shunyasea/vedic-sanskrit · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 889
अमित्रान भूयसः पश्यन दुर्विवक्ता सम तां वसेत
महत्या सेनया सार्धं जग्मुर दरॊण रथं परति
[वसिस्ठ]
गुणं चान्यं नास्य वधे परपश्ये; तस्मात सर्पं लुब्धक मुञ्च जीवम
चालयन्तीव गां देवीं स पर्वत वनाम इमाम
> १
नमस्कृत्वा भगवते जग्मुर देशान यथेप्सितान
जयेष्ठभूतं वदन्त्य एनं बराह्मणा ऋषयॊ ऽपरे
सर्व-त्र सर्वाङ्ग-सरे दोष-जे श्वयथौ पुरा ।
आशया तौ धरिष्येते वनराश च मनस्विनः
पराप्नॊति वै वित्तम असद बलेन; नित्यॊत्थानात परज्ञया पौरुषेण
स पुरॊचनम एकान्तम आनीय भरतर्षभ
अथाब्रवीन्मे मधुकैटभारिः ।
तत सर्वम आनुपूर्व्येण शशंसास्मै वृषस तदा
२.अवि०]
अहॊ कृच्छ्रम अनुप्राप्ताः सर्वे सम भरतर्षभ
उन्मोचनप्रमोचने उभे वाचा वदामि ते ॥३॥
द्रव्यैस् तैर् एव वा पूर्वं शरीरस्याभिसंस्कृतिः ॥
कषीणायुधे सात्वते युध्यमाने; ततॊ ऽबरवीद अर्जुनं वासुदेवः
ददौ तां समलंकृत्य कन्यां भृगुसुताय वै
तवं हि विश्वतोमुख विश्वतः परिभूरसि\|
अस्मिँल लॊके परे चैव धर्मवित सुखम एधते
वर्त्म-प्राप्ताञ्जनाद् दोषो रोगान् कुर्यात् ततो ऽन्य-था तीक्ष्णाञ्जनाभितप्ते तु चूर्णं प्रत्यञ्जनं हिमम् ॥ ऊ̆अब् ॥
ततॊ दुर्यॊधनॊ दरॊणं कषमयाम आस भारत
ततः पीत्वा बलभित सॊमम अग्र्यं; ये चाप्य अन्ये सॊमपा वै दिवौकसः
अलम्वुशा कुहूश्चैव शङ्खिनी दशमी स्मृता ।
कुरङ्ग बर्हिणाकीर्णं मार्जारभुजगावृतम
निषसाद रथॊपस्थे कश्मलं चैनम आविशत
पराशरात्मजॊ विद्वान बरह्मर्षिः संशितव्रतः

गजाश च रथसंघाश च बहुधा रथिभिर हताः
अश्वारॊहा गजारॊहा रथिनॊ ऽथ पदातयः
पौराश च पुरुषव्याघ्रान अन्वयुः शॊककर्शिताः
यादृशं हय अभवद राजञ जम्भ वासवयॊः पुरा
वयसर्पत जलं तत्र तीव्रशब्दपुरस्कृतम
परत्युपस्थित कालस्य सुखस्य परिवर्जनम
अभिलाषी ब्राहमण जति ह, उ दी लेकर फो यद म परए दोढने वाते, शूरवीर तए भर
पराञ्जलिः सा तु पर्श्वस्था पराह वाक्यं सरस्वती
शरद्व्यपाये हेमन्त ऋतुर इष्टः परवर्तते
कव वो ऽशवाः कव्र्भीशवः कथं शेक कथा यय\|

अ-संजात-रसं तद्-वच् छुष्कं चान्य-त्र मूलकात् ॥
अपकृष्टॊ महाबाहुर नागराजस्य कन्यया
न शक्तौ सवॊ रणे जेतुं तथायुक्तं नरर्षभम
[दुर]
इन्द्रवायू मनोजुवा विप्रा हवन्त ऊतये\|
दुःखस्यान्ते नरव्याघ्राः सुखं तव अनुभवन्त्व इमे
भैक्षं विप्रतिषिद्धं ते कृषिर नैवॊपपद्यते
बलिर्नाम महादैत्यो देवारिरपराजितः ।
निवर्तयिष्यति तवासौ यदि कषत्ता समेष्यति
दर्शनीयं च शूरं च माद्रीपुत्रं युधिष्ठिर
पराहिणॊन मृत्युलॊकाय शूरान बाणैर युधिष्ठिरः
विश्वामित्र इति खयातॊ बभूव रिपुमर्दनः
लॊकात पुण्याद इह भरष्टाः संतानप्रक्षयाद विभॊ
{४ श्रावः ] , कौटलीय श्रथंशाख . (६६६)

