df
stringlengths 1
4
| dating_start_year
stringclasses 341
values | dating_end_year
stringclasses 18
values | issuingplace
stringclasses 499
values | issuingplacecountry
stringclasses 16
values | language
stringclasses 15
values | indexterm
stringclasses 75
values | transcript
stringlengths 0
29.5k
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
501 | 1345 | latina | Hautakivet | ANNO DOMINI MCCCXLV FERIA V ANTE BART[OLOMEI OBIIT] D. ARNOLDVS STOLTEFOT. |
|||
502 | 1345 | Stockholm | Ruotsi | ruotsi | Kuninkaalliset, Piispat, Kirjeet | Wy Magnus, met Gudz nad Swergis oc Norgis konung, oc Heming, met sama nad biscop i Abo, helsom ider oss ælskeliga kirkiepresta oc menige almoga, som byggen och boen j Karelen, kærliga met Gud och wora nade. Epter ty at alzwaldoger Gud aff sina milleliga forsyyn haffuer kallad ider til sina helga tro, tha æren j werdskylloge oc plictoge hanum sadana tienst, gønst och wørdning, som alla andra gode cristna mænniskior: fförst at stadeliga standa j the helga tro, som j anamat haffuen, oc ther epter widerkænnes alzmektogan Gud i all ting och besynnerliga i ider tyonde gærdh, til huilka j werdskyldoge æren baade epter Gudz strænga budh, badhe i gambla och nye testament, sa oc epter the helge kirkie bescreffne ræt och mene Sweriges gambla lagh och goda sidhwænia; huilka for:da tyonde gærdh Gud sik sielffuom besynnerliga tilskikkat oc tilegnat haffuer, till eet almænz herredøømps teekn, at han ær en almenningh herre och konung offuer allom tingom. Oc haffuum wy nu begrvnnat oc betractat, at j ey wel kunnen, fore margahanda merkeliga forfall oc saka, vtgøra sadana tyonde som ider bør; thy haffuum wy lagt ider tyonde gærd vpa en motteliga stadga oc sæmia, allaledis som hær epter fölger: fförst, huar bogaman gørj sinom kirkieherre j karp sæædh oc fore sen brødwakka j tridiung rog, vij marker fisk eller j tridiung sædh, eet huit skin eller ij tridiunga sæædh oc j mark smør eller ɉ tridiung; jtem aff huarie røøk, som kallas sudzsi, j tridiung sæædh fore offer; huar gerningxman, som ingte saar, gøre presten om pascha ij tridiunge, om han ensamber ær; æra the tu saman, gøre tha karp fullan; huar hwsman eller bysætisman, then hwss leegt haffuer oc ingte saar, gore presten som andra leghodrengia, thet ære ij tridiunge, oc aff leghoquinna j tridiung. Jtem fore liikstool ij karpa sædh, ffore brvdhawigningh j karp sæædh; ffore inledning epter barn j gangskin. Oc wiliom wy at huar bogaman gøri kirkione j bugaskin eller en tridiung sææd, oc biscopenom ij huithskin aff huario røøk. Thenne forscreffna stadgan oc sæmian wiliom wy, at j obrvthelige halden, oc forbywdom for:de kirkieprestom hær vtøffuer nogot til økia, oc almogan hær vtaff nogot minzska, widh theris xl mark, xx til cronone fatabur, oc xx til biscopens boord vtgiffuande. Kan thet oc sa skee, at biscopen j Abo met sins capitulj raad oc samtykke tekkis at omskipta thenne sæmian oc stadgan i rætte tyondegærd, ta skal thet oss, fornempde Magnus, ingte aamote wara. Till mere wisso latom wy hengia wor secreta nedan fore thetta breff, som scriffuit ær i Stocholm aarum epter Herrens byrd mcccxxx[x?]v, pa warfrva dag natiuitatis. |
|
503 | 1345 | Stockholm | Ruotsi | ruotsi | Kuninkaalliset, Piispat, Kirjeet | Vy Magnus, met Gudz nadh Swerigis och Norgis konung, ok Hemming, met sama nadh biscop j Abo, helsom jder ælskelige kirkiopreste och mene almoghen, som byggen ok boen i Salu¹ och Kim, Aboes biscopsdome², kerliga met Gudh ok ware nadh. Epter thy at altzualdoger Gudh aff syne millelige forsyyn haffuer kallat ider til syne helge troo, som j anamadh haffuen, ok ther epter viderkennyns altzmektogan Gudh i all tingh och besynnerlige i ider tyonde gærd, til huilke j werdskylloge æren bode epter thet gambla och thet nye testamentith, swa³ och epter the helge kirkie bescreffne ræth och menege Suerigis gambla lagh ok godh sidwænie, huilke for:de tyonde gærdh Gudh sik sielffuom besynnerlige tilskyckat och tillægnat haffuer⁴ til eeth almenneligit herredomps tekn, at han ær een almennelighen herre oc konungh⁵ offuer allom tinghom; ok haffuom nw begrunnat oc betracthat, at i saadana sæmio ok tionde gærd wtgøra skulin alleledis som her epter scriffuat staar. Fförst, at epter thy at i kunyn ingelund saadana prestebol gora, som war Swerigis lagh jnnehalder, besynnerlige i aaker, tha skulin j aarlige for idart prestebol, som met ider alment kallas maanpoli, wtgøra tw huith skin, huar bolfast bonde, eller oc eeth pund torre geddor oc eeth goth lass høø eller thess werdh, som thet kan geldha om quindelmesso tiidh. Fför matskot, eeth halfft pund smør gøri huar bonde eller och fæm bogeskin, ok aff huarie koo gøri ena march smør eller thess verdh. Item huar bogeman gøre tw bogeskin synom kirkioherre. Item huar mænniskio gøri retthe tyondh aff ykorna, fugla och alle handa⁶ skogxdiwr, ok samalund aff alle handa fiska, siæl, korn oc sædes tyendhe; togh the som longth fran kirkione byggie,⁷ at the giffua for theris smafiske tiendhe fire bogeskin⁸. Jtem bør kirkeherren haffua eeth bøøste⁹ aff huariom biorne oc boge aff huariom ælge¹⁰ ok reen, ok huar tiendhe reenkalf gøres¹¹ till tyende, eller¹² ok een ortog for huariom reenkalffue. Jtem huar legedreng giffui preste om paske tree bogeskin eller een øre; aff huarie legequinne tw bogeskin eller two ortoghe. Bysæthis eller husfolk, som giffthe ære, giffue preste¹³ om pasche fyre bogeskin eller eeth pund torre geddor. Jtem giffui bonde for brudhvigningh sex bogaskin eller two øre; ffor inledningh epter barns børd tree bogaskin eller en øre. Jtem for liikstaal epter hustru eller bonde, som bolfasthe¹⁴ ærw ok samalunde for them til arffs ære kompne, skal presten haffua ena koo eller hennes werd. Aff the barn, som til lagha aar ære kompne, skal presten haffua for liikstaal een halff mark; aff¹⁵ the barn, som eig¹⁶ ære kompne til lagha aar, skal han haffua tree bogeskin eller een øre¹⁷. Aff then fatige, som eig haffua epter sik offuer tye øris werdh skal presten altz incthe fanga; togh skal han gøri them saadana redhe oc tienist som androm i soknen. Jtem skal kirkien haffua hælffthen af skin tyondhen met presten. Jtem clokkaren bør haffua tree bogaskin aff huariom bondhe. Thenne forscreffne stadgha, sæmio ok tyonde gærd viliom wi at i obrotlige haldhen, ok forbiwdom fordom kirkie prestom her vtaffuer nokat tiløkiæ, ok almoghen her vtaff noghot mintzska, vidh theris xl mark, xx til kronone fatabur ok xx til biscopsbord vtgiffuendhe. Til mere wisso ok vitnisbørd lathum wi hengiæ war secreta nidhan for thetta breff, som screffuit ær j Stokholm aarum epter Herrans byrd mcccxxx[x?]v, pa warffrva dagh natiuitatis. |
|
504 | 1345 | Aspenäs | Ruotsi | latina | Paikallishallinto, Asiakirjat | ||
505 | 1345 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | ||
506 | 1345 | latina | Piispat, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Considerauimus, quod cultus diuinus et honor ecclesie Aboensis fuerit non modicum diminutus ex eo, quod episcopi Aboenses, qui pro tempore fuerant, ad ecclesiam accesserant nimis raro, quia prope ecclesiam, vbi diuerterent ad morandum, non erat eis locus; vnde nos ad supplendum hunc defectum villam, dictam Keris, acquisiuimus, partim pecunia, partim permutacione colonie, que erat fabrice ecclesie cathedralis, Makastada dicte, pro co[m]modo et requiecione nostra nostrorumque successorum. Ne igitur ecclesia per alienacionem colonie memorate suis redditibus defraudetur, bona Lewelax dicta, jn parrochia Pemæren, cum omnibus adiacenciis, optenta pro patrimonio nostro titulo permutacionis de Pawals bothum, parrochie Bælingh, dimittimus eidem ecclesie loco colonie sepedicte, quam alienauimus vt superius est expressum. |
|||
507 | 1346 | Akersborg | Ruotsi | latina | Kuninkaalliset, Kirjeet | ||
508 | 1346 | latina | Piispat, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras jnspecturis Hemmingus, permissione diuina episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestamur, quod ex consensv capituli nostri coloniam in aquilonari parte ville Patasum, parrochia Saw sitam, ipsi ecclesie Saw contulimus et deputauimus perpetuo possidendam tali condicione, quod federa pacis, inita inter Olla Niclisson suosque consanguineos, generos et heredes quoscunque natos et eciam nascituros, ex vna parte, et Olawm Ingimarsson ex altera, jnuiolabiliter perpetuo perseuerent super homicidio patris et fratris predicti, condam jn curia Hartichini perpetrato; super qua pace et concordia, vt predicitur, duratura litteram suam patentem dabunt, ante omnia sigillis suis propriis, qui ea habuerint, et aliis auctenticis sigillatam. Si vero, quod non credimus, predicta bona sibi retinere seu litteram denegare uel pacis federa violare predicte, quantum in eis est, presumpserint postquam de hoc constiterit euidenter, colonia predicta cedit Olauo Ingimarsson, quamdiu voluerit esse seruitor episcopi Aboensis; alioquin redeat ad mensam episcopalem prout fuerat ab antiquo. Jn cuius consideracionis, collacionis et deputacionis euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillo capituli Aboensis presentibus sunt appensa. Acta fuit hec concordia et colonia predicta scotata jn Abo anno Dominj mcccºxlº quinto, jn crastino sancti Henrici, presentibus nobili viro Dan Niclisson, capitaneo Finlandensi, et aliis quam pluribus fidedignis. Sed littera presens data anno proximo subsequente, dominica Quasi modo geniti. |
|||
509 | 1346 | Lödöse | Ruotsi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | I nafn Faþurs, Sons oc þes Hælghæ Ande wi Magnus konunger oc Blanz drøtnyng met Guþz naþom Swerikis, Norikes oc Scane, witande at æncti ær wyssari æn døþrin oc æncti owissæri æn døzens tymi, thænkyænde oc at þen, som mykit hawer aaf Guþi oc hans helghu naþom hær i wærældinne, ær mykit oc harþlicæ plictugher Guþi aff þy til heþers oc þyænist at varæ. #5y huxum vi a oc gyørum Guþi oc hans signaþu moþer Marie til heþers, warræ bæggyæ syælum til helsu oc varræ syndæ afløsn, helbrugþu til hugh oc licama, Guþgawe at swa vare til syælinnæ, wart bæggiæ testament af þy goþze, Guþ hawer oss owærþughum hær i iorþrike iwi andræ mæn af synum naþom laant oc giwit. Først skypum wi oc sætyom til løsn varræ gyældæ …. Siþan giwum vi til kirkiunnæ bygnyng i Vpsalum hundraþa mark suenscæ penningæ, til þen altaræn, þer ær bygder for vars faþers oc faþerbroþers syælæ, et par altara clæþæ, oc et par messu clæþæ prestenom met enum kalc af twa mark sylfs forgyltæn; jtem til Lyncopungs kirkiu bygningh hundraþa mark swænscæ pænningæ, til þen altaren, þer ær bygder for þerræ syælæ, swa mykit sum før ær sakt; item til Scara kirkiu bygning hundraþa marker penningæ, til þen alþaren þer ær oc bygder for þerræ syælæ, swa mykit sum før ær sact; til Strængenæs kirkiu fæmtighi mark pænninga; til Væstræ Aros samuleeþ; til Abo kirkiu bygning hundraþa mark pænningæ; til Vexsyo samuleeþ; siþan allom gramunkaklostrum i Swerike oc i Gotlande hundraþa mark pænningæ til jæmsciptes …. jtem prædicæræbrøþrum i Siktunum þrætyghi mark pænningæ; siþæn hwariu andru clostre af þem lifnaþenum i Swerike tyu mark; jtem barføttubrøþrum i Stocholme fæmtighi mark penningæ; siþan hwariu andru clostre aff þem sama lifnaþe i Swerike tyu mark pænningæ*; jtem hwariu hælghæ andzhuse i Swerike tyu marker; jtem hwariom spitalæ i Swerike samuleþ; …. jtem hwarri kyrkiu þer wi hawum goþz i i Swerike, baþe i køpstaþum oc swa vtan, þer wi hawum jus patronatus til, þre mark, twa prestenom oc clokkaranum enæ half mark pænningæ; jtem hwarri kirkiu ælleghis, þer wi hawum goþz oc egh ius patronatus til, twa mark, oc enæ prestenom; …. jtem hawum vi giwit fatøghum mannom at skiptæ mællom owan scogh oc i Finlande tu hundraþa mark pænninga, j Lynnkøpungs biscopsdøme oc Vexsyo samuleþ, j Scara biscopsdøme hundraþa mark; …. Framleþis til fulkomilse alla fornæfndæ støkke þa sætium wi all var jngiæld i Finlande, skatten, reþupennynge, rughkarpen, falcælæghit oc al annur jngæld, ængom vndantaknom, hvilicæ handæ þe æru, til at gyældæ met vart bæggiæ testamentum, som nu scriwat ær, oc swa til þes vm Guþ skiuter oss nokat i hugh framleþis meer wiliæ gyoræ, þo þessu oskaddu, forbyuþande harþlicæ vndi Guþz ban, varræ fru oc aldræ hælghæ mannæ varom æruingiom, æftekomandom oc hwariom androm manni, hwariæ handa skipilse han hæltz se, þessæ vara skipan æller pant at hindræ, qwæliæ æller til nokra handa skuld at giældæ med utsætiæ før æn var testament æru gulden vppa þen ytarstæ pænningh. Byudum vi oc varom foghata med þessu varu brewe, Dani Niclesson, som nu ær, oc allum þem efter han kunno koma, at han æller þe efte varn døþ ængum manni i værældinni swari æller ræt gyori af þessom varom jngieldum vtan varom exequtoribus, som hær næfnæs æller þem, som þe byuþa af þerræ væghnæ. Kan oc swa tyma at Dan Niclesson falder fra æller vil egh þem giora swa ræt som nu ær sakt, þet vi ey troum, þa skulu vare exequtores med þy varra, som æfte lywer, hawa fult vald vspurþum allom androm mannom at þen tiltaka oc þer i sætyæ, som þøm gyør swa ræt som nu ær sakt, til þet ær løst a ytærstæ pænningh. Siþæn var testament æru gulden som nu ær sact, þa wilyom vi at þe samu jngiæld alsaman aff Fynlande skulu liggiæ oc vara til løsn varræ gyældæ med androm varom jngieldom owan scagha, som førræ sighs, oc sætyum þøm i hænder varom executoribus oc ængom androm at gyældæ war giæld med þøm vndi swa skiæl oc fororþ som øwærst sighs i breweno Executores varræ bæggiæ, oc þess varra, som før dør, vælyom vi heþirlicæ herræ ærchibiscopen af Vpsalum, biscopa af Lynnkøpunge oc Scarum, herræ Nicles Abyornæson, Gøzstaff Tunæson, Magnus Niclesson riddæræ, Joan Cristinæson swen, med þy varra, som æfte lywer …. Nu til staþfestilse þessæ testamentz sætyum vi varræ bæggiæ jnsighle for þættæ breff met varra raþgiwaræ jnsighlum, som hær skulu næfnæs. Frammarmeer vi Hemminger, met Gudz naþ ærchibiscoper i Vpsalum, Pætær i Lynkøpungi, Siggi i Scarum oc Thomas i Vexsyo, met samu naþ kyrknæ byscopæ, Nicles Abyornæson, Gøzstawer Tunæson, Knuter Folcæson, Karl Neskonungsson, Gisli Ælinuson, Vlfwr Abyornæson, Karl Tukæson, Anundur Sturæ, Lawrenz Karlsson, Kætil Glysingh, Israel Byrgersson oc Magnus Niclesson, riddæræ, Joan Cristinæson oc Dan Niclesson, suenæ, vars herræ konungsens fornæfnz raþgiware i Swerike, bindom oss alla saman oc hwarn varra særdelis, swa mykit som hwaryom varra ær loflict af synu embete, oc luwum staþlicæ met þessu brewe for oss oc alla andra þem, som for vara skul lata aller gyoræ viliæ, at halda, styrkyæ oc gøma, vskad at fulkoma al førnæfnd støkke oc hwart þerra, særdelis i sinne makt þet frammarstæ wi formaghum …. som giort, scriwat oc giwit var i Løþesom æfter vars Herræ byrþ þusanda arum þryhundraþa arum fyrityghi oc syæx arum a sanctorum Philippi et Jacobi apostlæ dagh. |
|
510 | 1346 | Tallinn | Viro | latina | Yksityiset, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Anty et Nicke de Borgha salutem in Domino sempiternam. Noueritis nos manu coadunata fidetenus promisisse honorabili viro domino Johanni Albo, aduocato ciuitatis Reualiensis, ad manus honorabilium virorum dominorum consulum ciuitatis eiusdem pro vj marcis denariorum jnfra hinc et instans beati Michahelis (!) festum finaliter persoluendis. Jn cuius rei testimonium sigillum Hinrici, dicti Tetteke, de Borgha presentibus est appensum. Datum Reualie anno Domini m°ccc°xl° sexto, feria sexta ante quartam dominicam post festum pasche. |
|
