ne
stringlengths 0
2.77k
| en
stringlengths 0
2.57k
|
|---|---|
सरकारी वा अर्ध सरकारी इकाईहरुले | Government and non -government units do not issue shares in market. |
कम्पनीले सार्वजनकि निक्षेप लिने परम्परा विकास भएको छैन | The tradition of companies accepting public deposits has not developed. |
यस्तै पूँजी बजारको प्रतिफलदर निर्धारणबजारमा धितोपत्र जारी गर्ने गरेका छैनन ् र समन्वय गर्ने इकाईको रुपमा आवश्यक नीतिगत कार्यक्रमको कमी रहेको छ। | In the same way, there is a lack of a unit with requisite policy programme to fix and coordinate the return rates of the capital market. |
५. सेक्युरिटी खरीद बिक्री केन्द्रले एकै छाना मुनि दिइरहेको सेवाहरुजस्तै नयाँ निष्कासन तथा बिक्रि प्रबन्धन, दोस्रो बजार व्यवस्थापन, ब्रोकरिंग सेवाहरु प्रभावकारी रुपमा सञ्चालन गर्न लगानीकर्ताहरुको हितलार्ई समेत ध्यानमा राखी संप्रवाहित गर्नु आवश्यक भएको छ | 5. Keeping the well-being of investors in mind, it has become necessary to ensure the effective functioning of services rendered by the Security Exchange Centre; services like the new issues and their sales management, the establishment of secondary market and brokering services. |
साथै पूँजी बजारसम्बन्धी सेवाहरुलार्ई प्राथमिकता साथ सम्पादन गराउन, निगरानी राख्ने स्वस्थ रुपमा विकास गर्न अधिकार सम्पन्न इकाईको अभावले पूँजी म्ष्कअयिकगचभ क्तबलमबचम तोक्ने, बजार स्वस्थ सञ्चालन गमन गर्ने, लगानीकर्ताको हित संरक्षण गर्ने र आवश्यक उपायहरु सिफारिश गर्ने, निर्देशन दिने, कार्यान्वयन गर्नेजस्ता कार्यहरु हुन सकेका छैननगर्न नीति निर्देशन दिने र अनु ् ६. सेक्युरिटी खरीद बिक्री केन्द्र आफै नियन्त्रक, बजार निर्माता तथा दोस्रो बजार सञ्चालक पनि भएको हुँदा नियन्त्रण र सन्तुलनकेा प्रक्रिया उ चित रुपमा विकास हुन नसकि पूँजी बजारको विकासमा | There is the lack of a full- fledged powerful unit to conduct the capital market services on the basis of priority; there is concomitantly the lack of a mechanism which keeps a close watch in order to ensure a healthy controlled development, which declares disclosure standards, which gives policy directives and monitors to ensure a healthy market, and which safeguards the interests of investors and recommends necessary measures and gives right directions for their implementation. |
दोस्रो बजार सञ्चालनमा दलालहरु कार्यरत हुने स्थिति सृजना नभएकोले यस्तो बजार एकदमै सीमित अवस्थामा रहेको तथा यसबाट प्राथमिक बजार विकासमा समेत पुग्न सक्ने उत्प्रेरणा पुग्न सकेको छैनप्रतिकूल असर परेको देखिन्छ ् | Because the environment in the secondary market is not conducive to the active participation of brokers, the scope of such markets is severely limited. This situation has not inspired the growth of even the primary market. |
यसबाट पनि पूँजी बजार विशेष गरी धितोपत्र बजार संकुचित नै रहेको छ। | Thus, the capital market, specially the stock market has remained small. |
७. पूँजीको लेनदेन अनौपचारिक बजारमा बढी भएबाट पूँजी बजारबाट ठूल ठूला परियोजनाको लागि पर्याप्त पूँजी प्राप्त हुन सकेको छैन विद्यमान पूँजी बजारसम्बन्धी निकायहरुबीच तालमेल र समन्वय देेखिदैन | 7. At present, there seems to be no unity and coordination among the units related to the capital market. Because the informal exchange of capital takes place in a bigger scale, capital is unavailable for larger projects. |
त्यस्तै विदेशी लगानी र पूँजी प्रवाहको लागि पूँजी बजार खुला नभएको र कार्यसञ्चालनमा आधुनीकरण नभएकोले पूँजी प्रवाह गराउन सकिएको छैन | Similarly, because the capital market is not open to foreign investors and the circulation of capital and there is a lack of modernization in capital market activities, it has not been possible to direct the capital to come up. |
माथि उल्लेखित समस्या र चुनौतिलार्ई दृष्टिगत गरी आठौं पञ्च बर्षीय योजनामा देहाय अनुसार पूँजी बजारको उद्देश्य, कार्य नीति र कार्यक्रम तर्जुमा गरिएको छ। उद्देश्य | In view of the above-mentioned problems and challenges, the following objectives and programmes have been formulated for the capital market in the Eighth Plan. Objectives |
१. देशमा उद्योग व्यापार, कृषि तथा अन्य व्यवसायको द्रुततर, विकास गर्न तथा निजी क्षेत्रको सहभागिता अभिबृद्धि गरि स्रोतको परिचालन तथा प्रवाहलार्ई यथेष्ट तुल्याउन उपयुक्त पूँजी बजारको विकास गर्ने। | 1. An appropriate capital market will be developed in order to facilitate the accelerated growth of industry, trade, agriculture and other occupations. |
२. वित्तीय क्षेत्रको सन्तुलित विकासका लागि पूँजी बजारको भूमिका र महत्व अभिबृद्धि गराउने र यसको लागि एक प्रभावकारी र दक्ष संस्थागत संरचनाको विकास गर्ने | 2. To develop an effective and efficient institutional structure so that the capital market plays an enhanced and significant role in order to achieve a balanced development in the financial sector. |
