Datasets:

MiuN2k3

/

FC-QA-combined

like 0

Tiếng Việt hiện_đại không có phụ_âm kép nhưng trong tiếng Việt từ giai_đoạn trung_đại trở về trước thì lại có phụ_âm kép . Trong chữ_Nôm hợp thể để biểu_thị các phụ_âm kép người ta dùng một hoặc hai chữ làm thanh phù . Nếu dùng hai chữ làm thanh phù thì một chữ sẽ dùng để biểu_thị phụ_âm thứ nhất của phụ_âm kép , chữ còn lại biểu_thị phụ_âm thứ hai của phụ_âm kép . Ví_dụ :

Âm kép là âm thường được sử_dụng trong văn_học .

{'start_id': 219, 'text': 'Nếu dùng hai chữ làm thanh phù thì một chữ sẽ dùng để biểu_thị phụ_âm thứ nhất của phụ_âm kép , chữ còn lại biểu_thị phụ_âm thứ hai của phụ_âm kép .'}

Not_Enough_Information

Cách thành_phố Vinh 120 km về phía Tây_Nam , Vườn_Quốc_gia Pù_Mát thuộc huyện Con_Cuông , nằm trên sườn Đông của dải Trường_Sơn , dọc theo biên_giới Việt_Lào . Nơi đây có một_số loài động_vật , thực_vật quý_hiếm cần phải được bảo_tồn nghiêm_ngặt như : sao_la , thỏ vằn , niệc cổ hung và một_số loài thực_vật như pơ mu , sa_mu , sao hải nam ... Nơi đây đã được UNESCO đưa vào danh_sách các khu dự_trữ sinh_quyển thế_giới với tên gọi Khu dự_trữ sinh_quyển miền tây Nghệ_An . Đến Diễn_châu , du_khách rẽ về phía tây theo đường 7 về Đặng_Sơn thăm Di_tích lịch_sử quốc_gia Nhà_thờ họ Hoàng_Trần do gia_đình cụ Hoàng_Quýnh - Nguyễn_thị Đào xây_dựng lại năm 1884 - gắn với cơ_sở hoạt_động thời_kỳ 1930-1945 hoặc ra thăm Bãi_Dâu_Ba_Ra .

Cách thành_phố Vinh 120 km về phía Tây_Nam không có Vườn_Quốc_gia Pù_Mát thuộc huyện Con_Cuông , nằm trên sườn Đông của dải Trường_Sơn , dọc theo biên_giới Việt_Lào .

{'start_id': 0, 'text': 'Cách thành_phố Vinh 120 km về phía Tây_Nam , Vườn_Quốc_gia Pù_Mát thuộc huyện Con_Cuông , nằm trên sườn Đông của dải Trường_Sơn , dọc theo biên_giới Việt_Lào .'}

Refutes

Trải qua chinh_chiến , Lưu_Bang đã lập được chính_quyền nhà Tây_Hán ( 202 TCN ) , bình_định Trung_Nguyên , bao_gồm cả thế_lực thu_phục được của Hạng Vũ . Lưu_Bang quyết_định không lấy chiến_tranh đối_phó với nước Nam_Việt để dân_chúng Trung_nguyên khỏi mất người mất của sau bao năm loạn_lạc .

Do hoạt_động chiến_tranh , Lưu_Bang đã thành_công trong việc thành_lập chính_quyền nhà Tây_Hán vào năm 202 TCN , đánh_bại các thế_lực khác và đoàn_kết lực_lượng của Hạng Vũ .

{'start_id': 0, 'text': 'Trải qua chinh_chiến , Lưu_Bang đã lập được chính_quyền nhà Tây_Hán ( 202 TCN ) , bình_định Trung_Nguyên , bao_gồm cả thế_lực thu_phục được của Hạng Vũ .'}

Supports

Theo Nguyễn_Diên_Niên , căn_cứ vào Đại_Việt sử_ký toàn thư , Lam_Sơn thực lục , những tư_liệu được chép cùng thời thì thời_kỳ Lê_Lợi hoạt_động buổi đầu ở vùng Thượng_du Thanh_Hoá ( 1418-1424 ) chưa có sự tham_gia của Nguyễn_Trãi . Các sách trên đều có đoạn rằng : Nguyên trước Nhà_vua kinh-doanh việc bốn_phương , Bắc đánh giặc Minh , Nam đuổi quân Lào , mình trải trăm trận , đến đâu được đấy , chỉ dùng có quan võ là bọn Lê_Thạch , Lê_Lễ , Lê_Sát , Lê_Vấn , Lê_Lý , Lê_Ngân , ba_mươi lăm người ; quan văn là bọn Lê_văn Linh , Lê_quốc Hưng ; cùng những quân thân như cha , con ; hai trăm thiết-kỵ , hai trăm nghĩa-sĩ , hai trăm dũng-sĩ và mười bốn thớt voi . Còn bọn chuyên-chở lương-thảo , cùng già_yếu đi hộ-vệ vợ_con , cũng chỉ hai nghìn người mà thôi .... Địa_điểm Lỗi_Giang mà Nguyễn_Trãi ra_mắt là năm 1426 .

Căn_cứ vào các tài_liệu ghi_chép đồng_thời như Đại_Việt sử_ký toàn thư và Lam_Sơn thực lục , Nguyễn_Diên_Niên cho rằng Nguyễn_Trãi chưa tham_gia vào giai_đoạn đầu của cuộc Khởi_nghĩa Lam_Sơn tại vùng Thượng_du Thanh_Hoá ( 1418-1424 ) .

{'start_id': 0, 'text': 'Theo Nguyễn_Diên_Niên , căn_cứ vào Đại_Việt sử_ký toàn thư , Lam_Sơn thực lục , những tư_liệu được chép cùng thời thì thời_kỳ Lê_Lợi hoạt_động buổi đầu ở vùng Thượng_du Thanh_Hoá ( 1418-1424 ) chưa có sự tham_gia của Nguyễn_Trãi .'}

Supports

Sau khi Nam_Kỳ mất , tiềm_lực quốc_gia hao_mòn quá lớn , nguồn tài_chính cạn_kiệt , mất_mùa đói_kém triền_miên , dân_chúng nổi lên khắp_nơi , nên sự đầu_tư cho cuộc canh_tân không đủ , nhiều chương_trình học nước_ngoài bị bỏ_dở nửa_chừng . Riêng nguyên_nhân này còn có tác_động từ phía Pháp : không ít lần người Pháp đã ngăn không cho du_học_sinh Việt_Nam ra nước_ngoài học ; hoặc việc mua tàu máy , vũ_khí của nước_ngoài cũng bị Pháp phá hỏng ...

Không_chỉ sự can_thiệp của Pháp , mà_còn có rất nhiều yếu_tố khác dẫn đến việc ngăn_cản cho du_học_sinh Việt_Nam ra nước_ngoài học hoặc làm cho việc mua_sắm máy_móc , vũ_khí của các nước khác không_thể tiến_triển . Những yếu_tố này bao_gồm sự tranh_luận về chính_sách và quyết_định của chính_phủ Việt_Nam , cùng với những tranh_cãi giữa các thế_lực quan_tâm đến đất_nước .

{'start_id': 240, 'text': 'Riêng nguyên_nhân này còn có tác_động từ phía Pháp : không ít lần người Pháp đã ngăn không cho du_học_sinh Việt_Nam ra nước_ngoài học ; hoặc việc mua tàu máy , vũ_khí của nước_ngoài cũng bị Pháp phá hỏng ...'}

Refutes

Theo Phan_Huy_Chú trong sách Lịch triều hiến_chương loại chí , sau khi ra hàng quân Minh , Trương_Phụ muốn dụ_dỗ ông ra làm quan nhưng Nguyễn_Trãi từ_chối . Trương_Phụ tức_giận , muốn đem Nguyễn_Trãi giết đi nhưng Thượng_thư Hoàng_Phúc tiếc tài Nguyễn_Trãi , tha cho và giam_lỏng ở Đông_Quan , không cho đi đâu ... Ông lòng giận quân Minh tham độc , muốn tìm vị chân chúa để thờ nhưng chưa biết tìm ở đâu , bèn trốn đi . Đêm ngủ ở quán Trấn_Vũ cầu mộng , được thần báo cho tên họ Lê_Thái_Tổ , bèn vào Lam_Sơn tham_gia khởi_nghĩa .

Quân Minh là một quân_đội xâm_lược đến từ Trung_Quốc vào thế_kỷ 14 và thập_niên đầu của thế_kỷ 15 .

{'start_id': 0, 'text': 'Theo Phan_Huy_Chú trong sách Lịch triều hiến_chương loại chí , sau khi ra hàng quân Minh , Trương_Phụ muốn dụ_dỗ ông ra làm quan nhưng Nguyễn_Trãi từ_chối .'}

Not_Enough_Information

Sự lạc_hậu của nước Việt thời nhà Nguyễn là một nguyên_nhân mất nước vào tay Pháp . Tuy_nhiên , nguyên_nhân này không phải là duy_nhất , một nguyên_nhân khác được phân_tích tỉ_mỉ là thái_độ của vua_quan nhà Nguyễn thời Tự Đức khi cho rằng đem quân_đội đánh Pháp thì không có cơ_hội thắng . Nhưng mặt_khác họ lại chủ_quan , cho rằng nước Pháp ở xa quá nên không_thể chiếm trọn nước Việt , họ nghĩ rằng chỉ cần cắt đất một_số nơi để Pháp lập hải_cảng và truyền_đạo , bồi_thường chiến_phí cho Pháp thì họ sẽ rút quân . Thế_là chính_sách của nhà Nguyễn đi vào sự khiếp_nhược : chỉ lo cắt đất cầu_hoà với Pháp , khi có thời_cơ cũng không dám chủ_động tiến_công địch . Quân_dân một_số nơi tự tổ_chức kháng_chiến , thu được thắng_lợi ban_đầu nhưng triều_đình lại mặc_kệ , không chi_viện cũng không khen_thưởng , nên sau đó cũng dần thất_bại . Tiêu_biểu như một_số sự_kiện :

Pháp đã thực_hiện xâm_chiếm nước ta nhiều lần nhưng cuối_cùng đều bị thất_bại .

{'start_id': 0, 'text': 'Sự lạc_hậu của nước Việt thời nhà Nguyễn là một nguyên_nhân mất nước vào tay Pháp .'}

Not_Enough_Information

Lê_Lợi nghe theo cho quân giải_vây rút ra . Khi quân Minh sắp rút đi , một_số tướng khuyên Lê_Lợi nên đánh thêm một trận để cho giặc không dám sang nữa nhưng Lê_Lợi không đồng_ý , quân Minh rút về nước an_toàn . Năm 1428 , nhà Hậu_Lê hình_thành .

Lê_Lợi là một vị hoàng_đế và anh_hùng dân_tộc của Việt_Nam , người đã lãnh_đạo cuộc nổi_dậy Lam_Sơn chống lại nhà Minh của Trung_Quốc .

{'start_id': 44, 'text': 'Khi quân Minh sắp rút đi , một_số tướng khuyên Lê_Lợi nên đánh thêm một trận để cho giặc không dám sang nữa nhưng Lê_Lợi không đồng_ý , quân Minh rút về nước an_toàn .'}

Not_Enough_Information

Tiếng Việt hiện_đại không có phụ_âm kép nhưng trong tiếng Việt từ giai_đoạn trung_đại trở về trước thì lại có phụ_âm kép . Trong chữ_Nôm hợp thể để biểu_thị các phụ_âm kép người ta dùng một hoặc hai chữ làm thanh phù . Nếu dùng hai chữ làm thanh phù thì một chữ sẽ dùng để biểu_thị phụ_âm thứ nhất của phụ_âm kép , chữ còn lại biểu_thị phụ_âm thứ hai của phụ_âm kép . Ví_dụ :

Trong chữ_Nôm , khi muốn biểu_thị các phụ_âm ghép lại , người ta có_thể sử_dụng một hay hai chữ làm thanh phù .

{'start_id': 123, 'text': 'Trong chữ_Nôm hợp thể để biểu_thị các phụ_âm kép người ta dùng một hoặc hai chữ làm thanh phù .'}

Supports

Bắt_đầu từ thế_kỷ XVI , người châu_Âu như Bồ_Đào_Nha và Hà_Lan bắt_đầu thiết_lập các điểm thương_mại và pháo_đài dọc theo bờ biển tây và nam châu_Phi . Cuối_cùng thì một lượng lớn người Hà_Lan , cùng với người Pháp Huguenot và người Đức đã định_cư lại tại khu_vực gọi là Cộng_hoà Nam_Phi ngày_nay . Hậu_duệ của họ , người Phi da trắng ( Afrikaan ) , là nhóm dân da trắng lớn nhất ở Nam_Phi ngày_nay . Trong thế_kỷ XIX , giai_đoạn thứ hai của quá_trình thuộc địa_hoá đã đem một lượng lớn người Pháp và người Anh tới định_cư ở châu_Phi . Người Pháp sống chủ_yếu ở Algérie , còn một lượng nhỏ khác sống ở các khu_vực khác thuộc Bắc và Tây_Phi . Người Anh định_cư ở Nam_Phi cũng như ở Rhodesia thuộc địa và ở các vùng cao_nguyên của Kenya ngày_nay . Một lượng nhỏ binh_lính , thương_nhân và viên_chức gốc Âu cũng sinh_sống ở các trung_tâm hành_chính như Nairobi và Dakar . Sự tan_rã của các thuộc địa trong thập_niên 1960 thường tạo ra sự di_cư hàng_loạt các hậu_duệ gốc Âu ra khỏi châu Phi—đặc biệt là ở Algérie , Kenya và Rhodesia ( nay là Zimbabwe ) . Tuy_nhiên , ở Nam_Phi thì người da trắng thiểu_số ( 10% dân_số ) vẫn ở lại rất nhiều tại nước này kể_cả sau khi sự cai_trị của người da trắng chấm_dứt năm 1994 . Nam_Phi cũng có cộng_đồng người hỗn_hợp về chủng_tộc ( người da_màu ) .

Dù_vậy , người da trắng vẫn còn sống ở Nam_Phi một_cách ít_ỏi ( 10% dân_số ) dù sự cai_trị của họ kết_thúc năm 1994 .

{'start_id': 1051, 'text': 'Tuy_nhiên , ở Nam_Phi thì người da trắng thiểu_số ( 10% dân_số ) vẫn ở lại rất nhiều tại nước này kể_cả sau khi sự cai_trị của người da trắng chấm_dứt năm 1994 .'}

Refutes

Đến giữa thế_kỷ 17 , việc triều_chính xứ Đàng_Trong suy_đồi . Thuế thì nặng ; quan_lại thì lợi_dụng địa_vị , sinh_sự làm khổ dân . Trước hoàn_cảnh đó , khi phong_trào Tây_Sơn bùng_nổ , dân Quảng_Nam cũng nổi_dậy . Mùa thu năm 1773 khi quân Tây_Sơn kéo ra Quảng_Nam , dân Quảng_Nam đã phối_hợp cùng nghĩa_quân phục_kích ở Bến Đá ( Thạch_Tân , Thăng_Hoa , Quảng_Nam ) đánh_bại quân của chúa Nguyễn do các tướng Nguyễn_Cửu_Thống , Nguyễn_Hữu_Sách chỉ_huy . Nhà Tây_Sơn tuy_vậy chỉ tồn_tại trong thời_gian ngắn_ngủi .

Mùa thu năm 1773 khi quân Tây_Sơn kéo ra Quảng_Nam , dân Quảng_Nam đã phối_hợp cùng nghĩa_quân phục_kích ở Bến Đá ( Thạch_Tân , Thăng_Hoa , Quảng_Nam ) đã bị thất_bại dưới quân của chúa Nguyễn do các tướng Nguyễn_Cửu_Thống , Nguyễn_Hữu_Sách chỉ_huy .

{'start_id': 214, 'text': 'Mùa thu năm 1773 khi quân Tây_Sơn kéo ra Quảng_Nam , dân Quảng_Nam đã phối_hợp cùng nghĩa_quân phục_kích ở Bến Đá ( Thạch_Tân , Thăng_Hoa , Quảng_Nam ) đánh_bại quân của chúa Nguyễn do các tướng Nguyễn_Cửu_Thống , Nguyễn_Hữu_Sách chỉ_huy .'}

Refutes

Chúa_Sãi cho xây gấp luỹ Thầy để phòng_bị những cuộc tấn_công của quân Trịnh , luỹ phòng_thủ này đã ngăn_chặn hiệu_quả các cuộc tấn_công từ Đàng_Ngoài , tính hữu_dụng của nó nhanh_chóng được chứng_minh qua cuộc tấn_công tiếp_theo năm 1633 .

Luỹ_Thầy không được Chúa_Sãi cho xây_dựng để phòng_chống quân Trịnh và nó không có tác_dụng trong cuộc tấn_công của Đàng_Ngoài năm 1633 .

{'start_id': 0, 'text': 'Chúa_Sãi cho xây gấp luỹ Thầy để phòng_bị những cuộc tấn_công của quân Trịnh , luỹ phòng_thủ này đã ngăn_chặn hiệu_quả các cuộc tấn_công từ Đàng_Ngoài , tính hữu_dụng của nó nhanh_chóng được chứng_minh qua cuộc tấn_công tiếp_theo năm 1633 .'}

Refutes

Có hai sứ_quán nằm cách_biệt , đó là sứ_quán Nga , nằm ở quận Chung-guyok , có diện_tích lên đến 7ha , rộng nhất trong khối ngoại_giao tại đây . Kế đến là sứ_quán Trung_Quốc , nằm ở quận Moranbong-guyok , rộng khoảng 5ha . Các cơ_quan còn lại đều nằm ở quận Taedonggang-guyok. Sứ_quán Việt_Nam rộng 3 ha , rộng thứ ba trong khối ngoại_giao . Khu_vực ngoại_giao_đoàn có siêu_thị , trường_học , bệnh_viện , ... gần như dành riêng cho người nước_ngoài , kể_cả một cây_xăng ở gần đó ...

Khu_vực ngoại_giao_đoàn không đặc_biệt dành riêng cho người nước_ngoài , bởi_vì cũng có những cư_dân địa_phương sử_dụng các tiện_ích như siêu_thị , trường_học , bệnh_viện và một cây_xăng gần đó .

{'start_id': 342, 'text': 'Khu_vực ngoại_giao_đoàn có siêu_thị , trường_học , bệnh_viện , ... gần như dành riêng cho người nước_ngoài , kể_cả một cây_xăng ở gần đó ...'}

Refutes

Người Phi châu theo nhiều loại tôn_giáo , với Kitô giáo và Hồi_giáo là phổ_biến nhất . Khoảng 40% dân_số châu_Phi là người theo Kitô giáo và 40% theo Hồi_giáo . Khoảng 20% còn lại chủ_yếu theo các tôn_giáo châu_Phi bản_địa . Một lượng nhỏ người Phi cũng theo các tín_ngưỡng của Do Thái giáo , chẳng_hạn như các bộ_lạc Beta_Israel và Lemba .

Châu_Phi là một châu_lục nằm ở phía tây của Ấn_Độ_Dương và phía bắc của Biển Nam_Cực .

{'start_id': 0, 'text': 'Người Phi châu theo nhiều loại tôn_giáo , với Kitô giáo và Hồi_giáo là phổ_biến nhất .'}

Not_Enough_Information

Các nghiên_cứu gần đây đã xác_định quê_hương của văn_minh lúa_nước chính là vùng đồng_bằng sông Dương_Tử ( Trung_Quốc ) , nơi lúa_nước được thuần_hoá lần đầu_tiên trên thế_giới Nghiên_cứu di_truyền vào năm 2011 cho thấy rằng tất_cả các dạng lúa_nước châu_Á , gồm cả indica ( lúa Ấn_Độ ) và japonica ( lúa Nhật_Bản ) , đều phát_sinh từ một sự_kiện thuần_hoá duy_nhất đã xảy ra cách đây khoảng 13.500 đến 8.200 năm ở miền Nam Trung_Quốc , từ giống lúa hoang Oryza rufipogon . Vết_tích bữa cơm tiền_sử nấu với gạo từ lúa mọc hoang xưa nhất thế_giới , 13.000 năm trước , được một nhóm khảo_cổ Mỹ-Trung Hoa tìm thấy trong hang Diaotonghuan phía nam sông Dương_Tử ( bắc tỉnh Giang_Tây ) .

Trung_Quốc là một trong những quốc_gia có lịch_sử lâu_đời và văn_hoá phong_phú .