योद्धुकामौ दुराधर्षौ तावुभौ मधुकैटभौ ।
परस्परं निर्विषहौ बभूवतुः; समेत्य तौ देवसमानविक्रमौ
पनसॊ नाम मेधावी वानरः सुमहाबलः
नैव देवी न गन्धर्वा न यक्षी न च किंनरी
संपूज्याथाभ्यनुज्ञातॊ महर्षेर वचनात परम
शस्त्रास्त्रमोक्षबहुलं दग्ध्वा तद् बलमोजसा ॥
सौवर्णशृङ्गाटकहर्म्यनिष्कुटैः श्रेणीसभाभिर्भवनैरुपस्कृताम्
यस्मिन राजा सत्यधृतिर युधिष्ठिरः; समास्थितॊ भीमसेनार्जुनौ च
तं च राजानम आसाद्य रावणॊ राक्षसाधिपः
स्रष्टा विभुर्विश्वकर्मा तदैव ।
मानुषेणैव युद्धेन ताम अवस्थां परवेशितः
जनन्युपहृतं प्राश्य स्वाद्यन्नमुपलालितौ
शृणुध्वं तद् इहैकाग्र्या यथातत्त्वं यथा च तत् ॥
मासि मास्य अश्वमेधेन यॊ यजेत शतं समाः
पराच्छादयद असंभ्रान्तस ततॊ दरॊण उवाच ह
यक्षं पृथिव्यामेकवृदेकर्तुः नु सः ॥२५॥
दर्शितस्तमसः पारो यत्राकिञ्चनगो हरिः
चार मास होता द\| सत्ता्स दिन रात का नाचृव्र मास होता है । व्तीस दिन रात.का
यदाश्रौषम अर्जुनॊ देवदेवं; किरात रूपं तर्यम्बकं तॊष्य युद्धे
एवमादिविलापार्तं रावणं राक्षसाधिपम
सर्वात्मनः समदृशोऽविषमः स्वभावो
परतिगृह्याब्रवीद राजा तेभ्यः परियहितं वचः
व्रजस्य रामः प्रेमर्धेर्वीक्ष्यौत्कण्ठ्यमनुक्षणम्
शवबर्बर खरान हत्वा शौद्रम एव वरतं चरेत
नृपाश्चैद्यादयः सात्म्यं हरेस्तच्चिन्तया ययुः
गाण्डीवमुक्ता विशिखाः सम्यग अस्त्रप्रचॊदिताः
न भीमसेनॊ न यमौ परतिकूलप्रभाषिणम
यमुनातीरमागम्य जगुस्तच्चरितं द्विजाः ॥
वह्निज्वालोपमैः केशैः स्तब्धरुक्षैर्भयङ्करैः ॥
इन्द्रियग्राम इत्य एष मन एकादशं भवेत
सधर्माणः प्रजायन्ते स्वल्पमूल्या हि ते स्मृताः ॥
[ज]
उत्तिष्ठॊत्तिष्ठ राजर्षे कार्दमेय महाबल
अनावृतत्वाद्बहिरन्तरं न ते सर्वस्य सर्वात्मन आत्मवस्तुनः
तस्मै दत्त्वा स सत्कारं विधिदृष्टेन कर्मणा
अस्त्राणि दिव्यानि चतुर्विधानि; जञात्वा पुनर लॊकम इमं परपन्नः
तस्यापि दरुपदॊ नाम तदा समभवत सुतः
सुज्योतिषो नः शर्ण्वन्तु देवाः सजोषसो अध्वरं वावशानाः\|
शासनहरः (दत) गर्भिणी, नाबध्यतत की सुद्र से (दर) विना शुक्त दी पार हौ सक्ती दै।
लताश च विविधाकाराः पत्रपुष्पफलॊच्चयाः
शेषा नृपतयॊ वीराः सथिता वयूहस्य दंशिताः
अमृतस्राविणी दिव्ये मातुर्मेऽमृतकुण्डले ।
येन तद धनुर आयम्य लक्ष्यं विद्धं महात्मना
मातृभिः पितृभिश्चैव भ्रातृभिर्मातुलैस्तथा ।

