shunyasea/vedic-sanskrit · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 889
स्वर्लोकाद् अपि रम्याणि पातालानीति नारदः ॥
यवामलक-चूर्णं च योगो ऽति-स्थौल्य-दोष-जित् ॥
जिज्ञास्यतां रथः सद्यॊ वयक्तम एष हिरन मयः
सुपर्णरूपा रामस्य विशिखाः कामरूपिणः

शुचिः पावक ईड्यः\|
तत्राभ्यगच्छन मारीचं पूर्वामात्यं दशाननः
न तं स ममृषे भीमः सिंहनादं महारणे

दरॊणश च विदुरश चैव कृपश चान्ये च कौरवाः
कामानमत उध्यभ्‌ ॥ २६॥ तुये ली निमेषः फा इला नाति
सेवेत कामतः कामं तृप्तो वाजी-कृताम् हिमे ।
इन्द्रियाणीन्द्रियार्थैस तु पञ्च पञ्चभिर उत्तमैः
प्रत्यक्षतः किं पुनरत्र पुंसा प्रकीर्तिते नाम्नि जनार्दनस्य ॥
पातालतलसंस्थॊ ऽपि यदि शक्रॊ ऽसय सारथिः
अन्यॊन्यं समरे यॊधाः शरशक्तिपरश्वधैः
ताम आपतन्तीं भरतानुजॊ ऽसत्रैर; जघान बाणैश च हुताग्निकल्पैः
मनॊज्ञ रूपा लक्ष्यन्ते कुसुमैर इव चित्रितः
दीपदाने परवक्ष्यामि फलयॊगम अनुत्तमम
वधीं वर्त्रं मरुत इन्द्रियेण सवेन भामेन तविषो बभूवान\|
पादयॊः पतितं दृष्ट्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः
परहसन्न इव विप्राय स तस्मै परददौ तदा
काञ्चनाङ्गदिनः पीना भुजाश चन्दनरूषिताः
तथैव सिद्धा राजेन्द्र तथा वातिक चारणाः
न घातयति नॊ हन्ति घनन्तं नैवानुमॊदते
विद्यते तु भयं यस्य यो नैनं वेत्ति तत्त्वतः ॥
त्वं ब्रह्म परमं साक्षादनाद्यन्तमपावृतम्
महाकौशिकमन्त्रश्च कथ्यतेऽत्र महाफलः ॥
श्रीमुनय ऊचुः

परीप्संस तवत्सुतं कर्णस तदन्तरम अवापतत
ध्वा प्रकरण
लक्ष्मणं परेषयास्माभिः सह सैन्यानुकर्षिभिः
गङ्गाम उपास्य विधिवत सिद्धिं पराप्तः सुदुर्लभाम
कस्येमे काञ्चना वृक्षास तरुणादित्यसंनिभाः
तवेष्टा ननु नामैता भार्याश चन्द्रनिभाननाः
एतन्मम मतं गोपाः सम्प्रीत्या क्रियते यदि ।
शृङ्गाटकैर्मणिमयैर्वज्रविद्रुमवेदिभिः
बहुजन्मविपक्वेन सम्यग्योगसमाधिना
ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा दृष्ट्वा शल्यस्य विक्रमम
तथेमे सर्वपाञ्चाला दुःषन्त परमेष्ठिनॊः
तवरमाणांस तु तान सर्वान ससूतेष्व असन धवजान
तस्य + द्धस्यैतदागो य एवं विद्वांसं ब्राह्मणं जिनाति ।
कुलमाहात्म्यदाक्षिण्यशीलशौचसमन्विताः ।
शुचिकर्मा शुचिश्चैव भवत्यमितबुद्धिमान् ॥
शुभैः परयॊगैर देवत्वं वयामिश्रैर मानुषॊ भवेत
कण्ठबद्ध त्र्याहिकादिग्रहभूतविनाशनम् ॥
बरह्मलॊकं न गच्छामि तवाम अदृष्ट्वा परियातिथिम
परिभ्रमन्नाश्रमाणि क्षुधया परिपीडितः ॥
रसायन परयॊगैर वा कैर नॊपैति जरान्तकौ
हन्तॄणां चाहतानां च यत कुर्युर अपराधिनः
न तवं शरेष्ठॊ ऽसि नः पराण अपानॊ हि वशे तव
काष्ठत्रयं गुणैर्बद्ध्वा प्रीत्यै रात्रौ चतुष्पथे ॥
-पाठाभयार्क-घुणवल्लभ-कट्फलानाम् दद्यात् प्रत्य्-एकं व्योष-चव्याभयानां वह्नेर् मुष्टी द्वे यव-क्षारतश् च ।
स च वायुः शरीरेषु पराणॊ ऽपानः शरीरिणाम
ततॊ वयं महाराज तं मन्त्रं पूर्वमन्त्रितम
सागरॊर्मिर इवॊद्धूतस तिर्यग ऊर्ध्वम अवर्तत
सैवम उक्तॊपाध्यायिन्य उत्तङ्कं परत्युवाच
धर्मार्थकुशलप्राज्ञ सर्वशास्त्रविशारद
तस्य जृम्भितविक्षेपाद वयामिश्रा वै दिशॊ दश