{'start_id': 0, 'text': 'Các nghiên_cứu gần đây đã xác_định quê_hương của văn_minh lúa_nước chính là vùng đồng_bằng sông Dương_Tử ( Trung_Quốc ) , nơi lúa_nước được thuần_hoá lần đầu_tiên trên thế_giới Nghiên_cứu di_truyền vào năm 2011 cho thấy rằng tất_cả các dạng lúa_nước châu_Á , gồm cả indica ( lúa Ấn_Độ ) và japonica ( lúa Nhật_Bản ) , đều phát_sinh từ một sự_kiện thuần_hoá duy_nhất đã xảy ra cách đây khoảng 13.500 đến 8.200 năm ở miền Nam Trung_Quốc , từ giống lúa hoang Oryza rufipogon .'}

Not_Enough_Information

Tên gọi Trung_Quốc đã không được dùng thống_nhất trong suốt lịch_sử Trung_Quốc , và thể_hiện sắc_thái văn_hoá và chính_trị . Vào thời Xuân_Thu , nó được dùng để mô_tả về mặt chính_trị các nước xuất_phát từ nhà Tây_Chu , nằm trong châu_thổ Hoàng_Hà , không tính các nước như Sở dọc theo Trường_Giang và Tần ở phía tây . Tuy_nhiên vào thời nhà Hán , Sở và Tần kết_nối vào Trung_Quốc và được coi là một bộ_phận của " Trung_Quốc mới " . Và theo dòng lịch_sử , tên gọi này dần ổn_định và chỉ toàn_bộ lãnh_thổ dưới sự cai_trị của chính_quyền đế_quốc trung_ương .

Trong thời nhà Hán , không có việc Sở và Tần được kết_nối với Trung_Quốc và không có sự coi chúng là một thành_phần quan_trọng của " Trung_Quốc mới " .

{'start_id': 319, 'text': 'Tuy_nhiên vào thời nhà Hán , Sở và Tần kết_nối vào Trung_Quốc và được coi là một bộ_phận của " Trung_Quốc mới " .'}

Refutes

Bắt_đầu từ thế_kỷ XVI , người châu_Âu như Bồ_Đào_Nha và Hà_Lan bắt_đầu thiết_lập các điểm thương_mại và pháo_đài dọc theo bờ biển tây và nam châu_Phi . Cuối_cùng thì một lượng lớn người Hà_Lan , cùng với người Pháp Huguenot và người Đức đã định_cư lại tại khu_vực gọi là Cộng_hoà Nam_Phi ngày_nay . Hậu_duệ của họ , người Phi da trắng ( Afrikaan ) , là nhóm dân da trắng lớn nhất ở Nam_Phi ngày_nay . Trong thế_kỷ XIX , giai_đoạn thứ hai của quá_trình thuộc địa_hoá đã đem một lượng lớn người Pháp và người Anh tới định_cư ở châu_Phi . Người Pháp sống chủ_yếu ở Algérie , còn một lượng nhỏ khác sống ở các khu_vực khác thuộc Bắc và Tây_Phi . Người Anh định_cư ở Nam_Phi cũng như ở Rhodesia thuộc địa và ở các vùng cao_nguyên của Kenya ngày_nay . Một lượng nhỏ binh_lính , thương_nhân và viên_chức gốc Âu cũng sinh_sống ở các trung_tâm hành_chính như Nairobi và Dakar . Sự tan_rã của các thuộc địa trong thập_niên 1960 thường tạo ra sự di_cư hàng_loạt các hậu_duệ gốc Âu ra khỏi châu Phi—đặc biệt là ở Algérie , Kenya và Rhodesia ( nay là Zimbabwe ) . Tuy_nhiên , ở Nam_Phi thì người da trắng thiểu_số ( 10% dân_số ) vẫn ở lại rất nhiều tại nước này kể_cả sau khi sự cai_trị của người da trắng chấm_dứt năm 1994 . Nam_Phi cũng có cộng_đồng người hỗn_hợp về chủng_tộc ( người da_màu ) .

Không có một số_lượng lớn người Hà_Lan , người Huguenot_Pháp và người Đức định_cư lại tại khu_vực được gọi là Cộng_hoà Nam_Phi ngày_nay .

{'start_id': 152, 'text': 'Cuối_cùng thì một lượng lớn người Hà_Lan , cùng với người Pháp Huguenot và người Đức đã định_cư lại tại khu_vực gọi là Cộng_hoà Nam_Phi ngày_nay .'}

Refutes

Sự hình_thành của xứ Đàng_Trong lúc đầu là một giải_pháp tình_thế , bất_đắc_dĩ , mang tính_chất đối_phó của hai đời chúa Nguyễn đầu_tiên ( Nguyễn_Hoàng và Nguyễn_Phúc_Nguyên ) . Giải_pháp mang tính " phản_loạn , li_khai " này nhằm mục_đích trước_tiên là bảo_tồn lợi_ích sống_còn của dòng_họ Nguyễn_, khi họ Trịnh về thực_quyền đã thay_thế hoàn_toàn họ Lê để cai_trị cả miền Bắc_Hà sau khi đánh_bại nhà Mạc ( 1592 ) . Tuy_nhiên trải qua hàng trăm_năm hình_thành và phát_triển , thì dải đất phương Nam thuộc xứ Đàng_Trong cũ đã có ảnh_hưởng không_thể lường tính hết về mọi mặt với lịch_sử Việt_Nam từ thời trung-cận đại cho đến nay . Không phải đến thời Nguyễn_Hoàng thì kế_hoạch Nam tiến của người Việt ( mà chủ_yếu là của tầng_lớp cai_trị ) mới trỗi dậy . Nhưng trước thời Nguyễn_Hoàng , người Việt vẫn coi miền đất phương Nam , đặc_biệt từ Quảng_Trị trở vào , là một chốn " ác địa " , nhiều bất_trắc , phong_thổ lạ_lẫm và nhất_là một quan_hệ phức_tạp trong lịch_sử giữa 2 tộc_người là người Việt và người Chăm . Việc họ Nguyễn đặt chế_độ cai_trị thực_quyền trên dải đất này ( mặc_dù về danh_nghĩa vẫn thần_phục nhà Lê_Trung_Hưng ) đã khích_lệ những cuộc di_dân lớn không_chỉ của Việt tộc mà_còn của một bộ_phận không nhỏ người vùng Nam Trung_Quốc sau cuộc chuyển_giao quyền_lực từ Hán tộc sang Mãn tộc vào năm 1644 . Xứ_Đàng_Trong hình_thành và phát_triển cũng xoá_bỏ thế phát_triển mang tính thống_trị của trung_tâm truyền_thống là vùng Đồng_bằng Bắc_bộ với vai_trò " bá_quyền " về mọi mặt của Thăng_Long . Lịch_sử phát_triển của một_số vùng kinh_tế đồng_bằng trù_phú như Đông_Nam_Bộ và Tây_Nam_Bộ ( đồng_bằng sông Cửu_Long ) dưới thời các chúa Nguyễn cũng cho thấy xu_hướng chuyển_dịch dần về phương Nam của quá_trình phát_triển kinh_tế Việt_Nam . Thậm_chí cho tới ngày_nay , ở những thập_kỷ đầu_tiên của thế_kỷ 21 thì xu_hướng " Nam tiến " của nguồn_lực lao_động từ các vùng đồng_bằng Bắc_Bộ và Bắc_Trung_Bộ vẫn đang diễn ra mạnh_mẽ và áp_đảo . Theo số_liệu năm 2011 , tổng dân_số của vùng Đông_Nam_Bộ là 14.890.800 người ( chiếm khoảng 17% dân_số cả nước ) trên một diện_tích tự_nhiên 23.597,9 km² ( chiếm khoảng 7,5% diện_tích cả nước ) , mật_độ dân_số là 631 người / km² . Theo số_liệu điều_tra di_cư nội_địa quốc_gia được Tổng_cục Thống_kê và Quỹ_Dân số Liên_hợp_quốc ( UNFPA ) công_bố tại Hà_Nội ngày 16/12/2016 thì vùng Đông_Nam_Bộ là nơi có tỷ_lệ dân di_cư đến cao nhất cả nước . Diễn_đàn Kinh_tế Đông_Nam_Bộ thường_niên trong năm 2017 tại Thành_phố Hồ_Chí_Minh ghi_nhận rằng " vùng Đông_Nam_bộ chiếm khoảng 40% GDP , đóng_góp gần 60% thu ngân_sách quốc_gia , GDP tính theo đầu người cao gần gấp 2,5 lần mức bình_quân cả nước ; có tỷ_lệ đô_thị_hoá cao nhất nước ; tốc_độ tăng_trưởng kinh_tế của vùng luôn cao hơn khoảng 1,4 lần đến 1,6 lần tốc_độ tăng_trưởng bình_quân chung cả nước . "

Không đúng rằng dải đất phương Nam thuộc xứ Đàng_Trong không có bất_kỳ ảnh_hưởng gì tới lịch_sử Việt_Nam trong suốt hàng trăm_năm hình_thành và phát_triển .

{'start_id': 417, 'text': 'Tuy_nhiên trải qua hàng trăm_năm hình_thành và phát_triển , thì dải đất phương Nam thuộc xứ Đàng_Trong cũ đã có ảnh_hưởng không_thể lường tính hết về mọi mặt với lịch_sử Việt_Nam từ thời trung-cận đại cho đến nay .'}

Refutes

Đến giữa thế_kỷ 17 , việc triều_chính xứ Đàng_Trong suy_đồi . Thuế thì nặng ; quan_lại thì lợi_dụng địa_vị , sinh_sự làm khổ dân . Trước hoàn_cảnh đó , khi phong_trào Tây_Sơn bùng_nổ , dân Quảng_Nam cũng nổi_dậy . Mùa thu năm 1773 khi quân Tây_Sơn kéo ra Quảng_Nam , dân Quảng_Nam đã phối_hợp cùng nghĩa_quân phục_kích ở Bến Đá ( Thạch_Tân , Thăng_Hoa , Quảng_Nam ) đánh_bại quân của chúa Nguyễn do các tướng Nguyễn_Cửu_Thống , Nguyễn_Hữu_Sách chỉ_huy . Nhà Tây_Sơn tuy_vậy chỉ tồn_tại trong thời_gian ngắn_ngủi .

Nghĩa_quân Tây_Sơn có lực_lượng đông_đảo , tinh_thần chiến_đấu ngoan_cường bất_khuất .

{'start_id': 214, 'text': 'Mùa thu năm 1773 khi quân Tây_Sơn kéo ra Quảng_Nam , dân Quảng_Nam đã phối_hợp cùng nghĩa_quân phục_kích ở Bến Đá ( Thạch_Tân , Thăng_Hoa , Quảng_Nam ) đánh_bại quân của chúa Nguyễn do các tướng Nguyễn_Cửu_Thống , Nguyễn_Hữu_Sách chỉ_huy .'}

Not_Enough_Information

Hán_Cao_Tổ_Lưu Bang và Hán_Huệ_Đế_Lưu_Doanh chết đi , Lã_Hậu nắm quyền , bắt_đầu gây sự với Triệu_Đà . Lã_Hậu ra_lệnh cấm_vận với nước Nam_Việt . Triệu_Đà thấy Lã_Hậu có_thể qua nước Trường_Sa mà thôn_tính Nam_Việt . Thế_là Triệu_Đà bèn tuyên_bố độc_lập hoàn_toàn khỏi nhà Hán , tự_xưng " Nam_Việt_Vũ_Đế " và cất_quân đánh nước Trường_Sa , chiếm được mấy huyện biên_giới của Trường_Sa mới chịu thôi .

Sau cái chết của Hán_Cao_Tổ_Lưu Bang và Hán_Huệ_Đế_Lưu_Doanh , quyền_lực đã được nắm giữ bởi Lã_Hậu , người đã bắt_đầu xung_đột với Triệu_Đà .

{'start_id': 0, 'text': 'Hán_Cao_Tổ_Lưu Bang và Hán_Huệ_Đế_Lưu_Doanh chết đi , Lã_Hậu nắm quyền , bắt_đầu gây sự với Triệu_Đà .'}

Supports

Dữ_liệu đáng tin_cậy về nhân_khẩu của Triều_Tiên rất khó để có được . Dữ_liệu gần đây nhất xuất_phát từ một cuộc điều_tra dân_số do Chính_phủ Triều_Tiên thực_hiện năm 2008 . Kết_quả được công_bố năm 2011 cho rằng dân_số của Triều_Tiên ở mức chính_xác là 25 triệu người . Mặc_dù con_số được làm_tròn rõ_ràng , nhưng nó được ước_tính gần như bằng các ước_tính khác - ví_dụ , theo ước_tính của Bộ Giáo_dục và Xã_hội Liên_Hợp_Quốc từ năm 2010 là 24.346.229 và ước_tính của CIA Factbook rằng dân_số của Triều_Tiên năm 2012 là 24.589.122 . Ngày_nay , Liên_Hợp_Quốc ước_tính dân_số xấp_xỉ 25,78 triệu người , xếp thứ 54 trên thế_giới .

Triều_Tiên rất bí_mật về thông_tin của mình .

{'start_id': 0, 'text': 'Dữ_liệu đáng tin_cậy về nhân_khẩu của Triều_Tiên rất khó để có được .'}

Not_Enough_Information

Các tổ_chức nhân_quyền phương Tây còn cáo_buộc người_dân Bắc_Triều_Tiên không được phép tự_do di_chuyển trong nước hoặc ra nước_ngoài . Chỉ có các quan_chức mới được phép sở_hữu hoặc thuê mượn ô_tô . Chính_quyền phân_phối hạn_chế xăng_dầu và các phương_tiện di_chuyển khác do thường_xuyên thiếu nhiên_liệu . Các bức ảnh chụp vệ_tinh cho thấy ngay cả đường_sá ở các thành_phố cũng vắng bóng hoặc thưa_thớt các phương_tiện đi_lại . Việc cưỡng_bức di_chuyển vì động_cơ chính_trị là khá phổ_biến . Báo_chí phương Tây cho rằng những người tỵ nạn Triều_Tiên khi đào_tẩu sang Trung_Quốc thường bị chính_quyền Trung_Quốc bắt phải hồi_hương , sau đó bị đưa vào các trại_cải_tạo và bị đánh_đập thường_xuyên . , bị xem là những kẻ đào_tẩu hoặc thậm_chí phản_quốc ..

Xăng_dầu là một loại nhiên_liệu không_thể thiếu đối_với mỗi con_người .

{'start_id': 200, 'text': 'Chính_quyền phân_phối hạn_chế xăng_dầu và các phương_tiện di_chuyển khác do thường_xuyên thiếu nhiên_liệu .'}

Not_Enough_Information

Tuy_nhiên , mối quan_hệ hai nước trở_nên tồi_tệ hơn khi Tổng_thống Hàn_Quốc Lee Myung-bak áp_dụng cách tiếp_cận cứng_rắn hơn và đình_chỉ giao hàng viện_trợ trong khi chờ Triều_Tiên phi hạt_nhân_hoá . Năm 2009 , Triều_Tiên đã đáp trả bằng cách chấm_dứt tất_cả các thoả_thuận trước đó với miền Nam . Bình_Nhưỡng đã triển_khai thêm tên_lửa_đạn_đạo và đặt quân_đội trong tình_trạng báo_động chiến_đấu đầy_đủ sau khi Hàn_Quốc , Nhật_Bản và Hoa_Kỳ đe_doạ đánh chặn một phương_tiện phóng không_gian Unha-2 . Vài năm sau đó chứng_kiến một loạt các sự thù_địch , bao_gồm cả sự liên_quan của Triều_Tiên trong sự_cố đắm tàu Cheonan của Hàn_Quốc , dẫn đến kết_thúc quan_hệ ngoại_giao thân_thiện , và mối quan_tâm quốc_tế ngày_càng tăng đối_với chương_trình hạt_nhân của Triều_Tiên .

Triều_Tiên là nước có nhiều điều_kiện để phát_triển kinh_tế .

{'start_id': 200, 'text': 'Năm 2009 , Triều_Tiên đã đáp trả bằng cách chấm_dứt tất_cả các thoả_thuận trước đó với miền Nam .'}

Not_Enough_Information

( sau_này nhà Nguyễn sửa lại câu sấm thành : " Hoành_Sơn nhất đái , vạn_đại dung_thân " với hy_vọng giữ được cơ_nghiệp muôn_đời ) Nguyễn_Hoàng đã nhờ sự giúp_đỡ của chị ruột Bảo_Ngọc là vợ Trịnh_Kiểm xin vào trấn_thủ ở Thuận_Hoá . Năm 1558 , Nguyễn_Hoàng đã cũng gia_quyến , thân_thuộc , tướng_lĩnh đi vào Thuận_Hoá .

Nguyễn_Hoàng ( 1525 - 1613 ) là một nhà quan_lại , tướng_lĩnh và chính_trị_gia quyền_lực trong thời_kỳ phát_triển của Việt_Nam .

{'start_id': 231, 'text': 'Năm 1558 , Nguyễn_Hoàng đã cũng gia_quyến , thân_thuộc , tướng_lĩnh đi vào Thuận_Hoá .'}

Not_Enough_Information

Thẻ ngọc " An_Dương hành bảo " được tìm thấy ở thành_phố Quảng_Châu thuộc lãnh_thổ nước Nam_Việt thời cổ . Thẻ ngọc có hình_dạng gần chữ_nhật , bốn góc thẻ khắc bốn chữ " 安陽行寶 " ( An_Dương hành bảo ) , khổ chữ to hơn khổ chữ phía trong mặt thẻ gồm 124 chữ lối cổ trựu . Bản khắc toàn_văn sáu mươi ( Giáp_Tý ) , ( 60 chữ can_chi ) . Xung_quanh trang_trí khắc đường vằn sóng lượn . Do bị chôn lâu ngày dưới đất nên màu vàng hơi hung hung đỏ . Mặt_trái thẻ trang_trí đường_cong hình móc_câu . Nét chạm trên thẻ ngọc An_Dương thô . Nhà_nghiên_cứu " Sở giản " Dư_Duy_Cương ở thành_phố Trường_Sa , tỉnh Hồ Nam , Trung_Quốc cho rằng : " Ngọc bảo An_Dương này là của An_Dương cổ_đại Việt_Nam . An_Dương hành bảo có lỗ đeo , đây là loại ngọc phiến người_xưa đeo làm vật báu hộ_thân , trừ_tà để được an_lành . " Thẻ ngọc này đào được ở phía đông nam và cách thành_phố Quảng_Châu 18 km , ở trên hạ_lưu sông Việt_Giang do một nông_dân khi cuốc đất đào được ở sườn núi năm 1932 . Những thẻ ngọc đào được ở Quảng_Châu khoảng 200 thẻ , trong đó có thẻ ngọc khắc chữ An_Dương . Khi Nam_Việt đánh_bại Âu_Lạc , các báu_vật của Âu_Lạc là chiến_lợi_phẩm nên mới đào được ở Quảng_Châu .

Hình_dạng của thẻ ngọc gần giống một hình_chữ_nhật , với bốn góc thẻ khắc chữ " 安陽行寶 " ( An_Dương hành bảo ) , và kích_thước của chữ là lớn hơn so với chữ phía trong mặt thẻ được trang_trí bằng 124 chữ lối cổ_truyền .

{'start_id': 107, 'text': 'Thẻ ngọc có hình_dạng gần chữ_nhật , bốn góc thẻ khắc bốn chữ " 安陽行寶 " ( An_Dương hành bảo ) , khổ chữ to hơn khổ chữ phía trong mặt thẻ gồm 124 chữ lối cổ trựu .'}

Supports

Nhằm củng_cố thêm khả_năng phòng_thủ quân_sự , Thục_Phán đã cho quân_dân ngày_đêm xây_đắp Thành Cổ_Loa , trang_bị cho thành_trì nhiều vũ_khí đáng sợ . Ông ra_lệnh cho cấp dưới ra_sức huấn_luyện cho hàng vạn binh_sĩ ngày_đêm tập bắn nỏ . Còn mình thì thường giám_sát tập bắn ở trên " Ngự xa đài " . Bộ cung Âu_Lạc thời bấy_giờ vang danh khắp_nơi là bất_khả_chiến_bại , được xưng_tụng sánh ngang với kỵ_mã nhà Tần , nỏ liên châu trở_thành thứ vũ_khí thần dũng vô_địch của nước Âu_Lạc .

Không có việc củng_cố khả_năng phòng_thủ quân_sự , Thục_Phán không đưa ra chỉ_thị để quân_dân xây_dựng Thành Cổ_Loa và không trang_bị thành_trì với các vũ_khí ấn_tượng .