३. बढी से बढी जनसाधारणले समेत लगानी गर्न सक्ने वातावरणको सृजना गरी योजनावधिमा निजी क्षेत्रबाट गरिने लगानी र श्री ५ को सरकारले आन्तरिक ऋणबाट गर्ने लगानी रकमको महत् वपूर्ण भाग पूँजी बजारबाट विभिन्न धितोपत्रहरुको माध्यमर्ारा परिचालन गर्ने। | 3. Creating an environment for the maximization of public investment, a significant portion of the private sector investment and the investment amount required by HMG in the form of internal loans within the plan period are to be raised through the issue of shares in the capital market. |
४. स्वस्थ पूँजी बजारको विकासर्ारा विभिन्न वित्तीय साधनहरुको परिचालन तथा प्रवाह औपचारिक क्षेत्रर्ारा गराउन प्रोत्साहन गर्ने। | 4. To encourage the mobilization of financial resources through the official sector by developing a healthy capital market. |
नीति | Policies |
आठौं योजनावधिमा उपर्युक्त उद्देश्य हासिल गर्न देहायका नीतिहरु अवलम्व न गरिनेछन् : | To attain the above mentioned objectives of the Eight Plan, the following policies will be adopted. |
१. शेयर, बण्ड, डिबेन्चर आदि धितोपत्रहरु निष्कासन गरी पूँजी परिचालन गर्न, धितोपत्रहरुमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताहरुको हक हित संरक्षणसम्बन्धी कार्यहरु गर्र्न, धितोपत्र कारोबार केन्द्रहरुलार्ई इजाजत दिन, अनुगमन र सुपरिवेक्षण गर्ने, बजारबाट पूँजी उठाउने सङ्धठित संस्थाह रुको भौतिक , आर्थिक, वित्तीय, व्यवस्थापन सँग सम्बन्धित तथ्याङ्क एवं जानकारीहरु सार्वजनिक प्रकाशमा ल्याउन र ती सूचनाप्रति कम्पनी, व्यवस्थापन, संलग्न कानूनविद, एकाउण्टेट आदिको उत्तरदायित्व तोक्नेजस्ता पूँजीसँग सम्बन्धित कार्यहरुलार्ई सुचारु रुपबाट कार्यान्वयन गर्न धितोपत्र बजार नियन्त्रणक ा लागि धितोपत्र कारोबार बोर्डको संस्थागत व्यवस्था गरिनेछ २. -बिक्री केन्द्रलार्ई धितोपत्रहरुको प्रतिस्पर्धात्मक आधारमा कारोबार सम्पन्न गराउन एक नाफा कमाउन प्रेरित नभएको स्वयं नीयमित हुने सेक्युरिटी खरीद स्टक एक्सचेन्जको स्थापना गरिनेछ | 1. To issue securities such as shares, bonds and debentures fo r the mobilisation of funds, to protect and safeguard the rights and well-being of investors in shares, to issue license to centres involved in shares transactions; to follow up and supervise; to bring to public notice statistics related to organised econo mic and financial institutions; to state the responsibilities of these companies, organisations, the attached legal experts, accountants, etc, and all other activities concerned with capital are to be managed in an efficient manner by setting up a Securities Exchange Board in order to control the stock market. |
दीर्घकालीन रुपमा स्टक एक्सचेन्जको स्वामित्व र सञ्चालन पूर्णतः निजी क्षेत्रका दलाल व्यवसायीलार्ई हस्तान्तरण गर्ने गरी हालको बजार सुविधा विस्तारको लागि आवश्यक पर्ने थप पूँजी प्राप्त गरी उपयुक्त संरचना निर्माण गरिनेछ। | And in long term, the ownership and the functioning of the stock exchange will be transferred to the brokers of the private sector. An appropriate unit will be formed to generate the necessary additional capital for the expansion of market facilities. |
३. कर्मचारी सञ्चय कोष, बीमा कम्पनीहरु, बैङ्क, वित्तीय सस्थाहरुलार्ई पूँजी बजारमा सहभागी गराउन उत्प्रेरित गर्न ती संस्थाहरुको वर्तमान ऐन नियम आदिमा आवश्यक संशोधन गरिनेछ | 3. In order to encourage the participation of Employees' Provident Fund, Insurance Companies, banks and financial institutions in the capital market, the required amendments to their acts and regulations will be made. |
त्यस्तै निजी र सरकारी क्षेत्रका संस्था, स्थानीय इकाई, विकास बैङ्कहरुलार्ई मध्यम र दीर्घकालीन पूँजीको लागि श्री ५ को सरकारमाथिको निर्भरता कम गराई विभिन्न प्रकारका धितोपत्र जारी गरी पूँजी प्राप्त गर्ने प्रथाको विकास गरिनेछ | Similarly, the dependence of private and public sector institutions, local units and development banks for medium and long term capital on His Majesty's government will be reduced by issuing different types of shares to collect capital. |
यस्तै विकास बैङ्कहरुलार्ई जनसाधारणबाट पूँजी उठाउन अभिपे्ररित गरिनेछ। | Thus the development banks will be encouraged to raise capital from the general public. |
४. पूँजी बजारका मध्यस्थताहरुको विकास र विस्तार गर्न वित्तीय संस्थाहरुलार्ई धितोपत्र निष्कासन प्रबन्ध, प्रत्याभूति, दलाली, बजार निमार्णजस्ता वित्तीय व्यवसायमा संलग्न गराउनुको साथै यस्ता गतिविधिहरुमा संलग्न हुने सङ्धठित संस्थाहरु निजी क्षेत्रमा प्रवर्द्धन गर्न सहयोग पुर्याइ प्राथमिक र दोस्रो बजारलार्ई अरु सुदृढ गराइनेछ। | 4. To develop and extend the intermediary system of capital market, the involvement of financial institution will be encouraged in such activities as management of share issuance, guarantees, brokerage and the creation of market as well as in assisting the promotion of established institutions in such activities in the private sector so as to further consolidate primary and secondary markets. |