511 | 1346 | Åbo | Suomi | latina | Yksityiset, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras inspecturis Laurencius, frater domini Ernwasti, bone memorie, condam curati in Kirkeslet, Vichingus ac Olauus, generi eiusdem, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes, quod post mortem domini Ernwasti predieti, qui ab intestato discessit, de ordinacione bonorum suorum mobilium et immobilium quorumcunque, intuitu ecclesie acquisitorum, facta per venerabilem patrem et dominum, dominum Hemmingum, miseracione diuina episcopum Aboensem, et capitulum ibidem, reddimus totaliter nos contentos, videlicet quod curia dicta Øfræby et, si qua sunt, alia cum omnibus eorundem pertinenciis cedant fabrice ecclesie Aboensis etc.; de singulis aliis eadem ordinacione contentis renunciantes omnibus cauillacionibus seu viis juris, siquas haberemus conswetudinis siue facti amplius exigendj seu dictam ordinacionem qualitercunque jmpetendi aut sibi in aliquo derogandj. Jn cuius recognicionis euidenciam sigilla nostra vna cum sigillis discretorum virorum Hærmannj Hundabæk, Mathie Skælgæ, Nicolaj Erland et Detmari Lydinskeyde, ciuium Aboensium, presentibus sunt appensa. Actum et datum Abo anno Dominj mºcccºxl sexto, secunda die pentecostes. |
|
512 | 1346 | latina | Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras inspecturis Nicholaus Ripsa², curatus in Pemera, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium recognosco me bona mea in Æfræbomynne³ situata, intuitu partim persone, partim ecclesie acquisita, mobilia et immobilia, cum pertinenciis vniuersis soluisse et skotasse venerabilj in Christo patri ac domino meo, domino Hemingo, diuina miseracione episcopo⁴ Aboensi, perpetuo possidenda, et postmodum cum eodem permutacionem fecisse in hunc modum, videlicet quod ipse michi predicta bona integraliter reddidit⁵ et skotauit perpetuo per me possidenda [et meos heredes. Ego vero sibi bona mea mobilia et immobilia, Kuffris dicta, cum pertinenciis vniuersis tradidi et scotaui perpetuo possidenda*]⁶. Testes autem huius skotacionis, dicti fasta, sunt hij; videlicet ex parte mea: Herm.annus Rothernundh,⁷ Wddo, Johannes in Læpistadhum,⁸ Paulus ibidem,⁹ Johannes Bukker,¹⁰ Olaus de Tursonpera,¹¹ Olaus in Waltalum,¹² Ollj Pursi,¹³ Haquinus Ripsa,¹⁴ Benedictus Galne et Ragualder.¹⁵ Ex parte vero episcopi super bonis prædictis in Æfrabomynne¹⁶ hii sunt testes, dicti fastar: dominus Iohannes, curatus in Masku,¹⁷ Hinrichinus¹⁸ ibidem, officialis Danielis, Petrvs Riicher,¹⁹ Guduastus,²⁰ Anti aff Sukkis, Ragualdus aff Haganum,²¹ Andris Villmen,²² Laurencius²³ af Nousis, Ragualder aff Tammisari,²⁴ Paual af Kangas, Anti ibidem, Jngi Lemponen²⁵ et Thorchillus Ionisson,²⁶ Jn cuius rei testimonium sigilla venerabilis in Christo²⁷ patris, dominj Hemingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, predicti dominj Johannis, curati in Masku, Hinrichini²⁸ ibidem, dominj Benedicti, curati in Væsilax,²⁹ Nicholai Finland vna cum meo³⁰ proprio presentibus sunt appensa. Datum anno Dominj mºcccºxlº sexto³¹, jn crastino sancti Iohannis baptiste, quando et skotacio bonorum predictorum in Æfrabomynne³² facta³³ fuit; skotacio vero bonorum in Koworiss³⁴ anno Dominj mºcccºxlº quinto,³⁵ tercia³⁶ die penthecostes, apud ecclesiam Wirmo. |
|||
513 | 1346 | Stockholm | Ruotsi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Benificam¹ diuine largitatis graciam, qua nos Deus, licet procdulor(!) minus dignos, ad regie dignitatis honorem et fastigium sublimauit, recognoscentes semper circa [nos] misericorditer exhibitam, vt tenemur ea, que ad sui sancti numinis² cultum et domus sue decorem, merito extollendum, a suis pie fidelibus ordinantur et fiunt, grato et leto semper mentis affectu amplectimur, regiisque³ fauoribus prosequimur et fouemus. Jgitur tenore presencium constare volumus vniuersis, tam presentibus quam futuris, quod nos bona, dicta Keris, jn parrochia Nummis, dyocesis Aboensis, per venerabilem patrem, dominum Hemmingum, diuina miseracione episcopum jbidem, juste et legaliter acquisita et ad vsus honoremque ecclesie sue Aboensis predicte pia consideracione collata, cum eorum bonorum adiacenciis vniuersis, nullis penitus exceptis, quocunque nomine censeantur, familiisque et personis jn eisdem bonis commorantibus, sub nostram proteccionem recipimus in tutele graciam⁴ (graciam) specialem; dantes, concedentes et tenore presencium declarantes bona predicta cum familiis et personis jn eisdem exsistentibus ab omnibus exhibicionibus, jmposicionibus⁵ et aliis solucionibus quibuscunque, ordinariis aut extraordinariis, juri nostro regio debitis, eciam si generale subsidium de toto regno requiri aut expedicionem nostram generaliter euocari contingat, libera penitus et exempta, quam excepcionem et libertatem in [e]terno semper vigore et robore perseuerare⁶ volumus et durare⁷; prohibentes sub optentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie exsistat, bona antedicta seu personas uel familias jn eisdem exsistentes coutra hanc nostre libertatis graciam jmpedire uel impetere quomodolibet audeat uel presumat, prout Dei omnipotentis jndignacionem et grauem vlcionis nostre rigorem voluerit euitare. Datum Stocholmis⁸, sub sigillo nostro, anno Dominj mºcccºxl sexto, crastino beate Marie Magdalene, jn presencia nostra. |
|
514 | 1346 | ruotsi | Kuninkaalliset, Kirjeet | ||||
515 | 1346 | latina | Inskriptiot ja esineet | ANNO . DOMINI . M°CCC°XL°VI° . HVNC . CALICEM . FECIT FIERI LAVRENCIUS . ARNBERNI . CANONICVS . ABOENSIS . ECCLESIE . SVE . SALTWIK . |
|||
516 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicant sanctitati vestre humiles vestri filij, tam pauperes presbiteri quam clerici infrascripti de remotissimis partibus mundi, scilicet de regno Swecie, nulla beneficia ecclesiastica assecuti, quatenus eis specialem graciam facientes de aliquibus beneficijs ecclesiasticis, cum cura uel sine cura vacantibus uel vacaturis, eisdem dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, reseruatione, inhibitione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus alijs non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus vt in forma. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat e. s. v. Johannes Henekini, presbiter Strenginensis diocesis, [quatenus sibi specialem graciam facientes de aliquo beneficio ecclesiastico, cum cura uel sine cura spectante] ad collationem, [prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi vacat ad presens uel quam primum vacauerit, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini miserabiliter prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruacione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus deputatis vt in forma].* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat pro omnibus decem vsque etc:a. R. Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat R. Datum Auinione iiij idus februarii anno quinto. |
|
517 | 1347 | Örebro | Ruotsi | latina | Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat | Jn nomine Dominj amen. Cum protestacio ex certis et racionabilibus causis interiecta tueri solet protestantem et conseruat ius eidem, jdcirco nos Laurencius de Valendatwnum, Vpsalensis, Tyrgillus de Hwsawist, Lyncopensis, Petrvs de Flodhom,² Strengenensis, Laurencius Bobierg,³ Arosiensis, et Væmundus,⁴ Vexionensis et Lyncopensis, ecclesiarum canonicj, coram vobis nobilibus viris, domino Vlphone Abiørnasson,⁵ milite et legifero in Thyheradh, Algoto Bendiksson,⁶ Vesgocie, et Torgero, Vermelandie legiferis, ad corrigendum, reformandum et ad vnam concordanciam et conuenienciam leges singulorum legiferatuum regni Suecie redigendum per magnificum principem, dominum Magnum, Suecie, Noruegie et Scanie regem nostrum. Ørabro destinatis,⁷ sub anno Dominj millesimo trecentesimo quadragesimo septimo,⁸ octauo die mensis Marcii, hoc est feria 5:a⁹ ante dominicam Letare proxima, in curia predictj dominj nostri regis Ørabro personaliter, principaliter [constituti], omnes et singuli et quibus¹⁰ (ͻ: quilibet) nostrum in solidum dicimus et protestamur et, quantum in nobis est, expresse contradicimus in hiis scriptis, sicut eciam vicesima prima die mensis Februarii anno et loco supradictis in vestra presencia contradiximus et protestati fuimus viua voce, quod¹¹ [propter] vestram correccionem, addicionem, diminucionem seu quamcunque¹² aliam in legum vestrarum concordanciam ordinacionem iuri canonico nostro scripto, statutis nostris synodalibus et prouincialibus, necnon priuilegiis papalibus, regalibus¹³ aut aliis quibuscunque, ad tuiciones et libertates clero et ecclesiis regni Suecie concessis et¹⁴ indultis, ac consuetudinibus antiquis, in fauorem ecclesie introductis et hactenus legaliter et canonice obseruatis, in nullo tacite uel expresse possit aut debeat derogari, sed difficultates et dubia in dictarum legum vestrarum tractatu emergencia, quorum declaracio excedit vires nostras, prelatorum nostrorum dominorum episcoporum iudicio et examine (ͻ: -ni) sine addicione uel diminucione quacunque reseruauimus (ͻ: -uamus). Acta fuit et perlecta hec protestacio in presencia nobilium et aliorum quam plurium discretorum ad presentis negocii expedicionem destinatorum, prout superius est expressum, anno, die et loco supradictis. Jn huius ergo nostre protestacionis euidenciam firmiorem sigilla discretorum virorum dominorum Haquini de Glanshamar, Petri [de Askir]* et Iohannis de Kiill, scolastici de Ørabro, presentibus sunt appensa. |
|
518 | 1347 | latina | Paikallishallinto, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Jachobus Andrisson, legifer parcium orientalium iuris finnonici, in Domino salutem. Tenore presencium euidenter rocognosco, me secundum legum nostrarum statum verum proloqutorem, dictum forskiælaman, super bonis seu prediis, que Nicholaus Ingeualdzson, a se suisque heredibus alienans, tradidit et assignauit jure perpetuo possidenda jn generali placito, habito in curia conuiuii sancte Gertrudis [in] Vlfsby, presentibus parochianis, curato et ciuitatensibus ibidem, manifeste permansisse prout in littera priori super bonis prescriptis testes skotacionis, dicti fastæ, conscripti habentur nominatim, vbi et ego presencialiter pro vno vidhærwaroman conscriptus sum et non pro proloqutore veraciter, vt deceret, scriptum. Jn huius recognicionis euidens testimonium meo sub sigillo. Anno Domini m°ccc°xl septimo, dominica Letare. |
|||
519 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Significant sanctitati vestre pauperes presbiteri et clerici de regno Swecie, nulla beneficia ecclesiastica assecuti, suas innumeras et infinitas miserias, paupertates, pericula et defectus, quorum omnium in veniendo Auinionem tam corpore quam rerum possessione teste veritate et experientia participes fieri dinoscuntur. Quare humiliter supplicant sanctitati vestre lacrimosis vocibus et precibus deuotis, quatinus dignetur sanctitas vestra ipsorum statui tam flebili et omni solatio destituto per solitum benignitatis affectum ob reuerentiam passionis crucifixi misericorditer compati et gratiam sanctissime sedis apostolice impertiri. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem supplicat Petrus Geruati, clericus Strengenensis diocesis, [quatinus sibi specialem gratiam facientes de aliquo beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura, spectante] ad collationem, [prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi vacat ad presens vel quam primum vacauerit, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini misericorditer prouidere cum acceptione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus] cum clausulis [oportunis et executione deputatis vt in forma]. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat pro istis decem in forma. R – Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. – Datum Auinione iiij nonas aprilis anno quinto. |
|
520 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Dilecto filio Petro Geruati, clerico Strengensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas et alia tue merita probitatis, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi premissorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura uel sine cura, cuius fructus, redditus et prouentus, si cum cura, vigintiquinque, si uero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime ualorem annuum non excedant, spectans ad collationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri … episcopi Aboensis, si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi uacat ad presens uel cum uacauerit, quod tu per te uel procuratorem tuum, ad hoc legitime constitutum, infra unius mensis spatium, postquam tibi uel eidem procuratori vacatio illius innotuerit, duxeris acceptandum, conferendum tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donationi apostolice reseruamus, [districtius inhibentes dicto episcopo ne de huiusmodi beneficio interim et ante acceptationem eandem, nisi postquam ei constiterit, quod tu vel procurator predictus illud nolueritis acceptare, disponere quoquomodo presumat, ac decernentes ex nunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari, non obstantibus, si aliqui super provisione sibi facienda de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales apostolice sedis vel legatorum eius litteras impetraverint, etiam si per eas ad inhibitionem, reservationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus preterquam auctoritate nostra huiusmodi beneficia expectantibus te in assecutione dicti beneficii volumus anteferri sed nullum per hoc eis quoad assecutionem aliorum beneficiorum preiudicium generari, aut si eidem episcopo vel quibusvis aliis communiter uel divisim a dicta sede indultum existat quod ad receptionem vel provisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint quodqve de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collationem, provisionem seu quamvis aliam dispositionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus huiusmodi nostre gratie impediri valeat quomodolibet vel differi et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis. Nulli ergo etc. nostre reservationis, inhibitionis, costitutionis et voluntatis infringere etc.]. …. Datum Auinione iiij nonas aprilis anno quinto. In eodem modo: Venerabili fratri archiepiscopo Rigensi et dilectis filiis … preposito ac Thydemanno, dicto Pampa, canonico ecclesie Aboensis, …. Datum ut supra. |
|
521 | 1347 | Kaland | Suomi | latina | Paikallishallinto, Kirjeet | ||