{'start_id': 0, 'text': 'Nhằm củng_cố thêm khả_năng phòng_thủ quân_sự , Thục_Phán đã cho quân_dân ngày_đêm xây_đắp Thành Cổ_Loa , trang_bị cho thành_trì nhiều vũ_khí đáng sợ .'}

Refutes

Y_học : Y_học Trung_Quốc và phẫu_thuật đã phát_triển cao tại nhiều thời_điểm khác nhau trong lịch_sử , và nhiều lĩnh_vực vẫn còn được xem là nổi_bật . Chúng tiếp_tục giữ vai_trò lớn_mạnh trong cộng_đồng y_học quốc_tế , và cũng đã được phương Tây công_nhận như các phương_pháp trị_liệu bổ_sung và thay_thế trong vài thập_niên gần đây . Một thí_dụ là khoa châm_cứu , mặc_dù được coi như một phương_pháp y_học tại Trung_Quốc và các nước xung_quanh , nhưng lại từng là đề_tài gây tranh_luận tại phương Tây . Tuy_nhiên , khoa khám_nghiệm tử_thi đã không được chấp_nhận ( ở Trung_Quốc ) , vì người ta cho rằng không nên xâm_phạm xác_chết . Dù thế , nhiều bác_sĩ không tin điều này đã tăng_cường sự hiểu_biết về giải_phẫu_học .

Không có sự phát_triển đáng_kể của y_học Trung_Quốc và phẫu_thuật tại bất_kỳ thời_điểm nào trong lịch_sử , và không có lĩnh_vực nào được xem là nổi_bật .

{'start_id': 0, 'text': 'Y_học : Y_học Trung_Quốc và phẫu_thuật đã phát_triển cao tại nhiều thời_điểm khác nhau trong lịch_sử , và nhiều lĩnh_vực vẫn còn được xem là nổi_bật .'}

Refutes

Cuộc_đời Nguyễn_Trãi từ sau năm 1407 đến khi vào yết_kiến Lê_Lợi ở Lỗi_Giang để tham_gia khởi_nghĩa Lam_Sơn vẫn còn là một ẩn_số . Cho tới nay , chưa thấy được những tài_liệu chính_xác , đầy_đủ về Nguyễn_Trãi trong thời_kỳ đó . Sử_sách không chép hoặc chép không đầy_đủ , thống_nhất và bản_thân Nguyễn_Trãi cũng không ghi lại điều gì cụ_thể . Nguyễn_Trãi nói nhiều đến thập_niên phiêu chuyển ( mười năm phiêu_dạt ) lênh_đênh ở nơi chân_trời_góc_biển trong một_số văn_thơ của ông , áng_chừng là để chỉ khoảng thời_gian này . Tất_nhiên con_số mười năm chỉ mang tính tương_đối .

Hiện_tại , vẫn chưa có tài_liệu chính_xác và đầy_đủ nào ghi lại rõ_ràng về cuộc_đời của Nguyễn_Trãi trong khoảng thời_gian từ sau năm 1407 cho đến khi ông tham_gia khởi_nghĩa Lam_Sơn .

{'start_id': 131, 'text': 'Cho tới nay , chưa thấy được những tài_liệu chính_xác , đầy_đủ về Nguyễn_Trãi trong thời_kỳ đó .'}

Supports

Sự hình_thành của xứ Đàng_Trong lúc đầu là một giải_pháp tình_thế , bất_đắc_dĩ , mang tính_chất đối_phó của hai đời chúa Nguyễn đầu_tiên ( Nguyễn_Hoàng và Nguyễn_Phúc_Nguyên ) . Giải_pháp mang tính " phản_loạn , li_khai " này nhằm mục_đích trước_tiên là bảo_tồn lợi_ích sống_còn của dòng_họ Nguyễn_, khi họ Trịnh về thực_quyền đã thay_thế hoàn_toàn họ Lê để cai_trị cả miền Bắc_Hà sau khi đánh_bại nhà Mạc ( 1592 ) . Tuy_nhiên trải qua hàng trăm_năm hình_thành và phát_triển , thì dải đất phương Nam thuộc xứ Đàng_Trong cũ đã có ảnh_hưởng không_thể lường tính hết về mọi mặt với lịch_sử Việt_Nam từ thời trung-cận đại cho đến nay . Không phải đến thời Nguyễn_Hoàng thì kế_hoạch Nam tiến của người Việt ( mà chủ_yếu là của tầng_lớp cai_trị ) mới trỗi dậy . Nhưng trước thời Nguyễn_Hoàng , người Việt vẫn coi miền đất phương Nam , đặc_biệt từ Quảng_Trị trở vào , là một chốn " ác địa " , nhiều bất_trắc , phong_thổ lạ_lẫm và nhất_là một quan_hệ phức_tạp trong lịch_sử giữa 2 tộc_người là người Việt và người Chăm . Việc họ Nguyễn đặt chế_độ cai_trị thực_quyền trên dải đất này ( mặc_dù về danh_nghĩa vẫn thần_phục nhà Lê_Trung_Hưng ) đã khích_lệ những cuộc di_dân lớn không_chỉ của Việt tộc mà_còn của một bộ_phận không nhỏ người vùng Nam Trung_Quốc sau cuộc chuyển_giao quyền_lực từ Hán tộc sang Mãn tộc vào năm 1644 . Xứ_Đàng_Trong hình_thành và phát_triển cũng xoá_bỏ thế phát_triển mang tính thống_trị của trung_tâm truyền_thống là vùng Đồng_bằng Bắc_bộ với vai_trò " bá_quyền " về mọi mặt của Thăng_Long . Lịch_sử phát_triển của một_số vùng kinh_tế đồng_bằng trù_phú như Đông_Nam_Bộ và Tây_Nam_Bộ ( đồng_bằng sông Cửu_Long ) dưới thời các chúa Nguyễn cũng cho thấy xu_hướng chuyển_dịch dần về phương Nam của quá_trình phát_triển kinh_tế Việt_Nam . Thậm_chí cho tới ngày_nay , ở những thập_kỷ đầu_tiên của thế_kỷ 21 thì xu_hướng " Nam tiến " của nguồn_lực lao_động từ các vùng đồng_bằng Bắc_Bộ và Bắc_Trung_Bộ vẫn đang diễn ra mạnh_mẽ và áp_đảo . Theo số_liệu năm 2011 , tổng dân_số của vùng Đông_Nam_Bộ là 14.890.800 người ( chiếm khoảng 17% dân_số cả nước ) trên một diện_tích tự_nhiên 23.597,9 km² ( chiếm khoảng 7,5% diện_tích cả nước ) , mật_độ dân_số là 631 người / km² . Theo số_liệu điều_tra di_cư nội_địa quốc_gia được Tổng_cục Thống_kê và Quỹ_Dân số Liên_hợp_quốc ( UNFPA ) công_bố tại Hà_Nội ngày 16/12/2016 thì vùng Đông_Nam_Bộ là nơi có tỷ_lệ dân di_cư đến cao nhất cả nước . Diễn_đàn Kinh_tế Đông_Nam_Bộ thường_niên trong năm 2017 tại Thành_phố Hồ_Chí_Minh ghi_nhận rằng " vùng Đông_Nam_bộ chiếm khoảng 40% GDP , đóng_góp gần 60% thu ngân_sách quốc_gia , GDP tính theo đầu người cao gần gấp 2,5 lần mức bình_quân cả nước ; có tỷ_lệ đô_thị_hoá cao nhất nước ; tốc_độ tăng_trưởng kinh_tế của vùng luôn cao hơn khoảng 1,4 lần đến 1,6 lần tốc_độ tăng_trưởng bình_quân chung cả nước . "

Theo Tổng_cục Thống_kê và Quỹ_Dân số Liên_hợp_quốc ( UNFPA ) công_bố tại Hà_Nội ngày 16/12/2016 , vùng Đông_Nam_Bộ có tỷ_lệ dân di_cư đến cao nhất cả nước .

{'start_id': 2180, 'text': 'Theo số_liệu điều_tra di_cư nội_địa quốc_gia được Tổng_cục Thống_kê và Quỹ_Dân số Liên_hợp_quốc ( UNFPA ) công_bố tại Hà_Nội ngày 16/12/2016 thì vùng Đông_Nam_Bộ là nơi có tỷ_lệ dân di_cư đến cao nhất cả nước .'}

Supports

Theo khảo_sát dân_số thì cuối thời Nam_Việt , cả nước này có 1,3 triệu dân , trong đó có khoảng 100 ngàn người Hoa di_cư từ phía Bắc . Tuy chỉ chiếm tỷ_lệ nhỏ nhưng người Hoa nắm giữ hầu_hết chức_vụ chủ_chốt trong triều_đình Nam_Việt . Về sau triều_đình có tuyển thêm người bản_xứ như Lữ_Gia , nhưng con_số này vẫn rất ít , và cũng chỉ tuyển những người tinh_thông chữ Hoa , biết nói tiếng Hoa ( tức_là đã " Hán hoá " ) mà thôi . Như_vậy cho thấy nhà Triệu vẫn coi mình là triều_đại của người Hoa , không coi người Việt là ngang_hàng với người Hoa .

Nhà Triệu không thể_hiện việc xem mình là triều_đại của người Hoa và không công_nhận người Việt như ngang_hàng với người Hoa .

{'start_id': 430, 'text': 'Như_vậy cho thấy nhà Triệu vẫn coi mình là triều_đại của người Hoa , không coi người Việt là ngang_hàng với người Hoa .'}

Refutes

Một trong các lĩnh_vực chính của sản_xuất công_nghiệp ở châu_Á là công_nghiệp may_mặc . Phần_lớn việc cung_cấp quần_áo và giày_dép hiện_nay của thế_giới có nguồn_gốc từ Trung_Quốc và khu_vực Đông_Nam Á.

Ngành_nghề may_mặc đang dần phát_triển ở nước ta .

{'start_id': 0, 'text': 'Một trong các lĩnh_vực chính của sản_xuất công_nghiệp ở châu_Á là công_nghiệp may_mặc .'}

Not_Enough_Information

Theo truyền_thuyết Trung_Hoa , triều_đại đầu_tiên có tổ_chức nhà_nước quy_củ là nhà Hạ , bắt_đầu từ khoảng năm 2070 TCN . Triều_đại này bị các sử_gia cho là thần_thoại cho đến khi các khai_quật khoa_học phát_hiện ra những di_chỉ về đô_thị và cung_điện có niên_đại gần 4.000 năm trước , vào đầu thời_kỳ đồ đồng tại Nhị_Lý_Đầu , Hà_Nam vào năm 1959 . Phát_hiện ở Nhị_Lý_Đầu cho thấy tổ_chức nhà_nước cai_trị đã xuất_hiện ở Trung_Hoa từ hơn 4.000 năm trước , nhưng do không tìm thấy cổ_vật có văn_tự ghi_chép , nên vẫn chưa rõ về việc liệu các di_chỉ ở Nhị_Lý_Đầu là di_tích của triều Hạ hay_là của một triều_đình khác cùng thời_kỳ . Theo truyền_thuyết , Nhà Hạ truyền được 17 đời vua , từ Hạ_Vũ đến Hạ_Kiệt , được hơn 400 năm thì bị diệt về tay vua Thành Thang của nhà Thương .

Triều_đại này không được coi là thần_thoại cho đến khi các khai_quật khoa_học phát_hiện ra những di_chỉ về đô_thị và cung_điện có niên_đại gần 4.000 năm trước , vào đầu thời_kỳ đồ đồng tại Nhị_Lý_Đầu , Hà_Nam vào năm 1959 .

{'start_id': 122, 'text': 'Triều_đại này bị các sử_gia cho là thần_thoại cho đến khi các khai_quật khoa_học phát_hiện ra những di_chỉ về đô_thị và cung_điện có niên_đại gần 4.000 năm trước , vào đầu thời_kỳ đồ đồng tại Nhị_Lý_Đầu , Hà_Nam vào năm 1959 .'}

Refutes

Tổng diện_tích tự_nhiên của Quảng_Nam là 1.043.803 ha được hình_thành từ chín loại đất khác nhau gồm cồn cát và đất_cát ven biển , đất phù_sa sông , đất phù_sa biển , đất xám bạc_màu , đất_đỏ vàng , đất thung_lũng , đất bạc_màu xói_mòn trơ sỏi đá , ... Nhóm đất phù_sa ven sông là nhóm đất quan_trọng nhất trong phát_triển cây_lương_thực , thực_phẩm và cây_công_nghiệp ngắn ngày . Nhóm đất_đỏ vàng vùng đồi_núi thuận_lợi cho trồng rừng , cây_công_nghiệp và cây_ăn_quả dài ngày . Nhóm đất_cát ven biển đang được khai_thác cho mục_đích nuôi_trồng thuỷ_sản .

Quãng_Nam có nhiêu sông , suối để phát_triển ngành thuỷ_sản ,

{'start_id': 0, 'text': 'Tổng diện_tích tự_nhiên của Quảng_Nam là 1.043.803 ha được hình_thành từ chín loại đất khác nhau gồm cồn cát và đất_cát ven biển , đất phù_sa sông , đất phù_sa biển , đất xám bạc_màu , đất_đỏ vàng , đất thung_lũng , đất bạc_màu xói_mòn trơ sỏi đá , ... Nhóm đất phù_sa ven sông là nhóm đất quan_trọng nhất trong phát_triển cây_lương_thực , thực_phẩm và cây_công_nghiệp ngắn ngày .'}

Not_Enough_Information

Với việc đọc hiểu , về cơ_bản để đọc được chữ_Nôm thì đòi_hỏi người đọc phải có sự hiểu_biết chữ Hán và vốn từ_vựng tiếng Việt ở một mức_độ nhất_định . Am_hiểu chữ Hán về nghĩa và âm Hán-Việt sẽ giúp ghi_nhớ và đọc hiểu chữ_Nôm dễ hơn .

Việc am_hiểu chữ Hán về nghĩa và âm Hán-Việt không giúp_ích gì trong việc ghi_nhớ và đọc hiểu chữ_Nôm .

{'start_id': 152, 'text': 'Am_hiểu chữ Hán về nghĩa và âm Hán-Việt sẽ giúp ghi_nhớ và đọc hiểu chữ_Nôm dễ hơn .'}

Refutes

Những người châu_Âu thông_thường thay_đổi cán_cân quyền_lực , tạo ra các sự phân_chia dân_tộc mà trước đó đã không tồn_tại , và tạo ra sự phân_chia văn_hoá gây hại cho những người_dân sống trong khu_vực họ kiểm_soát được . Ví_dụ , trong khu_vực ngày_nay là Rwanda và Burundi , hai sắc_tộc Hutu và Tutsi đã bị trộn lẫn trong một nền văn_hoá trong thời_gian những kẻ thực_dân người Bỉ kiểm_soát khu_vực này trong thế_kỷ XIX . Không còn sự phân_chia sắc_tộc do sự hoà_trộn , hôn_nhân lai_tạp và sự hoà_trộn của các tục_lệ văn_hoá trong hàng thế_kỷ đã xoá_bỏ các dấu_hiệu đáng_kể để phân_biệt về văn_hoá , người Bỉ thực_hiện chính_sách phân_loại theo sắc_tộc trong thời_gian kiểm_soát khu_vực này , do sự phân_loại và các triết_lý dựa theo sắc_tộc đã là những điều không đổi trong văn_hoá châu_Âu trong thời_gian đó . Thuật_ngữ Hutu nguyên_thuỷ nói tới các bộ_tộc nói tiếng Bantu sinh_sống bằng nông_nghiệp đã di_cư từ phía tây tới Rwandan và Burundi ngày_nay , và thuật_ngữ Tutsi là nói tới các bộ_tộc sinh_sống bằng chăn_nuôi bò từ miền đông bắc tới khu_vực này muộn hơn . Các thuật_ngữ đối_với người bản_xứ cuối_cùng đã được dùng để chỉ đẳng_cấp kinh_tế của một người . Các cá_nhân sở_hữu từ 10 con bò hoặc nhiều hơn được coi là người Tutsi , và những người sở_hữu ít hơn thì bị coi là người Hutu , không phụ_thuộc vào lịch_sử tổ_tiên . Điều này không phải là ranh_giới chính_xác nhưng nó là quy_luật chung cho cách gọi , vì_thế một người có_thể chuyển từ người Hutu sang thành người Tutsi hay ngược_lại .

Việc chuyển_đổi từ người Hutu sang người Tutsi hoặc ngược_lại không được coi là phù_hợp theo quy_tắc chung trong cách gọi , không có sự ranh_giới chính_xác .

{'start_id': 1336, 'text': 'Điều này không phải là ranh_giới chính_xác nhưng nó là quy_luật chung cho cách gọi , vì_thế một người có_thể chuyển từ người Hutu sang thành người Tutsi hay ngược_lại .'}

Refutes

Người Ngạn là một nhóm cư_dân ở tỉnh Cao_Bằng được xếp vào nhóm dân_tộc Tày nhưng về mặt ngôn_ngữ thì gần với người Giáy , từng sử_dụng chữ Nôm_Ngạn trộn với chữ Hán trong các bài mo ( khấn cúng ) .

Tỉnh Cao_Bằng là một tỉnh nằm ở phía đông bắc của Việt_Nam .

{'start_id': 0, 'text': 'Người Ngạn là một nhóm cư_dân ở tỉnh Cao_Bằng được xếp vào nhóm dân_tộc Tày nhưng về mặt ngôn_ngữ thì gần với người Giáy , từng sử_dụng chữ Nôm_Ngạn trộn với chữ Hán trong các bài mo ( khấn cúng ) .'}

Not_Enough_Information

Thời_kỳ Nhật_Bản thống_trị Triều_Tiên ( 1905 – 1945 ) chấm_dứt cùng với Chiến_tranh thế_giới thứ hai , Bắc_Triều_Tiên được Liên_bang Xô_Viết ủng_hộ thành_lập chính_quyền xã_hội_chủ_nghĩa miền Bắc từ vĩ_tuyến 38 và Hoa_Kỳ giúp_đỡ thành_lập chính_quyền tư_bản ở miền Nam vĩ_tuyến 38 , nhưng Hoa_Kỳ và Xô_Viết không_thể đồng_thuận về việc áp_dụng Đồng uỷ_trị ở Triều_Tiên và chính_quyền miền bắc từ_chối không tiến_hành cuộc tổng_tuyển_cử thống_nhất trong cả nước ( do_đó tổng_tuyển_cử chỉ có_thể được tổ_chức ở miền nam ) . Điều này dẫn tới việc thành_lập các chính_phủ riêng_biệt ở miền bắc và miền nam , mỗi bên đều tuyên_bố mình là chính_phủ hợp_pháp của toàn_bộ lãnh_thổ bán_đảo Triều_Tiên .

Chính_phủ là cơ_quan lãnh_đạo cao nhất của mỗi nước .

{'start_id': 522, 'text': 'Điều này dẫn tới việc thành_lập các chính_phủ riêng_biệt ở miền bắc và miền nam , mỗi bên đều tuyên_bố mình là chính_phủ hợp_pháp của toàn_bộ lãnh_thổ bán_đảo Triều_Tiên .'}

Not_Enough_Information

Ngày 6 Tháng 4 năm 1878 , nghị_định 82 được ký bởi Thống_đốc Nam_Kỳ_Louis_Charles Georges_Jules_Lafont , đề ra trong vòng bốn năm ( tức tới năm 1882 ) thì phải chuyển hẳn sang chữ Quốc_ngữ .

Thống_đốc Nam_Kỳ_Louis_Charles Georges_Jules_Lafont không ký nghị_định yêu_cầu chuyển sang sử_dụng chữ Quốc_ngữ vào ngày 6 tháng 4 năm 1878 .

{'start_id': 0, 'text': 'Ngày 6 Tháng 4 năm 1878 , nghị_định 82 được ký bởi Thống_đốc Nam_Kỳ_Louis_Charles Georges_Jules_Lafont , đề ra trong vòng bốn năm ( tức tới năm 1882 ) thì phải chuyển hẳn sang chữ Quốc_ngữ .'}

Refutes

Kể từ thời Lê_về sau số_lượng sáng_tác bằng chữ_Nôm tăng dần trong suốt 500 năm từ thế_kỷ 15 đến thế_kỷ 19 . Dồi_dào nhất là các áng thi văn có tính_cách cảm_hứng , tiêu_khiển , và nặng phần tình_cảm . Những tác_phẩm Nôm này rất đa_dạng : từ Hàn luật ( thơ_Nôm ( tiếng Việt ) theo luật Đường ) , đến văn_tế , truyện_thơ lục_bát , song_thất_lục_bát , phú , hát_nói , tuồng , chèo . Thi_ca chữ Nôm đã diễn_tả đầy_đủ mọi tình_cảm của dân_tộc Việt , khi thì hào_hùng , khi bi_ai ; khi thì trang_nghiêm , khi bỡn_cợt . Song sử_liệu , nhất_là chính_sử cùng các văn_bản hành_chính của triều_đình thì gần như toàn_phần đều bằng chữ Hán . Ngoại_lệ là những năm tồn_tại ngắn_ngủi của nhà Hồ ( thế_kỷ 15 ) và nhà Tây_Sơn ( thế_kỷ 18 ) .