अमित्रान भूयसः पश्यन दुर्विवक्ता सम तां वसेत

महत्या सेनया सार्धं जग्मुर दरॊण रथं परति

[वसिस्ठ]

गुणं चान्यं नास्य वधे परपश्ये; तस्मात सर्पं लुब्धक मुञ्च जीवम

चालयन्तीव गां देवीं स पर्वत वनाम इमाम

> १

नमस्कृत्वा भगवते जग्मुर देशान यथेप्सितान

जयेष्ठभूतं वदन्त्य एनं बराह्मणा ऋषयॊ ऽपरे

सर्व-त्र सर्वाङ्ग-सरे दोष-जे श्वयथौ पुरा ।

आशया तौ धरिष्येते वनराश च मनस्विनः

पराप्नॊति वै वित्तम असद बलेन; नित्यॊत्थानात परज्ञया पौरुषेण

स पुरॊचनम एकान्तम आनीय भरतर्षभ

अथाब्रवीन्मे मधुकैटभारिः ।

तत सर्वम आनुपूर्व्येण शशंसास्मै वृषस तदा

२.अवि०]

अहॊ कृच्छ्रम अनुप्राप्ताः सर्वे सम भरतर्षभ

उन्मोचनप्रमोचने उभे वाचा वदामि ते ॥३॥

द्रव्यैस् तैर् एव वा पूर्वं शरीरस्याभिसंस्कृतिः ॥

कषीणायुधे सात्वते युध्यमाने; ततॊ ऽबरवीद अर्जुनं वासुदेवः

ददौ तां समलंकृत्य कन्यां भृगुसुताय वै

तवं हि विश्वतोमुख विश्वतः परिभूरसि|

अस्मिँल लॊके परे चैव धर्मवित सुखम एधते

वर्त्म-प्राप्ताञ्जनाद् दोषो रोगान् कुर्यात् ततो ऽन्य-था तीक्ष्णाञ्जनाभितप्ते तु चूर्णं प्रत्यञ्जनं हिमम् ॥ ऊ̆अब् ॥

ततॊ दुर्यॊधनॊ दरॊणं कषमयाम आस भारत

ततः पीत्वा बलभित सॊमम अग्र्यं; ये चाप्य अन्ये सॊमपा वै दिवौकसः

अलम्वुशा कुहूश्चैव शङ्खिनी दशमी स्मृता ।

कुरङ्ग बर्हिणाकीर्णं मार्जारभुजगावृतम

निषसाद रथॊपस्थे कश्मलं चैनम आविशत

पराशरात्मजॊ विद्वान बरह्मर्षिः संशितव्रतः

गजाश च रथसंघाश च बहुधा रथिभिर हताः

अश्वारॊहा गजारॊहा रथिनॊ ऽथ पदातयः

पौराश च पुरुषव्याघ्रान अन्वयुः शॊककर्शिताः

यादृशं हय अभवद राजञ जम्भ वासवयॊः पुरा

वयसर्पत जलं तत्र तीव्रशब्दपुरस्कृतम

परत्युपस्थित कालस्य सुखस्य परिवर्जनम

अभिलाषी ब्राहमण जति ह, उ दी लेकर फो यद म परए दोढने वाते, शूरवीर तए भर

पराञ्जलिः सा तु पर्श्वस्था पराह वाक्यं सरस्वती

शरद्व्यपाये हेमन्त ऋतुर इष्टः परवर्तते

कव वो ऽशवाः कव्र्भीशवः कथं शेक कथा यय|

अ-संजात-रसं तद्-वच् छुष्कं चान्य-त्र मूलकात् ॥

अपकृष्टॊ महाबाहुर नागराजस्य कन्यया

न शक्तौ सवॊ रणे जेतुं तथायुक्तं नरर्षभम

[दुर]

इन्द्रवायू मनोजुवा विप्रा हवन्त ऊतये|

दुःखस्यान्ते नरव्याघ्राः सुखं तव अनुभवन्त्व इमे

भैक्षं विप्रतिषिद्धं ते कृषिर नैवॊपपद्यते

बलिर्नाम महादैत्यो देवारिरपराजितः ।

निवर्तयिष्यति तवासौ यदि कषत्ता समेष्यति

दर्शनीयं च शूरं च माद्रीपुत्रं युधिष्ठिर

पराहिणॊन मृत्युलॊकाय शूरान बाणैर युधिष्ठिरः

विश्वामित्र इति खयातॊ बभूव रिपुमर्दनः

लॊकात पुण्याद इह भरष्टाः संतानप्रक्षयाद विभॊ

{४ श्रावः ] , कौटलीय श्रथंशाख . (६६६)