ऋते युद्धान् महाबाहो शक्र युध्यस्व निर्गते ।
आभाषितश च मधुरं परतिभाषेत मानवान
एवं संचिन्तयित्वा तु वयाकुलेनान्तर आत्मना
तथैव दरौपदी साध्वी सर्वाः कौरव यॊषितः
यद एनः कुरुते किं चिद राजा भूमिम इवाप्नुवन
तमेव देवं वयमात्मदैवतं परं प्रधानं पुरुषं विश्वमन्यम्
दर्शितात्मगतिः सम्यक्प्रशस्योवाच तं नृपः
विश्वाची च घृताची च षड एवाप्सरसां वराः
तदॊ दशसहस्राणि गजानां भीमकर्मणाम
सूत उवाच ।
एवं शुश्राव वदतां गिरॊ जिष्णुर उदारधीः
आपो यद्वस्हरस्तेन तं प्रति हरत योऽस्मान्‌ दष्ट यं वयं द्विष्मः ॥२॥
वालखिल्यैर महाराज यत्रेष्टम ऋषिभिः पुरा
[य]
वेद उवाच । अयं व्याधः पापरतः क्रियाज्ञानविवर्जितः ।
दवितीयाम इव संप्राप्ताम अमन्यन्त निशां तदा
यकृति प्लीह-वत् कर्म दक्षिणे तु भुजे सिराम् ॥
पतिव्रताया माहात्म्यं बराह्मणस्य च सत्तम
उवाच मातलिं रामः सहस्राक्षस्य सारथिम


महद दुःखं हि मानुष्यं निरये चापि मज्जनम
यस्य चारश च मन्त्रश च नित्यचैव कृताकृते
पक्षी जायान्यः पतति स आ विशति पूरुषम्‌ ।

नाधिगच्छेत्स्त्रियं प्राज्ञः कर्हिचिन्मृत्युमात्मनः
सुव्रतस्य तथाम्बष्ठाः शिबिपुत्रान् निबोधत ।
यस्याः पयॊविनिष्यन्दात कषीरॊदॊ नाम सागरः
कटुतिक्तकषायाणां विपाकः प्रायशः कटुः ।
कृष्णार्जुना दशगुणा नीलाशोकमहीरुहाः ।
कामं क्रोधं भयं स्नेहमैक्यं सौहृदमेव च
ततः सुग्रीववचनाद धत्वा वालिनम आहवे
अत्रेरिव शर्णुतं पूर्व्यस्तुतिं शयावाश्वस्य सुन्वतो मदच्युता\|
वीरा
श्रीवेदव्यासाय नमः ।
युध्यध्वम अनहंकाराः किं चिरं कुरुथेति च
ॐ वैराग्याय नमः ।
निशम्य मारुतेः सर्वे मुदिता वानरा भवन
संजीवितॊ ऽहं भवता वाक्येनानेन नारद