Nếu ta xét các tài_liệu lịch_sử và tài_liệu hành_chính của triều_đình thì hầu_hết đều được viết bằng chữ Hán .

{'start_id': 514, 'text': 'Song sử_liệu , nhất_là chính_sử cùng các văn_bản hành_chính của triều_đình thì gần như toàn_phần đều bằng chữ Hán .'}

Supports

Các nghiên_cứu gần đây đã xác_định quê_hương của văn_minh lúa_nước chính là vùng đồng_bằng sông Dương_Tử ( Trung_Quốc ) , nơi lúa_nước được thuần_hoá lần đầu_tiên trên thế_giới Nghiên_cứu di_truyền vào năm 2011 cho thấy rằng tất_cả các dạng lúa_nước châu_Á , gồm cả indica ( lúa Ấn_Độ ) và japonica ( lúa Nhật_Bản ) , đều phát_sinh từ một sự_kiện thuần_hoá duy_nhất đã xảy ra cách đây khoảng 13.500 đến 8.200 năm ở miền Nam Trung_Quốc , từ giống lúa hoang Oryza rufipogon . Vết_tích bữa cơm tiền_sử nấu với gạo từ lúa mọc hoang xưa nhất thế_giới , 13.000 năm trước , được một nhóm khảo_cổ Mỹ-Trung Hoa tìm thấy trong hang Diaotonghuan phía nam sông Dương_Tử ( bắc tỉnh Giang_Tây ) .

Tìm_hiểu di_truyền vào năm 2011 đã chỉ ra rằng tất_cả các dạng lúa_nước châu_Á , bao_gồm lúa Ấn_Độ và lúa Nhật_Bản , đều phát_sinh từ một sự_kiện thuần_hoá duy_nhất xảy ra từ giống lúa hoang Oryza rufipogon khoảng từ 13.500 đến 8.200 năm trước ở miền Nam Trung_Quốc .

{'start_id': 0, 'text': 'Các nghiên_cứu gần đây đã xác_định quê_hương của văn_minh lúa_nước chính là vùng đồng_bằng sông Dương_Tử ( Trung_Quốc ) , nơi lúa_nước được thuần_hoá lần đầu_tiên trên thế_giới Nghiên_cứu di_truyền vào năm 2011 cho thấy rằng tất_cả các dạng lúa_nước châu_Á , gồm cả indica ( lúa Ấn_Độ ) và japonica ( lúa Nhật_Bản ) , đều phát_sinh từ một sự_kiện thuần_hoá duy_nhất đã xảy ra cách đây khoảng 13.500 đến 8.200 năm ở miền Nam Trung_Quốc , từ giống lúa hoang Oryza rufipogon .'}

Supports

Trong lịch_sử , các triều_đại Trung_Quốc đều đặt kinh_đô tại vùng_đất trung_tâm lịch_sử của Trung_Quốc với tên gọi chính_xác về mặt chính_trị là Trung_Quốc bản thổ ( vì tên gọi này không tính đến các vùng_đất mà nó không quản_lý như Mông_Cổ hay Đài_Loan ) . Nhiều triều_đại còn thể_hiện tư_tưởng bành_trướng khi đánh chiếm các vùng_đất xung_quanh như như Nội_Mông_Cổ , Mãn_Châu , Tân_Cương , và Tây_Tạng . Nhà Thanh do người Mãn_Châu lập ra cũng như các chính_thể sau đó là Trung_Hoa_Dân_Quốc và Cộng_hoà Nhân_dân Trung_Hoa cũng củng_cố việc sáp_nhập các lãnh_thổ này vào Trung_Quốc . Biên_giới chia_cắt các lãnh_thổ này trước_đây tương_đối mơ_hồ và không gắn với cách phân_chia hành_chính hiện_nay . Trung_Quốc bản_bộ thường được coi là bao_bọc bởi Trường_Thành và dọc theo viền cao_nguyên Thanh_Tạng ; Mãn_Châu và Nội_Mông_Cổ nằm ở phía bắc của Vạn_Lý_Trường_Thành , và biên_giới giữa hai vùng này có_thể là biên_giới hiện_tại giữa Nội_Mông_Cổ và các tỉnh đông bắc Trung_Quốc , hoặc biên_giới lịch_sử của Mãn_Châu quốc vào Chiến_tranh thế_giới thứ hai ; ranh_giới của Tân_Cương vẫn là Khu_tự_trị dân_tộc Uyghur ( Duy_Ngô_Nhĩ ) Tân_Cương ngày_nay ; còn Tây_Tạng lịch_sử thì coi như bao_phủ gần như toàn_bộ cao_nguyên Thanh_Tạng . Theo truyền_thống , Trung_Quốc được chia thành hai miền Bắc và Nam , với ranh_giới địa_lý là sông Hoài và dãy Tần_Lĩnh .

Trong lịch_sử , không có các triều_đại Trung_Quốc nào đặt kinh_đô tại vùng_đất trung_tâm lịch_sử của Trung_Quốc và không có khái_niệm Trung_Quốc bản thổ để chỉ các vùng_đất mà nó không quản_lý như Mông_Cổ hay Đài_Loan .

{'start_id': 0, 'text': 'Trong lịch_sử , các triều_đại Trung_Quốc đều đặt kinh_đô tại vùng_đất trung_tâm lịch_sử của Trung_Quốc với tên gọi chính_xác về mặt chính_trị là Trung_Quốc bản thổ ( vì tên gọi này không tính đến các vùng_đất mà nó không quản_lý như Mông_Cổ hay Đài_Loan ) .'}

Refutes

Bên cạnh đó , tên của ông còn được đặt cho một_số khu dân_cư tại TP. Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam như khu Cư_xá Triệu_Đà đường 3 tháng 2 hay Điểm sinh_hoạt khu dân_cư Triệu_Đà khu_phố 6 , đường Nguyễn_Ngọc_Lộc phía cuối đường Ngô_Quyền . Cả hai đều thuộc địa_bàn phường 14 , quận 10 .

Trong TP. Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam , tên của ông cũng đã được đặt cho một_số khu dân_cư khác như Cư_xá Triệu_Đà trên đường 3 Tháng 2 và Điểm sinh_hoạt của khu dân_cư Triệu_Đà ở khu_phố 6 , nằm ở cuối đường Nguyễn_Ngọc_Lộc gần ngã tư với đường Ngô_Quyền .

{'start_id': 0, 'text': 'Bên cạnh đó , tên của ông còn được đặt cho một_số khu dân_cư tại TP. Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam như khu Cư_xá Triệu_Đà đường 3 tháng 2 hay Điểm sinh_hoạt khu dân_cư Triệu_Đà khu_phố 6 , đường Nguyễn_Ngọc_Lộc phía cuối đường Ngô_Quyền .'}

Supports

Lã_Hậu bèn sai đại_tướng Long_Lư hầu là Chu_Táo đi đánh Triệu_Đà . Quân_lính Trung_Nguyên không quen khí_hậu nóng_nực và ẩm_thấp miền nam , ùn_ùn đổ_bệnh , ngay dãy núi Ngũ_Lĩnh cũng chưa đi qua nổi . Một năm sau , Lã_Hậu chết , mưu_đồ đánh Triệu_Đà của quân nhà Hán bỏ hẳn .

Khí_hậu nóng và ẩm cao của miền Nam khiến quân_đội Trung_Nguyên không quen_thuộc , gây ra sự lây_nhiễm bệnh và gặp trở_ngại khi cố_gắng đi qua dãy núi Ngũ_Lĩnh .

{'start_id': 67, 'text': 'Quân_lính Trung_Nguyên không quen khí_hậu nóng_nực và ẩm_thấp miền nam , ùn_ùn đổ_bệnh , ngay dãy núi Ngũ_Lĩnh cũng chưa đi qua nổi .'}

Supports

Giáo_sư Phan_Huy_Lê cho rằng công của Nguyễn_Ánh là chính , tội chỉ là tỳ vết , là điểm mờ . Biện_luận đó là đúng theo quan_điểm của người Pháp , của con_cháu nhà Nguyễn và phái “ hoài_niệm triều Nguyễn ” . Nhưng xét trên bình_diện quốc_gia thì tội bán nước , đầu_hàng ngoại_bang là vô_cùng nặng_nề , công lớn bao_nhiêu cũng không chuộc lại được .

Truyền_thống của dân_tộc được thể_hiện qua tinh_thần đoàn_kết chiến_đấu .

{'start_id': 207, 'text': 'Nhưng xét trên bình_diện quốc_gia thì tội bán nước , đầu_hàng ngoại_bang là vô_cùng nặng_nề , công lớn bao_nhiêu cũng không chuộc lại được .'}

Not_Enough_Information

Triều_Tiên do Kim_Nhật_Thành ( Kim Il-sung ) lãnh_đạo trong vai_trò Bí_thư_thứ_nhất Đảng Lao_động Triều_Tiên và Chủ_tịch Uỷ_ban Quốc_phòng Triều_Tiên từ năm 1948 tới khi ông chết ngày 8 tháng 7 năm 1994 . Trên thực_tế , Kim được thừa_nhận như là người giữ " vị_trí cao nhất của quốc_gia " ( tức nguyên_thủ quốc_gia ) . Kế_nhiệm ông là con trai ông Kim_Chính_Nhật ( Kim Jong-il ) , và sau đó là cháu nội Kim_Chính_Ân ( Kim Jong-un ) . Các quan_hệ quốc_tế của nước này về sau nói_chung đã được cải_thiện đáng_kể và đã có một cuộc gặp thượng_đỉnh lịch_sử Nam-Bắc vào tháng 6 năm 2000 . Tuy_nhiên , căng_thẳng với Hoa_Kỳ gần đây đã tăng lên khi Triều_Tiên tiếp_tục Chương_trình vũ_khí_hạt_nhân của họ . Bên cạnh đó , Triều_Tiên cáo_buộc Hoa_Kỳ và Đại_Hàn Dân_quốc không thực_tâm trong việc tái thống_nhất hai miền Triều_Tiên . Triều_Tiên đã đưa ra đề_xuất thành_lập Liên_Bang Koryo ( Cao_Ly ) nhưng phía Đại_Hàn Dân_Quốc luôn bác_bỏ đề_xuất này . Theo đề_xuất của Triều_Tiên , 2 miền sẽ thống_nhất về chính_trị khi thành_lập Hội_đồng Liên_bang trước khi thống_nhất về kinh_tế , nhưng phía Chính_phủ Đại_Hàn Dân_Quốc bác_bỏ vì họ cho rằng là Chính_phủ Đại_Hàn Dân_Quốc mới là chính_phủ hợp_pháp của toàn_bộ đất_nước . Trong Đàm_phán 6 bên về vấn_đề hạt_nhân của Triều_Tiên , Triều_Tiên luôn đưa ra đề_nghị sẽ ngừng những chương_trình tên_lửa - hạt_nhân khi và chỉ khi Hoa_Kỳ , Hàn_Quốc và các đồng_minh chấm_dứt việc " đe_doạ an_ninh " của nước này , đặc_biệt rằng không được tập_trận ở trên bán_đảo Triều_Tiên .

Hoa_Kỳ là quốc_gia có sự phát_triển mạnh về kinh_tế và quốc_phòng .

{'start_id': 583, 'text': 'Tuy_nhiên , căng_thẳng với Hoa_Kỳ gần đây đã tăng lên khi Triều_Tiên tiếp_tục Chương_trình vũ_khí_hạt_nhân của họ .'}

Not_Enough_Information

Triều_Tiên do Kim_Nhật_Thành ( Kim Il-sung ) lãnh_đạo trong vai_trò Bí_thư_thứ_nhất Đảng Lao_động Triều_Tiên và Chủ_tịch Uỷ_ban Quốc_phòng Triều_Tiên từ năm 1948 tới khi ông chết ngày 8 tháng 7 năm 1994 . Trên thực_tế , Kim được thừa_nhận như là người giữ " vị_trí cao nhất của quốc_gia " ( tức nguyên_thủ quốc_gia ) . Kế_nhiệm ông là con trai ông Kim_Chính_Nhật ( Kim Jong-il ) , và sau đó là cháu nội Kim_Chính_Ân ( Kim Jong-un ) . Các quan_hệ quốc_tế của nước này về sau nói_chung đã được cải_thiện đáng_kể và đã có một cuộc gặp thượng_đỉnh lịch_sử Nam-Bắc vào tháng 6 năm 2000 . Tuy_nhiên , căng_thẳng với Hoa_Kỳ gần đây đã tăng lên khi Triều_Tiên tiếp_tục Chương_trình vũ_khí_hạt_nhân của họ . Bên cạnh đó , Triều_Tiên cáo_buộc Hoa_Kỳ và Đại_Hàn Dân_quốc không thực_tâm trong việc tái thống_nhất hai miền Triều_Tiên . Triều_Tiên đã đưa ra đề_xuất thành_lập Liên_Bang Koryo ( Cao_Ly ) nhưng phía Đại_Hàn Dân_Quốc luôn bác_bỏ đề_xuất này . Theo đề_xuất của Triều_Tiên , 2 miền sẽ thống_nhất về chính_trị khi thành_lập Hội_đồng Liên_bang trước khi thống_nhất về kinh_tế , nhưng phía Chính_phủ Đại_Hàn Dân_Quốc bác_bỏ vì họ cho rằng là Chính_phủ Đại_Hàn Dân_Quốc mới là chính_phủ hợp_pháp của toàn_bộ đất_nước . Trong Đàm_phán 6 bên về vấn_đề hạt_nhân của Triều_Tiên , Triều_Tiên luôn đưa ra đề_nghị sẽ ngừng những chương_trình tên_lửa - hạt_nhân khi và chỉ khi Hoa_Kỳ , Hàn_Quốc và các đồng_minh chấm_dứt việc " đe_doạ an_ninh " của nước này , đặc_biệt rằng không được tập_trận ở trên bán_đảo Triều_Tiên .

Phía Triều_Tiên đã đề_xuất việc thành_lập Liên_Bang Koryo ( Cao_Ly ) , nhưng Đại_Hàn Dân_Quốc không bao_giờ chấp_nhận đề_xuất này .

{'start_id': 823, 'text': 'Triều_Tiên đã đưa ra đề_xuất thành_lập Liên_Bang Koryo ( Cao_Ly ) nhưng phía Đại_Hàn Dân_Quốc luôn bác_bỏ đề_xuất này .'}

Supports

Vấn_đề chính trong tranh_chấp xoay quanh sự bất_đồng về thời_điểm tên " Biển Nhật_Bản " trở_thành tiêu_chuẩn quốc_tế . Nhật_Bản tuyên_bố thuật_ngữ này đã trở_thành tiêu_chuẩn quốc_tế ít_nhất là từ đầu thế_kỷ 19 , trong khi Triều_Tiên cho rằng thuật_ngữ " Biển Nhật_Bản " xuất_hiện muộn hơn trong khi Hàn_Quốc nằm dưới sự cai_trị của Nhật_Bản , và trước khi bị chiếm_đóng , các tên khác như " Korean_Sea_" hoặc " East_Sea_" đã được sử_dụng trong tiếng Anh . Vào năm 2012 , Tổ_chức Thuỷ_văn Quốc_tế ( IHO ) , một tổ_chức liên chính_phủ duy_trì một ấn_phẩm liệt_kê các giới_hạn của đại_dương và các khu_vực biển trên khắp thế_giới , đã từ_bỏ một_số nỗ_lực gần đây nhất trong 25 năm qua để sửa_đổi việc công_bố tên biển . Điều này chủ_yếu là do sự thiếu thống_nhất giữa Triều_Tiên và Nhật_Bản về vấn_đề đặt tên . Một nhóm tư_vấn của IHO sẽ báo_cáo về vấn_đề này vào năm 2020 . Vào tháng 9 năm 2020 , IHO thông_báo rằng họ sẽ áp_dụng một hệ_thống số mới chỉ_định toàn_bộ các biển và đại_dương bao_gồm cả Biển Nhật_Bản bằng một bộ số nhận_dạng kỹ_thuật_số , còn được gọi là " S-130 " Vào tháng 11 năm 2020 , IHO đã thông_qua một đề_xuất ủng_hộ việc sử_dụng riêng tên Biển Nhật_Bản trong hải_đồ chính_thức .

Hàn_Quốc là nơi có nhiều điểm du_lịch hấp_dẫn mọi người đến tham_quan .

{'start_id': 119, 'text': 'Nhật_Bản tuyên_bố thuật_ngữ này đã trở_thành tiêu_chuẩn quốc_tế ít_nhất là từ đầu thế_kỷ 19 , trong khi Triều_Tiên cho rằng thuật_ngữ " Biển Nhật_Bản " xuất_hiện muộn hơn trong khi Hàn_Quốc nằm dưới sự cai_trị của Nhật_Bản , và trước khi bị chiếm_đóng , các tên khác như " Korean_Sea_" hoặc " East_Sea_" đã được sử_dụng trong tiếng Anh .'}

Not_Enough_Information

Lê_Lợi nghe theo cho quân giải_vây rút ra . Khi quân Minh sắp rút đi , một_số tướng khuyên Lê_Lợi nên đánh thêm một trận để cho giặc không dám sang nữa nhưng Lê_Lợi không đồng_ý , quân Minh rút về nước an_toàn . Năm 1428 , nhà Hậu_Lê hình_thành .

Không có tướng nào khuyên Lê_Lợi tiếp_tục đánh sau khi quân Minh đã rút đi .

{'start_id': 44, 'text': 'Khi quân Minh sắp rút đi , một_số tướng khuyên Lê_Lợi nên đánh thêm một trận để cho giặc không dám sang nữa nhưng Lê_Lợi không đồng_ý , quân Minh rút về nước an_toàn .'}

Refutes

Chữ hình thanh ( 形聲文字 ) : Cùng với những chữ tượng_hình , chỉ sự và hội_ý , có nhiều phương_pháp tạo nên chữ Hán , nhưng có_thể nói là đa_số các chữ Hán được hình_thành bằng phương_pháp hình thanh , gọi là chữ hình thanh ( 形聲文字 ) . Chữ hình thanh chiếm tới 80% toàn_bộ chữ Hán . Chữ hình thanh là những chữ được cấu_tạo bởi hai thành_phần : nghĩa phù có tác_dụng gợi_ý , và thanh phù có tác_dụng gợi âm . Ví_dụ , chữ Vị_味 ( nghĩa： mùi_vị ) có nghĩa phù là bộ thủ khẩu 口 chỉ việc liên_quan đến ăn hoặc nói , còn thanh phù là chữ Vị_未 ( nghĩa： chưa , ví dụ： vị_thành_niên ) . Lối tạo chữ hình thanh của chữ Vị_味 cho ta biết chữ này mang ý_nghĩa liên_quan tới việc ăn / nói và có âm đọc tương_tự như Vị_未 . Chữ Vị_味 còn có một âm xưa là Mùi ( nghĩa của nó không gì khác hơn , cũng là mùi ) . Thanh phù Vị_未 ngày_trước cũng mang âm mùi và âm này vẫn còn hiện_diện trong cách gọi địa_chi thứ tám , tương_ứng với con dê , trong ngôn_ngữ hiện_đại của tiếng Việt . Như_vậy , gắn với âm xưa , bằng lối tạo chữ hình thanh , chữ Mùi_味 cũng được diễn_giải là nghĩa phù Khẩu_口 có tác_dụng gợi nghĩa , nói lên sự ăn_uống và thanh phù Mùi_未 thể_hiện cách đọc chữ này .

Trong chữ hình thanh , không có phần thanh phù để gợi âm_âm điệu của từ .

{'start_id': 279, 'text': 'Chữ hình thanh là những chữ được cấu_tạo bởi hai thành_phần : nghĩa phù có tác_dụng gợi_ý , và thanh phù có tác_dụng gợi âm .'}

Refutes

Đàng_Trong ( 塘中 ) , hay Nam_Hà ( chữ Hán : 南河 ) là tên gọi vùng lãnh_thổ Đại_Việt do chúa Nguyễn kiểm_soát , xác_định từ sông Gianh ( Quảng_Bình ) trở vào Nam . Bắt_đầu từ năm 1600 , khi từ Bắc trở về Thuận_Hoá , Nguyễn_Hoàng đã quyết_tâm xây_dựng một thế_lực độc_lập , điều này dẫn tới nội_chiến chia_cắt hai miền vào năm 1627 , và các đời chúa Nguyễn tiếp sau ở thế đối_đầu với thế_lực vua Lê_– chúa Trịnh , cho đến năm 1777 thì chúa Nguyễn sụp_đổ bởi quân Tây_Sơn thế_lực lúc đấy đang quy_hàng chúa Trịnh .