योद्धुकामौ दुराधर्षौ तावुभौ मधुकैटभौ ।

परस्परं निर्विषहौ बभूवतुः; समेत्य तौ देवसमानविक्रमौ

पनसॊ नाम मेधावी वानरः सुमहाबलः

नैव देवी न गन्धर्वा न यक्षी न च किंनरी

संपूज्याथाभ्यनुज्ञातॊ महर्षेर वचनात परम

शस्त्रास्त्रमोक्षबहुलं दग्ध्वा तद् बलमोजसा ॥

सौवर्णशृङ्गाटकहर्म्यनिष्कुटैः श्रेणीसभाभिर्भवनैरुपस्कृताम्

यस्मिन राजा सत्यधृतिर युधिष्ठिरः; समास्थितॊ भीमसेनार्जुनौ च

तं च राजानम आसाद्य रावणॊ राक्षसाधिपः

स्रष्टा विभुर्विश्वकर्मा तदैव ।

मानुषेणैव युद्धेन ताम अवस्थां परवेशितः

जनन्युपहृतं प्राश्य स्वाद्यन्नमुपलालितौ

शृणुध्वं तद् इहैकाग्र्या यथातत्त्वं यथा च तत् ॥

मासि मास्य अश्वमेधेन यॊ यजेत शतं समाः

पराच्छादयद असंभ्रान्तस ततॊ दरॊण उवाच ह

यक्षं पृथिव्यामेकवृदेकर्तुः नु सः ॥२५॥

दर्शितस्तमसः पारो यत्राकिञ्चनगो हरिः

चार मास होता द| सत्ता्स दिन रात का नाचृव्र मास होता है । व्तीस दिन रात.का

यदाश्रौषम अर्जुनॊ देवदेवं; किरात रूपं तर्यम्बकं तॊष्य युद्धे

एवमादिविलापार्तं रावणं राक्षसाधिपम

सर्वात्मनः समदृशोऽविषमः स्वभावो

परतिगृह्याब्रवीद राजा तेभ्यः परियहितं वचः

व्रजस्य रामः प्रेमर्धेर्वीक्ष्यौत्कण्ठ्यमनुक्षणम्

शवबर्बर खरान हत्वा शौद्रम एव वरतं चरेत

नृपाश्चैद्यादयः सात्म्यं हरेस्तच्चिन्तया ययुः

गाण्डीवमुक्ता विशिखाः सम्यग अस्त्रप्रचॊदिताः

न भीमसेनॊ न यमौ परतिकूलप्रभाषिणम

यमुनातीरमागम्य जगुस्तच्चरितं द्विजाः ॥

वह्निज्वालोपमैः केशैः स्तब्धरुक्षैर्भयङ्करैः ॥

इन्द्रियग्राम इत्य एष मन एकादशं भवेत

सधर्माणः प्रजायन्ते स्वल्पमूल्या हि ते स्मृताः ॥

[ज]

उत्तिष्ठॊत्तिष्ठ राजर्षे कार्दमेय महाबल

अनावृतत्वाद्बहिरन्तरं न ते सर्वस्य सर्वात्मन आत्मवस्तुनः

तस्मै दत्त्वा स सत्कारं विधिदृष्टेन कर्मणा

अस्त्राणि दिव्यानि चतुर्विधानि; जञात्वा पुनर लॊकम इमं परपन्नः

तस्यापि दरुपदॊ नाम तदा समभवत सुतः

सुज्योतिषो नः शर्ण्वन्तु देवाः सजोषसो अध्वरं वावशानाः|

शासनहरः (दत) गर्भिणी, नाबध्यतत की सुद्र से (दर) विना शुक्त दी पार हौ सक्ती दै।

लताश च विविधाकाराः पत्रपुष्पफलॊच्चयाः

शेषा नृपतयॊ वीराः सथिता वयूहस्य दंशिताः

अमृतस्राविणी दिव्ये मातुर्मेऽमृतकुण्डले ।

येन तद धनुर आयम्य लक्ष्यं विद्धं महात्मना

मातृभिः पितृभिश्चैव भ्रातृभिर्मातुलैस्तथा ।