522 | 1347 | Kyrkesund | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Wij Magnus, met Gudz nadh konunger Swerigis, Norigis och Skone, kwnnoghom allom mannom, som thetta breff see eller høre ath aret epter Gudz byrdh mcccxlvij°, annan daghen epter assumpcionis Marie, haffde skærie karla aff Wiborghs vældj warit fore oss och tedde oss sin vonda och tunga fore oss och vorom gothom mannom, som tho næste os wore, som the om longan thymæ tolt hadhe, och bodo oss ødmiwkliga at wi skuldom them nokon lysæ gøre fore wore siæl sculdh. Tho lyddom wy thera bøn och voghom thera tunge i mellan oss och wore mannom och vnthom them thenne lysæ, som i tesse breffue ær vtscriffuat; fførst vnnom wj them Karelomen, som boo vestan Korsnæs, at the skulu eth pund smør gøra aff hwario tækth fore thera arliga erffwode, och skule ey bode skyldoghe wara smøret gøræ och erffwodet, vtan thet kunde swa wara fore enkanneliga falle sculdh, at wj them tilsagdom serdelis met wore breffue. Jtem giffuom wj them Karelom aff Wiborgs welde ewinnelikæ vm førslur, som the haffua her tiil giort til Vielanda. Jtem staddom wi om thet nøthet, som the, som boo i Viborgx soken, sculu giffua fore thera ærffuidz løsn, ath thet scal wara xij øris nøth och ey bætre. Llather ey fougthen sig nøya ath nøthet, læggen fram xij øre och ware sydhan bøndrøna sak løsæ fore hvart nøth. Jtem vnnom wi them nadheligæ om thet punda smøret, som the æghæ gøra aff jordhen, at tho ffadher oc modher dødh ærw, arffwet comber i och barnen skilias aath, at thet geldet scal mynskas at tritiungenom i hwario punde. Jtem vnnom wi them, ath the moghe aff Nylenninghiom oc androm mannom køpa och framdelis inbyrdis i mellan sik sælia och bytha alla ætande warur och thet godz, som ther nødtorfftelika vidhertorffua til thera biscapelse; klædhe eller andre godz sculu the j worom køpstadhom køpe och sælie. Jtem vnnom wi them, at the mogho fore thera torfft sculdh hæsta aff landenæ føra, och ey ingre hæst en viij wintra gamblan och ey bætre en iiij marker peninga. Fforbiwdhom wi hwariom manne them at hyndra a mothe thessom worom nodhom, som wi haffwm nw met them giort, swa framt at han wil wore nadhe och hyllest elska. Thetta breffue war giort viij daghen epter sancti Laurencii vidh Kyrkioswndh, vnder wore incigle. |
||
523 | 1347 | Kyrkesund | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod constitutis in presencia nostra presencium exhibitoribus colonis nostris in et apud Hælghuaa et grauiter conquerentibus coram nobis, quod vltra ius consuetum diuersis grauaminibus in vecturis et aliis fuerant pregrauati, pia compassione inducti misericorditer duximus indulgendum, quod de omnibus vecturis et vectigalibus faciendis sint amodo liberi penitus et exempti, nisi sicud ex antiquo iure, temporibus videlicet domini Haraldi Aelgh militis, bone memorie, facere consueuerunt, nisi eciam per mandatum nostrum personale aut litteras nostras seu per eum, qui aduocatus generalis nostro nomine fuerit, ipsos specialiter duximus requirendos, nec ad labores et operas ad vsus curie nostre Hælghuaa predicte impendendas quomodolibet tenebuntur, nisi sicud consueuerunt ex antiquo. Ymmo cum ad curiam et quociens ex debito laborabunt, ex ipsius curie prouisore, quamdiu laborauerint, recipiunt (!) alimenta. Jnsuper si predia nostra, in quibus resident, per eorum sollicitudinem contigerit dilatari, eciam nostri redditus debebunt similiter augmentari, vnde per graciam nostram districcius prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium seu quiuis alter, cuiuscunque condicionis aut status existat, predictos colonos nostros aut eorum aliquem contra hanc graciam nostram eis indultam in perpetuum quomodolibet audeat impedire, prout indignacionem nostram et regiam vitare voluerit vlcionem. Datum apud Kirkiusund anno Domini mcccxl septimo, feria tercia infra octauas assumpcionis beate virginis. |
||
524 | 1347 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Kirjeet | Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie ac Scanie, omnibus et singulis dyocesim Aboensem inhabitantibus graciam jn Domino et salutem. Quia ex quadam inducta consuetudine jnoleuerat, quod decime frugales¹ longe post annone vestre expaleacionem curatis ecclesiarum vestrarum annis aprilis² (ͻ: singulis?) exhibentur, in cuiusmodi³ decimacione, quam omnino suspectam reputamus, non modica fraus committitur non solum in cleri preiudicium, verum eciam in animarum vestrarum obprobrium sempiternum, volumus et vobis sub obtentu gracie nostre⁴ firmiter precipiendo mandamus, quatenus decimas vestras frugales predictas⁵ clero debitas de agro, sicut Deus vobis plus vel minus dederit, sine omni diminucione atque fraude prompte, expedite et irrecusabiliter exsoluatis, nullatenus omissurj. Datum jn castro nostro Abo⁶ anno Dominj mcccxl septimo,⁷ die beatj Egidij abbatis. |
|
525 | 1347 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Kirjeet | Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus et singulis dyocesim Aboensem inhabitantibus salutem et graciam. Noueritis, quod nos, ad venerabilis in Christo patris, nobis dilectj Dominj Hemmingi, miseracione diuina episcopi Aboensis, instancias fauorabiliter inclinati, irreuocabiliter duximus admittendum, quod quociens idem dominus episcopus Hemmingus, qui nunc est, et is, qui pro tempore fuerit, in officio procuracionis penes vos transiuerit, cum sagenis vestris trahendis, sicut hactenus, de vestri (ͻ: vestra) beniuolencia feceratis, jta sibi amodo ex mandato nostro voluntarie et efficaciter seruiatis, nullatenus omissurj. Datum jn castro nostro Abo anno Dominj mcccxl septimo,¹ die beatj Egidii abbatis. |
|
526 | 1347 | Åbo | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Vi Magnus, met Gudhz nampn (ͻ: nadh) konunger Swerikis, Norigis ok Skano,² konungh (ͻ: kunnogt) gyorum allum mannum,³ ath j Abo hws æpthe wars Herre⁴ byrdh mcccxlº septimo⁵ areno, a sancti Egidij abbatis⁶ dagh, biorne⁷ (ͻ: kærde) biscop Hænninger⁸ (ͻ: Hemminger), war andeliken fadher, fore oos, ath eth fiskeri, som heethe Kumoboo aa,⁹ matte ey byggias¹⁰ lagliga aff rætthum æghandum. Tha¹¹ domdum¹² wi ath hwar ma byggia i aanne¹³ som [hwar] ægher¹⁴ j landheno, tha¹⁵ (ͻ: togh) swa, aath biscopen¹⁶ (ͻ:skipledin) ey trængis¹⁷ ok fisken ey hindris,¹⁸ æpter enne¹⁹ nempd,²⁰ sum allum æghændomen a[th]nøgher.²¹ Ok the nempd skal skudha²² hwru breedh²³ almenne ledhenn²⁴ skal wara, swa ath [hon] enghen²⁵ manne hindhre. Scriffuit j dagh ok stadh som forra ær²⁶ sakth. |
|
527 | 1347 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dej gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem jn Domino sempiternam. Constare volumus omnibus¹⁰ euidenter, quod nos¹¹ ecclesiam Aboensem cum omnibus bonis suis infrascriptis, que sunt Leuelax¹² in parrochia Pemarum,¹³ Korpæla¹⁴ cum coloniis¹⁵ sibi adiacentibus Yfræby,¹⁶ Muthusa, Sudhe[n]vayuio,⁴ Yrias, Sywenpæra,⁵ Læmu,⁶ vnam koloniam in Kisku¹⁷ et aliam coloniam in Saw,⁸ quem (ͻ: quam) Jacobus Dyækj¹⁸ ipsi ecclesie rite donauit, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus specialem, dimittentes sibi bona premissa vna cum familiis in eisdem residentibus ab omnibus exhibicionibus, imposicionibus ac aliis solucionum grauaminibus quibuscunque, consuetis et non consuetis, nobis et iuri nostro regio debitis, nullis penitus exceptis, quibuscunque nominibus censeanciorum (ͻ: censeantur), eciam si subsidium de toto regno requiri contingat, libera pariter et exempta; vnde per graciam nostram districte prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium sev quiuis alter, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie existat,¹⁹ eandem ecclesiam in bonis suis premissis aut eorum aliqui (ͻ: -quo) siue eciam aliquem de sua familia contra hanc nostram graciam sibi indultam presumat quomodolibet impediri (ͻ: -re), prout indignacionem nostram et regiam vlcionem duxerit euitandam. Datum jn castro nostro Abo, dominica proxima post Egidij.²⁰ |
|
528 | 1347 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Suecie. Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos villanis Vlsby tenore presencium licenciam concedimus specialem cum mercimoniis et bonis suis venalibus ad villam Kwma jn ipsa octaua epiphanie Domini veniendi ibique standi singulis annis vsque ad festum pasce ad negociaciones quascunque cum quibuscunque personis ita, quod nobis in tributis nostris non preiudicent, licite exercendi (ͻ: -das). Vnde per graciam nostram districtius prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum seu eorum officialium vel qujuis alter, cuiuscunque condicionis aut status existat, predictos villanos de Vlsby aut eorum aliquem contra tenorem presencium presumat quomodolibet impedire, prout graciam nostram diligere voluerit inoffensam. Datum in castro Abo anno Dominj 134 septimo, fferia 2:a proxima ante diem natiuitatis beate Marie virginis.] |
|
529 | 1347 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Quia ad vitandum periculum animarum inter clerum et commvnitatem dyocesis Aboensis duximus statuendum, quod decime frugales de agris sine fraude amodo¹ perpetuis temporibus exsoluantur, volumus et perpetuo precipimus obseruari, quod, si forsan clericus aliquis parrochianum suum aliquem de iniusta decimacione suspectum habuerit et ipsum requisiuit de iusta decimacione, tunc taliter incausatus duos testes secum debet producere et iurare, quod testes, presencialiter tunc producti, presentes fuerunt et viderunt, quod recte et legittime decimauit. Alioquin suum nichil reputabimus iuramentum. Datum jn castro nostro Abo² anno Dominj mcccxl septimo,³ feria tercia ante⁴ natiuitatem beate virginis. |
|
530 | 1347 | latina | Kaupungit, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras visuris vel audituris proconsules et omnes consules ciuitatis Aboensis salutem in Domino sempiternam. Noueritis, nos vidisse litteras magnifici principis et dominj, dominj Magni, Dei gracia regis Swecie, Norwegie et Scanie, sub sigillo ad causas non abolitas nec in aliqua parte sui viciatas, de verbo ad verbum in hunc modum: Wy Magnus met Gudz nadh (etc. Se n. 120). Jn cuius rei testimonium sigillum nostre ciuitatis Aboensis predicte presentibus est appensum. Scriptum anno eiusdem mcccxl septimo, in profesto natiuitatis beate virginis gloriose.] |
|||
531 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | ||
532 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis vester Thidemannus Wlfhardi, canonicus Aboensis, ambaxator illustris principis domini regis Norwegie et Swecie, quatenus sibi plenam remissionem omnium peccatorum suorum semel in mortis articulo a pena pariter et a culpa concede[re] dignemini de gratia speciali vt in forma. – Fiat. R. Item supplicat idem Thidemannus, quatenus sibi in personam dilecti fratris sui Wilikini Wlfhardi, rectoris parrochialis ecclesie de Karis Aboensis diocesis, specialem gratiam facientes de canonicatu ecclesie Darbatensis cum plenitudine juris canonicj dicto Wilikino dignemini prouidere, prebendam uero ac dignitatem, personatum uel officium, cum cura vel sine cura, si que, si qui vel si qua in dicta ecclesia Darbatensi vacant (!) ad presens vel cum simul aut successiue ibidem vacauerint (!), conferendum dicto Wilikino donationi apostolice reseruatis cum acceptacione, inhibicione, decreto et clausula anteferri, non obstante quod dictam ecclesiam de Karis noscitur obtinere, cum omnibus alijs non obstantibus et clausulis oportunis ac executoribus. – Fiat. R. Item supplicat idem Tidemannus, quatenus sibi in personam dilecti sui Dionisij Anquille, clerici licenciati in artibus bacallarii in legibus Morinensis diocesis, specialem [gratiam] facientes de canonicatu ecclesie sancti Petri Toralcensis Tornacensis diocesis ….. dicto Dionisio dignemini prouidere …. Fiat. R. Item supplicat idem Tidemannus, quatenus sibi in personam dilecti familiaris et seruitoris Henrici, dicti Nauegheer, clerici Tornacensis diocesis, specialem graciam facientes de aliquo officio matricularum seu custodie sine cura, spectante communiter vel diuisim ad collationem, presentationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem abbatum et conuentuum sancti Petri et sancti Bauonis Gandensis monasteriorum, ordinis sancti Benedicti dicte diocesis … dicto Henrico dignemini prouidere …. Fiat. R. Et quod transeant sine alia lectione …. Fiat. R. Datum Auinione VI idus septembris anno sexto. |
|
533 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Dilecto filio Thidemanno Wlfhardi, canonico Aboensi, salutem etc:a. Prouenit ex tue deuotionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reuereris, ut petitiones tuas, illas presertim, que anime tue salutem respiciunt, ad exauditionis gratiam admittamus. Hinc est quod nos tuis supplicationibus inclinati, ut confessor tuus, quem duxeris eligendum, omnium peccatorum tuorum, de quibus corde contritus et ore confessus fueris, semel tantum in mortis articulo plenam remissionem tibi in sinceritate fidei, unitate sancte Romane ecclesie ac obedientia et deuotione nostra uel successorum nostrorum Romanorum pontificum canonice intrantium persistenti auctoritate apostolica concedere valeat, deuotioni tue tenore presentium indulgemus, sic tamen quod idem confessor de hijs, de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam tibi per te, si supervixeris, vel per heredes tuos, si tunc forte trancieris, faciendam iniungat, quam tu vel illi facere teneamini, ut prefertur. Et ne, quod absit, propter huiusmodi gratiam reddaris procliuior ad illicita imposterum committenda, volumus quod si ex confidentia remissionis huiusmodi aliqua forte committeres, quoad illa predicta remissio tibi nullatenus suffragetur. Nulli ergo etc:a nostre concessionis et uoluntatis infringere etc:a. Datum Auinione vj idus septembris anno sexto. |
|
534 | 1347 | Vårdö | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie ac Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, quod nos venerabili in Christo pratri, domino Hemingo, miseracione diuina episcopo Aboensi nobis dilecto, solucionem butiri, dictam førmark, quam jn Nylandia et aliis locis sue dyocesis hactenus habuerat, ab omnibus exnunc, [a] quibus ante, solui¹ omnino volumus et mandamus. Datum apud Alandiam, jn insula dicta Wærdhø, anno Dominj mcccxlvjj,² feria 2:a infra octauas natiuitatis beate virginis. |
|
535 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis Elauus, prepositus ecclesie Aboensis, quatinus sibi plenam remissionem omnium peccatorum suorum a pena pariter et a culpa semel in mortis articulo concedere dignemini de gracia speciali ut in forma. – Fiat. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione iiij° jdus septembris anno sexto. |
|
536 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | ||
537 | 1347 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis uester Tidemannus Wlfhardi, canonicus Aboensis, illustrissimi principis domini regis Swecie et Norwegie ambaxiator, quatenus omnibus vere penitentibus et confessis, qui sermonibus suis interfuerint, aliqualem indulgenciam pro qualibet vice, prout vestre placuerit sanctitati, concedere dignemini ut in forma. – Fiat de quadraginta diebus. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione xviij kalendas octobris anno sexto. |
|
538 | 1347 | Åbo | Suomi | ruotsi | Paikallishallinto, Asiakirjat | Allom them² thetta breff høræ eller³ see sændher Biørn⁴ Lagman æwerdelika helso met warom Herre. Thet see allom witherlegit om j strøm i Kunnoboo(!) oc (ͻ: aa), som⁵ heter Lanmas (!),⁶ mik haffua dømpt at byggia⁷ epter konunkx dome och xij⁸ synemanne witner,⁹ swo at inghum skipleedh fortagis¹¹ vp eller nidher ath fara, bodhe tær och anderstaadh, ther biscopsins landh ligger, frælsth¹¹ watnit mith i oena¹² at byggia,¹³ som førre¹⁴ war sakt; nærwarende bodhe ærlegwm klærikom och leykmannom, swa at inghum dirffuis til nokre forfiske gøra met¹⁵ kolkwm, næthiom eller nothom jnnan j¹⁶ aaminne eller vthan,¹⁷ wthan swa som laagh sægia. Thetta breff war scriffuat i Abo epter wars Herræ byrdh m¹⁸ arum ccc¹⁹ arum xl²⁰ arum ok siwendhe²¹ areno,²² om sancti Kalixti daagh vnder mit incigle. |
|