५. रयोजना मूल्याङ्ककन, कम्पनी मूल्याङ्ककन, शेयर मूल्याङ्ककन, धितोपत्र कारोेवार, सूचना प्रणाली व्यवस्था लगायत धितोपत्र बजारसँग सम्बन्धित विभिन्न पक्षहरुबारेमा नीयमित रुपमा तालिम तथा गोष्ठी, सञ्चालन गर्न आवश्यक व्यवस्था मिलाईनेछ | 5. Provision will be made to conduct regular training and seminars on various aspects of the security market such as project, company, and share evaluations, transaction of securities and management of the information system for financial entrepreneurs involved in various activities of the capital market. |
पूँजी बजारका विभिन्न गतिविधिमा संलग्न रहेका वित्तीय व्यवसायीहरुलार्ई प ि ६. ण गर्न नचाहने वा लगानीको जोखिम न्यून गर्न चाहने बचतकर्ताहरुको बचत विभिन्न बचत तथा लगानी योजनार्न्तगत विविध विशेषतायूक्त स्किमहरुको माध्यम परिचालन गरी धितोपत्रहरुको प्राथमिक बजारमा निष्कासन प्रबन्धक, प्रत्याभूतिकर्ताको साथै शेयर लगानीकर्ताको रुपमा संलग्न भै प्राथमिक बजार प्रत्यक्ष रुपमा साधारण शेयरमा लगानी गरी जोखिम ग्रह को विकासमा सघाउने र दलाल, मार्केट मेकर, पोर्टफोलियो मेनेजरको रुपमा दोस्रो बजारमा संलग्न भै बजारको तरलतामा बृद्धि गर्ने, आदि वित्तीय कार्यहरुको विकास गर्न वित्तीय संस्थालार्ई सुदृढ बनाइनेछ। | 6. The savings of those not willing to invest in ordinary shares or wishing only minimum risk in investments can be mobilized through many other specialized schemes under the various savings and investment plans by financial institutions. |
७. योजनामा परिलक्षित उदार आर्थिक नीति अनुसार धितोपत्र बजारको विकास गर्न पूँजी बजारसम्बन्धी | 7. Necessary ame ndments will be made in the existing act and rules pertaining to the capital market in accordance with the liberal policies mentioned in the objectives so as to develop the security market. |
यस्तो सुधार गर्दा विभिन्न अनौपचारिक वित्तीय कार्यक्रमहरुलार्ई नीयमित गर्ने, कम्पनीहरुले सरल रुपमा डिबेञ्चर जारी गर्न सक्ने, निक्षेप प्राप्त गर्न सक्न,े र विनिमय साध्य ९ल्भनयतष्बदभि० निक्षेप प्रमाणपत्र जारी गर्न सक्ने गराउनवर्तमान ऐन, नियममा आवश्यक सुधार गरिनेछ आवश्यक कानूनी आधार तैयार गरिनेछ | In carrying out these amendments, necessary legal basis will be prepared to regulate unofficial financial programmes and to enable companies to easily issue debentures, acquire deposits and issue negotiable certificates of deposits. |
साथै साना लगानीकर्ताहरुको हित संरक्षणका लागि कम्पनी ऐन र अन्य ऐनमा पनि आवश्यक सुधार गरिनेछ। | Appropriate amendments will also be made in the Company Act as well as other acts in order to protect the well being of small investors. |
८. धितोपत्र बजारमा विदेशी लगानीकर्ताको प्रवेशलार्ई क्रमशः खुला गर्दै लैजान आवश्यक कानूनी | 8. Necessary legal amendments will be made and programmes prepared and implemented so as to gradually pave the way for foreign investors to enter the security market. |
त्यस्तै कम्पनी वा संस्थाको के्रडिट रेटिंग गर्ने प्रावधानको विकास गरी यस्ता संस्थाहरुप्रति जनताको अभिरुचि र विश्वासमा अभिबृद्धि ल्याउने प्रयास गरिनेछ | Similarly, efforts will be made to enhance public interest and faith in companies or institutions by developing a system of credit rating. |
यसबाट जनविश्वासको आधारमा कम्पनीहरुलार्ई साधन स्रोत परिचालन गर्न मदत संशोधन गर्नुका साथै यसबारे कार्यक्रम बनाई ल ागु गरिनेछ मिल्नेछ | This will assist companies to mobilize resources on the basis of public trust. |
साथै धितोपत्रमा गरिने लगानी र पू ँजी बजारबारे व्यापक रुपमा प्रचार प्रसार गरिनेछ र त्यसबारे जनसाधारणको रुचि अभिबृद्धि गराउन शैक्षिक कार्यक्रमहरु समेत सञ्चालन गरिनेछ | The investments to be made in shares and information about the capital market will be widely disseminated and educational programmes will be conducted to promote interest in this field among the general public. |
९. ठूला आयेाजनाहरुमा लगानी गर्न सक्षम बनाउन नेपाल औद्योगीक विकास निगमको पूँजी शेयर निष्कासन गरी बृद्धि गरिनेछ | 9. Increased capital shares of the Nepal Industrial Development Corporation will be issued in order to make investment possible in large projects. |
यसको लागि बजारबाट पूँजी सङ्कलन गर्न प्रोत्साहित गरिनेछ। | For this the collection of capital from the market will be encouraged. |
१०. मौैजुदा बैङ्क, वित्तीय संस्थाहरुको संस्थागत तथा कानूनी संरचनाहरुको पूनरावलोकन गरी वित्तीय क्षेत्रमा रहेको पूँजीलार्ई धितोपत्रको माध्यमर्ारा उत्पादनशील परियोजनातर्फ कुशलतापूर्वक प्रवाह गराइनेछ। | 10. The organizational and legal structures of the existing banks and financial institutions will be reviewed and the capital in the financial sector will be made to flow effectively towards productive projects through the medium of securities. |
