text
stringlengths
0
136
‏چې د د دوست محد ځان پر کورنۍ حکومت وکړي کله چې ماموله
بايي د فیض محمد ځای ناستی حيات محمدخان وټاکلو. نو صالحه
بېګم ددې څرګند مخالفت ته ملا وتړله دې د فتح ګړه نه پنځه میله
لرې په اسلام نګر کې د فیض محمد له قَ قبر قبر سره څنګ کې ديوه
خپلواکه حکومت اعلان وکړو او سرکاري دربار به يې جوړاوه
بهوپال اوس عملا په دوو برځو ويشل شوىیو. صالحه بېګم
همدغسې درې کاله یو مساوي حکومت چلوو
ماموله بايي ورته پېغامونه ولېږل چې که دا د یارمحمد هر یو ورور
غواړي د هغه نوم دې د د واکمنۍ لپاره وړاندې کړي حيات
محمدخان هم دې ته رضا شو چې د صالحه بېګم د خوښې واکمن ته
به سر ټيټ کړي. خو هغې شریف محمد ته د جنګ د تياري لپاره
وویل. شریف محمد د پنځه زره عسکرو د برابرولو لپاره له صالحه
بېګم نه د پیسو غوښتنه وکړه. خو صالحه بېګم پیسې نه لرلې شریف
محمد چې خبر شو نو هغې ته يې وويل "په تشه خېټه جنګ نه
چهوټې ځان د بهوپال چارې هم هغسې پر مخ بوولې خو هغه اندازه
ولګوله چې صالحه بېګم دومره زور نه لري څومره چې شریف محمد
ورته خطر جوړېدای شي ده دوه وروڼه لرل او دده ځلمی او تکړه زوی
وزیرمحمد لکه د دوست محمد د تورې مېړنی و
د صالحه بېګم سره د لاس یوځای کولو لپاره دی دبغاوت په تور
تورن او له بهوپاله وشړل شو. شريف محمدخان د راجپوت يو
ګاونډي ریاست ته پناه يوړه ده سره د ده د ټبر خلک هم وو راجپو
هندوانو د دوی تود هرکلی وکړو او د ګینور د لا د نیولو لپاره په
جنګ کې ورسره ودرېدل.
بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
00011953 ۲ 9٧
من بهوپال په اتلسمه پېړۍ
دا د حيات محمدخان واک ته لومړی لوی ګواښ و چې په خپله
پښتنو ورته ودرولی و :
په ‎٧۷۸١‏ کې د بهوپال نه اته میله لویدیځ کې د پهندا په کلي کې
د دواړو غاړو پوځونه جنګ ته راووتل ددې جنګ پر وخت حيات
محمدخان په بهوپال کې پاتې وو دده د پوځ مشري چهوټې رام کوله
او ورسره راجپوت. سیکان او د بهوپال سرکاري پوځو. شریف
محمد سره دده وروڼه او راجپوت مله و. وزیر محمدخان د ښځو او
ماشومانو د ساتنې لپاره په اشتا نومي کلي کې پاته شو. جنګ پيل
شو. د تورو ټوپکو او توپو په درزا سخته مرګ ژوبله وشوه. شریف
محمد سره د خپلو پنځو وروڼو ووژل شو. يوازې یو ورورکامل محمد
ژوندی پاتې شو. چهوټې ځان د شریف او دده د وروڼو سرونه پرېکړل
او په تورو ټومبلي حیات خان ته يې وړاندې کړل حيات خان په دې
کار سخت ناکراره شو او په لومړي ځل د چهوټې خان د شخصیت
منفي اړخ ورته څرګند شو د اورکزیو په ټبر کې دا پېښه يوه لويه
غمیزه وه او په راتلونکو نهو کالو کې چهوټې خان د بهوپال ټول
پښتانه د ځان پرضد راوپارول. دی لکه د يوه کاواکه اس د هېچا
قابو کې نه راتلو. په ۱۷۹۲ م کې ماموله بايي د اتياو کالو په عمر
مړه شوه. له دې څو میاشتې وروسته چهوټې ځان هم مړ شو
د حیات محمد خان له شریف محمد کورنۍ سره شوی ظلم هیر نه
وو. د هغه زوی وزير محمد د راجپوتو سره اوسېدو او حيات
محمدخان چې خپل نالايقه رام طلبه زوی غوث محمد ته لیدل نو
ددې خبرې احساس ورته زیاتېدو چې دی د نوابۍ وړ نه و. په
۴م کال کې د بروکټ د پښتنو د يوه جنزال لور زینت بېګم یې
غوث محمد ته واده کړه. د زینت پلار له مرهټو سره د سسې هور په
بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
00011953 ۲ 9٧
بهوپال په اتلسمه پېړۍ ۳۵۰-
جنګ کې وژل شوی و او مور عصمت بېګم یې د بل ماشوم په زېږون
مړه وه د زینت بېګم نه د غوث محمد درې اولادونه وزېږېدل دوه
زامن موعېز او پوځدار او یوه لور یې ګوهرآرا نومېده. اخوا د شریف
محمد زوی وزیرمحمد د راجپوتو نه ولاړو او یو څه موده د حيدراباد
د نظام دربار کې ملازم شو او په خپل استعداد ښه مقام ته ورسېدو
خو حیات محمد غوښتل چې وزیر سره روغه وکړي. هغه ليدل چې
غوث محمد د بهوپال د ساتنې نه وو ده وزیر محمد راوبللو او ده ته
یې د دیوان او د پوځ د مشر د دندې پېشکش وکړ. خو غوث محمد د
خپل پلار ددې فیصلې مخالفت وکړ. ځکه هغه د خپلو اختياراتو او
اغېز لپاره وزير يو ګواښ وګڼلو. اخر وزير ته په بهوپال کې د
استوګنې اجازه ورکړی شوه. او د دیوان د دندې لپاره مریدمحمدخان
راوبلل شو مريد د سلطان محمدخان زوی و . چې دوه وارې يې د
نوابۍ دعوا کړې وه مرید په ‎٧۷٩۲‏ د خپلو ‎٠٠٠١‏ تنو ملګریو سره
بهوپال ته ورداخل شو او ژمنه یې وکړه چې يو وار رې بيا به د پښتنو
واکمني پر ځای کړي. د مشر وزير«دیوان په حيث ده د پيسو په
لګولو لاس پورې کړو. د پوځ تنخواګانې یې زیاتې کړې د ودانیو په
جوړولو يې لاس پورې کړ او چې خزانه یې ځالي وليده نو پر مځکه
والو یې زور راوړو چې مالیه ورکړي. کله چې به دوی انکار وکړو نو
په بندي خانو کې به يې واچول په یوه کال کې دننه د مريد اصلي
څېره راښکاره شوه. د د بهوپال ځینې مځکې یې پنډاریانو ته ورکړې او
چې د پوځ د د تنخوا پیسې هم پاتې نه شوې نو پوځ بغاوت وکړو په
دې وخت کې مرهټه یو وا ري بيا د بهوپال سرحدونو ته خطر ودروو
مرید ته بله هېڅ لار ه«ښکا ره نه شوه نو د حيات محمد مېرمنې عصمت
بېګم ته ورغلو دا مېرمنه په حيات محمد ډېره ګرانه وه او په دربار
ٍِِ - - بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
001653١676