539 | 1347 | latina, ruotsi | Yksityiset, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras inspecturis Gøbolinus Lon, ciuis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, me bona mea Jænissare wlgariter nuncupata, intuitu persone acquisita, cum agris, pratis, pascuis, piscariis et aliis pertinenciis quibuscunque, tam nouiter per me emptis, quam per antiquos possessores acquisitis, prout sepes breuis in valle, dicta Hals, inter duas aquas se extendit, vendidisse venerabili in Christo patri domino Hemingo, diuina miseracione episcopo Aboensi, pro centum quadraginta¹ marchis sweue monete nunc currentis, per me integraliter iam leuatis, et skotasse sibi suisque successoribus perpetuo possidenda aut alias ordinanda pro suo libitu (ͻ: -to) voluntatis, sub testibus infrascriptis, dictis fasta, videlicet Claus (ͻ:-uo) Erland, Conrado Pictore, Laurencio Visthica, Thorstano Knap, Claus (ͻ: -uo) Beltaræ, Waltero, Andrea Kræmæræ,² Hennichino Lydhenskedhe et forskælaman me Gøbolino supradicto. Jn cuius vendicionis, skotacionis, solucionis et perpetue alienacionis euidenciam sigillum ciuitatis Aboensis et meum presentibus sunt appensa. Datum anno Domini mºcccºxlº septimo,³ fferia 4:a⁴ proxima post Katerene(!).Allom them, som thetta breff seandis wardha, helssar jagh Gebolinus Lon, borghare i Abo, i Herranom euinnerliga. Thet skal allom vetherligit vara, ath iach haffuer solth vördighom fadher j Christo, her Heming, med Gudz miskund biscop i Abo, mitt iorda godz, som mich sielff tilhörde, benempd Jenisari, med åkrar, engiar, mulebethe fijskerii oc alla handa andra tillagwr, som iach bodhe nyliga köpt haffwer, oc iemwäll aff forene haffdh oc aldher ther til förwerffuat är, sosom then rågårdhen vtj dalen, benempndh Hals, emellan tw waten sig wth strecker, för cxl march swensk, som är nw gengsth myntt, huilkit iach tilfyllist haffwer vpburit oc annamat. Oc therfore tilegnar iach honom oc hans epterkommandom ewerdelige eghande eller annarlundha skickande epter theres vilies behagh vnder epter:ne (scriffne) vithne, som kallas the fasta, thet är Claes Ärlandson, Kort Molare, Lars Vistika, Torsten Knap, Claes Beltare, Valter, Anders Krämare, Henichinus Lydenskäde oc förskälaman, sammpt med mich, fornempnde Gebolino. Til huilkin sälnings, skötnings oc euerdelige tilegnilses visse oc vithnes börd är Abo stadz incigle med mitt egit hengt för thetta breff. Datum anno Domini 1347, feria 4 proxima post Chaterine.] |
|||
540 | 1347 | Borgå | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Wij Magnus, met Gudz nådom konunger Swerigis, Norigis och Schott (= Schones), kungørom allom mannom att wij denne breffuisarom, som boo i Öffwerby, han heeter nu Sottungzby, Heldersby, heeter nu Öster Sundom, Gudzstens by i Wester Sundom och allom Haukosma Sundona, all thera gambla inbunden watn, som her Peder Jönson, her Markus (= Mathias) Kettelmunson och andre wåre fougta i Österlandom haffwa them met wårom doom tildömt, och sochne männer aff Hattalom, thet Hwsoom och Öster Sundom är, hafwa för them hindrat orätteliga, dömom till them och thera arffwom till ewärdelig ägor, wiliande att hwar, som them i them samma watnom oftare hindrar eller qwäll[ier], haffwa förbrutit xl mark til wåre eenn sak. Schriffwit i Borgo, året effter Gudz bördh 1347, odensdagen näst före sancti Thome dagh, vnder wåre dom jndzigle, närwarande biscop H[emming] aff Abo och Göticko Skytte, wårom fougta i Österlandom. |
|
541 | 1347 | latina | Piispat, Kirjeet | Littera Hemmingi episcopi Aboensis anno 1347 [data] de coemiterii in Ulfsby consecratione. |
|||
542 | 1348 | Kumo | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Vi Magnus, met Gudhz nadhom konunger Swerikis, Norigis ok Skane,² byudhum³ ider allom, [som] byggia⁴ ok boo j Kumo sokn, vndi⁵ xl mark⁶ ath i atherbyrggen thet⁷ laxavirke⁸ j Lammas, som j olaglikæ haffuen vpbrythet fyri⁹ biskop Heminghe aff Abo, jnnan midsomars dagh, som forsth komber. Lathen thet ængeledis ok bothen xl mark til triskiptis fyri vældhet. Scriffuath j Kumo¹⁰ areth æpte Gudz byrdh mcccxlviij,¹¹ die beate Scolastice virginis,¹² vndi¹³ varo dom incigle, næ[r]uarande Geriko Skyttæ,¹⁴ fogdhe j Østherlandom. |
|
543 | 1348 | Kumo | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, mät Gudz natom konger Swerikis, Norikis oc Scane, allom täm tättä breff horä eller seä quäliom (= hälsom) met Gute. För tän skuld at ware byämän i Vlsby haffwa sik kijärt at somlike män, som a landeno boär, huilke som bystene (?) wartä i tere stat, fara wäldelikä bort aff statenom, them ängen rät giörande; för ty bijutam vi varom foghatom oc länsmannom i Satagunnom hartelikä vnder varä rät at te, swa optä som te til warthe sagthe af tem sama warom byamannom, at te tom rät giöra äfte ty som laghen til sighiä, oc late tät ingelätis, swa framt wm te wiliä egh warä wrete oc ohyllest faa. Scriwat i Kumo aret äfte Gudz byrt mcccxl octauo a sancte Scolastice dagh vndi varo dom insigle, neruarande biscop H[emming] af Abo ok Geriko Skyckä (= Skyttä), varom foghata i Osterlandom. |
|
544 | 1348 | Kumo | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Wij Magnus, med Gudz nådom konung Sverigis, Norgis och Schonis, konungen (= konnugom) allom mannom at vij thenna brefv[is]arom allom, som boo i Nerpis sochn, Mustasaari sochn och Pedersöre sochn, gifvom och unnom af våra särdeles nåd, at the måga låfliga, utan hvar mans genmäle och hindran, sällia och kiöpa hvar androm sin emellan alla ätande vahror, såsom råg, smör och annor slijkt, som the skola till sina kost hafva; förbiudandes hårdeligen uti vår namn, at ingen dierfves them eller någon there qvällia eller hindra i them samma styckom på thenna vårom vägna; och thenna brefvet så främia, om han vill varda nådder och hel:n (?) miste och våra hårda konungahämd få. Skrifvit i Kumå åhret efter Gudz börd mcccxl octavo, odensdagen näst före sancti Sigfridi dag, under våra dom insigle, närvarande hederlikan fader Hemming af Åbo och Gerecho Skytte, vårom fougte i Österlanden. |
|
545 | 1348 | Kumo | Suomi | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Wij Magnus, met Gudz nadhom konungh Swærikis, Norgis oc Scane, konungorom (allom mannom) allom thom, som bo nordhan Kumobaa i swenske rætten, alle thera gambla inbundhna wathen oc ströma, som the aff alder haffua hafft, dømon (!) til æuerdelica ægo hwariom i watneno thær effter som han æger i landeno. Oc wiliom wi at en syyn scal ther vpa koma aff thom mannom, som ængte ære ægande i watneno, oc hwlkin watn som tiil almenniget scal liggia; oc æpter thy som then synen witnar, thet wari fast oc staducht. Thy forbiudom vi hartelika vndj wara uoldh at ingen dyrffues optare sik a matte wara dom sætia, saa framth at han wil ey bøtha xl marc til wara ensak. Scriffuat i Kumo anno Dominj mcccºxlº octauo, odhensdagen neest firj sancti Sigfridi dagen, vndi war dom incigle; nærwarandes hederligom fader biscop Hemming aff Abo oc Gerico Skytta, warom fogeta aff Østerlandom.] |
|
546 | 1348 | Skara | Ruotsi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gratia rex Swetiæ, Noruegiæ et Scaniæ, omnibus præsens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis quod nos dilectum nobis Andream Munch, præsentis exhibitorem, cum omnibus bonis suis mobilibus et inmobilibus familiisque et personis commorantibus in eisdem, sub nostram pacem et protectionem suscipimus specialiter defendendum, renunciantes eundem ab omnibus impositionibus, exhibitionibus ac aliis solutionum generibus quibuscunque nobis et iuri nostro regio debetur, quibuscunque nominibus censeantur, liberum pariter et exemptum; vnde per gratiam nostram disponentes, prohibemus ne quis aduocatorum nostrorum eorundemque officialium seu quouis alter, cuiuscunque conditionis aut status existat, prædictum Andream in bonis præmissis contra tenorem presentis præsumat quolibet impedire, prout indignationem nostram et regiam vitare voluerit vltionem. Datum Scara anno Domini mcccxlviij, in profesto annunciationis beatæ virginis. Uti nämnda kopiebok ingår ock en med samma handstil inskrifven, så lydande svensk öfversättning: Moghus (!), medh Gudz nåde Sweriges, Norges och Schone konungh. Allom them, som thette närwarande breeff seeandes warde, ewigh helsse j Herranom. Göre wetterligit att wij haffwe thenne breeffwijsere oss elskeligh Anders Munch medh alle hans ägor, rörlige och orörlige, sampt hans hwssfolck och tieniste personer och andre, som vppå hans godz tillholle, taghit och annamedh vnder wår fridh och beskydningh och synnelige förswarelsse, och seije honom alldeles frij iffrå alle vppålagor, gemenige vthgiffter och andre vthgärder, hwilke som helst han oss och wår kongl:e rättighet plichtigh är, ehwadh nampn the helst nempnes medh. Hwarföre wij, vdaff gunst och nåde bestellendes, förbiude att ingen vtaff wår ståthollere och theres befalningzmän eller och nogon annen, vdi hwadh ståndh och kall the helst äre, för:de Anders till förb:te ägor emooth thette breeffz innehold fördrister att nogorlunda hindre eller qwälie, så frampt the wele vnwijke wår ogunst och kongl:e hempd. Giffuit j Schare ååren effter Gudz byrdh 1348, dagen näst effter (= före) wårfrudagen i faston. |
|
547 | 1348 | Gränna | Ruotsi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | ||
548 | 1348 | Örebro | Ruotsi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dej gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos ecclesiam Aboensem cum omnibus bonis suis infrascriptis, que sunt Leuelax¹² in parrochia Pemarum,¹³ Corpala cum omnibus colonis sibi adiacentibus, Øfraby,¹⁴ Mutusa, Sudhenwaino,¹⁵ Yrias, Jærwenpera,¹⁶ Trulzhuuut¹⁷ **; jtem in Karelia Kusæs,¹⁸ Laiaranta,¹⁹ Saustala²⁰ in parrochia Ægrapæ,²¹ Lemu,²² vnam coloniam in Kisku²³ et vnam coloniam in Sawy²⁴ (ͻ: Sawu), quam Jacobus Diægn²⁵ ipsi ecclesie rite²⁶ donauit, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus²⁷ specialem; dimittentes sibi bona sua premissa²⁸ vna²⁹ cum famulis in eisdem residentibus ab omnibus imposicionibus, exhibicionibus et aliis solucionum grauaminibus quibuscunque, consuetis et non consuetis, nobis et iurj nostro regio debitis, nulljs penitus exceptis,³⁰ quibuscunque nominibus censeantur, eciam si generale subsidium de toto regno requiri contingat, libera pariter et exempta. Vnde per graciam nostram districcius inhibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium seu quiuis alter, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie existat, eandem ecclesiam in bonis suis premissis aut de ipsius familia aliquem contra hanc nostram graciam sibi indultam presumat³¹ quomodolibet impedire, prout indignacionem nostram et regiam vitare voluerit³² vlcionem. Datum (Abo)*** jn curia nostra Orabro³³ anno Dominj millesimo ccc xl octauo,³⁴ fferia sexta³⁵ proxima ante festum apostolorum Philippj et Jacobj. |
|
549 | 1348 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Supplicat sanctitati vestre humilis et deuotus vester orator Ingo Helmundi, presbiter Lincopensis diocesis, quatenus sibi specialem graciam facientes [de aliquo beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura, spectante] ad collacionem, [presentacionem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod vacat ad presens uel quamprimum vacauerit in ciuitate uel diyocesi Aboensi, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus deputatis ut in forma]. – Fiat etc. R. Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione iiij kal. jun. [pontificatus nostri] anno septimo. |
|
550 | 1348 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Dilecto filio Ingoni Holmundi (!), presbytero Lincopensis dyocesis, salutem etc. Vite ac morum honestas et alia tue probitatis ac virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt ut ad personam tuam apostolice provisionis dexteram extendamus. Volentes itaque tibi, nullum, ut asseris, ecclesiasticum beneficium assecuto, premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura, cuius fructus, redditus et proventus, si cum cura, xxv, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime valorem annuum non excedant, ad venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis collationem, provisionem seu qvamvis aliam dispositionem pertinens, si quod vacat ad presens (etc. Se påfvebrefvet af 2 april 1347). Dat. Avinione vj kal. julii anno septimo. |
|
551 | 1348 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat sanctitati vestre Bero Olaui, subdiaconus Vpsalensis dyocesis, quatenus sibi consimilem gratiam facientes ad collationem etc. episcopi Aboensis etc. [… cuius ecclesie fructus, redditus et prouentus annui quinquaginta florenorum aureorum … annuatim non excedunt …] ut supra (enl. vanliga formuläret). – Fiat etc. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione XV kal. augusti anno septimo. |
|
552 | 1347 | latina, ruotsi, saksa, venaja | Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit | a) Sancta Birgitta lyffde än tha. Met henne leth Gudh honom första hurw han skulle sigh regera. Han aktadet togh ey thes mera; han ville ena resa till Rytzalandh fara. Jomfru Maria loth honom aathvara ath, vilden lydha henne radhe, hon ville göman fra alla onadhe, och kalladhe honom sin nya son. Ther gaff han ganska lythit om. Hon sade, ville han till Rythza draga, vtlenska skullen ey met sigh haffua, vtan trösta aa Gudh ok syna men; hon ville vel förvara them ok hans här aa alla sydha, ther före torfften jnte quidha; hon ville sanka hans owener saman j sendher ok skippa them j hans hendher; nar han them finge, skullen them förwara ok Gudz fiendä ey ath spara; hon loffuade honom meer ath thet sinne ath han skulde then helga graff winne, om han giorde som hon badhe. Oo, thet han ey lydde slika modher radhe! Ther giordhe then yslingh twarth aa moth alth thet jomfru Maria honom sighia loth. Han sampnade sik een här stark, bade aff Tyska ok Danmark, hertogen aff Holsten ok slyka flere, thy varth hans angisth testa mere, Thet gik som jomfru Maria honom sagde, tha ha jn j Rytzalandh lagde. Han van alth, thet fore gik, ok syna owener alla j hender fik. Tha radde the Suenska sa met them fara, ath the moth crisnom ey mera vara; the Tydzska radde ath latha them lyffua, sylff ok gull the os nogh giffua. Jomfru Maria radh konungen försmadde ok giorde som tke Tyska radde. The Rydza loffuade honom silff ok gull ok suoro honom vara hull ok crisna tro tagha sik ppa ok fly ath alth landet skulde göra saa. Han loth them raka skegh ok döpa ok frya sidhan fara ok köpa, men Rytza skulle fara ok venda thera landh alth till crisna ok konungens hand. Tha förterde konungen sin spisningh mesta, ok tymen förgik them alle besta, som han skulle sik haffua brukath ok syna owener vnder dukath. Tha Rytza komma j thera behaldh, sankade the sa storan saaldh aff Rytza, Lättoga ok Tartar ok bestallade konungen, ther han var, ok lotho honom se j allo thy ath skeggen vare vext ather aa ny. Haden rakath hoffuden fra thera hals, tha hade the ey giorth tolkit fals. Han groff sik vth aff Lowka minne, äller hade the fangat honom ther jnne, thy han lydde ey jomfru Maria rade, ther för fik han ey hennes nadhe. Vtlenninga twingade honom margfall fför han fik betaladh thera saall. Han sette them mangh landh j panth ok twngade almogen sa för santh, ath tolga skatta aldre offuer them gik, vtlenske men alth thet solleth fik. b) År 1348. Magnus, svenska konungen, sände till Novgoroderna(1) och sade: 'Skicken edra filosofer till en sammankomst, och jag skall skicka mina filosofer, för att samtala om trosläran; de skola meddela hvilkenderas troslära är bättre: och om eder tro befinnes vara bättre, då går jag öfver till eder tro; om åter vår tro är bättre, öfvergån I till min tro, och vi skola alla vara för en man; eller om I icke ingån i enighet, vill jag tåga emot eder med hela min styrka'. Men sedan ärkebiskopen Vasilij och posadniken Feodor Danilovitsch och tusenmannahöfdingen Avram och alla Novgoroder öfverlagt, svarade de Magnus: 'Om du vill lära känna hvems troslära är bättre, antingen vår eller eder, sänd till Tsargrad (= Konstantinopel) till patriarken, emedan vi af Grekerna antagit den rättrogna trosläran; men med dig tvista vi icke om tron; och skulle någon oförrätt uppstå emellan oss, så sända vi beträffande detta till dig till en sammankomst'. Och Novgoroderna affärdade till Magnus tusenmannahöfdingen Avram, Kusma Tverdislavitsch och andra bojarer. Och Avram kom med andra af de sina till Orechovets och ville begifva sig till Magnus, men Magnus var då på Björkö med hela sin styrka. Orechoverna bådo ödmjukt Avram att han ej skulle gå från dem ur staden; och Kusma Tverdislavitsch med de andra begaf sig till Magnus. Och Magnus svarade åt Kusma: 'Ingen oförrätt finnes mellan oss och eder'; [men han sade dem sålunda:] 'Gån öfver till min tro; men om I icke gån, tågar jag emot eder med hela min krigsstyrka'; och han lät Kusma med de öfriga draga åstad. Och då de kommo till Orechov, inneslöto sig alla i staden, men Magnus närmade sig till staden med krigshären, med hela sin styrka; och Ingrerna började han döpa till sin tro, och de, som icke läto döpa sig, på dem lössläppte han sin krigshär.