११. औद्योगीक विकासको क्रममा व्यावसायिक प्रतिष्ठानहरु खारेज हुने, विघटन हुने, एउटाले अर्को खरीद गर्ने, एक अर्कोसँग गाभिने, उचित मूल्य स्वस्थ कारोबार पद्धती ९ँबष्च तचबमभ उचबअतष्अभ०, टाट पल्टिने र सम्पत्ति अधिकार र त्यस्तो अधिकार हस्तान्तरण गर्नेजस्ता गतिविधिहरुसँग सम्बन्धित कानूनी र प्रशासनिक व्यवस्थाहरुको सुधार त था विकास गरिनेछ। कार्यक्रम | 11. In the course of industrial development, the legal and administrative provisions relating to activities such as the liquidation of professional institutions, their dissolution, buy outs, mergers, fair trade practice, bankruptcy, property rights and transfer of rights will be improved and developed. |
१. धितोपत्र बजार सञ्चालन तथा नियन्त्रणका लागि कानुनी तथा संस्थागत आधारकोे विकास गरी सेक्युरिटी एक्सचेन्ज बोर्डको स्थापना गर्नका लागि आवश्यक कानुनी मस्यौदा र संस्थागत ढाँचा तयार गरिनेछ | Programmes 1. Necessary legal draft and organizational model will be prepared to establish the Security Exchange Board by developing legal and organizational basis to conduct and control the security market. |
धितोपत्र निष्कासन गर्दा र सूचिकृत कम्पनीले सार्वजनिकजानकारीका लागि प्रकाशित गर्नुपर्ने सूचना ९म्ष्कअयिकगचभ० को स्तर तोक्ने ती सूचनाहरु सार्वजनिक रुपमा प्रकासन गर्ने र त्यसको | Legal and organizational arrangement will be made to ensure that enlisted companies publish and specify the status of disclosures to the general public and to follow up on the same while issuing shares. |
प्रभावकारी अनुगमन गर्ने कानूनी तथा संस्थागत व्यवस्था मिलाईनेछ २. हालको सेक्युरिटी खरीद एक्सचेन्ज -विक्री केन्द्रलार्ई मुनाफाबाट प्रेरित नहुने स्वयं नीयन्त्रित स्टक | 2. The present Security Exchange Centre will be established as a non-profit self regulatory stock exchange institution. |
स्टक एक्चेेंज कारोबारका लागि आवश्यक भौतिक सुविधा विस्तार गर्दै लैजान क्रमिक रुपमा निजी क्षेत्रको सहभागिता बढाइनेछसंस्थाको रुपमा संस्थापन गरिनेछ | The participation of the private sector will be gradually increased so as to develop the physical facilities necessary for stock exchange transactions. |
३. सङ्धठित वित्तीय क्षेत्रमा रहेेको साधन धितोपत्र लगानीतर्फ प्रवाहित गराउने गराउन कर्मचारी सञ्चय कोष, बीमा कम्पनीहरुका साथै अन्य वित्तीय संस्थाहरुलार्ई पनि शेयर डिवेन्चर र धितोपत्रहरुमा लगानी गर्न प्रोत्साहन गरिनेछ। | 3. The Employees' Provident Fund, insurance companies and other financial institutions will be encouraged to invest in shares, debentures and security bonds in order to attract the organized financial sector resources towards the security market. |
४. पूँजी बजारका मध्यस्थ संस्था र सेवाको विकास तथा विस्तार गर्न नागरिक लगानी कोष एवं अन्य वित्तीय संस्थाहरुले प्राथमिक निष्कासन प्रबन्ध प्रत्याभूति, दलाली बजार निर्माताजस्ता कार्यह रु गरिनेछन् | 4. To develop and expand the intermediary institutions and services of the capital market, the Citizens Investment Fund and other financial institutions will arrange primary issue guarantees and be involved in building up the brokerage market and other activities. |
साथै वित्त कम्पनीको स्थापनालार्ई प्रोत्साहित हुने गरी वित्त कम्पनी ऐन कानुनमा सुधार गरी लागु गर्ने व्यवस्था मिलाईनेछ। | There must also be provisions for reforms in the company acts and rules in order to encourage the establishment of financial companies. |
५. धितोपत्र बजारलार्ई विस्तार गर्न आवश्यक जनशक्तिलार्ई तालिम दिने व्यवस्था मिलाईनेछ | 5. Provisions will be made to train manpower in order to develop the security market. |
६. विभिन्न बचत योजना सञ्चालन गरी स-साना लगानीकर्ताको बचत धितोपत्र लगानीतर्फ प्रवाहित गर्न नागरिक लगानी कोष वा यस्ता स्किम सञ्चालन गर्न स्वीकृति पाएका संस्थाले विभिन्न बचत योजना परिचालन गरी संस्थागत क्षेत्रमा पूँजीको लगानी र अन्य विभिन्न वित्तीय सेवा प्रदान गरी प्राप्त भएको मुनाफा सहभागीहरुमा समेत वितरण गर्ने व्यवस्था मिला ईनेछ | For this various saving programmes will be conducted by the Citizens' Investment Fund or institutions authorized to conduct such schemes so that these savings can be mobilized and invested in the organized sector and financial services will also be provided and profits distributed among the participants. |
सम्बन्धित ट्रष्ट ऐनको विकास भएपछि धितोपत्र बजार नियन्त्रण गर्ने संस्थाले अन्य ट्रष्ट कम्पनीको सञ्चालन गर्न दिइनेछ। | After the relevant Trust Act is developed the institution that controls the security market will permit various trust companies to function. |
७. | 7. The security market will be utilized for raising medium and long term capital. |
श्री ५ को सरकारले सरकारी संस्थानहरुलार्ई अनुदान, ऋण र शेयर पूँजी प्रदान गर्ने मध्यम र दीर्घकालीन पूँजीको लागि धितोपत्र बजारलार्ई उपयोग गरिनेछ नीतिमा पुनरावलोकन गरी प्रतिस्पर्धात्मक मूल्यमा धितोपत्र जारी गर्ने प्रथालार्ई प्रोत्साहित गरिनेछ | The policy of providing grants, loans and share capital to the institutions of His Majesty's Government will be reviewed and the practice of issuing shares at competitive values will be encouraged. |