Chúa_Nguyễn là tên gọi của các vị hoàng_đế và quý_tộc thời phong_kiến Việt_Nam từ thế_kỷ XVI đến năm 1945 .

{'start_id': 0, 'text': 'Đàng_Trong ( 塘中 ) , hay Nam_Hà ( chữ Hán : 南河 ) là tên gọi vùng lãnh_thổ Đại_Việt do chúa Nguyễn kiểm_soát , xác_định từ sông Gianh ( Quảng_Bình ) trở vào Nam .'}

Not_Enough_Information

Hoàng_Hà đổ ra biển ở Bột_Hải , tuy_nhiên vì lũ_lụt cửa_sông không cố_định mà đã thay_đổi nhiều lần . Lụt lớn từng gây thiệt_hại lớn đến sinh_mạng và nông_nghiệp ; khi đã mất_mùa thì nạn đói hoành_hành . Vì lẽ đó mà Hoàng_Hà còn được gọi là " Nỗi buồn của Trung_Hoa . "

Những trận lụt lớn đã gây ra hậu_quả nghiêm_trọng đối_với cả con_người và nền nông_nghiệp ; khi không có mùa_màng , đói_kém trở_thành vấn_đề cấp_bách .

{'start_id': 102, 'text': 'Lụt lớn từng gây thiệt_hại lớn đến sinh_mạng và nông_nghiệp ; khi đã mất_mùa thì nạn đói hoành_hành .'}

Supports

Các nhà Trung_Quốc học thường dùng Chinese theo một nghĩa hẹp gần với cách dùng kinh_điển của " Trung_Quốc " , hoặc để chỉ sắc dân " Hán " , là sắc dân chiếm đại_đa_số tại Đại_lục Trung_Quốc .

Trung_Quốc là một quốc_gia nằm ở Đông_Á , có tên chính_thức là Cộng_hoà Nhân_dân Trung_Hoa .

{'start_id': 0, 'text': 'Các nhà Trung_Quốc học thường dùng Chinese theo một nghĩa hẹp gần với cách dùng kinh_điển của " Trung_Quốc " , hoặc để chỉ sắc dân " Hán " , là sắc dân chiếm đại_đa_số tại Đại_lục Trung_Quốc .'}

Not_Enough_Information

Y_học : Y_học Trung_Quốc và phẫu_thuật đã phát_triển cao tại nhiều thời_điểm khác nhau trong lịch_sử , và nhiều lĩnh_vực vẫn còn được xem là nổi_bật . Chúng tiếp_tục giữ vai_trò lớn_mạnh trong cộng_đồng y_học quốc_tế , và cũng đã được phương Tây công_nhận như các phương_pháp trị_liệu bổ_sung và thay_thế trong vài thập_niên gần đây . Một thí_dụ là khoa châm_cứu , mặc_dù được coi như một phương_pháp y_học tại Trung_Quốc và các nước xung_quanh , nhưng lại từng là đề_tài gây tranh_luận tại phương Tây . Tuy_nhiên , khoa khám_nghiệm tử_thi đã không được chấp_nhận ( ở Trung_Quốc ) , vì người ta cho rằng không nên xâm_phạm xác_chết . Dù thế , nhiều bác_sĩ không tin điều này đã tăng_cường sự hiểu_biết về giải_phẫu_học .

Vai_trò của chúng vẫn rất quan_trọng trong cộng_đồng y_học toàn_cầu và cũng đã nhận được sự công_nhận từ phương Tây như là các phương_pháp điều_trị bổ_sung và thay_thế trong những năm gần đây .

{'start_id': 151, 'text': 'Chúng tiếp_tục giữ vai_trò lớn_mạnh trong cộng_đồng y_học quốc_tế , và cũng đã được phương Tây công_nhận như các phương_pháp trị_liệu bổ_sung và thay_thế trong vài thập_niên gần đây .'}

Supports

Sự hình_thành của xứ Đàng_Trong lúc đầu là một giải_pháp tình_thế , bất_đắc_dĩ , mang tính_chất đối_phó của hai đời chúa Nguyễn đầu_tiên ( Nguyễn_Hoàng và Nguyễn_Phúc_Nguyên ) . Giải_pháp mang tính " phản_loạn , li_khai " này nhằm mục_đích trước_tiên là bảo_tồn lợi_ích sống_còn của dòng_họ Nguyễn_, khi họ Trịnh về thực_quyền đã thay_thế hoàn_toàn họ Lê để cai_trị cả miền Bắc_Hà sau khi đánh_bại nhà Mạc ( 1592 ) . Tuy_nhiên trải qua hàng trăm_năm hình_thành và phát_triển , thì dải đất phương Nam thuộc xứ Đàng_Trong cũ đã có ảnh_hưởng không_thể lường tính hết về mọi mặt với lịch_sử Việt_Nam từ thời trung-cận đại cho đến nay . Không phải đến thời Nguyễn_Hoàng thì kế_hoạch Nam tiến của người Việt ( mà chủ_yếu là của tầng_lớp cai_trị ) mới trỗi dậy . Nhưng trước thời Nguyễn_Hoàng , người Việt vẫn coi miền đất phương Nam , đặc_biệt từ Quảng_Trị trở vào , là một chốn " ác địa " , nhiều bất_trắc , phong_thổ lạ_lẫm và nhất_là một quan_hệ phức_tạp trong lịch_sử giữa 2 tộc_người là người Việt và người Chăm . Việc họ Nguyễn đặt chế_độ cai_trị thực_quyền trên dải đất này ( mặc_dù về danh_nghĩa vẫn thần_phục nhà Lê_Trung_Hưng ) đã khích_lệ những cuộc di_dân lớn không_chỉ của Việt tộc mà_còn của một bộ_phận không nhỏ người vùng Nam Trung_Quốc sau cuộc chuyển_giao quyền_lực từ Hán tộc sang Mãn tộc vào năm 1644 . Xứ_Đàng_Trong hình_thành và phát_triển cũng xoá_bỏ thế phát_triển mang tính thống_trị của trung_tâm truyền_thống là vùng Đồng_bằng Bắc_bộ với vai_trò " bá_quyền " về mọi mặt của Thăng_Long . Lịch_sử phát_triển của một_số vùng kinh_tế đồng_bằng trù_phú như Đông_Nam_Bộ và Tây_Nam_Bộ ( đồng_bằng sông Cửu_Long ) dưới thời các chúa Nguyễn cũng cho thấy xu_hướng chuyển_dịch dần về phương Nam của quá_trình phát_triển kinh_tế Việt_Nam . Thậm_chí cho tới ngày_nay , ở những thập_kỷ đầu_tiên của thế_kỷ 21 thì xu_hướng " Nam tiến " của nguồn_lực lao_động từ các vùng đồng_bằng Bắc_Bộ và Bắc_Trung_Bộ vẫn đang diễn ra mạnh_mẽ và áp_đảo . Theo số_liệu năm 2011 , tổng dân_số của vùng Đông_Nam_Bộ là 14.890.800 người ( chiếm khoảng 17% dân_số cả nước ) trên một diện_tích tự_nhiên 23.597,9 km² ( chiếm khoảng 7,5% diện_tích cả nước ) , mật_độ dân_số là 631 người / km² . Theo số_liệu điều_tra di_cư nội_địa quốc_gia được Tổng_cục Thống_kê và Quỹ_Dân số Liên_hợp_quốc ( UNFPA ) công_bố tại Hà_Nội ngày 16/12/2016 thì vùng Đông_Nam_Bộ là nơi có tỷ_lệ dân di_cư đến cao nhất cả nước . Diễn_đàn Kinh_tế Đông_Nam_Bộ thường_niên trong năm 2017 tại Thành_phố Hồ_Chí_Minh ghi_nhận rằng " vùng Đông_Nam_bộ chiếm khoảng 40% GDP , đóng_góp gần 60% thu ngân_sách quốc_gia , GDP tính theo đầu người cao gần gấp 2,5 lần mức bình_quân cả nước ; có tỷ_lệ đô_thị_hoá cao nhất nước ; tốc_độ tăng_trưởng kinh_tế của vùng luôn cao hơn khoảng 1,4 lần đến 1,6 lần tốc_độ tăng_trưởng bình_quân chung cả nước . "

Xứ_Đàng_Trong đã phát_triển và xoá_bỏ vai_trò thống_trị của vùng Đồng_Bằng Bắc_Bộ , nơi được coi là " bá_quyền " về mọi mặt của Thăng_Long .

{'start_id': 1318, 'text': 'Xứ_Đàng_Trong hình_thành và phát_triển cũng xoá_bỏ thế phát_triển mang tính thống_trị của trung_tâm truyền_thống là vùng Đồng_bằng Bắc_bộ với vai_trò " bá_quyền " về mọi mặt của Thăng_Long .'}

Supports

Năm 1859 , nhân_dân miền Đông Nam_Bộ đứng lên kháng_chiến rất mạnh với các lãnh_đạo như Trương_Định , Nguyễn_Hữu_Huân , Phan_Văn_Đạt , ... đã khiến quân Pháp gặp nhiều khó_khăn . Trong 3 năm rưỡi , quân Pháp thiệt_hại tới 2.000 người . Quân_Pháp lúc đó đang sa_lầy ở Chiến_tranh Pháp – Mexico nên cũng không còn binh_lực để gửi tiếp sang Việt_Nam . Nhưng triều_đình lại không chi_viện cho nghĩa_quân đánh mạnh hơn , mà đúng lúc đó vua Tự Đức lại xin giảng_hoà , nhận cắt 3 tỉnh Gia_Định , Biên_Hoà , Định_Tường cho Pháp , chịu trả cho Pháp 20 triệu quan chiến_phí . Tự Đức còn lệnh cho Trương_Định bãi_binh xuống An_Giang . Theo giáo_sư Trần_Văn_Giàu thì " đây là một sự phản_bội đối_với những người kháng_chiến " . Triều_đình không_chỉ ra_lệnh bãi_binh , mà_lại còn tiếp_tay truy_lùng các thủ_lĩnh nghĩa_quân cho Pháp . Bị triều_đình phản_bội , các nhóm nghĩa_quân dần thất_bại .

Quân_Pháp không bị sa_lầy ở Chiến_tranh Pháp - Mexico , do_đó họ có đủ binh_lực để tiếp_tục chiến_đấu ở Việt_Nam .

{'start_id': 236, 'text': 'Quân_Pháp lúc đó đang sa_lầy ở Chiến_tranh Pháp – Mexico nên cũng không còn binh_lực để gửi tiếp sang Việt_Nam .'}

Refutes

Chữ ghép , còn gọi chữ là chữ hợp thể , là chữ được tạo ra bằng cách ghép hai hoặc nhiều hơn chữ khác thành một chữ . Các chữ cấu_thành nên chữ ghép có_thể đóng vai_trò là thanh phù ( bộ_phận biểu_thị âm đọc của chữ ghép ) hoặc nghĩa phù ( bộ_phận biểu_thị ý_nghĩa của chữ ghép ) hoặc vừa là thanh phù vừa là nghĩa phù hoặc dùng làm phù_hiệu chỉnh âm chỉ báo cho người đọc biết chữ này cần phải đọc chệch đi . Chúng có_thể được viết nguyên_dạng hoặc bị viết tỉnh_lược mất một phần hoặc thay bằng chữ giản hoá . Thanh phù luôn có âm đọc giống hoặc gần giống với âm đọc của chữ ghép . Phù_hiệu chỉnh âm được dùng trong chữ_Nôm là bộ " khẩu " 口 ( đặt ở bên trái chữ ghép ) , dấu " cá " 亇 ( bắt_nguồn từ chữ " cá " 个 viết theo thể thảo thư , đặt ở bên phải chữ ghép ) , dấu nháy " 𡿨 " ( đặt ở bên phải chữ ghép ) , bộ " tư " 厶 ( đặt ở bên trên hoặc bên phải chữ ghép ) , dấu " 冫 " ( đặt bên trái chữ ghép , chỉ thấy dùng trong các bản văn_bản Nôm ở vùng Nam_Bộ Việt_Nam ) .

Không phải tất_cả các chữ_Nôm đều có phù_hiệu chỉnh âm .

{'start_id': 583, 'text': 'Phù_hiệu chỉnh âm được dùng trong chữ_Nôm là bộ " khẩu " 口 ( đặt ở bên trái chữ ghép ) , dấu " cá " 亇 ( bắt_nguồn từ chữ " cá " 个 viết theo thể thảo thư , đặt ở bên phải chữ ghép ) , dấu nháy " 𡿨 " ( đặt ở bên phải chữ ghép ) , bộ " tư " 厶 ( đặt ở bên trên hoặc bên phải chữ ghép ) , dấu " 冫 " ( đặt bên trái chữ ghép , chỉ thấy dùng trong các bản văn_bản Nôm ở vùng Nam_Bộ Việt_Nam ) .'}

Refutes

Bắt_đầu từ thế_kỷ XVI , người châu_Âu như Bồ_Đào_Nha và Hà_Lan bắt_đầu thiết_lập các điểm thương_mại và pháo_đài dọc theo bờ biển tây và nam châu_Phi . Cuối_cùng thì một lượng lớn người Hà_Lan , cùng với người Pháp Huguenot và người Đức đã định_cư lại tại khu_vực gọi là Cộng_hoà Nam_Phi ngày_nay . Hậu_duệ của họ , người Phi da trắng ( Afrikaan ) , là nhóm dân da trắng lớn nhất ở Nam_Phi ngày_nay . Trong thế_kỷ XIX , giai_đoạn thứ hai của quá_trình thuộc địa_hoá đã đem một lượng lớn người Pháp và người Anh tới định_cư ở châu_Phi . Người Pháp sống chủ_yếu ở Algérie , còn một lượng nhỏ khác sống ở các khu_vực khác thuộc Bắc và Tây_Phi . Người Anh định_cư ở Nam_Phi cũng như ở Rhodesia thuộc địa và ở các vùng cao_nguyên của Kenya ngày_nay . Một lượng nhỏ binh_lính , thương_nhân và viên_chức gốc Âu cũng sinh_sống ở các trung_tâm hành_chính như Nairobi và Dakar . Sự tan_rã của các thuộc địa trong thập_niên 1960 thường tạo ra sự di_cư hàng_loạt các hậu_duệ gốc Âu ra khỏi châu Phi—đặc biệt là ở Algérie , Kenya và Rhodesia ( nay là Zimbabwe ) . Tuy_nhiên , ở Nam_Phi thì người da trắng thiểu_số ( 10% dân_số ) vẫn ở lại rất nhiều tại nước này kể_cả sau khi sự cai_trị của người da trắng chấm_dứt năm 1994 . Nam_Phi cũng có cộng_đồng người hỗn_hợp về chủng_tộc ( người da_màu ) .

Không có một lượng lớn người Pháp và người Anh tới định_cư ở châu_Phi trong giai_đoạn thuộc địa_hoá thứ hai trong thế_kỷ XIX .

{'start_id': 401, 'text': 'Trong thế_kỷ XIX , giai_đoạn thứ hai của quá_trình thuộc địa_hoá đã đem một lượng lớn người Pháp và người Anh tới định_cư ở châu_Phi .'}

Refutes

Tên của Triệu_Đà từng được đặt cho một đường_phố nhỏ tại địa_bàn khu_phố 2 , phường Hiệp_Phú , quận 9 , Thành_phố Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam . Hiện con phố này nằm trên trục đường Ngô_Quyền .

Tại khu_phố 2 , phường Hiệp_Phú , quận 9 , Thành_phố Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam không có bất_kỳ đường_phố nào được đặt tên theo Triệu_Đà .

{'start_id': 0, 'text': 'Tên của Triệu_Đà từng được đặt cho một đường_phố nhỏ tại địa_bàn khu_phố 2 , phường Hiệp_Phú , quận 9 , Thành_phố Hồ_Chí_Minh , Việt_Nam .'}

Refutes

Trong dự_án " Nghiên_cứu tổng_hợp về nguồn_gốc và sự phát_triển trong thời_kỳ đầu của nền văn_minh Trung_Hoa " ( dự_án khảo_cổ khổng_lồ cấp quốc_gia , huy_động gần 70 cơ_quan nghiên_cứu , đại_học và cơ_quan khảo_cổ địa_phương của Trung_Quốc , triển_khai từ năm 2001 ) , các nhà_khảo_cổ đã điều_tra và khai_quật quy_mô lớn ở 4 di_chỉ mang tính đô_thị có lịch_sử 3.500 - 5.500 năm gồm : Di_chỉ Lương_Chử ở Dư_Hàng - Chiết_Giang , Di_chỉ Đào_Tự ở Tương_Phần - Sơn_Tây , Di_chỉ Thạch_Mão ở Thần_Mộc - Thiểm_Tây , Di_chỉ Nhị_Lý_Đầu ở Yển_Sư - Hà_Nam , cũng như hơn chục thôn_làng trên toàn_quốc . Dự_án đã phát_hiện các chứng_cứ cụ_thể về nền văn_minh Trung_Hoa có lịch_sử 5.000 năm , bao_gồm phát_hiện di_tích hệ_thống đập nước cổ nhất thế_giới ( niên_đại 5.100 năm ) , kiến_trúc cung_đình cổ nhất Trung_Quốc ở hạ_du sông Trường_Giang ( niên_đại 5.000 năm ) , phát_hiện chữ_viết xuất_hiện sớm nhất Trung_Quốc , những đồ_dùng làm bằng đồng_đỏ sớm nhất Trung_Quốc ( niên_đại 4.900 năm ) , đài quan_sát thiên_văn sớm nhất thế_giới ( niên_đại 4.100 năm ) ở khu_vực trung_du sông Hoàng_Hà . Dự_án chứng_thực đặc_trưng tổng_thể của nền văn_minh Trung_Hoa là " đa_nguyên , nhất_thể , thu_gom tất_cả trong giao_lưu , tương_tác lâu_dài , cuối_cùng hội_nhập , ngưng_tụ hình_thành cốt_lõi văn_minh với Văn_hoá Nhị_Lý_Đầu là đại_diện , mở ra văn_minh ba triều_đại Hạ , Thương và Chu "

Dự_án đã không phát_hiện bất_kỳ chứng_cứ cụ_thể nào về lịch_sử 5.000 năm của nền văn_minh Trung_Hoa , bao_gồm di_tích hệ_thống đập nước cổ nhất trên thế_giới ( niên_đại 5.100 năm ) , kiến_trúc cung_đình cổ nhất Trung_Quốc ở hạ_du sông Trường_Giang ( niên_đại 5.000 năm ) , chữ_viết xuất_hiện sớm nhất ở Trung_Quốc , các đồ_dùng làm bằng đồng_đỏ sớm nhất Trung_Quốc ( niên_đại 4.900 năm ) , và đài quan_sát thiên_văn sớm nhất trên thế_giới ( niên_đại 4.100 năm ) ở khu_vực trung_du sông Hoàng_Hà .

{'start_id': 592, 'text': 'Dự_án đã phát_hiện các chứng_cứ cụ_thể về nền văn_minh Trung_Hoa có lịch_sử 5.000 năm , bao_gồm phát_hiện di_tích hệ_thống đập nước cổ nhất thế_giới ( niên_đại 5.100 năm ) , kiến_trúc cung_đình cổ nhất Trung_Quốc ở hạ_du sông Trường_Giang ( niên_đại 5.000 năm ) , phát_hiện chữ_viết xuất_hiện sớm nhất Trung_Quốc , những đồ_dùng làm bằng đồng_đỏ sớm nhất Trung_Quốc ( niên_đại 4.900 năm ) , đài quan_sát thiên_văn sớm nhất thế_giới ( niên_đại 4.100 năm ) ở khu_vực trung_du sông Hoàng_Hà .'}

Refutes

Theo sách Lịch triều hiến_chương loại chí , sau khi không hợp với Lương_Đăng về việc nhạc , ông đã xin về quê hưu_trí . Sách Đại_Việt sử_ký toàn thư cũng không chép ông làm gì sau thời_gian này , đến năm 1442 , sách mới chép việc ông mời vua Lê_Thái_Tông về ngự ở Côn_Sơn . Theo nghiên_cứu của Trần_Huy_Liệu , căn_cứ vào biểu tạ ơn của Nguyễn_Trãi , năm 1439 , Lê_Thái_Tông mời ông ra làm quan , khôi_phục lại hết các chức_tước cũ trừ chức " Lại bộ Thượng_thư " . Chức_danh và tước_hiệu đầy_đủ của ông khi ấy là :

Sách Đại_Việt sử_ký toàn thư đã chép tường_tận thông_tin về ông sau thời_gian này và không_chỉ đề_cập đến việc ông mời vua Lê_Thái_Tông về ngự ở Côn_Sơn vào năm 1442 .