(2) Och då Novgoroderna hörde att konungen låtit sin krigshär gå löst på Ingrerna, sände de emot dem Ontsifor Lukinitsch, Jakob Chotov, Michael Fefilatov med en liten trupp. Genom den heliga Gudsmoders förböner och med den heliga Sofias bistånd samt de heliga martyrerna Boris' och Gljebs hjälp understödde Gud Ontsifor: 500 tyskar blefvo slagna, och andra grepos lefvande, och förrädarena straffades; och alla kommo helbrägda till Novgorod, utom att tre Novgoroder blefvo dödade.(3) Och posadniken Feodor Danilovitsch och storfurstens ståthållare och alla Novgoroder och Pleskover i mindre tal(4) och Novotorscheksbor och hela Novgorodska landskapet tågade till Ladoga, men till furst Semeon Ivanovitsch skickade de sändebud sägande: 'Kom, furste, till oss för att försvara ditt fädernearf; svenska konungen tågar emot oss tvärtemot korskyssningen'. Och storfursten Semeon svarade Novgoroderna: 'Jag kommer gärna till eder'. Men sedan fursten dröjt länge, begaf han sig till Novgorod, vandrade från Torschek till Sitn samt återvände tillbaka till Moskva; men till Novgorod sände han sin bror Ivan. Och furst Ivan anlände till Novgorod, men tågade icke till Novgoroderna i Ladoga. Vid denna tid intog konung Magnus Orechov på Kristi förklarings dag (= 6 augusti); och han tog Avram och Kusma och 8 andra bojarer till sig, men alla öfriga släppte han från staden, och själf vandrade han bort från staden, lämnande i Orechov en krigshär(5). Och då furst Ivan fick höra att Orechov var intaget af Tyskarne, begaf han sig från Novgorod tillbaka utan att mottaga ärkebiskopens välsignelse och Novgorodernas vördnadsbetygelse. Och Novgoroderna drogo från Ladoga och stannade vid Orechov.(6) – – – – – – – – – – – – – Samma höst stodo Novgoroderna under Orechov, under Marie himmelsfärds fasta (= 15 augusti), och de stodo ända till stora fastan, och de närmade sig staden med vältror(7) om måndagen i den rena veckan (= 7 mars). Genom Guds nåd och den heliga Sofias bemedling samt den heliga herskarinnan vår Gudsmoders förböner äfvensom med kraften af det vördnadsvärda korset, hvarpå vi förtrösta, samt med de heliga martyrerna Boris' och Glebs bistånd blef staden intagen om tisdagen, på åminnelsedagen af den heliga och dyra Johannes döparens hufvuds upptäckande (24 februari). Men Tyskarne blefvo nedhuggna och andra grepos lefvande; och Novgoroderna insatte sina bröder Jakob Chotov och Alexander Borisovitsch i Orechov(8). Varianter i andra krönikor: (1) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna: År 1347 … till Novgorod, till Novgorodska ärkebiskopen Vasilij och till alla Novgoroder sina sändebud [munkar] … Nikonska krönikan: År 1347. Svenska konungen Magnus skickade sina sändebud, munkar och präster, till Stora Novgorod … Susdalska krönikan: År 1347 … sände … sina munkar … 3:dje Novgorodska krönikan: … släppte han lös, och på Voternas land … Antsifor … och med dem 4 strateger (!) (2) Sofia krönikan: … men på dem släppte han lös sin krigshär och på Voterna. Novgoroderna åter erforo detta och sände emot honom till Voternas land Ontsifor … och med dem fyra hundra krigare … Susdalska krönikan: … och Novgoroderna sände till Voternas land 400 krigsmän med Antsifor Lukinevitsch, hvilka tågade emot Tyskarne och slogos med dem på [fältet] Schabtschin … (3) 3:dje Novgorodska krönikan samt Annalerna från åren 1206–1534 (VENÄJÄÄ ) tillägga här: Och detta slag stod på fältet Schabtsche. (4) Pskovska krönikan: År 1348, 24 juni, begåfvo sig Pskoverna till staden Orechov att hjälpa Novgoroderna, under posadniken Ilij, emot konungen. (5) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna (jfr. Susdalska och Nikonska): Och konung Magnus intog staden Orechov på Kristi förklarings dag med list, sedan han afslutat lösen för intagningen. Avram [med de öfriga] tog han [till gisslan] och med dem 11 dugliga karlar och förde dem med sig öfver hafvet, men ståthållaren Narimont och alla borgare släppte han ur staden; och i staden lämnade han sin krigsstyrka. (6) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna tillägga, under Gudsmoders fasta. (7) Se Peder Månssons Stridskonst, sid. 76, i Sv. Fornskr. Sällsk. saml. (8) Nikonska krönikan förmäler sålunda under året 1348: Novgorodska posadniken Feodor Danilovitsch och furst Semen Ivanovitsch' ståthållare äfvensom alla Novgoroder och Pskover och hela Novgorodska landet förenade sig och tågade till staden Orechov och ihjälslogo några Tyskar framför staden och dödade deras anförare Ljudka (= Lydik?). Och Novgoroderna uppmanade att stå länge framför staden. Men Pskoverne ville icke stå länge. Och Novgoroderna talade till dem: … Men Pskoverna gingo inom en half dag ifrån dem, stötande i trumpeter och slående på trummor och blåsande på pipor och i skalmejor. Då Tyskarne sågo detta, begynte de skratta. Men Novgoroderna blefvo rasande och samlade hela Novgorodska landet och många, som kommo till reserv, och de befästade sig och lofvade stå länge framför staden. Och Tyskarne i staden begynte slappas, ty de hade icke något förråd af bröd, och det uppstod hos dem ett stort lidande. Men Novgoroderna antände staden med vältror, och sålunda blefvo Tyskarne [inne]brända, och de öfriga blefvo ihjälslagna; några, som blefvo vid lif, fördes till Moskva, till storfursten Semen Ivanovitsch. Och Novgoroderna stodo under staden så länge den brann, från Herrens dag (= söndag) till rappellen. Karamzin anför att i några annaler (t. ex. venäjää n:o 349) berättas att i Orechovets då funnits 800 man samt att vid belägringen ej stupat mer än 9 Novgoroder; vidare att Novgoroderna från Orechovets afsändt 1000 man till Karelen, hvilka, sedan de slagit Svenskarne vid Kexholm, dödat en fientlig vojevod, Ludka. Att märka är, att 1:sta Novgorodska krönikan anför händelserna under året 1348, medan däremot 3:dje Novgorodska, Susdalska och Sofia krönikorna äfvensom Annalerna 1206–1534 hänföra dem till året 1347. Nikonska krönikan förlägger dem delvis under hvartdera året. c) Concepto vero [Magni regis] proposito adeundi Russiam, factæ sunt beatæ Birgittæ revelationes a Christo, gloriosa Dei genitrice, beatissima virgine Maria, mediante svadenteque quod in exercitu suo [rex] non assumeret homines extraneæ nationis, sed quod poneret spem suam in Dominum Deum et contentus esset assumere homines regni sui, qui videlicet vel amore patriæ suæ certarent pro pace et quiete ab hostibus, vel obediendi necessitate, non cupiditate spoliandi, transirent ad hostes. Sed et quædam aliæ revelationes factæ sunt de statu regni et exhortatione hujus regis, quæ omnia ille parvi pendens duxit pro nihilo, non solum non sequens divina consilia, sed in contrarium dirigens actus suos. Collegit enim exercitum, præter suos Suecos, de Dacis et Alemannis, cum quo vadens in Russiam, primo quidem impetu victor sibi videbatur effectus, accepto castro Ruthenorum Pekensare, et parte terræ Ruthenorum subjugata, deceptus consilio Danorum et Alemannorum, quos in suo ducebat exercitu, plus perdidit quam accepit. Homines enim de Russia dolosi et mendaces, attento quod rex ille cum his, quos aliunde vocaverat, (qui) totam suam intentionem principaliter fundaverant in lucro et pecunia et acquirendis divitiis, cum essent in arcto positi, nec aliud restaret, quam regem omne suum intentum obtinere, promiserunt aurum et argentum se daturos, quantum illi volebant præfigere aut etiam nominare, sed et subjectionem omnimodam et perpetuam servitutem et quidquid humanis dici posset verbis, quod regem posset ad misericordiam provocare. Sed qui credit misero, creditur esse miser. Credidit ille et homines dignos morte libertati dimisit, aurumque infinitum nimis et plus quam voluit, accepturus, securus et gaudens cum suis prædictis consiliariis exspectavit. At Rutheni in hæc verba dimissi, consilii sui non segnes exsecutores, collegerunt exercitum de Tartaris et Lithuanis et de omni angulo Ruthenorum veneruntque velocius quam sperabatur, non aurum et argentum, sed ferrum et lapides cæteraque letifera allaturi, regemque cum omni exercitu suo undique circumdantes, obsidione infrangibili obsederunt. Tandem cum extrema difficultate et gravissimo labore suorum Suecorum, quos despexerat, effosso meatu cujusdam fluminis, eorum obsidionem egressus evasit. Tunc Rutheni castrum suum Pekensare ab hominibus regis occupatum agressi, et recuperantes, Suecos ibi repertos morte crudelissima trucidarunt. Sicque verificata est revelatio a virgine gloriosissima nunciata 'Inimici hujus regis in manu ejus dati, quibus quia pepercit, audito consilio exterorum, facti sunt ei in diabolum magnum'. Sicque ille, perditis fidelissimis militibus suis, factis tam inæstimabilibus expensis, tantis damnis acceptis, in multa obligatione, ratione stipendii solvendi, relictus, ad Sueciam cum tali quali victoria remeavit. d) (1348.) Magnus kongr hafdi uti leidangr ok bioz til Ruciam. Var #3at fyrir ij sakir at hann uilldi aftr uinna unndir Suiariki #3ann storan stad, er unndan hafdi gengid; ok medr #3ui at Noregs menn uilldu eigi sækia med hernati i annars kongs riki, leitadi kongrinn fulltings herra pafans ok het at kristna follk i Rucia, ef hann feingi styrk till. Geck #3at maal sua til med fulltingi hins heilaga Olafs kongs, at kongr Ruza tok trv ok mickid landz folk. e) Anno Domini MCCCXL[VIII] tha waan Swerikis konung, konung Magens, Pekkensara slott med flera land oc slott i Rydzslelandh. f) MCCCXLVIII. Magnus rex Swecie vicit castrum Pekkinsara g) 1348. Magnus, rex Svecie, vicit castellum Pekkensara h) MCCCXLVIII. Magnus, Sveciæ, Norwegiæ et Scaniæ rex, intravit Rusciam cum copioso exercitu, expugnans castrum Pikelsart (!), rediit cum victoria. i) Nota quod circa annum Domini MCCCXL rex Magnus Swecie cum magno exercitu Rusciam intrauit et castrum Rutenorum, quod Pekensare dicitur, cepit et partem terre sibi subiugauit. Ruteni vero anno sequenti castrum predictum obsederunt, et qui in eo erant a Rutenis trucidati sunt. Tunc enim sancta Birgitta Sweciam reliquit et ad Romam iuit. k)… In demesulven iare [MCCCXLVIII] na pinxsten toch koning Magnus van Sweden mit groteme volke uppe de Rucen unde stalde vor en hus, dat Pekesar hetet unde in dudeschen Noteborch; vor dat hus quam he bi sunte Johannis daghe baptisten, unde wan dat hus binnen ses weken. Do toch de koning van Sweden weder to lande unde let dat hus wol spisen unde let wol verhundert man uppe deme hus. In deme iare Cristi MCCCXLIX, do toghen de Rutzen weder vor dat hus Pekesar unde wunnen dat hus deme koninghe weder ave umme vastelavende uten (= 24 februari), unde sloghen wat se luden vunden up deme hus, unde venghen des koninghes man en del, der was aver nicht vele. |
|||
553 | 1348 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | ||
554 | 1348 | latina | Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät | ||||
555 | 1349 | Tallinn | Viro | latina | Paikallishallinto, Asiakirjat | ||
556 | 1349 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | (183) Rotuli vniuersitatis Parisiensis. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Supplicant sanctitati vestre deuoti et humiles filii vestri omnes et singuli magistri nacionis Anglicane, quatenus eisdem et cuilibet eorum modis quibus petunt dignemini misericorditer prouidere, prout in eorum singularibus peticionibus infrascriptis continetur, cum clausula acceptacionis, reseruacionis, inhibicionis et decreto anteferri et aliis clausulis et non obstantibus oportunis deputatis executoribus, vt in forma, cum specialibus infrascriptis. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Isti sunt quasi modicum habentes juxta statum eorum. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Magistro Conrardo Conrardi (!), presbytero dyocesis Aboensis, de canonicatu Lincopensi cum plenitudine juris canonici, cum omnibus juribus et pertinenciis vniuersis, non obstante, quod canonicatum et prebendam in ecclesia Aboensi, cui cura imminet animarum, noscitur obtinere, et omnibus aliis non obstantibus etc. – (Resolution:) Concessum, quod habeat canonicatum sub expectatione prebende in dicta ecclesia Lincopensi. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Magistro Vlphoni Gislonis, presbytero Vpsalensis dyocesis, de canonicatu sub expectatione prebende primo vacature in ecclesia Aboensi dignemini prouidere, non obstante ecclesia curata Hokhobde, quam in dyocesi Vpsalensi noscitur obtinere. (Resolution:) Concessum, vt petit, de canonicatu sub expectatione prebende in ecclesia Vpsalensi. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione XI kal. junii anno octauo. |
|
557 | 1349 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat eidem sanctitati vestre humilis vester filius Gotscalcus Symonis, clericus Lincopensis diocesis, quatenus sibi consimilem gratiam facientes [de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura, spectante] ad collacionem, [prouisionem, presentacionem seu quamvis aliam disposicionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate vel diocesi Aboensi vacat ad presens vel cum vacauerit, eidem de benignitate apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptacione, inhibicione, reseruacione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis, executoribus deputatis ut in forma]. … – Fiat etc. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione X cal. jun. anno octauo. |
|
558 | 1349 | Stockholm | Ruotsi | saksa | Kuninkaalliset, Asiakirjat | ||