नेपाल औद्योगीक विकास निगम, कृषि विकास बैङ्कजस्ता संस्थाले लगानीको लागि आवश्यक भएका साधन धितोपत्र जारी गरी प्राप्त गर्ने परम्पराको विकास गरिनेछ | The tradition of issuing shares in order to acquire necessary means of investment will be further developed in organizations like the Nepal Industrial Development Corporation and the Agriculture Development Bank. |
यसका साथै स्थानीय नगर इकाईहरुले विभिन्न विकास निर्माणकार्य गर्दा सम्भाव्यताका आधारमा धितोपत्र जारी गर्ने प्रथा अपनाउन सकिनेबारे सम्भाव्यता हेरिनेछ। | The possibilities of adopting the issuance of shares by 1 ocal urban units in their construction and development works will also be examined. |
८. अनौपचारिक क्षेत्रमा भइरहेको वित्तीय क्रियाकलापलार्ई नीयमित गरी औपचारिक क्षेत्रतर्फ ल्याउन आवश्यक कानूनी आधार र संस्थागत स्वरुपको व्यवस्था गरिनेछ | 8. To regularize the financial activities in the informal sector and to channelize them towards the formal sector, the necessary legal basis and :institutional set-up will be provided. |
व्यावसायिक प्रतिष्ठानहरु खारेज हुने, एउटाले अर्को खरीद गर्ने, एक अर्कोसँग गाभिने, उचित मूल्य र स्वस्थ कारोबार पद्धति, टाट पल्टिने, सम्पत्ति अधिकार र त्यस्तो अधिकार हस्तान्तरण हुने गतिविधिसँग कानुन, प्रशासनिक व्यवस्था सुधार गर्न आवश्यक निकाय खडा गरिनेछ। | The necessary unit will be set up to make legal and administrative provisions related to activities like the liquidation of business enterprises, buy outs, mergers, fair trade practices, bankruptcies, property rights and the transfer of these rights. |
९. सर्वसाधारणबाट कम्पनीहरुले डिपोजिट लिने प्रथालार्र्ई विकास गर्ने र सोको अनुगमन गर्न प्रभावकारी कानुनी र संस्थागत व्यवस्था मिलाईनेछ | 9. The practice of raising public funds by companies will be promoted and effective legal and institutional provisions will be made to carry out proper mo nitoring of this activity. |
१०. व्यापक जनसहभागिता भएका कम्पनीको स्थापना तथा सञ्चालनलार्ई प्रोत्साहन दिइनेछ | 10. The establishment and functioning of companies which involve extensive public participation will be encouraged. |
कम्पनी ुटैृ कम्पनी रजिष्टर गर्ने हालको प्रथामा सुधार ल्याई एक एकीकृत रजिष्टे्रशन ईकाईको स्थापना गरिनेछ प्रशासनमा सुधार ल्याउने, उद्योग विभाग र वाणिज्य विभागले छुटृाछ | The existing system of registering companies separately in the industry and commerce departments will be reformed and a single registration unit established. |
यस्तो सुधार गर्ने क्रममा प्राईभेट कम्पनी पब्लिक कम्पनीमा वदलिने, कम्पनी गाभिने, कम्पनीको स्थापना र खारेज ९भलतचथ बलम | In the process of these reforms, activities like the conversion of private companies into public ones, the merger of companies and the entry and exit of companies will be made clear, simple and effective. |
व्यापक जनसहभागिता परिचालन गरी खडा हुन खोज्ने कम्पनीहरुमा वित्तीय सस्थानहरुले संस्थापकको रुपमा समेत भाग लिई शेयर पूँजी प्रदान गर्ने तथा प्रत्याभूति सुविधा सुलभ गराउने नीति अपनाइनेछ भहष्त० कार्यहरुलार्र्ई स्पष्ट, सरल र प्रभावकारी बनाइनेछ | In companies that aim to establish themselves by mobilizing extensive public participation, the financial institutions can, by functioning as founders, adopt the policy of providing share capital and guarantee facilities. |
संस्थागत क्षेत्रको धितोपत्र कारोबारमा गतिशीलता प्रदान गर्न शेयर डिपोजिटरी तथा रजिष्ट्रेशन काईको सम्भाव्यता हेरी स्टक एक्सचेजको कार्य गरिनेछ। | To impart dynamism to share transactions in the organized sector, the stock exchange will be operated exploring the feasibility of a Share Depository and Registration Unit. |
सार्वजनिक संस्थान तथा निजीकरण | Public Enterprises and Privatisation |
पृष्ठभूमि | Background |
िर्तीय विश्वयुद्धपछि विकासोन्मुख देशहरुमा विकासको दरिलो माध्यमकोरुपमा सार्वजनिक संस्थानहरुको स्थापना भएको पाइन्छ | Public enterprises were established as a strong means of development after the Second World War in developing countries. such enterprises were established in developed countries from the Eighteenth century. |
विकसित देशहरुमा अठारौं शताव्दिदेखि नेै यस्ता संस्थानहरु स्थापना भएका अविकसित मुलुकहरुमा यस प्रकारको संस्थानहरुको बढी महत्वदेखिएको हुँदा ती देशहरुमा पूर्वाधार तथा सेवा क्षेत्रदेखि लिएर उत्पादन तथा वितरणक्षेत्रमा पनि सार्वजनिक सस्थानहरुको स्थापना गर्न थालियोगरिएको हो तर पूँजी तथा व्यावसायिक सीपको अभाव | However, in the developing countries, constrained with the scarcity of capital and professional skills, the significance of such enterprises was evidently even greater; so in these countries, right from the infrastructural and service areas to the production and even distribution sectors, public enterprises were established. |