स्वर्लोकाद् अपि रम्याणि पातालानीति नारदः ॥

यवामलक-चूर्णं च योगो ऽति-स्थौल्य-दोष-जित् ॥

जिज्ञास्यतां रथः सद्यॊ वयक्तम एष हिरन मयः

सुपर्णरूपा रामस्य विशिखाः कामरूपिणः

शुचिः पावक ईड्यः|

तत्राभ्यगच्छन मारीचं पूर्वामात्यं दशाननः

न तं स ममृषे भीमः सिंहनादं महारणे

दरॊणश च विदुरश चैव कृपश चान्ये च कौरवाः

कामानमत उध्यभ्‌ ॥ २६॥ तुये ली निमेषः फा इला नाति

सेवेत कामतः कामं तृप्तो वाजी-कृताम् हिमे ।

इन्द्रियाणीन्द्रियार्थैस तु पञ्च पञ्चभिर उत्तमैः

प्रत्यक्षतः किं पुनरत्र पुंसा प्रकीर्तिते नाम्नि जनार्दनस्य ॥

पातालतलसंस्थॊ ऽपि यदि शक्रॊ ऽसय सारथिः

अन्यॊन्यं समरे यॊधाः शरशक्तिपरश्वधैः

ताम आपतन्तीं भरतानुजॊ ऽसत्रैर; जघान बाणैश च हुताग्निकल्पैः

मनॊज्ञ रूपा लक्ष्यन्ते कुसुमैर इव चित्रितः

दीपदाने परवक्ष्यामि फलयॊगम अनुत्तमम

वधीं वर्त्रं मरुत इन्द्रियेण सवेन भामेन तविषो बभूवान|

पादयॊः पतितं दृष्ट्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः

परहसन्न इव विप्राय स तस्मै परददौ तदा

काञ्चनाङ्गदिनः पीना भुजाश चन्दनरूषिताः

तथैव सिद्धा राजेन्द्र तथा वातिक चारणाः

न घातयति नॊ हन्ति घनन्तं नैवानुमॊदते

विद्यते तु भयं यस्य यो नैनं वेत्ति तत्त्वतः ॥

त्वं ब्रह्म परमं साक्षादनाद्यन्तमपावृतम्

महाकौशिकमन्त्रश्च कथ्यतेऽत्र महाफलः ॥

श्रीमुनय ऊचुः

परीप्संस तवत्सुतं कर्णस तदन्तरम अवापतत

ध्वा प्रकरण

लक्ष्मणं परेषयास्माभिः सह सैन्यानुकर्षिभिः

गङ्गाम उपास्य विधिवत सिद्धिं पराप्तः सुदुर्लभाम

कस्येमे काञ्चना वृक्षास तरुणादित्यसंनिभाः

तवेष्टा ननु नामैता भार्याश चन्द्रनिभाननाः

एतन्मम मतं गोपाः सम्प्रीत्या क्रियते यदि ।

शृङ्गाटकैर्मणिमयैर्वज्रविद्रुमवेदिभिः

बहुजन्मविपक्वेन सम्यग्योगसमाधिना

ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा दृष्ट्वा शल्यस्य विक्रमम

तथेमे सर्वपाञ्चाला दुःषन्त परमेष्ठिनॊः

तवरमाणांस तु तान सर्वान ससूतेष्व असन धवजान

तस्य + द्धस्यैतदागो य एवं विद्वांसं ब्राह्मणं जिनाति ।

कुलमाहात्म्यदाक्षिण्यशीलशौचसमन्विताः ।

शुचिकर्मा शुचिश्चैव भवत्यमितबुद्धिमान् ॥

शुभैः परयॊगैर देवत्वं वयामिश्रैर मानुषॊ भवेत

कण्ठबद्ध त्र्याहिकादिग्रहभूतविनाशनम् ॥

बरह्मलॊकं न गच्छामि तवाम अदृष्ट्वा परियातिथिम