559 | 1349 | latina | Piispat, Kirjeet | H[emmingus], diuina miseracione episcopus Aboensis, discretis et dilectis in Christo vniuersis et singulis, clero et populo, Nylandiam inhabitantibus in iure Helsingonico jn Domino dileccionem et salutem. Relatum est nobis per homines fidedignos, quod olim orta contencione inter clericos et laycos super mathskuth, quod in rebus diuersis exhibebatur, videlicet in pane, carnibus, siccis piscibus et butiro, — nam habentibus aliquid istorum alia defecerunt, et inde vexacionem non modicam per suspensionis et interdictj et excommvnicacionis sentenciam pertulerunt — diffinitum erat per espiscopum, qui tunc erat, ex communi consensu cleri et populi, x marchas butirj [loco] predictarum rerum diversarum fore annuatim a quolibet rustico exhibendas. Cum igitur similis controuersia, prohdolor, nunc suborta consimilj remedio dinoscitur indigere, decreuimus, illas x marchas butiri nunc, sicut prius, loco mathskuth fore sine contradiccione qualibet exhibendas, non obstante, quod dominus noster rex, per maliuolos pacis emulos informatus, se verbaliter de isto negocio aliquantulam intromisit, non sentenciando, cum hoc non potuit eo, quod laycis, quamuis religiosis, disponendi de rebus ecclesie nulla attributa sit potestas, quos obsequendi astringit necessitas, non auctoritas inperandi; neque dominus noster archiepiscopus in presenti negocio aliquid immutauit, ad quem super talibus pertinet immutacio facienda, nisi prescripcio legittima clericos defensaret; a qua defensione consulimus et percipimus (ͻ: precip-) eos nunquam recedere, si velint penam debitam dilapidatoribus et jus ecclesiasticum negligentibus euitare. Idcirco de omnibus et singulis iam restantibus nunc et deinceps in futurum vos clerici predictum maskwt in butiro exigatis, contumaces per censuram ecclesiasticam compellendo, et vos layci hoc deuote et fideliter exhibere curetis, non curantes consilia maliuolorum, vobis pocius vexaciones atque dampna quam vtilitates et profectus [contractura?]. Jn Christo valete. Datum et diffinitum, ymo pocius reformatum anno Dominj mcccxlix, in octaua apostolorum Petri et Paulj, nostro sub secreto. |
|||
560 | 1349 | Villeneuve-lès-Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicat sanctitati vestre humilis creatura vestra frater Johannes (= Hemmingus), diuina ac sedis apostolice gracia episcopus Abiensis (!), quatenus sibi in persona dilecti famili (!) sui Elaui Petri, clerici Lincopensis diocesis, specialem graciam facientes eidem de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura, spectante ad collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem episcopi Strenginensis, si quod in ciuitate vel diocesi Strenginensi vacat ad presens vel quam primum vacauerit, eidem de benignitate apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus ut in forma. – Fiat etc. R. Item supplicat sanctitati vestre idem episcopus, quatenus sibi consimilem gratiam facientes in persona dilecti sui Stephani Jacobi, presbyteri Lincopensis diocesis, ad collationem, presentationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem episcopi Lincopensis etc. ut supra. – Fiat etc. R. Et quod transeat sina alia lectione. – Fiat. R. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis IX kal. octobris anno octauo. |
|
561 | 1349 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | ||
562 | 1349 | latina | Hagiografia | a) (Christus säger:) Regi præcipio, ut ad inimicos quantotius poterit se transferat, quod si magnum reputat esse, quod facit pro me, majora ego feci pro eo, quia vitæ meæ non peperci pro eo. … Episcopo Aboensi præcipio, ut negotium ad summum pontificem transferat, cui præcipio nihil diminuere, sed permitto addere, quæ ad honorem meum sunt et ad salutem animarum. b) Maria dixit sanctæ Birgittæ: … Sed dic sibi (= magister Petrus, Birgittas biktfader), quod ostendat ea (= gudstjänstordningen för Vadstena kloster) dilecto amico vero episcopo Hemmingo, quod ipse, si velit, potest addere vel planare. c) Dominus Hemmingus Aboensis episcopus, cum legacione diuina fungeretur in Francia et Anglia et videret reges minus beniuolos ad recipiendum verba Dei, scilicet reuelaciones illas tangentes reges et guerram regnorum Francie et Anglie, que reuelaciones continentur in quarto libro celestium releuacionum quasi in fine capituli: turbatus in corde etc.; cui obdormienti domina Brigida apparuit et dixit: cur turbaris? redibis ad tuam patriam prospere et facies fructum animarum, set scito, quod nondum finietur plaga eorum ad quos missus es, quia indurata sunt corda eorum contra Deum et tribulabuntur adhuc, donec humilientur. |
|||
563 | 1350 | latina | Piispat, Asiakirjat | Quia jn iure cautum est, quod ille solus recognoscendus est filius, quem nupcie demonstrant, et in statutis Sabinensibus prohibetur sub pena excommunicacionis late vniuersis et singulis sacerdotibus filios proprios secum tenere uel eos recognoscere esse suos, precipimus in virtute sancte obediencie vniuersis et singulis sacerdotibus dyocesis Aboensis, quatenus statim, visis presentibus et perlectis, filios suos et filias a familiaritate sua et cotidiana conuersacione procul abiciant, eciam extra parrochias, ne occasionem habeant cum eis iterum conuersandj. Qui vero scienter contrarium facere presumpserint, sint excommvnicati; similiter filij et filie cum eisdem. Possunt tamen ex permissione tales filij uel filie habitare intra parrochiam in bonis propriis personaliter adquisitis uel hereditariis, non tamen in bonis intuitu ecclesie acquisitis, quia illa bona omnia et singula ad dominium ecclesie reuocamus, quia sunt patrimonium crvcifixi, prohibentes, ne quocunque alienacionis tytulo alienentur sev eciam quomodolibet distrahantur, sed tantum vsufructu concesso, quamdiu vixerint, acquisitoribus eorundem, post mortem plene et integre ecclesie reseruentur. Qui vero contrarium attemptauerint, ab officio et beneficio tam diu suspensi maneant ipso facto, quousque, restitucione in integrvm facta, relaxacionem¹ interdicti et nouam institucionem beneficij consequi mereantur. Actum et datum per nos Hemmingum, Dei gracia episcopum Aboensem, anno Dominj m ccc quinquagesimo,² sexta feria pasce, nostro sub sigillo. |
|||
564 | 1350 | latina | Yksityiset, Asiakirjat | Vniuersi nouerint, quod ego Antu i[n] Rogø feci* quandam permutacionem cum venerabilj patre domino H[emingo], miseracione diuina episcopo Aboensi, et successoribus suis in hunc modum, videlicet quod eidem domino Aboensi dimisi omnia bona mea in insula dicta Rogøø, cum agris, pratis, piscariis, siluis, insulis adiacentibus, domibus et aliis pertinenciis quibuscunque, exceptis tantummodo quibusdam paludibus, dictis miskger.** Idem vero dominus dimisit michi et hereditibus(!) meis bona sua in parrocliia Wemo, dicta Hadrus, cum agris, pratis, siluis, piscaribus(!), dominibus(!) et aliis pertinenciis quibuscunque in perpetuum, vt premittitur, possidenda. Testes vero huius permutacionis, dicti faste, ex parte domini Aboensis sunt Johannes in Wkkialum, Rawasdus ibidem, Johannes Helsinger et Symon Hoquonson: ex parte mea sunt hij: Jacobus in Wukælum, Sueno in Kwppasiærue, Laurencius in Bolstad et Torstanus Koldamenon vna cum prolocutore Nicolao in Kummikællæ, forskiæleyman wlgariter nuncupato. Actum et datum anno Dominj mcccl, dominica post pasce* qua cantatur Misericordia Domini, sub sigillo(!) domini Nicolai, curati in Wemo, domini Birgeri in Towesalw, Nicolai Kumakallia et Benedicti Finske.] |
|||
565 | 1350 | Åbo | Suomi | latina | Piispat, Asiakirjat | Ne pro defectu clericorum Deus honore debito privetur et ecclesie Aboensis diocesis congruis seruitiis defraudentur, nos Hemingus, Dei gracia episcopus Aboensis, et capitulum ibidem statuimus ut nullus clericorum diocesis nostre jnde recedat animo constituendi in alia diocesi domicilium absque licencia et litteris episcopi et capituli speciali petitis et optentis. Qui vero contrarium presumpserit attemptare, sit ipso facto priuatus ab officio et beneficio, si quid habet, et inhabilis ad quecunque beneficia ecclesiastica consequenda et nichilominus periurus veniendo contra juramentum per eum prestitum, quando suscepit sacrum sacerdotii gradum. Acta sunt Abo anno Domini mcccl:mo, xiiij kal. maij, nostris sub sigillis. |
|
566 | 1350 | Tallinn | Viro | latina | Paikallishallinto, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Gerhardus Scytte, capitaneus Finlandie, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestans publice recognosco me honorabilibus viris dominis consulibus Reualiensibus firmiter promisisse, quod omnes et singuli eorum conciues Reualienses cum omnibus suis bonis, videlicet pannis, sale, vino, annona, hummulo, cera et opere ac aliis rebus et bonis quibuscumque secure et libere vbique terrarum et locorum, eciam aquarum, stare et esse debeant et valeant pre (!) illustri principe domino meo, domino Magno, rege Swecie, omnibusque hominibus et subditis suis, dummodo versus Nogardiam non declinauerint ciues Reualienses supradicti. Preterea si inculparet prescriptos ciues Reualienses aliquis pro eo quod in Nogardia fuissent et ibidem mercimonia exercissent et abhinc bona Rutenica perduxissent, pro hiis omnibus suis juramentis se possunt excusare. In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Reualie anno Domini m°ccc° quinquagesimo, feria secunda proxima post octauas sanctissimi corporis Christi. |
|
567 | 1350 | Tallinn | Viro | latina | Kaupungit, Asiakirjat | Consules ciuitatis Reualie dilectis eorum conciuibus sinceram in Domino caritatem. Notum vobis facimus littera in presenti, quod Gerhardus Scytte illustris principis domini regis Swecie atque terrarum Aboensium et Finlandie capitaneus, presente domino commendatore nostro coram nobis firmiter promisit, quod omnes et singuli nostri conciues cum omnibus suis bonis et rebus quibuscunque secure et libere ad nostrum portum venire ac ab inde recedere debeant et valeant, Domino conseruante. Littera lecta aliis nostris conciuibus tam presentibus quam futuris omnibus ipsam reseruetur (= reservetis?). In Christo valete. Scriptum nostro sub secreto. |
|
568 | 1350 | latina | Piispat, Kirjeet | Littera Hemmingi episcopi Aboensis anno 1350 [data, ut] quisquis ecclesiam Ulfzby deuote visitauerit, 40 dierum indulgentias consequetur. |
|||
569 | 1350 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | Supplicat sanctitati vestre humilis et deuotus orator vester frater Sigfrigdus (!) Lincopensis, penitenciarius Dacie, quatenus sibi in personam dilecti familiaris sui humilis filii vestri Ingeldi Johannis, clerici Vpsalensis diocesis, scolaris Parisius et jure canonico, nullum adhuc beneficium ecclesiasticum assecuti, specialem gratiam facientes de canonicatu et prebenda cum cura annexa vel sine in ecclesia Aboensi, vacantibus per obitum domini Thidemanni in Roma hoc anno jubileo, tempore peregrinationis generalis, cum plenitudine juris canonici ac omnibus juribus et pertinenciis suis eidem Ingeldo de clemencia apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptacione, inhibicione, decreto et clausulis anteferri et cum omnibus non obstantibus et clausulis oportunis ac executoribus deputatis, vt in forma. – Fiat R. Dat. Auinione non aug. anno nono. |
|
570 | 1350 | Stockholm | Ruotsi | latina | Monastiset, Asiakirjat | ||
571 | 1350 | Tallinn | Viro | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, vniuersis presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Constare volumus euidenter, quod nos fideli nostro Gerardo Skøttu, aduocato nostro Aboensi, presencium exhibitori, et ejus heredibus bona nostra personalia et aduenticia, videlicet curiam nostram in Rimo, Aboensis dyocesis, cum omnibus et singulis dicte curie adiacenciis, colonis, agris, pratis, pascuis, siluis, piscariis, humidis et siccis, conjunctis et diuersis, longe vel prope positis, quomodocunque nominatis, pro mille marcis denariorum Sueuorum, in quibus nos ex iusto debito ipsi Gerardo obligati veraciter tenebamur, dimittimus per presentes jure perpetuo possidendam; transferentes in ipsum Gerardum et eius veros heredes plenam proprietatem et merum dominium dicta bona regendi, possidendi, tenendi, locandi, arrendandi, vendendi ac, quomodoqunque voluerint, libere ordinandi, heredum vel successorum nostrorum seu cuiusuis alterius impeticione de cetero non obstante. Datum Reualie anno Domini m°ccc°l, dominica secunda aduentus eiusdem, sub sigillo nostro. |
|
572 | 1350 | Kyrkslätt | Suomi | latina | Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Roluerus, curatus ecclesie Kyrkyoslet, Gerardus Smale, Nicolaus Promus totaque parrochia ecclesie eiusdem salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium publice protestamur matronam discretam Ingeborgem, vxorem ligittimam latoris presencium Røryci, parochiani nostri dilecti, sororem fore Margarete, vxoris Nicolai fusoris, ciuis Reualiensis, secundum leges terre nostre et juris canonici sanctiones. Igitur omnes et singulos petimus huius negocii judices et specialiter prouidos dominos, dominos aduocatum et proconsules Reualienses, quatinus dicto Røryco in suo negotio, videlicet bona mobilia et immobilia prenominati fusoris felicis memorie nomine hereditario exigenti, justiciam ciuitatisque vestre nobilia jura amore Dei nostrarumque precium humili interuentu juste fieri faciatis. Scriptum in Kyrkyosleth anno Domini m°ccc° quinquagesimo, die Innocencium, sub sigillis nostris, scilicet Rolueri, Gerardi Nicolaique antedictorum. |
|
573 | 1350 | islanti | Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit | a) (1351, = 1350). Magnus kongr for i Ruzaland ok stridde vidr Ruza ok vann stora borg af #3eim. Fylgdu honum herra Biarni ok margir adrir mickils hattar menn. b) (1351, = 1350). Magnus kongr for i Ruzaland ok striddi vid Ruzsa ok hafdi ætlat at leida #3a til almenniligrar truar. Gaatu Noregsmenn vnnit nockurar borgir enn ecki vanz at meira. Herra Biarni var #3ar med konginum. |
|||
574 | 1350 | latina | Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit | a) MCCCL. Generalis mortalitas totam Vplandiam deuastauit, ita quod sexta pars hominum vix remansit, que quidem mortalitas annis precedentibus et succedentibus totum mundum circumivit. b) Anno Domini MCCCL fuit maxima pestilencia per totum mundum sicut unquam fuit ante annis LXXX. c) MCCCL. Gravis quædam pestis ac mors subitanea tam in hominibus quam in pecoribus grassabatur. d) MCCCL. Fuit magna pestilencia super totum mundum. |
|||
575 | 1350 | Kyrkslätt | Suomi | latina | Paikallishallinto, Kirjeet | Vos nobiles viros dominos aduocatum et consules ciuitatis Reualie saluto ego Rangwaldus Gislæson, aduocatus per Nylandiam, sinceris affectibus in Domino Ihesu Christo. Significans vobis, quod Hincichinus, dictus Duthræstat*, michi xij oris denariorum veraciter obligatus tenebatur, qui quidem Hincichinus a Nylandia recessit, me irrequisito et pecunia predicta non soluta, et huius pecunie causa vnam ancoram eidem Hincichino attinentem detinui et occupaui eamque in custodiam vnius viri constitui diligenter obseruandam nec alicui assignandam priusquam mihi pecunia predicta esset persoluta. Post hec autem idem Hincichinus ancoram antedictam, pleno jure pro memorata pecunia detentam, latori presencium Johanni illegaliter vendidit, inpigneracionem ab ipso Johanne accipiens minus juste pro ancora prius dicta. Quare vos instanter rogo, vt prenominato latori presencium Johanni justiciam in premissis a sepedicto Hincichino mee peticionis intuitu disponere dignemini et velitis, prout vestris fieri volueritis vice versa, quia pretactus Johannes nichil habet facere cum ancora prenotata. In Christo viuite et valete. Scriptum Kirkiuslææt die beati Olawi regis et martiris. |
|