खास गरी समाजवादमा विश्वास गर्ने विकसित एवं विकासोन्मुख मुलुकहरुमा देश विकासकार्यमा सरकारको भूमिका प्रमुख हुनुपर्छ भन्ने अवधारणा रहेबाट उत्पादन तथा वितरणका साथै व्यापारिक क्षेत्रमा पनि यस्ता संस्थानहरु स्थापना हुन गएको हो | It was believed that the government should play a predominant role in national economic development especially in those developed and developing countries cast in the socialistic pattern. with this view, public enterprises were established in production, distribution and even in business sectors. |
नेपालमा पनि संस्थानहरुको प्रादुर्भाव विकासप्रतिको यसै अवधारणाबाट भएको हो सार्वजनिक संस्थानहरु पूर्वाधार सेवाहरु तयार गर्न, देशमा आवश्यक सामानहरु उत्पादन गर्न, निर्यात गर्न, मूल्य स्थितिलाई नियन्त्रण गर्न मदत दिन, रोजगारका अवसर सृजना गर्न, सरकारी राजस्वलाई अभिबृद्धि गर्न तथा देेश विकासकै क्रममा महत्वपूर्ण योगदान दिई आर्थिक उन्नतिको निमित्त मदत पुर्याउने उद्देश्यले स्थापना भएका हुन ्। | Public enterprises were established in order to prepare infrastructure services, to produce the required goods in the country and to export, to help in controlling the price situation, to create opportunities for employment, to increase government revenues and to contribute significantly in the national development as well as to assist in the country's economic advancement. |
नेेपालमा पनि जरुरी आधारभूत सेवाहरु सृजना गर्न तथा आवश्यक क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको उपयुक्त उद्यमशीलता नदेखिएको, पूँजी लगानी गर्ने क्षमता पनि कम भएको तथा प्राविधिक ज्ञानको कमी रही प्रारम्भिक स्थितिमा रहेकोले सार्वजनिक सेवा, उद्योग, व्यापार, वित्त आदि क्षेत्रमा सार्वजनिक संस्थानहरु स्थ ापना गरिए | In Nepal, the public enterprises were established in public services, industry, trade, finance and other sectors to create the infrastructure for basic services; and also because the private sector was seen as inefficient in important areas; the capital investment capability was low, and because technical know-how development was still in a very primary stage. |
२०११ सालमा नेपाल बैङ्क लि. लार्ई सार्वजनिक संस्थानको रुपमा स्थापना गरिएपछि औद्योगिक विकास निगम, शाही नेेपाल बायु सेवा निगमजस्ता सार्वजनिक संस्थानहरु स्थापना गरिए | After Nepal Bank Limited was established in 1954 as a public enterprise, other such enterprises like Nepal Industrial Development Corporation and Royal Nepal Airlines Corporation also came into being. |
२०१८ सालमा उद्योग क्षेत्रमा पनि जनकपुर चुरोट कारखाना, वीरगञ्ज चिनी कारखाना तथा बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाजस्ता उद्योगहरु स्थापना भए | In the industrial sector also, industries like the Janakpur Cigarette Factory, Birgunj sugar Mill, and Bansbari Leather Shoe Factory were established in 1961. |
त्यसपछि क्रमिकरुपमा बैङ्कहरु, व्यापार क्षेत्र, दूर सञ्चार, विजुली, पानीजस्ता सेवा क्षेत्र, सिमेण्ट, ईंट, औषधि कपडाजस्ता महत्वपूर्ण औद्योगिक क्षेत्रमा संस्थानहरुको प्रार्दुभाव भयो | Subsequently, banks, business sector, telecommunication, electricity and water supply in the services sector; cement, bricks, medicines and textiles in the industrial sectors came into existence. |
यस प्रकारले आज नेपालमा विभिन्न प्रकारका ६२ वटा सार्वजनिक स ंस्थानहरु स्थापित भएका छन् | In this way, at present sixty two different public enterprises are established in Nepal. |
सार्वजनिक संस्थानको विकासले माथि उल्लेख गरेजस्तै रोजगारीका अवसरहरु सृजना गरेर, देशमा उत्पादन बढाएर तथा आवश्यक आधारभूत सेवा प्रदान गरेर महत्वपूर्ण योगदान गर्न सके तापनि ती संस्थानहरु दक्षरुपमा सञ्चालन गर्न सकेको भने पाइँदैन | Although the development of public enterprises has achieved the above mentioned aims by creating employment opportunities, increasing production in the country and providing the important basic services; the enterprises have not been functioning in an efficient manner. |
लामो समयसम्म संरक्षण दिँदा दिँदै पनि सार्वजनिक संस्थानहरुले वित्तीय सक्षमता तथा कार्यकुशलता राम्ररी हासिल गर्न नसकी सरकारी अनुदानमा नै भर पर्नुपर्ने देखिएको हुँदा यी संस्थानहरुको कार्यकुशलतामा अभिबृद्धि ल्याउन गहिरिएर सोच्नु पर्ने आवश्यकता देखिएको छ | Despite the long term protection given to these public enterprises they have not been able to achieve financial capability and work efficiency and are still dependent upon government grants. So in order to enhance their efficiency, it has become necessary to think seriously about them. |
हाल सञ्चालनमा रहेका सार्वजनिक संस्थानहरुमा श्री ५ को सरकारले आ.व. २०४७/४८ सम्ममा रु.६ अरब ३० करोड ३२ लाख पूँजी लगानी गरेको छ भने ती संस्थानहरुमा जम्मा रु. १५ अरब ५८ करोड ४२ लाख ऋण लगानी भएको छ | Upto the fiscal year 1990/91 His Majesty's Government had invested a capital of Rs 6,303.2 million and loan investment worth Rs 15,584.2 million on the existing public enterprises. |
