आधारमा अत्यावश्यक वस्तुहरुको आपूर्ति व्यवस्थामा निरन्तरता ल्याई मूल्यलाई वाञ्छितस्तरमा राख्ने नीति अवलम्बन गरिनेछ। | On the basis of such statistics, policies will be adopted to maintain prices at desired levels by ensuring regularity in the supply management of necessary goods. |
३. विगत वर्षहरुमा देशमा उत्पादित अत्यावश्यक वस्तुहरु(जस्तै चामल, गहुँ, तेलहन आदि) एकातिर निर्यात गर्न बन्देज लगाइएको छ भने अर्को तिर सीमानालाई नियन्त्रण गर्न नसक्नाले ती वस्तुहरु व्यापक रुपमा चोरी निकासी हुन गई देशभित्र न्यून हुन गएको कारणले विदेशबाट बढी मूल्य तिरी आपूर्ति गर्नु परेको कारणले गर्दा पनि मूल्यमा बढी चाप पर्न गएको देखिएको छ | But these items were smuggled out of the country due to the lack of a control mechanism along the border. When large scale smuggling led to a deficit in supplies within the country, these same goods were then imported at higher prices, leading to increased pressure on domestic prices. |
श्री ५ को सरकारले यस्ता अनधिकृत व्यापारलाई हतोत्साहित गर्न सीमा क्षेत्रलाई निगरानी तथा नियन्त्रण गर्नेछ | The government will observe tight controls in border areas to discourage unauthorised trade. |
तर देशमा उत्पादित तथा आयातित वस्तुहरुको अधिराज्यव्यापी आन्तरिक आवागमनमा भने कुनै रोकटोक र नियन्त्रण लगाइने छैन किन की यस्तो कदमको फलस्वरुपआपूर्ति व्यवस्थामा अवरोध आउन सक्ने देखिन्छ। | 4. Stock ceilings will be enforced among mill owners, wholesale and retail traders to break the present monopoly of large traders in the foodgrain trade. |
४. हाल देशमा खाद्यान्न व्यापारमा ठूला व्यापारीहरुको नियन्त्रण बढी देखिएकोले एकातिर यस एकाधिकार व्यापारलाई निरुत्साहित गर्न मिलधनी, थोक र खुद्रा व्यापारहरुले सञ्चय गर्न सक्ने अधिकतम सीमा निर्धारण गरिनेछ भने अर्कोतिर उदार अर्थव्यवस्थाको सृजना गर्न अत्यावश्यक वस्तुहरुको व्यापारमा बढीभन्दा बढी सहकारी संस्थाहरु तथा निजी व्यापारीहरुलाई संलग्न गराई बढी प्रतिस्पर्धात्मक वातावरण सृजना गरिनेछ। | To roster a liberal economy, a competitive atmosphere will be created where cooperatives and the private sector will be involved to the maximum possible extent in the trade of essential commodities. |