576 | 1350 | Åbo | Suomi | latina | Paikallishallinto, Kirjeet | Vos nobiles viros et honestos .. proconsules ceterosque ciuitatenses Reualie ego totus vester Gerichinus Skyttæ saluto sinceriter in Domino Jhesu Christo, quam intime rogans, vt nauem, quam Krwse habet, que ad dominum meum regem spectat, quousque de naui premissa aliud in mandato ceperitis, amore Domini eiusdem jure ciuili occupetis .. ipsum dictam nauem alienare siue in illa velificare nullatenus permittentes, rudentibus ceterisque eiusdem nauis attinenciis diligenter reseruatis. In Christo semper valete. Scriptum Aboo sub sigillo. In vigilia Mathei apostoli. |
|
577 | 1350 | Åbo | Suomi | latina | Paikallishallinto, Kirjeet | Viris honorabilibus et famosis, amicis suis, dominis proconsulibus et consulibus Reualiensibus Gerhardus Schutte, aduocatus [in] Abo, sinceram in Domino dilectionem et salutem. Grata vestre karitatis beneficia, michi efficaciter per vos exhibita, racionabiliter me invitant ad vestra beneplacita prosequenda, ad que cum graciarum actione et prompta beniuolencia me semper habebitis pro posse meo penitus efficacem. Insuper pro exhibitore presencium, famulo domini mei regis, Olauo Herma[n]ssone vestram amicitiam instanter deprecor et requiro, quatinus eidem amore juris et mee peticionis super extorquenda et habenda pecunia sua de Jusse, filio Laurencii Wisthws de Abo, vobiscum existente, videlicet xviij marcis denariorum Swecie monete, in quibus sibi juste obligatur, vt racione edocere poterit, justiciam condignam et sufficientem fieri faciatis. In quo predicto domino regi et michi exhibebitis valde gratum erga vos et vestros in tanto et maiori pio fauore promerendum. Scriptum Abo tercia feria post omnium sanctorum. |
|
578 | 1350 | latina | Paikallishallinto, Kirjeet | Sapientibus viris ac discretis burgensibus et consulibus Reualiensibus Sigismundus Petersson, prefectus Viburgensis, salutem et quidquid eis poterit reuerencie et honoris. Vestre discrecioni instanter supplicans, quatinus mihi de conciui vestro Brendechino, dicto Bode, iusticiam pro x marcis arg. Rigens., in quibus mihi idem pro quadam fideiussione tenetur veraciter obligatus, in festo sancti Iacobi iam preterito omni dubio procul, ut littere sue patentes testantur, persoluendis, mee humillime peticionis intuitu dignemini restantare (? = prestare), quia in tanta pecunia discreto viro Conrado de Reen obligatus teneor et eodem tam (? = eam) argento, in quo mihi Brant[echinus] tenetur prefatus, persoluere cupiebam, sed confidem (?) ipsum Brendechinum me mendacem fecisse inhoneste. Noueritis tamen, me Conrado satisfacturum utique, rogans, ut mihi de dicto Brendechino satisfaccionem fieri faciatis, quod vobiscum utique promereri cupio, requisitus in voluntatem vestram. Super hoc rescribentes in Christo viuite et valete. |
|||
579 | 1350 | ruotsi | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Alle aff Finlande, vtan Abo byamæn, aff Nylande, Rodhenum, Helsingalande eller Gæstrikalande skulu hwarghen sin marknadh medh skipum at driffwa vtan i Stocholme, widher boot XL marka konungenum ok stadhenum enskylt. |
|||
580 | 1350 | ruotsi | Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat | ||||
581 | 1351 | Tartu | Viro | latina | Kaupungit, Kirjeet | ||
582 | 1351 | Nummis | Suomi | latina | Piispat, Asiakirjat | Omnibus presentes litteras inspecturis Thomas, miseracione diuina episcopus Vexionensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, nos anno Dominj mºcccº quinquagesimo primo, die beati Vincencij martiris, aput ecclesiam Nummis, Aboensis dyocesis, quasdam litteras vidisse, quarum tenores de verbo ad verbum plenius hic habentur: Thomas Dei gracia (etc. Se n. 10). Omnibus presens scriptum cernentibus Haraldus Torstenson (etc. Se n. 21). In cuius testimonium secretum nostrum presentibus est appensum. Datum anno, die et loco predictis. |
|
583 | 1351 | Nummis | Suomi | latina | Piispat, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Thomas, miseracione diuina episcopus Vexionensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos litteram felicis recordacionis domini Gregorii pape IX¹, necnon quandam literam bone memorie domini Magni, condam episcopi Aboensis,² vidisse non³ rasas, non abolitas, non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas, tenores, qui sequuntur,⁴ de verbo ad verbum continentes⁵: Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio W (etc. Se n. 8). Vniuersis presentes litteras visuris vel audituris Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, (etc. Se n. 17). Jn cuius visionis testimonium secretum⁶ nostrvm presentibus duximus apponendum. Scriptum apud ecclesiam Nummiss, Aboensis dyocesis, anno Dominj mºcccºlj,⁷ jn crastino sancti Vincencij martiris. |
|
584 | 1351 | Nummis | Suomi | latina | Piispat, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam.¹ [Noueritis], quod nos omnia bona jn Keris, juxta Abo sita, per nos partim acquisita empcione, partim pro nostro patrimonio, contuleramus mense episopali perpetuo possidenda; bona vero Kowris wlgariter nuncupata deputamus perpetuo fabrice ecclesie Aboensis, tali tamen condicione, quod successores nostri et capitulum permittant, Petrvm Nichilson et heredes suos bona quedam, Øwraby dicta, jn parrochia Kirkioslæth,² que sibi contuleramus, perpetuis temporibus possidere et de ipsis ordinare pro sue libito voluntatis. Jn quorum collacionis, deputacionis, possessionis et ordinacionis euidenciam sigillum nostrum et sigillum capituli Aboensis presentibus sunt appensa. Actum et datum apud ecclesiam Nummis anno Dominj millesimo trecentesimo quinquagesimo primo³, jn crastino Vincencii martiris. |
|
585 | 1351 | Kimito | Suomi | latina | Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat | Vniuersis presentes litteras jnspecturis Winandus, canonicus Aboensis, salutem jn Domino Jhesu Christo. Notum facio per presentes, quod bona mea jn Brvsaby, jntuitu ecclesie acquisita, parrochia Kimitto, videlicet quartam vnius baal, vlna et duabus terciis vnius vlne minus, cum singulis adiacen[c]iis ecclesie cathedrali jn Abo et offero et lego in meorum redempcionem peccatorum, ita tamen, quod ad dies meos mee ordinacionj subiaceant, quamdiu sex talenta liuonica butyri inde annuatim exhibuero eidem ecclesie cathedrali. Jn cuius legacionis testimonium sigilla venerabilis patris domini Hemmingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, dominj Petri canonici, dominj Petri Johannis de Sastamala, Mathie Koog, legiferi Nylandie, et Olauj Jngimarsson vna cum proprio presentibus sunt appensa. Scriptum et actum in Kimitthu anno Dominj mºcccl primo, feria sexta proxima post purificacionem beate Marie virginis gloriose. |
|
586 | 1351 | Riga | Latvia | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | ||
587 | 1351 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, uenerabilibus fratribus vniuersis archiepiscopis et episcopis ac dilectis filijs electis, abbatis, prioribus, prepositis, decanis, archidiaconis, archipresbiteris et alijs ecclesiarum prelatis et rectoribus, capitulis quoque, collegijs et conuentibus Cisterciensis, Cluniacensis, Premonstratensis, Grandimontensis, Cartusiensis, sanctorum Benedicti et Augustini et aliorum ordinum ceterisque personis ecclesiasticis, secularibus et regularibus, exemptis et non exemptis, per Swecie et Norwegie regna et alia dominia carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie jllustris, constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Attendentes innumera grandia et onerosa negocia, que mundi cursus undique quasi aluearibus decursibus in Romanam diriuat ecclesiam et quod hoc presertim tempore multa onera confluentia et imminentes sibi necessitates exposcunt, ut eadem ecclesia circa plurima et diuersa pie matris sedulitatem exhibeat et officium urgentis prouisionis impendat, ad que leuius supportanda expedit subiectas ecclesias in auxilium matris exuberare suffragia et in supportationem imminentium onerum fatigari, disponebamus pro predictis necessitatibus et oneribus leuius perferendis decimam omnium reddituum et prouentuum ecclesiasticorum in Swecie et Norwegie regnis et partibus illis consistentium imponere per certi temporis spatium in releuationem onerum huiusmodi exigendam; verum quia, sicut postmodum pro parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie jllustris, per certos ipsius nuncios propositum extitit coram nobis, quedam gentes, que Kareli et Jngri nuncupantur, regnis predictis vicini, immo ex vna parte contigui, cognito suo infidelitatis errore, eodem rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Rutheni, catholice fidei inimici, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eam fidem susceperant et baptismum, ijdem Rutheni ad hoc ad eorum exterminium aspirantes et post eiusdem regis ab inde recessum ex inopinato in eos et terram eorum ac aliorum christianorum partium earundem ferali im[m]anitate grassentes (= –santes), alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios canum morsibus expositos et alios incredibilibus tormentorum generibus occiderunt, reliquos Karolos (= Karelos) et Jngros superstites in crudelem et horrendam seruitutem reddactos ad pristinam erroris sui cecitatem reddire prodholor compellentes, ac propter nimiam mortalitatis pestem, que in dictis regnis [et] dominijs in partibus illis hijs temporibus superuenit, adeo sunt hominibus destituta, quod idem rex ad propulsandam eorundem inimicorum molimina non sufficit per se ipsum, pro parte ipsius regis fuit nobis humiliter supplicatum, ut sibi de aliquali decimarum subsidio prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, cupientes [ut] tam ecclesie quam regis predictorum necessitatibus huiusmodi aliqualiter consulatur, deliberatione cum fratribus nostris super hijs habita diligenti, decimas omnium reddituum et prouentuum ecclesiasticorum in Swecie et Norwegie regnis et dominijs predictis consistentium per quadriennium, a festo purificationis beate Marie uirginis proximo futuro in antea computandum, a vobis omnibus archiepiscopis et episcopis ac prelatis et alijs personis ecclesiasticis quibuscumque secularibus et regularibus, exemptis et non exemptis, regnorum et dominiorum predictorum, cuiuscumque sint dignitatis, condicionis aut status uel ordinis, quibus et eorum alicui, quo ad hoc nulla priuilegia uel indulgentias uolumus suffragari, preterquam a venerabilibus fratribus nostris sancte Romane ecclesie cardinalibus monasteria jndotata, dignitates, personatus et officia canonicatus et prebendas et ecclesias aut alia quecumque, qualiacumque et quotcumque beneficia ecclesiastica cum cura uel sine cura in regnis et dominijs supradictis obtinentibus vel obtenturis imposterum, qui in apostolice solicitudinis partem assumpti nobiscum emergentium undique negociorum vniuersalis ecclesie nostris humeris incumbentia onera sorciuntur, quique profundi et perutilis assiduitate consilij uigilantes assidue pro rebus publicis et priuatis statui salutique fidelium student sedulitate continua prouidere, nec non a dilectis filijs … magistro et fratribus hospitalis sancti Johannis Jerosolimitani, qui contra hostes fidei christiane exponunt iugiter se et sua, quosque propter hoc a prestatione huiusmodi decime exemptos esse uolumus et immunes, exigendam iuxta modum, morem et consuetudinem in exactione huiusmodi hactenus obseruatos, de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica tenore presentium imponimus; volentes et etiam ordinantes, quod dicta decima inter nos pro nostris et eiusdem ecclesie regemque predictum pro suis releuandis necessitatibus annis singulis dicti quadriennij equaliter, sicut inferius exprimitur, diuidatur, quodque huiusmodi decima per venerabiles fratres nostros Lincopensem et Wexionensem episcopos et dilectum filium abbatem monasterij Howthe Osloensis diocesis, quibus collectionem huiusmodi decime per alias nostras literas prouidimus committendam, seu per subcollectores super hijs deputandos a Lincopensi et Wexionensi episcopis et abbate predictis clericos dumtaxat in duobus terminis singulis annis eiusdem quadriennij uidelicet pro medietate huiusmodi decime cuiuslibet anni in apostolorum Philippi et Jacobi et pro altera medietate in beati Martini confessoris extunc proximo sequenti festiuitatibus, quas uobis omnibus et singulis ad predictam soluendam decimam presentium tenore prefigimus et etiam assignamus, colligatur et etiam exigatur, et per Lincopensem et Wexionensem episcopos et abbatem de Howthe supradictos de ipsorum redditibus et prouentibus iuxta morem obseruatum hactenus persoluatur. Et cum in singulis eisdem terminis decima ipsa collecta fuerit et per Lincopensem et Wexionensem episcopos et abbatem de Howthe predictos de ipsorum redditibus, ut premittitur, [persoluta, medietatem ipsius decime pro nobis et eadem ecclesia in nostrorum et ipsius releuationem onerum] conuertendam illi uel illis, quem uel quos ad eam recipiendam a Lincopensi et Wexionensi episcopis et abbate predictis deputabimus, et medietas altera prefato regi uel de ipsius certo mandato, sublato quolibet difficultatis obstaculo, [assignetur]. Nos uero omnes et singulos cuiuscumque preeminentie, dignitatis aut status existant, qui aliquid de pecunia dicte decime aliter receperint, excommunicationis sententiam incurrere uolumus ipso facto. Quocirca vniuersitatem uestram monemus, rogamus et hortamur in Domino, uobisque nichilominus per apostolica scripta mandamus, quatenus tam ecclesie memorate quam regis prefati necessitates huiusmodi deuota consideratione pensantes ac eisdem ecclesie atque regi pio super hoc compatientes affectu, prefatam decimam de uestris redditibus et prouentibus supradictis in eisdem duobus terminis per singulos annos eiusdem quadriennij, prout superius est expressum, sine difficultate qualibet pro nostra et apostolice sedis reuerentia persoluatis. Datum [Auinione] ij idus martij pontificatus nostri anno nono. |
|
588 | 1351 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus … archiepiscopo Nidrosiensi eiusque suffraganeis salutem et apostolicam benedictionem. Svmmus ille celestis agricola sua dextera vineam plantauit electam eamque unigeniti filij sui sanguine uoluit irrigari, ut ex fluente de Christi latere riuulo fecundata vinum produceret, cuius dulcedine ipse plantator altissimus exultaret; sed ecce prochdolor ab apro de silua exterminium in certis christianorum partibus patitur et singularis ferus eam suis pastibus demolitur. Nam sicut carissimus in Christo filius noster Magnus, Swetie et Norwegie rex jllustris, per suos speciales nuntios et literas intimauit, quedam gentes, que Kareli et Ingri nuncupantur, regnis suis uicinj, immo ex vna parte contiguj, recognito sue infidelitatis errore, dicto rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Ruthenj, catholice fidei inimicj, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eandem fidem susceperant et baptismum, ijdem Ruthenj ex hoc ad eorum exterminium aspirantes et post eiusdem regis abinde recessum ex inopinato in eos ac alios christianos partium earundem pro dicte nouelle plantacionis defencione de ipsius regis mandato inibi consistentes crudeliter seuientes, alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios uero canum morsibus laceratos et alios eorum incredibilibus tormentorum generibus occiderunt et reliquos Karelos et Ingros superstites in crudelem et horrendam seruitutem redactos redire ad erroris suj cecitatem pristinam compulerunt; idemque rex propter nimiam mortalitatis pestem, que in illis partibus hiis temporibus superuenit, adeo est hominibus destitutus, quod ad propulsandum eorundem inimicorum molimina non sufficit per se ipsum; cum igitur contra huiusmodi fidei inimicos tanto efficacius sit a viris Deum timentibus insurgendum quanto maioribus ecclesiam Dei dampnis affligere cupiunt, quj fidem eandem confundere tam detestabili crudelitate nituntur, nos ipsius regis suplicationibus inclinati fraternitati uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus viros catholicos in regnis predictis et uicinis jnsulis positos, ut, contra eosdem infideles crucis signaculum assumentes, ipsos uiriliter et potenter expugnent, exortacionibus salutaribus inducatis. Nos enim, attendentes quod de tanto gratior est defentio fidei quanto ceteris uirtutibus anime fides debet pretiosior reputarj, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi illam ob id assumentibus signum crucis concedimus ueniam peccatorum et ipsos ea uolumus immunitate gaudere, quam habituri essent, si in terre sancte subsidium personaliter se transferrent. Datum Auinione ij jdus martij pontificatus nostri anno nono. [In eundem modum] venerab. fratr. … archiepiscopo Vpsalensi eiusque suffraganeis. Datum [ut supra]. [In eundem modum] venerab. fratr. … archiepiscopo Lundensi eiusque suffraganeis. Datum [ut supra]. |