लेखापरीक्षण गरी सकिएका संस्थानहरुमा आ. व. २०४६/४७ मा जम्मा रु. २४ करोड नोक्सान भएकोमा आ.व. २०४७/४८ मा नोक्सानीको रकम बढेर रु. १ अरब ८७ करोड पुगेको छ | The enterprises which were audited in the fiscal year 1989/90 showed a loss of Rs 240 million, which increased upto Rs 1,870 million in the fiscal year 1990/91. |
यसबाट सार्वजनिक संस्थानहरु निरन्तररुपमा आर्थिक भार भइरहेको कुरा स्पष्ट छ | From this, it has been evident that public enterprises have become a perpetual financial burden. |
साथै यी संस्थानहरुको औसत क्षमता उपयोग ५२ प्रतिशत मात्र भएकोले अधिकांश नोक्सानीमा गएको र श्री ५ को सरकारले दिनु पर्ने सञ्चालन, ढुवानी तथा पूँजीगत अनुदान क्रमिकरुपमा बढी आ.व. २०४७/४८ मा रु ७६ करोड ७२ लाख पुगेको देखिन्छ | As the average capacity utilization of these enterprises was only 52 percent and had mostly gone into loss, the capital grants to be given by HMG for functional and transportation expenses gradually increased to Rs 76,720 million in the fiscal year 1990/91. |
यी सबैबाट संस्थानहरुको कार्यकुशलता अभिबृद्धि, व्यवस्थापनमा सुधार गरी व्यापारिक दृष्टिकोणबाट सञ्चालन गर्न आवश्यक भएकोले संस्थानको प्रकृति हेरी यी संस्थानहरुलार्ई निजीकरकण गर्नुपर्ने तथा निजीकरण गर्न नसकिने भए दक्षता अभिबृद्धि कार्यक्रम यथाशिघ्र सञ्चालन गर्नुपर्ने स्पष्ट हुन आउँछ। | Since it has become necessary to enhance the working efficiency, to effect managerial reforms and to run these enterprises from the commercial point of view, it is necessary to analyze the nature of these enterprises and to privatize them. Where privatization is not possible, efficiency enhancement programmes must be introduced immediately. |
विगतका प्रयास | Past Efforts |
सार्वजनिक संस्थानको अवस्थालाई ध्यानमा राखेर श्री ५ केा सरकारले निजीकरण गर्ने प्रयास यसै दशकदेखि प्रारम्भ गरेको देखिन्छ | Keeping in mind the condition of public enterprises, His Majesty's Government has initiated privatization efforts from this decade onwards. |
हुन त यसभन्दा अघिपनि केहीसंस्थानहरु निजीकरण गर्ने प्रयास गरिएका हुन् | Privatization efforts had started even before this. |
जस्तै बालाजु कपडा उद्योग विक्री गर्ने प्रयास पटक पटक भइसकेको छ | For example, frequent efforts were made to sell the Balaju Textile Industry. |
तर निजीकरणका लागि आवश्यक राजनैतिक प्रतिबद्धताको कमीको अलावा तयारी कार्य त्रुटिपूर्ण रहन गएकोले पनि यो सफल हुन सकेन | However, besides the then lack of political commitment necessary for privatization, the faculty preparatory programme caused the privatization efforts end in a fiasco. |
त्यस्तै २०४२ सालमा एक महिनामा एउटा संस्थान निजीकरण गर्ने निर्णय श्री ५ को सरकारले लिएको देखिन्छ तर यसतर्फ कार्यान्वयन भने हुन सकेको देखिदैन | Similarly, in the year 1985, His Majesty's Government had made the decision to privatize one company every one month but implementation in this direction was not made. |
त्यस्तै २०४५ सालमा वीरगञ्ज चिनी कारखानाको ४९ प्रतिशत अंश विक्री गर्ने निर्णय पनि श्री ५ को सरकारले गरेको थियो | In the year 1988, HMG had taken the decision to sell 49 percent shares of the Birgunj Sugar Mill. in the same period, efforts to privatize the Himal cement Company also failed. |
यसै ताका हिमाल सिमेन्ट कम्पनी निजीकरण गर्नेनो स्वामित्वमा रहेको अंशहरु निजी क्षेत्रलाई हस्तान्तरण गर्ने गरेको प्रयास पारदर्शिताको अभावमा सफल हुन सकेन | , The of forts made by the National Industrial Development Corporation to hand over the shares under its ownership to the private sector could not succeed due to the lack of farsightedness. |
त्यस्तै २०४६ मा श्री ५ को सरकारले ३० वटा सार्वजनिक संस्थानहरुको ५० प्रतिशत अंश निजीकरण गर्ने निर्णय गरी एउटा निजीकरण समितिको पनि गठन गर्योे प्रयास सफल हुन सकेन ् | In 1989, His Majesty's Government decided to privatize 50 percent shares of 30 public enterprises and a privatization committee was also formed. |
नेपाल औद्योगिक विकास निगमले आफ उक्त समितिले निजीकरणसम्बन्धी मस्यौदा, स्वेत पत्र तथा कार्यक्रमहरु निमार्ण गरी श्री ५ को सरकारसमक्ष पेश गर्यो | The said committees prepared a draft white paper and programme relating to privatization and submitted them to His Majesty's Government after which no action was taken in the direction of privatization. |
तर त्यसपछि कुनै पाइला चालिएन यसरी निजीकरण सम्बन्धमा विगतमा पटक पटक प्रयासहरु गरिए तापनि तैयारी अपूर्ण एवं त्रु िटपूर्ण रहनु र आवश्यक प्रतिबद्धता नरहनाले यो सफल हुन सकेन | Thus, due to incomplete and faulty preparations and the lack of necessary determination, the many efforts at privatization made in the past were unsuccessful. |
निर्वाचित सरकारको गठनपछि श्री ५ को सरकारले आर्थिक वर्ष २०४८/४९ मा ३ वटा सरकारी संस्थानहरु निजीकरण गर्ने निर्णय गर्यो | After the formation of the elected government, HMG decided to privatize three public enterprises in the fiscal year 1991/92. |