{'start_id': 120, 'text': 'Sách Đại_Việt sử_ký toàn thư cũng không chép ông làm gì sau thời_gian này , đến năm 1442 , sách mới chép việc ông mời vua Lê_Thái_Tông về ngự ở Côn_Sơn .'}

Refutes

Tuy_nhiên , đến đầu thập_niên 1990 thì Triều_Tiên bắt_đầu lâm vào khủng_hoảng . Nguyên_nhân chủ_yếu là do tình_hình quốc_tế biến_động mạnh , đặc_biệt là sự tan_rã của Liên_Xô và khối Đông_Âu khiến ngành ngoại_thương của Triều_Tiên bị ảnh_hưởng nghiêm_trọng . Do bị mất những bạn_hàng lớn thuộc khối xã_hội_chủ_nghĩa , kim_ngạch xuất_khẩu bị sụt_giảm 90% , thu_nhập bình_quân bị giảm 2/3 . Các máy_móc nông_nghiệp của Triều_Tiên chủ_yếu nhập từ Liên_Xô , nay không còn nguồn cung . Phân_lân và phân_kali cũng không còn nguồn nhập_khẩu , dẫn tới sản_xuất nông_nghiệp tụt_dốc . Trong những năm 1990 , Triều_Tiên phải chịu một nạn đói và tiếp_tục gặp khó_khăn trong việc sản_xuất lương_thực . Trước tình_hình chính_trị thế_giới thay_đổi đột_biến , Triều_Tiên vẫn giữ mô_hình kinh_tế – chính_trị cũ và không thay_đổi chính_sách ngoại_giao và trở_nên tách_biệt so với phần còn lại của thế_giới . Hơn_nữa , họ cũng không có ý_định cải_thiện mối quan_hệ với phương Tây chừng nào vấn_đề hiệp_định hoà_bình với Mỹ chưa được giải_quyết ( Triều_Tiên và liên_minh Mỹ - Hàn_Quốc vẫn đang trong tình_trạng chiến_tranh ) . Có_thể nói Triều_Tiên đang bị mắc_kẹt trong tư_duy kinh_tế – chính_trị và những mâu_thuẫn chính_trị quốc_tế có từ thời Chiến_tranh_Lạnh . Sự chậm thay_đổi trong tư_duy kinh_tế – chính_trị của Triều_Tiên có_thể vì Triều_Tiên từng đạt nhiều thành_tựu trong quá_khứ với mô_hình kinh_tế kế_hoạch_hoá tập_trung ( trong khi Việt_Nam hoàn_toàn thất_bại với mô_hình này nên phải nhanh_chóng thay_đổi ) , hơn_nữa họ đang trong tình_trạng chiến_tranh với Hàn_Quốc và Mỹ . Do sự phong_toả và cấm_vận về kinh_tế của Liên_hiệp_quốc , Triều_Tiên bị cô_lập khỏi cộng_đồng quốc_tế , không_gian hợp_tác chính_trị quốc_tế của Triều_Tiên bị thu_hẹp khiến cho kinh_tế Triều_Tiên bị đình_trệ . Triều_Tiên từ một quốc_gia có thu_nhập trung_bình cao tụt xuống mức thu_nhập trung_bình thấp .

Không_thể khẳng_định rằng Triều_Tiên bị mắc_kẹt trong tư_duy kinh_tế - chính_trị và những mâu_thuẫn chính_trị quốc_tế đã có từ thời_kỳ Chiến_tranh_Lạnh .

{'start_id': 1107, 'text': 'Có_thể nói Triều_Tiên đang bị mắc_kẹt trong tư_duy kinh_tế – chính_trị và những mâu_thuẫn chính_trị quốc_tế có từ thời Chiến_tranh_Lạnh .'}

Refutes

Thay_vì có một nền văn_hoá , châu_Phi có một lượng lớn các nền văn_hoá pha_tạp lẫn nhau . Sự khác_biệt thông_thường rõ nhất là giữa châu_Phi hạ Sahara và các nước còn lại ở phía bắc từ Ai_Cập tới Maroc , những nước này thường tự gắn họ với văn_hoá Ả_Rập . Trong sự so_sánh này thì các quốc_gia về phía nam sa_mạc Sahara được coi là có nhiều nền văn_hoá , cụ_thể là các nền văn_hoá trong nhóm ngôn_ngữ Bantu .

Sự khác_biệt thông_thường không rõ nhất giữa châu_Phi hạ Sahara và các nước còn lại ở phía bắc từ Ai_Cập tới Maroc là văn_hoá Ả_Rập mà những nước này không tự gắn họ với .

{'start_id': 90, 'text': 'Sự khác_biệt thông_thường rõ nhất là giữa châu_Phi hạ Sahara và các nước còn lại ở phía bắc từ Ai_Cập tới Maroc , những nước này thường tự gắn họ với văn_hoá Ả_Rập .'}

Refutes

Bình_Ngô đại_cáo là tác_phẩm văn_học chức_năng hành_chính quan_trọng không_chỉ đối_với lịch_sử dân_tộc Việt_Nam mà_còn có ý_nghĩa quan_trọng đối_với tiến_trình phát_triển văn_học_sử Việt_Nam . Trong tác_phẩm này , tác_giả đã kết_hợp một_cách uyển_chuyển giữa tính chân_xác lịch_sử với chất sử_thi anh_hùng_ca qua lối văn biền_ngẫu mẫu_mực của một ngọn bút tài_hoa uyên_thâm Hán học . Chính vì_thế , Bình_Ngô đại_cáo đã trở_thành tác_phẩm cổ_điển sớm đi vào sách Giáo_khoa từ Phổ_thông_cơ_sở đến Phổ_thông_trung_học và được giảng_dạy ở tất_cả các trường Cao_đẳng , Đại_học ngành khoa_học_xã_hội - nhân_văn ở Việt_Nam .

Bình_Ngô đại_cáo được Nguyễn_Trãi viết thành sau khi giành thắng_lợi chiến_trận .

{'start_id': 0, 'text': 'Bình_Ngô đại_cáo là tác_phẩm văn_học chức_năng hành_chính quan_trọng không_chỉ đối_với lịch_sử dân_tộc Việt_Nam mà_còn có ý_nghĩa quan_trọng đối_với tiến_trình phát_triển văn_học_sử Việt_Nam .'}

Not_Enough_Information

Âm_Hán_Việt cổ : bắt_nguồn từ_ngữ âm tiếng Hán trước thời Đường . Ví_dụ : " mùa " 務 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " vụ " ) , " bay " 飛 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " phi " ) , " buồng " 房 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " phòng " ) .

Thời_kỳ ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " quý tiết " ) .

{'start_id': 66, 'text': 'Ví_dụ : " mùa " 務 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " vụ " ) , " bay " 飛 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " phi " ) , " buồng " 房 ( âm Hán_Việt tiêu_chuẩn là " phòng " ) .'}

Supports

Âu_Lạc ( chữ Hán : 甌雒 / 甌駱 ) là nhà_nước cổ của người Việt cổ được thành_lập tại miền Bắc Việt_Nam bởi một nhân_vật có thật tên là Thục_Phán ( An_Dương_Vương ) năm 257 TCN . Nhà_nước này đã thống_nhất 2 bộ_tộc Âu_Việt - Lạc_Việt ( Sử gọi là Văn_Lang ) lại với nhau và đã bảo_vệ đất_nước thành_công trước cuộc xâm_lược của nhà Tần , nhưng sau_cùng , nhà_nước sụp_đổ do thất_bại trước Nam_Việt của Triệu_Đà ( một quan_lại nhà Tần ) , tạo cơ_sở cho nhà Hán xâm_lược sau là văn lang .

Nhà_nước này đã hợp_nhất hai bộ_tộc Âu_Việt - Lạc_Việt ( còn được gọi là Văn_Lang ) , và đã thành_công trong việc bảo_vệ đất_nước khỏi cuộc xâm_lược của nhà Tần . Tuy_nhiên , cuối_cùng , nhà_nước đã sụp_đổ sau khi thất_bại trước quân_đội Nam_Việt do Triệu_Đà , một viên quan thuộc nhà Tần , dẫn_dắt , điều này đã tạo điều_kiện cho cuộc xâm_lược của nhà Hán vào Văn_Lang .

{'start_id': 174, 'text': 'Nhà_nước này đã thống_nhất 2 bộ_tộc Âu_Việt - Lạc_Việt ( Sử gọi là Văn_Lang ) lại với nhau và đã bảo_vệ đất_nước thành_công trước cuộc xâm_lược của nhà Tần , nhưng sau_cùng , nhà_nước sụp_đổ do thất_bại trước Nam_Việt của Triệu_Đà ( một quan_lại nhà Tần ) , tạo cơ_sở cho nhà Hán xâm_lược sau là văn lang .'}

Supports

Năm 2020 , do Đại_dịch COVID-19 , Triều_Tiên quyết_định đóng_cửa biên_giới với Trung_Quốc khiến cho thương_mại với Trung_Quốc giảm đến 80% . Triều_Tiên đã hạn_chế nhập_khẩu các loại thực_phẩm chủ_yếu từ Trung_Quốc vào tháng 8/2020 và đến tháng 10/2020 chấm_dứt gần như tất_cả các hoạt_động thương_mại , bao_gồm cả việc mua_bán thực_phẩm và thuốc_men . Triều_Tiên cũng từ_chối các đề_nghị viện_trợ từ bên ngoài và hầu_như tất_cả các nhà ngoại_giao và nhân_viên cứu_trợ , bao_gồm cả nhân_viên của Chương_trình Lương_thực Thế_giới của Liên_Hợp_Quốc ( WFP ) đã đồng_loạt rời khỏi nước này . Các nhà ngoại_giao Nga rời khỏi Triều_Tiên cho biết nước này đang bị thiếu thuốc_men và nhu_yếu_phẩm cơ_bản nghiêm_trọng đến mức các nhà ngoại_giao nước_ngoài đồng_loạt rời khỏi Triều_Tiên . Hai cơn bão lớn vào mùa hè năm 2020 gây ra lũ_lụt làm hư_hại mùa_màng , làm trầm_trọng thêm việc thiếu lương_thực . Tổng_Bí_thư Đảng Lao_động Triều_Tiên Kim Jong-un khuyên người_dân chuẩn_bị cho thời_kỳ khó_khăn sắp tới . Báo_cáo_viên đặc_biệt của Liên_Hợp_Quốc về nhân_quyền tại Triều_Tiên , Tomás_Ojea_Quintana , đã cảnh_báo vào tháng 3 năm 2021 về một " cuộc khủng_hoảng lương_thực nghiêm_trọng " dẫn đến suy_dinh_dưỡng và nạn đói . Theo ông này , " các trường_hợp tử_vong do đói đã được báo_cáo , cùng với sự gia_tăng số_lượng trẻ_em và người già phải đi ăn_xin do các gia_đình không còn có_thể hỗ_trợ cho họ " . Tuy_nhiên , bất_chấp tình_hình kinh_tế - xã_hội khó_khăn , chính_quyền Bắc_Triều_Tiên vẫn kiểm_duyệt nghiêm_ngặt mọi hoạt_động truyền_thông cũng như các nguồn thông_tin ra - vào đất_nước đồng_thời tiếp_tục thiết_kế và cho tiến_hành thử_nghiệm các loại vũ_khí , tên_lửa mới .

Tháng 8/2020 , Triều_Tiên đã quyết_định hạn_chế việc nhập_khẩu các loại thực_phẩm quan_trọng từ Trung_Quốc và đến tháng 10/2020 , đã có sự chấm_dứt đối_với hầu_hết các hoạt_động thương_mại , kể_cả việc mua_bán thực_phẩm và thuốc_men .

{'start_id': 141, 'text': 'Triều_Tiên đã hạn_chế nhập_khẩu các loại thực_phẩm chủ_yếu từ Trung_Quốc vào tháng 8/2020 và đến tháng 10/2020 chấm_dứt gần như tất_cả các hoạt_động thương_mại , bao_gồm cả việc mua_bán thực_phẩm và thuốc_men .'}

Supports

Các đơn_vị hành_chính cấp cao của Trung_Quốc thay_đổi tuỳ theo từng chế_độ hành_chính trong lịch_sử . Đơn_vị cấp cao gồm có đạo hay lộ và tỉnh . Dưới đó thì có các phủ , châu , sảnh , quận , khu và huyện . Cách phân_chia hành_chính hiện_nay là địa cấp thị hay thành_phố trực_thuộc tỉnh ( cấp địa khu ) , huyện cấp thị hay thành_phố cấp huyện , trấn hay thị_trấn và hương , tương_đương cấp xã ở Việt_Nam .

Phân_chia hành_chính hiện_nay ở Việt_Nam được thực_hiện bằng cách sử_dụng các cấp địa cấp thị hoặc thành_phố trực_thuộc tỉnh ( cấp địa khu ) , cấp huyện hoặc thành_phố cấp huyện và các cấp xã như trấn , thị_trấn và hương tương_đương .

{'start_id': 206, 'text': 'Cách phân_chia hành_chính hiện_nay là địa cấp thị hay thành_phố trực_thuộc tỉnh ( cấp địa khu ) , huyện cấp thị hay thành_phố cấp huyện , trấn hay thị_trấn và hương , tương_đương cấp xã ở Việt_Nam .'}

Supports

Những đánh_giá về người Việt_Nam hiện_đại ( thế_kỷ 20-21 ) đã được một_số học_giả trong và ngoài nước đưa ra trong các tác_phẩm báo_chí , tác_phẩm văn_học , các tiểu_luận hay các công_trình nghiên_cứu xã_hội_học và dân_tộc_học . Các đánh_giá này được nêu tại những thời_điểm lịch_sử khác nhau , trong đó có một phần đáng_kể về vai_trò và tính hai mặt , ưu và nhược_điểm trong tư_duy , tính_cách , tâm_lý và tập_quán người Việt trong tiến_trình phát_triển của dân_tộc . Các tổng_kết dựa trên các nghiên_cứu còn một_số khác là nhận_định cá_nhân hay suy_diễn logic của các học_giả nổi_tiếng . Tính hai mặt của người Việt_Nam đã được đa_số các học_giả thừa_nhận và khẳng_định trong các công_trình nghiên_cứu về tâm_lý , văn_hoá , xã_hội và lịch_sử dân_tộc . Những đặc_điểm phổ_biến trong tư_duy , tính_cách , tâm_lý và tập_quán của người Việt mà các tác_giả đã chỉ ra cũng không bất_biến mà thay_đổi theo sự thay_đổi của những điều_kiện xã_hội cùng với sự giao_lưu kinh_tế , văn_hoá , tư_tưởng , học_thuật với thế_giới .

Sự đáng_giá chính_xác một vấn_đề nào đó thì phải bám sát vào các quan_điểm như khách_quan , cụ_thể , lịch_sử .

{'start_id': 469, 'text': 'Các tổng_kết dựa trên các nghiên_cứu còn một_số khác là nhận_định cá_nhân hay suy_diễn logic của các học_giả nổi_tiếng .'}

Not_Enough_Information

Trong số những thành_tựu về khoa_học của Trung_Quốc phải kể đến la_bàn , thuốc_súng , kỹ_thuật làm giấy và kỹ_thuật in_ấn . Đây được coi là tứ đại phát_minh . Ngoài_ra cũng phải kể đến các phát_minh như bàn_tính , cung tên , bàn_đạp ngựa , sơn_mài , bánh_lái , địa_chấn_ký , sành_sứ , tiền_giấy .

Trung_Quốc có điều_kiện tự_nhiên và địa_lý thuận_tiện để phát_triển đất_nước .

{'start_id': 159, 'text': 'Ngoài_ra cũng phải kể đến các phát_minh như bàn_tính , cung tên , bàn_đạp ngựa , sơn_mài , bánh_lái , địa_chấn_ký , sành_sứ , tiền_giấy .'}

Not_Enough_Information

Lã_Hậu bèn sai đại_tướng Long_Lư hầu là Chu_Táo đi đánh Triệu_Đà . Quân_lính Trung_Nguyên không quen khí_hậu nóng_nực và ẩm_thấp miền nam , ùn_ùn đổ_bệnh , ngay dãy núi Ngũ_Lĩnh cũng chưa đi qua nổi . Một năm sau , Lã_Hậu chết , mưu_đồ đánh Triệu_Đà của quân nhà Hán bỏ hẳn .

Ngũ_Lĩnh là một dãy núi nằm ở phía Bắc Việt_Nam .

{'start_id': 67, 'text': 'Quân_lính Trung_Nguyên không quen khí_hậu nóng_nực và ẩm_thấp miền nam , ùn_ùn đổ_bệnh , ngay dãy núi Ngũ_Lĩnh cũng chưa đi qua nổi .'}

Not_Enough_Information

Toán_học : các ứng_dụng toán_học của Trung_Quốc thời xưa là kiến_trúc và địa_lý . Số π đã được nhà toán_học Tổ_Xung_Chi tính chính_xác đến số thứ 7 từ thế_kỷ thứ V. Hệ_Thập phân đã được dùng ở Trung_Quốc từ thế_kỷ XIV TCN . Tam_giác Pascal được nhà toán_học Lưu_Dương_Huy tìm ra từ lâu trước khi Blaise_Pascal ra_đời .

Tam_giác Pascal không được khám_phá bởi nhà toán_học Lưu_Dương_Huy từ trước khi Blaise_Pascal xuất_hiện .

{'start_id': 224, 'text': 'Tam_giác Pascal được nhà toán_học Lưu_Dương_Huy tìm ra từ lâu trước khi Blaise_Pascal ra_đời .'}

Refutes

Kiểu viết ngang gọi là Hoành_Thư ( 橫書 ) , viết từ trái sang phải , hàng xếp từ trên xuống dưới , giống như kiểu viết của chữ Quốc_ngữ . Đây là kiểu viết du_nhập từ kiểu viết chữ Latin của phương tây .

Chữ_Quốc_ngữ là hệ_thống chữ_viết hiện_đại của Việt_Nam , được phát_triển từ tiếng Bồ_Đào_Nha và tiếng Pháp .

{'start_id': 0, 'text': 'Kiểu viết ngang gọi là Hoành_Thư ( 橫書 ) , viết từ trái sang phải , hàng xếp từ trên xuống dưới , giống như kiểu viết của chữ Quốc_ngữ .'}

Not_Enough_Information

Chủ_nghĩa_thực_dân đã tạo ra những hậu_quả gây mất ổn_định trên tất_cả những điều mà các bộ_tộc châu_Phi ngày_nay còn cảm_nhận được trong hệ_thống chính_trị của châu_Phi . Trước khi có ảnh_hưởng của người châu_Âu thì các ranh_giới quốc_gia đã không phải là những điều đáng quan_tâm nhất , trong đó người Phi châu nói_chung theo các thực_tiễn trong các vùng khác của thế_giới , chẳng_hạn như ở bán_đảo Ả_Rập , mà ở đó lãnh_thổ của các nhóm dân_cư là trùng khít với khu_vực có ảnh_hưởng về quân_sự và thương_mại của họ . Sự_cố tình của người châu_Âu trong việc vạch ra các ranh_giới xung_quanh các lãnh_thổ để chia tách họ ra khỏi các quyền_lực khác tại thuộc địa thông_thường có ảnh_hưởng tới việc chia_cắt các nhóm dân_cư hay chính_trị liền kề hoặc bắt các kẻ_thù truyền_thống phải sống cạnh nhau mà không có khu_vực đệm giữa họ . Ví_dụ , sông Congo , mặc_dù nó dường_như là ranh_giới địa_lý_tự_nhiên , đã có các nhóm sắc_tộc sống trên hai bờ sông chia_sẻ cùng một ngôn_ngữ và văn_hoá hay các điều gì đó tương_tự . Sự phân_chia đất_đai giữa Bỉ và Pháp dọc theo con sông này đã cô_lập các nhóm sắc_tộc này khỏi nhau . Những người sống ở khu_vực Sahara hay Hạ_Sahara là những người buôn_bán xuyên châu_lục này trong nhiều thế_kỷ , thông_thường hay vượt qua các " biên_giới " mà thông_thường chỉ tồn_tại trên các bản_đồ của người châu_Âu .

Cư_dân khu_vực Sahara và Hạ_Sahara không tham_gia vào hoạt_động buôn_bán xuyên châu_lục suốt nhiều thế_kỷ và không bất_thường vượt qua các " biên_giới " chỉ có trên bản_đồ của người châu_Âu .