|
589 | 1351 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, dilectis filijs … magistro generali et fratribus domus beate Marie Teutonicorum Jerosolimitane salutem et apostolicam benedictionem. Ad opera pietatis, per que diuini nominis amor acquiritur et salutis commoda prouidentur, eo uos libentius inuitamus, quo illa tenemini ex uoto vestre religionis feruentius exercere. Cum igitur, [sicut] ex veridica relatione percepimus, quorundam feritas, qui Ruteni uulgariter nuncupantur, aduersus gentes illarum partium, Karelos et Ingros uulgariter nuncupatos, pro eo quod sue infidelitatis errore cognito ad fidem catholicam nouiter sunt conuersi, ad eorum exterminium immaniter persequatur, eos ad pristine sue cecitatis errorem reddire multipliciter compellentes, vniuersitatem uestram rogamus, monemus et hortamur attente, uobis in remissionem peccaminum iniungentes, quatinus, cum ex defensione fidelium peccatorum ueniam fideles quilibet consequantur, aliquos ex vestris numero et strenuitate potentes ad dictorum Karelorum et Ingrorum partes in eorum defensionis auxilium, cum super hoc pro parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie illustris, qui in premissis partibus negocium huiusmodi feruenter assumpsit ex animo consequendum, requisiti fueritis, transmittatis, ita quod uestro interueniente suffragio in illis partibus augeatur numero et merito populus christianus, uobisque apud Deum accrescat cumulus meritorum, qui multa maiora retribuit fideliter seruientibus, quam speretur. Datum Auinione ij idus marcij pontificatus nostri anno nono. |
|
590 | 1351 | Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus … Osiliensi et … Tarbatensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Rigensis salutem et apostolicam benedictionem. Nuper ex parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie illustris, fuit propositum coram nobis, quod cum quedam gentes, que Kareli et Ingri nuncupantur, regno Swecie uicini, immo ex una parte contigui, cognito sue infidelitatis errore, eodem rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Rutheni, eiusdem fidei inimici, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eandem fidem susceperint et baptismum, ijdem Rutheni ex hoc, ad eorum exterminium aspirantes ac post eiusdem regis ab inde recessum inopinate in eos et eorum ac aliorum christianorum partium earundem terram ferali immanitate grassantes, alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios canum morsibus laceratos et alios incredibilibus tormentorum generibus occiderunt, reliquos Karelos et Jngros superstites in crudelem seruitutem redactos ad pristinam erroris sui cecitatem reddire prochdolor compellentes ac nonnulli dictarum partium, qui christiano nomine gloriantur, ceca cupiditate seducti eisdem inimicis crucis intendentibus ad totalem exterminium eorundem in armis, equis, nauigijs, uictualibus et alijs mercimonijs subuenire presumunt, in quo pares aut superiores in malicia fiunt illis, dum eis ad impugnandum christianos necessaria subministrant. Cum autem fideles deceat uniuersos non ad impedimentum, sed ad augmentum religionis intendere christiane, discretionem uestram rogamus et hortamur in Domino, per apostolica uobis scripta mandantes, quatinus uos uel duo aut unus uestrum per uos uel alium seu alios pro diuina reuerentia mercatoribus partium earundem interdicatis et inhibeatis expresse, ne dictis Ruthenis in premissis uel alias audeant subuenire. Alioquin illos, qui contrauenire presumpserint per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compellatis. Datum Auinione ij idus martij pontificatus nostri anno ix. |
|
591 | 1351 | Villeneuve-lès-Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | [Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio] Johanni Petri canonico Strengniensi salutem etc. Honestas morum et vite aliaque tue merita probitatis, super quibus apud nos fidedignorum testimonio commendaris, exposcunt vt tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Strengniensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo eciam prouidemus. Prebendam vero, si qua in eadem ecclesia vacat ad presens vel cum vacauerit, quam tu per te vel procuratorem tuum, ad hoc legitime constitutum, infra vnius mensis spatium, postquam tibi vel procuratori vacacio illa innotuerit, duxeris acceptandam, conferendum (= –am) tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus …. non obstantibus …. quod in ecclesia Arosiensi canonicatum et prebendam et parrochialem ecclesiam de Tenella Aboensis diocesis, quorum fructus, redditus et prouentus ad summam annuam trium florenorum auri secundum decimam, vt asseritur, sint taxati, nosceris obtinere …. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis XV kal. aprilis anno nono. Jn eodem modo venerabilibus fratribus Carpentoracensi et Arosiensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Scarensis salutem etc. …. Datum ut supra. |
|
592 | 1351 | Villeneuve-lès-Avignon | Ranska | latina | Paavi ja kuuria, Kirjeet | [Clemens episcopus, seruus seruorum Dei,] venerabili fratri Emingo episcopo Aboensi salutem etc:a. Prouenit [ex tue deuocionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reuereris, ut peticiones tuas, illas presertim, que anime tue salutem respiciunt, ad exaudicionis graciam admittamus. Hinc est, quod nos tuis supplicacionibus inclinati, ut confessor tuus, quem duxeris eligendum, omnium peccatorum tuorum, de quibus corde contritus et ore confessus fueris, semel tantum in mortis articulo plenam remissionem tibi in sinceritate fidei, unitate sancte Romane ecclesie ac obediencia et deuocione nostra uel successorum nostrorum Romanorum pontificum canonice intrancium persistenti auctoritate apostolica concedere ualeat, deuocioni tue tenore presencium indulgemus, sic tamen quod idem confessor de hiis, quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam tibi per te, si superuixeris, uel per heredes tuos, si tunc forte transieris, faciendam iniungat, quam tu uel illi facere teneamini, ut prefertur. Et ne, quod absit, propter huiusmodi graciam reddaris procliuior ad illicita imposterum committenda, volumus quod, si ex confidencia remissionis huiusmodi aliqua forte committeris, quoad illa predicta remissio tibi nullatenus suffragetur. Nulli ergo etc:a nostre concessionis et voluntatis infringere etc:a.] Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis XV kalendas aprilis anno nono. |
|
593 | 1351 | Jönköping | Ruotsi | latina | Paavi ja kuuria, Asiakirjat | ||
594 | 1351 | venaja | Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit | År 1350 (= 1351). Tågade Novgoroderna med Boris' son, ståthållaren, med tusenmannahöfdingen Ivan Feodorovitsch, vojevoderna Michail Danilovitsch, Jurij Ivanovitsch, Jakob Chotov att bekriga tyska området;(1) och de kommo till staden Viborg om måndagen den 21 mars och uppbrände hela förstaden. På andra dagen gingo Tyskarne ur staden, och Novgoroderna öfverföllo dem, och Tyskarne flyktade in i staden, och blefvo här några Tyskar dödade; och trakten omkring staden bekrigades och brändes, och en myckenhet Tyskar, både hustrur och barn, nedhöggos, men andra grepos lefvande; och alla kommo helbrägda till Novgorod. Samma år tågade Novgoroderna till Jurjev (= Dorpat), och Tyskarne (= Novgoroderne) utvexlade de två Svenskar, som de tillfångatagit i Orechov, mot Avram(2) och Kusma och Alexander och Andrej och mot deras lifdrabanter, som voro på andra sidan om hafvet hos svenska konungen Magnus; och alla kommo genom Guds nåd, det vördade korsets kraft, hvarpå de förtröstade, helbrägda till Novgorod; och de anlände den 9 juni, på den heliga martyren Alexanders dag. Varianter i andra krönikor. (1) 4:de Novgorodska krönikan: Tågade Novgoroderna till Viborg Nikonska krönikan: År 1351 … tågade Novgoroderna till strid emot Tyskarne och återvände med många fångar till de sina. (2) 4:de Novgorodska krönikan: Samma år begåfvo sig Novgorodska sändebud till Jurjev (= Dorpat) och afslöto fred med Tyskarne samt utbytte hos svenska konungen Avram … på andra sidan hafvet hos Orechovska Tyskarne. Sofia krönikan:… och Tyskarne (= Novgoroderne) utbytte Svenskarne, som de tillfångatagit i Orechov, mot sina Novgorodska bojarer, mot Avram … Nikonska krönikan: Samma år (1351) gingo Novgorodska sändebud till den Tyska staden Jurjev och afslöto fred med Tyskarne och utbytte hos svenska konungen mot Orechovska Tyskar tusenmannahöfdingen Avram och Kusma Tverdislavitsch och öfriga sina vänner, som förts öfver hafvet af svenska konungen Magnus … Samma år begynte höras om en pest på människorna. |
|||
595 | 1351 | latina | Piispat, Asiakirjat | Vniuersis presentes literas inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes nos anno Domini m°ccc° quinquagesimo primo, die beati Gregorij pape, recepisse literam patentem per venerandum in Christo patrem dominum nostrum Hemmingum, archiepiscopum Vpsalensem, nobis missam, jn qua continebatur transcriptum seu transumptum literarum papalium, in quibus imponebatur clericis solucio decime biennalis. In cuius recognicionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Scriptum anno vt supra, feria quarta proxima ante annunciacionem beate Marie virginis. |
|||
596 | 1351 | Hapsal | Viro | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Swecie, Norwegie et Scanie, omnibus presentes litteras cernentibus jn Domino salutem sempiternam. Quoniam ea, que in tempore geruntur, a memoria posterorum sepius labi ac adnullari videntur, nisi litteris et probamentis euidentibus confirmentur, et nisi (ͻ: id) nostra in presenti deposcit intencio, per quod Deo et matri sue sancte honor et maior reuerencia, in salutem et remedium animarum nostre, dilecte consortis nostre Blance, progenitorum nostrorum bone memorie ac liberorum nostrorum carissimorum, impendi valeat et augeri, hinc est, quod, consideratis honorabilis patris, amici nostri dilecti, dominj Nicolaj, abbatis in Pades, ac conuentus suj fidelibus seruiciis nobis et et omnibus nostris multociens exhibitis et impensis, ac exigentibus¹ eorundem abbatis et conuentus deuocionis affectu, quo nos et regnum nostrum prosequuntur, fauoribus beniuolis et paratis, nos predicto domino abbati et eius in dicto² monasterio Pades successoribus merum ius patronatus, quod nobis ad eccleciam Borga, Aboensis dyocesis, ab antiquo compecierat, modo simili, quo nos idem ius inpresens habueramus, damus et concedimus per presentes, transferentes in ipsos per nos et successores nostros plenam auctoritatem ad eandem ecclesiam confratres suos [uel?] personas ydoneas, cum et quociens opus fuerit, saluo semper iure dyocesanj ibidem, presentandi, instituendi ac de prefata ecclesia, sicut iuris fuerit, faciendi. Jn cuius euidenciam firmiorem secretum nostrum, sigillo nostro non presente, presentibus est appensum. Datum Hapesalis anno Dominj millesimo cccljº,³ sabbato ante dominicam passionis. |
|
597 | 1351 | Arnö | Ruotsi | latina | Piispat, Asiakirjat | ||
598 | 1351 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, salutem in Domino sempiternam. Cupientes vt religiosi viri abbas et fratres monasterij Pades,¹ Reualiensis dyocesis, eo liberius et deuocius Deo deseruiant,² quo competencius eis fuerit³ de vite necessariis prouisum, jus patronatus et omne aliud,⁴ quod nobis et corone regnj⁵ Swecie jn ecclesia Borgha⁶ et duabus capellis eidem annexis, Aboensis dyocesis, et ad eam quouis modo competit et compecierat, dicto monasterio Pades⁷ ac⁸ abbati et fratribus, qui nunc sunt⁹ ibidem¹⁰ uel pro tempore fuerint, donamus, dimittimus et in perpetuum assignamus, volentes quod idem abbas et conuentus ecclesiam ipsam¹¹ cum capellis exnunc pro suis vtilitatibus, prout melius voluerint et de iure potuerint, regant, ordinent¹² et disponent (ͻ:-nant). Jn cuius donacionis euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillis¹³ venerabilis in Christo patris dominj¹⁴ Hemmingi, Dei gracia Aboensis episcopi, et capituli sui presentibus sunt appensa¹⁵. Datum in sacristia ecclesie Aboensis anno Dominj mcccºl primo,¹⁶ die Veneris ante festum beati Erici.¹⁷ |
|
599 | 1351 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Kirjeet | Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, dilectis sibi omnibus parrochiam¹ Borgha, cum duabus capellis sibi annexis, inhabitantibus dileccionem in Domino, graciam² et salutem. Cum vos (ͻ: nos) ius patronatus et aliud³ quoduis nobis in dicta ecclesia Borgha et⁴ capellis sibi annexis competens⁵ religiosis viris abbati et conuentuj ac monasterio in Pades,⁶ Reualiensis dyocesis, donauerimus ac in perpetuum dimiserimus, prout in aliis nostris⁷ litteris super hoc⁸ confectis plenius continetur,⁹ vobis et vestrum cuilibet precipimus per presentes, quatenus ipsis super eisdem¹⁰ iuribus curetis humiliter parere et efficaciter respondere, prouiso quod idem abbas et fratres vos ad noua et maiora onera non astringant, quam aliis curatis vestris*¹¹ hactenus facere consweuistis. Datum in sacristia ecclesie Aboensis anno¹² mcccl primo,¹³ die Veneris ante festum beati Erici regis et martiris. |
|
600 | 1351 | Åbo | Suomi | latina | Kuninkaalliset, Asiakirjat | Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus in Domino salutem sempiternam. Noueritis, quod nos exhibitores presencium, Sighualdum in Henelax, Benedictum in Greetarwaby, Ærlendum in Suarta et Henricum in Poyo, cum bonis suis ab omnibus et singulis exhibicionibus, solucionibus et quarumcunque inposicionum grauaminibus, consuetis et inconsuetis, nobis aut iuri* nostro regio debitos (ͻ: -is), damus et concedimus liberos pariter et exemptos, volentes et declarantes ipsos cum bonis suis predictis omni eo priuilegio et iure gaudere, quo ceteri alij ecclesie Aboensis homines et bona fruj liberius consueuerint. Prohibemus igitur sub obtentu gracie nostre firmiter et discrete, ne quis, cuiuscunque condicionis aut status existat, dictos homines ecclesie siue bona eorum contra hanc nostram graciam eis indultam presumat quomodolibet impetere uel grauare, prout graciam nostram predictam dilexerint inoffensam. Datum sub sigillo nostro in castro nostro Aboensi anno Dominj mºcccº quinquagesimo primo, sabbato proximo ante Erici regis et martiris. |