साथै निजीकरणको विभिन्न आवश्यक नीति निमार्ण गर्न निजीकरण समिति तथा श्री ५ को सरकार अर्थ मन्त्रालयअन्तर्गत संस्थान समन्वय महाशाखामा निजीकरण इकाईको गठनको साथै निजीकरणसम्बन्धी नीति पनि जनसमक्ष ल्यायो | For the formulation of necessary policies relating to privatisation, a privatisation committee was set up under the Ministry of Finance, the Corporation Coordination Division with a special unit for privatization was formed and policies relating to privatization were also brought to public notice. |
साथै हरिसििर् ईंटा टाइल कारखाना, बाँसबारी छालाजुत्ता कारखाना तथा भृकुटी कागज कारखाना निजीकरण गर्ने निर्णय पनि प्रकाशनमा ल्यायो | Together with this, the decision to privatise the Harisiddhi Bricks and Tile Factory, the Bansbari Leather Shoe Factory and Bhrikuti Paper Mills was also made public. |
उक्त संस्थानहरु किन्न बोलपत्र आव्हान गरी खरीद गर्न इच्छुक संस्थाहरुसँग व्यापक छलफल गरी अन्तिम खरीदकर्ताको चयन गरिएको छ | The above mentioned enterprises were put on sale by calling on open tenders, large scale negotiations were carried on with institutions interested in purchasing and the final eligible purchasers were awarded the deals. |
यसरी यी तीन संस्थानहरुको निजीकरणबाट प्राप्त अनुभवको आधारमा श्री ५ को सरकारले यस कार्यक्रमलार्ई प्रतिबद्धरुपमा अगाडि बढाउने योजना राखी नयाँ संस्थानहरु निजीकरणका लागि छनौट गर्ने कार्यमा लागेको छ। निजीकरणको आवश्यकता | Thus, on the basis of the experience gained through the privatisation of these three corporations and keeping with the plan of pursuing the privatisation programme systematically, HMG has started to select other new corporations for privatisation. |
सार्वजनिक संस्थानहरुको स्थापनाबाट विगतमा देशको उद्योग, व्यवसायको विकास हुनुको साथै संस्थागत आधार तयार गर्न ठूलो मदत भए तापनि संस्थानहरु आफै अपेक्षितरुपमा भने सफल हुन सकेनन ् | Although the establishment of public enterprises had greatly assisted in the country's industrial and professional development, and helped to prepare the necessary institutional base, the enterprises themselves could not succeed. |
देशमा विकासको गतिलाई तीव्र बनाउनसम्पूर्ण क्षेत्रमा उचित र सक्षम व्यवस्थापनर्ारा दक्षता अभिबृद्धि गर्नु आवश्यक भएको छ | To accelerate the pace of national development it has become necessary to increase efficiency in all areas through proper and efficient management. |
साथै संस्थानहरुले पुर्याउनु पर्ने सेवाको स्तरमा पनि अभिबृद्धि गर्न सस्थानहरुको स्वरुपमा परीवर्तन गर्नुपर्ने आवश्यकता सृजना भएकोछ | Together with this it has become necessary to bring about changes in the structural framework of the corporations in order to enhance the standard of services rendered by them. |
मुख्यरुपमा निम्न कारणले गर्दा सरकारी संस्थानहरुलाई क्रमशः निजीकरण गर्न आवश्यक भएको छ। | Mainly, the following reasons make the privatisation of public enterprises a necessity; 1. |
१. श्री ५ को सरकारले हालसम्म विभिन्न संस्थानहरुमा गरी रु.१५ अरबभन्दा बढी ऋण लगानी र रु.६ अरब पुँजी लगानी गरीसक्दा पनि संस्थानहरुबाट प्राप्त प्रतिफल नगण्य रहनु र संस्थान सञ्चालन गरी वार्षिकरुपमा थप अनुदान दिँदै जानु पर्ने भएकोले अधिकांश स ंस्थानहरु निरन्तर घाटामा रहेका छन्। | By now HMG has made a credit extension of over Rs 15 billion and capital investments worth Rs6 billion on various public enterprises, yet the returns from these enterprises are negligible. Even to keep them functioning, the government has had to provide additional annual grants. |
२. संस्थानहरु विभिन्न नियम कानुनर्ारा बँांधिएको तथा आवश्यक लचकताको अभावले गर्दा | 2. Because the corporations are tied up by various rules and regulations they lack necessary flexibility and, hence, the competitiveness. |
प्रतिस्पर्धात्मकता अत्यन्त कम हुन पुगेको छ ३. धेरैजसो सस्थानहरुमा आवश्यकताभन्दा बढी जनशक्ति रहेबाट लागतमा बृद्धि हुनाका साथै उत्पादकत्व तथा प्रतिस्पर्धात्मकक्ष् ामतामा नकारात्मक प्रभाव परी अपेक्षितरुपमा सेवा पुर्याउन सकिएको छैन। | 3. Because most of the corporations are overstaffed, the expenditures are unduly high and their productivity and competitive capabilities are adversely affected. Therefore, they are not being able to provide expected services. |
४. संस्थानहरुमा दक्ष व्यवसायिक तथा जवाफदेहीपूर्ण व्यवस्थापनको कमी देखिएको छ | 4. There is a lack of skilled professionals and responsible management in the corporations. |
५. सरकारी स्रोत संस्थान तथा व्यावसायिक क्षेत्रमा भन्दा सामाजिक कल्याण तथा अन्य क्षेत्रमा प्रवाहित हुनुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ | 5. It has become necessary to direct the government resources more towards social welfare and other areas than to these enterprises and commercial sectors. |