{'start_id': 1117, 'text': 'Những người sống ở khu_vực Sahara hay Hạ_Sahara là những người buôn_bán xuyên châu_lục này trong nhiều thế_kỷ , thông_thường hay vượt qua các " biên_giới " mà thông_thường chỉ tồn_tại trên các bản_đồ của người châu_Âu .'}

Refutes

Cách thành_phố Vinh 120 km về phía Tây_Nam , Vườn_Quốc_gia Pù_Mát thuộc huyện Con_Cuông , nằm trên sườn Đông của dải Trường_Sơn , dọc theo biên_giới Việt_Lào . Nơi đây có một_số loài động_vật , thực_vật quý_hiếm cần phải được bảo_tồn nghiêm_ngặt như : sao_la , thỏ vằn , niệc cổ hung và một_số loài thực_vật như pơ mu , sa_mu , sao hải nam ... Nơi đây đã được UNESCO đưa vào danh_sách các khu dự_trữ sinh_quyển thế_giới với tên gọi Khu dự_trữ sinh_quyển miền tây Nghệ_An . Đến Diễn_châu , du_khách rẽ về phía tây theo đường 7 về Đặng_Sơn thăm Di_tích lịch_sử quốc_gia Nhà_thờ họ Hoàng_Trần do gia_đình cụ Hoàng_Quýnh - Nguyễn_thị Đào xây_dựng lại năm 1884 - gắn với cơ_sở hoạt_động thời_kỳ 1930-1945 hoặc ra thăm Bãi_Dâu_Ba_Ra .

Không có con đường số 7 từ Diễn_Châu về Đặng_Sơn để du_khách đến tham_quan Nhà_thờ họ Hoàng_Trần hoặc Bãi_Dâu_Ba_Ra .

{'start_id': 473, 'text': 'Đến Diễn_châu , du_khách rẽ về phía tây theo đường 7 về Đặng_Sơn thăm Di_tích lịch_sử quốc_gia Nhà_thờ họ Hoàng_Trần do gia_đình cụ Hoàng_Quýnh - Nguyễn_thị Đào xây_dựng lại năm 1884 - gắn với cơ_sở hoạt_động thời_kỳ 1930-1945 hoặc ra thăm Bãi_Dâu_Ba_Ra .'}

Refutes

Ban_đầu khi mới xuất_hiện , chữ_Nôm thuần_tuý mượn dạng chữ Hán y_nguyên để ghi_âm tiếng Việt cổ ( mượn âm Hán để chép tiếng Quốc_âm ) . Phép đó gọi là chữ " giả tá " ( 假借 ) . Dần_dần phép ghép hai chữ Hán lại với nhau , một phần gợi âm , một phần gợi_ý được dùng ngày_càng nhiều và có hệ_thống hơn . Phép này gọi là " hài_thanh " hoặc " hình thanh " ( 形聲 ) để cấu_tạo chữ mới .

Ban_đầu , chữ_Nôm được lấy từ hình_thức viết Hán-Nôm để ghi lại tiếng Việt cổ .

{'start_id': 0, 'text': 'Ban_đầu khi mới xuất_hiện , chữ_Nôm thuần_tuý mượn dạng chữ Hán y_nguyên để ghi_âm tiếng Việt cổ ( mượn âm Hán để chép tiếng Quốc_âm ) .'}

Supports

Như đã đề_cập trong phần sự_nghiệp của Triệu_Đà , các nguồn sử_liệu xưa không thống_nhất về thời_điểm nước Âu_Lạc bị chinh_phục . Giữa các sách cổ_sử của Việt_Nam ( năm 207 TCN ) và Sử_ký của Tư_Mã Thiên ( khoảng 179 TCN ) chênh_lệch nhau tới gần 30 năm . Không rõ các sử_gia phong_kiến Việt_Nam căn_cứ vào nguồn tư_liệu nào và cũng không có sự lý_giải , kết_luận thoả_đáng của các sử_gia đương_đại đối_với vấn_đề này .

Sách cổ_sử của Việt_Nam ( năm 207 TCN ) và Sử_ký của Tư_Mã Thiên ( khoảng 179 TCN ) có khoảng_cách thời_gian tương_đương hơn 30 năm .

{'start_id': 130, 'text': 'Giữa các sách cổ_sử của Việt_Nam ( năm 207 TCN ) và Sử_ký của Tư_Mã Thiên ( khoảng 179 TCN ) chênh_lệch nhau tới gần 30 năm .'}

Supports

Triều_đình không dự_kiến cuộc xâm_lăng từ phương Tây , không chuẩn_bị sẵn_sàng bảo_vệ đất_nước . Triều_đình bỏ ra rất nhiều tiền_bạc để xây lăng_tẩm đồ_sộ , xây_dựng cung_điện nguy_nga nhưng không chịu bỏ tiền mua súng_đạn do các tàu buôn nước_ngoài đem tới chào_bán . Việc trang_bị vũ_khí mới bị bỏ_bê , vũ_khí có trong kho thì bảo_dưỡng kém . Quân_đội Nhà Nguyễn khá đông nhưng trang_bị chỉ nhằm chống nội_loạn hơn là chống xâm_lăng , vũ_khí dư_thừa để đánh dẹp nhân_dân khởi_nghĩa nhưng lại cực_kỳ thô_sơ khi so với vũ_khí của các nước phương Tây .

Vũ_khí là một dụng_cụ hoặc hệ_thống được thiết_kế để tấn_công , phòng_thủ hoặc tiêu_diệt mục_tiêu .

{'start_id': 345, 'text': 'Quân_đội Nhà Nguyễn khá đông nhưng trang_bị chỉ nhằm chống nội_loạn hơn là chống xâm_lăng , vũ_khí dư_thừa để đánh dẹp nhân_dân khởi_nghĩa nhưng lại cực_kỳ thô_sơ khi so với vũ_khí của các nước phương Tây .'}

Not_Enough_Information

Ngữ_hệ Niger-Congo bao_phủ phần_lớn châu_Phi hạ Sahara và có_lẽ là họ ngôn_ngữ lớn nhất thế_giới khi nói đến như là có nhiều thứ tiếng khác nhau . Một điều đáng chú_ý trong số đó là các tiếng Bantu được nói nhiều nhất ở khu_vực hạ Sahara .

Các nhóm ngôn_ngữ chính trong hệ Niger-Congo bao_gồm Bantu , Mande , Kordofanian , Atlantic-Congo và Dogon .

{'start_id': 0, 'text': 'Ngữ_hệ Niger-Congo bao_phủ phần_lớn châu_Phi hạ Sahara và có_lẽ là họ ngôn_ngữ lớn nhất thế_giới khi nói đến như là có nhiều thứ tiếng khác nhau .'}

Not_Enough_Information

Khu du_lịch Cửa_Lò là điểm du_lịch biển hấp_dẫn với bãi cát trắng mịn chạy dài gần 10 km , thông ra Hòn_Ngư , Hòn_Mắt , Đảo Lan_Châu e_ấp ven bờ như một nét chấm_phá của bức tranh_thuỷ_mạc . Tất_cả đã tạo ra cho Cửa_Lò có một sức hấp_dẫn mạnh_mẽ với du_khách thập_phương .

Khu du_lịch Cửa_Lò không phải là một điểm du_lịch biển hấp_dẫn vì không có bãi cát trắng mịn dài 10 km và không kết_nối với các đảo lân_cận như Hòn_Ngư , Hòn_Mắt hay Đảo Lan_Châu .

{'start_id': 0, 'text': 'Khu du_lịch Cửa_Lò là điểm du_lịch biển hấp_dẫn với bãi cát trắng mịn chạy dài gần 10 km , thông ra Hòn_Ngư , Hòn_Mắt , Đảo Lan_Châu e_ấp ven bờ như một nét chấm_phá của bức tranh_thuỷ_mạc .'}

Refutes

" gạch " 𥗳 ( " gạch " trong " gạch ngói " ) : chữ này được cấu_thành từ chữ " thạch " 石 và chữ " ngạch " 額 . " Thạch " 石 có nghĩa là " đá " được dùng làm nghĩa phù , ý là gạch thì được làm bằng đất_đá . " Ngạch " 額 dùng làm thanh phù .

Chữ ghép là một loại chữ được tạo ra bằng cách kết_hợp hai hoặc nhiều hơn các ký_tự để tạo thành một ký_tự mới .

{'start_id': 0, 'text': '" gạch " 𥗳 ( " gạch " trong " gạch ngói " ) : chữ này được cấu_thành từ chữ " thạch " 石 và chữ " ngạch " 額 .'}

Not_Enough_Information

Dân_cư châu_Phi có_thể nhóm một_cách thuận_tiện theo khu_vực mà họ sinh_sống ở phía bắc hay phía nam của sa_mạc Sahara ; các nhóm này được gọi là người Bắc_Phi và người Phi hạ Sahara một_cách tương_ứng . Người Ả Rập-Berber nói tiếng Ả_Rập chi_phối khu_vực Bắc_Phi , trong khi khu_vực châu_Phi hạ Sahara được chi_phối bởi một lượng lớn dân_cư tạp_nham , nói_chung được nhóm cùng nhau như là ' người da đen ' do nước_da sẫm màu của họ . Ở đây có một sự đa_dạng về các loại_hình dáng cơ_thể trong số những người Phi hạ Sahara—dao động_từ người Masai và Tutsi , được biết đến nhờ vóc người cao_lớn của họ , tới người Pygmy , là những người có tầm_vóc nhỏ nhất thế_giới .

Việc lựa_chọn và phân_chia khu_vực sống của các dân_tộc nhằm đảm bạo tận_dụng được các điều_kiện tự_nhiên .

{'start_id': 0, 'text': 'Dân_cư châu_Phi có_thể nhóm một_cách thuận_tiện theo khu_vực mà họ sinh_sống ở phía bắc hay phía nam của sa_mạc Sahara ; các nhóm này được gọi là người Bắc_Phi và người Phi hạ Sahara một_cách tương_ứng .'}

Not_Enough_Information

Chủ_nghĩa_thực_dân đã tạo ra những hậu_quả gây mất ổn_định trên tất_cả những điều mà các bộ_tộc châu_Phi ngày_nay còn cảm_nhận được trong hệ_thống chính_trị của châu_Phi . Trước khi có ảnh_hưởng của người châu_Âu thì các ranh_giới quốc_gia đã không phải là những điều đáng quan_tâm nhất , trong đó người Phi châu nói_chung theo các thực_tiễn trong các vùng khác của thế_giới , chẳng_hạn như ở bán_đảo Ả_Rập , mà ở đó lãnh_thổ của các nhóm dân_cư là trùng khít với khu_vực có ảnh_hưởng về quân_sự và thương_mại của họ . Sự_cố tình của người châu_Âu trong việc vạch ra các ranh_giới xung_quanh các lãnh_thổ để chia tách họ ra khỏi các quyền_lực khác tại thuộc địa thông_thường có ảnh_hưởng tới việc chia_cắt các nhóm dân_cư hay chính_trị liền kề hoặc bắt các kẻ_thù truyền_thống phải sống cạnh nhau mà không có khu_vực đệm giữa họ . Ví_dụ , sông Congo , mặc_dù nó dường_như là ranh_giới địa_lý_tự_nhiên , đã có các nhóm sắc_tộc sống trên hai bờ sông chia_sẻ cùng một ngôn_ngữ và văn_hoá hay các điều gì đó tương_tự . Sự phân_chia đất_đai giữa Bỉ và Pháp dọc theo con sông này đã cô_lập các nhóm sắc_tộc này khỏi nhau . Những người sống ở khu_vực Sahara hay Hạ_Sahara là những người buôn_bán xuyên châu_lục này trong nhiều thế_kỷ , thông_thường hay vượt qua các " biên_giới " mà thông_thường chỉ tồn_tại trên các bản_đồ của người châu_Âu .

Chủ_nghĩa thực nhân đã có những tác_động rất to_lớn đối_với sự phát_triển của đất_nước .

{'start_id': 0, 'text': 'Chủ_nghĩa_thực_dân đã tạo ra những hậu_quả gây mất ổn_định trên tất_cả những điều mà các bộ_tộc châu_Phi ngày_nay còn cảm_nhận được trong hệ_thống chính_trị của châu_Phi .'}

Not_Enough_Information

Năm 218 trước Công_nguyên , Tần_Thuỷ_Hoàng huy_động 50 vạn quân chia làm năm đạo đi chinh_phục Bách_Việt . Để tiến xuống miền Nam , đi_sâu vào đất Âu_Lạc , đạo quân thứ nhất do tướng Sử_Lộc chỉ_huy đã đào con kênh nối sông Lương ( vùng An_Hưng , Trung_Quốc ngày_nay ) để chở lương_thực . Nhờ vậy , Đồ_Thư thống_lĩnh đã vào được đất Tây_Âu , giết tù_trưởng Dịch_Hu_Tống ( 譯吁宋 ) , chiếm đất rồi tiến vào Lạc_Việt . Bên kia chiến_tuyến , Thục_Phán được các Lạc_tướng suy_tôn làm lãnh_tụ chung chỉ_huy cuộc kháng_chiến này . Khi Đồ_Thư đem quân tiến sâu vào đất Âu_Lạc , Thục_Phán lãnh_đạo nhân_dân chống giặc . Quân Tần đi đến đâu , dân Âu_Lạc làm_vườn không nhà trống đến đó . Quân Tần chiến_đấu trong nhiều năm , Đồ_Thư tổ_chức tấn công-tiêu diệt không hiệu_quả , dần lâm vào tình_trạng thiếu lương_thực trầm_trọng . Khi quân nhà Tần đã kiệt_sức vì thiếu lương , thì quân_dân Âu_Lạc do Thục_Phán chỉ_huy mới bắt_đầu xuất_trận , quân Tần muốn tiến hay lui đều bị người Âu_Lạc bủa_vây đánh_úp . Quân của Thục_Phán đánh tập_kích bất_ngờ và dùng cung nỏ tấn_công quân Tần . Đồ_Thư lúc này mới hối_hận , không biết chớp thời_cơ , bỏ_mạng trong trận này . Mất chủ_tướng , quân Tần hoang_mang mở_đường tháo_chạy về nước . Sử_ký Tư_Mã Thiên mô_tả tình_trạng quân Tần lúc bấy_giờ như sau :

Trái với câu mô_tả ban_đầu , không xảy ra tình_huống quân nhà Tần kiệt_sức do thiếu lương , và không có cuộc xuất_trận của quân_dân Âu_Lạc dưới sự chỉ_huy của Thục_Phán . Vì_vậy , không có tình_trạng quân Tần bị bủa_vây và đánh_úp .

{'start_id': 816, 'text': 'Khi quân nhà Tần đã kiệt_sức vì thiếu lương , thì quân_dân Âu_Lạc do Thục_Phán chỉ_huy mới bắt_đầu xuất_trận , quân Tần muốn tiến hay lui đều bị người Âu_Lạc bủa_vây đánh_úp .'}

Refutes

Chữ Hán , Hán tự ( 漢字 ) , hay Chữ_Nho , là loại văn_tự ngữ tố - âm_tiết xuất_phát từ tiếng Hán thượng_cổ . Chữ Hán từ khu_vực Trung_Quốc sau đó du_nhập vào các nước lân_cận trong vùng bao_gồm Triều_Tiên , Nhật_Bản và Việt_Nam . Tại các quốc_gia này , chữ Hán được vay_mượn để tạo nên chữ_viết cho ngôn_ngữ của dân bản_địa ở từng nước . Kiểu chữ_viết được ổn_định như ngày_nay đã có từ thời_đại nhà Hán .

Chữ Hán đã được vay_mượn để phát_triển hệ_thống chữ_viết cho ngôn_ngữ_tự_nhiên của dân_tộc trong các quốc_gia như Triều_Tiên , Nhật_Bản và Việt_Nam .

{'start_id': 228, 'text': 'Tại các quốc_gia này , chữ Hán được vay_mượn để tạo nên chữ_viết cho ngôn_ngữ của dân bản_địa ở từng nước .'}

Supports

Hai triều_đại quân_chủ cuối_cùng trong lịch_sử Việt_Nam là nhà Tây_Sơn ( 1778 – 1802 ) và nhà Nguyễn ( 1802 – 1945 ) đều có điểm chung là các triều_đại được thiết_lập bởi những người sinh_trưởng trên đất Đàng_Trong ở thế_kỷ 18 . Nhà Tây_Sơn do ba anh_em Nguyễn_Nhạc , Nguyễn_Huệ và Nguyễn_Lữ sáng_lập . Còn nhà Nguyễn do Nguyễn_Phúc_Ánh , một hậu_duệ trực_hệ của các chúa Nguyễn ( 1558 – 1777 ) , sáng_lập sau khi đánh_bại nhà Tây_Sơn . Đây là 2 triều_đại có nhiều điểm khác_biệt so với các triều_đại trước đó của người Việt . Họ về cơ_bản lấy đất Đàng_Trong làm thủ_phủ cai_trị mà không phải là Thăng_Long như truyền_thống . Họ cũng kiểm_soát một lãnh_thổ rộng_lớn với biên_độ phát_triển của các vùng miền ( về kinh_tế , văn_hoá , sắc_tộc ... ) lớn hơn bất_cứ triều_đại nào từng đóng_đô ở đất Bắc_Hà . Một trong những đóng_góp lớn nhất của 2 triều_đại này với lịch_sử dân_tộc Việt_Nam là đã nối_tiếp nhau hoàn_thành công_cuộc thống_nhất và đồng_thời mở_rộng lãnh_thổ đất_nước sau hàng trăm_năm bị chia_cắt bởi các cuộc tranh_giành quyền_lực giữa các thế_lực lớn Mạc-Trịnh-Nguyễn kể từ khi nhà Lê_sơ ( 1428 – 1527 ) sụp_đổ .

Lê_sơ là tên gọi của triều_đình Lê_đầu_tiên trong lịch_sử Việt_Nam , trị_vì từ năm 1428 đến năm 1527 .

{'start_id': 803, 'text': 'Một trong những đóng_góp lớn nhất của 2 triều_đại này với lịch_sử dân_tộc Việt_Nam là đã nối_tiếp nhau hoàn_thành công_cuộc thống_nhất và đồng_thời mở_rộng lãnh_thổ đất_nước sau hàng trăm_năm bị chia_cắt bởi các cuộc tranh_giành quyền_lực giữa các thế_lực lớn Mạc-Trịnh-Nguyễn kể từ khi nhà Lê_sơ ( 1428 – 1527 ) sụp_đổ .'}

Not_Enough_Information

Trong hàng thế_kỷ , sự tiến_bộ kinh_tế và xã_hội Trung_Quốc có được là nhờ chất_lượng cao của khoa_cử phong_kiến . Điều này dẫn tới chế_độ lựa_chọn nhân_tài , mặc_dù trên thực_tế chỉ có đàn_ông và những người có cuộc_sống tương_đối mới có_thể tham_dự các kỳ thi này , cũng như đòi_hỏi một sự học_hành chuyên_cần . Đây là hệ_thống khác hẳn so với hệ_thống quý_tộc theo huyết_thống ở phương Tây . Các kỳ thi này đòi_hỏi các thí_sinh phải viết các bài luận cũng như chứng_minh khả_năng thông_hiểu các sách_vở kinh_điển của Nho_giáo . Những người vượt qua được kỳ thi cao nhất trở_thành các quan lại-học giả ưu_tú gọi các tiến_sĩ . Học_vị tiến_sĩ có vị_trí kinh tế-chính trị rất được coi_trọng tại Trung_Quốc và các nước xung_quanh .

Để tham_gia vào các kỳ thi này , thí_sinh cần phải viết các bài luận và chứng_tỏ rằng họ hiểu sâu về các sách_vở kinh_điển trong trường_phái Nho .

{'start_id': 395, 'text': 'Các kỳ thi này đòi_hỏi các thí_sinh phải viết các bài luận cũng như chứng_minh khả_năng thông_hiểu các sách_vở kinh_điển của Nho_giáo .'}

Supports

Quốc_âm thi_tập là tập thơ bằng chữ_Nôm của Nguyễn_Trãi , gồm 254 bài thơ , chia làm 4 mục : Vô đề ( 192 bài ) , Thời lệnh môn ( 21 bài ) , Hoa mộc môn ( 34 bài ) , Cầm_thú môn ( 7 bài ) . Theo Trần_Huy_Liệu đây là tập thơ_Nôm xưa nhất của Việt_Nam còn lại đến nay . Bằng tập thơ này , Nguyễn_Trãi là người đặt nền_móng cho văn_học chữ Nôm của Việt_Nam .

Quốc_âm thi_tập được viết với nhiều ngôn_ngữ khác nhau để mọi người có_thể đọc một_cách dễ_dàng .

{'start_id': 0, 'text': 'Quốc_âm thi_tập là tập thơ bằng chữ_Nôm của Nguyễn_Trãi , gồm 254 bài thơ , chia làm 4 mục : Vô đề ( 192 bài ) , Thời lệnh môn ( 21 bài ) , Hoa mộc môn ( 34 bài ) , Cầm_thú môn ( 7 bài ) .'}

Not_Enough_Information

Thế_kỷ 17 cũng chứng_kiến sự xuất_hiện nhưng đã sớm nở_rộ của văn_học Nôm_Công_giáo , với những tác_giả tên_tuổi như nhà truyền_giáo Girolamo_Maiorica ( chủ_trì biên_soạn hơn 45 tác_phẩm nhiều thể_loại ) , thầy giảng Gioan_Thanh_Minh ( viết tiểu_sử các danh_nhân và thánh_nhân ) , thầy giảng Lữ-y Đoan ( viết Sấm truyền ca , truyện_thơ lục_bát phỏng tác từ Ngũ_Thư ) .