परिभ्रमन्नाश्रमाणि क्षुधया परिपीडितः ॥

रसायन परयॊगैर वा कैर नॊपैति जरान्तकौ

हन्तॄणां चाहतानां च यत कुर्युर अपराधिनः

न तवं शरेष्ठॊ ऽसि नः पराण अपानॊ हि वशे तव

काष्ठत्रयं गुणैर्बद्ध्वा प्रीत्यै रात्रौ चतुष्पथे ॥

-पाठाभयार्क-घुणवल्लभ-कट्फलानाम् दद्यात् प्रत्य्-एकं व्योष-चव्याभयानां वह्नेर् मुष्टी द्वे यव-क्षारतश् च ।

स च वायुः शरीरेषु पराणॊ ऽपानः शरीरिणाम

ततॊ वयं महाराज तं मन्त्रं पूर्वमन्त्रितम

सागरॊर्मिर इवॊद्धूतस तिर्यग ऊर्ध्वम अवर्तत

सैवम उक्तॊपाध्यायिन्य उत्तङ्कं परत्युवाच

धर्मार्थकुशलप्राज्ञ सर्वशास्त्रविशारद

तस्य जृम्भितविक्षेपाद वयामिश्रा वै दिशॊ दश

ऋते युद्धान् महाबाहो शक्र युध्यस्व निर्गते ।

आभाषितश च मधुरं परतिभाषेत मानवान

एवं संचिन्तयित्वा तु वयाकुलेनान्तर आत्मना

तथैव दरौपदी साध्वी सर्वाः कौरव यॊषितः

यद एनः कुरुते किं चिद राजा भूमिम इवाप्नुवन

तमेव देवं वयमात्मदैवतं परं प्रधानं पुरुषं विश्वमन्यम्

दर्शितात्मगतिः सम्यक्प्रशस्योवाच तं नृपः

विश्वाची च घृताची च षड एवाप्सरसां वराः

तदॊ दशसहस्राणि गजानां भीमकर्मणाम

सूत उवाच ।

एवं शुश्राव वदतां गिरॊ जिष्णुर उदारधीः

आपो यद्वस्हरस्तेन तं प्रति हरत योऽस्मान्‌ दष्ट यं वयं द्विष्मः ॥२॥

वालखिल्यैर महाराज यत्रेष्टम ऋषिभिः पुरा

[य]

वेद उवाच । अयं व्याधः पापरतः क्रियाज्ञानविवर्जितः ।

दवितीयाम इव संप्राप्ताम अमन्यन्त निशां तदा

यकृति प्लीह-वत् कर्म दक्षिणे तु भुजे सिराम् ॥

पतिव्रताया माहात्म्यं बराह्मणस्य च सत्तम

उवाच मातलिं रामः सहस्राक्षस्य सारथिम

महद दुःखं हि मानुष्यं निरये चापि मज्जनम

यस्य चारश च मन्त्रश च नित्यचैव कृताकृते

पक्षी जायान्यः पतति स आ विशति पूरुषम्‌ ।

नाधिगच्छेत्स्त्रियं प्राज्ञः कर्हिचिन्मृत्युमात्मनः

सुव्रतस्य तथाम्बष्ठाः शिबिपुत्रान् निबोधत ।

यस्याः पयॊविनिष्यन्दात कषीरॊदॊ नाम सागरः

कटुतिक्तकषायाणां विपाकः प्रायशः कटुः ।

कृष्णार्जुना दशगुणा नीलाशोकमहीरुहाः ।

कामं क्रोधं भयं स्नेहमैक्यं सौहृदमेव च

ततः सुग्रीववचनाद धत्वा वालिनम आहवे

अत्रेरिव शर्णुतं पूर्व्यस्तुतिं शयावाश्वस्य सुन्वतो मदच्युता|

वीरा

श्रीवेदव्यासाय नमः ।

युध्यध्वम अनहंकाराः किं चिरं कुरुथेति च

ॐ वैराग्याय नमः ।

निशम्य मारुतेः सर्वे मुदिता वानरा भवन

संजीवितॊ ऽहं भवता वाक्येनानेन नारद