Văn_học chữ Nôm là được người đọc đón_nhận một_cách tích_cực .

{'start_id': 0, 'text': 'Thế_kỷ 17 cũng chứng_kiến sự xuất_hiện nhưng đã sớm nở_rộ của văn_học Nôm_Công_giáo , với những tác_giả tên_tuổi như nhà truyền_giáo Girolamo_Maiorica ( chủ_trì biên_soạn hơn 45 tác_phẩm nhiều thể_loại ) , thầy giảng Gioan_Thanh_Minh ( viết tiểu_sử các danh_nhân và thánh_nhân ) , thầy giảng Lữ-y Đoan ( viết Sấm truyền ca , truyện_thơ lục_bát phỏng tác từ Ngũ_Thư ) .'}

Not_Enough_Information

Năm 1831 , vua Minh_Mệnh chia trấn Nghệ_An thành 2 tỉnh : Nghệ_An ( phía Bắc sông Lam ) ; Hà_Tĩnh ( phía nam sông Lam ) . Sau đó hai tỉnh Nghệ_An và Hà_Tĩnh sáp_nhập lại , lấy tên là tỉnh An_Tĩnh .

Vua_Minh_Mệnh là vị vua thứ 2 của triều_đại nhà Nguyễn tại Việt_Nam , trị_vì từ năm 1820 đến năm 1841 .

{'start_id': 0, 'text': 'Năm 1831 , vua Minh_Mệnh chia trấn Nghệ_An thành 2 tỉnh : Nghệ_An ( phía Bắc sông Lam ) ; Hà_Tĩnh ( phía nam sông Lam ) .'}

Not_Enough_Information

Năm 1867 , nhà cải_cách Nguyễn_Trường_Tộ đã đề_xuất chuẩn_hoá chữ Nôm ( cùng với việc bãi_bỏ Hán văn ) , nhưng hệ_thống mới mà ông gọi là Quốc_âm Hán tự ( 國音漢字 ) đã bị vua Tự Đức bác_bỏ .

Vua_Tự_Đức không từ_chối hệ_thống mới của Nguyễn_Trường_Tộ đồng_thời không có Quốc_Âm Hán_Tự được đưa ra để chuẩn_hoá chữ Nôm và loại_bỏ chữ Hán .

{'start_id': 0, 'text': 'Năm 1867 , nhà cải_cách Nguyễn_Trường_Tộ đã đề_xuất chuẩn_hoá chữ Nôm ( cùng với việc bãi_bỏ Hán văn ) , nhưng hệ_thống mới mà ông gọi là Quốc_âm Hán tự ( 國音漢字 ) đã bị vua Tự Đức bác_bỏ .'}

Refutes

Nhà_nghiên_cứu Chu_Giang tổng_kết : nhà Nguyễn có một_số công_lao , nhưng có tội làm mất nước , đây là cái tội lớn nhất nên một_số công_lao của nhà Nguyễn cũng không_thể bù_đắp được . Mặt_khác , cũng cần phân_biệt rõ giữa thời_kỳ " chúa Nguyễn " ( có công mở_mang bờ_cõi ) và thời_kỳ " vương_triều Nguyễn " ( có lỗi làm đất_nước trì_trệ ) để không lẫn_lộn công – tội giữa 2 giai_đoạn khác nhau này . Không phủ_nhận nhà Nguyễn có những vị vua yêu nước và có công ( Hàm_Nghi , Thành Thái , Duy_Tân ) , nhưng cũng không_thể phủ_nhận có nhiều vua nhà Nguyễn đã cầu_viện ngoại_xâm , có tội với đất_nước ( Gia_Long ) hoặc hèn_nhát đầu_hàng , chấp_nhận làm tay_sai cho giặc Pháp ( Tự Đức , Đồng_Khánh , Khải_Định , Bảo_Đại ) . Ai có công thì khen , ai có tội thì chê chứ không_thể đánh_đồng các vấn_đề này với nhau , lấy công mở_mang của cha_ông ( các chúa Nguyễn ) để xoá tội cho con_cháu ( các vua Nguyễn đã cầu_viện hoặc đầu_hàng ngoại_quốc ) nhằm biện_hộ cho nhà Nguyễn theo cảm_tính như một_số nhà_sử_học có tư_tưởng “ hoài_niệm triều Nguyễn ” hiện_nay :

Việc phân_biệt giữa thời_kỳ " chúa Nguyễn " ( với những đóng_góp trong việc mở_mang bờ_cõi ) và thời_kỳ " vương_triều Nguyễn " ( với những sai_lầm dẫn đến sự trì_trệ của đất_nước ) là rất quan_trọng để không nhầm_lẫn công ăn tội nặng giữa hai giai_đoạn này .

{'start_id': 184, 'text': 'Mặt_khác , cũng cần phân_biệt rõ giữa thời_kỳ " chúa Nguyễn " ( có công mở_mang bờ_cõi ) và thời_kỳ " vương_triều Nguyễn " ( có lỗi làm đất_nước trì_trệ ) để không lẫn_lộn công – tội giữa 2 giai_đoạn khác nhau này .'}

Supports

chữ " ấy " 𧘇 : lược nét chấm " 丶 " trên đầu chữ " ý " 衣 . Việc lược bớt nét bút này gợi_ý cho người đọc biết rằng chữ này không đọc là " y " hay " ý " ( chữ 衣 có hai âm đọc là " y " và " ý " ) mà cần đọc chệch đi .

Không có sự khác_biệt giữa cách đọc của chữ này và cách đọc của chữ ' y ' hay ' ý ' .

{'start_id': 58, 'text': 'Việc lược bớt nét bút này gợi_ý cho người đọc biết rằng chữ này không đọc là " y " hay " ý " ( chữ 衣 có hai âm đọc là " y " và " ý " ) mà cần đọc chệch đi .'}

Refutes

Tuy_nhiên , mối quan_hệ hai nước trở_nên tồi_tệ hơn khi Tổng_thống Hàn_Quốc Lee Myung-bak áp_dụng cách tiếp_cận cứng_rắn hơn và đình_chỉ giao hàng viện_trợ trong khi chờ Triều_Tiên phi hạt_nhân_hoá . Năm 2009 , Triều_Tiên đã đáp trả bằng cách chấm_dứt tất_cả các thoả_thuận trước đó với miền Nam . Bình_Nhưỡng đã triển_khai thêm tên_lửa_đạn_đạo và đặt quân_đội trong tình_trạng báo_động chiến_đấu đầy_đủ sau khi Hàn_Quốc , Nhật_Bản và Hoa_Kỳ đe_doạ đánh chặn một phương_tiện phóng không_gian Unha-2 . Vài năm sau đó chứng_kiến một loạt các sự thù_địch , bao_gồm cả sự liên_quan của Triều_Tiên trong sự_cố đắm tàu Cheonan của Hàn_Quốc , dẫn đến kết_thúc quan_hệ ngoại_giao thân_thiện , và mối quan_tâm quốc_tế ngày_càng tăng đối_với chương_trình hạt_nhân của Triều_Tiên .

Triều_Tiên là quốc_gia có những chính_sách khác lạ so với những nước khác trên thế_giới .

{'start_id': 501, 'text': 'Vài năm sau đó chứng_kiến một loạt các sự thù_địch , bao_gồm cả sự liên_quan của Triều_Tiên trong sự_cố đắm tàu Cheonan của Hàn_Quốc , dẫn đến kết_thúc quan_hệ ngoại_giao thân_thiện , và mối quan_tâm quốc_tế ngày_càng tăng đối_với chương_trình hạt_nhân của Triều_Tiên .'}

Not_Enough_Information

Nước Nam_Việt bấy_giờ , bao_gồm từ núi Nam_Lĩnh , phía tây đến Dạ_Lang , phía nam đến dãy Hoành_Sơn , phía đông đến Mân_Việt . Thủ_đô nước Nam_Việt lúc ấy là thành Phiên_Ngung ( thành_phố Quảng_Châu ngày_nay ) .

Dạ_Lang là một địa_danh trong truyền_thuyết và huyền_thoại của Việt_Nam .

{'start_id': 0, 'text': 'Nước Nam_Việt bấy_giờ , bao_gồm từ núi Nam_Lĩnh , phía tây đến Dạ_Lang , phía nam đến dãy Hoành_Sơn , phía đông đến Mân_Việt .'}

Not_Enough_Information

Trong lịch_sử , các triều_đại Trung_Quốc đều đặt kinh_đô tại vùng_đất trung_tâm lịch_sử của Trung_Quốc với tên gọi chính_xác về mặt chính_trị là Trung_Quốc bản thổ ( vì tên gọi này không tính đến các vùng_đất mà nó không quản_lý như Mông_Cổ hay Đài_Loan ) . Nhiều triều_đại còn thể_hiện tư_tưởng bành_trướng khi đánh chiếm các vùng_đất xung_quanh như như Nội_Mông_Cổ , Mãn_Châu , Tân_Cương , và Tây_Tạng . Nhà Thanh do người Mãn_Châu lập ra cũng như các chính_thể sau đó là Trung_Hoa_Dân_Quốc và Cộng_hoà Nhân_dân Trung_Hoa cũng củng_cố việc sáp_nhập các lãnh_thổ này vào Trung_Quốc . Biên_giới chia_cắt các lãnh_thổ này trước_đây tương_đối mơ_hồ và không gắn với cách phân_chia hành_chính hiện_nay . Trung_Quốc bản_bộ thường được coi là bao_bọc bởi Trường_Thành và dọc theo viền cao_nguyên Thanh_Tạng ; Mãn_Châu và Nội_Mông_Cổ nằm ở phía bắc của Vạn_Lý_Trường_Thành , và biên_giới giữa hai vùng này có_thể là biên_giới hiện_tại giữa Nội_Mông_Cổ và các tỉnh đông bắc Trung_Quốc , hoặc biên_giới lịch_sử của Mãn_Châu quốc vào Chiến_tranh thế_giới thứ hai ; ranh_giới của Tân_Cương vẫn là Khu_tự_trị dân_tộc Uyghur ( Duy_Ngô_Nhĩ ) Tân_Cương ngày_nay ; còn Tây_Tạng lịch_sử thì coi như bao_phủ gần như toàn_bộ cao_nguyên Thanh_Tạng . Theo truyền_thống , Trung_Quốc được chia thành hai miền Bắc và Nam , với ranh_giới địa_lý là sông Hoài và dãy Tần_Lĩnh .

Tây_Tạng là một vùng_đất lịch_sử nằm ở phía tây của Trung_Quốc .

{'start_id': 258, 'text': 'Nhiều triều_đại còn thể_hiện tư_tưởng bành_trướng khi đánh chiếm các vùng_đất xung_quanh như như Nội_Mông_Cổ , Mãn_Châu , Tân_Cương , và Tây_Tạng .'}

Not_Enough_Information

Đọc giống như âm Hán_Việt tiêu_chuẩn : chữ " một " 沒 có nghĩa là " chìm " được mượn dùng để ghi từ " một " trong " một_mình " , chữ " tốt " 卒 có nghĩa là " binh_lính " được mượn dùng để ghi từ " tốt " trong " tốt xấu " , chữ " xương " 昌 có nghĩa là " hưng_thịnh " được mượn dùng để ghi từ " xương " trong " xương thịt " , chữ " qua " 戈 là tên gọi của một loại binh_khí được mượn dùng để ghi từ " qua " trong " hôm_qua " .

Không phải tất_cả các từ vay_mượn từ chữ Hán trong tiếng Việt đều có nghĩa gốc của các ký_tự tương_ứng , và có_thể xuất_phát từ quá_trình tiếp_nhận và sử_dụng từ lâu_đời , mà không liên_quan đến nghĩa gốc ban_đầu .

{'start_id': 0, 'text': 'Đọc giống như âm Hán_Việt tiêu_chuẩn : chữ " một " 沒 có nghĩa là " chìm " được mượn dùng để ghi từ " một " trong " một_mình " , chữ " tốt " 卒 có nghĩa là " binh_lính " được mượn dùng để ghi từ " tốt " trong " tốt xấu " , chữ " xương " 昌 có nghĩa là " hưng_thịnh " được mượn dùng để ghi từ " xương " trong " xương thịt " , chữ " qua " 戈 là tên gọi của một loại binh_khí được mượn dùng để ghi từ " qua " trong " hôm_qua " .'}

Refutes

Lực_lượng xâm_chiếm của Pháp có quân_số khá nhỏ , mỗi chiến_dịch Pháp chỉ_huy_động khoảng mấy ngàn quân là tối_đa , trong khi quân nhà Nguyễn trên toàn_quốc có ít_nhất 20 vạn quân_chính quy và dân_binh , ưu_thế hàng chục lần về quân_số hoàn_toàn có_thể bù_đắp cho sự thua_kém về trang_bị . Tiêu_biểu như Trận_Isandlwana ( năm 1879 ) , 15.000 quân Zulu chỉ với vũ_khí thô_sơ ( giáo , cung tên và khiên gỗ ) nhưng nhờ sử_dụng chiến_thuật đánh gọng_kìm mà đã tiêu_diệt hoàn_toàn 1.850 quân Anh trang_bị hiện_đại ( phía Zulu tổn_thất 3.000 người , xét về tỷ_lệ thì tổn_thất như_vậy là không lớn ) .

Muốn giành thắng_lợi trên mọi đấu_trường thì ngoài con_người ra thì vũ_khí là yếu_tố rất quan_trọng .

{'start_id': 290, 'text': 'Tiêu_biểu như Trận_Isandlwana ( năm 1879 ) , 15.000 quân Zulu chỉ với vũ_khí thô_sơ ( giáo , cung tên và khiên gỗ ) nhưng nhờ sử_dụng chiến_thuật đánh gọng_kìm mà đã tiêu_diệt hoàn_toàn 1.850 quân Anh trang_bị hiện_đại ( phía Zulu tổn_thất 3.000 người , xét về tỷ_lệ thì tổn_thất như_vậy là không lớn ) .'}

Not_Enough_Information

Ai_Cập đã từng được những người cổ_đại coi như là một phần của châu_Á , và lần đầu_tiên nó được gắn với châu_Phi nhờ công của nhà địa_lý Ptolemy ( 85-165 ) là người đã chấp_nhận Alexandria như là kinh_tuyến_gốc và coi kênh đào Suez và Hồng_Hải như là ranh_giới giữa châu_Á và châu_Phi . Khi người châu_Âu có_thể hiểu ra quy_mô thực_sự của châu_lục này thì ý_tưởng về Africa cũng đã được mở_rộng cùng với hiểu_biết của họ .

Khi người châu_Âu thấu_hiểu được quy_mô thực_sự của châu_Phi , ý_thức về Africa cũng đã được mở_rộng trong tâm_trí và kiến_thức của họ .

{'start_id': 287, 'text': 'Khi người châu_Âu có_thể hiểu ra quy_mô thực_sự của châu_lục này thì ý_tưởng về Africa cũng đã được mở_rộng cùng với hiểu_biết của họ .'}

Supports

Các đặc_sản , ẩm_thực địa_phương ở Nghệ_An như : hải_sản , tương Nam_Đàn , vịt_bầu Quỳ , miến lươn , gà đen H ' Mông_Kỳ_Sơn , bánh_mướt Diễn_Châu , xoài Tương_Dương , dầu_lạc Hưng_Xuân , rượu mú từn , bánh_gai xứ Dừa , khoai séo , táo mèo Pu_Lon , bánh_chưng Vĩnh_Hoà , trám đen Thanh_Chương , cá_thu nướng Cửa_Lò , hạt dổi , mắc khén , bánh cà làng Nam , cá_rô Bàu_Non , bún Hậu_Hoà , nước_mắm Phú_Lợi , măng rừng , chà uốm miền Tây , giò me Nghi_Phú , cam Xã Đoài , cháo lươn , mận Kỳ_Sơn , nậm pịa người Thái , rượu Nghi_Đức , bánh_đa nướng Đô_Lương , nước_mắm Cửa_Lò , bún khô Quy_Chính , hồng Nam_Đàn , khoai_sọ Kỳ_Sơn , chẻo người Thái , trà hoa vàng , nhút mít Thanh_Chương , bánh ngào , ớt muỗi , bánh_chưng đen người Thái_Quỳ_Hợp , mật mía làng Găng , đào Kỳ_Sơn , bánh_cốm Đông_Thuận , cháo canh Vinh , rau dớn miền Tây , mực nhảy Cửa_Lò , bún tươi Huỳnh_Dương , quế Quế_Phong , cá mát sông Giăng , mật_ong rừng miền Tây , bưởi hồng Quang_Tiến , dưa mèo H ' Mông , dê núi , súp lươn , rượu men lá Đôn_Phục , mắc cọp Kỳ_Sơn , nộm rau nhót , bánh_đúc đỏ Nghi_Thịnh , măng muối miền Tây , xáo gà Thanh_Chương , mật mía Tân_Kỳ , hoa đu_đủ đực người Thái , vừng , chẻo lạc miền Tây , lam chuột Kỳ_Sơn , cam_bù sen Tri_Lễ , bánh_đa_nem Diễn_Ngọc .

Nghệ_An là nơi có địa_lý_tự_nhiên rất thuận_lợi cho sự phát_triển ngành du_lịch .

{'start_id': 0, 'text': "Các đặc_sản , ẩm_thực địa_phương ở Nghệ_An như : hải_sản , tương Nam_Đàn , vịt_bầu Quỳ , miến lươn , gà đen H ' Mông_Kỳ_Sơn , bánh_mướt Diễn_Châu , xoài Tương_Dương , dầu_lạc Hưng_Xuân , rượu mú từn , bánh_gai xứ Dừa , khoai séo , táo mèo Pu_Lon , bánh_chưng Vĩnh_Hoà , trám đen Thanh_Chương , cá_thu nướng Cửa_Lò , hạt dổi , mắc khén , bánh cà làng Nam , cá_rô Bàu_Non , bún Hậu_Hoà , nước_mắm Phú_Lợi , măng rừng , chà uốm miền Tây , giò me Nghi_Phú , cam Xã Đoài , cháo lươn , mận Kỳ_Sơn , nậm pịa người Thái , rượu Nghi_Đức , bánh_đa nướng Đô_Lương , nước_mắm Cửa_Lò , bún khô Quy_Chính , hồng Nam_Đàn , khoai_sọ Kỳ_Sơn , chẻo người Thái , trà hoa vàng , nhút mít Thanh_Chương , bánh ngào , ớt muỗi , bánh_chưng đen người Thái_Quỳ_Hợp , mật mía làng Găng , đào Kỳ_Sơn , bánh_cốm Đông_Thuận , cháo canh Vinh , rau dớn miền Tây , mực nhảy Cửa_Lò , bún tươi Huỳnh_Dương , quế Quế_Phong , cá mát sông Giăng , mật_ong rừng miền Tây , bưởi hồng Quang_Tiến , dưa mèo H ' Mông , dê núi , súp lươn , rượu men lá Đôn_Phục , mắc cọp Kỳ_Sơn , nộm rau nhót , bánh_đúc đỏ Nghi_Thịnh , măng muối miền Tây , xáo gà Thanh_Chương , mật mía Tân_Kỳ , hoa đu_đủ đực người Thái , vừng , chẻo lạc miền Tây , lam chuột Kỳ_Sơn , cam_bù sen Tri_Lễ , bánh_đa_nem Diễn_Ngọc ."}

Not_Enough_Information

Năm 1986 , tờ báo Chosun_Ilbo của Hàn_Quốc đưa tin " Kim_Nhật_Thành bị bắn chết " . Quân_đội Hàn_Quốc khi đó cũng khẳng_định thông_tin , cho biết Triều_Tiên đã phát tin này trên loa phóng_thanh ở biên_giới . Tuy_nhiên , lãnh_đạo Kim_Nhật_Thành đã xuất_hiện ngay sau đó vài giờ khi đón phái_đoàn Mông_Cổ tại sân_bay Bình_Nhưỡng .

Quân_đội Hàn_Quốc cũng đã lên_tiếng xác_nhận thông_tin này , cho biết Triều_Tiên đã phát_sóng tin_tức này qua_loa phóng_thanh tại biên_giới .

{'start_id': 84, 'text': 'Quân_đội Hàn_Quốc khi đó cũng khẳng_định thông_tin , cho biết Triều_Tiên đã phát tin này trên loa phóng_thanh ở biên_giới .'}

Supports